UNIVERSITY OF THE AEGEAN - FACULTY OF HUMANITIES

DEPARTMENT OF MEDITERRANEAN STUDIES

11th International Conference on Greek Linguistics(Rhodes, 26-29 September 2013)

Selected Papers / Πρακτικά

Edited byG. Kotzoglou, K. Nikolou, E. Karantzola,

K. Frantzi, I. Galantomos, M. Georgalidou, V. Kourti-Kazoullis, Ch. Papadopoulou, E. Vlachou

R H O D E S 2 0 1 4

Selected Papers of the 11th International Conference

on Greek Linguistics

Τext editingM. Fesopoulos

LayoutA4_artdesign

ISBN 978-960-87197-9-8

© Rhodes 2014�Εργαστήριο�γλωσσολογιασ�Να�ΜΕσογΕιου τΜήΜα�ΜΕσογΕιακωΝ�σπουδωΝ,�παΝΕπιστήΜιο�αιγαιου

LABoRAtoRy oF LINguIStIcS oF the Se MedIteRRANeAN Department�of�meDiterranean�StuDieS,�univerSity�of�the�aegean

11th International conference on greek LinguisticsRhodes, 26-29 September 2013

oRgANIzINg coMMItteeK.�frantzi,�i.�galantomos,�m.�georgalidou,�e.�Karantzola,�g.�Kotzoglou,� K.�nikolou,�v.�Kourti-Kazoullis,�Ch.�papadopoulou,�e.�vlachou

SecRetARIAt SuppoRtm.�fesopoulos,�a.�antonakis,�f.�Bilali,�i.�Danaki,�K.�Daraviga,�a.�Drobaniku, p.�eldachan-apergi,�m.�iliopoulou,�D.�Kallas,�a.�Kallianos,�m.r.�Kapetanaki,� K.�Kefalopoulou,�S.�Kotzampougiouki,�v.�Kyprioti,�m.-m.�makri,�Ch.�pagoni,� n.�polia,�m.�Stella,�K.�tsafa,�m.�fotopoulou

univerSity�of�the�aegean�-�faCuLty�of�humanitieS

depARtMeNt oF MedIteRRANeAN StudIeS

11th International Conference on Greek Linguistics

Selected�papers�/�πρακτικά

Edited byg.�Kotzoglou,�K.�nikolou,�e.�Karantzola,� K.�frantzi,�i.�galantomos,�m.�georgalidou,�

v.�Kourti-Kazoullis,�Ch.�papadopoulou,�e.�vlachou

LABoRAtoRy oF LINguIStIcS oF the SoutheASteRN MedIteRRANeAN

[��v��]

Preface . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

Plenary PaPers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [5-61]

Brian D. JosephLanguage and sustainability in the Greek context . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Μαριάνθη Μακρή-ΤσιλιπάκουΠρακτικές κοινωνι(ογλωσσι)κής κατηγοριοποίησης: Κατηγορίες μέλους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

angela ralliMorphological variation in Modern Greek and its dialects . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

PaPers from the main session anD the workshoPs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . [65-1868]

Ζωή Αλεξοπούλου, Σοφία Μαντζανίδου & Ουρανία ΜήλιουΜελετώντας Γλώσσα και Περιβάλλον: Μία πρόταση διδακτικής εφαρμογής στη Μελέτη Περιβάλλοντος της Δ΄Δημοτικού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Μανώλης Αμβροσιάδης & Κατερίνα ΦραντζήΦύλο και χρήση επιθέτων στον κοινοβουλευτικό λόγο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Άννα Αναστασιάδη-ΣυμεωνίδηΝέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα στην υποχρεωτική εκπαίδευση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Ελευθερία Ζάγκα & Μαρίνα ΜατθαιουδάκηΣυνδυαστικές προσεγγίσεις στη γλωσσική διδασκαλία: Η περίπτωση του CLIL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102

Μαρία ΑντωνίουΜεταφράζοντας τίτλους άρθρων εφημερίδων: Η περίπτωση της monde�Diplomatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

Βενετία Αποστολίδου, Νικολίνα Κουντουρά & Ελένη ΧοντολίδουΤο νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Λογοτεχνίας στην υποχρεωτική εκπαίδευση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .125

Αργύρης ΑρχάκηςΦωνές αντίστασης σε μαθητικά κείμενα μεταναστών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138

Φρειδερίκος Βαλετόπουλος & Ελένη ΜότσιουΦόβος και έκπληξη: Ορισμός και περιγραφή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151

maria BarouniDisambiguating concessive at least . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .166

Ευαγγελία Βλάχου, Χρυσούλα Παπαδοπούλου, Σταματία Στελλά & Μάριος ΦεσόπουλοςΗ έννοια της ποσοδεικτικότητας διαγλωσσικά: Συγκριτική μελέτη ελληνικών-εβραϊκών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .179

Μαριάνθη Γεωργαλίδου & Βεράνα ΚυπριώτηΑφήγηση και ταυτότητα: Η περίπτωση των δίγλωσσων στα ελληνικά και τουρκικά μουσουλμάνων της Ρόδου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .196

Μιχάλης ΓεωργιαφέντηςΠοικιλία στη σειρά των προτασιακών όρων στις αναιτιατικές και ανεργαστικές δομές της ελληνικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .210

stergios ChatzikyriakidisPolydefinites in Modern Greek: The missing LINK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .218

Valentina ChristodoulouThe construction of membership identities in a Greek-Cypriot student society: Forms of participation and language choices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .237

Table of Contents

[��vi��]

Katerina Christopoulou & George J. XydopoulosΗ μεταφορά και η μετωνυμία στο περιθωριακό λεξιλόγιο της ΝΕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .248

Μαρία Γιάγκου, Βίκυ Κάντζου & Σπυριδούλα ΣταμούληΟ γραπτός αφηγηματικός λόγος των αλλόφωνων μαθητών: Μελέτη των γλωσσικών χαρακτηριστικών που διακρίνουν επίπεδα γλωσσομάθειας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .261

Έφη Γκαρέλη, Έφη Καπούλα, Στέλα Νεστοράτου, Ευαγγελία Πρίτση, Νίκος Ρουμπής & Γεωργία ΣυκαράΗ διδασκαλία της νέας ελληνικής σε τμήματα φοιτητών Erasmus: Προβληματισμοί και διδακτικές προτάσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .277

Μαριάννα ΓκιουλέκαΔηλώνοντας μορφολογικά την οριστικότητα: Δεδομένα από την ποντιακή και την καππαδοκική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294

Διονύσης Γούτσος & Γιώργος Πολυμενέας Η ταυτότητα ως συνάρτηση του τόπου στον λόγο του κινήματος των πλατειών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306

Διονύσης Γούτσος & Γεωργία ΦραγκάκηΠρόσφατη γλωσσική αλλαγή στα ελληνικά: Σχεδιασμός του διαχρονικού σώματος ελληνικών κειμένων του 20ού αιώνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .318

Δήμητρα ΔελλήΗ πολυσημία του ρήματος (επι)νέμω και των παραγώγων του στις διαλέκτους της αρχαίας ελληνικής: Το παράδειγμα της αρχαίας Μεσσήνης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .330

Μαρία Δημάση & Παρασκευή ΣαχινίδουΗ συγκειμενική διακειμενικότητα της κατανόησης και παραγωγής λόγου στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος: Δείκτης γλωσσικής αξιολόγησης και κειμενοποίηση της ταυτότητας του υποκειμένου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .347

Ειρήνη Δημητροπούλου«Παλαβολέξης» στη Χορτιάτη: Οι νεολογισμοί και οι λειτουργίες τους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .361

Angeliki Efthymiou, Georgia Fragaki & Angelos MarkosAspects of productivity of the Modern Greek prefix iper-: A corpus-based study . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .373

alexis evangeliouThe morphosyntactic structure of the Greek past/passive participle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .384

Ελευθερία Ζάγκα, Μαρία Μητσιάκη & Μαρία ΤζεβελέκουΗ διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας (Γ2) στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403

Μαρία ΖέρβαΠώς η κουβέντα γίνεται εθνική αφήγηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .416

Valantis Fyndanis, Michaela Nerantzini, Irini Choudala & Eva Maria TsapakisProduction of functional categories in agrammatic aphasia and task-related processing demands: The role of ±distant cues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .428

Alejandro García-AragónKnowledge acquisition by means of etymological reasoning: The Environment seen through the Modern Greek lens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .439

Alejandro García Aragón & Miguel Sánchez IbáñezThe lexical paradox of Boomerang terms: Terminological dependency of Modern Greek in the environmental domain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .451

Zoe GavriilidouIntensifying prefixes in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .468

Zoe Gavriilidou, Kostandinos Petrogiannis, Achilles Bardos, Penelope Kambakis-Vougiouklis, Lydia Mitits & Nursen MollaTranslation and cultural adaptation of the SILL into Western Thracian Turkish for measuring strategy use in Muslim students learning Greek as a second language . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .479

[��vii��]

Chiara Gianollo & Nikolaos LavidasGreek cognate datives: From modification to focus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .488

Voula Giouli & Aggeliki FotopoulouDeveloping language resources for sentiment analysis in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .501

Δήμητρα Θεοφανοπούλου-ΚοντούΠροτασιακές συγκριτικές δομές της νέας ελληνικής: Οι δείκτες απ’�όσο(ς), απ’�ό,τι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .512

Ευαγγελία ΘωμαδάκηΠληθυντικός και περιληπτικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .524

Ευαγγελία Θωμαδάκη & Χριστίνα ΜάρκουΕκφράζοντας έκπληξη: Γλωσσικά μέσα στην ελληνική και στη βουλγαρική γλώσσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537

Παρασκευή ΘώμουΑφαιρετικά σχήματα (patterns) σε ένα λεξικό πολυλεκτικών λεξικών μονάδων (multi-word units) της ΝΕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .549

Παρασκευή Θώμου & Aσπασία ΧατζηδάκηΔιδασκαλία πολυλεκτικών λεξικών μονάδων (multi-word units) της νέας ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε ηλεκτρονικό περιβάλλον μάθησης . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560

evia kainadaF0 alignment and scaling as markers of prosodic constituency . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .580

Evia Kainada & Mary BaltazaniThe vocalic system of the dialect of Ipiros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .591

konstantinos kakarikosGender agreement and nominal inflection in Ancient Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .603

Aikaterini-Lida Kalouli“Translating” Modern Greek to a computational language . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .616

Μαρία ΚαμηλάκηΓλωσσικές αναπαραστάσεις γυναικών και έμφυλα στερεότυπα στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο: H περίπτωση της κωμωδίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .632

Πηνελόπη Καμπάκη-Βουγιουκλή & Άγγελος ΜάρκοςAυτοαξιολόγηση της γνώσης διαλέκτων/ιδιωμάτων από φοιτητές της φιλολογίας με τη χρήση της ράβδου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .645

Αφροδίτη ΚαποθανάσηΗ διδασκαλία του φαινομένου της ομοηχίας στην υποχρεωτική εκπαίδευση: Η περίπτωση των εγχειριδίων Γραμματικής του Γυμνασίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .658

ioanna kappaEpenthetic consonants in the Western Cretan dialect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .674

Ελένη Καραντζόλα & Μαρία ΧαλβατζιδάκηΠρώιμη κρητική σε αφηγηματικά και νοταριακά κείμενα (16ος αι.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .689

Βασιλική Καρκαντζού & Σταματία ΚουτσουλέλουΜάνα δεν είναι μόνο μία: Η ανίχνευση της ταυτότητας της «μάνας» μέσα από χρήση συμπλεγμάτων σε σώματα θεατρικού λόγου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .703

Kalliopi Katsika & Shanley AllenProcessing subject and object relative clauses in a flexible word order language: Evidence from Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .715

Γεωργία Κατσούδα & Μαρία ΒραχιονίδουΗ μητρωνυμία στα νεοελληνικά ιδιώματα και διαλέκτους . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .727

Σύλα Κλειδή & Αγγελική ΤσόκογλουΥπό έλεγχο ή εκτός ελέγχου; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .738

[��viii��]

Μαρία Κολιοπούλου, Θεόδωρος Μαρκόπουλος & Νικόλαος ΠαντελίδηςΠόντος, Καππαδοκία, Αϊβαλί: Προκλήσεις ενός ψηφιακού σώματος γραπτού υλικού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .750

Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη, Γιάννης Σπαντιδάκης & Άσπα ΧατζηδάκηΗ εκμάθηση της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας μέσα από το πρόγραμμα κοινοτήτων μάθησης του διαδικτυακού μαθησιακού περιβάλλοντος για τη διασπορά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .760

Δημήτρης Κουτσογιάννης, Βασιλική Αδάμπα, Σταυρούλα Αντωνοπούλου, Μαρία Παυλίδου & Ιωάννα ΧατζηκυριάκουΌψεις της διαλογικότητας στις διδακτικές πρακτικές διδάσκοντος την ελληνική γλώσσα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .775

Σταματία ΚουτσουλέλουΦύλο και γλωσσικές επιλογές: Μια προσέγγιση μέσα από σώματα θεατρικού λόγου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .788

Μαρία ΚουφάκηΟι υπαρκτικές δομές στα νέα ελληνικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .800

Σπύρος ΚρουσταλάκηςΑπό τη θεωρία στην πράξη: Διδάσκοντας γλώσσα με αφορμή την ιστορική γνώση στην Α’ Γυμνασίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .820

Μαγδαληνή Κ. ΚωνσταντινίδουΣτοιχεία για το ιδίωμα της επαρχίας Άργους (Δυτική Αργολίδα) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 830

Μαρία Κωνσταντίνου & Fabienne Baider Εννοιολογικές μεταφορές και αρνητικά συναισθήματα στον εξτρεμιστικό λόγο της Χρυσής Αυγής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .843

Chryssoula lascaratouFrom metaphor to empathy: Conceptual vs. experiential understanding of pain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 855

Angelos Lengeris & Katerina NicolaidisGreek consonant confusions by native listeners in quiet and noise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 866

Angelos Lengeris, Ioanna Kappa, Nitsa Paracheraki & Kostandinos SipitanosOn the phonetics of retroflexion in the (western) Cretan Dialect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 874

nikos liosisLanguage varieties of the Peloponnese: Contact in diachrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 884

Nikos Liosis & Eirini KrikiTowards a typology of relative clauses in late Medieval Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 895

Ευγενία Γ. ΜαγουλάΦωνολογία και εκπαιδευτική γλωσσολογία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 909

Βασιλική Μακρή, Μάριος Ανδρέου & Νίκος ΚουτσούκοςΕνσωμάτωση δάνειων λέξεων: Απόδοση γένους στα ουσιαστικά της κατωιταλικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 920

Angeliki Malikouti-Drachman & Gaberell DrachmanOn the status of the foot in Greek phonology . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 933

Ευάγγελος ΜαλμένΤο γνωστικό αντικείμενο της Λογοτεχνίας ως έρεισμα για τη διδασκαλία γλώσσας: Διδακτική εφαρμογή . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 941

Ειρήνη Μανιού, Μαριάννα Κονδύλη & Λίζα Παΐζη Γραμματικά σύνδρομα της ονοματοποίησης στην ελληνική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 953

Έλενα Μάντζαρη & Μαβίνα Πανταζάρα Γενικά και ειδικά ηλεκτρονικά λεξικά της νέας ελληνικής . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 968

Stella Markantonatou, Antonis Anastasopoulos & Yanis MaistrosUsing object noun and clitic frequencies in the study of transitivity and verb polysemy in Modern Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 987

Χριστίνα ΜάρκουΦρασεολογικές μονάδες δηλωτικές χρώματος στην ελληνική, τη ρωσική και τη βουλγαρική . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 998

[��ix��]

maria martzoukouProsodic cues in sentence comprehension: Evidence from subject/object ambiguities in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013

Κατερίνα Μαρωνίτη & Αναστασία ΣτάμουΚοινωνιογλωσσικές αναπαραστάσεις του φύλου σε κείμενα μαζικής κουλτούρας για παιδιά: Η περίπτωση των κινουμένων σχεδίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1027

maria mastropavlouThe status of grammatical gender in the lexicon: Exploring the role of suffixes in online gender processing and lexical access in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1040

nikos mathioudakisThe fuzzy areas of guessing or inferencing the idiosyncractic vocabulary of Kazantzakis’ odys(s)ey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1054

Nikos Mathioudakis & Athanasios KarasimosDialectic and idiomatic aspects in odys(s)ey by Nikos Kazantzakis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070

Elizabeth Mela-AthanasopoulouDialect fieldwork evidence of the Ionian Sea islands and the notion of word identification in Modern Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1089

Dionysios mertyrisDeflexion in Northern Greek: The loss of the genitive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100

milena milenova The acquisition of new and similar sounds: Εvidence from bulgarian learners of Modern Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113

lydia mititsLanguage learning strategy use in Greek as a second versus English as a foreign language . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1122

Ricardo Moreno-BriseñoIs Greek viewpoint aspect translatable into English and Spanish? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1135

Ιφιγένεια ΜουλίνουΔραστικότητα και ευθύνη στο δίκαιο των ανηλίκων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144

Israel Muñoz GallarteThe greek-Spanish�dictionary�of�the�new�testament (DGENT): Contextual factors and some practical examples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1152

Thanassis Nakas & Georgia Katsouda Lexical blending: A new typology . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1165

Στέλα ΝεστοράτουΓλωσσικός σεξισμός στη διδασκαλία των ονομάτων της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1177

Katerina Nicolaidis & Mary BaltazaniAn investigation of acoustic and articulatory variability during rhotic production in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1192

Καλομοίρα Νικολού, Μαρία Ξεφτέρη, Παναγιώτα Γκουτζηγιάννη & Μαρία ΠαπουτσάκηΗ σύνθεση στα κυκλαδικά ιδιώματα: Μια πρώτη προσέγγιση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1208

Νικόλαος ΝτάγκαςΦωνολογική περιγραφή του ιδιώματος των Βεντζίων Γρεβενών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1226

Θεόδωρος ΞιoύφηςH κωδικοποίηση της συναισθηματικής αιτιότητας μέσω των προθέσεων της νέας ελληνικής γλώσσας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1239

Μαριάνθη Οικονομάκου & Μανόλης ΣοφόςΓλωσσικά «λάθη», γλωσσική ιδεολογία και διδασκαλία της γλώσσας: Μια έρευνα πεδίου . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1250

[��x��]

Ευγενία Δ. Παγκουρέλια & Μαρία ΠαπαδοπούλουΠτυχές της τροπικότητας στον επιχειρηματολογικό λόγο: Πόσο συνειδητά επιχειρηματολογούν οι μαθητές στα γραπτά τους; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1263

Ιωάννης Παπαγιαννόπουλος & Μαριάννα ΚονδύληΣυμπύκνωση και σύνδεση της εμπειρίας: Γλωσσική ανάλυση των σχολικών κειμενικών ειδών της Ιστορίας και της Βιολογίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1275

Ασπασία Παπαδήμα & Ευάγγελος ΚουρδήςYποτιτλίζοντας κείμενα μαζικής κουλτούρας σε κυπριακή διάλεκτο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1289

Δέσποινα Παπαδοπούλου, Αλέξανδρος Τάντος, Maja Pejčić & Σωτήρης ΤάντοςΗ προτεραιότητα του φορέα εμπειρίας: Θεματικοί ρόλοι και σειρά όρων στα ελληνικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1301

lena Papadopoulou“My deepest condolences”: Greek pragmatemes [in a funeral] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1315

Lena Papadopoulou & Elina ChadjipapaThe semantic class <material> of Greek adjectives: Lexicographical treatment and applications on machine translation (GR-ES) and learning Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1325

Αικατερίνη Πάππου-ΖουραβλιόβαΟυρανικοποίηση/ουράνωση στις νεοελληνικές διαλέκτους της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, σε σύγκριση με τα ελληνικά . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1333

Αικατερίνη Πάππου-Ζουραβλιόβα & Κλειώ ΜάρκουΣυγκριτική μελέτη του συστήματος τονισμού της ρωσικής και ελληνικής (στο πλαίσιο της διδασκαλίας της ρωσικής σε ελληνόφωνους) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1347

anna PiataEmotion and time conceptualization in poetic discourse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1361

Περικλής Πολίτης & Ευάγγελος ΚουρδήςΗ χρήση γεωγραφικών διαλέκτων σε τηλεοπτικές διαφημίσεις: Μια πρόταση για τη διδακτική τους αξιοποίηση . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1377

Maria Pontiki, Zoe Angelou & Haris PapageorgiouSentiment analysis: Building bilingual lexical resources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1390

apostolos PouliosTransporting age identities across situations: The case of the elderly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1401

Προκόπης Προκοπίδης, Αλεξάνδρα Μπέλλος, Χάρης Παπαγεωργίου & Γιώργος ΜαρκόπουλοςΔεδομένα και πειράματα για την αυτόματη συντακτική ανάλυση ελληνικών κειμένων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1412

Αθηνά Προύντζου & Γιώργος Ι. ΞυδόπουλοςΜια πρώτη περιγραφή του διαλεκτικού λεξιλογίου περιοχών της ορεινής και πεδινής Ηλείας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1424

Angeliki Psaltou-Joycey, Areti-Maria Sougari, Eleni Agathopoulou & Thomaï AlexiouThe role of age, gender and L1 strategies in the L2 strategies of primary school children in Greece . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1436

Βαρβάρα ΠυρομάληΠαράγοντες που επηρεάζουν τη χρήση γαλλικών δάνειων λέξεων στη νέα ελληνική γλώσσα: Μια έρευνα στις ψευδόφιλες μονάδες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1449

Anka Rađenović & Ivana MilojevićMultiple choice tests: Guessing or knowing? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1462

[��xi��]

Ανθή Ρεβυθιάδου, Βασιλεία Κούρτη-Καζούλλη, Αμαλία Ρόντου-Γκόρου, Τάνια Ζουράβλεβα, Ιωάννης Σπαντιδάκης, Μαίρη Σουκαλοπούλου, Κωνσταντίνος Κωνσταντουδάκης, Χρήστος Ζάρρας, Αλέξης Νικολαΐδης & Νέστορας ΠελεσόγλουΤα 7 κλειδιά του δράκου: Ένα ηλεκτρονικό μαθησιακό περιβάλλον για την αλβανική και τη ρωσική ως γλώσσες κληρονομιάς . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1471

antonio Puigdollers revuelta(In)equality comparison in Modern Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1483

Dámaris González RomeroThe influence of the contextual factor in the New Testament adjectives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1495

Θεοδώρα Σαλτίδου, Αναστασία Γ. Στάμου & Τριαντάφυλλος Η. ΚωτόπουλοςΗ «γλώσσα των νέων» ως υφολογικός πόρος όλων των ηλικιών στον τηλεοπτικό λόγο: Το παράδειγμα των ελληνικών σειρών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1504

Ειρήνη Σανουδάκη Επίσημα συμφωνικά συμπλέγματα στην ελληνική παιδική γλώσσα: Δεδομένα μιας δοκιμασίας επανάληψης ψευδολέξεων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1520

Matthew J.C. ScarboroughOn the phonology and orthography of the Thessalian mid-long vowels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1535

Δήμητρα ΣερακιώτηΣκιαγράφηση προσώπου μέσα από θεατρικό κείμενο βάσει των γλωσσικών επιλογών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1549

Μαρία Σηφιανού & Αγγελική ΤζάννεΣύντομες επαγγελματικές συνδιαλλαγές . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1561

Ελπίδα Σκλήκα Εξέταση των λημμάτων αποτέλεσμα,�συνέπεια,�επίπτωση, επίδραση σε ηλεκτρονικά σώματα κειμένων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1574

Ελένη Σκούρτου, Πολυξένη Λάμπρου & Μάνος ΔεληγιαννάκηςΗμερολόγια και κείμενα ταυτότητας παιδιών Ρομά στην Ελλάδα: Ζητήματα ταυτότητας, γραμματισμού και γλωσσικής ποικιλομορφίας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1587

eleni starakiImperatives and deontic modality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1593

Pepi Stavropoulou, Dimitris Spiliotopoulos & Georgios KouroupetroglouWhere Greek text to speech fails: Requirements for speech synthesis in spoken dialogue systems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1604

Vojkan Stojičić, Predrag Mutavdžić & Πολύδωρος ΓκοράνηςΠερί ελληνικών φρασεολογισμών και των αντίστοιχών τους σερβικών . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1621

Γεωργία ΣτύλουΗ σύνθεση σε δίγλωσσους μαθητές στη Γερμανία . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1632

George Tambouratzis, Marina Vassiliou & Sokratis SofianopoulosPRESEMT: A hybrid machine translation system based on large monolingual corpora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1642

Alexandros Tantos, Despina Papadopoulou & Andreas CharatzidisDiscourse and grammatical effects on pronoun resolution in Greek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1655

Anne Temme & Elisabeth VerhoevenClitic-left dislocation vs. scrambling: Comparing the linearization properties of German and Greek experiencer verbs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1668

Δημήτριος ΤζιμώκαςΗλεκτρονικό σώμα κειμένων (ΗΣΚ) εκμάθησης της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας: Προκαταρκτικές παρατηρήσεις . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1679

larisa V. topkaCertainty and uncertainty in terms of prototypical situation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1695

[��xii��]

Radoslava Trnavac & Maite TaboadaDiscourse relations and affective content in the expression of opinion in texts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1705

Βάσια Τσάμη, Αργύρης Αρχάκης, Σοφία Λαμπροπούλου & Βίλλυ ΤσάκωναH αναπαράσταση της γλωσσικής ποικιλότητας σε τηλεοπτικά κείμενα μαζικής κουλτούρας . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1716

Ianthi M. Tsimpli, Maria Andreou, Eleni Agathopoulou & Elvira MasouraNarrative production, bilingualism and working memory capacity: Α study of Greek-German bilingual children . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1730

Marina Tzakosta & Aristea KalantziHow loose are loose compounds? Evidence from experimental data . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1743

Marina Tzakosta & Efrosini Stavroulaki Variable phonological patterns in morphologically complex and morphologically simple Greek pseudowords: Εvidence from (a)typically developing children . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1759

Katerina Tzortzi & Stella MarkantonatouThe ‘medical event’ in a conceptually organized lexicon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1774

Άννα ΦτερνιάτηΔεξιότητες γραμματισμού μαθητών του δημοτικού σχολείου και ισχύον διδακτικό υλικό . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1786

michael VerenoThe bagpipe in antiquity – A Greek instrument? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1803

Christos VlachosRemarks on (Modern Greek) gapping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1813

Ουρανία Χατζηδάκη & Ιωάννα Κ. ΛεκέαΗ ρητορική στρατηγική της αυτοαπαλλαγής από την ευθύνη για τον θάνατο του Αθ. Αξαρλιάν στις προκηρύξεις της «επαναστατικής οργάνωσης 17 Νοέμβρη» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1827

Ιωάννα ΧατζηκυριάκουΕφαρμόζοντας κριτική ανάλυση λόγου στην τάξη: Το γλωσσικό μάθημα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1839

Αναστασία Χριστοφίδου, Αθανάσιος Καρασίμος & Βασιλική ΑφεντουλίδουΈλεγχος, παρακολούθηση και ταξινόμηση νεολογισμών με το ηλεκτρονικό πρόγραμμα ΝεοΔημία: Η προσέγγιση των νέων δανείων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1850

[��1��]

Preface

t he�11th�international�Conference�on�greek�Linguistics�was�held�at�the�Department�of�medi-terranean�Studies,�university�of�the�aegean,�from�September�26�to�29,�2013.�in�total,�234�

papers�were� presented,� including� three� plenary� talks� by� invited� speakers,� six� thematic�work-shops,�and�a�pre-conference�student�workshop.

this�edited�volume�contains�the�majority�of�the�papers�submitted,�which�were�selected�after�a�blind�review�process,�and�illustrates�the�wide�range�of�current�research�in�all�branches�of�greek�linguistics,�synchronically�and�diachronically.

this�publication�is�the�result�of�the�work�of�many�people�to�whom�we�would�like�to�express�our�gratitude.�first,�we�would�like�to�thank�those�colleagues�who�undertook�the�task�of�reviewing�the�papers�submitted.�many�thanks�are�also�due�to�our�students��a.�gioka,�K.�metaxa,�L.�Biboudi,�Ch.�avrabou,�m.�Kalogirou,�m.�Karavitaki,�m.-a.�Balasopoulou,�who�helped�with�text�editing,�during�their�placement�in�the�Laboratory�of�Linguistics�of�the�Se�mediterranean�and�the�Labora-tory�οf�informatics.�Special�thanks�go�to�our�postgraduate�student�m.�Stella�for�her�contribution�in�the�initial�phase�of�the�editing�process.�finally�and�most�importantly,�we�are�grateful�to�our�postgraduate�student�marios�fesopoulos�for�his�invaluable�help�in�all�the�stages�of�the�organiza-tion�of�this�conference�and�the�publication�of�the�volume;�his�hard�work,�commitment�and�ef-fectiveness�contributed�greatly�to�the�completion�of�the�present�volume.�many�thanks�also�go�to�a4�art�for�their�help�in�the�design�of�the�e-book.

the edItoRS

1

YΠΟΤΙΤΛΙΖΟΝΤΑΣ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ

ΣΕ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ Ασπασία Παπαδήμα & Ευάγγελος Κουρδής

Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου & Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

aspasia.papadima@cut.ac.cy & ekourdis@frl.auth.gr

Abstract

The increasing use of Greek-Cypriot dialect (GC) within a context that is not

necessarily connected to the local tradition is a relatively recent phenomenon. Based

on this framework, the following study examines the subtitling in GC of specific mass

culture texts, such as local comedy series or international animation series, uploaded

on You Tube. Although subtitling is part of the written code (Gottlieb, 1994), cases

presented in this study are subtitled in a dialectic system for which no official or

commonly agreed orthography exists. The scope of this research is to examine the

reasons for subtitling in GC as well as the typographic characteristics found in the

written representation of GC.

γλωσσική ιδεολογία, κυπριακή διάλεκτος, μη επαγγελματικός υποτιτλισμός, κείμενα

μαζικής κουλτούρας, τυπογραφία

1. Εισαγωγή

Στις αρχές του νέου αιώνα, η Καρυολαίμου (2001: 180) είχε επισημάνει ότι η

Κυπριακή Διάλεκτος (ΚΔ) χρησιμοποιούνταν κυρίως στον προφορικό λόγο και σε

είδη γραπτού λόγου που κινούνταν εκτός ή στο περιθώριο των γλωσσικών

συμβάσεων - ποιητικός ή ελάσσων λογοτεχνικός λόγος, π.χ. εγχώρια θεατρική

παραγωγή. Τα τελευταία χρόνια, όμως, η Κυπριακή Διάλεκτος χρησιμοποιείται όλο

και περισσότερο, όπως και άλλες διαλεκτικές ποικιλίες της Ελληνικής στον Ελλαδικό

χώρο (Κουρδής, 2013), κυρίως, σε πρωτογενή κείμενα μαζικής κουλτούρας όπως

είναι το διαδίκτυο (Στάμου, 2012: 21). Η Κυπριακή Διάλεκτος που μέχρι πρότινος

εμφανίζονταν σε συγκεκριμένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα, όπως τηλεοπτικά και

ραδιοφωνικά σκετς, και σε διαφημίσεις που απευθύνονταν σε περισσότερο

παραδοσιακούς Κυπρίους (Pavlou, 2003), σήμερα εμφανίζεται σε περιβάλλοντα που

δεν συνδέονται απαραίτητα με την παράδοση και τον τοπικό πολιτισμό της Κύπρου.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η παρούσα μελέτη που μελετά περιπτώσεις

υποτιτλισμού κειμένων μαζικής κουλτούρας που αναρτώνται στο διαδίκτυο σε

Κυπριακή Διάλεκτο. Είναι αξιοσημείωτο ότι αν και οι υπότιτλοι ανήκουν στο γραπτό

κώδικα (Gottlieb, 1994), στις περιπτώσεις που μελετώνται οι υπότιτλοι δίνονται σε

ένα διαλεκτικό σύστημα για το οποίο δεν υπάρχει καθιερωμένη και κοινά αποδεκτή

ορθογραφία στη γραπτή μορφή του. Πιο συγκριμένα, εξετάζεται ο υποτιτλισμός σε

κυπριακή διάλεκτο τηλεοπτικών σατιρικών εκπομπών όπως οι «Πατάτες αντιναχτές»

(ΡΙΚ 1), η «Αίγια Fuxia» (ΑΝΤ1), ο σατιρικός υποτιτλισμός στο διαδίκτυο

(YouTube) κινουμένων σχεδίων όπως το «Shonen Gangan», ακόμη και ξένων ταινιών

όπως «Οι Πειρατές της Καραϊβικής».

Σκοπός της μελέτης είναι να ερευνήσει τους λόγους για τους οποίους τόσο τα

κρατικά και ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια της Κύπρου, όσο και μεμονωμένα άτομα

επιλέγουν να υποτιτλίσουν αυτές τις εκπομπές, η παρουσία των οποίων είναι

ιδιαίτερα έντονη στο διαδίκτυο. Παράλληλα, θα μελετηθούν τα χαρακτηριστικά της

2

γραπτής απεικόνισης της διαλέκτου σε επίπεδο ορθογραφικών επιλογών και

τυπογραφικού σχεδιασμού (Papadima et al., 2011b) για μια διάλεκτο που έχει κυρίως

προφορική παράδοση και που αποτελεί τη μητρική/κοινή γλωσσική ποικιλία των

Ελληνοκυπρίων.

2. Η κοινωνιογλωσσική κατάσταση στην Κύπρο σήμερα

Στην Κύπρο κυριαρχούν δύο συγγενείς γλωσσικές ποικιλίες, η Κοινή Νεοελληνική

(ΚΝΕ), η οποία αποτελεί επίσημη γλώσσα του κράτους και η Ελληνική Κυπριακή

Διάλεκτος (ΚΔ), η οποία είναι η μητρική γλώσσα των Κυπρίων. Οι δύο αυτές

ποικιλίες συνυπάρχουν και χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα, παρ’ όλα αυτά έχουν

διαφορετική λειτουργία και επιδεικνύουν διαφορετικό κύρος. Η ΚΝΕ, η οποία

διδάσκεται σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ως κύρια γλώσσα, χρησιμοποιείται

σε επίσημες περιστάσεις επικοινωνίας, στο γραπτό λόγο και στα Μέσα Μαζικής

Ενημέρωσης. Η ΚΔ χρησιμοποιείται κυρίως στον προφορικό λόγο, σε ανεπίσημες

συνομιλίες μεταξύ οικογένειας, φίλων και γενικότερα στην καθημερινή προφορική

επικοινωνία μεταξύ των Κυπρίων. Το γεγονός αυτό οδήγησε τον Μοσχονά (1996:

122-123) να κάνει λόγο για κατάσταση κοινωνικής διγλωσσίας (diglossia) στην

Κύπρο, αν και άλλοι ερευνητές, όπως ο Πετρούνιας ([1984] 1993: 184), θεωρούν ότι

«[…] δεν είναι σωστό να μιλάμε για διγλωσσική κατάσταση στην περίπτωση π.χ

Κρητικών ή Κυπρίων, που τουλάχιστον όταν βρίσκονται στο νησί τους δεν νοιώθουν

μειωμένοι να χρησιμοποιούν την τοπική διάλεχτο, παρόλο που χρησιμοποιούν την

Κοινή με επισκέπτες από την άλλη Ελλάδα».

Το γεγονός ότι δεν υπάρχει θεσμοθετημένο και κοινά αποδεκτό ορθογραφικό

σύστημα για την απόδοση των διακριτών της ήχων σε συνδυασμό με το ότι το κύρος

της θεωρείται χαμηλότερο από αυτό της ΚΝΕ, αποτρέπει την ευρεία χρήση της στο

γραπτό λόγο. Παρ’ όλα αυτά, τη συναντάμε ήδη σε γραπτή μορφή από το 14ο αιώνα

σε νομικά κείμενα της εποχής (Ασσίζες) και αργότερα σε λογοτεχνικά και ποιητικά

κείμενα Κυπρίων δημιουργών, ενώ η γραπτή της αναπαράσταση βασίζεται, κατά

κύριο λόγο, στην ορθογραφία της ΚΝΕ.

Τα τελευταία χρόνια, η ΚΔ εμφανίζεται όλο και πιο συχνά σε γραπτή μορφή στα

σύγχρονα μέσα επικοινωνίας όπως το διαδίκτυο και οι πλατφόρμες κοινωνικής

δικτύωσης. Η χρήση της ΚΔ στη γραπτή επικοινωνία από τους νέους ανθρώπους,

μέσω κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών υπολογιστών, παρουσιάζει ιδιαίτερο

ενδιαφέρον από τυπογραφική άποψη, καθώς εμφανίζονται ποικίλες ορθογραφικές

συμβάσεις για τη σωστή φωνητική της απόδοση. Πρόσφατη μελέτη μας (Papadima et

al, 2011a) έδειξε ότι «ο τρόπος γραφής της ΚΔ επηρεάζεται από τη γνώση της

ορθογραφίας της ΚΝΕ, από το μέσο και από τον αποδέκτη του μηνύματος», καθώς η

γραφή προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία του αποδέκτη του μηνύματος (γονέας ή

φίλος) και ανάλογα με το μέσο γραφής (πρόχειρη γραπτή σημείωση σε χαρτί,

πληκτρολόγηση σε Η/Υ ή αποστολή μηνύματος σε κινητό τηλέφωνο).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι, τελευταία, η χρήση της ΕΚΔ

εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στην τηλεόραση, όχι μόνο σε σκετς και κοινωνικές,

χιουμοριστικές ή/και δραματικές σειρές αλλά και σε τηλεπαιχνίδια που σκοπό έχουν

τη διάδοση και διάσωση της Κυπριακής κουλτούρας και της ΚΔ, όπως το «Παίζουμε

Κυπριακά» στο ΡΙΚ ή το «Πού σου νέφκω» στο MEGA.

3

3.MME και διάλεκτος

Τα ΜΜΕ έχουν τη δυνατότητα να αναπαράγουν και να διαδίδουν στερεοτυπικές

αντιλήψεις, να επιβάλλουν στο κοινό τους ιδεολογία για κάποιο γλωσσικό σύστημα

όπως αναφέρει ο Eco (1985: 25). Στη διαπίστωση αυτή συγκλίνουν και οι Στάμου και

Ντίνας (2011: 303) αναφορικά με τη χρήση διαλεκτικών ποικιλιών στην ελληνική

τηλεόραση θεωρώντας ότι «[…] η τηλεοπτική αναπαράσταση των γεωγραφικών

ποικιλιών της ελληνικής γλώσσας μέσα από τον επιλεκτικό χειρισμό του γλωσσικού

της πλούτου αποκαλύπτει τον ιδεολογικό ρόλο των ΜΜΕ στη συγκρότηση μιας

κοινής εθνικής ταυτότητας». O Androutsopoulos (2013: 57), μελετώντας τη χρήση

διαλεκτικών ποικιλιών στη Γερμανία αναφέρει ότι «δίνοντας φωνή σε μία διάλεκτο

μέσα από τα ΜΜΕ τα οποία εξορισμού αναπαράγουν την Κοινή Γερμανική μπορεί να

ερμηνευτεί ως μία έμμεση κριτική για την κυριαρχία της κοινής στα ΜΜΕ, και ως

υπαινιγμός για την καταλληλότητα των διαλεκτικών ποικιλιών για το τηλεοπτικό

πρόγραμμα».

Είναι άραγε η ίδια περίπτωση με αυτήν στην Κύπρο; Ο Μοσχονάς (1996: 124)

παρατηρεί ότι «[…] η Κυπριακή χρησιμοποιείται σε μορφές γραπτού λόγου που

διατηρούν αναπαραστατική σχέση προς τον προφορικό» όπως είναι ο προφορικός

λόγος Κυπρίων «ποιηταράδων» στη λογοτεχνία, τα «κυπριακά σκετς» στο θέατρο, τα

πεζογραφήματα με κυπριακή θεματογραφία, οι σατυρικές στήλες ή εφημερίδες του

ημερήσιου και περιοδικού τύπου. Μάλιστα, η Αρβανίτη (2002: 75) προχωρά ακόμη

περισσότερο αναφερόμενη σε Κυπριακή Νεοελληνική (ΝΕΚ) η οποία κάνει την

εμφάνισή της ακόμη και σε κείμενα όπου η κυριαρχία της Κοινής Νεοελληνικής

θεωρούνταν δεδομένη, όπως δελτία ειδήσεων, εφημερίδες, διαφημίσεις στην

τηλεόραση και τον τύπο, επίσημα ή ημιεπίσημα έγγραφα και ομιλίες σε επίσημο

περιβάλλον. Ανεξάρτητα με το πόσο συμφωνούμε με τη συγκεκριμένη διαπίστωση

φαίνεται ότι η Κυπριακή διάλεκτος εισχωρεί όλο και περισσότερο σε κείμενα μαζικής

κουλτούρας που θεωρούταν μέχρι πρότινος περιβάλλοντα έκφρασης της Κοινής

Νεοελληνικής.

3. Υποτιτλίζοντας σε Κυριακή διάλεκτο

Σύμφωνα με τους Luyken and Herbst (1991: 31), η Κύπρος ανήκει στις χώρες με

παράδοση στον υποτιτλισμό, αλλά όταν αυτός γίνεται μεταξύ διαφορετικών

γλωσσών. Στην περίπτωσή μας, όμως, ο υποτιτλισμός γίνεται σε μη επίσημη γλώσσα

που έχει μόνο προφορική παράδοση, αλλά που είναι η μητρική γλώσσα των

ακροατών. Ειδικά στο θέμα των γλωσσικών ποικιλιών, ο υποτιτλισμός συμβάλλει στη

δημιουργία συνοχής μεταξύ διαφορετικών περιοχών φυσικών ομιλητών, μέσα από

την εξοικείωση - όσων δεν γνωρίζουν άλλη γλωσσική ποικιλία εκτός από τη δική

τους - και με άλλες γλωσσικές ποικιλίες (O’ Connell, 2011: 172). Τι συμβαίνει, όμως,

όταν ο υποτιτλισμός δεν γίνεται στην επίσημη γλώσσα του τόπου, την ΚΝΕ, αλλά

στη μητρική γλώσσα των θεατών των κειμένων μαζικής κουλτούρας, στην ΚΔ;

Στο διαφορετικό αυτό φαινόμενο προστίθεται και η χιουμοριστική διάσταση των

κειμένων αυτών. Σύμφωνα με τους Diaz Cintas and Remael (2007: 214) “το χιούμορ

δεν λειτουργεί σε απομόνωση. Δεν έχει τις ρίζες μόνο στο συγκείμενό του (co-text)

[…] αλλά και στα κοινωνιο-πολιτισμικά, γλωσσικά, ακόμη και στα προσωπικά

περιβάλλοντα’’. Όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω ο υποτιτλισμός στην Κυπριακή

Διάλεκτο συνδέεται με την παραγωγή γέλιου μέσα από μία ιδιόρρυθμη σάτιρα, όπου

εικονικό σύστημα, διακειμενικές σχέσεις και γλωσσικό σύστημα συνεργάζονται

4

ενάντια σε νόρμες που χαρακτηρίζουν τον διαγλωσσικό υποτιτλισμό. Εναλλακτικές

πρακτικές ενάντια στις καθιερωμένες νόρμες1 είναι γνωστές στο χώρο του

υποτιτλισμού που λαμβάνει χώρα στο διαδίκτυο από ερασιτέχνες (sub-fans). Όμως,

σκοπός αυτών των πρακτικών είναι να επιτρέψουν την καλύτερη κατανόηση του

πρωτότυπου διαλόγου των ταινιών (Díaz Cintas & Muñoz Sanchez, 2006: 45).

Στην δική μας όμως περίπτωση σκοπός του υποτιτλισμού δεν είναι η κατανόηση

του πρωτότυπου κειμένου. Έτσι, στην πρώτη περίπτωση ο υποτιτλισμός συνδέεται με

τη σάτιρα καθώς στο συγκριμένο απόσπασμα που τιτλοφορείται στο youtube

‘‘Πατάτες Αντιναχτές ΑΠΟΕΛ Ερντογάν στους 8”2 υποτιτλίζεται σε κυπριακή

διάλεκτο μία ακουστική γλώσσα (ear dialect) που φέρεται ως τουρκικά. Ενώ το

εικονικό και ακουστικό σημειωτικό σύστημα διέπεται από αρνητικές συνδηλώσεις, ο

υποτιτλισμός σε ένα γλωσσικό σύστημα που δεν είναι το επίσημο, είναι, όμως, η

μητρική γλώσσα των Ελληνοκυπρίων λειτουργεί ως γραπτός κώδικας αλληλεγγύης

(solidarity). Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται και σε άλλα βίντεο με την ίδια

θεματολογία, όπως στο βίντεο ‘‘Ερντογάν-Στάθης Αλωνεύτης’’ από την ίδια σατιρική

εκπομπή3.

Στην ανάλογη περίπτωση παρατηρούμε βίντεο παρωδία με τίτλο «Πειρατές της

κυπριακής» (τίτλος που αποτελεί λεκτικό πολιτισμικό παλίμψηστο από τον τίτλο της

ταινίας «Πειρατές της Καραϊβικής»)4. Το συγκεκριμένο σατιρικό βίντεο έχει την εξής

πρωτοτυπία: στην αρχή του αποσπάσματος οι ηθοποιοί ομιλούν τη γλώσσα στην

οποία γυρίστηκε η ταινία, την αγγλική, και στη συνέχεια, άλλοι ηθοποιοί της ίδιας

ταινίας ομιλούν στην τουρκική γλώσσα και στην κυπριακή διάλεκτο. Ο υποτιτλισμός,

όμως, παρά τη διαδοχή των τριών γλωσσών γίνεται στην Κυπριακή Διάλεκτο. Αν και

οι τρεις γλώσσες συνδέονται ιστορικά με την Κύπρο, το περιβάλλον στο οποίο

συνυπάρχουν προκαλεί εύλογα το γέλιο. Μήπως, όμως, με αυτόν τον τρόπο

ανακαλούνται συνδηλώσεις (Αγγλία-Τουρκία-νησί-πειρατεία) που γίνονται

αντιληπτές από τους Ελληνοκυπρίους στους οποίους απευθύνεται αυτός ο

ερασιτεχνικός υποτιτλισμός; Αναμφίβολα ναι, εάν εξετάσουμε τα σχόλια όσων

έρχονται σε επαφή με αυτά τα κείμενα μέσα από το διαδίκτυο.

Στην ίδια περίπτωση κατατάσσεται και ο υποτιτλισμός κινουμένων σχεδίων. Έτσι,

στην περίπτωση της σειράς κινουμένων σχεδίων «Shonen Gangan» παρατηρούμε στο

επεισόδιο με τίτλο «Σιερένιος Αρχημιστής»5 (επεισόδιο 1ο, μέρος 3ο) ότι το

γλωσσικό σύστημα που ακούγεται και αναγνωρίζεται ως η ιαπωνική γλώσσα

υποτιτλίζεται στην Κυπριακή Διάλεκτο. Μάλιστα, μερικές φορές εμφανίζεται διπλός

υποτιτλισμός, τόσο στην αγγλική (what the fuck ?), όσο και στην ΚΝΕ (ο Θεός σας

βλέπει). Η πρωτοτυπία όμως του υποτιτλιστή δεν σταματά εκεί καθώς αμέσως μετά

ακολουθεί υποτιτλισμός σε τρείς γλώσσες: αγγλικά και κυπριακά (what the fuck είστε

εσείς ρε κοπέλια;) και ΚΝΕ (και θα σας σώσει από τις αμαρτίες σας).

Η χρήση της ΚΝΕ στη συγκεκριμένη περίπτωση που αντικαθιστά την

Αλεξανδρινή Κοινή του Ευαγγελίου, εμφανίζεται ως τελετουργική γλώσσα

αυξημένου κύρους και είναι γνωστό ότι η ΚΝΕ έχει γλωσσικό κύρος στην Κύπρο. Η

εναλλαγή γλωσσικού κώδικα συνδέεται με την παραγωγή γέλιου, καθώς από την

ηγεμονική γλώσσα, την αγγλική, περνάμε σε μία τοπική διάλεκτο, την κυπριακή, η

1 Ο Fong (2009: 56-57) αναφέρει ότι αυτοί οι ερασιτέχνες του υποτιτλισμού μπορούν να προχωρήσουν

σε ‘‘καταχρήσεις’’ στις επιλογές τους στον υποτιτλισμό καθώς η παραγωγή τους δεν υπόκειται σε

εμπορικά κριτήρια και, συνεπώς, δεν χρειάζεται να απολογηθούν για αυτές. 2 Βλ. http://www.youtube.com/watch?v=-Au5DuZOius. Τελευταία ενημέρωση 7/6/2013.

3 Βλ. http://www.youtube.com/watch?v=E7m_ihdk10A. Τελευταία ενημέρωση 7/6/2013.

4 Βλ. http://www.youtube.com/watch?v=KdoLsqS9a8k. Τελευταία ενημέρωση 7/6/2013.

5 http://www.youtube.com/watch?v=NkK1aORFlJ0. Τελευταία ενημέρωση 7/6/2013.

5

οποία μάλιστα δεν έχει το γλωσσικό κύρος της ΚΝΕ, που θα την τοποθετούσαμε

κάπου ενδιάμεσα σε μία γραμμική αναπαράσταση. Μάλιστα, η αναφορά σε θεσμούς

της Κύπρου, όπως ο ΘΟΚ (Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου), ο Αρχιεπίσκοπος

Χρυσόστομος, η εκκλησία, κτλ., αυτή η μεταφορά τοπικών χαρακτηριστικών σε ένα

γλωσσο-εικονικό περιβάλλον με το οποίο δεν συνδέεται με καμία άμεση σχέση,

προκαλεί επιπρόσθετο γέλιο, συμβάλλει όμως στην αναγνώριση κοινών πολιτισμικών

στοιχείων και ενδυναμώνει τη λειτουργία της ΚΔ ως γλωσσικού κώδικα αλληλεγγύης

και ενισχύει την έννοια του «ανήκειν» πολιτισμικά σε μία κοινωνική ομάδα.

Δείγματα από το σατυρικό υποτιτλισμό του επεισοδίου με τίτλο «Σιερένιος Αρχημιστής», της σειράς

κινουμένων σχεδίων «Shonen Gangan».

Η αναγκαιότητα της μετάφρασης, μορφή της οποίας είναι ο υποτιτλισμός, κρίνεται

απαραίτητη. Σύμφωνα με το Mounin (1963: 4) όταν δύο γλώσσες βρίσκονται σε

επαφή τίθεται θέμα μετάφρασης. Μπορεί η ακουστική γλώσσα να μην είναι ακριβώς

γλώσσα, δεν παύει όπως να αποτελεί γλωσσική πραγμάτωση/σημειωτικό σύστημα

που παράγει σημασία. Άρα, ο υποτιτλισμός πραγματώνεται μεταξύ σημειωτικών

συστημάτων που έχουν σημασία, γιατί σκοπός είναι η προβολή της τοπικής

ταυτότητας. Για το συγκεκριμένο θέμα η Καρυολαίμου (2000: 207) παρατηρεί ότι:

‘‘παρά το γεγονός […] ότι οι Κύπριοι ομιλητές αξιολογούν αρνητικά την

κυπριακή διάλεκτο, υπάρχουν περιπτώσεις που αισθάνονται κάποιας μορφής

θετικά συναισθήματα απέναντί της. Αυτό συμβαίνει όταν θίγεται ή πιστεύεται

ότι υποσκάπτεται η τοπική ταυτότητα […]. Φαίνεται, λοιπόν, ότι υπάρχει ένα

αίσθημα αφοσίωσης απέναντι στην κυπριακή ποικιλία η οποία αποτελεί

σύμβολο τοπικής ταυτότητας. Αυτό το αίσθημα μπορεί υπό συγκεκριμένες

περιστάσεις […] να δημιουργεί αντιστάσεις στις κανονιστικές πιέσεις που

δέχεται η κυπριακή από τη στάνταρ ελληνική’’.

Μήπως μία από αυτές τις περιστάσεις είναι το χιούμορ; Οι Αρχάκης και Τσάκωνα

(2011: 101) παρατηρούν ότι δεδομένου ότι οι συμπεριφορές και πρακτικές είναι που

συσπειρώνουν τους ανθρώπους που ανήκουν σε ένα κοινωνικό σύνολο, το χιούμορ

μπορεί να φέρει στο προσκήνιο και να υπενθυμίζει τις κοινωνικές αξίες οι οποίες

συνέχουν μια ομάδα και τη διακρίνουν από τις υπόλοιπες. Αναμφίβολα, η μητρική

γλώσσα αποτελεί μία τέτοια αξία, αλλά φαίνεται και από τις περιπτώσεις

υποτιτλισμού ΚΔ σε ΚΝΕ που ακολουθεί, κάποιες αξίες φαίνεται να

χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση για ιδεολογικούς λόγους.

\

6

4. Υποτιτλίζοντας σε ΚΝΕ

Ο μη επαγγελματικός υποτιτλισμός σε κείμενα στο διαδίκτυο δεν περιορίζεται μόνο

στον υποτιτλισμό σε ΚΔ. Στην περίπτωση της κωμικής σειράς «Αίγια Φούξια»6

εμφανίζεται ακριβώς το αντίθετο φαινόμενο. Καθώς η σειρά πραγματεύεται τη ζωή

σε ένα απομονωμένο χωριό της Κύπρου είναι λογικό οι κάτοικοί του να ομιλούν την

ΚΔ. Για να αποτιναχθεί, όμως, η «χωρκατοσύνη» και να δημιουργηθεί μία αστεία

ατμόσφαιρα ο υποτιτλιστής καταφεύγει στο ιδεολογικό αντίβαρο της ΚΔ, την ΚΝΕ, η

οποία αναγνωρίζεται ως γλωσσικό σύστημα υψηλού κύρους7. Την ίδια στιγμή, στα

κείμενα των υποτίτλων παρατηρούνται πολλά ορθογραφικά λάθη, τόσο στις

καταλήξεις των ρημάτων όσο και στον τονισμό των λέξεων, ενώ η χρήση των

κεφαλαίων προσπαθεί να αποδώσει οπτικά το ύφος της ομιλίας, εκεί όπου ανεβαίνει ο

τόνος της φωνής.

Υποτιτλισμός επεισοδίου της κωμικής σειράς «Αίγια Φούξια» σε ΚΝΕ.

Ο Μαυράτσας (2012: 25) θεωρεί ότι η χωρκατοσύνη συνδέεται με την προσήλωση σε

ένα παραδοσιακό τρόπο ζωής που αποδεικνύεται δυσλειτουργικός σε ένα σύγχρονο

περιβάλλον, και την έλλειψη καλλιέργειας ή τη χοντροκοπιά. Αυτό το σύγχρονο

περιβάλλον αντιπροσωπεύει σημειωτικά με τον υποτιτλισμό η ΚΝΕ, καθώς θεωρείται

ότι είναι και η ίδια απαλλαγμένη από γλωσσικά χαρακτηριστικά που συνδέονται με

την έννοια του «χωριάτη» στην Ελλάδα.

Διαπιστώνουμε, όμως, τόσο στην περίπτωση του υποτιτλισμού ακουστικών

γλωσσικών συστημάτων σε ΚΔ, όσο και της ΚΔ σε ΚΝΕ, ότι ο υποτιτλισμός

καθίσταται μέσω διάχυσης ιδεολογίας και για τα δύο γλωσσικά συστήματα που

βρίσκονται σε επαφή στην Κύπρο. Έτσι, τη μία φορά ο υποτιτλισμός λειτουργεί ως

κώδικας αλληλεγγύης, ενώ την άλλη ως κώδικας απόστασης, αναδεικνύοντας μία

αντιφατική γλωσσική ιδεολογία8, η οποία, όμως, συνεχίζει να καταγράφεται.

Το ερώτημα, όμως, που τίθεται είναι ότι ενώ η ΚΝΕ διαθέτει γραπτό σύστημα

απόδοσής της στον υποτιτλισμό, η ΚΔ δεν έχει κάτι αντίστοιχο. Ποια, λοιπόν,

φαίνεται να είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της προσπάθειας υποτιτλισμού της ΚΔ

στο διαδίκτυο;

4. Χαρακτηριστικά της γραπτής απεικόνισης της διαλέκτου

Στα πλαίσια μιας ευρύτερης μελέτης για την οπτική γλώσσα της διαλέκτου που

διεξάγεται στο ερευνητικό εργαστήριο για τη Γλώσσα και τη Γραφιστική Επικοινωνία

6 http://www.youtube.com/watch?v=hTJAeEEVZ1I Αναρτήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2013. Τελευταία

ενημέρωση 4/9/2013. 7 http://www.youtube.com/watch?v=qX1gbGBiOtE. Τελευταία ενημέρωση 7/6/2013.

8 Βλ. και Τσιτσιπής (1996: 46).

7

του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, έχουμε ταξινομήσει τις ορθογραφικές

συμβάσεις της διαλέκτου σε διαφορετικές κατηγορίες, ανάλογα με το σύστημα που

ακολουθείται (Papadima et al, 2013: 91):

α. Στην πρώτη κατηγορία έχουμε ελληνικούς χαρακτήρες με έντονη γραφή (Bold).

β. Η δεύτερη κατηγορία είναι ο συνδυασμός ελληνικών χαρακτήρων με προσθήκη

διακριτικών όπως η βαρειοξεία (hatchek), η brève ή η απόστροφος, πάνω ή κάτω από

τους χαρακτήρες, για τη διαφορετική δήλωση των αλλοφώνων.

γ. Το τρίτο σύστημα είναι ο συνδυασμός ελληνικών χαρακτήρων με προσθήκη

διακριτικών σε συνδυασμό με το γράμμα «ι».

δ. Η τέταρτη κατηγορία περιλαμβάνει συνδυασμούς ελληνικών γραμμάτων με το

γράμμα «ι».

ε. Τέλος, η πέμπτη κατηγορία, περιλαμβάνει εμβόλιμους λατινικούς χαρακτήρες σε

ελληνική γραφή ή τα Greeklish.

Σκοπός της παρούσας μελέτης δεν είναι μόνο η καταγραφή των χαρακτηριστικών

της γραπτής απεικόνισης της διαλέκτου στον υποτιτλισμό αλλά και ο συσχετισμός

τους με τις ορθογραφικές συμβάσεις που προαναφέρθηκαν.

Για την καταγραφή και μελέτη των χαρακτηριστικών της γραπτής απεικόνισης της

ΚΔ, όπως αυτά εμφανίζονται στον υποτιτλισμό, χρησιμοποιήθηκε δείγμα

σκοπιμότητας. To δείγμα θεωρείται αντιπροσωπευτικό καθώς «[…] περιέχει τα

χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στο σύνολο σε όσο το δυνατόν καλύτερη

προσέγγιση» (Ψαρρού & Ζαφειρόπουλος, 2004: 156). Για τους σκοπούς της έρευνας

αναζητήθηκαν και καταγράφηκαν από το διαδίκτυο (www.youtube.com)

αποσπάσματα από εκπομπές, μουσικά βίντεο κλιπ ή κινούμενα σχέδια που έχουν

υποτιτλιστεί στην κυπριακή διάλεκτο. Τα ευρήματα της καταγραφής αποδεικνύουν

ότι η διάλεκτος υποτιτλίζεται με σκοπό τη σάτιρα σε κωμικές εκπομπές ή μέσω

ιδιωτικής πρωτοβουλίας με ανάρτησή τους στο YouTube από ιδιώτες, με

χιουμοριστική πάντα διάθεση.

Σχετικά με την ορθογραφική και τυπογραφική απόδοση της διαλέκτου στον

υποτιτλισμό των δειγμάτων που μελετήθηκαν έγιναν συγκεκριμένες παρατηρήσεις

και καταγραφές. Οι παρατηρήσεις που σχετίζονται με την ορθογραφία, έχουν ως

βάση την ορθογραφία της ΚΝΕ.

Στο κινούμενο σχέδιο «Shonen Gangan» που εμφανίζεται στο YouTube ως

«Σιερένιος Αρχημιστής - Επεισόδιο 1, Πάρτ 1,2,3»9 παρατηρήθηκαν τα εξής:

Για τη γραπτή απόδοση της ΚΔ ακολουθείται γραπτό σύστημα με συνδυασμό

ελληνικών χαρακτήρων στο μεγαλύτερο μέρος του κειμένου (τζαι, Θκιάολε!

Ειν’τάμπου έκαμα; Φκάλε ζήλικουρτι, γιαίμαν). Παράλληλα γίνεται προσπάθεια για

σωστή φωνητική απόδοση στο γραπτό λόγο με διαφορετικούς τρόπους, κατά

περίσταση, όπως με την παράθεση διπλών συμφώνων όπου αυτά προφέρονται

(Ούλλα, Νάκκον), με χρήση εμβόλιμων λατινικών χαρακτήρων σε ελληνική γραφή

(ειshεν, ήshεν, κόchινόν) και με χρήση εμβόλιμων ελληνικών χαρακτήρων σε

λατινική γραφή (Sorryν, α!). Παρατηρούνται αρκετά ορθογραφικά λάθη (μιαλλιτερος,

ανυσυχείτε), παραλήψεις σημείων στίξης (εζωλεν, γυρευκουν) και ασυνέπεια στην

ορθογραφία όμοιων λέξεων (ρυάλλια, ριάλλια). Τέλος, γίνεται απόδοση αγγλικού

κειμένου με ελληνικούς χαρακτήρες (Άι πρόμις γιου, Είσαι πολλά φέιμους…).

Δείγματα της γραπτής απεικόνισης της διαλέκτου από υποτιτλισμένο επεισόδιο με τίτλο «Σιερένιος

Αρχημιστής», της σειράς κινουμένων σχεδίων «Shonen Gangan».

9http://www.youtube.com/watch?v=MJ_QP49WEnw,

http://www.youtube.com/watch?v=Do6A5fgS8GQ, http://www.youtube.com/watch?v=NkK1aORFlJ0.

Αναρτήθηκαν στις 14 Μαρτίου 2009. Τελευταία ενημέρωση 10/7/2013.

8

Στο σατιρικό βίντεο κλιπ του μουσικού θέματος της ταινίας Τιτανικός10

, με τίτλο

«Titanic-the Cypriot version», γίνεται απόδοση των στίχων του τραγουδιού στην ΚΔ

και στη γραπτή μορφή τους καταγράφονται τα εξής: Ακολουθείται γραπτό σύστημα

που συνδυάζει ελληνικά γράμματα με το γράμμα «ι» (λυσσιώωω σε, τζιαι, μανισιήν

μου, σιούσιην, μιτσιά). Γίνεται προσπάθεια για σωστή φωνητική απόδοση στο γραπτό

λόγο με τη χρήση διπλών συμφώνων όπου αυτά προφέρονται (χαττάς, πεθθεράν,

Κκουλλάαα). Παρατηρούνται ορθογραφικά λάθη στην κατάληξη του ρήματος στο

τρίτο πρόσωπο του ενικού αριθμού (φοούμε), στην κατάληξη των ουσιαστικών

(σιούσιην), στον τονισμό των λέξεων – όπου ενώ κάπου παραλείπεται ο τόνος, αλλού

τονίζονται οι μονοσύλλαβες λέξεις (ονειρα, εννοω, τόν, τήν, αγγελε, αηνεις). Στο

κλείσιμο του βίντεο εμφανίζεται η λέξη τέλος «προκλητικά» ανορθόγραφη (ταιλως),

έτσι ώστε να υποθέσουμε ότι η ανορθογραφία αυτή είναι εσκεμμένη.

Στο απόσπασμα κινηματογραφικής ταινίας που εμφανίζεται στο YouTube με τίτλο

«Ο Χίτλερ κατακτά τη Λεμεσό»11

, δεν παρατηρείται καμία ιδιαίτερη προσπάθεια για

απόδοση των διακριτών ήχων της ΚΔ στο γραπτό λόγο, εκτός από τη λέξη

«μισσιμου», όπου γίνεται διπλασιασμός του «σ». Το κείμενο, στο σύνολό του, είναι

γραμμένο σε ατονικό σύστημα, ενώ παρατηρούνται ορθογραφικά λάθη (τζε, τζινοι,

υγρενουντε, να πεσσω) και παραλήψεις σημείων στίξης, όπως η απόστροφος κατά

την αφαίρεση (ποτζι).

Η τυπογραφική απεικόνιση της ΚΔ στο σατυρικό υποτιτλισμό αποσπάσματος κινηματογραφικής

ταινίας, με τίτλο «Ο Χίτλερ κατακτά τη Λεμεσό».

Στην εισαγωγή του σατιρικού αποσπάσματος της ταινίας «Οι Πειρατές της

Καραϊβικής» (Pirates of the Caribbean - cypriot subtitles - PIRATES TIS

KIPRIAKIS)12

εμφανίζεται ο τίτλος παραλλαγμένος –ως προς το λεκτικό– και

γραμμένος με προσομοιάζουσα βυζαντινή κεφαλαιογράμματη γραφή (OI ΠΕΙΡΑΤΕC

THC ΚΥΠΡΙΑΚΗC), η οποία δεν συνάδει ούτε με το περιεχόμενο της πρωτότυπης

ταινίας αλλά ούτε και με τη σατιρική διασκευή του συγκεκριμένου αποσπάσματος.

Είναι εμφανής η πρόθεση του υποτιτλισμού να αποδώσει με πιστό τρόπο τη φωνητική

της διαλέκτου (ίντα μπου τούτο, έντο χέλω, ένημπορω) χωρίς όμως να υπάρχει

συνέπεια στην γραπτή μεταφορά των διακριτών ήχων: στον ίδιο διάλογο συναντάμε

10

http://www.youtube.com/watch?v=fWKgBBOm2HM. Αναρτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2009.

Τελευταία ενημέρωση 10/7/2013. 11

http://www.youtube.com/watch?v=73OADr7MQTU. Αναρτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2010.

Τελευταία ενημέρωση 11/7/2013. 12

http://www.youtube.com/watch?v=KdoLsqS9a8k. Αναρτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2009. Τελευταία

ενημέρωση 13/7/2013.

9

συνδυασμό ελληνικών γραμμάτων με το γράμμα «ι» (Τζιακ), ενώ σε άλλη

περίπτωση, αδιαφορία για τη φωνητική απόδοση στο ίδιο όνομα (Τζάκ) και

διπλασιασμό του συμφώνου για να δηλωθεί η τραχύτητα του ήχου (Έσσει).

Δείγματα υποτίτλων από το βίντεο παρωδία με τίτλο «Πειρατές της κυπριακής»

Στη σατιρική εκπομπή «Πατάτες Αντιναχτές» υποτιτλίζονται στην ΚΔ σκετς που

παρουσιάζουν μια ακουστική γλώσσα που μιμείται την τουρκική, στα οποία

πρωταγωνιστούν οι ίδιοι χαρακτήρες αλλά με διαφορετική θεματολογία σε κάθε

επεισόδιο. Στην παρούσα μελέτη χρησιμοποιούνται οι τίτλοι των επεισοδίων όπως

έχουν αναρτηθεί στο You Tube. Καταγράφηκαν παρατηρήσεις για τη γραπτή

απόδοση στον υποτιτλισμό της ΚΔ από τέσσερα διαφορετικά επεισόδια. Στις γενικές

τυπογραφικές παρατηρήσεις, συγκαταλέγονται η αδιαφορία για την ορθογραφία και

το γεγονός ότι, όχι μόνο δεν ακολουθείται συγκεκριμένη ορθογραφική σύμβαση,

αλλά υπάρχει και ασυνέπεια στο γραπτό σύστημα του ίδιου επεισοδίου. Η απόδοση

των διαλόγων δεν γίνεται αποκλειστικά στην ΚΔ αλλά σε μίξη της με την ΚΝΕ όπως

π.χ. στη φράση «Τι είναι ρε Χασάνι;» στην αρχή κάθε επεισοδίου (αντί του

αναμενόμενου στην ΚΔ «Ήνταν πόνει ρε Χασάνι;»).

Συγκεκριμένα, στο επεισόδιο με τίτλο «Patates Antinaxtes Apoel Ertogan stous

8»13

, Παρατηρείται αδιαφορία για την ορθογραφία , όπως παράλειψη γραμμάτων

(επελάνα), κύρια ονόματα που γράφονται με το πρώτο γράμμα πεζό (κυπραίοι,

πορτογάλους, βραζιλιάνους), λάθη στην ορθογραφία ρημάτων (επίαμε), λάθη σε

καταλήξεις ουσιαστικών (λαστιχάριδες), καθώς και λάθη στον τονισμό των λέξεων

(πασιάμαν). Δεν ακολουθείται συγκεκριμένη ορθογραφική σύμβαση καθώς δεν

γίνεται πάντα προσπάθεια σωστής απόδοσης του διακριτού ήχου, όπως στη λέξη

«τζαι», ενώ σε άλλη περίπτωση ακολουθείται γραπτό σύστημα που συνδυάζει

ελληνικά γράμματα με το γράμμα «ι», όπως στις λέξεις «πασιαμάες» και «πασιαμάν».

Η απόδοση των διαλόγων δεν γίνεται αποκλειστικά στη διάλεκτο αλλά σε μίξη της με

την κοινή ελληνική (2:23 που την Σικελία… είπε το τζαι το CNN, 2:30 Ε αφού το

είπεν το CNN).

Στο επεισόδιο με τίτλο «Ερντογάν-Ελένη Θεοχάρους-Πατάτες Αντιναχτές»14

,

εμφανίζεται σε μια μόνο περίπτωση γραπτό σύστημα που συνδυάζει ελληνικά

γράμματα με το γράμμα «ι», στη λέξη «τζιήνη». Γίνεται προσπάθεια σωστής

φωνητικής απόδοσης (Χριστόφκια, φκεί, κεϊμά κεπάπ) και διπλασιασμός των

συμφώνων όπου αυτά προφέρονται (χανούμισσα). Παρ’ όλα αυτά παρατηρούμε πάλι

αδιαφορία για την ορθογραφία σε διαφορετικές περιπτώσεις, σε ανωνυμίες, ρήματα

και στον τονισμό λέξεων (τζιήνη, φκεί, Οϊ).

Στο επεισόδιο με τίτλο «Ερντογάν-Στάθης Αλωνεύτης-Πατάτες Αντιναχτές»15

παρατηρούμε λάθη σε ρήματα, τόσο στη βασική ορθογραφία του ρήματος (έφιεν) όσο

13

http://www.youtube.com/watch?v=-Au5DuZOius. Αναρτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2012. Τελευταία

ενημέρωση 13/7/2013. 14

http://www.youtube.com/watch?v=zDGI43CqhQg. Αναρτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2012. Τελευταία

ενημέρωση 13/7/2013. 15

http://www.youtube.com/watch?v=E7m_ihdk10A. Αναρτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2012. Τελευταία

ενημέρωση 13/7/2013.

10

και στην κατάληξή του (ένι). Επίσης η ίδια λέξη εμφανίζεται γραμμένη και σωστά

(πιον) και ανορθόγραφα (ποιόν). Δεν γίνεται προσπάθεια σωστής απόδοσης του

διακριτού ήχου (τζαι) και δεν ακολουθείται συγκεκριμένη ορθογραφική σύμβαση. Η

ίδια λέξη εμφανίζεται γραμμένη με δύο διαφορετικούς τρόπους, α. με συνδυασμό

ελληνικών χαρακτήρων (κότσινους, κότσινος) και β. με συνδυασμό ελληνικών

γραμμάτων με το γράμμα «ι» (κότσιηνη). Επίσης καταγράφεται διπλασιασμός των

συμφώνων όπου αυτά προφέρονται (σσεϊτάνη).

Δείγμα υποτιτλισμού από το επεισόδιο με τίτλο «Ερντογάν-Στάθης Αλωνεύτης-Πατάτες Αντιναχτές»

Τέλος, στο επεισόδιο με τίτλο «Ο Ερντογάν για τον αγώνα Ελλάδας Γερμανίας-

Σάτιρα»16

, καταγράφονται ορθογραφικά λάθη (παναήρκα, έπεξες, θκιο), λάθη σε

καταλήξεις ρημάτων (μεν φοάσε) καθώς και στον τονισμό μονοσύλλαβων λέξεων

(πείς). Δεν ακολουθείται συγκεκριμένη ορθογραφική σύμβαση και δεν γίνεται

προσπάθεια οπτικής απόδοσης του διακριτού ήχου, όπως π.χ. στις λέξεις «στοίσημα»

και «τζαι».

6. Επίλογος

Ο Bakhtin (1981 [1937-1938], 429) αναφέρει ότι κάθε λέξη προδίδει την ιδεολογία

του ομιλητή […] και ότι κάθε εκφώνημα είναι ιδεολόγημα. Ειδικά για τα κείμενα

μαζικής κουλτούρας η Στάμου (2012, 33) επισημαίνει ότι «[…] η μαζική κουλτούρα

δεν αποτελεί τον καθρέφτη της καθημερινής επικοινωνίας, αλλά τον παρουσιάζει

μέσα από τον παραμορφωτικό φακό της ιδεολογίας». Με βάση όσα διαπιστώνουμε

από τη μελέτη των βίντεο ο υποτιτλισμός στην κυπριακή διάλεκτο μπορεί να

χαρακτηριστεί ως αντίσταση στην κανονιστική πίεση της στάνταρ ελληνικής, καθώς

ενδυναμώνει την εθνοτική ταυτότητα, έστω και μέσα από τον παραμορφωτικό φακό

της ιδεολογίας. Η εθνοτική ταυτότητα σύμφωνα με την Κωστούλα-Μακράκη (2001:

94-95), ‘‘εκφράζει το διαχρονικό επίπεδο προσδιορισμού της ταυτότητας, το οποίο

μπορεί να αποτελείται από κοινά στοιχεία και συλλογικές εμπειρίες, αλλά και

μύθους’’. Μάλιστα, ο Δαμανάκης (1999: 42) υποστηρίζει ότι ‘‘[…] η εθνοτική

ταυτότητα θα μπορούσε να καλλιεργηθεί και στα πλαίσια μιας εικονικής

πραγματικότητας’’.

Μήπως, όμως, αυτήν την εικονική πραγματικότητα δεν υπηρετεί και ο

υποτιτλισμός στις περιπτώσεις που μελετήσαμε; Θα μπορούσαν ποτέ οι Πειρατές της

Καραϊβικής να κάνουν επέλαση στην Κύπρο; Οι συγκεκριμένοι προφανώς όχι, αλλά

υπάρχουν άλλοι πειρατές που εποφθαλμιούν το νησί. Σάτιρα και ιδεολογία υπηρετούν

τη δημιουργία της εικονικής πραγματικότητας ενός λαού που έχει τους δικούς του

μύθους. Ο υποτιτλισμός σε κυπριακή διάλεκτο καθίσταται ένα είδος στρατηγικής για

την ιδεολογική παγίωση της Κυπριακής Διαλέκτου ως κώδικα αλληλεγγύης.

Άλλωστε όπως αναφέρει και ο Friedrich (1989: 301), ‘‘[…] η ιδεολογία είναι ένα

16

http://www.youtube.com/watch?v=KTnYexD8eXg. Αναρτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2012. Τελευταία

ενημέρωση 13/7/2013.

11

σύστημα, ή τουλάχιστον ένα αμάγαλμα ιδεών, στρατηγικών, τακτικών, και

πρακτικών συμβόλων για την προώθηση, διατήρηση ή αλλαγή μιας πολιτισμικής

τάξης· με άλλα λόγια είναι πολιτικές ιδέες εν πράξει’’.

Βιβλιογραφία

Αρβανίτη, Α. 2002. ‘‘Διμορφία, διγλωσσία και η εμφάνιση της Κυπριακής

Νεοελληνικής Κοινής’’. Στο Ch. Clairis, Recherches en linguistique grecque 1,

75-78. Paris: L’Harmattan.

Αρχάκης, Α. & Β. Τσάκωνα. 2011. Ταυτότητες, αφηγήσεις και γλωσσική εκπαίδευση.

Αθήνα: Πατάκη.

Androustopoulos, J. 2013.‘‘Participatory Culture and Metalinguistic Discourse:

Performing and Negociating German Dialects on YouTube ’’. Στο D. Tannen and

A.-M. Trester (eds.), Language and New Media, 47-72. Georgetown University

Press.

Bakhtin, M. 1981 [1937-1938]. Στο M. Holquist (ed.), The Dialogic Imagination:

Four Essays by M. M. Bakhtin, trans. C. Emerson & M. Holquist: Austin:

University of Texas Press.

Δαμανάκης, Μ. 1999. ‘‘Θεωρητική προσέγγιση της κοινωνικοποίησης των

ελληνοπαίδων του εξωτερικού. Στο Μ. Δαμανάκης (επιμ.), Παιδεία ομογενών.

Θεωρητικές και εμπειρικές προσεγγίσεις, 15-48. Ρέθυμνο: ΕΔΙΑΜΜΕ.

Díaz Cintas, J. & P. Muñoz Sanchez. 2006. ‘‘Funsubs: Audiovisual Translation in an

amateur environment’’. The Journal of Specialised Translation 6: 37-52

Díaz Cintas, J. & A. Remael. 2007. Audiovisual translation: Subtitling. Manchester:

St Jérôme

Eco, Umberto. 1985. Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή. Μτφρ. Α. Τσοπάνογλου.

Αθήνα: Μαλλιάρης-Παιδεία

Fong, G.-C- F. 2009. ‘‘The Two Worlds of Subtitling: The Case of Vulgarisms and

Sexually-oriented Language’’. Στο Fong, G.-C- F. & K.-K.-L. Au (eds.), Dubbing

and Subtitling in a World Context, 37-62. Hong Kong: The Chinese University of

Hong Kong.

Friedrich, P. 1989. ‘‘Language, Ideology and Political Economy’’. American

Athropologist, 91: 295-312.

Gottlieb, H. (1994). ‘‘People translating people’’. Στο C. Dollerup and A. Lindegaard

(eds.), Teaching Translation and Interpreting. Insights, Aims and Visions 2,

261-274. Amsterdam: John Benjamins.

Καρυολαίμου, Μ. 2000. ‘‘Κυπριακή πραγματικότητα και κοινωνιογλωσσική

περιγραφή’’. Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα. Πρακτικά 20ης

Ετήσιας

συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ, 23-25 Μαΐου

1999, 203-214.

Καρυολαίμου, Μ. 2001. ‘‘Η ελληνική γλώσσα στην Κύπρο’’. Στο Α.-Φ. Χριστίδης,

Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός για τη γλώσσα, 180-184. Θεσσαλονίκη: Κέντρο

Ελληνικών Σπουδών.

Κουρδής, E. (2013). ‘‘Ενδογλωσσική μετάφραση κατ’ επιλογήν; Η περίπτωση του

υποτιτλισμού διαλεκτικών συστημάτων της Ελληνικής γλώσσας σε τηλεοπτικά

διαφημιστικά μηνύματα’’. Στο Ζ. Γαβριηλίδου, Α. Ευθυμίου, Ε. Θωμαδάκη, Π.

Καμπάκη-Βουγιουκλή, Επιλεγμένες δημοσιεύσεις του 10ου

Διεθνούς Συνεδρίου

Ελληνικής Γλωσσολογίας, Κομοτηνή: Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, 870-

880, http://www.icgl.gr/files/greek/82-870-880.pdf.

12

Κωστούλα-Μακράκη, Ν. 2001. Γλώσσα και κοινωνία. Βασικές έννοιες. Αθήνα:

Μεταίχμιο.

Luyken, G.-M. and Τ. Herbst. 1991. Overcoming Language Barriers in Television:

Dubbing and Subtitling for the European Audience. Manchester: European

Institute for the Media.

Μαυράτσας, Κ. 2012. Η κοινωνία των χώρκατων. Η πολιτισμική και πολιτική

υπανάπτυξη των Ελληνοκυπρίων στις απαρχές του 21ου

αιώνα. Αθήνα: Παπαζήσης.

Μοσχονάς, Σ. 1996. ‘‘Η γλωσσική διμορφία στην Κύπρο’’. Στο «Ισχυρές»-

«Ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού

ηγεμονισμού, 121-128. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Mounin, G. 1963. Les problèmes théoriques de la traduction. Paris: Gallimard.

O’ Connell, Eithne. 2011. Formal and Casual Language Learning: What Subtitles

Have to Offer Minority Language like Irish. Στο L.-I. McLoughlin, M. Biscio &

M. Á. Ní Mhainnín (eds.), Audiovisual translation. Subtitles and Subtitling,

157-175. Bern: Peter Lang.

Papadima, Α. et al. 2013. “Typographic Practices and Spelling Convention for the

Written Representation of a Non-Standard Dialect: the Case of the Greek-Cypriot

Dialect”. Στο Aktuelle Tendenzen der Sprachwissenschaft, 87-100. Hamburg:

Verlag Dr. Kovač.

Papadima, Α. et al. 2011a. “The Greek-Cypriot Dialect in Writing: Orthograpic

Conventions and Typographic Practices”. Cambridge: Cambridge Scholars

Publishing. (to appear).

Papadima, Α. et al. 2011b. ‘‘Orthography development for the Greek-Cypriot dialect:

language attitudes and orthographic choice’’. Στο Dialogue on dialect

standardization. (Chapter VI). Cambridge: Cambridge Scholars Publishing (to

appear).

Pavlou, P. 2003. ‘‘The use of dialectical and foreign language elements in radio

commercials and their function in the construction of contemporary Cypriot

identity’’. Méditeranée: Ruptures et Continuités TMO 37: 175-183.

Πετρούνιας, Ε. [1984] 1993. Νεοελληνική γραμματική και συγκριτική ανάλυση.

Θεσσαλονίκη: University Studio Press

Στάμου Α. & Κ. Ντίνας. 2011. ‘‘Γλώσσα και τοπικότητες: η αναπαράσταση

γεωγραφικών ποικιλιών στην ελληνική τηλεόραση’’. Στο Γ. Πασχαλίδης, Ε.

Χοντολίδου, Ι. Βαμβακίδου, Σύνορα, Περιφέρειες, Διασπορές, 289-305.

Θεσσαλονίκη: University Studio Press.

Στάμου, Α. 2012. ‘‘Αναπαραστάσεις της κοινωνιογλωσσικής πραγματικότητας στα

κείμενα μαζικής κουλτούρας: Αναλυτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της κριτικής

γλωσσικής επίγνωσης’’. Γλωσσολογία/Glossologia 20: 19-38,

http://glossologia.phil.uoa.gr/sites/default/files/2.%20Stamou.pdf.

Τσιτσιπής, Λ. 1996. ‘‘Γλωσσική ηγεμονία και γλωσσική συρρίκνωση’’. Στο

«Ισχυρές»-«Ασθενείς» γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού

ηγεμονισμού. Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, 43-52.

Ψαρρού Μ. & Ζαφειρόπουλος Κ. 2004. Επιστημονική Έρευνα: Θεωρία και

Εφαρμογές στις Κοινωνικές Επιστήμες. Αθήνα: Τυπωθήτω