โดย อ. สมศกด นาวายทธ

โครงการฝกอบรมหลกสตรมคคเทศกอาสา

วนท 1 - 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2557

ประเทศไทยหลงจากมการถายท าของภาพยนตรเรอง Lost in Thailand ซงฉากสวนใหญถายท าทจงหวดเชยงใหม ท าใหมกระแส

นกทองเทยวชาวจนทเขามาทองเทยวจ านวนมากและเกดผลพลอยไดทางการ

ทองเทยวอยางมหาศาล แตในขณะเดยวกนกเกดผลกระทบเนองจากไมม

บคลากรทสามารถรองรบในดานภาษาจนได ปจจบนไกดทใชภาษาจนในการ

ใหบรการแกนกทองเทยวมไมเพยงพอ ดงนน บรษททวรหลายแหงจงใหไกดท

เปน Trainee มาชวยใหบรการแกนกทองเทยวดวย

ผ ท ใหข อมล ความเข าใจ ด านวฒนธรรม ประว ต ศ าสตร และ เหตก า รณร วมสม ยตางๆ แกนกทองเทยว ในสถานททองเทยวทไดรบความสนใจตาง ๆ

สมาคมมาตรฐานยโรป ใหค าจ ากดความวา "มคคเทศก" คอ บคคลทน าพาผ เยยมชมในภ า ษ า ท ผ เ ย ย ม ช ม เ ล อ ก แ ล ะ อ ธ บ า ยวฒนธรรมและมรดกทางธรรมชาต ของพ น ท น น ๆ โ ด ยบ ค ค ลนน ม ก ม หน ง สอรบรองคณวฒท ออกให หรอยอมรบโดยทางการ

Tour Escort เปนผทตดตามใหความสะดวกในการเดนทาง

Interpreter หรอ ลาม ท าหนาทไดหลากหลายอาจเปนการ

เดนทางไปกบนกทองเทยวโดยท าหนาทเปนลามเฉพาะกจทคอย

แปลภาษาระหวางนกทองเทยวและคนในทองถน หรอ แปลเฉพาะ

กจในการประชมตางๆ ทมหลากหลายภาษา

Sitting Guide เปนการน าไกดรวมดวยในการเดนทาง

นนๆ แตผบรรยายเปนไกดจากทสามารถสอสารภาษาเดยวกบ

นกทองเทยวได เปนการกระท าเพอหลกเลยงกฎหมาย

Freelance คอ มคคเทศกอสระ โดยเปนมคคเทศกทสามารถ

รบงานรวมกบบรษทใดกได ซงจะไดรบคาตอบแทนตามงานท

รบมา

Museum Guide คอ มคคเทศกผทน าชมพพธภณฑ

อธบายประวตหรอโบราณวตถทมในพพธภณฑ

City Guide คอ ผทอธบายจดทองเทยวในขณะทอยบนรถ

และรถแลนไปมา

ค าวา “อาสา” หมายถง การท าในสงตางๆโดยไมหวงสงใดตอบแทน เพอความสขของตนเองเทานน

“อาสาสมคร” หมายถง ผทสมครใจท างานเพอประโยชนแหงประชาชนและสงคม เสยสละตนเอง เพอชวยเหลอผอน โดยไมหวงผลตอบแทนเปนเงน หรอสงอนใด

ผทใหความชวยเหลอ ขอมล ความเขาใจทางดานวฒนธรรม ประวตศาสตร และ

เหตการณรวมสมยตางๆ แกบคคลทอยในกลมทองเทยว โดยสมครใจท างานเพอ

ประโยชนแหงประชาชนและสงคม โดยไมหวงผลตอบแทนเปนเงน หรอสงอนใด

คณสมบตส าคญของมคค เทศกอาสา 3

ประการ

1. ท ำงำนดวยควำมสมครใจไมใชดวยกำรถกบงคบหรอ

หรอเปนเพรำะหนำท

2. ท ำงำนเพอประโยชนแกประชำชนและสงคมหรอ

สำธำรณประโยชน

3. ท ำโดยไมหวงผลตอบแทน เปนเงน หรอสงของม

มลคำแทนเงน

บทบาทการเปนคร

บทบาทการเปนนกแสดง

บทบาทการเปนนกจตวทยา

บทบาทการเปนนกการฑต

บทบาทการเปนคร

บทบาทการเปนนกแสดง

บทบาทการเปนนกจตวทยา

บทบาทการเปนนกการฑต

- มความร เฉพาะเกยวกบสถานทนน ๆ

อยางละเอยดถถวน ทงประวตศาสตร

และปจจบน

- มทกษะ วธการถายทอดความรอยางม

ประสทธภาพเปรยบเสมอนกบครสอน

วชาการตาง ๆ ใหกบนกเรยน

- สามารถใชอธบายสอดแทรกเพมเตม

ความรใหกวาง

- ตองแสวงหาความร ขอมลใหม ๆ

เพมเตมอยเสมอ พรอมทงหมนสงเกต

สงตาง ๆ รอบตวตลอดเวลา

บทบาทการเปนคร

บทบาทการเปนนกแสดง

บทบาทการเปนนกจตวทยา

บทบาทการเปนนกการฑต

- นอกเหนอความรทางวชาการแลว ควร

จะมกจกรรมอนมาชวยผอนคลายความ

เบ อหนาย เชน เลาเรองสนกข าขน

นทาน รองเพลง หรอเกมสการละเลน

ตาง ๆ

- กรณเกดปญหาเฉพาะหนา ตองแกไข

ปญหาโดยฉกเฉน การแสดงออกในทา

ทปกต จะท าใหลกทวรคลายความ

ระส าระสายในเหตการณนน หรอแทบ

จะไมร วาปญหาเกดขน

บทบาทการเปนคร

บทบาทการเปนนกแสดง

บทบาทการเปนนกจตวทยา

บทบาทการเปนนกการฑต

- ตองร วานกทองเทยวตองการสงใดมาก

นอยเพยงใด

- สงเกตการแสดงออกของอารมณและ

ความพรอมทจะรบฟงเรองความรและ

ใหความชวยเหลอ

- ใชจตวทยาดวยการแทรกตวเขาถงลก

ทวรทกคน สมผสกบความร สกและ

ความตองการของนกทองเทยว

บทบาทการเปนคร

บทบาทการเปนนกแสดง

บทบาทการเปนนกจตวทยา

บทบาทการเปนนกการฑต

- ประสานงานกบหนวยงานตาง ๆ เชน

กองตรวจเงนเขาเมอง ศลกากร ต ารวจ

พนกงานโรงแรม แมกระทงคนใกลตว

คอคนขบรถ และในหมนกทองเทยว

ดวยกน ใหมความสมพนธทดตอกน

- ปฏบตตนใหเหมาะสม เกดภาพลกษณ

ทด ในฐานะเปนตวแทนของคนใน

ทองถน

๑. ดานการอ านวยความสะดวกชวยใหนกทองเทยวไดรบความสะดวกจากการเดนทาง

เนองจากนกทองเทยวเปนคนแปลกหนาในทองถน ไม

คนเคยกบสถานทและผคน หากปลอยใหนกทองเทยว

เดนทางโดยล าพงอาจท าใหเกดปญหาในการเดนทาง

เ ช น ก า รหล งท า ง ห ากม ม ค ค เ ทศก จ ะ ช ว ย ใ ห

นกทองเทยวสามารถใชเวลาในการเดนทางทองเทยวได

คมกบการเสยเงน ไมเสยเวลากบการเดนทางโดยเปลา

ประโยชน เปนตน

๒. ดานความร

มคคเทศกสามารถถายทอดเรองราว ความเปนมา

ประวตศาสตร และพงศาวดารไดมากกวา เนองจากเปน

เจาของประเทศ มคคเทศกจะเปนผชวยในการอธบาย

เรองราวตาง ๆ ได และสงส าคญท าใหทราบส งทเปน

เกรดความรส าคญ ๆ ของแหลงทองเทยวดวย

๓. ดานความปลอดภย

การเดนทางไปในทหางไกลจากความเจรญ เชน หมบาน

ชาวเขา มความเสยงตอชวตและทรพยสน การทมคคเทศก

สรางความสมพนธทดระหวางนกทองเทยวกบคนในทองถน

ท าใหเดนทางทองเทยวดวยความปลอดภย

๔. ดานการสรางความประทบใจ

มคคเทศกเปนบคคลทใกลชดกบนกทองเทยวมากทสด จง

สามารถสรางภาพลกษณทดแกประเทศได ถามคคเทศก

แสดงตนเปนเจาบานทด คอยหวงใย ดแลเอาใจใส

นกทองเทยว แสดงออกถงเอกลกษณไทยทดงาม จะท าให

นกทองเทยวประทบใจในการเทยวประเทศไทย และ

กลบมาเยอนอกในครงตอ ๆ ไป

บคคลทตองการเปนมคคเทศก จะตองมคณสมบตพเศษหลาย ๆ อยาง

เชน ความมใจรก ความอดกลน ยดหยนในการปฏบตงาน ตอบสนองความตองการ

ของนกทองเทยว ซอสตย สามารถปรบตวใหเหมาะสมกบแตละสถานการณ แกไข

ปญหาเฉพาะหนาไดอยางเหมาะสม มคคเทศกทดตองมคณสมบต ๕ ประการ คอ

๑. มนษยสมพนธด

๒. บคลกภาพด

๓. ความรด

๔. รกงานรกหนาท

๕. มศลปะในการพด

๑. มนษยสมพนธด

รเขารเรา -> ร วานกทองเทยวของเราเปนใคร เชอชาตใด

ลกษณะนสยเปนอยางไร มวตถประสงคทองเทยวเพออะไร เพอ

จะไดปรบตวใหเขากบนกทองเทยวและใหการบรการทเหมาะสม

มน าใจ -> พรอมทจะใหบรการเสมอ มความเออเฟอเผอแผ

เหนอกเหนใจ อดทดอดกลน ควบคมอารมณตนเองไดด ไม

แสดงอารมณ กรยามารยาททไมดออกมาใหนกทองเทยวเหน

มความรบผดชอบ -> มคคเทศกตองคอยดแลเอาใจใสสขภาพและทรพยสนนกทองเทยว เมอมปญหาตาง ๆ เกดข น จะตอง

ชวยแกปญหาตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ

สรางความเขาใจระหวางคนในชาตและระหวางชาต -> อธบายใหเหนถงความแตกตางของความเชอ ใหนกทองเทยว

เขาใจไมดถกเหยยดหยามวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมคนในชาต

ท าใหเกดความเปนกนเองระหวางกลมนกทองเทยว และ

บรรยากาศการทองเทยวมความสข

๒. บคลกภาพด

รางกาย -> ควรใหความส าคญกบทรงผม ใหดสะอาด

เรยบรอย หนาตา ย มแยมแจมใส และความสะอาดของ

รางกาย

การแตงกาย -> แตงกายสะอาดเรยบรอย เหมาะสมกบสภาพแวดลอม ชวยเสรมสรางบคลกภาพทด

การพดจา -> ใชถอยค าสภาพ เหมาะสม พดจาชดเจน

ชดถอยชดค าไมพดหวน ๆ พดเรวหรอชาเกนไป และควร

สงเกตปฏกรยาของผฟงดวยวาสนใจ และมขอสอบถาม

หรอไม

กรยามารยาท -> การแสดงออกทางสหนา ทาทาง ตองอยในอาการส ารวม เชน การไอ การจาม

๓. มความรด

- ขอมลทวไปของบรษททวร -> เชน การบรการ เสนทางน าเทยว เบอรโทรศพท เพอประโยชนในการปฏบตงาน

และใหขอมลแกนกทองเทยว

- ความร โดยรวมเกยวกบประวตศาสตร -> สถานท

ทองเทยว ประเพณ วฒนธรรม และผลตภณฑพนเมองใน

ทองถน

- ขนตอนและวธการเขาออกเมอง -> การเกบภาษ

- ความรภาษาตางประเทศ -> ทกษะในการพด อาน และเขยน

- การประสานงานและความสมพนธทดกบธรกจอน ๆ -> ทเกยวของกบการทองเทยว เพอชวยใหการปฏบตงาน

เปนไปอยางราบรน

๔. รกงานรกหนาทมคคเทศกอาสาตองมความภาคภมใจในหนาทของตน มใจรกในงานบรการ มความรบผดชอบ

ในหนาท ตงใจปฏบตงานใหมคณภาพมากทสด อดทนตอปญหา พยายามปรบปรงแกไขในสวนบกพรอง

ของตนเองและรกษามาตรฐานการท างานทดใหไดตลอดไป

๕. มศลปะในการพดมคคเทศกตองมการเตรยมตวทดส าหรบการอธบาย การล าดบเนอหา ถายทอดดวยภาษาท

เขาใจงาย รจกกาลเทศะ ควรพดเรองใด เวลาใด ใชภาษาใหเหมาะสมกบเพศ วย และสถานการณ

มคคเทศกเปนผทอยใกลชดกบนกทองเทยวมากทสด เพราะฉะนนผเรยนจงควร

จะไดเรยนรและท าความเขาใจเกยวกบหนาทและความรบผดชอบ คณลกษณะอนจ าเปนท

จะท าใหชอเสยงของประเทศชาตเปนทร จกทวโลกและชวยเพมพนจ านวนนกทองเทยวให

เขามาเทยวในประเทศไทยไดมากขน