Post on 25-Dec-2015
transcript
Case study for Aalborg, DK: strategic energy planning by means of high
resolution geospatial data
Bernd MöllerSustainable Energy Planning Research
GroupDepartment of Development and Planning
Aalborg University, Denmark
Aalborg in a glimpse• 197000 inhabitants
(6th of 98)• 1144 km2 (3rd of
98)• 175
inhabitants/km2 • Former industrial
town in transition• Has largest Danish
energy consumer Aalborg Portland cement factory (2.4% of TPES)
• >95% district heating
Pho
to: B
ernd
Möl
ler
Sustainable development in Aalborg
• Aalborg Charter in 1994 signed by 3000 local authorities in Europe defines the responsibilities of cities and authorities for a sustainable development.
• Aalborg Commitments of 2004 aims to strengthen authorities’ effort for sustainable development by means of concrete aims and actions.
Strategic energy planning• Assessing long term consequences• For long term decision making • Aims at broad and holistic energy
planning
Energy systems based on 100% renewable energy supply need to:
– Include significant end-use savings (-50% demand)
– Use energy efficient supply (-50% primary energy)
– Be much more flexible than the current systems.
Strategic energy planning
–Coherent between local and national plans
–Takes into account local/municipal conditions
–Addresses changes to all energy subsystems:• Electricity and heat• Transport• Energy production and supply• Households, public services and
businesses
Future energy systems
The heat atlas method• Mapping end use in high detail:
– Current heat demand by heat supply– Possible savings and their associated
investments– Change to more efficient heat supply– Taking into account ownership,
property value etc.• Uses (we’re lucky to have) high
resolution building registers, consumer and planning data,
• combined with extensive empirical data on the built environment and energy systems.
!
!
!!! !!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!!
!
!!!
!
!
! !
!
!!!!!!!
!
!
!!!
!!
!!!
!
!
!
!!
!!! !!!! ! !! !!! !!! !! !! !! !! !!! !!! !! !!! !! !! !! !! !! !!!! !! !! !!!
!!! !! !! !! !!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!!!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!!
!
!
! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!
! !! !! !! !! !!!!
! !! !! !! !! !!
!! !!!! !! !!
!
!!
!!
!!
!!
!
!
!! !!
!!
!!!!!!
!!!!
!!!
!!
!!
!!
!
!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!! !! !!
!!!
!!!
!
!!
!!!!!!
!!!
!
!!!
!!!
!
!!
!
!!!
!!!!!
!
!!!
!!!!
!!
!!!
!!!!!! !
! !! !! !! !! !!
!
!
!!
!
!!
!!!!!!!
!!!!!!!
! !! !! !! !! !!
!!!!!!!!!!!!!
!!
!!!
!!!
!
!
!!!
!!!
!!
!!
!!!!!
!!
!!
!
!!
!!!!
!
!
!!!!!!!!
!!
!!!!
!!
!!! !! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!!!
! !
!!!
! !!
!!!!!
!!
!
!!
!!
!
!
!!!!!!!!!!!!!! !! !! !
! !! !!!
! !!!
!!
!
!!
!
!
!!!!!!!!
!!
!!!!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!
!
!!!!!!!!
!
!
!! !!! !
!!!!!!!!!!!!!! !
! !! !! !! !!
!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
! !! !! !! !! !!
!!!
!!
!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!!!!
!
!!!!! !!!!!!
!!!!!! !!! !! !! !! !! !! !! !! !!
! !!!!!!! !! !! !! !! !!!! !! !! !! !! !!
!!!!
!!!!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!
!
!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!
! !! !! !!!! !! !! !! !!!!
!!
!!
! !! !!!!
!!
! !! !
!!! !
!!!!
! ! !
!!! !
!!!
!!!
!
!
!!
!!
!
!!
!!!!
!!
!
!!
!
!!
!
! !
!
!
!
!
! !
!
!!
!
!
!
!!
!
! !!
!
!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!
! !!
!!
!
!!!
!!
!
!!!
!!!!!!
!!!!!
!!!
!! !! !!!!!!
!
!!!
!!!
!!!!!
!!!
!!
!
!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!!!!!!!
!! !!!!!!! !!!! !!!! !!!!!! !!!!!!!!!!!
! !!!
!!
!! !!
!!
!!!!!
!!
!!! !!
!!!!
! !!!!!
!!!!!!
!
!
!!!!!
!
!
!!!!!!!
!
!!!
!
!
!
!
!
! ! ! !
!
!!
!!
!
!
!!!!!!!!!
!!!
!
!
!
!
!!!
!!!
!
!
!!
!
!!!!!
!
!!
!
!
!!
!!!
! !
!!!!! !!! !!!!!! !!!!!! !! !!!
!!!!
!!!
!
!
!!!
! !!
!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!!
!
!
!
!!!
!!
!!
!
!
!!!!!!
!
!
!!!!
!!!
!!
!!
!!!!
!!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!
!
!!!!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!
!!!
!!!!
!!!!!!
!!
!!!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!
!
!
!
!
!!
!!!! !!!!!
!!!!!
!!
!!!
!!
!!!!!!!
!
!
!!!!
!!!!
!!!
! !!!! !
! !
!!
!
!
!
! !
!
!!
!
! !
!!!
!!!!!!!!
!
! ! !! !!
!!! ! !
!! !!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!!
!!!
!!!!!!
!!!!!
!!!!!!
! ! !
! ! ! !! ! ! !
!
! !
!
!
! !
!
!! !! ! !
! !
!!
!
!!
!!
!!
!!
!!
!! !! !
!!
!!!
!!!
!!
!!!!!
!!!
!
!!!!
!
!!!!
!
!!!!!!
!
!!
!!
!!
!
!!
!!!
! !!
!!!!!!
!!
!!
!!
!!!!!!!!!
!
!!!!!!!! !! !!
!! !! !! !!
!!!
!!!!
!!!!!
!! !! !! !! !! !! !! !! !! !
!!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!
!!!
!
!
!!!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!
!
!!!!!!
! !!!!!!!! !! !!!!!! !! !! !! !!
!!!! !!!
!!!
!!
!!
!!!!
!!!!!!
!!
!
!!
!
!!!!! !! !!!!!!!!!!
!!
!!
!
!
!
!
!!!!!!!!!
!!
!!
!!!
! !
!!!
! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !
! !!!!!!! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !!
!
!!!!
!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!
!!
!!
!!!
!!!!!!
!!!
!! !
!! ! !
!
!
!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!
!
! !! !!
! !!! !! !
!!
!!!
!!!!! !
! !! ! !! ! !! ! !
!! !
!!!!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!
!
!
!!
!
!
!!!!!
!! !!!!!
!!!
!!!!!!
!!
!!!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!!
!
!
!
!!!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!!
!!
!
!
!!
!
!!
!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!
! !
!!
!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!
!
!!
!!
!!
!
!!
!!!!!
!! !!!! !! !! !! !!! !! !! !!!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!!!!!!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!!!
!!!!!!!
!!! !!!!!!!!!!!!!!!! !! !! !!!!
!!! !!
!!
!!
!!
!!!
!!!
!!
!!!
!!
!!
! !
!
!!
!
!
!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!
!
!!! !!!!
!!
!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!!
!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!
!
!
!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
! !! !! !! !! !! !! !!
!
!! !! !!! !! !!!
!!
!!!
!!!
!!
!!!!
!!!
!
!
!
!!!
!!
! !!! !!! !!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!
!
!! !! !! !!!!
! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!
!
!!!!!!
!
!
!
!! !! !! !!! !!! !!!!! !!! !!
!!!
!!!! !!
!!!!!!
!!!!!! !! !
! !! !!!! !!!
!! !!! !!
!!!! !! !
! !!!!
!
!!!!!!!!
!!!!! !! !!! !! !
!!! !!!!!
!!!!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!
! !!!
!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !
!!
!!!
!! !
!
!!!!!!
!!!!
!!!!
!
!!!!!!
!!!!!!
!
!
!!!!!!!
!!!
!!!! !!! !! !! !!!
!!!
!!!!
!!!
!!!!!
!!!
!
!
!!!!!
!!
!
!!
!
!
!
!!!!
!
!
!!
!
!
!!!!!
!!!!!
!!!!
! !!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!
!!
!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!!
!!!!!!
!! !!!!!
!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!! !
! !! !!! !! !! !!!! !!
!! !! !! !!!
!!!
!
!!!!!!
!
!
!
!
!
!!
!!!!
!!!!!
!
!
!
!!!
!!! !!
!
!!!!
!!!!!!!!!!
!
! !!
!!!
! !!
!
!
!!!
!
!!!!
!!!!
!!
!!!!
!
!
!
!!!
!!!!
!!!!!!!
!!!!
!!
! !! !!
!!! !! !! !!!!!! !!
!!!!
! !!!
!!!! !!!
!
!
!!!! !!!! !! !!
! !! !!! !!!
!!!!!!!
!!!!!!!! !!!! !! !!!!!!!
!!!!
!!!!!
! !!!!!
!!!!
!
!
!
!!!
!!!!!
!!
!!
!!
!!!!!!!!
!!
!!
!!
!
!
!!
!!
!!
!!!!
!!
!!
!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!! !!!
!
!
!
!
!!!!
!!!!!
!!!!!!
!!!!
!!!!!!!!!!!
!! !!
!!!!! !!!!!! !! !!!!!!!!!
!
!
!!!!!!! !!! !!! !!! ! !
! !!! !
!! ! !!!!!!
!!!!!!!! !!
! !
!!!
!
!
!!!!!
!!!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!!
!!!
!!
!!!
! !! !! !! !! !! !! !
! ! !
!!!!
!!!
!!!!
!
!!!!
!!
!!
!!!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!
! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !!!
!
!
!!
!!!!!!!!!!!
!
!
!!!
!!
!!
!
!!
!!
!!!
!
!!!!
!!
!!!
!
!!!!!!
!!!
!
!
!!!!
!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!
!
! !!
!!!!
!!
!!!
!!
!!!
!!!
!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!! !
!!
!
!!!!!
!!
!
!!!
!!!!!!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!
! !!!!
!!!! ! !!!!!!
!!!!!!!!!!
!
!
!
!!!!!
!!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!!!
!!
!
!!!!
!!!!!! !!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !!
!!
!!
!
!!
!!
!
!
! !!!
!
!
! !!! !!!!
! !! !!!!! !!!!!!!
!!!!!
!!
! !! !! !! !! !! !! !! ! !! !
! !! !! !! !! !!
!!
!
!
!
!!
!!
!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!!!!
!!!!!
!!
!!
!!
!!
!
!!
!!!!!
!!!
!!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!!!!!!!
!! !!! !!!! !! !! !
!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!
!
!
!
!! !!!!!!!!!
!!
!!!
!!!!!
!!!!!!!
!!!!!
!!!!!
!
!
!!!! !
!!!!
!
!!!!!!!
!! !!!!!!!!!!!!
!!
!!!!!
!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!!!!
!!! ! ! ! ! ! ! !
!!
!!
!!!!! !! !!!!!!!!!
!!!!!!! !! !! !!
!
!!!!!!!
!!!!!
!!!
!
!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!!
!!!
!!!!!!!!!!!
!!!
!
!!!
!!!!
!!!
!!
!!!
!
!
!!!
!!!!
!
!
!
!!
!!!
!!
!!!!!
! !!!!
!! !!
!!
!!
!!
!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!
!!
!
!
! !!!!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!
!
!
!
!!
!!!
!
!!!!!!!
!!!! !!!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !!
!
!!!
!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!
!!!!!
!!!!!!
!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!!!
! !!!! !! !! !!!! !!!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!!!
!!!
!!
!!
!!
!
!!!!!!!!!!
!
!!!!!!!!!
!
!!!
!!
!!
!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!!
!!!!!
!
!!!!! ! !!!
!
!!!!
!
!
!
!
!!!
!!
!
!!!!!
!!!!!!!!
!!
!!!!!
!!
!!!!!!!
!!!!!!
!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!!
!! !!
!!!
!
!!
!!!! !!
!!!
!! !
!!!!!!!!
!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!! !!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!!!!!!!
!! !!
!!!!!!
!!!
!!
!
!!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!!!!!! !! !! !! !!!!! !!! !!! !
!! !!!
!
!
!
!
!!
! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!!
!!!
!
!!!
!!!
!!!
!!!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!
! !! !! !! !! !! !! !! !
!!
!
!
!
!!
!!
!
!!!
!!!!!
!!
!
!! !!!!!
!!!!!!!!!
!!!!!
!!!!! !!!
!!
!
! !!
!!
!! !! !! !! !!!!!
!!
!
!!
!!
!!
!
!
!!
!!!!!!!!! !! !! !
!!!
!! !!!!!
!!
!
!!!
! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!
!!! !!!
!
!! !!!
!!!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!! !!! !!!! !! !
!
!
!!
!
!!!!!!!!!
!!
!! !!
!!
!
!!
!!!
!!!!!
!!!
!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!
! !! !! !! !! !! !
!!!
!!!!!!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!!
!
!!
!
!
!! !!!!!!
!! !! !
!!!!!
! !! !!!!!!
!!!!!!
!! !
!!
!!!
!!!
!! !! !
!!
!
!!
!!
! !!!
!!! !! !
!!!
!
!! !!! !
!
!! !
!! !!!
! !! !! !
!!!
!! !
!!
!!
!
!!
!
!
!
!
!!
!!
!! !
!!
!!!!!!!!!!
!!!!
!!!!!!
!!!
!
!
!!!
!!!!!!!
!
!
!
!
!
!!!
!
! !!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!
!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
! !!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!
!!
!
!
!!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!
!!!!!
!
!
!!
!
! !
!
! !!!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!!!
!!
!!!!
! !!
!!!!!! !
! !!!!!!!!!!!!!!
!
!
!!!!!
!
!!!!!!
!!!
!
!
!
!
!!!
!
!!
!
!
!
!!!!
!!! !
!!
!!!
!
!!!!!!!
!!!
!
!!!!!!!!! !!
!!!!
!!!! !!!!!
!!
!!
!!
!
!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!
!!!!
!!! !!!!!!!!!!
!
!!!
!!
!!!
!!
!! !!!!!!
!!
!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!
!!
!!
!!!!!!!!
! !!
!!!!
!!!
!!
!!!
!!
!
!
!
!!!!!!
!
!!
!
!
!
!
!!!
!!!
!!!!
!
!
!!
!
!!!!! !!!!!!!!!!!!
!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!
!!!!!!!
!!
!!
!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
!!
!
!!!!!
!!
!!
!!
!!!!!
!!!
!!
!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!!
!!
!!
!!!!
!!!!
!!
!!!!!!!
!!!!
!!!!!
!!
!
!!!
! !!
!!!
!!!
!
!
!
!
!
!!
!
! !
!!
!!
!
!!
!
!!
!!!!
!
!!
! !!
!!!!!
!!!!!!!!!!! !!
!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!
!
! ! ! !! !
!!
!
! ! ! !
! ! !!! !
!! ! !!
! !! !
! ! ! !
! ! !!!! ! ! ! !
!!!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!!
!
!!!! !! !!
! !
!
!
!!!
!
!
! ! ! ! ! !
! !! !! !!
! ! ! !
!!
!
!
!!
!!!! !!
!!!
!!
!!!!
!!!!
!!!!
!!!
!!
!!!!
!!!
!!
!!
!!!!
!!
!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!!
!!
!!!!
!!
!!! !
!! !!!
!!
!!! !!
!!
!!
!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!! !!!!! !!!!!!!!!! !!!!!
!!!!! !! !! !!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!
!!
!!
!
!!!
!!
!!!
!!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!
!! !
!!!
!!
!!
!!
!!!!
!!
!!
!
!!!!
!
!!
!!
!!
!!!
!!!!!!!!!!!!
!!
!!!!!!!!!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!!!!!
!
!!!!!!
! !
!
!!!
!!
!!
!!!!
!!!
!
!
!
!! !!!!! !! !! !! !!
!!!!!!
!!! !!!
! !!! !! !! !! !! !! !
!!!!!!
!!!!
!!!
!! !! !! !!!!
!
!
!
!
!!!!!!!
!!!!
!!!
!
!!!!!
!!!!!!
!
!!!!
!
!!
!!
!
!!!!
!
!
!!!
!
!
!!
!!
!!!
!!! ! !
!!
!
!!!
!!!!
!
! !!!! !!
!! !!!!!!! !! !
! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!!! !!!!!!
!! !! !!! !! !!! !! !! !! !! !! !! !
!!!!
!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!!
!!
!
!!! !! ! !! !!!
!!!
!!
!!
!!!
!! ! ! ! !!!!! !! !
!!
!!!!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!!! !!
!!
!!!
!!
!!!!
!
!!
!!
!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!! !!!!!!
!!
!!
!!!!
!!!!!!
!
!
!
!!! !!!!
!!!
!!!
!!!!!!!!!
! !!! !!! !!!!!!
!!! !! !!
! !!! !! !! !
! !!!
!!!!!!!
!!
!!!
!!!!!!
!!
!!!! !!!! !!! !! !! !! !!!!!!!
!!
!!! !!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!
!!
!!!!
!!!!
!
!
!
! !!
!
!!
!
!!
!!!
!!
!!
!!!!!
!
!!!
!!
!!
!
!!!!!!!
!
!!
!!!!!!
!
!!
!!
!
!
!
!!!
!!
!!
!
!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!!!!!!!
!!!! !!!!!!! !
!!!!!!!
!!!!!!!
!!
!!!!
!!!!!
! !!!!!!!! !!! !!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
!!!!
!!!
!!!
!!
!
!!!
!!
!
! !!! !!! !!!!
!!
!!
!! !
!!
!
!
!!!!!!!!!! !! !! !! !!!!!! !! !!
!
!
!
!!!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!
!!!!!!!
!!!
!!! !! !!!
!!!
!
!
!!!
!!!
!
!!!!
!!
!!
!
!
!
!
!!!
!!!!!!!!!
!
!!!!!!
!
!!
!!!!
!!
!!
!
!
!
!
!!!!
!!
!
!!
!!
!!!!!
!!!!!!!
!
!
!!!
!!!!
!
!
!
!
!!!!!
!!!!!
!!!!! !!!!! !!!!! !!!!
!!!
!
!
!!!!! !
!!!
! !! !!! !! !!! !!!
!! !!!
! !!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!
!
!!
!!
!!
!!!
!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!!
!
!
!
!!
!
!!
!
!!!!!
!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!! !
!
!
!
!!!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!!!
!!!!
!!!!!!!!!!!!! !
!!
!!
!
!
!
!
!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!!
!
!
!!!! !!!!! !!!
! ! !
!! !!!!!
! !! !! !!
!
!!
!
!!! !
!
!
! !
!!
!!
!!!
!
!!!!! !!!
!!!!!!!
!!!!!! !!!
!!!!!!! !!!!!!!!!! !! !! !!
!! !! !
! !!!!!
! !! !!!
!!! !! !! !
!
! !! !! !! !!!!!!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!!! !!!
! !!! !!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!
!!!
!!
!
!
!
!!!!
!!!!
!!!!!
!
! !!!!
!!!
!!!!!!!!
!!!
!
!
!!
!
!!!!
!!
! !
!!
!!!
!!
!!!
!!
!
!
!!!!!!
!!
!!
!
!!!!!!!!
!!!
!!
!!
!!!!!
!!
!!!!!
!
! !!
! !!! !! !!!!! !!!!!
!!
!
!!!!!!! !
!!
! !
!! !!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!! !
!
!! !!
!!
!
!!
!
!
!!
!
!
!!!
!!!!!!!!!!
!!
!!!
!!!!!
!
!
!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!!!
!!! !!!!! !!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!
!
!
!!
!!!
!!
!
!
!!! !!
!! !
!
!! !!!
!!!!
!!
!!!
!!!! !!!! !!
! !
!!!
!
!
! !! !!!
!!
!!
!
!!!
!!! !!!!!!!!!
!!
!!
!!
!
!! !!! !!!!
!!
!!!!! !! !! !! !!! !
! !!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!! !
!!!
!!!!!!!!!!! !!!!!!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!!!! !!
!! !! !!!
!!!!
!!!
!!!!!!
!!
!!!!!!!
!!
!
!!
!!!!
!
!!!
!!
!!
!!!!!!!
!! !! !! !!!!!!!
!!
!!
!
!!
!!!! !!
!
!!!!! !! !! !! !! !! !! !! !! !!! !! !! !
!!!!!!!!!
! !!
!!!!!! !!!!!!!!!!
!
!
! !!
!!
!!!!!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !!!!
!
!
!
!
!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!
!!!!!!
!! !!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!
! !!!!!
!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!!
!
!
!!
!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!
!!!
!
!
!!!!!
!!
!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!!
!
!
!
!!!
!
!!!!!
!!!!
!!!!!!!
!
!!!
!
!!!
!
!!!
!
!!!
!
!!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!!! !! !! !! !! !!!!! !! !!!
!!!!
!!!!
!!
!
!
!
!
!
!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!
!
!
!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!
! !
!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
!!
!!
!!!
!!
!!!
!!
!!!
!
!
!!!
!!! !!!!!!
!! !! !!! !!! !! !! !
!
! !! !! !!!
!!
!!!!!
!
!
!
!!
!!!
!!!
!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!
!
!
!!
!!!
!!
!
!!
!!
!!
!!
!
! ! ! ! !!!!!!!
!
!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!!!
!!!
!!!!
!
!!
!! ! ! ! !
!
!!!
!!
!!
!
!!
!
!!
!!
! ! ! ! ! !!!
!!!!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!
!
!
!! !
!
!!!
!!
!
!!
!!
!!
!
!
!!
!!
!!
!!!!!!
!!!!!!!!!
! !! !! !!! !!! !!! !! !!! !!
!! !
!!!!!
!!
!
!
!!
!!
!
!
!
!!
!
!
!!
!!
!!! !! !
!!
!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!!!!! !!!
!!!!
!!
!! !! !! !! !!!! !!!
!! !!
!! !!
! !!
!
!!
!
!!! !! !!! !!!!
!!!!!!
!
!!
!
!!
!
! !! !! !!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!
!!
!
!
! ! ! !! !
!! !
!!!!!
!
!!!
!!
!
!
!!!!
!!
!!!!!!
!!! !!!!!
!! !! !!!!
!
!!!!!
!!!!
!!!
!!!!!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!
!
! !!
!
!!!!
!! !
! !!
! !! !
!!!!!
!
!!!!!
!!! !!!!
!
!!
!!
!!
!!
!
!!
!!
!!
!!!!!
!!
!!
!!!
!
!!!! !! !
! !
!
!!!!!!!!
!!!
!
!!!!
!
!
!!
!
!!
!
!
!
!!!!!!
!
!
!!!!!!!
!!
!!! !! !!!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!
!!
!!!!
!!
!!!!!
!!!
!!!!!!!! !! !
!!! !!
!
!! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !!!
! !!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!!
!
!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!!! !!
!
! !!!
!! !! !!!!! !
! !! !!! !!!!!!
!!!!!!
!!
! !
!
! !!!! !!!
!!!!!
!
!!
!!
!!!!
!!!!
!!
!!
!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!
!!!!!!!
!!!!!
!
!!
!!
!!!!!!
!!
!!!
!
!
!!
!
!
!!
!
!!!!!
!!!!
!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!!!!
!!!!!!!!!!!!!
!!
!!!!!!!!!!!
!!!
!!!!!!
!
!! !! !
! !! !! !!!!!!!
!
!
!!!!
!!!!!!
!!
!!!!!!!
!!!!!!!
!! !!!! !!!!!
!!! !!! !
!!!!!
!!!!!!
!!
!!!
!
!!!!!
!!!
!
!
!!!!!!
!
!!
! ! !
!
!!!
! !
!!!!!!
!!!!!!!!
!
!
!!!
!!
!!
!!!!!!!!!!! !! !
!!!!
! !!!!!!
!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!!!!!!
!
!!
!
!!!!!!
!!
!!
!
!!!!! !!! !
!!
!
!
!!
!!!
!!!!
!
!!!
!!!!!
!!
!
!!!!!
!
!!
!!!!!!!
!!!!!! !
!! !
!! !!
!!!!!!!!!!!
!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
!
! !! !!
!!
!!
!!
!!!
!
!!
!
!!
!
! !
!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!
!!! !! !! !!! !!! !!!! !! !! !
!!
!
!
!!!
!!
!!!!!
!! !!!
! !!! !! !!
!! !! !! !
!!
! !! !!!!
!!!!
!
! !!!!!!
!! !! !! !! !! !! !!!!!!!!!!!!!
!!
!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!
!!!!!
!!!
!!
!!
!!
!
!
!
!!
!
!!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!
!
!!!!
!!
!!
!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!
!!! !! !! !! !
!!
! !!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!
!!! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !! !
!!
!! !! !!
!
!
!
!!
!!
!!!!
!!
!
!
!
!!!!!!
!!!
!
!
!!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
! !! !! !! !!!
!!
!!
! !!
! !! !! !! !!! !! !! !
!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!!
!!!
!!
!!
!!!!
!!
!!!!
!!
!!!
!!
!!!
!!
!!!
!
!!!
!!
!!!!
!!
!!!
!!
!!!!
!!!!!
!
!!!!
!
!!! !
!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!
!
!!
!!!!
!
!!!
!!
!!
!!
!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!!
!
!!
!!!
!
!
!!
!
!
!!!!!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!!!!!
!!
!!!
!
!
!
!!!!!!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!!
! ! ! !!!!
!!!!
!!
!
!!
!!!!
!!!
!
!!!!!
!!
!!!!!!
!!!
!!!
!! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!
! !
!!!!!!!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!!!
!!
!!
!
!!!!
!
!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!! !
!!
!
!
!
!
!!!!
!!!!!!!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!
!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!
!
!!
!!!
!
!
! !! !! !
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!
!!!
! !! ! !
!!!!! !
!!
!!!!!!!!!
!!
!!!!!!!
!!!!
!
!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!
!!
!
!!!
!
!!!!!
!
!!
!!!!
!!!!!
!!! !!!!! !!!! ! !!!!
!!!!! ! ! ! !
!!!!!!
!! !
!
! ! ! ! !!!
!!!
!
!
!
!!!!!!!
!
!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!!
!
!!
!!!
! !!!!! !!
!!!
!! !!!!
! !! !! !! !!! !
!!
!!
!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!!!
!
!!
!!
!!
!
!!
!!!
!!!!
!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!! !!!! !! !!!!!
!!! !!!! !!!!!!
!!!!
!! !! !! !!!!
!!
! !!!
!!
! !!!
!!!!!
!!!
!!!
!!!!!
!
!!!!!
!!!!!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!
!!
!!!!!!
!!!!! ! !
!!!
!!!!!!!!!!! !!! !!!!!!
!!!!
!!!!!
!
! !!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!! !!
! !! !!
!!!
!
!
!!!!
!
!
!!!
! !!!!! !!
! !! !!!!!!
!!!
!!
!!!!
!!!!!!!!!
!
!!!!!
!!!!
!
!!
!!!
!!!!!!!!
!!!!!!! !! !! !! !! !! !! !! !
!
!!!
!
!!!!!!!!!
!!!!
!! !
!! !! !!!
!!
!!!!
!!!!!
! !! !! !!
!
!!!
!!!
! !!!!!!
!!
!! !! !! !! !! !! !!! !! !! ! !
! !! !!! !! ! !
! !! !! !
!! ! !
! ! !! !!!! !!
! !!
!!!! !
!
! !!!
! !
!!!!!! !!
!!
! !!
!
!
!
!
!!!!!!
!!!! !!
! !!!!!!!
!!
!!
!!!!! !
!
!!
!!!!!!!!
!!!!!
! !!!!!!!
!!!!!!!
!
!!!
!!
! !!!!
!!!!!
! !
!!!!!
!!
!
!!!!
!!!!
!
!!
!!!!!!!
!!!
!!!!
!!!!!!!
!
!!!
!!!!
!!!!!!!
!!
!!!!!!
! !! !!!!!!
! !!!! !!!
!!!!
!
!!!!!
!!
!!
!!!!!!!!
!!
! !! !!!
! !!! !! !! !! !! !!!!!!!! !
!!
!!
!
!!
!!
!!!!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!
!!!!
!!!
!!!!!
!!!!
!!!!
! !!
!!
!!
!!
!! !! !! !!! !! !! !
!
!
!!!
!!
!
!!!!! !! !! !
! !! !
!!!
!!!!!!! !!!!! !! !!!!
!!!!!!
!!!
!
!
! !! ! !!! !!!
! !
!!!!!!
!!!
!! !!!!! !!! !! !!! !! !! !! !! !!!
!!
!!!!!!!!!! !!
!!!
!
!!!!!
!!!
!!!!! !! !!!! !!
! !! !! !! !!
!!!!
!!
!
!!!!!!!!!!
!!!!!!
!! !! !! !! !
! !
! !
! !!!!!!!!!!
! !! !
!!
!! !!
! ! !! ! !
! ! ! !!! ! !
!! ! !! !!!!! !
!!!
!
!
!
!!
! !!!
!!!
!
!
! !!!
!
!
!
!
!! !!!!!!!
!
!!!
!
!
!
!!!!!
!! !!!
!!! !!
!! !!!
!!!!
!
!
!!
!
!
!
!
!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!! !
!!
!!!!
!!!!!
!!!!
!!
!!!
!
!
!!!
!
!
!!
!!
!
!!!
!
!
!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!
!!!
!!
!!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!! !!! !!!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
! !
!
!
!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
! !
!!!
!!!
!!!! !! !! !! !! !! !! !!
!!!
! !! !
!! !!!
!!! !!
!!!
!!
!
!!!
!! !! !! !!!!
!!
!!!
!
!
!!!!!!
!!! !!!
!! !! !!!!!! !!
!! ! !
!! !! !! !! !! !! !
! !
! !!!!! !! !! !! !!
!
!! !! !! !!!!!! !! !! !!
!
!!
!!
!!!!!!!!!!!!! !
!! !! !! !! !! !!!! !
!!!!
!!!
!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!
!!
!!!!!!!!!
!
!!!!!!
!
!
!
!!!!
!!!!! !!!
!!!!
! ! !!
! !! !
!!
!!
!! !
!!
!!! ! ! !
!!!!!
!!
!
!!
!
!!!!
!
!
!
!!!!! !
!
!
!!!!
!
!!
!
!! !!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!
!
!
!
!
!! !! !! !! !! !! !!! !! !! !!!!!!!!!!!!!! !
! !! !!! !
!!!
!!
!!!
!!
!
!!!!!!!!!!!
!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!
!
!!!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!
!!
!
!!!!
!!!
!!!
!!!
!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!!
!!!!
!!!
!
!!
!
!
!! !!
!!
!!
!
!
!
!!!!!!
! !!
!! !!!
!!
!!!!!!!!
!
!! !!
!! !!
!! !! !! !! !
! !!!!
! !! !!
!
! !!
!
!!!!
!
!
!
!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!!!!!!
!!!!!!!!!
!!! !!!!
!
!!!!!!!!
! !! !! !!!!
! !! !!!! !
!!!!!
!!!!
!!!
!!
!!!!!
!
!
!!!
!!!
!
!!!!
!!
!!!!!
!!!!!
!!!
!!!!!
!!
!!!!
!
!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!!
!
!!!!
! !
!
!!!!!
!!
!!!!!!!!!
!!!!!!!
!
!!!!
!
!!!
!
!!
!
!!
!
!!!
!!
!
!!!! !
!
! !!
!!!!
! !!!!
!
!
!! !!
!!!
!
!! !! !! !!!
!! !! !! !! !! !! !!!
!!
!!
!!
!
!!
!!
!!!
!
!
! !
!! !!
!!
!
!!!
!!
!!
!
!!
!
!!!!! !
!!!! ! !
! !!! !! !! !!!
!
!! !! !!!
!
!
!!
!!
!
!!!!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!
!!!
!
! ! !
!!!
!!!
!! ! ! !
!!
!!
!
!! ! !
!
!!!!
!!
!
!
!
!!!!!
!
!
!!!
!!!!
!!!
!!
!
!! !
!!
!!
!
!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!
!!
!
!
!!
!
!
! !
!
!
!
! !
!
!!
!!!
!!
!
!
!!
! ! !
!
!!!!
!!
! !!! ! !! ! !
!
!!!!!!!
!!
!
!!
!!!!
!
!!!!!
!!!!!
!
!
!!!
!!!
!!
!!
!!!
!!
!
!
!
!
!!!!!
!!
!!
!!
! !!
!!! !
! !!
!!
!!!!!!!! !!
!!!!
!
!!
!
! !!! !
!! !!
! !
!
!!!!
!
!
!!
!
!! !! !
! !!
!!!
! !! !!
!
!
! !! !!
!
!!
! ! !
!
!!
!
!
!
!!!!!!!!
!!!
!
!
!!!!!!
!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
! !! !! !! !! !
! !! !! !! !! !
!!
!!!!! !
! !!!
!!
!!!!
!!!!!!
!!
!!
! !
!!
!
!!
! !!!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!!!!
!! ! ! ! !!!!!!!!!!!!!!! !!
! ! ! ! !!! !!! !! !! !! !!! !!! ! !
!!
!
!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!!!!
!!!!
!!!!
! !! !!!
!!!!!!!!
! !!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!! !!
!!!!!!!
!!!!! !!
!
!!!!!!!!!!!!! !!!!!!
!!!! !
!!!
!!!
!!!!!!!!
!!! ! ! !
!!!
!!!!
!!!
!!!!!!!! !!!!!!!
!!!!!
!!!!!
!!!!
!!
!!
! ! !! !
!
!!
!!!!!!!!!
!!!
!!!!!!
! ! ! ! ! !
!!!!!!!!!
!!!
!!!!
!!!!!!
!!!!!!!!!!!
!!!!
!
!!!!
!!!!!
!!
!!!!!!
!
!!!!
!!
!
!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!!
!
! !
!
!
!
!
!!
!!!
!!
!!!!!!
!!!
!!!!!
!!!
!!!!!!
!!!
!!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!!
!!!
!!!!!!!
!!
!!
!!!
!!!!!
!
!!!!
!!!!
!!!
!!!!
!!!!
!!!!!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!!
! !
!!!
!
!
!
!
!!! !
!
!
!!!!
!!!!!
!!!!
!! ! !
!
!
!
!!! !! !!!
!!
!!!!!!!!!!!! !!
! ! !!!!!
! !!!!!!!! !!!!!!!
!
!!
!!
!
!
!!
!!
!!! !!!!!
!!!
!!!
!!!
!!
!!!!!!!!!!
!
!!!!
! ! !!!!! ! ! ! !
! !!
! !!!
!
!!! !
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!!
!!!
!!!!!
!!
!!!
!
!
!!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!!!!
!!
!!!!!
!
!
! ! !
!
!
!!! !!
!
!! !!! ! ! !! !!!! !!
! !! !!
!
!! !
! ! ! ! ! ! ! !!!!!!
!!! !!!!!
!!!!!!!!
!!
!!
!!
!!
!!!
! !!
!!
!! !!! !
!!!!
!!!
!!!!!!!! !!
!! !! !
!!!!!
!
! !!
!
!! !! !! !! !!! !!!! !!
!!!! !! !
!
!! !!!!!!!!
!!
!!!!!!!
!!
!!!
!!
!!!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!!
!
!
!!
!!
!!
!!
!
!!
!!
!!!
!!
!!!!
!!!!! !! !!
!!!!!!!
!!
!
!!!!
!!!! !!
!
!!! !! !!! !! ! !!
!
!
!
! !!
!!!! !! !!!!!!
!!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!!!
!!
!!!!
!!!!
!!! !
!
!!! !
!!!!!!
!!!!!!
!!!!!!
!!!
!!!
!!!
!!!!!!! !
!!!
!!!
!!! !
!
!!!
!
!!
!!!!
!!!!
!! !!
!!!
!!!!!
!!!!!!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!!!
!!!!! !!
!!
!!!
!!
!
!!!!!!!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!
!
!
!!
!!!!
!!!
!!!
!
!
!
!
!!!!!!!
!!
!!!!!!
!! !!!
!!!!!
!
!!!! !!!
!!
! !!!! !!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!
!!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!!!!!!
! ! !
!!!!!!!!
!
!
!
!!
!!!!!!!!!
!
!!!!
!!!!!
! !
!
!
!
!!!!!!!!!!!
!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!!!!
!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!
!!!!!!
!!!
!!!!!!
!!!!!
!!!!!!
!
!!!!!!!!
!
!
!
!
!!!!
!!!!
!!
!!
!!
!
!!!!!!!!!!
!!!! ! !
!!! !
!!
!!! !! !! !!!
! !! !!! !!!
!!
!!
!!
!!
!!
!!
!
!
!
!!!
!!!!
!!
!
!!
!!!
!!
!
!
!
!
!!!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!
!!!!!!
!! !!!!!!!!!!!!
!!!!!!!
!!!!!!!! !!!
! !
!
!!!
!!!!!!!!
! ! ! !
!
!
!
!
!!
!
!
!!!!!!! !!
!!! !
!!!
!!
!!!!
!!! !
!!!!!
!! !!
!
!!
!!!!!
!!
!
!
! !!!!!
!! !
!!!!!!!
! !!!
! !
!!!!!!
! !
!!!!!
!!
!
!!!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!
!
! ! !! !
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!!!!!!!!!
!
!
!
!!!
!!
!
!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
!!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
! !!!!!!!!!!
!!
!!!!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!!!!!!!!!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!
!
!
!
!
!
!
!!
!!
!
!
!
!
!
!!!!!!
!
!!
BBR data by address point
Heat atlases
Net heat demand Connectable buildings
Distance to existing nets
Heat atlases contain the location and characteristics of heat demand and supply.
Möller, B 2008, 'A heat atlas for demand and supply management in Denmark', Management of Environmental Quality, vol. 19, no. 4, pp. 467-479.
Extending district heating
The spatial economy of heat savings
Gruppe 1Gruppe 2
Gruppe 3Landområder
0,00
2,00
4,00
6,00
8,00
10,00
12,00
- 100 200 300 400 500 600 700
Kumulativt besparelsesboptentiale [GWh]
Mar
gin
ale
om
kost
nin
ger
[K
r/(k
Wh
/år)
]
Gruppe 1
Gruppe 2
Gruppe 3
Landområder
Aalborg municipalityCentral DH areasRural
areasBoiler DH
D-CHP
Cumulative heat saving potentials [GWh/yr]Mar
gina
l hea
t sav
ing
cost
s [k
r /
kWh/
a]
The potential for achieving heat savings is not the same everywhere, and it comes at different costs!
Energy and resilience
Conversion to 100% renewable energy
-100
0
100
200
300
400
500
Vision 2050 2050 Reference
Yea
rly
cost
s [M
illi
on
€]
Electricity trade
CO2-tax
Operation andMaintenanceFuel
Investment - rail
Investment
Related projects• Energy vision for Aalborg, AAU 2010• 4DH, a strategic research centre for 4th
generation district heating, 2011-2017• Fleksenergi, a cooperation of 5 northern
Jutland municipalities on future flexible energy systems 2009-2013
• Heat Road Map Europe 2011-?• Common aim: coupling spatial and
temportal energy systems analyses of renewable energy systems
Case study elements• Local conditions, history, current
state• Recent policies and measures• Objective: to prepare a strategic
municipal energy planning platform• Methods: energy atlas, systems
modelling• Embed the Aalborg University study• Link public utility and planning data
to long term strategic planning tools.