Post on 14-Apr-2018
transcript
7/30/2019 Chin World No(5)
1/24
16 April 2013
1
ESpfaygif;ajcmufq, fMumoHk;EIef;cJhonfhZdkrD;udkcsif;odkYajymif;vJaom"rnDvmcHusif;y
yxrt Budrfcsif;jynfe, fvTwfawmfyrBudrfyHkrSeft pnf;t a0;usif;yNyD;pD;
csif;t rsdK;om;ygwDESifhcsif;wdk;wufa&;ygwDwdkht rSefwu, fyl;aygif;awmhrnf[ kqdk
Oa&myygvDref?tar&dum;ESifhuae'gEdkifiHrsm;wGifcsif;vlYtcGifhta&;tzGJUuwdkif;&if;om;vlenf;pkESifhbmoma&;zdESdyfrItajctaersm;ajymqdkwifjy
yx rt Budrfcsi f;jyn fe, fvTwfawmfy rt Bu drfyHkrSeft pn f;t a0;udkrwfv 28-30?2013 t xdat mi fjri fpGmusi f;yNyD;pD;aMumif;owi f;&&Sdonf/ t qdkygt pnf;t a0;wGi f2013-2014 b@ma&;ESpft wGufbwf*suft wnfjyKjci f;?u@ (14)csufyga'oE&pDrHudef;Oya'a&;qGJjci f;?ar;cGef;ar;jref; t qdkwi foGi f;jcif;rsm; jyKvkyfcJhaMumi f; csi f;jynfe, f
pD;yGm; pDrH0efBuD; yl;&rfref;u csi f;a0gvfodkhajymMum;onf/
csi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mubmoma&;av mubmoma&;av mubmoma&;av mubmoma&;av mu
*syefzvm;u&maw;NydKi fyGJESi fhcsi f;t rsdK;orD;(2)OD;
t&SdKcsif;vlrsdK;rsm;aexdkif&m&Gmopfukef;aus;&GmwGifppfwyfrSv,f{u(40)odrf;
Photo: Rev. TTSum
Photo: Bosco Lian (CW)
pm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkh
pm(3)odkhpm(3)odkhpm(3)odkhpm(3)odkhpm(3)odkh
pm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkhpm(10)odkh
pm(5)odkhpm(5)odkhpm(5)odkhpm(5)odkhpm(5)odkh
pm(2)odkhpm(2)odkhpm(2)odkhpm(2)odkhpm(2)odkh
pm(6)odkhpm(6)odkhpm(6)odkhpm(6)odkhpm(6)odkh
7/30/2019 Chin World No(5)
2/24
Vol. 1, No.5
2
Chin World News Journal
C E O
Salai Mang
Advisor
Ko Naing (Chin Taung)
Chief Editor
Nhgepi Thian Uk Thang
Editors
Mya Kabya, B A Thang
Chief Reporter
Salai Hung Tun Gei @ salaitun
Reporters
Zam Thuam, Bosco Lian, Mang Bik Lian,
Ni Rem Mawi, Thang Suan Lian,
Peng Lian Sang, Moe Pee Maung
Office Group
Manager
Mai Betty
Office Staff
Niang Theih Kim, Robert
Publisher
Chin World Media (Tem-1636)
Offset
Myo Thant Offset (Per-10112)
wpfawmi faMum?wpfa'o?wpf&Gm?wpfe, fpDoD;jcm;aev mcJUaomcsi f;v lrsdK;rsm;udkv ljzLrpf&Si fe&Drsm;u csi f;[ laomwpfrdk;at muf pkpnf;apcJUonfrSmESpfaygi f;&mcsDMumjri fUcJUNyDjzpfonf/ wpfenf;t m;jzi fUjyefYusJaeaomt i ft m;pkudkbmoma&;avmu u wpfrsdK;wpfzHkajymi f;v Jpkpnf;ay;onf[ kyifqdkEdki frnfx i fonf/ odkhaomfpkpnf;nDGwfaomcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;onfavmu"H0J*, ufx J Mum&SnfrcHcJU/ *dkP f;uGJ?ausmi f;uGJudprsm;ESi fUt wl , dki feJhNydKqi f;cJU&avonf/
Ak' bmomEdki fiHjzpfaomjrefrmEdki fiHwGi fcsi f;jynfe, fonfwpfckwnf;aomc&pf, mefjynfe, f[ kqdkEdki favmufrnfx i fonf/ jrefrmEdki fiHwGi f; rSDwi f;aexdki faomv lrsdK;rsm;pGmwGi f ucsi f?u&i fESi fUcsi f;wdkhwGi fomc&pf, mefbmom, HkMunfouf0i folrsm;onf/ odkh&mwGi fnDaemi fucsi fESi fUu&i fwdkh\ jynfe, fwGi f;c&pf, mefbmom0i f&mcdki fEIef;onfc&pf, mefjynfe, f[ kqdk&avmufat mi frrsm;awmh/ xdkhaMumi fUcsi f;jynfe, fudkAk' bmomEdki fi H&Sdwpfckwnf;aomc&pf, mefjynfe, f[ kqdk&jcif;
jzpfonf/odkhaomf. .. . . . . .xdkjynfe, fonf jynfaxmi fpkjrefrmEdki fiHwGi f 73 .3 &mcdki fEIef;jzifUqif;&JEGrf;yg;rIt jri fUqHk;jzpfonf/xdkjynfe, fwGi f av, mOfuGi f;r&Sd?wuodkv fr&Sd?kyf&Si fHkr&Sd?ewd/t r, fbkwfcsnfrQi fuJUodkhajz&Si f;p&mjy emaygi f; aomi f;ajcmufaxmi fu vufurf;qD;vdkhBudKaeonf/ jy emudkcsi f;v lYt odki f;t 0dki f;t ay: bmoma&;avmu\ vTrf;rdk;rIESi fU, SOfxdk;csdefqMunfUrdonf/ *dkP f;uGJ?
ausmi f;uGJ?t , l0g'uGJjci f;u olwpfv ligwpfri f; jzpfapa&mUovm;?&i fUusufonfUwwfodynmr&ao;ci f?0g'pGJ?NrdKYe, fpGJpdwf"mwfjyi f;xefolrsm;u dkol&Jaumi f;awGvdkax myemjyKaecsdefrSmwdki f;jynfu t mP m&Si fvufx Jusa&mufawmU]o rdki f;\
jyi f;xefaomusDp, frI}[ kzGzGav;a&;&rnfvm; rodawmUyg/t mP m&Si fvufxuf csi f;t rsdK;o m;acgi f;aqmi frsm;\ ae&maysmufqHk;rIu csi f;bmoma&;avmuudk]vlrsdK;\ A[ dk
csufr}t jzpfypfrSwfxm;[ efwlygonf/ Edki fiHa&;t m;jzi fUudk, fUv lrsdK;udkOD;aqmi frIray;Edki fawmU bmoma&;t m;jzi fUOD;aqmi frIt cef;u@udkpcJUMuygonf/ t mP mxufjyi f;aomMoZmudkw&m;a[ myv i fxufrSwnfaqmufEdki fcJUMuonf/ t mP mudkxdwfvefhaeMuaomvlxkt wGufyvi fay:rSpum;vHk;rsm;onfompdwfcs, HkMunfxdkufaomowi f;pum;rsm;jzpfvmonf/
odkhESi fht rQt oi f;awmfonf t pdk;&wpf&yfozG, fjzpfvm&onf/pmay?*Dw?, Ofaus;rI "avhxHk;wrf;rsm;udkygapmi fUxdef;&onfU0efwmrsm;udkx rf;&Gufvm&onf/ odkhjzi fUcsi f;v lY
t odki f;t 0dki f;\ pmayavmu?*Dwavmu?t m;upm;av muwdkhonfbmoma&;avmu\ avmi f;&dyfat mufwGi faea&mi frxdaomyef;EGrf;av;rsm;yrmndK;i , fpGmyGi fUt mMu&onf/
rsdK;cspfpdwf"mwf? jynfaxmi fpkpdwf"mwf? v lYt cGi fUt a&;? pDrHcefhcGJrI? 'Drdkua&pDusi fUpOfw&m;wdkhonf yv i fxufrSowif;pum;rsm;r[ kwfojzi fUu, fwi fjci f;w&m;av mufa&yef;rpm;/ odkhjzi fUae&yfpGefhcGmjynfajy;'kuonft jzpfa&Munf&mjrufEk&majymi f;a&TYaexdki frIu aygufxGufvmonf/ OD;aESmuf, dkpD;rIjri fUrm;u mzGHYNzdK;rIt edrfUusqHk;t aet xm;rS, ckxufwdki f kef;rxEdki fao;/
'gawGu ajz&Si f;r&onfUpdefac:csufawGawmUr[ kwf/vdkvQi fBuHq enf;vrf;&qdkovdkBuHqolrsm;av enf;v rf;rsm;rsm;&avjzpfonf/ t csdKYaomolrsm;u jynfe, fESi fU
v lrsdK;udkcGJ ajymMuonf/ csi f;jynfe, fomqi f;&J?rzGHYNzdK;wm?csi f;v lrsdK;awGu rqif;&Jwdk;wufaeygonfqdkonfrsdK;/ 'gvnf;[ kwfygonf/ pum;rajymwwfonfUoll;t csdKYrSvGJ csi f;t odki f;t 0dki f;wGi f olawmi f;pm;r&Sd/ odkhaomf v lrsdK;wpfrsdK;wnf;omBuD;yGm;wdk;wufaeNyD; rlvaexdki f&mZmwdu t usnf;wefaevQi fa&&SnfwGi fa&rjri fUvdkhMumrwi fUEdki ft aet xm; a&mufoGm;Edki fonf/
xdkhaMumi fUcsi f;vlYt odki f;t 0dki f;t ay: bmoma&;avmuwpfckwnf;\ BuD;pdk;aerIudkowdjyKoi fUonfUt csdefa&mufNyD[ k, lqygonf/ *Dwavmu?ynma&;av mu?t m;upm;av mu?pmayavmu t p&SdonfUt jcm;avmursm;\ t cef;u@udk
jri fUwi f&i f; bmoma&;av muESi fUuRef;udki f;rSDudki f;uRef;rSDt aet xm; zefwD;Edki frSomvQi f t wGi f;a&;jy emrsm;omw0Jvnfvnfydwfrdaeaomcsi f;v lYt zGJYt pnf;t jzpfrSyGi fUv i f;&i fUusuf aeaysmfzG, faumi f;aomcsi f;v lYt zGJYt pnf;ay:xGef;Edki frnf[ k, HkMunfygonf/
t , f'Dwm?{NyD1?2013
csi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mucsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mucsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mucsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mucsi f;v lYt odki f;t 0dki f;ESi fUbmoma&;av mu
csi f;jynfe, f? uefyufvufNrdKYe, f?cdawmfaus;&Gmt kyfpk&Sdprom;aus;&Gmonf2011 ckESpfwGi fuefyufvufNrdKYe, fpnfyi fom, ma&;t zGJYrSa&;qGJxkwfjyefcJhaomuefyufv ufNrdKYe, f? au s;&Gmt kyfpk?aus;&Gmrsm;jyajryHkwGi f yg0i f
jci f;r&SdawmhaMumi f; od&onf/prom;au s;&Gmonf (GPS)-1271rDwm46Q-0606712?UTM- 2349517 ay:wGi fwnf&SdNyD; t ajccHynmrlvwef;ausmi f;?aus;vufusef;rma&;XmecGJt aqmuft t Hk?aus;&Gmpmwdkufrsm;wnf&Sdaomaus;&Gm
jzpfNyD; uefyufv ufNrdKYe, f?wdkufe, ft rSwf(5) a'owGi ft drfajct rsm;qHk;ESi fhv lOD;a&t rsm;qHk;aexdki fonfUaus;&Gmwpf&Gmjzpfonf/ ]ajryHkrSm
yl;aygi f;a&;t wGufESpfygwDacgi f;aqmi fawG&JYt jri foabmx m;awGudk*sme, frSmzwfvkduf&v dkht m;v Hk;&JYoab mx m;awGudkod&ygw, f/ pdwfraumif;wmwpfcku OD;EdkxefuyfajymwJhyl;aygi f;a&;udk
jynfolawGvufrcHMubl;qdkwmyJ/ wpfjynfe, fvHk;awmhrqdkv dkbl;/ uefyufvufjynfolt m;v Hk;uawmhyl;aygi f;a&;udkyJvkdcsi fMuwmyg/ yl;aygi f;rSyJvmr, fha&G;
aumufyGJrSmNydKi fbufygwDawGudkt Edki f, lNyD; udk, fUjynfe, frSmudk, fht pdk;&zGJYEkdi frSm?t J'Dt csdefusrSjynfolYt pdk;&ay:v mrSmjzpfw, f/ csi f;
jynfolawGt wGuft aumi f;qHk;vkyfaqmi fMur, fqdkwJhygwDacgi f;aqmi fawGav mavmq, f t csdefx dbm
uefyufvufa'ocHwpfOD;rSt, f' DwmhxHay;pmaMumi fhryl;aygi f;Ekdi f&wmvJqdkwmudkuRefawmfem;rvnfEkdi fbl;/ t rSefqdk&i f&nf&G, fcsufyef;wdki fwlnDvsufeJhryl;aygi f;Ekdi fbl;qdkwmrjzpfEkdi fbl;/v Hk;0yl;aygi f;Ekdi f&r, f/ yl;aygi f;a&;udkvufrcHwJholuawmhjynfolawGt wGufwm0ef, lcsi fwJholrjzpfEkdi fbl;/olhae&m&a&;t wGufvkyfaewJholyJjzpfr, fqdkwmt cdki ft rmajym&Jw, f/ uefyufvufrSmawmhryl;aygi f;oa&GYb, fygwDudkrSt m;ray;Mu
bl;/ b, fygwDudkrSv ufcHMurSmr[ kwfbl;/ yl;aygi f;NyD;xGufvmr, fhygwDt aeeJhyJ&yfwnfMuzkdh[ mESpfygwDNrdKYe, facgif;aqmifawG&JYoabmwlnDcsufyg/ ESpfygwDomyl;aygi f;&i fawmh2015 ckESpfrSmyl;aygi f;ygwDuawmht Edki f&r, fqdkwmajym&Jygw, f/
ajryHkwGi faus;&Gmt xdefcsefxm;jci f;cH&rIqHk;IH;rI&SdEdki f
prom;aus;&Gmryg0ifwm[ mcsi f;jynfe, ft pdk;&uaeaqmi f&Gufay;wJhzGHYNzdK;a&;v kyfief;awG?NGOvlrIzHGYNzdK;a&;v kyfief;awGrSmyg0i fzdkhcJ, Of;oGm;rSmrdkht x l;epfemqHk;&SHK;rI&Sdygw, f} [ ka'ocHwpfOD;rSajymonf/ t qdkyguefyufvufNrdKYe, f?cdawmfaus;&Gmt kyfpkprom;aus;&Gm
onf NAdwdoQudkvkdeDt *Fvdyfv ufx ufrSpwi fNyD; acwft qufqu fwGi faus;&Gmwpf&Gmt jzpfwnf&SdcJhNyD; jrefrmhqdk&S, fv pf v rf;pOfygwDacwf1974 uwnf;ut ajccHynmrlvwef;ausmi f;zGi fhvSpfcJhonfU
jynfx Ja&; t odt rSwfjyKaus;&Gmwpf&GmjzpfaMumi f;qufvuf
ajymjyygonf/ 2012 - 2013ckESpfb@ma&;ESpfwGi faqmi f&GufrnfUaus;vufvrf;t ajcjyNrdKYe, fajryHkwGifuefyufvufNrdKYe, ft wGi f;&Sdt kyfpkaus;&Gmt m;vHk;udkazmfjycJhaomfvnf;xdkajryHkwGi f prom;aus;&Gmazmfjy a&;qGJxm;jci f;r&Sdjyefojzi fhaus;&Gm&Sdjynfolrsm;rSpHkprf;cJh&mNrdKYe, f? jynfe, ft qi fhrSx kwfjyefx m;aomajryHkr[ kwfyJA[ dkt qifhrSxkwf
jyefxm;onfUajryHkjzpfjci f;aMumifhuefyufvufNrdKYe, fay:wGifprom;aus;&Gmt m;jyefvnfazmfjyay;Ekdi fyg&efESi fhaus;&GmazsmufzsufrIt rSefay:Ekdi fa&;t wGufpdppfaqmi f&Gufay;yg&ef prom;aus;&Gm&Sd&Gmol&Gmom; (100)ausmfrSjynfe, ft pdk;&t zGJYodkhpmwi fxm;aMumi f;od&onf/
7/30/2019 Chin World No(5)
3/24
16 April 2013
3
Chin Human Rights
Organization (CHRO) onfb, fv f*sD, HEdki fiH&SdOa&my
ygvDref?t ar&duefjyefaxmifpkESi fhuae'gEdki fiHrsm;o dkha&muf&Sdvsuf&SdNyD;csi f;jynfe, fESi fhjrefrmEdki fiH&Sdv lenf;pkwdki f;&i f;rsm;\t ajct aersm;udkoGm;a&mufwi fjyvsuf&Sdonf[ kod&onf/
CHRO\ ProgramDirector?Salai Za Uk Ling
onf2013 ckESpf?rwfv (19)&ufaeYwGi f b , f v f*sD, HEdki fiH?b&yfqJv fNrdKY&SdOa&myor*ygvDrefwGi f v lenf;pkESi fhudk;uG, f, HkMunfrIrsm; cGJjcm;zdESdyfcH&
jci f; (Ethinic and ReligiousDiscrimination in Myanmar)
[ laomacgi f;pOfjzi fha[ mMum;cJhonf/
Salai Za Uk LingrS]at mufajct qi fhrSmbmoma&;t &eJYv lrsdK;a&;t &cGJjcm;
o u&mZf 2013ckESpfrwfv (21) &ufaeYwGi fTedim Youth Fellowship
(TYF) ESi fhqGpfZmvefEdki fiHrSBooks for Children in Myanmar
(BCM)t zGJYrSPresidentjzpfolwdkYcsi f;jynfe, f wD;wdefjrdKY&SdTYF pmMunfUwdkufwGifawGYqHkcJUMuonf[ kod&onf/
qGpfZmv efEdki fiHrSpmt kyfvSL'gef;a&;t zGJYBuD;onft jcm;Edki fiHrsm;wGifvnf; t rnfemrt rsdK;rsdK;jzi fhpmt kyfpmwrf;rsm;v SL'gef;v suf&SdNyD; jrefrm
Edki fiHt wGufrlBooks for Chil-dren in Myanmar (BCM)
t rnfjzi fhvkyfaqmi faejci f;jzpfonf/
csi f;jynfe, fwD;wdefjrdKY&SdTedim Youth Fellowship(TYF)\ pmMunfUwdkufwGifrwfv (21)&uf rGef;v GJydki f;wGi f
Oa&myygvDref?USA ESi fhuae'gEdki fiHrsm;wGi fCHRO rSwdki f;&i f;om;vlenf;pkESi fhbmoma&;zdESdyfrIt ajct aersm;ajymqdkwi fjy
qufqHcH&rIawG[ mt jrpfwG, f
aeygw, f/ vuf&SdjrefrmEdki fiH&JYt ajymi f;t v JawG[ m' DvdkcGJjcm;q ufqHaerIt aqmuft ODBuD;udkwpfppDNzdKzsuf&ygw, f}[ kajymonf/
xdkhjyi fcsi f;v lYt cGi fht a&;t zGJY(CHRO) \ 'g&dkuf
wmjzpfaomSalai Bawi LianMang OD;aqmi fonfUt zGJYonfvnf;t ar&duefjynfaxmifpkESi fhuae' gEdki fiHrsm;odkYa&muf&Sdvsuf&SdNyD; t ar&duefjynfax mi fpkwGi f State Depart-ment rSOfficers rsm;?TomLantos Human Rights Com-
missionrS0efxrf;rsm;?UnitedStates Commission on In-
ternational Religious Free-
domrSwm0ef&Sdolrsm;ESi fhawGYqHkcJhMuonf/ xdkhjyi f uae'gEdki fi HwGi fv nf; v Twfawmft rwfrsm;? t pdk;&wm0ef&Sdolrsm;ESi fhawGYqHkrnf[ krwfv
(22) &u faeYwGi f x kwfjyefaomCHRO ESi fhCSW(Christian Solidarity World-
wide) rSyl;wGJxkwfjyefaomt pD&i fcHpmwGi fazmfjyonf/
CSW \ Advocacy
DirectorjzpfaomAndrewJohnstonrS] jrefrmEdki fiHonfv lrsdK;aygi f;pHk? bmoma&;aygi f;pHkaexdki fvsuf&SdwJhEdki fiH
jzpfygw, f/ wdki f;&i f;om;v lrsdK;rsm;eJYv lenf;pkbmoma&;udk;uG, folrsm;udkwdusaocsmjyD;nDrSswJht cGi fht vrf;awGay;jcif;uomvSsi f jrefrmEdki fiH&JY'Drdkua&pD?vGwfvyfa&;eJYxm0&
ji drf;csrf;a&;t wGuf oGm;wJht "duaomhcsufjzpfygvdrfhr, f}[ kajymonf/
xdkhjyi fCHRO \' g&dkufwmSalai Bawi LianMang rSvnf; ]wdki f;&i f;om;rsm;eJYv lenf;pkudk;uG, f, HkMunf
o lawG&JYt cGi fht a&;awGudkav;pm;rIr&Sdoa&GYjrefrmEdki fiHrSmxm0&jidrf;csrf;a&;eJYwnfjidrf
at ;csrf;a&; r&SdEdki fygbl;qdkwmudkuGsefawmfwdkYt x l;, HkMunfygw, f}[ kajymonf/
CHRO onf2012ckESpfwGi fThreats to our Ex-istence [ laomuGsEkfyfwdkY\&yfwnfrIudkNcdrf;ajcmufjci f;[ laombmoma&;vGwfvyfcGi fhpmwrf;t m; a&;o m;x kwfa0cJhonf/
csi f;v lYt cGi fht a&;t zGJY(CHRO) onf 1995ckESpfwGift dEd, -jrefrme, fpyf
wpfae&m zGJYpnf;cJhNyD; uae'gEdki fiHESi fht ar&duefjynfaxmi fpkwdkYwGi f w&m;0i frSwfyHkwi fxm;umuae'gEdki fiH? xdki f;Edki fiHESi fht dEd, Edki fiHwdkYwGi f&Hk;cGJrsm; zGi fhvSpfxm;onf/
B.A.Thang
wD;wdefvli, fESifUqGpfZmvefrSBCM wdkhawGYqHk
awGYqHkcJUMujci f;jzpfNyD; Booksfor Children in Myanmar
(BCM) rS President Mr.Ernst Haeuselmann wdkYZeD;armi fESHESi fhTYF rSOuXPu Nung Siang Tuang OD;aqmifaomt zGJYwdkYawGYqHkcJUMu
jci f;jzpfonf/TY F OuX Pu
Nung Siang TuangrS]uGsefawmfwdkYpmMunfUwdkuf&JYvnfywfyHkawG? pmzwfolOD;a&?pmt kyft rsdK;t pm; ponfjzi fhar;jref;wmawGv kyfygw, f/
pmt kyft kyfa&(12000) v SLr, fvdkYajymoGm;ygw, f/ t *Fvdyfpmt kyfawGt "duvSLr, fvdkYajymw, f/ t ckolwdkYEdki fiHudk
jyefNyD; jyefvmwJht cgus&i fvSLr, fqdkawmh'DESpft wGi f;rSm
jzpfr, fhoabmyg}[ kChinWorldodkYajymonf/
Tedim Youth Fel-
lowship (TY F) onf 2003ckESpfwGi fpwifwnfaxmi fcJUNyD;v lrIa&;? oma&;ema&;? ywf0ef;usi fxdef;odrf;a&;?aoG;vSL'gef;jcif;?pmMunfUwdkufzGi fUjci f;ESi fhaEG&moDcsi f;pmayoi fMum;
jci f;rsm;udkjyKvkyfvsuf&Sdaomt zGJYjzpfonf/TYF pmMunfUwdkuft m; 2012 ckESpf Mo*kwfvwGi f pwi fwn fax mi fjci f;
jzpfNyD; pmt kyft kyfa&(5000)ausmf&Sdonf[ kod&onf/
Books for Children
in Myanmar (BCM) onf2007 ckESpfwGi fvnf; ppfudki f;wdki f;a' oBuD;rSri f;v S&Gm?csi f;jynfe, f zv rf;NrdKYESi fh[ m;cg;jrdKU&SdpmMunfUwdkufrsm;odkYvnf; pmt kyfrsm; v SL'gef;cJhzl;onf/
t dEd, Ekdi fiH&SdBare-foot College wGi ft oufarG;0rf;ausmi f;rIqkdi f&mt wwfynmwpfckt yg0ifjzpfonfUqdkv mwyfqi fjci f;enf;ynmoi fMum;&ef jrefrmEkdi fiHrS(6)OD;a&G;cs, fjci f;cH&onfUt eu fcsi f;v lrsdK; t rsdK;orD;ESpfOD;yg0i faMumi f;od&onf/
t a&G;cH&onfUt rsdK;orD;rsm;t euf u&i fESi fhrGefrSt rsdK;o rD;(4)OD;? a' :Mui f&i f?a' :vS?aemfat ;pdef?at ;jri fhESi fh
jynfNrdKYem;&Sd&GmrScsi f;v lrsdK;t rsdK;orD; (2)OD; a' :pHy, f
oi f;ESi fha' :vSaiGwdkhjzpfonf/xdkodkha&G;cs, f&mwGi fa'ocHrsm;t ygt 0i fBarefoot col-lege u kd, fpm;v S, frsm;rSa&G;cs, fcJUjci f;jzpfNyD; t ouf35-45 ESpft &G, fjzpf&rnf[ ko wfrSwfx m;aMu mi f;o d&onf/ x dkht jyi f ynmt &nf
ausmif;ynmwwfp&mrvkdonfhvlvwfydkif;trsdK;orD;rsm;tdEd,EdkifiHaumvdyfausmif;odkh(6)vMumoifwef;wufrnf
t csi f;&Sdp&mrvkdaMumi f;ESi fh, ckt a&G;cH&o lrsm; rSmv nf;pmrwwfMuaMumi f; od&onf/t "dut csufrSmrdrda'owGi fckdi frmonfht ajccsrI&Sd&rnf
jzpfonf/ x dkhaemuf &Gmyi fjyefvnfaexdki fNyD; rdrda'owGi fA[ kokwESi fhwwfajrmufvmonfUynm&yfrsm;t m; jyefa0i Say;rnf aocsmojzi fha&G;cs, fcHcJUMujci f;jzpfaMumi f;od&onf/ t qdkyga&G;cs, fcH&olrsm;t m; qdkvmwyfqi fjci f;ynmoi fay;rn f jzpfaMumi f;od&onf/ i, f&G, fonfUt rsdK;
om;av ;rsm;t m; qkdvmenf;ynmukdoi fay;ygu &GmodkhrjyefawmhbJt jcm;NrdKYBuD;rsm;odkhajymif;wwfaomaMumifht oufBuD;aomt rsdK;orD;rsm;ukda&G;cs, fjci f;jzpfonf[ ka&G;cs, fpdppfa&;wGifyg0ifolwpfOD;rSajymonf/
v rf;yef;qufoG, f
a&;cufcJ a&&Sm;yg;NyD; rD;r&SdonfU&Gmrsm;rSa&G;cs, fcJUNyD; xdk&Gmrsm;rSa'ocHt rsdK;orD;rsm;ukda&G;cs, fjci f;jzpfonf/ a&G;cs, fcH&aomt rsdK;o rD;rsm;o nft dEd, Ekdi fiHwGif6 vaexkdi fNyD;ynmoi f, l&rnf jzpfonf/NyD;vQi frdrda'ookdYjyefvmjyD;t ar&dubP frSvSL'gef;aomqkdvmjym;rsm;ukd&Gm&Sdt drfwdki f;aphwGifwyfqi f&rnfjzpfonf/t qdkygt dEd, Edki fiH&SdBarefootCollegewGift m&S?t a&SYt v, fykdi f;?t mz&duESi fYawmift ar&duEkdi fiHrsm;rSynmrwwfonfU
t rsdK;orD;rsm; 80 OD;onfEdki fiHaygi f; (40)wGi ft qdkygoi fwef;t m; wufa&mufaeMuaMumi f;od&onf/ t dEd, Ekdi fiHwGif, ckt cgt rsdK;orD;rsm;rSmqdkvmenf;ynmudkpwi f oi fMum;aeNyD
jzpfaMumi f; owi f;&&Sdonf/rdki f'Drdkua&pD
7/30/2019 Chin World No(5)
4/24
Vol. 1, No.5
4
csi f;v u feufudki fawmfvSefa&;t zGJYjzpfaomcsi f;t rsdK;o m;wyfOD; (CNF)onf2013 ckESpf?rwfv (20) &ufaeYwGi f ygwDwnfaxmi fjci f;
(25)ESpfjynfUajrmufNyDjzpfumygwD\ awmfvSefa&;aiG&wkobi ft m; csi f;jynfe, fxefwvefNrdKYe, ft wGi f;&Sd0dwdk&d,XmecsKyfwGi f usi f;ycJhonf[ kod&onf/
x efwv efNrdKYe, ft wGi f;&SdCamp Victoria wGi fusi f;ycJhaomxdkaiG&wkt crf;t em;odkYEdki fiHa&;ygwDrsm;?bmoma&;t zGJYt pn f;rsm;?rDZdk&rfjynfe, frSv li, ft zGJYt pnf;rSacgi f;aqmi frsm;ESi fh
t dEd, EdkifiH&SdAssamRiflest zGJYrS2013 ckESpfrwfv (13) &ufaeYwGi f rDZdk&rfEdki fiHt wGif;&SdvufeufarSmifckd
jyKvkyfrIt BuD;qHk;BudK;udki folrSmjrefrmEdki fiHrSjzpfonf[ kajymqdkcJhonf/ t dEd, Edki fiH\ jynfx Ja&;0efBuD;v ufat mufwGi f&SdNyD; 1835 ckESpfrSpwi f
wnfaxmi fcJhaomAssamRifles \ Director General
jzpfaomAdkvfrSL;csKyf RanbirSinghrS]' g[ mzrf;qD;&&SdrdwJholawGeJYpHkprf;axmufvSrf;&wmawGudkrSDji rf;NyD;ajymwmjzpfygw, f/ t ao;pdwft csufvufukdpHkprf;rIt m;vHk;NyD;oGm;wJht cgrSmxkwfjyefygOD;r, f}[ kNorth East Today odkYajymqdkcJhonf/
Assam Rifles t zGJYonf2013 ckESpfrwfv (7)&ufaeYwGifAK-47 (33) vuf?
t ao ;pm; at mfwdkrwfwpfaoewf(1)vuf?(5 .6) at mf
t dEd, Edki fiH?rDZdk&rfjynfe, f\ b@ma&;0efBuD;H.Liansailoa \ pD;yGm;a&;avhvmqef;ppfcsuft &rDZdk&rf
jynfe, f\ 2012-2013t wGi f;pD;yGm;a&;onfvGefcJhonfUESpfrsm;xufjynfe, fwGi f; wdk;wufrIEIef; 5%xuf ausmfvGefjyD;10 .37 &mcdki fEIef;jzi fhwdk;wufvmaMumi f;awGY&onf/ t qdkyg
avhvmqef;ppfrIu 2012-2013t wGuf GSDP onfRs.8091.86 crore jzpfNyD;
vuf&Sdt pkd;& vkyfaqmi faeaompmrwwfolyaysmufa&;t wGuf rauG;wkdi f;a'oBuD; a&pBudKNrdKYe, ffokdhyckuLwuodkvfcsif;ausmif;om;ol(8)OD;oGm;a&mufNyD;ynm'gejyKrnfjzpfaMumi f; od&onf/
]a&pBudKu aus;&GmawGudkwuodkv fq&m?q&mrrsm;?ausmif;olausmi f;om;rsm;oGm;NyD; {NyD(1)-arv(15)&ufxdoifMum;ykdhcsay;rSmjzpfw, f/csi f;ausmif;om;ol(8)OD; yg0ifw, f/pmrwwfolawGukdpmemrdw, f/t ckvkdulnDcGi fh&wJht wGufvnf; yDwdjzmrdyg
csif;jynfe, f(awmifykdi f;)wGi f 0OpkdufysdK;a&;ukda&&SnfpD;yGm;a&;t wGuft "duxm; vkyfukdi fvmMuaMumi f;av hv mod&Sd&onf/ x kdokdhvkyfukdi fvmjci f;rSmcsi f;jynfe, f &moDOwkeJhvkdufavsmnDaxGrl&SdjyD; at mi fjri fjzpfxGef;r IvG, fuljci f;?t vG, fwulaps;u Gufwi fa&mi f;csEkdi fjci f;?umvwkdt wGi f; 0i faiGaumif;&&SdEkdi fjci f;wkdhaMumi fUjzpfonf/a&TYajymi f;awmi f, mpepfukdvkyfukdi faeMuaoma' ocHrsm;onf 0OpkdufysKd;a&;ukdt "duxm; vkyfukdi fvmMuonf/
orm;&kd;uspkdufysKd;a&;rSacwfrDpkdufysdK;a&;pepfokdhajymi f;v J&ef pkdufysKd;a&;ynm
uRrf;usi folrsm;\ t BuHP f?yHhykd;ulnDrlrsm;&Sdygu 0Ot xGufrsm;vmNyD; rdom;pk0i faiGykdrkd
jri fhrm;vmEkdi faMumi f; a'ocHrsm;rS, kHMunfaeMuonf/, ci fESpfrsm;x uf , ckESpfrSm0Oaps; aumi f;aeNyD; a&mi f;cs&mwGi fv n f; t qi fajy
CNF \ awmfvSefa&;ai G&wkobif t m; xefwvefNrdKY0dwdk&d, XmecsKyfwGi fusi f;y
avhvmolrsm; wufa&mufcJUMuonf[ kod&onf/
t cr f;t em;wGi fcsi f;t rsdK;om;wyfOD; (CNF)\t axGaxGt wGif;a&;rSL;csKyfPuZing Cung rS]csi f;v lrsdK;
wpfOD;csi f;pD[ mrdrdwdki f;jynft wGi f;rSwpfOD;ESi fhwpfOD; nDnGwfjci f;rsm;udkcdkifrmt m;aumif;ap&efESi fht rsdK;om;a&;0daoovuP mrsm; x def;odrf;oGm;&efwm0ef&Sdonf}[ kajymcJhaMumi f;
Chinland Guardianowif;wGi fazmfjyonf/
csi f;t rsdK;o m; wyfOD;onf 1988 ckESpf? rwfv(20) &ufaeYwGi fPu Tial KhalOD;aqmi frIjzifhwnfaxmi fcJUNyD;
(8888) t a&;t ci f;NyD;aemufcsif;wuodkvfausmif;om;rsm;\yl;aygi f;rIjzi fht m;aumif;v mcJhaomt zGJYjzpfonf/ xdkodkhzGJYpnf;cJhaomrwfv (20)&ufaeht m; csi f;t rsdK;om;wyfOD;\
awmfvSefa&;aeYt jzpfESpfpOfESpfwdki f;usi f;yv suf&Sdonf/
csi f;t rsdK;o m; wyfOD;onfOu|t zGJYrsm;t jzpfPuLian Uk?Dr. Za Hlei Thang?
Pu Salai Kipp Kho Lian?PuThang Nang Lian ThangwdkhjzpfNyD; t axGaxGt wGif;a&;rSL;csKyft jzpfPu Zing Cung?vufaxmuft axGaxGt wGif;a&;rSL;csKyf(1)t jzpfPu PaulSi Tha?vufaxmuft axGaxGt wGi f;a&;rSL;csKyf (2)t jzpfDr. Sui Khar ?vufaxmuft axGaxGt wGif;a&;rSL;csKyf(3)t jzpfPu Khua UkLianwdkYrSOD;aqmifvsuf&Sdonf/
rDZdk&rfwGifvufeufta&mif;t0,ft"duBudK;udkifolrSmjrefrmEdkifiHrS[kqdk
wdkrwfwpf pufaoewf (1)vuf?usnfqef(49) awmi fhESi fhcJ, rf;rD;ausmuf (890)rsm;udkt dki faZmfvfNrdKYjyi fwGi fzrf;qD;&&SdcJhrdjci f;jzpfonf/ , i f;rsm;u dkb*Fvm;a' h&SfEdki fiHom;(3)OD;ESi fhrDZdk&rft ajcpdkuf(2)OD;wdkYESi fht wlMizoramjynfe, f\ Lengpui avqdyft eD;wGi f
zrf;qD;&&Sdrdjci f;jzpfonf/t dEd, axmufvSrf;
a&;\ oHk;oyfcsuft &t qdkygvufeufrsm;u dkb*Fvm;a' h&SfEdki fiHodkYarSmi fcdkwi foGi f;&efBudK;pm;Mujci f;jzpfrnf[ k, HkMunfNyD; b*Fvm;a'h&SfEdki fiH&SdShantiBahini t zGJYjzpfrnf[ k, lqaMumi f; azmfjyonf/
Shanti Bahinionf1972 ckESpfwGi f zGJYpnf;cJUNyD;awmi fwef;a' o&SdXmaewdki f;&i f;om;rsm;\ udk, fydki ft kyfcsKyfcGi fh(Autonomy) t wGuf
wdkufyGJ0i fv suf&Sdao mt zGJYjzpfonf/
yckuLwuokdvfcsif;ausmif;om;ausmif;ol(8)OD;ynm'gejyKrnf
w, f/ ynm'gejyKcGi fh&wmyJ/wwfEkdi forQBudK;pm;NyD;t usKd;&Sd&Sdoi f;Mum;ykdhcsoGm;ygr, f}vkdht qkdyga'ookdhoGm;a&mufynm'ge
jyKrnfUorkdi f;(*kP fx l;wef;)wufa&mufaeol ra, ma&mif(2009csi f;jynfe, fyxrqk&?0dZm)uChinworld Media o kdhajymonf/ yn ma&;0efBuD;Xme\ okawoeaumufEkwfcsuft &jrefrmEkdi fiHwGi fu&i f
jynfe, fbm;t HNrdKYrSmpmrwwfolt rsm;qkH;&SdNyD; a&pBudKNrdKYe, fonfvnf; pmrwwfolt rsm;qkH;pm&i f;0i fjzpfonf/
qv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&f
2012-2013ckESpftwGif; rDZdk&rfjynfe,f\ pD;yGm;a&; 10.37%jrifhwufvm[kqdkjynfe, f\ vuf&dSaiGaMu; wdk;wufrIon fvGefcJYonfUESpfrsm;t wGi f; 16 .74% cefYrSef;&aMumi f; ajymMum;cJhonf/
2012-2013t wGi f;jynfe, fwGi f;&dSwpfOD;csi f;pD\0i faiGrSmcefYrSef;ajc Rs. 54689
jzpfaepOfwGi fEdki fiHom;wpfOD;csi f;pD\ 0i faiGonfRs. 61564jzpfaMumi f; od&onf/
rDZdk&rfjynfe, f\ 0efaqmi frIu@onf 61 .04%&i f;ESD;jrKyfESHjci f;jzi fhjynfe, f\
pD;yGm;a&;t m;csKyfudki fxm;NyD;v lOD;a&\ 60 &mcdki fEIef;updkufysdK;a&;u @t ay:wGi frSDcdkq JjzpfMu ao mfvn f;pu frIESi fhpdkufysdK;a&;u@rsm;u 20 .29 % ESi fh18.68% t oD;oD; &i f;ESD;
jrKyfESHcJUMuonf/xdkhjyi fjynfe, f\
pdkufysdK;a&;e, fajr 32%
onfJahum
pdkufysdK;a&;vufat mufwGi f&dSaeNyD; Mizojynfe, f\ t ajccHt pm;t pm
jzpfaompyg;0, fv dkt m;\20%onfjynfe, fwGif; t oHk;
jyKrnfjzpfaMumi f; t qdkygpD;yGm;a&; avhvmrIuazmfjycJhonf/
rDZdk&rfjyn fe, fonfc&dki f(8) ckjzi fhzGJYpnf;xm;jyD;?{&d, mt u s, ft 0ef;21,081 km2 (8,139 sq miles)
us, f0ef;umv lOD;a&t m;jzi fh2011v ckESpf pm&i f;t &
(1091014) OD;&Sdonf/-bDat xef;
Chin World Debateu@t wGuf pmrlzdwfac:jci f;csi f;jynfe, ft a&;pdwf0i fpm;o lrsm; csi f;a0gv f*sme, fpmrsufESmay:rSmudk, fwdki f0i fa&mufaqG;aEG;Edki fr, fhu@opfwpfckudkcsi f;a0gv f*sme, ft rSwfpOf(4)rSpwi fxnfhoGi f;NyD; jzpfygw, f/t J' guawmh"Chin World Debate" qdkwJhu@yJjzpfygw, f/ yg0ifaqG;aEG;olrsm;t aejzi fhChin Worldu ay;xm;wJhacgi f;pOf(t qdk)at mufrSmt H0i fat mi f a&;om;&rSmjzpfNyD;t qkdudkax mufcHolrsm;ESi fhqefhusi fuefhuGufolrsm;x Ju t au mi f;q Hk;ax mufcHolESi fht aumi f;qHk;qefhusi fuefhuGufol wpfOD;pD\ aqG;aEG;csufrsm;udkChin World J ournalrSmt rSwfpOft vdkufazmfjyNyD; xdkufwefaompmrlcrsm;udkvnf; csD;NrSi fhay;oGm;rSmjzpfygw, f/-Chin World J ournal Vol. 1 No.6 t wGuf ]csi f;jynfe, frSmTourismvkkyfydki fcGi fht jynfht 0ay;vdkufwmaumi f;w, f raumi f;bl;}
aemufqHk;ay;ydkh&rnfh&uf{NyDv(20)?2013/-Chin World Journal Vol. 1 No.7t wGuf]csi f;jynfe, frSm&SdwJhwGi f;xGufo, HZmwawGudkxkwf, loHk;pGJwmaumi f;w, f raumi f;bl;}
aemufqHk;ay;ydkh&rnfh&ufarv (5)?2013/
a&TYajymif;awmif, mawmifolrsm;0OpkdufysKd;a&;ukdt "duxm;vkyfukdifvmMu
vmaMumi f; 0Oukefonfrsm;rSajymMuonf/ ]0O[ mcsi f;jynfe, f&JYykdhu kefjzpfaew, f/a' ocHawG&JYrdom;pk0i fai Gt rsm;qkH;&mckdi fElef;u kd0OrS&Muw, f? t pkd;&t aejzi fhvnf;csi f;jynfe, frSmv u fzu fpkdufysKd;a&;xuf0OpkdufysKd;a&;ukdOD;pm;ay;oi fhw, f/ acs;aiGxkwfacs;&mrSmvnf; 0Oawmi folawGukdvnf; acs;ay;oi fhygw, f/ 0OpkdufysKd;a&;ukdt ajccHNyD; ESpf&Snf
oD;ESHyi frsm; pkdufysKd;jcif;aMumifha&TYajymi f;awmi f, mpepfukdx da&mufpGmt pm;x kd;Ekdi frSmjzpfw, f/ 0O[ mcsi f;jynfe, f&JYt "du jynfyykdhukef
jzpfv mr, fv dkh, kHMunfygw, f}[ kpD;yGm;a&;ynmoif, laeolqvkdi f; a, mZmv i f;rS o l\ t jri fu kdChinworld Media okdhajymMum;oGm;ygonf/
qv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&fqv dki f;' dki fyg&f
t rSm;jyi fqi fcsuft rSm;jyi fqi fcsuft rSm;jyi fqi fcsuft rSm;jyi fqi fcsuft rSm;jyi fqi fcsuf
Chinworld*sme, ft wGJ(1)?t rSwf (4)?rwfv (16)?2013 xkwf pmapmi fpmrsufESm(16) ygcsi f;jynfe, fvTwfawmf Ou| ESi fht i fwmAsL;wGi f csi f;jynfe, fvTwfawmf Ou| \t rnft m; Pu Hau KhenKamt pm; Pu Hau KhenKham [ kajymi f;v Jjyi fqi fay;yg&ef/
t , f'Dwmt zGJY
7/30/2019 Chin World No(5)
5/24
16 April 2013
5
ZdkrD;ESpfjci f;c&pf, meft zGJYcsKyfrScsi f;ESpfjci f;c&pf, mef t zGJYcsKyft jzpf t ac:t a0: ajymi f;v JoHk;pGJ&ef, i f;t zGJYcsKyf\ (21)Budrfajrmuf
oi f;vHk;uRwft pnf;t a0;uqHk;jzwfvdkufaMumi f; owi f;&&Sdonf/ t zGJYcsKyf\ oHk;ESpfwpfBudrfusi f;yaomt qdkyg(21)Budrfajrmuf"rnDvmcHudkppfukdi f;wdki f;?uav ;NrdKY&Sdumqi fESpf
jci f;t o i f;awmf(CarsonBaptist Church) wGifrwfv22 rS24 &uft xdusi f;ycJUaMumi f; od&onf/
csi f;ESpfjci f;t zGJYcsKyf[ laomt rn femrt jyifZdkrD;"rau mv dyf (ZomiTheological College) udkvnf;csi f;c&pf, mef"rwuodkv f(Chin Christian Institute of
Theology, CCIT) t jzpfajymi f;v Jac:qdk&ef qHk;jzwfcJU
{NyD1?2013 rSpBagan FMa&'D, dkvdki f;wGi fcsi f;t pDt pOfudkpwi ft oHv Ti fUaeaMumi f; od&onf/we*FaEGwpf&ufrSvGJ wpfywfvQi fajcmuf&ufxkwfvTi fUoGm;rnfjzpfNyD; eHeuf10em&DrS11em&Dt wGi f; em;qi fEdki frnfjzpfaMumi f; od&onf/
]azsmfajza&;yHkpHwi fqufoGm;zdkhpDpOfaeygw, f/csi f;vkdqdkwJUoDcsi f;awGudkt qdk
awmfawGudk, fwdki f pmom;t "dyg, fudkbmomjyefajymwJUyHkpHrsdK;? csi f;jyn fe, fb, fae&mrSmbmyGJawG&Sdv JqdkwmrsdK;?aemufNyD; csi f;CelebrityawG&JYowif;awGudkxkwfvTi fUzdkh
jyi fqi faeygw, f}[ kBaganFM \ t Ekynmt BuHay; t qdk
vGefcJUaom'DZi fbm21?2012 u usi f;yNyD;pD;cJU
aomzv rf;NrdKYe, f&rfxv dk(Ram Thlo) aus;&Gmt kyfcsKyfa&;rSL;a&G;aumufyGJusi f;yNyD;pD;onfrSmoHk;v ausmfMumjri fUNyD
jzpfaomfvnf; , ckwdki fcefht yft wnfjyKEdki fjci f; r&Sdao;onfUt jyi frausvnfrIjy emrSmZmwf&Sdefydkjri fUv maeaMumi f;od&Sd&onf/
a&G;aumufyGJaehwGifyl;qefvS, fxef;udk18-7 rJjzi fUt Edki f&&SdcJUaomyl;vsefxuft m;, cifau s;&Gmt kyfcsKyfa&;rSL;
a[ mi f;yl;x efv G, fu uefUuGufwdki fMum; wyfrawmfaeh(rwf27)wGi f a&G;aumufyGJx yfrHjyKv kyf&ef 0efBuD;csKyfyl;[ kef;idki f;\ TefMum;csufudk&GmcH300 cefhu uefhuGufqE
jyMuonf[ kod&onf/ t qdkygqEjyrIukdzvrf;&Jpcef;rScGi fUjyKcsufr&&SdbJvkyfaqmifrIaMumi fhqEjyOD;aqmifolrsm;udkppfaq;w&m;pGJqdkrIrsm;jyKvkyf t ajct aerSmydkrdkwi f;rmv maeaMumi f; zv rf;apmi fUMunfUa&;
t zGJY(Falam Watch Group)acgi f;aqmi fwpfOD;ucsi f;a0gvfodkhajymonf/
]uRefawmfwdkhOya'eJht nDqEazmfxkwfzdkhcGi fUjyKcsufawmi f;cJUygw, f/ &Jpcef;u pm&Gufpmwrf;rjynfUpHkao;bl;qdkvdkh5 &ufBudKrwi frdwJU
ESpfaygif;ajcmufq, fMumoHk;EIef;cJhonfht rnfudkajymif;vJaom"rnDvmcHusif;yonf/ x dkhjyi fe, ft zGJYrsm;rSt zGJYcsKyfodkhqufoG, faMu;t jzpf 4%ay;oGi f;ae&rIudk3%odkhav QmUcsay;jci f;?&mjynfUomomemt wGufaus;Zl;awmf
csD;rGrf;jci f;ESi fhpcef;odrf;yGJjyKvkyfNyD; csi f;ESpfjci f;omoem(Chin Baptist Mission,
CBM) t rnfjzi fUqufvufomoemjyKvkyf&efqHk;jzwfMuaMumi f; t pnf;t a0;wufa&mufol q&mawmfwpfyg;ucsi f;a0gvfodkhajymonf/
qu fvuf 2013-2016t wGuf t vkyfrIaqmi faumfrwDudka&G;cs, fMu&m-Ou | - Rev. M.ThawngKam(TABC)
' kOu|- Rev. D.Vai LianZul(FBA)
t axGaxGt wGi f;a&;rSL;-Rev.D.NgunThawng Mang(HBA)
wGJzuft axGaxGt wGif;a&;rSL;-
Rev. Yan Naung(ZABC)
b@ma&;rSL;-Rev. Za HreLian(ZABC)
t rsdK;o rD;Xmewm0efcH-Rev.Dr. Van Thiang(FBA)
v li , fXmewm0efcH-Pastor
James Khai Tual(SRBA)
c&pf, mefyn mXmewm0efcH-Pastor Rem Za Khin
(MKUBA)
zGHYNzdK;a&;Xmewm0efcH-Rev. CaThuan(LBA)
omoemjyKXmewm0efcH-Rev.Dr. Za Biak Ling(BAM)wGJzufwm0efcH-Rev. J . AwmKui(MABC)
wdkhudka&G;cs, fMuaMumi f; od&onf/
t qdkygt pn f;t a0;udkcsi f;jynfe, ft wGi f;nDvmcHudk, fpm;v S, frsm;omru ppfudki f;wdki f;?&efukefwdki f;?rEav ;wdki f;? &Srf;jyn fe, f?
ucsi fjynfe, fESi fUjrefrmjynft ESHh&Sdcsi f;ESpfjci f;t oi f;awmfrsm;rSudk, fpm;vS, faygi f;400ausmfwufa&mufaMumi f;owif;&&Sdonf/
ZdkrD;ESpfjci f;c&pf, meft zGJYcsKyfudk1953ck?rwfvwGi f[ m;cg;NrdKYe, f qdki fum;&Gmpwi fzGJYpnf;cJUNyD; vuf&SdwGi fe, ft zGJY28?t oi f;awmfaygi f;883 yg;? t drfajc 38145?v lOD;a&201985 &SdNyD; odumawmf& 535 OD;t ygt 0i f
"rq&m1278 OD;jzi fUzGJYpnf;xm;aMumif; t axGaxGt wGif;a&;rSL;csKyf odumawmf&q&mawmf i Gefax mi f;refucsi f;a0gv fodkhajymonf/
Bagan FMwGifcsif;t pDt pOfpwifxkwfvTifU
awmf aZmf0i f;x G#fu csi f;a0gv f\ ar;jref;csufudkajzMum;cJUonf/ csi f;t pDt pOfudkaw;a&; qdk*Refoi fZrf;ut "du wm0ef, lrnfjzpfNyD;pdwf0i fpm;o lrsm; t aejzi fU*Refoi fZrf;xHodkhqufoG, fEdki faMumi f; t qdkawmfaZmf0i f;xG#fu qufajymonf/
Bagan FM a&'D, dkv dki f;u dkuae' D? [ m;cg;?*efha*gwm0gwdki foHk;ckjzi fhxkwf
vTi fUaeNyD; rauGwdki f;*efha*gNrdKYESi fUt eD;wpf0dkuf ppfudki f;wdki f;uav ;? uav ;0NrdKYwpf0dkufwGi f 82 .2 Mhz jzifUvnf;aumi f;? uae'D? [ m;cg;wm0gwdki frS89 .8 Mhzjzi fUvnf;aumif; zrf;, lem;aomwqi fEdki faMumi f; owi f;&&Sdonf/
zvrf;NrdKY&rfxvdkaus;&Gmt kyfcsKyfa&;rSL;a&G;aumufyGJjy emoHk;vausmfMumonfxdrNyD;jywfEdkifao;
oabmyg}[ kOD;vsefxufucsi f;a0gv fodkhajymonf/
t qdkygjzpfpOfESi fhywfouf &rfxvdk&GmcHodumawmf&q&myl;[ &ef;ESi f u]uRefawmfwdkhu a&G;aumufyGJudkaumif;aumif;rGefrGefusi f;ycJUNyD;NyD/ oabmwlv m;v dkhoHk;Budrfwdki fwdkifar;NyD;rSoabmwlw, fvdkhaxmufcHcJUNyD/ t kyfcsKyfa&;rSL; a&G;wkef;uvnf;uRefawmfwdkh&Gmuae q, ft drfrSL;(15)OD;?a'gufx JU&Gmu(3)OD;?wvmef&m(Tlang Zar)&Gmu(7)OD;?t m;vHk;(25)OD;&Sdw, f/olwdkhu q&mOD;vsefxufudk18-7 rJeJha&G;cJUwm/ t ckuq, ft drfrSL;awmi fr&wJUolua&G;aumufyGJjyefvnfusi f;yzdkhuefhuGufwmudkuRefawmfwdkhvufrcHvdkhqExkwfazmfwmyg}[ kcsi f;a0gv f\ ar;jref;csufudkajzMum;onf/
rnfonfUOya'?vkyfxHk;vkyfenf;rsm;ESi fhNidpGef;ojzi fha&G;au mufyGJjyefvnfusi f;y&efvdkt yfoenf;[ laomar;cGef;u dkau mfr&Si f? NrdKYe, f?
c&dki ft kyfcsKyfa&;rSL;rsm;urnfonfUOya' jzifUNi dpGef;onfudkrajymEdki fyg/ 0efBuD;csKyfnTefMum;csuft & vkyfaqmi f
jci f;jzpfonf[ kjyefvnfajzqdkrIudkem;rvnfEdki faMumi f;?qErjyrDuwnf;u c&dki ft kyfcsKyfa&;rSL; OD;pdk;wi fUxHodkha&G;aumufyGJ x yfrHrusi f;ybJt wnfjyKay;yg&ef&GmcH131a, muf\ vufrSwfESi fht wlwi fjyNyD;jzpfaMumi f;? xkdhjyi fA[ dkt pdk;&odkhvnf; t ult nDawmi f;cHpmydkh&ef jyi fqi faeaMumi f; OD;vsefxufu qufajymonf/
csi f;jynfe, fv Twfawmfyr yHkrSeft pnf;t a0;wGifyl;Edk;qGef\ , ckjy emESi fUywfoufaomar;cGef;udkyl;[ kef;i dki f;u ]wkdi fpm&Sdv dkhppfaq;cdki f;w, f?ppfaq;olawGu a&G;aumufyGJjyefv nfusi f;yay;zdkht qdkjyKvdkht JvdknTefMum;csu f x kwfwmyg/t jrefqHk;eJht o i fUawmfqHk;t kyfcsKyfa&;rSL;xGufvmr, fvdkharQmfv i fUygw, f}[ kjyefvnf
ajzMum;o Gm;o nf/ jyn fe, fvTwfawmfudk, fpm;v S, fOD;Edk;
qGefurl]t &yfx JrSmajymoHMum;aewmawmhc&dki ft kyfcsKyfa&;rSL;OD;pdk;wifUeJhOD;xef;vG, fwdkht ay;t , lvkyfNyD; OD;xef;vG, fudkt kyfcsKyfa&;rSL;cefhzdkhvkyfaewmwJU/ owi f;rSef?rrSefawmUuRefawmfvnf;rodbl;/ uRefawmfuawmUt rSefw&m;t wdki f;jzpfzdkht m;ay;aeygw, f}[ kajymonf/
xdkudpESi fhywfouf c&dki ft kyfcsKyfa&;rSL; OD;pdk;wifhu ]'Dt rIrSmrrSefruefudki f
wG, fwmr&Sdygbl;/ wkdi fpm&SdvdkhOya' t wdki f; aqmi f&GufwmyJ&Sdygw, f/ NrdKYe, fudkwdki fw, f?ppfaq;aewkef;rSmc&dki fudkxyfwdki fw, f?c&dki fu xyfppfwkef;rSmjynfe, fudkxyfwdki fvdkhMumovdkjzpfoGm;&jci f;jzpfw, f}[ kcsi f;a0gvf\ zkef;jzifhar;jref;csufudkajzMum;ay;cJhonf/
zv rf;NrdKYe, fwGi f&yfau s;t kyfcsKyfa&;rSL; 92OD;&SdNyD; wpfv v Qi fusyf70000d-(ckepfaomif;) cHpm;cGifU&Sdonf[ kod&onf/ azazmf0g&D4? 2013wGi f &yfaus;t kyfcsKyfa&;rSL; oi fwef;jyKvkyfNyD;zv rf;NrKdYe, fwGi f &rfx v dkaus;&Gmt kyfpkwpfpkwnf;omt kyfcsKyfa&;rSL;ae&mrcefht yfEdki fbJ MuefhMumaejci f;jzpfaMumi f; owif;&&Sdonf/
ZdkrD;rScsi f;odkYajymi f;v JZdkrD;rScsi f;odkYajymi f;v JZdkrD;rScsi f;odkYajymi f;v JZdkrD;rScsi f;odkYajymi f;v JZdkrD;rScsi f;odkYajymi f;v J
qv kdi f;*Refo i fZrf;qv kdi f;*Refoi fZrf;qv kdi f;*Refo i fZrf;qv kdi f;*Refoi fZrf;qv kdi f;*Refoi fZrf;
7/30/2019 Chin World No(5)
6/24
Vol. 1, No.5
6
rwfv 26 &ufaeYwGi fuav ;NrdKY?awmi fzDvm&yfuGuf&Sdawmi fzDvm
ESpfjci f;&mjynfUcef;rwGi f jyKvkyfusi f;yaoma>rawmi feDu, fowKpDrHudef;t a&;Edki fiHa&;ygwDrsm;ESi fhv lxkawGYqHkyGJwGi fygwDav;ckrSpDrHudef;t ay: oabmxm;rsm;a[ majymwi fjyoGm;aMumi f;csi f;awmi fa'o obm0o, HZmwapmi fUMunfUa&;t zGJYrSwm0efcHwpfOD;u ajymMum;cJhonf/ , i f;awGYqHkyGJudkcsi f;awmi fa'o obm0o, HZmwapmi fUMunfUa&;t zGJY
rSBuD;rSL;usi f;yjci f;jzpfNyD;a>rawmi fESi fha>rawmi fywf0ef;u si f"mwfyHkrsm;ESi fha>rawmi fa'o&Sdwpfrlx l;jcm;aomausmufrsm;?uav;-uabmfvGi fjyi fESi fha>rawmifzm;awmi fapmi fUMunfUa&;t zJYG\ v Iyf&Sm;rI"mwfyHkESi fhAD'D, dkrsm;udkjyonfUt pDt pOfvnf;
rwlyDNrdKYe, f? a&ZGmNrdKYwGi f pGrf;&nfjri fhoi fwef;wpf&yfudk&efukefa&mufZdkwkefv li , fwpfOD;rSOD;aqmi fumrwfv (19 )&ufrS(22) &ufxd( 4 ) &ufMumjyKvkyfcJhaMumi f;od&onf/
oi fwef;wGifa'ocH(38)OD;cefhwufa&mufcJUNyD;OD;aqmi fjyKvkyfol OD;Aefabmi ft ygt 0i fo i fwef;q&m(3)OD;rS
jrefrmhEdki fiHa&;? t pdk;&pepfrsm;?t ajccHOya' ?yx 0DEdki fiHa&;ESi fh
csi f;jynfe, fponfUbmom&yfrsm;t jyi f v lYt cGi fht a&;ESi fhowif;rD'D, mponfUbmom&yfrsm;udkydkhcsaqG;aEG;cJhaMumi f;od&onf/
t qdkygoi fwef;rSma&ZGmNrdKYcHrsm;ESi fht eD;t em;&Gmrsm;rSa'ocHrsm;t wGufyxrqHk; jyKvkyfonfUoi fwef;jzpfNyD;
pDt JefyD-pDyDyDESpfygwDyl;aygi f;a&;aumfrwD
u OD;aqmi f , l&dkbm;rm;Hk;rS Operation DirectorApfwmAsufvsef urux jyKvkyfaomjyn fwGi f;Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJwpf&yfudk{NyD4? 2013 wGi f &efukefNrdKYawmf0i fESi f;qDcef;r usi f;yaMumi f;od&onf/
2010 a&G;aumufyGJwGift Edki f&csi f;ygwDrsm;jzpfaomcsi f;t rsdK;om;ygwD(CNP)ESi fhcsi f;wdk;wufa&;ygwD(CPP) wdkh{NyD26?27 &ufwGi fESpfzuft vkyft rIaqmi f19 OD;pDjzi fUt pnf;t a0;usi f;y csi f;t rsdK;om;wdk;wufa&;ygwDt jzpfyl;aygi f;awmUrnfjzpfaMumi f; od&onf/
wpfygwDrSig;OD;pDjzi fUESpfygwDaygi f; q, fOD;u yl;aygi f;
a&;aumfrwDzGJY ESpfygwDyl;aygi f;&ef aqG;aEG;ndEIdi f;aeo nfrSmwpfESpfausmfMumvkyfaqmi fcJU&aMumi f; csi f;wdk;wufa&;ygwDrSOD;'dki fxkef;uajymonf/ ]ESpfygwD&JYvTwfawmfudk, fpm;vS, ft m;vHk;uvnf; yl;aygi f;zdkhoabmwl
t Idcsi f;t rsdK;om;ygwDonfrauG;wdki f;a'oBuD;?yJcl;wdki f;a'oBuD;?rEav;wdki f;a' oBuD;? {&m0wDwdki f;a' oBuD;ESi fh&cdki fjynfe, frsm;t wGif;&Sdcsi f;v lrsdK;rsm;aexdki f&mNrdKYe, frsm;wGi fNrdKYe, fygwDHk;rsm;udkzGi fUvSpfvsuf&SdaMumi f; od&
yg0i fcJhNyD; uav ;NrdKYe, ft rsdK;om; 'Drdkua&pDt zGJYcsKyfrSOD;u dkav ;? csi f;wdk;wufa&;
ygwDrSOD;Aefudrf;?ZdkrD;t rsdK;om;'Drdkua&pDt zGJYcsKyfrSygwDOu|ylusi fh&Si f;xefESi fhcsi f;t rsdK;om;ygwDrSygwDOu| ylZdkZrfwdkYuygwD\ pDrHudef;t ay: oabmxm;rsm; wufa&mufa[ majymay;MuNyD; uav;NrdKYjynfaxmifpkBuHYcddki fa&;ESi fhzGHYNzdK;a&;ygwDrSmrl t a&;ay:c&D;pOf wpfckaMumi fhryg0ifEdki fcJhaMumi f; od&Sd&ygonf/ t rsdK;om;' Drdkua&pDt zGJYcsKyfrSOD;udkav ;u ygwDt jri fwi fjy&mwGif]'Dvdkpnf;
rJhurf;rJhxkwfvkyfwJhukrP DeJhvufwGJjyD; t vkyfvkyfr, fqdk&i f avmavmq, frxkwfbJodrf;qnf;x m;wmydkNyD;oifhawmfr, fvdkhuRefawmfwdkYNLDuvufcHygw, f] [ kxnfUoGi f;ajymMum;oGm;cJhonf/
OD;Aefudrf;urIygwDoabmxm;wi fjy&mwGifvlxk
omt "du jzpfaMumi f;u dk]v TwfawmfrSmqkH;jzwfNyD;NyDbmrSrv kyfEdki fawmhbl;qdkwJh
avpdrf;yJwdkufw, f/ t J'Davpdrf;awG[ m[ dkwkef;uwnf;u Mum;Mum;aewJhavpdrf;awGyg/ ' Drdkua&pDacwfrSmv lxkomt "dujzpfw, f} [ kajymMum;oGm;cJhonf/
ylusi fh&Si f;xefurlygwDt aejzi fhoabmx m;x kwfjyef&ef t pnf;t a0;rvkyfjzpfonfUt wGuf ygwDOu| wpfa, muft aejzi fholYt jri fajymMum;&mwGif]t J'Dvdk[ mrsKd; jzpfwJht cgrSmb, fol
eJYpmcsKyfcsKyfrv J?b, fwkef;ucsKyfov J?Terms vm;?oabmwlpmcsKyf t csuft v ufub, f[ mawGvJqdkwmawGudkuRefawmfwdkYt ckxdrodao;bl;}[ kyGi fhv i f;jri fomrIt ydki f;udkxnfUoGi f;ajymMum;cJhonf/
ylZdkZrfurlcsi f;t rsdK;om;ygwD\ , ckpDrHudef;t ay:
oabmx m;x kwfjyefcsuf10 ckudkzwfMum;&Si f;jy&maemufqHk;t csufwGi f a>r
awmifowKwl;azmfa&; pDrHudef;t m; qefYusi fuefYuGuf
jci f;r[ kwfaomfvnf;CNPt aeESi fht v Gefyi fpdk;&drfylyef&ygonf/ a>rawmifzm;awmi f owKx kwfv kyfrIproductionpwift aumift x nf azmf&eft wGuft vGefyifapmaeygao;onf[ kcH, lygonf[ kpDrHudef;azmfaqmi f&ef apmv Gef;aMumi f; ajymMum;cJhonf/
t crf;t em;wGi f
ajrGawmi fa' ocHoHk;OD;rSa'ocHpm;csufrsm; ajymMum;MuaMumi f;?aeomq&mawmfOL;"rurSuav ;-uabmfvGi fjyi fESi fha>rawmi fzm;awmifapmifUMunfUa&;t zJYG\v Iyf&Sm;rIESi fhoabmxm;rsm;wi fjyjci f;rsm;v nf; yg0ifonf/ ZrfxGP f;ZrfxGP f;ZrfxGP f;ZrfxGP f;ZrfxGP f;
a&ZGmNrdKUwGi fpGrf;&nfjri fh
o i fwef;jyKvkyf
EdkifiHa&;ygwDrsm;rSa>rawmifeDu, fowKpDrHudef;t ay:t jrifrsm;toD;oD;azmfxkwf
a'ocHrsm;t aejzi fh, ckuJhodkhoi fwef;rsdK;udkrsm;rsm;jyKvkyfay;apcsi fBuNyD; o i fwef;&ufudkvnf; (7)&ufcefhjyKvkyfapcsi fMuaMumi f; OD;Aefabmi frScsi f;a0gv fodkhajymBum;o nf/]uRefawmfu csi f;wdk;wufa&;ygwDqdkayr, fh'Doi fwef;uawmhygwDt aeeJhvkyfwmr[ kwfygbl;/ wu , fvnf;oi fwef;rSmt jcm;ygwDu v lawGvmMuygw, f/ u Refawmfha'ocHawGodoi fhodxdkufwm
udkodapcsi fvkdhuRefawmfholi , fcsi f;ESpfa, mufudkt ult nDawmif;NyD;uRefawmfwdkh(3)a, mufuyJ a0iSay;wJhoabmyg/olwdkUawGvnf; t &rf;oabmusygw, f}[ kcsi f;a0gv fodkhajymMum;oGm;NyD; aemi ft vsOf;oi fhvQi f xyfrHjyKvkyfOD;rnf
jzpfaMumi f;od&onf/
aMumi f; xkwfjyefcsu fawGvufrSwfxdk;cJhNyD/ NrdKYe, faumfrwDawGuvnf; vdkvm;w, f/'gaMumifUESpfzufC.E.Cac:NyD;t wnfjyKzdkht xdc&D;a&mufvmcJUwmyg}[ kyl;aygif;a&;aumfrwDwGi fyg0i folcsi f;t rsdK;om;ygwDt wGif;a&;rSL;(3) qvdki f;rsdK;cspfu csi f;a0gv fodkhajymonf/
ESpfygwDu yl;aygi f;&eft ajct aea&mufaeaomf
vnf; jynfaxmifpka&G;aumufyGJ aumfr&Si fxHw&m;Oya't & rnfodkhyl;aygi f;&rnfudkv rf;Tef csufawmi f;cHxm;rIt m; , ckxdoufqdki f&mygwDrsm;o dkhajymMum;jci f;r&Sdao;[ kowif;&&Sdonf/
pDt JefyDESi fUpDyDyDwdkht rSefwu, f
yl;aygif;awmhrnf[ kqdk
t Idcsi f;t rsdK;om;ygwDNrdKYe, fHk;rsm;zGi fUvSpf
onf/ , i f;odkhzGi fUvSpfvsuf&Sd&m2013 ckESpf?azazmf0g&Dv 18&ufaehwGifyef;awmif;NrdKYe, fHk;?rwfv 2 &ufaehwGi fri f;wkef;NrdKYe, fHk;?rwfv5 &ufaehwGifq i f aygi f0JNrdKYe, fHk;?rwfv 31&ufaehwGifri f;jym;NrdKYe, fHk;? {NyDv 3
&ufaehwGi ft rf;NrdKYe, fHk;wdkhudkzGi fUvSpfEdki fcJhaMumi f; t qdkygygwD\ t ax Gax Gt wGi f;a&;rSL;qvdkif;at mifrif;v Idifucsi f;a0gvfodkhajymonf/ t Idcsi f;t rsdK;om;ygwDo nf t x u fazmfjyyg
jynfe, fESi fUwdki f;a'oBuD; 5ckt wGi f;&Sdcsi f;v lrsdK;rsm;aexdki f
&mNrdKYe, f 26 NrdKYe, fwGi fNrdKYe, fygwDHk;rsm;udk2013 ckESpft wGi f; t NyD;zGi fUvSpfoGm;rnf[ kod&onf/ , i f;o dkhzGi fUvSpfNyD;aemuf yxrt Budrf ygwDnDvmcHudk2014 ckESpfESpfOD;ydki f;wGi f usi f;yjyKvkyf&ef&Sdonf[ kowi f;&&Sdonf/
csi f;t rsdK;om;rsm;\ jynfwGi f;Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;yGJusi f;
t qdkygaqG;aEG;yGJodkhcsi f;Edki fiHa&;ygwDrsm;jzpfMuao mcsi f;t rsdK;om;ygwD?csi f;wdk;wufa&;ygwD? wdki f;
&i f;om;v lrsdK;rsm; zGHYNzdK;wdk;wufa&;ygwD? t Idcsi f;t rsdK;om;ygwDwdkhrSacgi f;aqmi frsm;?&efukefNrdKYrScsi f;&yfrd&yfzrsm;?v lrIt zGJYt pnf;rsm;? v li , fuGef&uft oD;oD;rS50 OD;cefhwufa&mufcJUMuaMumi f; od&onf/
csi f;t rsdK;om;ygwDt ax Gax Gt wGi f;a&;rSL;
qv dki f;u sJ[ dkbdcfax mi f;ut crf;t em;rSL;t jzpf aqmi f&GufNyD; csi f;wdk;wufa&;ygwDwGJzuft axGaxGt wGif;a&;rSL;yl;' dki fxkef;u t zGi fUrdefhcGef;ajymMum;umApfwmAsufvsefu wdki f;&i f;om;vufeufudki ft zGJYt oD;oD;\ t pdk;&ESi fUNi drf;csrf;a&;aqG;aEG;aerI t ajct aeudk&Si f;vif;wi fjyonf/]csi f;awGuvnf; udk, fU&JYcsi f;v lrsdK;wpfckwnf;t wGu frMunfUbJjynfaxmi fpkt qi fU
x dwpfEdki fi Hv Hk;t wGu fpOf;pm;v kyfaqmi fzdkhvdkygw, f}[ kyl;Apfwmu ajymonf/xdkhaemuf wufa&mufvmolrsm;u csi f;n Dv mcHusi f;yEdki fa&;aqG;aEG;t BuHNyKcsu frsm; wi fjyMuonf[ kowi f;&&Sdygonf/
- qvdki f;*suf
7/30/2019 Chin World No(5)
7/24
16 April 2013
7
azazmf0g&Dv 16&ufaeUrS19 &ufaeht x di g;&ufwdwdEkdi fiHawmfydki f
aMu;rHkowi f;pmwGi f csi f;v lrsdK;rsm;t m; t &dki f;pdki f;rQomqdkonfUt "dyg, foufa&mufonfUt oHk;EIef;rsm;yg0i fonfU0wKt m; jyefvnfazmfjyjci f;t ay: ri f;wyfNrdKYv lxkrSrauseyfrIaMumi fhqExkwfazmfrIjyKvkyf&efpwi fcJUMuonf/
oufqdki f&mt mP mydki frsm;x Hrwfv (16) &ufaehwGi fNidrf;csrf;pGmqExkwfazmf&efpmwi fcJhaomfvnf;wuodkv f0i fwef;pmar;yGJajzqdkaecsdefjzpf
onf[ kt mP mydki frsm;rSji i f;y, fcJhjci f;aMumi fh(23) &ufaehwGi fqExkwfazmf&efjyefvnfpmwi fcJhonf[ kod&onf/Ekdi fiHawmfydki faMu;rHkowi f;pmwGifrwfv (16) &ufaehwGi fcsi f;t rsdK;om;rsm;t m; t El;t nGwfawmi f;yefjci f;[ lawmi f;yefpmygv mcJhonf/xdkhaMumi fh(23)&ufaehqExkwfazmf&eft wGuft mP mydki frsm;rS
ji i f;y, fpmjyefa&mufv mcJhonf/ odkhaomfawmi f;yefpm
onfawmi f;yef&HkoufoufjzpfonfUt jyi f? ri f;wyfv lx krSawmif;qdkxm;onfUt , f'Dwmt zGJUt m; xdxda&mufa&muft a&;, lay;&efqkdonfUt csufrsm;t m; vkdufavsmjci f;r&Sdjci f;aMumi fhcGi fhjyKcsufr&aomfvnf;(23) &ufaehwGifqExkwfazmf&ef v lxkrSoabmwlnDcJhMuonf/ xdkodkhri f;wyfv lxkrSawmi f;qdkxm;onfUt csufrsm;t m; jynfe, ft qifh? NrdKYe, ft qifh?vTwfawmfrsm;o dkhwi fjy
cJhMuonf/ awmi f;q dkonfUt csufrsm;rSm(1) aMu;rHkt , f'Dwmt zGJYt m; &mxl;rSz, f&Sm;&ef(2) wkdi f;&i f;om;pnf;v Hk;nDnGwfa&;t m;ysu fjym;aponfU0wKt m; azmfjyrIaMumi fhaMu;rHkt , f'Dwmt zGJYrsm;t m;Oya'ESi fht nDt a&;, lay;&ef(3) t , f'Dwmrsm;\ t rnf?v lrsdK;? ae&yfvdyfpm? "gwfyHk?rSwfyHkwi ft rSwfrsm;u dkt wdv i f; azmfjyay;&ef[ lonfUawmi f;qdkcsufrsm;t m; awmif;qdkcJhMuonf/ rwfv (23) &ufaehqExkwfazmf&efjyi fqi fxm;aomfvnf; (23) &ufaehrwdkifrDwpf&uft vkdwGi f csdK;v li, fOu| &S, fat mi fxHpnfyi f0efBuD;OD;edefEkdi f;rSzkef;qufvmonfqdk\ / zkef;vSrf;quf&mwGifri f;wyfv lxkrSawmi f;qdkxm;onfUpmt m; jynfe, f0efBuD;
aMu;rHkowif;pmygyDrdk;ei f;\ *Ekdi faMumh0wK\ csi f;v lrsdK;rsm;t m;apmfum;onf[ lonfUt oHk;t EIef;rsm;ESi fhywfoufNyD; ri f;wyfNrdKYv lxk\ qExkwfazmfjci f;udpt ajct ae
csKyfrSEkdi fiHawmforwxHwkduf&dkufwi fjy&mEdki fiHawmforwrS'korwESi fhjyefMum;a&;0efBuD;wkdht m; xdkudpESi fhywfoufNyD;pHkprf;ppfaq;t a&;, lckdi f;onf
[ kzkef;qufvmaMumi f; csdK;v li , fOu|&S, ft Grf\ ajymjycsuft &od&onf/ xdkaMumi fhxdkudponfauseyf&rnfUudp[ kvufcHcJhMuonf/ odkhaomfxdkudponf&ufuyfrSod&onfUt wGufqExkwfazmf&efaus;&Gmom;rsm;xHv IHYaqmfcJUjci f;rsm;t m; t csdefrDwm;Ekdi f&eft csdefr&SdawmhonfUt wGufqExkwfazmf&ef csdef;qdkxm;onfUri f;wyf- uefyufvufNrdKYvrf;cGJwGifqHkNyD; t usdK;aMumi f;&Si f;jy
umv rf;avSsmufqEx kwfazmf&efrvkdaMumi f; ajymjyv lpkjyefcGJrnf[ k(22) &ufaehNrdKYe, f&JYpcef;odkhndEIdi f;t NyD;naewGi f OD;&S, fat mi f\aet drfwGi fjyKvkyfonfUoufqdki f&mvlxkt pnf;t a0;odkh
jyefvnfqHk;jzwfcJhMuonf/ xdkt csdefxdv lxkt rsm;pkESi fhaus;&GmrSv lxkrsm;rSmt aMumi f;&i f;rodao;bJ (23) &ufaehqExkwfazmf&ef[ komxi frSwfMuonf[ kod&onf/ (23)&ufaeh
wGifudk;em&DausmfwGifaus;&GmrSv lxk? NrdKYay:rSv lxkaygi f;(100) eD;yg;pwi fpka0;cJhMuonf/ qExkwfazmf&efa&muf&SdvmolwpfOD;rS]t ckvkdwkdi f;&i f;om;pnf;v Hk;nDnGwfrIudkysufjym;apwJht jyi fcsi f;v lrsdK;udkapmfum;armfum; a&;wmudkrBudKufvkdhqExkwfazmfzdkhvmwmyg} [ kajymonf/ csdK;v li , fOu| OD;&S, fat mi frSpka0;vmonfUv lx kx HqExkwfazmf&efji i f;y, fpm?aMu;rHkowif;pmrS(16) &ufaehwGi fcsi f;t rsdK;o m;rsm;x Hawmi f;yefonfhpmESi fhv lxkt aejzi fhawmif;qdkxm;onfUt csufrsm;t m;zwfjyt NyD; Ekdi fiHawmforwOD;odef;pdef\ jyefMum;a&;0efBuD;ESi fh'korwwkdht m;t a&;, lwm0efay;rIonfauseyfp&maumi f;onfht wGuf , aeh
pDwef;vSnfUvnf&efcGi fUjyKcsufr&aomfvnf; pDwef;vSnfUvnfrnf[ lonfUvkyfaqmifrIudkcP&yfqdki f;rnfjzpfaMumi f;?awmif;qdkrIrsm;t m; xdxda&mufa&muf
t a&;, lrI&Sdr&Sdt m;qufvufapmi fhMunfhNyD; v Iyf&Sm;MurnfjzpfaMumi f;&Si f;vif;ajymjyt NyD;v lpkcGJcJhMuaMumi f; od&onf/qExkwfazmfrIOD;aqmifolwpfOD;rS]qExkwfazmfrI&yfwm[ mawmif;yefrIudkauseyfvkdhr[ kwfbl;/ uREkfyfwdkh&JY0efBuD;csKyfuorwqDwi fay;w, f?orwuvnf; t a&;w, lpDpOfay;vkdhcP &yfvkdufwJhoabmjzpfw, f/ 0efBuD;csKyf&JYvkyf&yfudkav ;pm;v kdhjzpfw, f? olwdkhudk
, HkMunfcsi fygw, f} [ kajymonf/ rwfv(16) &ufaehwGifEkdi fiHawmfydki faMu;rHkowif;pmrScsi f;v lrsdK;rsm;odkht El;t Gwfawmi f;yefjci f;[ lonfUacgi f;pOf
jzi fhpmrsufESm( 14)wGi fazmfjycJho n f/ awmi f;yefpmwGi f]*Edki faMumh0wK} udkrl&i f;t wdki f;azmfjycJh&mpdppf&eft m;enf;cJhojzi fhcsi f;wdki f;&i f;o m;wdkh\ *kP fodumudkxdckdufaponfUZmwfv rf;pmom;rsm;yg&SdoGm; pmwnf;rSL;csKyft ae
jzi fht El;nGwfawmif;yefaMumi f;?owif;pmwGifowif;t aMumif;t &momru &oygu@pHkvi fpGmjzi fhzwf&IEkdi fap&efaehpOfaqmi f&Gufay;aMumif;?owif;pmzwfjyn folrsm; &opHkcHpm;ap&efpdwf&i f;apwemrSefoufoufjzi fhom0wKrsm;u dkazmf
jycJhjci f;jzpfaMumi f;? csi f;wkdi f;&i f;o m;rsm;t ygt 0i f wdki f;&i f;om;t m;v Hk;udkxdckdufapvkdonfUqEryg&SdonfUt jyi ft jcm;rnfonfh&G, fcsufwpfpHkwpf&mrQr&SdygaMumi f;?odkh&mwGi fvnf;rl&i f;0wKyg pmom;rsm;wGi fcsi f;wkdi f;&if;o m;rsm;\ *kP fodumudkxdckdufapEkdi faompmom;rsm; yg&SdcJhjci f;t wGufcsi f;wkdi f;&i f;om;rsm;t m; t El;t nGwfawmif;yeft yfygaMumi f;ponfjzi fhyg&Sdonf/ ]vlrsdK;wpfrsdK;&JY*kP fodumudkndK;EGrf;aprS
&oajrmufwJh0wKwpfyk' fvkdhajym&rSmvm;} [ kcsi f;v li, fwpfOD;uajymonf/ v lxkpka0;
&yfwGifwm0efusonfU&Jt &m&SdwpfOD;rS]qEx kwfazmfzdkht wGufolwdkhcGi fUjyKcsufr&bl;/'gaMumi fhv lvmpkwJholawGb, fvkdqu fv Iyf&Sm;rv JqdkwmudkyJapmi fhMunfhoGm;rSmyg} [ kajymonf/ qExkwfazmf&efa&muf&Sd
vmoloufBuD;&G, ft dkwpfOD;rS]t ck[ mu yx rt Bu drfr[ kwfbl;?1965 wkef;uv Jpma&;q&modef;azjri fhu ola&;wJhpmt kyfwpft kyfrSmcsi f;ykwfqdkNyD;a&;wmudkrauseyf
vkdhqEkxkwfazmfMuvkdholudk, fwdki fcsi f;awmi fvmNyD; vufqGJEIwfqu fawmif;yefcJhw, f}[ kajymonf/ rif;wyfNrdKYpHjy &yf
uGufwGi fqExkwfazmf&ef&uft enf;i, ft vkdwGif&yfuGufrSq, ft drfrSL;? &mt drfrSL;rsm;rS
qExkwfazmfrIwGifoGm;a&mufygu t a&;, lzrf;qD;rnf[ kjcdrf;ajcmufonf[ lonfUv lxkxHrSt oHrsm;Mum;&ojzi fhpHjy&yfuGufOu|x HoGm;a&mufar;jref;cJh&m] NrdKYe, ft kyfcsKyfa&;rI;&Hk;uae&S, fat mi fwdkhuD;&Sdef;wdkh
t yg0ifNrdKYe, f(4)&yfuGufut kyfcsKyfa&;rSL;?c&dki frSL;?&JrSL;awGudkac:w, f/ NyD;awmhaMu;rHkujyefawmi f;yefw, f?t xufu t a&;, lzdkhudpvnf; vkyfaew, f?jynfe, ft pdk;&uae
vnf;wifjyxm;ay;w, fqdkNyD;&Si f;jyw, f/ t J'DrSm&S, fat mi fwdkhuaMu;rHk&JYrsufESmpmt jynfUawmi f;yef&r, fqdkNyD; jzpfvm
w, f/ t J'DrSmu b, fvkdb, fudpawGqdkwmrygvmbl;/ pmawGrSmvnf;rygbl;/ t J'gaMumifh
t J' gawGudkjyefwi fay;r, f/t J'DrSmNrdKYe, fu cGi fhrjyKawmhcGi fhjyKcsufpmjyefwi f&i f jynfe, fqdkjynfe, f&Jri f;BuD;?wkdi f;a'oBuD;qdkwkdi f;&Jri f;BuD; jyefwi f&r, f/ jyefwi fw, fqdkwm
jyefawmi f; av QmufwmrsdK;r[ kwfbJeJht , lcH0i fEdki fw, fvkdhygw, fqdkNyD;ajymw, f/ t J'DrSmt J'Dt aMumif;awGudkv lxkodat mi fjyefNyD;&Si f;vif;ay;yg/ajymjyay;ygvkdhajymw, f/ t J'DrSmuRefawmfajymw, f/ v lxkrS
vnf;v lxkudkpnf;&Hk;wJhacgi f;aqmi f&Sdw, fqdkawmholwdkhuyJv lxkudkjyef&Si f;jyzkdh?igwdkhuawmht kyfcsKyfa&;ydki f;rSmygwJht wGufaMu mi fhq , ft drfrSL;awGavmufyJjyefajymr, f?q, ft drfrSL;? &mt drfrSL;awGuaerSwpfqi fheD;&meD;&mudkjyefajymzdkhqdkNyD;ajymygw, f/ Ncdrf;ajcmufwmrsdK;r&Sdygbl;/ Ncdrf;ajcmufcGi fhvnf;r&Sdygbl;/NyD;awmhi gwdkhudkt kyfcsKyfa&;rSL;zufu oD;oefhawGYqHkwmvnf;r&Sdygbl;/ t J'DrSm
wpfcgwnf; rSmxm;NyD;om;jzpfw, f} [ kcsi f;a0gv frD' D, m\ar;jref;csufudkajzMum;cJhonf/
Salai Hung Tun Gei
7/30/2019 Chin World No(5)
8/24
Vol. 1, No.5
8
rlv wef;ausmi f;aqmufvkyfonfUt ay: rauseyfrIaMumi fhuefyufvufNrdKY
e, f?uefhom&Hkt kyfpk?&Javmif;yef; aus;&GmopfrSrlvwef;ausmi f;ol ausmi f;o m; 40ausmf2012 - 2013 ynmoi fESpft wef;wifpmar;yGJt m;rajzcJhaMumi f;od&onf/ ausmif;aqmufvkyf&efjy emjzpfaeonfU&Javmi f;yef;NrdKYopfwGi frlvwef;ausmif;olausmif;om;47 OD;&SdNyD; &Gma[ mi f;wGi f9OD;&Sdonf[ kod&onf/t qdkyguefyufvufNrdKYe, f?uefhom&Hkt kyfpk? &Javmi f;yef;aus;&Gm
ausmi f;aqmi fopfaqmufvkyfrnfU&GmopfESi fU&Gma[ mi f;ausmif;ajrae&mt ji i f;yGm;jzpfcJhrIaMumi fhNrdKYe, ft axGaxGt kyfcsKyfa&;rSL;?ynma&;rSL;?t kyfpkt kyfcsKyfa&;rSL;wdkhrSOD;aqmi fNyD; 9-7-2012aeUwGi f &Gmolk&Gmom;rsm;xHrSrJqEcH, lcJUMuaMumi f; &Gmom;t csdKYxHrSod&onf/ xkdokdhrJqEcH, l&mwGi f&GmopfzufrS(45) rJEdki f&Gma[ mi f;zufrS(4) rJ&SHK;
jzi fh&GmopfwGi fausmi f;aqmi fwnfaqmuf&ef(45)rJjzi fht Ekdi f
&cJhonf/ rJt Edki f&&SdcJhao majrae&mt m; csi f;jynfe, f?v lrIa&;0efBu D;a' gu fwmbarmi fESi fhjynfe, fvTwfawmfudk, fpm;vS, f OD;uGD;xef;wdkhrSt rdefht & y, fzsufcJhaMumi f;a'ocHrsm;rSqdkonf/ csi f;t rsdK;om;ygwDt wGif;a&;rI;(3)qvkdi f;rsdK;cspfrS]uRefawmfajymcsi fwmuawmhjynfe, ft pkd;&jzpfjzpft rwfawG?0efBuD;awGqkdwmau smi f;aq mu fay;zkdhpDrHudef;t ykdi f;yJv kyfoi fhw, f/
b, fem;nmem;rSmyJaqmufygqkdwJht ykdi f;awGukdawmh&Gmom;awG&JYvkyfykdi fcGi fhqHk;jzwfykdi fcGi fU
jzpfapcsi fw, f/ bmjzpfvkdYv Jqkdawmh'Dausmif;ukd&Javmif;yef;&Gmol&Gmom;awGyJt oHk;jyK
jrefrmwpfEdki fiHv kH;wGifpmrwwfolpm&i f; 'kwd,t rsm;qHk;t jzpfowfrSwfjci f;cH&aomwD;wdefNrdKYe, f&Sdaus;&Gmt oD;o D;odkhuav ;wu
odkv frSausmi f;o lom;rsm;a&muf&SdaeNyDjzpfaMumi f;od&Sd&onf/wD;wdefNrdKYe, fwGi f o i f ay;rnfUausmi f;o m;aygi f;360 a, mufjzpfNyD; wuodkvfq&m?q&mr t a, muf20u vdkufygoGm;onf/ ar*smwpfckrSt a, muf 60 pDa&G;NyD; wD;wdefNrdKYe, fESi fh
csi f;t rsdK;o m;t wGi f; ygwDrsdK;pHkx laxmi fjci f;onft csi f;csi f;pdwf0rf;uGJjym;at mi f&kyfvHk;az:aejci f;jzpfNyD;csi f;t rsdK;om;[ laomemrnfwpfckwnf;jzi fhygwDwpfcktwGi f;pnf;vHk;nDnGwfpGmyl;aygi f;yg0ifaz:aqmi faejci f;jzi fUomt rsdK;om;a&;udkrSwfausmuf
wi fMurnfjzpfaMumi f; rif;wyfNrdKYcsi f;t rsdK;om;ygwDrSoabmxm;aMunmaMumi f; od&onf/t qdkygaMunmcsufwGifyxrt Budrfa&G;aumufyGJt awGYt MuHKwGifo i f cef;pmrsm; &&SdNyD;jzpfaMumi f;? nDt pfudkcsi f;eyef;vHk;&onfUt ajcaersdK;v Hk;0rv kdvm;awmhaMumi f;? csi f;t rsdK;om; (Chin National)qdkonfrSmurmod? Ekdi fiHawmft odrSwfjyK v lrsdK;BuD;wpfrsdK;jzpfonfUt wGuf t jcm;rnfonfU
aemufqufwGJt ac:t a0:rsdK;jznfUpGufac:a0: t oHk;jyKjci f;t m; v ufrcHEkdi faMumi f; csi f;t rsdK;o m;t ac:t a0:udkomqu fvufusi fhoHk;NyD; wpfpdwfwpf0rf;yl;aygi f;Muygu urm&i fabmi fwef;wkd;wufEkdi fMurnfrSm{uefrvGJ jzpfrnfjzpfaMumi f;?NLD acgi f;aqmi fa' :at mi fqef;pkMunf\ oabmx m;aMunmcsufwGi f jynfaxmifpkt wGi f;yg0ifaomwkdi f;&i f;om;wpfrsdK;v Qi f wpfygwDomx lax mi f&yfwn fo i fhaMumi f;? wkdi f;&i f;om;wpfckrSwpfygwDvTwfawmfudk, fpm;v S, frsm;ESi fhNLD vTwfawmfudk, fpm;v S, frsm;yl;aygi f; Adkv fcsKyfat mi fqef; &nfrSef;cJhaomzuf
uefyufvufNrdKUe, f &Javmif;yef;aus;&Gmopfa[ mif;\ rlvwef;ausmif;jy emausmif;ol om; 40 ausmft wef;wifpmar;yGJrajzonfUt ajct aea&muf
Mu&r, fUt wGufolwkdYqHk;jzwfcsufu t aumif;qHk; t jzpfoi fhqHk;v kdY, lqygw, f} [ kajymonf/ rJt Ekdi f&onfUae&ma' oodkhausmif;aqmufvkyfjci f;rjyKbJ(4) rJjzi fhIH;onfUae&mwGi fausmi f;aqmi faqmufvkyfaeojzi fht Edki f&aus;&GmrSrdbjynfolrsm;u xdkudpt m;uefhuGuf
onfUt aejzi fhrdrd\ ausmi f;olausmi f;o m;rsm;udkrJIH;o nfUae&mwGi faqmufvkyfaeonfUrlvwef;ausmif;odkhausmi f;x m;rnfr[ kwfaMumi f;ESi fh14-3-2013 aehwGi fvnf;(45) rJjzi fht Ekdi f&onfUajrae&mwGi fausmi f;jyefv nfwnfaqmufay;a&;?' Drdkua&pDusi fhoHk;enf;t & t rsm;qEazmfaqmi fay;a&; ESi fhv lxkudkt ajccH w&m;rQwaompepfusi fhoHk;a&;ponfwkdhudkawmif;qdkqExkwf
azmf&efqExkwfazmfcGi fhwi fcJUMuaMumi f;od&onf/ xdkjidrf;csrf;pGmqExkwfazmf&efcGi fhjyKcsufawmif;qdkrIt m; NrdKYe, f&JwyfzGJY&Hk;rSwuodkv f0i fwef;pmar;yGJwGi f;jzpfaejci f; aMumi fhpmar;yGJNyD;rSomvQi f cGi fUjyKrdefhay;rnf
jzpfaMumi f;aus;&Gmt usdK;jyK(5)OD;xH15-3-2013 aehwGi fjyefvnft aMumi f;Mum;cJhonf[ kaus;&Gm&yfrdzrsm;x HrSod&onf/&Javmi f;yef;ausmif;aqmi fopfaqmufvkyfa&;ESi fhywfowfNyD;
csi f;jyn fe, ft pdk;& v lrIa&;0efBuD; a' gufwmbarmi frS]ausmi f;ae&muawmht pdk;&t aeeJht oi fhawmfqHk;jzpfr, fhae&mudka&G;cs, fwnfaqmufcJhwmyg} [ kajymonf/ x dkh
aemufausmif; aqmi faqmufonfUae&mESi fhywfowfNyD;rnfolYudkrqdkar;MunfUvQi f, ckaqmufaeonfUae&monft o i fhawmfqHk;[ kajymMurn fjzpfaMu mi f;? &Gmrsm;*dkP f;uGJaejci f;aMumifhrnfokdYrQv kyf r&cJhjci f;jzpfaMumi f;?rnfolrQrJrcGJay;cJhaMumi f;?
jynfe, f0efBuD;csKyft ygt 0i fol&OD;at mi fudkESi fh4i f;t ygt 0i f ausmi f;aqmi faqmufvkyfaeonfUae&mwGi fvnf;t crf;t em;vkyfcJhaMumi f;?xdkt csdefvnf; rauseyfonfU&Gmom;rsm;rSv mrajymMuaMumi f;?xdkt csdefajrydki f&Si frSvnf;ajrvSLNyD;jzpfaMumi f;?rnfodkhyi faumif;at mifvkyfapumrlwpfzufzufrSawmhrBudKufonfUt &mrSm&SdrnfjzpfaMumi f;?t m;vHk;oabmusonfUt &mrSmjzpf&efcu fcJ
rnfjzpfaMumi f;?t ckqdkuefyufvufrSmEdki fiHjcm;om;awGvnf;t awmfav ;v maeNyD? awm"avh?&Gm"avhavhvmcsi fw, fqdk&i fvnf; &Javmif;yef;&GmyJjzpfaMumi f;? NrdKYeJhvnf;eD;NyD; um;vrf;vnf;aygufaeNyDjzpfaMumi f;?r&SdrJh&SdrJhbwf*swfaiGx JrSzJUNyD;ausmif;aqmuf&efay;xm;jci f;
jzpfaMumi f;? , ckaqmufvkyfonfUae&monf Ekdi fiHjcm;om;rsm;v mvQifvnf; 0i fem;Ekdi f&ef?t pdk;&vlBuD;rsm; vmvQi fvnf;
t crf;t em; jyKvkyfEdki f&efwdkht wGu f &nf&G, fjci f;jzpfaMumi f;?&Javmi f;yef;wGifxdkae&muJhodkhajrae&maumif;onfUae&mr&SdawmhaMumi f;?t qi frajyo nfUurf;yg;em;rsm;rSm
aqmufvkyfjci f;jzifhaemufqufwGJjy emjzpfonfUa&?ydkufponfwdkht p oG, fwef;&awmh
rnfjzpfaMumi f;? x dku Jhodkhjy emt enf;qHk;ae&mESi fht aumi f;qHk; ae&mjzpfonfU, ckausmi f;aqmufaeonfUae&mt m; a&G;x m;jci f;jzpfaMumi f;? jynfe, ft pdk;&t ae
jzi fht aumi f;qHk;ae&mt m;a&G;cs, fcJhjci f;jzpfaMumi f; rnfolYbufrSbufvdkufrIr&SdbJt oifhawmfqHk;ae&mt m; a&G;cs, fqHk;jzwfcJhjci f;jzpfaMumi f;?Edki fiHawmfrSt oifhawmfqHk;csay;onfhae&mwGifyl;aygi f;Mu&efvkd
t yfaMumi f;Chin WorldrD'D, m\ ar;jref;csufudkajzMum;cJhonf/uefyufvufNrdKYe, f&Sd?&Javmif;yef;&Gmonf 1974 ckESpfwGi fw&m;0ift ajccHynmrlvwef;au smi f;&&SdcJhNyD;? a&ajrt aet xm;oi fhawmfrIr&SdonfUae&mwGifausmif;wnfaqmufxm;cJhojzifhausmi f;aqmifa[ mi f;rSmvnf; , dk, Gi f;ysufpD;aeNyDjzpfonfUt jyi f &Gmvlxk\ uav;rsm;ynmoi f, l&eft wGuft cufcJ&SdaomaMumifh, ckuJhokdh
ausmi f;aqmi fopf jyefvnfaqmuf&ef vkyfaqmi f&m&Jav mi f;yef; aus;&GmopfESi fhaus;&Gma[ mi f; rnfonfUae&mwGi f wnfaqmufrnfUt a&;
jy emjzpfMujci f;jzpfNyD; a'gufwmbarmi frSowfrSwfay;v kdufonfh(4)rJjzi fhIH;onfUae&ma[ mi f;wGi f ausmi f;aqmifaqmufvkyfaejci f;t ay:(45)rJjzi fht Ekdi f&onfU&Javmif;yef;au s;&Gmopf &Gmol&Gmom;rsm;rSt vkdrusjci f;rsm;jzpfay:
cJhjci f;jzpfonf/ ausmif;aqmufvkyf&efjy emjzpfaeonfU&Javmi f;yef;NrdKYopfwGi frlvwef;ausmi f;olausmi f;om; 47 OD;&SdNyD; &Gma[ mi f;wGi f9 OD;&Sdonf[ kod&onf/
csif;jynfe,f? rif;wyfNrdKYe,fcsif;trsdK;om;ygwDrS csif;ygwDESpfygwDyl;aygif;&ef
arwm&yfcHoabmxm;aMunmcsufxkwf
'&, fjynfaxmi fpkudkyl;aygi f;wnfaqmufMurSomppfrSefaom'Drkdua&pDEdki fiHawmfBuD;udkat mifjrifpGmt aumift xnfazmfEkdi fMurnfjzpfNyD;wkdif;&i f;om;wpfckt wGif; ygwDaygi f;pHkjzpfaeygu , i f;wkdi f;&if;o m;rsm;pnf;vHk;rIr&SdonfUvuP mjzpfaMumi f;? t jcm;wdki f;a'oBuD;
rsm;wGifaexdki fMuaomcsi f;t rsdK;om;rsm;t wGuf t ajccHOya' jyXef;csuft &csi f;wkdi f;&i f;o m;v Twf awmfudk, fpm;vS, f&&Sda&;BudK;yrf;Mu&rnfjzpfNyD; vTwfawmfudk, fpm;v S, f&&Sdygu csi f;wdki f;&i f;om; a&;&m0efBuD;&&SdNyD; t rsdK;om;a&;&mudkoufqdki f&mjynfe, f?wkdi f;t wGi f;vGwfvyfpGmaqmif&GufEkdi frnfjzpfaMumi f;? csi f;t rsdK;om;\ at mufcsi f;i Suf vkd*dkt rSwfwHqdyfonfjrefrmhvGwf
vyfa&;BudK;yrf;pOfumv csi f;rsdK;cspfacgi f;aqmi fBuD;rsm;\t wnfjyKowfrSwfcsufjzpfaomaMumi fhvkd*dkt rSwfwHqdyft ajymi f;t v J jyKvkyfjcif;udkvufrcHEkdi faMumi f; ponfjzi fhaMunmcsufwGi f yg0i fonf/uefyufvufNrdKYe, frSudkuD;vdef;rS]csi f;ygwDuGJaewJht wdki f;uefyufvufudk&Hk;zGi fhwmwdkh?pnf;&Hk;a&;0i fwmwdkhjzpfvm&i fv Hk;0t m;ay;rSmr[ kwfb l;/2015 rSmuGJaeao;&i fawmhwjcm;jynfrygwDwpfckckudkyJt m;ay;&rSmygyJ/ csi f;ygwDwpfygwDt aeeJh0i fvmr, fqdk&i fwmhvHk;0t m;ay;ax mufcHoGm;MurSmyg} [ kcsi f;a0gv fodkhajymonf/
]t ]oHk;vkH;ynmoi fay;rnfUwuodkv fausmi f;o lom;rsm; e, f&Gmrsm;odkha&muf&Sdwrl;NrdKYe, frsm;odkhcGJxm;jcif;jzpfonf/ ]uRefrwdkYt ckwD;wdefNrdKYe, fydrf;ydaus;&Gmudka&muf&SdaeygNyD/ 'DrSmu jrefrmvdkrajymwwf?em;rvnfbl;qdkawmht
oHk;vHk;ynmoi f&rSmu t awmfav ; t cuft cJ&Sdw, f/ uRefrwdkYt aeeJYt wwfEdki fqHk; BudK;pm;NyD; oif&rSmyg/ onf;cHEdki fpGrf;&SdzdkYt "duyg/ oi fwef;umvu wpfvcGJqdkawmh'Dt awmt wGi f;rSmwwfat mi foi fay;r, f/ ra&mufzl;wJhae&ma' oa&mufoGm;v dkYaysmfw, f/ o lwdkY
&JY, Ofaus;ysLiSmrIawGudkawmht i frwefoabmusrdygw, f}
[ kuav;wuodkvf"gwkaA'wwd, ESpfausmi f;ol rarZi f
OD;ESi fhrpkpkaX;wdkYu ajymMum;oGm;onf/
]t } oHk;v Hk;ynmoi fay;rnfUausmi f;o lom;rsm;\ pm;p&dwfudkNrdKYe, fynm
a&;rSL;&kH;rSwpfywfpmx kwfay;xm;NyD; t ywfwdki f; xkwfay;rnfjzpfonf/ , ckudpESi fhywfoufNyD; a'ocHausmi f;q&mwpfa, mufudkar;MunfU&m]t pu 'Dvdkjzpfr, frxifbl;? t ckawmhNrdKYe, f&kH;udkt ywfwdki f;oGm;&r, f?t pD&ifcH&r, fqdkawmha0;v Hacgi foDNyD;
vrf;yef;qufoG, fa&; t &rf;cufcJwJhuRefawmfwdkYt wGufawmhrvG, fbl;/ 'Dvdkjzpfr, frSef;od&i f ]t } oHk;v Hk;r&Sdbl;qdkjyD; pm&i f;ydkYvdkufr, f?t ck
vmoi fay;r, fholawGuvnf;csi f;awGr[ kwfbl;?ArmawG/olwdkYcsi f;pum; vnf;rwwf?em;rvnf?olwkdYudkvnf; csi f;pmrwwfvdkYqdkNyD; jyefoi fay;vdkufr, fhoabm&Sdw, f}[ kt rnfrazmfv dko l a' ocHau smi f;q&mwpfa, mufuajymMum;oGm;onf/
7/30/2019 Chin World No(5)
9/24
16 April 2013
9
csi f;jynfe, ft wGi f;owKwl;azmf&efESi fht BuD;pm;owKprf;oyf&SmazG&efajrae&m
av Qmufxm;jcif;rsm;t ygt 0ifjynfe, ft pdk;&rSjynfe, ft wGif;"gwfowKxGuf&SdrIenf;o jzi fhprf;oyf&SmazGrIrsm;t m; rjzpfraevkyfoi fhaMumi f;owKwGif;0efBuD;Xmeodkhwi fjyxm;onf/csi f;jynfe, ft wGi f;owKwl;azmf&efavQmufxm;aomukrP Drsm;rSmywjrm;e*g;ukrP D?&wemurmukrP D? KBZpower Mining Co.,ltd?uEm&pdrf;ukrP D?vif;xufawmifMum?csi f;jynfe, fe*g;owKwl;azmf
a&; u krP D? SAI & SONukrP D?ENJINowKwl;azmfa&; ukrP DwdkhjzpfaMumi f;
jynfe, ft pdk;&rSowKwGi f;0efBuD;XmeodkhwifjyonfUpmt &od&onf/ t qdkygukrP Drsm;rSywjrm;e*g;ukrP DrSri f;wyfc&dki f?uefyvufNrdKYe, f?v JyHkt kyfpk?&Jacsmifa'owGifaMu;eDESi fhowKa&m&mt BuD;pm;wl;azmf&efajrae&mavQmufxm;cJUNyD; &wemurmukrP DrSwD;wdefNrdKYe, f?a' :vGi faus;&Gm
t kyfpk?ydki fEGJYaus;&GmESi fh(2)rkdi fcefht uGuf&SdbGefbDawmi fa' owGi f c&dkrdkufowKprf;oyfwdki f;wmcGifh&&Sd&efavQmufxm;onf[ kod&onf/ KBZPower Mining Co.,Ltd
rSzv rf;NrdKYe, f? [ Homa'o?a&pdka'o?pDoma'owdkhwGi fc&dkrdkufowKprf;oyfwl;azmf&ef avQmufxm;NyD; uEm&pdrf;ukrP DrSri f;wyfc&di f?uefyufvufNrdKYe, f?&i fuGJawmi fopfawmBudK;0dki f; Zmawmi f
a' owGi faMu;owKt BuD;pm;
csi f;jynfe, ft wGi f;owKwl;azmf&efavSsmufxm;aomukrP Drsm;ESi fhjynfe, ft pdk;&rSowKwGi f;0efBuD;XmeodkYwi fjyonfUt csufrsm;
xkwfvkyfcGi fhoefhpi fpuf&HkwnfaqmufcGi fhajrpm&i f;yHkpH(105)ul;, lcGi fUjyK&ef avQmufxm;aMumi f;od&onf/ vif;vufawmifMum;ukrP DrSrif;wyfc&dkif?rwlyDNrdKYe, f? 'dki f' i f;aus;&Gmt kyfpkt wGi f; oHowKwl;azmf&efav Qmufxm;NyD;? ywjrm;
e*g;owKwl;azmfa&; ukrP DrSri f;wyfc&dki f?uefyufvufNrdKYe, f?v JyHkt kyfpk?&Jacsi f;a'owGi f aMu;eDESi fhowKa&m&mt BuD;pm;prf;oyf&SmazG&efajrae&mavSsmufxm;onfUt jyi fSAI & SONukrP DrSzvrf;c&dki f wD;wdefNrdKYe, f? a0bmawmi fwGi f owK&SmazGcGi fh?ENJINowKwl;azmfa&; ukrP DrSzv rf;c&dki f? zv rf;NrdKYe, f? a0blv -[ m;cg;av ;a'oc&dkrkdufowK?t vSqi f
ausmufESi fhwD;wdefNrdKYe, f
y[ m;a'o xHk;ausmufowKrsm; &SmazGprf;oyfwdki f;wmxkwfvkyfcGi fhjyK&ef ajrpm&i f;yHkpH(105) a&;u l;cGi fhjyK&efav Qmufxm;aMumi f;od&onf/xdkowKprf;o yfwl;azmf vkyfcGi fhwi fjyav Ssmufx m;v maomukrP Dt eufrSSAI &
SONukrP DESi fhENJINowKwl;azmfa&;ukrP Dwdkh\ avSsmufx m;csu fwdkht m; jynfe, ft pdk;&rSpdppfqJjzpfNyD; csi f;jynfe, fe*g;owKwl;azmfa&;ukrP D?uEm&pdrf;ukrP DESi fhv i f;xufawmifMum;ukrP Dwdkh\ avSsmufxm;rIESifhywfowfNyD; opfawm{&d, mt wGi f; yg0i fjci f;&Sdr&Sdv, f, mpdkufysdK;ajrrsm;ESifhvGwfui f;rI&Sdr&Sd? oufqkdi f&mXmersm;? c&dki f?NrdKYe, ft kyfcsKyfa&;rSL;rsm;odkhjyefvnfpdppfcJh&m
ywjrm;e*g;owKwl;azmfa&;
ukrP DrSwi fjyav Ssmufxm;aomae&monfuefyufvufNrdKYe, f? &ifuGJawmi fBudK;0dki f;t uGuft rSwf(3?4?6) wdkht wGi f; usa&mufaeaMumi f;?t qdkygvkyfuGuft wGi f; uRef;?ysOf;uwdk;?opfrmESi fht jcm;t zdk;wefopfrsm; aygufa&muf
aeNyD; v uf&Sdt ajct aewGi fjrefrmhopfv kyfi ef;rSuRef;?opfrmrsm; vuf&Sdxkwfv kyfaqmi f&Gu faeo nfUt uGu f
jzpfjci f;?t qdkyg{&d, mt wGi f;aMu;eDESi fhowK&dki f; t BuD;pm;xkwfvkyfygu obm0ywf0ef;usifESifha&ajrt aet xm;xdckdufysufpD;apEkdi faMumi f; jynfe, fopfawmOD;pD;XmerSjyefvnfwi fjyvmrIaMumi fht qdkyguEm&pdrf;ukrP DESi fhv i f;xufawmifMum;ukrP Dwdkh\ avSsmufxm;
csuft m; oufqdki f&mXmersm;rS
pdppfqJjzpfaMumi f; od&onf/ywjrm;e*g;ukrP D? &wemurmukrP DESi fhKBZukrP D
wdkh\ av Qmufxm;csufrsm;t wGufjynfe, ft pdk;&rSpdppfNyD;
jynfaxmi fpkt pdk;& t zGJY&Hk;odkhaxmufcHwifjycJh&mjynfaxmifpkt pdk;&t zGJY&Hk; (13-10-2012)&ufaehpmt rSwf?812/ 309ukrP D2-21(6)t z&(2012)wGi fjynfaxmi fpk0efBuD;?ywf0ef;usi fxdef;odrf;a&;ESi fhopfawma&;&m0efBuD;Xme\oabmx m; rSwfcsu ft &ywjrm;e*g;u krP D\ aMu;eDESi fhowK&dki f; &SmazGprf;oyfwl;
azmfcGi fhjyK&eft qdkjyKxm;onfUv kyfuGuft m; cGi fhrjyKEkdi fygaMumi f;? &wemukrP DrScJa&m&mowK&SmazGprf;oyfwl;azmfcGi fhjyKt qdkjyKx m;ao mvkyfuGuft m;cGi fUjyKEkdi faMumi f;ESi fhKBZ Mining Co.,LtdrSc&dkrkdufowK&SmazGprf;oyfwl;azmfjci f;t m;cGi fUjyKEkdi fygaMumi f;
jyefvnft aMumi f;Mum;cJhonf/ywjrm;e*g;ukrP DrSowKxkwfvkyfEkdi f&eft wGuf prf;oyf&SmazGcGifhavSsmufxm;aom
csi f;jynfe, f?rif;wyfc&dki f?uefyufvufNrdKYe, f?&i fuGJawmi fBudK;0dki f;t wGi f;&Sdajrjyi ftajcaet rSefrSmuRef;ESi fht jcm;opfrmrsm;aygufa&mufvsuf&SdNyD;, ckt cg t qdkygopfrsm;t m;pwi fx kwfv kyfvsuf&SdaeNyD
jzpfNyD; xdkodkhukrP D\ prf;oyf&SmazGrIaMumi fUysufpD;rnfUt yifrsm;t m; t pm;xdk;jyefvnfpdkufysdK;&ef0efcHuwdjyKxm;aMumif;od&onf/ csi f;jynfe, ft pdk;&rSwifjyonfUpmwGifcsi f;jynfe, f
onft jcm;jynfe, f? wkdi f;
a'oBuD;rsm;ESi fhEIdi f;, SOfyguqi f;&JrIEIef;jri fhrm;NyD; obm0o, HZmw wGi f;x Gufypnf;
xGuf&SdrIenf;yg;aMumi f;?"gwfowKprf;o yf &SmazGjci f;rSxGufay:vmonfUt ajz&v' ft ay:rlwnf pD;yGm;jzpfxkwfvkyfEkdi frI&Sdr&Sd?t usdK;t jrwfESi fhqHk;IH;rIt m;jyefvnfndEIdi f;oHk;oyfNyD; aqmi f&Gufoi fhygaMumi f; "gwfowKxGuf&SdrIenf;yg;ojzi fhprf;oyf&SmazGrIt m; rjzpfraecGi fUjyKoi fhygaMumi f; jyn fe, ft pdk;&t zGJYt pnf;t a0;rSqHk;jzwfaxmufcHwifjyjci f;jzpfaMumi f;
jynfe, f0efBuD;csKyfvufrSwfESi fhwuGjynfaxmi fpkt pdk;&?owKwGi f;0efBuD;Xmeodkhay;ydkhonfUpmwGi fyg&Sdonf/csi f;jynfe, ft pdk;&t aejzi fhwD;wdefNrdKYe, ft wGi f;&Sd a>rawmi feDu, fpDrHudef;udkjyKvkyfrnfUNorth Mining Investment
Company wkdhESi fhazazmf0g&Dv21 &ufaehwGi f awGYqHkcJUMuonf/ csi f;a0gv f*sme, ft wGJ(1) t rSwf(4) wGi fazmfjyNyD;
jzpfonfUcsi f;jynfe, fe, f\
v TwfawmfOu|t i fwmAsL;wGi fPu Hau Khen KhamrSv nf; ]t efu , fu Dr.Vum Son a&;om;jyKpkcJhwJhpmt kyfzwfzl;w, f/ t J'DrSmolu ajrGawmi frSm&SdwJhowKawG[ mEkv Gef;ao ;w, f?EkvGef;w, fqdkwmu wl;azmfoHk;pJGr, fhv lawGu EkvGef;ygao;w, f vkdhqdkvkdcsi fwmygwJh/ 'DvkdpDrHudef;BuD;BuD;rm;rm;&Sdwmawmi ft ckrSyJodw, f}[ kajzMum;cJhonf/
csi f;jynfe, ft wGi f;wGi f "gwfowKt rsdK;t pm;wnf&SdrIESifhywfowf &SmazGrSwfwrf;wifrIwGi f "gwfowK(6)rsdK;x Guf&SdaMumi f; jynfe, ft pdk;&rSjynfax mi fpkt pdk;&?owKwGi f;0efBuD;Xmeodkh2013ckESpft wGi f; "gwfowK&SmazGcGi fhwi fjyav Qmufxm;aomukrP Drsm;ESi fhywfowf pdppfwi fjyonfUpmt & od&onf/x dkaejynfawmfowKwGi f;0efBuD;Xmeodkhay;ydkhonfUpmt &csi f;jynfe, ft wGi f;xGuf&SdonfU
csif;jynfe,ftwGif;"gwfowK(6) rsdK;xGuf&SdaMumi f; jynfe,ftpdk;&rSjynfaxmifpktpdk;&?owKwGif;0efBuD;XmeodkU"gwfowK&SmazGcGifhwifjyavSsmufxm;aomukrPDrsm;ESifhygwfowf pdppfwifjyonfhpmt&od&
"gwfowKrsm;rSmuefUu l?aMu;eDowK?c&dkrdkufowK?x Hk; ausmuf? eDu, fESi fho Ho wKwdkh jzpfaMu mi f;od&onf/ uefhulxGuf&SdonfUae&mrSm u efyu fv u fNrdKYe, fwGi f;&Sdu' i fa*smi fESi fhajcmufrkdi fpcef;?wD;wdefNrdKYe, fa' gawmi fESi fharmfypfwdkhwGi fx Gu f&Sdo n f[ ko d&o n f/aMu;eDowKxGuf&SdonfUae&mrSmuefyu fv u fNrdKYe, f&Sd&ifuGJawmi fESi fhwGef;ZefNrdKYe, f&SdrP dylwdkhjzpfonf/ c&dk
rdkufowKxGuf&SdonfUae&mrSmuefyu fvufNrdKYe, f&Sdarmi fawmi f ESrawmi f?wD;wdefNrdKY
e, f&Sda>rawmi f? a>rawmi fawmi fydki f;? a>rawmi fajrmufydki f;? bdkyDbGef;? wGef;ZefNrdKY
e, fwGi f;&Sdewfawmi f?rl0, fvGwf?zvrf;NrdKYe, fwGi f;&Sderfhc?ygrGefacsmi f;?a0blv?a0blv-[ m;cg;av ;ESi fhzvrf;-uav;Mum;&SdjrL&, f, Gef;wdkhjzpfonf/xHk;ausmufxGuf&SdonfUae&mrSmwD;wdefNrdKYe, f&Sdudki fZH?xefZef?acgi fZef? wu fvef? y[ m;?[ dkydki f? a[ mfpmyd? at mfppf?wGef;ZefNrdKYe, f&Sdzdki fwl?zvrf;NrdKYe, f&SdvHkyD;ESi fh[ m;cg;NrdKYe, f&Sdavmi f&i f;uvkdi fwdkh xGuf&Sdonf[ kod&onf/ x dkhaemufeDu, fxGuf&SdonfUae&mrsm;rSm
uefyufvufNrdKYe, f&Sdarmi fawmi fESrawmi f? wD;wdefNrdKYe, f&Sda>rawmi f?wGef;ZefNrdKYe, f&Sdewfawmi f?rl0, fvGwfESi fhzvrf;NrdKYe, f&Sda0blvwdkh xGuf&Sdonf[ kod&onf/oHowKxGuf&SdonfU ae&mrSwD;wdefNrdKYe, f&Sd ukwfwJ?wD;wdef?a>rawmi f?zvrf;NrdKYe, f ygrGefacsmi f;ESi fha0blvwdkhwGi fxGuf&Sdonf [ kod&onf/
Salai Hung Tun Gei
7/30/2019 Chin World No(5)
10/24
Vol. 1, No.5
10
t &Sdcsi f;v lrsdK;rsm;aexdki f&myJcl;wdki f;?yef;awmi f;NrdKYe, f?qifwJt kyfpk?&Gmopfukef;aus;&GmwGi fuyp(3)rSv , f{u (40)odrf;rIaMumi fh&GmcHrsm;t cuft cJawGYvsuf&dSaMumi f;od&onf/ ESpfaygi f; 50 ausmf
v, f, mpdkufysdK;a&;v kyfief;wpfckwnf;u dkomrSDcdkvkyfukdi fpm;aomufaexdki fMuonfhv, fodrf;cH&Gmom;rsm;rSmvkyfief;ajymi f;vkyfukdi f&ef t cufBuHKae&aMu mi f;? epfemaMu ;wpfjym;rSr&aMumi f;? 20120gqdkvavmufu odrf;, lcJhNyD;, ckwdki f t usyft wnf; jzpfaeMuaMumi f;&GmcHwpfOD;rSChinWorldodkhajymonf/
]t &i fwkef;uv , fvkyfcqdkNyD; uyp(3)udkwpf{u
pyg;wi f; 9 wi f;t cGefay;&w, f/ aemuf15wi f;x day;&
ou&mZf 2013ckESpf?rwfv (28-29) &uf &efukefNrdKY&Sdat mi fqef;t m;upm;HkwGi f (4)Budrfajrmuf *syefzvm;NydKi fyGJt m;
usi f;yjyKvkyfcJh&mcsi f;t rsdK;orD; u&maw;upm;orm;(2)OD;jzpfaomjrefrmhvufa&G;pi fMai Y inhwa Thawng LuaiESi fhMai Zung Len Cer wdkY0i fa&muf, SOfNydKi fcJhonf/
Mai YinhwaThawng
Luai onf t m;upm;0efBuD;Xmet m; udk, fpm;jyK, SOfNydKi fcJUNyD; upm;enf;(3)ckwGi f0i fa&muf, SOfNydKi fcJUNyD; xdkupm;enf; (3)rsdK;pvHk;wGifa&TwHqdyfqGwfcl;Edki fcJhonf/
Mai YinhwaThawngLuai onf (50)uDv dkwef;
ou&mZf 2013ckESpf?rwfv (16) &ufaeYwGi ft ar&duefjynfaxmi fpk?Iowa
jynfe, f? Des Moines wGi fucsi fppfajy;' kuonfrsm;
t wGuf &efyHkai GazsmfajzyGJwpfckt m; jyKvkyfcJhNyD; csi f;t rsdK;orD; Milla Dawt Hniang rSt "duazsmfajzolt jzpfyg0ifcJhonf[ kod&onf/
&efyHkai GazsmfajzyGJ\acgi f;pD;rSm"Feed the Refugessin Kachin Land"jzpfNyD; rwfv(16)&ufaeha' opHawmfcsdefeHeuf (10)em&DrSnae (4)em&Dt xdusi f;yjyKvkyfcJhumy&dowf(600)cefYwufa&mufcJhonf[ kod&onf/
Milla Hniang rS]t ckvdkrsdK; ucsi fnDt pfudkrsm;t wGufjyKvkyfwJh&efyHkaiGyGJrSmyg0i fcGi fh&wJht wGuf t x l;yJ0rf;o mygw, f/ uRefrudk, fwdki fu udk, fvuft *Fgrusef;rmoljzpfNyD; olwdkYt wGufwjcm;v kyfay;Edki fwmbmrSr&Sd
t&SdKcsif;vlrsdK;rsm;aexdki f&m&Gmopfukef;aus;&GmwGifppfwyfrSv,f{u(40)odrf;
w, f/ 16wi f;xday;&r, fvdkholwdkhajymNyD; v , frvkyf&ci frSmodrf;, loGm;wmyJ} [ k&Gmopfukef;aus;&Gmvli , facgi f;aqmi f udkausmfqef;ri f;uajymonf/]v, fvkyfcGi fhr&dSawmhbl;vdkholwdkhajymwJhaemufwpfaeh
rSm&Gmom;t m;v Hk; qEazmfxkwfwJht aeeJhv , fxGefNyD;v , fx Jqi f;Muw, f/ naea&mufawmh&GmxJudkpuf&HkrSL;Adkv fBuD;oef;a&TeSi fhppfom;100 a&mufvmNyD; Budrf;oGm;w, f/ aemufawmhv, fukdoGm;wJhvrf;rSm0g;v Hk;eJYwm;NyD;ui f;csvdkYoGm;vdkYr&awmhbl;}[ kudkausmfri f;qef;rSqufajymonf/ a&wGif;wpfwGif; om&dSa&&Sm;aom&Gmopfukef; aus;&GmwGi f t drfajc(120) &dSNyD;
v lOD;a& 540 aexdki fvsuf&dSaMumi f; od&dS&onf/
*syefzvm;u&maw;jydKi fyGJESi fhcsi f;t rsdK;orD;(2)OD;
upm;orm;jzpfNyD; Ind Kata,Ind KumitewpfOD;csi f; NydKi fyGJwdkYwGi f a&TwHqdyfqGwfcl;Edki fcJhonf/ xdkYaemufKumitet zGJYvdkufNydKi fyGJwGifvnf; a&TwHqdyf
&&SdcJhonf/ xdkodkYa&TwHqdyf(3)ckqGwfcl;Edki fcJhao mMaiYinhwa Thawng Luai onfNydKi fyGJ\ t aumif;qHk;t m;upm;orm;qkudkvnf; qGwfcl;&&SdcJhonf/
Japan Cup NydKi fyGJt m; yx rqHk;t Budrft jzpf2009 ckESpf? ' kwd, t Budrft jzpf2010 ckESpf?wwd,t Budrft jzpf2012 ckESpfjzi fhusi f;ycJhNyD; , ckESpf2013 ckESpfonfpwkwt Budrfajrmufjzpf
onf/ Mai YinhwaThawng
Luaionf*syefzvm;NydKi fyGJrsm;wGi fyxrt Budrf a&TwHqdyf(4) ckESi fht aumi f;qHk; t m;upm;orm;qk?'kwd, t BudrfNydKi fyGJwGi fvnf; a&TwHqdyf(4)
ckESi fht aumi f;qHk;t m;upm;orm;qkwdkYt m; qGwfcl;Edki fcJhonf/ wwd, t BudrfNydKi fyGJwGi frl t m;upm;orm;b0rSt em;, lNyD;jzpfNyD;? t m;upm;0efBuD;XmewGi f wm0ef, lx rf;aqmi fv suf &SdpOfwGi fr&nf&G, fbJ t m;u pm;NydKi fyGJwpfckwGi f 0i fa&muf, SOfNydKi fcJhNyD; a&TwHqdyf(1)ckqGwfcl;Edki fcJholjzpfaMumi f;od&onf/Mai Zung Len Cer
Mai Zung Len Cer
onf *syefzv m;NydKi fyGJwGi fpufrI (1) 0efBuD;Xmet m;
udk, fpm;jyKum(68) uDvdkt xufNydKi fyGJwGi f 0i fa&muf, SOfNydKi fcJhjci f;jzpfNyD; wpfOD;csi f;
jydKi fyJGwGifaiG(1)ckESi fht zGJYvdkuf
NydKi fyGJwGi f aMu;wHqdyf (1)ckqGwfcl;Edki fcJholjzpfonf/
csi f;jynfe, f?zvrf;NrdKYZmwdrsm;jzpfMuaomMaiYinhwa Thawng Luai ESi fhMai Zung Len Cer wdkYonf2013 ckESpfazazmf0g&Dv (28)&ufrSrwfv (7) &uft wGi f;usi f;ycJhaomqD;*drf;pft BudK
jynfaxmi fpkzvm; NydKi fyGJwGi fvnf; csi f;jynfe, fudk, fpm;jyK0i fa&muf , SOfNydKi fcJhMuonf/x dkNydKi fyGJwGi f Mai Yinhwa
Thawng Luai rSa&TwHqdyf(2)ck? Mai Zung Len Cer rSaiGwHqdyf(1)ckESi fhESpfa, mufaygi f; t zGJYvdkuft aejzi fhaiGwHqdyf(1)ckwdkYt m; qGwfcl;ay;Edki fcJhonf/
Mai Yinhwa
Thawng Luaionfu&maw;q&mBuD;Salai Thawng LuaiMang \ orD;jzpfNyD; MaiZung Len Cer onfv nf;u&maw;q&mBuD; Saya DonHre Dun \ orD;jzpfaMumi f;
od&onf/ bDat x ef;bDat x ef;bDat x ef;bDat x ef;bDat x ef;
r&m(Mara) pmayESi fh, Ofaus;rIaumfrwDuxefwvef?rwlyD?yvuf0NrdKYe, frsm;wGi f ysHYESHhaexkdi fv suf&Sdao mr&mrsdK;EG, fpkrlvwef;uav;rsm; t pdk;&pmoi fausmi f;rsm;wGi f r&mpmayoi fMum;cGi fh&&Sda&; BudK;
yrf;rIrSmat mi fjri f&efeD;pyfvmNyDjzpfaMumi f; t qdkygaumfrwD\ b@ma&;rSL; yl;qef;v S, fxef;u csi f;a0gv fodkhajymonf/ r&mpmayudk1908ckESpfwGifc&pf, mefomoemjyKq&mt m&fat av mf&def;ua&mrt u&mudkt ajccHwDxGi fcJUonf[ kod&onf/1908 ckESpfwGi f r&mo' gESi fUt bd"mefusrf;?1910wGi fc&pf, mef"roDcsi f;? 1917ckESpfwGi f r&mt ajccHzwfpm
wdkYudkyHkESdyfx kwfa0Edki fcJUNyD;1956 wGi f c&pf, meformusrf;pmudkvnf; r&mbmom
jzi fUbmomjyefyHkESdyfxkwfa0Edki fcJUonf[ kod&Sd&onf/
zGJYpnf;yHkt ajccHOya' (2008) yk' fr(22)?354 yk' frcGJ(C)ESi fUyx r
r&mpmayoifMum;cGifh&&Sda&;BudK;yrf;rIatmifjrif&efeD;pyft Budrfcsi f;jynfe, fvTwfawmfwwd, t Budrf yHkrSeft pnf;t a0; 'kwd, aehqHk;jzwfcsufudk&nfnTef; rwfv (25)?2013 yg&ufpGJjzi fU0efBuD;csKyfodkhvdyfrlNyD; r&mrsdK;EG, fpkrsm;aexdki faomyvuf0&Sd(18)&Gm?rwlyDwGi f(28)&Gm?xefwvef
&Sd(11)&Gm?pkpkaygi f;(57)&Gm&Sdt eD;au smi f;rsm;wGi f r&mpmayoi fMum;cGi fUjyK&efwi fjycJUrIt m; jynfe, ft pdk;&rScGi fUjyKNyD;jzpfaMumi f;od&onf/ qu fvuf csi f;jynfe, fv lrIa&;0efBuD; a' gufwmbarmi f\axmufcHcsufjzi fUaejynfawmf&Sdynma&;0efBuD;Xmeodkh{NyD2?2013wGifqufvufwi fjycJUaMumi f; owi f;&&Sdonf/
]uRefawmfwdkhr&mpmayESi fU, Ofaus;r Iaumf
rwDu ausmi f;oHk;oif&dk;nTef;wrf;jyXmef;pmt kyfawGjyifqi fNyD;jzpfw, f/ t J' gudkt pdk;&uyHkESdyfxkwfa0ay;r, fvdkhvnf;ajymygw, f}[ kt qdkygaumfrwD\ b@ma&;rSL;yl;qef;vS, fxef;u ajymonf/
qv dki f;*su fqv dki f;*su fqv dki f;*su fqv dki f;*su fqv dki f;*su f
t ar&dum;wGi fucsi f' kuonfrsm; &efyHkaiGt wGufMilla Hniang rSazsmfajz
ygbl;/ t ckvdkrsdK; bk&m;oci fuRefrudkay;wJhTalent udkt oHk;jyKNyD; olwdkYt wGufulnDay;Edki fwJht wGuf t x l;yJ0rf;o myDwdjzpf&ygw, f} [ k
Chin WorldodkYajymonf/t qdkygazsmfajzyGJ
wGifMilla Dawt Hniangonfaw;oDcsi f; (15) yk' fazsmfajzcJUNyD; t rsm;pkrSmolr\ t *Fvdyf
aw;pD;&D;x JrSjzpfumxdkhjyi fx i fay:ausmfMum;aomjrefrmaw;oDcsi f;rsm;t m;v nf; oDqdkcJhonf[ kod&onf/
o Dqdko lrsm;t ae
jzi fhMilla Hniang ESi fht wla'ocHucsi fESi fhcsi f;v li , frsm;rSazsmfajzcJUMuonf[ kod&NyD; &efyHkaiGt aejzi fht ar&duefa':vm(10000)cefY&&SdcJhonf[ kcefYrSef;&onf/
csi f;jynfe, f?[ m;cg;NrdKYwGi fat mufwdkbmv (14)&uf?1990 ckESpfwGifarG;zGm;cJUaomMilla Dawt Hniangonft ar&duefjynfax mi fpkodkY2000 ckESpfwGi f a&muf&Sdaexdki fcJUNyD; 2013 ckESpfZefe0g&D
v (8)&ufaeYwGi f t *Fvdyfaw;pD;&D;wpfckt m; xkwfa0Edki fcJUNyD; , i f;aw;pD;&D;on ft ar&duefjyn fax mi fpkwGi f
jrefrmEdki fiHom;rsm;x JrSyxrqkH;xkwfa0aomaw;pD;&D;vnf;
jzpfaMumi f; od&onf/x efyD;(t ar&dum;)x efyD;(t ar&dum;)x efyD;(t ar&dum;)x efyD;(t ar&dum;)x efyD;(t ar&dum;)
qv dki f;ausmfqef;rif;
7/30/2019 Chin World No(5)
11/24
16 April 2013
11
ukrP Dwpfck\ ref
ae*si f; ' g&dkufwma':oDoDaqG\ om;ru fAdkv frSL; oefhpi fvSdKi f\ apckdi f;rIjzi fh0Ot m;t qi fh
jri fhenf;ynmjzi fht ajcmufvSrf;&efvma&mufvkyfudki fMuonfUcGi fUjyKcsufr&onfUppfom;rsm;\ vkyf&yfrsm;aMumi fhEdkhpdkhuav ;t &G, f vufoef;jywfrD;avmi f' P f&mESi fha'ocHt rsdK;orD;ysdKwpfOD; om;r, m;
jyKusi fhcH&rIrsm; jzpfcJhaMumi f;od&onf/
t qdkyg0Ot m; tqi fUjri fht ajcmufvSrf;enf;
ynmvkyfudki f&ef vma&mufonfUa' :oDoDESi fht zGJYonf2013 ckESpf Zefe0g&Dv(19)&ufaehwGi f a&muf&Sdvmonf[ kod&NyD;vkyfief;t aumifxnfazmf&efri f;wyfNrdKYESi fhig;rdki f0ef;usi fa0;onfUNcHydki f&Si fOD;azvdef;at mi fESi fhaqG;aEG;cJUMuonf[ kod&onf/ NcHydki f&Si fESi fhaqG;aEG;&mwGi f t qdkygt zGJYt aejzi fh
EdkifiHa&;Zmwf(Political Drama)
Edki fiHa&;qdkwma&SYt cef;awGrSmADvdefBuD; b, favmufyJEdki fvmygap aemufqkH;ri f;om;yJEdki fwwfwJhZmwfvrf;wdkvdkrsdK;r[ kwfwmawmhaocsmw, f/ Edki fiHa&;rSmNydKi fbuft csi f;csi f; vuf0g;csi f;&dkuf?BuKdwi fZmwfwdkufvdkhr&/ rSefao mfv nf; &SKH;wwfw, f?r[ kwfw&kwf A&kwfokwfceJhcyfwnfwnfae&m&wwfMuwmawG&Sdaewmvnf; odae?
jri faeygwmygyJ/ Edki fiHa&;o rm;awGZmwfodrf;csi fodrf;r, f?Edki fiHa&;pepfawG? pHawG?oP mefawGajymi f;&i fvnf;aeygapOD;awmhEdki fiHa&;rSmZmwfodrf;cef;awmh&SdykHray:yg/rJEdki fat mi frNydKi fcJhayr, fhZmwfrodrf;wJht jyi f v lxk&i fx JrSmpGJpGJNrJNrJae&m&wJh?yJjyKwfeJheHjym;udkawmi f &rSpm;csi f&SmwJhvlomaow, f?emrnfeJh*kP fay;qyfx m;rIawGraysmufysufawmhr, fht rsdK;om;acgi f;aqmifAdkvfcsKyfat mi fqef;vdkrsdK;yk*dKvfxl;awmhr&Sdrjzpfvdkt yfygw, f/ 'gayr, fhEdki fiHa&;ADvdeform;awG?Edki fiHa&;qmrl&dki f;awGGaomi f;usef;&i fawmhwdki f;jynfysufudef; qdkufwwfygw, f/ydkqdk;wmu 'Dv lqdk;awGqdk;oGrf;wmxuf v laumi f;awGrawmf? v lawmfawGraumi f;Mu&i fwdki f;jynfepfemygw, f/v lawmfv laumi f;awGNidrfaeMu&wJhwdki f;jynfu Edki fiHa&;aumi f;vdkhr[ kwfwef&m?pkwfvdkhyJjzpfr, f/ v lawmfv laumif;awGxuf v lausmf? v larmf?v laxmawGae&m&wwfwJhEdki fiHa&;uvnf; b0i fusp&mraumif;/ Edki fiHa&;orm; q, fvDb&pfwDxuft rsdK;om;a&;
t jri frSef&SdwJhq, fvDb&pfwDEdki fiHa&;orm;uawmi f wkdi f;
jynfudkydkt usdK;jyKEdki fOD;r, f/wpfckawmh&Sdwmaygh? Edki fiHa&;t qdk;?t aumi f;u t rsdK;om;a&;udkwdkuf&dkuft usdK;oufa&mufygw, f/ t J'Dawmhy&dowfrepfemyg/ x dkwdki f;jynfxJu wdkif;oljynfom;(t rsm;pk)epfemygw, f/ Edki fiHa&;ADvdeform;awG? Edki fiHa&;qmrl&dki f;awGeJhaygi f;rdwJholawGt ay:rSmvnf; t enf;eJht rsm; t usdK;oufa&mufrIawmh&SdrSmyg/ wdki f;
jynfwpfjynf&JYEdki fiHa&;t ci f;t usi f;u *E0i fqefwJho&D;'DZmwfum;wpfum; MunfU&wmxufawmhydkrdk&i fzdkp&maumi f;ygw, f/
EdkifiHa&;&Iaxmifh(Political Dimension)
Edki fiHa&;v kyfaqmi frIBuD;x JrSmb, folawGt c&musov JqdkwJhar;cGef;u t ajzwpfckxufru &SdEdki fygw, f/aocsmwJht ajzwpfckuawmhwkdi f;jynfeJhjynfolygyJ/ wdki f;
jynfqdkwmjynfolYwdki f;jynfvm;? t mP m&t pdk;&vufx JrSmvm;qdkwmudkvnf; pOf;pm;&ygr, f/ Edki fiHwpfEdki fiH[ m'Drdkua&pDpHepfudkrjzpfraeusi fhokH;&r, fvdkht wi f;t "roGwfoGi f;v dkhr&ygbl;/ ' gayr, fh]v lxkt wGuf? v lxkt m;jzi fh?v lxkx JrS} qdkwJUwdki f;oljynfom;awG&JYu@udkOD;aqmi folu OD;pm;ay;&ygr, f/ wpfaehxrif;ESpfeyfrSefat mi f renf;BudK;pm;&kef;uefae&ao;wJhjynfolawGrsm;aeo rD;v mvSsi f]a[ ;] vdkhat mfNyD; aysmfae&ao;wJUb0awG&Sdaeao;o xdkwdki f;jynfBuD; rvG, fao ;yg?rNidrf;csrf;ao;yg/ ppfa&;aMumifh
raoMuaomfv nf;? wjcm;t a&; t rsdK;rsdK;aMumi fhb0awGqkH;yg;oGm;Mu&wJht ajct aeuae &kef;xGufa&G;EkwfEkdi fr, fUOD;aq mi fol v dkaewmygyJ/
jynfolYt oH?jynfolYqE?jynfolYoabmxm;rsm;u jynfolawGx JuxGufwmyJjzpfoi fhw, f/
jynfolv lxkonf v Gwfvyfaomjynfolv lxkjzpf&ygr, f/ynm&Si fBuD;Isaiah BerlinajymovdkvGwfvyfonfqdk&mrSmvnf; vGwfui f;jcif;eJht rSeft wdki f; vGwfvyfpGmvkyfydki fcGi fhvdkhESpfrsdK;&SdEdki fygw, f/ qif;&J
jci f;rSvGwfui f;jcif;?t pmiwfawmifhwrIrSvGwfui f;jcif;pwJh(Freedom From Fear/ Hun-
ger)qdkwJhNegative Freedom&SdovdkvGwfvyfpGmvkyfydki fcGi fh( Freedom of/to ..) qdkwJhPositive Freedom vnf;&Sd&ygr, f/ wpfckawmh&Sdw, f/ ajymcGi fh&Sdw, fqdkOD;awmhxGufvmwJht oHu t odP feJh, SOfwJht rSefw&m;eJhvdkt yfrIawGeJht yfpyfwmawGawmhjzpfzdkhvdkw, f/ acwfeJhnDwJhpepf?Edki fiH
a&;t od? t rsdK;o m;a&;t Nri f&Sdzdkhawmhvdkw, f/t rsm;t BudKufvdkuf&rnfqdkaomfvnf;? xdkt rsm;onfEdki fiHa&;?v lrsdK;a&;?t rsdK;om;a&;t odeJhowdr&SdMuolawGomjzpfae&i f t em*wfEdki fiHzGHYNzdK;a&; ra&&mEdki fawmh/ at mufajcvlwef;pm;rsm;&JYt oHudkv spfv sLIvdkh&w, f[ krqdkvdkyg/ t m;v kH;udkt rSefw&m;zufrSumuG, f&yfwnfay;Edki faompepf?jynfolYacgi f;aqmifawGvdkt yfygw, f/OD;aqmi ft kyfcsKyfoleJhjynfolawGESpfzGJYrjzpfoi fhyg/ OD;aqmi ft kyfcsKyfo lrsm;onf jynfo lYudk, fpm;jyKt usdK;aqmi ft rIx rf;aumif;rsm;jzpfoi fhygw, f/Edki fiHa&;t , l0g'awGuGJjym;aeygap NydKi frSmjzi fhrJEdki fzdkhwpfckwnf;NydKi fwmxufwkdi f;jynfeJhv lrsdK;t usdK;aumif;at mi fv kyfaqmifEdki fzdkhNydKi f&r, f/a&G;aumufyGJt Edki ft &IH;eJhMunfU&i fynmrJhv lwef;pm;rsm;wJhEdki fiHawG&JYa&SYa&;u aMumufp&maumi f;w, f/ olwdkhu a&&Snfxufa&wdkb0t qi fajyzdkhompOf;pm;
o&D;'DEdki fiHa&; Edki fwm/ pm;0wfaea&;ajyvnfa&;u Edki fiHa&;&JYt pdwft ydki f;wpfckomyg/Edki fiHa&;rSmt mP m?yg0g?ae&m&wmwpfckwnf;&wmt Edki fr[ kwf/ Edki fyGJudkrJt a&t wGuf?*kP fx l;aqmi fbGJh?qkwHqdyfawGeJhoGm;wdki f;wmvdkhr&yg/ wdki f;jynfeJhv lrsdK;udkaumi f;usdK;jyKEdki frIeJhydkrdkwdki f;wm&ygr, f/ awmi f;qdkwi fjy aqG;aEG;wmawGawmh[ kwfygNyD/ udk, fhbufua&mbmawGvkyfEkdi frv J? vkyfaeovJqdkwmudkvnf;wpfygwnf;pOf;pm;jyi fqi f xm;&ygr, f/t kyfcsKyfolt pdk;&u udk, fvdkcsi forQudkuav ;oli , ft pmcGHYauR;ovdkvdkufvkyfay;zdkhawmhrjzpfEdki f? rjzpfoi fhyg/ udk, fUMurmudk, fzefwD;cGi fh?pDrHcefhcGJydki f;jcm;Edki fpGrf; &Sdoi fhygw, f/
EdkifiHa&;vm;&m(Political Direction)
t ypft cwfawG?jynfawmfjyefawGacwfpm;v mwJh2010 aemufydki f;rSm' Drdkua&pDt &i f, lrv m;? ' DAJavmhyfri fht &i fprvm;qdkwJhar;cGef;u us, fvmygNyD/t ay;t , l?t v Jt vS, fEdki fiHa&;pepfwpfpcef;x vmjyefNyDudkajym&rvdkvdk/ wu, fqdk&i fwdki f;&i f;o m;rsm;u t pdk;&ydki ft &mwpfckckawmi f;qdkae
jci f;rsdK;r[ kwfyg/ rdrdarG;&mygt cGi fht a&;jzpfaomudk, fhMurmudk, fzefwD;cGi fhudkvGwfvyfpGmusi fhoHk;Edki fzdkhBudK;pm;v Iyf&Sm;?&kef;uefaewmyg/ wdki f;&i f;om;t a&; ajyvnfv mwm[ mEdki fiHa&; wdk;wufajyvnfrI
jzpfygw, f/jynfe, fwpfckzGHYNzdK;wdk;wufwm[ mwkdi f;jynfzGHYNzdK;wdk;wuffrIwpfckygyJ/ zGHYNzdK;rIudkt mrcHay;Edki fr, fht kyfcsKyfrI
, E&m;awmhrjzpfrae vdkt yfygw, f/ wdki f;jynfa&&Snfwdk;wufzdkhqdk&ifawmhpepfaumif;zdkh?rSefzdkhvdkygw, f/ 'DpepfawGudkbu fnDpGmxdef;ausmi f; t oHk;
jyKzdkhuawmht a&;BuD;ygw, f/pepfraumif;&i frwdk;wufEdki fovdk?wdk;wufajymi f;v JrI r&SdwJhpepfBuD;aMumifhwdki f;jynfzGHYNzdK;rI ysuf, Gi f;wwfygw, f/Edki fiHa&;vdkhajymvdkufwdki f; 'Drdkua&pDwpfckyJ MunfUvdkhr&ovdk' DAJavmhyfri fhvdkhqdkvdkufwdki f;Edki fiHa&;jzpfpOfudkvspfvsLIvdkhr&ygbl;/ 'gayr, fUpdwfaygufrSvdyfavmufeD;eD;ajy;wJhwdk;wufzGHYNzdK;a&;rsdK;awmhb, folrSrv dkvm;yg/ Edki fiHa&;wdk;wufajymi f;v JrIonfyi fvQi fwdk;wufzGHhNzdK;rI&JYt ydki f;wpfydki f;jzpfaewmygyJ/a&&SnfwnfwhHwJhwdk;wufzGHYNzdK;a&; 7 ydki f;v dkhqdkMuwJh0dnmOfa&;&mwdk;wufzGHhNzdK;a&;?a' oE&wdk;wufzGHhNzdK;a&;?v lrIt odki f;t 0dki f; wdk;wufzGHYNzdK;a&;?pD;ygG;a&; wdk;wufzGHYNzdK;a&;?Edki fiHa&;wdk;wufzGHYNzdK;a&;? , Ofaus;rIwdk;wufzGHYNzdK;a&;?obm0ywf0ef;usi fwdk;wufzGHYNzdK;a&;awGu t ukefvkH;qufpyfaewmygyJ/
Edki fiHa&;rSmZmwfrjywfayr, fhndndEdIif;EdIif;eJhwdki f;jynfeJht rsdK;om;t usdK;t wGufrSefuefwJhIaxmifh?&yfwnfrI?vkyfaqmifrIawGeJhbufnDnDaumif;rGefwJhvm;&mqDudkoGm;Edki frSawmfumusawmhr, f/rjywf&i f aemufaumufususef&pfwmMumvm&i f wdki f;
jynfa&mv lawGa&mEdki fiHwumrsufESmpmrSmaps;xyfusukefvdrfhr, f/ wdki f;jynfa&mt x JrSm&SdwJh[ mawGt ukefa&mvlawGa&ma&mi f;ukefvdkoabmrxm;zdkhawmhvdkaeNyD/
rif;wyfNrdKUteD;wGifppfom;tcsdKU\ w&m;r0iftvkyfvmvkyfrIaMumifhajrpmyifjzpf&onfha'ocHEdkUpdkUuav;t&G,fESifhrdef;rysdKNcHydki f&Si fxHrSNcHxdyfydki f;ajrae&m
iSm;&efESi fUNcHydki f&Si ft aejzi fh0Orsm; 0, f, lpkaqmi f;onfht cgrsdK;Orsm;t m;cGJwrf;&&efEIwft m;
jzi fhoabmwlcJUMuonfqdk\ /xdkhaemufaemifydki f;wGi fodvm&onfrSm0Ot m;t qi fhjri fht ajcmufui fonfUvkyfief;vkyfaqmi f&efa&mufvmolrsm;rSmoGi f;ukef?xkwfukeft "duvkyfaqmi fonfhSmart ukrP D\ref;ae*si f;' g&dkufwma' :oDoDaqG\orufjzpfonfUr*Fvm'Hk?0g, mvufqufoG, fa&;wyfrSwyfcGJrI;t qi fh&SdAkdv frSL;
oefhpi fv Idi frSawmi fBuD;qufoG, fa&;wyfu wyfMuyfBuD;pdk;rdk;OD;?ausmufqnfNrdKY?[ efjri fhrdk&f&Sdt rSwf(3) qufoG, fa&;wyfu AdkvfBuD;&J0i f;v Idi fESi fUwyfMuyfBuD;xkdufol&wdkht m;apvTwfvkyfudki fapcJUjci f;jzpfaMumi f;NcHykdi f&Si frSajymjyonf/]olwdkhav ;a, mufudkESpfvavmufvmxm;w, f/ bmcGi fh
jyKcsufrSrygbl;/ wyfrSmuwpfywfausmf&i fppfajy;?21 &ufqdk&i fv Hk;0ppfajy;? (2)vqdkawmhawmfawmfBuD;udkqdk;w, f/t J' gudkc&dki fwyfuvnf;odw, f} [ kNcHydki f&Si fOD;azvdef;
at mi frSajymonf/ xdkht jyi f4i f;wdkhESi fht wl*syefrS0Oynm&SifESpfOD;vnf;yg0ifaMumi f; od&onf/ a' :oDoDaqGt ygt 0i fazazmf0g&Dv(23) &ufaehwGi f*syef0Oynm&Sifrsm; a&mufvmNyD; NcHwGi f;&SdwJx Jodkht dyfMu&ef t drf&Si fom;t rdt m;t jyi fodkht dyf&efa' :oDoDaqGrSajymqdkcJhjci f;aMumi fhom;t rd
za, mi f;wkdi fxGef; wJt jyi fodkhoGm;t dyf&mEdkhpdkht &G, fuav;rSmza, mi f;wdki frD;aMumi fhvufoef;jywfrD;avmi f' P f&mrsm;&cJhonf[ kEdkhpdkht &G, fuav;\rdci fESi fhaqGrsdK;awmfpyfolrS
ajymjyonf/ 0Ovkyfief;vkyfudki f&i f; wyfMuyfBuD;pdk;rdk;OD;rSmvnf;nmzufvufoef; yxrt qpfrS jywfx Gu fo Gm;o nf[ krsu fjri fo u fao a' o cHrSajymonf/ ]azazmf0g&Dv 17&ufaehrSmwyfMuyfBuD;pdk;rdk;OD;a&mufvmcgp pm;cJhwJUjym[ i f;
jyefpm;csi fw, fajymvkdholwdkhpm;zkdhjym[ i f;csufay;vkduf
w, f/ t J'gudkt rSwf(3) quf
oG, fa&;wyf&i f;? [ efjri fhrdk&f?au smu fqnfwyfMu yfBu D;x dkufol&u t ay:wJuaeuRefrwdkhat mufwJudkqi f;, lw, f/ t ay:wJrSmuGrf;, mvkduf, lygvkdhajymawmhruZv Hkudki fay;NyD;v kdufoGm;w, f/