Post on 26-Sep-2019
transcript
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
JOURNAL OF
MAHASARAKHAM UNIVERSITY
HUMANITIES AND SOCIAL SCIENCES
วารสาร
ม ห า ว ท ย า ล ย ม ห า ส า ร ค า ม
มนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม 2559
5
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม 2559Volume 35 Number 5 September - October 2016
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม อยในฐานขอมล TCI
การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในสงคมไทย
กฤษณ รกชาตเจรญ ................................................................................................................................................................................................................................................1
แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนนจากทกภาคสวนของศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดกาฬสนธ
ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพย .....................................................................................................................................................................................................11
ความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร ความไววางใจกบความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธาน
ทกษพร คงคาชวย, ธนาย ภวทยาธร, นตย หทยวสวงศ สขศร .........................................................................................................................................................................21
คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรง
เกตมาต ดวงมณ ...................................................................................................................................................................................................................................................31
การวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรม ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน
นงนช ไชยผาสข, มธนา ดลพนธ, สมฤทธ ศรคะเณรตน ....................................................................................................................................................................................40
โอกาสในการพฒนาและความทาทายในการพฒนาของวฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธในบรบทของโลกาภวฒนทางวฒนธรรม
เปรมสน คำาทปน ...................................................................................................................................................................................................................................................48
การพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดสกลนคร
วาโร เพงสวสด ...................................................................................................................................................................................................................................................53
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ การสนบสนนทางสงคม และพฒนกจการตงครรภ ของวยรนตงครรภ จงหวดอางทอง
พชญนาถ ครองญาต, บวทอง สวางโสภากล ......................................................................................................................................................................................................62
ตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
ชญาน เวยงสมทร, ชชฎา อมรนทร, ปาวนา เพชรเกาะ, ภานเดช แซตง, วรยส ไกรเดช, รจนา ขนแกว ........................................................................................................ 75
อวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
วรางคณา เสนสม ................................................................................................................................................................................................................................................86
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงด ...........................................................................................................................................................................................................................95
การสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปเพอการจดการเรยนรบรณาการบรบทชมชนทองถนและสงคมเศรษฐกจพอเพยง
ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ ................................................................................................................................................................................................................................109
ภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ตำาบลทาสวาง อำาเภอเมองสรนทร จงหวดสรนทร
สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรอง .........................................................................................................................................................................121
การศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร ในมหาวทยาลยของรฐ สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ
สวสด วชระโภชน ...............................................................................................................................................................................................................................................134
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท ..........................................................................................................................................146
การนำานโยบาย การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต : ศกษากรณกรงเทพมหานคร ป พ.ศ. 2556-2558
สรนทร กปตถา ณ อยธยา ..............................................................................................................................................................................................................................158
สมรรถนะและการรบรการทำางานทมผลตอความเครยดของบคลากรสำานกงานสอบบญช
เสาวรตน บรรยงพฒนะ, เสาวนย สมนตตรพร, พงษเทพ ศรโสภาจต ............................................................................................................................................................168
ผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
อภศกด เจยรสคนธ, ธบด สกลวชญธาดา, กนยารตน ดาษจนทก,เบญจวรรณ ศภทรพร, พชชานนท ภาโสภะ ............................................................................................175
ความพรอมและแนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
อมร โททำา ............................................................................................................................................................................................................................................................183
กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
ยวด จนทะศร .....................................................................................................................................................................................................................................................198
Using the Thai Free Television Channel’s Website for Promoting Political Participation in Thai Society
Krish Rugchatjaroen .......................................................................................................................................................................................................................................................................1
The Development of the Guideline for Participation Operations andSupport from All Sectors of the Child Development Centers under Local
Administrative Organizations in Kalasin Province
Daonuea Daendongying, Maliwan Noibutip ..........................................................................................................................................................................................................................11
Relationship between Service Quality, Awareness Value, Reliance and Loyalty of Tourists at Resort Businesses in Koh Samui, Surat Thani.
Thaksaporn Kongkachauy, Tanayu Puwittayathorn, Nit Hataiwasriwong Suksri ........................................................................................................................................................21
Chinese Vocabulary Used in the Vegetarian Festival Celebrated by Chinese Thais in Trang Province
Katematu Duangmanee .................................................................................................................................................................................................................................................................31
Cost Analysis of Accounting Services of Hotel Businesses in Muang, Khon Kaen
Nongnuch Chaipasuk, Mattana Dolphun, Samrith Sirikanerat ..........................................................................................................................................................................................40
The Development Opportunities and Development Challenges of Ethnic Traditional Culture in the context of “Cultural Globalization”
Pramesini Khamtab ........................................................................................................................................................................................................................................................................48
The Development of a Self-Development Package to Promote Classroom Research Competency of Teachers under the Sakon Nakhon Educational
Service Area
Waro Phengsawat .........................................................................................................................................................................................................................................................................53
Adversity Quotient, Knowledge of Pregnancy, Social Support and Maternal Tasks of Pregnancy of the Pregnant Adolescents at Ang Thong Province
Phitchayanat Khrongyat, Buathong Sawangsopakul ...........................................................................................................................................................................................................62
Cost and return of Bungalow Businesses in Nakorn Si Tammarat.
Chayanee Weingsamut, Chatchada Ammarin, Pawina Phetkoh, Phanudet Saetang, Worrayut Kraidet, Rojana Khunkaew .........................................................................75
Non-verbal Language of the Major Character in Romance novels
Warangkana Sensom ..................................................................................................................................................................................................................................................................86
Savings of Agricultural Households: A case study of customers of the Bank for Agriculture and Agricultural Cooperatives
Sarawut Srithong, Yothin Sawangdee .......................................................................................................................................................................................................................................95
Enhancing Pre-Service Science Teachers’ Pedagogical Content Khowledge Integrating Local Context Into Science Teaching for Promoting
a Sufficiency Economy Society
Siriwan Chatmaneerungcharoen ............................................................................................................................................................................................................................................109
Khmer Surin Villages’ Toponyms with Local Plants in Thasawang Sub – District, Muang Surin District, Surin Province
Somchaya Sritram, Vasa Wongsuksaweang and Chintana Rungrueng .......................................................................................................................................................................121
Study of an Undergraduate Registration Service Model in Government Universities under the Office of the Higher Education Commission,
Ministry of Education
Sawat Wicharapote......................................................................................................................................................................................................................................................................134
Management of Ruean Ruea Phra Learning Center of Wat Chaem Uthit Community
Sarinee Inkham, Waranya Sae-yian, Sirawit Chaibubpha, Utai Parinyasutinun .........................................................................................................................................................146
The Implementation of a Health Care Policy for Senior Citizens: A Case Study of the Bangkok Matropolitan Administration in 013-15
Surinthon Kapitha Na Ayudhya ...............................................................................................................................................................................................................................................158
The accounting office personnel’s competency and work perception toward stress.
Saowarat Banyongpatthana, Saowanee Samantreeporn, Prongthep Srisopachit .....................................................................................................................................................168
The Effect of Liability Management and Its Affect on Value Performance at the Stock Exchange of Thailand.
Apisak Jaerlasukon, Tibodee Sakulvichayatada, Kanyarat Datchanthuk, Benjawan Supapattarapohn, Pitchanan Pasopa ........................................................................... 175
The State of Readiness and Educational System Development of the Accounting Profession for being the Asean Economic Community (AEC)
of Higher Institution Education in Roi-Gaen-Sarasin Group
Amorn Thotham ...........................................................................................................................................................................................................................................................................183
Job Enrichment Strategy for Developing Employees in The workplace
Yuwadi Chunthasiri .....................................................................................................................................................................................................................................................................198
สำานกงานกองบรรณาธการ กองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ
มหาวทยาลยมหาสารคาม ตำาบลขามเรยง อำาเภอกนทรวชย จงหวดมหาสารคาม 44150
โทรศพท 0-4375-4321 ตอ 1754 หรอ 0-4375-4416
ราคาปก 60 บาท ราคาสมาชก ราย 1 ป 240 บาท ราย 2 ป 480 บาท
กำาหนดเผยแพร ปละ 6 ฉบบ
ฉบบท 1 มกราคม-กมภาพนธ ฉบบท 2 มนาคม-เมษายน ฉบบท 3 พฤษภาคม-มถนายน
ฉบบท 4 กรกฎาคม-สงหาคม ฉบบท 5 กนยายน-ตลาคม ฉบบท 6 พฤศจกายน-ธนวาคม
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม
ปท 35 ฉบบท 5 เดอน กนยายน-ตลาคม พ.ศ.2559
พมพเผยแพรเมอวนท 28 ตลาคม 2559
เจาของ มหาวทยาลยมหาสารคาม
วตถประสงค
เพอสงเสรมสงเผยแพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการ และเปนสอกลางแลกเปลยน
ความคดเหนเชงวชาการ โดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร การศกษา ศลปกรรม ดนตร สถาปตยกรรม ภาษา วรรณกรรม
กำาหนดการตพมพปละ 6 ฉบบ ออกราย 2 เดอน คอ เลม 1 มกราคม – กมภาพนธ / เลม 2 มนาคม – เมษายน/เลม 3 พฤษภาคม – มถนายน/
เลม 4 กรกฎาคม – สงหาคม /เลม 5 กนยายน – ตลาคม และ เลม 6 พฤศจกายน – ธนวาคม
บทความวชาการและบทความวจยทจะนำามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามน จะตองไดรบการตรวจสอบทางวชาการ
(Peer review) ซงปกตจะม Double Blind (ผพจารณา 2 คน) หรอ Triple Blind (ผพจารณา 3 คน) ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย
ทปรกษา อธการบด รองอธการบดฝายวางแผนและวจย
บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.ปพฤกษบารม อตสาหะวาณชกจ มหาวทยาลยมหาสารคาม
กองบรรณาธการ
ศาสตราจารย ดร.อรรถจกร สตยานรกษ มหาวทยาลยเชยงใหม
ศาสตราจารย ดร.ณรงค ปนนม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารย ดร.เฉลมศกด พกลศร มหาวทยาลยขอนแกน
รองศาสตราจารย ดร.ณรงคชย ปฎกรชต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารย ดร.ดารารตน เมตตารกานนท มหาวทยาลยขอนแกน
รองศาสตราจารย ดร.ทวศลป สบวฒนะ มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารย ดร.บญชม ศรสะอาด มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารย ดร.มนวกา ผดงสทธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร
รองศาสตราจารย ดร.ศภชย สงหยะบศย มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารย ดร.สจนดา เจยมศรพงษ มหาวทยาลยนเรศวร
รองศาสตราจารย ดร.สทธวรรณ ตนตรจนาวงศ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช
รองศาสตราจารย ดร.สทธวรรณ พรศกดโสภณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
รองศาสตราจารย ดร.สมบต ทายเรอคำา มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารย ดร.วณช นรนตรานนท สถาบนการพลศกษา วทยาเขตอดรธาน
รองศาสตราจารยพทกษ นอยวงคลง มหาวทยาลยมหาสารคาม
รองศาสตราจารยยงยทธ ชแวน มหาวทยาลยศลปากร
รองศาสตราจารยสทธพร ภรมยรน มหาวทยาลยศลปากร
ผชวยศาสตราจารย ดร.กมลพร สอนศร มหาวทยาลยมหดล
ผชวยศาสตราจารย ดร.ธญญา สงขพนธานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารย ดร.พชรวทย จนทรศรสร มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารย ดร.ภเบศร สมทรจกร มหาวทยาลยมหดล
ผชวยศาสตราจารย ดร.สมชย ภทรธนานนท มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารย ดร.สรศกด คำาคง มหาวทยาลยมหาสารคาม
ผชวยศาสตราจารย ดร.เออมพร หลนเจรญ มหาวทยาลยนเรศวร
ผชวยศาสตราจารย ดร.สมนทร เบาธรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตสกลนคร
ผชวยศาสตราจารย ดร.ฉตรศร ปยะพมลสทธ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร
ผชวยศาสตราจารย ดร.นคม นาคอาย มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม
อาจารย ดร.พมพยพา ประพนธ มหาวทยาลยมหาสารคาม
Mr.Pacl Dulfer มหาวทยาลยมหาสารคาม
นางฉววรรณ อรรคะเศรษฐง มหาวทยาลยมหาสารคาม
เลขานการ
จรารตน ภสฤทธ
บทบรรณาธการ
สวสดครบวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามฉบบท5ประจำาป
2559ฉบบนยงเขมขนดวยเนอหาและสาระทางวชาการทกบทความวจยและบทความวชาการไดผานการ
กลนกรองจากกองบรรณาธการและผทรงคณวฒตรวจสอบทางวชาการ เพอใหวารสารเปนทยอมรบและ
เกดความเชอมนในวงการวชาการ
ในการจดทำาวารสารทางวชาการ กองบรรณาธการไดใหความสำาคญกบคณภาพของบทความ
วจยและบทความทางวชาการทคดเลอกนำามาลงตพมพในแตละฉบบ โดยบทความวจยและบทความทาง
วชาการทถกคดเลอกตพมพจะตองผานการตรวจสอบทางวชาการจากผทรงคณวฒ (Peer Reviewers)
ซงผทรงคณวฒทกทานเปนผทมคณสมบตสอดคลองกบสาขาวชาทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ทานเหลานไดสละเวลาอนมคาในการชวยอานและพจารณาตนฉบบพรอมทงใหคำาแนะนำาทมประโยชน
ตอการดำาเนนการจดทำาวารสารเปนอยางดกองบรรณาธการขอกราบขอบพระคณมาณโอกาสน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามฉบบนประกอบดวยบทความ
จำานวน21เรองไดแก(1)การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศน(2)การเปรยบเทยบปจจย
ทมผลตอการตดสนใจในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนสองภาษา(3)แนวทางการดำาเนนงานดาน
การมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาคสวน(4)คณภาพบรการคณคาการรบรความไววางใจและ
ความจงรกภกด(5)การวเคราะหตนทนการบรการทางบญช(6)คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจ
(7)โอกาสในการพฒนาและความทาทายในการพฒนาของวฒนธรรมดงเดม(8)การพฒนาชดฝกอบรม
ดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจย(9)ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคความรเกยวกบการ
ตงครรภการสนบสนนทางสงคมและพฒนกจการตงครรภ(10)ตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล
(11)อวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน(12)การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม(13)การสง
เสรมความรในเนอหาผนวกวธสอน(14)ภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน(15)การศกษารป
แบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร(16)การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระ
(17)การนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต(18)สมรรถนะการรบรการทำางานและความเครยด
(19)การบรหารหนสนและมลคากจการ(20)ความพรอมและแนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพ
บญชและ(21)กลยทธการเพมคณคางาน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม ยนดตอนรบสำาหรบบรรดา
นกวชาการและนสตนกศกษาทตองการนำาเสนอผลงานวชาการ ไมวาจะเปนบทความวจย บทความ
วชาการบทความทวไปหรอบทวจารณหนงสอทงจากภายในและภายนอกมหาวทยาลยมหาสารคามกอง
บรรณาธการยนดตอนรบเปดกวางและพรอมรบตนฉบบของทานตลอดเวลา
ขอใหศกษารปแบบการเขยนจากทายวารสารแตละฉบบ สงมาใหยงกองบรรณาธการโดยไว
หวขอเรองและประเดนนำาเสนอทเกยวของกบมนษยศาสตร สงคมศาสตร ศกษาศาสตร บรหารธรกจ
เศรษฐศาสตรและอนๆกองบรรณาธการยนดและพรอมรบตนฉบบเปนอยางมากเพอใหเกดการเปดกวาง
ดานเนอหาและสาระทจะบรรจในวารสารและเพอใหครอบคลมทกสาขาและวทยาการทเกยวของกบทางดาน
มนษยศาสตรและสงคมศาสตร
ในสดทายนกองบรรณาธการขอขอบพระคณทานผอานทกทานทไดใหคำาตชมและใหคำาแนะนำา
เพอการปรบปรงการดำาเนนการจดทำาวารสารมาโดยตลอด โดยกองบรรณาธการไดใหความสำาคญและมง
เนนกบการพฒนาและปรบปรงคณภาพของวารสารใหเปนทนาเชอถอและยอมรบในวงการวชาการอยเสมอ
และตอเนอง
รองศาสตราจารยดร.ปพฤกษบารมอตสาหะวาณชกจ
บรรณาธการ
การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง
ของประชาชนในสงคมไทย
กฤษณ รกชาตเจรญ............................................................................................................1
แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาคสวนของศนยพฒนาเดกเลก
สงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธ
ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพย.....................................................................11
ความสมพนธระหวางคณภาพบรการคณคาการรบรความไววางใจกบความจงรกภกด
ของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฎรธาน
ทกษพร คงคาชวย, ธนาย ภวทยาธร, นตย หทยวสวงศ สขศร...........................................21
คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรง
เกตมาต ดวงมณ...............................................................................................................31
การวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอเมองจงหวดขอนแกน
นงนช ไชยผาสข, มธนา ดลพนธ, สมฤทธ ศรคะเณรตน.....................................................40
โอกาสในการพฒนาและความทาทายในการพฒนาของวฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธ
ในบรบทของโลกาภวฒนทางวฒนธรรม
เปรมสน คำาทปน...............................................................................................................48
การพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร
สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวดสกลนคร
วาโร เพงสวสด ...............................................................................................................53
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคความรเกยวกบการตงครรภการสนบสนนทางสงคม
และพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง
พชญนาถ ครองญาต, บวทอง สวางโสภากล......................................................................62
ตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโลจงหวดนครศรธรรมราช
ชญาน เวยงสมทร, ชชฎา อมรนทร, ปาวนา เพชรเกาะ, ภานเดช แซตง,
วรยส ไกรเดช, รจนา ขนแกว............................................................................................75
อวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
วรางคณา เสนสม.............................................................................................................86
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม:กรณศกษาลกคาธ.ก.ส.
ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงด..........................................................................................95
การสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป
เพอการจดการเรยนรบรณาการบรบทชมชนทองถนและสงคมเศรษฐกจพอเพยง
ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ ...............................................................................................109
ภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถนตำาบลทาสวางอำาเภอเมองสรนทรจงหวดสรนทร
สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรอง..............................................121
สารบญ
การศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐ
สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวงศกษาธการ
สวสด วชระโภชน...........................................................................................................134
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท...............146
การนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต:ศกษากรณกรงเทพมหานคร
ปพ.ศ.2556-2558
สรนทร กปตถา ณ อยธยา ............................................................................................158
สมรรถนะและการรบรการทำางานทมผลตอความเครยดของบคลากรสำานกงานสอบบญช
เสาวรตน บรรยงพฒนะ, เสาวนย สมนตตรพร, พงษเทพ ศรโสภาจต...............................168
ผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยน
ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
อภศกด เจยรสคนธ, ธบด สกลวชญธาดา, กนยารตน ดาษจนทก,
เบญจวรรณ ศภทรพร, พชชานนท ภาโสภะ.....................................................................175
ความพรอมและแนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาสประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
อมร โททำา......................................................................................................................183
กลยทธการเพมคณคางานเพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
ยวด จนทะศร ................................................................................................................198
2
UsingtheThaiFreeTelevisionChannel’sWebsiteforPromotingPoliticalParticipation
inThaiSociety
Krish Rugchatjaroen........................................................................................................1
TheDevelopmentoftheGuidelineforParticipationOperationsandSupportfromAll
SectorsoftheChildDevelopmentCentersunderLocalAdministrativeOrganizations
inKalasinProvince
Daonuea Daendongying, Maliwan Noibutip..................................................................11
RelationshipbetweenServiceQuality,AwarenessValue,RelianceandLoyaltyof
TouristsatResortBusinessesinKohSamui,SuratThani.
Thaksaporn Kongkachauy, Tanayu Puwittayathorn,
Nit Hataiwasriwong Suksri..............................................................................................21
ChineseVocabularyUsedintheVegetarianFestivalCelebratedbyChineseThaisin
TrangProvince
Katematu Duangmanee..................................................................................................31
CostAnalysisofAccountingServicesofHotelBusinessesinMuang,KhonKaen
Nongnuch Chaipasuk, Mattana Dolphun, Samrith Sirikanerat.......................................40
TheDevelopmentOpportunitiesandDevelopmentChallengesofEthnicTraditional
Cultureinthecontextof“CulturalGlobalization”
Pramesini Khamtab.........................................................................................................48
TheDevelopmentofaSelf-DevelopmentPackagetoPromoteClassroomResearch
CompetencyofTeachersundertheSakonNakhonEducationalServiceArea
Waro Phengsawat.........................................................................................................53
AdversityQuotient,KnowledgeofPregnancy,SocialSupportandMaternalTasks
ofPregnancyofthePregnantAdolescentsatAngThongProvince
Phitchayanat Khrongyat, Buathong Sawangsopakul....................................................62
CostandreturnofBungalowBusinessesinNakornSiTammarat.
Chayanee Weingsamut, Chatchada Ammarin, Pawina Phetkoh, Phanudet Saetang,
Worrayut Kraidet, Rojana Khunkaew............................................................................75
Non-verbalLanguageoftheMajorCharacterinRomancenovels
Warangkana Sensom...................................................................................................86
SavingsofAgriculturalHouseholds:AcasestudyofcustomersoftheBankfor
AgricultureandAgriculturalCooperatives
Sarawut Srithong, Yothin Sawangdee............................................................................95
Contents
EnhancingPre-ServiceScienceTeachers’PedagogicalContentKhowledgeIntegrating
LocalContextIntoScienceTeachingforPromotingaSufficiencyEconomySociety
Siriwan Chatmaneerungcharoen.................................................................................109
KhmerSurinVillages’ToponymswithLocalPlantsinThasawangSub–District,
MuangSurinDistrict,SurinProvince
Somchaya Sritram, Vasa Wongsuksaweang and Chintana Rungrueng.....................121
StudyofanUndergraduateRegistrationServiceModelinGovernmentUniversities
undertheOfficeoftheHigherEducationCommission,MinistryofEducation
Sawat Wicharapote.......................................................................................................134
ManagementofRueanRueaPhraLearningCenterofWatChaemUthitCommunity
Sarinee Inkham, Waranya Sae-yian, Sirawit Chaibubpha, Utai Parinyasutinun.........146
TheImplementationofaHealthCarePolicyforSeniorCitizens:ACaseStudyofthe
BangkokMatropolitanAdministrationin013-15
Surinthon Kapitha Na Ayudhya....................................................................................158
Theaccountingofficepersonnel’scompetencyandworkperceptiontowardstress.
Saowarat Banyongpatthana, Saowanee Samantreeporn, Prongthep Srisopachit.....168
TheEffectofLiabilityManagementandItsAffectonValuePerformanceatthe
StockExchangeofThailand.
Apisak Jaerlasukon, Tibodee Sakulvichayatada, Kanyarat Datchanthuk,
Benjawan Supapattarapohn, Pitchanan Pasopa..........................................................175
TheStateofReadinessandEducationalSystemDevelopmentoftheAccounting
ProfessionforbeingtheAseanEconomicCommunity(AEC)ofHigherInstitution
EducationinRoi-Gaen-SarasinGroup
Amorn Thotham............................................................................................................183
JobEnrichmentStrategyforDevelopingEmployeesinTheworkplace
Yuwadi Chunthasiri.......................................................................................................198
การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวม
ทางการเมองของประชาชนในสงคมไทย
Using the Thai Free Television Channel’s Website for Promoting Political
Participation in Thai Society
กฤษณรกชาตเจรญ1
KrishRugchatjaroen1
บทคดยอ
การวจยเรอง“การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการ
เมองของประชาชนในสงคมไทย” มวตถประสงคเพอศกษาสถานการณของชองโทรทศนฟรเวบไซตการ
จดการ/ความสามารถ/องคประกอบทนาสนใจทจะมสวนรวมทางการเมองของประชาชนในประเทศไทยและ
ในการสรางกรอบความคดทสำารวจปจจยทงหาของการจดการสารสนเทศไดแกคณภาพของระบบคณภาพ
ของสารสนเทศ คณภาพของบรการ ความตงใจทจะใช และความพงพอใจของผใชเพอสงเสรมการมสวน
รวมทางการเมองในสงคมไทยผลการศกษาพบวา 1) เวบไซตของสอโทรทศนไทยมการจดการระบบได
อยางดและมแนวทางสงเสรมการมสวนรวมทางการเมองไดในระดบหนงแตยงมขอจำากดในการแสดงออก
ทางการเมองสงเสรมการแสดงออกทลดการขดแยง2)เวบไซตของสอโทรทศนไทยใสใจกบคำาถาม/ขอรอง
เรยนของผใชและมแผนการนำาขอมลเหลานกลบสสาธารณะ3)เวบไซตของสอโทรทศนไทยสงเสรมการม
สวนรวมทางการเมองในสงคมไทยไดภายใตขอจำากดทางกฎหมาย อยางไรกตามประชาชนซงเปนกลม
ตวอยางสวนใหญตองการใหมเสรภาพในการแสดงความเหนการพดการเขยนการพมพการโฆษณาและ
การสอความหมายดวยวธการอน
ค�าส�าคญ: เทคโนโลยสารสนเทศ,การมสวนรวมทางการเมอง,ฟรทว
Abstract
TheThaifreetelevisionchannelwebsitesuseInformationTechnologyManagement(ITM)
toenhancetheirnewspublications.Atthesametime,theybringtotheThaipeopleapromiseof
greateraccessibility,correctnessandreliance.Theaimsofthisresearchweretostudythecurrent
situationwiththefreetelevisionchannelwebsitesparticularlywithrespecttotheirmanagement
andwhetherthecapabilitiesofthesystemcanencouragepoliticalparticipationbyThaicitizens.
Thestudycreatesaconceptualframeworkthatinvestigatesfivefactorsincludingsystemquality,
1 อาจารยประจำาภาควชาสงคมศาสตรคณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตรมหาวทยาลยมหดล1 Lecturer,FacultyofSocialSciencesandHumanities,MahidolUniversity
2 กฤษณ รกชาตเจรญการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรม...
informationquality,servicequality, intentiontouseandusersatisfactionforpromotingpolitical
participationinThaisociety,Theresultsshowedthat:1)Themanagementofthefreetelevision
channel websites has been successful in arranging a capable system for promoting political
participation.2)Thai free televisionchannels’websitesshouldpayattention to thequestions/
complaintsofusers.3)Thaifreetelevisionchannel’swebsitecanpromotepoliticalparticipationin
ThaiSociety.
Keywords: informationtechnology,politicalparticipation,freetelevision
บทน�า
จากการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและ
สงคมทมกระแสรนแรงอยางตอเนองในปจจบน
หลายประเทศตางปรบตวเพอพฒนาประเทศของ
ตนใหทนตอการเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ
สงคมและการเมองทเกดขนอยางรวดเรวโดยความ
สำาคญในการพฒนาประเทศ ประการหนงนนยอม
ตองอาศยการใชเทคโนโลยสารสนเทศ(information
technology)ซงเปดโอกาสใหทกคนสามารถเขาถง
สารสนเทศไดอยางทนทวงท มนษยไดกาวเขาส
สงคมขอมลขาวสารอยางตอเนองและมแนวโนมจะ
เพมมากยงขน เทคโนโลยสารสนเทศนนจงม
บทบาทตอชวตประจำาวนและในทกๆ องคการใน
ยคโลกาภวตนนองคการภาครฐและภาคเอกชนเอง
ตางกตองปรบตวทจะรบมอกบการเปลยนแปลง
ทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง(Delone&
McLean,2003,pp.9-31)
เทคโนโลยมความจำาเปนในการบรหารงาน
ของทกๆองคการโดยเทคโนโลยทถกนำามาใชใน
องคการเพอการตดตอสอสารทมความรวดเรวใน
การใหบรการการสงเสรมการมสวนรวมและเพม
ความไดเปรยบในการแขงขนเพอใหเกดประโยชน
และประสทธผลในการจดการงานในองคการ เพม
ขดความสามารถขององค การให ทนต อการ
เปลยนแปลงเพอก าวส การแข งขนในระดบ
นานาชาตตอไป
เทคโนโลยสารสนเทศยงสามารถชวยจดการ
และสรางใหการทำางานของหนวยงานตอบสนองตอ
ความตองการของประชาชนเพราะเทคโนโลยมการ
ประมวลผลขอมลอยางรวดเรวโดยมความเรวกวา
การทำางานของมนษยหลายเทา ซงจะสามารถเขา
มาชวยในดานงานบรการตางๆ ไดเปนอยางดรวม
ถงงานในดานการตดตอประสานงานกบหนวยงาน
ตาง ๆ เทคโนโลยกมบทบาทเขามาเปนสวนชวย
เพมความสะดวกรวดเรวในดานการประสานงานใน
แตละองคการอกทงยงชวยในการสงขอมลขาวสาร
ทหนวยงานตองการสอถงประชาชน และขอมล
ขาวสารทประชาชนตองการสอถงหนวยงานได
อยางฉบไว กลาวไดวา เทคโนโลยสารสนเทศ
สามารถชวยจดสรรงานขอมลตาง ๆ ทมจำานวน
มากไดเปนอยางด และสามารถมาจดรปแบบ
องคการใหมรปแบบทสมบรณ มกฎเกณฑ ทน
ทวงทและตรวจสอบได (David&Robert, 2005,
pp.344-345)
ในระบบการเมองแบบประชาธปไตย
สอมวลชนทำาหนาทเปนทงผถายทอดสารการเมอง
และผสงสารทางการเมองโดยปจจบนโทรทศนเปน
สอทมลกษณะมวลชนมากทสดซงไดแยงเวลาและ
ความสนใจของประชาชนไปจากหนงสอพมพและ
เมอสอบถามประชาชนวาได รบข าวสารจาก
สอมวลชนประเภทใดมากทสด จะพบวาไดรบ
ขาวสารจากโทรทศนมากทสด(เสถยรเชยประทบ,
2551, หนา 34) เมอประกอบกบเทคโนโลย
สารสนเทศทสามารถเขาถงไดอยางรวดเรวฉบไว
จงทำาใหสามารถเขามามบทบาทตอการนำาเสนอ
ทศนคต และความคดเหนสวนบคคล ขอมลทาง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 3 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ความคดเหนของประชาชนทสำาคญในการพฒนา
ประเทศไดนนคอความคดเหนในการหาทางออก
ทางการเมองปจจบนพบวาการมสวนรวมตอการ
แสดงความคดเหนทางการเมองมหลายชองทาง
ไดแกสอโทรทศนสอวทยสอสงพมพเปนตนกรณ
ตวอยาง เชน สอโทรทศนเปนผ ถายทอดสาร
การเมอง และผสงสารทางการเมอง โดยมสถาน
โทรทศนเปนสอ การมสวนรวมจงมความจำาเปน
อยางยงทไมเพยงแตรบสารอยางเดยวการตอบรบ
รวมแสดงความคดเหนตอขอมลขาวสารจงมความ
สำาคญสอโทรทศนมกกระทำาในรปแบบของการสง
สารผานสอมวลชนเพอใหคำารองหรอความตองการ
นนมความนาเชอถอและไดรบความสนใจผานรป
แบบการสมภาษณ โพล และการสมภาษณกลม
ฯลฯแตบางครงการสงผานรปแบบเหลานมความ
จำาเปนอยางยงทจะตองใชระยะเวลานานกวาทจะ
ไดรบการตอบรบดงนนเทคโนโลยสารสนเทศผาน
ระบบคอมพวเตอร ควบค กบระบบเครอข าย
อนเตอรเนตจงเปนกญแจสำาคญทจะเขามาชวยใน
การสอสารเกดประโยชนและประสทธภาพในการ
สอสาร สามารถตอบสนองความตองการของ
ประชาชนเปนชองทางการกระจายเผยแพรขอมล
และการมสวนรวมทางการเมองททงรบและสงกลบ
ขอมลขาวสารการแสดงทศนคตของแตละบคคลใน
ยคปจจบนมกพบในรปแบบของสอเวบไซต ทใช
เครอขายอนเตอรเนตเปนฐานเชอมตอ เพอหลก
เลยงการแสดงการมสวนรวมทางการเมองบนท
สาธารณะเชนการชมนมตามจดตางๆทอาจจะ
ไมเปนการปลอดภยในการรวมแสดงความคดเหน
ซงกนและกน(reciprocal)อกตอไป
จากการมส วนรวมดงกลาว การใชสอ
เวบไซตเปรยบเสมอนเครองมอในการ รวมแสดง
ความคดเหนเพอหาทางออก และการกระตนเพอ
ใหเกดผลกระทบทางการเมอง แมวาประเทศไทย
จะมพระราชบญญตวาดวยการกระทำาความผด
เกยวกบคอมพวเตอรพทธศกราช2550กำากบดแล
แลวกตามเพราะเปนทชดเจนวาการมสวนรวมผาน
สอเวบไซตหากขาดการบรหารทดผลทตามมาคอ
ไมสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศไดอยางเตม
ประสทธภาพ (Ott,Hyde,&Shafritz,1990,pp.
63) จงทำาใหผวจยมความสนใจในการศกษาการม
สวนรวมในการแสดงความคดเหนผานสอเวบไซต
เพอใหไดรปแบบการมสวนรวมผานสอเวบไซต
อยางเปนรปธรรม เปนประโยชนตอผดแลระบบ
เวบไซตใหมแนวทางการตงกฎการอธบายและขอ
จำากดในการแสดงความคดเหน โดยทขอจำากดจะ
ตองไมลดรอนสทธตามรฐธรรมนญ แตขอจำากด
เหลานนจะมาแกไข และสรางแนวทางการดแล
ขอมลทผานในระบบและจบประเดนสำาคญเพอการ
คนขอมลจากสอเวบไซตของชองโทรทศนกลบส
ภาคประชาชนและภาคสงคมโดยใหสงคมไดรวม
กนวเคราะห ไตรตรอง เพอหาทางออกทางการ
เมอง ใหขอมลทมประโยชนสสาธารณะ ลดความ
แตกแยกทางการเมอง สงเสรมการมสวนรวม
ทางการเมองอยางแทจรงเพอการพฒนาเศรษฐกจ
สงคมการเมองและความมนคงของประเทศตอไป
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาความพงพอใจของประชาชน
ตอคณภาพเวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวม
ทางการเมอง
2. เพอศกษาแนวทางการสนบสนนให
ประชาชนมสวนรวมทางการเมองของเวบไซตสอ
โทรทศน
3. เพอศกษาประโยชนทประชาชนไดรบ
จากการใชเวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวม
ทางการเมอง
4. เพอศกษาการคนขอมลทได รบจาก
ประชาชนในการมส วนร วมทางการเมองส
สาธารณชน
4 กฤษณ รกชาตเจรญการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรม...
ขอบเขตของการวจย
1. ในเชงหนวยทศกษา จะเปนการวจยใน
เชงผสมผสานโดยไดขอมลจาก 2 กล ม ไดแก
1) ประชาชนผ ใชงานเวบไซตของสอโทรทศน
2) ผดแลเวบไซตของสอโทรทศนในรปแบบฟรทว
ซงเปนชองรายการทหารายไดจากโฆษณาอยาง
เดยวอาจอยในรปเสาจานหรอเคเบลไดแกชอง
3,5,7,9,NBTและThaiPBS
2. ในเชงทฤษฎจะใชแบบจำาลอง “ความ
สำาเรจของระบบสารสนเทศ”ของDelone&McLean
(2003)เพอมงไปสการสรางกรอบแนวทางของการ
จดการเวบไซตของสอโทรทศนเพอการมสวนรวม
ทางการเมองของประชาชนในสงคมไทยซงกอให
เกดประโยชนตอประชาชนในการแสดงออกทาง
การเมองและการเสนอขอมลกลบคนสสาธารณชน
ของสอโทรทศนในรปแบบตางๆ
วธด�าเนนการวจย
การคนหาองคความรหรอกรอบแนวความ
คดการจดการนจะอาศยกระบวนแบบแผนการวจย
เชงผสมผสาน (mixedmethods research) เพอ
ประมวลภาพรวมของเวบไซตทเปนสอสารสนเทศ
ทประชาชนตองการและสามารถเขาถงไดในการ
แสดงออกทางการเมอง และมมมองของผ ดแล
เวบไซตของสอโทรทศนเพอการจดการเวบไซตให
รองรบการแสดงออกของประชาชน
1. ระเบยบวธการวจยแบบผสมผสานทง
การวจยเชงคณภาพดวยการสมภาษณเชงลก (in-
depthinterview)และการวจยเชงปรมาณดวยการ
ใชแบบสอบถาม(questionnaire)
2. การกำาหนดพนท ในการวจย ผ วจย
ทำาการคดเลอกพนทเพอเปนสนามในการศกษา
โดยกำาหนดพนทคอพนทในเขตกรงเทพมหานคร
เนองจากพนทกรงเทพมหานครเปนพนททมการใช
งานอนเตอรเนตรวมถงเทคโนโลยสารสนเทศมาก
ทสดในประเทศไทยและเปนพนททมกมการชมนม
ทางการเมอง
ประชากรและกลมตวอยาง
ในการวจยครงน ประชากรเปาหมายแบง
ออกเปน2กลมคอ
1) ประชาชน โดยผ ถกสมภาษณตองม
คณลกษณะคออาย20-60ปเปนผทใชงานเวบไซต
ของสอโทรทศนเวบใดเวบหนงในการแสดงความ
คดเหนทางการเมองและมการใชงานเวบไซตของ
สอโทรทศนเปนประจำาสมำาเสมอ
2) ผดแลเวบไซตของสอโทรทศนโดยผถก
สมภาษณตองมคณลกษณะคอเปนผดแลเวบไซต
ไมตำากวาระยะเวลา 1 ป ประกอบดวยเวบไซต
www.thaitv3.com,www.tv5.co.th,www.ch7.com,
www.mcot.net,www.nbttv.prd.go.thและ
www.thaipbs.or.th
วธการสมตวอยางทำาการสมตวอยางในกลม
ผดแลเวบไซตของสอโทรทศน 6 เวบไซต โดยวธ
สมแบบเฉพาะเจาะจง(purposivesampling)ซงผ
วจยเลอกตวอยางตามคณลกษณะทกำาหนดไวคอ
เปนผดแลเวบไซตของสอโทรทศนทง 6 เวบไซต
และมหนาทดแลเวบไซตมาไมตำากวา1ปเวบไซต
ละ1คนรวมทงสน6คน
จากนนสมตวอยางในกลมประชาชนทใชงาน
เวบไซตสอโทรทศน โดยวธการสมแบบสโนวบอล
เทคนค(snowballtechnique)โดยผวจยจะถามผ
ดแลเวบไซตว า ควรจะเชญตวอยางในกล ม
ประชาชนเปนบคคลใดตอไป ซงเลอกจากคนท
แสดงความคดเหนและใชงานบอยทสด จากสถต
การเขาใช(logstatistic)เรยงลำาดบจนครบเวบไซต
ละ3คนรวมทงสน18คน
การเกบรวบรวมขอมล
นอกจากขอมลดานเอกสารจากการเกบ
รวบรวมขอมลวชาการและวจยจากหองสมดแลวยง
ไดขอมลภาคสนามโดยการใชแบบสมภาษณ
แบบสมภาษณประชาชนแบงแบบเปน6
สวนใหญๆดงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 5 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบ ประกอบ
ดวยเพศอายสถานภาพระดบการศกษาอาชพ
รายไดตอเดอนการใชบรการเวบไซตในการแสดง
การมสวนรวมทางการเมอง (เชน การตดตาม
ขาวสารหรอรบฟงขาวสารการใหขอเสนอแนะการ
แสดงความคดเหน ฯลฯ) และเวบไซตทใชบรการ
บอยทสด
สวนท 2 การสอบถามเกยวกบความพง
พอใจตอปจจยเทคโนโลยสารสนเทศของเวบไซต
สวนท3รปแบบการมสวนรวมทางการเมอง
ของประชาชนและแนวทางทประชาชนตองการให
เวบไซตจดทำาเพอสนบสนนการมสวนรวมทางการ
เมองของประชาชน
สวนท 4 ประโยชนทไดรบจากการใชสอ
เวบไซตเพอการมสวนรวมทางการเมอง
สวนท 5 การคนกลบขอมลทไดรบจาก
ประชาชนสสาธารณชน
สวนท6ขอเสนอแนะ/ความคดเหนเพมเตม
เกยวกบการใชงานเวบไซตสอโทรทศนเพอการม
สวนรวมทางการเมอง
แบบสมภาษณผดแลเวบไซต แบงแบบ
เปน4สวนใหญๆดงน
สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบ ประกอบ
ดวยเพศอายสถานภาพระดบการศกษารายได
ตอเดอนประสบการณทำางาน
สวนท2การจดการเวบไซตเพอรองรบการ
แสดงความคดเหนของประชาชน
สวนท3แนวทางการคนขอมลสสาธารณชน
สวนท 4 ปญหาและอปสรรคในการจดการ
เวบไซต
การวเคราะหขอมล
การวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ ใช
วธการเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณเปน
หลก ซงผวจยใชวธการวเคราะหจำาแนกแยกแยะ
ขอมลทไดแจกแจงไปตามชดของมโนทศนใน
กระบวนการขอมลและดำาเนนการสบสาวไปสคำา
ตอบ ความสมพนธ หรอในเชงขอเสนอแนะ ซง
สามารถนำาไปสขอสรปตามวตถประสงคทวางไว
โดยผ ศกษาไดเนนการสรปโยงความสมพนธ
ระหวางมโนทศนจากประเดนเนอหาหรอสาระ
สำาคญในสถานการณทศกษาเปนหลก
สรปผลการวจย
1. ความพงพอใจของประชาชนตอคณภาพ
เวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวมทางการเมอง
ความพงพอใจของประชาชนตอคณภาพ
เวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวมทางการเมอง
ประชาชนพบว าการรบร และความเข าใจใน
สถานการณประเดนทางการเมองอาจเกดขอจำากด
ในการแสดงความเหนของพวกเขาเกยวกบเรอง
ทางการเมอง อยางไรกตามประชาชนหวงวา ถา
ความมนคงทางการเมองไดรบการพฒนาจากขอคด
เหนของประชาชน ภายหลงการรบขาวสารจาก
ชองสถานโทรทศนฟรทวในประเทศไทยจะชวยให
ประชาชนแสดงความคดเหนของตน เพอสรางให
เกดความชดเจนของเนอหาผานการมความเปน
อสระ โดยไมมการเลอกนำาเสนอเพยงแคดานใน
ดานหนง
อย างไรกตามเวบไซต ของช องสถาน
โทรทศนฟรทวในประเทศไทยนนประชาชนเหน
ความสำาคญตอการไดรบการประเมนในแงของ
ประสทธภาพของความถกตอง รวมถงความ
สามารถในการเขาถงได และขอมลมความเชอมน
มผลงานของนกวจยตางๆ มากมายกอนหนานท
ใหความสำาคญตอการตรวจสอบความสำาเรจของ
บรการเวบไซตแตยงไมพบการประเมนสอเวบไซต
ทม งการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอ
โทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง
ของประชาชนในสงคมไทยเทาทควร
2. แนวทางการสนบสนนใหประชาชนมสวน
รวมทางการเมองของเวบไซตสอโทรทศน
แนวทางการพฒนาระบบการรวมรบการ
แสดงความคดเหนและข อซกถามของภาค
6 กฤษณ รกชาตเจรญการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรม...
ประชาชนคอการพฒนาเวบบอรดโดยมแผนและ
คณะทำางานทแยกออกมาจากเวบไซตหลกเพอการ
รวมรบการแสดงความคดเหนและขอซกถามของ
ภาคประชาชนทสามารถเขาใชบรการ เพอเปนอก
หนงชองทางสำาหรบผรบขาวสารทจะแสดงความ
เหนเกยวกบขาวและโปรแกรมทงหมดของชอง
รายการ รวมทงมแผนในการแยกสวนเนอหาเพอ
สรางเปนพนทรบเนอหาประเดนทางการเมองอก
ดวยภายใตทศนคตทวา“เรากลมผใหขอมลควรม
การนำาเสนอทกแงมม”ทงนมความสอดคลองกบใน
ทกชองสถานโทรทศนฟรทวในประเทศไทยชองอน
ๆแตพบเพยงชองโทรทศนไทยพบเอสเทานนทได
มการวางแผนอยางเปนรปธรรมทจะนำาเสนอความ
คดเหนของผใชทงหมดในความเปนจรงภายใต
แผนการพฒนาพรอมถงเนนการปรบเนอหาขอมล
ขาวสารใหขอมลสดทายตองเปนขอมลทไมมการโต
แยงจากสงคม
3. ประโยชนทประชาชนไดรบจากการใช
เวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวมทางการเมอง
ประโยชนทประชาชนไดรบจากการใช
เวบไซตสอโทรทศนเพอการมสวนรวมทางการเมอง
โดยทกคนสามารถทำาหนาทเปนสอได ทงการนำา
เสนอขาวและการแสดงความคดเหนและสามารถ
คนหาขอมลไดอยางกวางขวางนำาไปสการเรยนรท
ไรขดจำากดทำาใหทกคนทกสงคมตองมการปรบตว
และพฒนาใหทนตอการเปลยนแปลง การขยาย
โอกาสทางการเรยนร และธรรมชาตแกนกเรยน
นกศกษาและประชาชนทวไปรวมทงสามารถเพม
มลคาในการใหขอมลทางการศกษาการมสวนรวม
ทางการเมอง และยงสามารถเพมชองทางการ
ตดตอสอสารกบเครอขายพนธมตรตาง ๆ ทง
ภายในประเทศและตางประเทศ
4. การคนขอมลทไดรบจากประชาชนใน
การมสวนรวมทางการเมองสสาธารณชน
การคนขอมลทไดรบจากประชาชนในการม
สวนรวมทางการเมองสสาธารณชนมแผนการผาน
สอหรอชองทางในการตดตอในลกษณะของการ
ส อสารแบบสองทางผ านระบบ เคร อข าย
อนเทอรเนตเปนสอรปแบบใหม(newmedia)เพอ
ใหประชาชนทวไปสามารถนำาเสนอและเผยแพร
ข อมลขาวสารไดด วยตนเองออกส สาธารณะ
ตวอยางเชน Facebook, Twitter, LinkedIn,
GooglePlus,MySpace,YouTube,Blog,Wiki
รวมทงเวบไซตตางๆทงในประเทศและตางประเทศ
ทเปดใหบรการfilesharing,photosharing,video
sharing และกระดานขาว (board) เปนตนโดย
ตวอยางสถานไทยพบเอสไดทำาการจดตงคณะแผน
และคณะทำางานทแยกออกมาจากเวบไซตหลกเพอ
การรวมรบการแสดงความคดเหนและขอซกถาม
ของภาคประชาชน รวมทงมแผนในการแยกสวน
เนอหาเพอสรางเปนพนทรบเนอหาประเดนทางการ
เมองและประเดนอนๆ อกดวย เพอใหประชาชน
ไดแสดงความคดเหนเกยวกบประเดนตางๆ ทเกด
ขนในสงคมและนำาเสนอในรปแบบขอมลขาวสาร
ผลสำารวจ อกทงมแผนในการสะทอนขอมลเหลาน
สหนวยงานทมสวนเกยวของ เพอการพฒนาการ
บรการตอไป
อภปรายผลการวจย
จากการวเคราะหขอมลสามารถอภปรายผล
การวจยดงน
หลกสำาคญของการนำาสอเวบไซตเขามาชวย
ในการบรหารงานทงหนวยงานภาครฐและหนวย
งานภาคเอกชนตางใหความสำาคญตอการขบเคลอน
สอสารสนเทศผานสอเวบไซต ผวจยไดใหความ
สำาคญตอการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอ
โทรทศนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง
ของประชาชนในสงคมไทย จากปญหาทางการ
เมอง (political issues) ทผานมานน ชองสถาน
โทรทศนในประเทศไทย ไดเผยแพรขอมลขาวสาร
ทางการเมองสงตรงสภาคประชาชนโดยการให
บรการสารสนเทศผานสอเวบไซตควบคดวย เพอ
ใหประชาชนเขารบฟงขอคดเหนรวมถงขอเสนอ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 7 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
แนะตอขาวสารทเกดขนไดอยางทวถงและฉบไว
ปจจบนการเผยแพรขอมลทประชาชนให
ความสนใจ จงเปนเปาหมายสำาคญของผบรหาร
ชองสถานโทรทศนในประเทศไทย ขาวการเมอง
(political news) จงเปนขาวทไดรบความสนใจ
อยางยงจากภาคประชาชน โดยขอมลออกอากาศ
สงตรง(broadcast)ถงภาคประชาชนประกอบกบ
การใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศน
เพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในสงคม
ไทย เพอเปนสอกลบระหวางผสงขาวสารและผรบ
ขาวสาร (feedback communications) การ
พจารณาการบรหาการใหงานบรการสารสนเทศ
ผานสอเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรมการม
สวนรวมของประชาชนในสงคมไทย
จากขอมลการประเมนทพบในประเทศไทย
พบการประเมนสอสารสนเทศดานสอเวบไซตของ
ปรชญนนท นลสข ทไดกลาวถง “การประเมน
คณภาพเวบขอมลสารสนเทศ” โดยกลาววา การ
ออกแบบและพฒนาเวบไซตไดเพมขนโดยลำาดบ
และนบวนจะยงทวจำานวนขนในปจจบนมเวบไซต
ออนไลนในระบบอนเตอรเนตนบไมถวน แตม
คำาถามสำาคญทตองมาหาคำาตอบกคอเวบไซตแบบ
ไหนทมคณภาพด เวบไซตแบบใดจงจะถอวาเปน
เวบทมคณคา และเหมาะสมสำาหรบนำามาใช
ประโยชน เปนเรองทตองตอบคำาถามกนอยเสมอ
และยงไมมคำาตอบทชดเจน แบบประเมนเวบเพจ
ของแนนซ อเวอรฮารท ซงกำาหนดระดบการให
คะแนนเอาไวอยางนาสนใจและนาจะนำามาขยาย
ความเพอประโยชนในการประเมนคณภาพของเวบ
สำาหรบนกออกแบบและพฒนาเวบ รวมถงผท
เ ก ยวข อง ในการ จดสารสนเทศผ านระบบ
อนเตอรเนต จะไดมแนวทางในการตรวจสอบและ
ประเมนคณภาพทสามารถอธบายเหตผลได โดย
ขอมลทไดกลาวถงในการประเมนคอความทนสมย
(current)เนอหาและขอมล(contentandinforma-
tion)อำานาจความรบผดชอบ(authority)การเชอม
โยงขอมล (navigation) การปฏบตจรง (experi-
ence) ความเปนมลตมเดย (multimedia) การให
ขอมล(treatment)การเขาถงขอมล(access)ความ
หลากหลายของขอมล(miscellaneous)(Everhart,
1996) จากทไดกลาวมานน มความสอดคลองใน
หนวยวดขององคประกอบแตละองคประกอบของ
Delone&McLean(2003)ทกลาวถงการศกษาการ
ใหงานบรการสารสนเทศผานสอเวบไซต ผวจยจง
ใชกรอบการประเมนการใชงานสารสนเทศบน
เวบไซตนเปนฐานสรปตามองคประกอบ เพอ
อธบายผลการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอ
โทรทศน และเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการ
เมองของประชาชนในสงคมไทย
ในปจจบนการเผยแพรขาวสารนนทำาได
อย างสะดวก รวดเรว ยดหย นและประหยด
เนองจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารท
เปลยนแปลงกระบวนการเผยแพรสารสนเทศทงใน
ระหวางบคคลไปสกลมผใชหรอแกสาธารณะโดย
อนเตอรเนตไดเขามามบทบาทในการสอสารทงใน
ระดบบคคลกลมบคคลภายในหนวยงานระหวาง
หนวยงานโดยไมจำากดเวลาและสถานท ความ
สามารถของอนเตอรเนตนอกจากสามารถนำาเสนอ
ดวยขอความและภาพแลวยงสามารถนำาเสนอดวย
เสยงและภาพเคลอนไหวทำาใหเกดการนำาเสนอใน
แบบส อผสมเกดข นด งน เทคโนโลยด าน
เสยงเสยงกนำามาใชประกอบในหนาเวบเพจใน
ลกษณะเปนเสยงประกอบคลออยเบองหลงเวบไซต
เทคโนโลยดานภาพวดโอภาพเคลอนไหวเปนอก
รปแบบหนงทมถกนำามาในหนาเวบเพจเชนเดยว
กบแบบเสยงการนำาเสนอขอมลขาวสารจะถกจด
เกบไวในรปแบบของแฟมขอมลวดโอ เชน .avi,.
mov,.mpeg เปนตนการสอสารสองทาง การ
สอสารระหวางเวบไซตกบผเขาชมการสอสารแบบ
สองทางทนยมนำามาใชเพอการสอสารทางเวบเพจ
ตาง ๆ เปนการเปดโอกาสใหผเขามาในเวบไซต
สามารถถามคำาถามเสนอความคดเหนใหคำาแนะนำา
โดยสอสารทางจดหมายอเลกทรอนกส เพอใหผท
ตองการตดตอสามารถสงจดหมายอเลกทรอนกส
8 กฤษณ รกชาตเจรญการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรม...
ได การสอสารสองทางจงใชเพอสอบถาม เสนอ
ความคดเหนหรอใหคำาแนะนำาตางๆรวมทงใชใน
การรบสมครสมาชก อนเตอรเนตมความแตกตาง
ไปจากสอปกต มคณสมบตเสนอไดทงภาพและ
เสยงสามารถเพมคณสมบตการตดตอสอสารสอง
ทางไดหนาโฮมเพจหนาโฮมเพจเปนอนเตอรเฟซ
สำาคญทจะทำาใหผใชตดสนใจวา จะเขามาดหนาน
หนาเดยวหรอหนาอนๆทมอยในเวบไซตนนถา
ไมมอะไรทแสดงใหเหนวาเวบไซตนมประโยชน
อะไรผใชกจะผานเวบไซตนไปถาขอมลในโฮมเพจ
แสดงใหทราบไดในระยะเวลาสนวาเปนโฮมเพจ
เกยวกบเรองอะไร เปนของใครสรางหรอปรบปรง
ขนเมอไร มทมาจากทไหน และตดตอกบผพฒนา
เวบไซตนนไดอยางไร กจะทำาใหผใชไดขอมลทจะ
ตดสนใจในการเขาชมเวบเพจหนาอนของเวบไซต
นน โฮมเพจเปนเสมอนศนยรวมของขอมลทมใน
เวบไซตนนควรมการเชอมโยงระหวางหนาเวบเพจ
อนกบโฮมเพจ โดยมสวนการเชอมโยงทชดเจนใน
หนาเวบเพจแตละหนาเพอกลบไปยงโฮมเพจ
นอกจากนควรมการใหขอสงเกตเมอมขอมลใหม
เกดขนและมสวนตดตอกลบไปยงผพฒนาเวบไซต
เพอสอบถามหรอแสดงความคดเหน
เวบไซตของชองสถานโทรทศนฟรทวใน
ประเทศไทยมความสำาคญมากกวาเพยงแคการนำา
เสนอรายการทจะออกอากาศผานสอเวบไซต
เทานนยงมการนำาเสนอขาวสารทผานการเผยแพร
ทางโทรทศนผานทางเวบไซตการทำารบขอมลขาว
ทผานการนำาเสนอโดยชองทางเวบไซต ทำาใหเปน
อกหนงชองทางสำาคญในยคปจจบน จากสภาพ
สงคมทมความเปลยนแปลงประชาชนมหลายชอง
ทางในการรบขอมลขาวสาร โดยเฉพาะอยางยง
ขาวสารทตองไดรบการกลนกรอง หนาทของผนำา
เสนอขอมลทดคอคดกรองเนอหาเพอใหผรบไดไตร
ตรงพจารณาสารนนๆ อกตอหนงโดยเฉพาะอยาง
ยงเนอหาขาวสารทางการเมองควรมชองทางให
ภาคประชาชนรวมกลนกรองขอมล และรวมแสดง
ความคดเหนตอขอมลเหลานนชองสถานโทรทศน
ฟรทวในประเทศไทยควรใหความสำาคญตอการใช
งานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสง
เสรมการมสวนรวมทางการเมองของประชาชนใน
สงคมไทยซงนบวาเปนการปฏวตเทคโนโลยแบบ
มสวนรวมทไดมาพรอมกบความรของขาวสาร สง
เสรมการมสวนรวมทางการเมองดงนนการจดการ
เทคโนโลยสารสนเทศของสถานโทรทศนฟรทวใน
ประเทศไทยจงเปนประเดน ใ หมทนาสนใจวาผ
มหนาทดแลเวบไซตและเครอขายจะจดการระบบ
เพอการสอสารทมประสทธภาพไดโดยเวบไซตของ
ชองสถานโทรทศนฟรทวตางประเทศอาทเชนบบ
ซ(BBC)ซเอนเอน(CNN)และเอนเอชเค(NHK)
ไดมการสนบสนนสำาหรบผรบขาวสารทสามารถเขา
ถง การทบทวนขาวสารไดอย างงายไดผานสอ
เวบไซต และมการเออปร ะ โยชนตอผรบสาร โดย
การจดกลมขาวตางๆ อยางชดเจนโดยเฉพาะขาว
ทางการเมอง และมพนท ร องรบการมสวนรวม
ทางการเมอง
การมสวนรวมทางการเมองเปนปจจยหนง
ทสำาคญในการชวดระบอบประชาธปไตยแตการท
ประเทศไทยมบรรยากาศทางการเมองทออนไหว
ประชาชนมการเคลอนไหวทางการเมองดวยการ
ชมนมเพอปดชองทางการเดนทาง และถนน
สาธารณะทำาใหเกดผลเสยตอภาพลกษณโดยรวม
ทงทางสงคม และทางเศรษฐกจ ดงนน การแก
ปญหาพฤตกรรมทางการเมองดงกลาว อาจจะม
ทางออกโดยการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของ
สอโทรทศนเปนชองทางแสดงออกแทนการชมนม
ปดถนนเพอสงเสรมการมสวนรวมทางการเมอง
ของประชาชนในสงคมไทยเปนการแสดงความคด
เหน ชวยลดการสญเสยชวตจากการชมนม ลด
ปญหาการแสดงความคดเหนผานสถานทสาธารณะ
รวมถงเปนขอมลยนยนตวตนตอความคดเหนและ
อาจเปนการสรางชองทางในการเสนอประเดน
สำาคญในการแกไขปญหา และรางกฎหมายระดบ
ประเทศตอไป
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 9 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะจากผลการวจย
การเพมประสทธภาพเวบไซต หนวยงาน
สามารถทำาไดโดย
1. การพฒนาเวบไซตใหมความทนสมยอย
เสมอ มการใหบรการทตรงตามความตองการของ
ประชาชน
2. พฒนาระบบเวบไซต ให รองรบกบ
เทคโนโลยสารสนเทศทเกดขนมาใหมอยางตอเนอง
3. ประชามสมพนธ ผานสอตางๆ เพอให
ประชาชนไดทราบถงกจกรรมทางการเมองท
สรางสรรคผานสอเวบไซต ทแตละหนวยงานไดม
การจดสรางขน
4. การพฒนาระบบเครอขายอนเตอรเนตใน
ประเทศเพอสนบสนนการนำาเทคโนโลยสารสนเทศ
มาใชในเพมประสทธภาพในการทำางานและการใช
บรการ
5. การพฒนาการบรการเวบไซต เพอให
ครอบคลมตามความตองการของประชาชน ให
บรการทมคณภาพ เพอใหเกดความพงพอใจตอ
ประชาชน
6. การพฒนาการบรการข อมล มการ
ปรบปรงขอมลภายในเวบไซตใหทนสมย และถก
ตอง
7. ตดตามผลและแจงผลการดำาเนนงาน
ตางๆใหประชาชนทราบอยางทนสมย
8. สรางแรงจงใจใหประชาชนหนมารบ
บรการแสดงความคดเหนผานสอเวบไซต
ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป
1. ควรมการศกษาสถานการณปจจบนของ
ผใหบรการและรบบรการทครอบคลมสอโทรทศนท
ใหบรการในปจจบน ไดแก ชองทวดจตอล ทม
จำานวนเพมขน และการสอสารทหลากหลายชอง
ทางมากยงขน เพอประเมนสถานการณทางการ
เมองในปจจบนและแนวทางทจะเปนไปในอนาคต
2. ควรมการศกษารปแบบการใหบรการ
ขอมลทงสง-รบทถกตองภายใตกฎหมายและการ
ทำาความเขาใจระเบยบขอบงคบและกฎหมายใน
การใชสอสารสนเทศแกประชาชนและผ ดแล
เวบไซต เพอใหประชาชนไดมการแสดงความคด
เหนทางการเมองไดอยางอสระภายใตกรอบของ
กฎหมายและไดรบความรทถกตอง
กตตกรรมประกาศ
ไดรบทนสนบสนนการวจยภายใตโครงการ
สมหาวทยาลยวจย(โครงการTalentManagement)
มหาวทยาลยมหดล
10 กฤษณ รกชาตเจรญการใชงานสารสนเทศบนเวบไซตของสอโทรทศนเพอสงเสรม...
เอกสารอางอง
David,H.R.,&Robert,S.K.(2005).Public administration: Understanding management, politics,
and law in the public sector.NewYork:McGraw-Hill.
Delone,W.H.,&McLean,E.R.(2003).TheDeLoneandMcLeanmodelofinformationsystem
success:Aten-yearupdate.Journal of Management Information Systems,4(19),9-30.
Everhart,N.(1996).Web Page Evaluation Worksheet.[Online].Availablehttp://www.capecod.net/
schrockguide/neeval.htm[2015,March24].
Ott, J. S., Hyde, A. C., &Shafritz, J.M. (1990).Public management:The essential readings.
Chicago:LyceumBooks/Nelson-Hall.
แนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาค
สวนของศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวด
กาฬสนธ
The Development of the Guideline for Participation Operations and
Support from All Sectors of the Child Development Centers under Local
Administrative Organizations in Kalasin Province
ดาวเหนอแดนดงยง1,มะลวลยนอยบวทพย2
DaonueaDaendongying,1MaliwanNoibutip2
บทคดยอ
การวจยครงนมความมงหมายเพอศกษาสภาพปจจบนการดำาเนนงาน และเพอเสนอแนวทางการ
ดำาเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนนจากทกภาคสวนของศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกร
ปกครองสวนทองถน จงหวดกาฬสนธ กลมตวอยางคอหวหนาศนย และครผสอนศนยพฒนาเดกเลก
สงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธจำานวน313คนและผทรงคณวฒจำานวน20คน
เครองมอทใชไดแกแบบสมภาษณแบบสอบถามสภาพปจจบนซงมคาอำานาจจำาแนกระหวาง0.30–0.80
และมคาความเชอมนเทากบ0.98และแบบประเมนวเคราะหขอมลเชงคณภาพดวยการวเคราะหเนอหา
และขอมลเชงปรมาณวเคราะหโดยใชคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานผลการวจยพบวาสภาพปจจบน
การดำาเนนงานดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาคสวนโดยรวมและรายดานอยในระดบ
ปานกลางโดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอยคอดานงบประมาณรองลงมาไดแกดานอาคารสถานท
ดานบคลากร ดานวชาการ ดานความสมพนธกบชมชน และแนวทางการดำาเนนงานของศนยพฒนาเดก
เลกพบวาดานวชาการหนวยงานควรดแลเอาใจใสศนยพฒนาเดกเลกโดยจดประชมหนวยงานทเกยวของ
อยางนอยปละ2ครงและจดโครงการเยยมบานดานอาคารสถานทควรจดบรการใหผปกครองและชมชน
ไดใชอาคารสถานทในการประชมและจดกจกรรมตาง ๆ เพอศนยกลางแลกเปลยนขอมลขาวสาร ดาน
บคลากรควรมการประเมนการปฏบตงานจากหวหนาศนยพฒนาเดกเลกดวยระบบคณธรรมโดยสรางแบบ
ประเมนใหครอบคลมมาตรฐานการกำาหนดตำาแหนงและคะแนนแตละดานอยางเหมาะสมดานงบประมาณ
หนวยงานตนสงกดควรสนบสนนงบประมาณและเลงเหนความสำาคญในการจดการศกษาศนยพฒนาเดก
1 นสตปรญญาโทหลกสตรการศกษามหาบณฑต,คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคาม2 บรรณารกษชำานาญการพเศษสำานกวทยบรการมหาวทยาลยมหาสารคาม1 Master Degree of Education Program in Educational Administration, Faculty of Education,Mahasarakham
Univerty2 Librarian,SeniorProfessionalLevel,AcademicResourceCenterMahasarakhamUniversity
12 ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพยแนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน...
เลกควรดงชมชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจทกขนตอนดานความสมพนธกบชมชนในวนสำาคญ
ตางๆทางศนยพฒนาเดกเลกจดการเผยแพรผลงานทางวชาการแกชมชนทกครง
ค�าส�าคญ: ศนยพฒนาเดกเลก,การศกษาปฐมวย,การมสวนรวม,องคการบรหารสวนตำาบล
Abstract
Thisresearchaimedtostudythecurrentdayoperationsandguidelinesofchilddevelopment
centersoperatingunderlocaladministrativeorganizationsinKalasinprovince.Morespecifically,
thestudyreviewsandrecommendsguidelinesandoperationsthateffectparticipationandsupport
allsectorsofthechilddevelopmentcenters.Thesamplegroupfortheresearchprojectconsisted
oftheheadofthecenter,313teachersfromthechilddevelopmentcentersoperatingunderlocal
administrativeorganizationsinKalasinprovinceand20experts.Theinstrumentsusedtocollect
thedatawereaninterviewformandaquestionnairewhichfocusedoncurrentcircumstanceswith
discrimination ranging from .33 to .80.The reliabilityof thewholequestionnairewas .98.The
qualitativedataassessmentformwasanalyzedusingcontentanalysis.Thequantitativedatawas
analyzedbypercentage,mean,andstandarddeviation.Thestudyresultsrevealedthatthecurrent
status of participation and support from all sectors of the child development center is in the
average.Themeanrangedfromthemaximumtominimumwhenconsideringthebudget,building
andpersonnel,andacademicsandcommunityrelationsrespectively.Theguidelinesforoperations
ofthechilddevelopmentcentersfoundthatfromanacademicperspective;concernaboutchild
developmentcenterscouldbedemonstratedeffectivelybyorganizingmeetingsforrelatedunits
at least twice a year and a Home Visit Project. From a building perspective, a place for
organizingmeetings or information exchange between parents and communities should be
established. From the personnel perspective, a performance evaluation based on themoral
systemshouldbeheldbytheheadsofthechilddevelopmentcenters.Thisshouldbedoneby
creatinganassessmentformthatholdstothepositioningstandardandcoversthepointsofeach
areaproperly.Fromabudgetperspective,abudgetbasedonforeseeingtheimportanceofthe
educationalprovisionshouldbeallocated.Thechilddevelopmentcentersshouldmotivate the
communities to participate in every steps of the decisionmaking process. froma community
relationsperspective,aroundimportantholidays,thechilddevelopmentcentersshouldpublicize
academicperformancestothecommunities.
Keywords: The child development centers, Early childhood education, Participation, Local
administrativeorganizations
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 13 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บทน�า
กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถนไดจด
ทำามาตรฐานการดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลกของ
องคกรปกครองสวนทองถนขนในป พ.ศ. 2553
เพอเปนแนวทางใหองคกรปกครองสวนทองถนถอ
ปฏบตในการดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลกใหม
มาตรฐานและมคณภาพเปนไปในแนวทางเดยวกน
โดยแบงมาตรฐานออกเปนดานการบรหารจดการ
ศนยพฒนาเดกเลกดานบคลากรดานอาคารสถาน
ท สงแวดลอม และความปลอดภย ดานวชาการ
และกจกรรมตามหลกสตรดานการมสวนรวมและ
สนบสนนทกภาคสวน และดานสงเสรมเครอขาย
การพฒนาเดกปฐมวย (กรมสงเสรมการปกครอง
ทองถน,2553)โดยเฉพาะดานการมสวนรวมและ
สนบสนนทกภาคสวน ตามพระราชบญญตการ
ศกษาแหงชาตพทธศกราช2542และทแกไขเพม
เตมพทธศกราช2545มาตรา29กำาหนดใหสถาน
ศกษารวมกบบคคลครอบครวชมชนองคกรชมชน
องคกรปกครองปกครองสวนทองถน เอกชน
องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา
สถานประกอบการและสถาบนสงคมอน สงเสรม
ความเขมแขงของชมชนโดยการจดกระบวนการ
เรยนรภายในชมชน เพอใหชมชนมการจดการ
ศกษาอบรมมการแสวงหาความรขอมลขาวสาร
และรจกเลอกภมปญญาและวทยาการตางๆเพอ
พฒนาชมชน (กรมสงเสรมการปกครองทองถน,
2544)
ในการพฒนาศนยพฒนาเดกเลกขององคกร
ปกครองสวนทองถนจงตองคำานงถงการมสวนรวม
ทกภาคสวนในสงคมเพอใหเปนไปตามกฎหมาย
สามารถขบเค ลอนศนย พฒนาเดกเ ลกไปส
มาตรฐาน และการบรหารงานแบบมสวนรวมซง
จำ า เป นต อ งม ทกษะการบ รหารจ ดการท ม
ประสทธภาพของผบรหารทองถนองคกรปกครอง
สวนทองถนหวหนาศนยพฒนาเดกเลกครผดแล
เดกและทเกยวของททำาใหเกดความพรอมใจทจะ
รวมมอในการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลก
ใหก าวหนาตอไป (กรมสงเสรมการปกครอง
ทองถน,2553)
ศนยพฒนาเดกเลกมฐานะเปนสถานศกษา
ภายใตการกำากบดแลของกรมสงเสรมการปกครอง
ทองถนกระทรวงมหาดไทยจากผลการวจยทผาน
มาพบปญหาในการดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลก
ยงขาดความเขมแขงในการปฏบตงาน ดานการ
พฒนาเดกปฐมวยระหวางศนยพฒนาเดกเลกควร
จดใหมการประสานงานใหคำาปรกษาแกผปกครอง
อยางตอเนองควรสงเสรมใหผ บรหารทองถน
กำาหนดนโยบาย และเปาหมายทชดเจนในการสง
เสรมสนบสนนการพฒนาศนยพฒนาเดกเลกใหม
คณภาพ(นจจราสารจตร,2556)ดานอาคารสถาน
ทขอจำากดดานงบประมาณ ขอจำากดดานพนท
ประสทธภาพของครผดแลเดก ผปกครองไมให
ความรวมมอและเหนความสำาคญบทบาทหนาท
ของตนเองตอการจดการศกษา ซงทกปญหาลวน
สงผลตอพฒนาการของเดกปฐมวย ยงไปกวานน
เดกเหลานเปนชวงวยทสำาคญชวงหนงของชวตท
สมองมการเจรญเตบโตมากกวาทกๆ ชวงของอาย
เปนชวงเวลาทเหมาะสมทสดสำาหรบการปพนฐาน
ทกษะตาง ๆ ใหแกเดกไดมความพรอมและไดรบ
การพฒนาครบทง4ดานคอดานรางกายดาน
อารมณดานสงคมและดานสตปญญา(สำานกงาน
สงเสรมการปกครองทองถนจงหวดกาฬสนธ ,
2555)
ดวยเหตผลดงกลาวผวจยในฐานะคร และ
หวหนาศนยพฒนาเดกเลกซงเปนผมหนาทรบผด
ชอบดานการบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลก
โดยตรงไดเลงเหนความสำาคญและมความสนใจใน
การทจะศกษาคนควาแนวทางการมสวนรวมและ
การสนบสนนจากทกภาคสวน ในการดำาเนนงาน
ศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวน
ทองถน จงหวดกาฬสนธ ซงจะสงผลใหเกดการ
พฒนาการดำาเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกตอไป
14 ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพยแนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน...
ความมงหมายของการวจย
1. เพอศกษาสภาพปจจบนการดำาเนนงาน
ดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาค
สวนศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดกาฬสนธ
2. เพอเสนอแนวทางการดำาเนนงานดาน
การมสวนรวม และการสนบสนนจากทกภาคสวน
ศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทอง
ถนจงหวดกาฬสนธ
วธด�าเนนการวจย
ระยะท 1การศกษาสภาพปจจบนการ
ดำาเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน
จากทกภาคสวนศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกร
ปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธ
1. ประชากรและกลมตวอยาง
1.1 ประชากรทใชในการวจยครงนเปน
หวหนาศนย และครสงกดศนยพฒนาเดกเลก
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธรวม
ทงสนจำานวน1,246คน
1.2 กลมตวอยางคอหวหนาศนยและ
ครสงกดศนยพฒนาเดกเลก องคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดกาฬสนธจำานวน9ศนยรวมทงสน
จำานวน 313 คน กำาหนดกลมตวอยางโดยเทยบ
จำานวนจากตารางเครจซและมอรแกน(Krejcieand
Morgan) (บญชมศรสะอาด,2552)ซงไดมาโดย
การสมแบบแบงชน
2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล
ไดแก แบบสอบถามสภาพปจจบนการดำาเนนงาน
ดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาค
สวนศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดกาฬสนธแบงออกเปน2ตอนดงน
ตอนท 1 เปนขอมลเบองตนของผ ตอบ
แบบสอบถาม ลกษณะคำาถามเปนแบบตรวจสอบ
รายการ(Checklist)
ตอนท2สภาพปจจบนการดำาเนนงานดาน
การมสวนรวม และการสนบสนนจากทกภาคสวน
ศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดกาฬสนธลกษณะของแบบสอบถาม
เปนแบบมาตราประมาณคา(RatingScale)5ระดบ
3. การเกบรวบรวมขอมล
ดำาเนนขอหนงสอราชการจากคณะศกษา
ศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามถงหวหนาศนย
พฒนาเดกเลก เพอสงแบบสอบถามใหผบรหาร
ศนย และครศนยพฒนาเดกเลกทง 313 คน ชวง
เวลาเกบรวบรวมขอมลระหวางวนท1-30สงหาคม
2558
4. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการ
วเคราะหขอมล
4.1 ตอนท 1 ขอมลเบองตนของผตอบ
แบบสอบถามวเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนาเปน
คาความถ(Frequency)และรอยละ(Percentage)
4.2 ตอนท2สภาพปจจบนการดำาเนน
งานดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทก
ภาคสวนวเคราะหโดยใชคาเฉลย( )และสวนเบยง
เบนมาตรฐาน(SD)
ระยะท2แนวทางการดำาเนนงานดานการ
มสวนรวมและการสนบสนนจากทกภาคสวนศนย
พฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดกาฬสนธ
1. กลมเปาหมาย
1.1 กลมเปาหมายในการสมภาษณเชง
ลก ผ บรหารศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกร
ปกครองสวนทองถน จงหวดกาฬสนธ และนอก
ส งก ดส งก ดสำ าน กงาน เขตพ นท ก ารศ กษา
มธยมศกษาทมแนวปฏบตทด (Best Practice)
จำานวน 3 แห ง โดยการเลอกแบบเจาะจง
(PurposiveSampling)
1.2 กลมเปาหมายในการประเมนคมอ
แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวมและการ
สนบสนนจากทกภาคสวนศนยพฒนาเดกเลก
สงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 15 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ประกอบดวย ผบรหารศนยพฒนาเดกเลก สงกด
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธและ
นอกสงกดองคกรปกครองสวนทองถนจำานวน20
คนจากศนยพฒนาเดกเลก9แหง
2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล
2.1 แบบสมภาษณแบบมโครงสรางแบง
ออกเปน2ตอนดงนตอนท1ขอมลทวไปในการ
สมภาษณ และตอนท 2 เปนประเดนในการ
สมภาษณเปนแบบปลายเปด
2.2 แบบประเมนความเหมาะสมของ
คมอแนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวม
และการสนบสนนจากทกภาคสวนศนยพฒนาเดก
เลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวด
กาฬสนธแบงออกเปน2ตอนดงน
ตอนท 1 เปนขอมลเบองตนของผตอบ
แบบสอบถาม ลกษณะคำาถามเปนแบบตรวจสอบ
รายการ(Checklist)
ตอนท 2 ความเหมาะสมของค มอ
แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวมและการ
สนบสนนจากทกภาคสวนศนยพฒนาเดกเลก
สงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธ
ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบมาตราประมาณ
คา(RatingScale)5ระดบ
3. การเกบรวมรวมขอมล
3.1 ประสานงานไปยงผทรงคณวฒและ
เดนทางไปสมภาษณดวยตนเองระหวางวนท5-15
กนยายน2558
3.2 ดำาเนนขอหนงสอราชการจากคณะ
ศกษาศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามถงหวหนา
ศนยพฒนาเดกเลก เพอสงแบบประเมนใหผทรง
คณวฒ
4. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการ
วเคราะหขอมล
4.1 โดยการวเคาะหเนอหาการสมภาษณ
(ContentAnalysis)
4.2 ประเมนความเหมาะสมของคมอ
แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวนรวมและการ
สนบสนนจากทกภาคสวนวเคราะหโดยใชคาเฉลย
( )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(SD)
ผลการวจย
1. สภาพปจจบนการดำาเนนงานดานการม
สวนรวม และการสนบสนนจากทกภาคสวนของ
ศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดกาฬสนธพบวาโดยรวมอยในระดบ
ปานกลาง ( = 3.08) เมอพจารณาเปนรายดาน
พบวาดานงบประมาณอยในระดบปานกลางเปน
ลำาดบแรก( =3.16)รองลงมาไดแกดานอาคาร
สถานท( =3.13)ดานบคลากร( =3.06)ดาน
วชาการ( =3.03)และดานความสำาพนธกบชมชน
( =3.01)สามารถสรปเปนรายขอในแตละดานได
ดงน
1.1 ดานงบประมาณพบวาหนวยงาน
ตนสงกดจดตงงบประมาณการพฒนากจกรรมการ
เรยนรของเครอขายคร( =3.50)รองลงมาไดแก
หนวยงานตนสงกด มการจดตงงบประมาณเพอ
สนบสนนโครงการตางๆของศนยพฒนาเดกเลก
( =3.47)และหนวยงานตนสงกดสงเสรมและจด
ตงงบประมาณใหครผดแลเดกไดรบการศกษาตอ
ในระดบทสงขน( =3.44)
1.2 ดานอาคารสถานท พบวา ศนย
พฒนาเดกเลกมโครงการรวมมอในการปรบปรง
อาคารสถานทกบผปกครองและชมชน( =3.46)
รองลงมาไดแกชมชนรวมใหการเฝาระวงดแลความ
ปลอดภยทรพยสนภายในอาคารศนยพฒนาเดก
เลก( =3.36)และชมชนมสวนรวมในการพฒนา
ปรบปรงหองพยาบาลสำาหรบเดก( =3.33)
1.3 ดานบคลากรพบวาหนวยงานตน
สงกดจางบคลากรของศนยพฒนาเดกเลกใน
ตำาแหนงอนทจำาเปนเชนบคลากรสนบสนนการ
สอนและบคลากรสนบสนนสถานศกษา( =3.46)
รองลงมา ไดแก ชมชน ใหคำาแนะนำา สงเสรม
สนบสนน ในการพฒนาบคลากรของศนยพฒนา
16 ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพยแนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน...
เดกเลก( =3.44)และหนวยงานตนสงกดเสรม
สรางสวสดการขวญและกำาลงใจใหกบบคลากรของ
ศนยพฒนาเดกเลกมความเหมาะสม( =3.40)
1.4 ดานวชาการ พบวา ชมชนมสวน
รวมในการประชมพจารณาในการจดทำาแผนพฒนา
ศนยพฒนาเดกเลกและผปกครอง( =3.45)รอง
ลงมา ไดแก ชมชนประชาสมพนธเพอใหมการนำา
เดกเขามาเรยนในศนยพฒนาเดกเลก ( =3.43)
และชมชนมสวนรวมในการสนบสนนสอเทคโนโลย
ทนสมยและสามารถนำามาใชในการจดประสบการณ
เรยนรแกเดก( =3.40)
1.5 ดานความสมพนธกบชมชนพบวา
ครไดเขาเขาร วมกจกรรมบำาเพญประโยชนท
สาธารณะเชนตลาดวดสวนสาธารณะฯลฯ( =
3.42) รองลงมา ไดแก ชมชนเขามามสวนรวมใน
การเสนอปญหาเพอจดทำาแผนพฒนาศนย ในการ
ดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลก( =3.37)และคร
ไดจดทำาสมดสอสารระหวางศนยพฒนาเดกเลกกบ
ผปกครอง( =3.33)
2. แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวน
รวมและการสนบสนนจากทกภาคสวนศนยพฒนา
เดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวด
กาฬสนธสามารถสรปแนวทางเปนรายดานไดดงน
2.1 ดานงบประมาณหนวยงานตนสงกด
ควรสนบสนนงบประมาณ และเลงเหนความสำาคญ
ในการจดการศกษา ศนยพฒนาเดกเลกควรดง
ชมชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจทกขนตอน
2.2 ดานอาคารสถานทศนยพฒนาเดก
เลกควรจดบรการใหผ ปกครองและชมชนไดใช
อาคารสถานทในการประชมจดกจกรรมตางๆ เปน
ศนยกลางแลกเปลยนขอมลขาวสาร
2.3 ดานบคลากร มการประเมนการ
ปฏบตงานจากหวหนาศนยพฒนาเดกเลกดวย
ระบบคณธรรมไมใชระบบอปถมภโดยสรางแบบ
ประเมนใหครอบคลมมาตรฐานการกำาหนดตำาแหนง
และคะแนนแตละดานอยางเหมาะสม
2.4 ดานวชาการ หนวยงานควรดแล
เอาใจใสศนยพฒนาเดกเลก โดยจดประชมหนวย
งานทเกยวของอยางนอยปละ2ครงเพอใหทราบ
ปญหาและนำาไปสการแกไขปญหาดานพฒนาการ
เดกควรทำาการวจยในชนเรยน และจดโครงการ
เยยมบานเพอการพฒนาตอไป
2.5 ดานความสมพนธกบชมชน ในวน
สำาคญตาง ๆ ทางศนยพฒนาเดกเลกจดการเผย
แพรผลงานทางวชาการแกชมชนทกครงเปนการ
จดตลาดนดวชาการโดยแสดงผลการดำาเนนงาน
ของศนยพฒนาเดกเลกเชนจดงานวนเดกทเทศบาล
และจดงานวนครณทวาการอำาเภอเปนตน
อภปรายผล
1. ผลการศกษาสภาพปจจบนการดำาเนน
งานดานการมสวนรวม และการสนบสนนจากทก
ภาคสวนของศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกร
ปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธพบวาโดย
รวมอยในระดบปานกลางเมอพจารณาเปนรายดาน
พบวาเปนดานงบประมาณรองลงมาไดแกดาน
อาคารสถานทและดานบคลากรการทผลการวจย
เปนเชนนเนองจากพระราชบญญตการศกษาแหง
ชาตพ.ศ.2542ทำาใหองคกรปกครองสวนทองถน
ทกแหงเรงดำาเนนการพฒนาการดำาเนนงานศนย
พฒนาเดกเลกมากขนประกอบกบกรมสงเสรมการ
ปกครองทองถนไดจดทำามาตรฐานการดำาเนนงาน
ศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน
เพอใหสามารถดำาเนนงานพฒนาเดกไดอยางม
คณภาพ และเหมาะสมซงในปจจบนองคกร
ปกครองสวนทองถนในจงหวดกาฬสนธไดถอ
ปฏบตในการดำาเนนงานเปนแนวทางเดยวกน
(กรมสงเสรมการปกครองทองถน, 2553) ซง
สอดคลองกบงานวจยของสรพร มาด (2554) ได
ศกษาสภาพและป ญหาการดำาเนนงานตาม
มาตรฐานศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครอง
สวนทองถนจงหวดนครสวรรคพบวาสภาพการ
ดำาเนนงานตามมาตรฐานศนยพฒนาเดกเลกใน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 17 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ภาพรวมอยในระดบปานกลางการดำาเนนงานราย
ดานกอยในระดบปานกลางทกดานเรยงลำาดบจาก
มากไปหานอยไดดงนดานการมสวนรวมจากชมชน
ดานวชาการดานอาคารสถานทสงแวดลอมและ
ความปลอดภย และดานบคลากรและการบรหาร
จดการซงสอดคลองกบงานวจยของเกสรปลดกอง
(2556)ไดศกษาสภาพปญหาการพฒนาการบรหาร
งานศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนอำาเภอเมองจงหวดอดรธานพบวาโดย
รวมมสภาพการบรหารงานอยในระดบปานกลาง
และจำาแนกเปนรายดานอยในระดบปานกลาง
เรยงลำาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานสงเสรม
เครอขายพฒนาเดกปฐมวย ดานอาคารสถานท
สงแวดลอมและความปลอดภยดานการมสวนรวม
และการสนบสนนจากทกภาคสวน ดานวชาการ
และกจกรรมตามหลกสตรดานบคลากรและดาน
การบรหารจดการศนยพฒนาเดกเลก
2. แนวทางการดำาเนนงานดานการมสวน
รวมและการสนบสนนจากทกภาคสวนศนยพฒนา
เดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถนจงหวด
กาฬสนธ สามารถอภปรายตามประเดนแนวทาง
การดำาเนนงานในแตละดานไดดงน
2.1 ดานงบประมาณ หนวยงานตน
สงกดควรสนบสนนงบประมาณและเลงเหนความ
สำาคญในการจดการศกษาศนยพฒนาเดกเลกควร
ดงชมชนเขามามสวนรวมในการตดสนใจทกขน
ตอนมการประสานงานสงเสรมสขภาพเดกในศนย
พฒนาเดกการจดตงงบประมาณซอมแซมอาคาร
สถานทการทผลเปนเชนนเนองจากงบประมาณ
เปนปจจยหนงทสำาคญทจะพฒนาศนยเดกเลกใหม
คณภาพเพอใหใหสอดรบกบนโยบายวสยทศน
เปาหมาย จากผลการสำารวจสภาพปจจบนพบวา
ดานงบประมาณยงมการสนบสนนอย ในระดบ
ปานกลาง ดงนนแนวทางการพฒนาควรใหการ
สนบสนนงบประมาณในการดำาเนนงานโดยใหทก
ฝายมสวนรวมซงสอดคลองกบดอกจนทรเออศร
(2556 : 61-78) สภาพปญหาและแนวทาง
พฒนาการจดการศกษาระดบปฐมวยของศนย
พฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครองสวนทองถน
จงหวดชยภมพบวาผบรหารควรสนบสนนและจด
งบประมาณเพอพฒนาคร อาคารสถานท มการ
รายงานผลการปฏบตงานและแผนการใชจายงบ
ประมาณตอสำานกงานเทศบาล ตามแบบรายงาน
ของสำานกงานเทศบาลเปนรายภาคเรยนและให
มผลการเบกจายงบประมาณใหเปนไปตามเปา
หมายทกำาหนด
2.2 ดานอาคารสถานท ควรจดบรการ
ใหผ ปกครองและชมชนไดใชอาคารสถานททม
ความมงคงบรเวณศนยเดกเลกใหครบวงจรเปนทง
แหลงเรยนรประชมแลกเปลยนความคดเหนและ
จดกจกรรมตางๆ เพอใหศนยเดกเลกและชมชนได
พบปะพดคยแลกเปลยนสารสนเทศขอมลขาวสาร
การทผลการวจยเปนนเนองจากเทศบาลซงมหนา
ทโดยตรงในการดแล ควรเลงเหนความสำาคญใน
การพฒนาเดก การปรบปรงพนทสำาหรบรบ
ประทานอาหารใหถกสขลกษณะ และปรบปรงทง
ภายนอกและภายในเชนโรงอาหารหองพยาบาล
สนามเดกเลน และหองนำาการจดพนทใชสอย
ภายในศนยพฒนาเดกเลกมความสะอาดปลอดภย
และเพยงพอ เหมาะสมกบการจดกจกรรม ซง
สอดคลองกบผลการศกษาของ นจจรา สารจตร
(2556 : 60-89) ไดศกษาสภาพปญหาแนวทาง
พฒนาการดำาเนนงานของศนยพฒนาเดกเลกสงกด
องคกรปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธพบวา
ควรจดใหมสนามเดกเลนและเครองเลนทมคณภาพ
ไดมาตรฐานและปลอดภยสำาหรบเดกใหเพยงพอ
การมเครองปองกนและอปกรณชวยเหลอการเกด
อบตภยภายในศนยพฒนาเดกเลกการจดใหศนย
พฒนาเดกเลกมอาคารเรยนถาวรมนคงแขงแรง
ถกสขลกษณะ มอปกรณเครองมอสำาหรบการ
ปฐมพยาบาลประจำาไวในศนยพฒนาเดกเลกและ
ใหชมชนมาใชอาคารสถานทในศนยพฒนาเดกเลก
ในการจดกจกรรมตางๆ เพอใหเกดความรกและ
ศรทธาในศนยพฒนาเดก จดบรการใหผปกครอง
18 ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพยแนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน...
ชมชนใชอาคารสถานทในการประชมจดกจกรรม
ตางๆเปนศนยกลางแลกเปลยนขอมลขาวสาร
2.3 ดานบคลากรควรมการประเมนการ
ปฏบตงานจากหวหนาศนยพฒนาเดกเลกดวย
ระบบคณธรรมโดยสรางแบบประเมนใหครอบคลม
มาตรฐานการกำาหนดตำาแหนง และคะแนนแตละ
ดานอยางเหมาะสม ซงนบเปนกระบวนการทม
ความจำาเปนมากในการบรหารงานบคลากรและ
เปนกระบวนการทจะตองกระทำาตอเนองมการ
ตดตามและประเมนผลการพฒนาบคคล จาก
หวหนากองการศกษาการประเมนการปฏบตงาน
ของทกตำาแหนงโดยการสรางแบบประเมนการ
ปฏบตงานในแตละตำาแหนงใหครอบคลมมาตรฐาน
การกำาหนดตำาแหนงโดยผใหคะแนนจากหลายฝาย
ดวยกนประกอบดวยครคณะกรรมการบรหารศนย
แลวเสนอทางหนวยงานตนสงกดตอไปตำาแหนงอน
ทจำาเปนในศนยพฒนาเดกเลกใหทางศนยพฒนา
เดกเลกจดทำาแผนอตรากำาลงเสนอหนวยงานตน
สงกดจดอบรมใหความรแกครเพอพฒนาพฒนา
บคลากรใหมศกยภาพในการปฏบตงาน และเกด
คณภาพสเดกตอไป
2.4 ดานวชาการผบรหารควรมความร
ดแลเอาใจใสศนยพฒนาเดกเลก โดยจดประชม
หนวยงานทเกยวของอยางนอยปละ2ครงเพอให
รปญหานำาไปสการแกไขปญหาดานพฒนาการเดก
กทำาวจยมการเชญวทยากรทมความรมาสอนครให
สามารถปฏบตไดในงานทรบผดชอบการทผลการ
วจยเปนเชนนเนองจากวางานวชาการจะมคณภาพ
ไดนนตองมาจากครผสอนเปนสำาคญซงสอดคลอง
กบดอกจนทรเออศร(2556:61-78)สภาพปญหา
และแนวทางพฒนาการจดการศกษาระดบปฐมวย
ของศนยพฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวน
ทองถนจงหวดชยภมแนวทางในการพฒนาดาน
วชาการควรสรางความเขาใจในการจดทำาหลกสตร
การศกษาและการจดประสบการณทเหมาะสมกบ
วยครควรจดโครงการเยยมบานนกเรยนในชวงปด
ภาคเรยนหรอช วงเลกเรยนเพอทจะได พบผ
ปกครองเปนรายบคคลในเดกทมปญหา
2.5 ดานความสมพนธกบชมชนในวน
สำาคญตาง ๆ ทางศนยพฒนาเดกเลกจดการเผย
แพรผลงานทางวชาการแกชมชนทกครง เปนการ
จดตลาดนดวชาการโดยโชวผลการดำาเนนงานของ
ศนยพฒนาเดกเลก เชน งานวนเดกจดโชวท
เทศบาลและงานวนครจดทวาการอำาเภอศนย
พฒนาเดกเลกควรขอความรวมมอจากชมชนโดย
ขอความรวมมอในการเปนวทยากรหรอเปนแหลง
ศกษาหาความรเชนในชมชนมภมปญญาทองถน
เชนศลปนพนบานชางทอผาชางจกสานชางแกะ
สลกชางปนและชางตดผมซงสอดคลองกบจอม
ศรจนทรวงศ(2556:25-56)ไดศกษาปญหาและ
แนวทางการพฒนาการดำาเนนงานศนยพฒนาเดก
เลกขององคการบรหารสวนตำาบลในจงหวดบงกาฬ
พบวาผปกครองควรมโอกาสเขารวมชมผลงานเดก
และเปนผ ตดสนผลงานเดก พรอมพาเดกทำา
กจกรรมรวมกบผปกครองและบคลากรในศนยฯคร
และผปกครองควรพาเดกไปเรยนรวฒนธรรมทอง
ถนในชมชนและพาเดกเขารวมกจกรรมวนสำาคญ
ทางศาสนา เช น วนเข าพรรษา บญเดอนส
ประเพณเลยงปตา ประเพณบญบงไฟ ประเพณ
สงกรานต และประเพณลอยกระธง ในวนสำาคญ
ตางๆ ครควรจดเผยแพรผลงานในทกครงโดยจด
ตลาดนดวชาการ เอาผลงานมาแสดงภายในเขต
พนทของตนเองและสอดคลองกบวรรณาผลกระ
โทก(2556:52-95)ไดศกษาสภาพปญหาความ
ตองการ และแนวทางพฒนาการดำาเนนงานศนย
พฒนาเดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถน
เขตอำาเภอเมองนครราชสมา จงหวดนครราชสมา
พบวาดานการมสวนรวมและการสนบสนนจากทก
ภาคสวนควรใหชมชนเขามามสวนรวมในกจกรรม
ของศนยพฒนาเดกเลก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 19 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะในการนำาผลการวจยไปใช
1.1 องคกรปกครองสวนทองถนควรให
ความสำาคญในเรองของการศกษาโดยมการกำาหนด
นโยบายและแผนการดำาเนนงานทชดเจน และให
ทกภาคสวนทเกยวของเขามามสวนรวมในการ
พฒนาการจดการศกษาของศนยพฒนาเดกเลก
1.2 องคกรปกครองสวนทองถนสงเสรม
และสนบสนนใหศนยพฒนาเดกเลกนำาเอาหลกสตร
การศกษาปฐมวยพ.ศ.2546มาเปนแนวทางใน
การจดประสบการณการเรยนร โดยบรณาการให
สอดคลองกบบรบทของทองถน
1.3 องคกรปกครองสวนทองถนควรขอ
ความรวมมอจากผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒทม
ความสามารถดานการนเทศการจดกจกรรมการ
เรยนการสอน ในการจดทำาแนวทาง หรอคมอ
สำาหรบการนเทศเพอใชนเทศในศนยพฒนาเดกเลก
สงกดองคกรปกครองสวนทองถน โดยกำาหนดให
เปนแนวทางเดยวกน
1.4 องคกรปกครองสวนทองถนควรให
ความสำาคญการมสวนรวมในการดานการพฒนา
อาคารสถานทสงแวดลอมและความปลอดภยให
ไดมาตรฐานตามมาตรฐานการดำาเนนงานศนย
พฒนาเดกเลกขององคกรปกครองทองถน
2. ขอเสนอแนะในการทำาวจยครงตอไป
2.1 ควรศกษาปจจยทสงผลตอความ
สำาเรจในการมสวนรวมในการจดการศกษาของศนย
พฒนาเดกเลก
2.2 ควรศกษารปแบบการนเทศกการ
สอนครผดแลเดกโดยมสวนรวมจากทกภาคสวนใน
การนเทศกของศนยพฒนาเดกเลก
2.3 ควรศกษาแนวทางการพฒนา
บทบาทขององคกรปกครองสวนทองถนในการสง
เสรม และมสวนรวมในการจดการศกษาของศนย
พฒนาเดกเลก
20 ดาวเหนอ แดนดงยง, มะลวลย นอยบวทพยแนวทางการด�าเนนงานดานการมสวนรวม และการสนบสนน...
เอกสารอางอง
กรมสงเสรมการปกครองทองถน.(2553).มาตรฐานการดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครอง
สวนทองถน.กรงเทพฯ:กรมสงเสรมการปกครองทองถน,
กรมสงเสรมการปกครองทองถน. (2544). แนวทางการเสรมสรางความพรอมในการจดการศกษาของ
องคกรปกครองสวนทองถน.กรงเทพฯ:กรมสงเสรมการปกครองทองถนกระทรวงมหาดไทย,
เกษรปลดกอง.(2556).สภาพ ปญหาและแนวทางพฒนาการบรหารงานของศนยพฒนาเดกเลก สงกด
องคกรปกครองสวนทองถน อำาเภอเมอง จงหวดอดรธาน. การศกษาคนควาอสระ กศ.ม.
มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
จอมศรจนทรวงศ.(2556).ปญหาและแนวทางการพฒนาการดำาเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคการ
บรหารสวนตำาบลในจงหวดบงกาฬ.การศกษาคนควาอสระกศ.ม.มหาสารคาม:มหาวทยาลย
มหาสารคาม.
ดอกจนทรเออศร.(2556).สภาพปญหาและแนวทางพฒนาการจดการศกษาระดบปฐมวยของศนย พฒนา
เดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถน จงหวดชยภม. การศกษาคนควาอสระ กศ.ม.
มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
นจจราสารจตร.(2556).สภาพปญหาและแนวทางพฒนาการดำาเนนงานของศนยพฒนาเดกเลก สงกด
องคกรปกครองสวนทองถน จงหวดกาฬสนธ.การศกษาคนควาอสระกศ.ม.
มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
วรรณาผลกระโทก.(2556).สภาพปญหาความตองการ และแนวทางพฒนาการดำาเนนงานศนยพฒนา
เดกเลกสงกดองคกรปกครองสวนทองถนเขตอำาเภอเมองนครราชสมาจงหวดนครราชสมา.การ
ศกษาคนควาอสระกศ.ม.มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
สำานกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดกาฬสนธ.(2555).ขอมลศนยพฒนาเดกเลกในสงกดองคกร
ปกครองสวนทองถนจงหวดกาฬสนธ.กาฬสนธ:ศาลากลางจงหวดกาฬสนธ,
สรพรมาด.(2554).สภาพและปญหาการดำาเนนงานตามมาตรฐานศนยพฒนาเดกเลก สงกดองคกรปกครอง
สวนทองถน จงหวดนครสวรรค.วทยานพนธค.ม.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.
ความสมพนธ ระหวางคณภาพบรการคณคาการรบร ความไววางใจกบ
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท อ�าเภอ
เกาะสมยจงหวดสราษฎรธาน
Relationship between Service Quality, Awareness Value, Reliance and
Loyalty of Tourists at Resort Businesses in Koh Samui, Surat Thani.
ทกษพรคงคาชวย1,ธนายภวทยาธร2,นตยหทยวสวงศสขศร3
ThaksapornKongkachauy1,TanayuPuwittayathorn2,NitHataiwasriwongSuksri3
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาคณภาพบรการคณคาการรบรความไววางใจความจงรก
ภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทการเปรยบเทยบความจงรกภกดของนกทองเทยวใน
ธรกจทพกประเภทรสอรทจำาแนกตามสญชาตความสมพนธระหวางคณภาพบรการคณคาการรบรความ
ไววางใจกบความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอเกาะสมย จงหวด
สราษฎรธาน เกบขอมลโดยใชแบบสอบถามจากนกทองเทยวทใชบรการธรกจทพกประเภทรสอรท ใน
อำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฏรธานจำานวน402คนโดยคาสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกความถ
รอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานt-testและวเคราะหการถดถอยเชงพหคณ
ผลการวจยพบวานกทองเทยวมความคดเหนตอคณภาพการบรการธรกจทพกประเภทรสอรทใน
ภาพรวมอยในระดบเหนดวยโดยดานการเขาใจการรบรความตองการของผรบบรการมคาเฉลยมากทสด
นกทองเทยวมความคดเหนตอคณคาการรบรหลงจากเขารบการบรการจากธรกจทพกประเภทรสอรทใน
ภาพรวมอยในระดบเหนดวย โดยดานอปกรณเครองใชและสงอำานวยความสะดวกทกๆอยางทลกคาทได
รบจากสถานทใหบรการแหงทคมคาเงนทจายไปมคาเฉลยมากทสดนกทองเทยวมความคดเหนตอความ
ไววางใจในบรการจากธรกจทพกประเภทรสอรทในภาพรวมอยในระดบเหนดวยโดยดานรสอรทแหงนเปน
สถานทใหบรการทสามารถเปนทมนใจหรอเชอถอได มคาเฉลยมากทสด นกทองเทยวมความคดเหนตอ
ความจงรกภกดในการใชบรการจากธรกจทพกประเภทรสอรท ในภาพรวมอยในระดบเหนดวย โดยดาน
การซอซำามคาเฉลยมากทสด
1นกศกษาระดบปรญญาบรหารธรกจมหาบณฑตมหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน,อเมล:keaw_o@hotmail.com2อาจารยประจำา,คณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน,อเมล:tanayu136@gmail.com3อาจารยประจำา,คณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน1 GraduateStudents inMasterofBusinessAdministration,SuratthaniRajabhatUniversity,E-mail:keaw_o@
hotmail.com2 Lecturer,FacultyManagementSciences,SuratthaniRajabhatUniversity,E-mail:tanayu136@gmail.com3 Lecturer,FacultyManagementSciences,SuratthaniRajabhatUniversity
22 ทกษพร คงคาชวย, ดร.ธนาย ภวทยาธร, ผศ.ดร.นตย หทยวสวงศ สขศรความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร...
นกทองเทยวทมสญชาตตางกนมความคดเหนตอความจงรกภกดในธรกจทพกประเภทรสอรท
อำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฎรธานตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ0.05และคณภาพบรการ
ความไววางใจและคณคาการรบรมความสมพนธกบความจงรกภกดของนกทองเทยวทมาใชบรการธรกจ
ทพกประเภทรสอรทอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ0.05และมสมประสทธของการพยากรณความจงรก
ภกดได 75.6% (R2 = 0.756) สามารถทำานายความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภท
รสอรทไดจากสมการการถดถอยดงน
สมการทำานายในรปคะแนนดบ
=0.181+0.362คณภาพบรการ+0.413ความไววางใจ+0.177คณคาการรบร
สมการทำานายในรปคะแนนมาตรฐาน
Z’y =0.382Z
คณภาพบรการ+0.423Z
ความไววางใจ+0.194Z
คณคาการรบร
ค�าส�าคญ: คณภาพบรการ,คณคาการรบร,ความไววางใจ,ความจงรกภกด
Abstract
Thisresearchaimstostudyservicequality,awarenessvalue,relianceandloyaltyoftourists
toaresortbusinessinKohSamui,SuratThani.Thecomparisonoftheloyaltyoftouristsina
resortbusinesswasdividedintonationality.Dataabouttherelationshipbetweenservicequality,
awarenessvalue,relianceandloyaltyoftouristsinresortbusinessesatKohSamui,SuratThani
wascollectedbyquestionnairethatwasansweredby402touristswhoreceivedtheservicesofa
resortbusinessatKohSamui,SuratThani.Statisticalanalysisusedfrequency,percentage,mean,
standarddeviationandmultipleregressionanalysis.The research found that tourists rated the
service quality of a resort business at an agree level and rated awareness of customer
requirementsasthehighest.Touristsratedtheawarenessvalueafterreceivingoverviewservices
ofaresortbusinessatanagreelevel.Theyratedaworthinessofequipmentandfacilitiesofresort
as thehighestmean.Tourist rated relianceof resortbusinessesasanagree leveland rated
reliance towards their resort as the highest. Tourists rated overview loyalty towards a resort
business at an agree level and rated return as the highest mean. Tourists with different
nationalitieshadsignificantlydifferentopinionstowardsloyaltyoftouristsat0.05level.Service
quality, relianceandawareness value significantly related loyalty of tourists inResort at 0.05
levelandhadcoefficientofpredictionofloyaltyat75.6%(R2=0.756).Tourist’sloyaltytowards
resortbusinessescanbecalculatedbymultipleregressionanalysisasfollows:
Rawscoreprediction
=0.181+0.362servicequality+0.413reliance+0.177awarenessvalue
Standardscoreprediction
Z’y =0.382Z
servicequality+0.423Z
reliance+0.194Z
awarenessvalue
Keywords: servicequality,awarenessvalue,reliance,loyalty
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 23 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บทน�า
ในธรกจทพกคณภาพการใหบรการจดเปน
หวใจสำาคญของความสำาเรจในการดำาเนนธรกจ
ดงนนคณภาพการใหบรการถอว าเป นอาวธ
สำาคญในการสรางความไดเปรยบในการแขงขน
(CompetitiveAdvantage)เพราะนอกจากจะชวย
สรางภาพลกษณทด และทำาใหลกคายนดทจะจาย
มากขนเพอแลกกบบรการทเหนอกวา แลวยงเปน
สงหนงททำาใหลกคาเกดความภกดตอธรกจทพก
เพราะความภกดเปนสงทกอใหเกดการซอซำาและ
อาจทำาใหเกดการซอเพมมากขน(บญหลบพานช
ชาตและคณะ,2556:176)
ธรกจท พกในอำาเภอเกาะสมยจงหวด
สราษฏรธานประสบปญหาซบเซาอนเนองมาจาก
ภาวะปญหาดานเศรษฐกจและภาวะปญหาดาน
การเมองทไมเสถยร สงผลใหธรกจทพกมความ
สามารถในการทำากำาไรไดนอยเปนผลกระทบตอ
ดานเศรษฐกจภายในตวจงหวดการทองเทยวยง
กวานนความตองการในการใชบรการธรกจทพกใน
อำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฏรธานไมไดมเพยงแต
นกทองเทยวเทานนแตยงมกลมบคคลอน ๆ เชน
นกธรกจทเดนทางมาทำาธรกจคนทำางานทตองออก
พนท บคคลทวไปทสญจรไปมาเปนตน สาเหตท
ทำาใหมลกคาพกในธรกจทพกจงหวดสราษฏรธาน
นอยอาจเนองมาจากการบรการทยงไมมมาตรฐาน
ทแนนอน ยงไมสามารถสรางความประทบใจแก
ลกคาและยงไมตรงตามเปาหมายมผลตอบรบจาก
ลกคาในทางลบปจจยดานราคาทยงไมสมพนธกบ
การบรการการสรางความจงรกภกดแกธรกจยงไม
บรรลผล เปนตน (กรมการทองเทยว, 2556) ซง
ธรกจทพกในจงหวดสราษฎรธานทไดรบมาตรฐาน
ตามเกณฑมาตรฐานโรงแรมและรสอรท จากการ
ประกาศของกรมการทองเทยวป2557พบวาธรกจ
ทไดรบมาตรฐานตามเกณฑมาตรฐานโรงแรมและ
รสอรท เปนประเภทรสอรททงหมด ซงมระดบ 5
ดาว9แหงระดบ4ดาว13แหงและ3ดาว7
แหงรวม29แหง(กรมการทองเทยว,2558)
จากขอมลขางตนจงเหนไดวาการใหบรการ
ของโรงแรมมความสำาคญตอนกทองเทยว และ
เนองจากอำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฏรธานม
จำานวนนกทองเทยวเขามาเทยวในจงหวดเปน
จำานวนมากและเปนจงหวดทมสถานทพกและแหลง
ทองเทยวทสำาคญของภาคใตและของประเทศไทย
ดวยเหตนผ วจยจงทำาการศกษาเกยวกบความ
สมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร
ความไววางใจกบความจงรกภกดของนกทองเทยว
ในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานเพอเปนแนวทางสการพฒนา
ปรบปรงคณภาพและเปนกลยทธสำาหรบรองรบและ
ตอบสนองความตองการของลกคา
วตถประสงคการวจย
1. เพอศกษาคณภาพบรการคณคาการรบ
รความไววางใจความจงรกภกดของนกทองเทยว
ในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธาน
2. เพอศกษาการเปรยบเทยบความจงรก
ภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท
อำาเภอเกาะสมยจงหวดสราษฎรธานจำาแนกตาม
สญชาต
3. เพอศกษาความสมพนธ ระหว าง
คณภาพบรการ คณคาการรบร ความไววางใจกบ
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพก
ประเภท รสอร ท อำาเภอเกาะสมย จงหวด
สราษฎรธาน
วธการศกษา
กลมตวอยางทใชในการวจยไดแกนกทอง
เทยวทใชบรการธรกจทพกในอำาเภอ เกาะสมย
จงหวดสราษฏรธาน 402 ราย ในการวจยครงน
ผวจยใชวธการสมตวอยางโดยใชวธการสมตวอยาง
24 ทกษพร คงคาชวย, ดร.ธนาย ภวทยาธร, ผศ.ดร.นตย หทยวสวงศ สขศรความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร...
แบบมระบบ(SimpleSystematicSampling)จาก
จำานวนนกทองเทยวทกๆ 6 ราย จะไดรบการสม
เปนกลมตวอยาง 1 ราย โดยกำาหนดสดสวนของ
กลมตวอยางทจะจดเกบขอมลจากแตละกลมแบง
ตามสดสวนเทาๆกนจากธรกจทพกประเภทรสอรท
ระดบ3ดาวตามเกณฑมาตรฐานรสอรทจากการ
ประกาศของกรมการทองเทยวป 2557 ในอำาเภอ
เกาะสมยจงหวดสราษฏรธาน
การวจยครงนใช แบบสอบถามเปนเครอง
มอในการเกบรวบรวมขอมล โดยแบงออกเปน 5
สวนดงน
สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบปจจยสวน
บคคลลกษณะเปนแบบเลอกตอบ
สวนท 2 แบบสอบถามคณภาพบรการ
ลกษณะเปนแบบวดแบบมาตราสวน 5 ระดบตาม
เกณฑของLikertScale
สวนท3แบบสอบถามคณคาทรบรลกษณะ
เปนแบบวดแบบมาตราสวน5ระดบตามเกณฑของ
LikertScale
สวนท 4 แบบสอบถามความไววางใจ
ลกษณะเปนแบบวดแบบมาตราสวน 5 ระดบตาม
เกณฑของLikertScale
สวนท 5 แบบสอบถามความจงรกภกด
ลกษณะเปนแบบวดแบบมาตราสวน 5 ระดบตาม
เกณฑของLikertScale
มาตรวดแบบ Likert’s Scale โดยยดหลก
เกณฑการใหคะแนนดงน(บญชมศรสะอาด,2554:
100)
เหนดวยอยางยง ให5คะแนน
เหนดวย ให4คะแนน
เฉยๆ ใหคะแนน3คะแนน
ไมเหนดวย ให2คะแนน
ไมเหนดวยอยางยง ให1คะแนน
การแปลความหมายของคะแนน เพอ
กำาหนดระดบความสำาคญโดยมคาเฉลยในการแปล
ผลดงน(บญชมศรสะอาด,2554:103)
4.51–5.00คะแนนหมายถงมความคด
เหนอยในระดบเหนดวยอยางยง
3.51–4.50คะแนนหมายถงมความคด
เหนอยในระดบเหนดวย
2.51–3.50คะแนนหมายถงมความคด
เหนอยในระดบเฉยๆ
1.51–2.50คะแนนหมายถงมความคด
เหนอยในระดบไมเหนดวย
1.00–1.50คะแนนหมายถงมความคด
เหนอยในระดบไมเหนดวยอยางยง
สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก
1. การวเคราะหปจจยสวนบคคลของผตอบ
แบบสอบถาม โดยว เคราะห หาค าความถ
(Frequency)และคารอยละ(Percentage)
2. การวเคราะหคณภาพบรการคณคาการ
รบรความไววางใจกบความจงรกภกดของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธาน โดยวเคราะหหาคาเฉลย
(Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard
Deviation)
3. การวเคราะหการเปรยบเทยบความจงรก
ภกดของนกท องเทยวในธรกจทพกประเภท
รสอรท อำาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน
จำาแนกตามสญชาตโดยวเคราะหหาคาt-test
4. การวเคราะหความสมพนธระหวาง
คณภาพบรการ คณคาการรบร ความไววางใจกบ
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพก
ประเภทรสอร ท อำ า เภอเกาะสมย จ งหวด
สราษฎรธานโดยวเคราะหการถดถอยเชงพหคณ
(MultipleRegressionAnalysis)
ผลการศกษา
1. ขอมลเกยวกบคณภาพการบรการของ
นกทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอ
เกาะสมยจงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยว
มความคดเหนตอคณภาพการบรการธรกจทพก
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 25 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ประเภทรสอรท ในภาพรวมอยในระดบเหนดวย
เมอพจารณาเปนรายดานพบวามความคดเหนตอ
คณภาพการบรการทกดานอยในระดบเหนดวย
โดยดานการเขาใจการรบรความตองการของผรบ
บรการมคาเฉลยมากทสดรองลงมาดานความเปน
รปธรรมของบรการดานการใหความมนใจดานการ
ตอบสนองความตองการ และดานความนาเชอถอ
ตามลำาดบ(ดงแสดงในตารางท1)
2.ขอมลเกยวกบคณคาการรบรของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยวมความคด
เหนตอคณคาการรบรหลงจากเขารบการบรการ
จากธรกจทพกประเภท รสอรท ในภาพรวมอยใน
ระดบเหนดวยเมอพจารณาเปนรายขอพบวานก
ทองเทยวมความคดเหนตอคณคาการรบร อยใน
ระดบเหนดวยทกขอโดยเรยงตามคาเฉลยจากมาก
ไปหานอย3อนดบแรกไดแกอปกรณเครองใชและ
สงอำานวยความสะดวกทกๆอยางทลกคาทไดรบ
จากสถานทใหบรการแหงทคมคาเงนทจายไปรอง
ลงมา การบรการของรสอรทนดเหนอความคาด
หมาย และทำาเลทตงสะดวกไมเสยเวลาเดนทาง
ตามลำาดบสวนขอทมคาเฉลยนอยทสดคอขนตอน
การใหบรการกอใหเกดความสะดวกสบาย (ดง
แสดงในตารางท2)
3. ขอมลเกยวกบความไววางใจของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยวมความคด
เหนตอความไววางใจในบรการจากธรกจทพก
ประเภทรสอรท ในภาพรวมอยในระดบเหนดวย
เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา นกทองเทยวม
ความคดเหนตอความไววางใจอยในระดบเหนดวย
ทกขอ โดยเรยงตามคาเฉลยจากมากไปหานอย3
อนดบแรก ไดแก รสอรทแหงนเปนสถานทให
บรการทสามารถเปนทมนใจหรอเชอถอได รองลง
มา พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนไมเพก
เฉยในการแกปญหาตางๆแกลกคาทเกดขน และ
พนกงานทใหบรการของ รสอรทแหงนใหบรการ
อยางตรงไปตรงมาตามลำาดบสวนขอทมคาเฉลย
นอยทสดคอพนกงานทใหบรการของรสอรทแหงน
มศกยภาพในการปฏบตงานสง(ดงแสดงในตาราง
ท3)
4. ขอมลเกยวกบความจงรกภกดของนก
ทองเทยวในธรกจทพกประเภทรสอรท อำาเภอ
เกาะสมยจงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยว
มความคดเหนตอความจงรกภกดในการใชบรการ
จากธรกจทพกประเภทรสอรท ในภาพรวมอยใน
ระดบเหนดวยเมอพจารณาเปนรายดานพบวานก
ทองเทยวมความคดเหนตอความจงรกภกดในการ
ใชบรการอยในระดบเหนดวยทกขอ โดยเรยงตาม
คาเฉลยจากมากไปหานอย 3 อนดบแรก ไดแก
ดานการซอซำา รองลงมา ดานความพงพอใจของ
ลกคาและดานการบอกตอกบบคคลอนตามลำาดบ
(ดงแสดงในตารางท4)
5. ขอมลเกยวกบการเปรยบเทยบความ
จงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพกประเภท
รสอรท อำาเภอเกาะสมย จงหวดสราษฎรธาน
จำาแนกตามสญชาตพบวานกทองเทยวทมสญชาต
ตางกนมความคดเหนตอความจงรกภกดในธรกจ
ทพกประเภทรสอรท อำาเภอเกาะสมย จงหวด
สราษฎรธานตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตท
ระดบ 0.05 โดยนกทองเทยวชาวไทยมคาเฉลย
ความคดเหนทมตอความจงรกภกดในธรกจทพก
ประเภทรสอรท มากกวานกทองเทยวชาวตาง
ประเทศทกดาน(ดงแสดงในตารางท5)
6. ขอมลเกยวกบความสมพนธ ระหวาง
คณภาพบรการ คณคาการรบร ความไววางใจกบ
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพก
ประเภทรสอร ท อำ า เภอเกาะสมย จ งหวด
สราษฎรธานพบวาคณภาพบรการความไววางใจ
และ คณคาการรบรมความสมพนธกบความจงรก
ภกดของนกทองเทยวทมาใชบรการธรกจทพก
ประเภทรสอรท อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ
0.05 และมสมประสทธของการพยากรณ ความ
จงรกภกดได75.6%(R2=0.756)สามารถทำานาย
26 ทกษพร คงคาชวย, ดร.ธนาย ภวทยาธร, ผศ.ดร.นตย หทยวสวงศ สขศรความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร...
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพก
ประเภทรสอรทไดจากสมการการถดถอยดงน
สมการทำานายในรปคะแนนดบ
= 0.181 + 0.362 คณภาพบรการ +
0.413ความไววางใจ+0.177คณคาการรบร
สมการทำานายในรปคะแนนมาตรฐาน
Z’y =0.382Z
คณภาพบรการ+0.423Z
ความไววางใจ+
0.194Zคณคาการรบร
ตารางท1คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของนกทองเทยวทมตอคณภาพการบรการ
ธรกจทพกประเภทรสอรท
คณภาพการบรการ S.D.ระดบความคด
เหน
ดานการเขาใจการรบรความตองการของผรบบรการ 4.10 0.65 เหนดวย
ดานความเปนรปธรรมของบรการ 3.86 0.74 เหนดวย
ดานการใหความมนใจ 3.81 0.80 เหนดวย
ดานการตอบสนองความตองการ 3.78 0.82 เหนดวย
ดานความนาเชอถอ 3.77 0.77 เหนดวย
รวม 3.86 0.61 เหนดวย
ตารางท2คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของนกทองเทยวทมตอคณคาการรบรตอ
ธรกจทพกประเภทรสอรท
คณคาทรบร S.D.
ระดบ
ความคด
เหน
1.อปกรณเครองใชและสงอำานวยความสะดวกทกๆอยางทลกคาทได
รบจากสถานทใหบรการแหงทคมคาเงนทจายไป
4.07 0.77 เหนดวย
2.การบรการของรสอรทนดเหนอความคาดหมาย 4.03 0.80 เหนดวย
3.ทำาเลทตงสะดวกไมเสยเวลาเดนทาง 4.03 0.79 เหนดวย
4.รสอรทคดคาบรการแกลกคาทมาพกในระดบทลกคายอมรบได 3.99 0.77 เหนดวย
5.การซอบรการทพกแรมในครงนเปนการตดสนใจทดและถกตอง 3.98 0.81 เหนดวย
6.ประโยชนทไดรบจากการใหบรการของรสอรทคมคากบเงนทจายไป 3.96 0.69 เหนดวย
7.การรอรบบรการไมกอใหเกดการเสยเวลา 3.95 0.78 เหนดวย
8.ขนตอนการใหบรการกอใหเกดความสะดวกสบาย 3.91 0.86 เหนดวย
รวม 3.99 0.63 เหนดวย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 27 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตารางท3คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของนกทองเทยวทมตอความไววางใจตอ
ธรกจทพกประเภทรสอรท
ความไววางใจ S.D. ระดบ
ความคดเหน
1.รสอรทแหงนเปนสถานทใหบรการทสามารถเปนทมนใจหรอเชอ
ถอได
4.02 0.80 เหนดวย
2.พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนไมเพกเฉยในการแกปญหา
ตางๆแกลกคาทเกดขน
4.02 0.72 เหนดวย
3.พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนใหบรการอยางตรงไปตรง
มา
4.01 0.69 เหนดวย
4.รสอรทแหงนเปนสถานทใหบรการอยางตรงไปตรงมา 3.96 0.78 เหนดวย
4.พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนสามารถเปนทมนใจหรอเชอ
ถอได
3.94 0.81 เหนดวย
6.พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนมความซอสตยและสามารถ
ปฏบตตามสญญาทรสอรทใหไวไดอยางดยง
3.92 0.78 เหนดวย
7.รสอรทแหงนเปนสถานทใหบรการทซอสตยและปฏบตตามทได
สญญาไวอยางเครงครด
3.90 0.73 เหนดวย
8.รสอรทแหงนเปนสถานทใหบรการมประสทธภาพสง 3.90 0.77 เหนดวย
9.รสอรทแหงนเปนสถานทใหบรการทไมเพกเฉยในการแกปญหา
ตางๆแกลกคา
3.91 0.79 เหนดวย
10.พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนมศกยภาพในการปฏบต
งานสง
3.88 0.80 เหนดวย
รวม 4.02 0.80 เหนดวย
ตารางท4คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนของนกทองเทยวทมตอความจงรกภกด
ในการใชบรการจากธรกจทพกประเภทรสอรท
ความจงรกภกด S.D. ระดบความภกด
ดานการใชบรการซำา 3.97 0.59 มาก
ดานความพงพอใจของลกคา 3.94 0.61 มาก
ดานการบอกตอกบบคคลอน 3.84 0.73 มาก
รวม 3.92 0.58 มาก
28 ทกษพร คงคาชวย, ดร.ธนาย ภวทยาธร, ผศ.ดร.นตย หทยวสวงศ สขศรความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร...
ตารางท5การทดสอบความแตกตางของความคดเหนทมตอความจงรกภกดในธรกจทพกประเภทรสอรท
จำาแนกตามสญชาตของนกทองเทยว
ความจงรกภกด
สญชาต
t Pชาวไทย ชาวตางชาต
S.D. S.D.
ดานการซอซำา 4.36 0.45 3.59 0.44 17.219 0.000*
ดานความพงพอใจของลกคา 4.35 0.49 3.54 0.43 17.784 0.000*
ดานการบอกตอกบบคคลอน 4.40 0.48 3.29 0.47 23.403 0.000*
รวม 4.37 0.39 3.47 0.34 24.466 0.000*
*P<0.05
อภปรายผล
ขอมลเกยวกบคณคาการรบรของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานพบวานกทอง เทยวมความ
คดเหนตอคณคาการรบรหลงจากเขารบการบรการ
จากธรกจทพกประเภทรสอรท ในภาพรวมอยใน
ระดบเหนดวยเมอพจารณาเปนรายขอพบวานก
ทองเทยวมความคดเหนตอคณคาการรบร อยใน
ระดบเหนดวยทกขอโดยเรยงตามคาเฉลยจากมาก
ไปหานอย3อนดบแรกไดแกอปกรณเครองใชและ
สงอำานวยความสะดวกทกๆ อยางทลกคาทไดรบ
จากสถานทใหบรการแหงทคมคาเงนทจายไปรอง
ลงมา การบรการของรสอรทนดเหนอความคาด
หมาย และทำาเลทตงสะดวกไมเสยเวลาเดนทาง
ตามลำาดบสวนขอทมคาเฉลยนอยทสดคอขนตอน
การให บรการก อให เ กดความสะดวกสบาย
สอดคลองกบZeithaml. (1988)กลาววาผลกระ
ทบตอคณคาการบรการทรบร(PerceivedService
Value)คอความตงใจซอและพฤตกรรมคณคาการ
รบรเกดจากการสำารวจโดยใหลกคาประเมนโดย
รวมตออรรถประโยชนของสนคาและบรการบนพน
ฐานของการรบรระหวางสงทไดใหกบสงทไดรบ
ลกคาจะมสตระลกไดวาการใหกบการรบ (Give-
versus-get) จะเกดเปนคณคาแหงการรบรสวน
คณคาการบรการมความแตกตางกนระหวาง
ประโยชนโดยการเปรยบเทยบผลประโยชนทไดรบ
จากการใชและตนทนทงในรปตวเงนและไมใชตว
เงน
ขอมลเกยวกบความไววางใจของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยวมความคด
เหนตอความไววางใจในบรการจากธรกจทพก
ประเภทรสอรท ในภาพรวมอยในระดบเหนดวย
เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา นกทองเทยวม
ความคดเหนตอความไววางใจอยในระดบเหนดวย
ทกขอ โดยเรยงตามคาเฉลยจากมากไปหานอย3
อนดบแรก ไดแก รสอรทแหงนเปนสถานทให
บรการทสามารถเปนทมนใจหรอเชอถอได รองลง
มา พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนไมเพก
เฉยในการแกปญหาตางๆแกลกคาทเกดขน และ
พนกงานทใหบรการของรสอรทแหงนใหบรการ
อยางตรงไปตรงมาตามลำาดบสวนขอทมคาเฉลย
นอยทสดคอพนกงานทใหบรการของรสอรทแหงน
มศกยภาพในการปฏบตงานสงสอดคลองกบMor-
ganandShelby(1994)กลาววาความไววางใจ
ของผบรโภคสามารถประเมนไดจากความเชอมน
ของลกคา ซงผใหบรการแตละรายจะไดรบความ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 29 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เชอมนจากลกค าแตกตางกนและจะเกดการ
ประเมนไดเมอลกคาไดรบการบรการแลวจะมการ
เปรยบเทยบกบสญญาทผ ใหบรการกำาหนดไว
ความไววางใจมความสำาคญอยางยงในการกำาหนด
ลกษณะขอผกมดเพอแสดงสมพนธภาพระหวาง
ลกคาและองคกร
ขอมลเกยวกบความจงรกภกดของนกทอง
เทยวในธรกจทพกประเภทรสอรทอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานพบวานกทองเทยวมความคด
เหนตอความจงรกภกดในการใชบรการจากธรกจ
ทพกประเภทรสอรท ในภาพรวมอยในระดบเหน
ดวยเมอพจารณาเปนรายดานพบวานกทองเทยว
มความคดเหนตอความจงรกภกดในการใชบรการ
อยในระดบเหนดวยทกขอ โดยเรยงตามคาเฉลย
จากมากไปหานอย3อนดบแรกไดแกดานการ
ซอซำารองลงมาดานความพงพอใจของลกคาและ
ดานการบอกตอกบบคคลอนตามลำาดบสอดคลอง
กบShiangSooCheongandClark.(2005:466)
กลาววาพฤตกรรมการซอซำาทเกดจากทศนคตท
ดและกระบวนการประเมนในดานตางๆความจงรก
ภกดของลกคาจะถกสรางขนผานความเชอใน
คณภาพการใหบรการทมผลกระทบตอความพง
พอใจ และกระบวนการรบร และสอดคลองกบ
Assael.(1995)กลาววาความจงรกภกดในตราสน
คาทเกดจากทศนคตทดตอตราสนคาของลกคานน
จะสงผลใหลกคาซอสนคาตราสนคานนอกหลาย
ครงเนองจากลกคาไดเกดการเรยนรเกยวกบสนคา
ตราสนคานน ซงไดสนองความตองการและทำาให
ลกคารสกพงพอใจ
ข อมลเกยวกบความสมพนธ ระหวาง
คณภาพบรการ คณคาการรบร ความไววางใจกบ
ความจงรกภกดของนกทองเทยวในธรกจทพก
ประเภทรสอร ท อำ า เภอเกาะสมย จงหวด
สราษฎรธานพบวาคณภาพบรการความไววางใจ
และ คณคาการรบรมความสมพนธกบความจงรก
ภกดของนกทองเทยวทมาใชบรการธรกจทพก
ประเภทรสอรท อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ
0.05 และมสมประสทธของการพยากรณ ความ
จงรกภกดได 75.6% (R2 = 0.756) สอดคลอง
กบBourdeau (2005)พบวา ความจงรกภกดเชง
ทศนคตไดรบผลกระทบมาจากคณภาพการบรการ
คณคาทรบร ความไววางใจ เปนตวผลกดน
นอกจากนน ยงพบวาความจงรกภกดเชงทศนคต
ยงไดรบอทธพลมาจากคณภาพการบรการคณคา
ทรบรและความไววางใจ
ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงนแบงออก
เปน2สวนคอขอเสนอแนะจากผลการวจยและขอ
เสนอแนะสำาหรบการวจยครงตอไป โดยมราย
ละเอยดดงน
1. ขอเสนอแนะจากผลการวจย
1.1คณภาพการบรการดานความเปน
รปธรรมของ ธรกจทพกประเภทรสอร ทควร
ปรบปรงใหพนกงานของรสอรทแตงกายไดเหมาะ
สมสะอาดเรยบรอยและจดพมพวสดสงพมพเกยว
กบการใหบรการ เชน แผนพบของ รสอรท มรป
ลกษณสวยงามนาหยบอาน
1.2 คณภาพการบรการดานความนา
เชอถอธรกจทพกประเภทรสอรทควรแสดงความ
เอาใสใจอยางจรงใจทจะชวยแกปญหาใหลกคารวม
ทงสามารถปฏบตตามทไดใหสญญาไวเมอลกคา
ทมาพกในรสอรทมปญหา และสามารถแจงระยะ
เวลาดำาเนนการดำาเนนในการใหเสรจได
1.3 คณภาพการบรการดานการตอบ
สนองความตองการธรกจทพกประเภทรสอรทจะ
ตองสามารถแจงแกลกคาไดทนทวาการใหบรการ
บางอยางจะมขนไดเมอใดและพรอมทจะใหบรการ
แกลกคาในทนทหรอเมอการรองขอ
1.4 คณภาพการบรการดานการให
ความมนใจธรกจทพกประเภทรสอรทควรใหบรการ
ดวยอธยาศยไมตรอนดตอลกคาอยางสมำาเสมอ
การพดการแสดงออกของพนกงานของรสอรทจะ
ตองสรางความมนใจใหลกคาได รวมทงแสดงคา
บรการประเภทตางๆ ไวอยางชดเจนและคดคา
บรการตามความเปนจรงทไดชแจงไว
30 ทกษพร คงคาชวย, ดร.ธนาย ภวทยาธร, ผศ.ดร.นตย หทยวสวงศ สขศรความสมพนธ ระหวาง คณภาพบรการ คณคาการรบร...
2. ขอเสนอแนะสำาหรบการวจยครงตอไป
2.1 รปแบบความสำาเรจและกลยทธการ
จดการของธรกจทพกประเภทรสอรทเพอรองรบ
การทองเทยวอยางยงยนของอำาเภอเกาะสมย
จงหวดสราษฎรธานหรอในพนททองเทยวภาคใต
อนๆ
2.2 รปแบบการจดการธ รกจทพก
ประเภทรสอรทของอำาเภอเกาะสมย จงหวด
สราษฎรธาน
เอกสารอางอง
กรมการทองเทยวกระทรวงการทองเทยวและกฬา.(2556).สถานการณนกทองเทยว(ออนไลน). สบคน
จากhttp://www.tourism.go.th.[2ธนวาคม2557].
กรมการทองเทยวกระทรวงการทองเทยวและกฬา.(2558).สถตนกทองเทยว(ออนไลน). สบคนจากhttp://
www.tourism.go.th.[2มกราคม2558].
กรมการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา. (2558).มาตรฐานโรงแรมและรสอรต ป 2557
(ออนไลน). สบคนจากhttp://www.tourism.go.th.[2มกราคม2558]
บญชมศรสะอาด.(2554). การวจยเบองตน.กรงเทพฯ:สวรยาสาสน.
บญหลบพานชชาตและคณะ.(2556). ความรเบองตนเกยวกบการทองเทยว. กรงเทพมหานคร:สำานก
พมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
Assael.(1995).Consumer Behavior and Marketing Action.Ohio:South-.WesternCollegePublish-
ing.
Bourdeau,L.(2005).A new examination of service loyalty: Identification of the antecedents and
outcomes of additional loyalty framework.Dissertation,Ph.D.(BusinessAdministration).
Florida,FloridaUniversity.Photocopied.
Morgan,R.M.,andShelbyD.H.(1994).Thecommitment-trusttheoryofrelationshipmarketing.
Journal of Marketing.(58),20-38.
Shiang,SooCheongandClark.(2005).ServiceQualityGapAnalysistowardCustomerLoyalty:
PracticalGuidelines forCasinoHotels.Journal of Marketing Hospitality Management.
(24),465-472.
Zeithaml. (1988).Consumerperceptionsofprice,qualityandvalue:Ameans-endmodeland
synthesisofevidence.Journal of Marketing.(52),2-16.
ค�าศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรง
Chinese Vocabulary Used in the Vegetarian Festival Celebrated by
Chinese Thais in Trang Province
เกตมาตดวงมณ1
KatematuDuangmanee1
บทคดยอ
งานวจยนมวตถประสงคเพอรวบรวมคำาศพทและการใชคำาศพทภาษาจนในประเพณกนเจของชาว
ไทยเชอสายจนในจงหวดตรงใชการวจยเชงคณภาพโดยเกบขอมลจากเอกสารและขอมลภาคสนามดวย
วธการสงเกตและสมภาษณผทเกยวของจากศาลเจาในเขตพนทอำาเภอเมองตรงและอำาเภอหวยยอดจำานวน
4แหงคอศาลเจาทามกงเยยศาลเจากวอองเอยศาลเจาพอหมนรามและศาลเจากวอองไตเตหวยยอด
ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก รางทรง กรรมการศาลเจา เจาหนาทประจำาศาลเจา และผเขารวม
การกนเจ
ผลจากการศกษาพบวาคำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรง
สวนใหญเปนคำาศพทภาษาจนจากสำาเนยงฮกเกยนประสมผสานกบสำาเนยงแตจวสำาหรบการนำาคำาศพท
มาใชจำาแนกได 3 ลกษณะคอ คำาศพททใชเรยกชออาหารและเครองดม คำาศพททใชเรยกชอบคคลและ
เทพเจาและคำาศพททใชเรยกชอเครองมอเครองใชคำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจนอกจากมการ
ใชในพธกรรมแลวยงมการนำามาใชในชวตประจำาวนอกดวยโดยเฉพาะในสวนเกยวของกบเรองสตำาแหนง
การวางและเรองความหมายแฝงของคำาศพทเปนตน
ค�าส�าคญ:คำาศพทภาษาจน,การใชคำาศพท,ประเพณกนเจ
Abstract
TheaimofthispaperistocollectChinesevocabularyandvocabularyusagerelatingtothe
VegetarianFestival, anevent celebratedbyChineseThais inTrangProvince in thesouthof
Thailand.Thispaperappliesdescriptiveresearchtechniquesbycollectingdatafromdocuments
andfieldworks,i.e.observationsandinterviews,inMuangTrangDistrictandHuaiyotDistrict.Four
majorshrinesinTrangProvincewereselectedforthisstudy,namelyTamKongYeaShrine,Kew
1 อาจารย,สาขาวชาภาษาตะวนออกคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยทกษณ,E-mail:katematu@tsu.ac.th1 Lecturer,DepartmentofOrientalLanguages,FacultyofHumanitiesandSocialScience,ThaksinUniversity,
E-mail:katematu@tsu.ac.th
32 เกตมาต ดวงมณค�าศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจน...
OngYeaShrine,ChaoPorMuenRamShrineandKewOngTaitaeHuaiyotShrine.Thepopulation
forthisresearchconsistsofmediums,shrinedirectors,shrineofficers,andvegetarians
ThisstudyindicatesthatChinesevocabulariesrelatedtotheVegetarianFestivalofChinese
ThaisinTrangProvincemostlyareFujianChinesevocabularycompoundwithChaozhouChinese
Voice.Theterminologyusagewasclassifiedintothreecharacteristics.First,theterminologywas
usedtorefertothenameofthefoodsanddrinks.Second,theterminologywasusedtorefer
to a person andGod. Finally, the terminology was used to refer tools. In addition, Chinese
vocabularynotonlybeusedinworships,butalsobeusedindailylifeespeciallycolor,position
andtheconnotationoftheword.
Keywords :ChineseVocabulary,Vocabularyusage,VegetarianFestival
บทน�า
จงหวดตรงเปนจงหวดทสำาคญจงหวดหนง
ทางชายฝงทะเลตะวนตกของภาคใตประชากรสวน
หนงในจงหวดตรงคอชาวจนซงอพยพทางเรอมา
จากประเทศจนและไดสรางครอบครวในจงหวดตรง
ปจจบนเรยกลกหลานชาวจนเหลานวา “ชาวไทย
เชอสายจน”ชาวจนเมอเขามาพำานกในประเทศกได
นำาวฒนธรรมประเพณของตนเองตดตวมาดวยซง
กรรณการตนประเสรฐ(2540:24)ไดกลาวถงชาว
จนวา“การเขามาของคนจนสงผลใหเกดการพบปะ
และปะทะสงสรรคทางวฒนธรรมระหวางวฒนธรรม
จนและวฒนธรรมไทยทองถนอยางทมอาจหลก
เลยงได โดยเฉพาะความเปนอตลกษณเฉพาะตว
ของชาวจนทไมวาจะเดนทางไปอยอาศยในทใดก
จะนำาเอาวฒนธรรมประเพณวถชวตและความเชอ
แบบจนของตนตดตวไปดวย ประเพณปฏบต
ตางๆ ทเคยกระทำาสบตอกนมาในประเทศจนทงท
เกยวของกบเรองความเชอและการดำารงชวตจง
ปรากฏขนในชมชนวฒนธรรมซงมคตนยมแฝงอย
ของชาวจนครอบคลมวถชวตตงแตเกดไปจนตาย
รวมทงวฒนธรรมการหาเลยงชพแบบจนกเปนสงท
กลายเปนประเพณสบทอดปฏบตสบทอดกนมา”
ประเพณหนงของชาวไทยเชอสายจนใน
จงหวดตรงท เป นท ร จกในหม ชนท วไป คอ
“ประเพณกนเจ”หรอทชาวตรงเรยกวา“กนผก”ผ
เขารวมประเพณกนเจสวนใหญเปนชาวจนหรอชาว
ไทยเชอสายจน ปจจบนพบวายงปรากฏ การใช
ภาษาจนในการประกอบพธกรรมและการสอสาร
โดยพบวาชาวไทยเชอสายจนทมชวงอายตงแต50
ปขนไปเปนกลมคนทมความคนชนกบการใชภาษา
จนดงเดม และยงคงยดขนบธรรมเนยม ประเพณ
และแบบแผน การดำาเนนชวตแบบจนดงเดมอย
ดวยเหตนการศกษาการใชคำาศพทภาษาจนของ
ชาวไทย เชอสายจนในประเพณกนเจ ผ าน
กระบวนการทางพธกรรมจงเปนประเดนททำาใหผ
วจยสนใจทำาการศกษา เพราะสามารถบงบอกวา
ภาษาจนทองถนทใชในประเพณกนเจคอภาษาจน
ฮกเกยนและภาษาจนแตจวนน ยงคงปรากฏรอง
รอยการใชภาษาเนองจากหากเวลาผานไปภาษา
ดงกลาวอาจถกกลนและเลอนหายไปจากสงคมจน
ของชาวตรงไดเนองจากบคคลทเปนลกหลานชาว
จนในปจจบนโดยเฉพาะชวงอายตำากวา40ปมได
มการใชภาษาจนสอสารในพธกรรมหรออาจมการ
ใชภาษาจนในพธกรรมซงหลงเหลอเพยงบางกลม
เทานน ดงนนการศกษาคำาศพทภาษาจนทใชใน
พธกรรมจงเปนแหลงความรหนงทอาจสะทอนเรอง
ราวผานกระบวนการใชภาษาในพธกรรมของคนใน
ทองถนอนควรคาแกการศกษา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 33 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วตถประสงค
เพอรวบรวมคำาศพทและการใชคำาศพท
ภาษาจนในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจน
ในจงหวดตรง
วธการศกษา
การศกษาเรอง คำาศพทภาษาจนทใชใน
ประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวด
ตรง เป นการวจยเชงคณภาพ (Qualitative
research) เพอศกษาการใชคำาศพทภาษาจนใน
พธกรรมโดยเกบขอมลจากเอกสารและขอมลภาค
สนามดวยวธการสงเกตและสมภาษณผทเกยวของ
และมการนำาขอมลทไดมาวเคราะหตามประเดนท
ศกษา เรยบเรยงและรายงานผลดวยวธการ
พรรณนาเชงวเคราะหและแสดงภาพประกอบบาง
ตอนโดยผวจยไดกำาหนดขอบเขตของงานวจยดงน
1. ขอบเขตดานพนท
ในการวจยครงนมงศกษาคำาศพทภาษาจน
ทใชในประเพณกนเจของชาวไทย เชอสายจนใน
จงหวดตรงโดยเกบขอมลจากงานเทศกาลกนเจท
จดขนในศาลเจาพนทอำาเภอเมองตรง และอำาเภอ
หวยยอด จำานวน 4 แหง คอ ศาลเจาทามกงเยย
ศาลเจากวอองเอย ศาลเจาพอหมนราม และศาล
เจากวอองไตเตหวยยอด
2. ขอบเขตดานเนอหา
คำาศพทภาษาจนและการใชคำาศพทภาษาจน
ในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวด
ตรง
3. ขอบเขตดานประชากร
กลมตวอยางทเลอกมาจากประชากรในการ
วจยครงนไดแกรางทรงหรอมาทรงจำานวน12คน
กรรมการศาลเจา15คนเจาหนาทประจำาศาลเจา
32คนและผเขารวมการกนเจ60คน
ผลการศกษา
ภาษาเปนเครองมอทใชสอสารในชวตประจำา
วนและคำาศพทกเปนสวนประกอบของการสอสาร
จากการรวบรวมคำาศพทภาษาจนทใชในประเพณ
กนเจของชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรงม
ทงหมด233คำาประกอบดวยคำาศพทภาษาจนทมา
จากภาษาจนฮกเกยนและภาษาจนแตจว คำาเหลา
นถกนำามาใชในการประกอบพธกรรม เพอใหเกด
ความเขาใจการใชคำาศพทยงขนผวจยจงนำาเสนอ
คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจใน3ลกษณะ
ดงน
1. การน�าค�าศพทภาษาจนมาเรยกชอ
อาหารและเครองดม
อาหารและเครองดม เปนปจจยหนงในการ
ดำารงชวต มนษยไมสามารถขาดอาหารและนำาได
ประเพณกนเจมคำาศพทภาษาจนทใชเรยกชอ
อาหารและเครองดมจำานวน 37 คำา ผวจยขอยก
ตวอยางตวอยางคำาศพททใชในการเรยกชออาหาร
และเครองดมในประเพณกนใหเหนชดเจนดงน
แตหรอชา(茶)เปนเครองดมหลกทตงเซน
ไหวองคเทพบนโตะ สวนใหญนยมตงเซนไหว
3จอก5จอกหรอ9จอกขนอยกบองคเทพองค
นนๆ อาทพระทวไปเชนโปเซงไตเตพระหลอเฉย
เซนไหวดวยนำาชา(แต)จำานวน3จอกพระเจาท
(ทอเตกอง)เซนไหวดวยนำาชา5จอกพระกวออง
ไตเตและเจาแมกวนอมเซนไหวดวยนำาชา 9 จอก
เปนตน
“แต” ยงใชในพธกรรมองคเทพออกโปรด
สาธชน (พระออกเทยว) และพธโขกน (พธเลยง
ทหาร)วนพระออกโปรดสาธชนผคนจะจดโตะเพอ
ตอนรบขบวนขององคเทพบรเวณดานหนาบาน
ของตนเอง เมอองคเทพเสดจถงหนาบานกจะยก
ถวยนำาชาทวางบนโตะมาบรกรรมคาถาและยนให
ลกหลานดม องคเทพบางองคจะราดนำาชาบนพน
หนาโตะ เพอเปนการปดเปาสงไมดใหออกไปจาก
บานหลงน
34 เกตมาต ดวงมณค�าศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจน...
สำาหรบพธโขกน เมอเรมประกอบพธกรรม
องคเทพจะยกถวยนำาชา หนไปทางองคเทพหลก
ของศาลเจา จากนนหนไปทางศาลเทวดา เพอ
เปนการแสดงความเคารพและบอกกลาวใหองค
เทพชนผ ใหญรบทราบ ก อนจะเรมประกอบ
พธกรรมเมอสนสดการประกอบพธกรรมองคเทพ
จะใชนำาชาราดลงบนพนหนาโตะพธเพอเปนการ
ปดเปาสงชวรายตางๆมใหเกดขนกบสาธชนทมา
เขารวมประเพณกนเจและเปนการบอกลาเทพเจา
ทใหรบทราบวาเปนการสนสดพธกรรมขอใหทาน
ไดชวยปกปองปฐพแหงนดวย
ซาแซ(三生)หมายถงของเซนไหวคาว3
ประเภท สวนมากประกอบดวย ไก หม และ
ปลาหมกแหงคำาวา“三”แปลวา“สาม”สวนคำาวา
“生”แปลวา“เกด”
ซาแซเปนอาหารคาวไหวเจาประเภทฟาและ
ดนประกอบดวยสตวจากสามโลกแสดงถงสามภพ
สามภมนนคอโลกฟาไดแกสตวปกเชนนกไก
ฯลฯโลกดนไดแกสตวกบเชนมาหมและโลกนำา
ไดแกปลาหมกหรอสตวมเกลดมครบหรอมกาง
ซงสวางจำาปา(สมภาษณ,2557)ไดใหคำาอธบาย
เกยวกบคำาศพทจนนวา
“ซาแซ นเปนภาษาฮกเกยนนะ คำาวา “ซา”
คอ “สาม” สวนคำาวา “แซ” คอ “เกด” กตรงกบคำา
วา “เซง 生” ในจนกลาง ทพวกเราเคยไดยนคนจน
เคาพดวา “แซยด” พวกจดงานวนเกดนนแหละ จรง
ๆ คำาวาแซ นยงหมายถง ชวตดวย ซาแซ รวม ๆ
แลว กคอ ชวตสามภพ การทคนเราตายไปกจะไป
เกดอยสามภพนนแหละ เราเลยใชซาแซไหวพระ
เปนการไหวทงสามภพ สตวทเอามาไหว หากโลก
ฟา กจะเอาสตวทบนไดมปกมาไหว ของโลกดนก
เปนพวกสตวทอยบนดนมขานะ พอโลกนำากเอา
สตวพวกทอยใตนำา แตทเหน ๆ ในศาลเจาสวนใหญ
จะเปนปลาหมกแหง”
สำาหรบโลกนำานน ชาวจนนยมใชปลาหมก
และปเพราะปลาหมกมหนวด8เสนสวนปมขา
8ขาซงตรงกบทศทง8ดงนนเลข8จงถอเปนเลข
มงคลของชาวจนอนมความหมายถงความรำารวย
ซาแซเปนอาหารทใชในพธโขกนคาว (พธเลยง
ทหารดวยอาหารคาว)ซงเปนพธกรรมหลงจากวน
สนสดพธกนเจเปนการเลยงทหารฟาครงสดทาย
หลงจากททหารไดชวยตรวจตราดแลตลอดการจด
งานในประเพณกนเจใหสำาเรจราบรนการประกอบ
พธกรรมโขกนจะถกตอง ตอเมอพระออเอย (พระ
เสอ) ประทบทรงบคคลในพธกรรม และคลานเขา
มาคาบเนอหมหากยงไมมการประทบทรงของพระ
ออเอยแสดงวาการประกอบพธกรรมมบางอยาง
ทยงไมถกตอง จกตองทำาการแกไขใหถกตองเสย
กอน
แตเลยว (茶料) หมายถง ขนมจนอบใช
สำาหรบตงบนโตะเซนไหวองคเทพโดยสามารถเซน
ไหวทงองคเทพทกนคาวเชนพระออเอยและองค
เทพทกนเจเชนพระโพธสตวกวนอมหรอพระโป
เซงไตเตแตเลยวเปนขนมทไมไดทำาดวยเนอสตว
หรอนำามนหมหากแตใชนำามนถวในการปรงจงเปน
อาหารทสามารถตงเซนไหวเทพทกองคในศาลเจา
แตเลยวทนยมใชสำาหรบเซนไหวองคเทพอยม 3
อยางคอขนมไขนกขนมถวตดและขนมควนาง
หรอบผาง
นอกจากนยงใชแตเลยวในพธโปรยทาน(พธ
พอตอ)เจาหนาทจะเตรยมแตเลยวทงสามอยางใส
ถงเพอแจกใหแกผยากไรในพธพอตอเนองจากแต
เลยวเปนอาหารหวาน บคคลทวไปเมอไดรบ
ประทานอาหารหวานจะเกดความสดชน ความ
กระชมกระชวยดงนนการแจกแตเลยวในพธพอตอ
อกนยหนงกเพอสงมอบความสขความหอมหวาน
ในชวตใหเกดขนแกบคคลผนน
อองหลาย(凤梨)หมายถงสบปะรดเปน
ผลไมทใชเซนไหวองคเทพในศาลเจาและใชสำาหรบ
จดโตะรบเสดจองคเทพของสาธชนในวนพระออก
โปรดสาธชน
คำาศพท “อองหลาย”พองกบคำาจนวา “王
来”ซงแปลวากษตรยเสดจฯสบปะรดจงเปนผลไม
ทนยมนำามาไหวองคเทพ อนมความหมายแฝงวา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 35 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
“กษตรยหรอฮองเตไดเสดจมาอยใกลผกราบไหว”
และเนองจากสบปะรดเปนผลไมทมตารอบผล
เปรยบเสมอนตาของเทพเจาหรอองคศกดสทธทจะ
ชวยตรวจตราดแลปกปองลกหลานชาวโลกอยทก
ขณะ และการทสบปะรดมตารอบผลยงสอความ
หมายของผไหววาจะเปนบคคลทมความรอบร ม
สตปญญากวางไกล(มตาพนตาทำาใหมองเหนไกล)
การนำาสบปะรดมาเซนไหวเพอขอใหองคเทพชวย
ปกปกรกษาตนและครอบครวตลอดไป
พรพงศ เสยงจนทร (สมภาษณ, 2558)
กลาวถงการวางสบปะรดในการเซนไหววา
“ยานด (สบปะรด) เปนผลไมท หมายถงวา
พระลงมาดแลพวกเรา จงตองวางแยกตางหาก จะ
วางรวมปนกบผลไมอนในถาดเดยวกนไมได ปกต
แลวการวางยานดในโรงพระ (ศาลเจา) จะวางใส
พานในแนวตง คอ ตดดามออกและใหหวจกปลาย
แหลม ๆ ทมหนามชขนขางบน และตองเอายานด
วางไวกอนผลไมอนนะ เพราะศกดของยานด
มากกวาอยางอน”
องก(红龟)หมายถงขนมเตาสแดงคำาวา
“อง(红)”หมายถงแดงสวนคำาวา“ก(龟)”หมาย
ถง“เตา”รวมแลวหมายถงเตาแดงหรอเตาสแดง
เปนคำาเรยกชอขนมหวานซงปนเปนรปตวเตาขาง
ในมไสถวเหลองบด
องก เป นอาหารเซ นไหว องค เทพใน
ศาลเจา และเปนอาหารทใชสำาหรบจดโตะรบพระ
ในวนพระออกเทยวองกทใชเปนอาหารเซนไหวใน
ศาลเจาจะเปนองกทตวโตโดยจะจดใสจานๆ ละ3
ตวและหนสวนหวขององกเขาหาองคเทพสำาหรบ
องกทสาธชนจดโตะรบเสดจองคเทพจะตวเลกกวา
ทใชในศาลเจา
การใชองก(ขนมเตาสแดง)ในการเซนไหว
เนองจาก เตา เปนสตวอายยน มความอดทนสง
สามารถทนตอความรอนหนาวไดด ชาวจนจงใช
ขนมชนดนในการขอพรใหตนเองและครอบครวให
มอายยนยาวสแดงถอวาเปนสมงคลของชาวไทย
เชอสายจนดงนนการใชขนมเตาสแดงในการเซน
ไหวนอกจากจะขอใหอายยนยาวแลวยงขอใหมสง
มงคลเขามาในชวตอกดวย
ปง(饭)หมายถงขาวสวยเนองจากขาวม
สขาวชาวฮกเกยนถอวาสขาวคอสอวมงคลดง
นนสงของทมสขาวจะไมนำามาไหวพระยกเวนพธ
โขกน คอ พธเลยงทหารในประเพณกนเจหรอ
ประเพณวนเกดเทพเจาประจำาศาลเจานนๆ
นอกจากนสขาวยงเปนสชดไวทกขท ชาว
ไทยเชอสายจนใชสวมใสในพธงานศพอกดวย
สอดคลองกบถาวร สกขโกศล (2555, 158) ทได
กล าวถงการแตงชดขาวในประเพณกนเจว า
“การแตงชดขาวในประเพณกนเจ มคำาอธบายวา
เปนชดไวทกขใหแกเจาชายปงกษตรยองคสดทาย
ของราชวงศซง คำาศพทในพธนกใชคำาราชาศพท
เชนรบเสดจสงเสดจเปนตนผทกนเจแลวจะไป
สกการบชากตองแตงสขาวและสยายผม ซงเปน
ประเพณไวทกขใหผใหญของจน”
เมองตรงไดรบการขนานนามวา“เมองแหง
การกน”ชาวตรงไมวาจะเปนทงชาวไทยหรอชาว
ไทยเชอสายจนมการรบประทานอาหารตลอดทง
วน ดวยเหตนจงหวดตรงจงมความหลากหลายใน
เรองอาหารการกนคำาศพทภาษาจนทใชเรยกชอ
อาหารและเครองดมในประเพณกนเจนอกจากจะ
ใชในพธกรรมแลว ยงเกยวของกบการใชชวตของ
คนในทองถนดงเชนการเลอกสของสงของทนำามา
เซนไหว อาท สขาวใชสำาหรบการไหวบรรพบรษ
หรอผลวงลบสแดงเปนสมงคลจงมกใชสงของสแดง
ในพธมงคลเชนการใชขนมเตาสแดงเปนตน
2. การน�าค�าศพทภาษาจนมาเรยกชอ
บคคลและเทพเจา
บคคลและเทพเจาลวนเปนสงทเกยวของกบ
ประเพณกนเจเพราะเปนผทปฏบตพธกรรมตางๆ
อกทงเปนผ ททำาใหงานสำาเรจลล วงดวยด ใน
ประเพณกนเจมกใชคำาเรยกบคคลเหลานดวยคำา
ศพทภาษาจนซงคำาศพททพบไดบอยมดงน
เตจ(地主)หมายถงเจาของทดนเปนผม
อำานาจในพนทนนๆ บางครงคนในทองถนเรยกวา
36 เกตมาต ดวงมณค�าศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจน...
เทพเจาท คำาศพท “เตจ” แตกตางจากเทพเจาอก
องคคอปนเถากงซงเปนพระศกดสทธเหมอนกบ
บรรพบรษทมวชาความรเมอตายไปแลวกมผบชา
ซงรฐพลศรวลาศ(2550:165)ไดกลาวเพมเตม
เกยวกบเทพเจาตามความเชอดงเดมวา“ปนเถากง
มรปรางหนาตาดงเศรษฐชนบทโบราณ มผมและ
หนวดสขาวมอถอไมเทาสวมเสอคลมยาวเปนชาย
ชราใจดและเปนเทพเจาทคมครองรกษาชมชน”
ชาวจนฮกเกยนนยมอญเชญเตจไวทหงเพอ
กราบไหวสวนชาวจนแตจวจะนยมอญเชญทานไว
ทหงบนพนเพราะถอวาทานเปนเทพเจาทในการ
บชาเจาทของแตละบานอาจมรายละเอยดตางกน
เชนบางบานนยมบชาดอกไมสดมาลยบางบาน
ตองมตนไผกวนอมปกแจกนไวเปนประจำา ท
กระถางธปนยมประดบดวยกมฮวย(จนฮวา)แต
ในกระถางธปบางบานนยมใสทรายหรอขาวสารท
กระถางธป
โหลเฉย (红孩儿)หมายถง เทพเจานาจา
เปนเทพเจาทมอทธฤทธ รางทรงททรงโหลเฉย
สวนใหญจะเปนบคคลทมรางกายแขงแรงกำายำาการ
เขาทรงขององคโหลเฉยจะเปนแบบดดนโดยทวไป
โหลเฉยจะประกอบพธกรรมทเกยวของกบทหารใน
ประเพณกนเจเชนพธอนเอย(พธตรวจพลทหาร)
พธโขกน(พธเลยงทหาร)เปนตนผคนทมากราบ
ไหวองคโหลเฉยสวนมากมกขอใหประสบผลสำาเรจ
ในการทำางาน ขอใหตนมพลงในการตอสกบคนไม
ด โดยสวนมากผ คนทมาขอพรมกเปนบคคลท
ประกอบอาชพทหารตำารวจสงเกตไดวาหากบาน
ใดมการตงองคโหลเฉยบชาไวทบานลกหลานบาน
นนมกประกอบอาชพทหารหรอตำารวจ
คำาศพทภาษาจนทใชเรยกชอบคคลหรอ
เทพเจานนลวนเกยวของกบการเซนไหวและขอ
พรของผคนในทองถนโดยยดตามอทธฤทธหรอ
ความสามารถของเทพเจาองคนนๆ
3. การน�าค�าศพทภาษาจนมาเรยกชอ
เครองมอเครองใช
เครองมอเครองใช เป นอปกรณในการ
ประกอบอาชพและทำากจกรรมตางๆ ประเพณกน
เจกยอมมเครองมอเครองใชทใชเชนกนซงสรสทธ
อมรวณชศกด (2554:22)กลาวไววา“ประเพณ
ปฏบตเรองความเชอของชาวจนมกใหความสำาคญ
กบเทพประธานกอนเสมอสงของเครองใชสวนใหญ
ภายในศาลกมกทำาขนเพอบชาเทพประธานเปน
หลก” ตวอยางคำาศพทเครองมอเครองใช ใน
ประเพณกนเจมดงน
หงอเซกจว(五色纸)หมายถงกระดาษหา
ส ประกอบดวยสเขยว สแดง สขาว สดำา และส
เหลอง สทงหาสนเปนสประจำาทศของทหารท
ปฏบตหนาทประจำาทศตนเองในประเพณกนเจ
แตละทศกจะมการถอธาตทแตกตางกนซงประเดน
ดงกลาวนมสวนเกยวของกบศาสตรฮวงจยซงเปน
ศาสตรทเกยวของกบธรรมชาตของชาวจน
ในประเพณกนเจ หงอเซกจวใชสำาหรบผม
ความรทางพระเทานนเชนฮวดซซงเปนเสมอนผ
ควบคมทหารทง 5ทศดงนนจงกลาวไดวาฮวดซ
เปนเจานายของทหารทง5ทศจำาเปนตองใชเงน
เลยงเหลาทหาร กระดาษหาสจงเปรยบเสมอน
คปองเงนประจำาทศ ใชสำาหรบเผาเพอแจกจายให
เหลาลกนองหงอเซกจวนยมใชในพธโขกนและพธ
ลยไฟ ฮวดซจะใชหงอเซกจวเพอเชญทหารให
ทำางาน ดงนนอาจเรยกไดวาเปนการตดสนบน
ทหารเพอใหทำางานใหดยงขนดงนนหงอเซกจวจง
เปนสงของอยางหนง ทใชประกอบพธกรรมใน
ประเพณกนเจ
ฮกเกยนกม(福建金(纸 ))คอกระดาษ
ทองของชาวฮกเกยนเปนกระดาษทองทมรปภาพ
อยตรงกลางของกระดาษ องคกลาง คอ กษตรย
ดานซายเปนราชองครกษฝายบนสวนดานขวาเปน
ราชองครกษฝายบ (ภาพท 1) จากภาพทปรากฏ
บนฮกเกยนกม ทำาใหทราบวาชาวไทยเชอสายจน
โดยเฉพาะชาวฮกเกยนไดใหการเคารพ ศรทธา
กษตรยหรอเทพเจาเปนอยางยง จนเปนทมาของ
การตงชอกระดาษทองไหวเจา
จากการเกบขอมลในพนท พบวาชาวจน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 37 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ฮกเกยนในจงหวดตรงมความพถพถนในการเคารพ
องคเทพเหนไดจากกระดาษทใชประกอบการไหว
ยงมการนำาสญลกษณแทนกษตรยและเทพเจา
ประทบไวบนกระดาษ นอกจากนบนกระดาษทอง
ของชาวฮกเกยนยงปรากฏการจดวางตำาแหนง
องครกษของกษตรยไวอยางชดเจน
ภาพประกอบ1ฮกเกยนกม
ทมาถายโดยผวจย,16ตลาคม2557
ออเหลง (黑旗)คอ ธงอาญาสทธ สดำาลง
คาถาอาคมสำาหรบศาลเจาจะม2ชดออเหลงชด
ทหนงถกเกบไวในเขตพระราชฐานชนใน หรอท
เรยกวาไลตวออเหลงทำาดวยผาสดำารปสเหลยมผน
ผา 2 ผน ตรงกลางวาด “ไทเกก” หรอทเรยกกน
ทวไปวา “ปดกว” ใชในพธกรรมวนพระออกโปรด
สาธชน ออเหลงชดทสอง เปนธงสดำาผนเดยว
ลกษณะรปสเหลยมผนผา ตรงกลางจะมรปภาพป
ดกว (ยนตแปดทศ) เปนอปกรณทองคเทพใช
สำาหรบปดรงควานคลมสงสกปรก(ในทนหมายถง
เคราะห) คลมศรษะของผ ปวยในการรกษาไข
เปนตน
สงเกตไดวาธงสดำา (ออเหลง) เปนอปกรณ
ทใชประกอบพธอวมงคล สดำาแสดงถงสทไมเปน
มงคล ดงนนชาวไทยเชอสายจนในจงหวดตรงไม
นยมสวมใสเสอผาสดำา หลกเลยงการใชสงของ
เครองใชสวนตวสดำาเชนกระเปาสตางคสดำาตาง
หสดำานาฬกาสายสดำาเปนตน
คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจ
นอกจากใชในแงของพธกรรมแลวยงปรากฏการ
ใชในชวตประจำาวนดวยดงเชน
แต (น�าชา)ชาวจนยงถอวา “แต”หรอนำา
ชานนเปนเครองดมชนสงซงสงกวาเหลาปจจบน
ผคนในทองถนจงหวดตรงซงรวมถงชาวไทยเชอ
สายจนและชาวไทยนยมพดตดปากวา “ไปกนนำา
ชา” หมายถง การไปนงดมชาในตอนเชาและตอน
เยน กจกรรมดงกลาวทำาใหเกดการเรยนรในวงนำา
ชา เกดการปฏสมพนธกบคนตางกลมทเขามาดม
นำาชาและอาจนำามาซงความสมานฉนทนอกจาก
นชาวไทยเชอสายจนนยมใชนำาชาในการเลยง
ตอนรบแขก ซงมกกลาวตอนรบดวยคำาวา “เจยะ
แต”หมายถงดมชา เปนการแสดงถงการมกลยา
มตรของเจาบานกบแขกอกทงยงพบวาชาเปนสวน
ประกอบของพธแตงงาน เปลงศร รตนพรรณ
(สมภาษณ,2558)ใหขอมลวา
“ ในพธแตงงานกใชนำาชาเปนสวนหนงของ
พธกรรม ชาวไทยเชอสายจนในทองถนจะเรยกวา
“ยกแต หรอยกนำาชา” นนคอ คบาวสาวจะนงคกเขา
ยกนำาชายนสงใหแกแขกผใหญ ซงแขกผใหญจะ
มอบซององเปาบรรจเงน หรอสรอยคอทองคำา ให
แกคบาวสาวเปนของขวญ ซงการยกแตหรอยกนำา
ชา เปนการแสดงออกถงความเคารพ นบถอของ
ผนอยทมตอผใหญ”
แตเลยว หากแปลตามตวอกษรจนแลว ม
หมายความถงขนมแกลมนำาชาหรอขนมทกนคกบ
นำาชา ดงนนชาวไทยเชอสายจนนอกจากจะกน
ตมซำาดมชาในตอนเชาและตอนเยนแลวยงมการ
ดมชาในตอนบาย โดยใชจนอบเปนอาหารวาง
แกลมกบนำาชา นอกจากนจตโศภษฐ ทองแจง
(สมภาษณ,2557)ยงใหขอมลเพมเตมเกยวกบแต
เลยววา
“แตเลยวยงเปนขนมมงคลของชาวไทยเชอ
สายจนและชาวตรงทองถนอกดวย โดยจะใช แต
เลยวในงานมงคลตาง ๆ เชนงานแตงงานและงาน
ขนบานใหม เนองจากขนมทประกอบเปน แตเลยว
คอ ขนมไขนก จะมทงสขาวและสแดง ซงเปนส
มงคล ขนมถวตด แสดงถงความเจรญงอกงาม ขนม
ควนาง แสดงถงความมนคงแนวแน”
38 เกตมาต ดวงมณค�าศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทยเชอสายจน...
อภปรายผล
การวจยครงนพบวาประเพณกนเจของชาว
ไทยเชอสายจนในจงหวดตรงยงปรากฏการใชคำา
ศพทภาษาจนฮกเกยนและแตจวผานกระบวนการ
ทางพธกรรม โดยสวนใหญเปนคำาศพททในการใช
เรยกชออาหารและเครองดม คำาศพททใชเรยกชอ
บคคลและเทพเจา และคำาศพททใชเรยกชอเครอง
มอเครองใชและยงมการนำามาใชในชวตประจำาวน
อกดวยโดยเฉพาะเรองสเชนชาวจนเชอวาสแดง
เปนสมงคล สขาวและสดำาเปนสอวมงคล การ
ดำาเนนกจการใดๆ จงตองสวมใสสแดงเพอเอาฤกษ
เอาชยและจะหลกเลยงการสวมใสสขาวและสดำาใน
งานมงคล ปจจบนชาวไทยมการปรบการใชชวต
ตามสงนดวยนนคอการใสเสอผาสแดงสชมพใน
พธมงคลเปนตนเรองตำาแหนงการวางของไหว
เชน การหนสวนหวของสบปะรดเขาดานใน เพอ
แสดงการเคารพองคเทพและเรองความหมายแฝง
ของคำาศพท เชนการใชสบปะรดเปนผลไมเซนไหว
ดวยเชอวาตารอบผลสบปะรดแสดงถงตาขององค
เทพทจะชวยตรวจตราดแลปกปองลกหลานชาว
โลกอยทกขณะและทำาใหผกราบไหวเปนผมปญญา
กวางไกล การใชขนมเตาเปนของเซนไหว เนอง
ดวยเตาเปนสตวอายยน จะทำาใหตนเองและ
ญาตมตรมอายยนดวย
ตลอดระยะเวลาทผานมาชาวจนและลก
หลานชาวจนหรอชาวไทยเชอสายจนทเขามาอาศย
ในจงหวดตรงไดใชความพยายามในการดำารงความ
เปนตนเอง เพอทตนเองสามารถอยอาศยรวมกบ
ผคนและสงคมใหเปนปกตมากทสดสอดคลองกบ
ศภการสรไพศาลและอภเชษฐกาญจนดฐ(2551
: 112) ซงกลาวไววาชาวจนทอพยพเขามาตอง
เผชญหนาและปรบตวใหสามารถใชชวตในเงอนไข
ทแตกตางไปจากเดมใหได ทงนเพอใหสามารถใช
ชวตในฐานะทเปนสวนหนงของสงคมใหมนใหได
ดวยเหตนคำาศพทภาษาจนทใชในพธกรรมกนเจยง
คงมการสบตอและปรากฏการใชในชวตประจำาวน
ของคนทองถน
การศกษาครงนไดเกบรวบรวมคำาศพท
พร อมทงการใชคำาศพทภาษาจนทปรากฏใน
ประเพณกนเจ ซงเปนประเพณทชาวไทยเชอสาย
จนในจงหวดตรงไดมการสบทอดมาอยางยาวนาน
เพอตองการนำาเสนอใหลกหลานชาวจนไดมความร
และเขาใจถงภาษาจนทแฝงในชวตประจำาวนตลอด
ทงเหนถงความสำาคญในการอนรกษการใชภาษา
ใหคงอยตอไปอกทงเปนการเพมองคความรดาน
ภาษาศาสตรและสงคมวทยาตลอดทงประวตศาสตร
สงคมทองถนในแกแวดวงวจย
สรป
ภาษาจนทใชในประเพณกนเจของชาวไทย
เชอสายจนในจงหวดตรงมทงหมด233คำาประกอบ
ดวยคำาศพทภาษาจนทมาจากภาษาจนฮกเกยน
และภาษาจนแตจว คำาเหลานถกนำามาใชในการ
ประกอบพธกรรมโดยจำาแนกได3ลกษณะคอคำา
ศพททใชเรยกชออาหารและเครองดมคำาศพททใช
เรยกชอบคคลและเทพเจาและคำาศพททใชเรยกชอ
เครองมอเครองใชนอกจากนคำาศพทภาษาจนทใช
ในประเพณกนเจ ยงแสดงออกในดานของการ
ดำาเนนชวตของคนในสงคม
คำาศพทภาษาจนทใชในประเพณกนเจได
สะทอนความเปนจนของคนในทองถนโดยผานชาว
ไทยเชอสายจนทมอายตงแต50ปขนไปความเปน
จนผานกระบวนการใชภาษาอาจตองเผชญกบ
ปจจยภายนอกอนนำามาสความเปลยนแปลงหลาย
ประการปจจยดงกลาวไดแกการผสมผสานระหวาง
วฒนธรรมทองถนดงเดมของชาวไทยกบของชาว
ไทยเชอสายจนหรอความเปนสงคมสมยใหมทมง
เนนความเจรญทางวตถและเทคโนโลย ปจจย
ตางๆ เหลานทำาใหชาวไทยเชอสายจนตองเผชญ
กบกระแส การเปลยนแปลง อยางไรกตามความ
เปนจนของชาวไทยเชอสายจนในสงคมจงหวดตรง
ทยงคงหลงเหลอใหเหนจากการใชภาษา ยงคง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 39 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ดำารงอยในเหนในพธกรรมตอไปหากมการสบทอด
ดงทอรรคพล สาตม (2545 : 60) ไดกลาวไววา
“การใชภาษาจนในพธกรรมเปนสงทน าสนใจ
เปนการเพมคณคาทางการศกษาความหลากหลาย
วฒนธรรมในประเทศไทยทพบได”หากบคคลรน
หลงไดมการสบทอดความเปนจนในสงคมตรงกยง
คงมอยตอไป
ขอเสนอแนะ
1. ควรศกษาคำาศพท ภาษาจนท ใช ใน
ประเพณกนเจของพนทจงหวดอน
2. ควรศกษาเปรยบเทยบการใชคำาศพท
ภาษาจนในประเพณกนเจในดานของพธกรรมและ
ความเชอ
เอกสารอางอง
กรรณการตนประเสรฐ.(2540).รายงานการวจยสนองพระราชประสงคเรองนครศรธรรมราช.กรงเทพฯ
:สภามหาวทยาลยหวเฉยวเฉลมพระเกยรต.
ถาวรสกขโกศล.(2555).“ทมาและพฒนาการเทศกาลกนเจ:ประเพณพนบาน-อดมการณการเมอง”.ศลป
วฒนธรรม.34:158.
รฐพลศรวลาศ.(2550).“ศาลเจาจนบนแผนดนสยามศรทธา-ความเชอของลกจนโพนทะเล”. Advance
Thailand Geographic.14:165.
ศภการสรไพศาลและอภเชษฐกาญจนดฐ.(2551).รายงานการวจยพธกรรมและความเชอของชาวไทย
เชอสายจนบรเวณลม ทะเลสาบสงขลา จากอดตถงปจจบน.สำานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม
แหงชาตกระทรวงวฒนธรรม.
สรสทธอมรวณชศกด.(2554).“เทพเจาปนเถากงในไซงอน”.ศลปวฒนธรรม.32:22.
อรรถพลสาตม.(2545).“ประวตศาสตรความสมพนธชาวจนกบผปกครองความเชอพธกรรมในศาลเจา
จนจงหวดเชยงใหม”.23:60.
บคคลานกรม
นางจตโศภษฐ ทองแจง เปนผใหสมภาษณ, เกตมาต ดวงมณ เปนผสมภาษณ, ทศาลเจากวอองไตเต
หวยยอดอำาเภอหวยยอดจงหวดตรงเมอวนท29ธนวาคม2557.
นางสาวเปลงศรรตนพรรณเปนผใหสมภาษณ,เกตมาตดวงมณเปนผสมภาษณ,ท88ถนนรชชปการ
อำาเภอหวยยอดจงหวดตรงเมอวนท3มกราคม2558.
นายพรพงศ เสยงจนทร เปนผใหสมภาษณ, เกตมาต ดวงมณ เปนผสมภาษณ, ทศาลเจากวอองไตเต
หวยยอดอำาเภอหวยยอดจงหวดตรงเมอวนท3มกราคม2558.
นายสวางจำาปา เปนผใหสมภาษณ, เกตมาตดวงมณ เปนผสมภาษณ, ท 131ตำาบลทำานานหม 11
อำาเภอเมองจงหวดพทลงเมอวนท20กนยายน2557.
การวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรมในเขตอ�าเภอเมอง
จงหวดขอนแกน
Cost Analysis of Accounting Services of Hotel Businesses in Muang,
Khon Kaen
นงนชไชยผาสข1,มธนาดลพนธ1,สมฤทธศรคะเณรตน1
NongnuchChaipasuk1,MattanaDolphun1,SamrithSirikanerat1
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอ
เมองจงหวดขอนแกนกลมตวอยางทใชประกอบดวยผประกอบการธรกจโรงแรมระดบ1-5ดาวในเขต
อำาเภอเมองจงหวดขอนแกนจำานวน52รายและใชวธการสมตวอยางแบบงายเครองมอทใชในการวจย
คอแบบสอบถามสถตทใชไดแกคารอยละ(Percentage)ผลการวจยพบวาตนทนการบรการทางบญช
ของธรกจโรงแรม ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดขอนแกน ของโรงแรมระดบ 1-2 ดาว แผนกทมตนทนรวม
สงสด 3 ลำาดบแรก คอ ฝายบรหาร คดเปนรอยละ 56.18 แผนกแมบาน/อาหารและเครองดม คดเปน
รอยละ25.05และแผนกตอนรบสวนหนาคดเปนรอยละ13.48โรงแรมระดบ3-5ดาวแผนกทมตนทน
รวมสงสด3ลำาดบแรกคอแผนกอาหารและเครองดมคดเปนรอยละ39.80แผนกบรหารคดเปนรอยละ
25.78และแผนกชางคดเปนรอยละ10.82
ค�าส�าคญ: ตนทนการบรการทางบญช,ธรกจโรงแรม
Abstract
The objective of this study was to analyze the cost of accounting services of hotel
businessesinMuang,KhonKaen.Thesamplegroupusedinthisresearchconsistedof521-5
starhotelentrepreneursinMuang,KhonKaen.Simplerandomsamplingwasusedinthisresearch.
Theinstrumentusedintheresearchwasaquestionnaire.Thestatisticsusedwaspercentage.
Theresearchresultsshowedthatforthe1-2starhotelsinMuangdistrict,Khonkaen,thetotalcost
of accounting services of three departments was at the highest level : The percentage of
accountingservicesintheadministrativedepartmentwasat56.18,departmentofhousekeeping
/foodsanddrinkswasat25.05andthereceptiondepartmentwasat13.48respectively.For3-5
1 อาจารยประจำา,สาขาวชาการบญชคณะบรหารธรกจมหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ0812617893,nuchs_19.
cha@neu.ac.th1 Lecturer,Accounting,FacultyofBusiness,NorthEasternUniversity,081261789,nuchs_19.cha@neu.ac.th
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 41 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
starhotels, the total costofaccountingservicesof the threedepartmentswasat thehighest
level.Thepercentageoffoodanddrinkdepartmentwasat39.80.Theadministrativedepartment
wasat25.78,andthetechnicaldepartmentwasat10.82respectively.
Keywords: Costofaccountingservices,Hotelbusiness
บทน�า
อตสาหกรรมทองเทยวและบรการของ
ประเทศไทยตลอดชวงทศวรรษทผานมา ไดเกด
การเปลยนแปลงในมตทกว างขวางมากหาก
พจารณาในสวนทเปนปจจยภายนอกจะพบวาการ
เปลยนแปลงทเกดขนเกยวเนองและเชอมโยงกบ
สถานการณโลก การลงทนขามชาต การเปดเสร
ทางการคาการลงทนการเผชญกบปจจยภายนอก
ดงกลาวภาคสวนตางๆในประเทศไทยจำาเปนตอง
รเทาทนและปรบตวตอสถานการณดงกลาว โดย
เฉพาะในสวนของอตสาหกรรมทองเทยวซงถอได
ว าม ความอ อนไหวและ เปราะบางส งมาก
อตสาหกรรมหนง การขบเคลอนจงจำาเปนตอง
ดำาเนนการไปอยางระมดระวง(กรมการทองเทยว,
2557) ในปจจบนธรกจโรงแรมตองเผชญกบการ
เปลยนแปลงและสภาวะการแขงขนทางการตลาด
ทมความรนแรงเพมมากขนกระทรวงการทองเทยว
และกฬาและกรมการทองเทยวไดสรปสถานการณ
นกทองเทยวเดอนพฤษภาคม2557กลาววาม
การหดตวเพมขนจากเดอนกอนหนาโดยมนกทอง
เทยวจำานวน1,736,744คนลดลง207,224คน
หรอหดตวรอยละ10.66จากชวงเวลาเดยวกนของ
ปทผานมา และเปนการหดตวตอเนองเปนเดอนท
4(-1.72%)นบจากเดอนกมภาพนธสะทอนใหเหน
ถงความเชอมนของนกทองเทยวทลดลงจากหลาย
ปจจยสำาหรบจำานวนและรายไดในชวงมกราคมถง
พฤษภาคม 2557 มน กท อง เท ยวจำ านวน
10,357,388คนหดตวรอยละ5.93จากชวงเวลา
เดยวกนของปทผานมาขณะทรายไดจากการทอง
เทยวมมลคาเทากบ480,031.51ลานบาทหดตว
รอยละ3.91จากชวงเวลาเดยวกนของปทผานมา
จากการลดลงของนกทองเทยวภมภาคเอเชยตะวน
ออกเอเชยใตตะวนออกกลางและโอเชยเนยโดย
ณสนไตรมาส2ป2557เศรษฐกจในประเทศสง
สญญาณการฟนตว โดยภาครฐไดใหความสำาคญ
กบการแกไขปญหาเศรษฐกจทำาใหภาคเอกชนม
ความเชอมนสงขนประกอบกบมการเรงเบกจายงบ
ประมาณทำาใหเศรษฐกจในครงปหลงเรมฟนตวซง
นาจะสงผลการทองเทยวในประเทศและคาดวาใน
ไตรมาสท4ป2557นนจะมนกทองเทยวตางชาต
7.47ลานคนเพมขนรอยละ7.02จากปกอนและ
ทงป2557คาดวาจะมนกทองเทยวตางชาต25.25
ลานคน ลดลงรอยละ 4.90 จากปกอน (ศนยวจย
ดานการตลาดการทองเทยว,2557)
ในป2558จะสงผลใหรายไดทางการตลาด
ดานทองเทยวในแถบจงหวดภาคอสานโตขน
ประมาณ20%เนองจากเวลานบางจงหวดในพนท
เชอมโยง มหางสรรพสนคารองรบเกอบทกเมอง
โรงแรมมจำานวนหองพกทเพมขน และทสำาคญม
เสนทางคมนาคมทสะดวก โดยเฉพาะมบรการรถ
โดยสารจากบรษทขนสงจำากด(บขส.)วงเชอม
โยงระหวางไทยกบกลมประเทศAECซงปจจยท
มากระตนใหเกดการเดนทางทองเทยวในแถบภาค
อสาน และพนทเชอมโยงเพมขน มาจากการเพม
เทยวบนของสายการบนโลวคอสต โดยเวลานทาง
การทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ไดทำา
กจกรรมรวมกนตลอดทงปเพอใหเกดการเดนทาง
หมนเวยน ทงเขาและออก และนาจะสงผลทำาให
บรษททวรปรบเปลยนกจกรรมทางดานการตลาด
ดวยการหนมารบฟงความตองการของลกคาท
เปลยนในอนาคตดวยประกอบกบแรงหนนจากการ
42 นงนช ไชยผาสข, มธนา ดลพนธ, สมฤทธ ศรคะเณรตนการวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรม...
เขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในพ.ศ.2558น
ยอมสงผลถงจำานวนนกทองเทยวและการแขงขนท
เพมขน อยางไรกตาม ยทธศาสตรทางการตลาด
ใหม ภายหลงจากการทองเทยวแถบภาคอสานม
อตราการเตบโตลดลง ดวยการหนมาทำาตลาดดง
นกทองเทยวทางภาคอสานเทยวกนเองภายใน20
จงหวดมทงอสานเหนออสานกลางอสานใตแตละ
โซนกจะมแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม และ
ธรรมชาตแตกตางกนไป สรางใหเกดการเดนทาง
หมนเวยนในภาคอสาน จากการศกษาพบวา
โรงแรมไดรบความสนใจจากนกทองเทยว จนม
อตราการเขาพกเพมมากขน(TourismWatchfor
Thailand,2554)ทงนยงพบวาธรกจโรงแรมมขอ
จำากดทเปนจดออนในการแขงขนในตลาดเสร โดย
สวนใหญราวรอยละ 70 มลกษณะเปนผประกอบ
การรายยอยยงขาดการวางแผน และการจดการท
ด(กรมการทองเทยว,2557)
ขอมลจากการทองเทยวแหงประเทศไทยยง
พบอกวา ในป 2553 โดยพฤตกรรมของนกทอง
เทยวทเดนทางมาเทยวแถบจงหวดภาคอสานจะใช
เวลาโดยเฉลยประมาณ2คน3วนประมาณ90%
เปนการเดนทางทองเทยวดวยตวเองและทเปนนก
ทองเทยวหลกอกกลมหนงคอกลมประชมสมมนา
ทมแนวโนมเตบโตขนอยางตอเนองทกๆ ป และ
สำาหรบธรกจโรงแรมกจะตองมการพฒนามาตรฐาน
การใหบรการ โดยเฉพาะการดแลความปลอดภย
และการอำานวยความสะดวกใหกบนกทองเทยว
รวมถงการเตรยมความพรอมของตนเอง ไมวาจะ
เปนในการเตรยมความพรอมของการทองเทยว
ตามเทศกาลการใหความสำาคญกบการพฒนาบคล
กรในธรกจของตนเอง(ศนยวจยดานการตลาดการ
ทองเทยว, 2557) ซงสอดคลองกบ การทองเทยว
แหงประเทศไทยรวมกบสภาอตสาหกรรมทองเทยว
แหงประเทศไทย และจฬาลงกรณมหาวทยาลย
(2554)ไดจดทำารายงานดชนความเชอมนผประกอบ
ธรกจการทองเทยวในประเทศไทยซงในสวนของผล
การสำารวจความคดเหนนกทองเทยวนกทองเทยว
ชาวตางชาตเหนวา การสรางภาพลกษณทดให
ประเทศ (รอยละ 37) และการพฒนาระบบการ
รกษาความปลอดภยใหนกทองเทยว (รอยละ 27)
เปนกลยทธทสามารถชวยกระตนการทองเทยวใน
ประเทศไดอยางมประสทธภาพ ในขณะทนกทอง
เทยวไทยตองการใหผประกอบการธรกจทองเทยว
ปรบปรงหรอพฒนาคณภาพการใหบรการในเรอง
ของความสะอาดมากทสด (รอยละ 65) รองลงมา
ไดแก ความปลอดภย (รอยละ 63) และการให
บรการของพนกงาน(รอยละ46)เพราะนนหมาย
ถงรายไดทจะเพมขนฉะนนภายใตสถานการณท
มความตนตวภายใตAECในภาวะทผประกอบการ
เกดความกงวลเกยวกบการแขงขนและความอยรอด
ในอตสาหกรรมการทองเทยวทนบวาเปนอตสาหกรรม
หลกทมความออนไหวตอสงกระทบจากทงดาน
เศรษฐกจการเมองเหตการณความรนแรงภายใน
ประเทศ และภยธรรมชาต ผประกอบการโรงแรม
ไทยประสบกบปญหาทสำาคญคอ 1) ดานตนทน
คาแรงงานคนไทยมการคาแรงทสงกวาเมอเปรยบ
เทยบกบประเทศไทยในกลมสมาชกอาเซยนจาก
นโยบายโดยคาแรงขนตำา300บาท2)ดานตนทน
ทสงขนจากการปรบตวของวสด อปกรณกอสราง
การบำารงรกษาและวตถดบทใชในการผลตอาหาร
รวมถงนำามนเชอเพลง และ 3) สถานการณการ
แขงขนทางการตลาดของธรกจปจจยทจะชวยสราง
ความเชอมนใหกบผประกอบคอ การศกษาตนทน
ในการใหบรการซงจะบอกถงตนทนตามแผนกงาน
จากเหตผลดงกลาว ทำาใหผวจยเหนความ
สำาคญของการวเคราะหตนทนการบรการทางบญช
ของธรกจโรงแรมเพอเปนขอมลสำาหรบผประกอบ
ธรกจโรงแรมไวใชเปนแนวทางในการบรหารคาใช
จายตอไป
วตถประสงคของการวจย
เพอวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของ
ธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอเมองจงหวดขอนแกน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 43 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วธการศกษา
การวจยครงนเป นการวจยการวจยเชง
พรรณนา(DescriptiveResearch)
ประชากรทใชในการวจยคอผประกอบการ
ธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอเมองจงหวดขอนแกน
จำานวน59ราย(เทศบาลนครขอนแกน,2557)
กลมตวอยางทใชในการวจยไดแกผประกอบ
การธรกจโรงแรมระดบ1-5ดาวในเขตอำาเภอเมอง
จงหวดขอนแกนจำานวน52รายไดมาโดยการกำาหนด
ขนาดกลมตวอยางจากการเปดตารางสำาเรจรปของ
KrejcieandMorgan(ยทธไทยวรรรณ,2552)การ
เลอกกลมตวอยางใชวธการสมตวอยางแบบงาย
(SimpleRandomSampling)โดยกำาหนดสดสวน
ตามกลมประชากร
เครองมอทใชไดแกแบบสอบถามความคด
เหนของผประกอบการเกยวกบตนทนการใหบรการ
ทางบญชของธรกจโรงแรม ในเขตอำาเภอเมอง
จงหวดขอนแกนโดยแบงแบบสอบถามออกเปน3
สวนดงน
สวนท 1 ผลการศกษาสภาพทวไปของผ
ตอบแบบสอบถามไดแกเพศอายระดบการศกษา
ประสบการณในการทำางาน
สวนท 2 ผลการศกษาสภาพทวไปของ
โรงแรม ไดแก ระยะเวลาในการประกอบธรกจ
โรงแรม ประเภทการจดทะเบยน ระดบดาวของ
โรงแรมลกษณะของกลมลกคาทมาใชบรการระยะ
เวลาทลกคาเขาพก ลกษณะการจองหองพก ชวง
เวลาทลกคาเขาพกในโรงแรม จำานวนหองพก
จำานวนพนกงาน
สวนท3ขอมลเกยวกบตนทนการใหบรการ
ทางบญชของธรกจโรงแรมระดบ1-5ดาวในเขต
อำาเภอเมองจงหวดขอนแกนเปนคำาถามปลายเปด
ขนตอนและวธการดำาเนนการวจย
ระยะท 1 ศกษาขอมลเกยวกบพระราช
บญญตโรงแรม พ.ศ.2547 ศกษาขอมลเกยวกบ
สถานการณนกทองเทยวพ.ศ.2557จากกระทรวง
การทองเทยวและกฬา ศกษาเกยวกบการบญช
โรงแรม และงานวจยทเกยวของ เพอใชเปน
แนวทางในการดำาเนนงานวจย และเพอกำาหนด
แบบสอบถามนำาขอมลทไดมาวเคราะหเพอกำาหนด
ขอคำาถามในการออกแบบสอบถามสรางเครองมอท
ใชในการวจย โดยสรางแบบสอบถามและเสนอผ
เชยวชาญจำานวน3ทานนำาผลทไดจากแบบสอบถาม
จากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขจดทำาแบบสอบถาม
ฉบบสมบรณและนำาแบบสอบถามไปเกบขอมลจาก
ผประกอบการโรงแรม ในเขตอำาเภอเมอง จงหวด
ขอนแกนจำานวน52แหง
ระยะท 2 วเคราะหตนทนการบรการทาง
บญชของธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอเมองจงหวด
ขอนแกน นำาขอมลทไดจากการเกบขอมลโดย
แบบสอบถามมาวเคราะหตนทนการบรการทาง
บญชจำานวน52ราย
การวเคราะหคาสถตทใชไดแกคารอยละ
(Percentage)
ผลการศกษา
จากผลการวเคราะหขอมลสามารถสรปผล
ไดดงน
1. ผลการศกษาสภาพทวไปของผ ตอบ
แบบสอบถาม
จากการวจยพบวาผตอบแบบสอบถามสวน
ใหญเปนเพศหญงคดเปนรอยละ73.10มอายนอย
กวา 30 ป รอยละ 38.50 จบการศกษาระดบ
ปรญญาตร รอยละ 76.90 มประสบการณในการ
ทำางานระหวาง5-10ปรอยละ40.38
2. ผลการศกษาสภาพทวไปของธรกจ
โรงแรม
จากการวจย พบวา สวนใหญโรงแรมเปด
ดำาเนนกจการระหวาง11-16ปรอยละ46.20จด
ทะเบยนในรปบรษทจำากด รอยละ 63.50 เปน
โรงแรมระดบ 3 ดาว เปนรอยละ 61.50 ลกษณะ
ของกลมลกคาทมาใชบรการสวนใหญเดนทางมา
44 นงนช ไชยผาสข, มธนา ดลพนธ, สมฤทธ ศรคะเณรตนการวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรม...
พกดวยตนเองรอยละ57.70ระยะเวลาทลกคาเขา
พกในโรงแรม1-2วนรอยละ84.60ลกษณะการ
จองหองพกโดยโทรศพทจองทโรงแรมโดยตรงรอย
ละ98.10ลกคาเขาพกในโรงแรมชวงเดอนตลาคม-
ธนวาคม รอยละ 42.30 โรงแรมมจำานวนหองพก
50-100หองรอยละ48.08มจำานวนพนกงานนอย
กวา50คนรอยละ51.91
3. ผลการศกษาตนทนการบรการทางบญช
ของธรกจโรงแรม ในเขตอำาเภอเมอง จงหวด
ขอนแกน
3.1 ผลการศกษาตนทนการบรการทาง
บญชของธรกจโรงแรมระดบ1-2ดาวในเขตอำาเภอ
เมอง จงหวดขอนแกน ตนทนรวมทงหมดเฉลย
เดอนละ 893,914 บาท คดเปนตนทนคงทเฉลย
เดอนละ 540,617 บาท และตนทนผนแปรเฉลย
เดอนละ 353,297 ตนทนรวมฝายบรหาร คดเปน
รอยละ56.18แผนกแมบาน/อาหารและเครองดม
คดเปนรอยละ 25.05 และแผนกตอนรบสวนหนา
คดเปนรอยละ13.48(ดงแสดงในตารางท1)
3.2 ผลการศกษาตนทนการบรการทาง
บญชของธรกจโรงแรมระดบ3-5ดาวในเขตอำาเภอ
เมอง จงหวดขอนแกน ตนทนรวมทงหมดเฉลย
เดอนละ9,142,310คดเปนตนทนคงทเฉลยเดอน
ละ 5,636,403 และตนทนผนแปรเฉลยเดอนละ
3,505,907 ตนทนรวมแผนกอาหารและเครองดม
คดเปนรอยละ39.80แผนกบรหารคดเปนรอยละ
25.78 และแผนกชาง คดเปนรอยละ 10.82 (ดง
แสดงในตารางท2)
ตารางท1ตนทนการบรการทางบญชของโรงแรมระดบ1-2ดาวจำาแนกตามแผนก
แผนกจ�านวนเงน(บาท/เดอน)
รอยละFC VC รวม
-ฝายบรหาร 378,587 123,644 502,231 56.18-แผนกตอนรบสวนหนา 94,700 25,831 120,531 13.48-แผนกแมบาน/อาหารและเครองดม 34,200 189,739 223,939 25.05-แผนกชาง 33,130 14,083 47,213 5.28
รวม 540,617 353,297 893,914 100
ตารางท2ตนทนการบรการทางบญชของโรงแรมระดบ3-5ดาวจำาแนกตามแผนก
แผนกจ�านวนเงน(บาท/เดอน)
รอยละFC VC รวม
ฝายปฏบตการ-แผนกตอนรบสวนหนา 305,580 74,376 379,956 4.16-แผนกแมบาน 467,261 258,517 725,778 7.89-แผนกอาหารและเครองดม 2,161,928 1,475,222 3,637,150 39.80-แผนกรกษาความปลอดภย 288,101 2,941 291,042 3.19ฝายสำานกงาน-แผนกการขายและการตลาด 208,140 34,753 242,893 2.66-แผนกการเงนและบญช 359,716 76,475 436,191 4.77-แผนกทรพยากรบคคล 63,060 20,515 83,575 1.23-แผนกชาง 368,106 621,146 989,252 10.82-แผนกบรหาร 1,414,511 941,962 2,356,473 25.78
รวม 5,636,403 3,505,907 9,142,310 100
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 45 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
อภปรายผล
จากผลการศกษาจะเหนวาตนทนการบรการ
ทางบญชของธรกจโรงแรมในเขตอำาเภอเมอง
จงหวดขอนแกน โรงแรมระดบ1-2ดาวมตนทน
รวมทงหมดเฉลยเดอนละ893,914บาทคดเปนตน
ทนคงทเฉลยเดอนละ 522,283 บาท และตนทน
ผนแปรเฉลยเดอนละ371,631บาทโรงแรมระดบ
3-5 ดาว มต นทนรวมทงหมดเฉลยเดอนละ
9,142,310 บาท คดเปนตนทนคงทเฉลยเดอนละ
5,636,403 บาท และตนทนผนแปรเฉลยเดอนละ
3,505,907บาทจากขางตนจะเหนวามตนทนคงท
มากกวาตนทนผนแปรเนองจากตนทนคงทของ
โรงแรมเปนคาใช จ ายเกยวกบเงนเดอนและ
สวสดการพนกงานทจายใหกบพนกงานประจำาคา
ลขสทธคาเบยประกนภยซงจะตองจายคงทไมวา
ลกคาทมาใชบรการจะมจำานวนมากหรอนอย
สอดคลองกบ อรพรรณ สทธชย (2550) กลาว
วาการศกษาตนทนในการประกอบกจการของ
สถานประกอบการสปาจำานวน 30 แหงพบวาผ
ประกอบการรอยละ60ประกอบกจการมาประมาณ
1-3 ป ตนทนทมากทสดเปนตนทนคงททงหมดม
คาใชจายโดยเฉลย2,106,284บาทตนทนผนแปร
มคาใชจายโดยเฉลย ตอป 184,589 บาท และ
ตนทนคาเสยโอกาสเฉลยตอเดอนประมาณ35,000
บาทรวมตนทนในการประกอบธรกจสปาประมาณ
2.2 ลานบาท และสอดคลองกบ สมาคมสงเสรม
เทคโนโลยไทย-ญปน(2553)กลาววาโรงแรมและ
รสอรทสวนใหญมจดออนคอเปนกจการทมตนทน
คงทและคาใชจายทสงโดยเฉพาะอยางยงตนทน
ดานอาหารและเครองดม ตนทนดานพลงงาน
สำาหรบตนทนรวมในแตละแผนกของโรงแรมระดบ
1-2 ดาว แผนกทมตนทนรวมสงสด 3 ลำาดบแรก
คอฝายบรหารแผนกแมบาน/อาหารและเครองดม
และแผนกตอนรบสวนหนาโรงแรมระดบ3-5ดาว
แผนกทมตนทนรวมสงสด3ลำาดบแรกคอแผนก
อาหารและเครองดมแผนกบรหารและแผนกชาง
จากการทแผนกดงกลาวมตนทนสง เนองจากเปน
แผนกมบทบาทในการบรหาร การใหบรการลกคา
และสนบสนนงานบรการลกคาโดยตรง สอดคลอง
กบ สดใจ ขอเสรมศร (2549) กลาววาโรงแรม/
รสอรทสปาพบวา การจดการตนทนของโรงแรม/
รสอรทสปาและเดยสปา มวธการจดการตนทนไม
แตกตางกน คอการกำาหนดสวนประกอบตนทน
การคำานวณและการบนทกบญช และการนำาระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศใชในการบรหารจดการสวน
ประกอบของตนทนในการใหบรการตนทนหลกคอ
คาจางพนกงานผใหบรการซงเปนตนทนทสำาคญ
ทสดรองลงมาเปนผลตภณฑและสมนไพรคาใชจาย
อนๆ ในการใหบรการ เปนตน สอดคลองกบ
สมาคมสงเสรมเทคโนโลยไทย-ญปน(2553)กลาว
วา บทวเคราะหธรกจโรงแรมและรสอรทป 2553
พบวาอตราคาจางพนกงานของโรงแรมและรสอรท
มคาเฉลยอตราคาจางพนกงานสงกวาคามาตรฐาน
เลกนอย คอมอตราคาจางคดเปนรอยละ 21.40
ตอยอดขายF&Bอตราคาจางพนกงานนจะสงผล
ตอตนทนดงนนจงควรมระดบทเหมาะสมไมตำาหรอ
ไมสงเกนไปหากตำาเกนไปอาจจะสงผลตอการให
บรการได และถาสงเกนไปควรมการตรวจสอบวธ
การทำางานของพนกงานวามประสทธภาพเพยงพอ
หรอไมหรอมพนกงานมากเกนไปหรอไมในขณะท
ตองรกษาคณภาพงานบรการลกคาไวนอกจากน
ยงกลาววา คาเฉลยของดชนคาวตถดบทใชใน
F&Bของโรงแรมและรสอรททงขนาดเลกกลาง
ใหญ มคาสงกวาคามาตรฐานโดยขนาดเลกมคา
เฉลยสงทสดประมาณรอยละ38.60รองลงมาเปน
ขนาดกลางรอยละ 36.90 และขนาดใหญรอยละ
33.90 ซงอาจเปนผลมาจากการกำาหนดราคาขาย
ไดสงกวาหรอสามารถซอวตถดบไดในราคาตำากวา
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะสำาหรบการนำาผลวจยไป
ประยกตใช
46 นงนช ไชยผาสข, มธนา ดลพนธ, สมฤทธ ศรคะเณรตนการวเคราะหตนทนการบรการทางบญชของธรกจโรงแรม...
1.1 ผลการศกษาทไดสามารถนำาไปใช
ในการวเคราะหตนทนของสถานประกอบการธรกจ
โรงแรมและรสอรท ชวยใหเขาใจโครงสรางตนทน
และนำามาพจารณาในการบรหารคาใชจายทม
ต น ทนส งรวมถ งการบรหารงานได อย างม
ประสทธภาพ
1.2 ผลการศกษาจะเหนไดวาตนทน
อาหารและเครองดมมจำานวนตนทนทสง ซงผ
ประกอบการสามารถนำาผลวจยไปปรบใชในการลด
ตนทนอาหารและเครองดมของโรงแรมไดดงน
1.2.1 จดทำา Recipe ของรายการ
อาหารในทกเมนซงจะทำาใหทราบตนทนในแตละ
รายการอาหารวาควรเปนเทาใด
1.2.2 ส ง เ กตยอดราย ได แ ล ะ
พยากรณรายไดทอางองจากตวเลขของลกคา จะ
ทำาใหสามารถควบคมการสงซอสนคาได
1.2.3 จดทำารายงานตนทนอาหาร
และเครองดมจะสามารถควบคมตนทนไดอยาง
เหมาะสม
2. ขอเสนอแนะสำาหรบการวจยครงตอไป
2.1 การทำาวจยในครงถดไปควรศกษา
ทงตนทนการบรการทางบญชและตนทนทาง
เศรษฐศาสตรและนำาผลทไดมาเปรยบเทยบกนเพอ
จะไดขอมลทเปนประโยชนสำาหรบผบรหารในการ
วางแผนการดำาเนนงาน
กตตกรรมประกาศ
คณะผวจยขอขอบคณสำานกวจยและพฒนา
มหาวทยาลยภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ทให
สนบสนนงบประมาณการวจยในครงนรวมทงผทม
สวนเกยวของททำาไดใหคำาแนะนำารวมทงขอเสนอ
แนะอนๆจนกระทงงานวจยครงนสำาเรจไปไดดวย
ด
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 47 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กรมการทองเทยว. (2557).สรปสถานการณนกทองเทยวพฤษภาคม 2557.สบคนเมอวนท22ตลาคม
2557,จากwww.m-society.go.th/article_attach/11928/16184.pdf
การทองเทยวแหงประเทศไทย,สภาอตสาหกรรมทองเทยวแหงประเทศไทย,และจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
(2557). โครงการรายงานและพยากรณพฤตกรรมนกทองเทยวและความเชอมนของผประกอบ
การในอตสาหกรรมการทองเทยวของไทย.คนเมอวนท22ตลาคม2557,จากwww.Marketing-
database.tat.ro.th/Ewt_dl_ling.php?nid=1769
เทศบาลนครขอนแกน. (2557). ศนยขอมลขาวสารเทศบาลนครขอนแกน. สบคนเมอวนท 20 ธนวาคม
2557,จากwww.Center.kkmumi.go.th/index.php?option:com_conter& layout=blog&
Itemid88.
ยทธไทยวรรณ.(2552).วธการวจยทางธรกจ.กรงเทพมหานคร:ศนยสอเสรมกรงเทพ.
ศนยวจยดานการตลาดการทองเทยว.(2557).สถานการณการทองเทยว ป 2556 และแนวโนมป 2557.
สบคนเมอวนท 22 ตลาคม 2557, จาก www.marketingdatabase.tat.or.th/ewt_news.
php?nid=1731&filename=index&c_id=3.
สมาคมสงเสรมเทคโนโลย(ไทย-ญปน).(2553).บทวเคราะหธรกจโรงแรมและรสอรท ป 2553.โครงการ
กจกรรมการเผยแพรผลการวเคราะหระบบเตอนภยและระบบฐานขอมลแกสาธารณะ. กรมสง
เสรมอตสาหกรรม.กระทรวงอตสาหกรรม.
สดใจขอเสรมศร.(2549).การจดการตนทนธรกจสปา:กรณศกษาโรงแรม/รสอรทสปาและเดยสปาในภาค
ใต.Songklanakarin J. of Social Sciences & Humanities.
อรพรรณสทธชย. (2550).ปจจยทกำาหนดพฤตกรรมการบรโภคเดย สปาและตนทนทางเศรษฐศาสตร
ของการประกอบการเดย สปา ในเขตกรงเทพมหานคร. วารสารมหาวทยาลยธรกจบณฑต,
63-64.
TourismWatch forThailand. (2554).ไตรมาส 3/54 ไทยเทยวไทยทองเทยวสดใสกวาตลาดตางชาต.
คนเมอวนท12มกราคม2558,จากhttp://prodram.npru.ac.th/twt/
โอกาสในการพฒนาและความทาทายในการพฒนาของวฒนธรรมดงเดม
ของกลมชาตพนธในบรบทของโลกาภวฒนทางวฒนธรรม
The Development Opportunities and Development Challenges of Ethnic
Traditional Culture in the context of “Cultural Globalization”
เปรมสนคำาทปน1
PramesiniKhamtab1
บทคดยอ
ในยคของการพฒนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย แหงศตวรรษท 21 ปรากฏการณของ
โลกาภวฒนทางวฒนธรรมกลายเปนหวขอพดคยสำาคญโลกาภวฒนทางวฒนธรรมไมใชสงทเกนขนชวพรบ
ตาแตทวาเปนปรากฏการณทเกดขนผานขนตอนมากมายของกระบวนการพฒนาตราบใดทเราสามารถ
ควาโอกาสในการพฒนาไวไดแลวเอาชนะความทาทายในการพฒนาไดอยางเปนเหตเปนผลไมวาจะเปน
วฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธ ใดๆกสามารถไดรบโอกาสในการพฒนาอยางมนคงในอนาคต
วตถประสงคของบทความฉบบนคอเพอตอบคำาถามตอไปน คอ โลกาภวฒนทางวฒนธรรมคออะไร
โลกาภวฒนทางวฒนธรรมจะสงผลอยางไรตอวฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธและหนทางการแกปญหา
ของวฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธในการรบมอกบโลกาภวฒนทางวฒนธรรมคออะไรผเขยนหวงเปน
อยางยงวาบทความฉบบนจะสามารถกอใหเกดการแลกเปลยนแนวคดและความรในหมผอานทสนใจในดาน
การศกษาเกยวกบวฒนธรรม
ค�าส�าคญ: โลกาภวฒนทางวฒนธรรม, วฒนธรรมดงเดมของกลมชาตพนธ, โอกาสในการพฒนา
ความทาทายในการพฒนา
Abstract
Intheeraofscienceandtechnologydevelopmentinthe21stcentury,thephenomenonof
CulturalGlobalizationhasbecomeanimportanttopicofdiscussion.CulturalGlobalizationisnot
somethingthathappensintheblinkofaneye,butitisthephenomenonwhichoccurrsthrough
many stages of development. As long as we can grasp development opportunities, and
rationallyovercomethedevelopmentchallenges,anyEthnicTraditionalCultureisabletogeta
1 นกศกษาปรญญาเอก,ดานมารกซสแบบจนและวฒนธรรมจนดงเดมคณะคตนยมและการปกครองมหาวทยาลยเทคโนโลย
จนตอนใตเบอรโทรศพท0625926197อเมลpostlin@gmail.com1 Ph.Dcandidate,SinicizationofMarxismandChineseTraditionalCulture,SchoolofIdeologyandPolitics,South
ChinaUniversityofTechnology,0625926197,postlin@gmail.com
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 49 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
chancetodevelophealthilyinthefuture.Thepurposeofthisarticleistoanswerthequestions:
what is theCulturalGlobalization; how theCulturalGlobalization impact toEthnic Traditional
Culture;whatisthesolutionsofEthnicTraditionalCulturetocopewiththeCulturalGlobalization.
Ihopethatthisarticleisabletoprovidesomemutualexchangeofideasandknowledgetothe
readersinterestedinculturalstudies.
Keywords: TheCulturalGlobalization,EthnicTraditionalCulture,developmentopportunities,
developmentchallenges
“TheCulturalGlobalization”referstothe
strengthofimpacts,cooperationandinteractions
amongcountriesof theworld thatare in the
process of the development of the global
economyandculturalexchange.Thesemake
cultural styles with commonness gradually
popularized,andbecometrendsorastateof
worldwide standards (Bao Zhonghao, 2002).
Fromthedimensionoftime,wecanseparate
the development process of the cultural
globalizationintothreestages.Thefirst,the
embryonic stage of cultural globalization, it
appearedduringthelate15thcenturytothelate
16thcentury.Intheeast,thereweretheseven
voyagesofChineseadmiral ZhengHe. In the
west,therewasaperiodofgreatnauticalvoyages.
These eventsmade culture available to the
outsideworldand laid the foundation for the
seedofculturalglobalization.Thesecond,the
highlydevelopedstageofculturalglobalization
appearedduringthe17thcenturytothelate19th
century.Westernershavetwicebeenthrough
Industrial Revolution,. They completed the
overallevolutionfromeconomicdevelopment
toscienceandtechnologydevelopment.Inthis
period, the capitalist countries utilized their
advancedmilitarytechnologytoopenthedoors
of the unopened countries, and export their
technology, revolution, religion andproducts.
The third, the forming stage of cultural
globalization, appeared during the early 20th
century tillnow. While twoworldwarswere
destroying human social orders, the level of
human technology was pushed to a higher
level.Communicationtechnology(telephone,
internet)developedrapidly.Theseprovideda
more convenient channel to propagate
ideologiesandcultures.Theresultingunityof
language also greatly contributed to the
propagationofcapitalistcultureworldwide.The
depthandbreadthofculturalglobalizationhas
seenunprecedenteddevelopment.
Contemporary cultural globalization
consists of three major features. The first,
technical characteristics, the development
of internet, information technology and
telecommunication technology have made
people able to get the latest information
whereverthereare.Moreover,theyarealsoable
tosharetheirinformationwithotherpeoplewith
almostzerocost.Thesecond,homogeneity,
itmainlyappearintheformoflanguageusing,
festival, norms and organizations, universal
value,etc.Thethird,diversification,thecultural
globalizationisactuallyadiversecoexistence
ofculturalsystems.Thiscomprisestheuniver-
50 เปรมสน ค�ำทปนโอกำสในกำรพฒนำและควำมทำทำยในกำรพฒนำของวฒนธรรม...
salityofculturalvalueswhichrelatetohuman
common destiny and the diversity of each
nationalculture,localculturethatdoesnotdeny
theindividualityofeachgeographicalareaand
cultureofeachethnicgroup(JinMinqing,2004).
Intheaspectofvalue,culturalglobalizationhas
aprofoundconnotation,whichisthebasisof
the existence and development of cultural
globalization. It can be separated into three
dimensions.Thefirst,“culturalglobalizationand
globalization”, cultural globalization is one of
the important components of globalization. It
coordinates with economic globalization and
politicalglobalizationtopushthedevelopment
ofglobalization.Thesecond,culturalglobalization
isagroupofprocesses.Itisnotanindependent
state,but,itisagroupofcontinuousprocesses.
Intheseprocesses,allthecountriesandethnic
groupsintheworldcanbeabletocommunicate
andinteractintheaspectofethnicvalueand
languagein-depth.Thethird,culturalglobalization
isdiversification.Duetooursocietycontaining
adiversificationofcultures,thedifferentiation
ofpoliticalformsanddemandsofthebenefits,
an uncomplicated cultural system cannot be
complied,butonlydiversifiedcultural system
and living together with peace will be the
ultimateculturalpattern.
Getting along with the continuous
development of science and technology,
culturalglobalization,ledbythewesternculture,
whichhasalreadypreparedformodernization,
has become a development challenge for
developing countries’ Ethnic Traditional
Cultures. In some areas, there is “western
capitalist cultural hegemony” which tries to
replace “globalization” with “westernization”.
This also led to “the identity orientation’s
probleminthoseEthnicTraditionalCultures”.
AsafamousPhilosopherandSociologisthas
said,somepeoplehavesharplypointedoutthat
ChinaislosingChinesecharactersnow.That
means, thecoreof thecrisis,whichChinese
people currently face, is a “self-character
identitycrisis(DingYi,1996).Ifwejustadaptthe
overallwesternizationtofollowthemodernization,
and ignore the clear understanding of our
culture without internal and external cultural
dialecticalthinking,itmeans,wearetransmitting
somewrongideaabouthowtoaccomplishthe
culturalmodernizationtoouryounggenerations.
Thiswill cause “theethnic traditionalcultural
identitycrisis”amongtheyouth,and thiswill
lead to less respect and protection on the
EthnicTraditionalCulture.Therefore,wecannot
ensurethesustainabledevelopmentofEthnic
TraditionalCulture.Ultimately,itwillaffectthe
ethnictraditionalculturalsecurity.TheChinese
currentpresident,Mr.XiJinping,hadaspeech
atthe1stmeetingofthenationalsecurityofthe
CentralSecurityCommitteeonAprilthe15thof
2004.Heemphasizedthat“wemustinsiston
ournationalsecurityconcept,treatthepeople’s
securityastheaim,treatthepoliticalsecurity
as the important key, treat the economic
securityasthebasis,treatthemilitary,cultural
andsocialsecurityastheguarantee,seethe
internationalsecurityboostasthethingwhich
should rely on, to create a national security
conceptwithChinesecharacteristics(XiJinping,
2014).
Fromtheoverallperspective,theprocess
ofCulturalGlobalizationnotonlybringsEthnic
TraditionalCulturedevelopmentchallenges,but
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 51 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
also brings Ethnic Traditional Culture the
development opportunities which can be
separatedinthreepoints.Thefirstistoprovide
the development impetus for the Ethnic
TraditionalCultures.Duetothetechnological
characteristicsofculturalglobalization,provide
newcommunicationtechnologyfortheEthnic
TraditionalCultures.AsBillGatessaid,“the
information superhighway will break the
national boundaries, and may promote the
development of a world culture, or at least
promotethesharingofaculturalactivityand
culturalvalues”(HuaJian,2001).Inaddition,
while Cultural globalization is providing
Ethnic Traditional Cultures the development
opportunities, it is also bringing Ethnic
Traditional Cultures new development ideas
and concepts. The second, to guide Ethnic
TraditionalCulturestodevelopanewtrendby
promotingEthnicTraditionalCulturestochange
themselvesfrombeingclosedtoopened,from
singletodiversity.Thethird,tocreatetwonew
patternsofculturefordevelopmentofEthnic
TraditionalCultures.Thesewouldbenetwork
cultureandmarketculture.Theconvenienceof
the internetnetworkpermitspeople tobreak
through the limit of time and space.Market
culture,whichisbornbythemarketeconomy,
introducesacompetitiveandeffectiveconcept
totheEthnicTraditionalCultures.Thesewill
promotethedevelopmentofEthnicTraditional
Cultures.
Globalizationisadevelopmentnecessity
forhumansociety. In termsofweakculture,
CulturalGlobalizationisboththeopportunities
andthechallenges.WhileCulturalGlobalization
providesanewdevelopmentimpetusandnew
development patterns for Ethnic Traditional
Cultures, it also brings Ethnic Traditional
Culturessomedevelopmentchallenges,such
as, ethnic identity orientation’s problem,
culturalidentitycrisis,EthnicTraditionalCulture
security’sproblem,etc.
52 เปรมสน ค�ำทปนโอกำสในกำรพฒนำและควำมทำทำยในกำรพฒนำของวฒนธรรม...
References
BaoZhonghao.(2002).Thevalueconnotationofculturalglobalization.Marxism & Reality,4:28-
36.
JinMinqing.(2004).CulturalGlobalizationandthediversificationofGlobalculturesystem.Tianjin
Social Sciences,2:64-67.
DingYi.(1996).GlobalizationandthetrendofChineseculture.Exploration and Free Views,10:
35-36.
XiJinping.(2014).Persistinoverallnationalsecurityconcept,takethenationalsecurityroadwith
ChineseCharacteristics.People’sDailyApril16.7.
HuaJian.(2001).Softpowercompetition:Thetrendofculturalcompetitionfromtheperspective
ofGlobalization.Shanghai:ShanghaiSocialSciencesPress.261.
การพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชน
เรยนของคร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาในจงหวด
สกลนคร
The Development of a Self-Development Package to Promote Classroom
Research Competency of Teachers under the Sakon Nakhon
Educational Service Area
วาโรเพงสวสด1
WaroPhengsawat1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาและหาประสทธภาพชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสราง
สมรรถนะการวจยในชนเรยนของครวธดำาเนนการเปนการวจยและพฒนาประกอบดวยขนตอนการศกษา
เพอหาสาระสำาคญของสมรรถภาพการวจยในชนเรยน โดยวเคราะหจากการศกษาเอกสารและงานวจยท
เกยวของ สอบถามความคดเหนของผเชยวชาญดานเนอหาการวจยและความตองการของคร ตามลำาดบ
แลวนำาสาระดงกลาวมาสรางเปนชดฝกอบรมดวยตนเอง4หนวยการเรยนไดแก การสำารวจและวเคราะห
ปญหาการพฒนานวตกรรมการนำานวตกรรมไปใชและการเขยนรายงานการวจยโดยแตละหนวยการ
เรยนประกอบดวยชอหนวยการเรยน หวขอเนอหา แนวคด วตถประสงค เนอหา เอกสารอางอง แบบ
ประเมนผลตนเองแบบทดสอบทายชดฝกอบรมดวยตนเองและชดพฒนาเพอซอมเสรมพรอมดวยแบบ
ทดสอบกอนและหลงการฝกอบรมดวยตนเอง หลงจากนนจงนำาไปทดลองใชกบกลมตวอยางทเปนคร
จำานวน30คน
ผลการวจยพบวา
1. ชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร มประสทธภาพ
80.74/80.80
2. ประสทธภาพของชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร
ในแตละดานปรากฏดงน
2.1ดานความร พบวา ผเขารบการฝกอบรมดวยตนเองมความรเกยวกบการวจยในชนเรยน
หลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.01
2.2ดานทกษะพบวาผเขารบการฝกอบรมดวยตนเองมทกษะการวจยในชนเรยนโดยสามารถ
เขยนเคาโครงการวจยในชนเรยนทมคณภาพอยในระดบด
1 ผชวยศาสตราจารย,สาขาวชาการบรหารและพฒนาการศกษาคณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร1 Assistant Professor, Educational Administration and Development, Faculty of Education, Sakon Nakhon
RajabhatUniversity
54 วาโร เพงสวสดการพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจย...
2.3 ดานเจตคตพบวาผเขารบการฝกอบรมดวยตนเองมเจตคตทดตอการวจยในชนเรยนหลง
การฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.01
ค�าส�าคญ:สมรรถภาพการวจย,ชดฝกอบรมดวยตนเอง,การวจยในชนเรยน
Abstract
Thepurposesofthepresentresearchanddevelopmentstudyaretodevelopandtestthe
efficiencyofaself-developmentpackagedesignedtopromotetheclassroomresearchcompe-
tency of teachers in the Sakon Nakhon Educational Service Area. The research
process comprises preliminary analytical study of related literatures, a survey of experts’
opinionsoncontent,andanassessmentofteachersneeds,respectively.Thecollecteddatawere
analyzedandthenemployedinthecreationofaself-developmentpackagecomprisingfourunits:
surveyandanalysisofproblem,innovationdevelopment,implementationofinnovation,andresearch
reportwriting.Withineachunit,thenameoftheunit,topicofcontent,concept,objectives,contents,
references, self-evaluation, posttest, remedialteaching, and pre-test and post-test of the
self-developmentpackageareprovided.Thirtyteachersparticipatedinthestudy.
Theresearchfindingsrevealthat:
1. The efficiency of the self-development package to promote classroom research
competencyofteachersbasedonthe80/80efficiencycriteriawere80.74/80.80.
2. The efficiency of the self-development package to promote classroom research
competencyofteachersineachdomainwerepresentedas
2.1 Cognitive domain: the sample group acquires the classroom research
knowledgeaftertrainingwithhigherscoresthanbeforethetrainingatthe.01levelofsignificance.
2.2 Psychomotordomain:thesamplegroupacquirestheclassroomresearchskillsby
producingtheclassroomresearchproposalswithgoodquality.
2.3 Affective domain: the sample group demonstrates positive attitudes toward the
self-developmentpackagetopromoteclassroomresearchaftertraininghigherthanbeforetraining
atthe.01levelofsignificance.
Keywords: Classroom Research Competency of Teachers, Self-development Package,
ClassroomResearch
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 55 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บทน�า
ครเปนบคลากรทมความสำาคญยงตอการ
จดการศกษา เพอพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะ
ทพงประสงคทง 4ดานอยางสมดลและกลมกลน
กนไดแกดานปญญาจตใจรางกายและสงคมดง
นนครจงตองเปนบคคลทใฝควาหาความรอยเสมอ
วธการหนงทใชสำาหรบการคนควาหาความรอยาง
มระบบ โดยใชวธการทนาชอถอคอการวจย ทงน
เนองจากการวจยเปนกระบวนการเสาะแสวงหา
ความรอยางมระบบและนาเชอถอ มการทดสอบ
สมมตฐานทแสดงความสมพนธระหวางเหตและผล
ซงสอดคลองกบจดมงหมายในเรองนนๆเพอนำาไป
ใชพยากรณหรอสงเกตการเปลยนแปลง เพอ
ควบคมสงหนงใหคงทดงนนการวจยจงเปนวธการ
หนงทใชในการคนควาหาความจรง เพอนำาเอาไป
ใชในการแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ
การจดการเรยนการสอนของครมกจะ
ประสบปญหาตางๆในชนเรยนซงวธการหนงใน
การทจะแกไขปญหาดงกลาวนนครจะตองใช
กระบวนการวจยในชนเรยนซงการวจยในชนเรยน
เปนการวจยททำาโดยครของครเพอครสำาหรบคร
เปนการวจยทครจะตองดงปญหาในการเรยนการ
สอนออกมาและครจะตองแสวงหาขอมลเพอนำามา
แกปญหาดงกลาวดวยกระบวนการทเชอถอไดผล
ของการวจยคอคำาตอบทครจะเปนผนำาไปใชแก
ปญหาของตน (อทมพร จามรมาน, 2537: 16)
นอกจากนการวจยในชนเรยนยงเกยวของกบการ
เรยนการสอนในหองเรยนเพอพฒนาและปรบปรง
คณภาพการเรยนการสอนทงในสวนหลกสตรวธ
การสอน การจดกจกรรม สอการสอน แบบฝก
ปฏบตรวมทงการวดและประเมนผลเพอกอใหเกด
ประโยชนตอการพฒนาประสทธภาพและคณภาพ
การเรยนการสอนในชนเรยน ตามพระราชบญญต
การศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 24 และ
มาตรา30ทใหความสำาคญกบการนำาการวจยไปใช
ในการจดการเรยนการสอน โดยกำาหนดใหสถาน
ศกษาและหนวยงานทเกยวของสงเสรมสนบสนน
ใหผสอนสามารถจดบรรยากาศและสภาพแวดลอม
สอการเรยนและสงอำานวยความสะดวก เพอใหผ
เรยนเกดการเรยนร มความรอบรและใชการวจย
เปนสวนหนงของกระบวนการเรยนรอกทงใหสถาน
ศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนใหม
ประสทธภาพโดยสงเสรมใหผสอนสามารถทำาการ
วจยเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนใน
แตละระดบการศกษาดงนนครจะตองใชกระบวน
การวจยในชนเรยนเพอพฒนากระบวนการเรยน
การสอนเพอพฒนาผเรยนใหมผลสมฤทธทางการ
เรยนและมเจตคตทดตอวชาเรยนอนจะสงผลใหผ
เรยนเกดการเรยนรอยางเตมศกยภาพซงถาครผ
สอนมความรความสามารถในการวจยในชนเรยน
แลว จะทำาใหครสามารถทจะใชกระบวนการดง
กลาวในการ คนควาหาความรตาง ๆ เพอใชเปน
สารสนเทศในการแกไขปญหาในชนเรยนของตนได
และสอดคลองกบสภาพปญหาในการจดการเรยน
การสอนของตน
ชดฝกอบรมตนเองเปนชดของสอประสม
(multi-media)ทจดขนสำาหรบหนวยการเรยนตาม
หวขอเนอหาและประสบการณของแตละหนวยท
ตองการจะใหผเรยนไดรบโดยจดไวเปนชดๆบรรจ
ลงในซองกลองหรอกระเปา(บญเกอควรหาเวช,
2543:91)โดยผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเองม
อสระในการเรยนผเรยนสามารถใชเวลาเรยนตาม
ความสามารถและความสนใจของตนเองการจดสอ
การเรยนการสอนอยในลกษณะสอประสมเพอใหผ
เรยนเกดการเรยนร ตามจดม งหมายอยางม
ประสทธภาพ ทงนขนอยกบความสนใจ ความ
ตองการความสามารถของแตละบคคลจงทำาใหสอ
การเรยนรดวยตนเองในลกษณะตางๆถกนำาไปใช
กนอยางแพรหลายโดยเฉพาะสอทเปนเอกสารสง
พมพทพฒนาขน โดยอาศยหลกการสอนแบบ
โปรแกรมซงมลกษณะทเปดโอกาสใหผเรยนมสวน
รวมในกจกรรมการเรยนอยางกระฉบกระเฉงกลาว
คอมการเรยนรดวยการทำากจกรรมดวยตนเองให
ผเรยนไดทราบผลการเรยนของตนในทนทโดยให
56 วาโร เพงสวสดการพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจย...
ทราบคำาตอบทถกตองซงเรยกวาขอมลยอนกลบ
ซงเปนสงททำาใหผเรยนอยากเรยนตอไปใหผเรยน
มประสบการณแหงความสำาเรจเปนระยะๆโดยการ
เสรมแรง ซงในการเสรมแรงควรกระทำาทนท ถา
หากลาชาออกไปตวเสรมแรงกจะลดประสทธภาพ
ของการเสรมแรงลงไปและการจดลำาดบเนอหาเปน
ขนตอนยอยๆตอเนองกน กลาวคอเรมจากเรอง
งายหรอสงทรแลว เพอเปนการสรางแรงจงใจเรม
แรกแลวจงคอยเพมความยากขนตามลำาดบดงนน
จะเหนวาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสราง
สมรรถภาพการวจยในชนเรยนของครจงมความ
เหมาะสมทจะพฒนาครในเรองดงกลาว
ดวยเหตผลดงกลาว จงทำาใหผวจยสนใจท
จะพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสราง
สมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร เพอทจะ
พฒนาครใหมความร ความสามารถในการปฏบต
การวจยในชนเรยนได อนจะสงผลใหการจดการ
เรยนการสอนมประสทธภาพสามารถแกไขปญหา
การเรยนการสอนไดสอดคลองสภาพจรง ทำาให
นกเรยนเกดการเรยนรไดอยางเตมศกยภาพตอไป
วตถประสงคของการวจย
1. เพอพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอ
เสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร
สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาใน
จงหวดสกลนคร ใหมประสทธภาพตามเกณฑ
80/80
2. เพอศกษาประสทธภาพของชดฝกอบรม
ดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชน
เรยนของคร สงกดสำานกงานเขตพนทการศกษา
ประถมศกษาในจงหวดสกลนคร
วธการด�าเนนการวจย
การวจยครงนเปนการวจย และพฒนา
(ResearchandDevelopment)มขนตอนในการ
วจยและพฒนาดงน
1. ศกษาสมรรถภาพหลกและสมรรถภาพ
ยอยของการวจยในชนเรยนโดยไดดำาเนนการดงน
1.1 ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ
กบการวจยในชนเรยนแลวสรปสมรรถภาพหลกและ
สมรรถภาพยอยของการวจยในชนเรยนเพอนำาไป
ใหผเชยวชาญพจารณาตรวจสอบ
1.2ตรวจสอบดชนความสอดคลองโดย
ผเชยวชาญจำานวน5คนโดยนำาผลการวเคราะห
ในขนตอนท1.1มารางเปนแบบสอบถามแลวสงให
ผเชยวชาญจำานวน5คนตรวจสอบความเทยงตรง
เชงเนอหา จากนนนำามาวเคราะหความสอดคลอง
โดยพจารณาคดเลอกขอทมความสอดคลองตงแต
0.50ขนไปไว(บญชมศรสะอาด,2553:61)
1.3 สำารวจความตองการพฒนาตนเอง
เพอเสรมสรางสมรรถนะการวจยในชนของครโดย
นำาสาระจากผลการตรวจสอบของผเชยวชาญในขอ
1.2ทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.50ขนไป
มาสรางเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ
สำารวจความตองการพฒนาตนเองของครทเปนกลม
ตวอยาง จำานวน 360 คน จากนนจงนำาขอมลมา
วเคราะห แลวคดเลอกสมรรถภาพทครมความ
ตองการอยในระดบมากขนไป ( > 3.51) มา
กำาหนดสาระเพอนำาไปสรางเปนชดฝกอบรมดวย
ตนเองตอไป
2. สรางชดฝกอบรมดวยตนเอง เพอเสรม
สรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร โดย
แตละหนวยการเรยนม 9 องคประกอบ คอ ชอ
หนวยการเรยนหวขอเนอหาแนวคดวตถประสงค
เนอหาเอกสารอางองแบบประเมนผลตนเองแบบ
ทดสอบทายชดฝกอบรมดวยตนเองและชดพฒนา
เพอซอมเสรม
3. สรางแบบทดสอบฉบบรวมสำาหรบใชใน
การทดสอบกอนและหลงการฝกอบรม โดยสราง
จากสาระสำาคญอนเปนเปาหมายของแตละหนวย
การเรยนซงไดแบบทดสอบฉบบรวมจำานวน50ขอ
โดยมคาอำานาจจำาแนกอยระหวาง0.20ถง0.86
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 57 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
คาความเชอมนโดยวธของโลเวทท มคา 0.70
(บญชมศรสะอาด,2553:93)
4. หาประสทธภาพของชดฝกอบรมดวย
ตนเองดงน
4.1 การหาประสทธภาพของชดฝก
อบรมดวยตนเอง โดยการนำาไปทดลองใช เพอ
พฒนาใหมประสทธภาพตามเกณฑ80/80
4.2 การทดสอบความมนยสำาคญทาง
สถตของคะแนนกอน และหลงการศกษาชดฝก
อบรมดวยตนเองโดยการทดสอบคาท(t-testแบบ
DependentSamples)
4.3 ประเมนทกษะการวจยในชนเรยน
จากการเขยนเคาโครงการวจยในชนเรยนโดยการ
วเคราะหคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
4.4 การทดสอบความมนยสำาคญทาง
สถตของเจตคตตอการวจยในชนเรยนระหวางกอน
และหลงการฝกอบรมโดยการทดสอบคาท(t-test
แบบDependentSamples)
สรปผลการวจย
ผลการวจยครงนพบวา
1. ชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสราง
สมรรถภาพการวจยในชนเรยนของคร ประกอบ
ดวย4หนวยการเรยนไดแกหนวยท1การสำารวจ
และวเคราะหป ญหา หนวยท 2 การพฒนา
นวตกรรมหนวยท3การนำานวตกรรมไปใชและ
หนวยท 4 การเขยนรายงานการวจย โดยแตละ
หนวยการเรยนประกอบดวยชอหนวยการเรยน
หวขอเนอหาแนวคดวตถประสงคเนอหาเอกสาร
อางองแบบประเมนผลตนเองแบบทดสอบทายชด
ฝกอบรมดวยตนเอง และชดพฒนาเพอซอมเสรม
พรอมดวยแบบทดสอบกอนและหลงการฝกอบรม
ดวยตนเอง
2. การหาประสทธภาพของชดฝกอบรม
ดวยตนเองแบงออกเปน3ตอนดงน
2.1 การหาประสทธภาพของชดฝก
อบรมดวยตนเอง โดยการนำาไปทดลองใช เพอ
พฒนาใหมประสทธภาพตามเกณฑ80/80ผลการ
ทดลองพบวา
2.1.1 การทดลองแบบเดยวใชกลม
ตวอยาง2คนประสทธภาพของชดฝกอบรมดวย
ตนเองเปน69.48/71
2.1.2 การทดลองแบบกลมยอยใช
กลมตวอยาง8คนประสทธภาพของชดฝกอบรม
ดวยตนเองเปน76.95/77.76
2.1.3 การทดลองแบบภาคสนาม
ใชกลมตวอยาง 30 คน ประสทธภาพของชดฝก
อบรมดวยตนเองเปน80.74/80.80ซงเปนไปตาม
เกณฑทกำาหนดคอ80/80แสดงวาชดฝกอบรมดวย
ตนเองมประสทธภาพ
2.2 การทดสอบความมนยสำาคญทาง
สถตของคะแนนกอนและหลงการศกษาชดฝก
อบรมดวยตนเองดานความรพบวาผเขารบการฝก
อบรมดวยตนเองมความรการวจยในชนเรยนหลง
การฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนย
สำาคญทางสถตทระดบ.01
2.3 ประเมนทกษะการวจยในชนเรยน
จากการเขยนเคาโครงการวจยในชนเรยนพบวาผ
เขารบการอบรมสามารถเขยนเคาโครงการวจยใน
ชนเรยนทมคณภาพอยในระดบด
2.4 การทดสอบความมนยสำาคญทาง
สถตของคะแนนกอนและหลงการศกษาชดฝก
อบรมดวยตนเองดานเจตคตพบวาผเขารบการฝก
อบรมดวยตนเองมเจตคตทดตอการวจยในชนเรยน
หลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางม
นยสำาคญทางสถตทระดบ.01
อภปรายผลการวจย
จากผลการวจยพบสารสนเทศสำาคญและ
อภปรายผลไดดงน
1. สาระสำาคญของชดฝกอบรมดวยตนเอง
ไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ
58 วาโร เพงสวสดการพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจย...
ผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญดานเนอหาและ
พจารณาความสอดคลองกบความตองการของคร
ไดสาระหลกและสาระยอยมาสรางชดฝกอบรมดวย
ตนเอง 4 หนวยการเรยน ไดแก หนวยท 1 การ
สำารวจและวเคราะหปญหาหนวยท 2การพฒนา
นวตกรรมหนวยท 3 การนำานวตกรรมไปใช และ
หนวยท4การเขยนรายงานการวจย
สาระหลกของหนวยการเรยนขางตนผ
เชยวชาญดานเนอหามความเหนสอดคลองกนวาม
ความจำาเปนตอการวจยในชนเรยน(คาIOCอยใน
ชวงระหวาง0.80ถง1.00)ซงเปนไปตามสาระท
ไดศกษาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของทก
หวขอทงนอาจเปนเพราะวาผเชยวชาญทง5คน
ตางกเปนบคคลทมความร ความสามารถ และ
ประสบการณในดานการวจยในชนเรยน มผลงาน
ทางวชาการในเรองดงกลาว มประสบการณการ
สอนเกยวกบการวจยหรอประสบการณการนเทศ
เกยวกบการทำาวจยของครมานาน จงมความคด
เหนสอดคลองกนวาองคความรทผานการศกษา
อยางมขนตอนทง 4 หนวยการเรยน ลวนมความ
จำาเปนสำาหรบครในการทำาวจยในชนเรยน เมอ
ศกษาถงความตองการพฒนาตนเองของครผสอน
พบวามความตองการอยในระดบมากทสด ทงน
เนองจากการวจยในชนเรยนเปนเครองมอทสำาคญ
ในการคนควาหาคำาตอบเพอแกไขปญหาทเกดขน
จากการปฏบตการสอน เพอปรบปรงและพฒนา
งานสอนของตนใหมประสทธภาพยงขน (อจฉรา
สระวาส,2541:15-17;สวมลวองวาณช,2551)
ประกอบกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต
พ.ศ.2542มาตรา24ขอ (5)ไดกลาวถงการจด
กระบวนการเรยนร โดยใหสถานศกษาและหนวย
งานทเกยวของดำาเนนการสงเสรมสนบสนนใหคร
สามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอมสอการสอน
และอำานวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยน
รและมความร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวน
หนงของกระบวนการเรยนร นอกจากนในมาตรา
30 ไดเนนยำาถงกระบวนการจดการเรยนการสอน
วาใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอน
ทมประสทธภาพรวมทงสงเสรมใหครสามารถวจย
เพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนในแตละ
ระดบการศกษา ซงจะเหนวาพระราชบญญตการ
ศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 ไดเนนถงความสำาคญ
ของการวจยในชนเรยนมากจงสงผลใหครผสอนม
ความตองการทจะพฒนาตนเองในเรองดงกลาวอย
ในระดบมากทสด
2. การทดลองหาประสทธภาพชดฝกอบรม
ดวยตนเองไดผลดงน
2.1 ผลการทดลองหาประสทธภาพตาม
เกณฑ80/80ในการทดลอง3ครงปรากฏวาไดผล
ในเกณฑ69.48/71,76.95/77.76และ80.74/80.80
ตามลำาดบในการทดลองทง3ครงไดผลทแตกตาง
กนและไดเกณฑสงขนตามลำาดบจนเขาสเกณฑใน
ครงท3ทงนเนองจากการทดลองแตละครงผวจย
ไดนำาขอมลมาปรบปรงในสวนทพบขอบกพรองจง
ทำาใหชดฝกอบรมดวยตนเองมความสมบรณยงขน
ตามลำาดบซงสามารถอธบายไดดงน
2.1.1 เนอหาสาระของชดฝกอบรม
ดวยตนเองในแตละหนวยการเรยนสอดคลองกบ
ความตองการของคร ซงจะเหนไดจากผลการ
วเคราะหความตองการพฒนาตนเองของครทอยใน
ระดบมากทสด ประกอบกบกระบวนการไดมาซง
ชดฝกอบรมดวยตนเองผานการตรวจสอบจากผ
เชยวชาญ และการศกษาคนควาจากเอกสารและ
งานวจยทเกยวของ ซงการดำาเนนการดงกลาว
สอดคลองกบหลกการเรยนรของผใหญทวาผใหญ
จะเรยนรไดดถาหากเรองนนตรงกบความตองการ
และความสนใจของตนเอง (จรยา เหนยนเฉลย,
2546:117)
2.1.2 ครมความตองการทจะพฒนา
ตนเองอยในระดบมากทสด ผวจยไดนำาผลการ
วเคราะหทพบวามความตองการอยในระดบมาก
และระดบมากทสดมากำาหนดสาระของชดฝกอบรม
ดวยตนเอง ประกอบกบกลมททดลองใชชดฝก
อบรมดวยตนเองมเวลา มความพรอมทจะศกษา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 59 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
หนวยการเรยนตางๆซงเปนไปตามกฎความพรอม
(lawofreadiness)ของธอรนไดค(Thorndike)ท
วาการเรยนรเกดขนไดเมอมความพรอม ความ
พอใจยอมตามมากบความสำาเรจนน(ประสาทอศร
ปรดา,2549:219)
2.1.3 ครผ สอนได ศกษาชดฝ ก
อบรมดวยตนเองตามกำาลงความสามารถ ความ
พรอม ความพงพอใจ และความถนดของตนเอง
โดยไมตองมาอยรวมกนตามสถานทและเวลาท
กำาหนด ซงบคคลจะเรยนรไดดภายใตเงอนไขดง
กลาว(WertherandDavis,1981,หนา185)
2. ผเขารบการฝกอบรมดวยตนเองมความร
และเจคตตอการวจยในชนเรยนหลงการฝกอบรมสง
กวากอนการฝกอบรมอยางมนยสำาคญทางสถตท
ระดบ .01 และมทกษะการวจยในชนเรยน โดย
สามารถเขยนเคาโครงการวจยในชนเรยนทมคณภาพ
อยในระดบดทงนเนองจากผเรยนมความพงพอใจม
ความพรอมทจะเรยน ประกอบกบการศกษาชดฝก
อบรมดวยตนเองนนผศกษาจะตองทำาความเขาใจถง
แนวคดวตถประสงคและเนอหาอยางละเอยดแลว
จงทำาแบบประเมนผลตนเองทำาแบบทดสอบทายชด
ฝกอบรมดวยตนเอง และชดพฒนาเพอซอมเสรม
ตามลำาดบซงกระบวนการศกษาในลกษณะนเปนการ
เปดโอกาสใหผศกษาไดประเมนความกาวหนาของ
ตนเองเปนระยะๆโดยอาศยขอมลยอนกลบอยางเปน
ระบบ ลกษณะดงกลาวเปนจดเดนของชดฝกอบรม
ดวยตนเองททำาใหผ ศกษาเกดการเรยนร และ
เปลยนแปลงพฤตกรรมได ซงสอดคลองกบแนวคด
ของเดสสเลอร (Dessler, 1982: 272) และสเตยร
(Steers,1984:287)จงสงผลใหสมรรถภาพการวจย
ในชนเรยนของของผเขาอบรมหลงการอบรมดวยชด
ฝกอบรมดวยตนเองสงขน
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะสำาหรบการนำาผลการวจย
ไปใช
1.1 การนำาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอ
เสรมสรางสมรรถภาพการวจยในชนเรยนของครไป
ใชควรดำาเนนการดงน
1.1.1 ทำาการทดสอบครกลมเปา
หมายดวยแบบทดสอบฉบบรวม หากใครททำา
คะแนนไดไมถงรอยละ80ของคะแนนเตมควรตอง
ไดรบการพฒนา
1.1.2 ใหผทตองการรบการพฒนา
ทำาแบบทดสอบประจำาหนวยดวยตนเองกอนทจะ
ศกษาชดฝกอบรมดวยตนเองในแตละหนวย เพอ
ทดสอบความรความสามารถวาจะตองไดรบการ
พฒนาดวยชดฝกอบรมดวยตนเองนนหรอไมโดย
ผทำาคะแนนไดถงรอยละ 80 ของคะแนนเตมไม
จำาเปนตองไดรบการพฒนา ควรไดรบการพฒนา
หรอศกษาดวยตนเองเฉพาะหนวยททำาคะแนนตำา
กวารอยละ80ของคะแนนเตมเทานน
1.1.3 ใหผ ทควรไดรบการพฒนา
ดำาเนนการตามขอ1.1.2ตามลำาดบจากหนวยท1
ถงหนวยท4ในเวลาและสถานททแตละคนมความ
สะดวกหลงการศกษาชดฝกอบรมดวยตนเองทตอง
ศกษาแลวใหผศกษาทำาแบบทดสอบประจำาหนวย
ดวยตนเอง เสรจแลวจงทำาการตรวจสอบความถก
ตองโดยอาศยคำาเฉลยในชดฝกเพอซอมเสรม ถา
หากขอสอบขอใดทำาไมถกตองใหทำาการศกษาซอม
เสรมตามคำาแนะนำาในชดฝกเพอซอมเสรมนน
จนกวาจะมความรความเขาใจ หรอฝกปฏบตใน
เรองนนๆ ไดจงจะทำาการทดสอบตนเองเพอศกษา
ชดฝกหนวยอนๆตอไป
1.1.4 เมอผศกษาไดศกษาชดฝก
ดวยตนเองครบทกหนวยแลวใหทำาแบบทดสอบ
ฉบบรวมอกครงหนงหากสามารถทำาแบบทดสอบ
ไดคะแนนถงรอยละ 80 ของคะแนนเตมหรอ
มากกวา แสดงวาเปนผทมความรความสามารถ
เรองการวจยในชนเรยนตามวตถประสงคทกำาหนด
แตถาหากทำาแบบทดสอบไดคะแนนตำากวาเกณฑ
ดงกลาวควรตรวจสอบหาขอบกพรองททำาใหไม
สามารถทำาคะแนนไดตามเกณฑดงกลาว แลวหา
60 วาโร เพงสวสดการพฒนาชดฝกอบรมดวยตนเองเพอเสรมสรางสมรรถภาพการวจย...
ทางปรบปรงแกไข เพอเพมเตมในสวนทยงขาด
ความรความเขาใจหรอฝกปฏบตไดตอไปอก
1.2 หลงจากพฒนาบคลากรกลมเปา
หมายไปไดในชวงระยะเวลา15วนหรอ30วนหรอ
อน ๆ ตามความเหมาะสม ผบรหารโรงเรยนควร
สงเกตพฤตกรรมการทำางานของผรบการพฒนาไป
แลววามการเปลยนแปลงไปในทางทดขนหรอไม
นอกจากนนควรตรวจสอบผลงานวามคณภาพขน
หรอไม ทงนเพอหาสาเหตทควรปรบปรงแกไข
พฤตกรรมหรอคณภาพของงานตอไป
1.3 การนำาชดฝกอบรมดวยตนเองไปใช
พฒนาบคลากร ไมจำากดเฉพาะบคลากรครผสอน
เทานนแตอาจนำาไปใชพฒนาบคลากรอนๆ เชน
ผบรหารโรงเรยนศกษานเทศก
1.4ผทนำาชดฝกอบรมดวยตนเองนไป
ใชศกษาควรมความซอสตยตอตนเองไมดคำาตอบ
กอนและควรปฏบตตามคมออยางเครงครด
1.5 ผศกษาควรมเวลาเพยงพอในการ
ศกษาแตละหนวยการเรยนเพอทจะไดทำากจกรรม
ใหแลวเสรจกอนทจะศกษาในหนวยตอไป
1.6 การนำาชดฝกอบรมดวยตนเองไปใช
อาจจะพมพแยกเนอหาออกเปนชดหรอหนวยการ
เรยนละ 1 เลม ทงนเพอความสะดวกและจงใจใน
การศกษา อกทงควรให ความสำาคญกบการ
ออกแบบรปเลมภาพประกอบและตวอกษรทใช
2. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป
2.1 ชดฝกอบรมดวยตนเองทพฒนาขน
ไดรบการทดสอบประสทธภาพเฉพาะในเรองความ
รความเขาใจในเนอหาทกษะในการฝกปฏบตและ
เจตคตตอการวจยในชนเรยนเทานนไมไดศกษาถง
ประสทธภาพทมผลตอเนองไปถงการเปลยนแปลง
พฤตกรรมการทำางานและผลการปฏบตงานทม
คณภาพหลงการศกษาเสรจสนไปแลวในชวงเวลา
หน ง ด งน น ผ สน ใจอาจว จ ย ให ท ราบถ ง
ประสทธภาพของชดฝ กอบรมดวยตนเองใน
ประเดนดงกลาวได
2.2 ควรทำาการศกษาถงองคประกอบ
ตางๆทจะทำาใหการศกษาชดฝกอบรมดวยตนเอง
ไดผลดยงขนเชนสอกจกรรมการเรยน
2.3 ควรมการสรางชดฝกอบรมดวย
ตนเองใหอยในลกษณะของสอหลายมต ในสาระท
จำาเปนตองสอดวยการเคลอนไหวและมเสยงเชน
คอมพวเตอรชวยสอน(CAI)วดทศน (video)ซง
จะทำาใหการศกษานาสนใจยงขน
2.4ควรมการตดตามผลผทศกษาชดฝก
อบรมดวยตนเองไปแลว วาสามารถนำาเอาความร
และทกษะไปปฏบตในการจดกจกรรมการเรยนการ
สอนไดมากนอยเพยงใดหรอมปญหาอปสรรคอะไร
บางเพอทจะหาทางชวยเหลอตอไป
2.5 ควรมการศกษาและพฒนาชดฝก
อบรมดวยตนเองในเรองตางๆใหมากขนเพอใหคร
ไดเรยนรดวยตนเอง เพอเสรมสรางสมรรถภาพ
ตาง ๆ ทจำาเปนสำาหรบครในการจดกจกรรมการ
เรยนการสอนอยางมประสทธภาพเชนเทคนคการ
สอนการเสรมแรงการจงใจ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 61 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
จรยาเหนยนเฉลย.(2546).เทคโนโลยการศกษา.กรงเทพฯ:ศนยสอเสรมกรงเทพฯ.
บญเกอควรหาเวช.(2543).นวตกรรมการศกษา.(พมพครงท5).กรงเทพฯ:เอสอารพรนตง.
บญชมศรสะอาด.(2553).การวจยเบองตน.พมพครงท8.กรงเทพฯ:สวรยาสาสน.
ประสาทอศรปรดา. (2549).สารตถะจตวทยาการศกษา. (พมพครงท 6).มหาสารคาม: โครงการตำารา
มหาวทยาลยมหาสารคาม.
สวมล วองวาณช. (2551).การวจยปฏบตการในชนเรยน. (พมพครงท 11). มหาสารคาม: โรงพมพ
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
อจฉราสระวาส.(2541).การวจยในชนเรยนแบบมสวนรวม.วารสารขาราชการคร,17(5),15-17.
อทมพรจามรมาน.(2537).การวจยของคร.ม.ป.ท.
Dessler,GaryG.(1982).Organization and Management.Virginia:BostonPublishing.
Steers,RichardM.(1984).Introduction to Organizational Behavior.(2nded).Illinois:Scott,Fore-
manandCompany.
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคความรเกยวกบการตงครรภการสนบสนน
ทางสงคมและพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง*
Adversity Quotient, Knowledge of Pregnancy, Social Support and Maternal
Tasks of Pregnancy of the Pregnant Adolescents at Ang Thong Province *
พชญนาถครองญาต1,บวทองสวางโสภากล2
PhitchayanatKhrongyat1,BuathongSawangsopakul2
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1. ศกษาระดบความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยว
กบการตงครรภ การสนบสนนทางสงคม และพฒนกจการตงครรภ ของวยรนตงครรภ จงหวดอางทอง
2.ศกษาเปรยบเทยบพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทองตามปจจยสวนบคคลทแตก
ตางกน 3. ศกษาความสมพนธระหวางความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ
การสนบสนนทางสงคมและพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภกลมตวอยางเปนวยรนตงครรภจำานวน
259 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามทผวจยสรางขน วเคราะหขอมลโดย
โปรแกรมสำาเรจรปทางสถตสถตทใช ไดแกรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานการทดสอบแบบ
t-test และ F-test การทดสอบความแตกตางรายคดวยวธ LSD (least significant difference) และคา
สมประสทธสหสมพนธเพยรสนโดยกำาหนดคานยสำาคญทางสถตท.05
ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมความสามารถในการฟนฝาอปสรรคสง มความรเกยวกบการตง
ครรภสงมการสนบสนนทางสงคมปานกลางและมพฒนกจการตงครรภปานกลางปจจยสวนบคคลในดาน
อายอาชพรายไดตอเดอนความสมพนธกบคสมรสลกษณะการอยอาศยทแตกตางกนทำาใหมพฒนกจการ
ตงครรภแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.01ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคความรเกยว
กบการตงครรภการสนบสนนทางสงคมมความสมพนธทางบวกกบพฒนกจการตงครรภอยางมนยสำาคญ
ทางสถตทระดบ.01
ค�าส�าคญ: ความสามารถในการฟนฝาอปสรรค,ความรเกยวกบการตงครรภ,การสนบสนนทางสงคม,
พฒนกจการตงครรภ,วยรนตงครรภ
* วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาจตวทยาชมชนมหาวทยาลยเกษตรศาสตร1 นสตปรญญาโท,สาขาจตวทยาชมชนมหาวทยาลยเกษตรศาสตร2 รองศาสตราจารย,คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
* MasterofScienceThesis,CommunityPsychology,KasetsartUniversity1 MasterofCommunityPsychology,KasetsartUniversity2 AssociateProfessor,FacultyofSocialSciences,KasetsartUniversity
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 63 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
Abstract
The objectives of this researchwere 1. to study the adversity quotient, knowledge of
pregnancy,socialsupportandmaternaltasksofpregnancyofpregnantadolescentsinAngThong
province.2.tocomparethedifferencesofmaternaltasksofpregnancyofpregnantadolescents
inAngThongprovinceaccordingtotheirpersonalfactors.3.toexaminetherelationshipbetween
adversity quotient, knowledgeof pregnancy, social support andmaternal tasks of pregnancy.
Thesampleconsistedof259pregnantadolescentsinAngThongprovince.Questionnaireswere
used as tools to collect data. Statistical methods used were percentages, mean, standard
deviation, t-test, F-test, LSD (least significant difference), and Pearson’s product moment
correlationcoefficient.Levelofsignificancewassetat0.05
Researchresultscouldbesummarizedasfollows.Adversityquotientandknowledgeof
pregnancyamongpregnantadolescentswereatahighlevel.SocialsupportandMaternaltasks
ofpregnancyofpregnantadolescentswereatamoderatelevel.Differenceinage,occupation,
income,maritalrelationship,andlivingarrangementsofpregnantadolescentsmadeadifference
indoingmaternal tasksofpregnancyat0.01 levelofstatisticalsignificant.Adversityquotient,
knowledge of pregnancy and social support positively correlated with thematernal tasks of
pregnancyat0.01levelofsignificance.
Keywords: Adversity quotient, Knowledge of pregnancy, Social support,Maternal tasks of
pregnancy,Pregnantadolescents
บทน�า
การตงครรภในวยรนของประเทศไทยเปน
ปญหาสำาคญทมแตจะทวความรนแรงเพมขน
เรอยๆจากขอมลสถตสาธารณสขระบวา ป 2539
อตราการเกดมชพ ในกลมมารดาอาย 15-19 ป
คดเปนรอยละ11.7ของการเกดมชพทงหมดตอ
มาในป2553พบวาอตราการเกดมชพจากมารดา
วยรนสงในประเทศไทยไดพงสงขนไปจนถงรอยละ
20 แลว จนไดบรรจอยในวาระแหงชาตประจำาป
2554 ซงตระหนกถงความสำาคญของปญหา และ
กำาหนดเปาหมายลดอตราการตงครรภในวยรนให
เหลอเพยงรอยละ10แตตอมาในป2556รายงาน
สถตสขภาพโลก2013ขององคการอนามยโลกพบ
วาประเทศไทยมอตราการคลอดบตรของวยรนอย
ท47คนตอสตรอาย15-19ปพนคนเปนลำาดบ
ท5ในกลมประเทศประชาคมอาเซยน
การต งครรภ ถ อ เป นภาวะว กฤตตาม
พฒนาการของชวตกอใหเกดการเปลยนแปลงทงทาง
รางกายจตใจและสงคมของผตงครรภโดยปกตแลว
ชวงอายทเหมาะสำาหรบการตงครรภอยระหวาง 20-
30 ป ซงบคคลจะมความพรอมทงรางกายและจตใจ
มวฒภาวะทสามารถจะดแลครรภ ยอมรบการปรบ
เปลยนบทบาทสการเปนมารดา ซงตองรบภาระใน
การเลยงดและอบรมสงสอนบตร แตเนองจากวยรน
เปนชวงการเปลยนผาน ทำาใหวฒภาวะทางรางกาย
จตใจ อารมณ ไมสอดคลองกบการตงครรภและการ
เปนมารดาซงเปนบทบาททตองมความรบผดชอบม
การตดสนใจมพฤตกรรมทเหมาะสมกบบทบาทอก
ทงการตงครรภยงขดขวางความรสกสมดลระหวาง
การพงพาตนเองกบการพงพาผอน ซงเปนพฒนกจ
ในชวงวยรน (Cram-Elsberry & Mally-Corrinet,
64 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
1986) ดงนนการตงครรภในวยรนจงเปนภาวะวกฤต
ซำาซอนทวยรนตองผานพนและตองการความสามารถ
ทจะปฏบตตามพฒนกจการตงครรภใหได
พฒนกจการตงครรภ (Maternal task of
pregnancy) เรมตนขนเมอผตงครรภรบรวามการ
ตงครรภเปนพฒนาการตอเนองไปตลอดเวลาในทก
ไตรมาสของการตงครรภ ผตงครรภจะตองมการ
ปรบตวยอมรบบทบาทนทงดานรางกายและจตใจ
ซงจะแสดงใหเหนถงความพรอมในการเปนมารดา
ของบคคลนน(May&Mahlmeister,1994)พฒน
กจการตงครรภจงเปนจดเรมตนทสำาคญมากของ
การเปนมารดาตอไป
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคคอการ
ทบคคลมความเขมแขงอดทนและมความสามารถ
ในการควบคมปญหาอปสรรคทเกดขน เปนปจจย
สำาคญทมผลตอการดำาเนนชวตของบคคล รวมทง
การกระทำาพฒนกจการตงครรภของวยรนทตอง
เผชญกบอปสรรคทงทางรางกายและจตใจแตกตาง
จากการตงครรภในวยทเหมาะสม
ความรเกยวกบการตงครรภ เปนสงททำาให
วยรนตงครรภเกดความเขาใจเรองราวตางๆไดอยาง
ถกตองการมความรเกยวกบการตงครรภทำาใหวยรน
ตงครรภเกดความเขาใจการเปลยนแปลงทเกดขนใน
ระยะตงครรภ ทงทางรางกาย จตใจ ความสมพนธ
กบคสมรสการคลอดและการเปนมารดาเมอมความ
รกจะมความเขาใจและทำาใหบรรเทาความวตกกงวล
ทจะเกดขนระหวางตงครรภสามารถปฏบตพฒนกจ
การตงครรภไดอยางราบรน
การสนบสนนทางสงคม ทไดจากมารดา
คสมรส คนรอบขาง และบคลากรทางการแพทย ก
เปนอกหนงปจจยทจะชวยเกอหนนใหวยรนตงครรภ
สามารถกระทำาพฒนกจการตงครรภไดเนองจากการ
สนบสนนทางสงคมเปนสงททำาใหวยรนตงครรภเกด
ความรสกมคณคา มความหมาย มความมนใจใน
ตนเองรสกวาไดรบการชวยเหลอเมอเกดอปสรรค
การตงครรภในวยรนของจงหวดอางทองนน
มอตราการตงครรภในวยรนมากกวารอยละ 10
ขอมลอตราการคลอดบตรของกรมการปกครอง
ระบวา อตราการคลอดบตรของมารดาวยรนของ
จงหวดอางทองมอตราสงเปน 10 อนดบแรกของ
ประเทศไทยตดตอกนมาแลว 3 ป (2551-2553)
ป 2554 มวยรนตงครรภเขารบการฝากครรภใน
โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขทงสน 7
โรงพยาบาล จำานวน 729 คน จากผฝากครรภ
ทงหมด2,188คนคดเปนรอยละ33.32
จากปญหา แนวคด และขอมลดงกลาว
ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาปจจยสวนบคคล
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยว
กบการตงครรภการสนบสนนทางสงคมกบพฒน
กจการตงครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง
โดยผวจยเหนวาผลการวจยอาจจะสามารถนำาไปใช
เปนแนวทางในการพฒนามารดาวยรนใหกระทำา
บทบาทการเปนมารดาไดอยางเหมาะสมสอดคลอง
กบความคาดหวงของสงคมแมวาจะมการตงครรภ
ในชวงวยทไมเหมาะสมกตาม
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาระดบความสามารถในการ
ฟนฝาอปสรรค ระดบความรเกยวกบการตงครรภ
ระดบการสนบสนนทางสงคม และระดบพฒน
กจการตงครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง
2. เพอเปรยบเทยบพฒนกจการตงครรภ
ของวยรนตงครรภจงหวดอางทองตามปจจยสวน
บคคลทแตกตางกน
3. เพอศกษาความสมพนธระหวางความ
สามารถในการฟนฝาอปสรรคกบพฒนกจ การตง
ครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง
4. เพอศกษาความสมพนธระหวางความร
เกยวกบการตงครรภกบพฒนกจการตงครรภของ
วยรนตงครรภจงหวดอางทอง
5. เพอศกษาความสมพนธระหวางการ
สนบสนนทางสงคมของวยรนกบพฒนกจการตง
ครรภของวยรนตงครรภจงหวดอางทอง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 65 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วธด�าเนนการวจย
1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการ
ศกษาคอผตงครรภอายตำากวา20ปทเขารบการ
ฝากครรภ ในโรงพยาบาลส งกดกระทรวง
สาธารณสข จงหวดอางทอง 7 โรงพยาบาล ม
จำานวน 729 คน (สำานกงานสาธารณสขจงหวด
อางทอง,2554)โดยมเงอนไขคอเปนผตงครรภท
มอายตำากวา20ปมสญชาตไทยสามารถอานและ
เขยนภาษาไทยได และมอายครรภไมตำากวา 20
สปดาหในวนททำาการเกบขอมล
2. กลมตวอยางในการศกษาครงนไดทำาการ
คำานวณหาขนาดตวอยางของกลมตวอยาง โดยการ
หาขนาดของกลมตวอยางจากสตรของ Yamane
(1973) ทระดบความเชอมน 95% ไดจำานวนกลม
ตวอยาง 259คนจากนนจะทำาการสมตวอยางโดย
ใชเทคนคการสมตวอยางแบบแบงชนภมตามสดสวน
ตามจำานวนวยรนตงครรภในแตละโรงพยาบาล
การศกษาครงนใชระยะเวลาในการเกบ
รวบรวมขอมล ตงแตเดอนกนยายน 2555 -
มกราคม2556
เครองมอทใชในการวจย
ผวจยไดสรางเครองมอทใชในการเกบรวบรวม
ขอมลในการวจยครงน โดยมการทดสอบหาความ
เทยงตรง(Validity)จากผเชยวชาญ3ทานตรวจสอบ
และนำาไปหาความเชอมน (Reliability) โดยทดสอบ
กอนการเกบขอมลจรง(Tryout)กบหญงตงครรภทม
ความคลายคลงกบกลมตวอยางจำานวน30คนและ
นำามาวเคราะหหาความเชอมนของแบบสอบถามทง
ฉบบและรายขอ โดยวธหาคาสมประสทธอลฟาของ
ครอนบารค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ได
แบบสอบถามแบงออกเปน5สวนดงน
1. แบบสอบถามดานปจจยสวนบคคลไดแก
อาย อายครรภ ระดบการศกษา อาชพ รายไดตอ
เดอนความสมพนธกบคสมรสลกษณะการอยอาศย
2. แบบสอบถามความสามารถในการฟนฝา
อปสรรค ซงผ วจยสรางขนเองโดยใชแนวคดของ
Stoltz (1997) มลกษณะเปนมาตราประมาณคา 5
ระดบจำานวน20ขอมทงขอความเชงบวกและเชงลบ
3. แบบสอบถามความรเกยวกบการตงครรภ
ซงผวจยสรางขนเองโดยประยกตจากแนวคดทฤษฎ
ทไดทำาการศกษา ใหเลอกตอบวา ใช หรอ ไมใช
จำานวน16ขอมทงขอความเชงบวกและเชงลบ
4. แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมซง
ผวจยสรางขนเองโดยใชแนวคดของHouse(1981)
มลกษณะเปนมาตราประมาณคา5ระดบจำานวน
24ขอมทงขอความเชงบวกและเชงลบ
5. แบบสอบถามพฒนกจการตงครรภซงผวจย
สรางขนเองโดยใชแนวคดของMayandMahlmeister
(1994) มลกษณะเปนมาตราประมาณคา 5 ระดบ
จำานวน30ขอมทงขอความเชงบวกและเชงลบ
การเกบรวมรวบขอมล
ผวจยดำาเนนการเกบรวมรวบขอมลสำาหรบ
การวจยดงน
1. ทำาหนงสอเรองขออนมตในการดำาเนน
การเกบขอมลจากภาควชาจตวทยาคณะสงคมศาสตร
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไปยงนายแพทย
สาธารณสขจงหวดอางทอง และผอำานวยการ
โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขทง7แหง
ในจงหวดอางทองเพอขออนญาตและขอความรวม
มอในการเกบขอมล
2. นำาแบบสอบถามทสมบรณไปแจกกลม
ตวอยางตามจำานวนทคำานวณได โดยแนะนำาตว
ชแจงวตถประสงคของการวจย อธบายขนตอน
รายละเอยดการเกบข อมล รวมทงการตอบ
แบบสอบถามและเกบขอมลดวยตนเอง
3. เกบรวบรวมแบบสอบถาม พรอมทง
ตรวจสอบความสมบรณของแบบสอบถาม
4. นำาขอมลมาวเคราะหดวยวธการทางสถต
66 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
การวเคราะหขอมล
เมอเกบรวบรวมขอมลแบบสอบถาม และ
ตรวจสอบความถกตองของขอมลทงหมดแลว จง
ดำาเนนการลงรหสบนทกขอมลและนำาไปวเคราะห
ทางสถตดวยโดยใชโปรแกรมสำาเรจรปทางสถต
โดยแยกสถตออกเปน2สวนคอ
1. สถตเชงพรรณนา(Descriptivestatistic)
เพออธบายลกษณะทวไปของกลมตวอยาง ไดแก
คารอยละ(Percentage)ใชวเคราะหขอมลเบองตน
คาเฉลย(Mean)ใชในการจำาแนกตวแปรและแปล
ความหมายตวแปรสวนเบยงเบนมาตรฐาน(Standard
deviation)แสดงลกษณะการกระจายของขอมล
2. สถตอนมาน(Inferencestatistics)เพอ
ทดสอบสมมตฐานการวจยไดแก
2.1 t–testเพอทดสอบความแตกตาง
ของคาเฉลยของตวแปรตามทแบงตามตวแปรอสระ
เปน2กลม
2.2 F–testเพอทดสอบคาเฉลยความ
แปรปรวนของตวแปรตามทจำาแนกตามตวแปร
อสระตงแต3กลมเปนตนไปและทดสอบความแตก
ตางของคาเฉลยของกลมตวอยางรายคดวยวธของ
LSD(Leastsignificancedifference)
3. คาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน
(Pearson’s product moment correlation
coefficient) ในการหาคาความสมพนธของตวแปร
อสระและตวแปรตามในแตละค
4. กำาหนดระดบนยสำาคญทางสถต (Level
ofsignificance)ท0.05และ0.01
ผลการศกษา
สวนท 1 ขอมลปจจยสวนบคคลของกลม
ตวอยางพบวากลมตวอยางสวนใหญมอาย18-19
ปรอยละ45.90อายครรภ28สปดาหและสงกวา
รอยละ 57.10 ระดบการศกษามธยมศกษาตอน
ปลายหรอเทยบเทาและสงกวารอยละ50.20ไมได
ประกอบอาชพ รอยละ64.50 ไมมรายได รอยละ
64.50อยดวยกนกบคสมรสโดยไมไดจดทะเบยน
สมรสรอยละ59.50และพกอาศยอยกบครอบครว
ของตนเองรอยละ59.80
สวนท 2 ระดบความสามารถในการฟนฝา
อปสรรคความรเกยวกบการตงครรภการสนบสนน
ทางสงคม กบพฒนกจการตงครรภ ของวยรนตง
ครรภดงปรากฏในตารางท1
ตารางท 1คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของความสามารถในการฟนฝาอปสรรคความรเกยวกบ
การตงครรภการสนบสนนทางสงคมกบพฒนกจการตงครรภ(n=259)
ตวแปร S.D. ระดบ
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรค 72.98 10.11 สง
ความรเกยวกบการตงครรภ 13.01 1.65 สง
การสนบสนนทางสงคม 87.71 10.09 ปานกลาง
พฒนกจการตงครรภ 104.01 15.62 ปานกลาง
สวนท3ผลการทดสอบการเปรยบเทยบคา
เฉลยของพฒนกจการตงครรภตามปจจยสวน
บคคลพบวา อาย อาชพ รายไดตอเดอน ความ
สมพนธกบคสมรส ลกษณะการอยอาศยแตกตาง
กนมพฒนกจการตงครรภแตกตางกนดงปรากฏ
ในตารางท2
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 67 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตารางท 2เปรยบเทยบพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจำาแนกตามปจจยสวนบคคล(n=259)
ปจจยสวนบคคล พฒนกจการตงครรภ t-test F-test
S.D.
อาย
14-15ป 95.50 14.01 - 13.08**
16-17ป 101.27 16.68
18-19ป 108.78 13.16
อาชพ -
ไมไดประกอบอาชพ 100.67 16.07 12.96**
ลกจางหรอพนกงาน 111.52 12.94
คาขายหรอธรกจสวนตว 106.75 11.90
รายไดตอเดอน
ไมมรายได 100.67 16.07 11.09**
3,000-6,500บาท 102.54 12.86
6,501-8,500บาท 110.94 11.03
8,501บาทขนไป 114.31 12.21
ความสมพนธกบคสมรส
อยดวยกน(จดทะเบยนสมรส) 113.96 11.00 24.58**
อยดวยกน(ไมไดจดทะเบยนสมรส) 106.70 15.52
แยกกนอย 95.00 12.91
ลกษณะการอยอาศย
อาศยอยกบครอบครวของตวเอง 101.85 16.13 2.746**
อาศยอยกบครอบครวของคสมรส 107.22 14.30
**p<.01
และเมอเปรยบเทยบพฒนกจการตงครรภ
ของวยรนตงครรภจำาแนกตามอาย อาชพ รายได
ตอเดอนความสมพนธกบคสมรส เปนรายค โดย
วธLSD(LeastSignificantDifference)ดงปรากฏ
ในตารางท3,4,5และ6ตามลำาดบ
68 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
ตารางท 3 การเปรยบเทยบคาเฉลยพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภ จำาแนกตามอายเปนรายค
ดวยวธLSD(LeastSignificantDifference) (n=259)
พฒนกจการตงครรภ
จ�าแนกตามอาย
อาย
(1)
95.50
(2)
101.27
(3)
108.78
(1)14-15ป 95.50 -
(2)16-17ป 101.27 ns -
(3)18-19ป 108.78 ** ** -
nsp>.05,**p<.01
ตารางท 4 การเปรยบเทยบคาเฉลยพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจำาแนกตามอาชพเปนรายค
ดวยวธLSD(LeastSignificantDifference) (n=259)
พฒนกจการตงครรภ
จ�าแนกตามอาชพ
อาชพ
(1)
100.67
(2)
111.52
(3)
106.75
(1)ไมไดประกอบอาชพ 100.67 -
(2)ลกจางหรอพนกงาน 111.52 ** -
(3)คาขายหรอธรกจสวนตว 106.75 * ns -
nsp>.05,*p<.05,**p<.01
ตารางท 5 การเปรยบเทยบคาเฉลยพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภ จำาแนกตามรายไดตอเดอน
เปนรายคดวยวธLSD(LeastSignificantDifference) (n=259)
พฒนกจการตงครรภ
จ�าแนกตามรายไดตอเดอน
รายไดตอเดอน
(1)
100.67
(2)
102.54
(3)
110.94
(4)
114.31
(1)ไมมรายได 100.67 -
(2)3,000-6,500บาท 102.54 ns -
(3)6,501-8.500บาท 110.94 ** * -
(4)8,501ขนไป 114.31 ** ** ns -
nsp>.05,*p<.05,**p<.01
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 69 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตารางท 6 การเปรยบเทยบคาเฉลยพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภจำาแนกตามความสมพนธกบ
คสมรสเปนรายคดวยวธLSD(LeastSignificantDifference) (n=259)
พฒนกจการตงครรภ
จ�าแนกตามความสมพนธกบคสมรส
ความสมพนธกบคสมรส
(1)
113.96
(2)
106.70
(3)
95.00
(1)อยดวยกน(จดทะเบยนสมรส) 113.96 -
(2)อยดวยกน(ไมไดจดทะเบยนสมรส) 106.70 * -
(3)แยกกนอย 95.00 ** ** -
*p<.05,**p<.01
สวนท4ผลการทดสอบความสมพนธพบ
วา ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคโดยรวมม
ความสมพนธทางบวกกบพฒนกจการตงครรภโดย
รวม ความรเกยวกบการตงครรภโดยรวมมความ
สมพนธทางบวกกบพฒนกจการตงครรภโดยรวม
การสนบสนนทางสงคมโดยรวมมความสมพนธทาง
บวกกบพฒนกจการตงครรภโดยรวมดงปรากฏใน
ตารางท7
ตารางท7ความสมพนธระหวางความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ การ
สนบสนนทางสงคมและพฒนกจการตงครรภของวยรนตงครรภ (n=259)
ตวแปร R P
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรค 0.404** 0.000
ความรเกยวกบการตงครรภ 0.291** 0.000
การสนบสนนทางสงคม 0.556** 0.000
**p<.01
สรปและอภปรายผล
ผลการวจยพบวา ความสามารถในการ
ฟนฝาอปสรรคโดยรวมอยในระดบสง (คาเฉลย
เทากบ72.98)เนองจากกลมตวอยางมอายระหวาง
14-19ปซงถอวาอยในชวงวยรนเปนวยชวตทคน
กลางระหวางความเปนเดกกบความเปนผใหญ
(สชาจนทรเอมและสรางคจนทรเอม,2525)เปน
วยทตองการเปนตวของตวเอง อยากแสดงความ
สามารถ และตดสนใจในสงตางๆ เกยวกบตนเอง
(โสภณฑนชนาถ,2542)โดยเฉพาะกลมตวอยาง
สวนใหญนนเปนวยรนตอนปลายซงมวฒภาวะใกล
เคยงกบวยผใหญมเหตผลมากขนสามารถเรยนร
แกไขปญหาหรอตดสนใจไดดวยตนเองรวมถงการ
ควบคมอารมณและมความรบผดชอบ (Leifer,
2008)
ความรเกยวกบการตงครรภโดยรวมอยใน
ระดบสง (คาเฉลยเทากบ 13.01) ซงจากผลการ
ตอบแบบสอบถามความรเกยวกบการตงครรภ
กลมตวอยางไดผลประเมนความรเกยวกบการตง
ครรภระดบสงคดเปนรอยละ68.3เนองมาจากกลม
ตวอยางทกคนเขารบการฝากครรภทโรงพยาบาล
ซงทำาใหไดรบความรจากการฝกอบรมของหนวย
บรการฝากครรภ ซงแพทยและพยาบาลจะใหคำา
ปรกษาและความรทสำาคญระหวางการตงครรภ
และมโครงการเตรยมความพรอมคอ‘โรงเรยนพอ
70 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
แม’ซงเปนบรการของสถานบรการสาธารณสขเพอ
มงเนนเพอใหพอแมมความรเจตคตและทกษะใน
ก า ร อบ รม เ ล ย ง ด เ ด ก สำ า ห ร บ ผ ต ง ค ร รภ
และสาม(กรมอนามย,2554)ซงสอดคลองกบสจาร
ถมพรา(2549)ททำาการศกษาพบวาหญงตงครรภ
วยรนไดรบความรจากบคลากรทางการแพทยมาก
ทสด
การสนบสนนทางสงคมโดยรวมอยในระดบ
ปานกลาง(คาเฉลยเทากบ87.71)ซงมแหลงการ
สนบสนนทางสงคมจากมารดาคสมรสครอบครว
ญาตพนอง เพอน บคลากรทางการแพทย เชน
แพทยพยาบาลเปนตนทงนอาจเปนเพราะการตง
ครรภของกลมตวอยางเกดขนในสภาวะทไมเหมาะ
สมสวนใหญมความสมพนธกบคสมรสแบบอยดวย
กนโดยไมไดจดทะเบยนสมรสและมความสมพนธ
แบบแยกกนอยการตงครรภจงเปนปญหาระหวาง
กลมตวอยางคสมรสและครอบครวของทงสองฝาย
อาจทำาใหมความขดแยงเกดขนทงนอาจเปนเพราะ
การตงครรภของกลมตวอยางเกดขนในชวงอายท
ไมเหมาะสมตอการตงครรภและสวนใหญตงครรภ
ในขณะทกำาลงศกษาอยทำาใหครอบครวเกดความ
ไมพอใจและไมเหนดวยจงถกตำาหนอาจเปนเพราะ
กลมตวอยางสวนใหญไมไดประกอบอาชพและไมม
รายได จงอาจทำาใหครอบครวและคสมรสตองรบ
ภาระคาใชจายของทงตวกลมตวอยางเองและทารก
ในครรภดวยจงทำาใหไมสามารถใหความชวยเหลอ
เกยวกบวตถสงของเงนทองแรงงานและการปรบ
สภาพแวดลอมตอกลมตวอยางไดอยางเตมทอาจ
เปนเพราะกลมตวอยางทกคนเขารบการฝากครรภ
ทโรงพยาบาล ซงทำาใหไดรบความรจากการฝก
อบรมของหนวยงานฝากครรภ
พฒนกจการตงครรภโดยรวมอยในระดบ
ปานกลาง (คาเฉลยเทากบ 104.01) เนองมาจาก
ชวงอายของกลมตวอยางคอวยรนซงวยรนนนตอง
เผชญกบภาวะวกฤตเกยวกบพฒนาการทางดาน
จตใจท เกยวข องกบตนเอง (Psychosocial
developmentoftheself)และขณะเดยวกนกตอง
เผชญกบภาวะวกฤตจากการตงครรภ ซงถอเปน
วกฤตของวฒภาวะ (Maturational crisis) ตองม
ภาระผกพนในการตงครรภ ดแลครรภเปนระยะ
เวลานานถง 9 เดอน เนองจากวยรนเปนชวงการ
เปลยนผาน ทำาใหวฒภาวะทางรางกาย จตใจ
อารมณ ไมสอดคลองกบการตงครรภและการเปน
มารดา อกทงการตงครรภยงขดขวางความรสก
สมดลระหวางการพงพาตนเองกบการพงพาผอน
ซงเปนพฒนกจในชวงวยรน (Cram Elsberry &
MallyCorrinet,1986)ในการตงครรภผตงครรภจะ
ตองเปลยนแปลงความสนใจจากเดมทเคยมตอ
เฉพาะตนเองมาเปนพฒนกจการตงครรภ(Lederman,
1984)ซงขดกบลกษณะของวยรนทสนใจแตตนเอง
ทำาใหวยรนไมสามารถทจะดำาเนนพฒนกจการตง
ครรภไปไดอยางสมบรณแบบ
เมอศกษาเปรยบเทยบพฒนกจการตงครรภ
กบปจจยสวนบคคลพบวา วยรนตงครรภทมอาย
มากกวาจะมพฒนกจการตงครรภสงกวา ซงอาย
18-19ปถอเปนวยรนตอนปลายเปนวยทตองเตร
ยมรบการกาวเขาสวยผใหญมความคดและอารมณ
ทมนคงมากขน(Schuster&Ashburn,1992)จง
สามารถปรบตนเองและมพฒนกจการตงครรภไดด
กวา
วยรนตงครรภทมอายครรภแตกตางกน ม
พฒนกจการตงครรภไมแตกตางกนเนองจากกลม
ตวอยางทงหมดมอายครรภ20สปดาหขนไปซง
เปนระยะททารกในครรภจะเรมมการเคลอนไหว
ทำาใหผตงครรภรสกถงการเคลอนไหวและรสกถง
การมตวตนของทารกในครรภ จงทำาใหผานการ
ยอมรบการตงครรภนำาไปสการสรางสมพนธภาพ
กบทารกในครรภ มการสมผสครรภเมอทารกดน
การพดคย เมออายครรภมากขนขนาดของครรภ
กจะใหญขนทำาใหสรระรางกายเปลยนแปลงอยาง
เหนไดชดผตงครรภจะมการปรบตวตอรางกายของ
ตนเองและปรบตวตอความสมพนธกบคสมรสและ
เรมจนตนาการถงการคลอดและการเปนมารดา
(Sherwen,Scoloveno&Weingarten,1999)ซง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 71 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
สอดคลองกบ Leifer (2008) ทกลาวไววา ตงแต
ระยะไตรมาสท 2 ผ ตงครรภจะพยายามแสดง
บทบาทการเปนมารดาเรยนรเกยวกบสงทจำาเปน
สำาหรบทารกและสงนจะเพมมากขนเมอเขาสระยะ
ไตรมาสท3จงทำาใหกลมตวอยางทมอายครรภแตก
ตางกนมพฒนกจการตงครรภไมแตกตางกน
วยรนตงครรภทมระดบการศกษาแตกตาง
กนมพฒนกจการตงครรภไมแตกตางกนเนองจาก
พฒนกจการตงครรภคอการแสดงภาวะทางจต
สงคมของผตงครรภ เปนการปรบตวและแสดง
พฤตกรรมไปตามลำาดบขนของพฒนกจการตง
ครรภ ซงไมตองอาศยระดบความรทไดจากการ
ศกษาในสถานศกษา โดยกลมตวอยางจะมความร
ทไดรบจากการฝกอบรมของหนวยงานฝากครรภ
มแพทยและพยาบาลใหคำาปรกษาและความรท
สำาคญระหวางการตงครรภแกผตงครรภ อกทงใน
ปจจบนมเทคโนโลยการสอสารททนสมย สามารถ
หาความรไดจากสอตางๆ รอบตวไดโดยงาย เชน
วทยโทรทศนหนงสอคมอเวบไซตตางๆเปนตน
เชน จากรายการโทรทศนเกยวกบแมและเดกทม
เผยแพรหลากหลายซงผตงครรภทมการศกษาทก
ระดบสามารถเขาถงขอมลความรนได
วยรนตงครรภทมอาชพลกจางหรอพนกงาน
จะมพฒนกจการตงครรภสงกวาวยรนตงครรภท
ประกอบอาชพคาขายหรอธรกจสวนตวและวยรน
ตงครรภทไมไดประกอบอาชพเนองมาจากผหญง
ทมงานทำาเมอตงครรภกจะเกดความวตกกงวลใน
เรองการทำางานเพราะระหวางการตงครรภจะตอง
มการหยดงานเพอไปตรวจครรภอยเปนระยะหรอ
มความเปลยนแปลงทางรางกายทกระทบตอการ
ทำางาน รวมทงมความวตกกงวลเกยวกบภาระคา
ใชจายทเพมขนทงในระหวางตงครรภและในการ
เลยงดบตรทกำาลงจะเกดมา (วชรพร โชตพานส,
2555)ซงอาชพลกจางหรอพนกงานนนเปนอาชพ
ทมสวสดการประกนสงคมจากบรษทโรงงานหรอ
นายจาง สามารถเบกคาใชจายในการคลอดบตร
และไดรบเงนสงเคราะหการหยดงานเพอการคลอด
บตร (สำานกงานประกน-สงคม, 2548) ทำาใหกลม
ตวอยางลดภาระคาใชจายในการตงครรภนอกจาก
นนอาชพลกจางหรอพนกงานยงมการทำางานเปน
เวลาแนนอน สามารถลาคลอดไดตามกฎหมาย
แรงงานจงลดความวตกกงวลในเรองของเวลาพก
ฟนหลงคลอดและเลยงดบตรเมอครบตามกำาหนด
วนลาแลวกสามารถกลบไปทำางานไดตามเดม
วยรนตงครรภทมรายไดสงจะมพฒนกจการ
ตงครรภสงกวาเนองมาจากรายไดเปนพนฐานของ
ระบบการดแลสขภาพของบคคล เป นแหลง
สนบสนนใหบคคลสามารถปฏบตกจกรรมตางๆได
ตามความตองการพนฐานของมนษยรวมทงความ
ปลอดภยดานสขภาพ(Edelman&Mandle,1990)
นอกจากนนการมรายไดสงทำาใหไมตองกงวลกบ
ปญหาเศรษฐกจ
วยรนตงครรภทมความสมพนธแบบอยดวย
กนโดยจดทะเบยนสมรสจะมพฒนกจการตงครรภ
สงกวาเนองมาจากการจดทะเบยนสมรสนนเปนสง
ทแสดงถงการมคสมรสอยางถกกฎหมาย ทำาให
กลมตวอยางมความมนใจในสภานภาพสมรส ไม
ตองวตกกงวลในเรองสทธตางๆและทารกในครรภ
กเปนบตรอยางถกกฎหมายสถานภาพสมรสมผล
ตอความรบผดชอบตอครอบครวและความรสกทาง
ดานจตใจกลมตวอยางทแยกกนอยกบคสมรสอาจ
ตองรบภาระทางการเงนและขาดการสนบสนนทาง
สงคมจากคสมรสทำาใหเกดผลกระทบตอการปฏบต
ตนตามพฒนกจการตงครรภ
วยรนตงครรภทอาศยอยกบครอบครวของ
คสมรสจะมพฒนกจการตงครรภสงกวาวยรนตง
ครรภทอาศยอยกบครอบครวของตนเอง เนองมา
จากการทกล มตวอยางไดเข าไปอาศยอย กบ
ครอบครวของคสมรสนนแสดงใหเหนถงการยอมรบ
และเหนชอบจากครอบครวของคสมรส ทำาใหกลม
ตวอยางรสกวาตนเองมคณคาและเปนสวนหนงของ
ครอบครวเกดความมนใจวาครอบครวของคสมรส
ใหการยอมรบการตงครรภน จงมพฒนกจการตง
ครรภดกวา สอดคลองกบแนวคดของ Arthur
72 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
(2007) ททำาการศกษาพบวาการไมไดรบการ
ยอมรบจากครอบครวของคครอง ทำาใหหญงตง
ครรภวยรนรสกเหมอนถกทอดทงวาเหวโดดเดยว
และไมเปนทยอมรบจากสงคม
ความสามารถในการฟนฝาอปสรรคมความ
สมพนธทางบวกกบพฒนกจการตงครรภ ทงน
เนองจากกลมตวอยางรบรวาตนเองมความพยายาม
ทจะจดการกบความเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขน
ระหวางการตงครรภไดทงภาระการตงครรภทเกด
ขน การเปลยนแปลงทางรางกายทอาจกอใหเกด
ความไมสขสบายตางๆการเปลยนแปลงทางจตใจ
ความเครยดความวตกกงวลทอาจเกดขนไดตลอด
ระยะการตงครรภ ซงสอดคลองกบ อารพนธมณ
(2546) ทกลาวไววา ความสามารถในการฟนฝา
อปสรรคหรอการเอาชนะปญหาและอปสรรคหมาย
ถง การทบคคลมความอดทน จตใจเขมแขงและม
เปาหมายชดเจนแนนอน สามารถอดทนตอความ
ยากลำาบาก ความเจบปวด การรอคอย อดทนตอ
ความเหนอยหนาย มงมนฟนฝาอปสรรคและแก
ปญหาใหได ซงสงเหลานจงทำาใหกลมตวอยางม
พฒนกจการตงครรภสงไปดวย
ความรเกยวกบการตงครรภมความสมพนธ
ทางบวกกบพฒนกจการตงครรภ เนองจากการท
บคคลจะปฏบตสงตางๆไดอยางถกตองนนจำาเปน
ตองมความรความเขาใจในเรองนนเสยกอน ดงท
สชา จนทรเอม (2539) กลาวไววา ความรทำาให
บคคลสามารถนำาเอาขอเทจจรงทเปนนามธรรมไป
ปฏบตอยางเปนรปธรรมเพอแสดงออกถงพฤตกรรม
และสงผลใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทดกวา
เดม เพราะความร เปนพนฐานของการคด การ
ไตรตรองและการตดสนใจวาจะปฏบตหรอไมการ
มความรเกยวกบการตงครรภทำาใหกลมตวอยางม
ความเขาใจการเปลยนแปลงตางๆทเกดขนในระยะ
ตงครรภไมวาจะเปนการเปลยนแปลงทางรางกาย
จตใจ หรอความสมพนธกบคสมรส รวมทงการ
คลอดและการเปนมารดาดวยเมอไดรบความรกจะ
มความเขาใจ ทำาใหปฏบตตวไดอยางถกตอง ลด
ความเครยด ความวตกกงวลหรอความกลวทเกด
ขนในระยะตงครรภ ทำาใหวยรนตงครรภสามารถ
ปฏบตพฒนกจการตงครรภไปไดอยางราบรน
การสนบสนนทางสงคมโดยรวม มความ
สมพนธทางบวกกบพฒนกจการตงครรภเนองจาก
การสนบสนนทางสงคมเปนสงททำาใหวยร นตง
ครรภเกดความรสกมคณคามความหมายมความ
มนใจในตนเอง รสกวาไดรบการชวยเหลอเมอเกด
อปสรรค การทวยรนตงครรภไดรบการสนบสนน
ทางอารมณจากครอบครวญาตพนองคสมรสหรอ
เพอน สงผลใหวยรนตงครรภรบรวาตนเองไดรบ
ความสนใจดแล ไดรบความรก ความหวงใย การ
ไดยนคำาพดทดทำาใหรสกดมกำาลงใจรสกวาตนเอง
มคณคาการไดรบการชวยเหลอดานการเงนจากค
สมรสหรอครอบครว ทำาใหวยรนตงครรภสามารถ
เลอกซออาหารทมประโยชนตอรางกายซอของใช
สำาหรบทารกหรอไดรบการชวยเหลอแบงเบาภาระ
เชน คสมรสพามาฝากครรภ ชวยเหลองานบาน
ทำาใหวยรนตงครรภมความพงพอใจไดรบการตอบ
สนองความตองการในทกดานทำาใหวยรนตงครรภ
สามารถปฏบตพฒนกจการตงครรภไดอยางเหมาะสม
สอดคลองกบการศกษาของอรทย ทรงผาสข
(2551) พบวา แรงสนบสนนจากคสมรสมความ
สมพนธทางบวกกบพฒนกจของการตงครรภอยาง
มนยสำาคญทางสถต
ขอเสนอแนะ
ผ วจยมขอเสนอแนะเพอใชเปนแนวทาง
ในการปฏบตและขอเสนอแนะทใชเปนแนวทาง
ในการศกษาครงตอไปไดดงน
ขอเสนอแนะทไดจากการวจย
1. วยรนตงครรภมความสามารถในการ
ฟนฝาอปสรรคระดบสง แตความสามารถในการ
ฟนฝาอปสรรค ดานความสามารถในการควบคม
และดานผลกระทบจะตำากวาดานอนเนองจากกลม
ตวอยางยงเปนวยรน มการเปลยนแปลงของกาย
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 73 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
และใจ ทำาใหควบคมอารมณไดยาก และไมมวฒ
ภาวะมากพอทจะสามารถประเมนผลเหตการณ
ตางๆ ไดชดเจน ดงนนสถานศกษาจงควรเพม
โปรแกรมสงเสรมความสามารถในการฟนฝา
อปสรรค เนองจากเปนสงททำาใหบคคลสามารถ
ปรบตวรบมอกบอปสรรคได อย างเหมาะสม
ผทมความสามารถในการฟนฝาอปสรรคสงจะม
ความเขมแขงจดการกบปญหาและจตใจของตนเอง
ไดเลอกทางแกปญหาไดถกตองเปนประโยชนตอ
การใชชวตในทกดาน ไมเฉพาะกบการตงครรภ
เทานน
2. วยรนตงครรภสวนใหญ (รอยละ 68)
มความรเกยวกบการตงครรภโดยรวมอยในระดบ
สงโดยไมมวยรนตงครรภคนใดทมความรในระดบ
ตำาเลย แสดงใหเหนวาการอบรมใหความรแกผตง
ครรภของหนวยงานสาธารณสขไดผลดมากจงควร
สงเสรมโครงการนตอไป
3. วยรนตงครรภมการสนบสนนทางสงคม
ในระดบปานกลางจงควรมการพดคยกบครอบครว
และคสมรสใหเหนถงความสำาคญของการสนบสนน
ทางสงคมแกผตงครรภ เชน ใหกำาลงใจ ใหคำา
ปรกษาพดคย ชวยแบงเบาภาระในชวตประจำาวน
เปนตนนอกจากนยงพบวาวยรนตงครรภไดรบการ
สนบสนนทางสงคมจากครอบครวเรองการแนะนำา
ใหมาฝากครรภในระดบสงแสดงวาประชาชนเหน
ความสำาคญของการฝากครรภ จงควรสงเสรมตอ
ไป
4. วยร นตงครรภมพฒนกจการตงครรภ
ดานการปรบตวตอความเปลยนแปลงระหวางค
สมรสในระดบปานกลาง ซงวยร นตงครรภจะม
ความรสกผดหรอเกรงใจทตองรบกวนคสมรสรสก
วาตนเองเปนภาระของคสมรสกลววาคสมรสจะไม
สนใจจงตองใหคำาปรกษาใหวยรนตงครรภเขาใจวา
ในการตงครรภตองมการเปลยนแปลงของรางกาย
เปนเรองปกตและใหคำาปรกษาแกคสมรสใหมการ
สนบสนนทางสงคม ดานอารมณ เพอใหวยรนตง
ครรภมสขภาพจตทด
ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป
1. ควรมการศกษาปจจยสวนบคคลของวย
รนตงครรภเพมเตม เชนอายและระดบการศกษา
ของผปกครอง อาชพของผปกครอง รายไดของผ
ปกครอง อายของคสมรส ระดบการศกษาของค
สมรสอาชพของคสมรสรายไดของคสมรสเปนตน
2. ควรมการศกษาตวแปรทางจตวทยาอนๆ
ทอาจจะมผลตอพฒนกจการตงครรภเชนการเสรม
สรางพลงอำานาจการเหนคณคาในตนเองทศนคต
ตอการตงครรภเปนตน
3. ควรมการศกษาข อมลเชงคณภาพ
มาประกอบดวย
74 พชญนาถ ครองญาต, รศ.บวทอง สวางโสภากลความสามารถในการฟนฝาอปสรรค ความรเกยวกบการตงครรภ...
บรรณานกรม
กรมอนามย.(2554).คมอโรงเรยนพอแม.กรงเทพฯ:กรมอนามย.
กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.(2556).เอกสารสถานการณการคลอดบตรของวยรน
ไทย ป 2555. [ออนไลน ] . ได จาก: h t tp : / /www.msoc ie ty .go . th /ewt_news.
php?nid=10430&filename=index,[สบคนเมอวนท15ธนวาคม2556]
ธระศกดกำาบรรณารกษ.(2548).AQ อดเกนพกด.กรงเทพฯ:เอกซเปอรเนท.อางถงPaulG.Stoltz.
1997.Adversity Quotient: turning obstacles into opportunities.NewYork:JohnWiley&
Sons.
วชรพรโชตพานส.(2555).เอกสารประกอบการสอนวชา PN101 การเจรญเตบโตและพฒนาการของ
มนษย.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.
สชาจนทรเอม.(2539).จตวทยาทวไป.พมพครงท9.กรงเทพฯ:ไทยวฒนาพานช.
สชาจนทรเอมและสรางคจนทรเอม.(2525).จตวทยาพฒนาการ.พมพครงท2.กรงเทพฯ:สำานกพมพ
ไทยวฒนาพานชจำากด.
สำานกงานประกนสงคม.(2558).สทธประโยชนกรณคลอดบตร[ออนไลน].ไดจาก:www.sso.go.th/wpr/
category.jsp?cat=869.,[สบคนเมอวนท20กมภาพนธ2558]
โสภณฑนชนาถ.(2542).จตวทยาวยรน.กรงเทพฯ:สถาบนราชภฏธนบร.
อารพนธมณ.(2546).ฝกใหคดเปน คดใหสรางสรรค.กรงเทพฯ:ใยไหมเอดดเคท.
ArthurA.,S.UnwinandT.Mitchell.(2007).Teenagemother’sexperiencesofmaternitysevices:
aqualitativestudy.British Journal of midwifery.15(11):672-677.
Cram,E.andC.Mally.(1986).AdolescentParent.Nursing assesment and strategies for the
family risk: parenting 2nded.(245-248).
Edelman,C.L.andC.L.Mandle.(1990).Health promotion throughout the lifespan.3rded.Mis-
souri:Mosby-YearBook,Inc.
House,J.S.(1981).Work stress and social support.London:AddisonWesley.
Lederman,R.P.(1984).Psychosocial adaptation in pregnancy. 2nded.NewYork:Springer.
Leifer,G.(2008).Maternity nursing: an introductory text. 10thed.Missouri:ElsevierInc.
May,K.A.andMalmeister,L.R.(1994).Maternal and Neonatal Nursing: Family-Centered Care.
3rded.Philadelphia:J.B.Lippincott.
SchusterandAshburn.(1992).The Process of human development: a holistic lifespan approach.
3rded.Philadelphia:J.B.Lippincott.
Sherwen,L.N.,M.A.Scoloveno,andC.T.Weingarten.(1999).Maternity nursing: Care of the
childbearing family.3rded.Norwalk:Appleton&Lange.
Stoltz,P.G.(1997).Adversity Quotient: turning obstacles into opportunities.JohnWiley&Sons.
ตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโลจงหวดนครศรธรรมราช
Cost and return of Bungalow Businesses in Nakorn Si Tammarat.
ชญานเวยงสมทร1,ชชฎาอมรนทร1,ปาวนาเพชรเกาะ1,ภานเดชแซตง1,วรยสไกรเดช1,
รจนาขนแกว2
ChayaneeWeingsamut1,ChatchadaAmmarin1,PawinaPhetkoh1,PhanudetSaetang1,
WorrayutKraidet1,RojanaKhunkaew2
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาการรบรตนทนและผลตอบแทนของการประกอบธรกจ
บงกะโลตลอดจนวเคราะหผลตอบแทนจากการลงทนในการประกอบธรกจบงกะโลโดยใชแบบสมภาษณ
ในการเกบขอมลจากผประกอบการธรกจบงกะโลอำาเภอขนอมจงหวดนครศรธรรมราชจำานวน13แหง
จากการศกษาวเคราะหขอมลทางการเงนของธรกจบงกะโลพบวาธรกจมการจำาแนกตนทนออกเปนสอง
สวนคอหนงตนทนจากการลงทนเรมแรกมตนทนเฉลยเทากบ12,627,000บาทและสองตนทนในการ
ดำาเนนงานมตนทนเฉลยเทากบ155,076.92บาทตอเดอนโดยจากการรบรตนทนดงกลาวนนผประกอบ
การขาดความครบถวนในการบนทกตนทนทางเศรษฐศาสตร สงผลทำาใหมการรบรตนทนตำากวาตนทนท
เกดขนจรงในดานผลตอบแทนพบวาผลตอบแทนเฉลยเทากบ521,153.84บาทตอเดอนการวเคราะห
ผลตอบแทนจากการลงทนของธรกจบงกะโลพบวาบงกะโลขนาดเลกมอตราสวนผลตอบแทนตอตนทน
3.20เทาระยะเวลาคนทน5ป1เดอนมจดคมทนอยท141,772.10บาท/ปบงกะโลขนาดกลางมอตราสวน
ผลตอบแทนตอตนทน1.26เทาระยะเวลาคนทน19ป6เดอนมจดคมทนอยท385,454.54บาท/ปและ
บงกะโลขนาดใหญจะมอตราสวนผลตอบแทนตอตนทน4.73เทาระยะเวลาคนทน1ป9เดอนมจดคม
ทนอยท419,277.10บาท/ปจากการวเคราะหอตราสวนทางการเงนดงกลาวแสดงใหเหนวาธรกจบงกะโล
จดเปนธรกจหนงทมความคมคาตอการลงทน
ค�าส�าคญ: ตนทน,ผลตอบแทน,ธรกจบงกะโล
1 นกศกษาหลกสตรพฒนาธรกจ,คณะศลปศาสตรและวทยาการจดการมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตสราษฎรธาน2 อาจารยหลกสตรบญชบณฑต,คณะศลปศาสตรและวทยาการจดการมหาวทยาลยสงขลานครนทรวทยาเขตสราษฎรธาน1 Student, BusinessAdministrationinBusinessDevelopmentDepartment2 Lecturer, Accounting Department, Faculty of Liberal Arts andManagement sciences Prince of Songkla
University,SuratThaniCampus
76 ชญาน เวยงสมทร และคณะตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
Abstract
ThepurposesofthisresearchweretostudytherecordedcostsandreturnsofBungalow
businesses,includingananalysisofreturnoninvestment.Interviewswereconductedtocollect
datafrom13ownersofbungalowsinKhanomdistrict,NakhonSiThammaratprovince.Theresults
indicatedthatbusinesscostsareclassifiedintotwoparts.One,theinvestmentcostwasaverage
andequalto12.627millionbaht.Two,theoperationalcostswasaverageandequalto155,076.92
baht/month. According to the study, operator’s economic records are incomplete thus it was
perceivedthatcostswerelowerthanactualcosts.Thereturnsofthebusinesseswereaverage
andequal to521,153.84baht/month.Theanalysisof returnon investment found thatasmall
bungalowhadabenefitcostratioat3.20times,andapaybackperiodof5yearsandonemonth.
Thebreakevenpointwasequalto141,772.10baht/year.Amediumbungalowhadabenefitcost
ratioof1.26times,thepaybackperiodis19yearsand6months,thebreakevenpointequalto
385,454.54baht/year.Alargebungalowhadabenefitcostratioat4.73times,withapayback
periodof1yearand9months.Thebreakevenpointwasequalto419,277.10baht/year,The
ratioofsuchfinancesindicatesthattheBungalowbusinessisworththeinvestment.
Keywords : Cost,Return,BungalowBusiness
บทน�า
ประเทศไทยมอตสาหกรรมการทองเทยว
เปนแหลงรายไดสำาคญของประเทศเนองดวยความ
โดดเดนของทรพยากรทวทกภมภาคทงในดานทาง
วฒนธรรมและดานทรพยากรธรรมชาตอกทงยงม
การขยายเสนทางคมนาคมใหมความสะดวกในการ
เดนทางมากขนจงทำาใหนกทองเทยวทวโลกตดสน
ใจเดนทางเขามาทองเทยว พกผอน หรอใชชวต
หลงเกษยณสงผลใหธรกจหองพกและบรการมการ
ขยายตวขนดวยเชนกน ไมวาจะเปนธรกจโรงแรม
รสอรท หรอบงกะโล แตจากสถานการณความไม
แนนอนทางดานการเมองและภาวะการชะลอตว
ทางเศรษฐกจในป2557สงผลใหมจำานวนนกทอง
เทยวชาวตางชาตทเดนทางทองเทยวในประเทศไทย
ลดลง ในธรกจโรงแรมพบวามการหดตวลงรอยละ
2.6ปญหาดงกลาวสงผลตอเนองมายงป2558ยง
คงมแนวโนมการฟนตวไดชา จงไดมการประกาศ
ใชมาตรการใหบคคลธรรมดาและนตบคคลสามารถ
นำารายจายจากการทองเทยวใชในการหกลดหยอน
ภาษไดเพอเปนสวนหนงในการกระตนตลาดธรกจ
โรงแรม นอกเหนอจากปญหาดงกลาวยงคง
มปญหาการแขงขนระหวางผประกอบการธรกจ
โรงแรมทงในดานการใหบรการและดานราคา โดย
เฉพาะอยางยงกลมโรงแรมหรอธรกจทพกขนาด
กลางและขนาดยอมทมการบรหารกจการเอง จะ
ตองใหความสำาคญในการพฒนาศกยภาพการ
แขงขน โดยจะตองมการวเคราะหศกยภาพของ
กจการอาจตองสรางภาพลกษณใหมๆทมความ
แตกตางจากเดมหรอมการนำาเสนอกจกรรมอนๆ
ทสอดคลองกบรปแบบการทองเทยวทงนเพอใหม
ศพยภาพเพยงพอในการใหบรการหลงจากการเปด
เสรประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอไป (ศนยวจย
กสกรไทย,กมภาพนธ2558)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 77 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บงกะโลเปนอกหนงทางเลอกในการใช
บรการของนกทองเทยวโดยจดเปนธรกจใหบรการ
ดานหองพกขนาดเลก เหมาะสำาหรบลกคาทเดน
ทางมาเปนครอบครวหรอเปนหมคณะ ผประกอบ
การสวนใหญนนเปนชาวบานในพนทมการสราง
ทพกขนอยางเรยบงายไมเนนความหรหรามอตรา
คาบรหารไมสงมากและมการบรหารจดการทไมซบ
ซอน (ผจดการออนไลน,2550) อยางไรกตามการ
ประกอบธรกจบงกะโลยงคงมปญหาในเรองของการ
บรหารจดการการขาดระบบบญช ขาดความรความ
เขาใจเกยวกบการบนทกตนทนและผลตอบแทนจาก
การประกอบธรกจ (กล มผ ประกอบการธรกจ
บงกะโล อำาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช,
2558) โดยหากผประกอบการมการบนทกตนทน
ตำากวาตนทนจรงมการกำาหนดราคาหองพกตำาผล
ในระยะยาวอาจทำาใหกจการมผลขาดทนสะสม ผ
วจยมความสนใจศกษาเกยวกบการบนทกตนทน
และผลตอบแทนของธรกจบงกะโล อำาเภอขนอม
จงหวดนครศรธรรมราช เพอเปนขอมลใหกบผ
ประกอบการในการพฒนาศกยภาพในการบรหาร
และศกยภาพในการแขงขนทางธรกจตอไป
แนวคดเกยวกบตนทนและการจ�าแนก
ตนทน
กชกร เฉลมกาญจนา (2552) กลาววา
ตนทน (Cost) หมายถง จำานวนทรพยากรทไดใช
ไป เพอวตถประสงคหนงเพอใหไดสงหนงสงใดมา
โดยสวนใหญตนทนจะแสดงในรปของตวเงน
สภาพรพรนภา (2536) กลาววา ตนทน
(Cost)ในแงของบญชตนทนหมายถงจำานวนเงน
ทใชไปเพอแลกเปลยนกบสนคาหรอบรการจำานวน
เงนนจะเปนทงเงนสดหรอไมกได แตตองแสดงใน
ลกษณะของตวเงน (Monetary Unit) ตนทนของ
สนคาหรอบรการจะเปนเทาไหรจำานวนเทาใดกขน
อยกบผขาย(MonetaryMeasurement)หรอกลาว
อกนยหนง กคอ การแลกเปลยนเพอใหไดมาซง
วตถดบสนคาหรอกจการใดกจการหนง
อนรกษทองสโขวงศ(2554)กลาววาตนทน
(Cost) หมายถง มลคาของทรพยากรทสญเสยไป
โดยมลคานนจะตองสามารถวดไดเปนเงนตราซง
เปนลกษณะของการลดลงในสนทรพยหรอเพมขน
ในหนสนและเมอมตนทนทเกดขนและกจการไดนำา
ไปใชประโยชนแลว ตนทนนน กถอวาเปน คาใช
จาย ดงนน คาใชจายจงหมายถงตนทนทไดให
ประโยชนทงหมดไปแลวรวมถงตนทนทกจการสญ
เสยไป โดยมการจำาแนกตนทนตามหนาทงาน
เปนการพจารณาตนทนทเกดขนจากการดำาเนน
งานหรอปฏบตงานของหนาทงานตางๆ โดยปกต
แลวจะสามารถแบงหนาทงานในกจการตางๆออก
เปน4หนาทคอการผลตการตลาดการบรหาร
การเงน ดงนน ตนทนทจะเกดขนในหนาทงาน
ตางๆคอ
1. ตนทนทเกยวของกบการผลต(Manufac-
turingcosts)ไดแกตนทนทมความสมพนธกบการ
ผลตคอวตถดบทางตรงคาแรงงานทางตรงและ
คาใชจายการผลต
2. ตนทนทเกยวกบการตลาด (Marketing
costs)คอตนทนตางๆทเกยวกบการสงเสรมการ
จำาหนายสนคาหรอบรการคาโฆษณาคานายหนา
พนกงานขาย
3. ตนทนเกยวกบการบรหาร(Administra-
tivecosts)ไดแกตนทนทเกดขนในลกษณะทเกยว
กบการสงการการควบคมและการดำาเนนงานของ
กจการนอกจากนยงรวมถงเงนเดอนของผบรหาร
และพนกงานในแผนกตางๆทไมเกยวกบแผนกผลต
และแผนกขาย
4. ตนทนทางการเงน(Financialcosts)คอ
ตนทนทเกดขนอนเนองมาจากการจดหาเงนทน
หรอการบรหารเงนทนของกจการเชนคาดอกเบย
คาธรรมเนยมตางๆเปนตน
ในงานวจยนขอใหความหมายเกยวกบ
ตนทนและการจำาแนกตนทน ดงน ตนทนในการ
ประกอบธรกจบงกะโลคอทรพยากรหรอคาใชจาย
78 ชญาน เวยงสมทร และคณะตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
ของกจการอนกอใหเกดรายไดโดยสามารถจำาแนก
ไดเปน2ประเภทคอคาใชจายในการลงทนและ
คาใชจายในการดำาเนนงาน ไดแก ตนทนคาทดน
คากอสรางคาตกแตงคาสาธารณปโภคเงนเดอน
พนกงาน คาจาง ตลอดจนตนทนทไมไดอยในรป
ของตวเงน
แนวคดเกยวกบผลตอบแทน
สมาลจวะมตร(2547)กลาววาผลตอบแทน
หมายถง การทผลงทนนำาเงนไปลงทนเพอหวงจะ
ไดรบผลประโยชนจากการลงทนในอนาคตซงทำาให
ผลงทนมความมงคง และความพงพอใจมากขน
โดยผลตอบแทนจากการลงทนน หมายถง ผล
ประโยชนทจะไดรบจากการลงทนอาจทำาใหสวน
ของผลงทนมมลคาเพมขน
ฐาปนาฉนไพศาล (2555) กลาวไววา ผล
ตอบแทนหมายถง สงทผลงทนไดมา หรอ ไดรบ
จากเงนลงทนเชนทรพยสนหรอกจกรรมตางๆ
ภายใตความไมแนนอนในอนาคต หรออกความ
หมายหนงคอดอกผลรวมทงสนทผลงทนไดรบ
ทรพยสนกจการหรอหลกทรพยลงทนตลอดชวง
ระยะเวลาการลงทน
อต อตกล (2556) กลาววา ผลตอบแทน
หมายถงสงทผลงทนไดรบจากการดำาเนนงานของ
กจการทลงทนโดยขนอยกบผลจากการปฏบตงาน
ของกจการนนๆซงอาจสงผลใหผลงทนไดรบกำาไร
จากการลงทนหรอขาดทนจากกจการนน
ในงานวจยนขอใหความหมายเกยวกบผล
ตอบแทนดงน ผลตอบแทนหมายถง รายไดหรอ
ผลประโยชนทเกดขนจากการลงทนประกอบธรกจ
บงกะโลไดแกรายไดจากการใหบรการหองพกการ
บรการดานอาหารตลอดจนรายไดจากการบรการ
ยานพาหนะ
การวเคราะหผลตอบแทนจากการลงทน
เสถยรศรบญเรอง(2542)การวเคราะหการ
ลงทนและผลตอบแทนจากการลงทนขอกจการใดๆ
โดยเปนการเปรยบเทยบผลตอบแทนและตนทน
ของกจการนนๆ ซงผลตอบแทนและตนทนของ
กจการจะเกดขนในระยะเวลาทตางกนตลอดอาย
ของกจการดงนนจงตองมการปรบคาของเวลาของ
กจการ เพอใหไดมาซงผลตอบแทนทไดรบและ
ตนทนทเสยไปชวงในระยะเวลาทตางกน ใหเปน
เวลาปจจบนกอนจงจะสามารถทำาการเปรยบเทยบ
กนไดอยางถกตองชดเจนมากยงขนการวเคราะห
ทางดานการเงนเปนการวเคราะหคาใชจายหรอเงน
ลงทนและผลตอบแทนหรอผลกำาไรทางการเงนของ
กจการ เพอวเคราะหวากจการทจดทำาขนนนม
ความคมคากบการลงทนหรอไมโดยทวไปแลวแบง
การวเคราะหเปน2ประเภทคอ
1. การวเคราะหโดยไมมการคดลด(Undis-
countedApproach)คอการวดคาของตนทนและ
ผลตอบแทนจากกจการโดยไมคำานงถงคาเงนทได
มาหรอใชไปในชวงเวลาทตางกนเชนเงนสดรบใน
ปท 1จำานวนหนงกบเงนจำานวนเดยวกนนทจะได
รบในปท5จะถอวามมลคาทเทากนการวเคราะห
วธน ตวอยางเชนการหาระยะเวลาคนทน (Play-
backPeriod)ซงเปนการคำานวณวานบจากจดเรม
ตนกจการจะใชระยะเวลาอกเทาไร จงจะมกระแส
เงนสดรบสทธจากกจการรวมกนเทากบมลคาใน
การลงทน(TotalCapitalInvestment)
2. การวเคราะหโดยมการคดลด(Discounted
Approach) คอ วธการวเคราะหโดยมการคดลด
เปนวธการวดคาของผลตอบแทนและตนทนหรอ
คาใชจายทเกดจากกจการ โดยคำานงถงคาเสย
โอกาสผานวธการคดลด(DiscountedMethod)ซง
วธทนยมใชไดแกมลคาปจจบนสทธ(NPV)อตรา
ตอบแทนภายในจากการลงทน(IRR)อตราสวนผล
ตอบแทนตอตนทน(B/CRatio)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 79 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ทฤษฎการวเคราะหโครงการ
จากการศกษางานวจยการวเคราะหตนทน
และผลตอบแทนทางการเงนของธรกจ สามารถ
จำาแนกทฤษฎการวเคราะหโครงการออกเปน 4
ประเภทดงน
1. อตราผลตอบแทนภายในโครงการ
(InternalRateofReturn; IRR)เปนเกณฑการ
วเคราะหเพอหาอตราผลตอบแทนภายในของเงน
ลงทนในการเทยบกบอตราดอกเบยในทองตลาด
โดยคำานวณหาอตราดอกเบยหรออตราสวนลด ท
ทำาใหมลคาปจจบนสทธของโครงการมคาเปนศนย
ซงอตราสวนลดดงกลาว ทำาใหผลประโยชน
ตอบแทนและตนทนทจายไปของโครงการทไดคด
ลดเปนมลคาปจจบนแลวเทากนหลกในการตดสน
ใจลงทนในโครงการ โดยนำาคาทคำานวณไดเปรยบ
เทยบกบอตราดอกเบยหรออตราคดลดทกำาหนด
ถาคาทคำานวณไดมคาสงกวาอตราดอกเบยหรอคา
เสยโอกาสของเงนทนโครงการนนคมคาทจะลงทน
แตหากคาทไดตำากวาอตราดอกเบยหรออตราคด
ลดโครงการนนกไมคมคาทจะลงทน
2. อตราสวนของผลตอบแทนตอตนทน
(Benefit-CostRatio;B/CRatio)คอมลคาปจจบน
ของผลตอบแทนรวม(PVB)หารดวยมลคาปจจบน
ของตนทนรวม(PVC)ผลตอบแทนจะเกดขนตลอด
อายของโครงการ ถงแมวาเมอการลงทนโครงการ
ผานพนไปแลว ในขณะทตนทนในการกอสรางจะ
เกดขนเฉพาะในชวงการลงทนเทานน สวนตนทน
ทอยในรปของคาใชจายในการดำาเนนงาน คาซอม
แซมบำารงรกษาและการลงทนทดแทนอปกรณท
เสอมสภาพจะเกดขนตลอดชวงอายของโครงการ
จากนนจงนำาเอากระแสผลตอบแทนและกระแส
ตนทนของโครงการทไดรบการปรบคาไปตามเวลา
หรอคดเปนมลคาปจจบนแลวนำามาเปรยบเทยบกน
เพอหาอตราสวนผลตอบแทนตอตนทน(B/CRatio)
โดยอตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลตอบแทน
กบมลคาปจจบนของคาใชจายตลอดอายโครงการ
ซงอตราสวนรายไดตอตนทน(Benefit-CostRatio;
B/CRatio)ของโครงการทเหมาะสมตอการลงทน
ตองมากกวา1หรออยางนอยทสดตองเทากบ1
3. ระยะเวลาคนทนของโครงการ(Payback
PeriodAnalysis)คอระยะเวลาหรอจำานวนปในกา
รดำาเนนงานททำาใหผลตอบแทนสทธจากโครงการ
มคาเทากบคาใชจายในการลงทนพอด วธการหา
ระยะคนทนหรอหาจำานวนปทจะไดรบผลตอบแทน
คมกบเงนทลงทน สามารถทจะคำานวณ ไดดงน
ระยะเวลาคนทน(ป)=เงนลงทนเมอเรมโครงการ/
ผลตอบแทนเฉลยตอป
4. การตดสนใจลงทน ( Inves tment
Decision) คอ การตดสนใจเกยวกบการเลอก
โครงการลงทนวาควรลงทนในโครงการใดจงจะให
ผลตอบแทนตามความตองการโดยใชเกณฑในการ
ตดสนใจทางการลงทนทคำานงถงคาเสยโอกาส
(OpportunityCost)ไดแกมลคาปจจบนสทธของ
ผลตอบแทน (NPV) อตราสวนผลตอบแทนตอ
ตนทน(B/CRatio)และอตราผลตอบแทนภายใน
โครงการ(IRR)ตามรายละเอยดทกลาวมาแลวขาง
ตน ซงเกณฑตางๆทใชในการตดสนใจทางการ
ลงทนจะทำาใหผวเคราะหโครงการลงทนและตดสน
ไดวาควรลงทนในโครงการนนๆหรอไม
งานวจยทเกยวของ
ปราการละวโล(2547)ไดทำาการศกษาเรอง
การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของธรกจทพก
บงกะโลทเกาะสชง จงหวดชลบร จากขอมลดาน
คาใชจายของธรกจทพกบงกะโลทเกาะสชงจงหวด
ชลบร ไดมการนำาขอมลเกยวกบตนทนการลงทน
และคาใชจายของธรกจบงกะโลมาทำาการวเคราะห
ในเชงทฤษฎ เพอเปนเกณฑในการตดสนใจลงทน
โดยมการวเคราะหถงความเปนไปไดของธรกจทพก
แบบบงกะโลทเกาะสชง จงหวดชลบรน เปนการ
วเคราะหการดำาเนนงานในระยะเวลา 10 ป และ
กำาหนดอตราสวนลดรอยละ 10 โดยไดทำาการ
80 ชญาน เวยงสมทร และคณะตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
วเคราะหถงตนทนของโครงการวาเปนโครงการท
สามารถประกอบกจการไดเพราะมผลตอบแทนท
คมคาตอการลงทน
ดำารขวญสวรรณ(2552)ไดทำาการศกษา
เรองการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของธรกจ
รสอรทแหงหนงในตำาบลออนกลางอำาเภอแมออน
จงหวดเชยงใหมโดยมวตถประสงคเพอวเคราะห
และประเมนถงความเปนไปไดในการลงทนของ
โครงการรสอรทแหงหนงในตำาบลออนกลางอำาเภอ
แมออน จงหวดเชยงใหมและเพอวเคราะหความ
ไหวตวตอการเปลยนแปลงของโครงการโดยดผลก
ระทบของโครงการเมอเกดการเปลยนแปลงทาง
ดานตนทนในการประกอบธรกจ โดยกำาหนดอาย
ของโครงการเปนเวลา 10 ป และกำาหนดให
อตราสวนลดเทากบรอยละ 7 ผลการศกษาพบวา
การลงทนในโครงการรสอรทแหงนในตำาบลออนกลาง
อำาเภอแมออนจงหวดเชยงใหมมความเหมาะสม
และคมคาตอการลงทน
รงเกยรต เลารงเรอง และ วชญานน รตน
วบลยสม(2553)ไดทำาการศกษาเรองตนทนและ
ผลตอบแทนในการประกอบธรกจโรงแรม ในเขต
อำาเภอเมอง จงหวดกำาแพงเพชร โดยทำาการเกบ
รวบรวมขอมลปฐมภม จากผประกอบการโรงแรม
ในเขตอำาเภอเมอง จงหวดกำาแพงเพชร จำานวน
7แหงแลวนำาขอมลทไดทำาการวเคราะหโดยหาคา
เฉลยสรปผลประกอบการธรกจในรปแบบงบกำาไร
ขาดทน และ ประมาณการกระแสเงนสดภายใน
ระยะเวลา10ปและนำาผลมาวเคราะหทางการเงน
ผลการศกษาพบวาการลงทนมระยะเวลาคนทน4
ป5เดอนและอตราผลตอบแทนตอตนทนเทากบ
1.19จงเปนธรกจทสมควรลงทน
ธนษฐนาคประเสรฐ(2554)ไดทำาการศกษา
เรองการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการ
เงนของธรกจหอพกใหเชาแหงหนงในจงหวด
เชยงใหมโดยทำาการศกษาการวเคราะหตนทนและ
ผลตอบแทนทางการเงนของโครงการหอพกใหเชา
บรเวณหลงมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ม
วตถประสงค 2ประการคอ เพอศกษาความเปน
ไปไดทางดานการเงน ในการลงทนในธรกจหอพก
ใหเชาบรเวณหลงมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม
และเพอพจารณาถงผลตอบแทนทางการเงนจาก
การลงทน ผลจากการศกษาพบวาโครงการนม
ความคมคาในการลงทน เนองจาก NPV มคา
มากกวาศนยIRRมคามากกวาอตราดอกเบยเงน
กหรออตราทกำาหนดคอรอยละ8และB/CRatio
มคามากกวาหนง แตในการวเคราะหทางการเงน
ในทนเปนการพจารณาในสวนทสามารถตคาเปน
ตวเงนไดในทางบญชเทานนการวเคราะหโครงการ
ในครงนไมไดคำานงถงตนทนทางเศรษฐศาสตร
ดงนนผวจยจงมความสนใจทจะศกษาการ
รบรตนทนและผลตอบแทนของการประกอบธรกจ
บงกะโลรวมถงวเคราะหผลตอบแทนจากการลงทน
ในการประกอบธรกจบงกะโล ในอำาเภอขนอม
จงหวดนครศรธรรมราชเพอใหไดขอมลทางการเงน
ทเปนประโยชนตอการตดสนใจในการประกอบ
ธรกจตอไป
วตถประสงคในการวจย
1.เพ อศกษาการรบ ร ต น ทนและผล
ตอบแทนของการประกอบธรกจบงกะโล อำาเภอ
ขนอมจงหวดนครศรธรรมราช
2. เพอวเคราะหอตราผลตอบแทนจากการ
ลงทนของธรกจบงกะโล ในอำาเภอขนอม จงหวด
นครศรธรรมราช
ระเบยบวธการวจย
ประชากรและกลมตวอยาง
การศกษาครงนเปนการศกษาถงตนทนและ
ผลตอบแทนในการประกอบธรกจบงกะโลในอำาเภอ
ขนอมจงหวดนครศรธรรมราชโดยมประชากรกลม
ตวอยางในการศกษาครงนคอผประกอบการธรกจ
บงกะโลในพนทอำาเภอขนอมจงหวดนครศรธรรมราช
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 81 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
จำานวน32แหง(เทศบาลตำาบลขนอม,2558)ใน
การเกบขอมลไดจำาแนกขนาดของบงกะโลโดยใช
เกณฑตนทนการลงทนดงน
พนทต�าบล รวมจ�านวน(แหง)
ตำาบลขนอม 27แหง
ตำาบลทองเนยน 3แหง
ตำาบลควนทอง 2แหง
รวม 32แหง
เครองมอทใชในการวจย
การวจยใชแบบสมภาษณเกยวกบตนทน
และผลตอบแทนในการประกอบธรกจบงกะโลพนท
อำาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช โดยแบบ
สมภาษณมลกษณะแบบคำาถามปลายเปด(Open-
ended)ในการเกบขอมลของผประกอบการโดยได
ศกษาแนวคด ทฤษฎและค นคว างานว จยท
เกยวของกบการศกษาตนทนและผลตอบแทนและ
สำารวจการปฏบตงานในแตละขนตอนของการ
ประกอบธรกจบงกะโล เพอทำาการพฒนาแบบ
สมภาษณเสนอใหกบผทรงคณวฒทำาการประเมน
แบบสมภาษณซงแบงออกเปน2ตอนดงน
ตอนท1ขอมลทวไปเกยวกบธรกจบงกะโล
จำานวน25ขอประกอบดวยดานระยะเวลาในการ
ประกอบธรกจการใชเงนทนจำานวนหองพกอตรา
คาบรการ ระบบการเปดจองหองพก ทำาเลทตง
บงกะโลตลอดจนรปแบบในการชำาระเงน
ตอนท 2 ข อมลเ กยวกบต นทนและผล
ตอบแทนในการประกอบธรกจบงกะโลจำานวน21ขอ
ประกอบดวยคาใชจายในการลงทนคาใชจายในการ
ดำาเนนการและผลตอบแทนทไดรบจากการใหบรการ
การศกษาครงนจะนำาขอมลทไดมาคำานวณ
สถตโดยใชโปรแกรมสำาเรจรป SPSS เปนการ
วเคราะหสถตเชงพรรณนาเพอใชวดขอมลเกยวกบ
บรบททวไปในการรบรตนทนและผลตอบแทนของ
ธรกจลงกะโล อำาเภอขนอม และใชการวเคราะห
อตราสวนทางการเงนในการวเคราะหจดคมทน
ระยะเวลาการคนทนและอตราผลตอบแทนจากการ
ลงทนของธรกจ
สรปผลการวจย
จากจำานวนประชากรกลมตวอยางทงสน32
แหงมผประกอบการใหขอมลในการวจยจำานวน13
แหงโดยทำาการวเคราะหและสรปผลการวจยดงน
พนท
ต�าบล
ขนาด
เลก
เงน
ลงทน
ไมเกน
5ลาน
บาท
ขนาดกลาง
เงนลงทน
5,000,001
–
12,000,000
บาท
ขนาดใหญ
เงนลงทน
12,000,000
บาทขนไป
รวม
ตำาบล
ขนอม
3 4 5 12แหง
ตำาบล
ทองเนยน
1 1แหง
รวม 3 5 5 13แหง
1. ขอมลทวไปของธรกจบงกะโล
ผประกอบการสวนใหญประกอบกจการมา
แลวอยในชวง1-5ปคดเปนรอยละ53.8และอย
ในชวง6-10ปคดเปนรอยละ30.8ในดานของ
การลงทนนนรอยละ76.9ใชเงนทนสวนตวในการ
ลงทนเรมแรก จำานวนหองพกในแตละกจการ ม
ประมาณ11-20หองอตราคาบรการของบงกะโล
ตอคนอยในชวง500–1,000บาทและอยในชวง
1,200–1,500บาทผประกอบการบงกะโลทงหมด
ไดมการเปดจองหองพกทางโทรศพทบงกะโลสวน
ใหญจะใกลกบสถานททองเทยวทตดทะเลหรอ
ชายหาดคดเปนรอยละ76.9ผประกอบการรอยละ
84.6มรปแบบการรบชำาระเงนเปนเงนสดชวงทม
ผเขาพกเปนจำานวนมากคอชวงเทศกาลปใหมและ
สงกรานต
82 ชญาน เวยงสมทร และคณะตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
2. ตนทนและผลตอบแทนในการประกอบ
ธรกจบงกะโล
ตนทนในการประกอบธรกจบงกะโล
ตนทนจากการลงทนมตนทนเฉลยเทากบ
12,627,000 บาท ไดแก คากอสรางบงกะโล
สวนใหญมตนทนคากอสรางอยในชวง10,000,000
บาทขนไป และรองลงมาคอชวง 700,000 -
2,000,000บาทคาออกแบบและตกแตงทพกรอย
ละ46.2อยในชวง50,000-200,000บาทรองลง
มาคอชวง200,001-500,000บาทคาเฟอรนเจอร
บงกะโลสวนใหญจะมคาเฟอรนเจอรในชวง50,000
-200,000บาทคาเครองปรบอากาศพบวารอยละ
76.9จะอยในชวง100,000-300,000บาทคาต
เยนสวนใหญอยในชวง 30,000 - 100,000 บาท
รอยละ 53.8 ของคาโทรทศนอยในชวง 40,000 -
100,000บาทคาเครองทำานำาอนสวนใหญอยในชวง
30,000-100,000บาทคาระบบนำาระบบไฟรอย
ละ38.5อยในชวง80,000-200,000บาทและใน
ชวง200,001-500,000บาทและ1,000,000บาท
ขนไปคดเปนรอยละ23.1คาทดน/1ไรโดยไดม
การประเมนจากราคาทดน จะอยในชวง 600,000
-1,000,000บาทและ1,000,001-2,000,000บาท
และในชวง2,000,001-3,000,000บาทคดเปน
รอยละ38.5,38.5และ23ตามลำาดบ
ตนทนในการดำาเนนงานมตนทนตอเดอน
เทากบ155,076.92ไดแกคาสาธารณปโภครอย
ละ 76.9อยในชวง 3,000 - 30,000คานำามนรถ
สวนใหญอยในชวง 2,000 - 10,000 คาใชจาย
เบดเตลดสวนใหญจะอยในชวง 5,000 - 20,000
บาท คดเปนรอยละ 69.2 คาวสดใชไปในหองพก
รอยละ84.6จะอยในชวง2,000-20,000บาทการ
คดคาเสอมราคาของสนทรพย รอยละ 38.5 ของ
กล มตวอย างไม มการคดราคาคาเสอมราคา
สนทรพยไมหมนเวยน โดยสำาหรบกลมททำาการ
บนทกคาเสอมราคาพบวาสวนใหญอยในชวง5,000
– 10,000บาท เงนเดอนของพนกงานในบงกะโล
สวนใหญอยในชวง5,000-10,000บาทคดเปน
รอยละ30.8รองลงมาคอ15,001-20,000บาท
คดเปนรอยละ23.1คาจางแมบานทำาความสะอาด
พบวารอยละ30.8ของกลมตวอยางไมมการจางแม
บาน และสำาหรบกลมทมการจางแมบานนนสวน
ใหญอยในชวง7,000-10,000บาทคาจางคนสวน
บงกะโลพบวารอยละ69.2ไมมการจางคนสวน
ผลตอบแทนจากการประกอบธรกจบงกะโล
ผลตอบแทนดานหองพก มผลตอบแทน
เฉลยเทากบ521,153.84บาทตอเดอนโดยบงกะโล
สวนใหญ มผลตอบแทนดานหองพกอยในชวง
100,000-500,000บาทคดเปนรอยละ61.5ชวง
25,000-100,000บาทคดเปนรอยละ30.8และ
อยในชวง1,000,000บาทขนไปรอยละ7.7ผล
ตอบแทนดานอาหารพบวารอยละ 46.2 ไมมการ
บรการดานอาหารและสำาหรบผลตอบแทนโดยรวม
ดานอาหารสวนใหญนนจะมผลตอบแทนทอยใน
ชวง5,000-50,000บาทคดเปนรอยละ23.1และ
50,001-500,000บาทคดเปนรอยละ23.1เชน
เดยวกนผลตอบแทนดานบรการรถยนตพบวารอย
ละ69.2ของบงกะโลไมมบรการรถยนตและสำาหรบ
ผ ประกอบการทมบรการจะมรายไดอย ระหวาง
10,000–30,000บาท
3. การวเคราะหผลตอบแทนจากการลงทน
ประกอบธรจ
ในการวเคราะหผลตอบแทนจากการลงทน
ได ใช เกณฑเงนลงทนเรมในการจำาแนกกล ม
ตวอยางในการวเคราะหบงกะโลขนาดเลกขนาด
กลางและขนาดใหญดงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 83 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
อตราสวนการ
วเคราะห
ขนาดเลก(5แหง) ขนาดกลาง(5แหง) ขนาดใหญ(5แหง)
อตราสวนผลตอบแทนตอ
ตนทน(B/CRatio)
3.20เทา 1.26เทา 4.73เทา
ระยะเวลาคนทน(PB) 5ป1เดอน 19ป6เดอน 1ป9เดอน
จดคมทน(BEP) 141,772,10บาท/ป 385,454.54บาท/ป 419,277.10บาท/ป
จากการวเคราะหขอมล พบวา บงกะโล
ขนาดเลกมอตราสวนผลตอบแทนตอตนทน 3.20
เทาระยะเวลาคนทนจะคนทนในระยะเวลา5ป1
เดอน สวนจดคมทนอยท 141,772.10 บาท/ป
บงกะโลขนาดกลางมอตราสวนผลตอบแทนตอ
ตนทน1.26เทาระยะเวลาคนทนจะคนทนในระยะ
เวลา19ป6เดอนสวนจดคมทนอยท385,454.54
บาท/ป และบงกะโลขนาดใหญจะมอตราสวนผล
ตอบแทนตอตนทน4.73เทาระยะเวลาคนทนจะ
คนทนในระยะเวลา1ป9เดอนสวนจดคมทนจะ
อยท419,277.10บาท/ป
อภปรายผลการวจย
การประกอบธรกจบงกะโลในเขตอำาเภอเมอง
ขนอมจงหวดนครศรธรรมราชมตนทนในการลงทน
เฉลยเทากบ 12,627,000 บาท โดยมคาใชจายใน
การลงทนสวนใหญมาจากการกอสรางคาทดนคา
ระบบนำาระบบไฟฟาและคาเครองปรบอากาศตาม
ลำาดบและมคาใชจายในการดำาเนนงาน155,076.92
บาทตอเดอน โดยมคาใชจายสวนใหญมาจากคา
สาธารณปโภคและคาวสดประกอบการบรการ ใน
ดานผลตอบแทนพบวามผลตอบแทนเฉลยเทากบ
521,153.84บาทตอเดอนนอกเหนอจากนนผลการ
ศกษายงพบวาการรบรตนทนของผประกอบธรกจ
บงกะโลขาดการรบรตนทนทแทจรง มการรบร
ตนทนทเกดขนเฉพาะตนทนทางการเงนหากแตยง
มผ ประกอบการทไมไดทำาการรบร ต นทนทาง
เศรษฐศาสตรคอคาเสอมราคาคาตอบแทนประเภท
คาแรงงาน เขาเปนสวนหนงของการประกอบการ
จงทำาใหตนทนดงกลาวนนมความคลาดเคลอนกบ
ตนทนจรงสงผลใหมการรบรผลตอบแทนทสงดวย
เชนกน ทงนเนองมาจากการทผประกอบการสวน
ใหญเจาของจะเปนคนในพนทจงไมไดทำาการบนทก
ตนทนตามระบบบญชทถกตอง
การศกษาวเคราะหอตราผลตอบแทนจาก
การลงทนในธรกจบงกะโลในเขตอำาเภอเมองขนอม
จดเปนธรกจหนงทมความคมคาตอการลงทนจาก
การศกษาถงอตราสวนผลตอบแทนตอตนทนระยะ
เวลาคนทน และจดคมทน โดยการจำาแนกขนาด
ของธรกจบงกะโลเปนขนาดเลก ขนาดกลาง และ
ขนาดใหญนนพบวาธรกจทมระยะเวลาการคนทน
เรวทสดคอ ธรกจขนาดใหญ โดยมอตราสวนผล
ตอบแทนตอตนทน4.73เทาระยะเวลาคนทนจะคน
ทนในระยะเวลา1ป9เดอนสวนจดคมทนจะอย
ท419,277.10บาท/ปหากพจารณาถงอตราสวน
ผลตอบแทนตอการลงทนดงกลาวธรกจบงกะโลถอ
เปนธรกจหนงทคมคาตอการลงทน
ขอเสนอแนะ
จากการวจยแสดงถงการขาดความครบถวน
ในการรบรตนทนของการประกอบธรกจบงกะโล
โดยยงขาดการใหความสำาคญเกยวกบตนทนทาง
เศรษฐศาสตรเชนขาดการคดคาเสอมราคาสำาหรบ
สนทรพยไมหมนเวยนการคดคาแรงของผประกอบ
การเปนตนซงจะสงผลใหผประกอบการรบรตนทน
ในการดำาเนนงานตำากวาตนทนจรง และมการรบร
84 ชญาน เวยงสมทร และคณะตนทนและผลตอบแทนของธรกจบงกะโล จงหวดนครศรธรรมราช
ผลตอบแทนผดพลาดดวยเชนกนดงนนผประกอบ
การควรใหความสำาคญในการปรบปรงกระบวนการ
รบรตนทนดงกลาวใหสะทอนตอตนทนทเกดขนจรง
ทงหมดเพอใหไดขอมลทางการเงนทเปนประโยชน
ในการตดสนใจเกยวกบการประกอบธรกจตอไป
งานวจยในอนาคต
การศกษาครงนมวตถประสงคเพอศกษา
ตนทนและผลตอบแทนของการประกอบธรกจ ผ
วจยไดทำาการศกษาพนทอำาเภอขนอมเพยงอำาเภอ
เดยว จงอาจไมสามารถสะทอนถงภาพรวมของ
ธรกจบงกะโลไดทงหมดในอนาคตอาจมการศกษา
การเปรยบเทยบตนทนและผลตอบแทนของธรกจ
บงกะโลในแตละพนท เพอใหไดขอมลมาเปน
แนวทางในการพฒนาธรกจบงกะโลตอไป
กตตกรรมประกาศ
คณะผวจยขอขอบคณกลมผประกอบธรกจ
บงกะโล ในอำาเภอขนอม จงหวดนครศรธรรมราช
สำาหรบความรวมมอในการ ใหขอมลประกอบการ
วจย รวมทงผมสวนเกยวของทชวยใหงานวจยน
สำาเรจลลวงดวยด
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 85 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กชกร เฉลมกาญจนา. (2552).การบญชบรหาร. (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร: สำานกพมพแหง
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
กระทรวงการตางประเทศ.(2558).นโยบายการพฒนาเศรษฐกจของรฐบาล.เรยกใชเมอ29กมภาพนธ
2558จากhttp://www.mfa.go.th
การทองเทยวแหงประเทศไทย.(2558).ธรกจหองพกและบรการในประเทศไทย.เรยกใชเมอ29กมภาพนธ
2558
ฐาปนาฉนไพศาล.(2555).การจดการการเงน.กรงเทพมหานคร:ยงพลเทรดดง.
ดำารขวญสวรรณ.(2552).การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของธรกจรสอรทแหงหนง ใน
ตำาบลออนกลาง อำาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม.
เทศบาลตำาบลขนอม. (2558). รายชอธรกจหองพกและบรการ. นครศรธรรมราช เทศบาลตำาบลขนอม.
ธนยนนนทนมตรยางค.(2554).การวเคราะหอตราผลตอบแทนและความเสยงของการลงทนใน
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยหอการคาไทย.
ธนษฐนาคประเสรฐ.(2554).การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของธรกจหอพกใหเชาแหง
หนงในจงหวดเชยงใหม.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม.
นภาพรนลากรณกล.(2551).การบรหารการเงน.(พมพครงท2).กรงเทพมหานคร:บรษททรปเพลเอ
คดเคชนจำากด.
ปราการ ละวโล. (2547).การวเคราะหตนทนและผลตอบแทนทางการเงนของธรกจทพกแบบบงกะโลท
เกาะสชง จงหวดชลบร.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม.
ผจดการออนไลน.(2550).การสรางทพกบงกะโลแบบใหม.เรยกใชเมอ1มนาคม2558จากhttp://www.
manager.co.th
รงเกยรตเลารงเรองวชญานนรตนวบลยสม(2553).ตนทนและผลตอบแทนในการประกอบธรกจโรงแรม
ศนยวจยกสกรไทย.(2558).เรยกใชเมอ1มนาคม2558จาก https://www.kasikornresearch.
com
สารวจยธรกจธนาคารกรงไทย.(2555).ธรกจทสรางรายไดในภาคบรการ.กรงเทพมหานคร:ธนาคารกรง
ไทย.
สภาพร พรนภา. (2536).การบญชบรหาร. (พมพครงท6). กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
สมาล จวะมตร. (2547). การบรหารการเงน. (เลมท 1). กรงเทพมหานครสำานกพมพจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
เสถยรศรบญเรอง.(2542).การวางแผนและประเมนโครงการ.เชยงใหม:มหาวทยาลยเชยงใหม
อนรกษทองสโขวงศ.(3กรกฎาคม2548).การบญชตนทน.จากhttp://home.kku.ac.th
อวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
Non-verbal Language of the Major Character in Romance novels
วรางคณาเสนสม1
Warangkana Sensom_______________________________________
บทคดยอ
การศกษาครงนเปนการศกษานวนยายออนไลนทมผอานมากทสดใน http://my.dek-d.com/in-
tuon55/writer/ซงเปนบลอกของนกเขยนนามปากกาบษบาพาฝนไดแกเรองเลหสวาททาสรกโดยม
วตถประสงคเพอศกษาการใชอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝนเรองเลหสวาททาสรกผลการ
ศกษาปรากฏวาการใชอวจนภาษาในนวนยายพาฝนม7ประเภทไดแกเทศภาษาเปนการแสดงระยะ
หางระหวางบคคลกาลภาษาเปนการแสดงสภาพวนเวลาเนตรภาษาเปนการใชดวงตาเปนสอในการบอก
ความหมายสมผสภาษาเปนการใชสมผสดวยสวนตางๆ ของรางกายอาการภาษาเปนการแสดงอารมณ
และความรสกนกคด วตถภาษา เปนการใชและเลอกวตถสงของมาใชเพอแสดงใหทราบความหมาย และ
ปรภาษาเปนการใชนำาเสยงประกอบการพดนอกจากนนในบางบรบทยงปรากฏอวจนภาษาแบบผสมผสาน
คอมอวจนภาษามากกวา1ประเภทโดยในบทสนทนาบทบรรยายบทพรรณนาและเรองราวของตวละคร
มกใชอวจนภาษาเพอชวยในการดำาเนนเรองเหตการณอารมณความรสกนกคดเพอใหผอานเกดจนตภาพ
และอารมณคลอยตามเกดอรรถรสในการอานมากยงขนซงจากนวนยายของบษบาพาฝนพบสมผสภาษา
และอาการภาษาเปนสวนใหญเพราะเนนเรองความสมพนธและความรกของคพระนางเปนหลก
ค�าส�าคญ: อวจนภาษา,คพระนาง,นวนยายพาฝน
Abstract
This study selected novels online as having themost read blogs about the writings
ofBusabapafun(http://my.dek-d.com/intuon55/writer/).Theobjectiveofthisprojectwastoobserve
themajorcharacter’suseofnon-verballanguageintheauthor’sromancenovels.Sevencategories
havebeenchosenforstudy;Peoxemics,thedistancebetweenindividualperformancesevenin
thedaytime,Chonemics,thedateandtime,Oculesics,usedasamediumfortheeyes,Haptics,
usedincontactwithpartsofthebody,Kinesics,theexpressionofemotions,Objectics,thechoice
and use of materials used to indicate meaning, and Vocalics, the tone of the speech.. In
conversationandstories,thecharactersoftenusenon-verbalemotionaleventstoassistinthe
1 นสตหลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต,สาขาวชาภาษาไทยคณะมนษยศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 87 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
executionofwills;thisisintendedtoputthereaderinanimaginaryandamenablemoodmaking
itevenmoreenjoyabletoread.InBusabapafunnovelsitisoftenfoundthatthelanguagesare
hapticsandkinesics,Theseportraytherelationshipandloveofthemajorcharacter.
Keywords: non-verballanguage,majorcharacter,romancenovels
บทน�า
การสอสาร เปนกระบวนการของ การ
ถายทอดสารจากบคคลฝายหนงโดยมผสงสารและ
ผรบสารแบงเปน2ประเภทไดแกวจนภาษา
คอการสอความหมายโดยใชภาษาพดหรอภาษา
เขยนและอวจนภาษาคอการสอความหมายโดย
ไมใชคำาพดหรอตวอกษรวจนภาษาและอวจนภา
ษาจงมความสมพนธกนเพราะเมอมนษยพดคยโดย
ใชวจนภาษาอวจนภาษากปรากฏขนเชนพยก
หนา สายศรษะ การใชสายตา หรอการสอสารท
เขาใจกนไดโดยไมใชวจนภาษา (สวนต ยมาภย.
2526:23)
นวนยายคอเรองสมมต(fiction)ทเขยน
เปนรอยแกวเนนความสมจรงตามเคาโครงเรองม
จดมงหมายเพอความบนเทงจรรโลงใจผอานมตว
ละครเหตการณและปญหาตามจนตนาการของผ
เขยน ถายทอดความรสกออกมาใหผอานสะเทอน
อารมณ (ประภาศร สหอำาไพ. 2531 : 97) สวน
นวนยายพาฝนถกจดเปนนวนยายประเภทโรแมน
ตกหรอประเภทเรองรกเชนความรกระหวางชาย
หนมกบหญงสาวซงเปนเรองทมผนยมเขยนและ
นยมอานกนมากทสด(เจอสตะเวทน.2510:84)
บษบาพาฝนเปนนามปากกาของสชาดาภแกวชอ
เลนวาแดงเปนนกประพนธนวนยายโดยนวนยาย
ทชอบประพนธมากทสดคอแนวโรแมนตก ดรามา
เคยเปนครสอนหนงสอทโรงเรยนเอกชน และรบ
ราชการในหนวยงานของกรงเทพมหานคร กอนท
จะผนตวเองมาทำาธรกจสวนตวและเขยนหนงสอม
เวบบลอกในไอดของเวบไซตเดกด (www.Dek-D.
com) ใชชอบษบาพาฝน/สรอยอนทนล ปจจบน
ทำางานเปนนกเขยน(สถาพรบคส:2558)ดวยความ
นยมในการอานนวนยายประเภทพาฝนผลงานของ
บษบาพาฝนจงไดรบการตพมพเปนรปเลมมากวา
30 เลม อาท แผนรายกศโลบายรก เพลงรกเพลง
เสนหาพรางรกลวงใจเลหสวาททาสรกตำาหนกรก
ขามภพเกมรายพายเกมรกรอยเลหมายารกรอย
แคนแสนรกรกรอนซอนปมราวฯลฯ
อวจนภาษามกพบในงานเขยนประเภท
นยาย โดยสอดแทรกในการดำาเนนเรอง เพอให
ทราบลกษณะของฉาก บรรยากาศ เวลา สถานท
หรอสงแวดลอมในบรบทนนๆ จงสะทอนใหเหนวา
ผรบสารสามารถเขาใจเรองราวและเกดจนตภาพ
ตามไดแมไมตองมการใชถอยคำาใดๆ โดยเฉพาะ
การอานวรรณกรรม ในปจจบนไมจำาเปนตองอาน
จากในหนงสอทเปนรปเลมเพยงอยางเดยวเพราะ
ดวยเทคโนโลยทกาวหนาอยางไรพรมแดนในยค
โลกาภวฒน ทำาใหเกดนวตกรรมการอานรปแบบ
ใหม คอ การอานออนไลนจากผเขยนทสามารถ
สรางบลอก(Blog)ไดเองในเวบไซตทเปดโอกาสให
ผ เขยนทมความสามารถหรอมจนตนาการมา
ถายทอดความรสกนกคดผานตวอกษรและเรองราว
ของตวละครจนไดรบความนยมอยางแพรหลาย
ดวยเหตผลดงกลาวผศกษาจงสนใจทจะศกษาและ
วเคราะหการใชอวจนภาษาของคพระนางเพราะ
ดวยเนอหาทมงนำาเสนอความรกของคชายหญง
โดยคดเลอกนวนยายของบษบาพาฝนทมผ อาน
มากทสดในบลอกงานเขยนของบษบาพาฝน คอ
เลหสวาททาสรก เพอใหทราบลกษณะการใชอวจ
นภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝนตลอดจน
นำาไปเปนแนวทาง ในการศกษาเรองอน ๆ ท
เกยวของตอไป
88 วรางคณา เสนสมอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
วตถประสงค
เพอศกษาการใชอวจนภาษาของคพระนาง
ในนวนยายพาฝน เรอง เลหสวาททาสรก ของ
บษบาพาฝน
วธการศกษา
ในการศกษาครงนผศกษาไดศกษาลกษณะ
การใชอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
ของบษบาพาฝนทงนผศกษาไดสำารวจและคดเลอก
ผลงานทมผอานมากทสดในบลอกงานเขยนของ
บษบาพาฝนไดแกเรองเลหสวาททาสรกซงมขน
ตอนการศกษาดงน
1. ขนรวบรวมขอมล
ผศกษาคดเลอกผลงานทมผอานมากทสด
ในบลอกงานเขยนในนามของบษบาพาฝนไดแก
เรองเลหสวาททาสรกและศกษาเอกสารและงาน
วจยทเกยวของกบนวนยายและอวจนภาษาเพอ
เปนพนฐานในการวเคราะหและตความ
2. ขนวเคราะหขอมล
2.1 ศกษารายละเอยดและเนอหาของ
นวนยายเรองเลหสวาททาสรก
2.2 วเคราะหลกษณะการใชอวจนภาษา
ตามแนวคดของสวนตยมาภย(2526:41-48)ซง
แบงอวจนภาษาออกเปน7ประเภทคอ
1. เทศภาษา หมายถง ภาษาท
ปรากฏขนจากลกษณะของสถานททำาการสอสาร
กนรวมทงระยะทบคคลทำาการสอสารกนดวย
2.กาลภาษาหมายถงการใชเวลา
เพอแสดงเจตนาของผสงสารทจะกอใหเกดความ
หมายเปนพเศษอยางใดอยางหนงแกผรบสารเชน
ยามกลางคนยามเชาและการกำาหนดระยะเวลาท
แนนอนเปนตน
1. เนตรภาษา หมายถง การใช
ดวงตาหรอสายตาเพอสออารมณความรสกนกคด
ความประสงคและทศนคตบางประการในตวผสง
สารเชนการคอนการชำาเลองนำาตาไหลเปนตน
2. สมผสภาษา หมายถง การใช
สมผสดวยสวนตาง ๆ ของรางกาย เพอสอความ
รสกและอารมณรวมทงความปรารถนาทฝงลกอย
ในใจของผสงสารไปยงผรบสารเชนการกอดการ
ลบไลการแตะเบาๆเปนตน
3.อาการภาษา หมายถง การใช
การเคลอนไหวสวนตางๆของรางกายเพอสอสาร
เชนการใชมอสหนาทาทางเปนตน
4. วตถภาษาหมายถงการใชและ
เลอกวตถสงของมาใชเพอแสดงใหทราบถงความ
หมายบางอยาง เชน การแตงกาย เครองประดบ
ตางๆเปนตน
5.ปรภาษา หมายถง การใชนำา
เสยงประกอบถอยคำาทพดออกไปเชนเสยงสง–ตำา
เสยงหวน เสยงตะโกน เสยงทขาดเปนหวง ๆ
เปนตน
2.3 เลอกศกษาและวเคราะหอวจนภาษา
เฉพาะบรบทของคพระนาง
3. ขนนำาเสนอขอมล
3.1 นำาผลการวเคราะหนำาเสนอขอมล
แบบพรรณนาวเคราะหพรอมยกตวอยางประกอบ
3.2 สรปผลการศกษาและอภปรายผล
ผลการศกษา
การศกษาอวจนภาษาของคพระนาง ใน
นวนยายพาฝนสรปตามแนวคดของลกษณะการ
ใชอวจนภาษาของสวนตยมาภยไดดงตอไปน
เทศภาษา
เทศภาษาหมายถงภาษาทปรากฏขนจาก
ลกษณะของสถานททำาการสอสาร
ตวอยางท1
มนตราเรมรสกตว ดวยรสกเยน ทใบหนา
และหนาอกทเขาใชผาชบนำาไลเบา ๆ เธอคอย ๆ
ลมตาขน และทนททเธอเหนหนาเขาทกมหางอย
เพยงแคคบ กลกพรวดขนอยางตกใจทนท (ขอ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 89 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เสนอ.2552:2)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนเทศภาษาแสดงระยะหาง ของ
บคคล คอ เธอเหนหนาเขาทกมหาง อยเพยงแค
คบ ซงเปนการคาดคะเนระยะ วาอยใกลกนมาก
จนเกดอาการภาษาตามมา คอการลกพรวดขน
อยางตกใจ
ตวอยางท2
รพลมตวลงนอนเคยงขางเธออกครง และ
กอดเธอไวมนตราเหมอนจะไดไออนจากกายเขา
เพยงคร เธอกหลบเงยบอยในออมกอดเขาและ
เขากหลบสนทลงจรง ทงท ยงกอดเธออย (ความ
เขาใจของมนตรา.2552:4)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนเทศภาษาคอรพลมตวลงนอน
เคยงขางเธออกครงประกอบกบมนตรารสกไดรบ
ไออนจากอกฝายดวยออมกอด จงยงแสดงความ
ใกลชดของตวละครทสนทแนบแนนขนอก
ตวอยางท3
เมอเธอเรงฝเทาออกวงและแทบจะลำาหนา
เขาไปเขาตองรงกายเธอไวใหหยดรอ
“มนอยา....มนมนหยดกอน”
(เสนหา.2552:13)
จากตวอยางบทสนทนาของค พระนาง
มอวจนภาษาทเปนเทศภาษาคอเมอเธอเรงฝเทา
ออกวง และแทบจะล�าหนาเขาไป แสดงระยะ
หางของตวละครทอกคนเกอบจะแซงหนาดงนนตว
ละครจงอาจอยในระดบเดยวกนหรอใกลเคยงกน
มากเพราะดวยบรบทตอมาฝายชายกสามารถรง
กายฝายหญงไวได
กาลภาษา
กาลภาษาหมายถงการใชเวลาเพอแสดง
เจตนาของผสงสารทจะกอใหเกดความหมายเปน
พเศษอยางใดอยางหนงแกผรบสารเชนยามกลาง
คน ยามเชา และการกำาหนดระยะเวลาทแนนอน
เปนตน
ตวอยางท1
แสงสวางยามเชาลอดเขามาจากมานบงตา
สขาวทำาใหหองสวางเรองขนมนตรารสกตวและ
คอยๆลมตารสกวามอของตวเองมมอของใคร
จบอยและรสกอดอดเหมอนกบถกรดรงจนตอง
พยายามพลกกาย
(ความเขาใจของมนตรา.2552:4)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทแสดงเวลาชดเจนคอแสงสวางยาม
เชาและลกษณะการเปลยนแปลงของสถานทอน
เกดจากแสงสวางนนคอท�าใหหองสวางเรองขน
เมอยอนไปถงสภาพกอนหนาทยงมดอย
ตวอยางท2
รพปลกใหมนตราตนแตเชามดพาสาวนอย
ไปขจกรยานเลนรอบๆสวนทกวางใหญไพศาล
พาเธอไปนงทเนนเขาทมหญาขนเขยวขจละออง
หมอกทปกคลมหบเขา เหมอนทะเลหมอกลอย
ออยองงดงามมนตราตนเตนมากมายกบภาพตรง
หนา(หวานรก.2552:11)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนกาลภาษาแสดงเวลา คอ คำาวา
เชามด นอกจากนนในบรรยากาศของละออง
หมอกทปกคลมหบเขา กเปนกาลภาษาบอก
สภาพภมอากาศในยามเชาทจะพบเหนตามชวง
เวลา
ตวอยางท3
ยามคำาเมอพระอาทตยกำาลงจะลบ ขอบฟา
รพพาเธอมายนทระเบยง และสง กลองถายรปให
“ผมเพงนกได มนอยากถายรปมย...อะถายภาพ
ววสวยๆไวจะ”(หวานรก.2552:11)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทแสดงเวลาชดเจนคอยามค�าและการ
บรรยายลกษณะของพระอาทตยก�าลงจะลบขอบ
ฟาซงเปนสญลกษณบงบอกเวลาเยนๆ หรอใกลคำา
เนตรภาษา
เนตรภาษา หมายถง การใชดวงตา หรอ
สายตาเพอสออารมณ ความร สกนกคด ความ
90 วรางคณา เสนสมอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
ประสงคและทศนคตบางประการในตวผสงสารเชน
การคอนการชำาเลองนำาตาไหลเปนตน
ตวอยางท1
“จะไปบานมยจะพาไป”
สายตาเธอมประกายยนดขนทนทแตแลว
กเอยออกมา
“เออ...แตวาอยาเลยคะไปทำาธระของคณด
กวา”(มากรงเทพฯ.2552:6)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนางมอวจ
นภาษาทเปนเนตรภาษา คอ สายตาเธอ ม
ประกายยนดขนทนทแสดงลกษณะของแววตาท
มความยนดหรอดใจ หลงจากไดฟงประโยค ท
ตองการไดยน
ตวอยางท2
“ฮอ...เพราะครงแรกมนมเซกสเกดขนมา
กอนและผมกไมไดรกเขามากอนมนกเลยไมตอง
บอกมนเลยเวลาทจะบอกไปแลว”
“แลวกบมนไมเลยเวลาทจะบอกเหรอคะ”
เธอถามเขาดวยดวงตาทคนหาความจรง
“มน...ผมอยากบอกคณ วาผมทงรก ทง
เสนหาปรารถนาคณจรงๆ ”(หวานรก.2552:11)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนางมอวจ
นภาษาเกดขนในขอความทวา เธอถามเขาดวย
ดวงตาทคนหาความจรง ซงโดยปกตแลวการ
ถามตองใชในกรณเปนคำาพด แตผเขยนใชดวงตา
หรอเนตรภาษาในการสอสายตาแทนประโยค
คำาถามดวยถอยคำาเพอตองการคำาตอบ
ตวอยางท3
เธอเพยงพยกหนาแตดวงตาเธอยงเบกคาง
มองเขาดวยสายตาประหวนพรนพรง รพจำาตอง
ขบรถออกมาจากตรงนนและอยากใหถงกรงเทพฯ
เรวทสด เขาปรายตามองเธอ ทนงเงยบอยตลอด
เวลา(เหตเกดขนอก.2552:28)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนเนตรภาษา คอดวงตาเธอยง
เบกคางมองเขาดวยสายตาประหวนพรนพรง
ทงนคำาวา“เบกคาง”เปนอาการตกใจชวขณะรวม
ทง“ประหวนพรนพรง”ทแสดงลกษณะความกลว
หรอหวนเกรงกบเหตการณทเกดขนนอกจากนน
ยงมคำาวาปรายตาคอแอบมองหรอเหลมองเพอ
ไมใหอกฝายรตววากำาลงมองอย
สมผสภาษา
สมผสภาษาหมายถงการใชสมผสดวยสวน
ตางๆ ของรางกายเพอสอความรสกและอารมณ
รวมทงความปรารถนาทฝงลกอยในใจของผสงสาร
ไปยงผรบสาร เชน การกอด การลบไล การแตะ
เบาๆเปนตน
ตวอยางท1
มนตราใจเตนระทกจนเหมอนมกลองรวเรา
อยในอกเมอเขากมลงจบอยางดดดมนงนานและ
เรมทจะซกไซปลายจมกโดงแหลมลงบน ซอกคอ
เบาๆมอเลอนมาประคองแผนหลงเธอไวลบไล
ระเรอยลงไปจนถงเอวปลดผาผกเอวบนเสอคลม
ของเธอออกจากกายเหลอเพยงชดนอนสชมพออน
เนอละเอยดนมเทานน กายเธอสนสะทานจนรพ
รสกเมอเขาเลอนมอโลมไล
จากตวอยางบทพรรณนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนสมผสภาษาชดเจนไดแก
ซกไซปลายจมก โดงแหลม ลงบนซอกคอ
เบาๆ มอเลอนมาประคองแผนหลงเธอไวลบไลระ
เรอยลงไปจนถงเอว กายเธอสนสะทานจนรพรสก
เมอเขาเลอนมอโลมไล (ไมมปาฏหารยสำาหรบ
มนตรา.2552:10)
ตวอยางท2
เธอเขามาดงแขนเขาใหลกขน เขากลบดง
ตวเธอจนลมไปบนทนอนดวยกน หอมแกมกรน
หอมทงสองขาง และแกลงไลปลายคางใหหนวดส
กบซอกคอ จนมนตราดนหน เขากยงแกลงซกไซ
ทงสองยงคงแกลงกนอยบนเตยงเธอลกขนตงหลก
และใชหมอนฟาดเขา เขาโถมเขารวบตวเธอไว
กอดรดฟดเหวยงเธออยบนเตยง (เวทมวยหญง.
2552:14)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนสมผสภาษาหลายลกษณะ เชน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 91 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
การดงแขนการดงตวการหอมแกมการไลปลาย
คาง การซกไซ การรวบตวมากอด นอกจากนน
กรยาหนวดสกบซอกคอทำาใหเหนการสมผสท
ชดเจนรวมถงมการใชคำาคลองจองคอกอดรด
ฟดเหวยงแสดงการหยอกลอกนของครก
ตวอยางท3
เธอมองหนาเขานงๆจองตาเขาจนปลาย
จมกชนปลายจมกของเขาอยคร หนง (ความลบ
แตก.2552:17)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนสมผสภาษาคอปลายจมกชน
ปลายจมก แสดงอวยวะของทงสองฝายทสมผส
กนดวยความหวนไหวและความรกทมตอกน
อาการภาษา
อาการภาษา หมายถง การใช การ
เคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายเพอสอสารเชน
การใชมอสหนาทาทางเปนตน
ตวอยางท1
“เออ...ไมทราบสคะแตมนคงไมอายหรอก
คะยงไงกคงตองอายอยด”
“ผวเมยกนพออยดวยกนจนชนกจะไมอาย
กนหรอกถาไมเชอตองลองดนะ”
คำาวาผวเมยทำาใหเธอยงรสกหนาชาวบวาบ
แดงกลำาและพยายามขมอายเบยงกายออกจากออม
กอดของเขา(วนนเธอบอกรกหรอยง.2552:9)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนอาการภาษา แสดงอาการหนา
ชาวบวาบทงนขอความนอาจเกดในภาวะอารมณ
โกรธกไดแตในบรบทนเมอมคำาวาแดงกล�าตาม
มาจงเปนอาการเขนอายตอบคคลทอยตรงหนา
ตวอยางท2
เขาเอ ยจบตรงเขาจบบาเธอไวทงข าง
มนตรามสหนาตระหนกเธอไมเคยเหนสหนาโกรธ
เกรยวขนาดนของเขาเลยสกครง ดวงตา ทเคย
หวานกรมกรมยามทอยในอารมณรกบดนดกราว
เหยมเกรยม จบร างเธอเหวยงลงบน ทนอน
กระชากชดแซกตวสวย จนเธอเหมอน จะไดยน
เสยงมนฉกขาดและมนกหลดออกจากรางกระเดน
หวอไปปะทะกบฝาหองรวงลงสพน(มนตราโดนลง
ทณฑ.2552:18)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนอาการภาษาหลายอยาง โดย
เปนการแสดงสหนาและอารมณแหงความเกรงกลว
ของมนตราและความโกรธของอกฝายเชนสหนา
ตระหนกสหนาโกรธเกรยวรวมไปถงลกษณะ
ของใบหนาดกราว เหยมเกรยมตลอดจนการ
แสดงกรยาทรนแรง เชน จบรางเธอเหวยง
กระชากชดแซกหรอแมแตการทวตถกระเดน
หวอไปปะทะกบฝาหองรวงลงสพน
ตวอยางท3
มนตราโกรธจนตวสนเธอตะโกนใสหนาเขา
ทนท“มนไมรอยากคดอยากทำาอะไรกทำาเถอะคะ
มนบอกอะไรไมได เพราะวามนไมร เขาใจมย”
(ความรสกเจบแคนของรพ.2552:23)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนางมอวจ
นภาษาทเปนอาการภาษาคอมนตราโกรธจนตว
สน แสดงภาวะอารมณท โกรธมากเมอ เจอ
เหตการณทไมคาดคด จนมอาการ “ตวสน” ซง
เปนการโกรธจนควบคมอารมณไมอย
วตถภาษา
วตถภาษาหมายถงการใชและเลอกวตถ
สงของมาใชเพอแสดงใหทราบถงความหมายบาง
อยางเชนการแตงกายเครองประดบตางๆเปนตน
ตวอยางท1
เธอรบนงลงใหฟองสบปดบงรางไว เขาเขา
มาใชฟองสบลบไลใหทวรางเธอใชมอชอนฟองสบ
ในอางขนเลนและเรมปายตามตวเขาอยางนกสนก
(เสนหา.2552:13)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนวตถภาษาคอฟองสบทปรากฏ
อยในบทบรรยายหลายครง โดยนำามาใชเปนวตถ
สำาหรบสอความหมาย การนำามาปดบงรางกายท
เปลอยเปลาในขณะอาบนำารวมไปถงการนำาฟองสบ
มาลบไลและชอนเลนเพอเปนการยวยวนอกฝาย
92 วรางคณา เสนสมอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
ตวอยางท2
มนตรานอนหลบตานงอยบนเตยงในหอง
พเศษเธอหลบสนทเมอหมอฉดยาคลายเครยดให
เมอเธอทอและรองโวยวาย กรดเสยงดวยความ
หวาดกลวอยหลายครงรพเขามานงอยทขางเตยง
จบมอเธอไว(ความบอของมน.2552:15)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนวตถภาษาคออยบนเตยงใน
หองพเศษดวยบรบทหลงทบอกวาเธอหลบสนท
เมอหมอฉดยาคลายเครยดใหทำาใหทราบวามนตรา
อยพกรกษาตวอยในหองพเศษ ของโรงพยาบาล
โดยไมตองอธบายหรอชแจงใหทราบวาทนคอโรง
พยาบาลเพราะมการใชวตถภาษาเปนตวกำาหนด
สถานทนนเอง
ตวอยางท3
เสยงโทรศพทของมนตราทอยบนทนอนดง
ขน เธอเงยมองหนารพนดหนง และเดนไปหยบ
โทรศพทเธอยนมองเบอรนงๆ และคดอยางสบสน
กอนทเธอจะตดสนใจรบ รพเดนมาควาโทรศพท
จากเธอไปดเบอร และกดรบสายทนท (ความรสก
เจบแคนของรพ.2552:23)
จากตวอยางบทบรรยายของคพระนางม
อวจนภาษาทเปนวตถภาษาคอ โทรศพททเปน
ชนวนเหตใหเกดอารมณความรสกตาง ๆ เชน
ความกงวลทกลวคนรกเขาใจผด ความคดสบสน
วาจะรบหรอไม การตดสนใจควาโทรศพทเพอกด
รบใหรบรวาปลายสายคอใคร
ปรภาษา
ปรภาษาหมายถงการใชนำาเสยงประกอบ
ถอยคำาทพดออกไปเชนเสยงสง–ตำาเสยงหวน
เสยงตะโกนเสยงทขาดเปนหวงๆเปนตน
ตวอยางท1
“เธอเนยนะจะมาเปนผจดการไร หรอวา
คณยาสงเธอมาใหฉนอกคน”
เขาเอยขนดวยเสยงเรยบเยนพอกบสหนา
ของเขา(ปฏบตการ.2552:1)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนปรภาษาคอเสยงเรยบเยนซง
เปนลกษณะของเสยงทไมมอารมณหรอความรสก
ปะปนนอกจากนนคำาวา“เยน”ยงเขามาเนนเสยง
เรยบใหดนาเกรงขามรวมทงมการเปรยบเทยบเขา
กบสหนาของตวละครใหเหนความสมพนธกนของ
เสยงและสหนาไดชดเจนขน
ตวอยางท2
“มนจะไปเขาหองนำาคะ”
เธอเอยเบาๆ เสยงยงเครอสะทานผละจาก
เขาเดนเขาไปหองนำาสดหรทนท และพงประตไว
นงๆ(โรงแรมรมแมนำา.2552:7)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนปรภาษา คอ เธอเอย เบาๆ
เสยงยงเครอสะทานซงแสดงอาการโศกเศราอน
ผานการรองไหหนกมา ทำาใหยงมเสยงเครอปน
สะอนและรางกายสนสะทาน
ตวอยางท3
“คณพคณพชวยมนดวย”
เธอกรดเสยงรองลนหอง และลกพรวดขน
ทนท เขาเขารวบตวเธอกอดไว ลบหลง เบา ๆ
(ความบอของมน.2552:15)
จากตวอยางบทสนทนาของคพระนาง ม
อวจนภาษาทเปนปรภาษาคอเธอกรดเสยงรอง
ลนหองแสดงอาการขอความชวยเหลอจากบรบท
ข างต น สะท อนภาพตวละครทกำาลงเผชญ
เหตการณทโหดรายหรอหวาดกลวกบสงใดสงหนง
จนตองกรดเสยงหรอกรดเสยงดงดวยความตกใจ
สรป
จากการศกษาอวจนภาษาของคพระนางใน
นวนยายพาฝนเรองเลหสวาททาสรกสรปไดวา
ผเขยนมการใชอวจนภาษาทง7ประเภทคอเทศ
ภาษากาลภาษาเนตรภาษาสมผสภาษาอาการ
ภาษาวตถภาษาและปรภาษาซงอวจนภาษาเหลา
นจะปรากฏในบทบรรยาย บทสนทนา เกยวกบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 93 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
กรยาและอารมณตางๆ ของตวละครสภาพบรบท
ทางสงคมรวมถงวตถสงของตางๆ ในชวตประจำา
วนดวย
อวจนภาษาทปรากฏมลกษณะการใชภาษา
ดงน
1. เทศภาษาผเขยนใชภาษาทแสดงใหเหน
ระยะหางระหวางบคคลในบรบทเชนความใกลชด
ความหางไกล
2. กาลภาษา ผเขยนใชภาษา ทแสดงให
เหนสภาพวนเวลาตางๆ เชนเชามดรงสางรวม
ถงมการใชสภาพภมอากาศบอกลกษณะการคาด
คะเนเวลาเชนหมอกหนาแสงรำาไร
3. เนตรภาษา ผเขยนใชภาษา บรรยาย
ลกษณะของการใชดวงตาเปนสอในการบอกความ
หมายเชนดวงตาหวานเยมกรมกรมการจองมอง
เพอหาคำาตอบ
4. สมผสภาษา ผ เขยนใชสมผส ภาษา
บรรยายถงกรยาการสมผสสวนตางๆ ของรางกาย
เชนการสมผสหรอถกเนอตองตวกนของคพระนาง
5. อาการภาษา ผเขยนใชภาษา บรรยาย
ถงกรยาและพฤตกรรมของคพระนางเพอแสดงให
ทราบถงอารมณและความรสกนกคดตาง ๆ เชน
ดใจเสยใจหวงใยตกใจโศกเศราอาลยอาวรณ
ทำาใหทราบถงบคลก ลกษณะนสยของตวละคร
เชนการทำาสหนาทาทาง
6. วตถภาษาผเขยนใชภาษาทมวตถภาษา
เกยวของเพอบอกบรบทของสงคมในเวลานน ๆ
เชนการแตงกายของคพระนางสงของในสถานท
ตางๆ
7. ปรภาษา ผเขยนใชภาษาทมการใชนำา
เสยงประกอบการพดเชนการตวาดกองเสยงกราว
เสยงเยน
อภปรายผล
จากการศกษาลกษณะการใช อวจนภาษา
ของคพระนางในนวนยายพาฝน เรอง เลหสวาท
ทาสรกพบวาอวจนภาษาทปรากฏในเรองมากทสด
ไดแก สมผสภาษา และอวจนภาษา ซงเปนสวน
สำาคญใน การบรรยายและอธบายลกษณะการกระ
ทำาของบคคลไดอยางชดเจนสมผสภาษาทำาใหเหน
การเคลอนไหวของรางกายในอรยาบถตางๆสวน
อาการภาษากทำาใหรภาวะทางจตใจของตวละคร
ในดานอารมณและความรสกนอกจากนนอวจนภา
ษาดานอนๆกมสวนชวยใหเรองราวในนวนยาย
ดำาเนนไปอยางไดอรรถรส โดยเฉพาะนวนยายพา
ฝนหรอนวนยายโรแมนตกทเนนเรองราวความรก
ของคหนมสาวแตละฉากมกสอดแทรกบทชวนฝน
ทมการถกเนอตองตวหรอการสมผสกนของค
พระนางทำาใหเปนทชนชอบและชวนตดตามหาก
พจารณาตามเพศและวยแลวนน อาจกลาวไดวา
เพศหญงวยรนหรอแมแตวยทำางานโดยเฉพาะผอย
ในสถานะโสดจะนยมอานนวนยายประเภทนเปน
จำานวนมากเชนเดยวกบนวนยายของบษบาพาฝน
ทตอบรบกระแสโลกในการถายทอดตวอกษรผาน
โลกออนไลนเหมาะสำาหรบหนอนหนงสอในยคสมย
ทเทคโนโลยเขาถงแทบทกหยอมหญา ดงนน
เหตผลสำาคญในการเลอกนวนยายเรองเลหสวาท
ทาสรก ของบษบาพาฝนมาใชในการศกษา คอ
จำานวนของผเขาชมซงเปนตวชวดใหเหนถงความ
นยมของผอานทำาใหอธบายไดวาตราบใดทมนษย
ยงใชอวจนภาษาควบคกบวจนภาษา นวนยาย
ประเภทนจะยงคงอยและไดรบการพฒนาดานการ
ใชภาษา จากนกเขยนรนใหมทมจนตนาการและ
ศลปะในการสรางสรรคสบตอไป
94 วรางคณา เสนสมอวจนภาษาของคพระนางในนวนยายพาฝน
เอกสารอางอง
เจอสตะเวทน.(2510).ศลปะการประพนธ.พระนคร:อกษรเจรญทศน.เดกด. (2552).เลหสวาททาส
รก.(ออนไลน).แหลงทมา:http://my.dek-d.com/intuon55/writer/.
ประภาศรสหอำาไพ.(2531).การเขยนแบบสรางสรรค.กรงเทพฯ:โอเดยนสโตร.
สถาพรบคส. (2558).สมภาษณนกเขยน.(ออนไลน).แหลงทมา:http://www.satapornbooks.co.th/.
สวนตยมาภย.(2526).การสอสารของมนษย.กรงเทพฯ:คณะนเทศศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม:กรณศกษาลกคาธ.ก.ส.
SavingsofAgriculturalHouseholds:Acasestudyofcustomersofthe
Bank for Agriculture and Agricultural Cooperatives
ศราวฒศรทอง1, โยธนแสวงด2
SarawutSrithong1,YothinSawangdee2
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรมระหวางครว
เรอนทมหนสนในระบบกบครวเรอนทมหนสนนอกระบบและเพอคนหาปจจยทมผลตอการออมของครว
เรอนภาคเกษตรกรรม ดวยระเบยบวธวจยเชงปรมาณ โดยทำาการศกษาขอมลทตยภมทเกบดวย
แบบสอบถามจากโครงการวจยปญหาหนนอกระบบของเกษตรกรไทยพ.ศ.2554โดยใชวธการสมตวอยาง
แบบหลายขน ไดขนาดตวอยางทงสน 4,213 ครวเรอน และใชการวเคราะหดวยสถตพรรณาและการ
วเคราะหการถดถอยโลจสตกแบบสองกลม
ผลการศกษาพบวาครวเรอนภาคเกษตรกรรมสวนใหญรอยละ84.8มการออมซงอยในรปแบบ
สนทรพยทางการเงนหรอรปแบบทเปนการลงทนครวเรอนทมหนสนในระบบจะมโอกาสในการออมมากกวา
ครวเรอนทไมมหนสนในระบบสวนครวเรอนทมหนสนนอกระบบจะทำาใหโอกาสในการออมลดลงและปจจย
ทมผลตอการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม อยางมนยสำาคญทางสถต ไดแก ระดบการศกษาของ
หวหนาครวเรอนความเพยงพอของรายไดการมหนสนในระบบการมหนสนนอกระบบการมอาชพเสรม
การไดรบเงนสงกลบจากผยายถนการเปนเจาของทดนทำาการเกษตรเนอททำาการเกษตรและการประสบ
ปญหานำาทวม
ค�าส�าคญ: การออม,ครวเรอนภาคเกษตรกรรม,ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร
Abstract
Thepurposesofthisresearchweretostudyandcomparemonetarysavingsofagricultural
households.Specifically,thestudyfocusedonfactorsthataffectthesavingsofagriculturalhouseholds
withformaldebtandagriculturalhouseholdswithinformaldebt.Theresearchwasbasedona
quantitativeapproachwiththesupportofsecondarydatafromtheinformaldebtproblemshown
1 นกศกษาหลกสตรปรญญาโท, สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล2 รองศาสตราจารย, สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล1 Graduate student, Institute for Population and Social Research, Mahidol University 2 Associate Professor, Institute for Population and Social Research, Mahidol University
96 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
inaThaiagriculturalistssurveyof2011.Asampleof4,213agriculturalhouseholdswasselected
withmulti-stagestratifiedrandomsampling.Thedatawereanalyzedbyusingdescriptivestatistics
andbinarylogisticregression.
Theresultsshowedthatagriculturalhouseholdshadsavingof84.8percentdividedbetween
financialassetsandinvestments.Agriculturalhouseholdswithformalloanshadbetteropportunities
tosavethanthosewithoutformalloans.Householdswithinformalloanshadreducedabilityto
save. The independent variables affecting the agricultural household savings with statistical
significancewereeducationofhouseholder,sufficiencyofhouseholdincome,havingformaldebt
and informal debt, an extra job, remittance frommigrants, agricultural land ownership status,
agricultureareaandfloodproblems.
Keywords: Saving,AgriculturalHouseholds,BankforAgricultureandAgriculturalCooperatives
บทน�า
ประเทศไทยเปนประเทศทกำาลงพฒนายอม
มความสนใจในการลงทนในทก ๆ ดาน เชน
อตสาหกรรมเกษตรกรรมการบรการและการทอง
เทยว การคมนาคมขนสง การศกษา พลงงาน
เปนตนโดยเฉพาะการลงทนในระยะยาวยงจำาเปน
ตองอาศยแหลงเงนทนจำานวนมากดงนนแหลงเงน
ทนทสำาคญของประเทศจงมาจากเงนออมภายใน
ประเทศ(Domesticsaving)และเงนออมจากตาง
ประเทศ(Foreignsaving)ซงประเทศทประสบผล
สำาเรจในการพฒนาเศรษฐกจลวนเปนประเทศทม
เงนออมภายในประเทศอยในระดบทสงพอทจะ
รองรบการลงทนภายในประเทศ ดงตวอยางเชน
ประเทศสงคโปรทมสดสวนของการออมในประเทศ
เบองตนอยในระดบทสงการออมกบการลงทนของ
ประเทศไทยตงแตปพ.ศ.2550ถงพ.ศ.2554พบ
วา ชองวางระหวางการออมกบการลงทนมคาเปน
บวกมาโดยตลอด กลาวคอ มการออมรวมใน
ประเทศมากกวาการลงทนในประเทศจนกระทงป
พ.ศ.2555ชองวางระหวางการออมกบการลงทน
มคาตดลบแมวาสดสวนของการออมตอGDPจะ
คอนขางคงทกตามปญหาชองวางการออมกบการ
ลงทนทเกดขนอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพทาง
เศรษฐกจของประเทศไทย(สำานกนโยบายการออม
และการลงทน, 2558) หากพจารณาสถานการณ
การออมของประเทศ พบวา การออมรวมของ
ประเทศไทยพ.ศ.2550ถงพ.ศ.2555คอนขาง
คงท โดยในปพ.ศ.2555มมลคาการออมเทากบ
3,460.18พนลานบาท เพมขนจากปพ.ศ. 2554
รอยละ10.4ทมมลคาการออม3,147.74พนลาน
บาท หากพจารณาเฉพาะการออมของภาคครว
เรอนพบวาสดสวนการออมภาคครวเรอนคอนขาง
คงทคดเปนรอยละ37.4ในปพ.ศ.2555กลาวได
วาการออมภาคครวเรอนมมลคามากกวา1ใน3
ของการออมรวมทงประเทศ (สำานกนโยบายการ
ออมและการลงทน,2558)ดงนนการออมของภาค
ครวเรอนจงมความสำาคญตอการพฒนาระบบ
เศรษฐกจของประเทศเปนอยางมาก
หากพจารณาสดส วนแรงงานในภาค
การเกษตรกรรมตลอดชวง 22 ปทผานมาพบวา
แรงงานภาคเกษตรกรรมมแนวโนมลดลงอยางตอ
เนองกลาวคอ ในป พ.ศ. 2553 แรงงานในภาค
การเกษตรกรรมมสดสวนสงถงรอยละ63.3ของผ
มงานทำารวมแตในปพ.ศ.2555สดสวนกลบลดลง
เหลอเพยงรอยละ 42.1 นอกจากนยงพบวากลม
แรงงานอายตงแต40ปขนไปมแนวโนมสงขนอยาง
ตอเนอง แตกลมแรงงานทมอายตงแต 15-39 ป
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 97 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
กลบมแนวโนมลดลงโดยเฉพาะกลมแรงงานรนใหม
ทมอายระหวาง 15-24 ป ทมแนวโนมลดลงอยาง
รวดเรว (กรวทย ตนศร, 2555) จากสำามะโน
การเกษตรปพ.ศ.2556พบวาในชวง10ปทผาน
มา ผถอครองทำาการเกษตรสวนใหญมระดบการ
ศกษาสงขน กลาวคอ แรงงานภาคเกษตรกรรมท
สำาเรจการศกษาระดบมธยมศกษา มสดสวนเพม
มากขนจากปพ.ศ.2546ทรอยละ9.3เปน16.4
ในปพ.ศ.2556เมอพจารณาหนสนของครวเรอน
ผถอครองทำาการเกษตรพบวารอยละ47.2มหน
สนเพอการเกษตร ซงสวนใหญกยมจากธนาคาร
เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร(ธ.ก.ส.)รอง
ลงมาคอ กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต
และสหกรณ/กลมเกษตรกรตามลำาดบ(สำานกงาน
สถตแหงชาต, 2556) เมอพจารณากำาลงแรงงาน
ของประเทศไทยพบวาประมาณ1ใน3ของกำาลง
แรงงานทงประเทศอยในภาคเกษตรกรรม และ
มากกวารอยละ60เปนแรงงานนอกระบบทยงขาด
หลกประกนทางสงคม ทงในเรองหลกประกนทาง
รายไดและหลกประกนเมอยามชราภาพ(สำานกงาน
สถตแหงชาต,2555)
ผลจากการพฒนาทางเศรษฐกจทมงเนนการ
พฒนาดานอตสาหกรรมเปนหลก อกทงการ
เปลยนแปลงทางโครงสรางประชากรและภาวะ
เศรษฐกจในปจจบนทำาใหโครงสรางการจางงานและ
โครงสรางครอบครวเปลยนแปลงไปตามแตละพนท
อาจกระทบถงการออมและการลงทนทลดลง ใน
ขณะเดยวกนแรงงานในภาคเกษตรกรรมสวนใหญ
เปนแรงงานนอกระบบทยงขาดหลกประกนทาง
สงคม และมความเสยงในเรองความมนคงในชวต
และอาจเปนภาระของรฐบาล ในอนาคต การสง
เสรมใหครวเรอนภาคเกษตรกรรมมการออมเพม
ขนจงเปนหนทางหนงทจะชวยใหเกษตรกรมหลก
ประกนและความมนคงในชวต นอกจากนยง
เปนการสรางวนยในการออมในระดบครวเรอนและ
ระดบประเทศ เกษตรกรสามารถพงพาตนเองได
และประเทศมแหลงเงนทนทเพยงพอ
นโยบายในการสงเสรมการออมในภาค
เกษตรกรรมของรฐบาลในชวงทผานมา มหลาย
หนวยงานทมบทบาททงภาครฐและเอกชน เชน
ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร
กล มออมทรพยเพอการผลต กองทนหม บ าน
ธนาคารหมบานชมนมสหกรณเครดตยเนยนแหง
ประเทศไทย เปนตน โดยเฉพาะธนาคารเพอ
การเกษตรและสหกรณการเกษตร(ธ.ก.ส.)กอตง
ขนตงแตป พ.ศ. 2509 โดยมวตถประสงคเพอให
ความชวยเหลอทางดานการเงนแกเกษตรกรกลม
เกษตรกร และสหกรณการเกษตร สำาหรบการ
ประกอบอาชพเกษตรกรรมหรออาชพทเกยวเนอง
กบเกษตรกรรมเพอเพมรายไดหรอพฒนาคณภาพ
ชวตของเกษตรกรหรอครอบครวของเกษตรกร
ดวยเหตผลทงหมดดงทกลาวมา ทำาใหผ วจย
ตองการศกษาเรองการออมของครวเรอนภาค
เกษตรกรรมลกคาธ.ก.ส.
วตถประสงคการวจย
1) เพอศกษาเปรยบเทยบการออมของครว
เรอนภาคเกษตรกรรมทมหนสนในระบบและนอก
ระบบ
2) เพอศกษาและวเคราะหปจจยทมผลตอ
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม
ขอบเขตการศกษาวจย
การศกษาเรองการออมของครวเรอนภาค
เกษตรกรรมเปนการศกษากลมครวเรอนทมรายได
หลกจากการประกอบอาชพในภาคการเกษตรทอย
ในพนทการศกษาของโครงการวจยเรองปญหาหน
นอกระบบของเกษตรกรไทยปพ.ศ.2554ซงดำาเนน
การโดยสถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลย
มหดล โดยทำาการสำารวจขอมลระดบหมบานและ
ขอมลระดบครวเรอนสำาหรบการศกษาในครงนเลอก
ใชเฉพาะขอมลระดบครวเรอนเนองจากมขอคำาถาม
98 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ทเกยวของสามารถสะทอนใหเหนภาพเกยวกบการ
ออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม
วธวจย
การศกษาเรองการออมของครวเรอนภาค
เกษตรกรรม เปนการศกษากลมครวเรอนทมราย
ไดหลกจากการประกอบอาชพในภาคการเกษตรท
เปนลกคาของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ
การเกษตร(ธ.ก.ส.)จากขอมลทตยภมของโครงการ
วจยเรองปญหาหนนอกระบบของเกษตรกรไทย
ป พ.ศ. 2554 ซงดำาเนนการโดยสถาบนวจย
ประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล โดยใช
ระเบยบวธเชงปรมาณ(QuantitativeApproach)
แหลงขอมล
ใชขอมลทตยภมจากการสำารวจโครงการวจย
เรองปญหาหนนอกระบบของเกษตรกรไทยปพ.ศ.
2554 โดยสถาบนวจยประชากรและสงคม ในพนท
ดำาเนนงานของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ
การเกษตรและทำาการเกบขอมลระดบหมบานและ
ระดบครวเรอน สาเหตในการเลอกแหลงขอมลดง
กลาว เนองจากแหลงขอมลมข อมลทสะทอน
พฤตกรรมการออม รปแบบ และวตถประสงคของ
การออมในครวเรอนสอดคลองกบวตถประสงคของ
การศกษา อกทงขอมลชดดงกลาวใชวธการส ม
ตวอยางโดยอาศยความนาจะเปน (Probability
random sampling) กลาวคอ หนวยตวอยางใน
ประชากรทกหนวยมโอกาสทจะถกเลอกเทากนสงผลด
ทงในแงการเปนตวแทน(Proxy)และความครอบคลม
(Coverage) และขนาดตวอยางทมากพอสำาหรบการ
วเคราะหแบบพหระดบ(Multi-levelanalysis)
ประชากรและกลมตวอยาง
ประชากรทใชในการศกษาครงนคอครวเรอน
ภาคเกษตรกรรมทอย ในพนทดำาเนนงานของ
ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร
(ธ.ก.ส.)ในจงหวดทมจำานวนหนสนทงในและนอก
ระบบสงทสด20จงหวดจากนนทำาการสมจงหวด
เพอเปนตวแทนของภมภาคไดแกเหนอตะวนออก
เฉยงเหนอกลางใตตะวนออกและตะวนตกดวย
วธการสมแบบงายจำานวน 6 จงหวด ในแตละ
จงหวดทำาการสมตวอยางดวยวธการสมตวอยาง
แบบหลายขนตอน (Multi-Stages Stratified
RandomSampling)โดย
ขนท1ในแตละจงหวดทำาการสมเลอกอำาเภอ
ขนท2ในแตละอำาเภอทำาการสมเลอกตำาบล
ขนท3ในแตละตำาบลทำาการสมเลอกหมบาน
ดำาเนนการเกบขอมลทกครวเรอนทประกอบ
อาชพเกษตรกรรมเปนหลกในหมบานทตกเปน
ตวอยาง ไดครวเรอนตวอยางทงสน 4,213 ครว
เรอนจาก55หมบานดงรายละเอยดในตาราง1
ตาราง1 จำานวนครวเรอนภาคเกษตรกรรม
ตวอยาง
จงหวด จ�านวน
หมบาน
จ�านวนครว
เรอน
กาญจนบร 10 621
เพชรบรณ 8 420
นาน 9 860
สระแกว 9 782
กาฬสนธ 9 898
สงขลา 10 632
รวม 55 4,213
เครองมอทใชในการวจย
การศกษาวจยครงนใชแบบสอบถามของ
โครงการวจยเรองป ญหาหนนอกระบบของ
เกษตรกรไทยโดยสถาบนวจยประชากรและสงคม
มหาวทยาลยมหดล ดำาเนนการสำารวจในป พ.ศ.
2554 ประกอบดวยแบบสอบถามขอมลระดบ
หมบานและแบบสอบถามขอมลระดบครวเรอน
สำาหรบการศกษาครงนไดเลอกใชแบบสอบถาม
ขอมลระดบครวเรอนเฉพาะขอคำาถามทเกยวของ
และครอบคลมตวแปรทสนใจศกษา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 99 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
การวเคราะหขอมล
การวเคราะหขอมลใชการวเคราะหดวยสถต
เชงพรรณนา(Descriptivestatistics)ไดแกความถ
รอยละและการวเคราะหดวยสถตเชงอนมาน(In-
ferentialstatistics)ซงใชการวเคราะหการถดถอย
โลจสตกแบบสองทาง(Binarylogisticregression)
ขอจ�ากดของการวจย
การศกษาในครงน ใชขอมลของโครงการ
สำารวจปญหาหนนอกระบบของเกษตรกรไทยเปน
แหลงขอมลทตยภมอาจมตวแปรอนทนาสนใจเชน
รายไดจากการขายผลผลตทางการเกษตรรายจาย
ของครวเรอนไมไดถกเกบรวบรวมมาดวยทำาใหม
ขอจำากดในการนำาขอมลมาศกษา
กรอบแนวคดในการวจย
จากวตถประสงคของการวจยและการ
ทบทวนวรรณกรรมแนวคดทฤษฎและงานวจยท
เกยวของ สามารถสรางเปนกรอบแนวคดในการ
ศกษาการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม ซง
ประกอบดวยปจจย 3 ดาน ไดแก ปจจยดาน
ประชากรและครวเรอน ปจจยดานเศรษฐกจครว
เรอนและปจจยดานการผลตทางการเกษตรดงน
ปจจยดานประชากรและครวเรอน
-อายของหวหนาครวเรอน
-ระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน
-ขนาดของครวเรอน
-จำานวนผพงพงในครวเรอน
-จำานวนผยายถนในครวเรอน
ปจจยดานการผลตทางการเกษตร
-การเปนเจาของทดนทำาการเกษตร
-เนอททำาการเกษตร
-การประสบปญหาภยแลง
-การประสบปญหานำาทวม
-การประสบปญหาแมลงศตรพช
การออมของครวเรอนภาค
เกษตรกรรม
1.ไมมการออม
2.มการออม
ปจจยดานเศรษฐกจครวเรอน
-ความเพยงพอของรายได
-การถอครองในทอยอาศย
-การมหนสนในระบบ
-ปรมาณหนสนในระบบ
-การมหนสนนอกระบบ
-ปรมาณหนสนนอกระบบ
-การมอาชพเสรม
-ระดบทรพยสนครวเรอน
-การไดรบเงนสงกลบจากผยายถน
ตวแปรอสระ
ตวแปรอสระ
แผนภาพ1กรอบแนวคดในการวจย
100 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ผลการวจย
ผลจากการวเคราะหลกษณะการออมของ
ครวเรอนภาคเกษตรกรรม(ตาราง2)พบวาครว
เรอนภาคเกษตรกรรมสวนใหญมการออมคดเปน
รอยละ 84.8 สวนใหญเปนการออมในรปแบบ
สนทรพยทางการเงนเชนเงนสดเงนฝากประกน
ชวตเงนในกองทนตางๆคดเปนรอยละ44.2และ
รอยละ 40.6 เปนการออมในรปแบบทเปนการ
ลงทน เชน การซอทดน เครองมอเครองจกร
ทางการเกษตร
ตาราง2 จำานวนและรอยละของครวเรอนจำาแนกตามลกษณะการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม
รปแบบการออม จ�านวน(ครวเรอน) รอยละ
ไมมการออม
มการออม
-รปแบบสนทรพยทางการเงน
-รปแบบทเปนการลงทน
642
3,571
1,860
1,711
15.2
84.8
44.2
40.6
รวม 4,213 100.0
การมหนสนในระบบกบการออมของครว
เรอนภาคเกษตรกรรม(ตาราง3)พบวาการมหน
สนในระบบจะทำาใหครวเรอนมการออมเพมขนทง
ในรปแบบสนทรพยทางการเงนและรปแบบท
เปนการลงทนโดยครวเรอนทมหนสนในระบบสวน
ใหญรอยละ44.3จะมการออมในรปแบบสนทรพย
ทางการเงนสวนครวเรอนทไมมหนสนในระบบรอย
ละ43.6จะมการออมในรปแบบสนทรพยทางการ
เงนเชนกน
การมหนสนนอกระบบกบการออมของครว
เรอนภาคเกษตรกรรม พบวา การมหนสนนอก
ระบบจะทำาใหการออมทงในรปแบบสนทรพย
ทางการเงนและรปแบบทเปนการลงทนลดลงโดย
ครวเรอนทไมมหนสนนอกระบบสวนใหญรอยละ
44.5จะมการออมในรปแบบสนทรพยทางการเงน
สวนครวเรอนทมหนสนนอกระบบรอยละ43.0จะ
มการออมในรปแบบสนทรพยทางการเงนเชนกน
ตาราง3 จำานวนและรอยละการออมของครวเรอนจำาแนกตามลกษณะการมหนสนในระบบและนอกระบบ
การมหนสน
การออมของครวเรอน
รวมไมมการออม มการออมในรป
แบบสนทรพย
ทางการเงน
มการออมในรป
แบบทเปนการลงทน
หนสนในระบบ
ไมมหนสนในระบบ
มหนสนในระบบ
214(22.6)
428(13.1)
413(43.6)
1,447(44.3)
321(33.9)
1,390(42.6)
948(100.0)
3,265(100.0)
หนสนนอกระบบ
457(14.2)
185(18.5)
1,430(44.5)
430(43.0)
1,327(41.3)
384(38.4)
3,214(100.0)
999(100.0) ไมมหนสนนอกระบบ
มหนสนนอกระบบ
รวม 642(15.2) 1,860(44.2) 1,711(40.6) 4,213(100.0)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 101 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
การวเคราะหการถดถอยโลจสตกมขอตกลง
เบองตนทสำาคญประการหนง คอ ตวแปรอสระจะ
ตองไมมความสมพนธกนเอง(กลยาวานชยบญชา,
2546) ถาตวแปรอสระทกตวไมเปนอสระกนจะ
ทำาใหเกดปญหาCollinearityหรอMulticollinearit
yดงนนจงไดทำาการวเคราะหสหสมพนธระหวางตว
แปรอสระ และพจารณาจากคาสมประสทธสห
สมพนธ(Correlationcoefficient)และใชเกณฑของ
BurnsและGrove (Burn,N&Grove,S.K.,1993)
ในการพจารณา คอ คาสมประสทธสหสมพนธ
ระหวางตวแปรอสระจะตองมคาไมเกน 0.65
สำาหรบผลการวเคราะหสหสมพนธในการศกษาครง
น พบวา ตวแปรอสระแตละคมคาสมประสทธสห
สมพนธไมเกน0.65
นอกจากนยงไดพจารณาจากคาสถตToler-
ance และคา VIF (Variance Inflation Factors)
หากคาToleranceมคาเขาใกล1แสดงวาตวแปร
อสระตวนนมความสมพนธกบตวแปรอสระอน ๆ
นอยแตถามคาเขาใกล0แสดงวาตวแปรอสระตว
อนๆมากนนคอเกดปญหาMulticollinearityถา
คา Tolerance ตำากวา 0.1 แสดงวามปญหา
Multicollinearityในระดบรนแรงและถาคาตำากวา
0.2แสดงวามปญหาอยในระดบมากสำาหรบเกณฑ
ทใชพจารณาคาTolerance(Field,A.P.,2000)
จะตองมคามากกวา 0.3 สวนคา VIF มคาอย
ระหวาง1ถง∞ถาหากคาVIFมากกวา10นน
หมายความวา ตวแปรอสระตวนนมความสมพนธ
กบตวแปรอนมาก สำาหรบเกณฑทใชพจารณาคา
VIF(Field,A.P.,2000)จะตองมคานอยกวาหรอ
เทากบ10
ผลจากการวเคราะหสหสมพนธระหวาง
ตวแปรอสระในการศกษาครงนเมอพจารณาจากคา
PearsoncorrelationคาToleranceและคาVIF
พบวาตวแปรอสระแตละตวไมมความสมพนธ
ระหวางกนทจนทำาใหเกดปญหาCollinearityหรอ
Multicollinearity
การศกษาและวเคราะหพหปจจยทมผลตอ
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรมใชการ
วเคราะหการถดถอยโลจสตกเพอศกษาความ
สมพนธของตวแปรอสระทมตอโอกาสในการออม
ของครวเรอนภาคเกษตรกรรม พรอมทงศกษา
ระดบความสมพนธของตวแปรอสระแตละตวทมตอ
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม ในการ
ศกษาครงนใชการวเคราะหการถดถอยโลจสตก
แบบสองกลม(Binary logistic regression) ซง
ตวแปรตามเปนตวแปรเชงกลมประกอบดวย 2
กลม(0=ไมมการออม,1=มการออม)ซงไดผลการ
วเคราะหดงน
102 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ตาราง4 คาOddsRatioจากการวเคราะหการถดถอยโลจสตกแบบสองกลม
ตวแปร แบบจ�าลอง
Odds Ratio S.E.
อายของหวหนาครวเรอน
(กลมอางอง:ตำากวา40ป)
40-49ป 1.236 0.162
50-59ป 1.193 0.166
60ปขนไป 1.292 0.162
ระดบการศกษาของหวหนาครวเรอน
(กลมอางอง:ไมไดเรยน)
ระดบประถมศกษา 1.826*** 0.173
สงกวาประถมศกษาๆ 3.085*** 0.221
ขนาดของครวเรอน
(กลมอางอง:1-3คน)
4-6คน 1.017 0.113
7คนขนไป 0.960 0.275
จำานวนผพงพงในครวเรอน 1.051 0.057
จำานวนผยายถนในครวเรอน 0.915 0.069
ความเพยงพอของรายได
(กลมอางอง:ไมเพยงพอ)
เพยงพอ 1.636*** 0.106
การถอครองในทอยอาศย
(กลมอางอง:เชาอย)
เปนเจาของ/อยโดยไมเสยคาเชา 2.388 0.650
การมหนสนในระบบ
(กลมอางอง:ไมมหนสนในระบบ)
มหนสนในระบบ 1.537*** 0.108
การมหนสนนอกระบบ
(กลมอางอง:ไมมหนสนนอกระบบ)
มหนสนนอกระบบ 0.677*** 0.113
ปรมาณหนสนในระบบ 1.000 <0.0001
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 103 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตวแปร แบบจ�าลอง
Odds Ratio S.E.
ปรมาณหนสนนอกระบบ 1.000 <0.0001
การมอาชพเสรม
(กลมอางอง:ไมมอาชพเสรม)
มอาชพเสรม 1.389*** 0.097
ระดบทรพยสนครวเรอน
(กลมอางอง:ตำา)
ปานกลาง 1.383*** 0.205
สง 6.791*** 0.341
การไดรบเงนสงกลบจากผยายถน
(กลมอางอง:ไมมผยายถน)
มผยายถนแตไมไดรบเงนสงกลบ 1.407* 0.167
มผยายถนและไดรบเงนสงกลบ 1.517* 0.169
การเปนเจาของทดนทำาการเกษตร
(กลมอางอง:เชาผอน)
มทงของครวเรอนและเชาผอน 3.199** 0.421
เปนของครวเรอน/ไมเสยคาเชา 1.413* 0.152
เนอททำาการเกษตร 1.011*** 0.003
การประสบปญหาภยแลง
(กลมอางอง:ไมประสบปญหา)
ประสบปญหา 1.137 0.102
การประสบปญหานำาทวม
(กลมอางอง:ไมประสบปญหา)
ประสบปญหา 0.748** 0.093
การประสบปญหาแมลงศตรพช
(กลมอางอง:ไมประสบปญหา)
ประสบปญหา 1.011 0.117
Constant -1.605
ModelChi-Square=345.57,d.f.=26,Sig.=0.000,PseudoR2=0.139,N=4,213
หมายเหต:*มนยสำาคญทระดบ0.05,**มนยสำาคญทระดบ0.01,***มนยสำาคญทระดบ0.001
ตาราง4 คาOddsRatioจากการวเคราะหการถดถอยโลจสตกแบบสองกลม(ตอ)
104 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ผลจากการวเคราะหการถดถอยโลจสตก
แบบสองกลม(ตาราง4)เมอพจารณาตวแปรอสระ
แตละตวพบวาตวแปรอสระทมผลตอการทำานาย
โอกาสในการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม
อยางมนยสำาคญทางสถต ไดแก ระดบการศกษา
ของหวหนาครวเรอนความเพยงพอของรายไดการ
มหนสนในระบบ การมหนสนนอกระบบ การม
อาชพเสรมระดบทรพยสนครวเรอนการไดรบเงน
สงกลบจากผยายถน การเปนเจาของทดนทำาการ
เกษตรเนอททำาการเกษตรและการประสบปญหา
นำาทวม
ผลการศกษา พบวา ครวเรอนทมหวหนา
ครวเรอนเรยนจบสงกวาระดบประถมศกษาจะม
โอกาสในการออมมากกวาครวเรอนทหวหนาครว
เรอนไมไดเรยนหนงสอ3.085เทา
ในสวนของปจจยดานเศรษฐกจครวเรอน
พบวา ครวเรอนทประเมนตนเองวามรายไดเพยง
พอกบคาใชจายจะมโอกาสในการออมมากกวาครว
เรอนทมรายไดไมเพยงพอ1.636เทาครวเรอนท
มหนสนในระบบจะมโอกาสในการออมเพมขน
1.537 เทา เมอเทยบกบครวเรอนทไมมหนสนใน
ระบบ สวนครวเรอนทมหนสนนอกระบบจะทำาให
โอกาสในการออมลดลงรอยละ32นอกจากนยงพบ
วา ครวเรอนทมการประกอบอาชพเสรมจะชวยให
โอกาสในการออมของครวเรอนเพมขน1.389เทา
ครวเรอนทมระดบทรพยสนสงจะมโอกาสในการ
ออมมากกวาครวเรอนทมระดบทรพยสนตำา6.791
เทาและการมผยายถนในครวเรอนและไดรบเงนสง
กลบจะทำาใหโอกาสในการออมของครวเรอนเพมขน
1.517เทา
ในสวนของปจจยดานการผลตทางการ
เกษตรพบวาครวเรอนทเปนเจาของทดนทำาการ
เกษตรหรอไมเสยคาเชาจะมโอกาสในการออม
มากกวาครวเรอนทเชาทดนทำาการเกษตร 1.413
เทา เนอททำาการเกษตรเพมขน 1 ไร จะทำาให
โอกาสในการออมของครวเรอนเพมขน1.011เทา
และการประสบปญหานำาทวมจะทำาใหโอกาสในการ
ออมลดลงรอยละ25.2
และเพอแสดงใหเหนรอยละของโอกาสใน
การออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรมจากตวแปร
การมหนสนของครวเรอนภาคเกษตรกรรม ดงนน
จงไดทำาการวเคราะหเพมเตมเพอหาคาความนาจะ
เปนในการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรมโดย
อาศยแบบจำาลองความนาจะเปนทปรบคาแลว
(adjustedproportionalprobability)ดวยชดคำาสง
ในโปรแกรมสำาเรจรปทางสถต STATA (Garrett,
J.M.,1998)พบวาครวเรอนทมหนสนในระบบจะ
มโอกาสในการออมคดเปนรอยละ89.56ซงสงกวา
ครวเรอนไมมหนสนในระบบทมโอกาสในการออม
อยทรอยละ 84.80 และถาครวเรอนมหนสนนอก
ระบบจะทำาใหโอกาสในการออมของครวเรอนลดลง
คดเปนรอยละ 85.26 สวนครวเรอนทไมมหนสน
นอกระบบจะมโอกาสในการออมสงกวา คดเปน
รอยละ89.52(ตาราง5)
ตาราง5 รอยละของโอกาสในการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม โดยอาศยแบบจำาลองความนาจะ
เปนทปรบคาแลว(adjustedproportionalprobability)
ตวแปร รอยละของโอกาสในการออมการมหนสนในระบบ ไมมหนสนในระบบ 84.80 มหนสนในระบบ 89.56การมหนสนนอกระบบ ไมมหนสนนอกระบบ 89.52 มหนสนนอกระบบ 85.26
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 105 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
อภปรายผลการวจย
เมอพจารณาปจจยทางดานเศรษฐกจครว
เรอนการมหนสนนอกระบบของครวเรอนจะทำาให
การออมลดลง ในขณะทการมหนสนในระบบกลบ
ชวยใหโอกาสในการออมเพมขนสาเหตทการมหน
สนในระบบทำาใหการออมเพมขนอาจมสาเหตจาก
การกยมเงนในระบบมอตราดอกเบยทตำากวาการก
ยมเงนนอกระบบ อกทงคณสมบตของผกเงนใน
ระบบจะตองมการกำาหนดเกณฑทสามารถกได
ทำาใหผก มศกยภาพทจะชำาระคนเงนกและมการ
วางแผนการออมเงนในขณะทการกเงนนอกระบบ
ซงมอตราดอกเบยทสงกวาและรายไดทไมเพยงพอ
สำาหรบชำาระคนเงนก ส งผลตอวนยในการออม
(สมหญง เปรมประเสรฐ, 2550) ขอคนพบใน
ประเทศพบวาหนสนของครวเรอนมความสมพนธ
กบการออมของครวเรอนในเชงบวกอยางมนย
สำาคญทางสถต โดยหนสนสวนใหญของครวเรอน
มาจากการกเงนกบธนาคารหมบานและธนาคาร
เพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรเนองจากม
สาขาอยใกลและตองการฝากเพอเปนสมาชกในการ
คำาประกนเงนก(ธนยชนกปะวะละ,2551)
ในสวนการมหนสนนอกระบบพบวา ครว
เรอนทมหนสนนอกระบบจะทำาใหโอกาสในการออม
ลดลงสอดคลองกบการศกษาการเปลยนแปลงทาง
เศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรหลงการโอนหน
นอกระบบเขาสในระบบ (วรวฒ เมอะประโคน,
2548) ทพบวา เกษตรกรมความประสงคจะกเงน
นอกระบบในอนาคตอกครงสงถงรอยละ 25 โดย
เกษตรกรสวนใหญใหเหตผลวาเนองจากความ
จำาเปนเรงดวนและไมสามารถเขาถงแหลงเงนกใน
ระบบไดซงการกเงนนอกระบบจะมอตราดอกเบย
สงกวาการกเงนในระบบ และอาจทำาใหเกษตรกร
กลบเขาสวงจรหนอกครงดงนนอาจกลาวไดวาการ
มหนสนนอกระบบ จะทำาใหโอกาสในการออมของ
เกษตรกรลดลงเนองจากรายไดสวนใหญตองนำาไป
ชำาระคนเงนกนอกระบบ(ดเรกปทมสรวฒน,2557)
อกทงการกเงนนอกระบบมอตราดอกเบยทสงกวา
การกเงนในระบบมากยงทำาใหโอกาสในการออม
ของครวเรอนเกษตรกรลดลงมากขน (ศภชย
เจนสารกจ,2556)
ในสวนของระดบการศกษาของหวหนาครว
เรอนพบวา เมอระดบการศกษาของหวหนาครว
เรอนสงขนจะทำาใหโอกาสในการออมของครวเรอน
เพมขน โดยเฉพาะการออมในรปแบบทเปนการ
ลงทน กลาวคอ ระดบการศกษาของหวหนาครว
เรอน มบทบาทตอการตดสนใจ ในการออมในรป
แบบสนทรพย ถาวรหรอเครองมอเครองจกร
ทางการเกษตร เชน ซอรถไถ รถแทรกเตอร รถ
เกยวนวด สอดคลองกบการศกษาทผานมาซงพบ
วา ระดบการศกษาทสงกวามธยมศกษามความ
สมพนธเชงบวกกบการออมดวยสนทรพยถาวร
กลาวคอเมอประชาชนมระดบการศกษาสงมากขน
เทาไร จะมการออมในรปสนทรพยถาวรหรอเพอ
การลงทนมากขน(บษบงศรสนต,2542)หวหนา
ครวเรอนทมระดบการศกษาสง จะทำาใหการออม
โดยเฉลยของครวเรอนสงขนครวเรอนทมหวหนา
ครวเรอนจบการศกษาระดบอดมศกษาจะมระดบ
การออมสงทสด(ชยวฒอศวรจกล,2541;ชาลน
ฉตรไชยสทธกล, 2543) ระดบการศกษาจงเปน
ปจจยทสำาคญทเสรมสรางทศนคตและการวางแผน
การออมของครวเรอน
ในสวนของปจจยดานเศรษฐกจครวเรอน
เมอพจารณาความเพยงพอของรายไดตอรายจาย
ของครวเรอน ซงในการศกษาครงน เป นการ
ประเมนโดยครวเรอนเองวาครวเรอนมรายไดเพยง
พอกบรายจายในครวเรอนหรอไมพบวาครวเรอน
ทตอบวามรายไดเพยงพอกบรายจาย จะมโอกาส
ในการออมสงกวาครวเรอนทตอบวามรายไดไม
เพยงพอกบรายจายการศกษาทผานมาพบวาราย
ไดมความสมพนธกบการออมของครวเรอนใน
ทศทางเดยวกนและเปนปจจยทกำาหนดการออม
อยางมนยสำาคญทางสถต (ธนยชนก ปะวะละ,
2551;พนมกตวง,2543;โสภณโรจนธำารง,2537)
106 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
ขอสงเกตทไดจากการศกษาครงนพบวาครวเรอน
ทมรายไดเพยงพอกบรายจายจะมโอกาสออมในรป
แบบทเปนการลงทนมากกวาการออมในรปแบบ
สนทรพยทางการเงนกลาวคอครวเรอนทมรายได
เพยงพอเลอกทจะออมเพมในสนทรพยถาวรนอก
เหนอจากการออมในรปแบบเงนสดหรอเงนฝากนน
หมายความวายงครวเรอนมรายไดเพยงพอกบราย
จายมากเทาใด โอกาสทจะเกดการออมในรปแบบ
อน ๆ เชน การออมเพอการลงทน การออมใน
สนทรพยถาวรหรอการซอเครองมอเครองจกร
ทางการเกษตรจะเพมขน(ดเรกปทมสรวฒนและ
สวมลเฮงพฒนา,2557)ครวเรอนทมการประกอบ
อาชพเสรมจะทำาใหโอกาสในการออมเพมขนโดย
เฉพาะการออมในรปแบบทเปนการลงทนสอดคลอง
กบการศกษาทผานมาซงพบวาการมอาชพเสรม
เชน การรบงานมาทำาทบาน เปนการสรางรายได
เพมใหกบครวเรอนและนำาเงนทไดไปออมเพมเตม
เพอนำาไปลงทนในอนาคตซงอาจอยในรปสนทรพย
ถาวรหรอสนทรพยทางการเงน (สรายทธ แกลว
เกษตรกรณ,2550)การมอาชพเสรมจงเปนการเพม
รายได ทงนเมอเกษตรกรมอาชพเสรมแลวอาจกอ
ใหเกดรายไดและสามารถเกบออมไดมากขน(อมรา
สนทรธาดาและศรนนทกตตสขสถต,2547)ครว
เรอนภาคเกษตรกรรมทไดรบเงนสงกลบจากผยาย
ถนจะมการออมในรปแบบเงนสดหรอเงนฝากเพม
ขน การศกษาเรองการยายถนของสมาชกในครว
เรอนทผานมาพบวา จำานวนผยายถนในครวเรอน
เปนปจจยทมอทธพลตอความอยดมสขของครว
เรอนผยายถนและครวเรอนจะใชเงนสงกลบเพอใช
จายในการดำารงชวตและซอสงอำานวยความสะดวก
ในครวเรอน ตลอดจนการลงทนในภาคการเกษตร
(ดษฎอายวฒนและพรเพญปานคำา,2551)
ในสวนของปจจยดานการผลตทางการ
เกษตร พบว า ทดนทำากนมความสำาคญกบ
เกษตรกรอยางมาก หากเกษตรกรไมเปนเจาของ
ทดนทำากนจะมรายไดหลกมาจากการรบจางทำางาน
เทานน ซงไมเพยงพอสำาหรบการออม (ปญญา
ชเลศ,2551)นอกจากการเปนเจาของทดนทำาการ
เกษตรแลวเนอททำาการเกษตรยงเปนปจจยทมผล
ตอการออม เนองจากเนอททำาการเกษตรเปรยบ
เสมอนแหลงสรางรายไดหลกของครวเรอนภาค
เกษตรกรรม(สภาพรคลายเกต,2550)
สรปผลการวจย
ครวเรอนภาคเกษตรกรรมสวนใหญมการ
ออมคดเปนรอยละ 84.8 ครวเรอนทมโอกาสออม
มากทสดคอครวเรอนทมหวหนาครวเรอนจบการ
ศกษาสงกวาระดบประถมศกษามรายไดเพยงพอ
กบรายจาย มหนสนในระบบแตไมมหนสนนอก
ระบบมการประกอบอาชพเสรมมผยายถนในครว
เรอน ไมไดเชาทดนทำาการเกษตร และไมประสบ
ปญหาในการทำาการเกษตร
ขอเสนอแนะเชงนโยบาย
ระดบการศกษามผลตอการออมของครว
เรอนภาคเกษตรกรรม ดงนนการสงเสรมให
ประชาชนไดรบการศกษาอยางเทาเทยมและทวถง
โดยเฉพาะในพนทชนบททประชาชนสวนใหญ
ประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนหลกและสนบสนน
สมาชกในครวเรอนเกษตรใหไดรบการศกษาเพม
ขน เนนการอบรมวชาชพตามความตองการของ
เกษตรกรเพอพฒนาทกษะในการประกอบอาชพ
เกษตร สรางรายไดและโอกาสในการศกษาใหกบ
เกษตรกรรนใหมเพอใหเกดความมนคงในการ
ประกอบอาชพเกษตรกรรม นอกจากน ผลการ
ศกษาชใหเหนวาการมหนสนในระบบและนอก
ระบบมผลตอการออมของครวเรอน ดงนนควรม
การชวยเหลอเกษตรกรรายยอยในการเขาถงสน
เช อ ในระบบ เน องจากการประกอบอาชพ
เกษตรกรรมจำาเปนตองอาศยเงนทนในการซอ
ปจจยการผลตเชนพนธปยนำามนเชอเพลงคา
จางแรงงานเปนตนหากเกษตรกรสามารถเขาถง
แหลงเงนกในระบบไดงาย อกทงดอกเบยตำากวา
แหลงเงนกนอกระบบโอกาสทเกษตรกรจะกเงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 107 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
นอกระบบกจะลดลง โดยแหลงสนเชอในระบบทม
บทบาทสำาคญตอเกษตรกร เชน ธ.ก.ส. สหกรณ
การเกษตรกองทนตางๆ รวมทงการสนบสนนการ
ดำาเนนงานของสถาบนเกษตรกรและองคกร
เกษตรกร เชน การรวมกลมในระบบสหกรณ
วสาหกจชมชนและกลมเกษตรกรในรปแบบตางๆ
เพอขยายการเขาถงแหลงเงนทนในระบบยกระดบ
ความสามารถในการแขงขนและขยายชองทางทาง
ดานการตลาดแกเกษตรกร
ขอเสนอแนะในการศกษาครงตอไป
1) กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปน
ครวเรอนทมการประกอบอาชพในภาคเกษตรกรรม
โดยไมไดแยกศกษาวาเปนครวเรอนเกษตรกรราย
ยอยหรอครวเรอนเกษตรกรรายใหญ รวมทงไมได
แยกศกษาระหวางกลมอาชพในภาคเกษตรกรรมซง
ประกอบดวยผลตพชปศสตวและประมงดงนนใน
การศกษาครงตอไปเพอใหเหนปจจยทมผลตอการ
ออมในแตละกลมอาชพของภาคเกษตรกรรมอาจม
การศกษาเฉพาะกลมเนองจากอาจมปจจยททำาให
เกดความแตกตางในเรองการออมระหวางกลม
อาชพมากยงขน
2) การศกษาครงตอไปควรคำานงบรบทการ
เขาสสงคมสงอาย อาจมตวแปรดานสขภาพของ
เกษตรกรเขามาพจารณารวมกบตวแปรอนๆซง
ปญหาดานสขภาพอาจสงผลกระทบตอการออม
ของครวเรอนภาคเกษตรกรรม
เอกสารอางอง
กรวทยตนศรและสรธรจารธญลกษณ.(2555).ความไมสมดลของตลาดแรงงานไทย: นยของการขาดแคลน
แรงงาน.ธนาคารแหงประเทศไทยสำานกงานภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.
วานชยบญชา.(2546).การวเคราะหสถตขนสงดวย SPSS for Windows.(พมพครงท3).กรงเทพฯ:ภาค
วชาสถตคณะพาณชยศาสตรและการบญชจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ชาลน ฉตรไชยสทธกล. (2543).การวเคราะหการออมของครวเรอนในจงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ
ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑตคณะเศรษฐศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม.
ชยวฒ อศวรจกล. (2541). การวเคราะหการออมโดยใชแบบจำาลองทางเศรษฐมตในประเทศไทย.
วทยานพนธปรญญามหาบณฑตสาขาเศรษฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ดเรกปทมสรวฒนและสวมลเฮงพฒนา.(2557).รายงานการวจยการออม ความมงคง และบำานาญผสง
อายสำาหรบครวเรอนไทย.กรงเทพฯ:สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.
ดษฎอายวฒนและพรเพญปานคำา.(2551).การยายถนและความอยดมสขของครวเรอนในชนบทอสาน
: การประชมประชากรศาสตรแหงชาต ป พ.ศ. 2551.กรงเทพฯ:สมาคมนกประชากรไทย.
ธนยชนกปะวะละ.(2551).การออมของครวเรอนในภาคชนบทของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ.วทยานพนธ
ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑตสาขาเศรษฐศาสตรธรกจ.มหาวทยาลยขอนแกน.
บษบงศรสนต.(2542).ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการออมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร.
วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาประชากรศกษา.มหาวทยาลยมหดล.
ปญญาชเลศ.(2551).การเตรยมความพรอมดานเศรษฐกจกอนเขาสวยสงอายของเกษตรกรในพนทเฝา
ระวงทางประชากรกาญจนบร.วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวจยประชากร
และสงคม.มหาวทยาลยมหดล.
พนมกตวง.(2543).พฤตกรรมการออมของครวเรอนในเขตเทศบาลนครเชยงใหม.การคนควาแบบอสระ
ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต.มหาวทยาลยเชยงใหม.
108 ศราวฒ ศรทอง, โยธน แสวงดการออมของครวเรอนภาคเกษตรกรรม: กรณศกษาลกคา ธ.ก.ส.
วรวฒเมอะประโคน.(2548).การเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและสงคมของเกษตรกรหลงการโอนหนนอก
ระบบเขาสในระบบ อำาเภอประโคนชย จงหวดบรรมย. วทยานพนธปรญญาเศรษฐศาสตรมหา
บณฑตสาขาเศรษฐศาสตรธรกจ.มหาวทยาลยขอนแกน.
ศภชย เจนสารกจ. (2556).ครวเรอนเกษตรกรไทยกบหนนอกระบบ: กรณศกษาจงหวดกาญจนบร.
วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑตสาขาวจยประชากรและสงคม.มหาวทยาลยมหดล.
สมหญงเปรมประเสรฐ.(2550).ปจจยทมความสมพนธตอการชำาระเงนกคนของสมาชกโครงการธนาคาร
ประชาชน ศกษาเฉพาะกรณธนาคารออมสนสาขาระยอง อำาเภอเมอง จงหวดระยอง.วทยานพนธ
ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตสาขาวชานโยบายสาธารณะ.มหาวทยาลยบรพา.
สรายทธ แกลวเกษตรกรณ. (2550).การศกษาปญหาอปสรรคและแนวทางการแกไขหนนอกระบบภาค
ประชาชนของตำาบลสนามคล อำาเภอบางกระทม จงหวดพษณโลก.วทยานพนธปรญญารฐประ
ศาสนศาสตรมหาบณฑตสาขาการปกครองทองถน.มหาวทยาลยขอนแกน.
โสภณ โรจนธำารง. (2537).พฤตกรรมการออมของครวเรอนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วทยานพนธ
ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเศรษฐศาสตร. บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย
ธรรมศาสตร.
สำานกงานสถตแหงชาต.(2555).การสำารวจแรงงานนอกระบบ พ.ศ. 2555.กรงเทพฯ:สำานกงานสถตแหง
ชาต.
สำานกงานสถตแหงชาต.(2556).รายงานผลเบองตนสำามะโนการเกษตร พ.ศ. 2556.กรงเทพฯ:สำานกงาน
สถตแหงชาต.
สำานกนโยบายการออมและการลงทน. (2558).สถตขอมลทเกยวของกบดลยภาพการเงน การออม และ
การลงทน.สบคนเมอ12กมภาพนธ2558,จากhttp://www.fpo.go.th/S-I/Data.php
สภาพร คลายเกต. (2550).ปจจยทกำาหนดการออมของครวเรอนเกษตรในประเทศไทย. วทยานพนธ
ปรญญาเศรษฐศาสตรมหาบณฑตมหาวทยาลยหอการคาไทย.
อมราสนทรธาดาและศรนนทกตตสขสถต.(2547).การวจยเชงปฎบตการ การสงเสรมความเปนผนำาเชง
เศรษฐกจของสตรชนบท: กรณการมสวนรวมกจกรรมอาชพเสรมในจงหวดกาญจนบร.นครปฐม:
สถาบนวจยประชากรและสงคมมหาวทยาลยมหดล.
Burns,N.&Grove,S.K.(1993).The Practice of Nursing Research: Conduct, Critique & Utilization.
(2nded.):W.B.Saunders:Philadelphia,Pennsylvania,USA.
Field,A.P.(2000).Discovering statistics using SPSS for Windows: Advanced Techniques for the
Beginner.London;Sage.
Garrett,J.M. (1998).ADJPROP: Stata module to calculate adjusted probabilities from logistic
regression estimates. Retrieved from http://EconPapers.repec.org/RePEc:
boc:bocode:s344804
การสงเสรมความร ในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรทวไปเพอการจดการเรยนรบรณาการบรบทชมชนทองถนและ
สงคมเศรษฐกจพอเพยง
Enhancing Pre-Service Science Teachers’ Pedagogical Content
Knowledge Integrating Local Context into Science Teaching for
PromotingaSufficiencyEconomySociety
ศรวรรณฉตรมณรงเจรญ1
SiriwanChatmaneerungcharoen1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลการพฒนาความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษาคร
ทวไปซงถอวาเปนปจจยทสำาคญและมอทธพลโดยตรงตอการปฏบตการสอนของนกศกษาโดยใชรปแบบ
การรวมมอกนในการสอนของนกศกษาครกบครผเชยวชาญ โดยขอมลวจยนประกอบดวยขอมลจาก
แบบสอบถามปลายเปดการสมภาษณแบบกงโครงสรางการสมภาษณโดยใชเหตการณจำาลองการสงเกต
การเรยนการสอนการสะทอนความคดเหนตอการปฏบตการสอนของนกศกษาครและขอมลจากการศกษา
เอกสารงานวจยนใชกรอบแนวคดทฤษฎรากฐานในการวเคราะหขอมลโดยการตความผลการศกษาพบ
วานกศกษาครมการพฒนาความรในเนอหาผนวกวธสอนสการปฏบตการสอนทมคณภาพสามารถใชบรบท
ชมชนทองถนเขารวมในการจดการเรยนรเพอสะทอนถงปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในดานความร
คณธรรม และเหตผลทแสดงถงความพอประมาณ มเหตผล และมภมคมกน ซงผลการวจยนใหขอเสนอ
แนะตอสถาบนผลตครและพฒนาวชาชพครทควรเนนรปแบบการตดตามผลกจกรรมการแลกเปลยนความ
รการรวมมอในการวางแผนการจดการเรยนรการรวมมอกนในการสอนเพอสงเสรมความรในเนอหาผนวก
วธสอนไดอยางมศกยภาพ
ค�าส�าคญ: ความรในเนอหาผนวกวธสอน, นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป, ปรชญาเศรษฐกจ
พอเพยงรปแบบการรวมมอกนในการสอน
1 ประธานสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป,คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏภเกต1 DepartmentHeadofGeneralScience,FacultyofEducationPhuketRajabhatUniversity
E-mail:drsiriwankief@pkru.ac.th
110 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
Abstract
Thepurposeofthisstudywastoinvestigatetheeffectofstudentteachers’understanding
ofPedagogicalContentKnowledge(PCK).Fifty twovolunteerstudent teachersparticipated in
this study for 1 year. A CTMwas used as a professional development [PD] program. Data
sourcesthroughouttheresearchprojectcamefromclassroomobservations,individualinterviews,
questionnairesanddocumentanalysis.Inductiveanalysiswasusedtoanalyzethedataintomore
generaloutcomes,whichwerepresentedincasestudiesandcross-caseanalysis.Findingsindicate
thatafter thestudent teachersparticipated inCTM,theirperformances indevelopingPCK,as
assessedbythedesignoftheirlessonplansandasobservedintheirclassroompractices,their
understandingandpracticeaboutsubjectmatterknowledge,pedagogicalknowledgeandknowledge
ofcontextgraduallychanged.TheSufficiencyEconomyTheorywasusedastheframeworkfor
teachinggoals.Thestudentteachers’practicumproposedonaspectsofModeration,Reasonableness,
andRiskManagement.Theimplicationsofthisstudyarethatinstitutionsresponsibleforproducing
and developing science teachers should create a long-term PD program for enhancing the
teacher’sPCKbyencouragingthemtoreflect,discuss,andsharetheirknowledge.Thepresent
studydidnotfocusonstudentachievement;therefore,furtherresearchisneededtounderstand
howCTMcanpromotestudents’learning.
Keywords: Pedagogical Content Knowledge, Student Teachers, Philosophy of Sufficiency
Economy,Co-teachingModel
บทน�า
ครถอวาเปนหวใจสำาคญของการปฏรปการ
เรยนรเพราะครเปนองคประกอบสำาคญทขาดไมได
ในกระบวนการเรยนการสอนดงนนการสรางและ
ผลตครจงมความสำาคญเปนอยางยงดงปรากฏใน
มาตรา52แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต
พทธศกราช2542โดยเฉพาะการจดการเรยนการ
สอนวทยาศาสตรในระดบประถมศกษามความ
สำาคญมากในฐานะทเปนรากฐานของการเรยนรใน
ระดบสงขนไปแตจากงานวจยจำานวนมากแสดงให
เหนวาครระดบประถมศกษาจำานวนมากมผลการ
ประเมนอยในระดบตำาซงสงผลตอการยกระดบผล
สมฤทธของผเรยนในภาพรวม จดมงหมายของ
การเตรยมครกคอการสงเสรมใหนกศกษาครเขาใจ
เนอหาทสอนอยางถองแทและร วาควรนำาเสนอ
เนอหานนอยางไรจงจะทำาใหผเรยนเกดความเขาใจ
(TuanandKaou,1997;TobinandMcRobbie,
1999)ซงShulman(1987:8)เรยกความรดงกลาว
วา ความรในเนอหาผนวกวธสอน (pedagogical
contentknowledge;PCK)อนแสดงถง“การผสม
ผสานความรในเนอหาและความรเกยวกบวธสอน
เขาดวยกนเพอนำาไปสความเขาใจวา ควรจดเรยง
ดดแปลง และนำาเสนอเนอหาอยางไรใหสอดคลอง
และเหมาะสมกบความสนใจและความสามารถท
หลากหลายของผเรยน”อยางไรกตามการเรยนการ
สอนในสถาบนการผลตครทแยกการเรยนรเนอหา
ออกจากวธสอนและเนนการบรรยายเปนหลกทำาให
นกศกษาครขาดความร ในเนอหาผนวกวธสอน
(Murray,1998)ซงสงผลกระทบตอคณภาพของการ
เรยนการสอน (Abel and Roth, 1992) เพราะ
นกศกษาครทขาดความรในเนอหาผนวกวธสอน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 111 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ย อมพบความยากลำาบากในการปรบแปลง
(transform)ความรในเนอหาใหเปนหนวยการเรยน
รทสงเสรมความเขาใจของผเรยน (Veal, 1998;
Bell et al., 1998; Zembal-Saul et al., 1999)
ซงถอวาความรนเปนปจจยทสำาคญตอการสงเสรม
ใหนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปสามารถ
จดการเ รยนการสอนวทยาศาสตร ให บรรล
วตถประสงค ของการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
พ.ศ. 2551 และสามารถจดการเรยนการสอนท
สอดคลองกบสภาพปจจบนทวทยาศาสตรและ
เทคโนโลยของประเทศไทยเจรญกาวหนาอยาง
รวดเรวควบคกบปญหาการละเลยความสำาคญของ
ทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถนจงทำาให
ประชาชนขาดความตระหนกและหวงแหน
ทรพยากรธรรมชาตในประเทศของตนดงนนการ
พฒนาความรของครดานการนำาบรบทชมชนทอง
ถนเขารวมในบทเรยนวทยาศาสตรจงเปนการวาง
รากฐานทดเพอสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรและ
ตระหนกถงความสำาคญของทรพยากรดานตางๆ
ในทองถนของตนเองนำาไปส การดำารงชวตตาม
แนวทางทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงการจดการเรยน
รวทยาศาสตรทสามารถสงเสรมใหนกเรยนมความ
พอดดานจตใจเขมแขงพงตนเองไดมจตสำานกท
ดเอออาทรประณประนอมคำานงถงผลประโยชน
สวนรวม ความพอดดานสงคม มการชวยเหลอ
เกอกลกนสรางความเขมแขงใหแกชมชนรจกผนก
กำาลง และทสำาคญมกระบวนการเรยนรทเกดจาก
ฐานรากท มนคงและแขงแรง ความพอดด าน
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รจกใชและ
จดการอยางฉลาดและรอบคอบ เพอใหเกดความ
ยงยนสงสด ใชทรพยากรทมอยในประเทศ เพอ
พฒนาประเทศใหมนคงเปนขนเปนตอนไป ความ
พอดดานเทคโนโลย รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสม
ใหสอดคลองกบความตองการและควรพฒนา
เทคโนโลยจากภมปญญาชาวบาน และสอดคลอง
เปนประโยชนตอสภาพแวดลอม ความพอดดาน
เศรษฐกจ เพมรายไดลดรายจายดำารงชวตอยาง
พอสมควรพออยพอกนตามอตภาพและฐานะของ
ตนเองปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง จงเปน
แนวทางในการผลตบณฑตในวชาชพครทสามารถ
ขบเคลอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเขาสการ
จดการเรยนรในโรงเรยน ทงนการจดการเรยนร
วทยาศาสตรดงกลาวจะเกดขนไดเมอเขาเหลานน
มความรในเนอหาผนวกวธสอนทเหมาะสมโดย
สามารถใชบรบทชมชนทองถนเปนแหลงเรยนร
ตามแนวคดวทยาศาสตรเทคโนโลยสงคมและสง
แวดลอม (Science Technology Society and
Environment,STSE)ซงเปนรปแบบหนงของการ
จดการเรยนรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย
และสงคม ตามแนวทางปฏรปการศกษาทเนน
นกเรยนเปนศนยกลาง(นฤมลยตาคม,2542)ผาน
โปรแกรมการพฒนาวชาชพครทบรณาการใชรป
แบบการรวมมอกนในการสอนระหวางนกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตรทวไป(Co-TeachingModel)
กบครทมประสบการณซงเปนแนวทางเลอกใหม
สำาหรบการแบงปนความรและประสบการณของคร
แตละทาน (Fattig and Taylor, 2008) เพอ
พฒนาการจดการเรยนรวทยาศาสตรในการเตรยม
ความพรอมของนกเรยนใหเปนพลเมองทมความ
รบผดชอบและมประสทธภาพตอไป
วตถประสงค
การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาผลการ
พฒนาความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตรทวไปในความรแตละดาน
ไดแก ความรดานจดมงหมายการจดการเรยนร
ดานเนอหาดานหลกสตรดานผเรยนและการเรยน
รดานวธการสอนและดานการวดและประเมนผล
การเรยนร สำาหรบการจดการเรยนร บรณาการ
บรบทชมชนทองถนโดยใชรปแบบการรวมมอกน
ในการสอน(Co-TeachingModel)
112 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
ค�าถามการวจย
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปมการ
พฒนาความรในเนอหาผนวกวธสอนในแตละดาน
ไดแกความรเนอหาหลกสตรผเรยนและการเรยน
รวธการสอนการวดและประเมนผลการเรยนรและ
บรบทของโรงเรยนอยางไรบางเมอเขารวมในรป
แบบการรวมมอกนในการสอน
นยามศพท
1. ป รชญาของเศรษฐกจพอเพยง
(PhilosophyofSufficiencyEconomy)
จากแนวพระราชดำาร เศรษฐกจพอเพยง
เปนแนวทางทใหประชาชนดำาเนนตามวถแหงการ
ดำารงชพทสมบรณศานตสขโดยมธรรมะเปนเครอง
กำากบและใจตนเปนทสำาคญซงกคอวถชวตไทย
ทยดเสนทางสายกลางของความพอด ในหลกของ
การพงพาตนเอง5ประการคอ
1.1 ความพอดดานจตใจ:เขมแขงพง
ตนเองไดมจตสำานกทดเอออาทรประณประนอม
คำานงถงผลประโยชนสวนรวม
1.2 ความพอดดานสงคม : มการชวย
เหลอเกอกลกน สรางความเขมแขงใหแกชมชน
รจกผนกกำาลงและทสำาคญมกระบวนการเรยนรท
เกดจากฐานรากทมนคงและแขงแรง
1.3 ความพอดดานทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม:รจกใชและจดการอยางฉลาดและ
รอบคอบเพอใหเกดความยงยนสงสดใชทรพยากร
ทมอยในประเทศ เพอพฒนาประเทศใหมนคงเปน
ขนเปนตอนไป
1.4 ความพอดดานเทคโนโลย:รจกใช
เทคโนโลย ทเหมาะสมใหสอดคลองกบความ
ตองการและควร พฒนาเทคโนโลยจากภมปญญา
ชาวบานของเราเอง และสอดคลองเปนประโยชน
ตอสภาพแวดลอมของเราเอง
1.5 ความพอดดานเศรษฐกจ:เพมราย
ได ลดรายจาย ดำารงชวตอยางพอสมควรพออย
พอกนตามอตภาพและฐานะของตนเอง
2. ความร ในเนอหาผนวกวธสอน
(PedagogicalContentKnowledge)
หมายถงความรเกยวกบเนอหาและวธการ
สอนในเนอหาททำาใหผเรยนทมความแตกตางเกด
การเรยนรและเขาใจในเนอหานนความรในเนอหา
ผนวกวธสอนเปนปจจยทสำาคญตอความรของคร
(TeacherKnowledge)ทมอทธพลตอการวางแผน
การจดการเรยนรและการปฏบตการสอนของครใน
หองเรยนความรในเนอหาผนวกวธสอนถอวาเปน
ปจจยสำาคญในการสงเสรมการจดการเรยนการสอน
ของครวทยาศาสตร นกการศกษาผหนงไดใหคำา
นยามความรในเนอหาผนวกวธสอน (Shuman,
1987) หมายถง องคประกอบของความร ดาน
เนอหาและวธการสอนทสามารถจดการเรยนการ
สอนไดอยางมประสทธภาพ และสงเสรมความ
เขาใจในเนอหานนตอผเรยน สำาหรบโครงการการ
พฒนาวชาชพครวทยาศาสตรน คณะผ วจยได
อางองรปแบบความรในเนอหาผนวกวธสอนของ
Magnusson(1999)นยามองคประกอบของความ
รในเนอหาผนวกวธสอนนควรประกอบดวย5ดาน
ไดแก ความรเกยวกบจดมงหมายของการสอน
วทยาศาสตรดานเนอหาดานหลกสตรดานผเรยน
และการเรยนร ดานวธการสอน และ ดานการวด
และประเมนผลการเรยนร
3. รปแบบการรวมมอกนในการสอน
ระหวางครวทยาศาสตร(ACo-teachingModel)
ประกอบของขนตอน3ขนตอนไดแกการ
รวมกนวางแผน (Co-Planning) การรวมกนสอน
(Co-Teaching) และ การร วมกนประเมน
(Co-Evaluating) รวมทงยงสนบสนนให คร
วทยาศาสตรชวยเหลอและใหคำาแนะนำาซงกนและ
กนในทมของการสอนแบบรวมมอ ซงเปนกลไก
เ บองต นท อาจนำาไปส การรวมกล มความร
(CommunityofKnowledge)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 113 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วธการด�าเนนการวจย 1. กลมทศกษา(ResearchParticipants)
กล มทศกษาในการวจยน เปนนกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตรทวไป ชนปท 4 รน ว. 52
คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏภเกตจำานวน
52ทานไดมาจากการเลอกอยางเจาะจง(Purposive
Sampling) โดยมการเกณฑทใชกำาหนดกลมท
ศกษาคอเปนนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป
ทลงทะเบยนเรยนในรายวชา การจดการเรยนร
วทยาศาสตร ในปการศกษา 2554 และมความ
ประสงคจะเขาร วมในโครงการพฒนาวชาชพ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปดานความร
ในเนอหาผนวกวธสอน
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล(Research
Instruments)
2.1 แบบสำารวจความเขาใจดานความร
ในเนอหาผนวกวธสอนและการปฏบตการสอนของ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปซงเปน
คำาถามปลายเปด
2.2 แบบสมภาษณกงโครงสรางเกยวกบ
ความเขาใจของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร
ทวไปเกยวกบความรเนอหาผนวกวธสอนและการ
ปฏบตการสอน
2.3 แบบสมภาษณโดยใชเหตการณ
จำาลองเกยวกบความรในเนอหาผนวกวธสอนและ
การปฏบตการสอนของนกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรทวไป
2.4 แบบสงเกตการเรยนการสอน
2.5 แบบการสะทอนความคดและการ
เรยนรของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรตอการ
ปฏบตการสอนของตนเอง
โดยผวจยมบทบาทเปนผสงเกตการณ
แบบมสวนรวมและเปนผเชยวชาญในการใหความ
รขอเสนอแนะแกนกศกษาในแตละทานทสรางและ
พฒนาแผนการจดการเรยนร
โดยเครองมอทงหมดทใชในการวจยในครง
นไดรบการตรวจสอบความตรงตามเนอหาและ
ภาษาทใชจากนกวทยาศาสตรศกษาจำานวน3ทาน
จากนนคณะผวจยไดนำาไปทดลองใชกบกลมทศกษา
ทมลกษณะเดยวกนกบกลมทศกษาจรง แลวนำา
เครองมอมาปรบปรงแกไขกอนทนำาไปใชจรงตอไป
3. ขนตอนการการสรางและพฒนา
เคร องมอใช ในการเกบรวบรวมข อมล
(Developmental Process of Research
Instruments)
3.1 เตรยมแผนของโครงการวจย โดย
คณะผวจยกำาหนดกรอบแนวทาง แผนงานและวธ
การตามขอบเขตการวจยโดยคำานงถงคำาถามวจย
เปนสำาคญ
3.2 รวบรวมเอกสารในสวนขอมลและ
รายงานการวจยทเกยวของกบความรในเนอหา
ผนวกวธสอนปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงการ
จดการเรยนรตามแนวคดวทยาศาสตร เทคโนโลย
สงคมและสงแวดลอม
3.3 สรางแบบสอบถามแบบสมภาษณ
แบบสงเกตการปฏบตการสอน และแบบการ
สะทอนความคดตอการจดการเรยนการสอน โดย
กรอบแนวคดของคำาถามทใชในแบบสอบถามจาก
การศกษาเอกสารงานวจย สวนคำาถามในแบบ
สมภาษณคณะผวจยสรางกรอบแนวคดโดยอาศย
การศกษาจากเอกสารงานวจยและขอมลทไดจาก
แบบสอบถาม เครองมอทงหมดไดผานการตรวจ
สอบความถกต องจากผ เชยวชาญทางด าน
วทยาศาสตรศกษาจำานวน3ทานหลงจากนนคณะ
ผวจยไดนำาเครองมอไปทดลองใชกบกลมทศกษาท
มลกษณะใกลเคยงกบกลมทศกษาจรงของงานวจย
คอเปนนกศกษาชนปท 4 ในสาขาทเกยวของกบ
การสอนวทยาศาสตร
4. การเกบรวบรวมข อมลและการ
วเคราะหขอมล (ResearchDataCollection
and Analysis)
การเกบรวบรวมขอมลดำาเนนการในชวง
เดอนมนาคมพ.ศ.2555-มนาคมพ.ศ.2556โดย
ใชวธการเลอกแบบเจาะจง(PurposiveSampling)
114 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
มเกณฑดงตอไปนกลมทศกษาเปนนกศกษาสาขา
วชาวทยาศาสตรทวไปชนปท4ซงมกำาหนดการ
ฝกประสบการณวชาชพในชนปท5ทนอกจากน
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปมความเตมใจ
และตองการเขารวมในโครงการพฒนาวชาชพ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปดานความร
ในเนอหาผนวกวธสอนโดยรปแบบการรวมมอกน
สอนระหวางนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป
ภายหลงการเกบรวบรวมขอมลคณะผวจยไดใชการ
วเคราะหเชงเนอหา (ContentAnalysis)และการ
วเคราะหเอกสาร (Document Analysis) ในการ
วเคราะหขอมลวจยจากการศกษากรณศกษาและ
นำาไปสการสรางขอสรปโดยอางองทฤษฏรากฐาน
สำาหรบอธบายเกยวกบความเขาใจและการปฏบต
ดานความรในเนอหาผนวกวธสอนของกรณศกษา
สำาหรบงานวจยน โดยคณะผวจยไดอานคำาตอบ
อยางละเอยดและเปรยบเทยบเพอจดกล มของ
ขอมลโดยใชกรอบแนวคดจากการตความสรางขอ
สรปอยางเปนระบบจากขอมลรปธรรมหรอความ
เปนจรงโดยตรงจากขอมลวจยคณะผวจยไดนำาคำา
ตอบของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปท
จำาแนกองคประกอบนนมารบการตรวจความถก
ตองอกครงโดยผเชยวชาญดานวทยาศาสตรศกษา
จำานวน 3 ทาน โดยคณะผวจยสรางแบบลงความ
คดเหนตอการวเคราะหคำาตอบของครของคณะผ
วจยวาเหนดวยหรอไมกบการตความของคณะผ
วจยพรอมทงใหขอเสนอแนะ หากมประเดนหรอ
การแบงกลมคำาตอบใดทผเชยวชาญไมเหนดวยกบ
การตความของคณะผ วจย คณะผ วจยและผ
เชยวชาญไดประชมเพอหาขอสรปในประเดนนน
หรอการแบงกลมคำาตอบใหสอดคลอง
ผลการวจย
ความเขาใจและการปฏบตของนกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตรทวไปเกยวกบความรใน
เนอหาผนวกวธสอนส�าหรบการจดการเรยน
การสอนวทยาศาสตร
จากการใชแบบสอบถามและการสมภาษณ
เกยวกบความเขาใจและการปฏบตการสอนของ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป จากการ
วเคราะหผลการตอบแบสอบถาม การสมภาษณ
แบบกงโครงสรางแผนการจดการเรยนรและสงเกต
การปฏบตการสอนในดานการกำาหนดเปาหมาย
ของการสอนวทยาศาสตรวธการสอนวทยาศาสตร
ทสอดคลองกบลกษณะเนอหาทางวทยาศาสตร
การเรยนรวทยาศาสตรของผเรยน หลกสตร และ
วธการวดและประเมนผลการเรยนร โดยการนำา
เสนอเปนภาพรวมของการพฒนาความรในเนอหา
ผนวกวธสอนของนกศกษาดงตอไปน
1. ความเขาใจและการปฏบตตอการ
ก�าหนดเปาหมายการสอนวทยาศาสตร
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรรอยละ 70
ของจำานวนนกศกษาทเขารวม มการพฒนาความ
เข าใจเ กยวกบเป าหมายหลกของการสอน
วทยาศาสตรสอดคลองกบแนวทางปฏรปการเรยน
รบางสวนทเนนการเรยนรวทยาศาสตร(Sscientific
Literacy)โดยมการกำาหนดเปาหมายของการสอน
วทยาศาสตรทครอบคลมทงดานความรการคดและ
การแกปญหาเจตคตทางวทยาศาสตรและการนำา
ความรไปใชในชวตประจำาวนของผเรยนโดยเฉพาะ
การปลกฝงใหนกเรยนปรชญาของเศรษฐกจพอ
เพยงในเรองของการใชเหตผลดงตวอยางคำาตอบ
ของนกศกษาตอไปน
“ผเรยนสามารถทำางานอยางเปนระบบ รจก
คด รจกแกปญหา อธบายสรปในสงทเรยนได และ
หลงจากทผเรยนไดเรยนวทยาศาสตร ผเรยนไดรบ
ความร ความเขาใจเกยวกบเนอหาทเรยน มทกษะ
กระบวนการทางวทยาศาสตร และมเจตคตทดตอ
วทยาศาสตร สามารถวเคราะหถงสาเหตของปญหา
เพอหาวธการหาคำาตอบไดอยางถกตอง” (นกศกษา
ทานท 1)
โดยนกศกษาร อยละ 30 ของจำานวน
นกศกษาทเขารวมไมไดกำาหนดเปาหมายการสอน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 115 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วทยาศาสตรดานเจตคตเปนเปาหมายหลกของการ
สอนวทยาศาสตรในชวงของการเรมเขาสโครงการ
วจยและพฒนาโดยจากขอมลวจยพบวานกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตร ม ง เน น ในการสอน
วทยาศาสตรเพอใหผเรยนไดความร และเรยนร
ทกษะกระบวนทางวทยาศาสตรเปนดานทสำาคญ
และเปนเปาหมายหลกของการจดการเรยนการ
สอนวทยาศาสตร โดยไมไดกำาหนดเปาหมายดาน
จตพส ยอย ใน เป าหมายหลกของการสอน
วทยาศาสตรทสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการ
เรยนร ทเนนการร วทยาศาสตรโดยกำาหนดเปา
หมายหลกของการสอนวทยาศาสตรครอบคลมทง
3ดานคอความรความสามารถในการคดการแก
ปญหา เจตคตทางวทยาศาสตร การนำาความรไป
ใชเมอนกศกษาเขารวมในโครงการวจยและพฒนา
พบวานกศกษารอยละ 95 ของจำานวนนกศกษาท
เขารวม มการระบเปาหมายการสอนวทยาศาสตร
ทครอบคลมทง3ดานและมการบรณาการการเปน
พลเมองทดในสงคมดวยการใชความรวทยาศาสตร
มาตดสนใจในชวตประจำาวนได ดงตวอยางการจด
กจกรรมการเรยนรดงตอไปน
“นกเรยนแบงกลม กลมละ 5 คน โดยสมาชก
แตละคนในกลมจะมหนาทแตกตางกนไปเพอสบคน
ขอมลและนำาเสนอขอมลในประเดนทวา “พชทได
พฒนาสายพนธโดยกระบวนการตดตอยนนน
ดหรอไม เพราะเหตใด” (นกศกษาทานท 5)
2. ความเขาใจและการปฏบตตอการ
เรยนรวทยาศาสตรของผเรยน
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปมการ
พฒนาความเขาใจและการปฏบตเกยวกบการเรยน
รของผเรยนในดานตางๆไดแกวธการเรยนรของ
ผเรยนบทบาทของครผสอนและเจตคตของครตอ
การเรยนรของผเรยน
วธการเรยนรของผเรยน
หลงจากทนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร
ทวไปเขารวมในโครงการวจยและพฒนามการรวม
มอในการสรางและพฒนาแผนการจดการเรยนร
รวมมอในการสอนและประเมน รอยละ 80 ของ
จำานวนนกศกษาทเขารวมมการพฒนาความเขาใจ
เกยวกบการเรยนรของผเรยนผานกระบวนการทาง
วทยาศาสตรผเรยนสามารถเกดการเรยนรแนวคด
ทางวทยาศาสตรผานการทดลองและการฝกปฏบต
ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรซงจะนำาไปส
การไดองคความรทางวทยาศาสตร โดยผเรยนม
สวนรวมการเรยนรทกขนตอนกจกรรมการเรยนร
การประเมน โดยผเรยนมการทำากจกรรมทหลาก
หลายทงรายบคคลและรายกลมเพอเนนใหผเรยน
คดและลงมอปฏบต จากความเขาใจดงกลาวเมอ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปไดจดการ
เรยนการสอนวทยาศาสตรในหองเรยน พบวา
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป รอยละ 80
ของจำานวนนกศกษาทเขารวมเนนการทำากจกรรม
กล มโดยเป ดโอกาสใหผ เรยนได เ รยนร ผ าน
กระบวนการทดลอง แตการทดลองในชวงเรมตน
ของโครงการวจยและพฒนาพบวานกศกษาสาขา
วชาวทยาศาสตรทวไป รอยละ 20 ของจำานวน
นกศกษาทเขารวม อธบายขนตอนพรอมทงสาธต
การทำาการทดลองตอผเรยนทกครงเพอใหผเรยน
ทำาตาม โดยจากขอมลของการสงเกตการจดการ
เรยนการสอนและการสมภาษณนกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรทวไปพบวาจดมงหมายหลกของการ
เนนใหผเรยนลงมอปฏบตในกจกรรมการทดลอง
เพอใหผเรยนตรวจสอบแนวคดทางวทยาศาสตร
กฎและทฤษฎทางวทยาศาสตร เช นเดยวกบ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปทมความ
เขาใจตอการเรยนรของผเรยน วาผเรยนสามารถ
เรยนร ไดเมอผ เรยนไดลงมอปฏบตจรง ซงเมอ
นกศกษาในกลมนไดเขารวมและพฒนาแผนการ
จดการเรยนรผานโครงการการรวมมอกนในการ
สอนวทยาศาสตรพบวา จากการเขารวมกจกรรม
ไดสงเสรมใหนกศกษามการพฒนาความเขาใจและ
การปฏบตการสอนทเนนใหผเรยนมสวนรวมใน
กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง การสงเกต
การทำาการทดลองทางวทยาศาสตรการถามคำาถาม
116 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
การอาน การสนทนาแลกเปลยนความร การใช
ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรการเรยนรดวย
ตนเองและการคด โดยผเรยนมโอกาสเรยนรจาก
ตวอยางจรงสถานการณจรงทผเรยนไดพบในชวต
ประจำาวน โดยผสอนตองมการผสมผสานทงสอท
อยภายในและภายนอกหองเรยนเพอใหเกดความ
หลากหลายของการจดกจกรรม และสามารถ
กระตนการเรยนรของผเรยนใหเกดขน นอกจากน
การจดการเรยนรทใชประวตของนกวทยาศาสตร
เขามารวมในบทเรยนนนนกศกษาสามารถอธบาย
ไดอยางชดเจนวาจดประสงคของการสอนรปแบบ
น เพอส งเสรมใหนกเรยนเรยนร ถงธรรมชาต
วทยาศาสตรการไดมาซงความรทางวทยาศาสตร
ดานบทบาทของครตอการเรยนรของผ
เรยน
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร ทวไป
รอยละ80ของจำานวนนกศกษาทเขารวมมความ
เขาใจตอบทบาทของครทสงเสรมการเรยนรของผ
เรยนตองเปนผทวางแผนการจดการเรยนรและจด
กจกรรมการเรยนรทกระตนใหผเรยนเกดการเรยน
รจากการสมภาษณและการสงเกตการจดการเรยน
การสอนพบวานกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร
ทวไปรอยละ20ของจำานวนนกศกษาทเขารวมม
ความเขาใจและปฏบตตอบทบาทของครผสอนท
ตองเปนผบรรยายมากกวาผแนะนำาเพราะนกศกษา
มความเขาใจวาการเรยบเรยงเนอหาและถายทอด
โดยตรงตอผเรยนยอมสงเสรมการเรยนรของผเรยน
ไดลกซง ผเรยนสามารถเขาใจขนตอนการทำาการ
ทดลองและสามารถทำาการทดลองทไดผลเชนเดยว
กบกฎทฤษฎทางวทยาศาสตรอยางมประสทธภาพ
และจากขอมลการเขารวมกจกรรมการอบรมเชง
ปฏบตการนพบวาบทบาทของนกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรทวไปทนกศกษาใชในการจดการเรยน
การสอนนนเนนทการเปนผแนะนำาและบทบาทของ
การเปนผอำานวยความสะดวกเพมขน เมอเขารวม
ในขนการรวมมอกนในการสอนและขนการประเมน
การสอนดงตวอยางคำาตอบของนกศกษาตอไปน
“ การเปดโอกาสใหนกเรยนไดออกแบบการทดลอง
กอนโดยครทำาหนาทชวยเหลอและแนะนำากระตน
ใหนกเรยนแลกเปลยนกนทำาใหหองเรยนมสสนและ
นกเรยนไดมโอกาสนำาเสนอความรและประสบการณ
เดมของนกเรยน”(นกศกษาทานท31)
ดานเจตคตตอการเรยนรของผเรยน
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปรอย
ละ90ของจำานวนนกศกษาทเขารวมมเจตคตทาง
บวกตอการเรยนรของผเรยนทสงเสรมใหผเรยนม
ความกระตอรอรนในการเรยนและมความสนใจ
อยากทำาการทดลองโดยผเรยนทสามารถเรยนรได
นนตองมพนฐานทจำาเปนตอการเรยนรในเรองนนๆ
สวนรอยละ10มเจตคตทางลบตอการเรยนรของผ
เรยนโดยเหนวาผเรยนชอบทผสอนบอกและใหจด
ตามผเรยนเนนการเรยนตามหลกสตรและเพอสอบ
เขาศกษาตอระดบมหาวทยาลยดงตวอยางคำาตอบ
ของนกศกษาตอไปน
“การจดการเรยนรใหนกเรยนครผสอนตอง
เนนกจกรรมสงเสรมการลงมอปฏบตของนกเรยน
การทำางานกลมทสามารถชวยเหลอใหนกเรยนเกด
การแลกเปลยนความร แตบางครงครสมควรตองม
การสรปแนวคดทสำาคญใหกบนกเรยนเมอจบคาบ
เรยน” (นกศกษาทานท 5)
หลงจากทนกศกษาเขารวมในโครงการว
จยฯ พบวานกศกษามการพฒนาเทคนคการสอน
และมเจตคตทดและเชอมนวานกเรยนมความ
สามารถทจะเรยนและทำากจกรรมทซบซอนไดเพยง
แตนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปตองเปนผ
ทใหโอกาสแกนกเรยน และมการถามคำาถามทม
ศกยภาพสามารถกระตนการคดของนกเรยนได
3. ความเขาใจและการปฏบตตอวธการ
สอนวทยาศาสตร
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปรอย
ละ85ของจำานวนนกศกษาทเขารวมมความเขาใจ
ตอวธการสอนวทยาศาสตรททำาใหผเรยนเกดการ
เรยนรตามแนวปฏรปการเรยนรกลาวคอในการจด
กจกรรมการเรยนการสอนตงแตขนการเลอกเรองท
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 117 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
จะเรยนและการผลตสอรวมกนนกเรยนมสวนรวม
ในกจกรรมดงกลาว โดยผเรยนไดลงมอปฏบต
กจกรรมดวยตนเอง โดยนกศกษาใหความสำาคญ
ดานผเรยนมโอกาสปฏบตจรง ใชประสบการณจรง
โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร กระบวนการ
แกปญหากจกรรมคดและปฏบตและมปฏสมพนธ
กบผอนผานกจกรรมการเรยนแบบรวมมอนกศกษา
รอยละ80ของจำานวนนกศกษาทงหมดนนใชวธการ
สอนSTSโดยนำาปญหาสถานการณขาวทเกดขน
ทงในจงหวดภเกตและทอนๆมากระตนใหนกเรยน
เกดความสนใจและหารวมกนวเคราะหถงสาเหตของ
ปญหาเหลานนเพอเตรยมพรอมตอปญหาและ
สถานการณเหลานนโดยนกศกษามการใชแหลง
เรยนรในทองถนภเกตเปนแหลงเรยนรแกนกเรยน
เชน พพธภณฑเหมองแร ตลาดสดเทศบาลเมอง
ภเกตพนทปาโกงกางเปนตน
โดยสรปการเขารวมในโครงการวจยและ
พฒนาความรผนวกวธสอนของนกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรโดยใชรปแบบการรวมมอกนในการ
สอนนนสามารถสงเสรมและพฒนาความเขาใจ
เขาใจและการปฏบตเกยวกบการสอนวทยาศาสตร
ตามแนวปฏรปการเรยนร ไดเปนอยางด โดย
นกศกษามการพฒนาความเขาใจและการปฏบต
จากกระบวนการพดคย แลกเปลยนความคดเหน
รวมทงการสงเกตการจดการเรยนการสอนของเพอ
ตางกลมจากขนของการรวมมอกนในการวางแผน
การจดการเรยนรขนรวมมอในการสอนและขนการ
ประเมนหลงการสอน รวมทงการเขารวมในการ
อบรมเชงปฏบตการเพอเตรยมความพรอมจำานวน
4ครงตอปการศกษาการจดกจกรรมการเรยนการ
สอนเนนการมปฎสมพนธกบผอนผานกจกรรมการ
เรยนแบบรวมมอ เรยนรจากแหลงเรยนรทหลาก
หลาย เนนกจกรรมทคดและปฏบตตอบสนองตอ
ความแตกตางของผเรยนและการจดการเรยนการ
สอนตามแนวสบเสาะหาความรโดยใชกระบวนการ
ทางวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความรแกปญหา
เพอเข าใจความสมพนธระหวางวทยาศาสตร
เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม เนนเนอหา
สอดคลองกบชวตประจำาวนของผ เรยน โดย
แผนการจดกาเรยนรสวนมากมการยกปญหาหรอ
ประเดนทางสงคมเขามาเพอใชเปนคำาถามกระตน
ความสนใจของนกเรยน
4. ความเข าใจและการปฏบตต อ
หลกสตรสาระการเรยนรวทยาศาสตร
โดยเรมแรกของการเขารวมในโครงการวจย
และพฒนานกศกษาร อยละ 95 ของจำานวน
นกศกษาทเขารวม มความเขาใจตอหลกสตรการ
เรยนรวทยาศาสตรวาหลกสตรนนมความสำาคญ
เพอใชในการเขยนแผนการจดการเรยนการสอน
และเปนแหลงขอมลททำาใหครทราบถงหวขอ
วทยาศาสตรโดยนกศกษาสามารถอธบายถง
กระบวนการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนนนได
และสวนมากกลาวถงการปรบเปลยนจากหลกสตร
แกนกลางของสสวท.โดยเพมเตมดานการจดการ
เรยนการสอนทสอดคลองตอบรบทของชมชนและ
สงคม กระบวนการในการพฒนาหลกสตรสถาน
ศกษานกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไปมการ
ใชแหลงเรยนรททอยภายในบรเวณโรงเรยน เชน
หองวทยาศาสตรอนเตอรเนตสวนพฤกษศาสตร
รวมกบการจดการเรยนการสอนของนกศกษาสาขา
วชาวทยาศาสตรทวไป รวมทงการใชแหลงเรยนร
ในชมชนทองถนเชนนำาตกพพธภณฑเหมองแร
พพธภณฑปลาสวนพฤกษศาสตรอนๆ
5. ความเขาใจและการปฏบตตอวธการ
วดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร
โดยสรปทงกอนเรมเขารวมโครงการวจย
และพฒนาและหลงจากการเขารวมพบวานกศกษา
สาขาวชาวทยาศาสตรทวไปใหความสำาคญกบการ
วดและประเมนผลสภาพจรงมกลาวถงการใชวธวด
และประเมนผลทหลากหลายเพอใหขอมลยอนกลบ
ตอผเรยนทำาใหผเรยนทราบเพยงวาการสรปและนำา
เสนอของตนเองนนดหรอไมดแตไมทราบถงสงท
ควรปรบปรง โดยนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร
ทวไปไดมการพฒนาและเพมเตมประเดนทใหความ
118 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
สำาคญตอการวดและประเมนผลการเรยนรจากการ
ประเมนผลงานการคนควาการทดลองและการนำา
เสนอผลงาน มาเนนในประเดนของการวดการ
ปฏบต การทำาการทดลอง การนำาแนวความคด
วทยาศาสตรไปใช ความสามารถนาการแกปญหา
และการแสดงความคด สวนดานวธการวดและ
ประเมนผลนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป
ไดพฒนาและมการใชวธการสงเกตการสมภาษณ
การใชคำาถาม การเขยนอนทน การเขยนรายงาน
และการทำาแฟมสะสมงาน ลกษณะการวดและ
ประเมนผลของนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตร
ทวไปใหความสำาคญทงการประเมนกอนเรยน
ระหวางเรยนและหลงเรยน นกศกษาสาขาวชา
วทยาศาสตรทวไปเนนการประเมนกอนเรยนละ
หลงเรยนเพอวดและประเมนการพฒนาการดงบท
สมภาษณนกศกษา
ผสมภาษณ: ทานทราบไดอยางไรวาบท
เรยนของทานนกเรยนเกดการเรยนร
นกศกษาทานท 10: บทเรยนนไดพฒนา
ควบคกบการวางแผนการวดและประเมนผลทเนน
การประเมนระหวางเรยนเพมเตมเขามา โดยตรวจ
จากคำาถามในใบกจกรรมเพอดการพฒนาของ
นกเรยน
กระบวนการทำางานกระบวนการเรยนรของ
ผเรยน และการใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนร
โดยการพฒนาความเขาใจและการปฏบตการสอน
ในด านวธการวดและประเมนผลการเรยนร
วทยาศาสตรของนกศกษานนเกดขนอยางตอเนอง
ในชวงทนกศกษาเขารวมในโครงการวจยและ
พฒนาในขนของการรวมมอกนในการวางแผนการ
จดการเรยนรไดมการนำาเสนอในตวอยางของการ
วดและประเมนผลการเรยนรทสอดคลองกบกบจด
ประสงคการเรยนรทไดตงไวและสามารถวดและ
ประเมนการพฒนาของนกเรยนไดจรงในหองเรยน
วจารณและอภปรายผล จากผลวจยแสดงใหเหนวาปจจยทสำาคญท
สงเสรมใหนกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป
สามารถจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหบรรล
วตถประสงค ของการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
พ.ศ.2551คอความรในเนอหาผนวกวธสอนของ
นกศกษาสาขาวชาวทยาศาสตรทวไป(Pedagogical
ContentKnowledge)และการสงเสรมใหนกศกษา
มโอกาสทำางานรวมกนแลกเปลยนความรดานการ
วางแผนการจดการเรยนรและการปฏบตการสอน
การได พดคยกบผ เ ชยวชาญในแตละศาสตร
สามารถสงเสรมใหนกศกษามความร ในเนอหา
ผนวกวธสอนทสมบรณเหมาะสมตอจดการเรยน
การสอนทสอดคลองกบการสอนตามแนวสบเสาะ
หาความรเพราะการจดการเรยนการสอนทสามา
รถบรณาการการสอนวทยาศาสตร ร วมกบ
กระบวนการสบเสาะทแสดงในแผนการจดการเรยน
รสอการสอนและการปฏบตของครนนถอวาเปน
สงทท าทายตอครในการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรทสามารถตอบสนองความแตกตาง
ของนกเรยนรวมทงการใชประเดนและปญหาทาง
สงคมในปจจบน เชนการละเลยความสำาคญของ
ทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถนการขาด
ความตระหนกและหวงแหนทรพยากรธรรมชาต ใน
ประเทศของตนทสงเสรมใหนกเรยนมการเรยนร
ตลอดชวตทกรปแบบ ซงประเดนเหลานไดถกใช
เปนกรอบการพฒนารปแบบการรวมมอกนในการ
ส อนขอ งน ก ศ กษ า เพ อ พ ฒน า ว ช า ช พ ค ร
วทยาศาสตรใหเหมาะสมและตอบสนองตอความ
ตองการของสงคมประเทศไทยปจจบน แผนการ
จดการเรยนรของนกศกษาและการปฏบตการสอน
ในหองเรยนนนมการเน นการจดการเรยนร
วทยาศาสตรทสามารถสงเสรมใหนกเรยนมความ
พอดดานจตใจเขมแขงพงตนเองไดมจตสำานกท
ดเอออาทรประณประนอมคำานงถงผลประโยชน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 119 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
สวนรวม ความพอดดานสงคม มการชวยเหลอ
เกอกลกนสรางความเขมแขงใหแกชมชนรจกผนก
กำาลง และทสำาคญมกระบวนการเรยนรทเกดจาก
ฐานรากท มนคงและแขงแรง ความพอดด าน
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รจกใชและ
จดการอยางฉลาดและรอบคอบ เพอใหเกดความ
ยงยนสงสด ใชทรพยากรทมอยในประเทศ เพอ
พฒนาประเทศใหมนคงเปนขนเปนตอนไป ความ
พอดดานเทคโนโลย รจกใชเทคโนโลยทเหมาะสม
ใหสอดคลองกบความตองการและควรพฒนา
เทคโนโลยจากภมปญญาชาวบานของเราเองและ
สอดคลองเปนประโยชนตอสภาพแวดลอมของเรา
เอง ความพอดดานเศรษฐกจ เพมรายได ลดราย
จายดำารงชวตอยางพอสมควรพออยพอกนตาม
อตภาพ และฐานะของตนเอง โดยทงในการ
ออกแบบกจกรรมในแผนการจดการเรยนรและการ
ปฏบตการสอนพบวานกศกษาระบประเดนการ
พฒนาคณภาพของนกเรยนทงทางดานจตใจ
คณธรรมจรยธรรม
ขอเสนอแนะจากผลการวจย
จากสรปผลวจยนไดคนพบเกยวกบแนวทาง
ทสำาคญสำาหรบการจดโครงการพฒนาวชาชพครทง
ค รวทยาศาสตร ประจำาการและนกศกษาคร
วทยาศาสตรดงน
1. ก า ร ศ ก ษ า ค ว า ม เ ข า ใ จ ข อ ง ค ร
วทยาศาสตรเกยวกบความรในเนอหาผนวกวธสอน
ในแตละดาน ทำาใหผ วจยและผพฒนาทราบถง
ประเดนทควรนำามาพฒนารวมในการจดโครงการ
พฒนาวชาชพคร และ เพ อ ได ข อม ลว าค ร
วทยาศาสตรและนกศกษาครมการพฒนาความ
เขาใจเกยวกบความรเนอหาผนวกวธการสอนหรอ
ไมอยางไร
2. การสรางและพฒนารปแบบการพฒนา
วชาชพครนนควรวางกรอบการพฒนาท เป น
ประเดนทครวทยาศาสตรและนกศกษาครมความ
ตองการและพรอมทรบการพฒนาเปนการพฒนา
อยางยงยนและตอบสนองตอความตองการโดยองค
ประกอบของรปแบบการรวมมอกนในการสอนทม
ประสทธภาพของการศกษาวจยนประกอบดวยกน
4ขนตอนหลกคอขนเตรยมความพรอมขนการ
รวมมอกนในการวางแผนขนการรวมมอกนในการ
สอน และขนการสะทอนการเรยนรจากการปฏบต
การสอนซงจากขอมลการพฒนาความรในเนอหา
ผนวกวธสอนของนกศกษาพบวานกศกษามการ
พฒนาความรมากขนในขนการสะทอนการเรยนร
และนกศกษามความมนใจในการปฏบตการสอน
มากขนเมอมโอกาสไดพดคยและแลกเปลยนความ
รประสบการณกบเพอนนกศกษาทานอนๆโดยม
ผเชยวชาญในแตละดานความรคอยใหคำาปรกษา
เปนผหนนนำา
กตตกรรมประกาศ
ผวจยขอขอบคณมหาวทยาลยราชภฏภเกต
ทสนบสนนงบประมาณในการศกษาวจยครงน ซง
สามารถชวยทำาใหงานวจยนสำาเรจลลวงดวยด
120 ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญการสงเสรมความรในเนอหาผนวกวธสอนของนกศกษา...
เอกสารอางอง
นฤมลยตาคม.(2542).การจดประสบการณการเรยนรวชาวทยาศาสตรโดยใชโมเดลการสอนวทยาศาสตร
เทคโนโลยและสงคม(Science,Technology,andSociety-STSModel).ศกษาศาสตรปรทศน
14(3):29-48.
Abel,K.S.andM.Roth.(1992).“ConstraintstoTeachingElementaryScience:ACaseStudyof
aScienceEnthusiastStudentTeacher”.Science Education 76(6):581-595
Murray,F.B.(1998).“Reformingteachereducation:Issuesandthejoineffortofeducationand
liberalartsfaculty”.The History Teacher31(4):503-519.
Shulman,L.S.(1987).“Knowledgeandteaching:Foundationsofthenewreform”.Harvard Edu-
cational Review.57(1):1-22.
Tobin,K.andC.J.McRobbie.(1996).“CulturalMythsasConstraintstotheEnactedScience
Curriculum.”Science Education80:223-241.
Tuan,H.L.andKaou,R.C.(1997).“DevelopmentofagradeeightTaiwanesephysicalscience
teachers‘pedagogicalcontentknowledgedevelopment”.Proceeding of the National Sci-
ence Council Part D:Mathematics, Science and Technology education.7(3):135-154.
Veal,W.R.(1998).“Theevolutionofpedagogicalcontentknowledgeinprospectivesecondary
chemistryteachers”.PaperpresentedattheannualmeetingoftheNationalAssociation
for Research in Science Teaching, SanDiego, CA.Veal,W. R., andMaKinster, J.
G.“Pedagogicalcontentknowledgetaxonomies”.Electric Journal ofScience Education.
(June1999).Availble:http://unr.edu/homepage/crowther/ejsevealmak.html
Zembal-Saul,C.A.,Starr,M.L.,andKrajcik,J.S.(1999).Constructing a framework for elemen-
tary science teaching using pedagogical content knowledge.InJ.Gess-Newsomeand
N. G. Lederman (Eds.), “Examining pedagogical content knowledge”(pp. 237-256).
Dordrecht,TheNetherlands:KluwerAcademicPublisher.
ภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถนต�าบลทาสวางอ�าเภอเมอง
สรนทรจงหวดสรนทร
Khmer Surin Villages’ Toponyms with Local Plants in Thasawang Sub
– District, Muang Surin District, Surin Province
สมชญาศรธรรม1,วสาวงศสขแสวง1,จนตนารงเรอง1
SomchayaSritram1,VasaWongsuksaweang1,ChintanaRungrueng1
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาประวตความเปนมาและความสมพนธของพนธไมทองถนกบภม
นามหมบานเขมรสรนทร การรบรของชมชนในหมบานและการเหลออยของพนธไมทองถน โดยวธการ
สำารวจพนทและสมภาษณชมชนทเกยวของพบวาภมนามหมบานตำาบลทาสวางมทงหมด22ภมนามม
ภมนามทสมพนธกบพนธไมทองถนทงภาษาไทยและเขมรสรนทร16บานดงน1)ทาสวาง2)เขวานอย
3)สำาโรง4)โคกเพชร5)โคกยาง6)องกญ7)กาเกาะ8)ระโยง9)สมปอย10)ระเภาว11)ศาลา
12)จะแกแสรง13)โคกสวาย14)โคกมะกะ15)หนองปรอและ16)หนองบวภมนามหมบานทสมพนธ
กบไมทองถนคดเปนรอยละ72.73แสดงถงความสมบรณและหลากหลายของพนธไมทองถนในตำาบลแหง
นเมออดตการรบรทมาภมนามหมบานของคนในชมชนอยในระดบด6หมบานคดเปนรอยละ37.50รอง
ลงมาคอระดบนอย4หมบานคดเปนรอยละ25ระดบดมากและระดบปานกลาง3หมบานคดเปนรอย
ละ18.75ตามลำาดบปจจบนพนธไมภมนามมจำานวนลดลงและไมมการอนรกษไว8ชนดคอสำาโรงไผ
เพกฟกทองหมากมะกอกปาปรอและบวหลวงพนธไมทไมมในหมบานแลวแตพบในปาใกลเคยง6ชนด
คอพนชาดขวาวมะคาแตไทรยอยสมปอยและมะมวงปาและมพนธไม2ชนดทยงมอยจำานวนมาก
และไดรบการอนรกษไว คอ ขเหลก และยางนา เนองจากการขยายตวของชมชนและการใหความสำาคญ
ของพนธไมทองถนลดลงและขาดการถายทอดจากคนรนกอนสคนรนหลง ควรสงเสรมใหชมชนรบรและ
เหนความสำาคญของการอนรกษพนธไมภมนามเพอใหคนรนหลงไดทราบและเปนประโยชนตอการศกษา
เรองภมนามหมบานตอไป
ค�าส�าคญ: พนธไมทองถน,ภมนามหมบาน,เขมรสรนทร,ตำาบลทาสวาง
1 อาจารยประจำาสาขาวชาเทคโนโลยภมทศน,คณะเกษตรศาสตรและเทคโนโลยมหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน
วทยาเขตสรนทรE-mail:somchaya777@gmail.com1 Department of Landscape Technology, Faculty of Agriculture and Technology, Rajamangala University of
TechnologyIsan,SurinCampusE-mail:somchaya777@gmail.com
122 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
Abstract
Theresearchobjectivesweretostudythebackgroundandrelationshipoflocalplantswith
KhmerSurinvillagetoponymies,andtorecognizethevillagecommunitiesandtheremaininglocal
plants.DataforthisstudywerecollectedbyareabasedonsurveyingandInterviewswithrelevant
peopleincommunity.Thefindingswerethattherewere22toponymiesinThasawangSub-district.
Therewere16kindsoftoponymiesrelatedtolocalplantsbothintheThailanguageandKhmer
languageofSurin;1)Thasawang2)Kwaonoi3)Sumrong4)KogPet5)KogYang6)Aungkan
7) Kako 8) Rayong 9) Sompoi 10) Rapao 11) Sala 12) Jakaesaraeng 13) Kokswai
14)Kokmaka15)Norngprueand16)Norngbua.Thevillages’toponymiesrepresented72.73%of
the local plants. The results demonstrate the integrity and diversity of local plants and their
connectionwithsub-district’shistoricalpast.Thepeople’srecognitionoftoponymiesvariedby
community.Inacommunityof6villages,recognitionwasatagoodlevel(37.50%),followedby
acommunityof4villagesatalowerlevel(25%),andacommunityof3villagesatamedium
level(18.75%),.Atthepresenttime,toponymies’havedecreased,and8kindsarenotpreserved.
TheseareSumrong,Phaiphek,FakThong,Mak,MaKokPa,PrueandBualuang.Sixkindsof
toponymies’plantswerefoundinanearbyforestbutnotinthevillages.TheseconsistedofPhan
Chat,Khwao,MaKhaTae,SaiYoi,SomPoiandMaMuangPa.Moreover,thereare2kindsof
plantswhichareprolificandhavebeenpreserved.TheyareKhilekandYangNa. However,
nowadaysthecommunitiesaregrowing,andthereisalackofinterestinstudyingthelocalplants
advantages,aswellasalackofinterestintransferringknowledgeaboutthepreservationoflocal
plantsfromgenerationtogeneration.
Keywords: LocalPlants;Villages’Toponymies,KhmerlanguageofSurin,ThasawangSub-District
บทน�า
จงหวดสรนทรเปนจงหวดทตงอยอสานตอน
ใต เปนจงหวดทมกลมชนใชภาษาพดหลายภาษา
นอกจากใชภาษาไทยเปนภาษาทางราชการแลวยง
มภาษาเขมรสรนทร ภาษาไทยอสานหรอลาว
ภาษาสวยหรอกย ซงคณะกรรมการฝายประมวล
เอกสารและจดหมายเหต(2542)ไดกลาวถงพนท
ในจงหวดสรนทรทมการใชภาษาถนคอภาษาถน
เขมรเปนภาษาทกระจายอยทกอำาเภอในจงหวด
สรนทรหนาแนนทสดทอำาเภอเมองสรนทรอำาเภอ
ทาตม อำาเภอลำาดวน อำาเภอปราสาท อำาเภอ
กาบเชง อำาเภอสงขะ อำาเภอพนมดงรก อำาเภอ
ศขรภม อำาเภอจอมพระและอำาเภอเขวาสนรนทร
โดยตำาบลทาสวาง อำาเภอเมองสรนทร จงหวด
สรนทรเปนอกหนงตำาบลทใชภาษาพดเขมรสรนทร
การเรยกชอหมบานหรอภมนามหมบานจงเรยกชอ
เปนภาษาเขมรสรนทรซงเปนภาษาทองถนทม
เอกลกษณเฉพาะสอดคลองกบสพตราและอญชล
(2547) ทกลาวไววา ภมนาม หรอนามทใชเรยก
สถานท(toponym)ทปรากฏอยบนพนททวไปนน
เปนการตงและกำาหนดใหมความแตกตางเบอง
ตนทางพนทอยางหนงของมนษย เพอใหสามารถ
เรยกบงบอกสถานทตางๆ ไดจำาเพาะเจาะจงการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 123 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตงชอภมนามสวนใหญกำาหนดโดยบคคลทองถนม
ความหมายมาจากระบบความนกคดทสมพนธกบ
สภาพแวดลอมทางธรรมชาต หรอวฒนธรรมและ
ประวตศาสตรของทองถน ซงภมนามตางๆ จะม
ความแตกตางกนออกไปขนอยกบวฒนธรรมภาษา
ทองถนประวตศาสตรทองถนและสภาพแวดลอม
ธรรมชาตทแตกตางกนไปของแตละทองถน โดย
พรณรตน(2557)ไดตงกรอบแนวคดงานวจยเรอง
ความสมพนธดานนเวศวฒนธรรมระหวางการตง
ถนฐานของชมชนอสานกบชอของหม บ านใน
จงหวดขอนแกนโดยการใชหลกการทางดานภาษา
เกยวกบการตงชอหมบานในการคดกรองชอหม
บานทมลกษณะทตงตามลกษณะทตงทเปนนาเนน
และนำาการใชแนวคดระบบนเวศวฒนธรรมแนวคด
ดานชมชนและทอย อาศยและทฤษฎการแพร
กระจายทางวฒนธรรมมาเปนกรอบแนวคดในการ
วเคราะหขอมลอนวฒนและทรงยศ(2558)ไดกลาว
ถง บรบทสงคมวฒนธรรมทเกยวของกบภมนาม
หมบานหมายถงลกษณะภมประเทศทางภมศาสตร
ในอาณาบรเวณใดบรเวณหนงเชนบรเวณปาทอง
ทงหนองบงแมนำาหรอปากอาวทะเลอนสมพนธ
กบการตงถนฐานบานเมองของผคนในทองถนจน
เปนทรจกรวมกนมการกำาหนดนามชอเปนสถาน
ทตางๆใหเปนทร จกรวมกน ในลกษณะทเปน
แผนภมหรอแผนทเพอสอสารถงกนอาจสรางเปน
ตำานาน (Myth) ขนมาอธบายถงความเปนมาและ
ความหมายความสำาคญทางประวตศาสตร สงคม
เศรษฐกจวฒนธรรมของสถานททองถนนนๆ
การเรยกชอหมบานในภาษาเขมรสรนทรจะ
ใชคำาวา“เซราะ”นำาหนาซงแปลวาหมบานตอมา
เมอสวนราชการใหตงชอหมบานอยางเปนทางการ
บางหมบานใชคำาทบศพทชอเขมรสรนทรเปนชอ
หมบาน บางหมบานใชชอไทยทแปลจากภาษา
เขมรสรนทร บางหมบานตงชอขนมาใหมเพอให
งายตอการเรยกชอไทย จงทำาใหการเรยกชอใน
หลายหมบานทเปนภาษาทางการไดผดเพยนไป
จากภมนามเดมรวมถงการขาดการสอสารและถาย
ถอดภมนามทแทจรงจากคนรนกอนสชนรนหลงจง
ทำาใหเกดความเขาใจคลาดเคลอนผดไปซงภมนาม
หมบานในตำาบลทาสวางสวนใหญมาจากชอพนธไม
พนถน แสดงถงการตงชอหมบานตามลกษณะ
ภมประเทศทมพนธไมนนๆขนอยเปนลกษณะเดน
บอกถงความเปนเอกลกษณทองถนซงตรงกบเตม
(2556) ทไดใหความหมายของชอพชในทองถน
(local name) คอ ชอทใชเฉพาะในประเทศใด
ประเทศหนงหรอถนใดถนหนงเทานนชอพนเมอง
อาจแตกตางกนไปตามทองถน เชน ในภาคตางๆ
ของไทยอาจเรยกชอพชชนดเดยวกนแตกตางไป
หลายชอชอพนเมองทเรยกตามทองถนนเรยกอก
อยางวาชอทองถนดงเชนนรต(2550)ไดศกษา
ความสมพนธระหวางภมนามทมาจากภาษาเขมร
ถนไทยกบลกษณะทางภมศาสตรจงหวดสรนทรได
ยกตวอยางภมนามทมความหมายเกยวของกบ
ลกษณะภมประเทศและพชพรรณธรรมชาตมดงน
เขาพนมสวายบานเกาะพะเนาบานขนาดปรงบาน
ขนาดมอญบานโคกกดอลบานโคกกระชายบาน
โคกกระโดนบานโคกกลวยบานโคกกะดวดบาน
โคกกะเตรยงบานโคกกะลนบานโคกกงบานโคก
กนบานโคกขมนเปนตน
วตถประสงค
1. ศกษาประวตความเปนมาของภมนาม
หมบานและความสมพนธของพนธไมทองถนกบภม
นามหมบาน ตำาบลทาสวาง อำาเภอเมองสรนทร
จงหวดสรนทร
2. ศกษาการรบรของชมชนและการคงอย
ของพนธไมภมนาม
3. ศกษาลกษณะของพนธไมภมนามและ
การกระจายตวของพนธไมภมนาม
124 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
วธการศกษา
1. ศกษาขอมลทตยภมและศกษาทฤษฎท
เกยวของกบงานวจย
2. สมภาษณผนำาชมชน ผร และเยาวชน
เรองประวตการตงชมชนและความเปนมาของภม
นามหมบานการรบรของชมชน
3. สำ ารวจสภาพป จจบนของหม บ าน
ตำาแหนงพนธไมภมนามในอดตและปจจบนและการ
เหลออยของพนธไมทองถน โดยการถายภาพและ
จดทำาผงหมบาน
4. วเคราะหพนธ ไม ภมนามและความ
สมพนธของภมนามกบพนธไมทองถน
ผลการศกษาและอภปรายผล
ตำาบลทาสวาง อำาเภอเมองสรนทร จงหวด
สรนทรมหมบานในเขตปกครอง21หมบานแตมภม
นามหมบาน22ภมนามพบภมนามสวนใหญมความ
สมพนธกบชอพนธไมทองถน16ภมนามคดเปนรอย
ละ72.73สวนภมนามทไมสมพนธกบชอพนธไมทอง
ถน6ภมนามคดเปนรอยละ37.5(ตารางท1)
ตารางท1ภมนามหมบานตำาบลทาสวางอำาเภอเมองสรนทรจงหวดสรนทร
ท ภมนามหมบาน
ไทย
หมท ภมนามหมบาน
เขมรสรนทร
ความหมาย สมพนธ
กบพนธไม
ไมสมพนธ
กบพนธไม
1 บานทาสวาง 1,14 ซเราะเตรยะ ตนพนชาด -
2 บานเขวานอย 2 ซเราะควาว ตนขวาว -
3 บานสำาโรง 3 ซเราะซนรอง ตนสำาโรง -
4 บานโคกเพชร 4 ซเราะกกปรจ ไผเพกหรอหญาเพก -
5 บานจะแกโกน 5 ซเราะจแกโกน สนขมลก - 6 บานโคกยาง 5,19 ซเราะกกเยยง โคกยาง -
7 บานองกญ 6 ซเราะองกญ ตนขเหลก -
8 บานละเอาะ 7 ซเราะละเอาะ ขนหรอมว 9 บานกาเกาะ 8 ซเราะกกอก ตนมะคาแต -
10 บานตาแบน 9 ซเราะตาแบน ชอคนตาแบน - 11 บานระโยง 10 ซเราะรโยง มาจากลกษณะรากของตนไทร
ยอย
-
12 บานสมปอย 11 ซเราะซมโบร ตนสมปอย -
13 บานระเภาว 12 ซเราะรเปว ตนฟกทอง 14 บานอามอง 13 ซเราะอามอง ชอคนอามอง - 15 บานจะแกแสรง 14 ซเราะจแกแซรญ(ง) ตนสะแกแสง -
16 บานโคกจะ 15 ซเราะกกจะ โคกเกาแก - 17 บานศาลา 16 ซเราะซลา ตนหมาก 18 บานกระเพอ-สกวม 17 ซเราะกะเปอ-ซกวม จระเขผอม - 19 บานโคกสวาย 18 ซเราะกกซวาย โคกมะมวงปา -
20 บานโคกมะกะ 19 ซเราะกกมกะ โคกมะกอกปา -
21 บานหนองปรอ 20 ซเราะหนองปรอ ตนปรอ -
22 บานหนองบว 21 ซเราะหนองบว บวหลวง -
รวม 16 6
คดเปนรอยละ 72.73% 27.27%
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 125 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
1. การกระจายตวของภมนามหมบาน
หมบานทมภมนามสมพนธกบชอพนธไม
ทองถนกระจายตวครอบคลมทงตำาบล แสดงถง
ความสมบรณของปาไมในอดตดงคำาใหสมภาษณ
ของชมชนในตำาบลทาสวาง,2556ทวากอนการมา
ตงถนฐานหมบานบรเวณพนทดงกลาวเคยเปนปา
หรอเปนบรเวณทมพนธ ไมทองถนขนอย เปน
จำานวนมากหรอเปนพนธไมทมขนาดใหญ3-4คน
โอบ มลกษณะเดนและเปนเอกลกษณของพนท
เนองดวยเปนตำาบลทมหวยทบพลและลำานำาชไหล
ผานซงตรงกบขอมลองคการบรหารสวนตำาบลทา
สวาง,2556เรองสภาพทวไปของตำาบลทาสวางม
สภาพพนทเปนทราบลมโลง และลาดเอยงจากทศ
ใตไปทางทศเหนอ พนทสวนใหญเปนทงนา บาง
หมบานมปาสงวน ดนมลกษณะเปนดนรวนปน
ทราย แตละหมบานมพนทขนาดใหญ ในแตละ
หมบานราษฎรตงบานเรอนแยกกนเปนคมๆ ม
ลำาหวยทบพลพาดผานจากทางดานใตของตำาบลไป
ทางทศเหนอ ซงหวยทบพลจะไหลไปบรรจบกบ
ลำานำาชระหวางแนวเขตรอยตอระหวางจงหวด
สรนทรกบจงหวดบรรมย(ภาพประกอบ1)
ภาพประกอบ1ผงการกระจายตวภมนามหมบานทสมพนธกบพนธไมทองถนตำาบลทาสวาง
126 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
2. ความเปนมาของภมนามหมบานกบ
พนธไมทองถน
ความเปนมาของภมนามหมบานกบพนธไม
ทองถนตำาบลทาสวาง อำาเภอเมองสรนทรจงหวด
สรนทรทง16หมบานจากการสมภาษณชมชนใน
หมบานดงกลาว(1–30มถนายน2556)สามารถ
แบงทมาของภมนามหมบานได4กลมดงน
2.1 กลมท 1 ภมนามหมบานทมาจาก
บรเวณหมบานมพนธไมชนดนนขนอยเปนจำานวน
มากม9หมบานดงน
1) บานเขวานอย ในอดตบรเวณ
หมบานมตนขวาวหรอเขวา เรยกตามภาษาเขมร
สรนทรวา“ควาว”ขนอยเปนจำานวนมากเมอมการ
ตงชมชนจงเรยกชอหมบานเปนภาษาเขมรสรนทร
วา “เซราะ ควาว” (บานทมตนขวาว) และตงชอ
หมบานภาษาไทยวาบานเขวาตอมาไดเปลยนชอ
เปน“บานเขวานอย”เนองจากในจงหวดสรนทรมชอ
ซำากนหลายหมบาน
2) บานโคกเพชร ในอดตบรเวณ
หมบานเปนปามตนไผเพกหรอเรยกตามภาษา
เขมรสรนทรวา “ปรจ” ขนอยทวไปของพนท ชาว
บานจงเรยกวา“กกปรจ”(กกแปลวาโคกหมาย
ถงโคกทมไผเพกขนอย) เมอมการตงชอหมบาน
อยางเปนทางการ“กกปรจ”ซงเปนคำาทเรยกยาก
ในภาษาไทย จงเปลยนจากคำาวา “ปรจ” เปน
“เพชร”และใชชอหมบานวา“โคกเพชร”ทำาใหเขาใจ
วาเปนบานทมโคกเปน“เพชร” (อญมณชนดหนง)
และคำาวาปรจในภาษาเขมรสรนทรยงพองเสยงกบ
ชอพนธไมปาอกชนดหนงคอผกหวานปาซงทำาให
เขาใจผดเพยนไป
3) บานโคกยาง ในอดตบรเวณ
หม บานมตนยางนา หรอเรยกตามภาษาเขมร
สรนทรวา“เยยง”ขนอยเปนจำานวนมากเมอมการ
ตงชมชนจงเรยกชอหมบานวา “เซราะ กก เยยง”
(โคกทมยางนาขนอย)และตงชอเปนภาษาไทยแปล
ตรงคำาจากภาษาเขมรสรนทรวา“บานโคกยาง”
4) บานกาเกาะ ในอดตบรเวณ
หมบานและพนทโดยรอบมตนมะคาแต หรอเรยก
ตามภาษาเขมรสรนทรวา “กกอก” ขนกระจายอย
บรเวณหมบานทงนาและใกลหนองนำาเมอมการ
ตงชมชนจงเรยกชอหมบานวา“เซราะกกอก”(บาน
ทมตนมะคาแต)ตอมามการตงชอเปนภาษาไทยจง
ใชคำาพองเสยงจากภาษาเขมรเปน “บานกาเกาะ”
ทำาใหเขาใจวาเปนบานทม“กา”(สตวปก)มาเกาะ
บนตนไมเปนจำานวนมาก
5) บานสมปอย ในอดตบรเวณ
หมบานเปนปาทบมตนสมปอยหรอเรยกตามภาษา
เขมรสรนทรวา “ซมโบร”ขนเปนจำานวนมาก ชาว
บานจงมกจะเรยกวา “กก ซมโบร” (โคกทมตน
สมปอยขนอย ) เมอมการตงชมชนจงเรยกชอ
หมบานวา “เซราะ ซมโบร” และเมอมการจดตง
หมบานจงใชชอภาษาไทยของพนธไมนนเปนชอ
หมบานวา“บานสมปอย”
6) บานจะแกแสรงในอดตมหนอง
นำาขนาดใหญอยกลางหมบาน และโดยรอบหนอง
นำามตนสะแกแสงหรอเรยกตามภาษาเขมรสรนทร
วา“ซแกแซญ(ง)”ขนอยเปนจำานวนมากจงเรยก
ชอหมบานวา“เซราะซแกแซญ(ง)”(บานทมตน
สะแกแสง)เรยกเพยนมาเปน“จแกแซรญ(ง)ซง
เปนการออกเสยงใกลเคยงกนของภาษาเขมร
สรนทรอกคำาหนงทมความหมายในภาษาไทย
วา“สนขขเรอน” เมอมการตงชอหมบานจงตงชอ
ตามคำาพองเสยงภาษาเขมรสรนทรวา “บานจะแก
แสรง”จงทำาใหเขาใจผดไปวาเปนบานสนขขเรอน
7) บานศาลาเมอกอนพนทหมบาน
ศาลาเปนพนทปาทอดมสมบรณมากและมหนองนำา
อยใกลกบหมบานมตนหมากขนอยจำานวนมากซง
หมากในภาษาเขมรสรนทรเรยกวา“ซลา”ชาวบาน
จงเรยกหมบานนวา“ซเราะ ซลา” (บานทมตน
หมาก) เมอมการตงหมบานไดตงชอเปนคำาพอง
เสยงจากภาษาเขมรสรนทรแตคำาวา“ซลา” ไมม
ความหมายในภาษาไทยจงใชคำาวา“ศาลา”และตง
ชอหมบานวา“บานศาลา”มาจนถงปจจบนทำาให
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 127 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
มการเขาใจวาภมนามมาจากคำาวาศาลาทแปลวาท
พกรมทาง
8) บานหนองปรอ เปนหมบานท
แยกตวมาจากบานกาเกาะเมอมการตงชอหมบาน
ขนใหมจงตงชอตามตนปรอหรอธปฤาษหรอเรยก
ตามภาษาเขมรสรนทรวา“ปแรย”ซงขนอยบรเวณ
หนองนำาของหมบานเปนจำานวนมากเปนการตงชอ
ทมความหมายตรงตวว า “บ านหนองปรอ”
เนองจากเปนหมบานใหมการเรยกชอหมบานภาษา
เขมรสรนทรจงเรยกทบศพทชอไทยวา “เซราะ
หนองปรอ”
9)บานหนองบวเปนหมบานทแยก
ตวมาจากบานเขวานอยทมาของชอบานหนองบว
มาจากหมบานมหนองนำาขนาดใหญมบวหลวงหรอ
เรยกตามภาษาเขมรสรนทรวา “โชก” ขนอยเปน
จำานวนมากจงตงชอหมบานวา“บานหนองบว”ซง
เปนการตงชอทมความหมายตรงตวแปลจากภาษา
เขมรสรนทร เนองจากเปนหมบานใหมการเรยก
ชอหมบานภาษาเขมรสรนทรจงเรยกทบศพทชอ
ไทยวา“เซราะหนองบว”
2.2 กลมท 2 ภมนามหมบานทมาจาก
พนธไมชนดนนขนอยเปนจำานวนมากและมขนาด
ใหญเปนลกษณะเดนม4หมบานดงน
1) บานทาสวาง ในอดตบรเวณ
หมบานมสภาพเปนปาทมตนพนชาดหรอ“เตรยะ”
ในภาษาเขมรสรนทร ขนอยเปนจำานวนมากและม
ตนพนชาดขนาดใหญเปนเอกลกษณขนอยกลาง
หนองนำากลางหมบานชอวา“ตะเปยง เตรยะ”
(ตะเปยงแปลวาหนองนำาหมายถงหนองนำาทมตน
พนชาดขนอย)และเรยกหมบานนวา “เซราะ เตร
ยะ” ตอมาเมอมการจดตงตำาบลทาสวางขนมาและ
ตงหมบานเตรยะแหงนเปนตวตำาบล จงตองตงชอ
หมบานเปนภาษาไทยวา “บานทาสวาง” ตามชอ
ตำาบลดงกลาว
2) บ านสำาโรง ในอดตบร เวณ
หม บานมตนสำาโรง หรอเรยกตามภาษาเขมร
สรนทรวา“ซนรอง”ขนอยเปนจำานวนมากและมตน
สำาโรงขนาดใหญขนาดประมาณ2-3คนโอบขนอย
ใกลหนองนำาของหมบานซงเปนเอกลกษณของ
หมบานชาวบานจงชอหมบานภาษาเขมรสรนทร
วา“ซเราะซนรอง”(บานทมตนสำาโรง)เมอมการ
จดตงหมบานขนจงใชชอไทยของพนธไมเปนชอ
หมบานวา“บานสำาโรง”
3) บ านองกญ ในอดตบร เวณ
หมบานมตนขเหลก หรอในภาษาเขมรสรนทรเรยก
วา “องกญ” ขนอยเปนจำานวนมาก บางตนมขนาด
ใหญประมาณ3-4คนโอบเมอมการตงชมชนจงเรยก
ชมชนนวา“เซราะองกญ”(บานทมตนขเหลก)และ
ตอมาเมอมการจดตงหมบานขน จงใชชอพนธไมใน
ภาษาเขมรสรนทรเปนชอหมบานวา“บานองกญ”
4) บานโคกสวายบรเวณทตงของ
คมโคกสวายในปจจบนเดมทเปนศนยกลางของ
หมบานปจจบนมตนมะมวงปา ซงในภาษาภาษา
เขมรสรนทรเรยกวา “ซวาย ปแรย” ขนอยเปน
จำานวนมาก และมตนมะมวงปาขนาดใหญขนาด
3 คนโอบ ทเปนเอกลกษณของหมบาน จงเรยก
หมบานนวา“เซราะกกซวาย”(โคกทมตนมะมวง
ปาขนอย)และเมอมการตงชอหมบานจงใชชอพนธ
ไมในภาษาเขมรสรนทรเปนชอหมบานวาบาน“โคก
สวาย”
2.3 กลมท 3 ภมนามหมบานทมาจาก
พนธไมชนดนนมนอยแตมขนาดใหญเปนลกษณะ
เดนม2หมบาน
1) บานระโยงในอดตทางทศตะวน
ออกของหมบานมตนไทรยอยหรอเรยกตามภาษา
เขมรสรนทรวา“จรย”ตนไทรยอยตนนมขนาดใหญ
มาก มรากงอกออกตามกงกานยอยลงมาสพนดน
และมลกษณะยาวระโยงรยางซงตนไทรยอยตนน
คาดวามอายมาหลายชวอายคนคนเฒาคนแกสมย
กอนจงเรยกหมบานนวา“เซราะจรยรโยง”(บาน
ไทรรากโยง)ตอมาเมอมการตงชอหมบานจงตงชอ
ทบศพทภาษาเขมรสรนทรโดยตดคำาวา“จรย”ออก
ไปเนองจากเขยนในภาษาไทยยากและไมมความ
หมายเหลอแคคำาวา“ระโยง”ตามลกษณะของราก
128 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
ไทรยอยจงเรยกบานนวา“บานระโยง”
2) บานโคกมะกะ ในอดตบรเวณ
หมบานแหงนมความอดมสมบรณมแหลงนำาหวย
ทบพลไหลผาน มพชพรรณมากมายและมตน
มะกอกปาขนาดใหญทขนอยกลางหมบานเปนจด
เดนของพนทมขนาดใหญประมาณ2-3คนโอบ
ในภาษาเขมรสรนทรเรยกตนมะกอกปาวา “มกะ”
เมอมชมชนเขามาตงถนฐานจงเรยกชอหมบานวา
“เซราะกกมกะ”(โคกทมตนมะกอกปาขนอย)และ
เมอมการจดตงเปนหมบานขน จงใชชอพนธไมใน
ภาษาเขมรสรนทรเปนชอหมบานเรยกวา“บานโคก
มะกะ”
2.4 กลมท 4 ภมนามหมบานทมาจาก
การปลกพนธไมชนดนนเปนเอกลกษณของหมบาน
ม1หมบานคดเปนรอยละ6.25คอบานระเภาว
ในอดตชาวบานมการยงชพดวยปลกขาวเมลดเลก
และปลกผก ซงผกทชาวบานสามารถปลกได
ผลผลตทดและมขนาดใหญคอฟกทองซงฟกทอง
ในภาษาเขมรสรนทรเรยกวา“รเปว”จงมการเรยก
ชมชนแหงนวา“ซเราะรเปว”(บานทมตนฟกทอง)
และเรยกเพยนเปนภาษาไทยวา “ระเภาว” เมอม
การจดตงหมบานจงตงชอวา“บานระเภาว”จนถง
ปจจบน
สรปความเปนมาของภมนามหมบานกบ
พนธไมทองถน พบวาภมนามหมบานทง 16 ภม
นามเมออดตมความสมพนธกบชอพนธไมในภาษา
เขมรสรนทร คดเปนรอยละ 100 สวนภมนามใน
ปจจบนทเปนชอทางการในภาษาไทยแบงออกเปน
3กลมดงน
กลมท1ภมนามมาจากคำาพองเสยงชอพนธ
ไมภาษาเขมรทองถนสรนทร9ชอคดเปนรอยละ
56.25คอ1) โคกเพชร2)องกญ3)กาเกาะ4)
ระโยง5)ระเภาว6)จะแกแสรง7)ศาลา8)โคก
สวายและ9)โคกมะกะกลมท2ภมนามมาจาก
ชอพนธไมภาษาไทย6ชอ คดเปนรอยละ 37.50
คอ1)เขวานอย2)สำาโรง3)โคกยาง4)สมปอย
5)หนองปรอและ6)หนองบวและกลมท3ภม
นามทตงขนใหมไมเกยวของกบชอพนธไมเดม 1
ชอคดเปนรอยละ6.25คอทาสวาง(ตารางท2)
ตารางท2พนธไมภมนาม
กลมท1ภมนามหมบานทมาจากบรเวณหมบานมพนธไมชนดนนขนอยเปนจำานวนมาก
1.บานเขวานอย
ชอไทยขวาว
ชอเขมรฯควาว
ชอวทยHaldina cordifolia
(Roxb.)Ridsdale
ชอวงศRUBIACEAE
2.บานโคกเพชร
ชอไทยไผเพก
ชอเขมรฯปรจ
ชอวทยVietnamosasa
pusilla
ชอวงศPOACEAE
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 129 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
3.บานโคกยาง
ชอไทยยางนา
ชอเขมรฯเยยง
ชอวทย Dipterocarpus
alatusRoxb.exG.Don
ชอวงศ DIPTEROCAR-
PACEAE
4.บานกาเกาะ
ชอไทยมะคาแต
ชอเขมรฯกกอก
ชอวทยSindora siamen-
sisTeijsm.&Miq
ชอวงศFABACEAE
5.บานสมปอย
ชอไทยสมปอย
ชอเขมรฯซมโบร
ชอวทยAcacia concinna
(Willd.)DC.
ชอวงศFABACEAE
6.บานศาลา
ชอไทยหมาก
ชอเขมรฯซลา
ชอวทย Areca cate-
chu L.
ชอวงศARECACEAE
7.บานหนองปรอ
ชอไทยปรอ;ธปฤาษ
ชอเขมรฯแปรย
ชอวทยTypha angustifo-
lia L
ชอวงศTYPHACEAE
8.บานหนองบว
ชอไทยบวหลวง
ชอเขมรฯโชก
ชอวทยNelumbo nucif-
era Gaertn
ชอวงศ NELUMBO-
NACEAE
9.บานจะแกแสรง
ชอไทยสะแกแสง
ชอเขมรฯซแกแซญ(ง)
ชอวทยCananga brandisiana(Pierre)I.M.Turner
ชอวงศANNONACEAE
130 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
ตารางท2พนธไมภมนาม(ตอ)
กลมท2ภมนามหมบานทมาจากพนธไมชนดนนขนอยเปนจำานวนมากและมขนาดใหญเปนลกษณะเดน
1.บานทาสวาง
ชอไทยพนชาด
ชอเขมรฯเตรยะ
ชอวทยErythrophleum
succirubrumGagnep.
ชอวงศFABACEAE
2.บานองกญ
ชอไทยขเหลก
ชอเขมรฯองกญ
ชอวทยSenna siamea
(Lam.) H. S. Irwin &
Barneby
ชอวงศFABACEAE
3.บานส�าโรง
ชอไทยสำาโรง
ชอเขมรฯซนรอง
ชอวทยSterculia foeti-
da L.
ชอวงศ STERCULI-
ACEAE
4.บานโคกสวาย
ชอไทยมะมวงปา
ชอเขมรฯซวายแปรย
ชอวทย Mang i f e ra
caloneura
Kurz
ชอวงศ ANACARDI-
ACEAE
กลมท3ภมนามหมบานทมาจากพนธไมชนดนนมนอยแตมขนาดใหญเปนลกษณะเดน
1.บานระโยง
ชอไทยไทรยอย
ชอเขมรฯจรย
ชอวทยFicus benjami-
na L.
ชอวงศMORACEAE
2.บานโคกมะกะ
ชอไทยมะกอกปา
ชอเขมรฯมกะ
ชอวทยSpondias pin-
nata (L.f.)Kurz
ชอวงศ ANACARDI-
ACEAE
กลมท4ภมนามหมบานทมาจากการปลกพนธไมชนดนนเปนเอกลกษณหมบาน
1.บานระเภาว
ชอไทยฟกทอง
ชอเขมรฯรเปว
ชอวทยCucurbita mos-
chata Duchesne
ชอวงศ CUCURBITA-
CEAE
ทมา:ชอวทยาศาสตรและชอวงศเตม(2556);ภาพวาดสมชญาและคณะ(2557)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 131 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
3. การรบรของชมชนและการคงอยของ
พนธไมภมนาม
การรบรของชมชนเรองพนธไมภมนามจาก
การลงพนทสมภาษณชมชนและสำารวจตำาแหนง
พนธไมภมนามในอดตและปจจบนพบวาการรบร
ของชมชนแบงได4กลมดงน
3.1 กลมท1การรบรดมากชมชนทราบ
ทมาของภมนามหมบานเปนอยางดมากโดยการ
ถายทอดจากผรผนำาชมชนนำาไปบนทกประวตหมบาน
3หมบานคดเปนรอยละ18.75ไดแกบานระเภาว
และบางหมบานครนำาประวตหมบานไปสอนเสรมใน
โรงเรยนใหเยาวชนรนหลงทราบความเปนมาของชอ
หมบานไดแกบานสำาโรงและบานระโยง
3.2 กลมท2การรบรดชมชนสวนใหญ
ทราบทมาของภมนามหม บ านเปนอยางด 6
หมบานคดเปนรอยละ37.50เนองจาก1)มการ
ถายทอดจากผร ผนำาชมชนนำาไปบนทกประวต
หมบานและเผยแพร และชมชนใหความสำาคญกบ
ประวตหมบาน ไดแก บานเขวานอย 2) ภมนาม
หมบานเปนภาษาเขมรสรนทรหรอภาษาไทยทตรง
กบชอพนธไมภมนามทำาใหเขาใจไดงายไดแกบาน
โคกยางบานองกญและบานกาเกาะและ3)เปน
หมบานทจดตงขนใหมไดแกบานหนองปรอและ
บานหนองบว
3.3 กลมท3การรบรปานกลางชมชน
บางสวนทราบทมาของภมนามหมบานและบางสวน
ไมสนใจประวตหมบาน 3 หมบาน คดเปนรอยละ
18.75เนองจาก1)มการบนทกประวตหมบานไว
แตคนในหมบานไมคอยใหความสำาคญและสนใจกบ
เรองภมนามหมบานมากนก ไดแก บานสมปอย
และบานโคกสวายและ2)บางชมชนมผยายมาจาก
หมบานอนทำาใหไมคอยทราบความเปนมาของ
หมบานไดแกบานโคกมะกะ
3.4 กลมท 4การรบรนอยชมชนสวน
ใหญไมคอยทราบทมาของภมนามหมบานและบาง
สวนยงเขาใจผดเพยนไปจากภมนามเดม4หมบาน
คดเปนรอยละ25เนองจากเปนชอทตงใหมไดแก
บานทาสวาง และเรยกใชคำาผดเพยนไปจากคำาเดม
ไดแกบานโคกเพชรบานศาลาและบานจะแกแสรง
4. การเหลออยของพนธไมภมนาม
การเหลออยของพนธไมภมนามบงบอกถง
การรบรเรองภมนามหมบานเปนอยางดและมการ
อนรกษพนธไมภมนามไวใหชนรนหลงไดศกษารวม
ถงระบบนเวศวทยาของหมบานทเออตอการอยรอด
ของพนธ ไมดงกลาว สวนพนธไมทไมมอย ใน
หมบาน พบวามการขยายตวของชมชน การตด
ตนไมเพอสรางทอยอาศยและทำาการเกษตรชมชน
ไมคอยรบรและไมใหความสำาคญเกยวกบพนธไม
ภมนามและไมมการอนรกษไวแบงได3กลมดงน
4.1 กลมท1พนธไมภมนามยงคงอยใน
หมบานเปนจำานวนมาก2ชนดคดเปนรอยละ12.50
คอ1)ขเหลก(บานองกญ)ระบบนเวศวทยาเออตอ
การอยรอดของพนธไม เนองจากเปนหมบานทอย
ตดกบหวยทบพลและ2)ยางนา(บานโคกยาง)ยาง
นาไดรบการอนรกษไวและปลกขนใหม
4.2 กลมท2พนธไมภมนามยงคงอยใน
หมบานแตเหลอนอยและไมมการอนรกษไว8ชนด
คดเปนรอยละ50คอ1)สำาโรง(บานสำาโรง)2)ไผ
เพก(บานโคกเพชร)3)ฟกทอง(บานระเภาว)4)
สะแกแสง(บานจะแกแสรง)5)หมาก(บานศาลา)
6)มะกอกปา(บานโคกมะกะ)7)ปรอ(บานหนอง
ปรอ)และ8)บวหลวง(บานหนองบว)
4.3 กลมท 3 พนธไมภมนามไมมอยใน
หมบานแตพบบรเวณทงนาหมบานใกลเคยงและ
ปาชมชนทอยใกลเคยง6ชนดคดเปนรอยละ37.50
คอ1)พนชาด(บานทาสวาง)2)ขวาว(บานเขวา
นอย)3)มะคาแต(บานกาเกาะ)4)ไทรยอย(บาน
ระโยง)5)สมปอย(บานสมปอย)และ6)มะมวงปา
(บานโคกสวาย)
สรป
สรปความเปนมาของภมนามหมบานตำาบล
ทาสวางอำาเภอเมองสรนทรจงหวดสรนทรม22
132 สมชญา ศรธรรม, วสา วงศสขแสวง และ จนตนา รงเรองภมนามหมบานเขมรสรนทรกบพนธไมทองถน ต�าบลทาสวาง...
ภมนามมความสมพนธกบพนธไมทองถนเมออดต
ซงเรยกตามภาษาเขมรสรนทร16ภมนามคดเปน
รอยละ 100 เมอมการตงชอเปนทางการในภาษา
ไทยพบลกษณะการตงชอ4ขอดงน1)ตงตามชอ
พนธไมทองถนทบศพทหรอพองเสยงจากภาษา
เขมรเดมแตไมมความหมายในภาษาไทยขอน
เฉพาะคนในชมชนและผรภาษาเขมรสรนทรเทานน
ทเขาใจความหมายเชนบานองกญบานโคกสวาย
บานโคกมะกะบานระเภาวบานจะแกแสรงเปนตน
2) ตงตามคำาพองเสยงในภาษาเขมร และมความ
หมายในภาษาไทยแตความหมายเปลยนไป
จากเดม ขอนคนสวนใหญจะเขาใจความ
หมายตามภาษาไทยถาไมไดรบการบอกเลาทมา
อยางแทจรงจากผรเชนบานศาลาบานโคกเพชร
บานกาเกาะเปนตน3)ตงตามชอพนธไมทองถน
ในภาษาไทย ขอนคนสวนใหญท ร ภาษาเขมร
สรนทรและภาษาไทยเขาใจความหมายเชนบาน
โคกสำาโรง บานโคกยาง บานสมปอย บานเขวา
นอยบานหนองปรอบานหนองบวเปนตนและ4)
ตงชอขนมาใหมโดยไมมความเกยวของกบชอเดม
ขอนถาไมมการบอกเลาและบนทกประวตไวจะไม
ทราบทมาทแทจรงของหมบานเชนบานทาสวาง
ซงการตงชอดงกลาวยงสงผลตอการรบรของชนชน
อกดวยรวมถงการถายทอดจากผรการบนทกเปน
หลกฐานเผยแพรในชมชนซงรอยละ 37.50 ของ
ตำาบลทาสวางรบรทมาชอของหมบานในระดบด
รองลงมาคอระดบนอยรอยละ25ระดบดมากรอย
ละ18.75และระดบปานกลางรอยละ18.75ตาม
ลำาดบ จะเหนวาชมชนทรบร ในระดบดมากและ
ระดบดไดมการถายทอดและบนทกประวตเผยแพร
ผนำา คนในชมชนมความสนใจและใหความสำาคญ
กบความเปนมาของหมบาน ถงแมจะมการบนทก
และใหความสำาคญกบทมาของหมบานดงกลาวการ
เหลออยของพนธไมทองถนกลบลดลงและเหลออย
นอยถงรอยละ50 บางหมบานไมมอยในหมบาน
แลวถงรอยละ37.50มเพยง2หมบานเทานนคด
เปนรอยละ 12.50 ทมการอนรกษและสงเสรมให
ปลกไมทองถนไวในชมชน
ขอเสนอแนะ
ควรมการศกษาเรองภมนามหม บ านท
สมพนธกบพนธไมทองถนหมบานอนๆ ในจงหวด
สรนทรเนองจากมความหลากหลายทางภาษาและ
วฒนธรรมการเรยกชอในหลายหมบานทเปนภาษา
ทางราชการไดเปลยนไปจากภมนามเดมภาษาเดม
รวมทงขาดการสอสารถายถอดภมนามทแทจรง
จากคนรนกอนสชนรนหลง จงทำาใหเกดความ
เขาใจคลาดเคลอนผดเพยนไปจากเดมอกทงพนธ
ไมทองถนถกตดทำาลายไปเปนจำานวนมากจากการ
ขยายตวของชมชนจงควรมการศกษาเรองดงกลาว
เพอเปนขอมลใหคนรนหลงไดทราบและสงเสรมให
ชมชนเหนความสำาคญอนรกษโดยการลดการตด
ไมทองถนและปลกไมทองถนเพมหรอการปลกเปน
ไมหมายถนใหเปนเอกลกษณของทองถนนนเพอ
เปนประโยชนตอการศกษาเรองพนธไมภมนาม
หมบานตอไป
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 133 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กนยา จนทรวรชาต. (2541). ภมนามหมบานในจงหวดครสวรรค : กรณอำาเภอไพศาล. ภาควชา
มนษยศาสตรคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค,นครสวรรค.
คณะกรรมการฝายประมวลเอกสารและจดหมายเหตในคณะกรรมการอำานวยการจดงานเฉลมพระเกยรต
สมเดจพระเจาอยหวเนองในโอกาสพระราชพธเฉลมพระชนมพรรษา6รอบ5ธนวาคม2542.
(2542). วฒนธรรม พฒนาการทางประวตศาสตรเอกลกษณและภมปญญาจงหวดสรนทร.
กระทรวงมหาดไทยกระทรวงศกษาธการกรมศลปากร,กรงเทพฯ.
เตมสมตนนทน.(2556).ชอพรรณไมแหงประเทศไทย.สบคนเมอ3ธ.ค.2556,จากhttp://www.rspg.
or.th/plants_data/pdata_03.htm
นรตมมทอง.(2550).ศกษาความสมพนธระหวางภมนามทมาจากภาษาเขมรถนไทยกบลกษณะทาง
ภมศาสตรจงหวดสรนทร. ปรญญาการศกษามหาบณฑตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,
กรงเทพฯ.
พรณรตนธรรมสจรต. (2557).ความสมพนธดานนเวศวฒนธรรมระหวางการตงถนฐานของชมชนอสาน
กบชอของหมบานในจงหวดขอนแกน. วารสารความหลากหลายทางวฒนธรรม, 13(29),33-47
วยดาเทพหตถ.(2556).ชอพรรณไม.สบคนเมอ3ธ.ค.2556,แหลงทมา:http://www.rspg.or.th/
htbotanical_school/instruction_2551/pdf/118_plant_names.pdf.
ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร.(2555).แผนพฒนาการเกษตร 2555 –2557.ศนยบรการ
และถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจำาตำาบลทาสวางอำาเภอเมองสรนทร,สรนทร.
สมชญาศรธรรมวสาวงศสขแสวงจนตนารงเรองเกยรตภมดวงศรและเสาวลกษณศรหงสทอง.
(2556).การสำารวจและเกบรวบรวมพนธกรรมของทรพยากรธรรมชาตและภมปญญาทองถน
จงหวดสรนทร. รายงานผลการดำาเนนงานโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระ
ราชดำาร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตสรนทร,สรนทร.
สมชญาศรธรรมวสาวงศสขแสวงและจนตนารงเรอง.(2557).การศกษาพนธไมพนถนทสมพนธ
กบภมนามหมบานอำาเภอเมองสรนทรกรณศกษา ตำาบลทาสวาง และตำาบลแกใหญ. การประชม
วชาการระดบชาตครงท2และสมมนาวชาการราชมงคลสรนทรวชาการครงท6,28-29สงหาคม
2557มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสานวทยาเขตสรนทร,สรนทร.น.294-309.
สพตราจรนนทนาภรณและอญชลสงหนอย.(2547). ภมนามของหมบานในเขตภาคเหนอตอนลาง
จงหวดเพชรบรณ. รายงานการวจย สาขาวชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย
นเรศวร,พษณโลก
อนวฒนการถกและทรงยศวระทวมาศ.(2558).ภมทศนวฒนธรรม:ความหมายพฒนาการทางแนวคด
และทศทางการศกษาวจย.วารสารวชาการ คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน,
14(2),1-12
การศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร
ในมหาวทยาลยของรฐ สงกดส�านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการ
Study of an Undergraduate Registration Service Model in Government
Universities under theOffice of theHigherEducationCommission,
Ministry of Education
สวสดวชระโภชน1
SawatWicharapote1
บทคดยอ
การวจยในครงนมความมงหมายเพอศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐเพอเปรยบเทยบความคดเหนตอการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยน
และปญหาการลงทะเบยนเรยนของบคลากรทปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนทมตำาแหนงหนาทการ
งานและประสบการณในการปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนแตกตางกน และเพอศกษาแนวทางการ
พฒนาการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐกลมตวอยางทใชในการวจยไดแกผ
บรหารหวหนางานและเจาหนาททปฏบตงานจำานวน173คนจากสถาบนอดมศกษาจำานวน28แหง
ซงไดมาโดยวธการเลอกแบบเจาะจง (PS) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ม 4 ฉบบ ไดแก
แบบสอบถามเกยวกบรปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของ
รฐชนดมาตราสวน5ระดบจำานวน69ขอมคาอำานาจจำาแนกรายขอ(rxy)ตงแต.27ถง.86และมคา
ความเชอมนทงฉบบเทากบ.88แบบสอบถามเกยวกบรปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐชนดเขยนตอบจำานวน89ขอแบบสมภาษณเกยวกบรปแบบการให
บรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐจำานวน87ขอและแบบสงเคราะห
รปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐจำานวน9ขอสถต
ทใชในการวเคราะหขอมลไดแกรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและการทดสอบความแปรปรวน
พหคณสองทาง(Two-wayMANOVA)
ผลการวจยปรากฏดงน
1. มหาวทยาลยทเปนกลมตวอยางไดกำาหนดรปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรเปนไปตามขอบงคบระเบยบหรอประกาศของมหาวทยาลยโดยกำาหนดใหนกศกษาลงทะเบยน
เรยนดวยตนเองผานระบบเครอขายอนเทอรเนตสามารถเลอกลงทะเบยนเรยนรายวชาตามทมหาวทยาลย
กำาหนดและเลอกรายวชาโดยอสระตามความตองการซงมระยะเวลาในการลงทะเบยนเรยนประมาณ7
1 นกวชาการศกษาชำานาญการกองทะเบยนและประมวลผลมหาวทยาลยมหาสารคาม1 Educator,ProfessionalLevel,DivisionofRegistrationMahasarakhamUniversity
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 135 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
-14วนและกำาหนดใหชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยนผานธนาคาร
2. บคลากรทมประสบการณในการปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนตางกนมความคดเหนตอ
ปญหาการลงทะเบยนเรยนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
3. แนวทางการพฒนาการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยน มหาวทยาลยควรพฒนาระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศการลงทะเบยนเรยนใหสามารถรองรบการเขาใชงานของผรบบรการทมจำานวนมาก
ได ควรพฒนาฐานขอมลดานหลกสตรหรอฐานขอมลรายวชาเพอแกไขปญหาดานการตรวจสอบเงอนไข
รายวชา ควรพฒนาระบบการชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยนทหลากหลายชองทางและสามารถตดยอดหน
ผานระบบทนทและควรมการลดขนตอนและวธการในการตดตอหรอการดำาเนนการในดานการลงทะเบยน
เรยน
ค�าส�าคญ: รปแบบการใหบรการ,การลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร
Abstract
Thisresearchaimedtoinvestigatecourseenrollmentservicesattheundergraduatelevel
of government universities. The study also compares opinions and problems of the service.
Comparisonsaremadeamongthedifferentpositionsandworkexperiencesofthepractitioners,
whoworkintheregistraroffice.Thestudyalsoexaminesguidelinesanddevelopmentofthecourse
registrar.Thesamplesinthestudyconsistedofadministrators,headsofdivision,andstaffof173
peoplefrom28HigherEducationInstitutions,whichwereretrievedbyusingthepurposivesampling
technique. Research instruments used for collecting data comprised a 69-item questionnaire
regarding registration service style at the undergraduate level of the government universities
havingdiscriminatingpowerranging(rxy).27to.86,andareliabilityof.88.An89-itemopenend
questionnaire regarding registration service style at the undergraduate level, an 87-question
interviewform,anda9-questionsynthesisformofregistrationservicestyleattheundergraduate
levelofthegovernmentuniversitieswerealsoused.Statisticsusedindataanalysiswerepercent,
mean,standarddeviationandMANOVA.
Theresultsoftheresearchwereasfollows;
1. Sample universities designed themodel of registration services for undergraduate
students.Thiswasdoneinaccordancewiththerules,regulations.Studentsweretaskedwith
self-registrationontheinternet.Thestudentswereadvisedtoselectcoursesprearrangedbythe
university.Theywerefreetochooseselectivecourses.Aperiodof7-14dayswasprovidedfor
registrationandthetuitionfeewaspaidthroughabankingtransaction.
2. Thestaffworkingattheregistrationservicewithdifferentworkexperiencesagreedwith
theconditionsofproblemsdifferentlyatthestatisticalsignificantlevelof.05.
3. Aguidelinetofurtherdeveloptheregistrationprocesswaspresented.Itsuggestedthe
universitiescontinuedevelopingtheregistrationtechnologysysteminordertosupporttheincreas-
136 สวสด วชระโภชนการศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา...
ingdemandsoffuturestudents.Adatabaseofcurriculumandcoursesshouldbedevelopedin
ordertoreducecourseconditioncheckingproblems.Thepaymentsystemsshouldbemorein
channelsofpaymentanddebtdeductedautonomouslytolessenthestepsrequiredforreceiving
services.
Keywords: ServiceModel,UndergraduateRegistration
บทน�า
ความหลากหลายของสถาบนอดมศกษาม
บรบททแตกตางกนในหลายองคประกอบเชนรป
แบบการจดการเรยนการสอนงบประมาณระบบ
การศกษาระเบยบขอบงคบประกาศและแนว
ปฏบตทางดานการจดการศกษาแตมวตถประสงค
หลกในการม งเนนกระบวนการเรยนร แบบพง
ตนเองโดยใชเทคโนโลยการเรยนการสอนและการ
บรหารจดการททนสมยบนพนฐานการวจยท
สามารถประยกตใชแกปญหา เพอใหบรการท
สอดคลองกบความตองของสงคมรวมถงการสงสม
อนรกษศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทยสถาบน
การศกษาระดบอดมศกษามเปาหมายสำาคญในการ
ผลตบณฑตทมคณภาพสงม งใหบณฑตเปนผม
ความสามารถในการคนคดและแกปญหา โดย
เฉพาะอยางยงในกระบวนการคดวเคราะหมความ
เปนผนำามความรสกในวชาชพและรอบรสามารถ
สอสารไดอยางมประสทธภาพ โดยใชภาษา
มากกวาหนงภาษาและใชเทคโนโลยสารสนเทศ
มความชำ านาญเช งคณตศาสตร ร เท าทน
วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนผมงศกษาตลอด
ชพมสนทรยภาพดานดนตรและวรรณกรรม เหน
คณคาในการอนรกษสงแวดลอมโดยกระบวนการ
สรางบณฑตนนจะตองมงสรางสมคณธรรมในตว
บณฑตใหเปนผรบผดชอบตอสงคม(สวสดวชระ
โภชน. 2549 : 1 ; อางองมาจาก มหาวทยาลย
มหาสารคาม.2548:9)
สถาบนอดมศกษามระบบการจดการเรยน
การสอนทมความหลากหลายและแตกตางกนแลว
ในแตละสถาบนยงมรปแบบวธการและขนตอนใน
การลงทะเบยนเรยนรายวชาทแตกตางกนดวย
แตละสถาบนอดมศกษาไดเป ดสอนในระดบ
ประกาศนยบตรระดบปรญญาตรระดบปรญญา
โทหรอระดบปรญญาเอกทงยงมนกศกษาจำานวน
มาก จงไดพฒนาระบบการลงทะเบยนเรยนท
สามารถรองรบการดำาเนนการทางวชาการทม
ประสทธภาพ โดยสามารถปฏบตการผานระบบ
เครอขายอนเทอรเนตสงผลใหนกศกษาคณาจารย
บคลากรหรอผทเกยวของสามารถเขาสระบบหรอ
ใชบรการไดทกททมระบบเครอขายอนเทอรเนต
โดยเฉพาะอยางยงการลงทะเบยนรายวชาเรยนใน
แตละภาคการศกษาตามทสถาบน การศกษา
กำาหนด เพอใหนกศกษาสำาเรจการศกษาตาม
หลกสตร
ระบบการลงทะเบยนเรยนเปนระบบงานท
ทำางานอยบนระบบฐานขอมลทะเบยนทสมพนธกบ
นกศกษาเปนหลกเพอรองรบงานบรการการศกษา
ตงแตเรมรบนกศกษาเขาศกษาจนกระทงสำาเรจการ
ศกษาเปนวงจรตอเนองกนโดยมองคประกอบของ
ฐานขอมลหลาย ๆ ระบบ ประกอบกนตาม
กระบวนการของการทำางาน ประกอบดวย ระบบ
ฐานขอมลหลก ระบบงานตารางสอน ตารางสอบ
ระบบงานลงทะเบยนระบบงานการเงนและระบบ
งานประมวลผลโดยสามารถลงทะเบยนผานเครอง
คอมพวเตอรทตอเชอมโยงกบระบบอนเทอรเนต
ไดทวประเทศโดยเขามาทเวบไซตทมหาวทยาลย
กำาหนดซงรายละเอยดขนตอนการลงทะเบยนวชา
เรยนหลกดงน(อรอนงคเมฆพรรณโอภาสและ
คณะ.2547:10;อางองมาจากAdvanceVision
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 137 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
System.2542)ขนตอนท1นกศกษาพบอาจารย
ทปรกษาขนตอนท2นกศกษาบนทกขอมลการลง
ทะเบยนเรยนผานระบบเครอขายอนเทอรเนต ท
มหาวทยาลยกำาหนดและขนตอนท3นกศกษา
การชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยน
การลงทะเบยนเรยนผานระบบเครอขาย
อนเทอรเนตของมหาวทยาลยจะมหนวยงานหลก
ทมภารกจทจะตองดำาเนนการและดแลระบบการลง
ทะเบยนเรยนของนกศกษาใหมประสทธภาพซง
มหนาทสำาคญ ในการดแลระบบฐานขอมลหลก
ระบบฐานขอมลการลงทะเบยนเรยน ระบบฐาน
ขอมลรายวชาระบบฐานขอมลตารางเรยนตาราง
สอนและตารางสอบปฏทนการศกษาผงคาใชจาย
การใหบรการตอบคำาถามและอนๆ ทเกยวของกบ
การลงทะเบยนเรยนเพอใหการลงทะเบยนเรยนของ
นกศกษาเป นไปด วยความเรยบร อย และม
ประสทธภาพส งสด และ เน อ งจากในแต ละ
มหาวทยาลยมจำานวนนกศกษาเพมมากขน สงผล
ใหระบบลงทะเบยนเรยนไมสามารถรองรบการทำา
รายการตางๆ ไดโดยเฉพาะอยางยงการลงทะเบยน
เรยนในชวงทปฏทนการศกษากำาหนด จงพบ
ประเดนปญหาหรออปสรรคทพบในแตละภาคการ
ศกษาอาท1)นกศกษาไมสามารถเขาสระบบการ
ลงทะเบยนเรยนไดเนองจากเครอขายขดของ 2)
นกศกษาไมสามารถเขาสระบบการลงทะเบยนเรยน
ไดเนองจากระบบปฏบตการขดของ3)นกศกษาไม
สามารถชำาระเงนไดเนองจากขอมลการชำาระเงนผด
พลาด หรอไมถกตอง 4) นกศกษาทมสถานะทน
(กยศ.)หรอไดรบทนสนบสนนคาธรรมเนยมหรอคา
หนวยกตไมสามารถลงทะเบยนเรยนได 5) ตาราง
เรยนหรอตารางสอบซำาซอน6)ทนงเรยนในแตละ
รายวชาเตม หรอ 7) รายวชาไมเพยงพอตอความ
ตองการในการลงทะเบยนเรยนเปนตน
ดงนนเพอใหการบรหารจดการเกยวกบการ
ลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรมประสทธภาพ
สามารถตอบสนองการใหบรการสำาหรบผรบบรการ
ไดอยางมมาตรฐานผปฏบตงานสามารถปฏบตงาน
หรอใหบรการไดอยางมคณภาพผวจยจงไดศกษา
รปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยน
ระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐ สงกด
สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวง
ศกษาธการ ทงน เพอใหเกดองคความร ทม
ประโยชนในดานวชาการงานทะเบยนสามารถคน
พบรปแบบขนตอนกระบวนการหรอวธการใน
การลงทะเบยนเรยนทมประสทธภาพและสามารถ
นำาไปประยกตใชเพอใหเกดการพฒนาระบบการลง
ทะเบยนเรยน การพฒนางาน การพฒนาการให
บรการ หรอการพฒนาการบรหารจดการงาน
วชาการของมหาวทยาลยตอไป
วตถประสงคการวจย
1. เพอศกษารปแบบการใหบรการดานการ
ลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลย
ของรฐ สงกดสำานกงานคณะกรรมการการ
อดมศกษากระทรวงศกษาธการ
2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนตอการให
บรการดานการลงทะเบยนเรยนและปญหาการลง
ทะเบยนเรยนของบคลากรทปฏบตงานดานการลง
ทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของ
รฐ สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการ ทมตำาแหนงหนาทการงาน
และประสบการณในการปฏบตงานดานการลง
ทะเบยนเรยนแตกตางกน
3. เพอศกษาแนวทางการพฒนาการลง
ทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของ
รฐ สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการ
วธการศกษา
กลมตวอยาง
กลมตวอยางทใชในการเกบรวบรวมขอมล
จากแบบสอบถามและแบบสงเคราะหกลมตวอยาง
138 สวสด วชระโภชนการศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา...
ในการวจยคอผบรหารหวหนางานเจาหนาท
จำานวน173คนทปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยนในมหาวทยาลยของรฐในปการศกษา2558
และกฎระเบยบดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงาน
คณะกรรมการการอดมศกษากระทรวงศกษาธการ
(เดมสงกดทบวงมหาวทยาลย)จำานวน28สถาบน
อดมศกษาและกลมตวอยางทใชในการสมภาษณ
ประกอบดวยผบรหารหวหนางานและเจาหนาท
ทปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา
ตรในมหาวทยาลยของรฐ สงกดสำานกงานคณะ
กรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ
(เดมสงกดทบวงมหาวทยาลย)จำานวน6สถาบน
อดมศกษา
เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล
1. แบบสอบถามรปแบบการใหบรการดาน
กา รลงทะ เบ ยน เ ร ยนร ะด บปรญญาตร ใ น
มหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ ฉบบท 1
ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวน
ประมาณคา5ระดบ(RatingScale)ใชสอบถาม
ผบรหารหวหนางานและเจาหนาททปฏบตงาน
ดานการลงทะเบยนเรยนในมหาวทยาลยของรฐ
สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการ(เดมสงกดทบวงมหาวทยาลย)
จำานวน28สถาบนอดมศกษา
2. แบบสอบถามรปแบบการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลย
ของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการฉบบท2ลกษณะแบบสอบถาม
เปนแบบเขยนตอบใชสอบถามผบรหารหวหนางาน
หรอเจาหนาททปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยน
ในมหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษากระทรวงศกษาธการ(เดมสงกดทบวง
มหาวทยาลย)จำานวน28สถาบนอดมศกษา
3. แบบสมภาษณรปแบบการใหบรการดาน
การลงทะ เบ ยน เ ร ยนร ะด บปรญญาตร ใ น
มหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ จำานวน 1
ฉบบ ใชสมภาษณผบรหาร หวหนางาน และเจา
หนาททปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนใน
มหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ (เดมสงกด
ทบวงมหาวทยาลย)จำานวน6สถาบนอดมศกษา
4. แบบสงเคราะหเนอหารปแบบการให
บรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรใน
มหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงานคณะกรรมการ
การอดมศกษากระทรวงศกษาธการจำานวน1ฉบบ
สถตทใชในการวเคราะหขอมล
1. การวเคราะหขอมลเชงปรมาณขอมลท
รวบรวมไดจากแบบสอบถามฉบบท1ดำาเนนการ
ตามระเบยบวธการทางสถต ซงมขนตอนการ
วเคราะหขอมลดงน
1.1 การวเคราะหขอมลทวไปของผตอบ
แบบสอบถามใชวธการแจกแจงความถและหาคา
รอยละ
1.2 การวเคราะหขอมลเกยวกบรปแบบ
การใหบรการลงทะเบยนเรยนและปญหาการลง
ทะเบยนเรยนใชวธการหาคาเฉลยและสวนเบยง
เบนมาตรฐาน
1.3 การทดสอบสมมตฐานของการวจย
การเปรยบเทยบความคดเหนตอการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนและปญหาการลงทะเบยน
เรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐสงกด
สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวง
ศกษาธการของบคลากรทปฏบตงานดานการลง
ทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของ
รฐ สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา
กระทรวงศกษาธการทมตำาแหนงและประสบการณ
การปฏบตงานดานงานลงทะเบยนเรยนแตกตาง
กนดวยการวเคราะหความแปรปรวนพหคณแบบ
สองทาง(Two-wayMANOVA)
2. การวเคราะหขอมลเชงคณภาพขอมลท
รวบรวมไดจากแบบสอบถาม ฉบบท 2 แบบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 139 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
สมภาษณและแบบสงเคราะหใชวธการพรรณนา
วเคราะห
ผลการศกษา
1. รปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยน
เรยนระดบปรญญาตรมรายละเอยดดงน
1.1 มหาวทยาลยกำาหนดใหนกศกษาลง
ทะเบยนเรยนดวยตนเองผานระบบเครอขาย
อนเทอรเนตโดยการเลอกลงทะเบยนเรยนรายวชา
ตามทมหาวทยาลยกำาหนดและเลอกรายวชาโดย
อสระตามความตองการโดยมระยะเวลาในการลง
ทะเบยนเรยนประมาณ7-14วนและกำาหนด
ใหชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยนผานธนาคารและ
ชำาระผานฝายการเงนของมหาวทยาลยทงนเมอ
เกดปญหาเกยวกบการลงทะเบยนเรยนสวนใหญ
นกศกษาเลอกตดตอดวยตนเองและตดตอผานทาง
โทรศพท
1.2 ม ห า ว ท ย า ล ย พ ฒ น า ร ะ บ บ
เทคโนโลยสารสนเทศในการลงทะเบยนเรยนและ
กำาหนดผรบผดชอบในการพฒนา ดแล ปรบปรง
และการแกไขปญหาอยางตอเนองในสวนของการ
พฒนาชองทางในการใหบรการฐานขอมลเครอง
แมขายทใชในการบรการ และการสำารองขอมลม
การบรหารจดการใหเปนไปตามบรบทงบประมาณ
และทรพยากรของมหาวทยาลย
1.3 กฎระเบยบเกยวกบรปแบบการลง
ทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร มหาวทยาลย
กำาหนดขนตอนกระบวนการหรอวธการเกยวกบ
การลงทะเบยนเรยน กำาหนดจำานวนหนวยกตท
นกศกษาระดบปรญญาตรสามารถลงทะเบยนเรยน
ในแตละภาคการศกษาการลงทะเบยนเรยนซำาหรอ
เรยนแทนและการขอเพมขอลดขอเปลยนแปลง
และขอถอนรายวชาเรยน เปนไปตามขอบงคบ
ระเบยบและประกาศของมหาวทยาลย
2. ความคดเหนตอการใหบรการดานการลง
ทะเบยนเรยนและปญหาการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐสงกดสำานกงาน
คณะกรรมการการอดมศกษากระทรวงศกษาธการ
2.1 ขอมลการใหบรการดานการลง
ทะเบยนเรยนพบวาบคลากรทปฏบตงานในดาน
การลงทะเบยนเรยนมความคดเหนเกยวกบการให
บรการดานการลงทะเบยนเรยน โดยรวมอยใน
ระดบมาก(X =4.03)และรายดานทกดานอยใน
ระดบมากเมอพจารณาเปนรายดานพบวาดาน
ทมคาเฉลยมากทสด 3 ลำาดบแรก คอ ดานการ
กำาหนดแนวปฏบต (X = 4.27) ดานการบรหาร
จดการ(X =4.12)และดานระบบเทคโนโลยและ
สารสนเทศ(X =3.99)ตามลำาดบเมอพจารณา
เปนรายขอพบวาขอทมคาเฉลยมากทสด3ลำาดบ
แรก คอ มการกำาหนดระยะเวลาสำาหรบการลง
ทะเบยนเรยนไวในปฏทนการศกษา (X = 4.65)
นกศกษาสามารถลงทะเบยนเรยนดวยตนเองผาน
ระบบเครอขายอนเทอรเนต(X =4.45)และระยะ
เวลาสำาหรบการลงทะเบยนเรยนมความเหมาะสม
(X =4.37)ตามลำาดบ(ดงแสดงในตารางท1)
2.2 ขอมลปญหาการลงทะเบยนเรยน
พบวาบคลากรทปฏบตงานในดานการลงทะเบยน
เรยนมความคดเหนเกยวกบปญหาการลงทะเบยน
เรยนโดยรวมอยในระดบนอย(X =2.43)เมอ
พจารณาเปนรายดานพบวาดานทมปญหาการลง
ทะเบยนเรยนมากทสด คอ ปญหาดานทรพยากร
และสงอำานวยความสะดวก ( X = 2.25) เมอ
พจารณาเปนรายขอพบวาขอทมคาเฉลยมากทสด
3ลำาดบแรกคอนกศกษาไมชำาระเงนคาลงทะเบยน
เรยนภายในระยะเวลาทมหาวทยาลยกำาหนด (X
= 2.90) นกศกษาไมลงทะเบยนเรยนภายในระยะ
เวลาทกำาหนดในปฏทนการศกษา และจำานวน
หองเรยนไมเพยงพอ ( X = 2.86) และการเปด
รายวชาหรอแจงรายวชาเรยนกอนการลงทะเบยน
เรยนมความลาชาและปญหาทเกดจากการลง
ทะเบยนเรยนในรายวชาทมรายวชาบงคบใหเรยน
กอน(Prerequisite)(X =2.73)ตามลำาดบ(ดง
แสดงในตารางท2)
140 สวสด วชระโภชนการศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา...
2.3 การเปรยบเทยบความคดเหนของ
บ ค ล า ก รท ม ตำ า แ หน ง หน า ท ก า ร ง า นก บ
ประสบการณในการปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยนทสงผลตอการใหบรการดานการลงทะเบยน
เรยนและปญหาการลงทะเบยนเรยนพบวา
2.3.1 ไมมปฏสมพนธกนระหวาง
ตำาแหนงหนาทการงานและประสบการณในปฏบต
งานดานการลงทะเบยนเรยน
2.3.2 บคลากรทมตำาแหนงหนาท
การงานตางกนมความคดเหนตอการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนและปญหาการลงทะเบยน
เรยนไมแตกตางกน
2.3.3 บคลากรทมประสบการณใน
การปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนตางกนม
ความคดเหนตอปญหาการลงทะเบยนเรยนแตก
ตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ.05โดย
บคลากรทมประสบการณในการปฏบตงานดานการ
ลงทะเบยนเรยน ไมเกน 5 ป มความคดเหนตอ
ปญหาการลงทะเบยนเรยนสงกวาบคลากรทม
ประสบการณในการปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยน21-25ป(ดงแสดงในตารางท3)
3. แนวทางการพฒนาการลงทะเบยนเรยน
ระดบปรญญาตรในมหาวทยาลยของรฐ สงกด
สำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากระทรวง
ศกษาธการ
3.1 จดเดนของการลงทะเบยนเรยน
พบวา มหาวทยาลยแตละแหงมการพฒนาระบบ
การลงทะเบยนเรยน ผานเทคโนโลยสารสนเทศ
พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศอนๆ ทสามารถ
รองรบการทำางานหรอเทคโนโลยในอนาคตและการ
บรหารจดการคณภาพทสามารถพฒนาการให
บรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรให
สามารถรองรบการใชงานของนกศกษาและผ
เกยวของในมหาวทยาลยและตอยอดความรในการ
เพมชองทางหรอกลไกการทำางาน เพอใหการ
ปฏบตงานหรอการใหบรการของหนวยงานม
ประสทธภาพและประสทธผลมากยงขนสงผลใหผ
ใหบรการในหนวยงานและผรบบรการเกดความพง
พอใจ
3.2 จดทควรพฒนาของการลงทะเบยน
เรยนพบวานอกจากการพฒนาการปฏบตงานหรอ
การใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรในสวนของงานประจำามหาวทยาลยม
การพฒนาดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศการลง
ทะเบยนเรยนใหมประสทธภาพมากยงขนสามารถ
รองรบการเขาใชงานของผรบบรการทมจำานวนมาก
ได การพฒนาฐานขอมลดานหลกสตรหรอฐาน
ขอมลรายวชาเพอแกไขปญหาดานการตรวจสอบ
เงอนไขรายวชาและการพฒนาระบบการชำาระเงน
คาลงทะเบยนเรยนทหลากหลายชองทางและ
สามารถตดยอดหนทนท
3.3 ข อ เสนอแนะ เก ย วกบการลง
ทะเบยนเรยนพบวาการดำาเนนงานทเกยวของกบ
การลงทะเบยนเรยนระดบปรญญาตร มภารกจท
หลากหลายและมขนตอน และวธการทซบซอน ผ
เกยวของควรมการพฒนา หรอปรบปรงอยางตอ
เนองโดยเฉพาะอยางยงระบบการลงทะเบยนเรยน
หรอระบบเทคโนโลยสารสนเทศทเกยวของ เพอ
ใหการปฏบตงานหรอการใหบรการดานการลง
ทะเบยนเรยนระดบปรญญาตรมประสทธภาพและ
ประสทธผลมากยงขน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 141 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตารางท1ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยน
ล�าดบ การใหบรการดานการลงทะเบยนเรยน X S.D. ระดบความคดเหน
1 ดานการกำาหนดแนวปฏบต 4.27 0.52 มาก
2 ดานบคลากร 3.96 0.56 มาก
3 ดานการบรหารจดการ 4.12 0.54 มาก
4 ดานการตดตอประสานงาน 3.82 0.70 มาก
5 ดานระบบเทคโนโลยและสารสนเทศ 3.99 0.60 มาก
โดยรวม 4.03 0.50 มาก
ตารางท2ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบปญหาการลงทะเบยนเรยน
ล�าดบ ปญหาการลงทะเบยนเรยน X S.D. ระดบความคดเหน
1 ปญหาดานวธการและขนตอน 2.50 0.66 นอย
2 ปญหาดานทรพยากรและสงอำานวยความสะดวก 2.52 0.85 ปานกลาง
3 ปญหาดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศ 2.25 0.81 นอย
โดยรวม 2.43 0.67 นอย
ตารางท3ผลการเปรยบเทยบความคดเหนตอการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนและปญหาการลง
ทะเบยนเรยนของบคลากรทมตำาแหนงหนาทการงานและประสบการณในปฏบตงานดานการ
ลงทะเบยนเรยนแตกตางกน
แหลงความแปรปรวนSum of
Squares(SS)
Mean of
Squares(MS)df F sig.
ตำาแหนง
การใหบรการ .306 .153 2 .621 .539
ปญหา .329 .165 2 .409 .665
ประสบการณ
การใหบรการ .713 .143 5 .578 .716
ปญหา 5.293 1.059 5 2.628* .026
ตำาแหนง*ประสบการณ
การใหบรการ 1.976 .220 9 .891 .535
ปญหา 5.371 .597 9 1.482 .159
*มนยสำาคญทางสถตทระดบ.05
142 สวสด วชระโภชนการศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา...
อภปรายผล
1. มหาวทยาลยกำาหนดขนตอนกระบวนการ
หรอวธการเกยวกบการลงทะเบยนเรยน จำานวน
หนวยกตทนกศกษาระดบปรญญาตรสามารถลง
ทะเบยนเรยนในแตละภาคการศกษา การลง
ทะเบยนเรยนซำาหรอเรยนแทนและการขอเพมขอ
ลดขอเปลยนแปลงและขอถอนรายวชาเรยนเปน
ไปตามขอบงคบ ระเบยบ และประกาศของ
มหาวทยาลยเนองจากการดำาเนนการจดการศกษา
ระดบปรญญาตร มหาวทยาลยกำาหนดขนตอน
กระบวนการ หรอวธการตามขอบงคบ ระเบยบ
ประกาศ หรอกฎหมายทเกยวของของกระทรวง
ศกษาธการและของมหาวทยาลยเพอใหการจดการ
ศกษามคณภาพและเปนมาตรฐานตามทกระทรวง
ศกษาธการกำาหนด นอกจากมหาวทยาลยมพระ
ราชบญญตในการกอตงมหาวทยาลยซงถอเปน
กฎหมายหลกแลวมหาวทยาลยยงไดกำาหนดขอ
บงคบหรอระเบยบวาดวยการจดการศกษาระดบ
ปรญญาตรและประกาศซงจะมรายละเอยดในการ
ดำาเนนการหรอแนวปฏบตเพอใหการดำาเนนการใน
เรองการลงทะเบยนเรยนเปนไปตามขอบงคบหรอ
ระเบยบวาดวยการจดการศกษาในระดบปรญญา
ตร ซงสอดคลองกบกองทะเบยนและประมวลผล
มหาวทยาลยมหาสารคาม (2558 : 70 - 73) ได
กำาหนดใหวธและขนตอนการลงทะเบยนเรยนให
เปนไปตามทมหาวทยาลยกำาหนด สอดคลองกบ
มหาวทยาลยแมฟาหลวง (2557 : 13 - 42) ได
กำาหนดวนวธการลงทะเบยนเรยนและรายวชาท
เปดใหลงทะเบยนเรยนใหเปนไปตามประกาศของ
มหาวทยาลย สอดคลองกบมหาวทยาลยสงขลา
นครนทร (2558 : เวบไซต) ไดกำาหนดวน เวลา
สถานท และวธการลงทะเบยนเรยนในแตละภาค
การศกษาใหเปนไปตามทมหาวทยาลยกำาหนด
และสอดคลองกบมหาวทยาลยเกษตรศาสตร
(2558:เวบไซต)ไดกำาหนดการลงทะเบยนเรยน
ว ธ การลงทะ เบ ยน เร ยน ให เป น ไปตามท
มหาวทยาลยกำาหนดในแตละภาคการศกษา
2. บคลากรทมประสบการณในการปฏบต
งานดานการลงทะเบยนเรยนตางกนมความคดเหน
ตอปญหาการลงทะเบยนเรยนแตกตางกนอยางม
นยสำาคญทางสถตทระดบ .05 โดยบคลากรทม
ประสบการณในการปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยนไมเกน5ปมความคดเหนตอปญหาการลง
ทะเบยนเรยนสงกวาบคลากรทมประสบการณใน
การปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยน21-25ป
เนองจากบคลากรทปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยนสวนใหญเปนเจาหนาทและมอายงานยงไม
มากการใหบรการสวนใหญนกศกษาจะตดตอดวย
ตนเองผานเคานเตอรบรการหรอผานโทรศพทหรอ
ชองทางทหนวยงานกำาหนดเจาหนาทกลมดงกลาว
จะเปนผใหบรการใหขอเสนอแนะหรอตอบคำาถาม
ดงนน จงมโอกาสทจะไดรบทราบปญหาในการ
ทำางานหรอการใหบรการมากกวาบคลากรทมอาย
งานมากกวาเพราะโดยสวนมากผทมอายงานมาก
จะเปนระดบหวหนางานซงจะไดพบปญหาเมอเจา
หนาทระดบตนไมสามารถแกไขปญหาไดและนำา
เสนอหวหนาหรอผมอำานาจพจารณาตอไป สงผล
ใหบคลากรทมประสบการณในการปฏบตงานดาน
การลงทะเบยนเรยนตางกนมความคดเหนตอการ
ใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนและปญหาการ
ลงทะเบยนเรยนแตกตางกน ซงสอดคลองกบงาน
วจยของสวสดวชระโภชนและสงวาลศร(2553
: บทคดยอ) ไดศกษาศกยภาพของระบบการลง
ทะเบยนเรยน มหาวทยาลยมหาสารคาม พบวา
นสตระดบปรญญาตรมหาวทยาลยมหาสารคามทม
ประสบการณในการใชบรการระบบการลงทะเบยน
เรยนตางกน มความคดเหนเกยวกบศกยภาพของ
ระบบการลงทะเบยนเรยนแตกตางกน
3. แนวทางการพฒนาการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนในแตละมหาวทยาลยมการ
พฒนาระบบการลงทะเบยนเรยนผานเทคโนโลย
สารสนเทศอย างต อเนอง หรอพฒนาระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศอน ๆ ทสามารถรองรบการ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 143 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ทำางานหรอเทคโนโลยใหม ๆ ในอนาคต และ
สามารถรองรบการใชงานของผรบบรการไดอยางม
ประสทธภาพ เนองจากการลงทะเบยนเรยนของ
นกศกษาดำาเนนการดวยตนเองผานระบบเครอขาย
อนเทอร เ นตเช อมโยงมายงฐานข อมลของ
มหาวทยาลย การพฒนาระบบทงการพฒนาโดย
หนวยงานภายในมหาวทยาลยหรอการพฒนาโดย
หนวยงานภายนอกซงสวนใหญเปนบรษทเอกชนท
มทกษะและประสบการณในดานระบบการลง
ทะเบยนเรยนมการปรบปรงหรอพฒนาระบบให
สามารถทำางานไดอยางมประสทธภาพหรอให
บรการไดอยางตอเนอง ซงสอดคลองกบงานวจย
ของสวสดวชระโภชน(2555:123-127)ไดศกษา
สภาพปจจบนปญหาและแนวทางการพฒนาระบบ
การลงทะเบยนเรยน มหาวทยาลยมหาสารคาม
พบวา แนวทางการพฒนาระบบการลงทะเบยน
เรยนไดแกควรมการกำากบตดตามควบคมดแล
และเฝาระวงระบบการลงทะเบยนเรยนไมใหลม
บอยครงมความทนสมยและมประสทธภาพควร
แบงชวงการลงทะเบยนใหเหมาะสม ควรพฒนา
เวบไซตรวมถงระบบไมใหขดของและมความรวดเรว
ควรกำาหนดใหมการลงทะเบยนเรยนทละชนป และ
ควรเพมความสามารถของServerใหสามารถรองรบ
ผใชบรการจำานวนมากไดสอดคลองกบงานวจยของ
ธญจรา วงคปนตา (2555 : บทคดยอ) ไดศกษา
สภาพปญหาและแนวทางการปรบปรงระบบการลง
ทะเบยนเรยนลวงหนาผานระบบอนเตอรเนตของ
มหาวทยาลยแมฟาหลวงพบวา1)ขนตอนการ
ลงทะเบยนเรยนมความยงยากซบซอนทำาใหเกด
ความลาชาในการลงทะเบยนเรยน เนองจาก
นกศกษาไมเขาใจเกยวกบขนตอนการลงทะเบยน
เรยนในแตละชวงวาจะตองปฏบตอยางไร ดงนน
ควรมระบบการสาธตการลงทะเบยนเรยน หรอ
ระบบทดลองใชหรอคมอการใชงานอยางละเอยด
ถถวน เพอใหนกศกษาสามารถศกษาดวยตนเอง
2) ความสามารถในการประมวลผลของระบบการ
ลงทะเบยนเรยนลวงหนา
ผานระบบอนเตอรเนตเนองจากปจจบนระบบการ
ลงทะเบยนเรยนไมสามารถรองรบการใชงานพรอม
กนหลายๆ คนซงเปนสาเหตหนงทำาใหเกดความ
ลาชาในการลงทะเบยนเรยนหรอลงทะเบยนเรยน
ไมได ดงนน มหาวทยาลยหรอหนวยงานท
เกยวของจงควรมการวางแผนการพฒนาปรบปรง
ระบบการลงทะเบยนเรยนลวงหนาผานอนเตอรเนต
ใหสามารถรองรบการใชงานพรอมกนหลายๆ คน
ไดสอดคลองกบงานวจยของสหเทพคำาสรยาและ
คณะ(2555:บทคดยอ)ไดศกษาความพงพอใจ
ปญหาและสาเหตในการใชบรการระบบบรการการ
ศกษา และการลงทะเบยนวชาเรยนผานระบบ
Internetของนกศกษาคณะเทคโนโลยการจดการ
มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสานวทยาเขต
สรนทร พบวา ปญหาและสาเหตในการใชระบบ
ESSสวนใหญเปนปญหาเชนระบบมความลาชา
ในการแสดงผล ความผดพลาดในการแสดงผล
เปนตนโดยมแนวทางแกปญหาเชนพฒนาระบบ
ใหสามารถรองรบกบระบบปฏบตการอน ให
สามารถรองรบนกศกษาจำานวนมากเมอใชพรอม
กน เปนตน ขอเสนอแนะเพมเตม เชน การเพม
ความสามารถของระบบใหถกตองและเปนปจจบน
รปประจำาตวนกศกษาประสทธภาพบคลากรและ
การสอสาร โดยงานวจยในอนาคตควรศกษากบ
กลมตวอยางอนทมสวนเกยวของกบระบบ เชน
อาจารยเจาหนาทเปนตนเพอใหไดความพงพอใจ
ทครอบคลมทกสวนตอไป
สรป
1. มหาวทยาลยกำาหนดขนตอนกระบวนการ
หรอวธการเกยวกบการลงทะเบยนเรยน กำาหนด
จำานวนหนวยกตทนกศกษาระดบปรญญาตร
สามารถลงทะเบยนเรยนในแตละภาคการศกษา
การลงทะเบยนเรยนซำาหรอเรยนแทนและการขอ
เพม ขอลด ขอเปลยนแปลง และขอถอนรายวชา
เรยน เปนไปตามขอบงคบ ระเบยบ และประกาศ
144 สวสด วชระโภชนการศกษารปแบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบปรญญา...
ของมหาวทยาลย โดยกำาหนดใหนกศกษาลง
ทะเบยนเรยนดวยตนเองผานระบบเครอขาย
อนเทอรเนตสามารถเลอกลงทะเบยนเรยนรายวชา
ตามทมหาวทยาลยกำาหนดและเลอกรายวชาโดย
อสระตามความตองการ ซงมระยะเวลาในการลง
ทะเบยนเรยนประมาณ7-14วนและกำาหนดให
ชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยนผานธนาคาร
2. บคลากรทปฏบตงานดานการลงทะเบยน
เรยนมความคดเหนเกยวกบการใหบรการดานการ
ลงทะเบยนเรยนอยในระดบมากและมความคดเหน
เกยวกบปญหาการลงทะเบยนเรยน อยในระดบ
นอย และบคลากรทมประสบการณในการปฏบต
งานดานการลงทะเบยนเรยนตางกนมความคดเหน
ตอปญหาการลงทะเบยนเรยนแตกตางกนอยางม
นยสำาคญทางสถตทระดบ.05
3. แนวทางการพฒนาการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนมหาวทยาลยควรพฒนาระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศการลงทะเบยนเรยนให
สามารถรองรบการเขาใชงานของผรบบรการทม
จำานวนมากไดควรพฒนาฐานขอมลดานหลกสตร
หรอฐานขอมลรายวชาเพอแกไขปญหาดานการ
ตรวจสอบเงอนไขรายวชา ควรพฒนาระบบการ
ชำาระเงนคาลงทะเบยนเรยนทหลากหลายชองทาง
และสามารถตดยอดหนผานระบบทนทและควรม
การลดขนตอนและวธการในการตดตอหรอการ
ดำาเนนการในดานการลงทะเบยนเรยน
ขอเสนอแนะ
1. เนองจากมหาวทยาลยมการกำาหนดรป
แบบการใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนระดบ
ปรญญาตรเปนไปตามขอบงคบ ระเบยบ และ
ประกาศของมหาวทยาลยดงนนมหาวทยาลยควร
มการวเคราะหขอมลทกดานมการแลกเปลยนเรยน
รกบผเกยวของ และคนรปแบบการใหบรการดาน
การลงทะเบยนเรยนทเหมาะสมกบบรบทของ
มหาวทยาลย
2. นอกจากศกษาความคดเหนของบคลากร
ทมตำาแหนงหนาทการงานและประสบการณในการ
ปฏบตงานดานการลงทะเบยนเรยนตางกนตอการ
ใหบรการดานการลงทะเบยนเรยนแลว ควรมการ
ศกษาความคดเหนของผ บรหารระดบสงของ
มหาวทยาลยตอการใหบรการดานการลงทะเบยน
เรยนเพอเปนการวางแผนและกำาหนดทศทางการ
บรหารจดการตอไป
3. ปจจบนการทำางานมระบบเทคโนโลย
สารสนเทศเขามาชวยสงผลใหการทำางานมความ
รวดเรวมความถกตองแมนยำาและมประสทธภาพ
แตเมอเกดเหตไฟฟาหยดทำางาน หรอระบบม
ปญหา อาจสงผลใหการทำางานมปญหาหรอไม
สามารถปฏบตงานไดดงนนผบรหารเจาหนาท
หรอผเกยวของเตรยมการในการใชระบบManual
ควบคกบระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพอเปนการ
ลดความเสยงทอาจเกดขนดงกลาวและยงเปนการ
สรางความมนใจในการมระบบสำารองขอมลสงผล
ใหสามารถปฏบตงานหรอใหบรการไดอยางตอ
เนองและผรบบรการมความพงพอใจ
กตตกรรมประกาศ
งานวจยฉบบนสำาเรจไดดวยการสงเสรมจาก
มหาวทยาลยมหาสารคามทสนบสนนทนวจยจาก
งบประมาณเงนรายได ประจำาปงบประมาณพ.ศ.
2558ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง
ขอขอบพระคณ ผบรหาร ผเชยวชาญ ผ
อำานวยการกองทะเบยนและประมวลผล และ
บคลากรกองทะเบยนและประมวลผลทกคนทเปน
กำาลงใจใหคำาแนะนำาและใหความชวยเหลอในการ
วจยครงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 145 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กองทะเบยนและประมวลผลมหาวทยาลยมหาสารคาม.(2558).คมอนสตระดบปรญญาตร ปการศกษา
2558.มหาสารคาม:คลงนานาวทยา.
ธญจราวงคปนตา.(2555).การศกษาสภาพปญหาและแนวทางการปรบปรงระบบลงทะเบยนเรยนลวง
หนาผานระบบอนเตอรเนตของมหาวทยาลยแมฟาหลวง. สารนพนธ ศษ.ม. เชยงราย :
มหาวทยาลยแมฟาหลวง.
มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.(2558).“ประกาศสภามหาวทยาลยเกษตรศาสตรเรองขอบงคบวาดวยการ
ศกษาขนปรญญาตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรพทธศกราช2548,”สบคนวนท28กนยายน
2558.<http://www.regweb.registrar.ku.ac.th/>.
มหาวทยาลยแมฟาหลวง.(2557).คมอการจดการการศกษา มหาวทยาลยแมฟาหลวง สำาหรบนกศกษา
ระดบปรญญาตร ปการศกษา 2557.เชยงราย:ม.ป.พ.
มหาวทยาลยสงขลานครนทร.(2558).“ระเบยบมหาวทยาลยสงขลานครนทรวาดวยการศกษาขนปรญญา
ตรพ.ศ.2558,”สบคนวนท28กนยายน2558.<http://reg.psu.ac.th>.
สวสดวชระโภชน.(2549).การวเคราะหจำาแนกประเภทปจจยทมอทธพลตอผลการเรยนของนสต
มหาวทยาลยมหาสารคามทมผลการเรยนสงและตำา.วทยานพนธกศ.ม.มหาสารคาม:
มหาวทยาลยมหาสารคาม.
สวสด วชระโภชน. (2555).สภาพปจจบน ปญหา และแนวทางการพฒนาระบบการลงทะเบยนเรยน
มหาวทยาลยมหาสารคาม. รายงานการวจย. มหาสารคาม : กองทะเบยนและประมวลผล
สำานกงานอธการบดมหาวทยาลยมหาสารคาม.
สวสด วชระโภชน และสงวาล ศร. (2553). “ศกยภาพของระบบการลงทะเบยนเรยน มหาวทยาลย
มหาสารคาม,”วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.4(4):23-33;ตลาคม-ธนวาคม.
สหเทพคำาสรยา และคณะ. (2555).ความพงพอใจ ปญหา และสาเหตในการใชบรการระบบบรการการ
ศกษา และการลงทะเบยนวชาเรยนผานระบบ Internet ของนกศกษาคณะเทคโนโลยการจดการ
มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตสรนทร.รายงานการวจย.สรนทร:มหาวทยาลย
เทคโนโลยราชมงคลอสาน.
อรอนงคเมฆพรรณโอภาสและคณะ.(2547).ความพงพอใจ ปญหา และสาเหตตอการใชระบบบรการ
การศกษา และการลงทะเบยนเรยนผานระบบ Internet ของนสตมหาวทยาลยมหาสารคาม.
รายงานการวจย.มหาสารคาม:มหาวทยาลยมหาสารคาม.
11
สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
Management of Ruean Ruea Phra Learning Center of Wat Chaem Uthit
Community
สารณอนทรขำา,วรญญาแซเหยน1,สรวชญไชยบบผา1,อทยปรญญาสทธนนท2
SarineeInkham1,WaranyaSae-yian1,SirawitChaibubpha1,UtaiParinyasutinun2
บทคดยอ
งานวจยนเปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม มวตถประสงคเพอศกษาการจดการศนยการ
เรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศอำาเภอเมอง จงหวดสงขลา ใชการสมภาษณเชงลกจากกลมผ
ใหขอมลจำานวน25คนและการสงเกตแบบมสวนรวมเปนเครองมอรวบรวมขอมลภาคสนามรวมกบการ
ศกษาเอกสารและปฏบตการตามหลก P-D-C-A จากนนนำาขอมลทไดมาวเคราะหเชงเนอหาและเขยน
รายงานผลโดยการพรรณนาวเคราะห ผลการศกษาพบวา การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของ
ชมชนวดแชมอทศไดแกการวางแผนการลงมอปฏบตการสำารวจตรวจสอบและการปรบปรงแกไขโดย
อาศยการเขามามสวนรวมของชมชนในทกขนตอนทสดเกดเปนศนยการเรยนรซงชาวบานเปนเจาของรวม
กนโดยแทจรง
ค�าส�าคญ: การจดการ,ศนยการเรยนรเรอนเรอพระ,ชมชนวดแชมอทศ
Abstract
Theobjectiveofthisparticipatoryactionresearchwastoinvestigatethemanagementof
“RueanRueaPhra”LearningCenteratWatChaemUthitCommunity,MueangDistrict,Songkhla
Province.Datawerecollectedfromin-depthinterviewswithtwenty-fiveinformants,andparticipant
observationsasfielddatacollectingtools,andfromrelateddocuments.TheP-D-C-Aprinciples
were applied. Content analysis was conducted, and a report was written using analytical
description.Thestudyfoundthatthemanagementofthelearningcenterbeganbyplanningthe
establishment.Theythenimplementedtheplan.Afterthat,theycheckedtheoperationalprocess
before they acted to adjust it for improvement. The people participated until the project was
completed,andtheycontinuetolookafterthecenterwithfeelingsofprideandownership.
Keywords: Management,RueanRueaPhraLearningCenter,WatChaemUthitCommunity
1 นกศกษาปรญญาตรสาขาวชาชมชนศกษาคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรสงขลา901102 อ.ดร.มภาควชาสารตถศกษาคณะศลปศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรสงขลา90110
* Correspondingauthor:e-mail:sarinee5511110346@gmail.comTel.090-9533371
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 147สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บทน�า
อดตสงคมมนษยเคยดำารงชวตอยบนพน
ฐานของการพงพาอาศยซงกนและกนผกพนอยกบ
การเกษตรกรรมทามกลางความอดมสมบรณทาง
ธรรมชาตทเนนการผลตเพอยงชพ ใชความพอ
เพยงเปนเครองมอชนำาทางใหเกดความพอดโดยไม
ตองพงพาภายนอกมขนบธรรมเนยมประเพณและ
ศาสนาทำาหนาทหลอหลอมเชอมโยงความเปนหนง
ซงสะทอนใหเหนถงความเปนพวกพองปจจบนสง
เหลานเลอนรางจางไปและแทนทดวยสงคมภายใต
ทนนยม ซงมเพยงเปนเรองของระบบเศรษฐกจท
ใหความสำาคญกบคณคาของวตถเงนตราเทานน
อกทงยงเปนอดมการณทรงพลงทมอทธพลตอโลก
ทศนและมมมองของชวตทงนอทธพลดงกลาวเคย
เปนบทบาทของศาสนามาชานาน แตกลบถก
ทาทายและทดแทนโดยทนนยมอยางมอาจมองขาม
ไป(ฉตรทพยนาถสภา,2553)
“ประเพณไทย”ซงลวนแลวแตมความเชอม
โยงสมพนธอยบนพนฐานความเชอมน ศรทธาใน
ทางพระพทธศาสนาทำาหนาทขดเกลาอบรมจตใจ
เหลาพทธศาสนกชนใหรจกการเสยสละ มเมตตา
กรณาและกตญญกตเวท อยางไรกตามการขยาย
ตวของระบบสงคมทนนยมในยคโลกาภวตนกบ
ความพยายามแปรทกอยางเปนสนคาทสามารถต
คาเปนตวเงนไดนน สงผลใหประเพณตางๆ อาท
ประเพณบญบงไฟทางภาคอสาน ประเพณลอย
กระทงและประเพณงานสงกรานตกำาลงกลายเปน
สนคาทมการประโคมโฆษณาขายใหกบนกทอง
เทยว และหากประเพณใดไมสามารถขายหรอกอ
ใหเกดการกระตนทางเศรษฐกจไดยอมถอวาไรคา
สำาหรบทนนยมและจกถกกระทำาเสมอนเปนการ
ปลอยใหตายไปเองจากทองถน ชมชนหรอสงคม
ดงกลาว(พระพศาลวสาโล,2552)ดงนนโลกาภวตน
จงกอใหเกดความฉาบฉวยทำาใหบางสงบางอยาง
เลอนหายไปจากจตสำานกของบคคลนนคอ ความ
รสกตอเนองมนคง ความผกพนทลกซงกบผอน
รวมทงความผกพนทเคยมตอสถานทและชวงเวลา
หนง (อภญญา เฟองฟสกล, 2546) ผลทเกดขน
ไดแกการเปลยนแปลงวธคดวธการมองความจรง
แบบแผนในการใชชวต รวมถงการเปลยนแปลง
แบบแผนประเพณตางๆ ทเคยปฏบตสบตอกนมา
(พฒนากตอาษา,2546)
ลากพระ หรอชกพระ เปนประเพณพนถน
ของชาวปกษใตซงยดถอเปนขนบธรรมเนยม
แบบแผนปฏบตสบตอกนมาแตครงโบราณในสมย
พทธกาลมความเชอวาเสมอนหนงไดรวมรบเสดจ
พระพทธเจาจากสรวงสวรรค อกทงการจดงาน
ประเพณขนทกปจะแสดงถงอทธฤทธปาฏหารย
บนดาลใหฟาฝนตกตองตามฤดกาลกอเกดบญกศล
คอยหนนเสรมใหชวตไดพบพาลกบความสขและ
สมหวงในทกความปรารถนา โดยจกกระทำาหลง
ออกพรรษา1วนซงตรงกบแรม1คำาเดอน11
ของทกป(วจตราอตมะมณยและคณะ,2555)ม
เรอพระทประดษฐานพระพทธรปไวบนบษบกเปน
สญลกษณหรอตวแทนของพระพทธองคในวนงาน
จกมพทธศาสนกชนจำานวนมากหลงไหลมาเขารวม
พธ อนแสดงใหเหนถงความรก ความสามคคและ
ความเออเฟอเกอกลซงกนและกน แตดวยสงคม
และวฒนธรรมทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว
เทคโนโลยวทยาการทกาวลำาทามกลางกระแสการ
พฒนาเปนเหตใหวถชวตผคนทงในชมชนเมองและ
ชนบทมความเปนปจเจกสงความรวมมอในวนนจง
ดเบาบางลงจากวนวาน การทำาเรอพระอาจกลาย
เปนหนาทของคนเพยงบางกลมทมความสนใจสวน
ตว อกทงความเชอในอำานาจสงศกดสทธอาจมใช
คำาตอบของปญหาทงหมดของชวตเหมอนอยาง
อดต ดงนนประเพณลากพระจงคงสาระสำาคญไว
เพ ย งกา รพ ง ร ะ ล กถ ง คณงามความ ดของ
พระพทธเจ าอนเปนบทบาทหนาทของเหลา
พทธศาสนกชนทตองยดถอปฏบต เหลานสะทอน
ใหเหนปญหาการถกลดบทบาทและความสำาคญ
ของประเพณลากพระในปจจบน จนดเหมอนวา
ความหวงทเคยฝากไวกบอนชนคนรนหลงใหเปน
148 สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
กำาลงสำาคญในการดแลรกษาทำานบำารงและสบสาน
ประเพณ จะรบหรลงไปเรอยๆ (สารณ อนทรขำา,
วรญญาแซเหยน,เปยมบญลำาจวน,และกญตนา
บญยารณ,2558)
ชมชนวดแชมอทศ อำาเภอเมอง จงหวด
สงขลา เปนชมชนกงเมองกงชนบททผสมผสาน
ระหวางวฒนธรรมภมปญญาพนถนเขากบการ
ดำาเนนชวตอยในโลกของเทคโนโลยขอมลขาวสาร
เปนชมชนหนงท มบทบาทในการอนรกษและ
สบสานงานประเพณลากพระใหคงอยทกปของชวง
เทศกาลงานประเพณลากพระวดกบชมชนจะรวม
กนจดขบวนเรอพระทยงใหญและงดงามออก
แหแหนเขารวมประกวดแขงขนกบวดอนๆใน
จงหวดและไดรบรางวลมากมาย สรางชอเสยงให
เปนทรจกอยางกวางขวางซงอดตทกครอบครวเคย
ใหความสำาคญกบประเพณลากพระในฐานะพทธ
ประเพณสานสมพนธทหลอมรวมใหเกดความรก
ความสมครสมานสามคคกระทงปจจบนดวยบรบท
ชมชนทเปลยนแปลงไปภายใตกระแสความทนสมย
เปนเหตใหความผกพนศรทธานนยงคงอยในขณะ
ทการรบรถงแกนของสาระสำาคญเชงคณคาเลอน
หายไปโดยเฉพาะในกลมลกหลานเยาวชนรนหลง
ซงนยดงกลาวอาจนำาพาสการเปนประเพณสมเสยง
ตอการเสอมสญในทสด จงเกดความพยายามรอ
สรางประเพณโดยคนกลมหนงซงเปนสมาชกของ
ชมชนโดยกำาเนดเขามาทำาหนาทในการรบผดชอบ
เกยวกบการจดประเพณลากพระในแตละปซงชาว
บานใหการยอมรบนบถอและไววางใจภายใตชอ
“ทมชางเรอพระวดแชม”กวา20ชวตทกาวเขามา
เปนตวแทนของชมชนในการสานตอประเพณของ
บรรพบรษ มชาวบานใหการสนบสนนในทกดาน
ทงกำาลงแรง กำาลงใจ และกำาลงทรพย ถงแมภาพ
ของความสขในวนนจกไมสมบรณเหมอนครงอดต
แตความภาคภมใจทเกดขนจากการกระทำาเพอสวน
รวมกประเมนคามได ทำาใหประเพณลากพระของ
ชมชนดำาเนนตอเนองมาจนปจจบนจงเกดแนวคด
ทจะนำาเอาคณคาและความหมายอนลกซงซงอย
ภายใตความรสกนกคดเกยวกบแกนแทของการ
ลากพระมาสะทอนนามธรรมสรปธรรมทสามารถ
จบตองสมผสไดอยางมชวต ในรปแบบของ “ศนย
การเรยนรชมชน”อนเปนการเปดพนทในการเสรม
สรางโอกาสเพอถายทอดแลกเปลยนประสบการณ
วทยาการตลอดจนภมปญญาชมชนควบคกบการ
จดกจกรรมทสอดคลองกบวถการดำาเนนชวตชมชน
เปนสำาคญภายใตหลกการจดการP-D-C-A(พชญ
ณฏฐา งามมศร, 2552) หรอทเรยกวา “วงจร
คณภาพ”ซงประกอบดวยการวางแผนการลงมอ
ปฏบตการตรวจสอบ/ประเมนผลและการปรบปรง
แกไข ทงนตองอาศยการรวมมอของชมชน เพอ
สรางบทบาทในการจดการตนเองทมากกวารอการ
พงพาจากรฐเหมอนกอนนนหมายถงศนยการเรยน
รจกกลายเปนคลงทางภมปญญาทสมาชกในทอง
ถนยอมรบสรางสำานกรกในบานเกดเมองนอนและ
รจกประยกตภมปญญาประเพณอนเปนรากเหงา
ของสงคมไทยเพอสบสานและดำาเนนตอไปใหเขา
กบสถานการณปจจบน
ดวยเหตนผวจยจงสนใจศกษาการจดการ
ศนยการเรยนร เรอนเรอพระชมชนวดแชมอทศ
อำาเภอเมองจงหวดสงขลาดวยเครองมอคณภาพ
อยางการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมภายใต
ความรวมมอของชมชนอนกอใหเกดศนยการเรยน
รทเปนประโยชนกบชมชนอยางแทจรง และเพอ
สรางองคกรแหงการเรยนร ทางดานภมปญญา
ประเพณใหเกดขนอยางเปนรปธรรมทสามารถใช
เปนตนแบบในเรองของการอนรกษและสบสาน
ประเพณจากอดต รวมถงสงเสรมทำานบำารง และ
รกษาขนบธรรมเนยมประเพณอนดงามอยาง
เหนยวแนนใหอยคชมชนสบไป
วตถประสงค
เพอศกษาการจดการศนยการเรยนรเรอน
เรอพระชมชนวดแชมอทศ อำาเภอเมอง จงหวด
สงขลา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 149สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
วธการวจย
งานวจยนเปนการวจยเชงปฏบตการแบบม
สวนรวม ใชการสมภาษณเชงลก โดยมผใหขอมล
หลกคอทมชางเรอพระประกอบดวยประธานรอง
ประธานเลขานการเหรญญกและกรรมการจำานวน
20คนผใหขอมลรองคอพระสงฆผอาวโสและ
เยาวชนทอาศยอยในพนทจำานวน5คนทงนใชการ
สงเกตแบบมสวนรวมเปนเครองมอรวบรวมขอมล
ภาคสนามรวมกบการศกษาเอกสารและงานวจยท
เกยวของ สการปฏบตการตามหลกวงจรคณภาพ
P-D-C-A จากนนนำาข อมลท ได มาวเคราะห
สงเคราะหเชงเนอหาและเขยนรายงานผลการวจย
โดยการพรรณนาวเคราะห
ผลการวจย
การศกษาการจดการศนยการเรยนรเรอน
เรอพระชมชนวดแชมอทศ อำาเภอเมอง จงหวด
สงขลา สามารถอธบายถงประเดนทนาสนใจได
ดงน
กอนกอรปเรอนเรอพระ
ในปพ.ศ.2556-2557ผวจยมโอกาสลงพน
ทรวบรวมขอมลภาคสนามเกยวกบกระบวนการม
สวนรวมในการอนรกษสบสานงานประเพณลากพระ
โดยใชชมชนวดแชมอทศเปนกรณศกษา หลงจาก
การวจยเสรจสน มการนำาผลการวจยทไดกลบไปท
ชมชนเพอนำาเสนอและตรวจสอบความถกตองตาม
ความตองการของชาวบานผใหสมภาษณจดนทำาให
พบขอบกพรองของเนอหาบางตอนซงผดเพยนไป
จากขอเทจจรงกลายเปนขอถกเถยงขนระหวางชาว
บานเพอหาขอสรปและนำามาปรบปรงแกไขขอคน
พบใหเกดความสมบรณ อกทงทำาใหเกดการจด
ประกายแนวคดสรางสรรคทจกนำาเอาผลการศกษา
ในครงนมาสรางประโยชนใหกบชมชนดงคำากลาวท
วา“จงวจยเพอพฒนาอยางเปนรปธรรม”ซงสดทาย
มการเสนอความเหนใหจดทำาเปนศนยการเรยนร
หรอพพธภณฑชมชนทเนนเนอหาสาระเกยวกบ
ประเพณลากพระโดยทชาวบานสวนใหญใหการเหน
ดวยและจากการสงเกตปญหาแรกทพบคอไมมใคร
เสนอตนเองเพอเขามารบผดชอบเปนแกนนำาในการ
ดำาเนนงานเรองนผสานกบปญหาของผนำาชมชนซง
มไดใหความสำาคญสงผลใหขาดซงแรงสนบสนนขบ
เคลอน รวมทงปญหาการขดแยงทางความคด
ระหวางชาวบานในพนทเอง เหลานเปนอปสรรคท
ทำาใหภาพศนยการเรยนรหรอพพธภณฑชมชน
คอยๆเลอนรางไป กระทงทายทสดปญหาเรม
คลคลายดวยการลงมอปฏบตของทมชางเรอพระ
กลมคนทรวมตวกนขนเพอรบหนาทความรบผด
ชอบการจดงานประเพณลากพระประจำาป มนาย
ไพโรจนประสทอง เปนประธานและนายนรศ ไชย
ชาญยทธเปนชางใหญรวมถงสมาชกอกกวาสบชวต
ทมความสามารถโดดเดนแตกตางกน ชวงแรกกบ
การพยายามดงกลมแกนนำาชมชนทเปนผถออำานาจ
และสามารถใหการสนบสนนทงกำาลงคน กำาลงงบ
ประมาณไดเปนอยางดประสบความลมเหลวทำาให
หลายคนแพทาใหกบความกงวลใจทวา ศนยการ
เรยนรหรอพพธภณฑชมชนทจกเกดขนตองมรป
แบบอาคารสวยงามตามมาตรฐาน เมอเกดขนแลว
จกยงยนอยไดหากสามารถสรางผลกำาไรหรอทำาให
เกยวของกบเรองของเศรษฐกจชมชน สวนนทำาให
ทกคนหวนนกถงงบประมาณและคาใชจายจำานวน
มาก ซงคำาตอบทเกดขนภายใตจตสำานกบอกวา
“ไมมทางเปนไปได”
จากสภาพปญหาขางตนเกดการพดคย
ทำาความเขาใจและวเคราะหปญหาเพอมองทางออก
รวมกนใหมอกครงจนไดแนวคดใหมวาแทจรงแลว
“จะเปนศนยการเรยนรหรอพพธภณฑชมชนในรป
แบบใดคณคาและความหมายอยทการมองของชาว
บานซงลกซงกวาสงทบญญตไวในตำาราหลายเลมเสย
ดวยซำาไปและนกลายเปนกาวแรกทสำาคญของความ
สำาเรจกบความพยายามเตอนตวเองเสมอวา“หากไม
เรมนบหนงกาวตอไปกยากเกนทจะหวง” คอจดเรม
ตนของ“เรอนเรอพระศนยการเรยนรเพอชมชน”
150 สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
การจดการเรอนเรอพระของชมชน
“เรอนเรอพระ”ศนยการเรยนรเพอชมชนกอ
ตงแลวเสรจอยางเปนทางการเมอวนท28ตลาคม
2558 ซงกำาหนดไวตรงกบวนเรมตนงานประเพณ
ลากพระของปถอเปนปฐมฤกษอนเปนมงคลจาก
ความรวมมอของชาวบานในชมชนโดยการนำาของ
ทมชางทเลงเหนถงความสำาคญของการจดตงศนย
การเรยนร เพอเปดพนทใหมสำาหรบสมาชกใน
ชมชน โดยเฉพาะเหลาเยาวชนใหสามารถเขามา
ศกษาเรองราวประวตศาสตรทองถนและตำานาน
ความเชอของประเพณลากพระในฐานะพทธ
ประเพณทผกพนเชอมโยงอยกบวถชมชนมาแต
ครงอดตสะทอนใหเหนถงความสมครสมานสามคค
กลมเกลยวของคนในชมชน ซงควรคาแกการ
อนรกษหวงแหนใหคงอยคทองถนสบไป
เรองราวเหลานมเคยมปรากฏในรปขอมล
ชมชนทแสดงใหเหนเปนลายลกษณอกษร แตมก
ชดเจนในแบบของการบอกเลาปากตอปากผานมข
ปาฐะกระทงวนนกบการพยายามหยบยกเรองราว
สาระสำาคญทงหมดมาประดษฐเปนถอยคำาซงลวน
เกดขนจากการถายทอดความรสกผานความทรงจำา
ของคนในชมชนทงสน และกวาจะมาเปนศนยการ
เรยนรเรอนเรอพระใหทกคนไดภาคภมใจรวมกน
นนตงแตกระบวนการวางแผนสการลงมอปฏบต
ควบคกบการตรวจสอบขอบกพรองอยอยางเสมอ
เพอการปรบปรงแกไขและพฒนาใหดยงขน มการ
ดำาเนนไปอยางไรดงจกไดอธบายตอไป
เรมตนจากคนมแผน
“หาคนมารวม”เปนสงสำาคญอยางแรกทตอง
ทำา เนองจากศนยการเรยนรเพอชมชนจกตองมา
จากความตองการของคนในชมชนและชาวบานเปน
เจาของโดยแทจรงกลาวคอชาวบานตองมสวนใน
การรบรและรวมตดสนใจมใชการผกขาดทางความ
คดของคนกลมใดกลมหนงซงสวนนชาวบานมอบ
ใหทมเรอพระเปนแกนหลกสำาคญในการดำาเนนงาน
วางแผนการปฏบตเพอเขาสกระบวนการพดคย
ปรกษาหารอถงความเปนไปไดในการเกดขนของ
ศนยการเรยนร รวมกำาหนดวตถประสงค รปแบบ
การกอตงเนอหาและงบประมาณทจกตองใชรวม
ถงทมาของคาใชจายเหลานน ภายในระยะเวลาท
จำากดนนคอสามเดอนในระหวางเขาพรรษาเพอให
งายตอการประชาสมพนธและหาคนมารวมทม
(แผนภาพท1)
แผนภาพท1 การวางแผนกอตงศนยการเรยนร
เรอนเรอพระ
รวมปฏบต
หลงจากกระบวนการวางแผนเสรจสนเขาส
ขนตอนของการลงมอปฏบต เรมตนจากการ
กำาหนดใชพนทกอตงศนยการเรยนรฯซงไดขอสรป
เปนมตเอกฉนทวาควรใหใชพนทบรเวณศาลานมต
ตำเนองจากอยตดชดกบโรงจอดเรอพระสงผลดเมอ
มนกเรยน นกศกษาหรอผ ทสนใจเขามากจะ
สามารถเรยนรเรองราวตางๆ ดวยตนเองเปนพน
ฐานกอนลงลกผานการบรรยายอธบายของผรหรอ
ปราชญชาวบานและสมผสของจรงกบลำาเรอพระสด
ยอดศลปะทไดรบการยอมรบจากสงคมวามความ
ละเอยดประณตงดงามและสอความหมายทดออก
มาไดอยางเปยมลนจากนนเมอมการกำาหนดพนท
เรยบรอยแลว ตอมาเปนเรองของการรวบรวม
ขอมล โดยชาวบานรวมกนถายทอดความทรงจำา
จากประสบการณซงสามารถกระทำาไดอยางลกซง
และนาภาคภมใจ ไม ว าจะเปนเรองราวของ
ประวตศาสตรทองถนความเปนมาและความสำาคญ
ของงานประเพณลากพระตอชมชน รวมทงความ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 151สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เขมแขงทสามารถทำาใหประเพณนดำาเนนมาได
อยางมนคงทามกลางการเปลยนผานของเวลาท
ทำาใหพบวาในหลายพนทถกกลนและเลอนหายไป
แลว เมอไดขอมลครบถวนสมบรณ ตอเนองดวย
การนำาขอมลเหลานนมาวเคราะห เรยบเรยงและ
กำาหนดรปแบบในการนำาเสนอ ซงตกลงทจะใช
การนำาเสนอแบบเรยบงายไดความหมาย แลว
ดำาเนนการจดหางบประมาณสนบสนนซงแบงออก
เปนสามสวนไดแกเงนสมทบตามกำาลงศรทธาของ
ชาวบาน งบสนบสนนของเทศบาลเพอการจดซอ
วสดอปกรณเรอพระ และการเปดหมวกรบบรจาค
โดยผวจยทงนรายไดโดยหลกมาจากกำาลงศรทธา
ของชาวบานทชวยกนกอรปเรอนเรอพระใหคอยๆ
ชดเจนกระทงเปนผลสำาเรจนบเปนเรองทนายนด
(แผนภาพท2)
แผนภาพท2 การลงมอปฏบตจดตงศนยการเรยน
รเรอนเรอพระ
ทสดเกดเปนศนยการเรยนรเรอนเรอพระ
สถานทสอสะทอนใหเหนนำาใจไมตร การเออเฟอ
ชวยเหลอเกอกลซงกนและกน อนชาวบานทกคน
รวมเปนเจาของโดยแทจรง ซงนบจากผเยยมชม
เดนเขาสประตศนยการเรยนรเรอนเรอพระจะพบ
กบปายตวอกษรขนาดใหญสเหลองบนพนกระดาษ
สนำาเงนเดนชดอยดานบนบอกใหทราบวาเดนทาง
มาถงแลวภายในมการจดแสดงนำาเสนอเรองราว
ความเปนมาและประวตศาสตรทองถน จดเรมตน
การกอเกดประเพณทรงคณคาบนพนฐานความเชอ
เชงพทธตำานาน อกทงการดำารงอยในฐานะพทธ
ประเพณสานสมพนธทมคาทางจตวญญาณภายใต
ความรบผดชอบของทมเรอพระกบการทำางานบน
ความศรทธาของชมชนดวยแผนเนอหาขนาดใหญ
สะทอนเรองราวสำาคญพรอมรปภาพประกอบท
สอดคลองและนาสนใจเรยงรายอยตรงหนาเปน
ระเบยบสวยงาม นอกจากการถายทอดความรสก
ผานตวอกษรแลวพนทผนงดานบนยงถกใชแสดง
ใหเหนรางวลแหงความตงใจเปนกรอบรปสทอง
เรยงลำาดบรางวลการแขงขนประกวดเรอพระตงแต
ปพ.ศ.2549-ปจจบนทงยงสะดดตาเมอมองไปทาง
ดานขวาเหนรปภาพขนาดเลกนบรอยแปะอยบนไม
กระดานสเหลยมทปทบดวยกระดาษพสดสนำาตาล
ออนพรอมคำาอธบายสนๆแตกนใจวา“รวมสบสาน
กอนการเสอมสญ”เหลานนคอภาพของชาวบานเดก
และเยาวชนทเขามามสวนรวมกบการจดตงศนยการ
เรยนรเรอนเรอพระ เพอยำาเตอนวาชาวบานชมชน
วดแชมอทศใหความสำาคญกบสงเหลานแมจกไมใช
ทงหมดเตมรอยเปอรเซนต แตคนกลมนคอตวแทน
ทชวยรงสรรคใหเกดพนทมคาตรงนไดจรง
สงตางๆ ทปรากฏใหเหนอยางเปนรปธรรม
เหลาน เปรยบเสมอนสงสะทอนใหเหนพลงขบ
เคลอนทมเรอพระและชาวบานใหยงมกำาลงยดถอ
ปฏบต ธำารงรกษาประเพณลากพระอนเป น
เอกลกษณของชมชนนไวอยางมนคง ภายใตการ
ชวยเหลอเกอกลและนำาใจไมตรทสงถงกนทำาใหจาก
ทชาวบานเคยรวมเปนเจาของประเพณและเรอพระ
ลำาใหญจนกอใหเกดความรสกผกพนหวงแหน วน
นมสมบตอกชนทตองรวมรกษาดแลพรอมกบใสชวต
จตวญาณเขาไปเพอสรางความหมายเฉพาะทมแค
คนในชมชนเทานนทรสกจนกอกระตนคนขางนอก
ใหอยากเขามาศกษาเรยนรและเอาเปนแบบอยาง
สำารวจการทำางาน
กอนกอรปสการกอรปศนยการเรยนรเรอน
เรอพระ ทงในระหวางการดำาเนนการและหลง
ดำาเนนงานนนชาวบานจะรวมกนตรวจสอบขอผด
พลาดหรอความบกพรองของงานอยอยางสมำาเสมอ
ไมวาจะเปนความสมบรณและความถกตองของ
152 สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
เนอหาความเหมาะสมของการจดแสดงลำาดบเรอง
ราวความแขงแรงทนทานของการตดตงเครองมอ
และวสดอปกรณทใชในการนำาเสนอ โดยหลกเปน
หนาทของทมชางกบการนำาปญหาทเกดขนมาใชใน
การควบคมการทำางานโดยมประธานเปนทปรกษา
ควบคมดแลและรบรผลการตรวจสอบการทำางาน
ทงหมดเพอนำาขอมลเหลานไปใชควบคมปญหาไม
ใหเกดซำาอาทการตดตงปายเนอหาในอาคารโลง
แจงมความเสยงทจะเสยหายหากเกดพายฝน
ตกหนกหรอมลมแรงกรอบรปกระจกซงประดบไว
ในทสงมความเปนไปไดทจะตกลงมาเสยหายและ
ปายศนยการเรยนรซงประดษฐขนจากอาจทำาให
ความสามารถในการคงสภาพอยไดในชวงระยะ
เวลาสน เปนตน เหลานลวนเปนปญหาทตองรวม
หาแนวทางปองกนแกไข ทงนการดำาเนนการ
ตดตาม ตรวจสอบ ควบคมมการทำาอยอยางตอ
เนองสมำาเสมอ แมความเปนจรงในหลายสวนงาน
ทขนตอนดงกลาวเปนขนตอนทถกปลอยประละเลย
มากทสด แตทชาวบานในชมชนเหนความสำาคญ
เนองจากทกคนหวงแหน ภาคภมใจและรสกเปน
เจาของ ทำาใหมแรงกระตนอยากทำาทกอยางใหด
แมจะเปนศนยการเรยนรทไมไดใหญโตสวยงาม
เพยงแตใหมความหมายมคณคาในสายตาของคน
ชาวชมชน กถอเปนการเรมตนทวางใจไดวาจก
สามารถพฒนาตอยอดไดแนนอน
ปรบปรง/แกไข
ปญหาทพบจากการตรวจสอบ ตดตาม
ควบคมสกระบวนการแกไขปรบปรงเพอพฒนาให
ดยงขนนนความเสยงของการเสยหายของแผนปาย
เนอหา ชางใชวธการนำาแผนพลาสตกหนาอดทบ
เขาทชองวางดานหลงของแผนปายไวนลทถกขงตง
ดวยโครงไมหากมพายฝนลมแรงกหมดกงวลไดวา
จะฉกขาดหรอลมลง เพราะใชสวานในการยดแผน
ปายเขากบผนงตวอาคารอยางดในสวนของกรอบ
รปกระจกกมการยดตดกบผนงแบบถาวร พรอม
อปกรณรองรบปองกนการตกหลนทสามารถทำาให
มนใจไดวาจกไมทำาใหเกดการรวงลงมาแตก ทงน
ปายโฟมกไดทำาการโยกยายไปวางไวภายในอาคาร
จดทซงสามารถมองเหนไดชดเจน อยางไรกตาม
แมศนยการเรยนรเรอนเรอพระจะเสรจเรยบรอย
อยางเปนทางการแลวนน ชาวบานกยงคงมองหา
รายละเอยดทผดพลาดเพอแกไขพฒนาตอยอด
ศนยการเรยนรเรอนเรอพระใหสมบรณมากยงขน
(แผนภาพท3)
แผนภาพท3 กระบวนการจดการศนยการเรยนร
เรอนเรอพระ
เชนเดยวกบหลกการทำางานคณภาพP-D-
C-Aซงกอใหเกดประโยชน3ดานนนคอเพอการ
ปองกนกบความสามารถในการวางแผนปฏบตทด
กอนลงมอจกชวยปองกนปญหาทจะเกดจากความ
เปลยนแปลงทขนอย กบความไมแนนอน ให
สามารถปรบเปลยนยดหยนแผนการทำางานได
อยางมคณภาพและสอดคลองกบสถานการณ อก
ทงทำาใหการตรวจสอบปญหาดำาเนนไปไดอยาง
รวดเรวและไมทำาใหขอบกพรองทเคยเกดกอตวซำา
อกตอมาเพอการแกไขปญหาคอเมอเกดปญหาขน
กสามารถวางแผนจดการกบปญหาไดทนทและ
สดทายประโยชนเพอการปรบปรงคอไมตองรอทจะ
ใหเกดปญหาและสำาคญทสดนนสามารถหาวธการ
ทดกวาเดมมาพฒนาไดอย เสมอ เพอยกระดบ
คณภาพการทำางานอยตลอดเวลา
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 153สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ฉากทศนการพฒนาทอยากเหน
ศนยการเรยนรเรอนเรอพระชมชนวดแชม
อทศ จงหวดสงขลา กบภาพอนเลอนรางทคอยๆ
ชดเจนจนในทสดสามารถทำาใหเกดขนไดจรงจาก
ความมงมนตงใจของทมชางและชาวบานทใหความ
สำาคญกบประเพณลากพระของชมชน แมไมไดรบ
การสนบสนนจากผถออำานาจในชมชนและหนวย
งานสวนใดเลยกตาม ทงยงตองเผชญแบกรบกบ
ความรสกทคนบางสวนมองวา เปนการทำาใหสน
เปลอง แตดเหมอนคำาพดเหลานจะเปนเพยง
ลมปากของคนทมไดลงมอกระทำาการอนเปน
ประโยชนใดเพอสวนรวมนอกจากการแสวงหาหรอ
ฝกใฝอยกบเรองราวทสงผลกระทบตอตนเองซงไร
ประโยชนทจะดงนนภาพทงหมดจงสมบรณขนมา
ไดจากกำาลงใจททกคนใหแกกน สะทอนใหเหนวา
แมจกถกปฏเสธหรอมองขามจากบคคลทสมควร
สนบสนนความอดทนและพยายามคออาวธสำาคญ
ทใชในการตอสซงจกทำาใหสามารถกาวขามปญหา
อปสรรคเหลานนไปได
ศาลานมตตำหลงเกาทถกแปลงเปนเรอนเรอ
พระจกไมเงยบเหงาและสรางประโยชนเพยงแคเปน
สถานทนงพกใหกบชาวบานทเดนทางมารวม
ประกอบพธกรรมทางศาสนาเทานนเนองจากหลง
การประชาสมพนธถงการกอกำาเนดขนของศนยการ
เรยนรเรอนเรอพระ ทำาใหเรอนเรอพระกลายเปน
พนทใหมทชาวบานทกรนทกวย โดยเฉพาะเดก
เยาวชนเขามารวมสมผสกบอดตทไมเคยไดเหนใน
ฐานะเจาของสมบตรวม คนเฒาคนแกผอาวโสใน
ชมชนไดรวมรำาลกถงความทรงจำาของความสข
สนกสนาน ยอนวนวานใหไดหวนคดถงเรองราวด
ดทเกดขนในกจกรรมประเพณลากพระเมอครงกอน
กระทงไดยนหลายคนเรยกขานพนทแหงใหมนจน
ชนปากวา “ศนยการเรยนร” ภายในระยะเวลาไม
นานเปนหนงสงสะทอนใหเหนถงความสำาเรจและ
ความสามารถในการพยายามสรางเอกลกษณจน
เปนจดสนใจใหกบผพบเหน นบเปนความภาค
ภมใจของพนองชาวชมชนวดแชมอทศทไดมโอกาส
เขามามสวนรวมเปนสวนหนงในการจดการศนย
การเรยนรเรอนเรอพระของชมชนเปนอยางมาก
สำาหรบบคคลภายนอกทสนใจและมโอกาส
เขามาเยยมชม จกไมเพยงไดเหนแคปายเนอหา
บรรยาย แตจะไดยลโฉมของเรอพระลำาใหญแบบ
ใกลชด ทสอดแทรกไวดวยคตความเชอ ความ
ศรทธา ความพยายาม มงมนตงใจของทมชางซง
พยายามรงสรรคถายทอดศลปะออกมาอยางสด
ฝมอโดยมความรกความกลมเกลยมชวยเตมเตม
เนอหาสาระใหเรอพระลำานกลายเปนเรอพระท
สมบรณไมซำาใคร
อยางไรกตาม การพฒนาตอยอดศนยการ
เรยนร เ รอนเรอพระจกไมหยดอย เพยงเทาน
เนองจากชางมแนวคดทจกนำาศลปะบนลำาเรอพระ
จากพนทอนมารวบรวมและจดแสดงไวในศนยการ
เรยนร ฯ ซงขณะนกำาลงอยในชวงของการศกษา
รวบรวมขอมลโดยอาจตองของบประมาณสนบสนน
จากทางเทศบาลเมองเขารปชางเพอนำามาใชในการ
จดสรางตอเตมตวอาคารยกระดบใหสมบรณกวาท
เปน อกทงชาวบานหลายคนเสนอความเหนใหม
การรวบรวมของดภมปญญาชมชนเขามาผนวก
รวมอยในเรอนเรอพระเพอสรางเปนชมชนแหงการ
เรยนรขนบธรรมเนยมประเพณพนบานทสำาคญนย
นสะทอนใหเหนวาชาวบานไดเลงเหนคณคาของ
สมบตทางปญญาทมอยในตวเองจนเกดเปนความ
ภาคภมใจและตองการสะทอนใหสงคมภายนอกได
รบร ถอเปนนมตหมายอนดทหนวยงานซงมสวน
เกยวของควรใหการสนบสนนสงเสรมในอนาคต
สรปและอภปรายผล
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของ
ชมชนวดแช มอทศ จ งหวดสงขลา ภายใต
กระบวนการจดการ4ขนตอนคอการวางแผนการ
ลงมอปฏบต การตรวจสอบขอบกพรองและการ
แกไขปรบปรงเพอการพฒนาทดยงขน สอดคลอง
กบหลก P-D-C-A หรอ วงจรการบรหารงาน
154 สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
คณภาพของWilliamEdwardsDeming(อางถง
ในพชญณฏฐางามมศร,2552)ซงมความเชอวา
คณภาพสามารถปรบปรงได เกดเปนทมาของ
แนวคดการพฒนาคณภาพงานขนพนฐาน สการ
กำาหนดขนตอนหรอกระบวนการทำางานอยางเปน
ระบบซงสามารถปรบใชไดกบทกสาขาวชาชพรวม
ทงการดำาเนนชวตประจำาวนของมนษย ดงท
วรพงษเฉลมจระรตน(2547)กลาววาวงลอPDCA
เปนวธการทเปนขนตอนของการทำางานใหเสรจ
อยางถกตองและมประสทธภาพประกอบดวยการ
วางแผน (Plan) การนำาแผนไปสการปฏบต (Do)
การตรวจสอบผลการปฏบตงาน(Check)และการ
ปฏบตการแกไขปญหาอนทำาใหงานไมสามารถ
บรรลเปาหมายตามแผนทวางไว(Act)
เมอเรมวางแผนกอตงศนยการเรยนรเรอน
เรอพระชาวบานเรมตนจากการหาคนมารวมทม
เพอเขาสกระบวนการวางแผนการปฏบตผานการ
พดคยปรกษาหารอรวมกำาหนดวตถประสงคเปา
หมายในการดำาเนนงาน พนทดำาเนนการ งบ
ประมาณและการกำาหนดขอบเขตของระยะเวลา
อยางชดเจน เชนเดยวกบ จฑามาศ ลมรตนพนธ
(2551) ทอธบายในหนงสอพพธภณฑภาคสนาม
ประสบการณจากคนลองทำาไวอยางนาสนใจวาการ
ทำางานพพธภณฑชมชนไมใชงานของใครคนใดคน
หนงแตตองเกดขนจากการมสวนรวมของคนใน
ชมชนซงถอเปนกระบวนการแรกทมความสำาคญ
ทสดจากนนนำาเขาสกระบวนการลงมอปฏบต จน
ทสดเกดเปนศนยการเรยนรเรอนเรอพระทชาวบาน
ในชมชนตางมสวนรวมในการจดการอนกอใหเกด
ความรสกหวงแหนและเปนเจารวมรวมกนถอเปน
ความสำาเรจทสะทอนใหเหนความพยายามในการ
สรรคสรางพนทใหมเพอประโยชนแกทองถน โดย
อาศยความเขาใจและการชวยเหลอเกอกลซงกน
และกนเชนเดยวกบศรญญากตตวฒนโชต,ชตมา
เกศดายรตน,และปฐมาพรเนตนนทน(2556)ซง
อธบายทฤษฎสญลกษณสมพนธของ George
HerbertMeadทเชอวากลมสงคมไมไดเกดขนจาก
การรวมกนแคเพยงรางกายแตเปนความตงใจของ
บคคลทจะรวมกลมกนกระทำาเพอแสดงใหเหนถง
พลงซอนเรนความภาคภมใจการรบรความรสก
นกคดรวมทงเหตผลและอารมณเปนสวนหนงของ
การกระทำาทงสน ดงนนศนยการเรยนรเรอนเรอ
พระจงเปนเสมอนสอแสดงพลงซอนเรนทอยภายใต
ความรสกของชาวบานสรางใหเกดความภาคภมใจ
รวมกนเหลานเปรยบดงภมคมกนททำาใหศนยการ
เรยนรเรอนเรอพระแหงนยนหยดอยไดอยางมนคง
สอดรบกบผลการศกษาของ บรม โอทกานนท
(2553) ทกลาววาภมคมกนของพพธภณฑมชวต
ของจงหวดแมฮองสอนนนคอการมสวนรวมของ
ชมชน โดยท สภารตนนมนวล (2555)สนบสนน
ขอมลวาการสบสานและการดำารงอยของวฒนธรรม
ในสงคมจกตองสงเสรมใหชาวบานเหนความสำาคญ
และคณคาจนกอใหเกดจตสำานกรกและหวงแหน
ทงนทศพลศรบรณ,ทพปภาแซหล, และอรจรา
สงวนชาต(2557)ซงศกษาการแกะสลกรปตวหนง
ตะลงบนแผนไมของบานหนงสงยงพบวาการแกะ
สลกรปหนงตะลงบนแผนไมจากการประยกต
ภมปญญาผานกระบวนการถายทอดวชาความรกอ
ใหเกดศนยศลปวฒนธรรมเฉลมพระเกยรตเพอการ
สบสานภมปญญาทองถนจากความมงมนทจะธำารง
รกษาใหคงอยสบไปอกทงกฤษฎาตสมา(2557)
ไดอธบายถงการจดการพพธภณฑวดศรสพรรณ
ภายใตการมสวนรวมของชมชนตงแตการรวบรวม
โบราณวตถสการจดแสดงเนอหาเพอตอนรบผเขา
ชมพรอมดวยกจกรรมทนาสนใจอนเกดขนจากสอง
มอของชาวบาน สงผลใหชาวบานมความรสกเปน
สวนหนงของความสำาเรจและภาคภมใจเปนอยางยง
ภายในศนยการเรยนรเรอนเรอพระมการจด
แสดงนำ า เ สนอ เ ร อ ง ร าวความ เป นมาและ
ประวตศาสตรท องถน จดเรมตนการกอเกด
ประเพณทรงคณคาบนพนฐานความเชอเชงพทธ
ตำานาน อกทงการดำารงอยในฐานะพทธประเพณ
สานสมพนธทมคาทางจตวญญาณภายใตความรบ
ผดชอบของทมเรอพระกบการทำางานบนความ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 155สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ศรทธาของชมชนผานการบรรยายดวยตวอกษร
ภาพถายและการอธบายจากปราชญชาวบานซงถอ
เปนครภมปญญาเฉพาะทางทมทงความร ทกษะ
ความชำานาญอนเกดจากการถายทอดสงสมมาจาก
บรรพบรษดงทสำานกงานคณะกรรมการการศกษา
แหงชาต (2542) ทอธบายว าการถ ายทอด
ภมปญญาพนบานมกเกดขนจากกระบวนการเรยน
รและประสบการณทถกสงสมมาแตอดตกระทงกอ
เกดเปนทกษะความรความชำานาญเฉพาะบคคล
ซงรวมถงผลการศกษาของกรษฐาทวรตน,ตรชฎา
นลสวรรณ,และสชกาญจนจรยะเลอพงษ(2558)
เรองหมบานวฒนธรรมถลางบานแขนน:การมสวน
รวมของชมชนในการจดการพพธภณฑมชวต ท
อธบายว านอกจากกจกรรมการเรยนร ทาง
วฒนธรรมซงปรากฏอยในพพธภณฑมชวตแหงน
แลว ยงมการนำาเสนอสาระสำาคญผานการพด
บรรยายเรองราวทางประวตศาสตรชมชนทมความ
เชอมโยงเกยวเนองกบวฒนธรรมวถชวตและความ
เปนอยของชมชนบานแขนนถอเปนเอกลกษณของ
ทองถนทสงผลใหเกดความนาสนใจ เชนเดยวกบ
แนวคดของประสทธรตนมณ(2553)ทอธบายเกยว
กบพพธภณฑทองถนวดมจลนทวาปวหารกบการ
จดการทามกลางสถานการณปจจบนซงเปนสง
สะทอนวถชวตความเปนอยของชมชนและศลปวตถ
ทนำามาแสดงลวนแตมความเกยวเนองกบวฒนธรรม
ของคนในทองถนซงตางชาตใหความสนใจ โดยม
คนในชมชนมฐานะเปนเจาของรวมกน สะทอนให
เหนคณคาบนความแตกตางของวฒนธรรมแตละ
ทองถนทสามารถบอกเลาเรองราวความเปนตวเอง
ออกมาไดอยางชดแจง
ภายหลงการปฏบตการนนคอกระบวนการ
ของการตรวจสอบขอบกพรอง ซงตองใหความ
สำาคญเพอนำาผลการตรวจสอบไปใชในการควบคม
ปญหาทเคยเกดขนไมใหผลตซำาและปองกนปญหา
ทอาจจะเกดขนในอนาคตอยางมประสทธภาพ
สดทายทกระบวนการแกไขปรบปรงเพอการพฒนา
ทดยงขน อนจะนำาไปสการวางแผนซงทำาใหศนย
การเรยนรเรอนเรอพระมความสมบรณเพมมากขน
ดงนนตงแตกระบวนการวางแผนกระทงเขาสการ
ปรบปรงแกไขซงชาวบานมสวนรวมในทกขนตอน
ดงทปยนชสมสมย(2553)ซงอธบายทฤษฎการ
มสวนรวมของ โคเฮนและอฟฮอพ โดยจำาแนก
กระบวนการมสวนรวมเปน4ขนตอนไดแกการม
สวนรวมในการวางแผนการมสวนรวมในการลงมอ
ปฏบต การมสวนรวมในการรบผลประโยชน และ
การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลโดยผล
ประโยชนทชาวบานไดรบคอความสำาเรจและความ
ภาคภมใจทตเปนตวเลขเงนตรามไดแตเปนผลตอ
ความรสกทยากแกการอธบายเชนนศนยการเรยน
รชมชนจงเปนแหลงกจกรรมทกอใหเกดการเรยนร
อยางตอเนอง ประชาชนสามารถใชบรการคนควา
หาความร เปนสถานททประชาชนมโอกาสจด
กจกรรมตางๆ ของชมชนตามความตองการ ซง
พจนยสวสดรตน(2550)ไดอธบายถงการพฒนา
รปแบบศนยการเรยนรชมชนเพอการเรยนรตลอด
ชวตวาควรมการจดกจกรรมในกระบวนการเรยนร
ทเกยวพนกบวถชวตและสอดคลองกบบรบทชมชน
เสรมสรางฐานความคดใหมความมนคงอนจะทำาให
ชวตมความหมายในการศกษาอยางแทจรง
กลาวโดยสรปวาการพฒนาศนยการเรยนร
เรอนเรอพระจะยงคงดำาเนนตอไป เพราะไดพสจน
แลวใหเหนถงพลงศกยภาพและความสามารถของ
ชาวบานในการนำาเอกลกษณทองถนกลบมาสราง
คณคาทเคยเลอนหายไปและหากภาครฐเหนความ
สำาคญแลวชาวบานหวงเปนอยางยงวาจะไดรบการ
สนบสนนเนองจากชางใหญมแนวคดทจกนำาศลปะ
บนลำาเรอพระจากพนทอนมารวบรวมและจดแสดง
ไวในศนยทนการตอเตมตวอาคารใหสมบรณและ
การรวบรวมของดภมปญญาชมชนเขามาผนวก
รวมอยในเรอนเรอพระเพอสรางใหกลายเปนชมชน
แหงการเรยนรดานขนบธรรมเนยมประเพณพน
บานทสำาคญซงถอเปนนมตหมายอนดทหนวยงาน
ทกภาคสวนควรใหการสนบสนนสงเสรมในอนาคต
156 สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
การจดการศนยการเรยนรเรอนเรอพระของชมชนวดแชมอทศ
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะจากการวจย
ควรศกษาวจยเกยวกบแนวทางในการยก
ระดบศนยการเรยนรเรอนเรอพระสความยงยน
ขอเสนอแนะเชงนโยบาย
หน วยงานภาครฐและเอกชนทมส วน
เกยวของอาท องคกรปกครองสวนทองถนอยาง
เทศบาลเมองเขารปชาง สำานกงานพฒนาชมชน
กระทรวงวฒนธรรมและกรมศลปากรควรเขาไปม
สวนรวมกบชมชนในการสงเสรมและยกระดบศนย
การเรยนรเรอนเรอพระใหเกดเปนศนยกลางแหลง
รวมของดภมปญญาชมชน เพอพฒนาสการเปน
หมบานวฒนธรรมตอไป
เอกสารอางอง
กรษฐาทวรตน,ตรชฎานลสวรรณ,และสชกาญจนจรยะเลอพงษ.(2558).หมบานวฒนธรรมถลางบาน
แขนน: การมสวนรวมของชมชนในการจดการพพธภณฑมชวต. (โครงงานปรญญาบณฑต)
มหาวทยาลยสงขลานครนทร,สงขลา.
กฤษฎา ตสมา. (2557). การจดการพพธภณฑวดศรสพรรณ โดยการมสวนรวมในชมชน อำาเภอแมใจ
จงหวดพะเยา.วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, 2(1),51-63.
จฑามาศ ลมรตนพนธ. (2551).พพธภณฑภาคสนาม ประสบการณจากคนลองทำา. กรงเทพฯ: ศนย
มานษยวทยาสรนธร(องคการมหาชน).
ฉตรทพยนาถสภา.(2553).เศรษฐกจหมบานไทยในอดต.กรงเทพฯ:สรางสรรค.
ทศพลศรบรณ,ทพปภาแซหล,และอรจราสงวนชาต. (2557).บานหนงสงกบการแกะสลกรปตวหนง
ตะลงบนแผนไม.ในอทยปรญญาสทธนนท(บรรณาธการ), สวสดควนเนยง: เศรษฐกจ สงคม
และวฒนธรรม(หนา101-112).กรงเทพฯ:โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
บรม โอทกานนท. (2553).พพธภณฑมชวตแมฮองสอน (Living Museum). สบคนจาก http://inside.
cm.mahidol.ac.th/mkt/attachments/398
ปยนชสมสมย.(2553).การมสวนรวมของชมชนในการสรางพนทสาธารณะ กรณศกษาชมชนโฟรโมสต
เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร. (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต) มหาวทยาลยศลปากร,
กรงเทพฯ.
ประสทธ รตนมณ. (2553). พพธภณฑทองถนวดมจลนทวาปวหาร การจดการทามกลางสถานการณ
ปจจบน.วารสารรสะมแล,13(1),50-55.
พจนย สวสดรตน. (2550).การพฒนารปแบบศนยการเรยนรชมชนเพอการเรยนรตลอดชวต. สบคน
จากhttps://panchalee.wordpress.com
พชญณฏฐางามมศร.(2552).การประเมนโครงการพฒนาความปลอดภยทางดานอาหารในโรงเรยนของ
สำานกงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสข. (ปรญญานพนธมหาบณฑต)
มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,กรงเทพฯ.
พฒนากตอาษา.(2546).ทองถนนยม: การทบทวนทฤษฎและกรอบแนวคด.กรงเทพฯ:สำานกงานคณะ
กรรมการวจยแหงชาต.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 157สารณ อนทรขำา, วรญญา แซเหยน, สรวชญ ไชยบบผา, อทย ปรญญาสทธนนท
2
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
พระพศาลวสาโล. (2552).วพากษทนนยม จากมมมองของศาสนา.สบคนจากhttp://www.visalo.org/
article/budVipakTun.htm
วจตราอตมะมณย,ชตพรมณโชต,ณฐวรศรสวรรณ,พมพมลพวงแกว,ภารวทวตา,อรอมาสวรรณ
โณ,และจรรตนบวแกว.(2555).กระบวนการมสวนรวมในการสบทอดภมปญญาขบวนแหเรอ
พระชมชนบานเขาแกว จงหวดสงขลา. วารสารศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร
วทยาเขตหาดใหญ, 4(2),50-64.
วรพงษเฉลมจระรตน.(2547).การควบคมคณภาพมาตรฐานไอเอสโอ 9001(พมพครงท2).กรงเทพฯ:
สถาบนเพมผลผลตแหงชาต.
ศรญญากตตวฒนโชต,ชตมาเกศดายรตน,และปฐมาพรเนตนนทน.(2556).ภาพสะทอนอตลกษณดาน
การแสดงความรบผดชอบตอสงคมในระดบบคคล(ISR)กรณศกษาคณวกรมกรมดษฐ.Journal
of Community Development Research (Humanities and Social Sciences, 6(2),34-43.
สภารตนนมนวล.(2555).การสบสานพธกรรมไหวผตายายคลองจก ตำาบลทาขาม อำาเภอหาดใหญ จงหวด
สงขลา.(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต)มหาวทยาลยสงขลานครนทร,สงขลา.
สารณอนทรขำา,วรญญาแซเหยน, เปยมบญลำาจวน,และกญตนาบญยารณ. (2558).ลากพระ:การ
เปลยนแปลงทามกลางกระแสทนสมย.ในอทยปรญญาสทธนนท(บรรณาธการ).สวสดบางเห
รยง: เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม (หนา 97-123). กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2542).พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542.
กรงเทพฯ:สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตสำานกนายกรฐมนตร.
อภญญาเฟองฟสกล.(2546).อตลกษณ การทบทวนทฤษฎและกรอบแนวคด.กรงเทพฯ:สำานกงานคณะ
กรรมการวจยแหงชาต.
การน�านโยบาย การดแลสขภาพผ สงอายไปปฏบ ต : ศกษากรณ
กรงเทพมหานครปพ.ศ.2556-2558
TheImplementationofaHealthCarePolicyforSeniorCitizens:ACase
StudyoftheBangkokMatropolitanAdministrationin013-15
สรนทรกปตถาณอยธยา1
SurinthonKapithaNaAyudhya1
บทคดยอ
การศกษานมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาปญหาและอปสรรคของการนำานโยบายการดแลสขภาพ
ผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558 2)ศกษาปจจยทมอทธพลตอการนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558และ3)พฒนา
รปแบบความสำาเรจในการนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.
2556-2558โดยใชการวจยสนาม(FieldResearch)ประกอบดวยการวจยเอกสารและการวจยเชงคณภาพ
ดวยการสมภาษณเชงลกกบผเชยวชาญทเกยวกบนโยบายและการดแลสขภาพผสงอายจำานวน 3 กลม
รวม20คนและใชการสนทนากลมเฉพาะ(Focusgroupdiscussion)กบกลมผททำางานหรอมหนาทรบ
ผดชอบเกยวกบผสงอายจำานวน30คนซงขอคนพบทไดจะเปนแนวทางการนำานโยบายการดแลสขภาพ
ผสงอายไปปฏบตโดยหนวยงานทจะนำาไปประยกตใชตองมการพจารณาใหเหมาะสมกบวตถประสงคและ
เปาหมายทตงไวเพอใหเกดความมประสทธผลมากทสดกบผสงอายสงคมและประเทศชาตตอไป
ค�าส�าคญ: นโยบาย,การดแลสขภาพ,ผสงอาย
Abstract
Thisstudyfocuseson1)theproblemswithaseniorcitizenhealthcarepolicyduringthe
years 2013-2015. 2) factors that influence health care policy and how theSeniorCitizens in
Bangkokweretreatedinrecentyears.(2013-2015)and3)Developamodelofsuccessinhealth
careforeldersinBangkokusingtheyears2013to2015มandFieldResearch,whichconsisted
ofresearchpapers,qualitativeresearch,andin-depthinterviewswithexpertsonthepolicyand
healthcareoftheelderly,asguides.Thoseinthethirdgroupincluded20menandafocusgroup
discussionwithagroupofpeoplewhoworkorhaveresponsibilitiesofabout30SeniorCitizens
1 นกศกษาปรญญาเอกสาขาวชารฐประศาสนศาสตรมหาวทยาลยรงสต,โทรศพท062-3149396,อ-เมลลUThai4823059
PhDstudentDepartmentofPublicAdministrationRangsitUniversity,Phone062-3149396,
E-mailUThai4823059
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 159 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
andwhosefindingswillguidepolicyonelderlyhealthcarepractices.Theiragencywillapplytobe
consideredforthepurposesandgoalstheyestablishedandtobemosteffectiveforthesenior
citizens,societyandthenation
Keywords: Policy,TakeCare,SeniorCitizens
บทน�า
จากพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ
พระเจาอยหวรชกาลปจจบนทตรสไววา “การให
ความเคารพ ตลอดจนความกตญญ และการเลยงด
บพการเมอเขาสวยสงอายเปนหนงในวฒนธรรมท
ดงามและสำาคญยงในสงคมไทย” และ “ความแกน
เปนกำาลง ถาอายมากขนกเปนประโยชนไดเปรยบ
เรยกวามประสบการณ คนทอายมากถารกษาความ
ด รกษาคณสมบตคณธรรมกไดเปรยบคนทอาย
นอย และในประเทศชาตถามคนทมอายมากและได
เปรยบ ชาตบานเมองจะกาวหนาได”(พระราชดำารส
พระราชทานแกคณะบคคลตางๆทเขาเฝาฯถวาย
ชยมงคลในโอกาสวนเฉลมพระชนมพรรษา ณ
ศาลาดสดาลยสวนจตรลดา,5ธนวาคม2554)จะ
เหนไดวา พระราชดำารสไดใหเหนถงความสำาคญ
และความเชอมนในศกยภาพและบทบาทของผสง
อายทมตอสงคมไทยซงในกรงเทพมหานครจะพบ
แนวโนมชดเจนวา โครงสรางทางอายประชากรจะ
มสงวยทมอายตงแต 60 ปขนไป มากกวารอยละ
10(กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของ
มนษย,2557)และสดสวนดงกลาวจะเพมขนอยาง
รวดเรวซงเปนวยทตองพงพาทงดานเศรษฐกจ
สงคมและสขภาพ (กรมประชาสงเคราะห กอง
สวสดการ,2558)
นอกจากนนจากแผนพฒนาการเศรษฐกจ
และสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)
ไดเนนการพฒนาผสงอายใหมคณคาสามารถปรบ
ตวเทาทนการเปลยนแปลงและเปนพลงในการ
พฒนาสงคม (สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการ
เศรษฐกจและสงคมแหงชาต,2559)และมขอมลท
แสดงวาจะเกดผลกระทบจากการเปนสงคมผสง
อายทงในดานความมนคงสงคมและโครงสรางการ
ใชจายงบประมาณจะเปลยนแปลงไป เพราะสงคม
ผสงอายจะมรายจายดานสขภาพเพมขนทำาใหงบ
ประมาณสำาหรบการลงทนพฒนาในดานอนๆ ลด
ลง(ศศพฒนยอดเพชรและคณะ,2555)รวมทงสง
ผลใหเกดการขยายบรการทางดานสขภาพเพอ
รองรบความตองการดงกลาวทำาใหหนวยงานของ
กรงเทพมหานคร ตองใหความสนใจในการเรองน
ซงผสงอายทกคนควรไดรบการดแลอยางใกลชด
ถกตองและครบทกดานนโยบายการดแลสขภาพผ
สงอายน ไดเรมเปนรปธรรมชดเจน จากการ
ประกาศปฏญญาในปพ.ศ.2550(กลธดาเลศพงศ
วฒนาและวรรณาบญเจอ,2555)และกำาหนดให
มโครงการตางๆเพอพฒนาคณภาพชวตของ
ประชากรสงอายใหสอดคลองกบนโยบายในระดบ
ประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหง
ชาตฉบบท11และการดำาเนนงานของแผนผสง
อายแหงชาตฉบบท2เพอใชเปนแนวทางหรอแนว
ปฏบตเพอพฒนาคณภาพชวตของผสงอายหลาย
ฉบบไดแกนโยบายของผวาราชการกรงเทพมหานคร
ปพ.ศ.2556-2559และแผนกรงเทพมหานครระยะ
ยาว20ป(พ.ศ.2556-2575)สำาหรบหนวยงานท
เกยวของไดแกสำานกอนามยสำานกการแพทยและ
สำานกพฒนาสงคมไดรวมกนจดทำาแผนพฒนา
คณภาพชวตผสงอายในเขตกรงเทพมหานครระยะ
ท1(พ.ศ.2557-2560)ขนและใชเปนกรอบในกา
รบรณาการงานอยางเปนรปธรรมทจะนำาไปสสมฤ
ทธผลในการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย
ปญหาทสำาคญประการหนงทพบในการ
บรหารงานภาครฐคอ ความสามารถในการนำา
160 สรนทร กปตถา ณ อยธยาการน�านโยบาย การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต : ศกษา...
นโยบายไปสการปฏบตใหบรรลเปาหมายตามความ
ตองการของประชาชน โดยเฉพาะกลมผสงอายได
หรอไม ซงนโยบายทกำาหนดขนเปนนโยบาย
สาธารณะทจะตองแปลงใหเปนกจกรรมทภาครฐจด
ทำาขนเพอประชาชนและสงคมโดยรวม(สำานกงาน
สงเสรมและพทกษผสงอาย, 2546) ดงนน ผนำา
นโยบายไปปฏบตคอ เจาหนาทรฐ ทำาใหความม
ประสทธผลหรอไมมประสทธผลของการนำานโยบาย
ไปสการปฏบตใหบรรลเปาหมายนน สวนหนงจง
ขนอยกบเจาหนาทรฐเชนกนซงตองเปนผทมความ
ร ความสามารถ ในการนำานโยบายสาธารณะมา
แปลงเปนแผนงานและมโครงการรองรบ อกทง
การนำานโยบายไปสการปฏบตจะตองเกยวของกบ
หนวยงานและเจาหนาททเกยวของเพอแปลงเปา
หมาย วตถประสงคของนโยบาย และการจดสรร
ทรพยากร เพอใหบรรลเปาหมายตอบสนองความ
ตองการของประชาชนและสงคม (คณะกรรมการ
โครงการจดทำาแผนยทธศาสตรพฒนาสขภาพคน
เมอง,2553)ในสวนของปญหาในการดแลผสงอาย
ตามนโยบายดานท5สขภาพดจรงมเปาหมายสง
เสรมใหเปนมหานครทเขมแขงดวยนโยบายสขภาพ
ทจะทำาใหทกคนแขงแรง โดยการจดตงศนย
เวชศาสตรและกองทนเบยยงชพเลยงดผสงอาย
ด วยเงนดแลแบบขนบนได ซงในแผนพฒนา
คณภาพชวตผสงอายระยะท1(พ.ศ.2557-2560)
ไดมการบรณาการดแลผสงอาย 5 ดาน ทมการ
กำาหนดตวชวดทจะเปนการสรางมาตรการการเตรยม
เขาส การเปนผสงอายในเรองการวางแผนดแล
สขภาพและออมเงนดวยเหตผลดงกลาวผวจยจง
มความสนใจทจะทำาการศกษาเรอง “การนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต:ศกษา
กรณกรงเทพมหานครปพ.ศ.2556-2558”เพอ
ใหไดขอคนพบทเปนแนวทางในการนำานโยบายการ
ดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตซงจะเปนประโยชน
อยางยงในการดแลสขภาพผสงอายใหเกดความ
มนคงในการดำารงชวตในอนาคตและสอดคลองกบ
นโยบายตามยทธศาสตรของชาตตอไป
วตถประสงคของการวจย
1. ศกษาปญหาและอปสรรคของการนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของ
กรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558
2. ศกษาป จ จยท ม อทธพลต อการนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของ
กรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558และ
3. พฒนารปแบบความสำาเรจในการนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของ
กรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558
วธการวจย
การศกษาในเรองนใชการวจยสนาม (Field
Research) ประกอบดวยการวจยเอกสารและการ
ว จยเชงคณภาพด วยสมภาษณเ ชงลกกบผ
เชยวชาญทเกยวกบนโยบายและการดแลสขภาพผ
สงอาย จำานวน3กลม โดยกลมผใหขอมลสำาคญ
ประกอบดวย3กลม ไดแก 1)กลมผอำานวยการ
หรอรองผอำานวยการหนวยงานภาครฐทเกยวของ
โดยตรง2)กลมเจาหนาทภาครฐของหนวยงานท
เกยวของในกรงเทพมหานครและ3)กลมกรรมการ
ผทรงคณวฒของคณะกรรมการผสงอายแหงชาต
นกวชาการดานสงคมสงเคราะหและองคการนอก
ภาครฐเปนตน รวม20คนและใชการสนทนากลม
เฉพาะ(Focusgroupdiscussion)ประธานกลมผ
ท ร บ ผ ด ช อ บ ด แ ล ช ม ร ม ผ ส ง อ า ย ใ น เ ข ต
กรงเทพมหานครจำานวน30คน
สำาหรบ เครองมอทใชในการวจยประกอบ
ดวย 1) แบบสมภาษณเชงลกแบบมโครงสราง ท
กำาหนดคำาถามเปนมาตรฐานเดยวกนในขอบเขตท
กำาหนดไวเพอใหไดขอมลทจะนำามาอธบายไดอยาง
ชดเจนและ2)แบบสนทนากลมเฉพาะทกำาหนด
คำาถามไวแบบเจาะประเดนตรงตามกรอบแนวคด
ของการวจยเพอแลกเปลยนทศนะระหวางผ
เชยวชาญทเข าร วม ในสวนของเครองมอจะ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 161 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ประกอบดวยเครองบนทกเสยงกลองถายภาพและ
สมดบนทกภาคสนาม (Field Notes) ทจะใชจด
บนทกรายละเอยดจากการสมภาษณเชงลกและการ
สนทนากลม มาเปนตวชวยในการศกษาเพอใหได
ขอมลทครบถวนและมประสทธภาพ
การวเคราะหขอมลตามวตถประสงคและ
การวเคราะหเนอหา ใชการตความขอมลทไดมา
แลวนำามาเรยบเรยงเปนถอยคำาพรรณนาซงขอมล
นนไดมาจากเอกสารการสมภาษณเชงลกและการ
สนทนากลมซงการวเคราะหผลจะมาจากการสราง
ขอสรปเชงนโยบายในการดแลสขภาพผสงอายของ
กรงเทพมหานครมาจดทำาบทสรปรวบยอดโดยใช
การถอดขอความทงหมดในภาพรวมแลวนำามา
วเคราะหในแตละประเดนและแตละกลมเปาหมาย
เพอใหสามารถตอบวตถประสงคของการวจยได
อยางถกตอง
ผลการศกษา
สรปผลการศกษาพบวากรงเทพมหานครม
นโยบายในการดแลสขภาพผสงอาย โดยปรากฏอย
ในรปของยทธศาสตรในแผนพฒนาคณภาพชวตผสง
อายระยะท1(พ.ศ.2557-2560)และแผนพฒนา
กรงเทพมหานคร ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2556-2575)
โดยหนวยงานในสงกดของกรงเทพมหานครทมหนา
ทหลกในการดแลผสงอาย จะนำานโยบายของแผน
หลกดงกลาวมากำาหนดในแผนปฏบตราชการของ
แตละหนวยงานอกดวยสำาหรบปจจยตางๆทมผลตอ
การนำานโยบายไปปฏบตนนมดงตอไปน
1. ความเปนมาของการนำานโยบายการดแล
สขภาพผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานครใน
ชวงป พ.ศ.2556-2558 พบวา ไดนำาแนวคดและ
หลกการของนโยบายในระดบประเทศอยาง แผน
พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท11และ
แผนผสงอายแหงชาตฉบบท2ฉบบปรบปรง(พ.ศ.
2545-2564) มาเปนแนวทางในการกำาหนด
ยทธศาสตรการดแลผสงอายอยางตอเนอง โดย
กรงเทพมหานครรวมกบหนวยงานในสงกดรวมทง
ผเชยวชาญในแตละดานเกยวกบผสงอายตลอดจน
ตวแทนภาคประชาชน ไดรวมกนจดทำาแผนตางๆ
เพอเปาหมายในการพฒนาคณภาพชวตของผสง
อายไดแกแผนพฒนากรงเทพมหานครระยะ20ป
(พ.ศ. 2556-2575) แผนพฒนาคณภาพชวตผสง
อายระยะท1(พ.ศ.2557-2560)และแผนปฏบต
ราชการประจำาปพ.ศ.2558ของแตละหนวยงานท
มหนาทหลกในการดแลผ สงอาย ไดแก สำานก
อนามย สำานกพฒนาสงคม และสำานกการแพทย
เปนตนอกทงเมอพจารณาขอมลจากเอกสารแผน
ปฏบตราชการประจำาปพ.ศ.2559ของแตละหนวย
งานดงกลาวขางตน พบวา ยงมการกำาหนด
ยทธศาสตรและตงเปาหมายในการดแลและพฒนา
คณภาพชวตผสงอายของกรงเทพมหานครอยางตอ
เนองในทกมต ซงรวมถงการดแลในดานสขภาพ
ของผสงอายดวย
2. ผลการวจยทศกษาเกยวกบการนำา
นโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของ
กรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558โดย
ภาพรวมแลวกรงเทพมหานคร ไดมการตดตาม
ประเมนผลในการดำาเนนงานตามเกณฑทตงไว
(สำานกงานสถตแหงชาต, 2556) แตเมอพจารณา
แยกตามปจจยสำาคญตางๆ ทเกยวเนองกนและม
ผลตอความสำาเรจของการนำานโยบายการดแล
ส ขภาพผ ส ง อาย ไปปฏบ ต สอดคล อ งกบ
วตถประสงคของนโยบายหรอแผนทกำาหนดขน
จำานวนและการใช งานได ของทรพยากรและ
บคลากร ประสทธภาพของหนวยงานและความ
เขาใจของผปฏบตงานรวมไปถงสภาพแวดลอมทง
ทางดานเศรษฐกจการเมองและสงคมในชวงเวลา
ของการดำาเนนงานตามนโยบายหรอแผนนนมทง
จดเดน จดดอยทสงผลตอความสำาเรจหรอความ
ลาชาในการนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไป
ปฏบตทงสน
3. ความสำาเรจในการนำานโยบายการดแล
สขภาพผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานครใน
162 สรนทร กปตถา ณ อยธยาการน�านโยบาย การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต : ศกษา...
ชวงปพ.ศ.2556-2558นนพบวาปจจยทมความ
ชดเจนไดมาตรฐานจนเปนจดเดนชวยใหการดำาเนน
งานดานการดแลสขภาพผสงอายของกรงเทพมหานคร
ประสบความสำาเรจคอผ กำาหนดนโยบายไดตง
วตถประสงคและเปาหมายในการดำาเนนงานไว
อยางชดเจน มหลกเกณฑทสามารถชวดความ
สำาเรจไดอยางเปนรปธรรมจดการอบรมชแจงทมา
และความสำาคญของนโยบายสอดคลองกบชฎามาศ
ขาวสะอาด (2558) ทศกษาเรอง การพฒนาชด
กจกรรมการดแลตนเองของผสงอายหนวยงาน
บรการดานผสงอายในกรงเทพมหานครโดยพบวา
ควรมการใหความรและตอกยำาความเขาใจในเรอง
การดแลสขภาพของผสงอายใหกบผปฏบตงานหรอ
ผนำานโยบายไปปฏบตและเมอมการนำานโยบายไป
ปฏบตไดระยะจะเปนปจจยททำาใหนโยบายประสบ
ความสำาเรจ
4. ความชดเจนในนโยบายการดแลสขภาพ
ผ สงอายของกรงเทพมหานครน สงผลตอการ
พฒนาดานการสอสารระหวางหนวยงานปจจยดาน
คณสมบตของหนวยงานทรบผดชอบในการนำา
นโยบายไปปฏบตรวมไปถงคณสมบตของบคลากร
ทรบผดชอบในเรองนดวยสงเกตไดจากแผนปฏบต
ราชการประจำาปของแตละหนวยงาน เชน สำานก
อนามยสำานกการแพทย และสำานกพฒนาสงคม
เปนตนสอดคลองกบมลนธสถาบนวจยและพฒนา
ผสงอายไทย(มส.ผส.).(2555)ทมขอมลแสดงวา
ยทธศาสตรทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวต
ของผสงอายแลว ยงใหความสำาคญกบการพฒนา
บคลากรเจาหนาทหนวยงานของรฐ และใหความ
สำาคญกบการพฒนาการใหบรการประชาชนโยนำา
เอาเทคโนโลยสารสนเทศตางๆเขามาเปนเครองมอ
ในการพฒนาระบบใหบรการประชาชนดวย มการ
กำาหนดยทธศาสตรในการพฒนารปแบบการทำางาน
ของหนวยงานใหคลองตวรองรบการปฏบตงานทม
ระบบ อกทงมโครงการพฒนาคณภาพและเพม
จำานวนบคลากรทางการแพทยหรอผ เชยวชาญ
เฉพาะทางในดานการดแลผสงอาย รวมไปถงการ
พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศระหวางหนวย
งานเพอสรางมาตรฐานความรวมมอ และแนว
ปฏบตใหเปนไปในทศทางเดยวกน ซงเปนความ
พยายามของกรงเทพมหานครทตองการใหทกภาค
สวนทกหนวยงานมการบรณาการการทำางานรวม
กน เพอสงผลใหการพฒนาคณภาพชวตของผสง
อายเปนไปอยางมประสทธภาพเกดประโยชนตอผ
สงอายอยางแทจรงสอดคลองกบสำานกสงเสรมและ
พทกษผ สงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและ
ความมนคงของมนษย (2556) ทมขอมลแสดงวา
งบประมาณเปนเหมอนตนทน เปนพลงในการขบ
เคลอนใหนโยบายถกนำาไปสการปฏบตอยางเปนรป
ธรรมงบประมาณยงเปนปจจยสำาคญในการกำาหนด
จำานวนและรปแบบของโครงการทเกยวเนองกบการ
ดแลสขภาพผสงอายงบประมาณทจำากดอาจทำาให
ในปหนงๆมโครงการทสามารถทำาไดจรงตามทตง
เปาหมายไวมนอยและรปแบบของโครงการอาจม
การเปลยนแปลงปรบให เหมาะสมกบเงนงบ
ประมาณทไดรบ และงบประมาณยงมผลตอการ
ผลตและพฒนาบคลากรรวมไปถงการจดซอจดหา
วสดอปกรณทจำาเป นต องใช ในกจกรรมหรอ
โครงการการดแลสขภาพผ สงอายดวย ดงนน
ทรพยากรจงถอวาเปนปจจยทมความสำาคญและม
ผลกระทบตอผลลพธของการนำานโยบายไปปฏบต
5. การนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอาย
ไปปฏบต จะขนอยกบสภาพแวดลอมทางสงคม
เศรษฐกจและการเมองในชวงเวลานนหากผบรหาร
บานเมองใหความสนใจสถานการณทางสงคมการ
เปลยนแปลงโครงสรางประชากรอยางจรงจง และ
ตระหนกถงความเรงดวนทจะตองพฒนาคณภาพ
ชวตของผ สงอายทนบวนจะเรมกลายเปนกล ม
ประชากรทมจำานวนมากขนเรอยๆรวมทงตองเรง
เตรยมความพรอมในการเขาสสงคมผสงอายอยาง
สมบรณเตมรปแบบแลว นโยบายในการดแล
สขภาพผสงอายจะถกกำาหนดขนในแผนหลกในการ
พฒนาประเทศโดยรวม ทำาใหแผนปฏบตงานใน
สวนของหนวยงานทตองรบผดชอบรวมกนนนตอง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 163 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
กำาหนดตามยทธศาสตรพนธกจรปแบบโครงการ
ตางๆสอดคลองกบจมพลหนมพานช(2554)ท
เสนอถงการนำานโยบายไปส การปฏบต ทตอง
ประกอบดวยตวชวดทสอดคลองกบนโยบายหรอ
แผนหลกของประเทศ แตเนองจากแผนหรอ
นโยบายหลกเหลานนมกครอบคลมระยะเวลาใน
การดำาเนนงานทคอนขางนานเปนเวลา10-20ป
จงมกเกดปญหาความไมตอเนองของการปฏบต
งานเพราะผปฏบตงานมการเปลยนแปลงโยกยาย
ตำาแหนงงาน หรอหมดอายราชการในระหวางท
โครงการบางโครงการยงอยในระหวางการปฏบต
เพอใหเหนผลผทเขามารบชวงดแลตอตองใชเวลา
สกระยะในการศกษางานทผ รบผดชอบคนเดม
ดำาเนนการคางไวกอนทจะดำาเนนงานตอไดทำาให
เกดภาวะชะงกงนของโครงการหรอบางคนผทเขา
มาใหมมทศนคตความเหนความเขาใจทแตกตาง
ออกไปอาจจะมการปรบเปลยนแผนการดำาเนนงาน
ได ซงจะนำาไปสผลสำาเรจทลาชาลง อกทงอาจม
กรณทเศรษฐกจไมเอออำานวยกเปนปจจยหนงท
เปนขอจำากดในการนำานโยบายการดแลสขภาพผสง
อายไปปฏบตได
8. ปจจบนกรงเทพมหานคร มจำานวน
ประชากรผสงอายเกนครงของจำานวนประชากรผ
สงอายทงหมดในประเทศจงมภารกจสำาคญในการ
พฒนาคณภาพชวตของผสงอายดวยโดยนโยบาย
การดแลดานสขภาพกเปนหนงในนโยบายสำาคญ
ของการพฒนาคณภาพชวตผสงอายสอดคลองกบ
วรรณศรนลเนตร(2557)ทศกษาเรองความฉลาด
ทางสขภาพของผสงอายไทยในชมรมผสงอายใน
เขตกรงเทพมหานครทพบวานโยบายสาธารณะท
มงเนนในเรองของเนอหาสาระ มขนตอนในการ
ปฏบตงานและเปนนโยบายทกระจายผลประโยชน
ใหกบกลมคนโดยเนนทกลมผสงอาย
โดยผวจยไดพฒนา รปแบบความสำาเรจใน
การนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต
ของกรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558ดง
แสดงดวยภาพประกอบ1
ภาพประกอบ1 รปแบบความสำาเรจในการนำานโยบายการดแลสขภาพผ สงอายไปปฏบตของ
กรงเทพมหานครในชวงปพ.ศ.2556-2558
164 สรนทร กปตถา ณ อยธยาการน�านโยบาย การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต : ศกษา...
จากขอมลทรวบรวมไดจากเอกสารและการ
สมภาษณพบวาโดยภาพรวมแลวการนำานโยบายการ
ดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตของกรงเทพมหานคร
ในชวงปพ.ศ.2556-2558นนประสบความสำาเรจ
ในการดแลสขภาพผสงอายในระดบทนาพอใจโดย
ปจจยทมผลเชงบวกทำาใหเกดความสำาเรจในการนำา
นโยบายไปปฏบตของกรงเทพมหานคร คอ
วตถประสงคของนโยบายทมมาตรฐานและชดเจน
ทสงผลตอการใหความสำาคญในการสรางความ
เขาใจในนโยบายใหกบบคลากรและประสานความ
รวมมอระหวางหนวยงานสวนปจจยทเปนขอจำากด
ในการนำาโยบายไปปฏบตไดแก ทรพยากรทไม
เพยงพอและสภาพทางเศรษฐกจการเมองสงคม
ทอยนอกเหนอการควบคมแนวทางในการแกไขคอ
ความพยายามในการลดขอจำากดดงกลาวและ
ปรบปรงการดำาเนนการในสอดคลองกบสภาพ
เศรษฐกจการเมองและสงคม
สรปและการอภปรายผล
กรงเทพมหานครไดใหความสนใจในการ
พฒนาคณภาพชวตของผสงอายทสอดคลองกบ
นโยบายหลกของประเทศ เพราะสภาพการณดาน
ประชากรในสงคมไทยไดเขาสยคทมผสงอายมาก
ขน ดวยความเจรญทางการแพทยและเทคโนโลย
ทำาใหคนมอายยนยาวทำาใหสดสวนของผสงอายตอ
ประชากรในวยอนๆเพมสงขนทสำาคญคอเปนวยท
ตองไดรบการดแลและใสใจเรองสขภาพเปนพเศษ
เพราะมความเสยงตอการเปนโรคตางๆ เนองดวย
ความเสอมถอยของรางกายทเปนไปตามธรรมชาต
ทผานมากรงเทพมหานครไดมนโยบายเกยวกบการ
ดแลสขภาพผสงอายหลายฉบบและนำานโยบายไป
ไปสภาคปฏบตทไดเปนอยางด ซงสวนใหญจะมา
จากการสรางจตสำานกและความเขาใจใหกบเจา
หนาทผรบผดชอบแตอยางไรกตามในการดำาเนน
การตามโครงการหรอกจกรรมตางๆยอมตองมขอ
จำากดทงในดานกำาลงคนและงบประมาณรวมไปถง
ปจจยแวดลอมทงทควบคมไดและไมได ซง
กรงเทพมหานครไดมการประเมนผลการทำางานอย
เปนระยะเพอปรบแผนการทำางานใหบรรลเปา
หมายตามทตงไวนอกจากนนยงมการนำานโยบาย
เกยวกบผสงอายนไปประยกตใชในดานอนๆ เพอ
เปนการบรณาการแนวทางในการพฒนาคณภาพ
ชวตของผสงอายในกรงเทพมหานครใหเพมขน
โดยเมอพจารณาจากแนวคดในการนำานโยบายไป
ปฏ บตแล ว ในเชงของการกำาหนดนโยบาย
กรงเทพมหานครไดใหความสำาคญกบสำารวจและ
วเคราะหสถานการณของประชากรในเขตพนท
ความรบผดชอบกอนทจะกำาหนดนโยบายในการ
ทำางานในแตละป และการกำาหนดนโยบายก
พจารณาตามลำาดบความสำาคญและความเรงดวน
ของการแกไขปญหาและพฒนาคณภาพชวตของ
ประชากรในแตละกลม โดยมจดมงหมายในภาพ
รวมคอการพฒนากรงเทพมหานครใหประชากรทก
ชวงวยอยรวมกนอยางมความสขมคณภาพชวตท
ด ใหเปนเมองทนาอย และพฒนาทดเทยมนานา
อารยประเทศกลาวไดวานโยบายการดแลสขภาพ
ผสงอายทกำาหนดขนมานนมการกระบวนการและ
ขนตอน รวมทงมองคกรหลายหนวยงานเขามาม
สวนรวมทงในดานการกำาหนดนโยบาย การนำา
นโยบายไปปฏบตและการตดตามประเมนผลดวย
ซงนโยบายดงกลาวมการทำาเปนลายลกษณอกษร
ระบตวชวดเกณฑในการประเมนรวมถงหนวยงาน
ทรบผดชอบชดเจนสอดคลองกบสำานกยทธศาสตร
และประเมนผลกรงเทพมหานคร(2555)ทมขอมล
แสดงวา การนำานโยบายไปปฏบตนน นอกจาก
หนวยงานทรบผดชอบจะปฏบตตามนโยบายทได
รบมอบหมายมาแล ว ยงให ความสำาคญกบ
ทรพยากรและงบประมาณซงเปนปจจยสำาคญใน
การขบเคลอนใหนโยบายนนสามารถแปลงเปน
แผนการดำาเนนงาน ไปจนถงสามารถจดทำาเปน
โครงการเพอการพฒนาและดแลสขภาพผสงอายได
อยางเปนรปธรรมและประสบผลสำาเรจแมวาบาง
คร งจะประสบป ญหาในด านการขาดแคลน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 165 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ทรพยากรเชนบคคลทมความรความสามารถงบ
ประมาณทไม เพยงพอ แตหนวยงานตางๆก
พยายามทจะหาทางในการแกไขปญหาดงกลาวขาง
ตนรวมไปถงความพยายามในการสรางความรวม
มอรวมกนในการทำางาน เพอบรณาการดแลผสง
อายใหครอบคลมทกมต
ดงนนเมอพจารณาจากรปแบบการทำางาน
ของกรงเทพมหานครเปรยบเทยบกบทฤษฎหรอ
กรอบแนวความคดเกยวกบปจจยหรอตวแปรทม
ผลตอการนำานโยบายไปปฏบตของVanHornและ
VanMeter (1975) แลวพบวาผลตอความสำาเรจ
ของการนำานโยบายการดแลสขภาพผสงอายไป
ปฏบตของกรงเทพมหานคร จะมาจากการบรหาร
จดการทมประสทธผลรวมถงการทผบรหารมวสย
ทศนใหความสนใจในการพฒนาหนวยงาน เครอง
มอเครองใช พฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ เพอ
อำานวยความสะดวกและความมประสทธภาพใน
การสอสารระหวางหนวยงานและพฒนาบคลากร
ในภาคของการปฏบตควบค ไปกบการพฒนา
คณภาพชวตของผ สงอาย สวนปจจยทยงตอง
พจารณาในการลดขอจำากดของการนำานโยบายการ
ดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต ไดแก ทรพยากรท
เอออำานวยความสะดวกและความคลองตวในการ
ดำาเนนงาน รวมถงสภาพแวดลอมทางสงคม
เศรษฐกจและการเมองดวย
ขอเสนอแนะ
1. ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าไปใช
1. จากผลการวจยพบวาการเพมความรวม
มอระหวางหนวยงานทมภารกจหลกในการดแล
สขภาพผสงอายกบภาคเอกชนทมศกยภาพในดาน
เทคโนโลยทงในดานการแพทย และการสอสารให
เปนรปธรรมมากขน โดยภาคเอกชนนนควรจะ
พจารณาทงองคกรภายในประเทศและองคกรตาง
ประเทศดวย
2. จากผลการวจยพบวาในการวางแผน
ปฏบตราชการประจำาปของหนวยงานตางๆนนใน
ปงบประมาณหนงควรใหความสำาคญกบโครงการ
สำาคญและเรงดวนเพยงสองถงสามโครงการ ท
หนวยงานตงเปาหมายทำาใหประสบความสำาเรจ
เปนรปธรรมจรงๆ มการวางแผนงานทละเอยด
กระชบรดกมกำาหนดงบประมาณบคลากรวสด
อปกรณทจำาเปนตองใชใหครอบคลมแผนการ
ทำางานไวรวมทงพจารณาถงปญหาทอาจจะเกดขน
ไวลวงหนา เพอเตรยมแนวทางในการปรบปรง
แกไขระหวางทกำาลงดำาเนนการไปสความสำาเรจ
ตามแผนงานทวางไวทำาอยางนเหมอนกบตงเปาหมาย
ใหชดเจนแตวางแผนการเดนทางไปสเปาหมายไว
หลวมๆ พอทจะขยบตวรบกบการเปลยนแปลง
ทอาจเกดขนไดโดยมการเตรยมการปองกนปญหา
ทอาจจะเกดขนไดไวลวงหนา
3. จากผลการวจยพบวาผทมสวนเกยวของ
ในการดแลสขภาพผสงอายของกรงเทพมหานคร
ไมวาจะเปนระดบผกำาหนดนโยบาย ระดบผนำา
นโยบายไปปฏบต รวมทงผทรงคณวฒทตดตาม
ประเมนผลการดำาเนนงาน ทงภาครฐและเอกชน
ตลอดจนผนำากลมผสงอายควรจะมการประชมหรอ
หารอโดยเพมชองทางในการตดตอสอสารระหวาง
กนอยางมประสทธภาพในทกขนตอนเพอทำาความ
เขาใจทตรงกนในภาพรวมทงในเชงนโยบายและเชง
ปฏบตในการดแลสขภาพผสงอาย
4. จากผลการวจยพบวาควรมการพฒนา
โครงการสำาคญใหมการดำาเนนการอยางตอเนอง
เพอสรางมาตรฐานแลละแนวทางไวในอนาคตหรอ
ในปงบประมาณตอไป
2. ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยในครง
ตอไป
1. ควรมการศกษาภาคเอกชนเพอวเคราะห
ความแตกตางเพอนำามาวเคราะหเปรยบเทยบกน
2. ควรมการศกษาเพอวเคราะหความแตก
ตางเพอนำามาวเคราะหเปรยบเทยบกน
166 สรนทร กปตถา ณ อยธยาการน�านโยบาย การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบต : ศกษา...
3. ควรใชระเบยบวธวจยเชงปรมาณเพอให
ไดผลการวเคราะหขอมลในวงกวางของผเกยวของ
ทกฝายเพอนำามาเปรยบเทยบปจจยตางๆทสงผล
ตอการนำานโยบายการดแลสขภาพผ สงอายไป
ปฏบต
4. เนองจากในการศกษาถงการนำานโยบาย
การดแลสขภาพผสงอายไปปฏบตนน นอกเหนอไป
จากดานสขภาพแลว ยงพบวามประเดนปญหาท
เกยวเนองกบผสงอายในดานอนๆอกหลายดานท
เกยวของสมพนธกนเชนการเปนอยทดในชมชน
และสงคมการไดรบการยอมรบและมปฏสมพนธท
ดกบคนวยเดยวกนและกบลกหลานตางวยรวมถง
ความมนคงทางเศรษฐกจ ไมลำาบากในการใชชวต
รสกอบอนปลอดภยและมคณคาเปนตนดงนนใน
การศกษาเกยวกบผสงอายในครงตอไปควรศกษา
ใหครอบคลมประเดนเกยวกบคณภาพชวตทาง
สงคมและจตใจของผสงอายรวมดวยเพอจะไดมอง
เหนภาพในการพฒนาคณภาพชวตของผสงอายท
ชดเจนขน
5. มตทางดานสงคมของผสงอาย มความ
จำาเปนตอการดำารงชวตของผสงอาย ใหอยตอไป
อยางมความสข และมคณภาพ ลำาพงแตการดแล
ทางการแพทยนนเปนเพยงสวนหนงทผสงอายจะ
มโอกาสไดพบกบแพทย พยาบาล เจาหนาท
สาธารณสขซงกตอเมอมปญหาสขภาพกเปนเพยง
ชวงระยะเวลาสนๆเทานนแตผสงอายตองอยรวม
กบครอบครวและสงคมตลอดเวลาการดแลตนเอง
ทางสขภาพจงจะตองรวมถงดานจตใจและความ
สมพนธทางสงคมทด ไมใชเฉพาะแตการกน การ
นอนการใชยาเทานนแตตองดแลตนเองครองตว
ใหเปนผสงอายทมศกดศรอยางมคณภาพโดยสราง
ความเชอถอจากสงคมภายนอก ซงมพลงเพม
ภมคมกนใหผสงอายสามารถยนหยดตอการมชวต
ทดไดอยางสงางาม
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 167 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
กรมประชาสงเคราะหกองสวสดการ.(2558).หลกการของสหประชาชาตสำาหรบผสงอาย.กรงเทพมหานคร
:กรมประชาสงเคราะห.
กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2557). โครงการการประเมนผลการจายเงน
สงเคราะหเพอการยงชพสำาหรบผสงอาย.กรงเทพมหานคร:บางกอกบลอกจำากด.
กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.สำานกสงเสรมและพทกษผสงอาย.พระราชบญญต
ผสงอาย พ.ศ.2546. กรงเทพมหานคร:เจเอสการพมพ,2547.
กลธดาเลศพงศวฒนาและวรรณาบญเจอ.(2555).สถานการณผสงอายไทย พ.ศ. 2553.กรงเทพมหานคร
:บรษททควพจำากด.
คณะกรรมการผสงอายแหงชาตกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.(2553).แผนผสงอาย
แหงชาตฉบบท 2 (พ.ศ. 2545-2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ.2552. กรงเทพมหานคร:โรง
พมพเทพเพญวานสย.
คณะกรรมการโครงการจดทำาแผนยทธศาสตรพฒนาสขภาพคนเมอง.(2553). แผนยทธศาสตรการพฒนา
สขภาพคนเมองกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2553–2556. กรงเทพมหานคร:บรษทวนไฟนเดยจำากด.
จมพลหนมพานช.(2554).การนำานโยบายไปสการปฏบต. กรงเทพมหานคร:สำานกพมพแหงจฬาลงกรณ
มหาวทยาลย.
ชฎามาศขาวสะอาด.(2558).การพฒนาชดกจกรรมการดแลตนเองของผสงอายหนวยงานบรการดานผ
สงอายในกรงเทพมหานคร. ปรชญาดษฎบณฑต บรหารทรพยากรมนษย มหาวทยาลย
รามคำาแหง.
มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอายไทย (มส.ผส.). (2555). รายงานประจำาปสถานการณผสงอายไทย
พ.ศ.2553. กรงเทพมหานคร:บรษททควพจำากด.
วรรณศรนลเนตร.(2557).ความฉลาดทางสขภาพของผสงอายไทยในชมรมผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร.
วทยาศาสตรดษฎบณฑตจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
ศศพฒนยอดเพชรและคณะ.(2555).สวสดการและการจดบรการผสงอาย. กรงเทพมหานคร:บรษทจรล
สนทวงศการพมพจำากด.
สำานกงานสงเสรมและพทกษผสงอาย. (2546).ผสงอายในประเทศไทย (ประมวลประเดนการวจยท
สอดคลองกบแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 พ..ศ.2545 – 2564 ).กรงเทพมหานคร:บรษท
ปยะทพยพรนตงจำากด.
สำานกงานสถตแหงชาต. (2556).รายงานการสำารวจประชากรผสงอายในประเทศไทย พ.ศ. 2555.
กรงเทพมหานคร:โรงพมพชวนพมพ.
สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.(2559).แนวทางการขบเคลอนยทธศาสตร
การพฒนาผสงอายอยางบรณาการ. สบคนเมอ3มกราคมพ.ศ.2559จากhttp://www.nesdb.go.th/
สำานกยทธศาสตรและประเมนผลกรงเทพมหานคร.(2555).แผนพฒนากรงเทพมหานคร 12 ป ระยะท 2
(2556-2559). กรงเทพมหานคร:กรมการปกครองกระทรวงมหาดไทย.
VanMeterD.S. &VanHornC.E. (1975). ThePolicy ImplementationProcess: AConceptual
Framework.Administration and Society.Vol6(4),(February1975).
สมรรถนะและการรบร การท�างานทมผลตอความเครยดของบคลากร
ส�านกงานสอบบญช
Theaccountingofficepersonnel’s competencyandworkperception
toward stress.
เสาวรตนบรรยงพฒนะ1,เสาวนยสมนตตรพร1,พงษเทพศรโสภาจต1
SaowaratBanyongpatthana1, SaowaneeSamantreeporn1,ProngthepSrisopachit1
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงคเพอศกษา 1) ศกษาอทธพลของสมรรถนะการทำางานกบความเครยดใน
งานของบคลากรสำานกงานสอบบญช 2) ศกษาอทธพลการรบรการทำางานกบความเครยดในงานของ
บคลากรสำานกงานสอบบญช 3) สรางสมการพยากรณความเครยดในงานของบคลากร เปนการวจยเชง
ปรมาณเครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถามโดยเกบรวบรวมขอมลจากบคคลากรในสำานกงานสอบ
บญชทอยในตลาดหลกทรพยทงหมดจำานวน25บรษทสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกการวเคราะห
การถดถอยเชงพหคณ (MultipleRegressionAnalysis) ผลการศกษาพบวาสมรรถนะการทำางานและ
การรบรการทำางานมอทธพลเชงบวกตอความเครยดในงาน ไดแกดานความรทางวชาการดานทกษะใน
การปฏบตงานดานกจนสยทดในการประกอบวชาชพการรบรการทำางานในดานความเรงดวน
ค�าส�าคญ: สมรรถนะ,การรบรการทำางาน,ความเครยด
Abstract
Theobjectiveofthisresearchwasto1)studytheinfluenceofstressonthecapabilityof
personnelworkingintheauditoffice,2)studytheinfluenceoftheperceptionofworkingwithstress
onthepersonnelintheauditoffice,3)createstatisticsofstressonpersonnel.Thetoolusedin
collectionofdatawasaquestionnaire forquantitative researchbycollecting information from
personnelat25companiesinthestockmarket.Thestatisticusedfordataanalysiswasmultiple
regressionanalysis.Thestudyfoundthatcapableworkingperformanceandperceivedcapable
workingperformancehadapositiveinfluenceonjobstress.
Keywords:capability,workingperception,stress
1 อาจารย,สาขาบรหารธรกจมหาบณฑตคณะบรหารธรกจมหาวทยาลยกรงเทพธนบร1 Lecturer,FacultyofBusinessAdministration,BangkokthonburiUniversity
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 169 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บทน�า
แนวคดเกยวกบความเครยดในการทำางาน
มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของ
ความเครยดในการทำางานจงสามารถสรปไดวา
ความเครยดในการทำางานเกดจากภาวะความ
จำาเปนทมนษยตองดำารงเลยงชพจงตองทำางานเพอ
เลยงชพใหสามารถดำารงชวตในสงคมได จงทำาให
ตองมความสมพนธกบสงแวดลอมและตองมการ
ปรบตวเพอใหเขากบสงแวดลอมไดนน ทำาใหเกด
ภาวะกดดนและเกดความเครยดไดซงความเครยด
เกดขนกบบคคลทวไปทกเพศทกวยและทกฐานะ
แตจะเกดในลกษณะและระดบทแตกตางกนบคคล
ทสามารถจดการกบความเครยดไดอยางเหมาะ
สมในเวลาอนรวดเรว โดยกระทบตอภาวะสมดล
ของตนเพยงเลกนอยบคคลนนยอมมโอกาสประสบ
ความสำาเ รจในชวตได ดกว าบคคลท จดการ
ความเครยดไดนอยหรอในลกษณะไมเหมาะสมไม
สามารถลดความเครยดได กจะมผลกระทบตอ
ภาวะสมดลของตนเอง ประสทธภาพของงานท
ปฏบตและองคการได (รพาพมพ เมฆศรอรณ,
2536 ; จกรพนธ เจรญผล, 2546 ; Beehr &
Newman,1974,p.605)ในงานวจยนไดแบงปจจย
ททำาใหเกดความเครยดในการปฏบตงานออกเปน3
ส วน คอ 1. ป จจยด านบคคล ได แก อาย
ประสบการณทำางานบคลกภาพแบบAความเชอ
อำานาจภายนอกตน อตราการเปลยนแปลงในชวต
ความสามารถและความตองการ 2. ปจจยดาน
องคการไดแก ความแตกตางของอาชพ ความ
คลมเครอในบทบาทความขดแยงในบทบาท
บทบาทมากหรอนอยเกนไป การรบผดชอบตอ
บคคลอน และการขาดการมสวนรวม 3. การ
สนบสนนทางสงคม(Steers,1984)
แนวคดเกยวกบสมรรถนะการปฏบตงาน
หมายถง “คณลกษณะททกคนมและใชไดอยาง
เหมาะสม เพอผลกดนใหผลการปฏบตงานบรรล
ตามเปาหมายซงคณลกษณะเหลานไดแกความ
ร ทกษะ บคลกภาพ แรงจงใจทางสงคมลกษณะ
นสยสวนบคคล ตลอดจนรปแบบความคดและวธ
การคด ความร สกและการกระทำา” (David D.
Dubois,WilliamJ.Rothwell,2004) ดงนนสมารถ
สรปไดวาสมรรถนะ Competency คอ ความร
ทกษะ และพฤตนสยทจำาเปนตอการทำางานของ
บคคล ใหประสบผลสำาเรจสงกวามาตรฐานทวไป
ซงประกอบดวยองคประกอบหลก3ประการดงน
- ความร (Knowledge) คอสงทองคกร
ตองการให“ร”เชนความรความเขาใจในกฎหมาย
ปกครอง
- ทกษะ(Skill)คอสงทองคกรตองการให
“ทำา”เชนทกษะดานICTทกษะดานเทคโนโลยการ
บรหารสมยใหมเปนสงทตองผานการเรยนรและ
ฝกฝนเปนประจำาจนเกดเปนความชำานาญในการใช
งาน
- พฤตนสยทพงปรารถนา(Attiributes)คอ
สงทองคกรตองการให“เปน”เชนความใฝรความ
ซอสตยความรกในองคกรและความมงมนในความ
สำาเรจสงเหลานจะอยลกลงไปในจตใจตองปลกฝง
สรางยากกวาความรและทกษะแตถาหากมอยแลว
จะเปนพลงผลกดนใหคนมพฤตกรรมทองคกร
ตองการ
แนวคดเกยวกบการรบรการทำางานการรบ
รเปนกระบวนการของการเลอกเฟนจดระบบและ
แปลความหมายความรสกความเขาใจตางๆท
บคคลนนมตอสภาพแวดลอมทเกยวของ โดยจะ
เปนไปตามสงทเขาเหนไดยนความเขาใจตางๆ ท
บคคลนนมตอสภาพแวดลอมทเกยวของ โดยจะ
เปนไปตามสงทเขาไดเหนไดยนหรอตามความเชอ
ซงอาจจะไมเปนไปตามความเปนจรงของสงนนๆ
กได (Robbins,1996:121)จากความหมายของ
นกวชาการหลายไดทานสามารถสรปไดวาการรบ
รหมายถงกระบวนการในทางความคดการตความ
หรอการแปลความหมายในสงทไดเหนไดยน ได
สมผส ซงการตความหมายกขนอยกบแตบคคล
โดยอาจตความทสภาพแวดลอม ประสบการณ
170 เสาวรตน บรรยงพฒนะ, เสาวนย สมนตตรพร, พงษเทพ ศรโสภาจตสมรรถนะและการรบรการท�างานทมผลตอความเครยด...
ความร และคณวฒ โดยผานกระบวนการรบรแลว
แสดงออกมาเปนพฤตกรรม การรบรการทำางาน
หมายถงกระบวนการทางความคดการตความหรอ
การแปลความหมายของแตละบคคลขนอย กบ
สภาพแวดลอมในการทำางานดานจตใจและสงคมท
บคคลเผชญอย
ขณะทำางาน อนเปนเหตปจจยทอาจกอให
เกดผลกระทบตอบคคลในแงของสขภาพอนามย
และประสทธภาพของการงานททำาโดยแบงสภาพ
แวดลอมในการทำางานดานจตใจและสงคมแยกเปน
ดานลกษณะงานออกเปน3ดานคอความเรงดวน
ของงาน ความยากของงานและความซำาซากของ
งาน
ความเรงดวนของงานหมายถงลกษณะงาน
ทมระยะเวลาเปนตวบบบงคบใหดำาเนนการโดยเรว
หรอมการควบคมดวยกฎระเบยบการทำางานหรอ
ผบงคบบญชาใหดำาเนนการ ใหเสรจภายในระยะ
เวลาทกำาหนด
2. ความยากของงานหมายถงลกษณะงาน
ทไมสอดคลองกบความรความสามารถประสบการณ
วฒการศกษาของบคลากรหรองานทมความซบซอน
ตองใชความละเอยดรอบคอบตองมการประสานงาน
กบบคลากรหรอหนวยงานภายในและภายนอก
ความซำาซากของงานหมายถงลกษณะงาน
ทไมแตกตางไปจากงานเดมทเคยทำาอย
ความเครยดทเกดจากงานนน เปนสถาน
การณทเกดจากปจจยในการทำางานและเปนสาเหต
ททำาใหเกดความไมสบายทางรางกายหรอจตใจจะ
เหนไดวาปรมาณงานทมากเกนไปหรอการทำางาน
ภายใตเวลาทจำากดงานหนกหรอซบซอนลกษณะ
งานทยากเกนความสามารถของผปฏบตงาน งาน
ซำาซากจำาเจหรอเครองมออปกรณไมสมบรณหรอ
เสยบอย เหล าน เป นสาเหตทอาจทำาให เกด
ความเครยดและโรคทเกยวกบความเครยดได
(กนกรตน , 2550) นอกจากนนสาเหตของ
ความเครยดในการทำางานของคนเราอาจเกดขน
จากการทำางานจากการทำางานไมเหมาะสม งาน
ซำาซากจำาเจงานหนกเกนไปงานทตองรบผดชอบ
สงทำาใหเกดความเครยด
ดงนนผวจยตระหนกถงปญหาความเครยด
ของบคลากรสำานกงานสอบบญชจงไดศกษาเรอง
สมรรถนะและการรบรสภาพการทำางานทมผลตอ
ความเครยดในการทำางานของบคคลากรสำานกงาน
สอบบญช ซงผลของการวจยครงนจะนำาไปใชเปน
แนวทางในการบรหารจดการกบความเครยดทเกด
ขนเพอใหการปฏบตงานเปนไปอยางมประสทธภาพ
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาอทธพลของสมรรถนะการ
ทำางานกบความเครยดในงานของบคลากร
สำานกงานสอบบญช
2. เพอศกษาอทธพลการรบร สภาพการ
ทำางานกบความเครยดในงานของบคลากร
สำานกงานสอบบญช
3. เพอสรางสมการพยากรณความเครยด
ในงานของบคลากรในสำานกงานสอบบญช
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 171 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
กรอบแนวคดการวจย
สมมตฐานการวจย
1. สมรรถนะการทำางานมอทธพลต อ
ความเครยดในงานของบคลากรสำานกงานสอบ
บญช
2. การรบร ก ารทำ า งานม อ ทธพลต อ
ความเครยดในงานของบคลากรสำานกงานสอบ
บญช
ประชากรทใชในการวจย
การศกษาวจยเรอง“สมรรถนะและการรบร
สภาพการทำางานทมผลตอความเครยดในการ
ทำางานของบคคลากรสำานกงานสอบบญช” พบวา
จำานวนสำานกงานสอบบญชทไดรบการรบจาก
สำานกงานคณะกรรมการกำากบหลกทรพยและ
ตลาดหลกทรพยจำานวน25บรษท
กลมตวอยางทใชในการวจย
กลมตวอยางทใช ผวจยใชการสมตวอยาง
แบบเทากนหมด จำานวน 25 บรษท ๆ ละ 16
ตวอยางรวมจำานวนกลมตวอยาง400ราย
เครองมอทใชในการวจย
เครองมอทใชในการวจยครงนประกอบดวย
แบบสอบถามโดยผ วจยศกษาเอกสาร หนงสอ
บทความรายงาน สงตพมพ และ รายงานวจยทม
ความเกยวของนำาขอมลทไดมาสรปสรางเครองมอ
กำาหนดโครงสรางของคำาถามและแนวคำาถาม
สำาหรบการสรางแบบสอบถาม นำาแบบสอบถามท
ไดมาทดสอบกบประชาชนทมลกษณะเชนเดยวกบ
ประชากรทมแตไมใชกลมตวอยางในการวจยแลว
ทดลองนำาผลทได มาว เคราะห คณภาพของ
แบบสอบถามโดยการทดสอบความเชอถอไดของ
มาตรวดดวยวธการทางสถตซงพจารณาจากการ
วดค าความสอดคล องภายใน และด วยค า
สมประสทธ แอลฟาของครอนบาค และทดสอบ
ความตรงของเนอหาโดยใชวธการItem-Objective
CongruencyIndex(IOC)ผทรงคณวฒจากสถาบน
การศกษาและหนวยงานทเกยวของจำานวน5ทาน
ตรวจสอบเนอหาและความเขาใจของแบบสอบถาม
วธด�าเนนการวจย
สถตทใชในการวเคราะหคอ คำานวณหาคา
ความถ(Frequencies)และคารอยละ(Percentage)
คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน
(Standard Deviation) การวเคราะหขอมลเชง
ปรมาณเพอทดสอบสมมตฐาน ดวยสถตการ
วเคราะหสหสมพนธ (CorrelationAnalysis) โดย
ใชเกณฑการแปลความหมายคาสมประสทธสห
สมพนธ การวเคราะหถดถอยพหคณแบบปกต
(EnterRegressionAnalysis)และวธการวเคราะห
ถดถอยพหคณแบบขนบนได(StepwiseRegres-
sion)เพอคนหาตวพยากรณและสรางเปนสมการ
พยากรณสำาหรบงานวจยน
172 เสาวรตน บรรยงพฒนะ, เสาวนย สมนตตรพร, พงษเทพ ศรโสภาจตสมรรถนะและการรบรการท�างานทมผลตอความเครยด...
ผลการวจยพบวา
ผลการวจยดวยวธEnterRegressionพบ
วา ความสมพนธระหวางสมรรถนะการทำางาน
ไดแกความรทางวชาการ ทกษะในการปฏบตงาน
ดานกจนสยทดในการประกอบวชาชพและดานการ
รบรการทำางานไดแกความเรงดวนของงานความ
ยากของงานความซำาซากของงานและความเครยด
ในการทำางาน(Y1)พบวา
1. สมรรถนะการทำางานดานความรทาง
วชาการ ดานทกษะในการปฏบตงาน และดานกจ
นสยทดในการประกอบวชาชพมความสมพนธเชง
เสนตรงในทศทางตรงกนขามในระดบปานกลางกบ
ความเครยดในงาน อยางมนยสำาคญทางสถตท
ระดบ0.05และคาสมประสทธการถดถอย(b)ดาน
สมรรถนะการทำางานดานความรทางวชาการมคา
เทากบ -4.199 ดานทกษะในการปฏบตงาน มคา
เทากบ -2.682 ดานกจนสยทดในการประกอบ
วชาชพมคาเทากบ3.576หมายความวาเมอผตอบ
แบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบระดบดาน
ความรทางวชาการดานทกษะในการปฏบตงาน
และดานกจนสยทดในการประกอบวชาชพมากขน
1หนวยจะทำาใหมความเครยดในงานเพมขน4.199
หนวย2.682หนวยและ3.576หนวย
2. การรบรการทำางาน ดานความเรงดวน
ของงานมความสมพนธเชงเสนตรงในทศทางตรง
กนขามในระดบปานกลางกบความเครยดในงาน
ดานอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ 0.05และคา
สมประสทธการถดถอย(b)ดานความเรงดวนของ
งานมคาเทากบ 3.34 หมายความวาเมอผตอบ
แบบสอบถามมความคดเหนเกยวกบระดบดานการ
รบรการทำางานดานความเรงดวนของงานมากขน
1หนวยจะทำาใหมความเครยดในงานเพมขน3.34
หนวย
โดยงานวจยนการสรางสมการพยากรณผล
การดำาเนนงานขององคกรโดยรวมดวยวธ Step-
wiseไดสมการดงน
ความเครยดในงาน=2.235–0.342*(ความ
รทางวชาการ)+0.259*(กจนสยทดในการประกอบ
วชาชพ)+0.381*(ความเรงดวนของงาน)-0.251*
(ทกษะในการปฏบตงาน)
โดยสมการพยากรณนมคา R Square =
0.794ซงสามารถอธบายลกษณะความเครยดของ
บคลากรขององคกรไดรอยละ 79.40 อยางมนย
สำาคญทางสถตท 0.05จากผลการวจยทได ผวจย
สามารถพฒนาแบบจำาลอง(Model)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 173 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
อภปรายผล
สมรรถนะการท�างานมอทธพลต อ
ความเครยดในงานของบคลากรในส�านกงาน
สอบบญช
จากผลการวเคราะหทไดจะแสดงใหเหนได
อยางชดเจนวาสมรรถนะการทำางานทมอทธพลตอ
ระดบความเครยดในงานของบคลากรในองคกร
เนองจากเมอองคกรมการสงเสรมความร ทาง
วชาการทกษะในการปฏบตงานและกจนสยทดใน
การประกอบวชาชพนนกยอมทจะทำาใหเกดความ
ผดพลาดนอยลงในการทำางานเกดความรวดเรวใน
การทำางานอนเนองจากพนฐานของการเรยนรสง
ใหมและลดความเครยดของบคลากรลงไดอยางไร
กตามผลทไดจากการวจยในครงนไดแสดงใหเหน
วาองคประกอบดานความรทางวชาการและทกษะ
การปฏบตงานมอทธพลเชงลบกบระดบความเครยด
อยางมนยสำาคญทางสถตท0.05สวนองคประกอบ
ดานกจนสยทดในการประกอบวชาชพมอทธพลเชง
บวกกบความเครยดในงานอยางมนยสำาคญทาง
สถตท 0.05ซงสอดคลองกบงานวจยของMaria,
Klas and Gregory (2010) บงบอกใหทราบวา
บคลากรททำางานในสำานกงานสอบบญชจะม
ความเครยดในงานมากขน เมอบคลากรใน
สำานกงานสอบบญชมความรทางวชาการและทกษะ
ในการปฏบตงานทนอยลง และเมอบคลากรมกจ
นสยในการประกอบอาชพทดเพมขนจะทำาให
บคลากรมความเครยดในงานมากขน
การรบรสภาพการท�างานมอทธพลตอ
ความเครยดในงานของบคลากรในส�านกงาน
สอบบญช
จากผลการวเคราะหทไดจะแสดงใหเหนได
อยางชดเจนวา การรบรสภาพงานมอทธพลตอ
ระดบความเครยดในงานของบคลากรในสำานกงาน
สอบบญชเพยงองคประกอบเดยวคอดานความเรง
ดวนของงานทระดบนยสำาคญทางสถตท0.05ซง
สอดคลองกบงานวจยของ เกศรนทร ปญญาดวง
(2552)จากการทดสอบจะพบวาบคลากรททำางาน
ในสำานกงานสอบบญชจะมความเครยดในงานเพม
ขนหากงานทไดรบมอบหมายมความเรงดวนของ
งานมากสวนในดานความยากของงานและความ
ซบซอนของงานไมมอทธพลตอความเครยดในงาน
เนองมาจากบคลากรเหลานจะไดรบการฝกฝนจน
เชยวชาญจงจะสามารถไดรบมอบหมายใหปฏบต
งานตรวจสอบบญชของบรษทตาง ๆ และยงมผ
เชยวชาญคอยตรวจสอบอกครงกอนนำาสงใหกบผ
สอบบญชไดลงความเหนตอรายงานและนำาเสนอ
ตอบคคลภายนอกดงนนในดานความยากของงาน
และความซบซอนของงานจงไมมผลตอความเครยด
ในงานของบคลากรในสำานกงานสอบบญช
ขอเสนอแนะ
1. จากระดบอทธพลขององคประกอบตางๆ
ทไดจากการวเคราะหสมการถดถอยเชงพหคณผ
บรหารสามารถนำามาใชประกอบการพจารณาการ
จดสรรงบประมาณเพอการปรบปรงและพฒนา
องคกรโดยอาจใหความสำาคญในการพจารณาจาก
องคประกอบทมอทธพลสงกวาเปนลำาดบแรกเพอ
ลดระดบความเครยดในงานของบคลากรภายใน
องคกรของตน
2. ผ บรหารควรมงเนนการปรบปรงและ
พฒนาองคประกอบดานสมรรถนะการทำางานใน
ดานตางๆและกำาหนดกรอบเวลาการทำางานไวลวง
หนาใหมากขนเพอลดความเครยดของบคลากร
174 เสาวรตน บรรยงพฒนะ, เสาวนย สมนตตรพร, พงษเทพ ศรโสภาจตสมรรถนะและการรบรการท�างานทมผลตอความเครยด...
เอกสารอางอง
เกศรนทร ปญญาดวง. (2552).ปจจยทมความสมพนธกบความเครยดในการทำางานจากการรบรของ
พนกงานใหบรการลกคาทางโทรศพท.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยเชยงใหม.
จกรพนธเจรญผล.(2546).ปจจยทมความสมพนธเชงสาเหตกบความเครยดในการปฏบตงานของพนกงาน
สอสารแหงประเทศไทย (สำานกงานใหญ).วทยานพนธ(วท.ม.),มหาวทยาลยบรพา.
รพาพมพ เมฆศรอรณ. (2536). สาเหตของความเครยดในการปฏบตงานของบรรณารกษ หองสมด
มหาวทยาลยของรฐ.กรงเทพฯ:มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.
สมพงษพรอปถมภ(2551).การสอบบญช.พมพครงท5ฉบบปรบปรงใหม,กรงเทพฯ:ธรรมนตเพรส.
สพฒนอปนกขต.(2540).กลยทธการทำาบญชใหมประสทธภาพ.พมพครงท3.กรงเทพฯ:ด
ไลท.
Beehr.T.A.,&Newman,J.E.(1974).JobStress,employeehealth,andorganizationaleffective-
ness:Afacetanalysismodelandliteraturereview. Journal of Personnel Psychology,31(3),
605-699.
DuboisD.David,RothwellJ.William.(2004).Competency – Based Human Resource Manage-
ment.Davies–BlackPublishing,California.
Maria,V.,Klas,E.S.andGregory,P.P.(2010).Competency management in support of organiza-
tional change.[cited2010Mar22].Availablefrom:URL:http://www.emeraldinsight.com/
search.htm.
Robbins,S.D.Organization Behavior : Concepts, Controversies and Applications.7thed.New
Jersey:Prentice-HallInternational,Inc.,1996
Steers,RichardM.(1984). Introduction to Organizational Behavior.London:Scott,Foresman
andCompany
ผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยน
ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
The Effect of Liability Management and Its Affect on Value Performance
at the Stock Exchange of Thailand.
อภศกดเจยรสคนธ,1ธบดสกลวชญธาดา,2กนยารตนดาษจนทก,3เบญจวรรณศภทรพร,4
พชชานนทภาโสภะ,5
ApisakJaerlasukon,1TibodeeSakulvichayatada,2KanyaratDatchanthuk,3
BenjawanSupapattarapohn,4PitchananPasopa,5
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการของบรษท
ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยจำานวน379บรษทสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก
การวเคราะหสหสมพนธพหคณ และการวเคราะหการถดถอยแบบพหคณ ซงการบรหารหนสน ไดถก
กำาหนดใหเปนตวแปรอสระมความสมพนธและผลกระทบตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยผลการวจยพบวา1)การบรหารหนสนดานหนสนอนๆมความสมพนธ
และผลกระทบเชงบวกตอมลคากจการ2)การบรหารหนสนดานเงนสำารองมความพนธและผลกระทบเชง
ลบตอมลคากจการ
ค�าส�าคญ: การบรหารหนสน,มลคากจการ,บรษทจดทะเบยนตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
Abstract
The objective of this research was to determine if liabilitymanagement affects value
performanceattheStockExchangeofThailand.Threehundredandseventyninecompanieswere
involved in the study.Statistics used for data analysisweremultiple correlation analysis and
multipleregressionanalysis.TheaffectsofLiabilitiesManagementwasregardedasanindependent
variablethathasrelationshipsandpositiveeffectsontheValuePerformanceoftheStockExchange.
Theresultsrevealedthefollowing:1)LiabilitiesManagementAffectingotherLiabilitieshadpositive
1,2,3,4,5 อาจารยภาควชาการเงนและการบญช,คณะศลปศาสตรและวทยาการจดการมหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขต
เฉลมพระเกยรตจงหวดสกลนคร1,2,3,4,5 Lecturer,FinancialandAccountingDepartmentFacultyofLiberalArtsandManagementScience,Kasetsart
UniversityChalermphrakiatSakhonnakhonProvinceCampus.
176 อภศกด เจยรสคนธ และคณะผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการ...
relationships on value performance 2) LiabilitiesManagement Affecting, reserve funds had
negativerelationshipsonvalueperformance
Keywords: LiabilitiesManagementAffecting,ValuePerformance,StockExchangeofThailand
บทน�า
วกฤตการณทางการเงนเมอป 2540
สงผลใหองคกรเผชญกบสภาพปญหาสภาพคลอง
ทางการเงนและขาดความสามารถในการชำาระหน
บรษทจดทะเบยนหลายแหงชะลอการลงทนไปมาก
บางบรษทมการปดกจการ และลมละลายในทสด
ซงประเดนทกอใหเกดปญหาสวนใหญเกดจาก
การบรหารงานทไมมประสทธภาพทงภายในและ
ภายนอก อาท การบรหารระบบการใหสนเชอ
การบรหารหนสนขององคกร (ความลมเหลวของ
กจการ.2559:ออนไลน)ซงนายภควตโกวทวฒพงศ
อปนายกสมาคมฯ และประธานคณะกรรมการ
บรหารสมาคมบรษทจดทะเบยนไทยกลาวในงาน
สมมนาเพอการพฒนาตลาดทนไทยประจำาป2556
ในหวขอแนวทางการสรางความสมดลของโครงสราง
บรษทจดทะเบยนไทย วา “วกฤตทผานมา และ
ปญหาเศรษฐกจชะลอตวเมอชวงป2549ไดทำาให
หลายบรษทชะลอการลงทนไปมากจนอตราหนสน
ตอทน(D/E)ตำากวา1เทาแตในชวงตงแตป2553-
2555เศรษฐกจมการขยายตวสงทำาใหภาคเอกชน
กลบมาลงทนมากขน และในปจจบนเชอวาการ
ขยายตวทางเศรษฐกจจะยงขยายตวตอเนองซงนา
จะเปนปจจยผลกดนใหบรรดาบรษทจดทะเบยนหน
มาใหความสำาคญตอการระดมทนในตลาดหนผาน
การเพมทนมากขนเพราะตวเลขD/Eของบรษท
จดทะเบยนในปจจบนหลายแหงเรมอยในระดบทสง
กวา 1 เทาตวหลงจากทผานมาบรษทสวนใหญ
เลอกทจะระดมทนผานการขอสนเชอสถาบนการ
เงนการออกหนกจนอตราD/Eขนมาอยในระดบ
ทสงแลว”(D/Eเรมสงกดดน.2556)ดงนนเงนทน
เปนปจจยเรมตนทใชในการดำาเนนธรกจโดยธรกจ
ตองมเงนทนเพอนำามาใชในการหมนเวยน และ
ลงทนในโครงการใหมๆในสนทรพยไมหมนเวยน
เพอสรางรายไดและการเตบโตอยางมงคงในระยะ
ยาวของธรกจแหลงเงนทนจากหน สน (Debt
Financing) ธรกจมภาระตองชำาระดอกเบยพรอม
จายเงนตนคนเมอครบกำาหนด แหลงเงนทนระยะ
ยาว เปนแหลงเงนทนทกจการมภาระผกพนระยะ
ยาวตอเจาของเงนทนแตกตางกนถาไมมเงนทนมา
พฒนาสงทมอยใหดขนอาจทำาใหการใชทรพยากร
ไมมประสทธภาพ(เนาวรตนศรพนากล,2556)
จากการศกษางานวจยในอดตไดมการศกษา
ไวมากมาย อาท (ปยะมลนนทวาทการ, 2550)
ไดศกษา การปรบปรงโครงสรางหน พบวา ภาพ
รวมบรษทมสภาพคลองมความสามารถในการหา
กำาไรและความสามารถในการชำาระหนในระยะยาว
ดขนไดอยางชดเจน(ศรรตนเจนศรศกด,2546)
ไดศกษา การแกไขปญหาหนสนภาคประชาชนใน
มมมองของเกษตรกรพบวาเพมชองทางการเขา
ถงแหลงทน กรรมสทธทดน ตลอดจนองคความร
(วไลพรประชาฉาย,2550) ไดศกษาการบรหาร
สนทรพยและหนสนของบรษทประกนภยจำากดพบ
วา การเพมขนของเงนสำารองประกนภยตอหนสน
รวมและเงนจายตามกรมธรรมประกนภยคางจาย
ตอหนสนรวม สงผลทำาใหการเปลยนแปลงของ
อตราผลตอบแทนจากสนทรพยและการเปลยนแปลง
อตราผลตอบแทนจากสนทรพยและการเปลยนแปลง
ของมลคาเชงเศรษฐกจเพมขน
ดงนน การบรหารหนสนของบรษทจงม
ความสำาคญอยางยงตอมลคาของกจการซงจะเปน
ตวสะทอนใหเหนถงความมนคงทางดานการเงน
และสภาพคลองของความสามารถในการชำาระหน
ของบรษท
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 177 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
จากเหตผลทกลาวมาขางตน ผศกษาจง
สนใจศกษาวจยเรองผลกระทบของการบรหารหน
สนทมตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยผลลพธทไดจาก
การวจยทำาใหทราบถงความสมพนธของปจจยดาน
อตราสวนทางการเงนใดทมความสมพนธเชงบวก
หรอเชงลบตอมลคากจการ
ค�าถามในการวจย
ผวจยจงกำาหนดคำาถามการวจยไวดงน
ปจจยอตราสวนทางการเงนใดของการ
บรหารหนสนทมอทธพลตอมลคาของกจการ
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาความสมพนธของอตราสวน
ทางการเงนทมผลตอมลคากจการ
2. เพอวเคราะหผลกระทบของอตราสวน
ทางการเงนทมตอมลคากจการ
เ อกสาร ง าน ว จ ยท เ ก ย วข อ งและ
สมมตฐานของการวจย
จากผวจยไดทำาการทบทวนวจยทเกยวของ
รวมถงเอกสารไดมผศกษาดงน จากการทบทวน
วรรณกรรมทนกวจยไดทำาการศกษาไวมากมาย
อาท(ปยะมลนนทวาทการ,2550)ไดศกษาวการ
ปรบปรงโครงสรางหนพบวาโดยภาพรวมบรษทม
สภาพคลอง มความสามารถในการหากำาไรและ
ความสามารถในการชำาระหนในระยะยาวดขนได
อยางชดเจน(ศรรตนเจนศรศกด,2546)ไดศกษา
การแกไขปญหาหนสนภาคประชาชนในมมมองของ
เกษตรกรพบวาเพมชองทางการเขาถงแหลงทน
กรรมสทธทดน ตลอดจนองคความร (วไลพร
ประชาฉาย,2550)ไดศกษาการบรหารสนทรพย
และหนสนของบรษทประกนภยจำากดพบวาการ
เพมขนของเงนสำารองประกนภยตอหนสนรวมและ
เงนจายตามกรมธรรมประกนภยคางจายตอหนสน
รวม สงผลทำาใหการเปลยนแปลงของอตราผล
ตอบแทนจากสนทรพยและการเปลยนแปลงอตรา
ผลตอบแทนจากสนทรพย และการเปลยนแปลง
ของมลคาเชงเศรษฐกจเพมขน (Phillip R. D.
Anderson, 2556) ไดศกษาวจยเรอง บรหารหน
สาธารณะ ในตลาดเกดใหมทางเศรษฐกจ (Public
Debt Management in Emerging Market
Economies)พบวา ในการปรบปรงปจจยพนฐาน
เศรษฐกจมหภาคและองคประกอบของการลงทน
ของหนสาธารณะในประเทศเกดใหมในตลาดกอน
ทจะเกดวกฤตเศรษฐกจและสรปวานโยบายและ
กลยทธการดำาเนนการโดยรฐบาลกบตลาดทน
ระหวางประเทศไดอยางมประสทธภาพสภาพคลอง
ในตลาดและเพมขนอยางรวดเรวโดยสามประเภท
ของการตอบสนองจะมการระบดงน(1)การระดม
ทนจากแหลงอนๆ เพอลดความดนในการกยมเงน
ของตลาด(2)การปรบตวโปรแกรมการระดมทน
เพอการเปลยนแปลงในความตองการในรปแบบท
แตกตางกนของหลกทรพยและ(3)การดำาเนนการ
ดำาเนนงานการจดการความรบผดในการสนบสนน
การตลาด รฐบาลสวนใหญยนดทจะรบความเสยง
มากขนชวคราวในการลงทน การกระทำาเหลานม
สวนทำาใหการดำาเนนมาตรการของรฐบาลในการ
รกษาเสถยรภาพตลาดและปองกนไมใหเศรษฐกจ
จากถวง มองไปในอนาคตผจดการหนภาครฐจะ
ตองพจารณาวธการทพวกเขาสามารถเพมความ
ยดหยนของการลงทนของหนสาธารณะสำาหรบ
เวลาทไมแนนอนทอยขางหนา
สมมตฐานการวจยท1:การบรหารหนสน
มอทธพลตอมลคากาจการ
วธการด�าเนนงานวจย
1. กระบวนการและวธการเลอกประชากร
ในกระบวนการเลอกประชากรสำาหรบ
การวจยนนประชากร(Population)ทใชในการวจย
178 อภศกด เจยรสคนธ และคณะผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการ...
ไดแกบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหง
ประเทศไทยจำานวน379บรษท(ตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย,2558)การเกบรวบรวมขอมลท
ใชในการวเคราะห สามารถเกบรวบรวมขอมลได
จากแหลงขอมลทมอยแลวซงเปนแหลงขอมลทตย
ภม (Secondary Data) โดยฐานขอมลทใชในงาน
วจยนจะไดจากสออเลกทรอนกสในระบบเผยแพร
ข อมลของตลาดหลกทรพย (Setsmart) ของ
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยรวมทงแฟมขอมล
ผลประกอบการของบรษทจดทะเบยนในตลาด
หลกทรพยแหงประเทศไทยและจากสำานกงานคณะ
กรรมการกำากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพยจาก
ขอมลจากงบการเงนในป2557
2. ขอบเขตของการวจย
ผวจยใชขอมลบรษทจดทะเบยนในตลาด
หลกทรพยแหงประเทศไทยปพ.ศ.2557ทกกลม
อตสาหกรรมยกเวนกลมธรกจการเงน ประกอบ
ดวยหมวดธนาคารบรษทเงนทนหลกทรพยบรษท
ประกนภยและบรษทประกนชวตเนองจากงบการ
เงนของกจการในกลมดงกลาวมการจดประเภท
รายการทแตกตางไป
3. การวดคณลกษณะของตวแปร
ในการศกษาวจยครงนจะดำาเนนการจดทำา
และวเคราะหขอมลดงน
ศกษาการบรหารหนสน และมลคาของ
กจการของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย โดยใชขอมลงบการเงนป 2557
โดยใชการวเคราะหเชงปรมาณจากการวเคราะห
อตราสวนทางการเงน(RatioAnalysis)
1. การบรหารหนสน(LiabilitiesManagement)
หมายถงการจดการระบบของความสามารถในการ
กอภาระผกพนของกจการทงระยะสนและระยะยาว
และความสามารถในการชำาระหนระยะสนและระยะ
ยาว โดยพจารณาจากคาเฉลยของการคำานวณ
อตราสวนทางการเงนดงน
1.1 เงนเบกเกนบญชหมายถงการเบก
เกนเงนทมอยจรงในบญช เพอนำาไปหมนเวยนใน
ธรกจโดยคำานวณจากอตราสวนทางการเงนดงน
เงนเบกเกนบญช
หนสนรวมX100
1.2 หนสนอนตอหนสนรวม หมายถง
ภาระผกพนทกจการกเงนทนจากแหลงภายนอก
เพอนำามาลงทนในกจการ โดยคำานวณจาก
อตราสวนทางการเงนดงน
หนสนอน
หนสนรวมX100
1.3 เงนสำารองหมายถงจำานวนวงเงน
จำานวนหนงทกจการมสำารองไวเพอใชบรหาร
กจการหรอมไวเพอนำาไปลงทนโครงการใดโครงการ
หนงเพอใหไดผลตอบแทนคนมา โดยคำานวณจาก
อตราสวนทางการเงนดงน
เงนสำารอง
หนสนรวมX100
3. สถตทใชในการวจย
สำาหรบการวจยครงน ผ ว จยไดใช การ
วเคราะหสหสมพนธพหคณ และการวเคราะห
การถดถอยแบบพหคณในการทดสอบผลกระทบ
ของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการของบรษท
จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยซง
เขยนเปนสมการดงน
สมการ Value Performance = β0 +β1
EPG+β2DPD+β3MDE+e
เมอ ValuePerformanceแทนมลคากจการ
EPG แทนเงนเบกเกนบญช
DPD แทน หนสนอนตอหนสนรวม
MDE แทนเงนสำารอง
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 179 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ผลการศกษาและการอภปรายผล
ตาราง1 การวเคราะหสหสมพนธของการบรหารหนสนโดยรวมทมตอมลคากจการของบรษทจดทะเบยน
ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
Variable Value Perfor-
mance
EPG DPD MDE Tolerance VIF
X 13.31 34.93 7.93 34.74
S.D. 20.98 87.61 39.70 315.70
ValuePerformance - 0.165 0.172 0.005
EPG - 0.908 0.848 0.176 5.688
DPD - 0.929 0.086 11.637
MDE - 0.137 7.311
*significantatthe0.05level
จากตาราง1พบวาตวแปรอสระแตละดาน
มความสมพนธกนซงอาจเกดเปนปญหาMulticol-
linearityดงนนผวจยจงทำาการทดสอบMulticol-
linearity โดยใชคา VIF ปรากฏวา คา VIF ของ
ตวแปรอสระ การบรหารหนสน มคาตงแต 5.688
–11.637ซงมคานอยกวา10แสดงวาตวแปรอสระ
มความสมพนธกนในระดบทไมทำาใหเกดปญหา
Multicollinearity(Black.2006:585)
ตาราง2 การวเคราะหการถดถอยแบบพหคณโดยใชตวแปรตามเปนมลคากจการของบรษทจดทะเบยน
ในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย
Liabilities Management Affecting
UnstandardizedCoefficients
(ValuePerformance) t
p-valueB Std. Error
Constant(a) 10.420 1.797 5.799 0.000
EPG 0.019 0.042 0.458 0.648
DPD 0.611 0.133 4.600 0.000*
MDE -0.076 0.013 -5.711 0.000*
F=12.717P=0.000AdjR2=0.191
*significantatthe0.05level
180 อภศกด เจยรสคนธ และคณะผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการ...
จากตาราง 2 พบวา การบรหารหนสน
อตราสวนหนสนอนตอหนสนรวมมความสมพนธ
และผลกระทบเชงบวกตอมลคากจการ เนองจาก
การเพมมลคาใหกบกจการปจจยทสำาคญอยางหนง
ตอการบรหารจดการขององคกรคอการบรหารหน
สนเมอกจการมระบบการบรหารจดการหนสนทม
ประสทธภาพ จะแสดงใหเหนถงสภาพคลองของ
การดำาเนนกจการทสง กจการมความสามารถใน
การชำาระภาระผกพนของกจการเกดความไววางใจ
ตอนกลงทนและสถาบนการเงนตางๆ ซงเปนการ
นำามาสมลคาเพมของกจการในทสด อกทงกจการ
มการกยมเงนทนจากแหลงเงนทนภายนอกซงการ
กยมแหลงเงนทนจากแหลงภายนอกผลทตามมา
คอดอกเบยจากการกยมซงดอกเบยจากกยมนกา
จการสามารถรบรเปนคาใชจายในการลดหยอนทาง
ภาษ นนแสดงใหเหนวากจการสามารถบรหารหน
สนจากแหลงเงนกภายนอก ใหเกดมลคากจการ
ดวย ซงสอดคลองกบแนวคดของModigliabi &
Miller (1958)กลาววาบรษทจะมสดสวนของหน
สนในโครงสรางเงนทนทดทสด ทจะตองหาจดทม
ความเหมาะสมระหวางประโยชนจากการกอหน
และตนทนจากความเสยงทจะลอละลายโครงสราง
เงนทนทดทสดสามารถทำาใหบรษทมมลคาเพม
จากการประหยดภาษ และตนทนของตวแทน
(Agencies)งานวจยของ (สกลยาฉตรงามวจตร,
2540)ไดศกษาการเปรยบเทยบภาวการณแขงขน
และฐานะทางการเงนของบรษทประกนชวตใน
ประเทศไทยพบวาบรษทประกนชวตขนาดใหญม
ความไดเปรยบการแขงขนเมอเทยบกบกลมบรษท
ขนาดเลกในดานสภาพคลองประสทธภาพในการ
ดำาเนนงานและความสามารถในการบรหารหนสน
สอดคลองงานวจยของ(วไลพรประชาฉาย,2550)
ไดศกษาการบรหารหนสนของบรษทการบรหาร
หนสนทส งผลต อมลค ากจการของบรษทจด
ทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยทมตอ
อตราผลตอบแทนของบรษททจดทะเบยนในหลก
ทรพยแหงประเทศไทยและเปรยบเทยบการบรหาร
หนสนแตละบรษท ปยะมล นนทวาทการ, 2550)
ไดทำาการศกษาการปรบปรงโครงสรางหนมความ
สำาคญ ดำาเนนงานในดานเงนสำารองซงจะสงผลตอ
มลคาทางการเงนและการดำาเนนงานใหมสภาพ
คลองทดขน(สทศนาวฒพฤกษ,2544)ไดศกษา
การวเคราะหความมนคงของธนาคารพาณชยไทย
เพอศกษาถงปจจยทเปนตวชวดระดบความมนคง
พบวาอตราสวนทางการเงนทมความสำาคญในการ
บงชฐานะความมนคงทางดานการเงน และมลคา
กจการใชเปนสญญาณเตอนภยม2อตราสวนคอ
อตราสวนหนสนตอสนทรพยรวม และอตราสวน
ดอกเบยคางรบตอเงนใหสนเชอ(ศรวดประศาสตร
อนทาระ,2553)พบวากจการสวนใหญทมความ
สามารถในการทำากำาไรทสงจะมสดสวนของหนสน
ทตำาซงขดแยงกบหลกการของทฤษฎการพจารณา
ตนทนและผลประโยชนทเกดขนจากการจดหาเงน
ทนจากสวนของหน(Trade-offTheory)โดยหาก
กจการมความสามารถในการทำากำาไรทสงกจการม
แนวโนมทจะกอหนในสดสวนทสง เพอจะไดรบผล
ประโยชนการลดหยอนทางภาษทเพมขน Ozkan
(2001)และMallikarjurnappa&Carmelita(2007)
แสดงใหเหนวากจการทมสภาพคลองทสงทดำารง
สนทรพยหมนเวยนไวในปรมาณทมากเชนสนคา
คงเหลอเงนสด ลกหน ตวเงนรบ เปนตน เมอ
ตองการจดหาเงนทนเพอนำามาใชภายในกจการจะ
นำาสนทรพยดงกลาวไปจดหาเงนทนแทนการกเงน
จากแหลงภายนอกกจการ2)การบรหารหนสนเงน
สำารองมความสมพนธและผลกระทบเชงลบตอ
มลคากจการเนองจากบรษทจดทะเบยนมการเกบ
เงนสำารองเพอใชในการบรหารเชงเศรษฐกจใน
อนาคต แตในทางเดยวกนการทบรษทมการเกบ
เงนสำารองไวทกจการอาจไมเปนประโยชนตอ
กจการทำาใหกจการขาดประโยชนจากการใช
ประโยชนจากเงนสำารองไปใชในการลงทนหลก
ทรพยในระยะสน (บวรวช สายชลพทกษ,2554)
กลาววา บรษททมประสทธภาพในการทำากำาไรสง
อตราสวนหนสนมแนวโนมตำาลงบรษทจะใชเงนทน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 181 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
จากแหลงภายในกอนคอกำาไรสะสมพบวาบรษท
จดทะเบยนในประเทศไทยทมความสามารถในการ
ทำากำาไรทสงจะมแนวโนมทจะใชแหลงเงนทน
ภายในกจการมากกวาแหลงเงนทนภายนอกกจการ
แสดงใหเหนวากจการทมความสามารถในการทำา
กำาไรทสงจะมการใชแหลงเงนทนจากสวนของผถอ
หนมากกวาหนสนอาจมความเปนไปไดวาผถอหน
ตองการทจะปกปองผลประโยชนของตนเองหากม
การจดหาเงนทนจากแหลงภาย นอกของกจการ
ทำาใหกจการตองนำากระแสเงนสดคงเหลอไปจาย
ชำาระดอกเบยใหกบเจาหน
ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยในอนาคต
และประโยชนของการวจย
1. ข อเสนอแนะส�าหรบการวจยใน
อนาคต
การวจยครงนหากผทสนใจสามารถเลอก
อตราสวนทางการเงนอนๆทนอกเหนอจากการใช
ในการศกษาครงนหรอเลอกวธอนๆเขามาเชน โพ
บทสถตโลจสตกสหรอควรใชงบการเงนจากปอนๆ
ยอนหลงประมาณ5ปมาทำาการวจยเพอไดผลเชง
ลกและชวยใหไดขอมลงานวจยทเปนประโยชนตอ
ผบรหารนกธรกจหรอผทสนใจในผลตอการบรหาร
หนสนตอมลคากจการ อนจะเปนการครอบคลม
มากยงขนของกจการและบรษททจดทะเบยนรวม
ถงควรศกษาปญหาและอปสรรคทมการนำาขอมลท
ไดไปใชเปนแนวทางในการปรบปรงกระบวนการ
ทางดานหนสน ใหมประสทธภาพและประสทธผล
มากยงขน
2. ประโยชนของการวจย
การวจยครงนสามารถสรางแหลงเงนทน
ระยะยาว การเข าเป นบรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทรพยทำาใหบรษทสามารถระดมทนจาก
ประชาชนไดโดยตรงและยงชวยลดภาระคาใชจาย
ดอกเบยจากการก ยมเงนจากสถาบนการเงน
นอกจากน ยงเปนการชวยลดความเสยงทางการ
เงนของกจการเนองจากมโครงสรางทางการเงนท
มหนสนตอทนทเหมาะสมการบรหารหนสนทสงผล
ตอมลคากจการเอออำานวยใหตลาดหลกทรพยม
ความคลองตวในการบรหารตนทนทางการเงนได
อยางมประสทธภาพมากขน เนองจาก บรษทจด
ทะเบยนททางเลอกเพมเตมในการระดมทนเพอ
ขยายธรกจ
สรปผลการวจย
อตราสวนหนสนอนตอหนสนรวมมความ
สมพนธและผลกระทบเชงบวกตอมลคากจการ
เนองจากกจการมการวางแผนการบรหารหนสนท
เปนปจจยสำาคญอยางยงตอการดำาเนนธรกจ โดย
เชอวาหากองคกรมการจดการดานภาระผกพนของ
กจการทมประสทธภาพจะแสดงใหเหนถงสภาพ
คลองของกจการในความสามารถในการชำาระหน
หรอภาระผกพนของกจการ แสดงใหเหนถงความ
มนคงทางฐานะทางการเงนของกจการทเปนปจจย
ทมผลตอความนาเชอถอของนกลงทนในการให
ความสนใจในการระดมทนและเปนการสรางมลคา
เพมตอกจการนอกจากนผลการวจยยงพบวาการ
บรหารหนสนเงนสำารองมความสมพนธและผลกระ
ทบเชงลบตอมลคากจการ อาจเปนผลมาจาก
กจการเปนเงนทนสำารองไวเพอการบรหารสภาพ
คลองในประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคต โดยไม
นำาเงนทนสำารองไปลงทนเพอกอใหเกดประโยชนใน
ระยะสนสงผลใหกจการขาดประโยชนทจะกอใหเกด
มลคาของกจการ
182 อภศกด เจยรสคนธ และคณะผลกระทบของการบรหารหนสนทมตอมลคากจการ...
เอกสารอางอง
คณจ แกนจนทร. (2547). สภาพการมหนนอกระบบของประชาชนในกงอำาเภอเหลาเสอโกก. คนเมอ
มกราคม2559,จาก:http://tea.gspa-buu.net/library/is/mpa47/47930830.pdf
เนาวรตนศรพนากล.(2557).ปจจยทมผลตอโครงสรางเงนทนของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย
แหงประเทศไทย กรณศกษาบรษททอยในกลมดชน SET 50. การคนควาอสระ (บธ.ม.)
มหาวทยาลยกรงเทพ.
บวรวช สายชลพทกษ. (2554). ปจจยทเปนตวกำาหนดโครงสรางเงนทนของบรษทจดทะเบยนใน
ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยธรรมศาสตร.
ปยมลนนทวาทการ.(2550).การปรบปรงโครงสรางหน.คนเมอตลาคม2558,จาก:http://thesis.swu.
ac.th/swuthesis/Man_Econ/Walaiporn_P.pdf.
สทศนาวฒพฤกษ.(2544).การวเคราะหความมนคงของธนาคารพาณชยไทย.วทยานพนธศม.บณฑต
วทยาลยมหาวทยาลยรามคำาแหง.ถายเอกสาร.
ศรวด ประศาสตรอนทาระ. (2553).ปจจยทมความสมพนธกบโครงสรางเงนทน กรณศกษาบรษท จด
ทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, มหาวทยาลย
เกษตรศาสตร.
ศรรตนเจนศรศกด.(2546).การแกไขปญหาหนสนภาคประชาชนในมมมองของเกษตรกร.คนเมอตลาคม
2558,จาก:http://www.resjournal.kku.ac.th/abstract/16-3-271.pdf
วไลพรประชาฉาย.(2550).การบรหารสนทรพยและหนสนของบรษทประกนภยจำากด.คนเมอตลาคม
2558,จาก:http://thesis.swu.ac.th/swuthesis/Man_Econ/Walaiporn_P.pdf
สกลยาฉตรงามวจตร.(2540).การเปรยบเทยบภาวะการแขงขนและฐานะทางการเงนของบรษทประกน
ชวตในประเทศไทย). คนเมอ 4พฤศจกายน2558, จาก : http://digi.library.tu.ac.th/thesis/
ec/1245/07BIBLIOGRAPHY.pdf
D/Eเรมสงกดดนบจ.หาแหลงเงนผานแผนเพมทน.(2556,15มกราคม).ผจดการออนไลน.สบคนจาก
http://www.manager.co.th/iBizChannel/ViewNews.aspx?NewsID=9560000005623.
Mallikarjunappa,T.andCarmelita,G.2007.‚FactorsDeterminingtheCapitalStructureofPhar-
maceuticalCompaniesIndia.The Icfai Journal of Applied Finance Vol.13: 56-63.
Ozkan,A.2001.‚DeterminantsofCapitalStructureandAdjustmenttoLongRunTarget:Evidence
fromUKCompanyPanelData.Journal of Business and Accounting Vol.28: 175-198.
PhillipR.D.Anderson.(2556).บรหารหนสาธารณะ ในตลาดเกดใหมทางเศรษฐกจ (Public Debt Man-
agement in Emerging Market Economies). คนเมอ ตลาคม 2558, จาก : http://treasury.
worldbank.org/bdm/pdf/PDMinEM_HasThisTimeBeenDifferent_Anderson.etal.pdf
ความพรอมและแนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
The State of Readiness and Educational System Development of the
AccountingProfessionforbeingtheAseanEconomicCommunity(AEC)
of Higher Institution Education in Roi-Gaen-Sarasin Group
อมรโททำา1
AmornThotham1
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาความพรอมและหาแนวทางพฒนาระบบการศกษาทาง
วชาชพบญชเพอเขาส ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
กลมตวอยางทใชในการวจยไดแกคณะกรรมการประจำาหลกสตรทางวชาชพบญชของสถาบนอดมศกษา
ทตงในเขตกลมรอยแกนสารสนธ จำานวน 46 คน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวม
ขอมลและสถตทใชในการวจยไดแกคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
ผลการวจยพบวา1)กรรมการประจำาหลกสตรวชาชพบญชมความคดเหนเกยวกบความพรอม
ของระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลม
รอยแกนสารสนธโดยรวมดานความรทางวชาชพบญชดานทกษะทางวชาชพบญชดานคานยมจรรยา
บรรณและทศนคตทางวชาชพ ดานประสบการณทำางานจรง และดานการประเมนขดความสามารถและ
สมรรถนะ อยในระดบมาก และ 2) แนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาสประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนไดแก2.1)จดอบรมเชงปฏบตการทางดานวชาชพบญชจากสำานกงานบญชหรอหนวย
งานภายนอกจดใหมการศกษาหลกการบญชของประเทศในกลมอาเซยน 2.2) ฝกปฏบตจรงตามสถาน
ประกอบการสายวชาชพบญชและจดฝกอบรมโปรแกรมสำาเรจรปทางบญชอบรมทกษะทางภาษาองกฤษ
(EnglishCamp)2.3)จดใหมกจกรรมสงเสรมรวมมอทกภาคสวนใหเขาใจบทบาทหนาทของผประกอบ
การวชาชพบญชใหมากขน2.4)กำาหนดใหนกศกษาสาขาบญชฝกงานในดานสายวชาชพบญชหรอสาย
งานทเกยวของเพอเตรยมความพรอมในการเขาสตลาดแรงงานและ5)เพมความสามารถดานภาษากลม
อาเซยนสรางความเปนผนำาความคดสรางสรรคและสามารถบรณาการความรและประสบการณทางธรกจ
มาประยกตกบการดำารงชพไดอยางจรงจง
ค�าส�าคญ: ระบบการศกษาทางวชาชพบญช,ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
1 อาจารย,ประจำาสาขาวชาการบญชคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม1 LecturerAccountingDepartment,FacultyofManagementSciencesRajabhatMahaSarakhamUniversity
184 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
Abstract
Thisresearchaimstostudystudentpreparednessforworkingintheaccountingprofession
andthecreationofaaccountingprofessionprogramwithintoday’seducationalsystem.Thestudy
identifies certain steps that should be taken to assure the study recommendations can be
includedintheAseanEconomicCommunity(AEC)ofhighereducation.Datawerecollectedfrom
46members of the curriculum committees of the accounting profession of higher education
institutions in theRoi-Gaen-Sarasingroup,Thailand.Questionnaireswereusedasaresearch
instrument.Thestatisticsusedfordataweremean,standarddeviation,
Theresultsoftheresearchare:1)thecurriculumcommitteeoftheaccountingprofession
agreedwiththeconceptofhavingstudentpreparednessandthedevelopmentofaneducational
systemdevelopmentprocess,asawholeandineveryaspect,atahighlevel,Preparednessin
the development process refers to students possessing, accounting professional knowledge,
accounting professional skill, professional ethics and attitudes, real working experience and
assessmentoftheircapabilitiesandcompetencies.And2)educationalsystemdevelopmentof
accountingprofessioncoursesrefersto:2.1)conductingaworkshopfromeithertheaccounting
instituteoranoutsidedepartment,studyingASEANaccountingprinciples;2.2)gainingrealworld
practiceatcompaniesorinstitutes,havinganaccountingworkshopandobtainingEnglishlanguage
skills; 2.3) supporting cooperation between all units to understand the role and duty of the
accountingprofessiontrader;2.4)gettingstudentstobepreparedbeforegoingtothejob-market
byhavinganaccountinginternshiporrelatedprogram;and2.5)enhancingASEANlanguages,
developingreadershipandcreativethinking.
Keywords: System Development Process in Accounting Profession, Asean Economic
Community
บทน�า
ในปจจบนมการแขงขนดานเศรษฐกจอยาง
รนแรงทำาใหเศรษฐกจอาเซยน(AseanEconomic
Community:AEC)ไดรวมตวของประเทศตางๆ
ในอาเซยน จำานวน 10 ประเทศ ไดแก กมพชา
บรไนพมาฟลปปนสลาวมาเลเซยไทยเวยดนาม
สงคโปรและอนโดนเซยโดยมเปาหมายหลกในการ
รวมประเทศใหเปนตลาดและฐานผลตเดยวเพอสง
เสรมการคาการลงทนภายในกลมอาเซยน สราง
อำานาจตอรองการคาการลงทนกบประเทศนอกกลม
อาเซยนและทำาใหเกดการเคลอนยายอยางเสรของ
วตถดบ สนคา และแรงงาน ซงจะจดตงอยางเปน
ทางการในปพ.ศ.2558ทำาใหประชากรทกประเทศ
ในกลมประชาคมอาเซยนตองมการปรบตวใหทนตอ
การตอการเปลยนแปลงในทกๆ ดานโดยเฉพาะดาน
เศรษฐกจ ถงแมวาจะมความรวมมอของประเทศใน
กลมประชาคมอาเซยนกตามในขณะเดยวกนแตละ
ประเทศกตองรกษาผลประโยชนของประเทศตนเอง
(บรรจงจตตองศสงห.2558:เวบไซต)
ประเทศไทยจะกาวเขาสการเปนประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนในปพ.ศ.2558ซงสงผลกระทบ
ตอเศรษฐกจในภาพรวมของไทยตลอดจนแรงงาน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 185 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ในสาขาวชาชพตางๆทจะตองพฒนาใหเทาเทยม
นานาประเทศสาขาวชาชพเหลานนไดแกวศวกร
แพทยพยาบาลนกบญชนกสำารวจทนตแพทย
และผประกอบวชาชพสถาปนกเพราะสาขาวชาชพ
เหลานเปนสาขาวชาชพของไทยทมความพรอมสง
มสมาคมและการรวมตวทมประสทธภาพทเปน
ประจกษและเปนสมาคมทประชาคมอาเซยนไดยก
มาเปนกลมแรกของไทยทจะมการวางกฎเกณฑขอ
บงคบตางๆหากจะมคนในประเทศสมาชกเขามา
ทำางานในกลมวชาชพทง7นในประเทศไทยแตใน
ทางกลบกนหากคนไทยททำางานในกลมวชาชพ
เหลานยงไมพรอมในการปรบตว ปญหากจะตกส
กลมวชาชพเหลานเชนกน ดงนน การเสรมสราง
ความรความเขาในแกนสต นกศกษา ผทำาบญช
อาจารยผ สอนและบคคลทสนใจ ใหทราบถงผล
ประโยชนและผลกระทบในการเขาส ประชาคม
อาเซยนทางดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม
วฒนธรรมประเพณคานยมการทองเทยวและรวม
ถงวชาชพดวย(ฝายตางประเทศสภาวชาชพบญช
ในพระบรมราชปถมภ.2558:เวบไซต)
วชาชพบญช (Accounting Profession)
เป นหนงในอาชพท มผลกระทบตอการเข าส
ประชาคมอาเซยน ทสามารถเคลอนยายแรงงาน
ฝมออยางเสรในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน จะ
ตองสรางความพรอมของกล มผ ทจะประกอบ
วชาชพบญชในเรองการบรการบญช(Accounting
Service) และการสอบบญช (Auditing Service)
โดยสภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ ไดลง
นามในกรอบขอตกลงรวมกน (ASEAN MRA
FrameworkonAccountancyService)ในปพ.ศ.
2554 (ค.ศ. 2009) ซงจะใชเปนแนวทางในการ
เจรจาในอนาคตเกยวกบดานการศกษาใบอนญาต
ในการประกอบวชาชพ ประสบการณ และ
กระบวนการในการยอมรบตอไป(สภาวชาชพบญช
ในพระบรมราชปถมภ. 2558 : เวบไซต) สำาหรบ
การศกษาทางวชาชพบญช สภาวชาชพบญชใน
พระบรมราชปถมภ ไดนำามาตรฐานการศกษา
ระหวางประเทศ(InternationalEducationStandards:
IES)ของสหพนธนกบญชระหวางประเทศ(IFAC)
มาเปนแนวทางในการกำาหนดขอบงคบสำาหรบนก
บญชในประเทศไทย ทงในระหวางทกำาลงศกษา
และหลงจากสำาเรจการศกษาเพอกาวสการประกอบ
วชาชพบญช และใหสอดคลองกบมาตรฐานการ
ศกษาระหวางประเทศจำานวน8ฉบบประกอบ
ดวยขอกำาหนดเพอเขาสโปรแกรมทางการศกษา
ทางวชาชพบญช เนอหาของโปรแกรมทางการ
ศกษาวชาชพบญช ทกษะทางวชาชพ คานยม
จรรยาบรรณ และทศนคตทางวชาชพ ขอกำาหนด
ดานประสบการณการทำางานจรง การวดผลขด
ความสามารถและสมรรถนะการพฒนาทางวชาชพ
อยางตอเนองเกยวกบโปรแกรมเพอการเรยนร
ตลอดชวต และขอกำาหนดดานสมรรถนะสำาหรบผ
ประกอบวชาชพสอบบญช (สภาวชาชพบญชใน
พระบรมราชปถมภ.2558:เวบไซต)
ดงนนสถาบนการศกษาทเปดหลกสตรการ
เรยนการสอนทางดานวชาชพบญชมความจำาเปน
ทจะตองสรางความมนใจแกสงคมวาสามารถพฒนา
องคความร และผลตบณฑตเพอตอบสนองตอ
ยทธศาสตรของการพฒนาประเทศใหมากขนไมวา
จะเปนการสรางขดความสามารถในการแขงขน
ระดบสากล การพฒนาภาคการผลตจรงทงภาค
อตสาหกรรมและบรการ การพฒนาอาชพทาง
วชาชพบญชใหนสต/นกศกษาเปนผมความพรอม
ในวชาชพใหสามารถแขงขนกบผประกอบวชาชพ
บญชในกลมประชาคมอาเซยนไดอยางมคณภาพ
ซงสถาบนการศกษาจะตองพจารณา ทบทวน
ปรบปรงและพฒนาหลกสตรทางวชาชพบญชให
เปนสากล โดยจะตองจดการเรยนการสอนใหเปน
ไปตามมาตรฐานการศกษาระหวางประเทศตอไป
จากเหตผลทกลาวมาแลวขางตน ผวจยม
ความสนใจศกษาความพรอมและแนวทางพฒนา
ระบบการศกษาทางวชาชพบญช เพอ เข าส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธ โดยมวตถประสงคเพอ
186 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
ตองการทราบวาสถาบน อดมศกษาในกลมรอย
แกนสารสนธมระดบความพรอมของการพฒนา
ระบบการศกษาทางวชาชพบญช เพอ เข าส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนมากนอยเพยงไรและ
เพอหาแนวทางในการพฒนาหลกสตรทางวชาชพ
บญชใหกาวทนสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซง
จะทำาการเกบรวบรวมขอมลจากผบรหารประธาน
หลกสตรคณาจารยสาขาวชาการบญชของสถาบน
อดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธผลลพธทได
จากการวจยสามารถทราบถงความพรอมของ
สถาบนอดม ศกษาในกลมรอยแกนสารสนธทเปน
ผพฒนาบณฑตใหสามารถประกอบวชาชพเขาส
การแขงขนและไดวธการหรอกระบวนการพฒนา
หลกสตรทางวชาชพบญชใหสามารถผลตบณฑต
กาวทนตอการแขงขนในกลมประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยนตอไป
วตถประสงคของการวจย
1. เพอศกษาระดบความพรอมของการ
พฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธ
2. เพอศกษาแนวทางพฒนาระบบการ
ศกษาทางวชาชพบญช เพอ เข าส ประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลม
รอยแกนสารสนธ
เอกสารของงานวจยทเกยวของ
การศกษาความพรอมและแนวทางพฒนา
ระบบการศกษาทางวชาชพบญช เพอ เข าส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธจากการศกษาเอกสรและ
งานวจยทเกยวของ ไดมผ ใหความหมายและ
กำาหนดทฤษฎไวดงน
1.สถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกน
สารสนธ
สถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
หมายถง สถานศกษาทเปดการเรยนการสอนใน
ระดบปรญญาตรขนไป อยพนทตงใน 4 จงหวด
ประกอบดวย จงหวดกาฬสนธ จงหวดขอนแกน
จงหวดมหาสารคามและจงหวดรอยเอด
2. คณะกรรมการประจ�าหลกสตร
คณะกรรมการประจำาหลกสตร หมายถง
ไดแก ผ ทไดแตงตงเปนคณะกรรมการประจำา
หลกสตรหรอคณะกรรมการบรหารหลกสตรตาม
ทสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษาไดอนมต
ในหลกสตรทางวชาชพบญช
3. วชาชพบญช(Accounting)
วชาชพบญชหมายถงวชาชพในดานการ
ทำาบญช ดานการสอบบญช ดานการบญชบรหาร
ดานการวางระบบบญช ดานการบญชภาษอากร
ดานการศกษาและเทคโนโลยการบญชทงนในภาย
หนาหากเหนวามบรการเกยวกบการบญชดานใดท
มความสำาคญรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยอาจ
ออกกฎกระทรวงกำาหนดบรการเกยวกบการบญช
ดานนนเพมเตมขนในคำานยามวชาชพบญชกได
เชนการตรวจสอบภายในเปนตน
4. ระบบการศกษาทางวชาชพบญช
(AccountingEducationalSystem)
ระบบการศกษาทางวชาชพบญช หมายถง
หลกสตรทางการศกษาสำาหรบบคคลทพรอมจะเปน
ผประกอบวชาชพบญชและมคณสมบตเขาเปน
สมาชกของสภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ
ซงจะตองพฒนาการศกษาใหผเรยนเกดความรทาง
วชาชพบญชขนสง มทกษะทางวชาชพทจำาเปน
สามารถประพฤตตนตามคานยมจรรยาบรรณและ
ทศนคตทางวชาชพ ม งเนนประสบการณการ
ทำางานจรงเพอเพมขดความสามารถและสมรรถนะ
ในระดบสากลประกอบดวย
4.1 ความรทางวชาชพบญช(Professional
Knowledge)หมายถงขอมลทอยภายในสมองของ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 187 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
นสต/นกศกษา ซงการเกดจากการศกษาและฝก
อบรมทดทำาใหผรบการฝกเกดการเรยนรมากทสด
โดยความรหลกของการศกษาทางวชาชพบญช
ประกอบดวยความรทางการบญชการเงนและ
ความรทเกยวของ ความรทางองคกรและธรกจ
และความรทางเทคโนโลยสารสนเทศ
4.2 ทกษะทางวชาชพ (Professional
Skill) หมายถง ความสามารถ ความชดเจนและ
ความชำานชำานาญในวชาชพบญชซงนสต/นกศกษา
สามารถสรางขนไดจากการเรยนร และแสดงออก
ถงความมนใจและเกดคณคาใหเกดขน ประกอบ
ดวย ทกษะทางปญญา ทกษะทางวชาการเชง
ปฏบตและหนาทงานทกษะทางคณลกษณะเฉพาะ
บคคลทกษะทางปฏสมพนธกบผอนและการสอสาร
และทกษะทางองคการและการจดการธรกจ
4.3 คานยมจรรยาบรรณและทศนคต
ทางวชาชพ (Professional Value, Ethics, and
Attitudes) หมายถง การพฒนาตนใหมความ
ประพฤตปฏบตเยยงผประกอบวชาชพบญชตาม
หลกจรรยาบรรณ โดยนำาไปส ข อผกพนกบ
ประโยชนสาธารณะและความออนไหวทมตอความ
รบผดชอบตอสงคม การพฒนาอยางตอเนองและ
การเรยนรตลอดชวตความเชอถอไดความรบผด
ชอบความตรงตอเวลาความมมารยาทและความ
เคารพนบถอ และปฏบตตามกฎหมายและกฎ
เกณฑขอบงคบทเกยวของ
4.4 ประสบการณการทำางานจรง(Real
WorkExperience)หมายถงระยะเวลาในการฝก
ประสบการณทางวชาชพบญชของนสต/นกศกษา
ควรเปนเวลาอยางนอย 3 ป ระยะเวลาของการ
ศกษาระดบอดมศกษาทสงกวาระดบปรญญาตร
การศกษาทางวชาชพทมสวนประกอบสำาคญของ
การประยกต การบญชไปใช งานอาจนบเป น
ประสบการณการทำางานจรงได ไมเกนกวา 12
เดอน ซงผ รบการฝกหดจำาเปนจะตองไดรบ
ประสบการณการทำางานจรงในระดบทเหมาะสม
พจารณาโดยองคกรวชาชพทสมครไว นอกจากน
ประสบการณการทำางานจรงอาจไดมาหลงสำาเรจ
การศกษาหรอไดมาระหวางอย ในกระบวนการ
ศกษา เพอแสดงใหเหนวามความรทางวชาชพ
ทกษะทางวชาชพคานยมทางวชาชพจรรยาบรรณ
และทศนคตทจำาเป นสำาหรบการทำางานดวย
สมรรถนะทางวชาชพและเพอเตบโตอยางตอเนอง
ตลอดอาชพ
4.5 กาประเมนขดความสามารถและ
สมรรถนะ(TheAssessmentoftheCapabilities
andCompetencies)หมายถงการประเมนผลการ
เรยนร ขนสดทายของการศกษาโปรแกรมทาง
วชาชพบญชไดแกความรทางวชาการเชงปฏบต
อย างลกซงในหวข อวชาเฉพาะเรองทอย ใน
หลกสตร สามารถปรบใชความรทางวชาการเชง
ปฏบตในการวเคราะหและการกระทำาทางปฏบตได
สามารถดงเอาความร จากหวขอวชาทศกษามา
อยางหลากหลายไปใชแกปญหาทมหลายดานและ
ซบซอนได สามารถระบปญหาทเจาะจง ไดโดย
แยกแยะขอมลทเกยวของกบการตดสนใจออกจาก
ขอมลทงหมดทมอยสามารถบรณาการความรและ
ทกษะทหลากหลายไวเพอใชงานไดสามารถสอสาร
กบผใชไดอยางมประสทธผลโดยสอสารและใหคำา
แนะนำาทเปนไปไดในลกษณะทกระชบและเปนเหต
เปนผลตามกระแสไดและสามารถระบขอปฏบตท
อาจมปญหาดานจรรยาบรรณได
ดงนน ระบบการศกษาในวชาชพบญชถอ
เปนอาชพหลกทเกยวของกบการเปดระบบเสร
อาเซยนในปลายป2558สถาบนอดมศกษาตองเต
รยมตวและสรางศกยภาพใหเกดขนกบบณฑต
สาขาวชาการบญชเพอใหกาวทนสการเปลยนแปลง
และแขงขนกบแรงงานในประเทศอาเซยนตอไปซง
มสมมตฐานการวจยดงน
188 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
วธการด�าเนนงานวจย
1. กระบวนการและวธการเลอกกลม
ตวอยาง
ประชากรกลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก
คณะกรรมการประจำาหลกสตรทางวชาชพบญชของ
สถาบนอดมศกษาในเขตกลมรอยแกนสารสนธจำานวน
50คนจากจำานวนหลกสตรทงสน10หลกสตร
ผวจยสงแบบสอบถามจำานวน 50 ชดไปยง
กรรมการประจำาหลกสตรในแตละสถาบนอดมศกษา
เมอครบกำาหนดในการเกบแบบสอบถาม ไดรบ
แบบสอบถามทงสน 46 ชด เปนแบบสอบถามทถก
ตองและครบถวนจำานวน46ชดมอตราผลตอบกลบ
รอยละ92ซงสอดคลองกบAaker,Kumar,andDay
(2001)ไดนำาเสนอวาการสงแบบสอบถามตองมอตรา
ตอบกลบอยางนอยรอยละ20จงจะถอวายอมรบได
2. การวดคณลกษณะของตวแปร
ความพรอมและทางพฒนาของการพฒนา
ระบบการศกษาทางวชาชพบญชจำาแนกออกเปน3
ดาน ดงน 1) ดานความรทางวชาชพบญชประกอบ
ดวย 8 คำาถาม โดยครอบคลมเกยวกบการตดตาม
มาตรฐานการบญชและมาตรฐานการสอบบญชใหกาว
ทนการเปลยนแปลงในปจจบน เนอหา แนวคด
โครงสรางและวธการจดทำารายงานการดำาเนนงาน
ขององคกรเพอใชทงภายในและภายนอกองคกรและ
สงเสรมใหนสต/นกศกษาเรยนรการบญชบรหารเพอ
วางแผน จดการตนทน ควบคมคณภาพ และวดผล
การดำาเนนงานได2)ดานทกษะทางวชาชพประกอบ
ดวย6คำาถามโดยครอบคลมเกยวกบการผลกดน
ใหนสต/นกศกษาตองมคณสมบตทเหมาะสมในการ
เปนมออาชพ โดยผานการฝกปฏบตทางบญชอยาง
ตอเนอง การมงเนนใหนสต/นกศกษาฝกปฏบตการ
ใชระบบสารสนเทศเพอการประกอบวชาชพบญชให
เกดประสทธภาพและสงเสรมใหนสต/นกศกษาได
เรยนรและฝกปฏบตการใชเครองใชสำานกงานเพอให
เกดความคลองตวและความเชยวชาญ 3) ดานคา
นยมจรรยาบรรณและทศนคตทางวชาชพประกอบ
ดวย7คำาถามโดยครอบคลมเกยวกบการสงเสรม
ใหนสต/นกศกษามการแยกแยะระหวางคณคาแหง
วชาชพ จรรยาบรรณ และทศนคตกบการพฒนา
พฤตกรรมทถกตองและยอมรบไดและมงเนนใหนสต/
นกศกษามการปฏบตตามหลกจรรยาบรรณเบองตน
เกยวกบความมศกดศรในสายวชาชพบญช4)ดาน
ประสบการณทำางานจรงประกอบดวย5คำาถามโดย
ครอบคลมเนอหาเกยวกบการสงเสรมใหมการจดทำา
รายงานระหวางการฝกงานเพอใหคำาปรกษาดาน
วชาชพเปนระยะและผลกดนใหนสต/นกศกษาไดฝก
ประสบการณจรงในสาขาวชาทสนใจเชนการสอบ
บญช การตรวจสอบภายใน หรอการภาษอากร
เปนตนและ5)ดานการประเมนขดความสามารถและ
สมรรถนะ ประกอบดวย 6 คำาถาม โดยครอบคลม
เนอหาเกยวกบการมงเนนใหมการประเมนดานความ
รทางเทคนคในแตละเรองทกำาหนดไวในหลกสตรและ
ใหความสำาคญกบการประเมนดานความรทางเทคนค
ไปใชในการวเคราะหและการปฏบตงานได
3. คาอ�านาจจ�าแนกและความเชอมน
ผ วจยไดทำาการทดสอบความเชอมนและ
ความเทยงตรง โดยการวเคราะหหาคาอำานาจ
จำาแนกเปนรายขอ (Discriminant Power) ใช
เทคนคItem-totalCorrelationซงความพรอมและ
แนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชม
คาอำานาจจำาแนก(r)อยระหวาง0.612–0.863
และการหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม(Re-
liabilityTest)โดยใชคาสมประสทธแอลฟา(Alpha
Coefficient)ตามวธของครอนบาค(Cronbach)ซง
ความพรอมและแนวทางพฒนาระบบการศกษาทาง
วชาชพบญชอยระหวาง0.735–0.869
4. สถตทใชในการวจย
4.1 รอยละ(Percentage)
4.2 คาเฉลย(Mean)
4.3 สวนเบยงเบนมาตรฐาน(Standard
Deviation)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 189 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ผลลพธการวจย
ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของกรรมการประจ�าหลกสตรวชาชพบญชสถาบน
อดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
ตาราง1 ขอมลทวไปของกรรมการประจำาหลกสตรวชาชพบญชสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
ขอมลทวไปของกรรมการประจ�า
หลกสตรวชาชพบญช
จ�านวน(คน) รอยละ
1.เพศ
1.1ชาย
1.2หญง
8
38
17.39
82.61
รวม 46 100.00
2.อาย
2.1นอยกวา30ป
2.230–35ป
2.336–40ป
2.4มากกวา40ป
1
15
16
14
2.17
32.61
34.78
30.43
รวม 46 100.00
3.ระดบการศกษา
3.1ปรญญาโท
3.2ปรญญาเอก
32
14
69.60
30.40
รวม 46 100.00
4.ตำาแหนงทางวชาการ
4.1อาจารย
4.2ผชวยศาสตราจารยหรอสงกวา
41
5
59.13
10.87
รวม 46 100.00
5.ประสบการณในการเปนคณะกรรมการประจำาหลกสตร
วชาชพทางบญช
5.1นอยกวา3ป
5.23–5ป
5.36–8ป
5.4มากกวา8ป
10
18
5
13
21.74
39.13
10.87
28.26
รวม 46 100.00
190 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
ตาราง2 ขอมลทวไปของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
ขอมลทวไปของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธ
จ�านวน(คน) รอยละ
1.เขตพนทของสถาบน
1.1ขอนแกน
1.2กาฬสนธ
1.3มหาสารคาม
1.4รอยเอด
19
10
12
5
41.30
21.74
26.09
10.87
รวม 46 100.00
2.ประเภทของสถาบนอดมศกษา
2.1มหาวทยาลยของรฐ
2.2มหาวทยาลยราชภฏ
2.3มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล
2.4มหาวทยาลยเอกชน/วทยาลยเอกชน
13
14
10
9
28.26
30.43
21.74
19.57
รวม 46 100.00
3.ระยะเวลาในการเปดสอนหลกสตรวชาชพทางบญช
3.1นอยกวา10ป
3.210–15ป
3.316–20ป
3.4มากกวา20ป
18
13
6
9
39.13
28.26
13.04
19.57
รวม 46 100.00
4.จำานวนคณาจารยประจำาสาขาวชาการบญช
4.1นอยกวา10คน
4.210–15คน
4.3มากกวา15คน
25
13
8
54.35
28.26
17.39
รวม 46 100.00
จากตาราง 1 พบวา กรรมการประจำา
หลกสตรวชาชพบญชสวนใหญเปนเพศหญง(รอย
ละ82.61)อาย36–40ป(รอยละ34.78)รอง
ลงมา30–35ป(รอยละ32.61)ระดบการศกษา
ปรญญาโท(รอยละ69.60)ประสบการณในการเปน
คณะกรรมการประจำาหลกสตรวชาชพทางบญช 3
–5ป(รอยละ39.13)รองลงมามากกวา8ป
(รอยละ28.26)และไมเคยมประสบการณในการ
เปนกรรมการวพากษหลกสตรวชาชพทางบญช
(รอยละ56.52)
ตอนท2การวเคราะหขอมลทวไปของสถาบน
อดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 191 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ตาราง2 (ตอ)
ขอมลทวไปของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธ
จ�านวน(คน) รอยละ
5.จำานวนนสต/นกศกษาสาขาวชาการบญช
5.1นอยกวา500คน
5.2500–1,000คน
5.3มากกวา1,000คน
34
4
8
73.91
8.70
17.39
รวม 46 100.00
6.ระดบการศกษาทเปดสอนสงสดในหลกสตรวชาชพทางบญช
6.1ปรญญาตร
6.2สงกวาปรญญาตร
38
8
82.61
17.39
รวม 46 100.00
7.หลกสตรทางวชาชพบญชททำาการเปดสอนในปจจบน
7.1หลกสตรภาษาไทย
7.2หลกสตรภาษาตางประเทศหรอนานาชาต
38
8
82.61
17.39
รวม 46 100.00
8.หลกสตรกำาหนดใหนสต/นกศกษาตองสอบผานการวดความรความ
เขาใจในรายวชาตางๆของหลกสตรทจะสำาเรจการศกษาหรอไม
8.1ม
8.2ไมม
31
15
67.39
32.61
รวม 46 100.00
จากตาราง2พบวาสถาบนอดมศกษาใน
เขตกลมรอยแกนสารสนธสวนใหญเขตพนทของ
สถาบน ขอนแกน (รอยละ 41.30) รองลงมา
มหาสารคาม(รอยละ26.09)ประเภทของสถาบน
อดมศกษามหาวทยาลยราชภฏ(รอยละ30.43)
รองลงมา มหาวทยาลยของรฐ (รอยละ 28.26)
ระยะเวลาในการเปดสอนหลกสตรวชาชพทางบญช
นอยกวา10ป(รอยละ39.13)รองลงมา10–15
ป(รอยละ28.26)จำานวนคณาจารยประจำาสาขา
วชาการบญชนอยกวา10คน(รอยละ54.35)รอง
ลงมา10–15คน(รอยละ28.26)จำานวนนสต/
นกศกษาสาขาวชาการบญช นอยกวา 500 คน
(รอยละ73.91)รองลงมามากกวา1,000บาท
(รอยละ17.39)ระดบการศกษาทเปดสอนสงสดใน
หลกสตรวชาชพทางบญช ปรญญาตร (รอยละ
82.61)หลกสตรทางวชาชพบญชททำาการเปดสอน
ในปจจบนหลกสตรภาษาไทย(รอยละ82.61)และ
หลกสตรมการกำาหนดใหนสต/นกศกษาตองสอบ
ผานการวดความรความเขาใจในรายวชาตางๆของ
หลกสตรทจะสำาเรจการศกษา(รอยละ67.39)
ตอนท3ผลการวเคราะหความคดเหน
เกยวกบความพรอมของการพฒนาระบบการ
ศกษาทางวชาชพบญช เพอ เข า ส ประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลม
รอยแกนสารสนธ
192 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
ตาราง3 ความคดเหนเกยวกบความพรอมของการพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธโดยรวมและเปน
รายดาน
ความพรอมของการพฒนาระบบการศกษา
ทางวชาชพบญชX S.D.
ระดบ
ความคด
เหน
1.ดานความรทางวชาชพบญช 4.31 0.58 มาก
2.ดานทกษะทางวชาชพ 4.23 0.59 มาก
3.ดานคานยมจรรยาบรรณและทศนคตทางวชาชพ 4.43 0.51 มาก
4.ดานประสบการณทำางานจรง
5.ดานการประเมนขดความสามารถและสมรรถนะ
4.43
4.22
0.51
0.53
มาก
มาก
รวม 4.32 0.51 มาก
จากตาราง 3 พบวา กรรมการประจำา
หลกสตรวชาชพบญชมความคดเหนเกยวกบการ
พฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธโดยรวม อยในระดบมาก
เมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทกดาน
โดยเรยงลำาดบคาเฉลยจากมากไปหานอย3ลำาดบ
แรกดงนดานคานยมจรรยาบรรณและทศนคต
ทางวชาชพดานประสบการณทำางานจรงและดาน
ความรทางวชาชพบญช
ตอนท4การวเคราะหความคดเหนเกยว
กบแนวทางพฒนาระบบการศกษาทางวชาชพ
บญชเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของ
สถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธ
จากการสำารวจความคดเหนของคณะกรรมการ
ประจำาหลกสตรวชาชพบญชสถาบนอดมศกษาใน
กลมรอยแกนสารสนธ เพอพฒนาระบบการศกษา
ทางวชาชพบญชจำาแนก6ประเดนดงน
1. ดานความรทางวชาชพบญช
1.1 อบรมเช งปฏบตการทางด าน
วชาชพบญชจากสำานกงานบญชหรอหนวยงาน
ภายนอก
1.2 จดใหมการศกษาหลกการบญชของ
ประเทศในกลมอาเซยน
1.3 ควรมการปรบปรงหลกสตรหรอ
รายวชาทเปนภาษาองกฤษ
1.4 สภาวชาชพไดรบผลกระทบจาก
IFRSทำาใหมาตรฐานหลายๆ อยางตองปรบปรง
อยางตอเนอง แตรอบระยะเวลาการปรบปรง
หลกสตร5ป/ครงจงทำาใหขอมลไมเปนปจจบน
1.5 การเรยนรจากสถานประกอบการ
จรงหรอจากผเชยวชาญภายนอกเชนผสอบบญช
ผสอบบญชภาษอากรเจาหนาทกรมสรรพากรนก
ตรวจสอบภายในเปนตน
1.6 ควรสรางเครอขายในกลมรอยแกน
สารสนธใหพฒนาไปในแนวทางเดยวกนเพอการ
แขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
1.7 เพมความรทางวชาชพอยางเขมขน
ในดานมาตรฐานการบญชดานมาตรฐานรายงาน
ทางการเงน
1.8 แสวงหาความร และทกษะทาง
วชาชพบญชตามทกลมAECตองการเพอพฒนา
หลกสตรทางวชาชพบญชใหกาวทนตอการแขงขน
ตอไป
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 193 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
2. ดานทกษะทางวชาชพบญช
2.1 ใหฝกปฏบตจรงตามสถานประกอบ
การ1ปการศกษา
2.2 ควรมการเพมวเคราะหและฝก
ทกษะความเปนจรงมากขน
2.3 จดฝกอบรมเชนโปรแกรมสำาเรจรป
ทางบญชอบรมทกษะทางภาษาองกฤษ(English
Camp)
2.4 ควรมการจดแข งขนในทกษะ
วชาชพบญชอยเปนประจำาเชนทกเดอนหรอทก
ปการศกษาเปนตน
2.5 เพมทกษะวชาชพในสาขาการตรวจ
สอบเชนทกษะการตรวจสอบภายในทกษะการตรวจ
สอบรายงานทางการเงนหรองบการเงนเปนตน
2.6 ควรใหนกศกษาฝกปฏบตงานจรง
จากสถานประกอบการในสายวชาตางๆทเกยวกบ
วชาชพบญช เชน งานดานการตรวจสอบภายใน
การสอบบญชเปนตน
2.7 กำาหนดมการนำาการเรยนรการสอน
วชาชพบญชแบบการเรยนEnglishProgram
2.8 สงเสรมใหมการบนทกรายการบญช
ในหองเรยนแตละรายวชาดวยโปรแกรมสำาเรจรป
ทางดานบญชแทนการบนทกดวยสมดบญช
3. ดานคานยมจรรยาบรรณและทศนคต
ทางวชาชพบญช
3.1 จดทำาโครงการเสรมสรางคณธรรม
จรยธรรมใหกบนกศกษา
3.2 จดใหมกจกรรมสงเสรมรวมมอทก
ภาคสวนใหเขาใจบทบาทหนาทของผประกอบการ
วชาชพบญชใหมากขน
4. ดานประสบการณการท�างานจรง
4.1 ควรกำาหนดใหนกศกษาสาขาบญช
ฝกงานในดานสายวชาชพบญชหรอสายงานทเกยวของ
เพอเตรยมความพรอมในการเขาสตลาดแรงงาน
4.2 มงเนนการเรยนรการเปนผประกอบ
การทางสายวชาชพบญชในหลกสตรดวยไมใชเนน
การเรยนเพอปฏบตงานบญชเทานน
4.3 เพมชวโมงฝกประสบการณวชาชพ
มากขนเพอมงเนนประสบการณทำางานจรง
4.4 สงเสรมใหบรการทางวชาชพแกผ
ประกอบการใหมความรวมมอระหวางผประกอบ
การ อาจารยผสอน และนกศกษาเพอสรางความ
รวมมอในการฝกประสบการณจรง
4.5 พฒนาฝกประสบการณทำางานจรง
ในประเทศตางๆของกลมAEC
5. ดานการประเมนขดความสามารถ
และสมรรถนะ
5.1 เพมความสามารถดานภาษา
5.2 มความเปนผนำา ความคดในทาง
สรางสรรค และสามารถบรณาการความร และ
ประสบการณทางธรกจมาประยกตกบการดำารงชพ
5.3 การจดทำารายงานทางการเงน สผ
ใชงบการเงนประเภทตางๆ
6. แนวทางพฒนาระบบการศกษาทาง
วชาชพบญชอนๆ
6.1 เนนทกษะทางดานภาษาองกฤษ
อยางเขมขนเพอกาวทนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
6.2 มงเนนระบบเทคโนโลยททำาใหการ
พฒนาหลกสตรกาวทนประชาคมอาเซยน
6.3 ควรสรางเครอขายในกลมรอยแกน
สารสนธใหพฒนาไปในแนวทางเดยวกนเพอการ
แขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
6.4 หลกสตรควรผลกดนใหมการศกษา
เกยวกบวชาชพบญชของประเทศตางๆในอาเซยน
6.5 ควรจดกจกรรมรวมกนเพอวเคราะห
ศกยภาพนสต/นกศกษาหาแนวทางในการกำาหนด
วชาชพและพฒนาอยางเปนระบบ
อภปรายผล
การวจยเรอง ความพรอมและแนวทาง
พฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชเพอเขาส
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของสถาบนอดมศกษา
ในกลมรอยแกนสารสนธ สามารถอภปรายผลการ
194 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
วจยดงน
1. กรรมการประจำาหลกสตรวชาชพบญช
มความคดเหนเกยวกบความพรอมระบบการศกษา
ทางวชาชพบญชเพอเขาส ประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยนของสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกน
สารสนธโดยรวมดานความรทางวชาชพบญชดาน
ทกษะทางวชาชพ ดานคานยม จรรยาบรรณและ
ทศนคตทางวชาชพ ดานประสบการณทำางานจรง
และด านการประเมนขดความสามารถและ
สมรรถนะ อยในระดบมาก เนองจาก ทกสถาบน
อดมศกษาในประเทศไทยทเป ดหลกสตรทาง
วชาชพบญชนนจะตองดำาเนนการพฒนาหลกสตร
หรอปรบปรงใหสอดคลองกบเกณฑการประกอบ
วชาชาชพบญชตามทสภาวชาชพบญชในพระบรม
ราชปถมภกำาหนดไวซงถอวาเปนหลกเกณฑการ
กำาหนดหลกสตรสอดคลองกน ทำาใหทกสถาบน
อดมศกษาพฒนานกศกษาใหมคณภาพตามเกณฑ
ทกำาหนดไวอยในระดบเดยวกนมกจกรรมการเรยน
การสอนเหมอนกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ
ฤตมามงหมาย(2556:เวบไซต)พบวาสถาน
ประกอบการมความคดเหนตอคณลกษณะบณฑต
ในปจจบนโดยรวมทกดานอยในระดบมากคอดาน
ทกษะทางวชาชพดานจรยธรรมและทศนคตทดตอ
วชาชพและดานเทคโนโลยสารสนเทศตามลำาดบ
2. แนวทางในการพฒนาหลกสตรทาง
วชาชพบญชไดแกปรบปรงหลกสตรหรอรายวชา
ทเป นภาษาองกฤษ ฝกปฏบตจรงตามสถาน
ประกอบการสายวชาชพบญช จดฝ กอบรม
โปรแกรมสำาเรจรปทางบญช เสรมสรางคณธรรม
จรยธรรมใหกบนกศกษา สงเสรมใหบรการทาง
วชาชพแกผประกอบการใหมความรวมมอระหวาง
ผประกอบการ อาจารยผสอน และนกศกษาเพอ
สรางความรวมมอในการฝกประสบการณจรงและ
พฒนาฝกประสบการณทำางานจรงในประเทศตางๆ
ของกลมAECและทสำาคญเพมความสามารถดาน
ภาษากลมอาเซยน เนองจาก แนวทางพฒนาดง
กลาวนนถอเปนปจจยแรกของนกบญชทจะตองม
ความรความสามารถทางวชาชพบญชใหลกซงและ
นำาไปสการปฏบตในสถานประกอบการไดจรงและ
การจะแขงขนกบกลมประเทศอาเซยนไดนนปจจย
แรกคอการสอสารนนกคอภาษาสากลทจะสามารถ
สอสารไดอยางมประสทธภาพนอกจากนการทจะ
แขงขนในกลมประเทศอาเซยนไดนนจะตองศกษา
กฎหมายตางๆ ทเกยวของกบการประกอบธรกจ
ของแตละประเทศเพอทำาความเขาใจและสามารถท
จดทำารายงานทางการเงนไดอยางถกตองครบถวน
ตอไปซงสอดคลองกบงานวจยของวรยทธสขมาก
(2555 : เวบไซต) พบวา ความคดเหนของผ
ประกอบวชาชพบญชมความคดเหนเกยวกบปจจย
ทมผลตอการเพมมลคาของผ ประกอบวชาชพ
ไดแกปจจยดานความรความสามารถในมาตรฐาน
การรายงานทางการเงน ดานภาษอากร ดาน
กฎหมายแพงและพาณชย ดานภาษาองกฤษและ
ภาษาอนในกลมประเทศอาเซยนดานจรรยาบรรณ
วชาชพของผประกอบวชาชพบญชดานเทคโนโลย
สารเสนทศทางการบญชและดานความสามารถใน
การเรยนรเพอปรบตวใหเขกบสงคมและวฒนธรรม
ของประเทศอาเซยนอยในระดบมาก
ขอเสนอแนะส�าหรบงานวจยในอนาคต
และประโยชนของงานวจย
1. ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไป
ใช
จากการวจยพบวาหลกสตรวชาชพบญชม
ความพรอมเพอเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน
โดยไดมขอกำาหนดจากสภาวชาชพบญชในการจด
ทำาบญชระหวางประเทศซงทกหลกสตรไดมความ
พรอมโดยรวมและทกดานอยในระดบมาก ดงนน
หลกสตรวชาชพบญชจากสถาบนตางๆสามารถนำา
ผลการวจยไปใชในการปรบปรงหลกสตรใหเกด
ความพรอมนำาแนวทางในการพฒนาหลกสตรการ
ความคดเหนของคณะกรรมการประจำาหลกสตรท
เสนอแนะจากผลการวจยดงตอไปน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 195 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
1.1 คณะกรรมการประจำาหลกสตรควร
พฒนาหลกสตรดานความรทางวชาชพบญชไดแก
1.1.1 จดรายวชาทมงเนนมาตรฐาน
การบญช การสอบบญชทงในประเทศและระดบ
สากลหรอกล มประเทศอาเซยนเพอให นสต/
นกศกษาไดศกษาอยางละเอยดและทำาความเขาใจ
อยางถองแทเพอนำาไปสการจดทำารายงานทางการ
เงนใหอยางมประสทธภาพ
1.1.2 จดใหมการศกษาหลกการ
บญชของประเทศในกล มอาเซยน โดยนำากรณ
ศกษาหรอรายงานทางการเงนของแตละประเทศมา
ส การเ รยนการสอนในชนเรยนเพอให น สต/
นกศกษาไดเกดความรในรปแบบรายงานทางการ
เงนของแตละประเทศในกลมอาเซยนของแทจรง
1.1.3 ป ร บ ป ร ง ห ล ก ส ต ร ห ร อ
รายวชาใหทเปนภาษาองกฤษ อยางนอยจะตอง
กำาหนดรายวชาทางวชาชพบญชจะตองเรยนเปน
ฉบบภาษาองกฤษ เพอเรยนรภาษาองกฤษทาง
วชาชพบญชควบคกน
1.1.4 การเรยนรจากสถานประกอบ
การจรงหรอจากผ เชยวชาญภายนอกทางสาย
วชาชพบญชหรอสายงานทเกยวของเพอเพมความ
รทางวชาชพอยางเขมขนในดานมาตรฐานการบญช
ดานมาตรฐานรายงานทางการเงน และแสวงหา
ความรและทกษะทางวชาชพบญชตามทกลมAEC
ตองการ เพอพฒนาหลกสตรทางวชาชพบญชให
กาวทนตอการแขงขน
1.2 คณะกรรมการประจำาหลกสตรควร
พฒนาหลกสตรดานทกษะทางวชาชพบญชไดแก
1.2.1 ใหนสต/นกศกษาฝกปฏบต
จรงตามสถานประกอบการ1ภาคการเรยนหรอ1
ปการศกษาเพอฝกทกษะทแทจรงนอกหองเรยน
1.2.2 ฝกอบรมโปรแกรมสำาเรจรป
ทางบญชตลอดหลกสตรหากเปนไปไดควรจดการ
เรยนการสอนบนทกบญชดวยโปรแกรมสำาเรจรป
แทนการบนทกดวยสมดบญช
1.2.3 จดกจกรรมฝกทกษะทาง
ภาษาองกฤษ(EnglishCamp)ทางวชาชพบญช
1.2.4 ควรมการจดแขงขนในทกษะ
วชาชพบญชอยเปนประจำา เพอใหนสต/นกศกษา
เกดความกระตนทจะศกษา คนควา และเรยนร
อยางตอเนอง
1.3 คณะกรรมการประจำาหลกสตรควร
พฒนาหลกสตรดานคานยม จรรยาบรรณและ
ทศนคตทางวชาชพบญชไดแก
1.3.1 จดทำาโครงการเสรมสราง
คณธรรมจรยธรรมใหกบนสต/นกศกษา
1.3.2 จดใหมกจกรรมสงเสรมรวม
มอทกภาคสวนใหเข าใจบทบาทหนาทของผ
ประกอบการวชาชพบญชใหมากขน
1.4 คณะกรรมการประจำาหลกสตรควร
พฒนาหลกสตรดานดานประสบการณการทำางาน
จรง
1.4.1 ควรกำาหนดใหนกศกษาสาขา
บญชฝกงานในดานสายวชาชพบญชหรอสายงาน
ทเกยวของเพอเตรยมความพรอมในการเขาสตลาด
แรงงาน เพอจะไดเกดความศรทธาและเชอมนใจ
สายวชาชพบญชจรงๆ และเหนประโยชนตอการ
ศกษาในสายงานบญชอยางแทจรง
1.4.2 สงเสรมใหบรการทางวชาชพ
แกผประกอบการโดยสรางความรวมมอระหวางผ
ประกอบการอาจารยผสอนและนกศกษาเพอสราง
ความรวมมอในการฝกประสบการณจรงและพฒนา
ฝกประสบการณทำางานจรงในประเทศตางๆ ของ
กลมAEC
1.5 คณะกรรมการประจำาหลกสตรควร
พฒนาหลกสตรดานดานการประเมนขดความ
สามารถและสมรรถนะ ไดแก เพมความสามารถ
ดานภาษา สรางความเปนผนำา ความคดในทาง
สรางสรรค และสามารถบรณาการความร และ
ประสบการณทางธรกจมาประยกตกบการดำารงชพ
1.6 คณะกรรมการประจำาหลกสตรทาง
วชาชพบญชอของสถาบนในกลมรอยแกนสารสนธ
ควรสรางเครอขายในกลมรอยแกนสารสนธ ให
196 อมร โทท�ำควำมพรอมและแนวทำงพฒนำระบบกำรศกษำทำงวชำชพบญช...
พฒนาหลกสตรไปในแนวทางเดยวกน เพอการ
แขงขนในประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตอไป
2. ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป
จากผลการวจยดงกลาวผวจยไดเกบรวบรวม
ขอมลจากสถาบนอดมศกษาในกลมรอยแกนสา
รสนธเทานนและทราบถงความพรอมและแนวทาง
พฒนาหลกสตรวชาชพบญชเทานนดงนน ผวจย
จงไดเสนอแนะเพอใหผสนใจทำาการวจยตอไปดงน
2.1 ควรศกษาความพรอมและแนวทาง
พฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชของสถาบน
อดมศกษาทวไปประเทศไทยเพอเปนขอมลในการ
พฒนาหลกสตรทางวชาชพบญชของระดบประเทศ
ตอไป
2.2 ควรศกษาความพรอมและแนวทาง
พฒนาระบบการศกษาทางวชาชพบญชของสถาบน
อดมศกษาในกลมประเทศอาเซยนเพอศกษาแนวทาง
พฒนาหลกสตรของแตละประเทศวาเปนอยางไรและ
จะเนนพฒนาบณฑตในทศทางใดเพอจะไดนำามาสการ
พฒนาหลกสตรในประเทศไทยเชนเดยวกน
2.3 ควรศกษาสถานประกอบการใน
แตละประเทศอาเซยน ถงความตองการบณฑตท
สำาเรจการศกษาในสายอาชพบญชวาผประกอบการ
ตองการเนนในเรองใด เพอทจะนำามาสการพฒนา
หลกสตรวชาชพบญชใหตรงตามความตองการของ
ผประกอบการภายนอก
2.4 ควรศกษาปญหาและอปสรรคของ
ผประกอบวชาชพบญช ไดแก ผสอบบญช ผทำา
บญช ในปจจบน วามปญหาและอปสรรคใดๆ ใน
การจดทำารายงานทางการเงนหรอการสอบทาน
ขอมลทางการเงนใหกบสถานประกอบการเพอจะ
นำามาพฒนาหลกสตรและพฒนานกศกษาใหเปนผ
ประกอบวชาชพบญชไดอยางมประสทธภาพตอไป
กตตกรรมประกาศ
การวจยนสำาเรจลงไดดวยความกรณาและ
ความชวยเหลอจากผ ทเกยวของ ผ วจยจงขอ
ขอบพระคณรองศาสตราจารยดร.ปพฤกษบารม
อตสาหะวาณชกจ คณบดคณะการบญชและการ
จดการ มหาวทยาลยมหาสารคาม ผ ช วย
ศาสตราจารยดร.สวรรณหวงเจรญเดชอาจารย
ประจำาคณะการบญชและการจดการมหาวทยาลย
มหาสารคามและอาจารยดร.สายทพยจะโนภาษ
อาจารยประจำาคณะวทยาการจดการและเทคโนโลย
สารสนเทศ มหาวทยาลยนครพนม ทไดใหคำา
แนะนำาและไดใหความชวยเหลอในการตรวจสอบ
เครองมอในการวจยขอขอบพระคณคณะกรรมการ
ประจำาหลกสตรทางวชาชพบญชของสถาบน
อดมศกษาในกลมรอยแกนสารสนธทกทาน ทให
ความอนเคราะหและสละเวลาใหข อมลทเปน
ประโยชน อย างย งต อการวจยในครงน ขอ
ขอบพระคณมหาวทยาลยราชภฏมหาสารคามทได
สนบสนนทนอดหนนการวจยจากสถาบนวจยและ
พฒนามหาวทยาลยราชภฏมหาสารคามประจำา
ปงบประมาณพ.ศ.2558ทำาใหการดำาเนนงานวจย
ประสบความสำาเรจในการครงน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 197 ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
เอกสารอางอง
บรรจงจตตองศสงห.(2558).ความคบหนาของ AEC ดานการบรการสาขาบรการวชาชพบญช.จากhttp://
acc.rc.ac.th/uploads/userfiles.คนเมอ26กนยายน2558.
ฝายตางประเทศ สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ. (2558). “การเตรยมรบป 2015 ของนกบญช
(ตอนท 3),”บทความวชาการ. จาก http://www.fap.or.th/images/column_1390536375/pa-
pare%202015%203.pdfคนเมอ17มถนายน2558.
ฤตมามงหมาย.(2556).แนวทางการพฒนาคณลกษณะนกบญชทเปนปจจบนกบคณลกษณะนกบญชท
พงประสงคของสถานประกอบการในเขตอำาเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน.จากwww.old.nrru.
ac.th/rdi/บทความคณลกษณะบณฑตมอราชภฏ.do.คนเมอ25สงหาคม2557.
วรยทธสขมากและกนกศกดสขวฒนาสนทธ.(2555).ความคดเหนของผประกอบวชาชพบญชเกยวกบ
ปจจยทมผลตอการเพมมลคาของผประกอบวชาชพบญช เพอเตรยมความพรอมสประชาคม
เศรษฐกจอาเซยน. จากhttp://www.spu.ac.th/account/files/2014/0198.pdf.คนเมอ25สงหาคม
2557.
สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ.(2557).นกบญชกบ AEC.จากhttp://www.fap.or.th/subfapnew.
php?id=185.คนเมอ25สงหาคม2557.
สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ.(2558).การจดทำาราง MRA. จากhttp://www.fap.or.th.คนเมอ
26สงหาคม2558.
สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ. (2558).มาตรฐานการศกษาระหวางประเทศสำาหรบผประกอบ
วชาชพบญช. จากhttp://www.fap.or.th.คนเมอ10สงหาคม2558.
Aaker,DavidA.,Kumer,V.,andDay,G.S.,(2001).Marketing Research.NewYork:JohnWiley
&Sons.
กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
กลยทธการเพมคณคางานเพอการพฒนาพนกงานในทท�างาน
Job Enrichment Strategy for Developing Employees in The workplace
ยวดจนทะศร1
YuwadiChunthasiri1
บทคดยอ
บทความชนนเปนการมงศกษากลยทธการเพมคณคางานเพอการพฒนาพนกงานในททำางานโดย
หลกการเพมคณคางาน เปนเครองมอหนงในการพฒนาศกยภาพของพนกงานทมพนฐานสำาคญมาจาก
แนวคดทฤษฎสองปจจยของเฮอรซเบอรกในป1968(FrederickHerzberg)ตอมาในป1976แฮคแมน
และ โอลดแฮม (Hackman&Oldham) ไดนำามาศกษาตอมงเนนไปทคณลกษณะของงานซงเปนกรอบ
แนวคดพนฐานทสำาคญของการเพมคางาน ม 5 มตคอ เนนใหพนกงานมหลากหลายทกษะความเปน
เอกลกษณในงานลกษณะงานทมความสำาคญมอสระสามารถบรหารจดการงานนนดวยตนเองและการ
ไดรบขอมลปอน มตตาง ๆ เหลานนำามาซงแรงจงใจภายในของพนกงาน โดยเฉพาะอยางยงเปนองค
ประกอบทเกยวพนกบสภาวะทางจตในการเพมประสทธผลในงานสำาหรบการวางแผนสการปฏบตมกลยทธ
หลกทนำามาใชประกอบดวยการรวมงานการมอบหมายงานเปนลกษณะโครงการการสรางความเปนอสระ
ในการทำางานเปนทมการจดสรรปนสวนอำานาจและอำานาจในตำาแหนงการสรางพนกงานและการใหขอมล
ยอนกลบทางตรงและการจดการการมสวนรวมสวนขนตอนการเพมคณคาม3ขนตอนหลกคอสำารวจ
ระดบความพงพอใจและไมพงใจของพนกงานพจารณารปแบบการเพมคณคางานทนำามาใชและออกแบบ
โปรแกรมและสอสารใหพนกงานทราบ
ค�าส�าคญ: กลยทธ,การเพมคณคางาน
Abstract
Thisarticleaimedtoreviewingjobenrichmentstrategyfordevelopingemployeesinthe
workplace,jobenrichmentisatooltodevelopinganemployees’potential.Jobenrichmenthasits
rootsinFrederickHerzberg’stwo-factortheoryin1968,thenHackman&Oldhamin1976have
takentheconcepttostudybyfocusingjobcharacteristicmodeldevelopmenttojobenrichment,
thismodelhasfivedimensionsthatis;skillvariety,taskIdentity,tasksignificance,autonomyand
feedbackwhich these dimensions toward employees’ intrinsicmotivation . In particular, the
modelspecifiesthatenrichingcertainelementsof jobalterspeople’spsychologicalstates ina
Humsu097
1 นสตปรญญาเอกสาขาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกตสถาบนวจยพฤตกรรมศาสตรมหาวทยาลยศรนครนครนทรวโรฒ
E-mail:poyuwadi@hotmail.com.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 199กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
กลยทธการเพมคณคางานเพอการพฒนาพนกงานในทท�างาน
Job Enrichment Strategy for Developing Employees in The workplace
ยวดจนทะศร1
YuwadiChunthasiri1
บทคดยอ
บทความชนนเปนการมงศกษากลยทธการเพมคณคางานเพอการพฒนาพนกงานในททำางานโดย
หลกการเพมคณคางาน เปนเครองมอหนงในการพฒนาศกยภาพของพนกงานทมพนฐานสำาคญมาจาก
แนวคดทฤษฎสองปจจยของเฮอรซเบอรกในป1968(FrederickHerzberg)ตอมาในป1976แฮคแมน
และ โอลดแฮม (Hackman&Oldham) ไดนำามาศกษาตอมงเนนไปทคณลกษณะของงานซงเปนกรอบ
แนวคดพนฐานทสำาคญของการเพมคางาน ม 5 มตคอ เนนใหพนกงานมหลากหลายทกษะความเปน
เอกลกษณในงานลกษณะงานทมความสำาคญมอสระสามารถบรหารจดการงานนนดวยตนเองและการ
ไดรบขอมลปอน มตตาง ๆ เหลานนำามาซงแรงจงใจภายในของพนกงาน โดยเฉพาะอยางยงเปนองค
ประกอบทเกยวพนกบสภาวะทางจตในการเพมประสทธผลในงานสำาหรบการวางแผนสการปฏบตมกลยทธ
หลกทนำามาใชประกอบดวยการรวมงานการมอบหมายงานเปนลกษณะโครงการการสรางความเปนอสระ
ในการทำางานเปนทมการจดสรรปนสวนอำานาจและอำานาจในตำาแหนงการสรางพนกงานและการใหขอมล
ยอนกลบทางตรงและการจดการการมสวนรวมสวนขนตอนการเพมคณคาม3ขนตอนหลกคอสำารวจ
ระดบความพงพอใจและไมพงใจของพนกงานพจารณารปแบบการเพมคณคางานทนำามาใชและออกแบบ
โปรแกรมและสอสารใหพนกงานทราบ
ค�าส�าคญ: กลยทธ,การเพมคณคางาน
Abstract
Thisarticleaimedtoreviewingjobenrichmentstrategyfordevelopingemployeesinthe
workplace,jobenrichmentisatooltodevelopinganemployees’potential.Jobenrichmenthasits
rootsinFrederickHerzberg’stwo-factortheoryin1968,thenHackman&Oldhamin1976have
takentheconcepttostudybyfocusingjobcharacteristicmodeldevelopmenttojobenrichment,
thismodelhasfivedimensionsthatis;skillvariety,taskIdentity,tasksignificance,autonomyand
feedbackwhich these dimensions toward employees’ intrinsicmotivation . In particular, the
modelspecifiesthatenrichingcertainelementsof jobalterspeople’spsychologicalstates ina
Humsu097
mannerthatenhancestheirworkeffective.Forimplementation,ithassomekeystrategiestouse
forenrichingjobintheworkplaceincludingcombinetask,identifyproject,createautonomouswork
teams, redistribute power and authority, increase employee-directed feedback and implement
participativemanagement.Therearethreestepstodevelopingagoodjobenrichmentprogram
thatis;tofindouttheareaswhereemployeesaredissatisfiedwiththeircurrentworkassignment,
toconsiderwhichjobenrichmentoptionstheworkplacecanprovidetoeachemployeeandto
developandcommunicatetheprogramtoeachemployee.
Keywords: Strategy,JobEnrichment.
บทน�า
แนวคดการเพมคณคางานกลายเปนเครอง
มอขนพนฐานทสำาคญสำาหรบการจดการในการ
ปรบปรงแรงจงใจของพนกงานและการเจรญเตบโต
ขององคการซงเครองมอนนำามาใชเมอองคกรม
ความประสงคในการพฒนาศกยภาพของพนกงาน
โดยมเปาหมายเพอใหงานมความนาสนใจมความ
หายและทาทายยงขนเกดควบคไปกบความอสระ
ความรบผดชอบ และโอกาสความกาวหนาในงาน
(Hackman,R&Oldman,G,1980)การเพมคณคา
งานนำาไปสการสรางแรงจงใจใหกบพนกงานโดย
การเพมความรบผดชอบกบเพมทกษะในการ
ทำางานใหหลากหลาย ปจจบนสภาพแวดลอม
เปลยนแปลงอยางรวดเรว และระดบการแขงขน
เพมขน องคกรเรมตนปรบมมมองในการบรหาร
จดการ และการพฒนาพนกงานจากเดมทมองวา
เงนเปนปจจยแรงจงใจสำาคญ กลายเปนการเพม
คณคาในงานการสรางความยดหยนในตารางการ
ทำางานเปนสงทสำาคญยงกวา และชชดไปวางาน
อยางไรเปนงานดทสดในการสรางความภาคภมใจ
ในการทำางานใหกบพนกงาน(Bratton,J.,2007&
Hower,J.J.2008)ฉะนนอาจกลาวไดวาการเพม
คณคางานทำาใหพนกงานมความรสกชนชอบกบ
การไดทำางาน และการบรรลเปาหมายของงานใน
ตำาแหนงนนๆ ประกอบกบการมทกษะในงานอยาง
หลากหลาย นอกจากนกระบวนทำางานควรเปน
บงเหยนทสรางระบบดวยตวของมนเอง กลาวคอ
องคกรควรสรางความยดหยนในการทำางาน การ
บรหารอำานาจหนาทและความรบผดชอบและการ
เปดโอกาสในการแสดงออกถงความสามารถใหกบ
พนกงานเปนตน
ปจจบนหลายๆ องคกรพยามมองหาเครอง
มอในการพฒนาบคลากรทเหมาะสมกบการพฒนา
องคกรแตละแหงทงนเพอเพมผลตภาพ(Produc-
tivities)และผลการปฏบตงาน(Performances)ทง
ระดบบคคลระดบกลมและระดบองคกรซงทงสาม
ระดบมความเชอมโยงกนอยางเปนระบบ ดงนน
บทความชนนผเขยนมจดมงหมาย เพอเปนทาง
เลอกหนงสำาหรบนกทรพยากรมนษยไดนำาการเพม
คณคางานเปนเครองมอในการพฒนาบคลากรเพอ
ดงดดศกยภาพและสรางความพงพอใจในงานใหกบ
พนกงานบทความชนนจงนำาเสนอ2สวนหลกคอ
สวนท 1 แนวคดพนฐานของการเพมคณคางาน
และสวนท 2 การแปลงหลกคดสการปฏบต และ
ทายสดเปนการสรปและขอเสนอแนะ
สวนท 1 แนวคดพนฐานของการเพม
คณคางาน
แนวคดพนฐานเกยวกบการเพมคณคางาน
สวนน ผเขยนนำาเสนอประเดนหลกคอ 1) ความ
หมายและความสำาคญของการเพมคณคางานสวน
ความสำาคญจะหยบยกงานวจยมาแสดงใหเหนเปน
สำาคญวาการเพมคณภาพงานสมพนธกบปจจย
อน ๆ ในการบรหาร การจดการ และการพฒนา
200 ยวด จนทะศรกลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
บคลากรอยางไรและ2)ทฤษฎทอยเบองหลงการ
เพมคณคางาน
1. ความหมายและความส�าคญของการ
เพมคณคางาน
การเพมคางานเปนความพยายามในการสราง
แรงจงใหใหกบพนกงาน โดยเปดโอกาสใหพนกงาน
ใชความสามารถและสรางงานใหมความหมายความ
คดน ถ กพฒนาโดยแฮคแมน และโอลด แฮม
(Hackman & Oldman) การเพมคณคางานควร
ประกอบดวยหลกคดตอไปน1)ลำาดบของงานและ
ความทาทายของความยากของงาน2)หนวยของ
งานมความสมบรณนนคองานทคลายคลงนำาเขา
มารวมกนเพอใหงานมความหมายและ3)การ
ใหขอมลยอนกลบ การสนบสนน และการสอสาร
(Rothwell,W,J.,&KazanasH,C., 2004)การ
เพมคณคางาน(Jobenrichment)คอการออกแบบ
งานใหม (Redesigning jobs)ทสรางเสนทางการ
เปดโอกาสใหกบพนกงานมประสบการณความรบ
ผดชอบในงาน(Responsibility)การประสบความ
สำาเรจ(Achievement)ความกาวหนาในหนาทงาน
หรอความเตบโต (Growth) และการไดรบการ
ยอมรบในความสำาเรจ(Recognition)ซงการเพม
คณคางานเปนการเปลยนแปลงเชงคณภาพทเพม
ความอสระในงาน (Autonomy) การใหขอมลยอน
กลบ(Feedback)และความสำาคญในงาน(Signifi-
cance) (Hackman, R & Oldman, G, 1976)
นอกจากนการเพมคณคางานเปนการขยายงานใน
แนวดงหรอเชงลก(averticalexpansion)ซงแตก
ตางกบการขยายขอบเขตงาน(Jobenlargement)
เปนการเพมหนาทของพนกงานหรอปรมาณงานให
มากขนเพอลดความเบอหนายและเพมความสนใจ
ในการทำางานของพนกงานการขยายขอบเขตของ
งานนจะเพมจำานวนหนาทและความรบผดชอบใน
ระดบเดยวกนของพนกงาน (Raza, M,A., &
Navaz,M,M.,2011)ทงนหรออาจกลาวไดวาการ
เพมคณคางาน เปนการสนบสนนการเรยนร การ
พฒนาและสรางนวตกรรมใหพนกงานถอเปนการ
ชวยสงเสรมแรงจงใจ และชวยใหเพมการควบคม
ตนเอง (Self-control) การนบถอตนเอง (Self-re-
spect)การตระหนกในตน(Self–actualization)
ทงหมดเหลานสงผลสความสำาเรจในการปฏบตงาน
ของพนกงาน(Vroom,V.1985)
ผลการศกษาการเพมคณคางานทงในและ
ตางประเทศ เพอยนยนใหเหนถงความสำาคญดง
สาระทไดกลาวาไวขางตน สวนใหญศกษาใหเหน
ถงความสมพนธระหวางการเพมคางานและความ
พงพอใจในงานดงเชนLoher,B.,Noe,R.,Moeller,
N and Fitzgerald, M. (1985). ศกษาแบบการ
วเคราะหอภมานกบ28ตวอยางรายงานวาคณคา
งานมความสมพนธทางบวกกบความพงพอใจใน
งาน นอกจากนงานวจยเชงประจกษของ Hack-
man,R.&Oldman,G.(1980)ยนยนวาการเพม
คณคางานมความสมพนธทางบวกกบแรงจงใจ
Yang,S.&Lee,K.(2009)ศกษาเชอมโยงไปสการ
สรางพลงรวม(Empowerment)และการเพมคณคา
งานกบความตงใจในการเขาออกจากงาน(Turnover
intention)พบความสมพนธทางบวกระหวางการ
เพมคณคางานกบความพงพอใจในงาน Raza,
M.A.&Nawaz,M.M. (2011)ศกษาผลกระทบ
การเพมคณคางาน แรงจงใจในงาน และความ
ผกพนในงาน โดยศกษาในองคกรภาครฐของ
ประเทศปากสถาน พบวา การเพมคณคาในงาน
สามารถทำานายความพงพอใจในงานแรงจงใจและ
ความผกพนในองคกรนอกจากนพบวาผจดการ
คาดหวงวาหากพนกงานมระดบของความพงพอใจ
ในงานสงสงผลใหระดบความผกพนในองคกรสง
และระดบความพงพอใจในงานสงสงผลใหคณภาพ
ชวตดขนและลดความตงเครยด
กลาวโดยสรปจะเหนไดวางานวจยทเสนอ
ไวขางตนพยายามเชอมโยงความสมพนธพนฐาน
ระหวางการเพมคณคางานกบแรงจงใจในงานโดย
พยายามฉายภาพใหเหนถงความเชอมโยงสมพนธ
วาแรงจงใจทเกดขนยงนำาไปสความผกพนในงาน
ของพนกงาน ตลอดจนเกดการสรางพลงรวมใน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 201กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
องคกรและคณภาพชวตในงานของพนกงาน
อยางไรกดสาเหตของการเชอมโยงสมพนธระหวาง
การเพมคณคางานและแรงจงใจในงานเปนเชนไร
สามารถทำาความเขาใจในประเดนทกลาวถดไป
2. ทฤษฎทอยเบองหลงการเพมคณคา
งาน
การเพมคณคางานมรากฐานมาจากทฤษฎ
สองปจจยของเฮอรซเบอรก(FrederickHerzberg’s
two-factor theory) ซงเฮอรซเบอรกพยายามหา
คำาตอบกบคำาถามวา มนษยตองการอะไรจากการ
ทำางาน จงทำาการศกษาแบบเจาะลกเกยวกบการ
ทำางานของวศวกรและนกบญช โดยสำารวจจาก
เหตการณทเกดขนจากชวตการทำางานของบคคล
ในสองอาชพน เพอหาวาบคคลเหลานใหความ
สำาคญหรอคณคาตอสงใดมากทสดการศกษานได
รบการทดสอบซำากบกลมอนๆจนเกดความมนใจ
และพบวา เกดความแตกตางระหวางปจจยทเปน
สงดและไมดในการทำางาน และยงพบวา สงทตรง
ขามกบความพอใจ(Satisfaction)ไมใชความไมพง
พอใจ(Dissatisfaction)อยางทเคยเชอกนแทจรง
แลวเปนภาวะทปราศจากความพงพอใจมากกวา
(NoSatisfaction)(Herzberg,F.1968)
เฮอรซเบอรกแบงปจจยททำาใหเกดความพง
พอใจในงาน(Jobsatisfaction)หรอแรงจงใจและ
ปจจยททำาใหเกดความไมพงพอใจในงานแบงเปน
2มตดงน
มตท1ปจจยจงใจหรอปจจยทเปนแรงจงใจ
ภายใน(Motivatorfactor,Intrinsic)ซงคอนขางม
ความเปนนามธรรม ประกอบดวยการทำางานท
ทาทายความรความสามารถ (The challenge of
theworkitself)การไดรบการยอมรบในความสำาเรจ
(Recognition)การประสบความสำาเรจ(Achievement)
และความกาวหนาในหนาทการงานหรอความเจรญ
เตบโต (Advancement andGrowth) โดยทหาก
บคคลใดมระดบความพรอมดวยปจจย 5ประการ
ดงทงหมดนจะมแรงจงใจในการทำางานระดบสงและ
นำาไปสการปฏบตงานในระดบเยยม
มตท2ปจจยสขอนามยหรอปจจยทเปนแรง
จงใจภายนอก หรอหลกเลยงความไม พอใจ
(Hygiene factor, Extrinsic) ซงมลกษณะเปนรป
ธรรมไดแกสภาพการทำางาน(WorkingCondition)
นโยบายองคการ (Company Policies) การดแล
ของหวหนางาน (Supervision) ความสมพนธ
ระหวางเพอนรวมงาน (Co-workers) เงนเดอน
(Salary) สถานภาพและความมนคงในงาน (Job
Security)
กลาวโดยสรปทฤษฎน เฮอรซเบอรกชให
เหนความแตกตางของความพงพอใจและความไม
พงพอใจในงานวาสงทตรงขามกบความพงพอใจ
คอ การปราศจากภาวะททำาใหเกดความพงพอใจ
หาใชความไมพงพอใจดงนนจงทำาใหสองปจจยน
ไมมอทธพลตอกน โดยทปจจยจงใจ (Motivator
factor) เปนทมาของความพงพอใจในการปฏบต
งาน (Job Satisfaction) ขณะท ปจจยสขอนามย
(Hygienefactor)เปนทมาของความไมพงพอใจใน
งาน(JobDissatisfaction)ดวยสาเหตเชนนการท
องคกรพยายามตอบสนองดวยปจจยสขอนามยกบ
พนกงาน เปนเพยงการลดภาวะความไมพงพอใจ
เทานน ทำาไดมาเพยงความสงบทปราศจากแรง
จงใจและมไดนำาไปสความสำาเรจในการปฏบตงาน
หรอเพมพนประสทธภาพในการทำางานดงนนการ
จงใจพนกงานจงตองใหปจจยจงใจ
จากปจจยจงใจทกลาวไวขางตนของเฮอรซ
เบอรกสามารถทำาใหเกดขนได ดวยการเพมพน
ประสทธภาพการทำางาน และดวยการลดชองวาง
ในแนวดง(Verticaljobloading)โดยในทนผเขยน
จะนำาเสนอรายละเอยดเปนตารางสรปหลกการพอ
สงเขปไดดงน
202 ยวด จนทะศรกลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
หลกการ แรงจงใจ
1.ลดการควบคมแตสามารถตรวจสอบได -ความรบผดชอบและการประสบความสำาเรจสวน
บคคล
2.เพมความรบผดชอบในงานของแตละบคคล -ความรบผดชอบและการไดรบการยกยอง
3.มอบอำานาจเพมขนในงานททำา -ความรบผดชอบ ความสำาเรจ และการไดรบการ
ยอมรบ
4.การทำารายงานอยางสมำาเสมอสะทอนการปฏบต
งานเปนรายบคคล
-การเปนทยอมรบภายในองคกร
5.การทำางานใหมทไมเคยทำามากอน -การเตบโตและเรยนรสงใหม
6.มอบหมายงานเฉพาะดานใหทำาเพอใหเกดความ
เชยวชาญ
-ความรบผดชอบความกาวหนาและเตบโตในสาย
งาน
จากขางตน จะเหนวา แนวคดของเฮอรซ
เบอรกสามารถนำามาประยกตกบการพฒนางานให
มความหมายนาสนใจ และมความทาทายยงขน
ควบคกบการเพมความอสระและความรบผดชอบ
และโอกาสเตบโตในหนาทงานดงทไดกลาวไวแลว
วา การเพมคณคางานไดพฒนาจากทฤษฎสอง
ปจจยของเฮอรซเบอรกโดยทแฮคแมนและโอ
ลดแฮม(Hackman&Oldman)ไดขยายแนวความ
คดตอโดยการพจารณาถงลกษณะงาน(JobChar-
acteristics) วามสวนตอการสรางแรงจงใจ และ
พฒนารปแบบแนวคดการเพมคณคางาน (Job
EnrichmentModel) ซงเหนวาผบรหารสามารถ
เปลยนคณลกษณะของงาน เพอสรางแรงจงใจใน
งานแกพนกงานไดฉะนนลำาดบตอไปผเขยนนำา
เสนอหลกคดการเพมคณคางานตามแนวคดของ
แฮคแมนและโอลดแฮมดงตอไป
Hackman, R. &Oldman, G. (1980) ม
ความเหนวาการสรางแรงจงใจภายในสามารถกอ
ใหเกดขนได ซงการเพมคณคางานเปนเครองใน
การพฒนาศกยภาพของพนกงานพนฐานสำาคญมา
จากแนวคดเกยวกบความพงพอใจในงาน โดยมง
เนนไปทโมเดลคณลกษณะของงาน(JobCharac-
teristicsModel)ถอเปนกรอบแนวคดพนฐานทสำา
คญของการเพมคณคางานดงนนแนวคดเครองมอ
การพฒนาบคลากรดวยการเพมคณคางานถอเปน
กจกรรมดานการบรหารการจดการและการพฒนา
ทรพยากรมนษยโดยเนนการออกแบบลกษณะงาน
ทแตกตางจากหลกคดเดมๆ ดงเคยปฏบตมาโดย
แบบจำาลองนมพนฐานมาจากการพจารณาสภาวะ
ทางจตวทยา(PsychologicalStates)3ประการท
สำาคญซงมผลตอแรงจงใจในการทำางาน(ภาพท1
โมเดลคณลกษณะงานของแรงจงใจในการทำางาน)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 203กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
ภาพประกอบ1 แสดงโมเดลคณลกษณะงานของแรงจงใจในการทำางานJobCharacteristicsModelof
WorkMotivation)แหลงทมา:Workre-designs(Hackman,J.R.,&Oldham,G.R.,1980).
จากภาพขางตนแสดงใหเหนวา การสราง
แรงจงใจภายใน สามารถกอใหเกดขนได ภายใต
เงอนไข3ประการหรอทเรยกวาภาวะสำาคญทาง
จต(CriticalPsychologicalState)คอ
1. ตระหนกในความสำาคญของงานททำา
(Experiencedmeaningfulness)กลาวคอบคคลจะ
รบรวางานมความสำาคญและมประโยชนจากคณคา
ของระบบทพนกงานรบรในทนผเขยนจะยกตวอยาง
เชน พนกงานทปฏบตงานในฝายบรรจสนคา โดย
ทวไปเราอาจมองวาเปนงานทเลกนอยไมจำาเปนตอง
เสรมแรงในการทำางานและไมตองใหขอมลยอนกลบ
ดงนน พนกงานเหลานยงคงรสกกบงานเหมอนกบ
เคยปฏบตเปนประจำาในทก ๆ วน ในทางตรงขาม
หากองคกรหรอหวหนาอธบายใหพนกงานเหลาน
เหนวางานทปฏบตสำาคญอยางไรจะมแนวโนมวา
ทำาใหผปฏบตงานมความพงพอใจมากขนและมแนว
โนมวาจะมความมงมนในงานเพมขน
2. การไดมโอกาสรบผดชอบ(Experienced
responsibility) กลาวคอ บคคลจะมความเชอวา
ผลลพธ(Outcomes)มาจากความพยายามทำาให
204 ยวด จนทะศรกลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
พนกงานรสกวาตนเปนสวนหนงของผลงานหรอ
เปนผสรางสรรคความสำาเรจและรบผดชอบตองาน
ทมคณภาพ
3. การไดทราบถงคณคาของผลงานททำา
(KnowledgeofResults)กลาวคอบคคลสามารถ
ตดสนใจอยบนพนฐานวาผลการปฏบตงานของ
ตนเองมความยตธรรมเพยงใดสงนนเปนสงแสดง
วามความพงพอใจหรอไมพงพอใจ
ลกษณะเฉพาะของงาน (Core Job
Dimensions)ประกอบดวย5มตคอ
1. ความหลากหลายของทกษะ(SkillVariety)
หมายความวาเปนระดบทงานมความประสงคให
พนกงานไดแสดงพฤตกรรมการทำางานใหมความ
ทาทายกบทกษะและความสามารถนนหมายความ
วาหากพนกงานไดทำางานทมทกษะมากเพยงใดจะ
ทำาใหงานนนมคณคาและมความหมายเพมขน ใน
ทนผ เขยนมองวา การสบเปลยนหมนเวยนงาน
(Job Rotation) เปนเสนทางหนงในการพฒนา
บคลากรทใชกบองคการทางธรกจเพอใหพนกงาน
มทกษะหลากหลาย และชวยปองกนความเบอ
หนายในงานไดเชนกน โดยกอนมการสบเปลยน
หมนเวยนงาน พนกงานตองเขารบการฝกอบรม
หลายๆ ทกษะงานทจะไปรบผดชอบงานใหมและ
ตนทนในการพฒนาควรมความสมดลโดยการเพม
ขนของผลตภาพ(Productivities)นอกจากนการ
สบเปลยนหมนเวยนงานนอกจากทำาใหพนกงานม
ทกษะหลากหลายแลวยงเปนการเปดโอกาสให
พนกงานทราบวางานแตละงานในองคกรมความ
แตกต างกนอย างไร และจะทำาอย างไรให
ทก ๆ งานมความสอดคลองกนองคกร อยางไร
กตาม แมผเขยนมองวา การสบเปลยนหมนเวยน
งานเปนเสนทางหนงในการเพมคณคางาน แตม
เชนเดยวกนทพนกงานสวนหนงไมตองการเรยนร
งานใหม และทไมตองการเขารบการฝกอบรม ดง
นนหากวาจะนำาการสบเปลยนหมนเวยนเปนเครอง
มอหนงในการพฒนาทกษะหลากหลายใหกบ
พนกงาน องคกรควรเชอมโยงกบเสนทางความ
กาวหนาในอาชพ(CareerPath)เพอนำาไปสการ
วางแผนการพฒนาบคลากรและแผนสบทอด
ตำาแหนงรวมดวย(SuccessionPlanning)เหลาน
จะทำาใหการวางแผนเชอมโยงกนทงระบบ
2. ความเปนเอกลกษณของงาน (Task
Identity)กลาวคอเปนระดบทงานมความประสงค
ใหพนกงานทำางานเสรจสมบรณในภาพรวมของชน
งานนนๆหรออาจจะพดสนๆวาการไดทำางาน
ทงชนอยางเตมเมดเตมหนวยโดยทำาตงแตเรมตน
จนกระทงสนสดกระบวนการสดทายจนออกมาเปน
ผลลพธ(OutComes)
3. ความสำาคญของงาน(TaskSignificance)
คอ เปนระดบทงานสงผลกระทบอยางยงและ
สามารถรบรไดตอวถชวตของพนกงานและองคกร
หรอสสภาพแวดลอมภายนอก เปนการสะทอนให
เหนวางานมความสำาคญ และมคณคาซงตวงาน
ทำาใหเกดแรงจงใจในการทำางานมากขน ชวยให
พนกงานเหนความสำาคญของตนเอง
กลาวโดยสรปทง3มตเหลานเปนการสราง
ความตระหนกในคณคาหรอความสำาคญของงานท
ทำาใหเหนวางานมความหมายถางานทง3มตนสง
ทงหมดจะทำาใหพนกงานรสกชอบงานททำาและเตม
ไปดวยความหมายอยางมากแตถางานหนงงานใด
ตำาในบางมตกจะทำาใหความหมายของงานในมต
อนๆลดลงดวยแตแมวา 2มตตำาพนกงานกจะ
พยายามหาความหมายของงานถามตท3สงอยาง
เพยงพอ
4. ความเปนอสระของงาน(Autonomy)คอ
เปนระดบทงานใหเสรภาพกบพนกงาน(Freedom)
มความเปนอสระ (Independence) การกำาหนด
ทศทางตารางการทำางาน(SchedulingWork)และ
ใหอำานาจในการตดสนใจทมตองานนน ๆ สวนน
หากพนกงานมความเปนอสระ (Autonomy)ในงา
นสงจะทำาใหพนกงานรบผดชอบตอความสำาเรจ
หรอความลมเหลวและในการทำางานความรสกของ
พนกงานจะพงพงอยกบความสามารถของตนเอง
มากวากฎระเบยบหรอหวนางาน
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 205กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
5. การใหขอมลปอนกลบผลการปฏบตงาน
(Feedback)คอเปนระดบททำาใหพนกงานสามารถ
ทำ างานได ล ล วง โดยการให ข อมล เ กยว กบ
ประสทธผลของพนกงานคนนนๆ ซงการใหขอมล
ยอนกลบแกพนกงานเปนสงทมความสำาคญอยาง
ยงเมอการใหขอมลนนมาจากตวงาน(Workitself)
สวนท2การแปลงหลกคดสการปฏบต
1. กลยทธ การ เพ มคณค างานใน
องคการ(Campion,M.A.&Thayer,P.W.1987;
Parker,S.K.,Wall,T.D.&Cordery,J.L.2001)
1.1 การรวมงาน (Combine Tasks)
กลาวคอ รวมกจกรรมของงานทคลายคลงกนเขา
ดวยกน ซงจะทำาใหการมอบหมายงานมความ
ทาทายและมความซบซอนยงขน ลกษณะเชนนม
ความสำาคญอยางยงในการเพมความเปนเอกลกษณ
ของงาน(TaskIdentity)เนองจากผปฏบตงานเหน
งานตงแตเรมตนจนถงสนสด พนกงานมความ
จำาเปนตองใชทกษะหลากหลายซงทำาใหงานนนม
ความหมายและมความสำาคญสำาหรบพวกเขา
ยกตวอยางเชนการทำางานของแรงงานในกระบวนการ
ผลตสวนใหญแรงงงานแตละแผนกทำาหนาทแยก
จากกน แตมโรงงานผลตและประกอบรถยนตบาง
แหงเปลยนวธการทำางานใหพนกงานทำางานเปนก
ลม เพอประกอบรถยนตตงแตเรมตนจนกระทง
สำาเรจทงคน
1.2 การมอบหมายงานเปนลกษณะ
โครงการ(IdentifyProject)คอเนนไปทการทำางาน
เปนหนวยงานหรอเปนกลม(WorkUnits)โดยการ
จดแยกประเภทของหนางานหรอสายงานตาม
หนาท(FunctionalLines)และรปแบบของโครงการ
แตละหนวยงานยกตวอยางเชนองคกรมอบหมาย
โครงการใหกล มงานใดกลมงานหนงรบผดชอบ
โครงการรวมกบหวหนาในโครงการซงในการมอบ
โครงการสามารถใหตามความเชยวชาญของหนวย
งานนนๆ และควรใหพนกงานเหลานนไดเพมความ
เปนอสระในงานความเปนเอกลกษณของงานและ
การใหขอมลยอนกลบ
1.3 การสรางความเปนอสระในการ
ทำางานเปนทม (Create Autonomous Work
Teams)กลยทธนเปนการเพมคณคางานระดบกลม
เบองตนกำาหนดเปาหมายระดบทมตองทำาใหทมม
อสระตอการตดสนใจในงานทรบมอบหมายตาราง
การทำางานการพกผอนและเกณฑการประเมนผล
และนอกจากนอาจใหทมมสทธในการเลอกสมาชก
ของทมซงวธการนมความสำาคญในการสรางภาวะ
ความเปนผนำาและทกษะในการจดการ
1.4การจดสรรป นส วนอำานาจและ
อำานาจในตำาแหนง (Redistribute Power and
Authority) กลาวคอ การลดอำานาจการควบคมใน
การทำางานของพนกงานมความสมพนธกบการ
ตดสนใจหวงานควรมอบอำานาจความรบผดชอบ
ในหนาท (Responsibility) ความเปนอสระในงาน
ของสมาชกหลกความรบผดชอบ(Accountability)
เหลานจะทำาใหความเปนเอกลกษณในงานเพมขน
1.5 การสร างพนกงาน (Increase
Employee) และการใหขอมลยอนกลบทางตรง
(Directed Feedback) นนหมายความวา องคกร
ควรแนใจวาพนกงานรเกยวกบผลการปฏบตงานวา
ปฏบตงานดมากนอยเพยงใดและดวยสาเหตอะไร
หรอสาเหตอะไรททำาให ผลการปฏบ ตไม ได
มาตรฐานหลกการหนงคอใหขอมลยอนกลบในการ
ประเมนผลการปฏบตงานของแตละรอบ หรออาจ
จะใชระบบพเลยงสำาหรบพนกงานใหมในการให
ขอมลยอนกลบเกยวกบผลการปฏบตงาน
1.6 การจดการการมสวนรวม(Implement
ParticipativeManagement)กลาวคอเปดโอกาส
ใหสมาชกของทมมสวนรวมในการตดสนใจและ
เขาไปเกยวของในการวางแผนกลยทธลกษณะเชน
นเปนแนวทางทดแนวทางหนงในการสอสารไปยง
สมาชกของทม เพอใหสมาชกไดจดลำาดบความ
สำาคญในการปฏบตงานทสอดคลองไปกบทศทาง
ขององคการ
206 ยวด จนทะศรกลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
2. ขนตอนของการเพมคณค างาน
(Smith,T.2015)
ขนท 1 องคกรควรคนหาวา พนกงานคน
ไหนบางทมความพงพอใจลดลงหรอแทบจะไมพง
พอใจกบงานทไดรบมอบหมายและนเปนจดเลกๆ
ทนำาไปสการเพมคณคางานและการเปลยนสภาพ
แวดลอมในงานหลงจากนนสำารวจความแรงจงใจ
ในงานและความตองการเพอพจารณาวาพนกงาน
เหลานนมความตองอะไรและอยางไร โดยการใช
ขอมลทไดมาจากการสำารวจในสรางรปแบบของการ
เพมคณคางานใหเหมาะสม(EnrichmentOption)
ขนท2พจารณารปแบบการเพมคณคางาน
ทจะนำาไปใชองคกรไมมความจำาเปนตองออกแบบ
งานใหมอยางรวดเรวเกยวกบกระบวนการทำางาน
เสนทางหนงในการออกแบบการเพมคณคางาน
ตองมความเขมงวดใหเกดความสมดลความ
ตองการทปฏบตได(Operationalneed)กบความ
พงพอใจในงาน ถาการเปลยนแปลงนมนยสำาคญ
เปนความตองการทแทจรงกนำาไปสโปรแกรมการ
สรางการเพมคณคาในงาน
ขนตอนท3ออกแบบและสอสารโปรแกรม
ไปยงใหผมสวนเกยวของทราบ ถาองคกรกำาลง
ทำาการเปลยนแปลงอยางมนยสำาคญควรตองแจงให
ผเกยวของทราบ วาอะไรทองคการกำาลงทำาและ
ทำาไมตองทำา สงหนงทสำาคญทพงระลกคอ ควรม
การกำากบและการประเมนประสทธผลของโปรแกรม
ทเลอกและนำาไปใช เพอเปนขอมลในการปรบปรง
อยางตอเนองใหสอดคลองตอไป
สรปและขอเสนอแนะ
สรป
การเพมคณคางานเปนเครองมอหนงในการ
พฒนาศกยภาพของพนกงานทมพนฐานสำาคญมา
จากแนวคดทฤษฎสองปจจยของ Frederick
HerzbergตอมาHackmanและOldhamไดนำามา
ศกษาตอ มงเนนไปทคณลกษณะของงาน (Job
CharacteristicsModel) ซงเปนกรอบแนวคดพน
ฐานทสำาคญของการเพมคางาน (Job Enrichment)
ดงนนแนวคดเครองมอการพฒนาบคลากรทนำามา
เสนอในบทความนจงเปนกจกรรมดานการบรหาร
จดการ และการพฒนาทรพยากรมนษยทเนนการ
ออกแบบลกษณะงานทแตกตางจากเดมทเคย
ปฏบตกนมากอหนานโดยเนนใหพนกงานมหลาก
หลายทกษะ (Skil l Variety) เกดความเปน
เอกลกษณในงาน(TaskIdentity)เปนลกษณะงาน
ทมความสำาคญ (Task Significance) มอสระ
สามารถบรหารจดการงานนนดวยตนเอง(Autonomy)
และการไดรบขอมลปอน (Feedback) ซงปจจย
ตาง ๆ เหลานนำามาซงแรงจงใจภายในทเกดจาก
เนองานเปนสำาคญสำาหรบการวางแผนสการปฏบต
นนหากองคการใดมความประสงคทจะนำาไปใชควร
มการคนหาหรอสำารวจความพงพอใจในงานของ
พนกงานวาอยในระดบไหนและเปนอยางไร หลง
จากนนองคการนำาขอมลเหลานมาพจารณาให
สอดคลองกบสภาพขององคการและความสามารถ
ในการนำาไปปฏบตได เพอนำาไปสการออกแบบ
โปรแกรมการเพมคณคาในงานใหมความเหมาะทง
ในเชงของเนองาน การะบวน และวธการในการ
ทำางานตอไป
ขอเสนอแนะ
1. การเพมคณคางานอยภายใตสมมตฐาน
ทวาพนกงานมความรความสามารถทนำาไปสการ
ตดสนใจในงานและมเจตคตทถกตองตองานซงใน
ความเปนจรงแลวอาจจะไมเปนเชนนกได ดงนน
องคการ จงควรมความเขาใจความเปนปจเจกชน
ของพนกงานรวมดวยsหากวาพนกงานคนไหนม
ความพรอมควรไดรบการพฒนากอนโดยใชหลกคด
การเพมคณคางาน โดยเฉพาะอยางยงใชกบ
พนกงานทเปนคนเกง หรอกลมคนทมศกยภาพ
(Talent Person) ควรไดรบการพฒนากอนเปน
อนดบแรก
2. ผจดการอาจจะเกดความรสกวาอำานาจ
ถกลดทอนโดยนำาอำานาจทมอยไปใหกบผใตบงคบ
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม 207กลยทธการเพมคณคางาน เพอการพฒนาพนกงานในททำางาน
Humsu097
ปท 35 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม พ.ศ.2559
บญชา ซงลกษณะเชนนอาจนำาไปสปญหาทอยใน
ลกษณะทเรยกวาEgoProblemนนคอยงคงยด
ตนเองเปนศนยกลางมความเหนดวยตอความคด
ของผอนนอยหรออาจจะแทบไมมเลย หากเกด
เหตการณเชนนจะสงผลใหพนกงานมความอยาก
รวมคดรวมทำากบองคกรนอย และจะกลายเปนไม
เปดโอกาสใหพนกงานไดปรบปรงกระบวนการ
ตดสนไดอยางเพยงพอและแทจรง ทายสดแลว
การนำาหลกคดการเพมคณภาพงานไมประสบความ
สำาเรจ
เอกสารอางอง
Bratton,J.(2007).“Work and Organizational Behavior”.NewYork:PaulGraveMacMillan.
Campion,M.A. & Thayer, P.W. (1987). Job design: Approaches, outcomes, and trade-offs.
Organizational Dynamics, 15(3),66-80.
Hackman,J.R.,&Oldham,G.R.,(1976).Motivation through the design of work.Testofatheo-
ry,organisationalbehaviourandhumanperformance.16,250-279.
Hackman,J.R.,&Oldham,G.R.,(1980).Work redesign.Reading,M.A:AddisonWesley
Herzberg,F.(1968).One more time: how do you motivate employees.HarvardBusinessReview,
46,53-62.
Hower.J.J(2008)Developing Your Human Resources:AnOperationalApproach.
Loher,B;Noe,R;Moeller,N;andFitzgerald,M.(1985).Ameta-analysisoftherelationofjob
characteristicstojobsatisfaction.Journal of Applied Psychology,70.280-289
Parker,S.K.,Wall,T.D.&Cordery,J.L.(2001).Futureworkdesignresearchandpractice:Towards
anelaboratedmodelofworkdesign.Journal of Occupational and Organizational Psychol-
ogy, 74, 413-440.
Raza,M.A.,&Nawaz,M.M.,(2011).ImpactofEnrichmentonemployeesjobsatisfaction.
European Journal of Social Sciences23(2)220-226.
Rothwell,W.J.&KazanasH.C.(2004).The Strategic Development of Talent.HumanResource
DevelopmentPress,Massachusetts.
Smith,T.(2015).Job enrichment done right.RetrievedJune5,2015,fromhttp://www.payscale.
com/compensation-today/2015/03/job-enrichment-done-right
Vroom.V.(1985).WorkandMotivation.PsychologicalBulletin.
Yang,S.&Lee,K.(2009).Linking empowerment and job enrichment to turnover intention; the
influence of Job Satisfaction. InternationalReviewofPublicAdministration,14(2):13-23.
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
หลกเกณฑและค�าแนะน�าส�าหรบผนพนธบทความหรอบทความวจย
(InstructionsfortheAuthors)
วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยมหาสารคามมนโยบายในการสงเสรมเผย
แพรผลงานวชาการและงานวจยทมคณคาตอการพฒนาองคความรทางวชาการ และเปนสอกลางแลก
เปลยนความคดเหนเชงวชาการโดยครอบคลมวทยาการดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตรการศกษา
ศลปกรรมดนตรสถาปตยกรรมภาษาวรรณกรรมกำาหนดการตพมพปละ6ฉบบออกราย2เดอนคอ
เลม1มกราคม–กมภาพนธ/เลม2มนาคม–เมษายน/เลม3พฤษภาคม–มถนายน/เลม4กรกฎาคม
–สงหาคม/เลม5กนยายน–ตลาคมและเลม6พฤศจกายน–ธนวาคมโดยรปแบบผลงานทวารสาร
จะรบพจารณาม3ประเภทคอบทความทวไปบทความวจยและบทวจารณหนงสอบทความวชาการ
และบทความวจยทจะนำามาตพมพในวารสารมหาวทยาลยมหาสารคามนจะตองไดรบการตรวจสอบทาง
วชาการ(Peerreview)ซงปกตจะมDoubleBlind(ผพจารณา2คน)หรอTripleBlind(ผพจารณา3คน)
ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลยเพอใหวารสารมคณภาพในระดบมาตรฐานสากลและนำาไปอางองได
ผลงานทสงมาตพมพ จะตองมสาระ งานทบทวนความรเดมและเสนอความรใหมททนสมยรวมทงขอคด
เหนทเกดประโยชนตอผอาน ผลงานไมเคยถกนำาไปตพมพเผยแพรในวารสารอนใดมากอนและไมไดอย
ในระหวางการพจารณาลงวารสารใดๆการเตรยมตนฉบบทจะมาลงตพมพควรปฏบตตามคำาแนะนำาดงน
การเตรยมตนฉบบส�าหรบบทความและบทความวจย
1. ภาษาเปนภาษาไทยหรอองกฤษกไดถาเปนภาษาไทยใหยดหลกการใชคำาศพทหรอการ
เขยนทบศพทใหยดหลกของราชบณฑตยสถานพยายามหลกเลยงการใชภาษาองกฤษในขอความยกเวน
กรณจำาเปนศพทภาษาองกฤษทปนไทยใหใชตวเลกทงหมดยกเวนชอเฉพาะซงตองขนตนดวยตวอกษร
ใหญถาเปนภาษาองกฤษควรใหผเชยวชาญในภาษาองกฤษตรวจสอบความถกตองกอนทจะสงตนฉบบ
2. ขนาดของตนฉบบพมพหนาเดยวบนกระดาษสนขนาดเอ4(216x279มม.)ควรเวน
ระยะหางจากขอบกระดาษดานบนและซายมออยางนอย40มม.(1.5นว)ดานลางและขวามออยางนอย
25มม.(1นว)พมพดวยโปรแกรมไมโครซอฟทเวรดดวยรปแบบอกษรbrowalliaNew
3. จ�านวนหนาบทความและบทความวจยไมควรเกน12หนา
4. การสงผลงานonlineสามารถเขาไปดรายละเอยดทwww.journal.msu.ac.th
การเรยงล�าดบเนอหา
1. บทความวจย
1.1 ชอเรอง(title)ควรสนกะทดรดและสอเปาหมายหลกของการศกษาวจยไมใชคำายอ
ความยาวไมควรเกน100ตวอกษรชอเรองตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยใหนำาชอเรองภาษา
ไทยขนกอน
1.2 ชอผนพนธและทอย ใหมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ และระบตำาแหนงทาง
วชาการหนวยงานหรอสถาบนทอยและE-mailของผนพนธเพอใชตดตอเกยวกบตนฉบบและบทความ
ทตพมพแลว
1.3 บทคดยอ(abstract)ใหมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษเปนเนอความยอทอานแลว
เขาใจงายโดยเรยงลำาดบความสำาคญของเนอหาเชนวตถประสงควธการศกษาผลงานและการวจารณ
อยางตอเนองกนไมควรเกน250คำาหรอ15บรรทดไมควรมคำายอใหบทคดยอภาษาไทยขนกอนภาษา
องกฤษ
1.4 ค�าส�าคญหรอค�าหลก (keywords) ใหระบทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ใสไว
ทายบทคดยอของแตละภาษา
1.5 บทน�า(introduction)เปนสวนของเนอหาทบอกความเปนมาและเหตผลนำาไปสการ
ศกษาวจยใหขอมลทางวชาการพรอมทงจดมงหมายทเกยวของอยางคราวๆและมวตถประสงคของการ
ศกษาและการวจยนนดวย
1.6 วธการศกษา ใหระบรายละเอยดวสด อปกรณ สงทนำามาศกษา จำานวนลกษณะ
เฉพาะของตวอยางทศกษาตลอดจนเครองมอและอปกรณตางๆทใชในการศกษา อธบายวธการศกษา
หรอแผนการทดลองทางสถตการสมตวอยางวธการเกบขอมลและวธการวเคราะหขอมล
1.7 ผลการศกษา(results)แจงผลทพบตามลำาดบหวขอของการศกษาวจยอยางชดเจน
ไดใจความถาผลไมซบซอนไมมตวเลขมากควรใชคำาบรรยายแตถามตวเลขมากตวแปรมากควรใชตาราง
แผนภมแทน ไมควรมเกน 5 ตารางหรอแผนภม ควรแปรความหมายและวเคราะหผลทคนพบ และสรป
เปรยบเทยบกบสมมตฐานทตงไว
1.8 วจารณและสรปผล(discussionandconclusion)ชแจงวาผลการศกษาตรงกบ
วตถประสงคของการวจยหรอแตกตางไปจากผลงานทมผรายงานไวกอนหรอไมอยางไรเหตผลใดจงเปน
เชนนนและมพนฐานอางองทเชอถอไดและใหจบดวยขอเสนอแนะทจะนำาผลการวจยไปใชประโยชนหรอ
ทงประเดนคำาถามการวจยซงเปนแนวทางสำาหรบการวจยตอไป
1.9 ตารางรปรปภาพและแผนภมควรคดเลอกเฉพาะทจำาเปนและตองมคำาอธบาย
สนๆแตสอความหมาย ไดสาระครบถวน ในกรณทเปนตารางคำาอธบายตองอยดานบน ในกรณทเปน
รปภาพหรอแผนภมคำาอธบายอยดานลาง
1.10 กตตกรรมประกาศระบสนๆวาไดรบการสนบสนนทนวจยและความชวยเหลอจาก
องคกรใดหรอใครบาง
1.11 เอกสารอางอง ( references) สำาหรบการพมพเอกสารอางอง ทงเอกสารอางองท
เปนภาษาไทยและภาษาองกฤษโดยมหลกการทวไปคอเอกสารอางองตองเปนทถกตพมพและไดรบการ
ยอมรบทางวชาการ ไมควรเปนบทคดยอ และไมใชการตดตอสอสารระหวางบคคลถายงไมไดถกตพมพ
ตองระบวารอการตพมพ(inpress)
2. บทความทวไป
2.1 ชอเรอง
2.2 ผแตง
2.3 บทคดยอ
2.4 คำาสำาคญ
2.5 บทนำา
2.6 เนอหา
2.7 บทสรป
2.8 เอกสารอางอง
3. บทวจารณหนงสอ
3.1 ขอมลทางบรรณานกรม
3.2 ชอผวจารณ
3.3 บทวจารณ
เอกสารอางอง
ใชรปแบบการอางอง(APAStyle)
การเขยนเอกสารอางอง
ก. กรณทเปนรายงานวจยมรปแบบและการเรยงลำาดบดงน:ชอผเขยน(ในกรณภาษาไทย
ใชชอและนามสกลและในกรณภาษาองกฤษใชนามสกลและชอ).ปทพมพ.ชอเรอง.ชอยอของวารสาร.
เลมทพมพฉบบทพมพ:เลขหนาแรกถงหนาสดทายของเรอง.ในกรณทมผเขยนมากกวา6คนใหใสราย
ชอผเขยนทง6คนแรกแลวตามดวยคำาวา“และคณะ”หรอ“etal”
ตวอยาง
อมรรตนจงสวสตงสกล,ลดดาเหมาะสวรรณ.(2002).Evidencedbasedmaillardreeaction:focus-
ingonparenteralnutrition.วารสารโภชนบำาบด. 13(1):3-11
VegaKJ,PinaI,KrevakyB.(1996).Hearttransplantationisassociatediswithanincreaserisk
forpancreatobiliarydiseases. Ann Intern Med.124(11):980-3
ข. กรณทเปนหนงสอมรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางองทเปนรายงานวจย
(ในขอก.)ยกเวนใชชอหนงสอเมองทพมพ:สำานกพมพแทนชอยอวารสาร
ตวอยาง
วญญมตรานนท.(2538).พยาธกายวภาค.กรงเทพ:โอเอสพรนตงเฮาส.629-78.
RingsvenMK,BondD.(1996).Gerontology and leadership skills for nureses.2nded.Albany(NY)
:DelmarPublishers.100-25.
ค. กรณทเปนรายงานการประชมและสมมนามรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปท
พมพ.ชอเอกสารรวมเรองทไดจากรายงานการประชม.วนเดอนปทจด:สถานทจด:สำานกพมพหรอผ
จดพมพ.เลขหนา.
ตวอยาง
ณฐนนทสนชยพานช,วราภรณจรรยาประเสรฐ,ยพนรงเวชวฒวทยา,มนตชลนตพน,สาธตพทธ
พพฒนขจร.(2542).เภสชกรพฒนาเพอการพงพาตนเอง.รายงานการประชมวชาการเภสชกรรม
ประจำาป 2542 ของเภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย;24-26มนาคม2542.กรงเทพมหานคร
:เภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทย.89-105.
KimmuraJ.ShibasakiH,editors.(1996). Proceeding of 10yh International Congress of EMG and/
Clinical Neurophysilogy;15-16Oct1995;KyotoJapan.Amsterdam:
Eelsevier.80-90.
ง. กรณเปนวทยานพนธมรปแบบการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ.ชอวทยานพนธ.
สถาบนทพมพ:ชอสถาบนการศกษา
ตวอยาง
อมพร ณรงคสนต.(2541).การใชยาเจนตามยซนวนละครงเปรยบเทยบกบวนละสองครงในทารกแรก
เกดไทย.(วทยานพนธปรญญาเภสชศาสตรมหาบณฑต).กรงเทพมหานคร:บณฑตวทยาลย
จฬาลงกรณมหาวทยาลย.
KaplanSJ.(1995).Post-hospital home health care: the elderly ,s access and uutilization [disser-
tayion].St.Louis(MO):WashingtonUniv.
ตวอยาง
จ. กรณทเปนบทความในหนงสอพมพ มรปแบบและการเรยงลำาดบเหมอนเอกสารอางอง
ทเปนรายงานวจย(ในขอ11.1.1.ก)
ตวอยาง
LeeG.(1996).Hospitalzationtiedtoozonepollution:studyestimtes50,000admissionsannually.
The Washington Post Jun21.5.
ฉ. กรณทเปนหนงสออเลกทรอนกส มรปแบบและการเรยงลำาดบคอชอผแตง.ปทพมพ
ชอเรอง.ชอวารสาร(ปเดอนวนทอางองถง)เลมท(ฉบบท):ไดมาจากชอwebsite
ตวอยาง
MorseSS.(1995).Factorsintheemergenceofinfactiousdisease. Emerg Infect Dis [cited1996
Jun5];1(1):Availablefrom:URL//www.Cdc.gov/ncidod/Eid.htm
พมพท : หจก.โรงพมพคลงนานาวทยา โทร.043-328589-91 แฟกซ 043-328592
ใบสมครสมาชกวารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร
มหาวทยาลยมหาสารคาม
โปรดกรอกรายละเอยดในใบสมครดงตอไปน
วนท............เดอน........................พ.ศ………………
ชอ–นามสกล………………………………………………………………….………………..…
ทอยบานเลขท........หมท........ถนน.............................แขวง/ตำาบล.....……อำาเภอ.…….…..….
จงหวด………………......………รหสไปรษณย……………..……โทรศพท..............................
โทรสาร…………………...………………E–mail…….…………..………………….......……
หนวยงาน………………….....…………สถานททำางาน…………………...…………….………
ถนน……………………..…......แขวง/ตำาบล.………...…………อำาเภอ....................................
จงหวด…………….…รหสไปรษณย………โทรศพท...............................โทรสาร……………..…
มประสงคใหออกใบเสรจในนาม(โปรดระบ)................................................................................
สมครเปนสมาชกรายป6ฉบบคาสมาชก240บาท
สมครเปนสมาชกสองป12ฉบบคาสมาชก480บาท
ทานสามารถสงจายธนาณตหรอตวแลกเงนสงจายปณ.ทาขอนยาง00033ในนาม:
นางฉววรรณอรรคะเศรษฐงงานวารสารกองสงเสรมการวจยและบรการวชาการ
มหาวทยาลยมหาสารคามตำาบลขามเรยงอำาเภอกนทรวชยจงหวดมหาสารคาม44150