π
•
•
•
•
1 C. J. Keyser
•
•
•
•
•
mathemata
,
2 mathematics 3 Alexander Pope
,
.
////
,
,
4. Ishango 5. Lake Edward
6. Herodotus 7. Ionians 8. quipus 9. Incas10 Cuzco
,
• • • •• • •• ••
• • • •• • •• ••
• • • •• • •• ••
• • • •• • •• ••
• •• •• • •
,
11. From Stories from Herodotus by B. Wilson and D. Miller. Reproduced by permission of Oxford University Press.
,, ,,
∩
Narmer King 13. Menes 14. Palette 15. Hierakonopolis 16. J. E. Quibell 17. Gize
, ,
,,, ,, ,
,,,,,,
|||
|||
18 Rhind Papyrus
.
ριασκβτλγυμδφνεχξ
ψοζωπη
θ
19 Ionia
ψπδ = + + =
βM
MMyriadM
,
,=Mδ
Mδ
, ,=Mρν
Mρν
/ , ,Mτμε βρμδ =
,
MM( ),
δσλδ
,απε,,απε
/
/
κ δν γ
αξσ ιβασ οβ
×
=
κνκγδνδγ
,,,
, ,
∩
,,
, ,
/ασλδ
βα/
/Mε
εφνε
/MM Mθ τ βχδ
νζφογσλβλωπα/
χμθγφιβ/σπεδ
Γpenta
Δdeka
Ηhekaton
×kiloΜmyriad
,,
20. Atic 21. Herodianic
,,
,,,
V L C DΙ Χ Μ
MDCCCXXVIII
CDXCV
IVVI
IVXXLCCDM
, ,VΧ =,VΧ =
,,
, ,
CXXIVMDLXI
MDCCXLVIIIDCCLXXXVII
ΧΙΧ
C VΧ ΧΧ
CM.XIXMMCLXI .MDCXX
XXIV .XLVI XXIII.XXX CLXI.CCLII
XXXIV.XVI
|
,
,
οoυδενο
. omicron
+ =
;,,,;,
,× + × + + =
× + + + =
23. Theon
= =
= =
= =
Megal Syntaxis Almagest
,,
,,
,,,,,,,,,,,,
•
•
•
•
•
•
•
•
26. The Rhind Papyrus
27 Proclus28 Golenischev 29. A. Henry Rhind
30. Luxor 31. Thebes 32. Ramesseum 33. Ahmes
, , , , , ,...
xx
+ +
+ +
nn
||
||O
O
= + + +
= + + + + +
+ + +
n/
n
n/
k k k= +
k =
= +
/( )k
n/
n =
= + +
= + +
= + = + +
= + = +
= + = + +
= + + = + + +
= + + = +
= + + = + +
= + = + +
= + = + + +
= + + + = +
= + + + = + + +
= + = + + +
= + + = +
= + + = + + +
= + + + = +
= + + = + +
= + = + +
= + = + + +
= + + +
n n n n n= + + +
n/
= + + +
= + + +
= + + +
= + + +
+
N/ ,..., / kn n
...k
N Nn n
+ + + + =
N
+ = + =
+ = + =
+ + + =
+ + + =
.x x− =
× − =
=
x = =
.
.
34 Liber Abaci
ax b+ =ggxffag b+ag b+
ag b f+ =
ag b f+ =
( )a g g f f− = −
gg
ag g bg f g+ =
ag g bg f g+ =
( )b g g f g f g− = −
−− =−
f g f gba f f
/x b a= −xf g f gx
f f−
=−
xax b+ =ax b+ =
xx + =
xx + − =
xg =g =
f+ − = − =
f+ − = − =
x( ) ( )
( ) ( )f g f gx
f f− − − −= = = = + +− − − −
35. Ahmes
n n n nn n n n n+ − + − + − + =
n =
,,
,,
36. Hekat
( ) ( )/= − −−× = = + + + +−
nSn
...n
nn
rS a ar ar ar ar
− −= + + + + =−
a r= =n =
)(
.
.
."
37 Anglo- Saxon 38 God Ra
÷÷÷÷÷
+ +
+ + + +
+ + +
+ +
++ +
+
+ = +
+
n n n= +
nn
.
.
.
39 geometry 40 Herodotus 41. Sesostris
( )( )A a c b d= + +
a
b
c
d
abcd
42. Horus 43. Edfu 44. khet 45. setat
= − = =d dA d d
d
/dπ
d dπ =
. ...π = =
dA =
A = − =
d =d
dA =
.
( )hV a ab b= + +
hab
,
Gizeh KhufuCheops
,,
,,
.
, ,
/
.
π
/ ...=π( . ) / .../
=
49. acre
/ ...
.
bah:
( . )h b a ab= =
abh
h b a+ =h a b= −h
a b ab− =
ab ba a
− =b ba a
+ =
x x+ =
( )x = −( ) / ...= − =ba
( / ) ( / ) /= + = + =a h b
/ ...=ba
.
50. John Taylor 51. The Great Pyramid, Why Was It Built and Who Built It?
( )ab×( )b
b abab ab b
=+
b aa a b
=+
a/ / .../
= =+a
a b
ab
baa+
.
π
π =
,;
π
π
a b a bV h + −= +
hab
52. cubit 53. Aryabhata
( )V h r R= +
hrRh =r =R =
( )V h R rR rπ= + +
( )V h r Rπ= +
hrRπ
h =r =R =
54. Heron 55. Akkadian 56. Otto Neugebaver
.
.
.
:;
xy:
x x+ =
:]x [; .
;;; ,;
; ,;;
;;.
; ;( ) ;
; , ; ;
; , ;; ; ;
x = + −
= + −
= −= − =
a ax b= + −
x ax b+ =
.
.
x y a+ = =
ax z= +ay z= −
z.
a b−xyb =ay z= −ax z= +
zzzzzzzzzz
==========
za b−z
a b z− =
z
az b= −
a ax b= + −
a ay b= − −
ayx =+xza
yx +xy.
ax z= +ay z= −
abxy =
a az z b+ − =
a z b− =
az b= −
az b= −
zxy
a ax b= + −
a ay b= − −
xy =x y+ =
x z= +y z= −
x y z z+ = + + − = =
xy =
z z+ − =
z− =
z = − =
57. Yale
z =
x = + =y = − =
yx −yx +
xy b=x y a− =
ax z= +ay z= −
a ax b= + +a ay b= + −
bxy =ayx =±
x y xy+ + =x y+ =
xy
( )xy x y xy x y= + + − − = − =
xy =x y+ =
x = + =y = − =
xx xx x+ + + =
x y=x y+ =
58. mina 59. sheqel 60. se
xy
xy b=x y a+ =xy =
x y+ =( ) ( )x y x y xy− = + −
yx −
xy =x y− =
xy =x y− =
xy =x y+ =
( )xy x y+ − =x y+ =
z y= +
xz =
x z+ =
61. Susa 62. Elam 63. William Kennett Loftus
I
.
.
64. Acropolis 65. King Hammurabi I
ADBAD =r AE=ED r= −
EDB
( )r r= + −
r =;r =
;;
π =
, =
Ay A x+ = =
( )x y+ =
, =yzx
( ) ,z x xy y z+ = + − =
xyzy x
y z=
+
b b− =
( )s s b b= = + +
b b s sA + +=
•
•
•
•
•
•
•
•
.
.
.
.
.
.
••
•••
.
:
.
hh′
s′:
ss
hh
′=
′
.
( )shhs
′ += = = =′
s
.
.
.
.
II
ba +ababc
ba +.
ab
c
b
b
b
a
a
a
a b
cb
b
b
a
aa
( )+ = + +a b a b ab
( ) aba b c+ = +
c a b= +cab
x y z+ =
),,( zyx
, ,x n y n n z n n= + = + = + +
n ≥
( ) ( )k k k− + − =
k −
k =k − =k m− =k
mk +=mk −− =
m mm − ++ =
, ,m mx m y z− += = =
m >m
m k= −m n= +n ≥
, ,x n y n n z n n= + = + = + +
zyxn
, ,x n y n z n= = − = +
zyxn
( ) ( )
[( ) ( )] ( )
k k k
k k k k k
+ = + +
= − + − + + = − +
nkk
( ) ( ) ( )n n n+ − = +
( , , )
X
, ,x mn y m n z m n= = − = +
mnnm >
a b a bab − ++ =
a n=b =
( )a n= +b =
n ≥nn
( , ( ), ( ))n n n− +
n( , ( / ) , ( / ) )n n n− +( , , )
( , , )x x x+ +
x =
),,( zyxxy( , , )x x z+
( , , )x z x z x z+ + + + + +
( , , )x x z+
ABCCCDCAB
A
c
D
C Bb
a
ACDCBDABCabc
a b c+ =
ABCCabc
BCDBAD
ab
acb
D
A
BC
ca
b
ABCDBAbacAD /=
/DB a b=
ABDABC
ACDa b c+ =
p qq ≠
abab
ba
ab
,,,,,,,,,,
,,,,
( )− −n n
( )− −n n−n
BESKn
( )−
ABCDAB/
CD/
.
,AB CD= =
,AB CD= =
n −
A B C D
ABCD
AB m=CD n=
AB mnCD
=
a
A B
CD a
a
BD a a a
BD a
= + =
=
BD aBC a
= =
pq
=pq
p q=p q=
ppp
p c=
c q=
q c=
pq
−
Q N≅
pp
.
π
πππ
π
ABC.
= ABACAC
AB
ABCAB AC CB AC= + =ABAC
IIIIVIII
ABCABC
( . )AC BC AC=
ACIII
IABC
ACAC =I
.
.
aaxyaxya
a x yx y a
= =
x ay=
y ax=
x a y a x= =
x a=
xa
B
COB∠ =
.O
ABO
CPOQ
BO
( )COA∠ = − = =
O
POQ
OC
C
.
C
ABC
ABCD
DADAC
BCD
BPx =CPy =
ACPBDPC
ABCDE
ABCBCDACBD
aAP =DP a=aa
a x yx y a
= =
APB
aaAD a=E
ABADPQPCQ
PAQPBCCDQ
aAB =
a
a y a yx a a x
+= =+
E
D Q
B C
A
y
G
x
Fa
P
EFQEGP
( ) a aa x a y+ + = + +
( ) ( )a x x a y y+ = +
xDQ =yBP =aa
AOB∠BOAAOB∠COA
a OB=OaBCBD
PQaPQ =OPQ
M
Q
aP
DB
O A
/a
MPQBMOMOB ∠=∠
BMQBMP MBQ MQB∠ = ∠ + ∠
BQOAOQ ∠=∠AOB AOQ QOB BQO∠ = ∠ + ∠ = ∠
ABCDaAB =AD a=MADNABCM
BAGFFNaFB =BHGFFP
ABPaHP =
PCADQ
C
D Q
B C
A
y
G
x
F
P
a
aH
z
M
a
N
a
PAQPBCCDQa y a yx a a x
+= =+
PBHPGFa z ay y a
+=+
/ /a z y a=xz =FNBFNPFN
( )a aa x a y− = + − +
x y ay x a
+=+
DQ x=yBP =aaa x yx y a
= =
••••••••
.
.
.
109 Chaeronea 110 Hellenistic Age 111 Ptolemy
.
.
.
.
..
.
.
.
..
. .
.
.
.
. .
.
ll′ta
bll′t
l
l ′
t
a
b
.
AB
AB
AABB
BABA
CCACB
ABC
ABAC =ABBC =
ACBCAB ==ABC
A B
C
C
ABCDBC
CACEBEFEFBE =ECAE =EFBE =
FECAED ∠=∠AEDFEC
FCEBAE ∠=∠FCEDCA ∠>∠DCA∠
BAE∠
A
B c
E
D
F
ACG
ABCGCB ∠>∠GCB∠DCA∠
DCA∠ABC∠
.
ba ≠ba |
cacb =baba |/
ba |ab
ababbaba |a
bacacb =
.
a >|a| a
aa |a±a±aa
p >
p
abd
abad |bd |
ab
ab),gcd( ba
gcd( , ) =
.
a
bb
.abb >q
r
,a qb r r b= + ≤
.
.
n >
.
pp
( ... )N p= × × × × × × +
N >NqpN
q| ...q p× × × ×Nq |( )| ( ... )− × × × ×q N p
|qq >
qp
ABCCBACAB ∠=∠BCAC ≠BCAC >D
ACBCAD =
C
D
A B
P
A
B C
D
αβ
γ
ABCΔDBC
A
B
CD
ABCΔABAC >DACABAD =
ADB∠BCDΔ
D
A
CB
ABCΔDEFΔEB ∠=∠FC ∠=∠EFBC =
DEAB ≠DEAB >GAB
EDBG =
B
A
C
G
α β
Bα β
D
F
α β+ =
Qβ
αP
t
DCAB =AB
DCABCΔADCΔ
A
CD
B
( )−a
an
gcdgcd( , ) =a
ABCDBCFE
ADEFBC
ΔABΔDCF
abc|a b|a bc
ba |ca ||a bc|ac bc≠c
| ( +a a b|a b
a|c d|ac bd
|a b( ) |−a b| ( )−a b| ( )−b
n
na
ad( , ) =a a
gcd(
BE
b|a b
)b
|b
( , ) =a a a
a
gcd( , )+ =a a
= +
= −
.
.
Bettmann
π
."
."
.
S rπ=
.
ABCDEFCDGDGCDGH
CDACGACDACDAGH
ACHACDCDEFACDACHCDEF
ACHACCH
CDEF
π
π.
.
ππ
π
πn
π
n
π
ABCDEFABCDEF
.
π
π<
ABBC
ABC
BC
B
>BC ABM
F
+ =AB BF FCD
=FD FCΔMBAΔMBD
MF
C
••
•
•
•
•
••
••
xy
xyxy
xy
xx
y
xy
xy
146 Keyser. axioms
Theory
iP
iT
iT
iT
iP
xy
iP
iTiP
Axiom
iPiT
iT
iP
iPiT
iPiT
p q→q r→p r→
151. Henry Poincare
/ ,,
x y xx y y
+ = == =
//y y= = =
( )+ = ≠ax b a
bxa
= −
( )ax by c a+ + = ≠
b b acxa
− ± −=
( )ax bx cx d a+ + + = ≠
ax bx d+ + =
( )( )A B A B A AB B− = − + +
n
KabcRKab
RaRbaRb
aRbaRbaRbaba=b
a b≠
KR
Pa b≠aRbbRaPaRba b≠PaRbbRcaRcPK
aRbbRaaRbbRaPaRaP
c a≠c b≠aRbaRccRbc a≠PaRccRacRaaRbPcRb
KkRaK
bKaRcPabKcK
bRcPb c≠PcRdbRdPb d≠a d≠abcdK
KdRPd e≠PcRebReaRePc e≠b e≠a e≠abcde
KP
KKRa
b a≠KPaRbbRaaRbbRa
bRaa D b
aDbbDcaDc
bRacRaPcRaaDc
aRbcKaRccRb
aFb
aFcbFca b=
b a≠PaRbbRa.
aRbbFcbRc
aFc
bRaaFcaRc
bFc
aRbbRcaFc
aRbbRcaFcaFbbFcaGc
KR
KR
abbacababac
cbKK
KK
baababbcac
abcaccbab
abbcacabbcac
KR
DFKG
K
KR
DFG
1. D. Hillbert
pp
xxg
xg(x)
xxgxxgxxgxxg
PPPPPP
PPPTPP
PaRba b≠aRbbabRa
P
KR
ABA
BA
ABAB
PP ′K
KR
156 Poincare
n
n
PKR
PPP
P
PKR
P
PKRP
PKR
P
160 R. L. Wilder 161 R. L. Moore
SSST
163 category 164 isomorphic
aGcbGcca
aGbbGcaGc
abcBbRcaRbbRa
cRb
abcBacbB
abcB
⊕⊗
baabPabca b b a⊕ = ⊕Pabca b b a⊗ = ⊗PabcS( ) ( )a b c a b c⊕ ⊕ = ⊕ ⊕PabcS( ) ( )a b c a b c⊗ ⊗ = ⊗ ⊗PabcS( ) ( ) ( )a b c a b a c⊗ ⊕ = ⊗ ⊕ ⊗
( ) ( ) ( )b c a b a c a⊕ ⊗ = ⊗ ⊕ ⊗PSzaS
a z a⊕ =PSuzaS
a u a⊗ =
PaSSa z⊕ =PabcSc z≠c a c b⊗ = ⊗c a b c⊗ = ⊗ba
PzaSa−S
a a u−⊕ =
PP
P′abcS( ) ( ) ( )a b c a b a c⊗ ⊕ = ⊗ ⊕ ⊗P′abcSc z≠c a c b⊗ = ⊗ba
aSa a z⊕ =aS( )a a a z⊕ ⊕ =a,a a a S⊗ =
SabS
a z≠b z≠a b z⊗ =
PPa
Sa−Sa a a−⊗ =pqr
qrqP
rP
SFS
PabSbFaaFbPaSbSbFa
PaSbSaFb
PabcSbFacFbcFaPabSbFaS
cFabFaaSb
aSbFaaFb
S ′F
P
P
P
P
PPP
165. A. A. Robb, A Theory of time and space, New York, Cambridje University Press, 1914.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bergriffsschrift
Grundgesetze der Arithmetik
π
mnpqr
p q∧pqpq
p q∨pq
pq
p q→pqp
q
p q↔pqp
q
ppp
p
→ ∨ ∧↔
p p q∧ p q∨ p q⊃p q≡ p p q∧ p q∨ p q→
p q∧ p q∨ p q⊃ p q⊂ p
pqpq
pq
p p∨
( )p p∧( ) ( ) ( )p q q r p r→ ∧ → → →
( )p p↔( ) ( )p q q p→ ↔ →
→p q→ →q p
mnm n↔
( )( )→ ↔ →p q q p
( )→q pp q→
( )p q∧( )p q∧
( ) ( )p q q p∧ ∧ ∧
p q∨
p q→
p q↔
( )∨p qp q∨
( ) ( )p q q p∧ ∨ ∨
p q∧
p q→
p q↔
( )p q→p q→
( ) ( )→ ∧ →p q q p
p q∧
p q∨
p q↔
[ ]
( ) ,p q q p q→ → ∨
p
qr
x x− + = ( )( )x x− − =( )( )− + = − −x x x x
A B C∠ + ∠ + ∠ = p a→
, , , ... , np p p p p p p q−→ → → →
Ppqr
P∨
P
, ,↔ → ∧
P
pq
pp q∨pp.
LLLL
p q→p q∨
L( )p p p∨ →L( )q p q→ ∨L( ) ( )p q q p∨ → ∨L( ) ( ) ( )q r p q p r→ → ∨ → ∨
L
L
L
a b
( ) ( )∨ → ∨ ∨p q p p q
R
q r→q r∨L
( ) ( ) ( )∨ → ∨ → ∨q r p q p rRmm n→n
p q∧( )p q∨
Rmnm n∧
( ) ( ) ( )q r p q p r→ → → → →( ) ( ) ( )p r p q p r→ → ∨ → →
( ) ( ) ( )q r p q p r→ → ∨ → ∨pp( ) ( ) ( )p r p q p r→ → → → →
( )p p p→ ∨( )q p q→ ∨L( )p p p→ ∨qp
p p→
( ) ( ) ( )q r p q p r→ → → → →( ) ( ){ } ( )p p p p p p p p∨ → → → ∨ → →
q( )p p∨rpp p p∨ →L
( ){ } ( )p p p p p→ ∨ → →R( )p p p→ ∨
p p→R
p p∨
p p→
p p∨
p p∨
( ) ( )p q q p∨ → →L( ) ( )p p p p∨ → ∨ppqp
p p∨
p p∨
p
ppp
( )→ →p p p( )p p p∨ →L
( )p p p∨ →pp
( )p p p→ →
( )p p→p p∨
( )p p∨pp( )p p→
( ){ }p p∨( ) ( ) ( )q r p q q r→ → ∨ → ∨L
( ){ } ( ) ( ){ }( )p p p p q p→ → ∨ → ∨qpr( ){ }p
( )p p→( )( ){ }→p ppp
( ) ( ){ }( )p p p p∨ → ∨Rp p∨
( ){ }p p∨R
( )p p→( ) ( )p q q p∨ → ∨L
( ){ }( ) ( ){ }( ){ }p p p p∨ → ∨q( ){ }p( ){ }p p∨
( ){ }p p∨R( )p p→
( ) ( )p p p p→ ∧ →( )p p→
( )p p→
( ) ( )p p p p→ ∧ →R
p q↔( ) ( )p q q p→ ∧ →
( )p p↔( ) ( )p p p p→ ∧ →
( )p p↔
( ) ( ) ( )p q p q p q∨ ↔ ∧ ∧ →
( ) ( ) ( )p q p q p q→ ↔ ∨ ↔ ∧
( ) ( ) ( )p q p q p q∧ ↔ ∨ ↔ →
( )p p p→ →p
pp
( ) ( )p q q p→ ↔ →
p q→q p→
( )→ ∧ →p q q ppqqp
( )∨ ∧ →p q q ppqqp
( ) ( ) ( )p q q r p r→ ∧ → → →
( )q p q→ →
( )→ →p p qp
pq
( )∧p ppp
abc
... , ,∩ ∪,∧ ∨
uz
( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )
( ) ( ) ( )( ) ( ) ( )
( ) ( )
:
: ,
:
: ,
∨ ↔ ∨ ∧ ↔ ∧
∨ ↔ ∧ ↔
∨ ∧ ↔ ∨ ∧ ∨
∧ ∨ ↔ ∧ ∨ ∧
∨ ↔ ∧ ↔
B a b b a a b b a
B a z a a u a
B a b c a b a c
a b c a b a c
B a a u a a z
( )∩ = ∪a b a b( )∪ = ∩a b a b
( ) ( )∧ ↔ ∨a b a b( ) ( )a b a b∨ ↔ ∧
m n↔mn
( )∧ ↔ ∧a b b a( ) ( )∨ ↔ ∨a b b aB∧∨
B∨∧∧∨
( ) ( ) ( ):′ ∧ ∨ ↔ ∧ ∨ ∧B a b c a b a c
′BB
,F F
F
F
F F+
][
p p∨
p
p
pm
mm
m
m
p
FT∧FTTFFF
p
q
pqp q∧
p q∧pq
TF
p q∧
p q∧
pq
TF
p q∧T
T
F
=
q
p
FT ∧TT
F
TF
p q∧
p q∧
q
pp q∧
ppp
p
FT∧FTT
FFF
F T ∧F T T F FFFF
q
p
( )pp( ){ }pp
( )pp
( )( ) =
p
( )t p
o
( ) ( )t p t p= −
, / , o
ppp
ppFT
TF
pp T
F TF
mnm n↔
( )p p↔( ) ( )p q q p→ ↔ →p p∨
( )p q p∧ →( )p q p∨ →
( )p p p→ ↔( ) ( )p q q p∧ ↔ ∧
( ) ( ) ( )p q r p q p r→ ∧ ↔ → ∧ →( ) ( ) ( )p q r p q q r∧ ∨ → ∧ ∨ ∧
( ) ( )p q p p q∧ → ↔ →( ) ( )p q r p q r→ → → → →
( )p q p∨ →( )q p q→ ∨
p q∨( )p q∧
( )p q∨p q∧( )p q↔p q∧( )p q↔p q↔
( )p q↔p q↔
pqr
p q→
( )p q r↔ ∧( )p q r∧ ∨
p q→
( )p p q↔ ∧( )p q p∨ ∧
p qp q∨
p pp
( ) ( )p p q qp q∨∧
→
↔
Rm m∨m
Rmpp m∨
Rm n∨n m∨
Rm n→p
( ) ( )p m p n∨ → ∨
( ) ( )p q q p→ → →
( ) ( )a b c a b c∩ ∩ = ∩ ∩a b b a∩ = ∩
a a a∩ =
( )a a b a∩ ∪ =a b→
( )p p q q∧ ∨ ↔( ) ( )p q p q∨ → ∧
p q→
pp q→q
3. N. Bourbaki, Elements of the history of mathematics, New York: Springer-Verlag,1993. 4. D.M. Burton, The history of mathematics, An Introduction. Sixth Edition, McGraw-Hill Companies, Inc., 2007. 5. R.Cook, The history of mathematics: A brief course, 2nd ed., New York: Wiley, 2005.
6. T. Tymoczko, New directions in the philosophy of mathematics, Princeton University Press, 1998.