75
(ร่าง) คู่มือการจัดการ ความหลากหลายทางชีวภาพ ในท้องถิ่น
(ราง)
คมอการจดการ
ความหลากหลายทางชวภาพ
ในทองถน
การจดการ
ความหลากหลายทางชวภาพ
ในทองถน
ก
ค ำน ำ
ส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) รวมมอกบส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต และกองทนสงแวดลอมโลกใหความส าคญในการน าประเดนความหลากหลายทางชวภาพเขามาสอดแทรกสภารกจขององคกรปกครองสวนทองถนในการบรหารงานจดการพนท โดยมอบหมายใหสถาบนสงแวดลอมไทย เปนผด าเนนโครงการพรอมจดท าคมอนขน เพอเปนแนวทางใหกบ อปท. และหนวยงานตางๆ ไดด าเนนการจดการความหลากหลายทางชวภาพอยางเหมาะสม
คมอฉบบน ไดเกดขนจากการท างานรวมมอกบชมชนทองถน องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) และภาคทเกยวของ ในการศกษาขอมล แลกเปลยนเรยนรขอมลและรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของในพนท แลวน ามาพฒนาเปนคมอใหมความเหมาะสมและเปนประโยชนตอการใชงาน โดยแสดงใหเหนภาพรวม เสนอแนวทางและเครองมอด าเนนงาน ตลอดจนการประยกตใชดชนชวดความหลากหลายทางชวภาพ และแหลงขอมลเพมเตม เพอชวยใหมทางเลอกในการตดสนใจมากกวาการชน า
ข
กลมเปำหมำยหารจดการ
คมอการจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในทองถน ฉบบนพฒนาขน ส าหรบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) และหนวยงานในพนทในระดบจงหวดและระดบทองถน เพอเปนแนวทางในการบรหารการแปลงนโยบายสการปฏบตในการวางแผนพฒนาและการพฒนาโครงการหรอกจกรรมตางๆ ในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ
ขอบเขตเนอหำ
เนนความส าคญเพอสรางความเขาใจและความเชอมโยงของการจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถน ความส าคญความหลากหลากหลายทางชวภาพทสอดคลองตอหนาทและอ านาจของ อปท. การพฒนาตวชวดความหลากหลายทางชวภาพอนเปนการประเมนและสะทอนความหลากหลายทางชวภาพในพนท โดยมแนวทางการประยกตใชจากกรณการจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพของทองถน เพ อน ามาประยกตใชในการวางแผนพฒนาใหเกดการบรหารจดการความหลากหลายทางชวภาพใหเกดความยงยนตอไป
ค
วธกำรใชคมอ
ศกษาคมอตลอดทงเลม เพอใหเขาใจภาพรวม
ท าความเขาใจเนอหา ในสวนท 1 สวนท 2 และสวนท 3 โดยละเอยด เพอใหเกดความเขาใจเกยวกบความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ บทบาทของทองถน และดชนชวดความหลากหลายทางชวภาพ
เมอ เขาใจถงดชน ช วดความหลากหลายทางชวภาพแลว เลอกองคประกอบดชนชวดความหลากหลายทางชวภาพทมความสอดคลองกบสภาพปญหา ความตองการและศกยภาพของพนท พรอมดแนวทางการประยกตใช ในสวนท 4 เพอน าไปใชในการวางแผนและด าเนนการทเหมาะสมของทองถน
ศกษาขอมลเพมเตมทแนะน าไวในสวนท 5 รวมทงศกษาและหารอกบหนวยงานทเกยวของดานความหลากหลายทางชวภาพ เพอสงเสรมและสนบสนนตามภารกจของหนวยงานนนๆ
จดล าดบความส าคญของประเดนความหลากหลายทางชวภาพและก าหนดกระบวนการในการวางแผนสอดแทรกเขาสภารกจของ อปท. และบรณาการเขาสระบบการประเมนประสทธภาพขององคกรปกครองสวนทองถน (Local Performance Assessment: LPA)
ลงมอปฏบตการ พรอมวางระบบรายงานผล และการตดตามประเมนผลใหมความเหมาะสม
ง
สำระในคมอ
หนา ค าน า ก
วธการใชคมอ ค
สวนท 1 ความหมายและความส าคญความหลากหลายทางชวภาพ
1.1 ความหลากหลายทางชวภาพ 1-1
1.2 สถานการณความหลากหลายทางชวภาพ 1-4
1.3 การจดการความหลากหลายทางชวภาพ 1-6
สวนท 2 ทองถนกบความหลากหลายทางชวภาพ
2.1 หนาทและอ านาจของทองถน 2-1
2.2 นโยบายและแผนดานความหลากหลายทางชวภาพ 2-3
2.3 ทองถนกบการจดการความหลากหลายทางชวภาพ 2-7
สวนท 3 ตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท.
3.1 ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ 3-1
3.2 กรอบแนวคดและดชนตวชวด 3-3 ความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท.
3.3 การปรบใชดชนตวชวด 3-6 ความหลากหลายทางชวภาพของทองถน
3.4 ประโยชนททองถนจะไดรบจากการปรบใช 3-8 ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ
จ
สวนท 4 แนวปฏบตทดดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพ ส าหรบ อปท.
ปรบปรงคลองทาแพ เปนคลองสเขยว 4-2 จดท าฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพ 4-3 ฟนฟระบบนเวศ และสงเสรมวฒนธรรมชมชน 4-4
พนทแมกกนอย แผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย 4-5 ตนแกงขพระรวง พนธไมในต านานใกลสญพนธ 4-6 รณรงคชาวบานรวมปลกปาชมชน 4-7 ควบคมชนดพนธตางถนผกตบชวา 4-8 ขาว กข 43 เสนทางสอนาคตของเกษตรกรไทย 4-9 ความรวมมอในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 4-10
สวนท 5 หนวยงานทเกยวของดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพ
5.1 องคกรระหวางประเทศ 5-1
5.2 หนวยงานรฐ 5-3
5.3 สถาบนการศกษา 5-10
5.4 องคกรพฒนาเอกชน 5-11
5.5 ภาคเอกชน 5-15
ฉ
สวนท 6 อปท. ในพนท SLBT กบการขบเคลอน การจดการความหลากหลายทางชวภาพ
6.1 เทศบาลต าบลบางจะเกรง 6-2
6.2 ต าบลบางแกว 6-3
6.3 ต าบลแหลมใหญ 6-4
6.4 ต าบลคลองโคน 6-5
6.5 ต าบลบางกะเจา 6-7
6.6 ต าบลบางยอ 6-8
6.7 ต าบลบางกระสอบ 6-9
6.8 ต าบลบางน าผง 6-10
6.9 ต าบลบางกอบว 6-11
6.10 ต าบลทรงคนอง 6-12
1-1
1. ความหมายและความส าคญ
ความหลากหลายทางชวภาพ
1.1 ความหลากหลายทางชวภาพ
การทสงมชวตบนโลกมความแตกตางกนทางดานสงมชวต หรอเรยกวามความหลากหลายทางชวภาพนนเอง ทงนเพราะมกระบวนการเปลยนแปลงและววฒนาการดานตางๆ ท าใหสงมชวตสามารถด ารงอย ไดในสภาพแวดลอมทมความเหมาะสมทแตกตางกน
ความหลากหลายทางชวภาพ มาจากค าวา biodiversity หรอ biological diversity โดยความหลากหลาย (diversity) หมายถง มมากมายและแตกตาง สวนทางชวภาพ (biological) มความหมายถงสงทเกยวของโดยตรงกบสงมชวต
จรากรณ คชเสน (2537) ไดใหความหมายวา หมายถง ความแตกตางของรปแบบชวต บทบาทหนาท และพนธกรรมทสงมชวต
วสทธ ใบไม (2538) ไดกลาววาหมายถง เปนสภาพโดยรวมของสงมชวต และพนธกรรมทงหมดทปรากฏอยในโลกน
ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดใหความหมายของความหลากหลายทางชวภาพไววา “การมสงมชวตนานาชนด นานาพนธในระบบนเวศอนเปนแหลงทอยอาศย ซงมมากมายและแตกตางกนทวโลก หรอ การทมชนดพนธ (species) สายพนธ (genetic) และระบบนเวศ (ecosystem) ทแตกตางหลากหลายบนโลก
1-2
สรปไดวา ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถงการมสงมชวตนานาชนด นานาพนธในระบบนเวศอนเปนแหลงทอยอาศย ซงมมากมายและแตกตางกนทวโลก โดยถกแบงออกเปนระบบส าคญ 3 ประการ คอการมความหลากหลายของการทมชนดพนธ (species) สายพนธ (genetic) และระบบนเวศ (ecosystem) ทแตกตางหลากหลายบนโลก
ทงน มขอสงเกตและพจารณาเพอความเขาใจจากความหมายขางตน กลาวคอ
ความหลากหลายของชนดพนธ คอ พช สตว และจลนทรยมากมายหลายชนดรอบตวเรา
ความหลากหลายในพนธกรรม อาจมองไมเหนชดเจน แตพจารณาไดจากประชากรของชนดพนธใดๆ แตละตว แตละตน ของพช สตว จลนทรย มความแตกตางหลากหลายจากววฒนาการ ใหสามารถปรบตวกบสภาพแวดลอม ความตานทานตอโรคใหมๆ ได และความอยรอดเมอมความเสยงในสถานการณตางๆ
ความหลากหลายในระบบนเวศ หมายถงความแตกตางในทอยอาศยในสภาพแวดลอมทกลมสงมชวตอาศยอยดวยกน และรวมกนเปนหนวยหนงของระบบ เชน ปาผสมผลดใบ ปาดบชน ปาชายเลน ชายหาด ทะเลสาบ แนวปะการง ฯลฯ ซงจะท าหนาทของระบบนนๆ แตกตางกนไป หรออกนยหนงให “บรการทางสงแวดลอม ” (environmental service) ตางกนดวย อาทเชน ปาไมท าหนาทดดซบน า ไมใหเกดน าทวมและการพงทลายของดน สวนปาชายเลนท าหนาทเกบตะกอนไมใหไปทบถมจนบรเวณปากอาวตนเขน ตลอดจนปองกนการกดเซาะบรเวณชายฝงจากกระแสลมและคลนดวย
1-3
ความหลากหลายทางชวภาพมความส าคญตอการด ารงชวตของมนษย ทงในดานความมนคงดานอาหาร สขอนามย วถการด ารงชวต การพฒนาเศรษฐกจ รวมถงการชะลอการ เปล ยนแปลงสภาพภม อ ากาศจากการ เก บและด ดซบก าซคารบอนไดออกไซด ชวยใหมนษยสามารถปรบตวเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศได จงเปนจดส าคญทท าใหระบบในธรรมชาตสามารถด ารงอยไดภายใตสภาพการณของสงแวดลอมทเปลยนแปลงอยเสมอ
ความหลากหลายทางชวภาพ อนเปนปจจยส าคญ 2 ประการของมนษย ไดแก การด ารงชวตใหแกมนษย ดานอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค การอ านวยความสะดวกสบาย และความบนเทง และการคงอยของสงมชวต ตามกฎขอทสองของ Ronald Fisher การเปลยนแปลงของความหลากหลายของสงมชวตเปนปฏภารโดยตรงตออตราการววฒนาการ ตลอดจนมความส าคญยงตอสงแวดลอม เศรษฐกจ และวฒนธรรมโดยรวม
เหนไดวา ความหลากหลายทางชวภาพ ชวยธ ารงใหโลกใบนมบรรยากาศ มดน มน า มอณหภม และความชนอยางทเปนอยใหไดนานทสด โดยมมนษยเราเปนเพยงสวนหนงของความหลากหลายทางชวภาพ ทไดประโยชนอยางมากมายมหาศาล โดยตองอาศยสงมชวตดวยกนเพอการด ารงอยของชาตพนธตางๆ จงใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพในทกดานเพอความอยรอด ทงใชประโยชนดานอาหาร เครองนงหม ยารกษาโรคและทอยอาศย และยงใชมากกวาสงมชวตชนดอนๆ ดวยในการอ านวยความสะดวกสบาย ความบนเทงและอนๆ อยางหาขอบเขตมได
1-4
1.2 สถานการณความหลากหลายทางชวภาพ
ประเทศไทย เปนพนททมจ านวนและชนดพนธพชและสตวทหลากหลาย ดวยมพนทปาไมและเทอกเขาอนเปนรอยตอกบพนทขางเคยง และเชอมตอระหวางแมน าโขง อาวไทย และทะเลอนดามน จงไดรบการจดล าดบใหเปนหนงในประเทศทมความหลากหลายทางชวภาพระดบชนดพนธและพนธกรรมในระดบสง
ทมา: ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
พบวามจลนทรยไมนอยกวา 200,000 ชนด พชทมทอล าเลยงและพชไมมทอล าเลยงไมนอยกวา 14,000 ชนด หรอรอยละ 4 ของชนดพชทจ าแนกไดทวโลก สตวมกระดกสนหลงไมนอยกวา 80,000 ชนด สตวไมมกระดกสนหลง 80,000 ชนด หรอคดเปนรอยละ 6 ของชนดสตวไมมกระดกสนหลงทวโลก และปลาไมนอยกวา 2,000 ชนด หรอคดเปนรอยละ 10 ของพนธปลาทจ าแนกไดทวโลก (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2559)
1-5
ประเทศไทยมความหลากหลายทางชวภาพมากมาย กระจดกระจายอยตามถนอาศยของสงมชวตตางๆ ทงทางบกและทางน า มพรรณไมทศกษาแลวประมาณ 20,000 ชนด และพนธสตวประมาณ 12,000 ชนด สวนจลนทรยนนยงรจกกนนอย นกวชาการคาดคะเนวานาจะมสงมชวตมากมายอาจมถง 100,000 ชนด ทยงไมไดมการน ามาศกษาคนควาหาขอมลกนอยางจรงจง และอาจมจ านวนไมนอยทมคณคาทางดานพนธกรรมทสามารถน ามาพฒนาเปนยาและอาหาร และผลตภณฑเคมอนๆ ทเปนประโยชนตอมนษยได
แตปจจบนทรพยากรธรรมชาตของประเทศถกภยคกคามอยางตอเนอง จากการใชประโยชนมากเกนไป การท าลายแหลงทอยอาศย และการน าพนธตางถนเขามา การขยายตวและการพฒนาเมอง การลกลอบลาสตวและเกบของปา การถมพนทชมน า และภาวะมลพษ จากปจจยตางๆ ทกลาวมาขางตน มผลท าใหความหลากหลายทางชวภาพลดลงอยางตอเนอง ทงสญพนธไปแลว และอยในภาวะถกคกคาม (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2559)
1-6
นอกจากนน ยงมชนดพนธตางถนอกจ านวนมากเพอใชทางการเกษตร และความเพลดเพลน แตชนดพนธตางถนประเภทรกราน อาจมการแพรพนธเรวและเปน
อนตรายตอระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพ เชน ผกตบชวา ไมยราบยกษ หอยเชอร และปลาซกเกอร เปนตน
การทความหลากหลายทางชวภาพก าลงถกท าลายและลดลงตอเนองอยางรวดเรว อนมกจกรรมของมนษยเปนภยคกคามทส าคญ จงตองใหความส าคญตอการปรบเปลยนพฤตกรรมและควบคมกจกรรมของมนษยเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพและใชประโยชนอยางยงยน
1.3 การจดการความหลากหลายทางชวภาพ
การจดการความหลากหลายทางชวภาพ สามารถด าเนนการไดในหลายแนวทางและแตกตางกนไปตามวตถประสงค เพอใหเกดการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชนอยางยงยนทงโดยตรงและโดยออม
สรางความตระหนก
และใหความร
ใชประโยชน อยางสมดล
อนรกษและฟนฟ
พฒนาองคความรและ
ภาพขอมล
1-7
การสรางความตระหนกและใหความรเกยวกบความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ เปนการปลกจตส านกของประชาชนในชมชนใหมความรกทองถน เขาใจถงความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ สามารถชวยกนดแลรกษาความหลากหลายทางชวภาพใหยงยนได ซงการปลกจตส านกท าไดหลายวธ เชน การรณรงคใหตระหนกถงความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ การใหความร เกยวกบวธการใชทรพยากรธรรมชาตอยางเหมาะสม การฝกอบรมแนวทางการอนรกษธรรมชาต รวมถงการจดตงและเสรมสรางความเขมแขงของเครอขาย ความรวมมอของรฐ ประชาชน ประชาสงคม และภาคธรกจในการอนรกษ ฟนฟ และใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน
การอนรกษและฟนฟความหลากหลายทางชวภาพ เปนวธการปองกนการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพในชมชน โดยอาศยวธการอนรกษปองกนไมใหสงมชวตนนถกรกรานจนสญพนธไป มการจดท ากลไกในการปกปอง คมครองและฟนฟชนดพนธเฉพาะถน หรอชนดพนธทถกคกคาม ลดอตราการสญเสยแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตและฟนฟระบบนเวศทเสอมโทรมใหกลบมาอดมสมบรณ การจดการพนทเกษตรกรรม การเพาะเลยงสตวน า และการปาไม การทดแทนระบบนเวศเดมทถกท าลายลงไป เชน การสรางแนวปะการงเทยม การปลกปา นอกจากนยงรวมถงการลดภาวะมลพษทจะสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ รวมถงการด าเนนมาตรการในการปองกน ควบคม และก าจดชนดพนธตางถนทรกราน
นอกจากน ภาครฐสามารถออกกฎหมายคมครองหรอมการท าขอตกลงรวมกนระหวางประเทศเพอควบคมดแลความหลากหลายทางชวภาพทงในระดบประเทศและระดบนานาชาต เชน การลงนามความรวมมอระหวางประเทศในอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศซงชนดสตวปา และพช
1-8
ปาทใกลจะสญพนธ หรออนสญญาไซเตส (CITES) ซงจะท าใหเกดการควบคมดแลการคาขายน าเขาและสงออกสายพนธพชและสตวทใกลสญพนธ เพอไมใหพชหรอสตวสายพนธดงกลาวถกท าลายใหสญพนธไปได
การใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล มนษยน าทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพมาใชประโยชนในหลากหลายรปแบบทงในการด ารงชวต เชน ยารกษาโรค เปนอาหาร ดานการเกษตร โดยการน าขอดของพนธพชแตละสายพนธมาคดเลอกขอดเพอพฒนาใหไดพนธพชทดมความเหมาะสมกบสภาพภมอากาศและภมประเทศ ดานการแพทยน าความรดานสมนไพรมาพฒนาเปนยาสมนไพร หรอดานอตสาหกรรม ไดมการน าพชและสตวมาใชประโยชนอยางมากมาย เชน การใชเสนใยพชและสตวมาใชในอตสาหกรรมสงทอ การน าพชน ามนมาใชในอตสาหกรรมเชอเพลง หรอการน าจลนทรยมาใชในอตสาหกรรมอาหาร เปนตน ซงหากมการน าทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพมาใชมากโดยขาดการปองกนดแลหรอทดแทนกจะสงผลใหความหลากหลายทางชวภาพลดจ านวนลงอยางรวดเรว จงจ าเปนตองมการเลอกใชอยางเหมาะสม เน องจากสงมชวตตางๆ ใน ระบบนเวศเปนทรพยากรธรรมชาตทสามารถสญเสยหรอหมดไปจากแหลงทอยอาศยในระบบนเวศได หากมการบกรกหรอการใชประโยชนจาก ระบบนเวศนนอยางไมเหมาะสม
การพฒนาองคความรและระบบฐานขอมลดานความหลากหลายทางชวภาพ เปนอกหนงแนวทางในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ โดยการน าความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทผสมผสานใหเขากบภมปญญาทองถน เพอใหประชาชนในชมชนสามารถใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตหมดสนไปจากทองถน นอกจากน ผลจากการ
1-9
ศกษาวจย และขอมลสถานการณความหลากหลายทางชวภาพจะท าใหทราบถงสถานะเพอจดท าแผนในการควบคม ดแล รวมถงวางแผนการใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพไดอยางเหมาะสมและสมดล
ปจจบนการจดการความหลากหลายทางชวภาพ ไดยอมรบใหม “การใชประโยชนควบคกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน” รวมทงค านงถงการปรบตวและสรางภมคมกนตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการเปลยนแปลงดานตางๆ เนองจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดเปนปจจย ทาทายใหมส าหรบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ โดยเฉพาะสายพนธและระบบนเวศซงออนไหวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ จงมความพยายามในการวางแผนและการด าเนนการมากขน เพอรบมอกบภยคกคามในรปแบบตางๆ นอกจากน แนวทางการจดการความหลากหลายทางชวภาพยงใหความส าคญตอบทบาทของชมชนทองถนมากขนเปนล าดบดวย
ในการจดการความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน จงตองค านงถงการดแลรกษาทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพและการใชประโยชนอยางสมดล ด าเนนงานแบบผสมผสานตงแตการใหความรและปลกจตส านกใหกบประชาชนใหมความรกและเหนความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ การควบคมและอนรกษ เพอใหเกดการใชประโยชนและดแลรกษาควบคกนไป ซงจะเปนประโยชนทงตอการด ารงชวตของมนษยและการด ารงอยของความหลากหลายทางชวภาพ การสงเสรมและการทดแทนเพอคนความอดมสมบรณของความหลากหลายและระบบนเวศ ตลอดจนควรมการตดตามประเมนเพอทบทวนและปรบปรงแผนและการด าเนนงานทเกยวของใหสอดคลองกบสถานการณและมประสทธภาพมากยงขน
2-1
2. ทองถนกบความหลากหลาย
ทางชวภาพ
องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เปนหนวยงานการปกครองทเกดขนตามหลกการกระจายอ านาจของรฐใหสามารถจดการปญหาในพนทของตนเองได โดยค านงถงการเขาใจ เขาถงความตองการและความรวดเรวในการตอบสนองและบรการประชาชน ซ งม ความเปนอ สระ ในการ เปนผ ใหบร การประชาชน บรการสาธารณประโยชนในทองถนของตน
2.1 หนาทและอ านาจของทองถน
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2560 ตามมาตรา 250 มเจตนารมณส าคญใหองคกรปกครองสวนทองถน มหนาทและอ านาจในการดแลและจดท าบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะตามหลกการพฒนาทยงยน รวมทงสนบสนนสงเสรมการจดตามการกระจายอ านาจ ไดแก
การจดบรการสาธารณะและกจกรรมสาธารณะ
การจดการศกษาทกระดบ (รฐ เอกชน อปท.)
การสาธารณสข
การจดการความหลากหลายทางชวภาพ
การอนรกษศลปะ วฒนธรรม ภมปญญาทองถน
ทงน ตามขอบเขตหนาทของ อปท. ทตองจดท าและอาจจดท าไวถง 61 บรการสาธารณะทเกยวของกบคณภาพชวตของประชาชนในทกมต ทงสงคม
2-2
เศรษฐกจ และสงแวดลอมของประชากรทกชวงวย ตงแตแรกเกด เดกและเยาวชน วยท างาน และผสงอาย
ในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ เปนทงหนาทและอ านาจตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2560 ไดก าหนดใหบคคลและชมชนมสทธในการจดการในการบ ารงรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดลและยงยน
พรอมก าหนดให อปท. มหนาทของรฐ ทงโดยหนาทพนฐาน และหนาทในการท าใหสทธของประชาชนเปนสงท “จบตองได” ดงน
หนาทพนฐานของรฐ
รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย บรณภาพแหงอาณาเขต และเขตทประเทศไทยมสทธอธปไตย ความมนคงแหงชาต และความสงบเรยบรอยของประชาชน
รฐตองดแลใหมการปฏบตตามและบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด
หนาทในการท าใหสทธของประชาชนเปน “สงทจบตองได” อนไดแก
รฐตองคมครองและบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพใหเกดประโยชนอยางยงยน โดยตองสอดคลองกบหลกการมสวนรวมของประชาชน และหลกการกระจายอ านาจในการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตไมวาในทางใด
รฐตองระมดระวงไมใหเกดผลกระทบตอประชาชน ชมชน สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพนอยทสด และถาเกดผลกระทบขน รฐตองเยยวยาความเดอดรอน หรอความเสยหายใหแกประชาชนหรอชมชน ทไดรบผลกระทบอยางเปนธรรมโดยไมชกชา และในการ
2-3
ด าเนนการตางๆ ของรฐ ถาการนนอาจกอใหเกดผลกระทบตอความสงบสข วถชวตหรอสขภาพของประชาชนหรอชมชน หรอสงแวดลอม
รฐตองด าเนนการใหประชาชนทเกยวของมสวนรวมและตองรบฟงความคดเหนของประชาชนทเกยวของนน เพอน ามาประกอบการพจารณาดวยตามวธการทกฎหมายบญญต
ทงน การจดการ การคมครอง ดแล บ ารงรกษา และการใชประโยชนจาก ปาไม ทดน และทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เปนหนาทตามกฎหมายขององคกรปกครองสวนทองถนทตองสงเสรม สนบสนน และดแลความอยดมสขของประชาชน
ดงนน องคกรปกครองสวนทองถนซงมความใกลชดประชาชน สามารถเขาถง เขาใจ และรบรสภาพปญหาในพนทของตนไดเปนอยางด จงมบทบาทและศกยภาพทส าคญในการชวยผลกดนใหเกดการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนสามารถด าเนนกจกรรมใหสอดคลองกบแผนและขนตอนการกระจายอ านาจขององคกรปกครองสวนทองถนไดอยางมาก
2.2 นโยบายและแผนดานความหลากหลายทางชวภาพ
ประเทศไทยมนโยบายรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใชประโยชนอยางยงยน โดยมนโยบายปกปองและฟนฟพนทอนรกษ ทรพยากรปาไม และสตวปา สงเสรมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพและความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน ค านงถงขดจ ากดและศกยภาพในการฟนตวของแตละพนท โดยใหความส าคญกบการจดการสงแวดลอมอยางจรงจงมาตงแต พ.ศ. 2535 เหนไดจากการบรรจเรองสงแวดลอมไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และแผนการจดการคณภาพสงแวดลอม รวมถงมการก าหนดแผนและนโยบายอนๆ ตามมา
2-4
อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (Convention on Biological Diversity: CBD) เปนขอตกลงระหวางประเทศทมงใหประเทศตางๆ อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ เพอใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน และเพอแบงปนผลประโยชนทไดจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางเทาเทยมและยตธรรม
เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals: SDGs) เปนวาระการพฒนาทค านงถงมตดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมไปดวยกน ทงสงเสรมใหเกดการใชประโยชนจากทรพยากรอยางระมดระวง ลดผลกระทบทจะเกดขนตอสภาพแวดลอม และยกระดบการพฒนาคณภาพชวตของมนษย โดยใหความส าคญตอการลดชองวางการพฒนาการใชเศรษฐกจสเขยวเปนเครองมอในการพฒนาและการสรางความรวมมอในการพฒนาทยงยน มเปาหมายการพฒนาทยงยนเกยวของกบการจดการความหลากหลายทางชวภาพโดยตรง ไดแก เปาหมายท 2, 4, 6, 11, 12, 13, 14 และ 15
รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560 มสาระส าคญ
บคคลและชมชนมสทธในการจดการบ ารงรกษาและใชประโยชนจากทรพยากรสงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล (ม.43) บคคลมหนาทในการรวมมอสนบสนนการอนรกษและคมครองสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต ความหลากหลายทางชวภาพ รวมทงมรดกทางวฒนธรรม (ม.50)
2-5
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดก าหนดการพฒนาประเทศใหมความสมดล โดยปรากฏนโยบายทเกยวของในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 และใหความส าคญมากขนในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564 ในยทธศาสตรท 4 ดานการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอมเพอการพฒนาอยางยงยนและเปาหมายในการรกษาและฟนฟทรพยากรธรรมชาต ในการเพมพนทป าไม เพอการอนรกษ ปาเศรษฐกจและปาชายเลน ลดความสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ แกไขปญหาการบกรกทดนของรฐ รวมถงไดก าหนดตวชวดดานความหลากหลายทางชวภาพ คอ
(ราง) ยทธศาสตรชาต 20 ป เปนกรอบแนวทางในการพฒนาประเทศดวยการพฒนาตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” ซงมยทธศาสตรชาตทจะใชเปนกรอบแนวทางการพฒนาในระยะ 20 ป ประกอบดวย 6 ยทธศาสตร และมยทธศาสตรท 5 ซงมงยกระดบความสามารถในการปองกน ผลกระทบ และปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยพบตธรรมชาต ปรบตวไปสรปแบบของการผลตและการบรโภคทปลอยคารบอนต า และเปนมตรกบสงแวดลอม ใหความส าคญในการจดการและฟนฟแมน าล าคลอง ทะเล และชายฝงอยางเปนระบบ สงเสรมการลงทนทเปนมตรกบสงแวดลอม จดการมลพษ ขยะ น าเสย และผลกระทบตอสงแวดลอม รวมถงการจดโครงสรางเชงสถาบนเพอจดการประเดนรวม นอกจากน ยงมความเกยวของกบยทธศาสตรท 6 ซงใหความส าคญตอการบรหารงานแบบบรณาการทงเชงประเดน ภารกจ และพนท การเปดกวางสงเสรมใหประชาชนและทกภาคสวนมสวนรวมในการพฒนา และการดแลใหมการปฏบตตามและบงคบใชกฎหมายอยางเครงครด
รฐตองอนรกษ คมครอง บ ารงรกษา ฟนฟ บรหารจดการ ใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล และใหประชาชนมสวนรวมในการด าเนนการและไดประโยชน (ม.57)
2-6
เหนไดชดวาการใหความส าคญตอการจดการความหลากหลายทางชวภาพมากขนตามล าดบ ตลอดจนถอยแถลงนโยบายของรฐบาลตอสภานตบญญตแหงชาตในการรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดลระหวางการอนรกษกบการใช
แผนจดการคณภาพสงแวดลอม กรอบชน าใหผเกยวของและภาคตางๆ ไดใชเปนแนวทางในการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชวงระยะ 5 ป ตามมาตรา 35 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535
แผนการจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2560-2564 มวสยทศน คอ อนรกษ ฟ นฟ และใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและเปนธรรม มสงแวดลอมทด และมงสการเตบโตทเปนมตรกบสงแวดลอม มเปาประสงคแนวปฏบตทชดเจนในระดบปฏบตในยทธศาสตรท 4 และเกยวของโดยตรงกบยทธศาสตรท 1 การจดการทรพยากรธรรมชาตอยางสมดลและเปนธรรม 3 เพมประสทธภาพการใชทรพยากรและสงแวดลอมอยางคมคาและยงยน
แผนแมบทบรณาการจดการความหลากหลายทางชวภาพ พ.ศ. 2558-2564 มเปาหมายระดบชาตดานความหลากหลายทางชวภาพ เพอสรางความสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน โดยมการก าหนดวสยทศนวา “ภายใน พ.ศ. 2564 ประชาชนมชวตอยอยางสอดคลองปรองดองกบธรรมชาต โดยรฐบาลและทกภาคสวนมสวนรวมสงเสรมและสนบสนนการปกปองคมครองอนรกษ ฟนฟ และใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน” จงไดก าหนดยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรท 11 มาตรการ เพอบรรลวสยทศนและเปาหมายทตงไว
จ านวนชนดพนธและประชากรของสงมชวตดานความหลากหลายทางชวภาพ คอ ชนดพนธและประชากรของสงมชวตทอยในภาวะภยคกคามหรอใกลสญพนธ
2-7
ประโยชนอยางยงยน โดยมนโยบายทปกปองและฟนฟพนทอนรกษ ทรพยากรปาไมและสตวปา สงเสรมการอนรกษและใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพและความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน ค านงถงขดจ ากดและศกยภาพในการฟนตวและสรางโอกาสในการเขาถงและแบงปนประโยชนจากการใชทรพยากรอยางยตธรรม รวมทงใหความส าคญในการขบเคลอนการพฒนาประเทศใหบรรลเปาหมายตางๆ ของการพฒนาทยงยน
2.3 ทองถนกบการจดการความหลากหลายทางชวภาพ
องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) จะพฒนาไปในทศทางใด จ าเปนตองมการก าหนดวสยทศนหรอแผนงานในอนาคตและแปลงมาสการปฏบต ผ าน “แผนพฒนา”
ซงตามระเบยบของกระทรวงมหาดไทยวาดวยการจดท าแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท 2) พ.ศ. 2559 ก าหนดวา “แผนพฒนา” หมายความวา แผนพฒนาทองถนสปขององคกรปกครองส วนทองถน โดยใหความหมายของแผนพฒนาทองถนสป ไววา “แผนพฒนาทองถนสป” หมายถงแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนทก าหนดวสยทศน ประเดนยทธศาสตร เปาประสงค ตวชวด คาเปาหมาย และกลยทธ
ทงน ตองสอดคลองกบแผนพฒนาจงหวด ยทธศาสตรการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนในเขตจงหวด แผนพฒนาอ าเภอ แผนพฒนาต าบล แผนพฒนาหมบานหรอแผนชมชน อนมลกษณะเปนการก าหนดรายละเอยดแผนงานโครงการพฒนา ทจดท าขนส าหรบปงบประมาณแตละป ซงมความตอเนองและเปนแผนกาวหนาและใหหมายความรวมถงการเพมเตมหรอเปลยนแปลงแผนพฒนาทองถนสป
2-8
การวางแผนการพฒนาจงมความส าคญตอ อปท. เปนอยางยง เนองจากแผนการพฒนาเปนกรอบในการก าหนดทศทางการพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถนใหมงไปสสภาพการณอนพงประสงคไดอยางเทาทนกบการเปลยนแปลงและมงไปสสภาพการณทตองการใหเกดขนในอนาคต ทงในดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม เปนเครองมอทจะชวยใหองคกรปกครองสวนทองถน ไดพจารณาอยางรอบคอบใหเหนถงความเชอมโยงระหวางแนวทางการด าเนนงานตางๆ ทมความเชอมโยง และสงผลทงในเชงสนบสนน และเปนอปสรรคตอกน เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนน ามาตดสนใจ ก าหนดแนวทางการด าเนนงานและใชทรพยากรการบรหารของทองถนอยางมประสทธภาพเพอใหเกดประโยชนสาธารณะสงสด
ประเดนการจดการความหลากหลายทางชวภาพในแผนพฒนาทผานมา แมไมไดปรากฏชดเจนในการหยบยกเรองความหลากหลายทางชวภาพขนมาด าเนนการโดยตรงหรอชดเจน แตหลายกจกรรมมความสมพนธและเชอมโยงและสงผลดตอสงมชวตโดยรวมของทองถน
ประโยชนอยางนอย หาก อปท. มการบรรจความหลากหลายทางชวภาพไวในแผนพฒนาขององคกรปกครองสวนทองถน จะท าใหเกดประโยชนในหลายประการ อาท
เกดประโยชนสขตอประชาชนโดยรวม ชมชนทองถนและหนวยงานทเกยวของมสวนรวมในการก าหนดประเดนการพฒนาทสอดคลองกบการด ารงชพจากการใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพประชาชนสามารถใชประโยชนในทางเศรษฐกจและการด ารงชพจากความหลากหลายทางชวภาพไดอยางยงยน อาท การพฒนาผลตภณฑบนฐานทรพยากรและภมปญญาทองถน ผลตภณฑบนฐานทรพยากรชวภาพใน
2-9
ทองถน ผลตภณฑบนฐานภมปญญาทองถน ประชาชนไดรบการตอบสนองความตองการและมการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสม าเสมอ
เกดผลสมฤทธตอภารกจของภาครฐ โดยมหลกฐานแสดงการบรรจเนอหาสาระประเดนการจดการความหลากหลายทางชวภาพ ใหเหนเจตนารมณวสยทศนและภารกจของผบรหารและทองถนทใหความส าคญและแสดงใหเหนถงเปาหมายความยงยนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของ อปท. และประเทศไทยเพอการพฒนาทยงยน
มประสทธภาพ คมคาในเชงภารกจ และเทาทนตอสถานการณ แสดงถงความกาวหนาและความทนสมยสอดรบกบนโยบายเปาหมายการพฒนาทยงยนแหงสหสวรรษในดานสงแวดลอมของสหประชาชาต ประเทศและความจ าเปนของทองถนทตองด าเนนการ ตลอดจนระบบของแผนพฒนาจะชวยใหมการประเมนผลการปฏบตราชการอยางสม าเสมอ
มฐานขอมลทส าคญและเปนประโยชนตอการก าหนดนโยบายการพฒนาของทองถน ตองมการรวบรวมขอมลและปญหาส าคญเปนระยะเพอทบทวนขอมลใหเทาทนสถานการณ การวเคราะหศกยภาพเพอประเมนสถานภาพการพฒนาของทองถนในมตตางๆ ในปจจบน และก าหนดประเดนในการพฒนาในระยะตอไป
ทงน ประเดนนยงมความทาทายตอ อปท. ในการดแลทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและความหลากหลายทางชวภาพ ดวยฐานทรพยากรธรรมชาตลดลงและเสอมโทรมเนองจากการใชประโยชนเกนกวาศกยภาพในการฟนตวของระบบนเวศไดในระยะเวลาอนสน จงตองอาศยระยะเวลาและความรวมมอเปนอยางมากในการบรหารจดการอยางเปนระบบ และมความทาทายอกหลายประการจงตองพงระวงลดปญหาความขดแยง ขอพพาทระดบพนทและความเหลอมล าภายในกนเองดวย
3-1
3. ตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ
ส าหรบ อปท.
ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพถกหยบยกขนมา ในประชมสมชชาภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพครงท 10 (COP-10) ในชวงป 2010 เพอใหหนวยงานทองถนน ามาเปนเครองมอประเมนความกาวหนาการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในเมอง และเปนสวนหนงของกลยทธและแผนปฏบตการความหลากหลายทางชวภาพไดด าเนนการประเมนความกาวหนาเพอให
“บรรลความส าเรจภายใน ค.ศ. 2010 ลดอตราการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพอยางมนยส าคญในระดบทวโลก ภมภาค และชาต อนเปนการเกอกลแกการลดระดบความยากจนและเพอประโยชนของทกชวตบนผนโลก”
หลงจากนน กไดมการการพฒนาปรบใชดชนตวชวดจากหนวยงานตางๆ ทแตกตางกนไปตามระบบนเวศของพนท
3.1 ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ
ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ ถอเปนแนวคดและตวชวดทพฒนาขนมาปรบใชในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ สงเสรมการมสวนรวมของภาคทเกยวของในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ การใชประโยชนอยางยงยน การเขาถงทเปนธรรมและการแบงปนผลประโยชนอยางเทาเทยมกนและยตธรรมอนเกดจากการใชประโยชนทรพยากรพนธกรรม
ทงน ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ มค าหลกทน ามาผสมผสาน ซงอาจไมคนเคยมากนก ซงสามารถอธบายความหมายไดใหเขาใจรวมกนในเบองตน ดงน
3-2
ดชน (Index) หมายถง คาทางสถตทแสดงใหเหนถงลกษณะของการเปลยนแปลงในสงทเราสนใจ เชน ดชนปรมาณ ดชนมลคา เปนตน
ตวชวด (Indicator) หมายถง ตววดหรอคณคาทใหแกสงใดสงหนงทคาดหวงไว โดยอาจพจารณาจากหนวยวดเปนตวเลขทนบไดจรง และตองสอถงเปาหมายในการปฏบตงานส าคญ เพอสรางความชดเจนในการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานในดานตางๆ ทเกยวของดวย
ความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) มความหมายทกวางมากแตโดยรวมแลวหมายถง ความหลากหลายของชนดพนธพชและสตวทอยรวมกนในแหลงทอยอาศยหนงๆ บนโลก ซงมความส าคญตอระบบนเวศและสงมชวต ชวยสนบสนนการด ารงชวตของมนษย ทงสรางความมนคงดานอาหาร สขอนามย พฒนาเศรษฐกจ ชะลอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ
โดยสรปแลวนยามและความหมาย ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ จงหมายถงเครองมอประเมนและชวยสะทอนการเปลยนแปลงความหลากหลายทางชวภาพของพนท ดวยการแสดงลกษณะคณคา อนมเปาหมายตองใหเกดการพฒนาทชดเจนและดขน
3-3
3.2 กรอบแนวคดและดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ
ส าหรบ อปท.
การพฒนาดชนชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. น ไดมการศกษารวบรวมขอมลการพฒนาทเกยวของ โดยพบวามการพฒนาตวชวดจากหนวยงานตางๆ ซงมความใกลเคยงกน และมการพฒนาดชนตวชวดเฉพาะระบบนเวศและสถานการณ ตลอดจนประชมระดมความคดเหนรวมกบผทรงคณวฒ ผแทนหนวยงาน จนมความเหมาะสมกบพนทเปาหมาย
แนวคดและดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. ไดยดกรอบแนวคด PSR ในการพจาณาถง สถานการณทอยอาศย และชนดพนธในพนท สาเหตทสงผลกระทบตอสถานการณความหลากหลายทางชวภาพนน สงส าคญคอ การด าเนนการเพอแกไขปรบปรงใหมความหลากหลายทางชวภาพทดขน พรอมพจารณาสวนประกอบส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ 3 ดานส าคญ ไดแก แหลงทอยอาศย ชนดพนธส าคญ และการใชประโยชนอยางยงยน ตลอดจนการพจารณาการใหบรการจากระบบนเวศใน 4 ดานส าคญ ไดแก การรกษาสภาวะแวดลอม การเปนแหลงผลต การด ารงวฒนธรรม และการค าจนระบบนเวศ จงไดปรบแนวทางการพฒนาในองคประกอบของ Biodiversity Health Index: BHI
การพฒนาดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. มเปาหมายส าคญ คอ การจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถนใหเกดความยงยน บนฐานการพฒนาของทองถนทสอดคลองกบสถานการณประเทศ
ตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity Health Index) ทเหมาะสมส าหรบพนท มองคประกอบ 3 ดาน ไดแก
3-4
แหลงทอยอาศย มพนทสเขยวและกจกรรมการดแลรกษาอยางตอเนอง แหลงน าผวดนมคณภาพอยในเกณฑมาตรฐานคณภาพน าแหลงน าผวดน มการด าเนนงานดานลดภยปองกนและลดผลกระทบจากภยธรรมชาต ครอบคลมพนทรบผดชอบ พรอมการตดตามผลอยางตอเนอง
ชนดพนธ มชนดพนธหายากหรอชนดพนธทมคณคาของทองถน และมการด าเนนกจกรรมการอนรกษชนดพนธหายาก และด าเนนการควบคมชนดพนธตางถนทรกรานชนดพนธดงเดม
การ ใช ป ร ะ โยชน อย า งย ง ย น ม กฎ กต ก า ในการ เ ก บหาผลผล ต จ ากทรพยากรธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพไมใหลดลง และทองถนมภาคความรวมมอด าเนนกจกรรม มความตอเนองของความรวมมอการอนรกษ และจดสรรงบประมาณดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต
ตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity Health Index) ทมตวชวดตามองคประกอบตางๆ รวมจ านวนจ านวน 11 ตวชวด โดยจ าแนกรายองคประกอบไดดงน
องคประกอบดานแหลงทอยอาศย จ านวน 4 ตวชวด
องคประกอบดานชนดพนธ จ านวน 3 ตวชวด
องคประกอบดานการใชประโยชนอยางยงยน จ านวน 4 ตวชวด
3-5
กรอบแนวคด
และดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท.
แหลงทอยอาศย พนททางธรรมชาต การดแลรกษาพนททาง
ธรรมชาต ภยคกคามดานคณภาพน า ปองกนและลดผลกระทบ
จากภยธรรมชาต
ชนดพนธส าคญ ชนดพนธหายากหรอชนดพนธ
อนมคณคาตอทองถน การอนรกษชนดพนธหายากหรอ
ชนดพนธอนมคณคาตอทองถน การควบคมชนดพนธตางถน
การใชประโยชนอยางยงยน การเกบหาผลผลต ภาคความรวมมอดานการอนรกษ ความตอเนองของการอนรกษ งบประมาณทองถนดานการอนรกษ
การจดการชนดพนธตางถน
การใชประโยชน
BHI
3-6
3.3 การปรบใชดชนตวชวด
ความหลากหลายทางชวภาพของทองถน
ทองถนสามารถน ากรอบแนวคดและดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. น ไปใชประโยชนในการวางกรอบนโยบายการพฒนาของทองถน โดยใหคนในชมชนและภาคเขามามสวนรวมในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ การใชประโยชนอยางยงยนของความหลากหลายทางชวภาพและองคประกอบตางๆ การเขาถงทเปนธรรมและการแบงปนผลประโยชนอยางเทาเทยมกนและยตธรรมอนเกดจากการใชประโยชนทรพยากรพนธกรรมในรปแบบตางๆ
๑) ศกษาแนวคด ตวชวด และรายละเอยดทเกยวของ
ผบรหารและบคลากรของทองถน ควรท าการศกษาและท าความเขาใจกรอบแนวคดและดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. และศกษารายละเอยดทเกยวของ ทบทวนแผนพฒนาทองถนทผานมาถงทศทางและความเปนไปไดในการเชอมโยงและบรณาการดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพเขาสการปฏบตงานของทองถนไดมากนอยเพยงใด
๒) วเคราะหเชอมโยงดชนตวชวดกบงานทมอย
ทองถนอาจมอบหมายคณะท างานเพอรวบรวมและจดท าขอมลทเกยวของ พรอมศกษาดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพ วเคราะหเชอมโยงประเดน ตวชวด และเกณฑทเขากบสถานการณ ความตองการ บรบทของพนท และโครงการตางๆ ของทองถนทอยเดมแลวหรอไมอยางไร ตลอดจนไมเปนภาระและทองถนมศกยภาพทสามารถท าได
3-7
๓) คดเลอกองคประกอบความหลากหลายทางชวภาพทสอดคลองสถานการณและความตองการของทองถน
จดประชมคดเลอกองคประกอบความหลากหลายทางชวภาพทสอดคลองสถานการณ ความตองการ และศกยภาพของทองถน โดยควรเปนองคประกอบทด าเนนการมาอยางตอเนอง หรอรเรมขนใหมโดยทองถนแสดงถงความพยายามปรบปรงพฒนาสงทอยเดมรวมกน มเปาหมาย และแนวทางการปฏบตทชดเจน ครอบคลมตวชวดสามารถบรณาการเขาสระบบประเมน LPA ของทองถนตอไป
๔) ก าหนดนโยบายและตงเปาหมายการจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถนทตองการพฒนา
ขนตอนน ถอวามความส าคญอกขนตอนหนง ททองถนจ าเปนตองมการตงเปาหมายการด าเนนงานทชดเจน สอดคลองกบนโยบายจงหวดและประเทศ สภาพปญหา สถานการณในพนท และความตองการของประชาชน ประกาศเปนเปนแนวคดการด าเนนงานใหองคกรทราบในการน าดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพมาปรบใชโดยทวถงกน ตลอดจนการประกาศเปนนโยบายของผบรหาร ในการใหความส าคญ ความชดเจนและความมนใจในการท างานแกบคลากร
๕) ด าเนนงานตามแนวทางการจดการความหลากหลายทางชวภาพทเหมาะสม
เมอมการประกาศจากผบรหารโดยชดเจนและเปนไปในทศทางเดยวกนแลว โครงการและกจกรรมการพฒนาตางๆ ของทองถนแลว สามารถใชกรอบดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพเปนแนวทางในการด าเนนงาน พจารณา
3-8
สอดแทรกเชอมโยงกระบวนการท างานของทองถนใหเขากบเกณฑตวชวดความหลากหลายทางชวภาพทตงไว โดยอาจเรมตนจากดชนชวดขนตนหรอเรมจากงายไปหายาก เพอด าเนนการไดงายในการปฏบตและตดตามผล และตองไมเปนภาระของทองถนจนเกนไป
๖) ประเมนผลและจดเกบขอมลอยางเปนระบบ
การจดการความหลากหลายทางชวภาพ เนนใหความส าคญกบกระบวนการท างาน ผลผลต และผลลพธ ซงจ าเปนตองทราบผลการด าเนนงานทงระบบไดโดยอาศยการตดตามประเมนผล การจดเกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบ ถกตองตามหลกวชาการ เพอเปนหลกฐานยนยนถงผลของการด าเนนการจดการความหลากหลายทางชวภาพ ตลอดจนเปนขอมลยอนกลบในการวางแผนพฒนาทองถนในระยะปตอไป
3.4 ประโยชนททองถนจะไดรบจากการปรบใชดชนตวชวดความ
หลากหลายทางชวภาพ
กรอบแนวคดและดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. ใหความส าคญตอการน าแนวคดและตวชวดทพฒนาขนไปปรบใชในการจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถนใหเกดความยงยน เพอเปนแบบอยางและกระตนใหเกดการจดการความหลากหลายทางชวภาพไปในทศทางทถกตองและเหมาะสมยงขน โดยทองถนทจะน าไปปรบใชจะไดรบประโยชนในดานตางๆ หลายประการ
สามารถก าหนดแนวนโยบายและแนวทางการจดความหลากหลายทางชวภาพของทองถน ความรความเขาใจทไดจากคมอฉบบน จะท าชวยให อปท. สามารถน าไปก าหนดเปนยทธศาสตร โครงการ หรอแนวทางการพฒนาพนทตามแนวทางการจดการความหลากหลายทางชวภาพของ
3-9
ทองถนใหเกดประโยชน สรางความพงพอใจใหแกทกกลม เปนแนวทางทถกตอง เหมาะสมกบบรบทพนท และมความทนสมยสอดรบกบนโยบายและความจ าเปนททองถนตองด าเนนการ
พฒนาศกยภาพการท างานของทองถน ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. มแนวคดทครอบคลมและทนสมย ถกตองตามหลกวชาการในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ และเมอบคลากรของทองถนไดท าความเขาใจอยางถถวนแลวกจะเหนแนวทางการจดการความหลากหลายทางชวภาพ และยกระดบกระบวนการท างาน เกบรวบรวมขอมลทจ าเปนและหลกฐานผลการด าเนนงาน วางแผนการตดสนใจบนฐานของขอมล การด าเนนงาน การประเมนผลผลต และผลลพธ
ทราบระดบการจดการความหลากหลายของทองถน ดชนตวชวดความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. เปนการประเมนการจดการความหลากหลายทางชวภาพทจะชวยสะทอนระดบการพฒนาของตนเอง และน าไปปรบปรงใหเกดการพฒนาทชดเจนและดขนไดในอนาคต
ชวยพฒนาระบบขอมลและการตดตามประเมนผล การสะทอนขอมลการจดการความหลากหลายทางชวภาพ เพอใหเหนระดบการพฒนาของทองถน จ าเปนตองมการรวบรวมขอมลการจดการหลากหลายทางชวภาพในองคประกอบตางๆ เพอเปนขอมลฐานสงเสรมการด าเนนงานใหม ขบเคลอนนโยบายใหตอยอดความพยายามดานการอนรกษเพอใหไปถงเปาหมาย โดยน ามาตรวจสอบ ประเมนความกาวหนาเปรยบเทยบกบขอมลฐานทผานมา
3-10
ขยายเครอขายความรวมมอการจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถน ทองถนทมความมงมนและตองการพฒนาทไมหยดนง กอใหเกดโอกาสในการเรยนร รบรและด าเนนการบรณาการปฏบตการจดการความหลากหลายทางชวภาพรวมกบ อปท. อนๆ หรอรวมกบหนวยงานอนๆ มากขน ซงเปนโอกาสการขยายเครอขายใหกวางขวางมากขนดวย นอกจากนน ยงเปนการยกระดบและพฒนาศกยภาพเพอเปนแหลงเรยนรดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพของทองถนตนแบบทดแก อปท. อนๆ ตอไป
4-1
4. แนวปฏบตทดดานการจดการ
ความหลากหลายทางชวภาพ
การจดการความหลากหลายทางชวภาพ สามารถด าเนนการไดหลากหลายและมรปแบบการจดการทแตกตางไปตามบรบทของพนท โดยศกษาและปรบประยกตใหเหมาะสมกบสถานการณ ปญหา และความตองการให เกดความเหมาะสมกบพนทได ตลอดจนการสรางความมสวนรวมในการด าเนนงานใหมากเพอการบรรลเปาหมายในการด าเนนงานผานโครงการ หรอกจกรรมยอยๆ ของ อปท.
มแนวปฏบตทดดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพททองถนในภมภาคตางๆ ไดด าเนนบรหารจดการ ครอบคลมทง
การจดการแหลงทอยอาศย
การจดการชนดพนธหายากหรอชนดพนธอนมคณคาของทองถน
การใชประโยชนจากฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน
ซงสามารถเรยนรเพอน าไปประยกตด าเนนการจดการความหลากหลายทางชวภาพใหเหมาะสมกบบรบทของพนท ปญหา ความตองการของประชาชน ดงน
4-2
ปรบปรงคลองทาแพ เปนคลองสเขยว
เทศบาลเมองทงสง จงหวดนครศรธรรมราช
เทศบาลเมองทงสง มขนาดพนท 7.17 ตารางก โลเมตร ม จ านวนประชากร 30 ,722 คน (ธนวาคม 2560) ลกษณะของพนทเปนแองกระทะ มภเขาหนปนลอมรอบเกอบทกดาน อกทงยงเปนแหลงตนก าเนดแมน าส าคญอกหลายสาย ไหลผานเมองใหชมชนไดใชประโยชน ทงเปนเสนทางการระบายน าทส าคญของเมองเมอเขาฤดฝน
เทศบาลเมองทงสงด าเนนการพฒนาเมองไปพรอมๆ กบการอนรกษฟนฟพนทความหลากหลายทางชวภาพ โดยท าการส ารวจพนทสเขยวในเขตรบผดชอบของเทศบาล การปรบปรงคลองทาแพกบการเพมพนทสเขยวและความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศล าคลอง อาท ศกษาสภาพล าคลองตลอดสาย การใชประโยชนจากคลองนเวศวทยาของปลาพนถน แผนสรางผนงดวยแนวไมไผตามคนคลองเพอแกปญหากดเซาะตลง ปลกหญาแฝกและตนไมรมคลอง รวมถงมการส ารวจคณภาพน าและโครงการอนรกษพนธปลาในล าคลองตามมา
คลองทาแพถกปรบเปลยนเปนคลองสเขยว มความทนทานตอความแรงของกระแสน า มการฟนตวหลงน าลดดกวาคลองอนๆ พรรณไมทองถนและพชทงสองฝงคลองชวยกกเกบน าและใหน าเพมความชมชน นอกจากนน ไดขยายกจกรรมคลองสวย น าใส ใหครอบคลมตามนโยบายของรฐ จดท าทะเบยนตนไม ส ารวจการกกเกบคารบอนทรพยากรปาในเมอง เปนตน
ทตง: ต าบลปากแพรก อ าเภอทงสง จงหวดนครศรธรรมราช ตดตอ: เทศบาลเมองทงสง โทร. 075 411 342-3
4-3
จดท าฐานขอมลความหลากหลายทางชวภาพ
ต าบลครง อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย
หมบาน 4 แหงในเขตต าบลครง อ าเภอเชยงของ จงหวดเชยงราย รวมกบสวนงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม คณะท างาน เจาหนาทหนวยปองกนรกษาปาท ชร.8 (หาดไคร) และอาสาสมครชมชน เพอเกบขอมลภมปญญาทองถนทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพในทองถน
ด าเนนการส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ ดานพช สตว แมลง เหดรา และไลเคนในพนทปาสงวนแหงชาตปาแมองฝงขวาและปาแมงาว จ านวน 4 เสนทาง ไดแก เสนทางเขตปาชมชน หมบานหลวง เสนทางหนาหก หมบานมวงชม เสนทางกวอนโตน หมบานตองเกา และเสนทางชางคลาน หมบานครงเหนอ มการวางแปลงส ารวจสงคมพชปาดบเขา จ านวน 2 แปลง และวางแปลงส ารวจสงคมพชปาเบญจพรรณ จ านวน 2 แปลง รวมทงเกบขอมลภมปญญาทองถนทเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ
ผลจากการส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ ท าใหทราบถงชนดพนธพช พนธสตวทอาศยอยในพนทเขตปาสงวนแหงชาต อกทงยงเปนการศกษาสภาพพนทเขตปาสงวนแหงชาตถงความอดมสมบรณในพนท และน าไปวางแผนการใชประโยชนอยางยงยนและการจดการความหลากหลายทเหมาะสมรวมกบชมชน และทองถน ทตง พนทปาสงวนแหงชาตปาแมองฝงขวาและปาแมงาว จงหวดเชยงราย ตดตอ คณวรณา สมพรวงศ ผรบผดชอบโครงการ โทร. 02 579 2814
4-4
ฟนฟระบบนเวศ และสงเสรมวฒนธรรมชมชน พนทแมกกนอย
เทศบาลนครเชยงราย จงหวดเชยงราย
ล าน ากกตอนใน มชอเรยกวา “แมน ากกนอย” เปนทางน าเดมของแมน ากกสายใหญททอดตวอย ในพนท เมองของเทศบาลนครเชยงราย มความยาวประมาณ 2 กโลเมตร มพนททงหมดตลอดความยาวล าน าประมาณ 50,000 ตารางเมตร
ในอดตแมน ากกนอยเคยเปนทางน าทมน าไหลเชอมตอกบแมน ากกสายใหญ ประชาชนในพนทเคยไดน าน ามาใช ซกเสอผารมฝงน า หาปลา เลนน า พายเรอไปมาหาสกน หลงจากนนไดมการพฒนาพนททางตอนเหนอของล าน าเพอสราง รสอรท มการขดลอกทางน าลดจากแมน ากกนอยตอนบนลงแมน ากกสายใหญ ท าใหแมน ากกนอยตอนในซงเปนล าน าสวนใหญทเหลออยไมมน าจากแมน ากกสายใหญไหลผาน
เทศบาลนครเชยงรายและประชาชน จงไดจดท าแนวทางการพฒนาเชงนเวศส าหรบพนทแมน ากกนอย อกทงแนวทางในการพฒนา พรอมแบบแปลนและแผนงานการกอสรางส าหรบพนททงหมดของแมน ากกนอย เพอน าไปพฒนาตอยอดคนผนน าสแมน ากกนอยกลบมามความอดมสมบรณเชนเดม
ทตง เทศบาลนครเชยงราย 59 ถนนอตรกจ ต าบลเวยง อ าเภอเมอง จงหวดเชยงราย
ตดตอ ฝายพฒนาชมชน เทศบาลนครเชยงราย โทร. 053 711 333
4-5
แผนปฏบตการในการปองกนและบรรเทาสาธารณภย
องคการบรหารสวนต าบลโปงแดง
สถานการณสาธารณภยทเกดขนในพนทองคการบรหารสวนต าบลโปงแดง สวนใหญเกดจากภยแลง วาตภย อคคภย และอทกภย โดยมปจจยเสยงมาจากหลายสาเหต ซงในพนทต าบลโปงแดงไดเคยประสบปญหาขาดแคลนน าในการอปโภคบรโภค เนองจากทพกอาศยอยไกลแหลงน าธรรมชาต จงท าใหเกดภยแลงบอยครง สงผลใหมผประสบภยทไดรบความเดอดรอนเปนจ านวนมาก
ในกรณท เกดเหตหรอคาดวาจะเกด สาธารณภย ทางกองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย จะจดตงศนยปฏบตการฉกเฉน องคการบรหารสวนต าบลโปงแดง เพอท าหนาทจดการสาธารณภยทเกดขนจนกวาสถานการณจะกลบเขาสภาวะปกต พรอมทงประสานกบสวนราชการและหนวยงานทเกยวของในพนททรบผดชอบกบทกภาคสวนในการจดการสาธารณภยทกขนตอน หากในกรณทไมสามารถควบคมสถานการณสาธารณภยไดโดยล าพง จะขอรบการสนบสนนจากกองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภยอ าเภอหรอในเขตพนทตดตอใกลเคยง โดยมผอ านวยการทองถน เปนผควบคมและสงการ ทตง อ าเภอเมอง จงหวดตาก ตดตอ กองอ านวยการปองกนและบรรเทาสาธารณภย
องคการบรหารสวนต าบลโปงแดง โทร. 055 892 046 ตอ 11
4-6
ตนแกงขพระรวง พนธไมในต านานใกลสญพนธ
อทยานแหงชาตรามค าแหง
ตนแกงขพระรวงหรอชอวทยาศาสตร Celtis timorensis Span อยในวงศ ULMACEAE เปนไมตนสง 5-20 เมตร เรอนยอดเปนพมทรงสงถงคอนขางกลม เปลอกสเทา เรยบ เปลอกชนในสน าตาลคล า กงออน กานใบ และชอดอกมขนนมสนคลม ใบเดยวเรยงเวยนสลบรปไขแกมรปใบหอก กวาง 5-8 เซนตเมตร ยาว 8-15 เซนตเมตร สามารถพบไดตามเสนทางขางล าหวย ทมสภาพเปนทางราบเรยบสลบเนนเขาในผนปาดบสมบรณ จากการส ารวจระยะทาง 1 กโลเมตร พบตนแกงขพระรวง จ านวน 1 ตน เนอไมแกงขพระรวงมกลนเหมน สามารถน ามาปรงเปนยาขบพยาธไสเดอนในเดกได
แกงขพระรวงเปนตนไมทใกลสญพนธ และปลกขยายพนธไดยาก มเฉพาะในปาดบแลงใกลล าธาร เปนไมเปลอกบาง รากแขง ดแลยาก ไมควรขดเอาไปปลกตามบานเรอน เมอถกขดยายจะไมมโอกาสรอดตาย เนองจากน าไปปลกในสภาพอนไมได แตกยงพอมใหเหนทปาเขาหลวงสโขทย
ทตง ปาสวนลมเชงเขาหลวง อทยานแหงชาตรามค าแหง อ าเภอครมาศ จงหวดสโขทย ตดตอ นายพงษเลศ ศรบรณ โทร. 02 562 0760
4-7
รณรงคชาวบานรวมปลกปาชมชน
องคการบรหารสวนต าบลวงควง
องคการบรหารสวนต าบลวงควง ไ ด ร ณ ร ง ค ช า ว บ า น ต า บ ล ว ง ค ว ง จงหวดก าแพงเพชร รวมกนปลกปาชมชน อน ร กษ พ นธ ไ ม ธ รรมชาต ตามแนวพระราชด ารฯ ทมคณคาตอทองถนและก าลงจะสญพนธกวา 700 ไร รวมกบอ าเภอพรานกระตาย ส านกงานจดการทรพยากรปาไมท 4 (ตาก) และชาวบาน
การปลกปาชมชนในครงนเปนโครงการ 60 ปาชมชน อนรกษพนธกรรมพชตามแนวพระราชด ารฯ ปาชมชนบานหนองทราย เพอเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร โดยเลอกด าเนนการปลกปาชมชนทบานหนองทรายเปนปท 2 ตดตอกน เพอใหเปนแหลงศกษาเรยนรและปลกจตส านกใหประชาชนในการอนรกษทรพยากรทมคณคาในพนท ซงพนธไมตามแหลงธรรมชาต ทนบวนจะลดนอยลงดวยการปลกพชเศรษฐกจ พชเชงเดยว การขยายพนทท ากนอน เนองจากจ านวนประชากรทเพมขน รวมไปถงการลกลอบตดไมท าลายปา
ทตง ปาชมชนบานหนองทราย ต าบลวงควง อ าเภอพรานกระตาย จงหวดก าแพงเพชร
ตดตอ องคการบรหารสวนต าบลวงควง จงหวดก าแพงเพชร อเมล: [email protected]
4-8
ควบคมชนดพนธตางถนผกตบชวา บงมกกะสน ส านกงานเขตราชเทว
การจดการผกตบชวาในประเทศไทย โดยการออกพระราชบญญตส าหรบก าจดผกตบชวา พ.ศ. 2456 อยางไรกตามเนองจากผกตบชวามความทนทานตอสภาวะแวดลอม สามารถขยายพนธอยางรวดเรวทงจากเมลด และการแตกหนอ พบวาเพยง 1 เดอน ผกตบชวา 1 ตน อาจขยายพนธไดมากถง 1,000 ตน และถงแมวาน าจะแหง สงผลใหล าตนตาย แตยงคงมเมลดทสามารถมชวตพกตวไดนานถง 15 ป
บงมกกะสน ซงเปนบงขนาดใหญอยใจกลางกรงเทพมหานคร เปนแหลงระบายน าและรองรบน าเสย รวมทงน ามนเครองจากโรงงานรถไฟม กกะสน และขยะมลฝอยจากชมชนแออด ซงอยโดยรอบเปนเวลานานหลายป จนเกดปญหาภาวะสงแวดลอมเสอมโทรมและน าเนาเสย พระบาทสมเดจพระเจาอยหว รชการท 9 ทรงตระหนกถงภยแหงภาวะมลพษดงกลาวทพสกนกรจะไดรบโดยตรงมากขนตามกาลเวลา จงไดพระราชทานพระราชด ารเกยวกบ "เครองกรองน าธรรมชาต" โดยมการปลกผกตบชวาในบอเพอดดซบสารอาหารและโลหะหนกจากน าในบอ เปนการท างานรวมกนของพชน า (สาหราย) กบแบคทเรย เพอบ าบดน าเสยในบงมกกะสน รวมถงในหลายพนทของเขตเมอง
ทตง ส านกงานราชเทว 10 ถนนพญาไท แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กรงเทพมหานคร 10400
ตดตอ ฝายสงแวดลอมและสขาภบาล โทร. 02 354-4201 ตอ 6756-8
4-9
ขาว กข 43 เสนทางสอนาคตของเกษตรกรไทย
องคการบรหารสวนจงหวดสพรรณบร
“ขาว กข 43” ข าวสายพนธพเศษแบบครบวงจรครงแรก เจาะตลาดคนรนใหม กลมคนรกสขภาพ กลมผปวย กลมโรงพยาบาล มงหวงชวยยกระดบคณภาพชวตของชาวนาไทยใหดยงขน พรอมสงมอบขาวเพอสขภาพ ทางเลอกใหมใหกบผบรโภค ภายใตโครงการแปลงขาวประชารฐ อ าเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร เปนการผสานพลงรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ กรมการขาว องคกรชนน าเรองวจยและพฒนาเมลดพนธขาว พลงเครอขายชาวนาไทย ผเชยวชาญดานการปลกขาว และภาคเอกชน
งานพฒนาขาวสายพนธพเศษ กข 43 เกดจากขาวสายพนธสพรรณบร 1 กบ ขาวเจาหอมสพรรณ ทพฒนาคณภาพขาวตรงตามกลมผบรโภคเฉพาะทาง เหมาะส าหรบผทควบคมน าหนก กลมผปวยโรคเบาหวานและโรคไต และเปนการเพมความหลากหลายใหกบสายพนธขาวไทย โดยการสงเสรมกระบวนการผลตใหกบเกษตรกรสมาชก อ าเภอเดมบางนางบวช ผซงมความเชยวชาญดานการเพาะปลกขาว และเชอมโยงเรองการท าตลาดใหกบสนคา สรางมลคาเพมสตลาดแขงขน
ทตง อ าเภอเดมบางนางบวช จงหวดสพรรณบร ตดตอ องคการบรหารสวนจงหวดสพรรณบร โทร. 035 521 899
4-10
ความรวมมอในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
เทศบาลนครเชยงราย
การส ารวจความหลากหลายทางชวภาพในพนทดอยสะเกน โดยมเทศบาลนครเชยงรายเปนผไดรบการถายทอดและมสวนรวมในการด า เน นการศ กษาส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ โดยเฉพาะความหลากหลายของพนธไมในการ “วางแปลงตวอยาง” เปนหลก โดยไดรบการสนบสนนเปนอยางดจาก สวนจดการปาชมชน ส านกจดการทรพยากรปาไมท 2 (เชยงราย) สงกดกรมปาไม และส านกบรหารพนทอนรกษท 15 สงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช รวมทงนกกฏวทยา ซงเปนครโรงเรยนเทศบาล 6 มาหนนชวยเรองวชาการในการน าส ารวจดงกลาว นอกจากการวางแปลงตวอยางแลว ยงไดใชวธการอนๆ ประกอบในการส ารวจความหลากหลายทางชวภาพของพนทดอยสะเกน
การส ารวจความหลากหลายทางชวภาพของพนทดอยสะเกน มคณะท างานในภาคสวนของชมชนและเทศบาล เขามามสวนรวมในการด าเนนการในทกวธการ สงผลใหเกดการเรยนรและการถายทอดองคความรทางวชาการในการส ารวจความหลากหลายทางชวภาพจากหนวยงานทรบผดชอบมาสชมชนทองถนอยางแทจรง
ทตง บรเวณพนทปาดอยสะเกน จงหวดเชยงราย ตดตอ กองสาธารณะสขและสงแวดลอม เทศบาลนครเชยงราย
โทร. 053 711 333
5-1
5. หนวยงานทเกยวของ
ดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพ
การจดการความหลากหลายทางชวภาพ มหนวยงานทเกยวของในการประสานความรวมมอใหการสงเสรม สนบสนนใหเกดการขบเคลอนปฏบตเปนรปธรรมได รวมทงรวมด าเนนงานตามอ านาจหนาท ซ งมทงองคกรระหวางประเทศ หนวยงานภาครฐ สถาบนการศกษา องคกรพฒนาเอกชน ภาคเอกชน ซงมบทบาทหนาททเกยวของแตกตางกนไปตามภารกจ สรปไดดงน
5.1 องคกรระหวางประเทศ
www.undp.org
โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (ประเทศไทย) สงเสรมการเปล ยนแปลงและการเช อมโยงประเทศตางๆ ดวยความร ประสบการณ และทรพยากร เพมประสทธผลของการสนบสนนของระบบสหประชาชาตกบไทยและประเทศอนในภมภาค โครงการความรวมมอระหวางหนวยงานครอบคลมมตสงแวดลอม สงคม และเศรษฐกจ อาท โครงการ BIOFIN เปนความรวมมอระดบโลกเพอรบมอกบความทาทายดานการลงทนเพอความหลากหลายทางชวภาพอยางบรณาการ
ทตง: อาคารสหประชาชาต ชน 12 ถนนราชด าเนนนอก กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 2304 9100 แฟกซ 02 280 0556
5-2
www.iucn.org/asia/thailand
ส ห ภ า พ น า น า ช า ต เ พ อ ก า ร อ น ร ก ษ ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะทรพยากรธรรมชาต สนบสนน สงเสรม และสรางแรงจงใจใหส งคมท ว โลกใหร วมกนสงวนไวซ งความสมบรณและความห ล า ก ห ล า ย ข อ ง ธ ร ร ม ช า ต แ ล ะ ก า ร ร บ ป ร ะ ก น ก า ร ใ ชทรพยากรธรรมชาตใดๆ ใหเปนไปอยางเทยงธรรมและรกษาสภาพเชงนเวศไวได
ทตง: 63 สขมวท 39 เขตวฒนา กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 662 4029 แฟกซ 02 6624387
www.wwf.or.th
องคการกองทนสตวปาโลกสากล (WWF ประเทศไทย) สรางความรวมมอและท างานดานอนรกษครอบคลมระดบภมภาคทมเขตภมน เวศหลก อนรกษชนดพนธทอย ในสถานภาพเส ยงตอการ สญพนธ อนรกษระบบน เวศทส าคญและม ความเปราะบาง ลดผลกระทบจากกจกรรมของมนษยทสงผลตอธรรมชาตและสงแวดลอม และใหความส าคญกบกระบวนการสงแวดลอมศกษา
ทตง: 92/2 ซอยพหลโยธน 5 (ราชคร) ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 619 8534-37
www.greenpeace.org
กรนพซ เอเชยตะวนออกเฉยงใต (ส านกงานประเทศไทย) องคกรนานาชาตทความส าคญในการรณรงคเพอสงแวดลอม ปกปองความหลากหลายทางชวภาพ ปองกนมลภาวะ และการไมใชความรนแรง
ทตง: 1371 ตกแคปปตอล ชน G ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 357 1921
5-3
5.2 หนวยงานรฐ
www.dla.go.th
กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน สงเสรม สนบสนน ประสานจดท าและบรณาการแผนพฒนาทองถน วางระบบตดตามและประเมน และก ากบดแลการปฏบตงานของ อปท. ใหเปนไปตามอ านาจหนาทของในการคมครองและบ ารงรกษาทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพใหเกดประโยชนอยางยงยน สอดคลองกบหลกการมสวนรวมและการกระจายอ านาจ
ทตง: ถนนนครราชสมา แขวงดสต เขตดสต กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 241 9000 โทรสาร : 02 241 9019
www.onep.go.th
ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (สผ.) เปนหนวยประสานกลางระดบชาตภายใตพธสารคารตาเฮนา วาดวยความปลอดภยทางชวภาพ และเปนหนวยประสานงานกลางศนยเผยแพรขอมลขาวสารดานความปลอดภยทางชวภาพ
ทตง: 60/1 ซอยพบลวฒนา 7 ถนนพระรามท 6 เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 265 6500
www.dnp.go.th
กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช สงวน คมครองและดแลรกษาพนทปาอนรกษทวประเทศดวยการสงเสรม สนบสนนการศกษาวจยในพนทปาอนรกษ รวมทงประสานการด าเนนงานอยางใกลชดกบหนวยงานทไดรบมอบอ านาจทเกยวของอนๆ และหนวยประสานงานของ สผ.
ทตง: 61 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 561 0777
5-4
www.forest.go.th.
กรมปาไม รกษาพนทปาไมใหคงอย บรหารจดการปาเปนระบบ ฟนฟพนทปาไมเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมโดยการมสวนรวม วจยและพฒนาใชประโยชนอยางยงยน และมกลมงานความหลากหลายทางชวภาพดานปาไม เพอรองรบภารกจของกรมปาไม พนธกจของอนสญญาวาดวยความหลากหลายและยทธศาสตรการพฒนาประเทศและความมนคงดานฐานทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศปาไม
ทตง: 61 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 561 4292-3
www.dmcr.go.th
กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง อนรกษ ฟนฟ บรหารจดการทรพยากรทางทะเลและชายฝง โดยเฉพาะพนทดนชายทะเล ปาชายเลน แนวปะการง หญาทะเล และสตวทะเล ทงนเพอใหเกดความสมดลและเสรมสรางความมนคงทางสงคมและเศรษฐกจของประเทศอยางยงยน
ทตง: ศนยราชการฯ ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 141 1300
www.dwr.go.th
กรมทรพยากรน า บรณาการความรวมมอจดการทรพยากรน าแบบเปนระบบ ขบเคลอนองคกรเครอขายลมน า อนรกษ ฟนฟ เพมประสทธภาพรกษาสมดลระบบนเวศแหลงน าและพนทชมน า พฒนาองคความร ระบบขอมล มาตรฐานการบรหารจดการทรพยากรน า ระบบเตอนภย ตลอดจนการพฒนาระบบน าอปโภคบรโภค
ทตง: 80/3 ถนนพระรามท 6 ซอย 34 เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 271 6000
5-5
www.pcd.go.th
กรมควบคมมลพษ จดท านโยบายและแผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมดานการควบคมมลพษ ก าหนดมาตรการ จดท าแผนคณภาพสงแวดลอม ตดตาม ตรวจสอบ และจดท ารายงานสถานการณมลพษ ประสานงาน และด าเนนการเกยวกบการฟนฟอนตรายจากมลพษ ประเมนความเสยหายตอสงแวดลอม ใหความชวยเหลอและค าปรกษา แนะน าเกยวกบการจดการมลพษ
ทตง: 92 ซอยพหลโยธน 7 ถนนพหลโยธน พญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 298 2000
www.deqp.go.th
กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม สรางการรบร และสรางความยงยนใหแกทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ผานการพฒนาพลเมอง สงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการสงวน บ ารงรกษา และใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอม และความหลากหลายทางชวภาพอยางสมดล และยงยน รวมทงเปนศนยปองกนไกลเกลยกรณพพาทดานสงแวดลอมในสงคมไทย
ทตง: 49 พระราม 6 ถนนพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 278 8400-19
www.md.go.th
กรมเจาทา สรางความปลอดภยทางน า ดแลรกษาสงแวดลอมทางน า ปองกนและปราบปรามการลกลอบทงของเสยในแหลงน าสาธารณะและทะเลภายในนานน าไทย
ทตง: 1278 ถนนโยธา แขวงตลาดนอย เขตสมพนธวงศ กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 233 1311-8
5-6
www.qsbg.org
องคการสวนพฤกษศาสตร สรางองคความรดานอนรกษพนธไมและความหลากหลายทางชวภาพเพอการเรยนของประชาชน ฟนฟความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน พฒนาแหลงเรยนรเพอเผยแพรและสรางมลคาเพมอยางเปนมตรกบสงแวดลอม
ทตง: 100 หม 9 ต าบลแมแรม อ าเภอแมรม จงหวดเชยงใหม ตดตอ: โทรศพท 053 841 234
www.bedo.or.th
ส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) สงเสรมการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาของชมชนทองถน ดวยการพฒนา อนรกษ เผยแพรองคความรและใหบรการการเขาถงและใชประโยชนเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาของชมชนในทองถนอยางมระบบและยงยน ตลอดจนการมศนยกลางตดตามประสานการด าเนนการของหนวยงานของรฐและเอกชนทเกยวของ
ทตง: ศนยราชการฯ 120 หม 3 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ
ตดตอ: โทรศพท 02 147 800
ww.fisheries.go.th
กรมประมง พฒนาคณภาพการผลตและผลตภณฑสตวน าตลอดหวงโซใหไดมาตรฐานของไทยและสากล ก ากบและควบคมทรพยากรสตวน าใหมผลผลตใชอยางยงยนและคงความหลากหลาย การมสวนรวมของชาวประมง รวมทงพฒนาและถายทอดเทคโนโลยใหมทตอยอดงานนวตกรรมเชงสรางสรรคและเพมมลคา
ทตง: 50 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 5620 600-15
5-7
www.doa.go.th
กรมวชาการเกษตร ถายทอดองคความรดานพชและเครองจกรกลการเกษตร ก ากบดแลมาตรฐานระบบการผลตและผลตพนธพช และปจจยการผลต พฒนาระบบตรวจรบรองสนคาการเกษตรดานพชใหเปนท ยอมรบ อนรกษและพฒนาการใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพดานพช แมลง และจลนทรย
ทตง: 50 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 5620 600-15
www.dld.go.th
กรมปศสตว รบรองคณภาพสนคาปศสตวและวตถอนตรายดานการ ปศสตว ระบบการผลตปศสตวและสนคาปศสตวใหไดมาตรฐานและ มความปลอดภย ถายทอดเทคโนโลยดานการปศสตว และบรหารจดการ การประสานความรวมมออนรกษพนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพดานการปศสตว และปองกนผลกระทบตอสงแวดลอม
ทตง: 69/1 ถนนพญาไท แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 649 4444
www.ldd.go.th
กรมพฒนาทดน ศกษา ส ารวจ วเคราะหและวจยดนและทดน เพอก าหนดนโยบาย และวางแผนการใชทดน ตรวจสอบและใหค าแนะน าเกยวกบดน น า พช ปย และอนๆ ถายทอดผลการศกษาและใหบรการดานการพฒนาทดนแกสวนราชการทเกยวของและเกษตรกรอนรกษดนและน า สรางมลคาเพมและลดตนทนการผลต
ทตง: 2003/61 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 562 5100
5-8
www.rethailand.go.th
กรมการขาว ใหการฝกอบรมการอนรกษพนธกรรมขาว เสรมสรางความตระหนกถงคณคาของทรพยากรพนธขาว แหลงพนธกรรมขาวปาและความหลากหลายทางชวภาพเพมมากขน
ทตง: 50 ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 5612 370
www.nsm.or.th
องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต สถานทจดแสดงนทรรศการและกจกรรมทางวทยาศาสตร ทเปนการสอสารความรความเขาใจสาระทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยไดโดยงาย และสามารถน าไปประยกตใชในชวตประจ าวน อาท อาคารแสดงความหลากหลายทางชวภาพ แบงเปนอาณาจกรของแบคทเรย เหดรา พช ววฒนาการของชวต ฯลฯ
ทตง: เทคโนธาน ต าบลคลองหา อ าเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน ตดตอ: โทรศพท 02 577 9999
www.zoothailand.org
องคการสวนสตว ในพระบรมราชปถมภ สนบสนนการด ารงพนธสตวปาและการน าคนสธรรมชาต ดแลสตวปานอกถนอาศยดานสขภาวะ กายภาพ และการบรหารจดการ จดแสดงพนธสตวเพอการนนทนาการ สรางการมสวนรวมรณรงคฟนฟ อนรกษชวตสตวปา
ทตง: 71 ถนนพระราม 5 แขวงดสต เขตดสต กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 282 7111-3
5-9
www.fio.co.th
องคการอตสาหกรรมปาไม ปลกสรางสวนปา คมครองรกษาปาไมและบรณาการปาไมเพอประโยชนแกการปาไม วจยคนควา ทดลองเกยวกบผลผลตและผลตภณฑอตสาหกรรมไม เผยแพรความร ปลกฝงทศนคตและความส านกในการคมครองดแลรกษาพฒนาทรพยากรปาไม
ทตง: 76 ถนนราชด าเนนนอก แขวงวดโสมนส เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 282 3243-7
www.tistr.or.th
สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย สรางม ลค า เพ ม ให ก บผล ตภณฑและบร การ ตอบสนองการ เพ มความสามารถในการแขงขนของประเทศ ยกระดบความสามารถสอตสาหกรรมและวสาหกจชมชน ผลกดนใหเกดการน าไปใชประโยชนทงเชงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม
ทตง: 35 หม 3 เทคโนธาน ถนนเลยบคลองหา ต าบลคลองหา อ าเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน ตดตอ: โทรศพท 0 2577 9000
www.biotec.or.th
ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต วจยดานพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพ สนบสนนและสงเสรมการวจย พฒนาและวศวกรรม การพฒนาบคลากร การถายทอดเทคโนโลย และเสรมสรางโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยชวภาพ
ทตง: 113 ซอยคลองหลวง 17 ต าบลคลองหนง อ าเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน ตดตอ: โทรศพท 02 564 6700
5-10
www.trf.or.th
ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) สนบสนนการสราง องคความรทงในระดบทองถนและระดบประเทศ ผานการสนบสนนทนวจย และบรหารจดการความเขมแขงของชมชนทองถนส าหรบการแกปญหาใหแกสงคมผลกดนการใชประโยชนจากการวจยดานเกษตร อตสาหกรรม บรการ การพฒนาคณภาพชวตและสงแวดลอม
ทตง: ชน 14 อาคาร เอส เอม ทาวเวอร 979/17-21 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 278 8200
5.3 สถาบนการศกษา
www.chula.ac.th
ศนยความเปนเลศดานความหลากหลายทางชวภาพ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เสรมสรางความมนคงของฐานทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม สรางนวตกรรมและมลคาเพ มใหแกระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ สรางรากฐานการศกษาและวจยของประเทศใหเปนผน า และศนยกลางการศกษาในระดบอดมศกษาของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทางดานความหลากหลายทางชวภาพ
ทตง: 254 ถนนพญาไท แขวงวงใหม เขตปทมวน กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 215 3555
5.4 องคกรพฒนาเอกชน
www.tdri.or.th
สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ผลตงานวจยเชงนโยบายทมคณภาพสง สรางเครอขายงานการวจยระหวางสถาบนและนกวชาการทเกยวของ เผยแพรผลงานวจยตอการก าหนดนโยบายของประเทศ สนบสนนการก าหนดนโยบายการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของ
5-11
ประเทศไทยใหเปนนโยบายทเออตอการเตบโตอยางยงยน
ทตง: 565 ซอยรามค าแหง 39 เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 718 5460
www.tei.or.th
มลนธสถาบนสงแวดลอมไทย เสนอนโยบาย ยทธศาสตร ทศทางของประเทศดานสงแวดลอม พฒนาองคความร นวตกรรม และมาตรฐานสงแวดลอม เสรมสรางศกยภาพภาคสวนตางๆ เพอจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน
ทตง: 16/151 เมองทองธาน ถนนบอนดสตรท ต าบลบางพด อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร ตดตอ: โทรศพท 02 503 3333 แฟกซ 02 5044826
www.seub.orth
มลนธสบนาคะเสถยร ด าเนนกจกรรมเพอการปกปองปาผนใหญ และแหลงธรรมชาต สรางและท างานรวมกบเครอขายในการอนรกษ เฝาระวงกฎหมาย นโยบาย โครงการทสงผลกระทบตอระบบนเวศของผนปา ลดผลกระทบจากการเปลยนแปลงภมอากาศโลก สอสารข าวสาร และสร า งกล ไกการมส วนร วมและบรหารจ ดการทรพยากรธรรมชาตและระบบนเวศในผนปาตะวนตก
ทตง: 140 ถนนตวานนท ต าบลบางกระสอ อ าเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร ตดตอ: โทรศพท 02 580 4381
www.greenworld.or.th
มลนธโลกสเขยว รเรมสรางกระบวนการ “นกสบสงแวดลอม” อยางงายมงหวงใหประชาชนทวไปสามารถส ารวจและรจกสภาพธรรมชาตสงมชวตใกลตวเพอใหเกดความตระหนกในการดแลและเฝาระวงสงแวดลอมและธรรมชาตชมชน ทองถนของตนเอง
ทตง: 2 ซอยสขมวท 43 แขวงคลองตนเหนอ เขตวฒนา กรงเทพฯ
5-12
ตดตอ: โทรศพท 02 662 5766
www.biothai.net
มลนธชววถ สนบสนนบทบาทและความเขมแขงของเกษตรกร ชมชนทองถน และเครอขายภาคประชาชน ในการอนรกษ ฟนฟ พฒนา และใชประโยชนอยางยงยนจากทรพยากรชวภาพ
ทตง: 3/12 สวนชววถ ซอยบางออ 2 ถนนไทรมา หม 6 ต าบลไทรมา อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร ตดตอ: โทรศพท 02-9853838 โทรสาร 02-9853836
www.bcst.or.th
สมาคมอนรกษนกและธรรมชาตแหงประเทศไทย ศกษาวจยเกยวกบนกและธรรมชาต มบทบาทและด าเนนกจกรรมดานการอนรกษนกและธรรมชาตในประเทศไทย ดวยความรวมมอกบองคกรดานการอนรกษทงภายในประเทศและตางประเทศ เผยแพรแลกเปลยนใหความรแกสมาชกองคกร และผสนใจทวไป
ทตง: 221 หม 2 ซอยงามวงศวาน 27 ต าบลบางเขน อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร ตดตอ: โทรศพท 02 588 2277
www.thaiwetlands.org
มลนธพนทชมน าไทย เสรมสรางการรบรและเขาใจถงคณคาความส าคญของพนทชมน าอนเปนแหลงรวมความหลากหลายทางระบบนเวศ ใหการศกษาแก เยาวชน นกศกษา และประชาชนทวไป และสรางความรวมมอให เกดขนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน องคกรทองถน และชมชนทองถนในการวางแผนบรหารจดการทรพยากรใหเกดการใชประโยชนอยางคมคาและยงยน
ทตง: 79/233 หม 3 ต าบลเสมด อ าเภอเมอง จงหวดชลบร
5-13
www.agrinature.or.th
มลนธกสกรรมธรรมชาต สงเสรมการผลตอาหารไรสารพษ ปราศจากสารเคม ฝกอบรม ศกษาคนควา วจย พฒนาเทคโนโลยชวภาพ การเพาะเลยงสตวน า ปศสตว พลงงาน การแพทยเภสชกรรม และการจดการ ใหชมชนพงตนเองพงพาอาศยกนตามแนวพระราชด าร เศรษฐกจพอเพยง
ทตง: 114 ซอย บ 12 หมบานสมมากร สะพานสง กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 729 4456
www.sathai.org
มลนธเกษตรกรรมยงยน สถาบนเกษตรกรรมยงยน พฒนาความคด ความรเกษตรกรรมยงยนรวมกบองคกรชาวบาน บนฐานการแกไขปญหาของเกษตรกรและชมชน น าพาไปสการพงตนเอง ประสานเชอมโยง จดการความร สรางพนททางสงคมใหกบเกษตรกร กลมเกษตรกรและภาคทรวมขบวนการพฒนาระบบเกษตรกรรมยงยน โดยการเผยแพรแนวคด และอดมการณเกษตรกรรมยงยนเพอใหเกดการยอมรบในสงคมไทย
ทตง: 912 ซอยงามวงศวาน 31 อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000 ตดตอ: โทรศพท 02 591 1195-6
www.raksthai.org
มลนธรกษไทย สงเสรมการจดการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต และการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางคมคาและยงยน
ทตง:185 ซอยประดพทธ 6 ถนนประดพทธ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 265 6888
5-14
www.envcorpthai.com
มลนธกองทนเพอสงแวดลอมไทย จดกองทนเพอการอนรกษ พฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ปลกจตส านก สรางหลกสตรสงแวดลอมศกษาส าหรบเยาวชน เผยแพรขาวสารสงแวดลอมแกสาธารณชนและสรางความรวมมอในการจดการสงแวดลอมอยางยงยน และชวยเหลอเรงดวนแกผประสบภยธรรมชาต
ทตง: ลาดพราว 71 ซอยนาคนวาส 48 ถนนนาคนวาส เขตลาดพราว กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 542 4283
www.feedthailand.org
มลนธสงแวดลอมศกษาเพอการพฒนาอยางยงยน (ประเทศไทย) คมครองสงแวดลอมและอนรกษทรพยากรธรรมชาต ก ากบดแลและสนบสนนสงเสรมศนยศกษาธรรมชาตและอนรกษสงแวดลอมหลายแหงในประเทศไทย และด าเนนงานโครงการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอมหลายโครงการ
ทตง: 2549/54 อาคารพหลโยธน พารค เพลส ถนนพหลโยธน แขวงลาดยาว เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 942 7687, 02 942 7697
5-15
ภาคเอกชน
www.pttplc.com
บรษท ปตท. จ ากด (มหาชน) สงเสรมความร สรางความเขาใจ องคความรดานการรกษาสงแวดลอมและอนรกษธรรมชาต ผานโครงการ กจกรรมของสถาบนลกโลกสเขยว และพจารณาผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพในกระบวนการตดสนใจเเละการด าเนนธรกจตลอดสายโซอปทาน แสดงเจตจ านงคดานการจดการความหลากหลายทางชวภาพ ของกลม ปตท.
ทตง: 555 ถนนวภาวดรงสต แขวงจตจกร เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 537 4000
www.egco.com
บรษท ผลตไฟฟา จ ากด (มหาชน) ด าเนนการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและมการจดการดานสงแวดลอมทด ตลอดจนสนบสนนการอนรกษสงแวดลอมและผนปาตนน าล าธารทส าคญของประเทศใหเกดความยงยนผานการด าเนนงานของมลนธไทยรกษปา
ทตง: 222 อาคารเอกโก 14,15 ถนนวภาวดรงสต แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 998 5000
www.ratch.co.th
บรษท ผลตไฟฟาราชบรโฮลดง จ ากด (มหาชน) ด าเนนการผลตไฟฟาทเปนมตรกบสงแวดลอม ลดและปองกนผลกระทบทจะเกดขนกบคณภาพสงแวดลอม และคณภาพชวตของชมชนโดยรอบ มบทบาทในชมชนทองถนในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหเกดความยงยน
ทตง: 8/8 หมท 2 งามวงศวาน ต าบลบางเขน อ าเภอเมอง จงหวดนนทบร
ตดตอ: โทรศพท 02 794 9999
5-16
www.thainamthip.
co.th
บรษท ไทยน าทพย จ ากด นอรธปารค สงเสรมสนบสนน กจกรรมเพอการอนรกษทรพยากรน าและสงแวดลอม ผานการด าเนนงานโครงการรกษน า สงเสรมการบรหารจดการน าชมชนในพนทท โคคา- โคลาใชน าในการผลตเครองดม
ทตง: 214 หม 5 ถนนวภาวดรงสต แขวงทงสองหอง หลกส กรงเทพ ตดตอ: โทรศพท 02 794 9999
www.scg.com
บรษท ปนซเมนตไทย จ ากด (มหาชน) มงมนสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและสงคม ควบคกบการดแล ผลกระทบตอสงแวดลอมและการใชทรพยากรอยางรคณคา ผานการด าเนนงานโครงการ SCG รกษน า เพออนาคตตามแนวพระราชด ารดวยการสรางฝายชะลอน า รวมกนแกปญหาน าขาด น าเกน และน าเสย
ทตง: 1 ถนนปนซเมนตไทย บางซอ กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 586 3333, 02 586 4444
www.chevronthailand
.com
บรษท เชฟรอนประเทศไทยส ารวจและผลต จ ากด สนบสนนและชวยเหลอชมชนทองถน อาท การเปนผสนบสนนกจกรรมดานสาธารณสขและสงแวดลอม การสนบสนนดานการพฒนาการศกษาของไทย การใหทนการศกษาแกเยาวชนไทย การชวยเหลอบรรเทาทกขผประสบภย กจกรรมสงเสรมและอนรกษวฒนธรรมไทย และกจกรรมการกศลเพอการพฒนาสงคมดานตาง ๆ
ทตง: 19 อาคาร 3 ไทยพาณชย ปารคพลาซา ถนนรชดาภเษก เขตจตจกร กรงเทพฯ ตดตอ: โทรศพท 02 545 5555
6-1
6. อปท. ในพนท SLBT
กบการขบเคลอนการจดการ
ความหลากหลายทางชวภาพ
การด าเนนงานน รเรมขนโดยส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (องคการมหาชน) รวมกบส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต และการสนบสนนจากกองทนสงแวดลอมโลก มอบหมายใหสถาบนสงแวดลอมไทย ศกษาและพฒนาวธการและเครองมอขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในทองถน ดวยความรวมมอจากชมชนทองถน องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) และภาคทเกยวของ
การท างานน ไดมแนวคดส าคญ 4 ประการ คอ การอนรกษและการใชปะโยชนอยางยงยน การมสวนรวม การคาดการณและปองกนลวงหนา การพฒนาเชงพนท และด าเนนกจกรรมส าคญรวมกบกลมเปาหมายในพนท ไดแก
• ศกษาวเคราะหการจดท าแผนพฒนาทองถนและแผนพฒนาจงหวด • ส ารวจและประเมนความหลากหลายทางชวภาพและคณภาพสงแวดลอม • พฒนาตวชวดความหลากหลายทางชวภาพทเหมาะสมกบพนทและเออตอ
การวางแผนพฒนาทองถน • พฒนาคมอการจดการความหลากหลายทางชวภาพส าหรบองคกรปกครอง
สวนทองถน (อปท.) • ประเมนผลกระทบสงแวดลอมระดบยทธศาสตร (SEA) และเสนอทางเลอก
ในการพฒนาพนท
มการด าเนนงานอยใน 2 พนท ครอบคลม อปท. 10 แหง ไดแก พนทดอนหอยหลอด อ.เมอง จ.สมทรสงคราม และพนทคงบางกะเจา อ.พระประแดง จ.สมทรปราการ
6-2
6.1 เทศบาลต าบลบางจะเกรง
เทศบาลต าบลบางจะเกรง มพนท 6.65 ตารางกโลเมตร บรเวณชายฝงทะเลเปนดนโคลนปากแมน า ทรายและตะกอนโคลนเลนทมความสมบรณของธาตอาหาร เปนแหลงของหอยนานาชนด และหอยหลอดทมคณคาทางเศรษฐกจของพนทและของจงหวด มความส าคญเปนพนทชมน าระหวางประเทศ (Ramsar Site) ล าดบท 1,099 ล าดบท 3 ของประเทศ
ม 5 หมบานในเขตการปกครอง มประชากรทงหมด 5,518 คน ประกอบดวย 1,765 ครวเรอน สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประกอบอาชพท าประมงชายฝง ประมงน าลก และเพาะเลยงสตวน ากรอย เชน ปทะเล ปลากะพง รวมทงจบสตวน าชายฝง การยอดหอยหลอด และประกอบธรกจตอเนองการทองเทยว จ าหนายอาหารทะเล ของฝาก และรานอาหาร
เทศบาลต าบลบางจะเกรงการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
กษาและรวบรวมขอมลพนท แลกเปลยนความคดเหน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ แลกเปลยนความคดเหนกบผน า เรยนรงายๆ สงแวดลอมใกลตว
6-3
6.2 ต าบลบางแกว
ต าบลบางแกว มพนท 28 .44 ตารางกโลเมตร พนทราบลมตดชายฝงทะเลตะกอนทบถม เมอน าทะเลลดลงเตมทจะมพนดนยนไปในทะเลกนเนอทกวาง เปนแหลงทอยอาศยของสตวจ าพวกหอยชนดตางๆ
ต าบลบางแกวม 10 หมบาน ประชากร 4,256 คน สวนใหญ ประกอบอาชพประมงชายฝง เพาะเลยงสตวน า เชน กง ปทะเล หอยแครง หอยแมลงภ สวนนอยยงคงมการปลกพชสวน และท านาเกลอเศรษฐกจ เปนผลผลตจากฐานทรพยากรทสรางรายได นอกจากน ชมชนใหความส าคญการจดการปาชายเลน ปองกนและแกปญหาการกดเซาะชายฝงทะเลดวยการปกไมไผชะลอคลน คอนกรตเสรมเหลก และพฒนาปาชายเลนเปนศนยเรยนรธรรมชาตปาชายเลนใหผสนใจเขามาศกษา ต าบลบางแกวการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของทองถน
ศกษาและรวบรวมขอมลพนท แลกเปลยนความคดเหน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจความหลากหลายทางชวภาพ ความคดเหนตอการพฒนาคมอส าหรบ อปท.
แลกเปลยนการจดการความหลากหลายของทองถน
6-4
6.3 ต าบลแหลมใหญ
ต าบลแหลมใหญ มพนท ขนาด 19.789 ตารางกโลเมตร ตงอยบรเวณปากแมน าแมกลองกบอาวไทย มสภาพพนทชายฝงทมความอดมสมบรณตามธรรมชาต มพนทปาชายเลนตลอดแนวชายฝงประมาณ 2,792.68 ไร แหลมใหญเปน 1 ใน 4 ต าบลของพนทดอนหอยหลอดทมความส าคญทางนเวศวทยาทสมบรณแหงหนง เปนพนทชมน าระหวางประเทศ (Ramsar Site) เปนล าดบท 1099 และล าดบท 3 ของประเทศ
ม 8 หมบานในการปกครอง ม 1,621 ครวเรอน ชาย 3,906 คน หญง 3,979 คน รวม 7,885 คน ชมชนประกอบอาชพประมงพนบาน เพาะเลยงสตวน า ปลา หอยแครง หอยแมลงภ หอยนางรม รบจางทวไป และท าเกษตรกรรมสวนนอย มชอเสยงเปนแหลงเพาะหอยแครงทส าคญของประเทศ
ต าบลแหลมใหญการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาขอมลพ นท แลกเปลยนความคดเหน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจพนท แลกเปลยนความคดเหน เปดบานเรยนรการด าเนนงาน
6-5
6.4 ต าบลคลองโคน
ต าบลคลองโคน มพ นท 33 .69 ตารางกโลเมตร พนทสวนใหญเปนทราบลมชายฝงทะเล มทรพยากรทางธรรมชาตทส าคญ ปาชายเลน ล าคลอง 4 สายหลก และแพรกสาธารณะ มตะกอนทบถมมความอดมสมบรณเปนแหลงอาหารและเจรญเตบโตของสตววยออน จ าพวก กง หอย ป ปลาชนดตางๆ ปจจบนเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษทมชอเสยง
ต าบลคลองโคนม 7 หมบานในการปกครอง ประชากร 4,359 คน รวม 1,083 ครวเรอน ชาวบานประกอบอาชพท าประมงชายฝง เพาะเลยงสตวน า หอยแครง แมลงภ และท ากะป กะปเคยคลองโคน บางสวนท าสวนมะพราว รบจางทวไป คาขาย รบราชการ และธรกจสวนตว ต าบลคลองโคนการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและรวบรวมขอมลพนท สมภาษณความคดเหน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจทรพยากร แลกเปลยนความคดเหน จดกจกรรมกบหนวยงาน
6-6
การเรยนรและประโยชนทไดรบจากการด าเนนงาน
พนทดอนหอยหลอด
ทองถนและผน าชมชน เหนความส าคญการแกปญหาภยคกคามทมผลตอวถชวต การท ามาหากน อาชพประมง และระบบนเวศ อาท
ขยะเปนภยคกคามและสงผลกระทบตอระบบนเวศและสงมชวตในทะเล ขยะประเภทพลาสตกไมยอยสะลาย ลองลอยเปนมลทศน โมเลกลเลกขนาดของขยะท าใหสตวน าเสยชวตจากการกลนและกน
นำเสยเพมมลภาวะและการปนเปอนสงผลตอหวงโซอาหารของสตวน าและความหลากหลายของชนดพนธปลาและนกน า การเพาะเลยงสตวน า จงเหนควรเรงด าเนนการแกไข ฟนฟ อนรกษแหลงทอยอาศยของสงมชวต
เรมจากประเดนทชมชนและทองถนใหความสนใจ สรางความเขาใจนนใหเปนเรองของวถชวต ปากทองและความเปนอยโดยรวม แลวคอยเชอมโยงสการจดการความหลากหลายทางชวภาพใหเกดแนวปฏบตทดและการจดการทเปนรปธรรมรบรรวมกน และพงระวงเรองงบประมาณในการใชจายท ากจกรรมทเกยวของเพอปองกนความขดแยง
ทองถนมความเปนนกปฏบต ชมชน อปท. หากมการเสรมสรางความรความเขาใจทมากพอ พรอมมแนวทาง แนวคดใหเกดการตอยอดจากการท างานตามภารกจเดมททองถนด าเนนการอย
มขอมลพนทและทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพของพนททเปนประโยชนตอการตดสนใจวางนโยบายทส าคญอนๆ และคมอจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. อนเปนแนวทางในปฏบตงานรวมกนตอไป
6-7
6.5 ต าบลบางกะเจา
ต าบลบางกะเจา มพนทขนาด 2.89 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศเหนอของคง พนทมความอดมสมบรณเหมาะกบการท าเกษตร มคลองและล าประโดงเลกๆ ตดผานพนทจ านวนมาก เปนทตงของสวนศรนครเขอนขนธ ซงเปนพนทสเขยวผนใหญ ซงเปนแหลงทองเทยวเชงอนรกษ เรยนรทางธรรมชาตทส าคญ และพกผอนหยอนใจทมชอเสยงเปนทรจก
ต าบลบางกะเจา ม 9 หมบาน 1,778 ครวเรอน ประชากร 5,179 คน สวนใหญเปนชมชนดงเดมและนบถอศาสนาพทธ ประกอบอาชพรบจางทวไป ท างานโรงงานหรอพนกงานบรษท เกษตรกรแบบยกรองสวน รบราชการ และอนๆ ตามล าดบ
ต าบลบางกะเจาการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและขอมลพนท สมภาษณผแทนหนวยงาน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจทรพยากร ประชมหารองานกบผน าชมชน การจดการทรพยากร
6-8
6.6 ต าบลบางยอ
ต าบลบางยอ มพนทขนาด 5.37 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศตะวนตกของคง มสภาพพนทเปนดนตะกอนลมแมน าอยใกลบรเวณปากแมน าทเชอมตอกน สงผลใหเกดระบบนเวศ 3 น า คอ น าจด น าเคม และน ากรอย ผลไมทปลกทนจงมรสชาตด จงเหมาะแกการประกอบอาชพเกษตรกรรมแบบยกรองสวน มไมผลส าคญ ไดแก มะมวงน าดอกไม กลวยและมะพราว เหมาะแกการพฒนาสงเสรมอาชพดานการเกษตร
ต าบลบางยอ ม 10 หมบาน 2,841 ครวเรอน ประชากร 11,239 คน ทงหมดนบถอศาสนาพทธ และสวนใหญประกอบอาชพรบจาง รองลงม า คอ อาชพเกษตรกรรม เชน สวนผลไม และเลยงปลาน าจด และประกอบการอตสาหกรรมและพาณชยกรรม รบราชการ และคาขาย ตามล าดบ
ต าบลบางยอการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและรวบรวมขอมลพนท สมภาษณกบหนวยงาน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจทรพยากร ประชมแลกเปลยน การจดการทรพยากรพนท
6-9
6.7 ต าบลบางกระสอบ
ต าบลบางกระสอบ มพนทขนาด 2.36 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศใตของคงบางกะเจา เปนพนทราบลมต าและรองรบน ากอนทจะไหลลงสอาวไทย จงมความอดมสมบรณจากดนตะกอนปากแมน าททบถม มลกษณะคลาย “กระบงกนสอบ” เหมาะส าหรบท าการเกษตร ทงการท าสวนผลไม โดยเฉพาะ มะมวงน าดอกไม การปลกไมดอกไมประดบ รวมทง การประมงและการปศสตว ทงยงมพนทอนรกษพนทสเขยว จ านวน 2 แหง ซงเปนสถานททองเทยวและแหลงเรยนรธรรมชาตทส าคญ
ต าบลบางกระสอบ ม 11 หมบาน 527 ครวเรอน ประชากร 2,864 คน เปนชมชนดงเดม สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประกอบอาชพรบจางในภาคอตสาหกรรมนอกพนท ธรกจสวนตว คาขาย บางสวนท าเกษตรกรรม และการประมง ตามล าดบ
ต าบลบางกระเสอบกบการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและรวบรวมขอมลพนท แลกเปลยนความคดเหน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจทรพยากร ประชมแลกเปลยน ทรพยากรและวถชวต
6-10
6.8 ต าบลบางน าผง
ต าบลบางน าผ ง มพนท ขนาด 3 .10 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศตะวนออกของคง เปนทราบลมแมน าและราบลมต า ดนมความสมบรณจากการทบถมตะกอนปากแมน า พชพรรณ แมน า ล าคลอง รองสวน วถชวตชมชน ท าใหเกดกจกรรมการทองเทยวทหลากหลาย อาท ตลาดน าบางน าผง บานเรอนไทย สวนปาบางน าผง วดบางน าผงใน วดบางน าผงนอก บานธปสมนไพร รวมทงโฮมสเตยไวบรการนกทองเทยว
ต าบลบางน าผง ม 11 หมบาน 1,161 ครวเรอน ประชากร 4,921 คน เปนชมชนดงเดม สวนใหญนบถอศาสนาพทธ ประกอบอาชพรบจางทวไป พนกงานบรษท รบราชการ และบางสวนท าเกษตรกรรม สวนเกษตรผสมผสาน อาท มะมวง กลวย หมาก มะพราว มะนาว และสม เปนตน
ต าบลบางน าผงกบการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาขอมลพนท สมภาษณผแทนหนวยงาน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจความหลากหลาย ประชมพจารณาดชนชวด สวนยกรอง การปรบตวคงความเปนเกษตร
6-11
6.9 ต าบลบางกอบว
ต าบลบางกอบว มพนทขนาด 2.48 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศตะวนออกเฉยงเหนอของคง เปนทราบลมตดแมน าเจาพระยา ในอดตพนทบรเวณนเปนทราบลมมกอบวอยตามหนองน าล าประโดงเปนจ านวนมาก จงเรยกวา บางกอบว สวนใหญยงมสภาพเปนพนทสเขยว มสภาพเปนพนทสวนและเกษตรผสมผสานไมผลทหลากหลาย
ต าบลบางกอบว ม 13 หมบาน 2,491 ครวเรอน ประชากร 7,214 คน ทงหมดนบถอศาสนาพทธ สวนใหญประกอบอาชพรบจางทวไป รองลงมา คอ เกษตรกรรม คาขาย และรบราชการ ตามล าดบ
ต าบลบางกอบวกบการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและรวบรวม สมภาษณและแจง ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจทรพยากร แลกเปลยนความคดเหน การจดการน า สถานการณนาสนใจ
6-12
6.10 ต าบลทรงคนอง
ต าบลบางทรงคนอง มพนทขนาด 3.75 ตารางกโลเมตร ตงอยดานทศตะวนตกเฉยงใตของคง มบรเวณคอคอดกระเพาะหมซงเปนสวนทแคบทสด เปนทตงคลองลดโพธเชอมระหวางแมน าเจาพระยา เปนประตสคงบางกะเจา มพนทอนรกษทดแลโดยกรมปาไมรวมกบชมชนในรปแบบสวนปาและสวนเฉลมพระเกยรตฯ เพอเปนสวนสาธารณะชมชน แหลงทองเทยวเชงนเวศ และแหลงศกษาธรรมชาตทนาสนใจ
ต าบลทรงคนอง ม 13 หมบาน 2,716 ครวเรอน ประชากร 7,915 คน ประกอบอาชพในโรงงานอตสาหกรรม และธรกจประเภทกจการตางๆ บางสวนประกอบอาชพเกษตรกรรมและสวนนอยรบราชการ
ต าบลทรงคะนองกบการขบเคลอนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ
ศกษาและรวบรวมขอมล สมภาษณผแทนหนวยงาน ประชมสรางความเขาใจ
ส ารวจความหลากหลายทาง ประชมคนขอมล ขยะแมน า สถานการณนาสนใจ
6-13
การเรยนรและประโยชนทไดรบจากการด าเนนงานพนทคงบางกะเจา
ผน าทองถนและทองท มบคลากร ผน าทมความรความเขาใจเกยวกบพนททด และมศกยภาพในการพฒนาตอยอดการจดการความหลากหลายทางชวภาพในพนทได กระจายอยทก อปท. ซง เหนถงความส าคญในการจดการความหลากหลายทางชวภาพ และมศกยภาพในการพฒนาตอยอดการจดการความหลากหลายทางชวภาพในพนทได อาท เกษตรผสมผสาน วนเกษตร
ไดชดขอมลพนทและทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพของพนททเปนประโยชนตอการตดสนวางนโยบายทส าคญอนๆ คลอบคมมตเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอม มคมอจดการทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพส าหรบ อปท. อนจะเปนแนวทางการพฒนาและเปลยนแปลงใหเกดการจดการทดและเชอมโยงกจกรรมการจดการ
เรยนรงายๆ ดงเอาความสนใจของชมชน ทองถนเปนตวตงในการจดการและวางแนวทางปฏบตทเหมาะสม โดยเรมจากกจกรรมทงายๆ กบกลมคนทสนใจเลกๆ กอน แลวคอยขยายผลทงจ านวนคนและกจกรรม
ตวชมชนและทองถนเองจะไดประโยชนในการจดการใหเกดแนวปฏบตทด โดยความรวมมอกบเยาวชน สถาบนการศกษา สอดแทรกการเรยนร สรางความเขาใจตอทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพทมอยใหเกดการเรยนรทด จะท าใหเกดความตระหนกสการจดการทดได
