1

การช าระเงนตามสญญาซอขายระหวางประเทศ (Finance of International Sales)

สนย มโนมยอดม วธการช าระเงนตามสญญาซอขายระหวางประเทศถอวาเปนสาระส าคญของสญญาซง คสญญาจะตองตกลงกนกอน สวนจะเลอกใชวธใดนนม ปจจยประกอบในการพจารณา ๔ ประการ คอ เวลา วธการ สถานท และสกลของเงนตรา วธทคสญญามกจะตกลงท าม ๔ วธ คอ ๑. การช าระเงนสดลวงหนา (Advance Payment) ๒. การเปดบญช (Open Account) ๓. การใชตวแลกเงน (Bill of Exchange) ๔. การเปดเลตเตอรออฟเครดต (Letter of Credit) ๑. การช าระเงนสดลวงหนา (Avance Payment) วธนผซอสนคาจะช าระเงนพรอมกบการสงสนคา เปนการช าระเงนลวงหนา ผซอจงเปนฝายเสยเปรยบ เพราะตองช าระเงนไปกอนทจะไดรบสนคา นอกจากนผซอยงตองเสยงตอการทผขายเมอไดรบเงนแลวอาจไมสงสนคาใหตามจ านวน คณภาพ และภายในเวลาทตกลงกน สวนผขายเปนฝายไดเปรยบเพราะจะไดรบเงนกอน ผซอจงมกจะยอมใชวธนเฉพาะในขณะ ทสนคาหายาก และเปนทตองการกนทวไป ๒. การเปดบญช (Open Account) วธนตรงกนขามกบวธแรก โดยผขายจะสงสนคาใหผซอกอน และลงบญชคาสนคาในบญชเงนเชอ (Open Account) สวนผซอจะช าระเงนใหผขายตามระยะเวลาทตกลงกนเชน ๑ เดอน ๓ เดอน หรอนานกวานน วธนผซอเปนฝายไดเปรยบเพราะไดรบสนคามาขายกอนแลวจงช าระเงนทหลง สวนผขายเปนฝายเสยเปรยบเพราะตองสงสนคากอนและไมมหลกประกนการช าระเงนจากผซอผขายมกจะยอมใชวธนแกผซอทมเครดตด หรอเมอไมสามารถขายสนคาใหแกผอนได หรอใชส าหรบการขายสนคาโดยวธฝากขาย (Consignment) ผซออาจช าระเงนใหผขายโดยสงเชคไปใหผขาย โอนเขาบญชผขายหรอโดยซอดราฟทจากธนาคารแลวสงใหผขาย

อดตผพพากษาหวหนาคณะในศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศกลาง ผพพากษาหวหนาคณะในศาลอทธรณ อธบดกรมสอบสวนคดพเศษ เลขาธการส านกงานปองกน และปราบปรามการทจรตภาครฐ ปจจบนเปนผพพากษาอาวโสในศาลอทธรณภาค 1

2

๓. การใชตวแลกเงน (Bill of Exchange) วธนเมอผขายจดสงสนคาลงเรอใหลกคาแลว กจะจดท าตวแลกเงนสงไปใหผซอช าระเงนหรอรบรองการใชเงน วธนใหประโยชนแกทงฝายผซอและผขาย โดยผขายสามารถน าตวแลกเงนซงรบรองการใชเงนแลวไปขาย หรอใชเปนหลกประกนในการกเงนจากธนาคารได สวนผซอไดรบประโยชนจากระยะเวลาการช าระเงนเพราะไมตองช าระเงนแกผขายทนท ยกเวนตวแลกเงนชนดสงจายเมอเหน (payable at sight) ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๙๐๘ ใหค าจ ากดความตวแลกเงนไวดงน "อนวาตวแลกเงน คอ หนงสอตราสารซงบคคลหนง เรยกวา ผสงจาย สงบคคลอนอกคนหนง เรยกวา ผจาย ใหใชเงนจ านวนหนงแกบคคลหนง หรอใหใชตามค าสงของบคคลคนหนงซงเรยกวา ผรบเงน" ในการซอขาย ผสงจายกคอผทจะใหมการช าระเงนซงไดแกผขายหรอผสงออก ผจายคอ ผทตองช าระเงนซงไดแกผซอหรอผน าเขา สวนผรบเงนไดแก ผสงจายหรอตวแทนผสงจาย กรณทใหธนาคารเปนผเรยกเกบกคอธนาคาร ตวแลกเงนมทงประเภททไมตองมเอกสารประกอบ (Clean Bill) และประเภททตองมเอกสารประกอบ (Documentary Bill) ส าห รบตวแลกเงน ท นยมใชในการซอขายสนคา ระหวางประเทศ ไดแก ตวแลกเงนทมเอกสารประกอบ วธนเมอผขายสงสนคาลงเรอแลว ผ ข ายก จะออกตว แลก เงน พ รอมมอบ เอกส ารก ารขน ส ง ส น ค า (shipping documents) ใหแกธนาคารตวแทนในประเทศของผขายเพอสงใหธนาคารตวแทนในประเทศผซอ และสงใหธนาคารตวแทนในประเทศผซอยนตวแลกเงนใหแกผซอ หรอผขายอาจสงใหแกตวแทนของผขายซงอยในประเทศผ ซอยนใหแกผซอโดยตรง กรณทใหธนาคารเปนตวแทน ผ ซอเมอไดรบ ตวแลกเงนแลวกตองช าระเงนแกธนาคารตวแทนทนทหากตวแลกเงนเปนชนดสงจายเมอไดเหน (Document Against Payment) หรอรบรองตวแลกเงนนน (Document against acceptance) ในกรณทตวแลกเงนเปนชนดทมก าหนดเวลา สวนธนาคารกจะมอบเอกสารการขนสงสนคาตางๆ ใหแกผซอเพอผซอจะไดน าไปเปนหลกฐานในการออกสนคาตอไป การเรยกเกบเงนวธนธนาคารจะท าหนาทในฐานะตวแทน เพอใหไดมาซงการรบรองหรอจายเงนตามตวเทาน น ธนาคารไมมความผกพนใดๆ ดวย ในการเรยกเกบเงนนธนาคารและ ผ ท เกยวของมกจะตกลงปฏบตตามกฎขอบงคบส าหรบการเรยกเกบเงน(Uniform Rules for Collections) ซงรางโดยหอการคานานาชาต ฉบบแกไขใหมป ๑๙๙๕ มผลบงคบใชตงแตวนท ๑ มกราคม ๑๙๙๖ (๒๕๓๙) เปนตนไป เอกสารและหลกฐานในการซอขายสนคาซงจะตองแนบมาพรอมกบตวแลกเงนไดแกบญชสนคา (Invoice) ใบตราสง (Bill of Lading) กรมธรรมประกนภย (Insurance Policy) นอกจากนน

3

ในบางกรณอาจตองมใบส าคญแสดงแหลงก าเนดสนคา (Certificate of Origin) ใบส าคญแสดง การตรวจสนคา (Certificate of Inspection) ใบก ากบทกงสลรบรอง (Consular Invoice) และอนๆ ตามแตจะตกลงกน ๔. การเปดเลตเตอรออฟเครดต (Letter of Credit) UCP 600 3 ขอ 2 ใหค าจ ากดความของเครดตไวดงน เครดต (Credit) หมายถงการด าเนนการใด ๆ (arrangement) ไมวาจะเรยก หรอบรรยายไวอยางไร ซงเพกถอนไมได และกอใหเกดภาระผกพนซงเพกถอนไมไดของธนาคารผเปด (Issuing Bank) ในอนทจะท าการช าระเงน (Honors ) เมอมการยนเอกสารทถกตองตรงตามทก าหนด และเงอนไข (a complying presentation) ในเครดต การช าระเงน (Honors) หมายถง (a) ช าระเงนเมอไดเหนเอกสาร หากเครดตเปนชนดช าระเงนทนททเหน (sight payment) (b) รบจะช าระเงนในเวลาทก าหนด และช าระเงนเมอถงก าหนดเวลานน หากเครดตเปนชนดช าระเงนแบบมก าหนดเวลา (deferred payment) (c) รบรองตวแลกเงน (draft) ซงผรบประโยชนเปนผ ออกและช าระเงนเมอถงก าหนด หากเครดตเปนชนดก าหนดใหมการรบรอง (acceptance) การยนยนเอกสารตามทก าหนด (Complying presentation) หมายถง การยนเอกสารตามขอตกลงและเงอนไขในเครดตโดยยดขอก าหนดของ UCP และหลกปฏบตตามมาตรฐานสากล ของธนาคาร ขอ 3 ใหความหมายของเครดตวา เครดตเปนประเภททเพกถอนไมได (irrevocable) ถงแมจะไมไดมการระบไวใหมผลเชนนนกตาม กลาวโดยสรปเลตเตอรออฟเครดตกคอขอตกลงซงธนาคารรบด าเนนการตามค าสง ของผขอเปดในอนทจะจายเงนใหผรบประโยชนหรอตามค าสงของผรบประโยชน เมอไดม การยนเอกสารถกตองตรงตามขอตกลงและเงอนทไดระบไว ขนตอนในการช าระเงนโดยเลตเตอรออฟเครดตมดงตอไปน ๑) ผขายซงอยประเทศหนงและผซออยอกประเทศหนง ไดท าความตกลงกนไวในสญญาซอขายวา การช าระเงนตามสญญาซอขายใหกระท าโดยการเปดเลตเตอรออฟเครดต ๒) ผซอซงอยประเทศหนงกจะตดตอขอใหธนาคารในประเทศของตน เรยกวา ธนาคารผ เปดเครดต (Issuing Bank) ให เปดเลตเตอรออฟเครดตใหแกผ ขายซงอยอกประเทศหนง โดยมขอก าหนดและเงอนไขตามทไดตกลงกนไวกบผขาย

3 Uniform Customs and Practice for Documentary Credits No. 600 ดค าอธบายหนา 22

4

๓) ธนาคารในประเทศผซอ (Issuing Bank) กจะแจงการเปดเลตเตอรออฟเครดตพรอมระบก าหนดและเงอนไขตางๆไปยงธนาคารตวแทน 3 (Nominated Bank) ซงอยในประเทศของผขาย และขอใหธนาคารดงกลาวช าระเงน (effect such payment) หรอรบรอง (accept) และจายเงน (pay) ตามตวแลกเงนทผขายสงจาย หรอรบซอ (negotiate) เมอผขายไดสงมอบเอกสารการขนสงสนคาตรงตามขอก าหนดและเงอนไขในเครดต ๔) ธนาคารตวแทนในประเทศผขาย (Nominated Bank) กอาจจะเพยงแตแจงใหผขายทราบถงการเปดเลตเตอรออฟเครดต (advice) เทาน น โดยธนาคารตวแทนไมผกพนเกยวกบเครดตนน หรอธนาคารตวแทนจะยนยน (Confirm) เลตเตอรออฟเครดตนน ซงเทากบวาธนาคารตวแทนยอมเขาผกพนโดยรบรองแกผขายวาจะช าระเงนใหแกผขายเมอผขายสงมอบเอกสาร ตามขอก าหนดและเงอนไขในเลตเตอรออฟเครดตครบถวนแลว

๕) ผ ขายจดสงสนคา และท าตวแลกเงน 4 ขนพรอมท งแนบเอกสารการสงสนคา (Shipping Documents) เชน ใบตราสง บญชสนคา กรมธรรมประกนภยและเอกสารอนๆ ตามทตกลงกนไวไปยนตอธนาคารตวแทนเพอขอรบช าระเงนหรอใหรบรองตวธนาคารตวแทนเมอตรวจดความถกตองของเอกสารแลวกจะช าระเงนหรอรบรองตวแลกเงนนนแลวสงเอกสารตางๆ มาใหธนาคารผเปดเครดต และถาธนาคารตวแทนจายเงนใหผขายไปแลวกจะหกบญชเงนฝากของธนาคารผเปดเครดตหรอต งธนาคารผเปดเครดตไวเปนลกหน เมอธนาคารผเปดเครดตไดรบเอกสารตางๆ แลวกจะแจงใหผซอน าเงนมาช าระคาสนคานน หรอใหรบรองตว กรณการช าระเงนมก าหนดเวลาแนนอน เชน ๑๘๐ วนนบแตวนทระบไวในใบตราสง ธนาคารผเปดเครดตอาจจะออกตวแลกเงนก าหนดเวลาเดยวกนใหผซอรบรองตวกอนปลอยเอกสารการขนสงแกผซอ หรอท าทรสตรซท แลวแตกรณ แลวปลอยเอกสารการขนสงสนคาเหลานนใหผซอน าไปออกสนคา ตอไป 3 ธนาคารตวแทน (Nominated Bank) หมายถง ธนาคารทถกก าหนดใหน าเครดตไปขนเงนได หรอธนาคารใด ๆ กรณทเครดตระบใหขนเงนกบธนาคารใด ๆ กได (UCP 600 ขอ 2) 4 UCP 600 ขอ 6 (C) จะตองไมออกเครดตโดยใหเบกเงนดวยตวแลกเงนทสงจายเอาแกผขอเปดเครดต (ผซอ)

5

แผนผงวงจรของเลตเตอรออฟเครดต ประเทศผซอ ประเทศผขาย

น าเอกสาร

ผซอ ไปออกสนคา ทาเรอ สงสนคา ผขาย

ขอใหธนาคารเปด น าเอกสารการ เลตเตอรออฟเครดต ขนสงสนคามา

ขอรบเงนหรอรบรองตว

เรยกใหผซอ ช าระ แจงใหผขาย เงนหรอรบรองตว ทราบหรอยนยน และมอบเอกสาร ธนาคารผ เปดเครดต สงเอกสาร ธนาคารตวแทน Issuing Bank การขนสงสนคา Nominated Bank เปดเลตเตอรออฟเครดต ( Advising Bank or Confirming Bank)

ในกรณทธนาคารในประเทศผซอและผขายเปนธนาคารเดยวกน (มสาขา 5อยในประเทศ ผขาย) ขนตอนท ๓ และ ๔ อาจปฏบตรวมกนโดยธนาคารในประเทศผซอจะแจงใหผขายทราบถงการเปดเลตเตอรออฟเครดตโดยตรง สวนขนตอนท ๑ และท ๕ มความส าคญตอผซอและผขายมาก ในการท าสญญาซอขายผขายจะตองก าหนดไวในสญญาใหชดเจนถงชนดของเลตเตอรออฟเครดต หนาทและความรบผดชอบของธนาคารตวแทน (Nominated Bank) เชน ให ยนยน (Confirm) หรอเพยงแตแจง (Advice) และผ ขายตองทราบถงขอก าหนดและเงอนไขตางๆ เกยวกบเอกสารการขนสงสนคา (Shipping document) ทผขายจะตองยนตอธนาคาร ทงน เพราะธนาคารท าหนาทเกยวกบเอกสารเทาน น ถาเอกสารนนมความสมบรณและตรงกบเงอนไขทก าหนดไวในเครดต ธนาคารมภาระผกพนทจะตองช าระเงนตามสญญานน ธนาคารไมตองรบ ผดชอบ เก ยวกบ รปแบบ (form) ความพอเพ ยง ( sufficiency) ความ ถกตอง ( accuracy) ความแทจรง (genuineness) การปลอมแปลง (falsification) ปญหากฎหมาย (legal effect) ของ

5 สาขาของธนาคารในตางประเทศใหถอวาเปนธนาคารทแยกออกจากกน (UCP 600 ขอ 3 )

6

เอกสารใดๆ รวมท งลกษณะของประเภทสนคา (description) ปรมาณ (quantity) น าหนก (weight) คณภาพ (quality) สภาพ (condition) การบรรจหบหอ (packing) การขนสง (delivery) มลค า (value) หรอความมอยจ รงของสนคา (existence of goods) บ รการ (services) ห รอ การปฏบตการ (performance) ทบรรยายไวในเอกสาร ฯลฯ (UCP 600 ขอ 34) ท งไมมสวนเกยวของหรอผกพนตามสญญาซอขายแตประการใด ท งนเปนไปตามหลกความเปนเอกเทศ ของเครดต (The Autonomy หรอ Independent Principal) ซ งตาม UCP 600 ขอ 4 และขอ 5 ก าหนดไวดงน ขอ 4 (a) เครดตโดยสภาพเปนสญญาทแยกตางหากจากสญญาซอขาย หรอสญญาอนอนเปนสญญาหลกและธนาคารไมเกยวของหรอผกพนตามสญญานนถงแมจะมการอางองไวในสญญา ดงนนภาระผกพนทธนาคารจะตองช าระเงน จงไมขนอยกบขอเรยกรอง หรอโตแยงของผขอเปด (Applicant) ทเกดขนจากความสมพนธระหวางตนกบธนาคารผเปดเครดตหรอกบผรบประโยชน ไมวากรณใดๆ ผรบประโยชนไมสามารถถอเอาประโยชนจากความผกพนตามสญญาระหวางธนาคารดวยกน หรอระหวางผขอเปดกบธนาคารผเปดเครดต ขอ 5 ในการปฏบตเกยวกบเครดต ผทเกยวของทกฝายตกลงปฏบตหนาทเกยวกบเอกสารและไมเกยวของกบสนคา บรการ หรอการปฏบตอนใด ซงเอกสารนนอาจเกยวพนไปถง

ตวอยางคดศาลองกฤษ ไดแก Midland Bank Ltd. v. Seymour (๑๙๕๕) ๒ Lloyd's Rep ๑๔๗ ผซอในประเทศองกฤษไดสงซอขนเปดจากผขายในฮองกงโดยวธเปดเลตเตอรออฟเครดตกบธนาคาร เมอผขายยนเอกสารตอธนาคารถกตองตรงตามเงอนไขในเครดต ธนาคารจงจายเงนใหผขาย ตอมาปรากฏวาสนคาทผขายสงมาไมมคณภาพ ผซอไมยอมช าระเงนใหธนาคาร ศาลพพากษาวา สญญาเลตเตอรออฟเครดตนนแยกตางหากจากสญญาซอขาย ตามสญญาเลตเตอรออฟเครดตนน ถาธนาคารไดตรวจสอบเอกสารเหนวาถกตองตรงตามเครดต ธนาคารกตองจายเงน และผซอซงขอเปดเครดตตองช าระเงนใหธนาคาร

ตวอยางค าพพากษาของศาลฎกา ค าพพากษาฎกาท ๒๐๗/๒๕๑๑ โจทกไดน าหนงสอ (เครดต) ของจ าเลยท ๑ ซงมถงธนาคารใหจายเงนตามเลตเตอรออฟเครดตแกโจทกไปแสดงตอธนาคารจ าเลยท ๒ จ าเลยท ๒ ไดประทบตราในหนงสอนนมขอความวา "ธนาคารไดทราบแลว จะจายเงนใหในเมอไดสงเอกสารมาแลกเปลยนเงนตามเงอนไขใน เลตเตอรออฟเครดตดงกลาวขางบนแลว" เมอโจทกสงสนคาใหแกจ าเลยท ๑ แลวใหผแทนเอาหนงสอ (เครดต) ทธนาคารประทบตราไวนนไปแลกเงน แตไมไดน าเลตเตอรออฟเครดตและเอกสารตางๆ ไปแลกเปลยน ธนาคารจงไมจายเงน เชนน ธนาคารจ าเลยท ๒ ไมเปนฝายผด ค ารบรอง โจทกจะฟองบงคบใหธนาคารจ าเลยท ๒ ช าระเงนหาไดไม

7

ค าพพากษาฎกาท ๗๗๕/๒๕๒๕ (ประชมใหญ) จ าเลยเปดเลตเตอรออฟเครดตกบธนาคารโจทก โดยมขอตกลงวา ในกรณทเอกสารตางๆ ถกตองแลว ธนาคารโจทกไมตองรบผดชอบในกรณสนคาทสงมาเสยหายขาดจ านวนหรอ บกพรอง และตกลงใหถอระเบยบประเพณและพธปฏบตเกยวกบเครดตทมเอกสารประกอบ (แกไขเพมเตมป ค.ศ. 1962) ของสภาหอการคานานาชาตซงระบวาใหถอเอาความถกตองของเอกสารเปนหลกเปนสวนหนงของขอสญญา เมอปรากฏวาเอกสารตางๆ ทสงมาคอ รายการสนคาทระบไวในใบตราสง (Bill of Lading) และบญชราคาสนคา (Invoices) ทกรายการถกตองตรงกบรายการสนคาในใบเสนอ (Offer) ซงแนบทายเลตเตอรออฟเครดตและบรษทผขายสนคาไดเสนอเอกสารตางๆ ถกตองตามเงอนไขทระบในเลตเตอรออฟเครดตแลว แมสนคานนไมตรงตามรายการทระบในใบตราสง บญชราคาสนคาและใบเสนอดงกลาว และจ าเลยไดสงใหธนาคารโจทกระงบการจายเงนตามเลตเตอรออฟเครดตทเปดไปแลวกตาม จ าเลยกตองปฏบตตามขอตกลงทไดท ากนไว ค าพพากษาฎกาท ๑๕๖๑/๒๕๒๙ ตามค าขอเปดเลตเตอรออฟเครดต ใหโจทกจายเงนตามเลตเตอรออฟเครดตใหผขายไดเมอมการยนตวแลกเงน ใบตราสงสนคาทางเรอครบชด บญชสนคาพรอมลายมอชอ ใบรบรองหรอกรมธรรมประกนภย และจ าเลยจะช าระเงนใหโจทกเมอจ าเลยไดรบเอกสารดงกลาวนนแลว เมอใบตราสงสนคาทางเรอแสดงวาไดมการบรรทกสนคาขนระวางเรอแลว ธนาคารตวแทนของโจทกกมหนาทตองจายเงนใหแกผขายไป โจทกหรอธนาคารตวแทนโจทกไมมหนาทตองตรวจตราวาความจรงสนคาไดบรรทกลงเรอแลวหรอไม อยางไรกตาม เพอปองกนความเสยหาย ผซออาจขอใหมการตรวจสนคาและรบรอง โดยองคกรอสระได ค าพพากษาฎกาท ๒๖๐๗/๒๕๕๓ โจทกสงซอครงเมดช นคณภาพ ข. จากจ าเลยท 1 โดยระบในสญญาวาตองไดรบการตรวจสอบและรบรองจากจ าเลยท 2 ปรากฏวาครงเมดไมไดมาตรฐาน ดงน การกระท าของจ าเลย ท 2 จงเปนการท าละเมดตอโจทกและท าใหเกดความเสยหายเปนคาสนคา คาธรรมเนยมธนาคาร คาใชจายดานพธการศลกากร และคาขนสงสนคา และตองรบผดใชคาเสยหายดงกลาวแกโจทก เชนเดยวกบจ าเลยท 1 ซงตองรบผดในความเสยหายฐานผดสญญาซอขาย แตไมมบทกฎหมายใด ทให ล.1 และ ล.2 ตองรบผดอยางลกหนรวม และหากผขายยนเอกสารตางๆ ถกตองตรงตามขอก าหนดและเงอนไขแลว ธนาคารกจะตองรบเอกสารและจายเงนหรอรบรองและจายเงนตามตวแลกเงนนนใหแกผขาย ธนาคารจะปฏเสธไมจายเงนดวยเหตใดๆ ไมได (UCP 600 ขอ 7) ยกเวนเพยงกรณเดยวคอ ในกรณทธนาคารสามารถพสจนจนเปนทพอใจไดวามการท าเอกสารตางๆเพอฉอโกง และผขายม สวนรวมในการ

8

กระท านนดวย (Fraud Exception) (United City Merchants (Investments) Ltd. V. Royal Bank of Canada (1983) 1 A.C. 168)

ค าพพากษาฎกาท ๖๗๙๓/๒๕๔๓ โจทกฟองวาจ าเลยท 1 และจ าเลยท 2 เปนบรษทจ ากดประเทศสหรฐอเมรกาจ าเลยท 4 เปนบรษทจ ากดประเทศสาธารณรฐเกาหล จ าเลยท 3 ในฐานะสวนตวและตวแทนจ าเลยท 1 ท 2 และท 4 หลอกลวงวาจางโจทกตดเยบเสอผาโดยตองสงวตถดบจากจ าเลยท 4 เพอสงขายใหแกจ าเลยท 1 และท 2 โจทกจงขอใหธนาคารเปดเลตเตอรออฟเครดต เพอช าระคาวตถดบแกจ าเลยท 4 ซงมราคาสงเกนจรง ในทสดจ าเลยท 1 ท 2 และท 3 ไมรบเสอทโจทกตดเยบแลวเสรจท าใหโจทกเสยหาย ขอใหบงคบจ าเลยทงสามรวมกนช าระคาเสยหายแกโจทก และขอคมครองชวคราวกรณฉกเฉนใหอายดเงนทธนาคารตองช าระใหแกจ าเลยท 4 ศาลชนตนมค าสงใหอายด ศาลอทธรณพพากษายน ศาลฎกาพพากษากลบใหเพกถอนค าสงดงกลาว โดยใหเหตผลวาธนาคารมหนาทตรวจสอบเอกสารใหถกตองตรงตามเงอนไขกอนจายเงนเทานน นอกจากนนเลตเตอรออฟเครดตทเปดไปเปนชนดทรบซอได หากธนาคารผเบกไมช าระเงนยอมกอใหเกดผลเสยตอเนองถงธนาคารหรอบคคลอนทมความผกพนหรอเกยวของกนอกหลายกรณ การทศาลจะออกค าสงอายดดงกลาวจงตองท าดวยความระมดระวง หลกความเปนเอกเทศของเครดตมผลท าใหผซอไมอาจกลาวอางถงความเสยหายอนเนองจากการผดสญญาของผขายขนหกกลบลบหนตอสทธของผขายในการเรยกรองใหธนาคารช าระเงนตามเครดต (Power Curber International Ltd. V. National Bank of Kuwait SAK (1981) 2 Lloyd's Rep 394) ขณะเดยวกนธนาคารในฐานะผรบตราสงกไมมสทธน าเงนทไดจากการขายสนคาไปหกช าระหนรายอน แตตองน าเงนดงกลาวไปช าระหนตามค าขอใหออกเลตเตอรออฟเครดต (ค าพพากษาฎกาท 8972/2553)

หลกการปฏบตโดยเครงคด (The Doctrine of strict compliance) จะเหนไดวา หลกความเปนเอกเทศของเครดตใหความคมครองแกผขายและธนาคารโดยเมอผขายยนเอกสารถกตองตามขอก าหนดแลวธนาคารจะตองช าระเงนแกผขายสวนธนาคารเมอช าระเงนไปตามเงอนไขและขอก าหนดแลว ผขอเปดจะตองช าระเงนคนแกธนาคาร ดงนนเพอคมครองผขอเปดเครดตวาจะไดรบสนคาตรงตามทตองการ ธนาคารจงตองปฏบตตามขอก าหนดและเงอนไขในเครดตโดยเครงครดและตองปฏเสธไมรบเอกสารและไมรบรองตวแลกเงนทออกตามเลตเตอรออฟเครดต หากเอกสารทยนไมตรงตามขอก าหนดในเลตเตอรออฟเครดต ซงเรยกวา หลกการปฏบตโดยเครงครด (The doctrine of strict compliance) ทงนกโดยถอวาธนาคารทไดรบแจงการเปดเครดต (Nominated bank) เปนตวแทนของธนาคารผเปดเครดต (Issuing bank) ซงเปนตวแทนอกทหนงของผซอ หากตวแทนปฏบตเกนไปกวาอ านาจทตวการมอบหมายไว กยอมไมผกพนตวการ และจะตองเปนผรบผดในความเสยหายทเกดขนนนเอง กรณทสนคาใน

9

ตลาดมราคาตกลง ผ ซออาจถอโอกาสปฏเสธไมช าระเงนใหแกธนาคารโดยอางวาเอกสาร ทธนาคารรบมานนไมถกตองตามเงอนไขทก าหนดไวในเครดต

ตวอยางค าพพากษาคดในศาลองกฤษ เกยวกบหลกปฏบตนคอ Equitable Trust Company of New York v. Dawson Partners Ltd. ( ๑ ๙ ๒ ๗ ) ๒๗ LL.R ๔๙ จ าเลยซอเมลดถววานลาจากผขายในประเทศอนโดนเซย จ าเลยไดขอใหธนาคารโจทกเปดเลตเตอรออฟเครดตชนดเพกถอนไมไดใหแกผขาย และใหโจทกจายเงนแกผขายเมอผขายสงมอบเอกสารการขนสงสนคารวมท งหนงสอรบรองคณภาพ (Inspection Certificate) ออกโดยผเชยวชาญหลายคน ("by experts") แตธนาคารผเปดเครดตแจงรหสแกธนาคารผแจงเครดตผดพลาดเปนวาหนงสอรบรองคณภาพออกโดยผเชยวชาญคนเดยว ("by expert") ปรากฏวาสนคาทสงมาไมไดคณภาพ เมอธนาคารเรยกเกบเงน จ าเลยจงปฏเสธการจายเงน ศาลสงสดองกฤษวนจฉยวา ธนาคารโจทกไมปฏบตตามเงอนไขทไดระบไวในค าขอเปดเลตเตอรออฟเครดต ซงระบไววาตองมหนงสอรบรองคณภาพทออกโดยผเชยวชาญหลายคน ธนาคารจงไมมสทธเรยกรองใหจ าเลยช าระเงน Moralice (London) Ltd. V. E.D. and F. Man (๑๙๕๔) ๒ Lloyd's Rep. ๕๒๗ สญญาซอขายน าตาล ๕๐๐ ตน บรรจในถง ถงละ ๑๐๐ กโลกรม CIF ทรบโบลตกลงช าระเงนโดยเครดตชนดเพกถอนไมไดผานธนาคารตวแทนในลอนดอน คดมประเดนวาธนาคารมสทธปฏเสธเอกสารเพราะระบจ านวนขาดไปเพยง ๓ ถงจากสนคาท งหมดจ านวน ๕,๐๐๐ ถง หรอไม วนจฉยวาธนาคารจะตองปฏบตโดยเครงครดตามเงอนไขทลกคาก าหนด หากไมปฏบตตามกถอวาท าไปโดยความเสยงภยของธนาคารเอง

UCP 600 ขอ 30 ไดผอนปรนหลกเกณฑ นโดยใหธนาคารสามารถรบเอกสารได หากปรมาณสนคามปรมาณน าหนกบวกลบไมเกน 5 เปอรเซนต ของปรมาณทระบตราบเทาทผรบประโยชนขอรบช าระราคาไมเกนวงเงนในเลตเตอรออฟเครดต แตมใหใชบงคบหากปรมาณสนคานนไดก าหนดเปนจ านวนหนวย

Soproma S.P.A. v. Marine & Animal By – Products Corporation (๑๙๖๖ ) ๑ Lloyd's Rep. ๓๖๗

ผซอเปนบรษทอตาลสงซอเนอปลา (chilean fish full meal) จากบรษทในนวยอรคเปนสญญาซอขายประเภท C and F (ปจจบน CFR) โดยมขอตกลงในสญญาวา ผซอจะเปดเลตเตอรออฟเครดตก าหนดวาเอกสารทผขายจะตองน ามายนประกอบดวยใบตราสง (Bill of Lading) ระบวาคาระวางช าระแลว (freight prepaid) กบใบรบรองการวเคราะหคณภาพสนคา (certificate

10

of analysis) วาเนอปลาจะตองมโปรตน ๗๐% และใหใช UCP ฉบบแกไขป ๑๙๕๑ บงคบ ผขายไดยนเอกสารตอธนาคารผแจงเครดตทนวยอรคไมตรงตามเงอนไข กลาวคอใบตราสงเปนประเภทหามเปลยนมอและระบวาเรยกเกบคาระวางปลายทาง (freight collect) และใบรบรองการวเคราะหคณภาพสนคาวาเนอปลามโปรตน ๖๗% บญชสนคาระบเนอปลาวา Fish Full Meal สวนใบตราสงระบวา Fishmeal ธนาคารจงปฏเสธการจายเงน ผขายไดจดการแกไขเอกสารดงกลาว (เมอระยะเวลาทก าหนดไวสนสดลง) แลวสงใบเรยกเกบเงนแกผซอโดยตรง ผซอกปฏเสธการช าระเงนอก

ศาลวนจฉยวา ๑. การยนเอกสารโดยตรงตอผซอไมมผลตามกฎหมาย เพราะคสญญาจะตองปฏบตตาม

เงอนไขในการช าระเงนโดยทางเลตเตอรออฟเครดตทานน ๒. เอกสารทยนตอธนาคารในนวยอรคครงแรกไมถกตองตรงตามเงอนไข เพราะ 1. ใบตราสงไมไดระบวา freight prepaid แตกลบระบวา freight collect และไม สามารถเปลยนมอได ซงไมสอดคลองกบสญญาซอขายประเภท CIF หรอ C and F 1. ใบรบรองการวเคราะหคณภาพสนคาระบวาเนอปลามคณภาพโปรตนต าเกนไป 2. เนอปลาทระบไวในใบตราสงวา Fishmeal ใชไดเพราะเปนชอทใชเรยกกน ทวไป ซงใบก ากบสนคากไดระบชอเนอปลาถกตองแลว จงถอไดวาสนคาถกตองตามก าหนดแลวตาม UCP (๑๙๕๑) ขอ ๓๓

Midland Bank Ltd. v. Seymore (๑๙๙๕) ๒ Lloyd's Rep. ๑๔๗ ผซอก าหนดรายการสนคาวาขนเปดฮองกงบรสทธ ๘๕ เปอรเซนต ๑๒ หอ หอละ

๑๙๐ ปอนด ๕ ซลลงตอปอนด ใบตราสงระบวาขนเปดฮองกง ๑๒ หอ แตเอกสารอนๆ เชนใบก ากบสนคา ใบรบรองน าหนกและใบรบรองถนก าเนด เมออานรวมกนแลวไดความตามทผซอก าหนด ศาลวนจฉยวาธนาคารจายเงนไปถกตองตามค าสงแลว

ตวอยางค าพพากษาของศาลฎกา ค าพพากษาฎกาท ๒๑๒๒/๒๔๙๙

จ าเลยขอใหธนาคารโจทกเปดเครดตช าระคาผาทจ าเลยสงซอจากบรษทในประเทศสหรฐอเมรกา โดยใหจายเงนเมอบรษทผขายยนเอกสารตางๆ รวมทงใบตราสงแสดงถงการสงสนคา วาเปนผากากคอตตอนทวลล ๑๐,๐๐๐ หลา โจทกจายเงนโดยปรากฏวา เอกสาร ๒ ฉบบ ไมตรงตามเงอนไข คอใบตราสงและกรมธรรมประกนภยระบรายการสนคาวาเปน "๑๖ มด ผาฝายเปนชน" เมอจ าเลยรบสนคาแลว ปรากฏวาผาทสงมานนเปนเศษผาขรวทงหมด จ าเลยจงปฏเสธการจายเงน

11

ศาลฎกาวนจฉยวา ค าวา "ผากากคอตตอนทวลล" กบ"ผาฝายเปนชน" กแสดงวาเปน สนคาทอาจแตกตางกนไปไดมากมาย แมแตผาคอตตอนทวลลสกากกบสอน กอาจผดความประสงค เปนการผดค าสงของจ าเลยทโจทกตกลงไปแลว นอกจากนปรมาณของสนคาทสงตามทจ าเลยสงวาตองเปนผา ๑๐,๐๐๐ หลา กกลบระบเปนวา ๑๖ มด เปนหนาทของตวแทนโจทกทตองไดเหนเอกสารทงหลายวาตรงกบค าสงของจ าเลยกอนจายเงนไป พพากษายกฟองโจทก

ค าพพากษาฎกาท ๘๔๖/๒๕๑๘ โจทกขอใหธนาคารจ าเลยเปดเครดตเพอช าระราคาสนคาทโจทกสงซอจากประเทศญปน

ปรากฏวา ผขายสงสนคามาขาดรายการโดยในบญชสนคา (อนวอยซ) ของผขายระบจ านวนสนคาขาดรายการไป ซงผดจากทระบไวในเครดตและบญชสนคาและราคา (โปรฟอรม มาอนวอยซ) แตธนาคารในประเทศญปนซงเปนตวแทนจ าเลยไดจายเงนใหแกผขายไปและ สงเอกสารทงหมดมาใหจ าเลย จ าเลยจงไดหกเงนของโจทกไว โจทกจงฟองใหจ าเลยคนเงนแกตน ศาลฎกาพพากษาใหจ าเลยคนเงนแกโจทก กรณทธนาคารช าระเงนไปโดยรบเอกสารมาไมถกตองตรงตามเงอนไข หากผซอใหสตยาบนแกการกระท าของธนาคารแลวกจะปฏเสธไมช าระเงนใหแกธนาคารไมได การใหสตยาบนอาจกระท าไดโดยตรงหรอโดยปรยาย ตวอยางคดในศาลองกฤษ คอ Bank Melli Iran v. Barcays Bank D.C.O. (๑๙๕๑) ๒ Lloyd's Rep. ๓๗๖ โจทกเปนผซอชาวอตาเลยนสงซอรถยนตบรรทกของอเมรกาจากผขายในประเทศองกฤษ โดยระบเงอนไขในเลตเตอรออฟเครดตวาจะตองมเอกสารคอหนงสอรบรองของรฐบาลประเทศสหรฐอเมรการะบวาเปนรถยนตบรรทกเชฟโรเลตใหม (๑๐๐ new Chevrolet trucks) ผขายยนบญชสนคาระบวารถยนตบรรทกอยในสภาพใหม (in a new condition) และหนงสอรบรองของ รฐบาลสหรฐอเมรการะบวาเปนรถใหม สภาพด (new , good) ธนาคารจ าเลยไดจายเงนใหผขายไป ตอมาโจทกตรวจพบรายการในเอกสารไมตรงตามเลตเตอรออฟเครดตจงไดแจงขอบกพรองใหธนาคารจ าเลยทราบ แตมไดปฏเสธเอกสารหลงจากนนโจทกยงแจงใหธนาคารจ าเลยเพม วงเงนเครดตใหผขายอกดวย ศาลวนจฉยวา ธนาคารจ าเลยช าระเงนไปโดยผดพลาดเพราะเอกสารไมตรงตามเลตเตอรออฟเครดต แตคดนโจทกทราบความไมถกตองแลวยงสงใหธนาคารจ าเลยเพมวงเงนเครดต จงเปนการกระท าทถอไดวาโจทกไดใหสตยาบนแลว และยงเหนอกวาการไมโตแยงหรอปลอย ใหระยะเวลาลวงเลยไปเปนเวลานานอาจถอวาเปนการใหสตยาบนโดยปรยายได 6

6 ด UCP 600 ขอ 16 (C) (F)

12

ในกรณทเอกสารไมถกตองตามทก าหนดไวในเครดต และธนาคารปฏเสธไมยอมรบเอกสารดงกลาว หากผขายไมสามารถแกไขเอกสารใหถกตองตามทก าหนดไว สงทผขายควรจะปฏบตกคอ ผขายจะตองตดตอกบผซอโดยตรง และขอรองใหผซอมค าสงถงธนาคารใหยอมรบเอกสารดงกลาว 7

มาตรฐานในการตรวจเอกสารของธนาคาร UCP 600 ขอ 14 ก าหนดหนาทในการตรวจสอบเอกสารของธนาคารไวดงน ธนาคารตองตรวจเอกสารเพยงอยางเดยววาขอมลทปรากฎในเอกสารเหลานน (appear on their face) ถกตองตามขอก าหนดและเงอนไขของเครดต โดยยดขอก าหนดของ UCP และ หลกปฏบตตามมาตรฐานสากลของธนาคารดวย (ขอ 14 (a) )

ธนาคารแตละธนาคารมเวลาทจะตรวจเอกสารและตดสนใจวาจะรบเอกสารไวหรอไมภายใน 5 วนท าการนบตงแตวนยนเอกสาร ( ขอ 14 (b) )

หากมขอก าหนดใหผ ขายจะตองยนตนฉบบเอกสารการขนสง (transport document) ฉบบเดยวหรอหลายฉบบดวย ผขายตองยนเอกสารตอธนาคารไมชากวา 21 วน หลงจากวนทสงสนคาแตทกกรณตองไมชากวาวนหมดอายของเครดต ( ขอ 14 (c) )

ขอมลตาง ๆ ในเอกสารไมจ าเปนตองเหมอนกนทกประการ แตตองไมขดแยงกนเอง หรอขดแยงกบขอมลในเอกสารทก าหนด หรอ ตวเครดตเอง (ขอ 14 (d) )

กรณทธนาคารเหนวาผ ขายเสนอเอกสารไมถกตองตามเงอนไขทระบไวในเครดต ธนาคารมทางเลอกปฏบตดงน คอปฏเสธไมรบเอกสาร หรออาจใชดลพนจตดตอกบผขอเปดเพอขอใหผขอเปดสละขอขดแยง (Discrepancy) และขอแกไขเครดต (Amendments) นน ภายใน 5 วนท าการ (ขอ 16 (b)) หรออาจเลอกทจะรบเอกสารนนไวและช าระเงนโดยขอใหผขายค าประกนการช าระเงนดงกลาว หรอรบรองการชดใชคาเสยหาย (indemnity) หรอขอสงวนสทธทจะไลเบยเอาแกผขาย (payment under reserve) อยางไรกตามการปฏบตดงทกลาวมาผกพนเฉพาะธนาคารนนกบผทเกยวของเทานน

หากธนาคารใดตดสนใจจะปฏเสธเอกสาร ธนาคารนนจะตองแจงธนาคารผยนเอกสาร หรอผรบประโยชนหากไดรบเอกสารจากผรบประโยชนเพยงครงเดยว (single notice) โดยระบถง 1. วาธนาคารก าลงปฎเสธ………. การช าระเงน 2. ขอขดแยงแตละขออนเปนสาเหตใหธนาคารปฏเสธเอกสารนนและ 3. ธนาคารยงคงถอเอกสารตาง ๆ ไวเพอรอฟงค าสงจากผยนเอกสาร และก าลงสงคนเอกสารแกผยน UCP 600 ขอ 16 (c) หากธนาคารไมปฏบตดงกลาวกจะหมดโอกาสทจะ

7 UCP 600 ขอ 10 ( a ) ก าหนดวา ..... เครดตไมสามารถแกไข หรอยกเลกโดยไมไดรบความยนยอมของธนาคารผเปด ธนาคารผยเนยน (ถาม) และผรบประโยชน

13

โตแยงวาเอกสารไมถกตอง และเมอไดปฏบตเชนนนแลว ธนาคารกมสทธเรยกรองใหคนเงนพรอมดอกเบย (UPC 600 ขอ 16 (g)

เอกสารทเกยวของกบเลตเตอรออฟเครดต เชน ๑) ตวแลกเงน (Drafts) ตวแลกเงนคออะไร วธปฏบตในการใชตวแลกเงนเปนอยางไร

ไดกลาวมาแลว ๒) ใบตราสง (Bill of Lading) คอเอกสารทผขนสงออกใหเพอแสดงวาผขนสงไดรบ

ของตามทระบไวเพอน าไปสงมอบใหแกผมสทธรบของนน ใบตราสงอาจระบชอผซอเปนผรบตราสงโดยตรง ซงเรยกวา Straight Bill of Lading หรอระบวาตามค าสงของผซอหรอบคคลทสามหรอตามค าสงของผขาย เรยกวา Order Bill of Lading ซงเปนตราสารเปลยนมอกนได โดยทวไปกรรมสทธในสนคาจะเปลยนมอเมอมการสลกหลงและสงมอบใบตราสงนน

พระราชบญญตการรบขนของทางทะเล พ.ศ. ๒๕๓๔ ใหค าจ ากดความของใบตราสงไวดงน มาตรา ๓ "ใบตราสง" หมายความวา เอกสารทผขนสงออกใหแกผสงของเปนหลกฐานแหงสญญา

รบขนทางทะเล แสดงวาผขนสงไดรบของตามทระบในใบตราสงไวในความดแลหรอบรรทกของลงเรอแลว และผขนสงรบทจะสงมอบของดงกลาวใหแกผมสทธรบของนน เมอไดรบเวนคน ใบตราสง

UCP 600 ขอ 20 ก าหนดหลกเกณฑส าคญเกยวกบใบตราสงไวดงน ใบตราสงตองระบชอผขนสง และลงนามโดยผขนสง หรอกบตนเรอ หรอตวแทนของ

บคคลดงกลาว ระบวาสนคาไดรบการบรรทกบนเรอทระบชอ ณ ทาเรอตนทางตามทระบไว ระบวน สงสนคา ระบทาเรอตนทางและปลายทาง ระบวาเปนตนฉบบเดยวหรอเปนชด ระบขอตกลงและเงอนไขในการขนสง และอาจระบใหถายล าเรอไดหากการขนสงตลอดเสนทางครอบคลมโดย ใบตราสงฉบบเดยว เอกสารการขนสงตองไมระบวาสนคาถกบรรทกบนดาดฟา (UCP 600 ขอ 26) ธนาคารจะรบเอกสารการขนสง (Transport Document) ท เรยบรอย (clean) เทาน น กลาวคอ ไมมขอความหรอบนทกแสดงถงความบกพรองของสนคา หรอหบหอ (UCP 600 ขอ 27)

๓) กรมธรรมประกนภย (Insurance Policy) คอเอกสารแสดงภาระผกพนทบรษท รบประกนภยจะช าระคาเสยหายตามจ านวนเงนทก าหนดแกบคคลทระบไวเมอเกดความเสยหายขนแกสนคาทขนสงนน

เอกสารการประกนภยตองออกและลงนามโดยบรษทผ รบประกนภยหรอตวแทน วนทออกเอกสารตองไมชากวาวนทสงสนคา เวนแตจะระบวาการคมครองมผลนบจากวนทสงสนคาเปนตนไป ตองระบจ านวนเงนทเอาประกนเปนสกลเดยวกบทระบในเครดต ตองระบความ

14

เสยงภยอยางนอยจากสถานทรบสนคาหรอบรรทกลงเรอถงสถานทขนสนคาขนจากเรอ หรอ สถานทปลายทางตามทระบไวในเครดต ระบประเภทของภยทคมครอง (UCP 600 ขอ 28) 8

๔) บญชสนคา (Invoice) คอเอกสารทผขายสนคาท าขนเพอมอบใหแกผซอสนคาแสดงถงรายละเอยดของสนคาและราคาสนคาทขาย

๕) ใบแสดงรายการน าหนกสนคา (Weight List) คอเอกสารทแสดงรายละเอยดน าหนกของสนคาทสงแตละชน

๖) ใบรบรองน าหนกสนคารวม (Weight Certificate) คอเอกสารทจดท าขนเพอแสดง น าหนกของสนคาทงจ านวน

๗ ) ใบก ากบหบหอ (Packing List) คอเอกสารทแสดงจ านวนสนคาทบรรจไวใน แตละหบหอ

๘) ใบรบรองคณภาพของสนคา (Inspection Certificate) คอเอกสารทสถาบนตรวจ สนคาแสดงคณภาพ น าหนก และสภาพของสนคาทตรวจสอบ

๙) ใบรบรองถนก าเนดของสนคา (Certificate of Origin) เปนเอกสารแสดงประเทศ ทผลตสนคาทจดท าโดยหอการคา องคการอสระ หรอหนวยงานของรฐบาล

๑๐) ใบรบรองของกงสล (Consular Invoice) เปนเอกสารทท าขนและลงนามโดยกงสลของประเทศทสงสนคาเขา แสดงใหเหนรายละเอยดการสงสนคาและกฎหมายทใชบงคบ ในประเทศนน

๑๑) Custom Invoice เปนแบบฟอรมทผ ขายท าขนเพอแสดงรายละเอยดของสนคา เพอประโยชนในการเสยภาษ

๑๒ ) Sanitary or Health Certificate คอ เอกสารทท าขนโดยองคกรอสระรบรอง ความบรสทธ (degree of purity) ความสะอาดและสภาพสนคา หรอสขภาพของสตวมชวต

๑๓) Certificate of Analysis คอใบรบรองการวเคราะหคณภาพของสนคา

ระยะเวลาในการเปดเลตเตอรออฟเครดต ปกตในสญญาซอขายจะก าหนดระยะเวลาในการเปดเลตเตอรออฟเครดตไว ซงอาจก าหนดไวตามวนในปฏทน หรอใหเปดในทนททนใด หรอเมอผขายไดแจงแกผซอวาสนคาพรอมทจะสงลงเรอแลว ในกรณทสญญาซอขายมไดก าหนดระยะเวลาไว ผซอจะตองเปดเลตเตอรออฟเครดตในระยะเวลาอนสมควร (reasonable time) หมายถงระยะเวลาลวงหนากอนทผขายจะสงสนคา เพอใหผขายทราบถงหลกประกนในการช าระเงน ในคด Pavia v. Thurmann Nielsen (๑๙๕๒) ๒QB ๑๓ ๘๔ . ศาลองกฤษวนจฉยวาในกรณทคสญญาไมไดตกลงเรองเวลาเปด เลตเตอรออฟเครดตไว ผซอจะตองเปดเลตเตอรออฟเครดตลวงหนาในระยะเวลาสมควรพอทจะ

8 UCP 600 ขอนไมแตกตางกบ UCP 500

15

ใหผขายสามารถสงสนคาได ถาผซอไมเปดเครดต ถอวาผซอผดสญญา ผขายกมสทธไมสงสนคา บอกเลกสญญาและเรยกคาเสยหาย

ค าพพากษาฎกาท ๘๔๖/๒๕๑๘

จ าเลยท 1 ท าสญญาซอขายสนคาจากโจทกแลวประสบปญหาทางการเงนไมสามารถจดท าเลตเตอรออฟเครดต เพอสงซอสนคาได กรณจงเปนเรองเกยวกบการผดสญญาซอขายหาใชละเมดตอโจทกไม การฟองเรยกคาเสยหายจากการผดสญญาไมมกฎหมายบญญตเรองอายความไวโดยเฉพาะจงมก าหนดอายครบ 10 ป ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 193/30 เปนโจทกจงไมขาดอายความ โจทกกบจ าเลยท 1 ท าสญญาซอขายสนคาพพาทกนไว สญญาซอขายจงผกพนคสญญาและมผลใชบงคบไดนบแตวนท าสญญา การเปดเลตเตอรออฟเครดตเปนเพยงวธการช าระเงนคาสนคาตามสญญาซอขายพพาทเทานน หาท าใหสญญาซอขายมผลใชบงคบไดนบแตวนเปดเลตเตอรออฟเครดตไป จ าเลยท 1 ไมสมารถ...เลตเตอรออฟเครดตใหแกโจทกได จงเปนฝายผดสญญาซอขาย.... จ าเลยท 1 ผดสญญาซอขายพพาทโดยไมสามารถปฏบตตามเงอนไขการช าระเงนสนคาใหแกโจทก ท าใหโจทกตองขายสนคาพพาทใหแกผอนในราคาต ากวาราคาทตกลงไวกบจ าเลยท 1 เปนเหตใหโจทกขาดเงนทโจทกควรไดจากจ าเลยท 1 ซงถอเปนความเสยหายเชนทตามปกตยอมเกดขน แตการไมช าระหนตาม ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 222 วรรคหนง โจทกจง...ทจะไดรบคาสนไหมทดแทนอนเกดจากการผดสญญาดงกลาว เครดตถอวาไดเปดกตอเมอไดมการแจงถงการเปดเครดตใหแกผขายแลว

การขนเงน วนหมดอาย และสถานทส าหรบยนเอกสาร เครดตตองระบชอธนาคารใดธนาคารหนงหรอหลายธนาคารเปนทขนเงน และตองระบ

ดวยวาเปนเครดตชนดช าระเงนทนท (sight payment) ช าระตามก าหนด (deferred payment) ใหรบรอง (acceptance) หรอรบซอ (negotiation) (UCP 600 ขอ 6 (a) (b)) เครดตตองระบวนทหมดอายส าหรบยนเอกสาร วนทหมดอายเพอช าระเงน วนหมดอาย ทระบไวเพอช าระเงนตามตวหรอรบซอถอเปนวนหมดอายของวนยนเอกสารดวย (ขอ 6 (d))

การขยายวนหมดอายหรอวนสดทายของการยนเอกสาร หากวนทหมดอายของเครดตหรอวนสดทายส าหรบการยนเอกสารตรงกบวนทธนาคาร

ผรบการยนเอกสารปดท าการดวยเหตผลอน ๆ นอกจากเหตสดวสยตามขอ 36 ผยนเอกสารอาจยนในวนแรกทธนาคารเปดท าการได (UCP 600 ขอ 29 (a) ) อยางไรกตามขอก าหนดนจะไมใชกบ วนสดทายของการสงสนคา (ขอ 29 (c) ) วนสดทายของการสงสนคาจะไมขยายตามขอก าหนดน กลาวคอ เหตสดวสย การจราจล การกอกบฎ สงคราม ฯลฯ

16

ธนาคารไมรบผดชอบตอผลทเกดขนจากเหตสดวสย การจราจล การกอกบฎ สงคราม การกอการราน นดหยดงาน ปดโรงงาน หรอเหตนอกเหนอการควบคม และเมอเหตการณเปนปกตแลวธนาคาระไมช าระเงนหากเครดตนนหมดอายลง (UCP 600 ขอ 6)

เลตเตอรออฟเครดตมผลผกพนธนาคารเมอใด ส าหรบเครดตชนดเพกถอนไมได (Irrevocable Credit) ในประเทศองกฤษมความเหนตางกนเปน ๒ ฝาย คอ ฝายแรกเหนวา เครดตมผลผกพนเมอผขายไดรบแจง 9การเปดเครดตจากธนาคารไดแกคด Dexters, Ltd. V. Schenker & Co. (๑๙๒๓) LI. L.R. ๕๘๖ สวนอกฝายเหนวา เครดตมผลผกพนเมอผขายไดสนองรบโดยปฏบตตามขอก าหนดในเครดต เชน คด Urguhart Lindsay & Co., Ltd. V. Eastern Bank,Ltd (๑๙๒๒) ๑.K.B. ๓๑๘ ตวอยางค าพพากษาของศาลฎกา ค าพพากษาฎกาท ๑๗๗๐/๒๕๙๙ วนจฉยวา เลตเตอรออฟเครดต (ชนดเพกถอนไมได) ทธนาคารไดเปดเพอช าระราคา สนคาของลกคาธนาคารนน ยอมถอวาเปนค าเสนอ เมอไดมการสงสนคามาตามทระบไวใน เลตเตอรออฟเครดตแลว กยอมถอไดวามค าสนองกอใหเกดสญญาขน

สวนเครดตชนดเพกถอนไดธนาคารผเปดเครดตยงไมมนตสมพนธในทางใดๆ กบผรบประโยชนจนกวาจะไดมการช าระเงน หรอรบรองตวแลกเงนแลว ชนดของเลตเตอรออฟเครดต ๑. เครดตชนดเพกถอนได 10(Revocable Credit) เครดตชนดนธนาคารผเปดเครดตสงวนสทธทจะยกเลกหรอเปลยนแปลงเงอนไขในเครดตเมอใดกได และไมจ าเปนตองแจงใหผรบประโยชนทราบลวงหนา ธนาคารผเปดเครดตไมมนตสมพนธในทางใดๆ กบผรบประโยชน เวนแตจะไดมการช าระเงนหรอรบรองตวแลกเงนกอนทจะไดรบแจงการเปลยนแปลงหรอยกเลกเครดตนน

9 การแจงเครดตแสดงถงวาธนาคารผแจง (Adving Bank) พอใจในเรองความแทจรง (authentisity) และความ ถกตองของเครดตแลว หากธนาคารผแจงยงไมพอใจในเรองดงกลาวตองแจงใหธนาคารผออกค าสงทราบ ( UCP 600 ขอ 9 ) 10 แม UCP 600 ขอ 2 และ 3 ดเหมอนจะยกเลกเครดตชนดนแลวแต UCP 600 มผลใชบงคบอยางเปนทางการเมอวนท 1 กรกฎาคม 2550 เปนตนไป เครดตทเปดมากอนจงยงคงปรบตาม UCP 500 ทงขอก าหนดใน UCP เปนเพยงขอตกลงในสญญาเทานน คสญญาจงอาจตกลงกนปรบปรงแกไข หรอตดออกได (UCP 600 ขอ 1 )

17

คดตวอยางในศาลองกฤษ ไดแก Cape Asbestos Co v. Lloyd's Bank (๑๙๒๑) W.N. ๒๗๔ ธนาคารทกรงวอรซอรจ าเลยไดแจงการเปดเครดตชนดเพกถอนไดใหโจทก โดยมขอความทายใบแจงวาเปนแตเพยงการแจงการเปดเครดตไมใชเปนการยนยนเครดต โจทกสงสนคาบางสวนแลวขอรบช าระเงนจากจ าเลย จ าเลยยอมจายเงนตามตวแลกเงนของโจทก ตอมาเครดตกถกเพกถอน แตจ าเลยไมไดแจงการเพกถอนใหโจทกทราบ โจทกหลงเชอวาเครดตยงใชอย จงสงสนคาทเหลอทงหมดไป คราวนจ าเลยไมยอมจายเงน โจทกไมสามารถทวงเงนจากผซอไดจงฟองจ าเลยตามจ านวนเงนทเหลออยตามเครดต จ าเลยยอมรบวาจ าเลยหลงลมมไดแจงการยกเลกเครดตใหโจทกทราบ ศาลตดสนใหจ าเลยชนะคด โดยถอวาเครดตชนดทเพกถอนได จ าเลยไมมหนาททจะตองแจงการเพกถอนใหโจทกทราบ UCP 500 ขอ 8 ก าหนดไววา เครดตชนดเพกถอนไดอาจถกแกไขหรอเพกถอนโดยธนาคารผเปดครเดตไดตลอดเวลาโดยไมตองแจงใหผรบประโยชนทราบลวงหนา อยางไรกตาม หากธนาคารตวแทนไดจายเงนหรอรบรองตวแลกเงนไปโดยถกตองกอนทจะมการเพกถอน ธนาคารผเปดเครดตกตองช าระคนแกธนาคารตวแทน

2. เครดตทมการยนยน (Confirmed Credit) ในกรณทผขายสนคาไมเชอถอกธนาคารผเปดเครดตผขายกอาจตกลงกบผซอโดยใหผซอเปดเครดตชนดยนยนแกผขาย กรณเชนนธนาคารผเปดเครดตจะท าความตกลงกบธนาคารตวแทนในประเทศผขายใหเพมความรบผดลงไปในเครดตดวย โดยใหธนาคารนนยนยนเลตเตอรออฟเครดต ซงเทากบวาธนาคารตวแทนใหการรบรองแกผรบประโยชนวาธนาคารจะช าระเงนใหแกผรบประโยชนเมอผรบประโยชนปฏบตตามเงอนไขทก าหนดไวในเลตเอตรออฟเครดตครบถวนแลว กลาวคอ ธนาคารตวแทนมความรบผดชอบจะตองจายเงนแมวาธนาคารผเปดเลตเตอรออฟเครดตจะไดเลกกจการหรอไมสามารถช าระเงนไดไมวาดวยประการใดๆ (UCP 600 ขอ 8) ก าหนดหน าท ของธนาคารผ ยน ย น (Confirming Bank) ไวเชน เดยวกนกบธนาคารผ เป ด เครดต (Issuing Bank) ธนาคารผยนยนเครดตเมอช าระเงนใหแกผขายแลวไมอาจไลเบยเอาคาเสยหายแกผขายไดยกเวนแตไดตกลงกบผขายในการสงวนสทธดงกลาว หรอการช าระเงนเกดจากการฉอโกงของผขาย อยางไรกตามธนาคารยงคงมสทธไดรบช าระเงนจากธนาคารผเปดเครดตหรอจากผซอ หากธนาคารทไดรบมอบหมายไมประสงคจะยนยนเครดตจะตองแจงใหธนาคารผเปดเครดตทราบโดยไมชดชา (without delay) และอาจเพยงแตแจงการเปดแครดตโดยไมยนยนการช าระเงนใหผขายทราบ (UCP 600 ขอ 8 (d))

18

ตวอยางคดในศาลองกฤษ คอ Hamzeh Malas & Sons v. British Imex Industries Ltd. (๑๙๕๘) ๒ QB. ๑๒๗ บรษทในประเทศจอรแดนโจทกสงซอเหลกเสนจากบรษทในประเทศองกฤษ โดยมขอตกลงใหแบงสงสนคาเปน ๒ เทยวเรอ การช าระราคาโดยวธเปดเลตเตอรออฟเครดตชนดยนยน ๒ ฉบบ ฉบบละเทยว ไดมการเปดเครดตตามสญญาโดยถกตองและมการยนยนเครดตไปยงผขายแลว แตปรากฏวาเมอสงสนคางวดแรกและผขายไดรบช าระเงนไปแลว ผซอพบวาสนคาเทยวแรกไมถกตองตรงตามสญญา ผซอจงยนค ารองตอศาล ขอใหศาลมค าสงหามชวคราวมใหผขายเรยกเกบเงนในการขนสงเทยวทสอง ศาลอทธรณองกฤษยกค ารองโดยวนจฉยวาธนาคารซงยนยนเครดตนนมหนาททจะตองจายเงนใหแกผรบประโยชนโดยไมค านงวาจะมการปฏบตผดสญญาระหวางผซอกบผขายหรอไม และผขายยอมไดหลกประกนวาจะไมมสงใดๆ มาขดขวางมใหตนไดรบช าระราคาได

3. เครดตทไมมการยนยน (Unconfirmed Credits) UCP 600 ขอ 12 ก าหนดวา เวนแตธนาคารทไดรบการแตงตงเปนธนาคารผยนยนการ

ช าระเงนดวย การมอบอ านาจใหช าระเงน หรอรบซอตวเงนไมถอวาธนาคารทไดรบการแตงตงมภาระผกพนใด ๆ ทจะตองปฏบตดงกลาว เวนแตธนาคารนนจะไดตกลงยนยอมไวอยางชดเจนและแจงใหผรบประโยชนทราบ

เครดตชนดนธนาคารในประเทศผ ขาย (ธนาคารผ แจงเครดต) เพยงแตแจงเครดต (advice) ใหผรบประโยชนทราบเทาน น มไดเขาไปยนยนเครดตฉบบนนดวย เครดตชนดน ธนาคารผแจงเครดตจงยงไมมความรบผดชอบใดๆ (UCP 600 ขอ 9 (a)) จนกวาจะรบเอกสารและช าระเงน หรอรบรองตวแลกเงนแลว

4. เครดตชนดทโอนได (Transferable Credit) เครดตมทงชนดทโอนไดและโอนไมได UCP 600 ขอ 38 ใหความหมายของเครดตท

โอนไดวา หมายถงเครดตทระบไวโดยเฉพาะวา “สามารถโอนได” (transferable”) เครดตชนดนสามารถโอนไดเตมจ านวนหรอบางสวนใหแกผรบประโยชนรายอน (ผรบประโยชนอนดบทสอง) ตามค าขอของผรบประโยชน (ผรบประโยชนล าดบแรก)

เครดตทโอนไดอาจถกโอนบางสวนใหแกผรบประโยชนล าดบทสองมากกวาหนงรายหากเครดตอนญาตการเบกเงน หรอสงสนคาบางสวน ( partial drawing or shipments are allowed)

ธนาคารทไดรบมอบหมายใหท าการโอน (transferring bank) ไมมพนธะทจะตองท าการโอน เวนแตจะอยในขอบเขตและรปแบบทใหความยนยอมไวโดยชดแจง

ผขายอาจขอใหผซอเปดเครดตชนดทโอนไดเพอน าไปโอนช าระใหแกผผลตสนคาใหแกตนอกตอหนงหรอผขายรายอน ซงโดยทวไปผขายรายแรกจะโอนช าระเพยงบางสวน สวนทเหลอ

19

เปนก าไรกจะเกบไวเองในการนธนาคารทไดรบมอบหมายจะออกเครดตอกฉบบหนงแกผ รบประโยชนคนทสองในจ านวนทนอยกวาเครดตฉบบแรก

เครดตชนดทโอนไมได ไมหามผรบประโยชนทจะโอนไปในลกษณะของการโอนสทธเรยกรอง (UCP 600 ขอ 39)

5. รวอลวงเครดต (Revolving Credit) เครดตชนดนใชส าหรบการซอขายทมการสงสนคาหลายเทยว แทนทจะมการเปด เลต

เตอรออฟเครดตแตละครงไป ธนาคารอาจใชวธเปดเครดตเพยงครงเดยวใหมก าหนดเวลานานพอทจะครอบคลมการสงสนคาจนกวาจะเสรจ แตเนองจากตวแลกเงนทผรบประโยชนสงจายเมอรวมกนทกครงแลวอาจเกนวงเงนในเลตเตอรออฟเครดต จงไดมการก าหนดเงอนไขของการสงจายตวแลกเงนไวแตกตางกน เชน ใหมการก าหนดจ านวนวงเงนใหมทกครงทมการน าตวแลกเงนมาตดตอ หรอก าหนดจ านวนเงนทแนนอนใหผรบประโยชนสงจายตวแลกเงนเปนระยะๆ แตไมสะสม เชน ใหผรบประโยชนน าตวแลกเงนมาขนเงนไดเดอนละไมเกน ๕.๐๐๐ ปอนด เปนระยะเวลา ๖ เดอน เดอนใดทผรบประโยชนไมไดสงจายหรอสงจายไมครบ จ านวนเงนนนกเปนอนยกเลกไป หรออาจก าหนดใหมการสะสมได ซงหมายความวา ใหจ านวนเงนทผ รบประโยชนไมไดสงจายหรอสงจายไมครบยกยอดไปใชในเดอนตอไปได

6. เครดตหนนเครดต (Back to Back Credit) เครดตชนดนเปนเลตเตอรออฟเครดตทธนาคารเปดขนใหแกลกคาโดยมเลตเตอรออฟ

เครดตอกฉบบหนง ซงลกคาน ามามอบไวแกธนาคารเพอเปนประกน วธนใชในกรณทมพอคาคนกลางหลายคน เชน พอคาไทยสงซอเครองจกรจากพอคาสงคโปร พอคาสงคโปรไมมเครองจกรดงกลาวแตสามารถตดตอขอซอจากพอคาองกฤษได พอคาสงคโปรจงตกลงขายสนคาใหแกพอคาไทย ในการนพอคาไทยจะเปดเลตเตอรออฟเครดตชนดเพกถอนไมไดเพอประโยชนแกพอคาสงคโปรและพอคาสงคโปรกจะมอบเครดตนนแกธนาคารในประเทศตนเพอสนบสนนการเปดเลตเตอรออฟเครดตเพอประโยชนแกพอคาองกฤษ พอคาองกฤษสงสนคาไปยงประเทศไทยโดยตรง แตเอกสารตางๆ จะสงมาทธนาคารสงคโปร พอคาสงคโปรออกใบก ากบสนคาและสงจายตวแลกเงนใหมเอากบพอคาไทยตามจ านวนเงนในเครดตทพอคาไทยเปดมา ซงพอคาสงคโปรกจะไดก าไรจากผลตางของเครดตทงสอง

7. เครดตทมขอก าหนดตวแดง (Red Clause Credit) เปนเครดตทผซออนญาตใหธนาคารจายเงนลวงหนาใหแกผขายเพอน าไปเปนคาใชจาย

เกยวกบการสงสนคากอนทผขายจะไดมอบเอกสารตางๆ แกธนาคารตวแทน ในกรณเชนนอาจมขอก าหนดใหผขายหาหลกประกนมาวาง เชน ใบรบฝากสนคา หรอหาธนาคารมาค าประกน

20

เมอผขายสงสนคาแลวกจดท าตวแลกเงนและแนบเอกสารตางๆ มามอบใหแกธนาคาร เพอขอรบเงนทยงเหลออยเมอหกจ านวนทรบไปลวงหนาแลว

8. เครดตเพอการบรรจ (Packing Credit) เครดตเพอการบรรจท าหนาทเชนเดยวกบเครดตทมขอก าหนดตวแดงแตกตางกนตรงท

วาเครดตเพอการบรรจนนอยในดลพนจและการรเรมของธนาคารตวแทนเอง กรณนเมอผขายไดรบเลตเตอรออฟเครดตจากผซอสนคา แตไมมเงนเพยงพอในการจดเตรยมสนคาและบรรจหบหอ ผขายอาจตดตอขอรบความชวยเหลอจากธนาคารผแจงเครดตขอรบเงนลวงหนาไปกอน โดยมหลกประกนเชนใหผขายน าสนคาไปฝากไวทคลงสนคาของธนาคาร หรอน าใบรบฝาก สนคาไปจ าน าไวแกธนาคาร หรอหาหลกประกนอน เมอผขายพรอมทจะสงสนคาแลว ผขายกจะตองใหค ารบรองตอธนาคารเปนลายลกษณอกษรวาจะน าตวแลกเงนและเอกสารตางๆ มายนขายทธนาคารกอนเครดตจะหมดอาย ธนาคารจงจะมอบใบรบฝากสนคาใหผขายไปด าเนนการสงสนคา

9. เครดตทรบซอได (Negotiable Credit) UCP 600 ขอ 2 ใหค าจ ากดความของการรบซอ ( negotiation) วาหมายถงการรบซอตวแลก

เงนโดยธนาคารทไดรบการแตงตง (ทสงจายเอาแกธนาคารอนซงไมใชธนาคารทแตงตง) และ/หรอรบซอเอกสารทยนมาตามขอก าหนดและเงอนไขในเครดตโดยการช าระเงนลวงหนา หรอตกลงทจะช าระเงนลวงหนาแกผรบประโยชนในวนหรอกอนวนท าการของธนาคาร โดยจะมการจายชดเชยเงนดงกลาวคนใหแกธนาคารผไดรบการแตงตงทรบซอไว กรณ L/C ระบวา Available with/by any bake by negotiation ซงผรบประโยชนสามารถน าเอกสารและตวแลกเงนไปเสนอขอรบเงนจากธนาคารใด ๆ กได ธนาคารทรบซอเอกสารและจายเงนไมสามารถเรยกรองเงนคนจากธนาคารผเปด L/C ได

10. สแตนดบายเครดต (Standby Credit) ในทางการคาสแตนดบายเครดตท าหนาทไมเหมอนกบเครดตทวไปซงใชเปนวธการช าระ

เงนอยางหนงตามสญญาซอขายหรอบรการ หากแตเปนวธทธนาคารใหประกนการปฏบตตามสญญาซอขายหรอการใหบรการแกคสญญาฝายใดฝายหนง โดยมลกษณะแตกตางกบสญญา ค าประกนทวไป UCP 600 ขอ 1 ก าหนดวากฎขอบงคบฉบบนใชบงคบกบเครดตทมเอกสารประกอบ (documentary credit) ทกประเภท รวมท งเลตเตอรออฟเครดตเพอการค าประกน ( standby letter of credit) ดวย ดงน สแตนดบายเครดตโดยสภาพจงเปนสญญาทแยกตางหากจากสญญาซอขายหรอสญญาอนอนเปนสญญาหลก และคสญญาไมอาจกลาวอางหรอยกขอตอสใดๆ อนเกดจากความสมพนธตามสญญาหลกมาเปนขออางในการไมปฏบตตามสญญาได สแตนดบายเครดตจงไมใชสญญาอปกรณเหมอนอยางสญญาค าประกนทวไป ซงผค าประกนอาจยกความไม

21

สมบรณของสญญาหลกหรอ ขอตอสของลกหนขนตอสเจาหนได และธนาคารจะตองปฏบตโดยเครงครดเกยวกบเอกสารและตองช าระเงนแกผรบประโยชนเมอผรบประโยชนปฏบตถกตองตามเงอนไขแลว สแตนดบายเครดตมลกษณะเชนเดยวกนกบ Demand Bonds ซงออกโดยธนาคารเพอประกนการปฏบตตามสญญาของคสญญา โดยธนาคารจะช าระเงนเมอผรบประโยชนเรยกรองตามเงอนไขทก าหนดและตกลงจะไมยกขอตอสใดๆ อนเกดจากสญญาหลกขนตอสผรบประโยชน (ICC Uniform Rules for Demand Guarantees No. 458) วตถประสงคในการใหท าประกนในลกษณะเชนนกเพอหลกเลยงการเปนคดความในศาล

ความเกยวพนตามกฎหมายระหวางคสญญาตางๆ ในเลตเตอรออฟเครดต คสญญาตามเลตเตอรออฟเครดตมดงตอไปน

ก ผขอเปดเครดตซงเปนผซอสนคาหรอผสงสนคาเขา (Buyer or Importer) ข ผขายสนคาหรอผรบประโยชน (Seller or Beneficiary) ค ธนาคารผเปดเครดต (Issuing Bank) ง ธนาคารผ แจงเครดต (Advising Bank) หรอธนาคารผ ยนยน (Confirming Bank) หรอธนาคารผจายเงน (Paying Bank) ความเกยวพนระหวางผซอและผขายเปนไปตามสญญาซอขายระหวางกนเองเพราะผซอ

และผขายเปนคสญญาโดยตรง จงยอมทจะฟองหรอถกฟองเปนคดไดหากฝายใดฝายหนงปฏบตผดสญญา กรณทไมมการช าระเงนตามเครดตผขายยอมสามารถฟองผซอได

ความเกยวพนระหวางผขอเปดเครดตกบธนาคารผเปดเครดตไมมกฎหมายบญญตไวโดยเฉพาะ จงตองพจารณาตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ซงถอไดวาเปนเอกเทศสญญาชนดหนง โดยค าขอเปดเครดตของผขอเปดเครดตเปนค าเสนอ และธนาคารผรบเปดเครดตหาก ตกลงยนยอมทจะเปดเครดตใหกเปนค าสนอง

ค าพพากษาฎกาท ๓๓๓๘/๒๕๒๖ จ าเลยยนค าขอเปดเลตเตอรออฟเครดตตอโจทก โจทกสนองรบยอมเกดเปนสญญาผกพน

เมอโจทกช าระราคาสนคาทจ าเลยสงซอใหแกผขายไป จ าเลยยอมมหนาทช าระเงนคนแกโจทกพรอมทงดอกเบยและคาบรการ

ความเกยวพนระหวางธนาคารผเปดเครดตกบธนาคารผแจงเครดตหรอธนาคารผจายเงนปรบเขาไดวาเปนสญญาตวการตวแทนซงอยภายใต UCP 600 สวนหนงและหลกปฏบตการธนาคารระหวางประเทศ (International Banking Practice) อกสวนหนง ส าหรบธนาคารผเปดเครดตกบผรบประโยชนกเปนสญญาชนดหนงเชนเดยวกน โดยถอวาธนาคารผเปดเครดตเมอไดเปดเครดตกเทากบเปนการน าค าเสนอไปยงผรบประโยชนใหสงสนคามาตามเครดต เมอผรบประโยชนสงสนคามาตามเครดตแลวกยอมถอวาเปนค าสนอง

22

ค าพพากษาฎกาท ๑๗๗๐/๒๔๙๙ วนจฉยวาเลตเตอรออฟเครดตทธนาคารไดเปดเพอช าระราคาสนคาของลกคาของธนาคาร

นนกยอมถอวาเปนค าเสนอ เมอไดมการสงสนคามาตามทระบไวในเลตเตอรออฟเครดตแลวกยอมถอไดวามค าสนองกอใหเกดสญญาขน

สทธเรยกรองเงนทช าระไปตามเลตเตอรออฟเครดตไมมกฏบญญตไวเปนอยางอนจงมอายความ ๑๐ ป

ส าหรบธนาคารผแจงเครดต หากยนยนเครดตดวย (Confirming Bank) กถอวามสญญากบผรบประโยชนตามเงอนไขเดยวกบสญญาระหวางธนาคารผเปดเครดตกบผรบประโยชน หากไมยนยนกไมมความสมพนธใดๆ กบผรบประโยชน สทธของผขายทมตอธนาคารและผซอในกรณธนาคารไมช าระหนตามเครดต ตามกฎหมายองกฤษ ผขายมสทธฟองเรยกคาเสยหายทเกดขนจากธนาคารนอกเหนอจากจ านวนเงนในเครดต คด Urguhart Lindsay & Co., Ltd. v. Eastern Bank Ltd. (๑๙๒๒) ๑ K.B. ธนาคารจ าเลยออกเครดตเพอประโยชนของโจทกผขายเปนเครดตชนดเพกถอนไมได ซงไดรบการยนยนในการช าระราคาสนคาทสงเปนงวดๆ ธนาคารจ าเลยไดจายเงนใหแกโจทกแลว ๒ งวด แตในการสงสนคางวดทสาม ธนาคารจ าเลยปฏเสธไมจายเงนตามตวเงนทโจทกสงจาย โจทกบอกเลกสญญาและฟองจ าเลยเปนคด ศาลองกฤษตดสนใหจ าเลยช าระเงนตามตวแลกเงนและคาเสยหายอนเกดจากการผดสญญา

มปญหาวา ในกรณเชนนผขายจะเรยกใหผซอช าระราคาสนคาใหแกตนตามสญญาซอขายโดยไมตองฟองธนาคารไดหรอไม หรอหากผขายฟองธนาคารแตไดรบช าระหนเพยงบางสวน ผขายจะมสทธฟองเรยกใหผซอช าระในสวนทขาดจ านวนอกไดหรอไม

หลกกฎหมายองกฤษถอวา การทสญญาก าหนดใหช าระราคาสนคาดวยเครดตแมผซอจะไดจดหาเครดตใหผขายแลวกตาม กยงไมถอวาผซอปฏบตการช าระหนของตนเสรจสมบรณแลว หากแตถอวาเปนการช าระหนโดยมเงอนไข เวนแตจะมการตกลงกนไวเปนอยางอน ผลกคอ ผซอจะหลดพนจากหนทตองช าระราคาแกผขายตอเมอธนาคารไดช าระหนตามเครดตแลวเทาน น ถาธนาคารไมช าระหน ผซอกยงคงมหนาททจะตองช าระราคาสนคาใหแกผขายตามสญญา

23

คด Newman Industries, Ltd, v. Indo – British Industries Ltd. (๑๙๕๒ ) ๒Lloyd's Rep. ๒๑๙ โจทกขายสนคาใหจ าเลยโดยตกลงใหจ าเลยช าระราคาดวยเครดต โจทกยนเอกสารและตวแลกเงนตอธนาคาร แตธนาคารไมช าระเงน โจทกจงฟองจ าเลยเปนคดน ศาลวนจฉยวาโจทกมสทธฟองผซอใหช าระราคาได โดยถอวาการช าระเงนโดยวธนเปนวธการช าระเงนโดยมเงอนไขเทานน และถาหากจะใหถอวาการช าระเงนโดยการออกตวแลกเงนเปนการช าระหนอยางเสรจเดดขาดกตองมขอความกลาวไวอยางชดแจงในสญญาซอขาย E.D. & F. Man Ltd. v. Nigerian Sweets & Confectionery Co. Ltd. (๑๙๗๗)Lloyd's Rep. ๕๐ วนจฉยวากรณธนาคารในประเทศผขายสมครใจเลกกจการไปกอนทผขายจะเรยกเกบเงน ผขายสามารถเรยกใหผซอช าระราคาได ถงแมวาผซอจะไดสงมอบเงนใหแกธนาคารแลว เพราะการช าระเงนดวยเครดตยงไมถอวาเปนการช าระหนเสรจสมบรณแลว แตถอวาเปนการช าระหนโดยมเงอนไข ตราบใดทผขายยงไมไดรบช าระเงน หนตามสญญาซอขายกยงไมระงบ Hindley & Co. v. Tothill Watsan & Co. (๑๙๘๔) ๑๓ N.Z.L.R. ๑๓ คดนปรากฏขอเทจจรงวา ธนาคารไดรบรองตวแลกเงนทผขายสงจายเอาจากธนาคารตามเงอนไขในเครดตแลว ธนาคารไมช าระเงนเมอตวเงนถงก าหนด ผขายจงฟองผซอเปนจ าเลย ศาลตดสนใหจ าเลยใชเงนแกโจทก โดยไมเหนดวยกบขอโตแยงของจ าเลยวา การรบรองตวแลกเงนโดยธนาคารมผลเทากบการช าระเงน ซงท าใหผซอหลดพนจากความรบผดชอบในการช าระราคาสนคา

ระเบยบประเพณและพธปฏบตเกยวกบเครดตทมเอกสารประกอบ (Uniform Customs and Practice for Documentary Credits) เนองจากการปฏบตทางการคาเกยวกบเครดตทมเอกสารประกอบในประเทศตางๆ ยง ลกลนกนอย หอการคานานาชาตจงไดรเรมรางประเพณและวธปฏบตทวไปส าหรบเครดตทมเอกสารประกอบขนเปนครงแรกเมอป ค.ศ.๑๙๓๓ ตอมาไดมการแกไขใหมในป ๑๙๕๑ และป ๑๙๖๒ ป ๑๙๘๓ ป ๑๙๙๓ (UCP 500) ฉบบลาสดแกไขป 2007 (UCP 600) ซงมผลบงคบตงแตวนท 1 กรกฎาคม 2007 ธนาคารตางๆ เกอบทวโลกรวมทงธนาคารในประเทศไทยไดแสดงความจ านงอยางเปนทางการวา จะปฏบตตามประเพณและพธปฏบตน ศาลฎกาเคยกลาวถงประเพณและวธปฏบตทวไปในค าพพากษาฎกาท ๒๔๒๒/๒๔๙๙ วา ประเพณการคาของธนาคารพาณชยนน ถาไมปรากฏวาคกรณฝายหนงไดร จะน าเอาประเพณนนมาผกมดคกรณฝายนนใหนอกเหนอไปจากขอตกลงในสญญาไมได และมค าพพากษาฎกาท ๗๗๕/๒๕๒๕ ซงวนจฉยโดยทประชมใหญวา กรณทไดมการตกลงใหเอาระเบยบประเพณและพธปฏบตเกยวกบเครดตทมเอกสารประกอบ (แกไขเพมเตม ป ค.ศ. ๑๙๖๒) ของสภาหอการคานานาชาตมาใชบงคบแลว ศาลกตองวนจฉยคดไปตามประเพณและพธปฏบตนน

24

ปจจบนในแบบฟอรมค าขอเปดเครดตของธนาคารทกธนาคาร จงมขอความวาผขอเปดเครดตยนยอมจะปฏบตตามประเพณและวธปฏบตทวไปของสภาหอการคาดงกลาว เดมตวบทประเพณและวธปฏบต เกยวกบ เครดตท ม เอกสารประกอบ (UCP 500) ม ๗ หมวด คอ A ถง G๔๙ ขอ เรมดวย หมวด A. ซงเปนบททวไปและค าจ ากดความตางๆ ทส าคญคอ เครดตทมเอกสารประกอบหมายถง ขอตกลงซงธนาคารรบด าเนนการตามค าสงของผขอเปดเครดตในอนทจะจายเงนให หรอตามค าสงของบคคลทสาม (ผรบประโยชน) หรอรบรองและจายเงนตามตวแลกเงนทผรบประโยชนเปนผท าขน หรอมอบอ านาจใหธนาคารอนเปนผจายเงนหรอรบรองและจายเงนแทนหรอใหรบซอ เมอไดมการยนเอกสารตางๆ ถกตองตรงตามทระบไวในเครดต ขอตอไปคอเครดตเปนสญญาทตองแยกออกตางหากจากสญญาซอขายหรอสญญาอนๆ ธนาคารไมมสวนเกยวของหรอผกพนกบสญญานนๆ และการปฏบตเกยวกบเครดต ทกฝายปฏบตเกยวกบเอกสารไมเกยวกบสนคา ฯลฯ

ในหมวด B วาดวยรปแบบและการแจงการเปดเครดต ขอแรกก าหนดวาเครดตม ๒ ชนด คอ ชนดเพกถอนได และเพกถอนไมได เครดตทกฉบบควรระบไวใหชดเจนวาเปนชนดใด และหากไมระบไวกใหถอวาเปนชนดเพกถอนไมได ขอตอมาอธบายถงผลตามกฎหมายและพนธะทคกรณตองปฏบตและความรบผดชอบ ประการสดทายเปนเรองการแจงการเปดเครดตและการสอสารโทรคมนาคม

ในหมวด C เปนเรองภาระและความรบผดชอบในการปฏบตเกยวกบเครดตวาธนาคารจะตองตรวจเอกสารทงหมดดวยความระมดระวงตามสมควร เพอใหแนใจวาเอกสารทยนมานนมขอความถกตองตรงตามขอตกลงและเงอนไขในเครดต แตธนาคารไมตองรบผดชอบเกยวกบแบบฟอรม ความสมบรณ ความแนนอน ความแทจรง การปลอมแปลง หรอผลตามกฎหมายของเอกสารใดๆ และไมรบผดชอบในรายการ จ านวนน าหนก คณภาพ เงอนไข การบรรจหบหอ การก าหนดเวลา หรอสภาพของสนคาในการช าระหนสน หรอฐานะของผสงสนคา ผรบขนสง หรอผรบประกนภย หรอบคคลอนใดทงสน ทงไมตองรบผดตอเหตการณทเกดขนจากความลาชา หรอสญหายของขาวสาร

หมวด D วาดวยเรองเอกสาร การขนสง การประกนภย บญชสนคาและอนๆ วาเอกสารชนดใดธนาคารจะรบได หรอรบไมได ภายใตเงอนไขอยางไร

หมวด E เปนขอก าหนดเบดเตลด เชน ขอก าหนดเกยวกบสนคาและจ านวนเงน การขนเงนและการสงสนคา วนหมดอายและการยนเอกสาร เปนตน

หมวด F วาดวยเรองเครดตชนดทโอนได (Transferable Credit) และ หมวด G วาดวยการโอนสทธเรยกรอง

25

สวน UCP 600 ไดน าฉบบ 500 มาเขยนจดเรยงเนอหาใหม แกไขถอยค าใหกระชบและงายแกการเขาใจและปฏบต มการเพมเตมเนอหาแตเพยงเลกนอย หลกเกณฑส าคญสวนใหญยงคงเหมอนเดม

UCP 600 จดเรยงหวขอดงน ขอ 1 วาดวยการใช UCP 600 ทส าคญคอก าหนดวาขอบงคบตาง ๆ ผกพนทกฝายท

เกยวของ เวนแตจะมการปรบปรงแกไข หรอตดออกไวอยางชดเจนในเครดต ขอ 2 และ 3 เปนค าจ ากดความ (Definitions) และการแปลความหมาย (Interpretations) ท

ส าคญ คอ ค าจ ากดความของค าวาเครดต (Credit) การช าระเงน (Honour) การลงนาม (Signed) และความหมายของถอยค าตาง ๆ เชน ประมาณ จนถง ระหวาง และ หลงจาก ในวน ท หรอประมาณวนท (on or about) หมายถง ชวงเวลา 5 วน กอนวนระบหรอหลงจากวนทระบ หรอหลงจาก วนทระบ to จนถง until จนกระทง still จาก from ระหวาง between หากใชเพอก าหนดระยะเวลาสงสนคาใหนบระบไวครบจาก From หรอ หลงจาก Letter หากน ามาใชเพอก าหนดวนทครบก าหนดไมนบวนถกระบ เปนตน

ขอ 4 และ5 วาดวยลกษณะของเครดตวาเปนสญญาทแยกออกจากสญญาซอขายหรอสญญาอนอนเปนสญญาหลก ธนาคารด าเนนการเกยวของกบเอกสารและไมเกยวกบสนคา หรอบรการ

ขอ 6 การขนเงน วนทหมดอายและสถานทส าหรบยนเอกสาร ขอ 7 และ 8 ความรบผดชอบของธนาคารผเปด และธนาคารผยนยน ทตองช าระเงนทนท

ช าระตามก าหนดหรอรบรองตวแลกเงนทยนกบตน หรอช าระเงนเมอธนาคารทไดรบการแตงตง ไมช าระเงน หรอรบรองกรณทธนาคารทแตงตงไมรบรอง หรอรบซอตวแลกเงนกรณทธนาคาร ทไดรบการแตงตงไมรบซอ ความผกพนดงกลาวไมอาจเพกถอนไดและตองรบผดชอบในการใชเงนคนแกธนาคารทไดรบการแตงตงซงไดช าระเงนไปโดยถกตองตามเครดตหรอรบซอตวแลกเงน ความรบผดของธนาคารผเปด หรอยนยนตอธนาคารผไดรบการแตงตงเปนอสระจากความรบผดระหวางธนาคารผเปดกบผรบประโยชน

ขอ 9 – 11 การแจงเครดตและการแกไขเครดต (Advising of Credit and Amendments) ขอ 12 – 13 การแตงต งธนาคาร (Nomination) และ การชดใชเงนคนระหวางธนาคาร

(Bank – to – Bank Reimbursement Arrangement) ขอ 14 – 28 วาดวยมาตรฐานในการตรวจสอบเอกสาร (Standard for Examination of

Documents ) การยนเอกสารทเปนไปตามเครดต (Complying Presentation) เอกสารทไมตรงกบเครดต ( Discrepant Documents) ตนฉบบเอกสารและส าเนา (Original Documents and Copies) บญชสนคาเพอการพาณชย (Commercial Invoice) เอกสารการขนสงหลายรปแบบ( Multimodal or Combined Document) ใบ ต ร า ส ง (Bill of Lading) ใบ รบ ส น ค าท างท ะ เล (Sea Waybill)

26

เอกสารการขนสงทางอากาศ (Air Transport Document) การขนสงทางถนน รถไฟ ทางน าภายใน (Road Rail or Inland Waterway Documents).............เอกสารการประกนภย (Insurance Document)

ขอ 29 การขยายวนทหมดอายหรอวนสดทายของการยนเอกสาร (Extension of Expiry Date or Last Day for Presentation)

ขอ 30 จ านวนเงนตามเครดต ปรมาณ และราคาตอหนวยทยนยอมใหขาดหรอเกน ขอ 31 – 32 การเบกเงนหรอการสงสนคาบางสวน (Partial Drawing or Shipments) และ

การเบกเงนและการสงสนคาเปนงวด ๆ (Installment Drawings or Shipments) งวดใดไมเปน หรอไมสงสนคาเครดตจะใชเบกเงนไมไดส าหรบงวดนนและงวดตอไป

ขอ 33 เวลาทยนเอกสาร (Hours of Presentation) ขอ 34 การไมตอวรบผลตอความถกตองของเอกสาร (Disclaimer on Effectiveness of

Documents) เชน รปแบบ ความพอเพยง ความถกตอง ความแทจรง การปลอมแปลง ปญหาทางกฎหมายของ...............

ขอ35 การไม ตองรบผล ตอการสอสารและการแปลความหมาย (Disclaimer on Transmission and Translation) เชน ความลาชา สญหาย ขาดหายไมสมบรณ ผดพลาดอน เกดจากการสงขาวสาร จดหมาย เอกสาร

ขอ 36 เหตสดวสย (Force Majuro) ขอ 37 การไมตองรบผลตอการกระท าของผ สง (Disclaimer of Acts of an Instruction

party) กรณทธนาคารใชบรการของธนาคารอนเพอใหบรรลวตถประสงคตามค าสงของผขอเปด

ผขอเปดตองเปนผรบภาระและความเสยงภย ธนาคารผเปดหรอผแจงเครดตไมตองรบผดชอบตอค าสงทตนสงไปใหธนาคารอนปฎบต และธนาคารนนไมยอมปฏบตตาม แมธนาคารผใหค าสงจะเปนผเลอกใชธนาคารนนเอง

ขอ 38 เครดตทโอนได (Transferable Credits) ขอ 39 การโอนสทธเรยกรอง (Assignment of Proceeds)

กฎหมายทใชบงคบแกคสญญาในเลตเตอรออฟเครดต เนองจากสญญาเลตเตอรออฟเครดตเกยวของกบคสญญาหลายฝาย หากมไดมการตกลงใหใช UCP บงคบ กฎหมายทน ามาใชบงคบกบคสญญายอมจะแตกตางกนไป เชน ระหวางผซอและธนาคารผเปดเครดตซงอยในประเทศเดยวกน กฎหมายทใชบงคบจงไดแกกฎหมายของประเทศนน ระหวางผขายและผแจงเครดตกอยในประเทศเดยวกนแตคนละประเทศกบผซอ สวนธนาคารผเปดเครดต และธนาคารผแจงเครดต อยคนละประเทศจงจ าเปนตองพจารณาตามพระราชบญญตวาดวยการขดกนแหงกฎหมาย

27

ทรสตรซท (Trust Receipt) เปนบรการใหสนเชอทางการเงนของธนาคารอยางหนง การทลกคาจะตองช าระเงนใหแกธนาคารกอนทธนาคารจะปลอยเอกสารใหลกคาไปออกสนคานน บางครงลกคามความขดของทางการเงนไมสามารถช าระเงนใหได แตมความจ าเปนทจะตองเอาเอกสารไปออกสนคา เพอไมใหสนคาตกคางอยททาเรอนานเกนไป และเพอน าสนคาไปขายน าเงนมาช าระหนตอธนาคาร ลกคาอาจขอท าทรสตรซท เมอธนาคารพจารณาเหนสมควรกจะจดท าให ทรสตรซท คอ สญญาระหวางลกคากบธนาคารท าขนโดยอาศยความเชอถอทธนาคารมตอลกคา โดยลกคาขอรบเอกสารการขนสงสนคาเพอน าไปรบสนคากอนในการนลกคาให ค ารบรองวาธนาคารเปนผมกรรมสทธในสนคานน และมอ านาจทจะเรยกกลบคนมาหรอท าการจ าหนายไดทกโอกาส และในการจ าหนายสนคานนลกคาจะกระท าไปเพอประโยชนของธนาคาร และจะน าเงนทขายสนคานนมาช าระแกธนาคาร

ตวอยางทศาลฎกาเคยพพากษาเกยวกบเรองนคอ ค าพพากษาศาลฎกาท ๖/๒๕๑๗ เอกสารทรสตรซททผสงซอสนคาจากตางประเทศท าใหไวแกธนาคาร โดยยอมใหธนาคาร

ยดถอเอกสารดงกลาวเปนประกนเพอการช าระเงนตามตวเงนและถอกรรรมสทธในสนคาทสงซอเปนของธนาคาร โดยผสงซอสนคาจะตองเอาสนคานนไปจ าหนายแลวน าเงนทไดจากการขายมาช าระใหธนาคารผรอง อนเปนผลจากการทผสงซอสนคาเปดเลตเตอรออฟเครดตไวกบธนาคารในการสงซอสนคานนเปนสญญาตางตอบแทนชนดหนงซงมผลผกพนคกรณตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาตรา ๓๖๙ วตถประสงคแหงสญญาเชนนนอกจากจะกอใหเกดสทธแกธนาคารในฐานะเจาหนจะเรยกรองเอามาชดใชราคาสนคาแลวยงเปนการโอนกรรมสทธในทรพยเฉพาะสงใหเจาหนไปจนกวาจะมการช าระราคาแลวเสรจ ตราบใดทผสงสนคายงไมช าระราคา สนคาใหแกธนาคาร กจะเรยกรองเอากรรมสทธในสนคาคนจากธนาคารไมได กรณเชนนธนาคารจงเปนทงเจาหนและเจาของสนคาไปพรอมๆ กน

เอกสารทรสตรซททจ าเลยท าใหไวแกธนาคาร ยอมเปนการกอตงทรพยสทธชอบดวยประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๒๙๘ กรรมสทธในสนคาทสงซอมาจงตกเปนของธนาคารไปโดยชอบดวยกฎหมาย ธนาคารมสทธโดยสมบรณทจะขอใหปลอยทรพยทเจาหนของจ าเลยยดไวได

28

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๕๔๖/๒๕๑๗ สญญารบมอบสนคาเชอหรอทรสตรซท คอ สญญาระหวางธนาคารผเปดเลตเตอรออฟ

เครดตและลกคาผขอใหเปดเครดต โดยธนาคารสญญาจะมอบเอกสารทจะใชในการรบมอบสนคาใหผขอเครดตเพอไปรบสนคาและน าสนคาน นไปขายได แตกรรมสทธในสนคายงเปนของธนาคารอย และทางฝายผขอเปดเครดตกสญญาวาจะยดถอเอกสารทจะใชในการรบมอบสนคากบสนคาทรบมารวมทงเงนทขายสนคานนไดไวในนามของธนาคารและจ าน าเงนช าระใหแกธนาคารเพอหกกบเงนทเปนหนตามดราฟท สญญาเชนนมผลผกพนคกรณตามกฎหมาย กรณนหาใชสญญากอตงทรสตตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๑๖๘๖ ไม

ค าพพากษาศาลฎกาท ๑๐๑๐/๒๕๒๔ จ าเลยขอเปดเลตเตอรออฟเครดตไวกบธนาคารโจทกเพอสงสนคาจากผขายในตางประทศ

ตอมาผขายไดสงสนคาตามเลตเตอรออฟเครดตนน โจทกไดจายคาสนคาแทนจ าเลยไปแลว และแจงใหจ าเลยช าระเงน จ าเลยไมมเงนพอจะช าระให จงขอรบเอกสารใบสงสนคาตามเลตเตอรออฟเครดตไปเพอขอออกสนคาจากทานเรอ โดยท าสญญาทรสตรซทไวแกโจทก การท าสญญาทรสตรซทดงกลาวจงเปนเพยงวธการผอนปรนของเจาหนใหลกหนมโอกาสน าสนคาทสงซอมาดวยการเปดเลตเตอรออฟเครดตออกจากทาเรอไปขายเพอน าเงนมาช าระหนตามสญญาเลตเตอรออฟเครดตเทานน สญญาทรสตรซทรายนเปนสญญาตอเนองกบสญญาเลตเตอรออฟเครดต มไดท าใหหนตามเลตเตอรออฟเครดตระงบสนไปไดในตว

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๑๕๗/๒๕๒๔ จ าเลยท าสญญาทรสตรซท (ใบรบสนคาเชอ) ใหไวแกโจทกเพอรบเอกสารการสงสนคา

ไปออกสนคาจากทาเรอเพอน าไปจ าหนายแกผซอ ดงน การท าสญญาทรสตรซทนนเปนการโอนกรรมสทธในสนคาหรอเงนคาขายสนคาไปเปนของโจทกเพอช าระหนคาสนคาตามตวแลกเงนตามเลตเตอรออฟเครดตและตามสญญาทรสตรซท แมจ าเลยจะเปนผครอบครองสนคาหรอเงนคาขายสนคาไว กเปนการครอบครองหรอยดไวแทนโจทกเพอช าระหนดงกลาวเทานน เงนทขายไดตองหกช าระหนคาสนคาและอปกรณแกโจทก เงนเหลอคนใหจ าเลย โจทกไมมสทธเอาเงนทขาย สนคาไดไปหกกบหนรายอนทไมเกยวกบเลตเตอรออฟเครดตและสญญาทรสตรซท

ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๗๔๘/๒๕๓๐ สญญาทรสตรซทมใชการกอต งทรสตตามความหายแหงประมวลกฎหมายแพงและ

พาณชย มาตรา ๑๖๘๖ จงไมตกเปนโมฆะ

29

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๒๕๔/๒๕๔๔ สทธเรยกรองตามสญญาทรสตรซทมอายความ ๑๐ ป ไมใชเปนกรณตวแทนเรยกรองเงน

ทดรองทจายแทนตวการซงมอายคราบ 2 ป ค าพพากษาศาลฎกาท ๖๗๖/๒๕๔๘ สญญาทรสตรซททระบใหกรรมสทธในสนคาตกอยแกธนาคารโจทก กเพอใหโจทกมสทธอยในฐานเขาหนมประกนเหนอสนคา เพอเปนการประกนการช าระหนของจ าเลยท 1 หาไดเปนการตกลงโอนกรรมสทธใหแกโจทกเพอทดแทนการช าระหนไม จ าเลยท.....จงยงตองผกพนช าระหนตามค าขอเปดเลตเตอรออฟเครดตและสญญาทรสตรซท

ค าพพากษาศาลฎกาท ๒๘๙๐/๒๕๔๙ โจทกซงเปนผขายสนคามหนาทตามสญญาซอขายทจะตองสงสนคาใหแกบรษท ค. ผซอ

ทเมองดทรอยท ประเทศสหรฐอเมรกา และโจทกไดวาจางจ าเลยทงสองใหขนสงสนคาไปสงมอบใหแกผซอ แตจ าเลยทงสองไมน าสนคาไปสงมอบใหแกผซอตามสญญา กลบยดหนวงสนคาไวแลวน าไปขายเสย ดงน โจทกในฐานะผสงของซงเปนคสญญาตามสญญารบขนของทางทะเล กบผขนสงยอมมสทธฟองรองใหผขนสงรบผดตอโจทกไดตามสญญารบขนของทางทะเล เมอโจทกจดสงสนคาพพาทลงเรอแลว โจทกไดน าใบตราสงไปสงมอบใหธนาคารเพอขอรบเงน คาสนคาทผสงซอเปดเลตเตอรออฟเครดตไวกบทางธนาคารดงกลาว แตเมอผรบตราสงไมไดรบสนคาตามทสงซอจงอายดเงนคาสนคา โจทกจงยงไมไดรบเงนคาสนคาจากธนาคาร และธนาคารไดคนใบตราสงใหแกโจทก โจทกยงเปนผครอบครองตนฉบบใบตราสงสนคาพพาทดงกลาว ทงเมอบรษท ค.ผซอสนคาพพาทจากโจทกไมไดรบสนคา บรษทดงกลาวกไมมหนทจะตองช าระใหโจทก และไมมสวนไดเสยในสนคาเพราะไมใชเจาของ โจทกซงเปนผขายและผสงยอมไดรบความเสยหาย โจทกจงมอ านาจฟอง

ค าพพากษาศาลฎกาท ๔๕๗๙/๒๕๕๒ การทจ าเลยท 1 ขอสนเชอเลตเตอรออฟเครดตจากโจทก เมอโจทกช าระสนคาแกผขาย

ในตางประเทศแทนจ าเลยท 1 ไปเรยบรอยแลว จ าเลยท 1 จะตองน าสนคาออกไปพรอมกบช าระ คาสนคาใหแกโจทก แตจ าเลยท 1 ไมมเงนช าระจงท าสญญาทรสตซทกบโจทกพรอมกบออกตวสญญาใชเงนเพอช าระหนใหแกโจทกดวย จงเหนไดวาโจทกฟองใหจ าเลยท 1 กบพวกรบผด โดยอาศยมลหนตามสญญาขอเปดเลตเตอรออฟเครดต และสญญาทรสตซทเปนหลก จ าเลยท 1 ออกตวสญญาใชเงนใหแกโจทกจงเปนการประกนเพอการช าระหนตามสญญาทรสตรซทเทานน หาใชโจทกฟองใหจ าเลยท 1 กบพวกรบผดตามตวสญญาใชเงนเปนหลกแตเพยงอยางเดยวไม

30

ค าพพากษาศาลฎกาท ๘๙๗๒/๒๕๕๓ จ าเลยท 1 ขอใหโจทกซงเปนธนาคารพาณชยออกเลตเตอรออฟเครดตใหแกจ าเลยท 1

เพอช าระคาสนคารถยนตทจ าเลยท 1 สงซอจากตางประเทศ เมอสนคาถงทาเรอกรงเทพ โจทกไดช าระเงนคาสนคาใหแกธนาคารในตางประเทศไปแลว และรบมอบใบตราสงส าหรบสนคาและรายการบรรจสนคาไวจากธนาคารในตางประเทศ ดงน การทโจทกอยในฐานะผรบตราสงสนคารถยนตกเพอเปนหลกประกนการช าระหนตามเลตเตอรออฟเครดตทจ าเลยท 1 ขอใหโจทกช าระเงนคาสนคารถยนตแทนจ าเลยท 1 ไปกอน สนคารถยนตตามใบตราสง จงเปนการประกนหน ตามค าขอใหออกเลตเตอรออฟเครดตของจ าเลยท 1 เมอปรากฏวาจ าเลยท 1 ผดสญญาไมช าระหนและไมมาตดตอขอรบเอกสารเพอไปขอออกสนคา และตอมาโจทกน าสนคารถยนตดงกลาวออกขายเพอช าระหนแกโจทก โจทกตองน าเงนทไดจากการขายรถยนตไปช าระหนตามค าขอเลตเตอร ออฟเครดตอนเปนมลเหตใหมการสงมอบรถยนตมาทางเรอเดนทะเลนน ไมมสทธจะน าเงนทไดจากการขายสนคาไปหกกบหนรายอนหรอหกกบหนของจ าเลยท 2 ทมตอโจทก

31

บรรณานกรม ๑ . C.M Schmitt hoff : The Export Trade. The Law and Practice of

International Trade. Sixth Edition. London. Stevens & Sons Ltd. ๑๙๗๕ ๒. David Warne : Banking Litigation London Sweet & Maxwell ๑๙๙๙ ๓ . International Chamber of Commerce ; Uniform Customs and Practice

for Documentary Credits ๔. ประยร จดาประดษฐ , การธนาคารพาณชย การด าเนนงานและการบญช ,

พมพครงท ๒ กรงเทพฯ , โรงพมพอกษรสมย ๒๕๑๔ ๕ . เฉลม ยงบญเกด , เลตเตอรออฟเครดตและเชค , โรงพมพหางหนสวน

จ ากดศวพร