5 - 6
l,d
mh
ikaksfõok fomdr®;fïka;=jYS%% ,xld uy nexl=j
re' 20$-ISSN 1391-3697
04100091 Rs.20.00
cmdkfha iudc" wdr®:ßl f;dr;=re ì|la2
3
14
18
2015 uehs - cqks
YS% ,xldfõ Kh ldâm;a Ndú;h
Y%S ,xldfõ ;sridr wdr®:ßl ixjr®Okhg Yla;shla jQ Y%S ,xld uy nexl=fõ m%dfoaYSh ldr®hd,j, ldr®hydrh
f,dalh wka; ≥.SNdjh yd id.skak ;=rka ls¯fï iyi% ixjr®Ok wNsu;dr®:h ch.kS o@
2 2015 uehs - cQQks
msgm;l ñ, ( re' 20 ' 00jd¾Isl odhl;ajh ( re' 480 ' 00
^;eme,a .dia;= o we;=<;aj&
2015 uehs-cqks
—igyk˜ iÕrdfjys m<jk woyia tA tA f,aLlhka f.a woyia ñi Y%S ,xld uy nexl=fõ woyia fkdúh yels h'
wOHCIikaksfõok fomd¾;fïka;=jY%S ,xld uy nexl=j;e' fm' 590" fld<U
Y%S ,xld uy nexl=j kug ,shk ,o uqo,a weKjqï$fplam;a fuys i|yka ,smskhg tùfuka —igyk˜ ;emEf,ka f.kajd .; yels h'
34 fjΩu 5-6 l,dmh ISSN 1391-3697 fjí wvúh( www.cbsl.gov.lk
N+ñ m%udKh j¾. ls' ñ' 377"915
ck.ykh ^2015 cQ,s weia;fïka;=& 126"919"659
ck.yk j¾Ok fõ.h ^2015 weia;fïka;=& -0'16]
ck >k;ajh j¾. lsf,da ógrhg mqoa.,hska 337'1
Wm;a wkqmd;h ^2015 weia;fïka;=&^ck.ykh oyilg&
7'93
urK wkqmd;h ^2015 weia;fïka;=&^ck.ykh oyilg&
9'51
Wmf;aoS wdhq wfmalaIdj ^2015 weia;fïka;=& ^wjqreÿ&
84'74
o< foaYSh ksIamdos;h ^l%h Yla;s iduH wkqj& 2014 weia;fïka;=&
t'c' fvd,¾ á%,shk 4'751
uQ¾; o< foaYSh ksIamdos;fha j¾Ok fõ.h ^2014 weia;fïka;=&
-0'1]
tal mqoa., o'foa'ks' ^2014 weia;fïka;=& t'c' fvd,¾ 37"400
o'foa'ks' fha wdxYsl ixhq;sh ^2013 weia;fïka;=& lDIsl¾uh 1'2]" l¾udka; 24'5]" fiajd 74'3]
whjeh w;sßla;h ^¬& ys`.h ^-& o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2014 weia;fïka;=&
-6'9 ]
rdcH Kh - o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2014 weia;fïka;=&
231'9]
WoaOukh ^CPI&^2014 weia;fïka;=& 2'7]
úfoaY ixÑ; ^2013 weia;fïka;=& fvd,¾ á%,shk 1"267
fiajd úhqla;s wkqmd;h ^2014 weia;fïka;=& 3'6]
idlaIr;dj 99]
m%Odk wmkhk fudag¾ r:" hlv iy jdfka ksIamdok" w¾O ikakdhl" fudag¾ r: fldgia" úÿ,sn, W;amdok hka;%" ma,diaála
m%Odk wmkhk rgj,a tlai;a ckmoh" Ökh" ol=Kq fldßhdj" fydxfldx" ;dhs,ka;h
m%Odk wdkhk fmfg%da,shï" iajNdúl øj jdhq" we÷ï" w¾O ikakdhl" .,a w`.=re" Y%jH iy oDIH WmlrK
m%Odk wdkhk rgj,a Ökh" tlai;a ckmoh" TiafÜ%,shdj" ijqos wrdìh tlai;a wrdì tó¾ rdcHh" lgd¾" ol=Kq fldßhdj
cmka fhka $ Y%S ,xld remsh,a wkqmd;h 1'1745 ^2015'09'30&
kef.kysr wdishdkq l,dmhg wh;a cmdkh
meismsla id.rfhys msysáfha h¡ th ¥m;a
rdYshlska iukaú; fõ¡ tu ¥m;a w;ßka
fydkaIq" fydlhsfoda" lHqIQ iy Isfldl= m%Odk
h' cmdkfha iuia; N+ñ m%udKfhka ishhg
97 la fuu ¥m;aj,g wh;a h' tys w.k.rh
fgdalsfhda h¡ cmdkh tlai;a cd;Skaf.a
ixúOdkh" G7" G8 iy G20 ixúOdkj,
idudcslfhla fõ¡ fuh ksfIaO n,h ysñ
rgls¡ cmdkh kdñl o< foaYSh ksIamdos;h
wkqj f,dj f;jeks ia:dkfha;a l%h Yla;s
iduH wkqj isõ jeks ia:dkfha;a miqfjhs¡
t fuka u wmkhk wkqj f,dj mia jeks
ia:dkfha miqjk cmdkh wdkhk wkqj o
miajeks ia:dkfha miqfjhs¡ fuh ixj¾ê;
rgls¡ udkj ixj¾Ok o¾Ylh fY%aKs.; lsÍï
wkqj by< fY%aKshl miqfjhs¡ f,dj by< u
cSú; wfmalaIdj iys; rg cmdkh hs¡ t fuka
u f,dj <ore urK wkqmd; fm< .eiaug
wkqj f;jeks my< u <ore urK wkqmd;h
jd¾;d jkafka cmdkfhks¡ cd;sl m%;srEm
o¾Ylh wkqj cmdkh m<uq ;ek miqfjhs¡
2012 n,hg m;a iskafIda wfí cmdkfha
j¾;udk w.ue;sjrhd h'
cmdkfha iudc" wd¾Ól f;dr;=re ì|la'''
32015 uehs - cQQks
—igyk˜ iÕrdfjys m<jk woyia tA tA f,aLlhka f.a woyia ñi Y%S ,xld uy nexl=fõ woyia fkdúh yels h'
wOHCIikaksfõok fomd¾;fïka;=jY%S ,xld uy nexl=j;e' fm' 590" fld<U
N+ñ m%udKh j¾. ls' ñ' 377"915
ck.ykh ^2015 cQ,s weia;fïka;=& 126"919"659
ck.yk j¾Ok fõ.h ^2015 weia;fïka;=& -0'16]
ck >k;ajh j¾. lsf,da ógrhg mqoa.,hska 337'1
Wm;a wkqmd;h ^2015 weia;fïka;=&^ck.ykh oyilg&
7'93
urK wkqmd;h ^2015 weia;fïka;=&^ck.ykh oyilg&
9'51
Wmf;aoS wdhq wfmalaIdj ^2015 weia;fïka;=& ^wjqreÿ&
84'74
o< foaYSh ksIamdos;h ^l%h Yla;s iduH wkqj& 2014 weia;fïka;=&
t'c' fvd,¾ á%,shk 4'751
uQ¾; o< foaYSh ksIamdos;fha j¾Ok fõ.h ^2014 weia;fïka;=&
-0'1]
tal mqoa., o'foa'ks' ^2014 weia;fïka;=& t'c' fvd,¾ 37"400
o'foa'ks' fha wdxYsl ixhq;sh ^2013 weia;fïka;=& lDIsl¾uh 1'2]" l¾udka; 24'5]" fiajd 74'3]
whjeh w;sßla;h ^¬& ys`.h ^-& o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2014 weia;fïka;=&
-6'9 ]
rdcH Kh - o'foa'ks' m%;sY;hla f,i ^2014 weia;fïka;=&
231'9]
WoaOukh ^CPI&^2014 weia;fïka;=& 2'7]
úfoaY ixÑ; ^2013 weia;fïka;=& fvd,¾ á%,shk 1"267
fiajd úhqla;s wkqmd;h ^2014 weia;fïka;=& 3'6]
idlaIr;dj 99]
m%Odk wmkhk fudag¾ r:" hlv iy jdfka ksIamdok" w¾O ikakdhl" fudag¾ r: fldgia" úÿ,sn, W;amdok hka;%" ma,diaála
m%Odk wmkhk rgj,a tlai;a ckmoh" Ökh" ol=Kq fldßhdj" fydxfldx" ;dhs,ka;h
m%Odk wdkhk fmfg%da,shï" iajNdúl øj jdhq" we÷ï" w¾O ikakdhl" .,a w`.=re" Y%jH iy oDIH WmlrK
m%Odk wdkhk rgj,a Ökh" tlai;a ckmoh" TiafÜ%,shdj" ijqos wrdìh tlai;a wrdì tó¾ rdcHh" lgd¾" ol=Kq fldßhdj
cmka fhka $ Y%S ,xld remsh,a wkqmd;h 1'1745 ^2015'09'30&
fmdÿfõ iuia; f,dalh u uqyqK § we;s tlsfklg
ne÷kq wd¾Ól" iudcSh iy mdßißl wNsfhda.
/ils¡ fï wNsfhda. ch.kq jia ta ta cd;Ska fjka
fjka jYfhkq;a l,dmSh iy fkdfhl=;a wdldrfha
ixúOdk f,i;a iSud udhsïj,ska neyer j c.;a
m%cdj f,i;a úúOdldr mshjr .ksñka isà¡
fuu mshjr w;r tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha
idudcsl rgj,a /ila úiska 2015 jk úg imqrd
.ekSug tl`.;djlg t<eU isák iyi% ixj¾Ok
wNsu;d¾: lemS fmfka¡ fuu wNsu;d¾: fldgia 8
la hgf;a olajd we;s w;r ta ta wNsu;d¾: imqrd
.ekSfuys ,d ch.; hq;= j we;s b,lal /ila o
msysgqjd we;¡ fuu wNsu;d¾: bgqlr.ekSu ms<sn| j
tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh ksrka;r wjOdkfhka
isà¡ fuf;la ,nd we;s m%.;sh" miqnEï iy ch.;
hq;= j we;s wNsfhda. ms<sn| j úuid n,hs¡ iyi%
ixj¾Ok wNsud¾: imqrd.ekSug tl`.;djg t<eU
we;s rgj,a ;ks ;ks j u o fuf;la ta ta rgj,a ,nd
we;s m%.;sh iy wNsu;d¾: imqrd .ekSug ;jÿrg;a
.;hq;= mshjr ms<sn| j wjOdkh fhduqlrhs¡
iyi% ixj¾Ok wNsu;d¾:j, m<uq jeks
wNsu;d¾:h f,i oelafjkafka wka; ÿ.SNdjh iy
id.skak ;=rka lsÍu hs¡ fuu wNsu;d¾:h imqrd
.ekSfuys ,d <`.d úhhq;= b,lal 3 la msysgqjd we;¡
tu b,lal(
• 1990-2015 jk úg tal mqoa.,
ffoksl wdodhu fvd,¾ 1 g jvd
wvq ck.ykh wvlska wvq lsÍu¡
• ldka;djka iy ;reKhka we;=`M
ieug fhda.H yd M,odhS /lshd
yd ld¾hhkays kshe,Sug ie,iSu
;=<ska mQ¾K /lshd kshqla;sh we;s
lsÍu¡
• 1990-2015 id.skafka isák ck
ixLHdj wvlska wvqlsÍu¡
wka; ÿ.SNdjh iy id.skak ;=rka lsÍfï
wNsu;d¾:h imqrd.ekSu iïnkaOfhka f,dalh fï
jk úg ,nd we;s m%.;sh iy tys ,d Y%S ,xldfõ
uE;ld,Sk m%jK;d ms<sn| j fuu ,smsh u.ska
ieflúka úuid ne,Sug wfmalaIs; h¡
1990-2015 jk úg tal mqoa., ffoksl
wdodhu fvd,¾ 1g jvd wvq ck.ykh
wvlska wvq lsÍu¡
oßø;dj ms<sn| cd;Hka;r .Kka ne,Sïj, oS wka;
os<s÷ núka fmf<kakka f,i i,lkqfha tal mqoa.,
ffoksl wdodhu tlai;a ckmo fvd,¾ 1 fyda
1¡25g jvd wvq ck.ykh hs¡ ta wkqj wka; ÿ.SNdjh
wvqlsÍu iïnkaO j f,dalh fï jk úg ie,lsh
hq;= ;rfï m%.;shla w;alr f.k we;¡
1990 jif¾ f,dal ck.ykfhka ì,shk 1¡9la
wka; ÿ.SNdjfhka fm`Mk w;r 2011 jk úg tu
ixLHdj ì,shkhla olajd my< jeà we;¡ 2015 oS
fuu ixLHdj ñ,shk 836la olajd ;j ÿrg;a my<
jefgkq we;ehs tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh úiska
m%lafIamKh lr we; ^1 jeks rEmigyk&¡
f,dalh
wka; ÿ.SNdjh
yd id.skak
;=rka lsÍfï
iyi% ixj¾Ok
wNsu;d¾:h
ch.kS o@
úkS;d fyar;aikaksfõok fomd¾;fïka;=j
4 2015 uehs - cQQks
1990 oS ixj¾Okh fjñka mj;akd rgj,
ck.ykfhka wvlg wdikak ixLHdjlf.a
ffoksl wdodhu fvd,¾ 1¡25g wvq úh¡ 2011 oS
fuu wkqmd;h ishhg 18la olajd my< jeà ;sìKs¡
2015 oS fuu m%;sY;h ishhg 14la olajd ;jÿrg;a
my< jefgkq we;e hs m%lafIams; h ^1 jeks ixLHd
igyk&¡ ta wkqj 2015 jk úg tal mqoa., ffoksl
wdodhu fvd,¾ 1g jvd wvq ck.ykh wvlska
wvq lsÍfï b,lalh jir 5lg fmr imqrd we;e
hs is;sh yels jqj;a fuu m%.;sh f,dj mqrd iudk
wdldrfhka fnoS hEula olakg fkd ,efí¡ ol=Kq
wdishdj" w.aksos. wdishdj" kef.kysr wdishdj"
,;ska wefußldj yd leßìhka" fldflaiia yd
uOHu wdishdj iy W;=re wm%sldj jeks l,dm
/ila wka; ÿ.SNdjh wvlska wvqlsÍfï b,lalh
chf.k we;s w;r Wm-iyrd wm%sldkq l,dmh
b,lalhg iEfyk ÿrla miqmiska isà¡ f,dj
wka; ÿ.SNdjh wvqlsÍfï b,lalh flfrys wêl
ck.ykhla fjfik Ökh yd bkaoshdj úYd,
n,mEula we;s lrhs¡ ta wkqj uE; jirj, Ökfha
we;s jQ wd¾Ól j¾Okh fya;=fjka 1990 jif¾
kef.kysr wdishdfõ ishhg 61la jQ wka; oßø;d
wkqmd;h 2015 oS ishhg 4la olajd ishhg 94
lska my< jeà we;¡ tu ld, mßÉfPaofha ol=Kq
wdishdkq l,dmfha wka; oßø;d wkqmd;fha my<
jeàu ishhg 66ls¡
f,dj wka; oßø;dfjka fmf<k ck.ykfhka
nyq;rhla" tkï ishhg 80la muK fjfikafka
ol=Kq wdishd iy Wm-iyrd wm%sld l,dmj,
hs¡ 2011 jif¾ ì,shkhla muK jQ f,dj wka;
ÿ.SNdjfhka fm`Mk ck.ykfhka ishhg 60la
muK ksfhdackh lrk ,oafoa bkaoshdj" khscSßhdj"
Ökh" nx.,dfoaYh iy fldxf.daj hk rgj,a 5
úiskss¡ wka; oßø;dfjka fm`Mk ck.ykfhka
1$3la u wh;a jQfha bkaoshdjg hs¡
Y%S ,xldj wka; ÿ.SNdjh wvlska wvqlsÍu iïnkaO
b,lalh jir y;lg fmr ch.ekSug iu;a j
1 jeks rEmigyk
f,dj tal mqoa., ffoksl wdodhu fvd,¾ 1¡25 g jvd wvq ck.ykh ^ñ,shk&" 1990 - 2015
uQ,dY%h - The Millennium Development Goals Report 2015 - United Nations
2500
2000
1500
1000
500
1990
1993
1996
1999
2002
2005
2008
2011 2015
m%%lafIams;
0
ck.ykh ^ñ,shk&
52015 uehs - cQQks
isà' Y%S ,xldfõ oßø;dj uekSu i|yd ckf,aLk
yd ixLHdf,aLk fomd¾;fïka;=j úiska ks,
oßø;d f¾Ldjla y÷kajd oS ;sfí' 1990-1991 oßø;d
f¾Ldjg my<ska cSj;a jQ ck.yk m%;sY;h ishhg
26'1la jQ w;r th 2015 jk úg ishhg 13'1la
olajd my< oeóu b,lalh úh' tfy;a 2008 oS
wka; oßø;dfjka fmf<kakka wvlska wvqlsÍfï
b,lalh ch.ekSug Y%S ,xldjg yels úh ^2
jeks ixLHd igyk&' ksoyiska miq n,hg m;a
iEu rchla úiska u mdfya wkq.ukh lrk ,o
iqnidOk m%;sm;a;s Y%S ,xldfõ oßø;dj wvqlsÍug
fya;= ù we;' ta i|yd uE;ld,Sk WodyrK f,i
ckiúh" iuDê jevigyk" osú ke.=u" fmdfydr
iykdOdrh jeks iqnidOk jevigyka oelaúh
yel' oßø;dj wvqlsÍu iïnkaO fuu ch.%yK
cd;sl uÜgfï oS muKla fkd j kd.ßl iy
.%dóh jYfhka wxY wkqj o oel.; yel'
2012-2013 Y%S ,xldfõ os<s÷ ck.ykfhka ishhg
86'8la .%dóh m%foaYj, cSj;a jQ w;r kd.ßl yd
j;= wxYfha ms<sfj,ska tu m%;sY;h ishhg 5'6la
yd ishhg 7'6la úh' os<s÷ ck.ykh wvqùfï cd;sl
uÜgfï m%jK;dj ta yd iudk j u .%dóh wxYh
iïnkaO j o oelsh yel' 2015 oS .%dóh wxYfha
oßø;dj wvqlsÍfï b,lalh ishhg 14'8la jqj;a
2012-2013 tu m%;sY;h wfmalaIs; b,lalfhkq;a
wvla olajd my< nei we;' t fuka u kd.ßl
wxYfha os<s÷ ck.ykh wvqlsÍfï b,lalh 8'3la
jqj;a th ishhg 2'1la olajd my< nei we;' j;=
wxYh iïnkaO j 2015 oS imqrd .ekSug wfmalaIs;
b,lalhg b;du;a u wdikakhg meñKSug 2012-
2013 jk úg iu;a ù we;' wfkl=;a wxY fol yd
idfmalaI j .;a úg j;= wxYfha os<s÷ ck.ykh
wvqùfï m%jK;dj ukao.dó hehs yef`.;;a
1995-1996 j;= wxYfha ck.ykfhka ks, oßø;d
f¾Ldjg my<ska jQ ck.yk m%;sY;h jQ ishhg
38'4 yd 2006- 2007 ishhg 32la jQ m%;sY;h 2009-
2010 iy 2012-2013 oS wvlg;a jvd wvq ù we;'
1 jeks ixLHd igyk
ffoksl wdodhu fvd,¾ 1¡25g jvd wvq ck.yk m%;sY;h ^l,dmSh jYfhka& 1990" 2011 iy 2015
l,dmh 1990 2011 2015
^m%lafIams;&
Wm-iyrd wm%sldj 57 47 41
ol=Kq wdishdj 52 23 17
ol=Kq wdishdj ^bkaoshdj yer& 53 20 14
w.aksos. wdishdj 46 12 7
kef.kysr wdishdj ^Ökh muKs& 61 6 4
,;ska wefußld yd leßìhka 13 5 4
fldflaiia iy uOHu wdishdj 8 4 2
ngysr wdishdj 5 2 3
W;=re wm%sldj 5 2 1
ixj¾Okh fjñka mj;akd rgj,a ^Ökh
yer&
41 22 18
ixj¾Okh fjñka mj;akd rgj,a 47 18 14
f,dalh 36 15 12
uQ,dY%h(The Millennium Development Goals Report 2015 - United Nations
6 2015 uehs - cQQks
jkafka uq,;sõ ^ishhg 28'8& iy ukakdrï ^ishhg
20'1& osia;%slalj,sks'
• ldka;djka iy ;reKhka we;=`M ieug fhda.H
yd M,odhS /lshd yd ld¾hj, kshe,Sug
ie,iSu ;=<ska mQ¾K /lshd kshqla;sh we;s
lsÍu¡
wd¾Ólhl oßø;dj ÿ/,Sug kï tys cSj;ajkakka
i|yd m%udKj;a wdodhï ,eìh yelsjk f,i
/lshd wjia:d ckkh úh hq;= h' fï ksid wka;
ÿ.SNdjh iy id.skak ;=rka lsÍfï iyi% ixj¾Ok
wNsu;d¾:h imqrd.ekSfï fojeks b,lalh ù
we;af;a ldka;djka iy ;reKhka we;=`M ieug
fhda.H yd M,odhS /lshd yd ld¾hj, kshe,Sug
ie,iSu ;=<ska mQ¾K /lshd kshqla;sh we;s lsÍu
hs¡ f,dj ck.yk j¾Okh;a iu`. mq`M,a jk Y%u
n,ldfha /lshd b,a¨u imqrd,Sug kï wd¾Ólh
j¾Okh úh hq;= h¡ tfy;a f,dal wd¾Ólh h:d
;;a;ajhg m;aùfï ukao.dó iajrEmh iy wiudk
nj f,dal Y%u fjf<|fmd< flfrys b;du;a
u wys;lr wdldrfhka n,mEfõ h¡ 1991 jif¾
f,dj ck.ykhg /lshd wkqmd;h (employment to population ratio)" t kï jev l< yels jhfia
ck.ykfhka fiajd kshqla; ck fldgi ishhg
62la jQ w;r 2015 jk úg tu m%;sY;h ishhg 60la
oßø;dj wvqlsÍu iïnkaO j cd;sl uÜgñka iqNodhS
;;a;ajhla oelsh yels jqj;a m%dfoaYSh jYfhka tys
úIu;d olakg ,efí' 1990 .Kkaj, wdrïNfha
ol=K" W!j" inr.uqj hk m<d;a ;=fka ish¨ u
osia;%slalj, iy l`M;r iy uykqjr osia;%slalj,
idudkH oßø;d wkqmd;h ishhg 30la muK úh'
tfy;a 2012 cQ,s - 2013 cQks olajd ckf,aLk yd
ixLHdf,aLk fomd¾;fïka;=j úiska ish¨ u
osia;%slal we;=<;a jk mßos mj;ajk ,o .Dy tall
wdodhï yd úhoï iólaIKh mokï lr .ksñka lr
we;s weia;fïka;=j,g wkqj 2009-2010 osia;%slal
/il oßø;dj wLKav j my< nei we;' wïmdr
iy hdmkh osia;%slal iïnkaOfhka fï ;;a;ajh
lemS fmfka' 2009-2010 hdmkh osia;%slalfhys
oßø;d wkqmd;h ishhg 16'1la jQ w;r 2012-2013
th ishhg 8'3la olajd jir ;=kla ;=< ishhg 50
lska muK my< nei we;' fuu ld, mßÉfþofha
wïmdr osia;%slalfha oßø;dj ishhg 11'8 isg 5'4
olajd my< nei we;' wfkl=;a osia;%slal ms<sn|
j úuid ne,Sfï oS fld<U osia;%slalfhys oßø;dj
ishhg 3'6 isg 1'4 olajd;a l`M;r osia;%slalfha
ishhg 6 isg 3'1 iy .ïmy osia;%slalfha ishhg
3'9 isg 2'1 olajd;a my< jeà we;' fudKrd.,"
jõkshd" wkqrdOmqr yd fmdf<dkakre osia;%slalj,
oßø;d wkqmd;fha by< hEula olakg ,efí'
weia;fïka;= wkqj by< u oßø;d wkqmd; jd¾;d
2 jeks ixLHd igyk
Y%S ,xldfõ oßø;dj wvqlsÍu iïnkaO m%.;sh
ks, oßø;d f¾Ldjg my<ska cSSj;a jQ ck.yk
m%;sY;h 2015
b,lalh;;a;ajh
1990-
19912002
2006-
2007
2009-
2010
2012-
2013
Y%S ,xldj 26'1 22'7 15'2 8'9 6'7 13'1
b,lalh
imqrd
we;
kd.ßl 16'3 7'9 6'7 5'3 2'1 8'3
.%dóh 29'5 24'7 15'7 9'4 7'6 14'8
j;= 20'5 30'0 32'0 11'4 10'9 10'3
wka;¾ oßø;d
o¾Ylh 5'6 5'0 3'1 1'7 1'2 2'8
uQ,dY%h( Millennium Development Goals Country Report 2014
72015 uehs - cQQks
2 jeks rEmigyk
l,dmSh jYfhka ck.ykhg /lshd wkqmd;h" ^ishhg& 1991 iy 2015
uQ,dY%h(The Millennium Development Goals Report 2015 - United Nations
olajd my< jeà we;' cd;Hka;r uQ,H wruqof,a
m%lafIamKj,g wkqj 2015 oS /lshd úrys; f,dal
ck..ykh ñ,shk 204lg wêl jkq we;¡ th
1991 jirg jvd ñ,shk 53l j¾Okhls' ixj¾Okh
fjñka mj;akd iy ixj¾ê; rgj,a ldKav foflys
u /lshd wjia:d wvqù we; ^2 jeks rEmigyk&'
1991-2015 ixj¾Okh fjñka mj;akd rgj,
ck.ykhg /lshd wkqmd;h ishhg 3¡3lska my<
jeà we;¡ tu ld,fha ixj¾ê; rgj, ck.ykhg
/lshd wkqmd;fha my< jeàu ishhg 1 ls¡ ishhg
6¡7 iy ishhg 4¡6la jQ úYd,; u my< jeàï
olakg ,efnkafka ms<sfj<ska kef.kysr wdishdkq
l,dmfha iy ol=Kq wdishdkq l,dmfha h¡
1991-2015 f,dj wjqreÿ 15-24 ;reK jhia
ldKavfha fiajd kshqla;sfha ishhg 10l my<
jeàula jd¾;d fjhs¡ tfy;a jeäysá jhia ldKavfha
/lshd úhqla;shg jvd ;reK jhia ldKavfha
/lshd úhqla;sh ;=ka .=Khlg jvd úYd, h¡ ta
wkqj 2015 ñ,shk 74l muK ;reK ck.ykhla
/lshd wfmalaIdfjka isà¡ fuys ,d W;=re wm%sldfõ
iy ngysr wdishdfõ ;;a;ajh b;du;a u W.% h¡
tu l,dmj, iuia; jev l< yels ck.ykfhka
/lshd kshqla; ck.ykh ms<sn| j úuid ne,Sfï
oS ;reK ck.ykfhka fiajd kshqla; j isákafka
wvla muKla nj olakg ,efí¡
t fuka u fiajd kshqla; j isáh o f,dj mqrd
Y%ñlhka úYd, ixLHdjla oßø;dfjka ñ§ug
ixjr®ê; rgj,a
ixjr®Okh fjñka mj;akd rgj,a
´Ikshdj
kef.kysr wdishdj
w.aks†. wdishdj
Wm-iyrd wm%%sldj
,;ska wefu˙ld iy le˙ìhka
fldflaiia iy uOHu wdishdj
ol=Kq wdishdj
ngysr wdishdj
W;=re wm%%sldj
0 10 20 30 40 50 60 70 80
1991 2015 ^m%%lafIams;&
4341
4647
5358
6058
6257
6563
6767
6874
6867
6164
5657
8 2015 uehs - cQQks
m%udKj;a wdodhula fkd ,nhs¡ 1991 ixj¾Okh
fjñka mj;akd rgj, Y%ñlhkaf.ka wvlf.a
muK tal mqoa., ffoksl wdodhu fvd,¾ 1¡25g
jvd wvq uÜgul mej;sKs¡ 2015 jk úg fuu
wkqmd;h ishhg 11la olajd my< jeà we;¡
miq.sh oYl fol yudr ;=< f,dj wka; ÿ.SNdjfhka
fmf<k Y%ñlhkaf.a ixLHdj l%udKql+, j my<
jeà we;' 1991 § ñ,shk 900la muK Y%ñlhkaf.a
ffoksl tal mqoa., wdodhu fvd,¾ 1¡25 g jvd wvq
uÜgul mej;s w;r 2015 oS fuu ixLHdj ñ,shk
300la olajd wvqù we;¡ flfia fj;;a oßø;dj my<
jeàu iïnkaO fuu m%.;sfhys l,dmSh jYfhka
úIu;d olakg ,efí¡ 2015 oßø;d uÜgfï isá
Y%ñlhkaf.ka ishhg 80la muK ksfhdackh
lrkafka Wm-iyrd wm%sldj iy ol=Kq wdishdj h¡
we;eï wjia:dj, fiajd kshqla; j isáh o
/lshdfõ wúêu;a iajNdjh iy wúksYaÑ;
nj ksid Y%ñlhka b;du;a u myiqfjka h<s
oßø;djg weo jeàfï bvlv mj;S¡ wjodkug
,laùfï iïNdú;djla iys; ^Vulnerable Employment) iy .=Kd;aul núka my<
^Low-quality& /lshd lrkakkaf.a iudc
iqrlaIs;;dj ksis f,i iy m%udKj;a j ;yjqre
flfrkafka ke;¡ wdodhï bmhSu my< uÜgul
mj;S¡ b;d iq`M msßila iudc wdrlaIK l%uj,ska
wdjrKh jqj;a tjeks wdrlaIK úê f,dj iEu
l,dmhl u tl u wdldrfhka jHdma; j we;s njla
olakg fkd ,efí¡ flfia fj;;a f,dj wjodkug
,laùfï jeä iïNdú;djla iys; /lshd" iajhx
/lshd iy mjqf,aa lghq;= i|yd odhlùu wLKav
j my< jefgñka ;sfí¡ úfYaIfhka u kef.kysr
wdishdfõ fï ;;a;ajh lemS fmfka¡ 1991 oS fuu
l,dmfha wjodkug ,laùfï jeä iïNdú;djla
iys; /lshdj, kshqla;sh ishhg 71¡2la jQ w;r 2015
jk úg tu m%;sY;h ishhg 39¡6la olajd my< jeà
we;¡ t jeks m%.;shla ;snqK;a f,dj Y%ñlhkaf.ka
ishhg 45 ì,shk 1¡45& la muK ;ju;a myiqfjka
wjodkug ,la úh yels /lshdj, fhoS isà¡ fuu
Y%ñlhkaf.ka wvlg;a jvd jeä ixLHdjla Wm-
iyrd wm%sldj iy ol=Kq wdishdj ksfhdackh lrhs¡
fuu l,dmj, iEu Y%ñlhka isõ fofkl=f.ka
u ;sfofkl= ^3$4& fu jeks /lshdj, ksr; fõ¡
Y%u fjf<|fmd<g we;=`M jk ixLHdj by< hEu iy
/lshd wjia:d iSud iys; ùu ksid 2008 isg
fu jeks /lshdj, kshq;=jkakkaf.a ixLHdj
ñ,shk 25lska by< f.dia we;¡
wka; ÿ.SNdjh iy id.skak ;=rka lsÍfï
wNsu;d¾:h imqrd .ekSfuys ,d msysgqjd we;s
fojeks b,lalh fj; Y%S ,xldj flf;la ÿrg
<`.d ù ;sfí o hkak ms<sn| j úuid ne,Sfï oS Y%S
,xldfõ Y%u n,ldh" fiajd kshqla;sh iy Y%u n,
iyNd.s;aj wkqmd;h hkdoS lreKq ms<sn| j uola
úuid ne,Su jeo.;a h¡ Y%u n,ldh hkq wd¾Ól
jYfhka l%shdYS,s ck.ykh hs¡ fiajd kshqla;
iy fiajd úhqla; fo msßi u fuhg we;=<;a fõ¡
2012 jif¾ Y%S ,xldfõ jev l< yels jhfia t
kï wjqreÿ 10 iy Bg jeä uq¨ ck.ykh ñ,shk
18la muK úh¡ thska wd¾Ól jYfhka l%shdYS,s
ck.ykh ñ,shk 8¡5la úh¡ wd¾Ól jYfhka
l%shdYS,s fkd jk ck.ykh hkq jevlrk jhfia
ck.ykh w;ßka /lshdjl fhoS fkd isák fyda
/lshd wfmalaId fkd lrk ck.ykh hs¡ 2012
jif¾ Y%S ,xldfõ wd¾Ól jYfhka l%shdYS,s fkd
jQ ck.ykh ñ,shk 9¡4la úh¡ t kï jev l<
yels jhfia ck.ykfhka ishhg 52¡8la wd¾Ól
jYfhka l%shdYS,S fkd ù h¡ tu ck.ykfhka
ishhg 70¡3la ;rï úYd, m%;sY;hla ia;%Ska h¡ ta
wkqj 2012 jif¾ Y%S ,xldfõ Y%u n, iyNd.s;aj
wkqmd;h ishhg 47¡2la jQ w;r ia;%Ska iïnkaO
j fuu m%;sY;h ishhg 29¡9la o mqreI mlaIfha
m%;sY;h ishhg 67la muK o úh¡ ia;%S mlaIfha
Y%u n, iyNd.s;ajfha my< w.h ck.ykhg
/lshd wkqmd;h u.ska o ksrEmkh flf¾¡
ck.ykhg /lshd wkqmd;h u.ska /lshd
wfmalaIs;hkag /lshd iemhSug wd¾Ólhg we;s
yelshdj fmkakqï lrhs¡ Y%S ,xldfõ ck.ykhg
/lshd wkqmd;h ms<sn| úuid ne,Sfï oS ia;%S
mqreINdjh wkqj;a m%dfoaYSh jYfhkq;a tys úIu;d
mj;sk nj olakg ,efí¡ 2012 j¾Ifha Y%S ,xldfõ
ck.ykhg /lshd wkqmd;h ishhg 50¡5la úh¡
mqreI ck.ykhg /lshd wkqmd;h ishhg 70¡9
la jQ w;r ia;%Ska iïnkaO j tu wkqmd;h thska
wvlg;a jvd ^ishhg 30¡2& wvq úh¡ ia;%Ska iïnkaO
j fuu wkqmd;h my< w.hla .ekSug ia;%S Y%u n,
iyNd.s;aj wkqmd;h wvq w.hla .ekSu fya;= ù
we;s w;r by< wOHdmk uÜgula ;sìhoS;a we;eï
ia;%Ska úúO fya;= u; Y%u n,ldhg tla fkdù isà¡
tu ksid fuu Y%uh úúO wxY Tiafia wd¾Ólh
92015 uehs - cQQks
fj; weo .ekSfï úêu;a l%ufõohla ilia l<
hq;= j we;¡ th Y%S ,xldfõ oßø;dj ;jÿrg;a my<
fy<Sfuys ,d bjy,a jkq we;¡
mqreI md¾YAjh iïnkaO j ishhg 80¡2la jQ fuu
wkqmd;fha by< u w.h jd¾;d ù we;af;a fudKrd.,
Èia;s%lalfhks¡ wkqrdOmqr" fmdf,dkakre" mq;a;,u"
ud;f,a" uq,;sõ iy r;akmqr Èia;%slalj, tu
m%;sY;h ms<sfj<ska ishhg 77¡2" 76¡9" 75¡6" 74¡8"
74¡6 iy 74¡6la úh¡ ia;%Ska iïnkaO j ishhg 41la
jQ by< u wkqmd;h jd¾;d ù we;af;a kqjrt<s
Èia;%slalfhks¡ nÿ,a," r;akmqr" fld<U" wkqrdOmqr
iy lE.,a, Èia;%slalj, tu m%;sY;h ms<sfj<ska
ishhg 36¡2" 31¡5" 30¡2" 30¡0 iy 29¡6la úh¡
ck.ykhg /lshd wkqmd;h by< w.hla
.;a muKska th oßø;dj my< jeàug fya;=
fkd fõ¡ WodyrKhla f,i fudKrd.,
Èia;%slalfhys ck.ykhg /lshd wkqmd;h ishhg
80¡2la ;rï by< w.hla .;a; o tu Èia;%slalfha
oßø;d wkqmd;h ishhg 20¡8la j we;¡
2012 jif¾ Y%S ,xldfõ fiajd kshqla;s wkqmd;h
ishhg 96la ;rï by< w.hla f.k we;¡
fiajd kshq;=jQjkaf.ka ishhg 40la muK iajhx
/lshdj, kshq;=jQjka iy f.ùula fkd ,o mjqf,a
fiajlhka h¡ iajhx /lshdj, kshq;=ùu iy
mjqf,a wd¾Ólhg Woõ lrkakka iïnkaO j ia;%S
mqreINdjh wkqj fuka u m%dfoaYSh jYfhka o
úIu;d mj;S¡ 2012 jif¾ iajhx /lshdj, kshe¨kq
whf.ka ishhg 67¡4la ksfhdackh lrk ,ofoa
mqreI mlaIh hs¡ tfy;a tu jif¾ jegqma fkd
,nd mjqf,a wd¾Ólhg Woõ l< ck.ykfhka
ishhg 71¡6la ksfhdackh lrk ,oafoa ia;%Ska úisks¡
mqreI fiajd kshqla;sfhka ishhg 35¡9la iy ia;%S
fiajd kshqla;sfhka ishhg 23¡6 la iajhx /lshdj,
kshq;=jQjka h¡ mqreI fiajd kshqla;sfhka ishhg
3¡7 la iy ia;%S fiajd kshqla;sfhka ishhg 19¡4la
f.ùula fkd ,o mjqf,a wd¾Ólhg Woõ l< wh h¡
fuu wxYj, /lshd kshqla;sfha m%dfoaYSh úIu;d
ms<sn| j úuid ne,Sfï § ukakdru" fmdf<dkakrej"
ls,sfkdÉÑh" fudKrd.," uq,;sõ" wkqrdOmqr
iy yïnkaf;dg Èia;%slalj, iajhx /lshdj,
kshq;=jQjkaf.a m%;sY;h ms<sfj<ska ishhg 50¡7" 50¡4"
48¡6" 45¡1" 43¡7" 42¡5 iy 43¡4 úh¡ lDIsld¾ñl iy
ëjr wxYfha jeä fiajd kshqla;slhka msßila iajhx
/lshdj, kshq;=jQjka t kï ;ukaf.a u lghq;=j,
fhfokakka iy mjqf,a wd¾Ólhg Woõ lrkakka
.Khg .efka¡
2013 jifrys Y%S ,xldfõ fiajd úhqla;s wkqmd;h
ishhg 4¡4la úh¡ jhia ldKav wkqj fiajd úhqla;sh
ms<sn| j úuid ne,Sfï § wvqu fiajd úhqla;s
wkqmd;h jd¾;d ù we;af;a wjqreÿ 40 iy Bg
jeä jhia ldKavfhks¡ 2013 jifrys tu jhia
ldKavfha fiajd úhqla;s wkqmd;h ishhg 1 la úh¡
jhi wjqreÿ 15-19 jhia ldKavfha fiajd úhqla;s
wkqmd;h ishhg 18¡7la jQ w;r wjqreÿ 20-29 jhia
ldKavfha tu m%;sY;h ishhg 13la úh¡
flfia fj;;a Y%un,ldfhka fiajd kshqla; j isák
msßia mjd we;eï úg oßø;dfjka fmf<a¡ oßø;d
f¾Ldjg my<ska cSj;a jk Y%ñlhka fyda os<s÷
Y%ñl wkqmd;h u.ska th ksrEmkh flf¾¡ 1990-
1991 oßø;d f¾Ldjg my<ska cSj;a jQ Y%ñlhkaf.a
m%;sY;h ishhg 31¡1la jQ w;r 2009-2010" 2012-
2013 j¾Ij, tu m%;sY;h ms<sfj<ska ishhg 7¡5la
iy 5¡8la olajd my< jeà we;¡ fuu wkqmd;h
iïnkaOfhka o m%dfoaYSh jYfhka úIu;d olakg
,efí¡ 2012-2013 os<s÷ Y%ñl wkqmd;h ishhg
23¡2la jQ by< u m%;sY;h jd¾;d ù we;af;a uq,;sõ
osia;%slalfhks¡ fudKrd.," uvl,mqj" ukakdru
iy nÿ,a, osia;%slalj, tu m%;sY;h ms<sfj<ska
ishhg 17¡6" 16¡5" 14 yd 11la úh¡
os<s÷ Y%ñl wkqmd;fha ishhg 1¡2 la jQ wvqu m%;sY;h
jd¾;d ù we;af;a fld<U osia;%slalfhks¡ .ïmy"
l`M;r" jõkshdj iy yïnkaf;dg osia;%slalj,
tu m%;sY; ms<sfj<ska ishhg 1¡6" 2¡5" 2¡7 yd 3¡7la
úh¡
2009-2010 ishhg 14¡1la jQ hdmkh osia;%slalfha
os<s÷ Y%ñl wkqmd;h 2012-2013 ishhg 8¡2 olajd
ie,lsh hq;= f,i my< jeà we;¡ t fuka
u wïmdr osia;%slalfha os<s÷ Y%ñl wkqmd;h
2009-2010 ishhg 12¡4 isg 2012-2013 ishhg 5¡2la
olajd my< jeà we; ¡
• 1990 - 2015 id.skafka isák ck ixLHdj
wvlska wvqlsÍu
wka; ÿ.SNdjh iy id.skak ;=rka lsÍfï iyi%
ixj¾Ok wNsu;d¾:h imqrd .ekSfuys ,d msysgqjd
we;s ;=kajk b,lalh fuh hs¡
YdÍßl j oefkk l=i.skak ksùu i|yd m%udKj;a
;rfï wdydr ,nd.ekSug we;s yelshdj id.skak
;=rka lsÍu hkafkka woyia fkd flf¾¡ tlai;a
cd;Skaf.a wdydr iy lDIsl¾u ixúOdkh wdydr
10 2015 uehs - cQQks
03 jeks rEmigyk
ixj¾Okh fjñka mj;skd rgj, ukaofmdaIKfhka fm`Mk ck.ykh 1990-1992 isg 2014-2016
uQ,dY%h( The Millennium Development Goals Report 2015 - United Nations
úySk;dj fyda fmdaIK .=Kh wvq wdydr ,eîu
id.skak f,i olajhs¡ ta wkqj fi!LH iïmkak
cSú;hla f.ùu i|yd wju jYfhka wjYH fmdaIK
uÜgu fkd ,eîu id.skak hkafkka woyia flf¾¡
f,dj mqrd ñ,shk 795l muK ck.ykhla
ukaofmdaIKfhka fmf<a¡ thska ñ,shk 780l
muK úYd, ck ixLHdjla fjfikafka ixj¾Okh
fjñka mj;akd rgj, hs¡ flfia fj;;a 1990-
1992 isg tu rgj, id.skak ;=rka lsÍu iïnkaO
j ie,lsh hq;= m%.;shla olakg ,efí¡ 1990-
1992 ixj¾Okh fjñka mj;akd rgj, ukao
fmdaIKfhka fm`Mk ck.yk m%;sY;h ishhg
23¡3la jQ w;r 2014-2016 tu m%;sY;h ishhg 12¡9
la olajd my< jefgkq we;e hs m%lafIamKh lr
we;¡ fuh iyi% ixj¾Ok wNsu;d¾:j, id.skak
wvq lsÍu iïnkaO b,lalh ch.ekSug b;du;a
u wdikak ;;a;ajhls¡ tfy;a fuys ,d o l,dmSh
jYfhka úIu;d mj;sk neõ olakg ,efí¡ miq.sh
oYl foflys isÿ jQ fõ.j;a wd¾Ól j¾Okh
fya;=fjka fldflaiia iy uOHu wdishd"
kef.kysr wdishd" ,;ska wefußld yd w.aksos.
wdishd l,dm id.skak wvq lsÍu iïnkaO
b,lalhg <`.d ù we;¡ 1990 isg ixj¾Okh
fjñka mj;akd rgj, ukaofmdaIKfhka fmf<k
ck.ykh wvqùug 2$3 lska u odhl ù we;af;a
Ökh hs¡ idfmalaI jYfhka leßìhka" ´Ikshd"
ol=Kq wdishdj iy Wm-iyrd wm%sldj b,lalh lrd
<`.dùfï ukao.dó njla fmkajhs¡ ol=Kq wdishdfõ
;jÿrg;a ñ,shk 281l muK ck.ykhla
ukaofmdaIKfhka fmf<a¡
2014-2016 Wm-iyrd wm%sldkq l,dmfha
ukaofmdaIKh ishhg 23la jkq we;e hs m%lafIamKh
lr we;¡ id.skafkka fmf<k ck ixLHdj
my< jegqK o l,dmfha by< ck.yk j¾Okh
ksrEmkh lrñka 1990 isg ukaofmdaIKfhka
fmf<k ck.ykh ñ,shk 44lska by< f.dia
we;¡ tfy;a tys Wm l,dm ;=< ukaofmdaIKh
iïnkaOfhka úYd, jYfhka fjkialï mj;S¡
W;=re" ol=Kq yd ngysr wm%sldj oekgu;a b,lalhg
wdikak j isà¡ kuq;a uOHu wm%sldfõ fõ.j;a
ck.ykh ñ,shk fjkiaùfï m%%;sY;h
1200 25
1000 20800
15600
10400
5200
0 0
1996
-98
1999
-01
2002
-04
2005
-07
2008
-10
2011
-13
2014
-16
m%%l
afIams;
1990
-92
1993
-95
112015 uehs - cQQks
ck.yk j¾Okh" mßir m%Yak fuka u wd¾Ól
yd foaYmd,k .egqï fya;=fjka m%.;sh wvd, j
we;¡ fuu ish¨ l,dmj,g jvd fjkia uqyqKqjrla
ngysr wdishdj iïnkaO j olakg ,efí¡
m%lafIamKj,g wkqj t lS l,dmfha 1990-1992 iy
2014-2016 ukaofmdaIKfhka fmf<k ck.yk
m%;sY;h ishhg 2lska by< hkq we;¡ Bg fya;=
jkq we;af;a hqoaO" isú,a wr., yd irKd.;hskaf.a
ixLHdj iS.%fhka by< hEu wdosh hs¡
we;eï úg ukaofmdaIKh" wdydr iqrlaIs;;dfõ
ixlS¾K njg yd tys úúO udkhkag wiq
fkdfõ¡ ukaofmdaIKh my< uÜgul mj;sk yd
ck.ykfhka jeä msßila m%udKj;a j wdydr
,nk ;;a;ajhla mj;sk we;eï rgj, mjd nr wvq
iy Wi wvq <uqka isák nj olakg ,efí¡ jhig
.e,fmk kshñ; nßka hq;= fkd ùu iy kshñ;
Wiska hq;= fkd ùu ukaofmdaIKfha ,laIK h¡ ta
wkqj wjqreÿ 5 g wvq kshñ; nßka hq;= fkd jk
<uqka ms<sn| j úuid ne,Sfï oS 1990-2015 w;r
ld,fha f,dj t jeks <uqka ixLHdj wvlska wvq
ù we;¡ tfy;a ;jÿrg;a f,dj wjqreÿ 5 g wvq
<uqka y;a fofkl=f.ka tla wfhl= ^1$7& t kï
ñ,shk 90 lg jvd jeä <uqka ixLHdjla kshñ;
nßka wvq h¡ 2015 oS wvq nr <uqka f.ka ishhg 90la
muK l,dm folla úiska ksfhdackh lrkq ,nhs¡
ta <uqka ixLHdfjka wvla ol=Kq wdishj iy 1$3
la Wm-iyrd wm%sldj jYfhks¡ kef.kysr wdishdj
iy ,;ska wefußld yd leßìhka b,lalhg <`.d ù
we;¡ fldflaiia iy uOHu wdishdj" W;=re wm%sldj"
w.aksos. wdishdj iy ngysr wdishdj o b,lalhg
<`.d ù we;¡ wvq nr <uqka iïnkaO wys;lr u
;;a;ajh jd¾;d jkafka ol=Kq wdishdfjks¡ 2015
tu l,dmfha <uqka ;=ka fofkl=f.ka tla wfhl=
^1$3& wvq nßka hq;= fõ¡ tfy;a ishhg 22l ;rfï
úYd,; u my< jeàula jd¾;d jkafka o fuu
l,dmfhks¡ Wm-iyrd wm%sldfõ 1990 isg wvq
nr <uqka ixLHdfõ wvqùu 1$3ls¡ flfia fj;;a
l,dmfha ck.yk j¾Okfha by< hEu ksid nßka
wvq <uqka ixLHdj o by< w.hla .kS¡
t fuka u f,dj wjqreÿ 5g wvq <uqka úYd,
ixLHdjla jhig .e,fmk Wiska hq;a fkd fõ¡
2013 jif¾ f,dj mqrd wjqreÿ 5g wvq <uqka
ñ,shk 161la kshñ; Wiska hq;= fkd ùh¡ flfia
fj;;a Wm-iyrd wm%sldkq l,dmfha yer wfkl=;a
ish¨ u l,dmj, ñá <uqkaf.a ixLHdj my< jeà
we;¡ tu l,dmfha 1990-2013 tu ixLHdj 1$3 lska
by< f.dia we;¡
fmdaIK W!k;djg m%udKj;a j wdydr fkd ,eîu u
fya;= fkd fõ¡ fi!LH myiqlïj, uo nj" mdpkh"
uef,aßhdj" tÉwhsù$taâia iy laIh frda.h o
thg fya;= fõ¡ f,dal ck;dj uqyqK fok oßø;dj"
ú/lshdj iy l=i.skak hk .eg¨ hqO .egqï yd
ta fya;=fjka isÿ jk wj;ekaùï úiska ;jÿrg;a
nrm;, .eg¨ njg m;a flfrhs¡ f,dj mqrd .egqï"
m%pKav l%shd" udkj ysñlï W,a,x>kh lsÍïj,
m%;sM, f,i 2014 jif¾ úYd, ck ixLHdjla ;u
rg ;=< u fyda thska msg; fyda wj;eka j isà¡ tu
jif¾ iEu oskl u 42"000 muK ck ixLHdjlg
.egqï fya;=fjka ;u ksjdi w;er oud /ljrKh
fidhd hEug isÿ j we;¡ 2014 jif¾ wjidkh jk
úg f,dj mqrd ñ,shk 60 l ck.ykhla wj;eka
j isá w;r ta fojk f,dal hqoaOhg miq jd¾;d jQ
úYd,;u wj;ekaùï ixLHdjhs¡
Y%S ,xldfõ id.skafkka fmf<k ck ixLHdj"
t kï tal mqoa., ffoksl wju Yla;s mßfNdack
uÜgu jQ lsf,da le,ß 2030 g jvd wvqfjka
,enQ ck.yk m%;sY;h 1990-1991 ishhg 51'3la
úh' th 2015 oS ishhg 25'6la olajd my< fy<Su
b,lalh úh' 1990-1991 g idfmalaI j id.skafkka
fmf<k ck.yk m%;sY;h ishhg 3'1lska my<
jefgñka 2012-2013 oS ishhg 47'8la úh' fï wkqj
2013 jk úg;a id.skafkka fmf<k ck.ykh
wvq lsÍfï b,lalh iïnkaOfhka Y%S ,xldfõ
olakg ,efnkafka ukao.dó iajrEmhla he hs
yef`.a' flfia fj;;a id.skak wvq lsÍu iïnkaO
j cd;sl uÜgñka oelsh yels m%jK;dj .%dóh
yd kd.ßl wxY iïnkaO j o oelsh yels fj;;a
j;= wxYh iïnkaOfhka olakg ,efnkafka Bg
fjkia wdldrfha m%jK;djls' ^3 jeks ixLHd
igyk&' tkï 2012-2013 jk úg j;= wxYfha tal
mqoa., ffoksl wju Yla;s mßfNdackh fkd ,enQ
ck.yk m%;sY;h ishhg 4'5lska by< f.dia we;'
flfia fj;;a wju Yla;s mßfNdackh fkd ,nk
ck ixLHdfõ by< u m%;sY;h jd¾;d fjkafka wvq
oßø;d wkqmd;hla jd¾;d jk kd.ßl wxYfhks'
fuhg fya;=j ksYaÑ; j u meyeos,s ke;;a kd.ßl
12 2015 uehs - cQQks
wxYfha mßfNdack rgdfõ iajrEmh" t kï ld¾h
nyq, cSjk rgdjla ;=< wdydr fõ, ms<sn| j
t;rï ;elSula fkd lsÍu" fndfyda úg ksjiska
neyer ia:dkj,ska wdydr ,nd .ekSu wdosh Bg
fya;= jkakg we;'
wfkla w;g tal mqoa., ffoksl wju Yla;s
mßfNdack uÜgu fkd ,enQ ck.ykh iïnkaO
j wvq u m%;sY;h jd¾;d jkafka oßø;d wkqmd;h
jeä u w.hla .kakd j;= wxYfhks'
2009-2010 oS ck.ykfhka by< u wdodhï ,enQ
ishhg 20ka ishhg 32'0la wju Yla;s mßfNdack
uÜgu fkd ,enQ w;r tu m%;sY;h 2012-2013
ishhg 33'3la olajd by< f.dia we;' ÿ.S u ishhg
20 ck.yk m%;sY;h iïnkaOfhka úuid n,k
úg 2009-2010 tal mqoa., ffoksl wju Yla;s
mßfNdackh uÜgu fkd ,enQ ck.yk m%;sY;h
ishhg 74'5la jQ w;r 2012-2013 tu m%;sY;h
ishhg 71'3la olajd my< jeà we;'
2006 jif¾ jhi wjqreÿ 5 g wvq <uqkaf.ka
ishhg 21'1la jhig kshñ; nßka hq;= fkd ù
h' tu m%;sY;h 2015 oS ishhg 14'9la olajd my<
fy<Su b,lal fldg we;' wvq nr <uqka iïnkaO
j fuu m%;sY;h osjhsk mqrd u tl u wdldrfhka
jHdma; j ke;' j;= wxYfha wjqreÿ 5 g wvq <uqka
iïnkaOfhka fuu m%;sY;h ishhg 29'7la úh'
kd.ßl wxYfha wjqreÿ 5 g wvq kshñ; nßka hq;a
fkd jQ <uqka f.a m%;sY;h ishhg 16'6la úh'
osia;%sla jYfhka .;a úg wjqreÿ 5g wvq" kshñ; nßka
hq;a fkd jQ <uqka ms<sn| ishhg 32'8la jQ by< u
wkqmd;h jd¾;d ù we;af;a nÿ,a, osia;%slalfhks'
;%sl=Kdu,h yd uvl,mqj osia;%slalj, tu m%;sY;h
ms<sfj<ska ishhg 27'8la yd 27'5la j we;' ishhg
11'6la jQ wvqu m%;sY;h jd¾;d jkafka .ïmy
osia;%slalfhks' fld<U osia;%slalfha tu m%;sY;h
ishhg 14'1ls'
idrdxYh
l,dmSh jYfhka úIu;d olakg ,enqK o
iuia;hla jYfhka .;a úg wka; ÿ.SNdjh iy
id.skak ;=rka lsÍfï iyi% ixj¾Ok wNsu;d¾:h
f,dalh fï jk úg imqrd f.k we;' 1990 jif¾
f,dj mqrd ì,shk 1'9l muK ck.ykhla
oßø;dfjka fm¨k w;r 2015 jk úg tu ck
ixLHdj fo.=Khlg;a jvd jeä w.hlska my<
jefgñka ñ,shk 836la j we;' 1990 oS ixj¾Okh
fjñka mj;akd rgj, ck.ykfhka wvlf.a
muK tal mqoa., ffoksl wdodhu fvd,¾ 1'25g wvq
úh' 2015 oS tu ck.yk m%;sY;h ishhg 14la úh'
tfuka u 1990-1992 ixj¾Okh fjñka
mj;akd rgj, ck.ykfhka ishhg 23'3la jQ
ukaofmdaIKfhka fm¨k ck.yk m%;sY;h
2014-2016 ishhg 12'9la olajd my< jefgkq
we;ehs m%lafIamKh lr we;'
tfukau Y%S ,xldj wka; ÿ.SNdjh iy id.skak
;=rka lsÍfï iyi% ixj¾Ok wNsu;d¾:h jir
y;lg fmr imqrdf.k we;¡ tys ,d os.= l,la
3 jeks ixLHd igyk
tal mqoa., ffoksl wju Yla;s mßfNdack uÜgu fkd ,enQ ck.yk m%;sY;h
2009 - 2010 2012 - 2013
kd.ßl 63'8 62'3
.%dóh 48'2 45'3
j;= 29'2 37'7
Y%S ,xldj 49'5 47'8
uQ,dY%h ( Millennium Development Goals Country Report 2014
132015 uehs - cQQks
;siafia l%shd;aul lrk ,o iqnidOk iy iudc
wdrlaIK jevms<sfj<j,a fya;= ù we;' tfy;a
m%dfoaYSh jYfhka iy kd.ßl" .%dóh" j;= f,i
wxY jYfhka úIu;d mj;sk nj olakg ,efí'
úIu;d bj;a fldg ixj¾Okfha m%;s,dN fmdÿfõ
fnoS hEug;a oßø;dfjka ñÿkq ck.ykh h<s
oßø;djg weo jeàfï wjodkfuka .,jd .ekSu
i|yd;a ie,iqï iy Wmdh ud¾. ielish hq;= j
we;¡ fuys ,d m%j¾Okh l< yels wxY y÷kdf.k
cd;sl yd m%dfoaYSh jYfhka jHdmD;s osh;a l< hq;=
h' m%dfoaYSh jHdmD;s ta ta m%foaYj, we;s YlH;d
y÷kdf.k tu m%foaYj,g úfYaIs; wdldrfhka
ie,iqï l< hq;= fõ' tfia m%foaYj,g úfYaIs;
laIqø uQ,H iy iq`M yd uOH mßudK jHdmD;s
y÷kajdoSu m%dfoaYSh úIu;d ÿ/,Su i|yd fnfyúka
bjy,a jkq we;' fu jeks jHdmD;s /ila Y%S ,xld
uy nexl=fõ m%dfoaYSh ixj¾Ok fomd¾;fïka;=j
úiska oekg;a l%shd;aul lrhs' W;=re m<d; b,lal
lrñka l%shd;aul msìfok W;=r Kh fhdackd l%uh
iy fudKrd.," l=reKE.," wkqrdOmqr iy nÿ,a,
osia;%slal b,lal l< úh<s l,dmSh cSjfkdamdhhka
i|yd iydhùfï yd yjq,aùfï jevigyk - pl%Sh
wruqo, fuu jHdmD;sj,g WodyrK f,i oelaúh
yel'
m%foaY b,lal l< kj jHdmD;s y÷kajdoSu iy
l%shd;aul lsÍu u.ska m%dfoaYSh ksIamdok j¾Okh
osß.kajk w;r Bg idfmalaI j wf,úlrK
myiqlï iemhSu o l< hq;= h' fï i|yd ksmqK;d
j¾Okh iy ;dlaIK mqyqKqj ,ndoSu o uQ,H
idlaIr;dj by< kexùug mshjr .ekSu o b;d
jeo.;a fõ'
t fuka u oekg l%shd;aul jHdmD;sj, úIu;d
iy ÿ¾j,;d y÷kdf.k tajd i|yd ms<shï
fhosh hq;= h' WodyrK jYfhka l=gqïn wdodhï
úhoï iólaIK o;a; úYaf,aIKfha oS we;eï
wjia:dj, iuDê iykdOdr ,eìh hq;= wvq
wdodhï,dNS mjq,aj,g tu iykdOdr fkd
,eî by< wdodhï ,nk mjq,aj,g iykdOdr
,eî we;s nj fy<s ù we;' fïksid oßø;dfjka
fmf<k lKavdhï ksis f,i y÷kd.ekSu
b;d jeo.;a h' tfuka u iykdOdr ,ndoSfï oS
tajd ,nk lKavdhï os.= l,la iykdOdr u;
hemSfï ;;a;ajhla we;s fkd úh hq;= h' ta fjkqjg
Tjqka oßø;dfjka ñoSug iún, .kajk wdldrfha
iykdOdr oSï iy u. fmkaùï l< hq;= fõ'
flfia fj;;a m%dfoaYSh jYfhka fuka u cd;sl
uÜgñka ixj¾Ok jHdmD;s l%shd;aul lsÍfï oS
;=,s; wd¾Ól j¾Okhla we;s lsÍu i|yd Wmdh
ud¾. .ekSu jeo.;a h' thska woyia flfrkafka
ixj¾Okh i|yd wd¾Ólfha iEu wxYhl u
odhl;ajh ,nd .ekSu;a tajd w;r wfkHdakH
iïnkaO;djla f.dv ke.Su;a h' t kï lDIsld¾ñl
wxYfha j¾Okh i|yd wjYH kùk hkaf;%damlrK
iy fmdfydr yd ridhk øjH jeks fkdfhl=;a
fhojqï iemhSu i|yd ld¾ñl wxYh j¾Okh úh
hq;= h' fuu wxYj, úêu;a l%shdldß;ajh i|yd
nexl= yd m%jdykh jeks fiajd wxYh j¾Okh úh
hq;= h' kùlrKh úh hq;= h' fï ksid m%foaYSh
wjYH;djkag iy YlH;djkag .e,fmk f,i
ixj¾Ok jHdmD;s l%shd;aul l< hq;= w;r u fuu
jHdmD;s ;=,s; wd¾Ól ixj¾Okhla i|yd bjy,a
jk wdldrfhka l%shd;aulùug kï ta i|yd
wd¾Ólfha tlsfkl wxY iïnkaO flfrk cd;sl
m%;sm;a;shla wjYH h'
wdYs%; .%ka:
1' Y%S ,xldfõ Y%un, iólaIK jd¾Isl jd¾;dj
- 2012 ^m<d;a iy osia;%sla uÜgñka o;a; -
ckf,aLk iy ixLHdf,aLk fomd¾;fïka;=j"
uqo,a yd l%uiïmdok wud;HdxYh&
2' Y%S ,xldfõ wd¾Ól yd iudc ixLHdk 2015 -
Y%S ,xld uy nexl=j
3' Y%S ,xldfõ oßø;d úuiqu 2009$2010 .Dy tall
wdodhï úhoï iólaIKh wdYs%; wOHhkh -
ckf,aLk iy ixLHdf,aLk fomd¾;fïka;=j"
uqo,a yd l%uiïmdok wud;HdxYh
3' http://www.statistics.gov.lk/
4' Millennium Development Goals Country Report 2014 – United Nations Sri Lanka
5' The Millennium Development Goals Report 2014 - United Nations
6' The Millennium Development Goals Report 2015 - United Nations
14 2015 uehs - cQQks
Kh ldâm;la hkq l=ulao@
Kh ldâm;la hkq Kh iq/l=ula fkdue;s j
.kqfokqlrejl=g ,nd fok flá ld,Sk Kh
myiqlula jk w;r" tu Kh ldâm; u.ska
ldâm;a ysñfhl=g NdKav yd fiajd ñ,g .ekSfï
iy uqo,a w;a;sldrï ,nd .ekSfï myiqlu ,efí'
Kh ldâm;la Ndú;fhka ldâm;a ysñfhl=g w;a jk jdis
• ;ud <Õ uqo,a fkdue;s jqj o ;udg wjYH
NdKav yd fiajd ñ, § .ekSfï yelshdj
,eîu
• Kh ldâm;ska NdKav yd fiajd ñ, §
.ekSfï § uqo,a wjYH fkd jk neúka
w;sf¾l j uqo,a <Õ ;nd .ekSfuka o
;u .sKqïj,ska úáka úg uqo,a wdmiq
.ekSfuka o je,lS wjidkfha § uq¿
jákdlu mshùug lghq;= lsÍfuka .sKqfï
we;s uqo,g fmd<shla ,eîu
• uqo,a tyd fuyd /f.k hdfï wjYH;dj
wju ùu
• uqo,ska .kqfokq lsÍfï § fuka b;sß uqo,a
,nd.ekSfï§ .eg¨ we;s fkd ùu
• Kh ldâm;ska f.ùfï § uqo,a jÜgï"
m%%ido ,l=Kq wdÈh ,eîu
Kh ldâm;la ,nd.ekSfï ° ie,lsh hq;= uQ,sl lreKq
• ldâm;a ksl=;a lrkakd" Kh ldâm;a
ksl=;a lsÍu i|yd Y%%S ,xld uy nexl=fjka
n,m;%%hla ,nd ;sîu
• ksl=;a lrkakd úiska i|yka lr we;s¦
- ldâm; ,nd.ekSfï .dia;=j
- jd¾Isl .dia;=j
- udisl j uq¿ uqo, fkd f.jqjfyd;a
Bg wh lrk fmd<sh yd wod< fmd<sh
.Kkh lrk wdldrh
- f.ùï kshñ; Èkg isÿ fkdl< úg wod<
jk m%udo .dia;=j
- ;udg ysñ Kh iSudj
- w;a;sldrï i|yd wh lrk fmd<sh yd
th .Kkh lrk wdldrh
- Kh ldâm;a i|yd úúO uqo,a jÜgï
m%ido ,l=Kq ,eîfï § we;s fldkafoais
ms<sn| oekqïj;a j isàu
Y%%S ,xldfõ
Kh ldâm;a Ndú;hà tï Wohka;s f;kakfldakafcHIaG iyldr wOHlaIsld
f.ùï yd mshùï fomd¾;fïka;=j
152015 uehs - cQQks
• Kh ldâm;a ,nd .ekSfï tlÕ;d .súiqu
w;aika lsÍug fmr ldâm;g wod<
kshuhka yd fldkafoais fyd¢ka lshjd
wjfndaO lr .ekSu iy wmeyeÈ,s lreKq
we;akï tajd meyeÈ,s lr.ekSu
• ldâm;a iïnkaOfhka we;sjk .eg¨
oekqï §u i|yd ldâm;a ksl=;a lrkakdf.a
wod< ÿrl;k wxl ,nd .ekSu
Kh ldâm; Ndú;d ls¯fï ° ie,lsh hq;= uQ,sl lreKq
• ,nd.;a Kh
ldâ m; iqrla-
Is; j ;nd
.ekSu yd hï
fyhlska th
ke;s jqjfyd;a
ksl=;a l<
wdh;khg jyd
u oekqï §u
• Kh ldâm;la Ndú;d lr hï .kqfokqjla
isÿ l< úg tu f;dr;=re ldâm;a ysñhdg
oekqï§u i|yd ,ndfok flá m‚jqv
(SMS) myiqlu ,nd.ekSu iy .kqfokq
iïnkaOfhka ;udg ,efnk flá m‚jqv
ms<sn| wjOdkfhka isàu
• hï fyhlska ;ud fkd l< .kqfokqjla
ms<sn| f;dr;=re ,enqKfyd;a wod<
f;dr;=re ldâm; ksl=;a l< wdh;khg
jydu oekqï §u
• Kh ldâm;a .kqfokq i|yd wh lrk
fmd<S yd m%udo .dia;=j,ska je<lSu i|yd
udisl m%ldYkfha oelafjk mßÈ f.úh
hq;= uq¿ uqo, iïmQ¾Kfhka u kshñ;
Èkg fyda Bg fmr f.jd oeóu
• wod< Èkhg uqo,
iïmQ¾Kfhka fkd f.jd"
kshu lr we;s wju uqo,
^fyda Bg jeä w.hla&
muKla f.jqjfyd;a
Ndú;d l< Kh myiqlu
i|yd fmd<shla o" wju
uqo, fkdf.jqjfyd;a fmd<shg wu;r j
m%udo .dia;=j,g o hg;a ùug isÿ jkq we;'
• Kh ldâm; ksis uQ,H úkhlska f;dr j
Ndú;d l<fyd;a Kh W.=,lg yiqùug bv
we;s nj yd Kh fkd f.jd isáhfyd;a ;u
ku Y%S ,xld Kh f;dr;=re ld¾hdxYfha
^Credit Information Bureau of Sri Lanka - CRIB& Kh meyer yßkakkaf.a jd¾;dj,g
we;=<;a ùfuka
wkd.;fha § Kh
,nd .ekSug hEfï §
whym;a f,i n,mE
yels nj;a wu;l
fkdl< hq;= lreKq
fõ'
Kh ldâm;a iïnkaOfhka Y%S ,xld uy nexl=fõ ldr®hNdrh
Y%S ,xldfõ jd‚c
nexl= úiska 1989
j¾Ifha § Kh ldâm;a ksl=;a lsÍu wdrïN
lrk ,o w;r" f.ùï udOHhla f,i ckm%sh
fjñka mej;s Kh ldâm;a" l¾udka;hla
f,i 2009 jk ;=re kshdukh lsÍula isÿ
fkd ù h' kshdukh fkd lrk ,o f.ùï
ldâm;a l¾udka;fhys we;s wjodkï iy
thska uQ,H moaO;s ia:dhs;dj flfrys we;s
úh yels RKd;aul n,mEï fuka u rfgys
f.ùï ldâm;a l¾udka;h m%ñ;slrKh
lsÍfuys jeo.;alu ie,ls,a,g .ksñka"
cd;Hka;r mßphkag iy m%%ñ;Skag wkql+,
j hñka" 2005 wxl 28 ork f.ùï yd fíreï
lsÍfï moaO;s mk; hgf;a f.ùï ldâm;a
fiajd imhkakka i|yd jQ 2009 wxl 1 ork
ksfhda.h ksl=;a lrk ,o w;r" miq j fuu
ksfhda.h 2013 wxl 1 ork f.ùï ldâm;a
16 2015 uehs - cQQks
uyck nexl=j ^2013 cQQ,s 23& fldur®I,a nexl=j ^2014 cQQks 23&
,xld nexl=j ^2013 cQQ,s 23& iagEkavr®â pdr®gâ nexl=j ^2014 cQQks 23&
hQQkshka nexl=j ^2013 iema;eïnr® 05& fkaIkaia g%iaÜ nexl=j ^2014 fkdjeïnr® 23&
fi,dka nexl=j ^2014 ckjd˙ 30& ld.s,aia nexl=j ^2015 wfm%%a,a 07&
yegka keIk,a nexl=j ^2014 wfma%%,a 04& yîí nexl=j ^2015 uehs 06&
keIk,a äjf,dmaukaÜ nexl=j ^2014 cQQks 23&
yd cx.u ÿrl;k wdY%%s; f.ùï moaO;s i|yd
jk ksfhda.h u.ska m%%;sia:dmkh lrk ,§'
fuu ksfhda. uÕska Y%%S ,xld uy nexl=jg
f.ùï ldâm;a fiajd imhkakka kshdukh
lsÍug wjYH n,;, ,nd § we;'
fuu ksfhda.j,g wkqj" rg ;=< f.ùï
ldâm;a jHdmdrfha kshe,Sug wfmalaIs;
iEu fiajd imhkafkl= u úiska f.ùï
ldâm;a jHdmdrfha kshe,Su i|yd Y%%S ,xld
uy nexl=fjka n,m;%%hla ,nd .; hq;= fõ'
by; ksfhda. hgf;a Y%%S ,xld uy nexl=j
úiska iqrlaIs; iy ld¾hlaIu Kh ldâm;a
jHdmdrhla we;s lsÍu;a" Kh ldâm;a
ysñhkaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu;a
wruqKq lr.ksñka" 2010 wxl 01 ork Kh
ldâm;a fufyhqï Wmfoia ud,dj ksl=;a
lrk ,§' ;jo" Y%%S ,xld uy nexl=fõ f.ùï
yd mshùï fomd¾;fïka;=fõ Wmfoia wkqj
2011 §" Y%%S ,xld f.ùï ldâm;a jHdmdßl
ix.uh úiska Kh ldâm;a ksl=;a lrkakka
i|yd p¾hdO¾u ud,djla ksl=;a lrk ,§'
2014 jir wjika jk úg" Kh ldâm;a ksl=;a
lsÍu i|yd n,m;%% ,;a wdh;k .Kk 14la
úh' 2014 j¾Ih wjidkfha § Ndú;fha ;snQ
uq¿ Kh ldâm;a ixLHdj 1"032"833 la jQ w;r"
t u.ska jákdlu remsh,a ñ,shk 134"580 la
jk .kqfokq 23"631"921 la isÿ lr we;'
iqrlaIs; Kh ldâm;a l¾udka;hla Y%%S
,xldj ;=< mj;ajdf.k hñka iuia;
wd¾Ólhg u tu.ska jdis w;alr §u i|yd
Kh ldâm;a ysñhka fuka u Kh ldâm;a
fiajd imhkakka o j.lSfuka fuka u
wjfndaOfhka lghq;= lsÍu w;HjYH fõ' •
YS% ,xld uy nexl=j jdr®Isl jdr®;dj - 2010
2010 jr®Ifha uqo,a uKav,h úiska Wmfhda.S lr.kq ,enQ m%Odk m˙md,k úêúOdk III fldgi
III fldgi - 73
Y%S ,xld m%cd;dka;%sl iudcjdoS ckrcfha .eiÜ m;%hw;s úfYI
wxl 1685$2 - 2010 foieïn¾ 21 jeks wÕyrejdod - 2010'12'21
^rcfha n,hmsg m%isoaO lrk ,oS&
1 jeks fldgi ( ^I& jeks fPoh - idudkH
rcfha ksfõok
úksuh md,k mk; ^,xld jHjia:dodhl m%ma;s ix.%yfha 423 jeks wêldrh jQ& hgf;a ±kaùu
úksuh md,k mkf;a 7"10"11"15 iy 30 ^5& hk j.ka;s m%ldr wjirh
wjika jrg 2002 wf.daia;= 08 †ke;s wxl 1248$19 ork rcfha .eiÜ m;%fha m< lrk ,o ±kaùfuka ixfYdaOkh lrk
,o 2002 wfma%,a 19 †ke;s wxl 1232$14 ork rcfha .eiÜ m;%fha úksuh md,k mk; hgf;a m< lrk ,o ±kaùu
;j≥rg;a my; wdldrfhka ixfYdaOkh flfr® (-
(i) 2 jeks fPaofha (iv) whs;uhg miqj my; oelafjk kj whs;uh we;=<;a ls¯fuka ;
(v) wdrlaIl l<ukdlrKh" ;lafiarelrKh iy ;ks mqoa.,hkag fyda fm!oa.,sl wdh;khkag WmfoaYk
iemhSu we;=Ω wdrlaIl fiajd iemhSu¶
(ii) 4 jeks f√ofha ^wd& iy ^we& hk Wm f√ohkays §fldgia wdfhdack ndysr remsh,a .sKqu¶ hk jpk fjkqjg
§iq/l=ïm;a wdfhdack .sKqu¶ hk jpk wdfoaY ls¯fuka'
2010 la jQ foieïnr® ui 21 jeks †k" mS'tÉ'´'pkaøjxY"
fld<U ° h' úksuh md,l'
01 - 17
Kh ldâm;a udr®f.damfoaY wxl( 01$2010
Kh ldâm;a lr®udka;h yd iïnkaO fiaajd imhk wdh;khkays m%Odk úOdhl ks,Od¯ka fj;"
Kh ldâm;a fufyhqï ud¾f.damfoaY
1' ud¾f.damfoaY y÷kajd §u
ldâm;a Ndú;h u.ska NdKav yd fiajd ñ<° .ekSu iy$fyda uqo,a ,nd.ekSu miq.sh jir lsysmh ;=<°" ie,lsh
hq;= f,i jeä jQ w;r thg m%Odk fya;=jla jQfha t†fk∞ .kqfokq mshjd.ekSu i|yd Kh ldâm;a Ndú;hg
uyck;djf.a we;s leue;a; jr®Okh ùuhs' .kqfokqlreg we;s myiqj;a" .kqfokqfõ we;s wdrlaIdld¯ nj;a
fuu jr®Okh we;s ùug n,md we;' úoHq;a wf,ú ljqΩ m%udKh jr®Okh ùu" Kh ldâm;a ksl=;a lrkakka
Kh ldâm;a Ndú;h by< kexùu i|yd ms˙kukq ,nk ;Hd. l%u iy †˙.ekaùï fuu by< jr®Okhg ;j≥rg;a
idlaIs orhs'
YS% ,xld uy nexl=j jdr®Isl jdr®;dj - 2010
2010 jr®Ifha uqo,a uKav,h úiska Wmfhda.S lr.kq ,enQ m%Odk m˙md,k úêúOdk III fldgi
III fldgi - 74
f.ùï iy mshùï moaO;sfhys wdrlaIdld¯ nj" ldr®hlaIu nj" ;rÛld¯ nj iy ia:dhS;dj iy;sl ls¯u i|yd
cd;sl f.ùï m%;sm;a;sh l%shd;aul ls¯ug;a" f.ùï iy mshùï moaO;s wfõlaIK lghq;= ls¯ug;a wjYHjk
kS;suh n,;," 2005 wxl 28 orK f.ùï iy fíreï ls¯fï moaO;s mk; u.ska Y%S ,xld uy nexl=j fj; ,nd °
we;' úoHq;a f.ùï l%u jeä †hqKq ls¯u fukau md˙fNda.sl wdrlaIdj iy;sl ls¯u i|yd jk ld,Sk wjYH;djh
ie,ls,a,g .ksñka Y%S ,xld uy nexl=j úiska 2009 cQ,s 31 jk †k isg n,meje;afjk m˙† 2009 wxl 1 orK
f.ùï ldâm;a fiajd iemhqïlrejka i|yd jQ fr.=,dis ksl=;a lrk ,°' f.ùï udOHhla f,i Kh ldâm;a
Ndú;d ls¯fï ° wdrlaIs;" úYajikSh iy ldr®hlaIu l%shdj,shla iy;sl ls¯u i|yd Y%S ,xld uy nexl=j úiska Kh
ldâm;a fufyhqï i|yd jQ my; i|yka udr®f.damfoaY ksl=;a lrk ,°'
by; i|yka fr.=,dis mokï lrf.k ilia lrk ,o Kh ldâm;a i|yd jQ fuu fufyhqï
udr®f.damfoaY" 2010 udr®;= ui 01 jeks †k isg n,meje;afjk m˙† Kh ldâm;a jHdmdrfhys kshq;= ishΩu fiajd
iemhqïlrejkayg wod< jkq we;'
fuu udr®f.damfoaYj, i|yka jk tal jpk" nyq jpk i|yd o nyq jpk" tal jpk i|yd o j,x.= w;r mqreI ,sx.
jpk ia;%S ,sx. jpk i|yd o w∞< fõ'
2' Kh ldâm;a wf,úlrKh
Kh ldâm;a ksl=;a ls¯u u.ska ldâm;a ,dNsfhl= ^fuys ñka u;= §.kqfokqlre¶ f,i i|yka lrkq ,nk&
iuÛ .súiqï.; iïnkaO;djhla f.dvk.d .kakd ldâm;a ksl=;a lrk wdh;k ^fuys ñka u;= §ldâm;a
ksl=;alrkakd¶ hkqfjka i|yka lrkq ,nk& úiska ;u Kh ldâm;a fufyhqï i|yd fjf<|fmd< Wmdh udr®.
ie,iqï ls¯fï ° iy l%shd;aul ls¯fï ° my; i|yka udr®f.damfoaYhkag wkql+,j lghq;= l< hq;=h'
2'1 wfmalaIs; fyda jr®;udk .kqfokqlrejka i|yd ldâm;a m%jr®Ok l%shdj,sfhys ksr; ùug fmr fyda ta
w;r;=r ° wf,úlrK ldr®h uKav,h úiska Tjqkaf.a ks, ye∫kqïm;a b†˙m;a l< hq;=h'
2'2 ldâm;a ksl=;alrkakd úiska ´kEu Kh ldâm;a wf,ú m%jr®Ok l%shdj,shl ° fyda Kh ldâm;a
fufyhqï yd iïnkaO fjk;a ljr wjia:djl ° fyda .kqfokqlrejka yg m%;s,dN" †˙.ekaùï iy
;E.s ,ndfok úg° fukau whls¯ï fyda .dia;= wvq ls¯ula is≥lrk úg ° o ta ish,a, ,shú,a,la u.ska
^úoHq;a fyda uqøs; wdldrfhka& meye†,sj .kqfokqlre fj; ±kaúh hq;= fõ'
2'3 Kh ldâm;a yd iïnkaO kshuhka iy fldkafoais .kqfokqlreg meye†,sj m%ldY l< hq;= w;r" tu
f;dr;=re b,a,d isák wjia:djl ° Tjqka jvd;a leu;s NdId udOHhlska ,sÅ;j tajd ,nd†h hq;=h' ;jo
ldâm;a ksl=;alrkakka úiska fuu kshuhka iy fldkafoais Tjqkaf.a fjí wvúj, m%or®Ykh l< hq;=h'
2'4 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska Kh ldâm;a fufyhqï iïnkaO Tjqkaf.a pr®hdOr®u$wdh;ksl
m%;sm;a;sh wf,úlrK ls%hdj,sfha ° wkdjrKh l< hq;= w;r" tu pr®hdOr®u$wdh;ksl m%;sm;a;sh ks,
fjí wvúj, m%or®Ykh l< hq;=h'
2'5 ldâm;a ksl=;a lrk wdh;khkays wf,úlrK ldr®h uKav,h .kqfokqlrejkag Kh ldâmf;ys
úfYaIdx.$ysñjk m%;s,dN fukau wjdis ms<sn|j o iïmQr®K úia;rhla ,nd†h hq;= w;r" ldâm;a
ksl=;alrkakd úiska tfia ,nd fkdfok l=uk fyda úfYaIdx.hla$m%;s,dNhla ms<sn|j wi;H f;dr;=re m%ldY
ls¯u fkdl< hq;=h'
2'6 fkduÛ hjk iqΩ fyda wdpdrOr®uhkag mgyeks f;dr;=re$±kaùï b†˙m;a ls¯u fyda m%isoaO ls¯u fkdl<
hq;=h'
2'7 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska l,ska fjkalrjd .kakd ,o fõ,djkaj,° yer" .kqfokqlrejkag wmyiq
fõ,djkaj,°$ldr®hd, fõ,djka ;=<°" wdl%uKYSS,S wdldrfhka wf,úlrK lghq;=j, fkdfh†h hq;=h'
2'8 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska Tjqkaf.a wf,úlrK ldr®h uKav, i|yd úêu;a mqyqKq iy ±kqj;a ls¯fï
jevuqΩ meje;aúh hq;= w;r tu jevuqΩ ;=<ska .kqfokqlrejkaf.ka whlrk .dia;=" wdrlaIdld¯ l%shd
YS% ,xld uy nexl=j jdr®Isl jdr®;dj - 2010
2010 jr®Ifha uqo,a uKav,h úiska Wmfhda.S lr.kq ,enQ m%Odk m˙md,k úêúOdk III fldgi
III fldgi - 73
Y%S ,xld m%cd;dka;%sl iudcjdoS ckrcfha .eiÜ m;%hw;s úfYI
wxl 1685$2 - 2010 foieïn¾ 21 jeks wÕyrejdod - 2010'12'21
^rcfha n,hmsg m%isoaO lrk ,oS&
1 jeks fldgi ( ^I& jeks fPoh - idudkH
rcfha ksfõok
úksuh md,k mk; ^,xld jHjia:dodhl m%ma;s ix.%yfha 423 jeks wêldrh jQ& hgf;a ±kaùu
úksuh md,k mkf;a 7"10"11"15 iy 30 ^5& hk j.ka;s m%ldr wjirh
wjika jrg 2002 wf.daia;= 08 †ke;s wxl 1248$19 ork rcfha .eiÜ m;%fha m< lrk ,o ±kaùfuka ixfYdaOkh lrk
,o 2002 wfma%,a 19 †ke;s wxl 1232$14 ork rcfha .eiÜ m;%fha úksuh md,k mk; hgf;a m< lrk ,o ±kaùu
;j≥rg;a my; wdldrfhka ixfYdaOkh flfr® (-
(i) 2 jeks fPaofha (iv) whs;uhg miqj my; oelafjk kj whs;uh we;=<;a ls¯fuka ;
(v) wdrlaIl l<ukdlrKh" ;lafiarelrKh iy ;ks mqoa.,hkag fyda fm!oa.,sl wdh;khkag WmfoaYk
iemhSu we;=Ω wdrlaIl fiajd iemhSu¶
(ii) 4 jeks f√ofha ^wd& iy ^we& hk Wm f√ohkays §fldgia wdfhdack ndysr remsh,a .sKqu¶ hk jpk fjkqjg
§iq/l=ïm;a wdfhdack .sKqu¶ hk jpk wdfoaY ls¯fuka'
2010 la jQ foieïnr® ui 21 jeks †k" mS'tÉ'´'pkaøjxY"
fld<U ° h' úksuh md,l'
01 - 17
Kh ldâm;a udr®f.damfoaY wxl( 01$2010
Kh ldâm;a lr®udka;h yd iïnkaO fiaajd imhk wdh;khkays m%Odk úOdhl ks,Od¯ka fj;"
Kh ldâm;a fufyhqï ud¾f.damfoaY
1' ud¾f.damfoaY y÷kajd §u
ldâm;a Ndú;h u.ska NdKav yd fiajd ñ<° .ekSu iy$fyda uqo,a ,nd.ekSu miq.sh jir lsysmh ;=<°" ie,lsh
hq;= f,i jeä jQ w;r thg m%Odk fya;=jla jQfha t†fk∞ .kqfokq mshjd.ekSu i|yd Kh ldâm;a Ndú;hg
uyck;djf.a we;s leue;a; jr®Okh ùuhs' .kqfokqlreg we;s myiqj;a" .kqfokqfõ we;s wdrlaIdld¯ nj;a
fuu jr®Okh we;s ùug n,md we;' úoHq;a wf,ú ljqΩ m%udKh jr®Okh ùu" Kh ldâm;a ksl=;a lrkakka
Kh ldâm;a Ndú;h by< kexùu i|yd ms˙kukq ,nk ;Hd. l%u iy †˙.ekaùï fuu by< jr®Okhg ;j≥rg;a
idlaIs orhs'
172015 uehs - cQQks
YS% ,xld uy nexl=j jdr®Isl jdr®;dj - 2010
2010 jr®Ifha uqo,a uKav,h úiska Wmfhda.S lr.kq ,enQ m%Odk m˙md,k úêúOdk III fldgi
III fldgi - 75
ms<sfj;a" wdrjq,a$meñ◊,s úi∫ï l%shdj,sh wd° f;dr;=re we;=<;aj Kh ldâm;a fufyhqï yd iïnkaO
ishΩ wxYhka ms<sn|j wjfndaOhla ,nd †h hq;=h'
3' Kh ldâm;a ksl=;a lsÍu
w' m%Odk Kh ldâm;a ksl=;a ls¯u
3'1 Kh ldâm;la ksl=;a l< yels jkafka my; i|yka iq≥iqlï imqrd,k ;ks mqoa.,fhl=g mu◊'
- ldâm;la i|yd wh≥ïlrk †khg jhi wjq'18 blau jQ iy uQ,Huh iajdëk;ajhla we;s Y%S ,xldfõ
mqrjeisfhl= fyda ia:ßr m†xÑlrefjl=;
- Y%S ,xldfõ m†xÑlrefjl= fkdjk kuq;a wfkajdisl úfoaY uqo,a .sKqula$fkajdisl úfoaY uqo,a
.sKqulaa$fkajdisl úcd;sl úfoaY uqo,a .sKqula$wlafjr< nexl= tall .sKqula mj;ajd f.k hkakd jQ
yd Kh ldâm;g w∞< f.ùï fuu .sKqï u.ska úfoaY uqo,ska is≥ lrkakd jQ wfhl='
3'2' ldâm;a ksl=;alrkakka úiska .kqfokqlrejka y∫kd.ekSu (Know Your Customer) ms<sn| wjYH;djhka
iïmQr®K ls¯fï j.lSu ±˙h hq;= w;r ta ms<sn| ,shlshú,s iqrlaIs;j ;nd .; hq;=h'
3'3' ldâm;a ksl=;alrkakka úiska nexl= mkf;ys iy uQ,H iud.ï mkf;ys úêúOdk W,a,x>kh jk wdldrhg
.kqfokqlrejkaf.ka lsisúfgl" lssis whqrlska ;ekam;= f,i wruqo,a ndr fkd.; hq;=h'
3'4' ldâm;a ksl=;alrkafkla úiska wfmalaIs; .kqfokqlrefjl= i|yd Kh ldâm;la ksl=;a l< hq;af;a ksis
f,i iïmQr®K lr w;aika lrk ,o wh≥ïm;%hla iy thg w∞< ,shlshú,s ,nd .ekSfuka miqjh' l,ska
wkqu; lrk ,o ldâm;a il%Sh l< hq;af;a .kqfokqlrejkaf.ka ,sÅ; ms<s.ekSula ,enqKq miqjh' ;jo
.kqfokqlrefjl=f.ka úfYaI b,a,Sula fkdue;sj ldâm;a ksl=;a fkdl< hq;=h'
3'5 ldâm;a ksl=;alrkakka .kqfokqlrejkaf.a Kh fhda.H;djh ms˙laiSfï ° Wm˙u ie,ls,a,la ±laúh hq;=h'
Kh ldâm;la ksl=;a ls¯ug m%:u .kqfokqlref.a Kh fhda.H;djh ;lafiare ls¯u i|yd ishΩu hqla;s
iy.; iy úYajikSh l%u Ndú;d lrñka Kh wj∞ku ms<sn|j iajdëk ;lafiarejla l< hq;= fõ' ldâm;a
ksl=;alrkakka úiska .kqfokqlrejkaf.a Kh fhda.H;djh ms˙laiSu i|yd Kh f;dr;=re ldr®hdxYfhka
w∞< f;dr;=re ,nd .; hq;= fõ'
3'6 ;udf.ka fyda fjk;a Kh ldâm;a ksl=;alrk wdh;khlska fyda Kh ldâm;la ,nd.ekSug b†˙m;a lrk
,o wd∞hï jdr®;d kej; b†˙m;a lrñka" .kqfokqlrefjl= úiska ;j;a Kh ldâm;la ,nd .ekSug wh≥ïlr
we;s úg" tu .kqfokqlre úiska fkdf.jd we;s iuia: Kh m%udKh fkdi,ld yer kej; Kh ldâm;la
ksl=;a ls¯u fkdl< hq;=h'
3'7 .kqfokqlref.a Kh iSudj ;SrKh ls¯fï °" Kh f;dr;=re ldr®hdxYfhka ,nd.kakd ,o f;dr;=re iy
.kqfokqlref.a iajhx m%ldY uQ,sl lr .ksñka .kqfokqlre i;= ishΩ Kh ldâm;aj,g w∞<j nqla;s ú¢k
iuqÉÑ; Kh iSudjka ms<sn| i,ld ne,Sug ldâm;a ksl=;alrkakka mshjr .; hq;=h'
3'8 .kqfokqlrejl=f.a ±kg mj;akd Kh iSudj" tu .kqfokqlref.a b,a,Su u;" wjYH;djfha iajNdjh mokï
lr .ksñka Wm˙u udi 6 l ld,iSudjlg hg;aj ;djld,slj by< ±óug ldâm;a ksl=;a lrkakkayg
yelshdj we;' flfia fj;;a" tf,i Kh iSudj by< ±ófï ° tu jeäjk Kh iSudjg w∞< jk j.lSï
mshùug .kqfokqlref.a we;s yelshdj ms<sn|j ldâm;a ksl=;alrkakd iEySulg m;a úh hq;=h'
3'9 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska .kqfokqlreg ,sÅ; ±kqï °ulska f;drj Kh ldâm;aj, jr®.h$Kh iSudj
Wiia ls¯u iy$fyda by< kexùu fkdl< hq;=h'
3'10 .kqfokqlreg Kh ldâm;a ksl=;a lrk wjia:dfõ ° Kh ldâm;a iïnkaO kshuhka iy fldkafoais meye†,sj
ikaksfõokh l<hq;= w;r" wf,úlrK l%shdj,sh ;=<° tu f;dr;=re ,nd ° ;snqK o .kqfokqlre jvd;a
leu;s NdIdjlska lshùug yels m%udKfha meye†,s wl=rej,ska tu f;dr;=re ,sÅ;j o b†˙m;a l< hq;=h'
3'11 .kqfokqlref.a whs;sjdislï widOdrK f,i wjysr lrk kshuhka" ;yxÑ" j.ka;s fyda ksfhda. lsisjla
w∞< .súiqul$iïuq;shl kS;s iy fldkafoaisj,g we;=<;a fkdl< hq;=h'
YS% ,xld uy nexl=j jdr®Isl jdr®;dj - 2010
2010 jr®Ifha uqo,a uKav,h úiska Wmfhda.S lr.kq ,enQ m%Odk m˙md,k úêúOdk III fldgi
III fldgi - 74
f.ùï iy mshùï moaO;sfhys wdrlaIdld¯ nj" ldr®hlaIu nj" ;rÛld¯ nj iy ia:dhS;dj iy;sl ls¯u i|yd
cd;sl f.ùï m%;sm;a;sh l%shd;aul ls¯ug;a" f.ùï iy mshùï moaO;s wfõlaIK lghq;= ls¯ug;a wjYHjk
kS;suh n,;," 2005 wxl 28 orK f.ùï iy fíreï ls¯fï moaO;s mk; u.ska Y%S ,xld uy nexl=j fj; ,nd °
we;' úoHq;a f.ùï l%u jeä †hqKq ls¯u fukau md˙fNda.sl wdrlaIdj iy;sl ls¯u i|yd jk ld,Sk wjYH;djh
ie,ls,a,g .ksñka Y%S ,xld uy nexl=j úiska 2009 cQ,s 31 jk †k isg n,meje;afjk m˙† 2009 wxl 1 orK
f.ùï ldâm;a fiajd iemhqïlrejka i|yd jQ fr.=,dis ksl=;a lrk ,°' f.ùï udOHhla f,i Kh ldâm;a
Ndú;d ls¯fï ° wdrlaIs;" úYajikSh iy ldr®hlaIu l%shdj,shla iy;sl ls¯u i|yd Y%S ,xld uy nexl=j úiska Kh
ldâm;a fufyhqï i|yd jQ my; i|yka udr®f.damfoaY ksl=;a lrk ,°'
by; i|yka fr.=,dis mokï lrf.k ilia lrk ,o Kh ldâm;a i|yd jQ fuu fufyhqï
udr®f.damfoaY" 2010 udr®;= ui 01 jeks †k isg n,meje;afjk m˙† Kh ldâm;a jHdmdrfhys kshq;= ishΩu fiajd
iemhqïlrejkayg wod< jkq we;'
fuu udr®f.damfoaYj, i|yka jk tal jpk" nyq jpk i|yd o nyq jpk" tal jpk i|yd o j,x.= w;r mqreI ,sx.
jpk ia;%S ,sx. jpk i|yd o w∞< fõ'
2' Kh ldâm;a wf,úlrKh
Kh ldâm;a ksl=;a ls¯u u.ska ldâm;a ,dNsfhl= ^fuys ñka u;= §.kqfokqlre¶ f,i i|yka lrkq ,nk&
iuÛ .súiqï.; iïnkaO;djhla f.dvk.d .kakd ldâm;a ksl=;a lrk wdh;k ^fuys ñka u;= §ldâm;a
ksl=;alrkakd¶ hkqfjka i|yka lrkq ,nk& úiska ;u Kh ldâm;a fufyhqï i|yd fjf<|fmd< Wmdh udr®.
ie,iqï ls¯fï ° iy l%shd;aul ls¯fï ° my; i|yka udr®f.damfoaYhkag wkql+,j lghq;= l< hq;=h'
2'1 wfmalaIs; fyda jr®;udk .kqfokqlrejka i|yd ldâm;a m%jr®Ok l%shdj,sfhys ksr; ùug fmr fyda ta
w;r;=r ° wf,úlrK ldr®h uKav,h úiska Tjqkaf.a ks, ye∫kqïm;a b†˙m;a l< hq;=h'
2'2 ldâm;a ksl=;alrkakd úiska ´kEu Kh ldâm;a wf,ú m%jr®Ok l%shdj,shl ° fyda Kh ldâm;a
fufyhqï yd iïnkaO fjk;a ljr wjia:djl ° fyda .kqfokqlrejka yg m%;s,dN" †˙.ekaùï iy
;E.s ,ndfok úg° fukau whls¯ï fyda .dia;= wvq ls¯ula is≥lrk úg ° o ta ish,a, ,shú,a,la u.ska
^úoHq;a fyda uqøs; wdldrfhka& meye†,sj .kqfokqlre fj; ±kaúh hq;= fõ'
2'3 Kh ldâm;a yd iïnkaO kshuhka iy fldkafoais .kqfokqlreg meye†,sj m%ldY l< hq;= w;r" tu
f;dr;=re b,a,d isák wjia:djl ° Tjqka jvd;a leu;s NdId udOHhlska ,sÅ;j tajd ,nd†h hq;=h' ;jo
ldâm;a ksl=;alrkakka úiska fuu kshuhka iy fldkafoais Tjqkaf.a fjí wvúj, m%or®Ykh l< hq;=h'
2'4 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska Kh ldâm;a fufyhqï iïnkaO Tjqkaf.a pr®hdOr®u$wdh;ksl
m%;sm;a;sh wf,úlrK ls%hdj,sfha ° wkdjrKh l< hq;= w;r" tu pr®hdOr®u$wdh;ksl m%;sm;a;sh ks,
fjí wvúj, m%or®Ykh l< hq;=h'
2'5 ldâm;a ksl=;a lrk wdh;khkays wf,úlrK ldr®h uKav,h .kqfokqlrejkag Kh ldâmf;ys
úfYaIdx.$ysñjk m%;s,dN fukau wjdis ms<sn|j o iïmQr®K úia;rhla ,nd†h hq;= w;r" ldâm;a
ksl=;alrkakd úiska tfia ,nd fkdfok l=uk fyda úfYaIdx.hla$m%;s,dNhla ms<sn|j wi;H f;dr;=re m%ldY
ls¯u fkdl< hq;=h'
2'6 fkduÛ hjk iqΩ fyda wdpdrOr®uhkag mgyeks f;dr;=re$±kaùï b†˙m;a ls¯u fyda m%isoaO ls¯u fkdl<
hq;=h'
2'7 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska l,ska fjkalrjd .kakd ,o fõ,djkaj,° yer" .kqfokqlrejkag wmyiq
fõ,djkaj,°$ldr®hd, fõ,djka ;=<°" wdl%uKYSS,S wdldrfhka wf,úlrK lghq;=j, fkdfh†h hq;=h'
2'8 ldâm;a ksl=;alrkakka úiska Tjqkaf.a wf,úlrK ldr®h uKav, i|yd úêu;a mqyqKq iy ±kqj;a ls¯fï
jevuqΩ meje;aúh hq;= w;r tu jevuqΩ ;=<ska .kqfokqlrejkaf.ka whlrk .dia;=" wdrlaIdld¯ l%shd
uQ,dY%h( Y%S ,xld uy nexl= jdr®Isl jdr®;dj - 2010
18 2015 uehs - cQQks
miqìu
ksoyiska miq .; jQ ld,h ;=< Y%S ,xldfõ iudc
wd¾Ól mßirh fndfyda fihska fjkia ù we;'
fï ld,h ;=< ck;dj úiska m;a lr.;a iEu
rchla u Y%S ,xldfõ ck;dj wd¾Ól yd iudÔh
jYfhka by< uÜgulg f.k tau i|yd úYd,
uqo,la wdfhdackh lrñka rfÜ há;, myiqlï
yd udkj iïm;a ixj¾Okhg lghq;= fldg we;'
tys m%;sM,hla f,i rfÜ uydud¾." jdß ud¾."
úÿ,s n,h" ikaksfõok myiqlï" fi!LHh yd
wOHdmkh" f.dvìï" .=jka yd kdúl m%jdykh
we;=¿ úúO wxY b;d by< uÜgulska ixj¾Okh
ù we;' ta wkqj rg wd¾Ól yd iudcuh jYfhka
by< uÜgfï ixj¾Okhla w;alr f.k we;s nj
fmdÿ ms<s.ekSu hs' ta nj cd;Hka;r jYfhka o
ms<s.ksñka udkj ixj¾Okh o¾Ylh ^Human Development Index - HDI&" jHdmdr mj;ajd.ekSu
ms<sn| o¾Ylh ^Doing Business Index - DBI&"
f,dal fi!Nd.H o¾Ylh ^Global Prosperity Index& yd f,dal ;r.ldß;aj o¾Ylh ^Global Competitiveness Index& we;=¿ wd¾Ól yd iudc
ixj¾Okh ms<sn| cd;Hka;r o¾Yl lsysmhlg
wkqj Y%S ,xldjg ol=Kq wdishdkq l,dmfha by< u
ia:dkh ysñ ù we;'
fu fia há;, myiqlï yd udkj iïm;a
ixj¾Okhg úfYaI wjOdkh fhduq lsÍfuka rch
n,dfmdfrd;a;= jkafka fulS ixj¾Okfha m%;s,dN
rfÜ iEu m<d;lg u fuka u iEu mqoa.,fhl=g
u w;alr §u hs' flfia jqj o o< cd;sl ksIamdÈ;h"
l¾udka; yd È<s÷lu ms<sn| uE; ld,Sk iudc
wd¾Ól o;a; mÍlaId lsÍfï § wd¾Ól yd iudc
ixj¾Okfha m%foaYSh jYfhka wiu;=,s;d mj;sk
njg;a wdodhu fn§ hEfï úIu;d we;s njg;a tu
ixLHd o;a; idlaIs orhs ^1- 3 ixLHd igyka&.
ã' tï' ã' î' Èidkdhlm%%dfoaYSh l<ukdlre
ud;f,a m%%dfoaYSh ld¾hd,h
Y%S ,xldfõ ;sridr wd¾Ól ixj¾Okhg Yla;shla jQ
Y%S ,xld uy nexl=fõ m%dfoaYSh ld¾hd,j, ld¾hydrh
o< cd;sl ksIamdÈ;hg m%dfoaYSh odhl;ajh
m<d; ^]& 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
niakdysr 51'4 50'8 50'1 46'5 45'4 45'1 44'8 44'4 43'4 42'0
ol=K 8'9 8'9 10'0 10'5 10'6 10'2 10'7 11'1 11'5 11'0
jhU 8'5 8'9 9'1 9'9 10'0 10'3 9'4 10'0 9'6 10'2
uOHu 9'2 8'5 8'8 9'6 9'9 9'6 10 9'8 9'8 11'1
inr.uqj 6'4 6'4 6'1 6'4 6'4 6'3 6'3 6'2 6'2 6'1
kef.kysr 4'9 4'7 4'9 5'2 5'5 5'8 5'9 5'7 6'3 6'3
W;=re ueo 3'6 4'3 4'0 4'0 4'7 4'8 4'8 4'6 4'7 5'1
W!j 4'3 4'5 4'3 4'9 4'6 4'6 4'5 4'5 4'5 4'6
W;=r 2'9 3'0 2'8 2'9 2'9 3'3 3'4 3'7 4'0 3'6
uQ,h( Y%S ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;d
1 jeks ixLHd igyk
192015 uehs - cQQks
fuu ;;a;ajh wd¾Ól yd iudc .eg¨ rdYshlg
fya;= jk neúka ixj¾Okfha m%dfoaYSh wiu;=,s;;d
iy wdodhu fn§ hEfï úIu;d wju lsÍu i|yd
l%uj;a jevms<sfj<l wjYH;dj u;= j we;'
há;, myiqlï we;=¿ úúO ixj¾Ok lghq;=
i|yd rch úiska jeh lrkq ,nk uqo,a l%ufhka
my< uÜgfï wdodhï ,nk ck;dj fj; .,d
hkq we;ehs wfmalaId l<;a th n,dfmdrd;a;= jk
fõ.fhka ta wdldrhg u isÿ fkd fõ' há;,
myiqlï we;=¿ úúO ixj¾Ok lghq;= i|yd
rch jeh lrk uqo,a iudcfha úúO uÜgfï ck
fldgia fj; /£u ksid È<s÷ fldgia fj; ldkaÿ
jk m%udKh b;d iSñ; h' t fuka u tu m%udKh
o È<s÷ ck fldgia w;g m;aùug fndfyda úg
iEfyk ld,hla .; fõ' t ksid u wdodhu fn§
hEfï úIu;dj rfÜ iuia; wd¾Ól j¾Okhg
wys;lr f,i n,mdñka ;jÿrg;a j¾Okh fjñka
mj;S'
há;, myiqlï i|yd rch jehlrk uqo,a N+ñh"
Y%uh" nÿ l=,S yd ,dN f,i ksIamdolhka w;g m;a
fõ' ta wkqj fuu uqo,ska jeä fldgila ck.yk
msróvfha by<ska u isák fmdfydi;=ka fj; o
ie,lsh hq;= fldgila uOHu mka;sh fj; o b;d iq¿
fldgila msróvfha my< u isák ÿmam;=ka fj; o
.,d hEu idudkH ;;a;ajh hs' fuu ;;a;ajh ÿr,d
ck.yk msróvfha by< fldgiaj, isák wh w;g
m;a jk uqo,a tu msróvfha my< uÜgfï isák
msßif.a w;g m;a lsÍu i|yd ksIamdok wd¾Ólh
Yla;su;a lrñka rfÜ ck;dj fjf<|fmd< i|yd
ksIamdokhg fm<Uùu i|yd jk jevms<sfj,la o
rch úiska l%shd;aul lrkq ,efí' tys m%;sM,hla
f,i msróvfha by< uÜgïj, isák msßia my<
uÜgfï isák msßia ksmojk NdKav yd fiajd
ñ,§ .ekSu ksid Tjqka w;e;s uqo,a l%ufhka my<
uÜgïj, isák msßi fj; .,d ths' t u.ska my<
uÜgïj, isák msßfia wdodhu l%ufhka by< hk
w;r fï ksid rfÜ È<s÷lu wvq fõ'
2 jeks ixLHd igyk
l¾udka; ia:dk.; ùu - 2013
uQ,h( Y%S ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;d
41] 19] 12] 9] 8] 4] 4] 2] 2]
niak
dysr
jhU
uOHu
ol
=K
inr.uqj
kef
.k
ysr
W;=re ueo
W;=r
W!j
3 jeks ixLHd igyk
È<s÷lu - 2010
uQ,h( Y%S ,xld uy nexl= jd¾Isl jd¾;d
4'2 11'3 9'7 9'8 10'6 14'8 5'7 12'8 13'7 8'9
niak
dysr
jhU
uOHu
ol
=K
inr.uqj
kef
.k
ysr
W;=re ueo
W;=r
W!j
20 2015 uehs - cQQks
ksIamdok wd¾Ólh Yla;su;a lsÍu
Y%S ,xldfõ ixj¾Okfha m%dfoaYSh wiu;=,s;;dj
iy wdodhu fn§ hEfï úIu;dj ÿr,ñka rg
wd¾Ól yd iudcSh jYfhka ixj¾Okh lsÍu i|yd
rfÜ ksIamdok wd¾Ólh Yla;su;a l< hq;= h' ta
i|yd wjYH uQ,H yd uQ,H fkd jk fiajd iemhSu
ms‚i rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha wdh;kj,ska
iukaú; hdka;%Khla rch úiska l%shd;aul lrkq
,efí' fuu wdh;kj, j.lSu jkafka rfÜ
ksIamdok l%shdj,shg wjYH uQ,H yd uQ,H fkd
jk fiajd ld¾hlaIu j iemhSuhs' rch tla milska
Èjhsk mqrd úúO há;, myiqlï ixj¾Okh lrk
w;r u wfkla miska ydKav yd fiajd ksIamdokhg
wjYH uQ,H yd uQ,H fkd jk fiajd iemhSu ms‚i
rdcH yd mqoa.,sl wxYfha wdh;kj,ska iukaú;
hdka;%Khla l%shd;aul lrhs'
fuys § È<s÷ ckfldgiaj, wdodhï j¾Okh fldg
Tjqka f.a wd¾Ól ;;a;ajh by< oeóu i|yd
Tjqka wd¾Ól l%shdj,shg iDcq f,i odhl lr.;
hq;= fõ' fï i|yd Tjqka úúO wdodhï W;amdok
ud¾.j,g ^Income Generating Activities - IGAs&
fhduq lrñka fjf<|fmd< i|yd NdKav yd fiajd
ksIamdokhg fhduq l< hq;= h'
m%dfoaYSh uÜgfuka ÈhqKq jk há;, myiqlïj,
iy rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha wdh;kj,ska
iukaú; hdka;%Kfha iydh ;=<ska fjf<|fmd<
i|yd ksIamdokh lrk ksIamdolhska fyj;a laIqø"
iq¿" uOH yd uyd mßudK ksIamdolhska yg kj
NdKav yd fiajd ksIamdok l¾udka; wdrïN
lsÍug;a mj;akd l¾udka; jeäÈhqKq lr .ekSug;a
wjia:dj ie,fia' fï i|yd w;HjYH lreKla
jkqfha rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha wdh;kj,ska
iukaú; hdka;%Kfha ld¾hlaIu;dj hs' tu
wdh;kj, m%;sm;a;sh úh hq;af;a fjf<|fmd<
i|yd j.d lrk f.dúhd fyj;a lDIs jHdmdßlhdg
yd l¾udka;lrejdg ;u Wmßu wjOdkh ;u
lDIs jHdmdrhg yd l¾udka;hg fhoúh yels mßÈ
Tjqkaf.a Wmßu ld,h f.dúmf<a yd l¾udka;
Yd,dfõ .; lsÍug yels jk mßÈ Tjqka fj;
ld¾hlaIu fiajhla ie,iSu hs' t úg Tjqka yg
ksoyfia ;u l¾udka; yd lDIs jHdmdr id¾:l j
mj;ajd f.k hd yels jkq we;'
1 jeks rEm igyk
wdfhdack wdodhï my< ia:r fj; .,d hEu
há;, myiqlï ixjr®Okh
i|yd jk rcfha úhou
fmdfydi;=ka
uOHu mka;sh
†<skaoka
212015 uehs - cQQks
uQ,H yd uQ,H fkd jk fiajd iemhSu fyj;a
ixj¾Okfha taldnoaO m%fõYh
rgl ixj¾Okfha hdka;%Kh ^Engine of Growth& fyj;a moku iq¿ yd uOH mßudK l¾udka; yd lDIs
jHdmdr nj j¾;udk f,dj iS.%fhka ixj¾Okh
jQ rgj,a wmg W.kajk mdvu hs' ta wkqj Y%S
,xldfõ ixj¾Ok m%h;akfha w;HjYH idOlhla
jk wd¾Ól ixj¾Ok b,lal w;alr .ekSfï
§ m%dfoaYSh wiu;=,s;;dj iy wdodhu fn§ hEfï
úIu;dj wju lsÍu ms‚i iq¿ yd uOH mßudK
l¾udka;lrejka yd lDIs jHdmdßlhska Èß.kajk
iq¿ mßirhla ks¾udKh lsÍu w;HjYH idOlhla
jkq we;' fï i|yd kj l¾udka; yd lDIs jHdmdr
wdrïy lsÍu;a mj;sk l¾udka; yd lDIs jHdmdr
jeäÈhqKq lsÍu;a ms‚i wjYH iydh ,nd§fï
taldnoaO m%fõYhla ^Integrated Approach& fyj;a
—uyd ;,a¨jla˜ ^Big Push& tu wxYfha l¾udka;
yd jHdmdr i|yd ,nd §u w;HjYH fõ' fï i|yd
m%Odk wxY 4la hgf;a u;= oelafjk uQ,H yd uQ,H
fkd jk fiajd ,nd Èh hq;= fõ'
i' uQ,H iydh ^Financial Assistance) ii' mqyqKqj yd udkj iïm;a ixj¾Ok iydh
^Training & Human Resource Development Assistance)
iii' ;dlaI‚l iydh ^Technical Assistance) iv' wf,ú iydh ^Marketing Assistance)
fuu taldnoaO m%fõYh uq,alr.;a uQ,H yd uQ,H
fkd jk fiajd ,nd §u i|yd wjYH hdka;%Kh
oekgu;a Èjhsfka ia:dms; fldg we;s w;r tu
hdka;%Kh l%uj;a j" ld¾hlaIu j iy ukd
iïnkaëlrKhlska hq;=j l%shd;aul l< hq;= j
we;'
fï j.lSu id¾:l lr.ekSu i|yd Y%S ,xld
uy nexl=fõ ish¨ u m%dfoaYSh ld¾hd, l%uj;a
ie,eiaula hgf;a l%shd;aul fõ' ta wkqj Y%S ,xld
uy nexl=fõ m%dfoaYSh ld¾hd, tu n, m%foaYj,
ixj¾Okfha flakaøia:dk njg m;a fjñka
m%dfoaYSh ixj¾Okfha kshuqjka f,i l¾udka;
yd lDIs jHdmdr ixj¾Okh i|yd wjYH uQ,H yd
uQ,H fkd jk fiajd imhk úúO rdcH yd rdcH
fkd jk wdh;k iïnkaëlrKh lrñka tu
2 jeks rEm igyk
ld¾hlaIu wd¾Ól l%shdldß;ajh
lr®udka; yd
lDIs jHdmdr
há;, myiqlï
iydhl fiajd
imhk wdh;k
22 2015 uehs - cQQks
iydhl fiajd ld¾hlaIu j iemhSu i|yd jk
l%shdYS,S ld¾hNdrhl kshe,S isà'
m%dfoaYSh ixj¾Okfha § m%dfoaYSh ld¾hd,j,
ld¾hNdrh
m%dfoaYSh ld¾hd, n, m%foaYfha mj;sk iïm;aj,ska
Wmßu m%fhdackh .ksñka úúO l¾udka; yd lDIs
jHdmdr wdrïN lsÍug yd mj;sk l¾udka; yd lDIs
jHdmdr jeä ÈhqKq lsÍug wjYH uQ,H yd uQ,H
fkd jk fiajd iemhSu yd t jeks fiajd imhk
rdcH yd rdcH fkd jk wdh;k iïnkaëlrKh
lrñka wod< fiajd kshñ; fõ,djg wjYH mßÈ
ld¾hlaIu j ,nd §ug ueÈy;a ùu" Y%S ,xld uy
nexl=fõ ixLHdk fomd¾fïka;=j we;=¿ úúO
fomd¾fïka;= úiska mj;ajkq ,nk úúO iólaIK
i|yd m%dfoaYSh uÜgfuka wjYH iydh ,nd §u iy
fiajl w¾:idOl wruqo, yd iïnkaO fiajH yd
fiajl mlaI fj; úúO fiajd m%dfoaYSh ld¾hd,
uÜgñka isÿlsÍu m%dfoaYSh ld¾hd,j, uQ,sl ld¾h
hs' ta wkqj l¾udka; yd lDIs jHdmdr i|yd
wjYH uQ,H yd uQ,H fkd jk fiajd iïmdokfha §
m%dfoaYSh ld¾hd, my; mßÈ ueÈy;a fõ'
uQ,H iydh ^Financial Assistance& fjf<|fmd< i|yd NdKav yd fiajd ksIamdokh
lrk l¾udka; yd lDIs jHdmdr i|yd wjYH
uQ,H fiajd iïmdokfha § Y%S ,xld uy nexl=fõ
m%dfoaYSh ld¾hd, úiska ish n, m%foaYj, uQ,H
wxYfha nexl= yd nexl= fkd jk uQ,H wdh;k
iïnkaO lr.ksñka my; mßÈ uQ,H iydhl fiajd
imhkq ,efí'
i' wúêu;a uQ,H wxYfhka úêu;a uQ,H wxYhg
jHdjidhlhska fhduq lsÍu yd Tjqka we;=¿ úúO
wxYj,g wh;a mqoa.,hskaf.a uQ,H idlaIr;dj
^Financial Literacy& j¾Okh lsÍfï yd n,
m%foaYfha uQ,H wka;¾.;Ndjh ^Financial Inclusiveness& j¾Okh lsÍfï jevigyka
meje;aùu(
Èjhsfka .%dóh m%foaYj, fuka u kd.ßl
m%foaYj, o wúêu;a uQ,H wxYh iu. uQ,H
.kqfokqj, ksr; jk msßia isà' tjeks uQ,H
.kqfokq isÿfldg úúO wmyiq;djkag ,lajQjka
ms<sn| j úúO udOHj, m<jk m%jD;a;s yd
jd¾;d idlaIs orhs' fuu ;;a;ajh ld¾hlaIu
uQ,H moaO;shla mj;ajdf.k hEug fuka u
uQ,H moaO;sfha ia:djr;ajhg o ndOdjla fõ'
t neúka úúO wxYj, yd úúO wdodhï uÜgïj,
ck;djf.a uQ,H idlaIr;dj yd iuia;hla
f,i m%dfoaYSh ld¾hd,hSh n, m%foaY ;=< uQ,H
wka;¾.;Ndjh j¾Okh lsÍfï jevigyka
meje;aùug m%dfoaYSh ld¾hd, lghq;= lrkq ,efí'
ii' uQ,H" m%d.aOk yd fldgia fjf<|fmd<
wdfhdackh ;=<ska m%d.aOk iïmdokhg
fm<Uùu(
´kEu rgl fyda wdh;khl fyda mqoa.,fhl=f.a
fyda wd¾Ól ixj¾Okfha § m%d.aOk iïmdokh
w;HjYH idOlhls' fuys§ ck;djf.a b;sß
lsÍfï keñhdj m%j¾Okh yd tu wruqo,a
úplaIKYS,S j wdfhdackh lsÍu b;d jeo.;a
fõ' ta wkqj m%dfoaYSh ld¾hd,h úiska
jHjidhlhska we;=¿ m%dfoaYSh ld¾hd,hSh n,
m%foaYh ;=< Ôj;a jk ck;djf.a b;sßlsÍfï
keñhdj m%j¾Okh lsÍfï iy Tjqkaf.a w;sßla;
uqo,a úplaIKYS,S j wdfhdackh lrk wdldrh
ms<sno j oekqïj;a lsÍfï jevigyka m%foaYfha
nexl= yd nexl= fkd jk uQ,H wdh;k we;=¿
úúO rdcH yd rdcH fkd jk wdh;k yd tla j
ixúOdkh lrkq ,efí'
iii' Y%S ,xld uy nexl=j yd fjk;a nexl= úiska
l%shd;aul lrk ixj¾Ok Kh fhdackd l%u
hgf;a ixj¾Ok Kh ,nd§u(
l¾udka; yd lDIs jHdmdr i|yd wdfhdackh
Èßu;a lsÍfï wruqfKka úúO iykYS,S
fldkafoais yd m%;sm;a;s hgf;a Y%S ,xld uy
nexl=j yd rdcH yd fm!oa.,sl wxYfha úúO
jd‚c yd ixj¾Ok nexl= úiska úúO ixj¾Ok
Kh fhdackd l%u rdYshla l%shd;aul lrkq
,efí' fïjd ms<sn| j jHjidhlhska we;=¿
fmdÿ ck;dj oekqïj;a lsÍu i|yd jevigyka
meje;aùu iy jHjidhlhska i|yd —Kh
l`ojqre˜ ^Credit Camps& yd —nexl= idhk˜
^Bank Clinics& meje;aùu ;=<ska Kh yd Kh
iydhl fiajd ^Credit Plus Services& ,nd §u
myiq lsÍug m%dfoaYSh ld¾hd, lghq;= lrhs'
mqyqKqj yd udkj iïm;a ixj¾Ok iydh
^Training & Human Resource Development Assistance&
fï hgf;a uQ,H wxYfha nexl= yd nexl=
fkd jk wdh;kj, udkj iïm;a ixj¾Okh
232015 uehs - cQQks
i|yd úúO mqyqKq jevigyka ixúOdkh lsÍu yd
tajd meje;aùu m%dfoaYSh ld¾hd, úiska isÿlrk
;j;a jeo.;a ld¾hhls' fuu jevigyka i|yd
Y%S ,xld uy nexl=fõ nexl= úÿ msfhi we;=¿
úúO fomd¾;fïka;= iy fuu lafIa;%fha m%ùK
mqyqKqlrejkaf.a iydh ,nd .kq ,efí' fï hgf;a
kS;Hkql+, fkd jk mqoa.,hka yd wdh;k iu.
uQ,H .kqfokq lsÍfï wjodku" rcfha iq/l=ï
m;aj, wdfhdackh yd tajdfha wdfhdackh lsÍfï
jdis" msróv l%u we;=¿ cd,.; wf,ú l%uj,
wdfhdackh lsÍfï kS;s úfrdaê nj yd wjodku"
ks¾jHdc uqo,a fkdaÜgqj, wdrlaIl i,l=Kq yd
jHdc uqo,a fkdaÜgq y÷kd.ekSu iy Y%S ,xld uy
nexl=fõ msßisÿ uqo,a ydú; lsÍfï m%;sm;a;sh"
úfoaY úksuh md,k kS;s Í;s yd tys kj m%jK;d"
Y%S ,xldfõ f.ùï yd mshùï moaO;sh yd tys uE;
ld,Sk ixj¾Okh" uQ,H úY=oaêlrKh yd uQ,H
nqoaê tallfha lghq;=" fiajl w¾:idOl wruqof,a
lghq;= ms<sn| j fiajH yd fiajl msßia oekqïj;a
lsÍfï mqyqKq jevigyka wd§ jevigyka rdYshla
mj;ajkq ,efí'
fjf<|fmd< i|yd ksIamdokh lrk
l¾udka;lrejd yd lDIs jHdmdßlhd ish jHdmdr
id¾:l lr .ekSug kï fjf<|fmd< b,a,k
NdKav yd fiajd wjYH m%ñ;sfhka iemhsh hq;=
fõ' ta i|yd ksIamdolhdg yd ksIamdok ld¾h
uKav,hg wod< ld¾hh ms<sn| j ukd yelshdjla
yd olaI;djla ;sîu w;HjYH fõ' fï wkqj
jHjidhlhska yd Tjqkaf.a ld¾h uKav, i|yd
iudc iÔùlrKh" kdhl;ajh" jHjidhl;ajh
we;=¿ fm!reI;aj j¾Ok mqyqKq yd úúO wdodhï
W;amdok ud¾. ms<sn| j l=i,;d j¾Ok mqyqKq
jevigyka iy jHdmdr l<ukdlrK mqyqKq
jevigyka rdcH yd rdcH fkd jk jD;a;Sh mqyqKq
wdh;kj, iydfhka ixúOdkh lsÍu o m%dfoaYSh
ld¾hd, isÿ lrk ;j;a jeo.;a ld¾hhls'
fï hgf;a mdie,a yer hk ;reK ;re‚hka"
jHjidhlhska" l¾udka;lrejka" f.dùka yd
lDIs jHdmdßlhska yd tu wdh;k yd iïnkaO
fiajlhska by; lafIa;%hkays mqyqKq lrkq ,efí'
;dlaI‚l iydh ^Technical Assistance&
fjf<|fmd< i|yd NdKav yd fiajd ksIamdokfha
§ wod< NdKavfha fyda fiajdfõ msßjeh yd m%ñ;sh
ms<sn| j úfYaI wjOdkh fhduq l< hq;= fõ'
mdßfNda.sl wdl¾IKh ksrka;rfhka fhduq jkqfha
by< m%ñ;sfhka yd wju ñ,lska hq;a NdKav yd
fiajd fj; h' tu ksid fjf<|fmd< ch .ekSug
W;aidy lrk ksIamdolhd l< hq;af;a wju
msßjehla hgf;a by< .=K;ajhlska" ksudjlska yd
m%ñ;shlska hq;= NdKav yd fiajd ksIamdokh fldg
fjf<|fmd<g bÈßm;a lsÍu hs'
fï i|yd ksIamdolhd ish ksIamdok l%shdj,shg
—ksjerÈ úêl%u˜ fyj;a —;dlaIKh˜ y÷kajd Èh
hq;= fõ' t ;=<ska wod< l¾udka;lreg mdßfNda.sl
wdl¾IKh Èkd.; yels Wiia ;;a;ajfha NdKav
yd fiajd ksIamdokh l< yel' fu fia ksIamdok
l%shdj,shg —ksjerÈ úêl%u˜ fyj;a —;dlaIKh˜
,nd §u i|yd jk mqoa.,sl yd rdcH wxYfha
iqúfYaIS wdh;kj,ska iukaú; hdka;%Khla
rg ;=< l%shd;aul jk w;r tajdfha iydh
ld¾hlaIu j ksIamdolhd fj; ,nd §u i|yd
m%dfoaYSh ld¾hd, iDcq j ueÈy;a fõ' fuys §
m%dfoaYSh ld¾hd, wod< ;dlaI‚l fiajd imhk
wdh;kj, iydfhka fjf<|fmd< i|yd NdKav
yd fiajd ksmojk ksIamdolhska i|yd ;dlaI‚l
iydhl jevigyka ixúOdkh lrhs' tu ksid Y%S
,xld uy nexl=fõ m%dfoaYSh ld¾hd, ;dlaI‚l
iydhl fiajd ,nd .ekSu i|yd NdKav yd fiajd
ksIamdolhka ksrka;rfhka fhduq jk ckm%sh
ld¾hd,hla njg m;a j we;'
wf,ú iydh ^ Marketing Assistance&
wju msßjehla hgf;a by< .=Kd;aulNdjhlska"
ksudjlska yd m%ñ;shlska hq;= NdKav yd fiajd
ksIamdokh fldg fjf<|fmd<g bÈßm;a lrk
fndfyda ksIamdolhska uqyqK fok m%Odk .eg¨jla
ù we;af;a Tjqkaf.a ksIamdok i|yd fyd| ñ,la
yd iaÓr fjf<|fmd<la fkd ue;slu hs' fuu
.eg¨j úi£ug iydh ùu ms‚i iy NdKav yd
fiajd ksIamdok úúO fjf<|fmd<j,g y÷kajd
§fï wruqfKka fjf<| m%o¾Yk yd wf,ú fmd<
^Trade Exhibitions & Trade Fairs& ixúOdkh"
úl=Kqïlrejkaf.a yd .ekqïlrejkaf.a yuq
^Buyer & Seller Dialogues - BSDs& ixúOdkh"
iudc m%d.aOkh ^Social Capital& f.dv kexùu
;=<ska ksIamdolhd Yla;su;a lsÍfï wruqfKka
Tjqkaf.a m%cd uQ, ixúOdk ^Community Based Organizations - CBOs& msysgqùu" wuqøjH yd ksñ
NdKav úl=Kqïlrejkaf.a yd .ekqïlrejkaf.a
o;a; moaO;shla mj;ajd .ekSu" ksIamdolhska yd
.ekqïlrejka w;r bÈß fjf<| .súiqï ^Forward
24 2015 uehs - cQQks
Sales Contracts& ckm%sh lsÍu i|yd lghq;= lsÍu"
l¾udka; yd lDIs jHdmdr ixj¾Okh i|yd úúO
fiajd imhk wdh;kj, ld¾hlaIu;dj j¾Okh
lsÍfï wruq‚ka —fmdÿ yd fm!oa.,sl ixjdo˜
^Public Private Dialogues - PPDs& ixúOdkh lsÍu"
jHdmdr yd fjf<| kdu ,shdmÈxÑh" fmagkaÜ
ysñlï yd m%ñ;s iy;sl ,nd .ekSu we;=¿ úúO
wkque;s ,nd .ekSfï § ksIamdolhska fj; iydh
ùu wd§ lghq;= m%dfoaYSh ld¾hd, úiska isÿlrkq
,efí'
fï wkqj m%dfoaYSh yd cd;sl jYfhka l¾udka; yd
lDIs jHdmdr ixj¾Okfha § l¾udka;lrejka yd
lDIs jHdmdßlhska we;=¿ jHjidhlska fj; uQ,H
iydh iemhSu" mqyqKqj yd udkj iïm;a ixj¾Okh
i|yd wjYH iydh ,nd §u" ;dlaI‚l iydh ,nd
§u iy wf,ú iydh iemhSu wdÈh ;=<ska m%foaYfha
wuqøjHj,ska Wmßu m%fhdackh .ksñka jeä
jeäfhka m%foaYfha l¾udka; yd lDIs jHdmdr
i|yd tajd fhdod .ekSu ;=<ska m%dfoaYSh ksIamdokh
j¾Okh ùu yd o< cd;sl ksIamdÈ;h i|yd jk
m%doaYSh odhl;ajh j¾Okh lsÍug" fiajd kshqla;sh
j¾Okhg" wmkhk bmehSï j¾Okhg yd wdkhk
úhou wvq lsÍug iydh ùu i|yd Y%S ,xld uy
nexl=fõ m%dfoaYSh ld¾hd, lghq;= lrhs' óg wu;r
j Y%S ,xld uy nexl=fõ wfkl=;a fomd¾;fïka;=
m%dfoaYSh uÜgñka isÿlrk lghq;=j, § úúO
wkaoñka iydh ùu o m%dfoaYSh ld¾hd, isÿlrk
;j;a jeo.;a lghq;a;ls'
Y%S ,xld uy nexl=fõ m%dfoaYSh ld¾hd, fï ish¨
foa u.ska m%foaYfha l¾udka;lrejka yd lDIs
jHdmdßlhska we;=¿ iuia; ck;djf.a wdodhu
j¾Okhg iydh fjñka Y%Ss ,xldfõ ;sridr
ixj¾Okfha § m%uqL ld¾hNdrhla bgq lrk
wdh;khla njg m;a j we;'•
rdc.sßh" Y%S chj¾Okmqr udjf;a" wxl 58 ork ia:dkfha msysá Y%S ,xld uy nexl= uqøKd,fha uqøKh lrk ,ÿj"
Y%S ,xld uy nexl=fõ ikaksfõok fomd¾;fïka;=j úiska ksl=;a lrk ,§'
hdmkh
ud;f,a
ud;r
fld<U
ls,sfkdÉÑh
wkqrdOmqrh
;%%sl=Kdu,h
W;=re m<d;
jhU m<d;
W!j m<d;
ol=Kq m<d;
inr.uq m<d;
uOHu m<d;
kef.kysr m<d;
W;=reueo m<d;
niakdysr m<d;