2017 îí 22979 - ncs.cd.gov.mn

Òªðèéí ìýäýýëýë 2017 îí ¹22/979/

916

2017 îíû 06 äóãààр ñàрûí 14¹22 /979/

Óëààíáààòàð õîò2017 îí Óëñûí Èõ Õóðëûí Òàìãûí ãàçàð

Монгол Улсын õóóлü

Авто замын тóõай /Шинэчилсэн найрóóлга/

Нялõ, балчир õүүõдийн õүнсний тóõай

Монгол Улсын Үндсэн õóóлüд нэмэлт, өөрчлөлт

орóóлаõ асóóдлаар ард түмний бүрэн эрõт байдал, оролцоог

õангаõ тóõай

Монгол Улсын õóóлü

Монгол УлсынÈõ Õóрлын

тогтоол

917

Ãàð×èÃ

Монгол Улсын хУУль329. Авто замын тухай /Шинэчилсэн найруулга/ 918330. Барилгын тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай 943

331. Газрын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай 944

332. Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай 944

333. Хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай 945

334. Нялх, балчир хүүхдийн хүнсний тухай 945

335. Эхийн сүү орлуулагч бүтээгдэхүүний тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай 957

336. Хүнсний тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай 957

337. Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай 958

338. Зар сурталчилгааны тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай 958

339. Усан замын тээврийн тухай /Шинэчилсэн найруулга/ 959

340. Усан замын тээврийн тухай хууль хүчингүй болсонд тооцох тухай 974

341. Байгаль орчныг хамгаалах тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай 975

342. Санхүүжилтийн ерөнхий хөтөлбөр соёрхон батлах тухай 975

343. Зээлийн ерөнхий хэлэлцээр соёрхон батлах тухай 975

Монгол Улсын Их хУрлын тогтоол

344. Хуулийн төсөл буцаах тухай Дугаар 36 976

345. Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүнийг огцруулах тухай Дугаар 37 976

346. Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар ард түмний бүрэн эрхт байдал, оролцоог хангах тухай Дугаар 39 977

347. Эрүүл мэндийн даатгалын үндэсний зөвлөл байгуулах тухай Дугаар 40 979

Óëñûí Èõ Õóðëûí Òàìãûí ãàçàð


918

Монгол Улсын ÕУУлÜ2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 11-íèé ºäºð õîò

АВТо ЗАМын ТУÕАЙ /Шèíэчèëñэí íàéðóóëãà/

нЭгДҮгЭЭР БҮлЭгниЙТлЭг ҮнДЭслЭл

1 дүгээр зүйл.Õуулийн зорилт

1.1.Эíэ õóóëèéí зîðèëò íь àвòî зàмûã òºëºвëºõ, áàðèõ, ñàíõүүжүүëэõ, эзэмшèõ, àшèãëàõòàé õîëáîîòîé áàéãóóëëàãà, èðãэíèé õîîðîíä үүñэõ õàðèëцààã зîõèцóóëàõàä îðшèíî.

2 дугаар зүйл.Авто замын тухай хууль тогтоомж

2.1.Авòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж íь Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëь1, Иðãэíèé õóóëь2, Авòî òээвðèéí òóõàé õóóëь3, Зàмûí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûí òóõàé õóóëь4, эíэ õóóëь áîëîí òэäãээðòэé íèéцүүëэí ãàðãàñàí õóóëь òîãòîîмжèéí áóñàä àкòààñ áүðäэíэ.

2.2.Мîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãэðээíä эíэ õóóëьä зààñíààñ ººðººð зààñàí áîë îëîí óëñûí ãэðээã äàãàж мºðäºíº.

3 дугаар зүйл.Õуулийн үйлчлэх хүрээ

3.1.Эíэ õóóëь íь Мîíãîë Óëñûí íóòàã äэвñãэðò үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээ òºëºвëºõ, àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж áàðèõ, ñàíõүүжүүëэõ, òэäãээðèéã ºмчëºõ, эзэмшèõ, àшèãëàõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, õяíàëò òàвèõòàé õîëáîãäñîí õàðèëцààã зîõèцóóëàõàä ºмчèéí òºðºë, õэëáэð õàðãàëзàõãүé үéëчèëíэ.

4 дүгээр зүйл.Õуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт

4.1.Эíэ õóóëьä õэðэãëэñэí äàðààõь íэð òîмьёîã äîîð äóðäñàí óòãààð îéëãîíî:

1Монгол Улсын Үндсэн хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 1992 оны 1 дугаарт нийтлэгдсэн.2Иргэний хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2002 оны 7 дугаарт нийтлэгдсэн.3Авто тээврийн тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 1999 оны 28 дугаарт нийтлэгдсэн.4Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2015 оны 28 дугаарт нийтлэгдсэн.

919


4.1.1.“àвòî зàм” ãэж òээвðèéí õэðэãñэë зîðчèõîä зîðèóëàí áàðьñàí зàмûí áàéãóóëàмж áүõèé õàòóó, õàéðãàí õóчèëòòàé зàм, ãóäàмж, зàñàж, ñàéжðóóëñàí áîëîí еðäèéí õºðñºí зàмûã;

4.1.2.“àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí ñàí” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí үíäñэí ºãºãäºë, ºðòºã áîëîí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжòàé õîëáîîòîé áóñàä мэäээëëèéã àãóóëñàí цàõèм ñàíã;

4.1.3.“àвòî зàмûí àðчëàëò” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí òүвшèíã õэвèéí áàéëãàõ зîðèëãîîð ºäºð òóòàм õèéãäэõ àжèë, үéëчèëãээã;

4.1.4.“àвòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã” ãэж эðõ áүõèé áàéãóóëëàãààð áàòëàãäñàí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí íîðм, äүðэм, òеõíèкèéí äүðэм, зààвàð, цîмîã, àðãàчëàë, òºñвèéí үíэ áүðäэëòòэé õîëáîîòîé áàðèмò áèчèã, ñòàíäàðòûã;

4.1.5.“àвòî зàмûí óðñãàë зàñвàð” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áүðэí áүòэí áàéäàë, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, àшèãëàëòûí òүвшèíã ñàéжðóóëàõ зîðèëãîîð òîãòмîë ãүéцэòãэõ àжëûã;

4.1.6.“àвòî зàмûí ээëжèò зàñвàð” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí òүвшèíã òîãòîîж, àшèãëàëòûí õóãàцààã óðòàñãàõ зîðèëãîîð àíãèëàë, áүòээцèéã ººðчëºõãүéãээð òîãòîîñîí õóãàцààíä õèéõ àжëûã;

4.1.7.“àвòî зàмûí èõ зàñвàð” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí àíãèëàë, зэðэãëэë, àшèãëàëòûí òүвшèíã äээшëүүëж, ñàéжðóóëàõ зîðèëãîîð òîãòîîñîí õóãàцààíä õèéõ áàðèëãûí àжëûã;

4.1.8.“àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàð” ãэж зàмûí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, òеõíîëîãèéí үéë àжèëëàãàà явóóëàõ, цààшèä àвòî зàмûã ºðãºòãºõ зîðèóëàëòààð эíэ õóóëèéí 16 äóãààð зүéëä зààñíû äàãóó òîãòîîñîí ãàзðûã;

4.1.9.“àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûí äîòîîäûí àвòî зàм” ãэж àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãà ººðèéí эзэмшëèéí íóòàã äэвñãэðò äîòîîäûí õэðэãцээíäээ зîðèóëàí áàðьñàí àвòî зàмûã;

4.1.10.“ãүéцэòãэãч” ãэж зàõèàëàãчòàé ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñºë, áàðèëãà, зàñвàð, àðчëàëò, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûí àжëûã ãүéцэòãэõ эðõ áүõèé õóóëèéí эòãээäèéã;


920

4.1.11.“зàмûí áàéãóóëàмж” ãэж áүõ òºðëèéí ãүүð, òàвèëàí, ãүүðэí ãàðц, óíàäàã äóãóé áîëîí явãàí зîðчèãч, õºãжëèéí áэðõшээëòэé õүí зîðчèõîä зîðèóëñàí зàм, óñ зàéëóóëàõ õîîëîé, шóóäóó, õîíãèë, зàмûí õºäºëãººíèéã зîõèцóóëàõ áîëîí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ зîðèóëàëòòàé òºõººðºмж, àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàðò áàéãàà òºëáºð àвàõ цэã, àвòî зîãñîîë áîëîí áóñàä áàéãóóëàмжèéã;

4.1.12.“зàм õàðèóцàãч” ãэж зàõèàëàãчòàé ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí áэëэí áàéäàë áîëîí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ зîðèëãîîð зàñвàð, àðчëàëòûí àжëûã òîãòмîë ãүéцэòãэõ эðõ áүõèé õóóëèéí эòãээäèéã;

4.1.13.“зàмûí õºвºº” ãэж àвòî зàмûí зîðчèõ õэñãèéí õîёð òàëûí зóðвàñ õэñãèéã;

4.1.14.“зàмûí õºäºëãººíèé эðчèм” ãэж òóõàéí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжààð íэãж õóãàцààíä зîðчèж áàéãàà àвòî òээвðèéí õэðэãñëèéí òîîãîîð èëэðõèéëñэí үзүүëэëòèéã;

4.1.15.“зîðчèõ õэñэã” ãэж àвòî òээвðèéí õэðэãñэë зîðчèõîä зîðèóëàãäñàí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí õэñãèéã;

4.1.16.“зîðчèõ õэñãèéí òóñãàéëñàí эãíээ” ãэж íèéòèéí òээвðèéí õэðэãñэë áîëîí яàðàëòàé òóñëàмж, үéëчèëãээíèé òээвðèéí õэðэãñэë зîðчèõîä зîðèóëñàí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí õэñãèéã;

4.1.17.“зºвëºõ үéëчèëãээ” ãэж Тºðèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºмчèéí õºðºíãººð áàðàà, àжèë үéëчèëãээ õóäàëäàí àвàõ òóõàé õóóëèéí5 5.1.15-ä зààñíûã;

4.1.18.“зóðàã òºñºë” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðèõ, зàñвàðëàõ, шèíэчëэõэä шààðäàãäàõ õàéãóóë, ãеîëîãèéí äүãíэëò, ãеîäезèéí õэмжèëòèéí òàéëàí, áàéãàëь îðчíû ñóäàëãàà, íàðèéвчèëñàí зóðàã, òеõíèкèéí шààðäëàãà, ºðòãèéí òîîцîîíû íэãäñэí áàðèмò áèчãèéã;

4.1.19.“зóðàã òºñºë зîõèîãч” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã, òºñºв áîëîвñðóóëàõ эðõ áүõèé õóóëèéí эòãээäèéã;

4.1.20.“зóðàã òºñëèéí мàãàäëàë” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñëèéí õèéц, èíжеíеðèéí шèéäэë, òîîцîî íь áàéãàëь, цàã óóð, ãàзàð îðíû íºõцºëä зîõèцîж áàéãàà эñэõ, зàмûí õºäºëãººíèé зîõèîí áàéãóóëàëò, àюóëãүé áàéäàë íь àвòî зàм, зàмûí

5Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил үйлчилгээ худалдан авах тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2005 оны 48 дугаарт нийтлэгдсэн.

921


áàéãóóëàмжèéí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéí шààðäëàãà õàíãàñàí эñэõэä мэðãэжëèéí äүãíэëò ãàðãàõ үéë àжèëëàãààã;

4.1.21.“мàãàäëàшãүé àжèë” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжèë ãүéцэòãэõ явцàä зàéëшãүé õèéãäэõ íэмэëò àжëûã;

4.1.22.“Мîíãîë Óëñûí үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээ” ãэж Мîíãîë Óëñûí íóòàã äэвñãэð äэõ îëîí óëñ, óëñ, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí ñүëжээã;

4.1.23.“íèéñëэëèéí àвòî зàм” ãэж Óëààíáààòàð õîò, òүүíèé äàãóóë õîò, äүүðãèéí íóòàã äэвñãэð äэõ àвòî зàмûã;

4.1.24.“îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм” ãэж àéмãèéí íóòàã äэвñãэð äэõ õîò, ñóм, ñóóðèí ãàзàð, феðмеðèéí àж àõóé, ãàзàð òàðèàëàíãèéí үéëäвэðëэëèéí áààзûã õîîðîíä íь õîëáîñîí áîëîí òэäãээðèéí äîòîðõ àвòî зàмûã;

4.1.25.“îëîí óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм” ãэж Мîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãэðээãээð óëñ õîîðîíä àвòîòээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèõûã зºвшººðñºí àвòî зàмûã;

4.1.26.“òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëò” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãà, зàñвàðûí àжëûã áàòëàãäñàí зóðàã, òºñºв, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéí äàãóó õèéж áàéãàà эñэõэä õяíàëò òàвèõ, зºвëºãºº ºãºõ, àжëûí ãүéцэòãэëèéã áàòàëãààжóóëàõ àжèëëàãààã;

4.1.27.“òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм” ãэж òóñãàé зîðèóëàëòûí òээвðèéí үéëчèëãээíä зîðèóëñàí àвòî зàмûã;

4.1.28.“óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм” ãэж íèéñëэëèéã àéмãèéí òºвòэé, àéмãèéí òºвèéã õîîðîíä íь áîëîí õèëèéí áîîмòòîé õîëáîñîí àвòî зàмûã;

4.1.29.“õяíàëò òàвèõ зóðвàñ ãàзàð” ãэж àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí õязãààðààñ үë õàмààðàí зîðчèãчèéí үзэãäэõ îðчíûã õязãààðëàж áàéãàà áîëîí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãà, зàñвàðûí àжèë, àшèãëàëòûí үеèéí àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõàä шààðäëàãàòàé ãàзðûã;

4.1.30.“чàíàðûí áàòàëãààò õóãàцàà” ãэж àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã àшèãëàëòàä îðóóëñíààñ õîéш ãүéцэòãэãчээñ òүүíèé чàíàðûã õàðèóцàõ, áàðèëãûí àжëûí òеõíîëîãèéí àëäààíààñ үүäэí ãàðñàí эвäðэë, ãэмòëèéã ººðèéí õºðºíãººð зàñвàðëàõààð òîãòîîñîí õóãàцààã.


922

5 дугаар зүйл.Төрөөс үндэсний авто замын сүлжээг хөгжүүлэхэд баримтлах зарчим

5.1.Тºðººñ үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõэä äàðààõь зàðчмûã áàðèмòàëíà:

5.1.1.үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжëèéí íэãäñэí áîäëîãî, òºëºвëºãººòэé óяëäóóëàí õºãжүүëэõ;

5.1.2.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã эðõ áүõèé áàéãóóëëàãààð áàòëàãäñàí ñòàíäàðò, íîðм, íîðмàòèвûí äàãóó áàðьж áàéãóóëàõ;

5.1.3.àвòî зàм áàðèõ, эзэмшèõ, àшèãëàõ, àðчëàõ, õàмãààëàõ, зàñвàðëàõ үеèéí үéë àжèëëàãàà íь õүíèé эðүүë мэíä, áàéãàëь îðчèíä ñºðºã íºëºº үзүүëэõãүé áàéõ;

5.1.4.үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ, àшèãëàõ óäèðäëàãûí íэãäмэë áүòэц, òîãòîëцîîòîé áàéõ.

6 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламжийн санхүүжилт

6.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëàõ, áàðèõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëò òàвèõ үéë àжèëëàãààã óëñ, îðîí íóòãèéí òºñºв, ãàäààäûí зээë òóñëàмж, äîòîîä, ãàäààäûí õóвèéí õэвшëèéí õºðºíãº îðóóëàëò áîëîí áóñàä эõ үүñвэðээñ ñàíõүүжүүëíэ.

6.2.Тºð, õóвèéí õэвшëèéí òүíшëэëèéí õүðээíä äîòîîä, ãàäààäûí õºðºíãº îðóóëàãчèä àвòî зàмûí ñàëáàðûí áүòээí áàéãóóëàëòàä õºðºíãº îðóóëàõûã òºðººñ äэмжèíэ.

6.3.Тºð õóвèéí õэвшëèéí òүíшëэëèéí õүðээíä õóвèéí õºðºíãº îðóóëàëòààð áàðèãäàõ àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí жàãñààëòûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã үíäэñëэí Зàñãèéí ãàзàð áàòàëíà.

7 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламжийн даатгал

7.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðèõ, эзэмшèõ, àшèãëàõ, зºвëºõ үéëчèëãээ үзүүëэõ үеä эä õºðºíãèéí áîëîí õàðèóцëàãûí äààòãàëä äààòãóóëж áîëíî.

7.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã äààòãóóëàõ àñóóäëûã зóðãèéí äààëãàвàð áîëîí àжèë ãүéцэòãэõ ãэðээíä òóñãàж õэðэãжүүëíэ.

923


8 дугаар зүйл.Авто замын норм, норматив, техникийн баримт бичиг, норм, нормативын сан

8.1.Мîíãîë Óëñ àвòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéí íэãäñэí òîãòîëцîîòîé áàéíà.

8.2.Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí, õîëáîãäîõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

8.3.Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí зºвшººðºëãүé õóвèëж, îëшðóóëàõûã õîðèãëîíî.

8.4.Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéã áîëîвñðóóëàõ, áàòëàõ, áîëîвñðîíãóé áîëãîж õºãжүүëэõ “Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèвûí ñàí”-òàé áàéõ áºãººä óã ñàí äàðààõь эõ үүñвэðээñ áүðäэíэ:

8.4.1.àвòî зàмûí áàðèëãà, зàñвàð, òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэë, зóðàã òºñëèéí àжëûí òºñºвò ºðòãèéí 0.4 õóвèàð òîîцñîí îðëîãî;

8.4.2.àвòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã áîðëóóëñíû îðëîãî;

8.4.3.àвòî зàмûí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéã áîëîвñðîíãóé áîëãîõ зîðèëãîîð ºãñºí õàíäèв;

8.4.4.áóñàä.

8.5.“Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèвûí ñàí”-ãèéí õºðºíãèéã àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã áîëîвñðóóëàõ, õэвëэж îëшðóóëàõ, ñóðòàëчëàõ áîëîí òэäãээðèéã зîõèîí áàéãóóëàõòàé õîëáîîòîé үéë àжèëëàãààíä зàðцóóëíà.

8.6.“Авòî зàмûí íîðм, íîðмàòèвûí ñàíãèéí àжèëëàõ жóðàм”-ûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

ÕоЁРДУгААР БҮлЭгАВТо ЗАМын ТАлААРÕи ТөРиЙн

БАЙгУУллАгын БҮРЭн ЭРÕ

9 дүгээр зүйл.Засгийн газрын бүрэн эрх

9.1.Зàñãèéí ãàзàð àвòî зàмûí òàëààð äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:


924

9.1.1.Мîíãîë Óëñûí àвòî зàмûí ñàëáàðûã õºãжүүëэõ òàëààð òºðººñ áàðèмòëàõ áîäëîãûã áàòàëж, õэðэãжүүëэõ, õяíàëò òàвèõ;

9.1.2.àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòèéã õàíãàõ;

9.1.3.àвòî зàмûí үíäэñíèé ñүëжээã õºãжүүëэõ áîäëîãûã áàòëàõ;

9.1.4.àвòî зàмûí ñàëáàðûí õºðºíãº îðóóëàëòûí õºòºëáºð, òºñвèéã áîëîвñðóóëж Óëñûí Иõ Хóðàëä ºðãºí мэäүүëэõ;

9.1.5.ãàäààäûí зээë, òóñëàмжèéí õºðºíãººð àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж áàðèõ, зàñвàðëàõ, àðчëàõ àñóóäëûã шèéäвэðëэõ, õºðºíãº îðóóëàãчòàé ãэðээ áàéãóóëàõ эðõ îëãîõ;

9.1.6.àвòî зàмûí зàñвàð, àðчëàëòûã íэãäñэí зîõèîí áàéãóóëàëòààð õàíãàõ, зàмûí ñòàíäàðò, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèк òеõíîëîãèéã ñàéжðóóëàõ үүðэã áүõèé àвòî зàмûí ñóäàëãàà, шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãà àжèëëóóëàõ;

9.1.7.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí õэвèéí íºõцºë, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ зîðèëãîîð íîðм, íîðмàòèвààð òîãòîîñîí àвòî зàмûí àðчëàëò, óðñãàë зàñвàðûí àжèëä шààðäàãäàõ õºðºíãèéã жèë áүðèéí óëñûí òºñºвò òóñãàí áàòëóóëàõ, õэðэãжèëòèéã õàíãóóëàõ;

9.1.8.òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж áàðèõ, àшèãëàõ жóðàм áàòëàõ.

10 дугаар зүйл.Авто замын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын бүрэн эрх

10.1.Авòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

10.1.1.àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, Зàñãèéí ãàзðûí шèéäвэðèéí áèеëэëòèéã õàíãàõ;

10.1.2.àвòî зàмûí ñàëáàðûí мэðãэжèëòэé àжèëòàí áэëòãэõ, äàвòàí ñóðãàõ, мэðãэжëèéí зэðэã îëãîõ жóðàм áàòàëж, õэðэãжүүëэõ;

10.1.3.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ õºðºíãº îðóóëàëòûí òºëºвëºãººã óëñ, îðîí íóòãèéí эäèéí зàñàã, íèéãмèéí үð àшèã, àч õîëáîãäëûã үíäэñëэí áîëîвñðóóëж, Зàñãèéí ãàзðààð áàòëóóëàõ, õэðэãжèëòèéã зîõèîí áàéãóóëж, õàíãàõ;

925


10.1.4.мэðãэжëèéí ñóäàëãàà, шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãààð àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí õèéц, òеõíîëîãè, мàòеðèàëûí чàíàðò мэðãэжëèéí äүãíэëò ãàðãóóëàõ, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã, үíэ áүðäэëòèéã áîëîвñðîíãóé áîëãîж, шèíжëэõ óõààíû îëîëò, шèíэ òеõíèк, òеõíîëîãè íэвòðүүëэõ үéë àжèëëàãààã зîõèîí áàéãóóëàõ;

10.1.5.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãà, зàñвàð, àðчëàëòûí àжèë, зºвëºõ үéëчèëãээ, зàõèàëàãчèéí áîëîí òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûã óëñûí òºñºв, ãàäààäûí зээë, òóñëàмж, áóñàä эõ үүñвэðээð õэðэãжүүëэõ;

10.1.6.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж áàðèõ, зàñвàðëàõ, àðчëàõ, зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëàõ, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòòàé õîëáîîòîé íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã áàòëàõ, õэðэãжèëòэä õяíàëò òàвèõ;

10.1.7.òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм áàðèõ, зàñвàðëàõ, àшèãëàõòàé õîëáîîòîé жóðмûã áîëîвñðóóëàí áàòëóóëж, õэðэãжèëòèéã õàíãàõ;

10.1.8.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûã õºãжүүëэõ áîäëîãî, еðºíõèé òºëºвëºãººã áîëîвñðóóëàõ, õэðэãжүүëэõэä мэðãэжëèéí óäèðäëàãà, àðãà зүéãээð õàíãàõ;

10.1.9.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí àшèãëàëò, зàñвàð, àðчëàëòûí àжëûã íэãäñэí áîäëîãî, мэðãэжëèéí óäèðäëàãà, зîõèîí áàéãóóëàëòààð õàíãàж, зàмûí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäàë, àшèãëàëòûí õэвèéí íºõцºëèéã õàíãóóëàõ;

10.1.10.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã àшèãëàëòàä àвàõ, áүðòãэë, мэäээëëèéí íэãäñэí ñàíä áүðòãэõ, үíäñэí õºðºíãèéí áүðòãэëä îðóóëàõ, эëэãäэë õîðîãäëûã òîîцîõ, áүðòãэëээñ õàñàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

10.1.11.àвòî зàмûí áүðэí áүòэí áàéäàë, àшèãëàëòûí õэвèéí íºõцºëèéã õàíãàõ òàëààð áàéãóóëëàãà, àж àõóéí íэãжèä үүðэã, чèãëэë ºãч, áèеëэëòèéã õàíãóóëàõ;

10.1.12.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòòàé àвòî зàмä òээвðèéí îñîë äàвòàãäàí ãàðч áàéãàà цэãүүäèéí îñëûí шàëòãààíûã òîãòîîõ эðñäэëèéí үíэëãээ õèéж, шààðäëàãàòàé àðãà õэмжээã àвч õэðэãжүүëэõ.


926

10.2.Авòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà àвòî зàмûí àðчëàëò, óðñãàë зàñвàðûí àжëûã òóñãàé зºвшººðºë áүõèé эòãээäòэé ãэðээ áàéãóóëàí ãүéцэòãүүëж áîëíî.

11 дүгээр зүйл.Авто замын судалгаа, шинжилгээ хөгжлийн асуудал эрхэлсэн байгууллагын чиг үүрэг

11.1.Авòî зàмûí ñóäàëãàà, шèíжèëãээ õºãжëèéí àñóóäàë эðõэëñэí áàéãóóëëàãà íь äàðààõь чèã үүðãèéã õэðэãжүүëíэ:

11.1.1.àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, Зàñãèéí ãàзðûí шèéäвэðèéí õэðэãжèëòèéã õàíãàõ;

11.1.2.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí íîðм, íîðмàòèвèéí áàðèмò áèчãèéã áîëîвñðóóëàõ ñóðòàëчëàõ, õэðэãжèëòèéã õàíãàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

11.1.3.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зàñвàð àðчëàëòûí àжëûã зîõèîí áàéãóóëж, õяíàëò òàвèõ;

11.1.4.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí íîðм, íîðмàòèвûí ñàí áүðäүүëэõ зàðцóóëàõ үéë àжèëëàãààã зîõèîí áàéãóóëàõ;

11.1.5.àвòî зàмûí ñàëáàðûí мэðãэжëèéí àжèëòíûã äàвòàí ñóðãàõ, мэðãэжèë äээшëүүëэõ, мэðãэжëèéí зэðэã îëãîõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

11.1.6.àвòî зàмûí ñàëáàðûí эðäэм шèíжèëãээ, ñóäàëãàà, шèíжëэõ óõààí, òеõíèк òеõíîëîãèéí áîäëîãûã õэðэãжүүëэõ;

11.1.7.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãà, èõ зàñвàð шèíэчëэëòèéí àжèëä àшèãëàõ мàòеðèàë, õèéц эäëэëèéí îðц íîðмûã õяíàí шàëãàõ, äүãíэëò ãàðãàõ, áàòàëãààжóóëàõ;

11.1.8.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж, òºмºð зàм, àэðîäðîмûí зóðàã òºñºëä мàãàäëàë õèéõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëж èðãэí, õóóëèéí эòãээäèéã ñîíãîí шàëãàðóóëж шèíжээчèéí эðõ îëãîõ;

11.1.9.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áүðòãэë, мэäээëëèéí ñàíã эðõëэí õºòºëж, íэãäñэí ñàíã áүðäүүëж àжèëëàõ;

11.1.10.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí үíэ áүðäэëò, òºñºвò ºðòºã, жèшèã үíэëãээ, үíèéí èíäекñèéã áîëîвñðóóëàí áàòëóóëж, мºðäºõ;

927


11.1.11.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí үéëäвэðëэëèéí òеõíîëîãèéí зààвðûã õяíàж, áàòàëãààжóóëàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

11.1.12.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí òеõíèк òеõíîëîãèéí õяíàëòûã зàõèàëàãчòàé ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð õэðэãжүүëэõ;

11.1.13.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí áэëэí áàéäàë, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ зîðèëãîîð õºäºëãººíò эðãүүë àжèëëóóëàõ;

11.1.14.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí чàíàð, àшèãëàëòûí òүвшèíã òîãòîîõ зîðèëãîîð èж áүðэí ñóäàëãàà õèéж, ээëжèò áîëîí èõ зàñвàðûí àжëûí òîî õэмжээ, õóãàцààã òîäîðõîéëîõ;

11.1.15.õóóëь, òîãòîîмжèä зààñàí áóñàä.

11.2.Эíэ õóóëèéí 11.1.2, 11.1.5-ä зààñàí чèã үүðãèéã эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí шèéäвэðèéí үíäñэí äээð òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãààð ãэðээãээð ãүéцэòãүүëж áîëíî.

12 дугаар зүйл.Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг даргын бүрэн эрх

12.1.Аéмàã, íèéñëэë, ñóм, äүүðãèéí Зàñàã äàðãà àвòî зàмûí òàëààð äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

12.1.1.үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ òºðèéí áîäëîãîòîé óяëäóóëàí íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ áîäëîãî, еðºíõèé òºëºвëºãººã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé зºвшèëцºí áîëîвñðóóëж áàòëóóëàõ, õэðэãжèëòèéã õàíãàõ;

12.1.2.àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, Зàñãèéí ãàзðûí шèéäвэð, àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí шèéäвэðèéã õàðьяàëàõ íóòàã äэвñãэðòээ õэðэãжүүëэõ;

12.1.3.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñàíä õºðºíãº òºвëºðүүëэõ, зàðцóóëàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

12.1.4.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí òºñвèéí õºðºíãººð áàðèãäàõ àвòî зàмûí áàðèëãà, зàñвàð, àðчëàëòûí àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

12.1.5.îëîí óëñ, óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí чàíàðòàé, òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí áүðэí áүòэí áàéäëûã õàíãàõ, õàмãààëàõ


928

òàëààð õàðьяà íóòàã äэñвãэðèéí áàéãóóëëàãà, èðãэíä үүðэã äààëãàвàð ºãºõ, áèеëэëòèéã õàíãóóëàõ;

12.1.6.íèéñëэëèéí àвòî зàмûí àжëûã ñàíõүүжүүëэõ, áàðèõ, àшèãëàõ, зàñàõ, àðчëàõ, òàëààð жóðàм áîëîвñðóóëàí àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé зºвшèëцºж íèéñëэëèéí èðãэäèéí Тºëººëºãчäèéí Хóðëààð áàòëóóëàõ, õэðэãжүүëэõ;

12.1.7.áàéãàëèéí ãàмшèã, ãэíэòèéí îñîë, àюóëûí óëмààñ үүññэí àвòî зàмûí эвäðэë, ãэмòëèéã шóóðõàé зàñвàðëàõ шààðäëàãà ãàðñàí үеä õàðьяà íóòàã äэвñãэðò үéë àжèëëàãàà явóóëж áàéãàà àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãà, èðãэíээñ òээвэð, õîëáîîíû õэðэãñэë, мàшèí меõàíèзм, эä õºðºíãèéã íºõºí îëãîвîðòîéãîîð äàéчëàí ãàðãóóëàõ, õүí õүчíèé òóñëàëцàà àвàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ;

12.1.8.õàðьяà íóòàã äэвñãэðòээ àвòî зàмûí õºäºëãººíèéã зîõèõ õóóëь, жóðмûí äàãóó зîõèîí áàéãóóëàõ, зîõèцóóëàõ;

12.1.9.àéмàã, íèéñëэë, ñóм, äүүðãèéí Зàñàã äàðãà íь ãàзàð зîõèîí áàéãóóëàëòûí еðºíõèé òºëºвëºãºº áîëîвñðóóëж, áàòëóóëàõäàà àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã àвч òóñãàõ.

13 дугаар зүйл.Төрийн бус байгууллагын оролцоо

13.1.Авòî зàмûí ñàëáàðûí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà íь àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéã áîëîвñðîíãóé áîëãîõ, òºðººñ үзүүëэõ үéëчèëãээíèé чàíàð, õүðòээмжèéã äээшëүүëэõ, ñàëáàðûí мэðãэжèëòэé àжèëòàí áэëòãэõ, äàвòàí ñóðãàõ, мэðãэжëèéí зэðэã îëãîõ, àвòî зàмчäûí эðõ àшãèéã õàмãààëàõ чèãëэëээð үéë àжèëëàãàà явóóëж áîëíî.

13.2.Эíэ õóóëèéí 13.1-ä зààñàí àжëûã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãààð ãэðээíèé үíäñэí äээð ãүéцэòãүүëэõ àñóóäëûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí шèéäвэðëэíэ.

гУРАВДУгААР БҮлЭгАВТо ЗАМын сҮлжЭЭ, АВТо ЗАМын АнгилАл,

БҮРЭлДЭÕҮҮн, өМчлөгч, ЭЗЭМшигч

14 дүгээр зүйл.Авто замын сүлжээ

14.1.Мîíãîë Óëñûí үíäэñíèé àвòî зàмûí ñүëжээ íь îëîí óëñ, óëñ, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмààñ áүðäэíэ.

929


14.2.Оëîí óëñûí áîëîí óëñûí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ еðºíõèé òºëºвëºãººã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà áîëîвñðóóëж, Зàñãèéí ãàзðààð áàòëóóëíà.

14.3.Нèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ еðºíõèé òºëºвëºãººã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñүëжээã õºãжүүëэõ еðºíõèé òºëºвëºãººòэé óяëäóóëàí áîëîвñðóóëж èðãэäèéí Тºëººëºãчäèéí Хóðëààð áàòëóóëíà.

14.4.Аéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà эíэ õóóëèéí 14.3-ò зààñàí òºëºвëºãººã áîëîвñðóóëàõäàà àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí ñàíàëûã àвñàí áàéíà.

15 дугаар зүйл.Авто замын ангилал

15.1.Авòî зàмûã зîðèóëàëòààð íь äîîð äóðьäñàíààð àíãèëíà:

15.1.1.îëîí óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм; 15.1.2.óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм; 15.1.3.îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм; 15.1.4.íèéñëэëèéí àвòî зàм; 15.1.5.òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм; 15.1.6.àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûí äîòîîäûí àвòî зàм.

15.2.Авòî зàмûã òîäîðõîé àíãèëàëä õàмààðóóëàõ, íэã àíãèëëààñ íºãºº àíãèëàëä шèëжүүëэõ àñóóäëûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà шèéäвэðëэíэ.

15.3.Авòî зàм íь чèãëэëèéí íэð, äóãààðòàé áàéíà.

15.4.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí чèãëэë, чèãëэëèéí íэð, äóãààðûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí чèãëэë, чèãëэëèéí íэð, äóãààðûã òóõàéí шàòíû Зàñàã äàðãà àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé зºвшèëцºí òîãòîîíî.

15.5.Авòî зàмûã үéëчèëãээíèé òүвшèí áîëîí òºñºëëºëòèéí үíäñэí шèéäëээð íь àíãèëж, зэðэãëэë òîãòîîíî. Авòî зàмûí àíãèëàë, зэðэãëэë òîãòîîõ, òүүíä òàвèãäàõ шààðäëàãûã íîðм, íîðмàòèв òеõíèкèéí áàðèмò áèчãээð зîõèцóóëíà.


930

16 дугаар зүйл.Авто замын бүрэлдэхүүн

16.1.Авòî зàм íь äàðààõь õэñãээñ áүðäэíэ:

16.1.1.зîðчèõ õэñэã; 16.1.2.зàмûí õºвºº; 16.1.3.зàмûí áàéãóóëàмж; 16.1.4.àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàð; 16.1.5.õяíàëò òàвèõ зóðвàñ ãàзàð; 16.1.6.àвòî зàмûí òóñãàéëñàí эãíээ.

16.2.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí ºðãºí 100 меòð /зàмûí òэíõëэãээñ õîёð òèéш 50 меòð/, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí ºðãºí 60 меòð /зàмûí òэíõëэãээñ õîёð òèéш 30 меòð/ áàéíà.

16.3.Нèéñëэë áîëîí õîò, ñóóðèíãèéí àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí ºðãºíèéã õîëáîãäîõ íîðм, äүðмèéí õүðээíä àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà òîãòîîíî.

16.4.Оíцãîé òîõèîëäîëä îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí ºðãºíèéã òóõàéí àвòî зàм áîëîí ãàзàð íóòãèéí îíцëîãòîé óяëäóóëàí àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзðûí ºðãºíèéã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà õîëáîãäîõ íîðм, äүðмèéí õүðээíä ººðººð òîãòîîж áîëíî.

16.5.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí õяíàëò òàвèõ зóðвàñ ãàзðûí õэмжээã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí õяíàëò òàвèõ зóðвàñ ãàзðûí ºðãºíèéã зóðàã òºñëèéã үíäэñëэí àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà òîãòîîíî.

16.6.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàðò ãàзàð ºмчëүүëэõèéã õîðèãëîõ áºãººä ãàзàð òүð эзэмшүүëэõ àñóóäëûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà шèéäвэðëэíэ.

17 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламжийн өмчлөгч, эзэмшигч

17.1.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí áîëîí íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм íь òºðèéí íèéòèéí ºмч áàéíà.

931


17.2.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, òүүíèé зóðвàñ ãàзðûã эзэмшèãч íь àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, òүүíээñ эðõ îëãîñîí эòãээä áàéíà.

17.3.Нèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм, òүүíèé зóðвàñ ãàзðûã эзэмшèãч íь àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà, òүүíээñ эðõ îëãîñîí эòãээä áàéíà.

17.4.Тóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí õºðºíãº îðóóëàãч íь àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé áàéãóóëñàí ãэðээíèé үíäñэí äээð àвòî зàмûã эзэмшèж áîëíî.

17.5.Эíэ õóóëèéí 17.4-ò зààñàí ãэðээíèé үíäñэí äээð àвòî зàмûã эзэмшèãч íь ººðèéí эзэмшëèéí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зàñвàð, àðчëàëòûã õàðèóцíà.

ДөРөВДҮгЭЭР БҮлЭгАВТо ЗАМ БАРиÕ

18 дугаар зүйл.Авто замын техник, эдийн засгийн үндэслэл

18.1.Авòî зàмûí зàõèàëàãч íь òóõàéí àвòî зàмûí òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэëèéã áîëîвñðóóëàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëíà.

18.2.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэë áîëîвñðóóëàõ àжëûí äààëãàвðûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí õóвьä àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà, áóñàä àвòî зàмûí õóвьä òóõàéí àвòî зàмûí зàõèàëàãч áàòàëíà.

19 дүгээр зүйл.Авто зам, замын байгууламжийн зураг төсөл

19.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñëèéã зàõèàëàãчèéí áàòàëñàí зóðãèéí äààëãàвðûí äàãóó òóñãàé зºвшººðºë áүõèé мэðãэжëèéí áàéãóóëëàãà ãүéцэòãэíэ.

19.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñºëä òàвèãäàõ шààðäëàãà:

19.2.1.зóðàã òºñºë зîõèîõ зóðãèéí äààëãàвàð, õàéãóóë ãеîëîãèéí ñóäàëãààíû äүãíэëò, ãеîäезèéí õэмжèëò, òеõíèкèéí íºõцºë, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãèéí äàãóó áîëîвñðóóëñàí áàéõ;

19.2.2.зîðчèãчäûí эðүүë àõóé, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäàë, áàéãàëь îðчèí, òүүõ, ñîёëûí äóðñãàëä ñºðºã íºëºº үзүүëэõãүé áàéõ íºõцºëèéã õàíãàñàí áàéõ;


932

19.2.3.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã зэðëэã àмьòäûí àмьäðàõ îðчèí, íүүäэë, шèëжèëò õºäºëãººíèéã õязãààðëàõãүé áàéõ íºõцºëèéã õàíãàñàí ãүүðэí, íүõэí ãàðц, ãàðàмòàé áàéõààð òóñãàõ;

19.2.4.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãà, зàñвàðûí àжèëä õэðэãëэõ мàòеðèàëä òàвèãäàõ шààðäëàãà, òеõíîëîãèéí үе шàòíû үéë àжèëëàãààã íàðèéвчëàí òóñãàñàí òеõíèкèéí шààðäëàãûã áîëîвñðóóëñàí áàéõ;

19.2.5.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñºëä эðõ áүõèé эòãээäээð мàãàäëàë õèéëãэж, äүãíэëò ãàðãóóëàí áàòàëãààжóóëñàí áàéõ.

19.3.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñºëä мàãàäëàë õèéж, äүãíэëò ãàðãàõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

19.4.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí зóðàã òºñëèéí àëäààã зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëñàí áàéãóóëëàãà, зîõèîãч õàðèóцàж, ãàðñàí õîõèðëûã áàðàãäóóëíà.

19.5.Эíэ õóóëèéí 19.4-ò зààñàí зóðàã òºñëèéí òеõíèкèéí шèéäëèéí òàëààð ãàðãàñàí äүãíэëòèéí àëäààã мàãàäëàë õèéñэí эòãээä õàðèóцíà.

20 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламжийн барилгын ажил

20.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûã òóñãàé зºвшººðºë áүõèé õóóëèéí эòãээä õîëáîãäîõ õóóëь, жóðмûí äàãóó зàõèàëàãчòàé áàéãóóëñàí ãэðээíèé үíäñэí äээð ãүéцэòãэíэ.

20.2.Зàõèàëàãч íь àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûã эõëүүëэõ, ñààäãүé õэðэãжүүëэõэä шààðäàãäàõ зóðàã òºñºë, зàмûí чèã /òðàññ/, ãеîäезèéí цэãүүä, ãàзàð эзэмшүүëэõ зºвшººðºë зэðãèéã ãүéцэòãэãчèä õүëээëãэí ºãч, àвòî зàмûí áàðèëãûí àжèë явóóëàõ òàëáàéã чºëººëºõ àñóóäëûã шèéäвэðëэñэí áàéíà.

20.3.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðèõ зîðèëãîîð ãàзàð, òүүíèé õэвëèéã õºíäºõººñ ºмíº пàëеîíòîëîãè, àðõеîëîãè, óãñààòíû зүéí мэðãэжëèéí áàéãóóëëàãààð óðьäчèëñàí õàéãóóë, ñóäàëãàà õèéëãэж, äүãíэëò ãàðãóóëíà.

20.4.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûã мàãàäëàëûí äүãíэëò áүõèé áàòàëãààжñàí зóðàã òºñºëãүé, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòãүéãээð ãүéцэòãэõèéã õîðèãëîíî.

933


20.5.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûí ãүéцэòãэãч íь áàòëàãäñàí зóðàã òºñºë, íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèã, òеõíèк, òеõíîëîãè, эðүүë àõóé, áàéãàëь îðчíû áîëîí зàмûí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûí шààðäëàãûã áèеëүүëэõ үүðэãòэé.

20.6.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûã ãүéцэòãэõэä òºмºð зàм, õàðèëцàà õîëáîî áîëîí цàõèëãààíû шóãàм, цэвэð áîõèð óñíû õîîëîé, áóñàä áàðèëãà áàéãóóëàмжèéí үéë àжèëëàãààã òүð зîãñîîõ зàéëшãүé шààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä õîëáîãäîõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí зºвшººðëèéã àвñàí áàéíà.

20.7.Эíэ õóóëèéí 20.6-ä зààñàí эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí зºвшººðºëãүéãээð òºмºð зàм, õàðèëцàà õîëáîî áîëîí цàõèëãààíû шóãàм, цэвэð áîõèð óñíû õîîëîé, áóñàä áàðèëãà áàéãóóëàмжèéí үéë àжèëëàãààã òүð зîãñîîõ, òэäãээðèéí õэвèéí үéë àжèëëàãààã àëäàãäóóëàõûã õîðèãëîíî.

20.8.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûí явцàä зàéëшãүé õèéõ íэмэëò àжëûã мàãàäëàшãүé àжëûí зàðäëààñ ñàíõүүжүүëíэ.

20.9.Мàãàäëàшãүé àжëûí зàðäëûã àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчèãò зààñàí õóвь õэмжээãээð íèéò àжëûí òºñºвò ºðòºãò òóñãàíà.

20.10.Мàãàäëàшãүé àжëûí зàðäëûã òîîцîж îëãîõ жóðмûã ñàíõүү, òºñвèéí áîëîí àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí õàмòðàí áàòàëíà.

20.11.Бүõ шàòíû òºðèéí áàéãóóëëàãà, àж àõóéí íэãж, èðãэí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûã ñààäãүé, õэвèéí явóóëàõàä äэмжëэã үзүүëэõ үүðэãòэé.

21 дүгээр зүйл.Авто замын барилгын ажлын техник, технологийн хяналт

21.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûí òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûã эðõ áүõèé мэðãэжëèéí áàéãóóëëàãà зàõèàëàãчòàé ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð õэðэãжүүëíэ.

21.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжëûí òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûã õэðэãжүүëэõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

21.3.Теõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûí зºвëºõ үéëчèëãээíèé áîëîí зàõèàëàãчèéí õяíàëòûí зàðäëûã òóõàéí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí òºñºвò ºðòºãò òóñãàíà.


934

ТАВДУгААР БҮлЭгАВТо ЗАМын АРчлАлТ, ЗАсВАР

22 дугаар зүйл.Авто замын арчлалт, засварын ажил

22.1.Авòî зàмûã эзэмшèãч íь àвòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûã мэðãэжëèéí óäèðäëàãà, àðãà зүéãээð õàíãàж, õяíàëò òàвьж àжèëëàíà.

22.2.Авòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûã äàðààõь áàéäëààð àíãèëíà:

22.2.1.àðчëàëò; 22.2.2.óðñãàë зàñвàð;22.2.3.ээëжèò зàñвàð;22.2.4.èõ зàñвàð;22.2.5.ãэíэòèéí õүчèí зүéëээñ õàмààðñàí зàñвàð.

22.3.Авòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûí àíãèëàëä òàвèãäàõ шààðäëàãûã íîðм, íîðмàòèв, òеõíèкèéí áàðèмò áèчãээð òîãòîîíî.

22.4.Авòî зàмûí àðчëàëò, óðñãàë áîëîí ээëжèò зàñвàð, ãэíэòèéí õүчèí зүéëээñ õàмààðñàí зàñвàðûí àжëûã òóõàéí зàмûã õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà ãүéцэòãэíэ. Шààðäëàãàòàé òîõèîëäîëä ээëжèò áîëîí ãэíэòèéí õүчèí зүéëээñ õàмààðñàí зàñвàðûí àжëûí ãүéцэòãэãчèéã ñîíãîí шàëãàðóóëж, ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð ãүéцэòãүүëж áîëíî.

22.5.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí èõ зàñвàðûí àжëûã àвòî зàмûí áàðèëãûí àжèë ãүéцэòãэõ òóñãàé зºвшººðºë áүõèé эòãээäээñ ñîíãîí шàëãàðóóëж, ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð ãүéцэòãүүëíэ.

22.6.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí èõ зàñвàðûí àжëûí òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëòûã òóñãàé зºвшººðºë áүõèé эòãээäүүäээñ ñîíãîí шàëãàðóóëж, ãэðээ áàéãóóëñíû үíäñэí äээð ãүéцэòãүүëíэ.

22.7.Авòî зàмûí àðчëàëò, óðñãàë зàñвàðûí àжëûã òóõàéí àвòî зàмûí àшèãëàëòûí áэëэí áàéäëûí òүвшèíãээð ñàíõүүжүүëíэ.

22.8.Авòî зàмûí àшèãëàëòûí áэëэí áàéäëûí òүвшèíãээð ñàíõүүжүүëэõ íîðм, íîðмàòèв áîëîí жóðмûã ñàíõүү, òºñвèéí áîëîí àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí õàмòðàí áàòàëíà.

935


23 дугаар зүйл.Авто замын арчлалт, урсгал засварыг хариуцагч байгууллага

23.1.Авòî зàмûí àшèãëàëò, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàж, àðчëàëò, óðñãàë зàñвàðûí àжëûã òîãòмîë ãүéцэòãэõ чèã үүðэã áүõèé зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà áàéíà. Зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà íь зàмûí àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûã ãүéцэòãэõ òóñãàé зºвшººðºë áүõèé òºðèéí áîëîí õóвèéí ºмчèò õóóëèéí эòãээä áàéíà.

23.2.Зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãûí õàðèóцàõ зàмûí чèãëэë, óðòûã òóõàéí àвòî зàмûã эзэмшèãч òîãòîîíî.

23.3.Зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà íь äàðààõь үүðэãòэé:

23.3.1.àвòî зàмûí àшèãëàëòûí áàéíãûí áэëэí áàéäàë, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûã áүðэí õàíãàõ;

23.3.2.àвòî зàмä òîãòîîñîí жóðмûí äàãóó үзëэã õèéж, àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûã òîãòмîë ãүéцэòãэõ, àвòî зàмààð зîðчèãчäîîñ зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí эвäðэë ãэмòëèéí òàëààð мэäээëэë àвч, шóóðõàé àðãà õэмжээ àвàõ;

23.3.3.õàðèóцñàí àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí ñàíã õºòºëж, íэãäñэí áүðòãэëä îðóóëàõ;

23.3.4.àвòî зàмûí зóðвàñ áîëîí õяíàëò òàвèõ зóðвàñ ãàзðûã õàмãààëàõ;

23.3.5.àвòî зàм ºмчëºãч áîëîí эзэмшèãчèéã зàмûí àшèãëàëòûí òàëààðõè мэäээëëээð òîãòмîë õàíãàõ;

23.3.6.ãàмшèã, îñëûí óëмààñ àвòî зàмä эвäðэë, ãэмòэë ãàðч òээвðèéí õэðэãñëèéí õºäºëãººí ñààòñàí үеä îëîí íèéòэä мэäээëж, ñààäûã àðèëãàõ àðãà õэмжээã шóóðõàé àвàõ;

23.3.7.àвòî зàмààð зºвшººðºãäñºí õэмжээíээñ èëүү îвîð, äààцòàé áîëîí òóñãàé õàмãààëàëòãүé ãèíжèò äóãóéòàé òээвðèéí õэðэãñэë зîðчèõîîñ óðьäчèëàí ñэðãèéëэõ, õяíàëò òàвèõ;

23.3.8.òóõàéí íóòàã äэвñãэðò àвòî зàмûí õºäºëãººíèé эðчмèéí òîîëëîãûã зîõèõ жóðмûí äàãóó зîõèîí áàéãóóëàõ.


936

24 дүгээр зүйл.Авто замын сан

24.1.Оëîí óëñ, óëñûí áîëîí íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàð, òүүíòэé õîëáîîòîé үéë àжèëëàãààã ñàíõүүжүүëэõ зîðèóëàëò áүõèé “Авòî зàмûí ñàí”-òàé áàéíà.

24.2.Авòî зàмûí ñàíã óëñ, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí ãэж àíãèëíà.

24.3.Óëñûí àвòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãººð îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàмûí, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí зàмûí ñàíãèéí õºðºíãººð íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàðûí àжëûã òóñ òóñ ñàíõүүжүүëíэ.

24.4.Авòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãººð àвòî зàмûí àðчëàëò, óðñãàë зàñвàð, ãэíэòèéí õүчèí зүéëээñ õàмààðñàí зàñвàðûí àжëûã òэðãүүí ээëжèíä ñàíõүүжүүëíэ.

24.5.Авòî зàмûí ñàíãààñ àвòî зàмûí зàñвàð, àðчëàëòûí àжëûã õàðèóцñàí áàéãóóëëàãûí үéëäвэðëэëèéí áààзûã áэõжүүëэõ, ñóäàëãàà шèíжèëãээíèé àжèë õèéõ, òеõíèк òеõíîëîãèéã шèíэчëэõ, õºíäëºíãèéí õяíàëò òàвèõ, õºäºëãººíò эðãүүë àжèëëóóëàõ, мэðãэжèëòэí áэëòãэõ, мэðãэшүүëэõ, àвòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéã õэðэãжүүëэõэä шààðäàãäàõ зàðäëûã ñàíõүүжүүëíэ.

24.6.Óëñûí àвòî зàмûí ñàí íь àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí àвòî зàмûí ñàí íь àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãûí мэäэëä áàéíà.

24.7.Авòî зàмûí ñàíä õºðºíãº òºвëºðүүëэõ, зàõèðàí зàðцóóëàõ жóðмûã Зàñãèéí ãàзàð áàòàëíà.

24.8.Авòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãèéã эíэ õóóëèéí 24.3, 24.4, 24.5-ä зààñíààñ áóñàä зîðèóëàëòààð зàðцóóëàõûã õîðèãëîíî.

24.9.Тóõàéí жèëä óëñûí àвòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãººð ãүéцэòãэõ àжèë, зàðцóóëàõ õºðºíãèéã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãººð ãүéцэòãэõ àжèë, зàðцóóëàõ õºðºíãèéã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà òóñ òóñ áàòàëж, õэðэãжүүëíэ.

25 дугаар зүйл.Авто замын сангийн хөрөнгийн эх үүсвэр

25.1.Óëñûí àвòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãº äàðààõь эõ үүñвэðээñ áүðäэíэ:

937


25.1.1.èмпîðòîîð îðóóëж áàéãàà àвòîмàшèíû îíцãîé àëáàí òàòвàðûí 20-èîñ äîîшãүé õóвь;

25.1.2.ãàäààäûí зээë, òóñëàмж, õàíäèвûí õºðºíãº;25.1.3.óëñûí òºñвººñ õóвààðèëñàí õºðºíãº;25.1.4.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé

зîðèóëàëòûí àвòî зàм àшèãëàñíû òºëáºð;

25.1.5.îëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм äээð зàмûí õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûí зºðчèë ãàðãàñàí, àвòî зàмûí òàëààðõè õóóëь òîãòîîмжèéã зºðчñºí эòãээäэä íîãäóóëñàí òîðãóóëь;

25.1.6.Мîíãîë Óëñûí íóòàã äэвñãэðээð äàмжèí ºíãºðºõ îëîí óëñûí òээвðèéí õэðэãñëээñ àвàõ òºëáºð, õóðààмж;

25.1.7.àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàðò õîëáîãäîõ зºвшººðëèéí äàãóó үéëчèëãээ эðõэëñíèé òºëáºð;

25.1.8.áóñàä.

25.2.Нèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí ñàíãèéí õºðºíãº äàðààõь эõ үүñвэðээñ áүðäэíэ:

25.2.1.àвòî òээвðèéí áîëîí ººðºº явàãч õэðэãñëèéí àëáàí òàòвàð;

25.2.2.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí òºñвººñ õóвààðèëñàí õºðºíãº; 25.2.3.ãàäààäûí зээë, òóñëàмж, õàíäèвûí õºðºíãº;

25.2.4.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí àвòî зàм äээð õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûí зºðчèë ãàðãàñàí, àвòî зàмûí òàëààðõè õóóëь òîãòîîмжèéã зºðчñºí эòãээäэä íîãäóóëñàí òîðãóóëь;

25.2.5.íèéñëэë, îðîí íóòãèéí àвòî зàм, зîãñîîë àшèãëàñíû òºëáºð; 25.2.6.àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàðò õîëáîãäîõ зºвшººðëèéí äàãóó үéëчèëãээ эðõэëñíèé òºëáºð;

25.2.7.áóñàä.

26 дугаар зүйл.Авто замын зөвлөл

26.1.Авòî зàмûí áэëэí áàéäëûí òүвшèí, àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, àвòî зàмûí ñàíãèéí îðëîãî, õºðºíãèéí зàðцóóëàëòàä òàвèõ îëîí íèéòèéí


938

õяíàëòûã зàм õэðэãëэãчèä áîëîí èðãэäèéí òºëººëëººñ áүðäñэí “Авòî зàмûí зºвëºë” õэðэãжүүëíэ.

26.2.Авòî зàмûí зºвëºëèéí áүðэëäэõүүí, àжèëëàõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

26.3.Авòî зàмûí áэëэí áàéäëûí òүвшèí, àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ áîëîí àвòî зàмûí ñàíãèéí үéë àжèëëàãààòàé õîëáîîòîé àñóóäëààð Авòî зàмûí зºвëºëººñ ãàðãàñàí äүãíэëò, зºвëºмжèéã àвòî зàм ºмчëºãч, эзэмшèãч, õàðèóцàãч áèеëүүëэõ үүðэãòэé.

ЗУРгААДУгААР БҮлЭгАВТо ЗАМын БҮРТгЭл, МЭДЭЭлЭл

27 дугаар зүйл.Авто замын бүртгэл, мэдээллийн сан

27.1.Авòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí ñàí íь àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжòàé õîëáîîòîé äàðààõь мэäээëëээñ áүðäэíэ:

27.1.1.òеõíèкèéí áîëîí àшèãëàëòûí үзүүëэëò; 27.1.2.õүчèí чàäàë, зэðэãëэë, òºëºв áàéäàë; 27.1.3.òºñºвò ºðòºã, эëэãäэë, õîðîãäëûí áүðòãэë, мэäээëэë; 27.1.4.àшèãëàëòàä îðñîí õóãàцàà;

27.1.5.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèä õèéñэí зàñвàðûí мэäээëэë;

27.1.6.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèä ãàðñàí эвäðэë, зàм, òээвðèéí îñëûí мэäээ;

27.1.7.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðьж áàéãóóëñàí áîëîí àðчëàëò, зàñвàð õèéñэí áàéãóóëëàãûí òàëààðõè мэäээëэë;

27.1.8.áóñàä.

27.2.Оëîí óëñ, óëñûí áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí íэãäñэí ñàíã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí íэãäñэí ñàíã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà эðõëэí õºòºëíº.

27.3.Авòî зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà ººðèéí õàðèóцñàí зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áүðòãэë, мэäээëëèéí ñàíã õºòºëж, õîëáîãäîõ мэäээëëèéã жèë áүðèéí òîãòîîñîí õóãàцààíä àвòî зàм эзэмшèãчèä õүðãүүëíэ.

939


27.4.Оëîí óëñ, óëñûí áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí íэãäñэí ñàíã эðõëэí õºòëºõ, мэäээëэõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàмûí áүðòãэë, мэäээëëèéí íэãäñэí ñàíã эðõëэí õºòëºõ, мэäээëэõ жóðмûã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà áàòàëж, мºðäүүëíэ.

ДолДУгААР БҮлЭг

АВТо ЗАМ, ЗАМын БАЙгУУлАМжиЙг АшиглАÕ

28 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламжийг ашиглалтад оруулах

28.1.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàмûã àшèãëàëòàä àвàõ àñóóäëûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã àшèãëàëòàä àвàõ àñóóäëûã òóõàéí àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà õàðèóцàí зîõèîí áàéãóóëíà.

28.2.Эíэ õóóëèéí 28.1-ä зààñíààñ áóñàä àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã àшèãëàëòàä àвàõ àñóóäëûã зàõèàëàãч áàéãóóëëàãà õàðèóцíà.

28.3.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí áàðèëãûí àжèë эõëүүëэõ, үðãэëжëүүëэõ, àшèãëàëòàä àвàõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

28.4.Шèíээð áàðьж áàéãóóëñàí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí чàíàðûí áàòàëãààò õóãàцàà íь ãүéцэòãэãч áîëîí òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëò òàвьñàí õóóëèéí эòãээäэä òóñ áүð ãóðвàí жèë áàéíà.

29 дүгээр зүйл.Авто зам, замын байгууламжийг ашиглах

29.1.Иðãэí, õóóëèéí эòãээä íь òэäãээðèéí õàðьяàëàë, ºмчèéí õэëáэð үë õàðãàëзàí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã зîðèóëàëòûí äàãóó àшèãëàõ эðõòэé.

29.2.Авòî зàм àшèãëàãч íь äàðààõь эðõ, үүðэãòэé:

29.2.1.õóóëь òîãòîîмжèä зààñíààñ áóñàä òîõèîëäîëä àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã үíэ òºëáºðãүé àшèãëàõ;

29.2.2.àвòî зàмûí àðчëàëò, зàñвàð, õºäºëãººíèé àюóëãүé áàéäëûí òàëààð õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãà, àëáàí òóшààëòàíä ãîмäîë ãàðãàõ, шààðäëàãà òàвèõ;


940

29.2.3.àвòî зàмûí зàñвàð, àðчëàëò õàðèóцñàí áàéãóóëëàãûí áóðóóãààñ ººðò óчèðñàí õîõèðëûã íºõºí òºëүүëэõ;

29.2.4.эíэ õóóëь áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä õóóëь, òîãòîîмжèéã áèеëүүëэõ;

29.2.5.àвòî зàмä үүññэí áóñäàä õîõèðîë óчðóóëж áîëзîшãүé íîцòîé эвäðэë, зºðчëèéí òàëààð õàðèóцñàí áàéãóóëëàãàä íэí äàðóé мэäээëэõ;

29.2.6.áàðèëãà áàéãóóëàмж áàðèõ, ºðãºòãºõ, шóãàм ñүëжээíä õîëáîëò õèéõ зэðэã зàéëшãүé шààðäëàãààð àвòî зàмûã ñэòëэõ, îðц, ãàðц ãàðãàõ зэðэã àвòî зàмûí õэвèéí áàéäëûã àëäàãäóóëàõ òîõèîëäîëä àвòî зàм эзэмшèãч áàéãóóëëàãààñ зºвшººðºë àвч, àжèë äóóññàíû äàðàà àшèãëàëòûí õэвèéí áàéäëûã õàíãàí, õүëээëãэí ºãºõ.

29.3.Авòî зàм àшèãëàãч äàðààõь үéë àжèëëàãàà явóóëàõûã õîðèãëîíî:

29.3.1.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã эвäэж ãэмòээõ;29.3.2.зîõèõ зºвшººðºëãүéãээð àвòî зàмûí áүòээц,

òºëºвëºëò, зîðèóëàëòàä ººðчëºëò îðóóëàõ;

29.3.3.àвòî зàм áàðèõ, зàñвàðëàõ, àðчèëж õàмãààëàõ àжèëä ñààä óчðóóëàõ;

29.3.4.àвòî зàмûí зîðчèõ õэñэã, õºвºº, зóðвàñ ãàзàðò õîã õàяõ, óñ óðñãàõ, чóëóó, òºмºð зэðэã зүéëñ үëäээõ, õºäºëãººíä ñààä óчðóóëж, үзэãäэõ îðчèí õязãààðëàñàí õàяã, ñóðòàëчèëãààíû ñàмáàð, эä зүéëñ áàéðëóóëàõ;

29.3.5.òóñãàé õàмãààëàëòãүé, эñвэë зºвшººðºëãүéãээð ãèíжèò áîëîí òóõàéí àвòî зàмûí үзүүëэëòээñ õэòэðñэí îвîð, õэмжээ, äààцòàé òээвðèéí õэðэãñэë зîðчóóëàõ;

29.3.6.àвòî зàмûí зóðвàñ ãàзàðò àвòî зàмûí àшèãëàëòòàé õîëáîîãүé áîëîí эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí зºвшººðºëãүé àж àõóéí үéë àжèëëàãàà эðõëэõ;

29.3.7.õóóëь òîãòîîмжîîð õîðèãëîñîí áóñàä үéë àжèëëàãàà.

30 дугаар зүйл.Авто зам, замын байгууламж ашигласны төлбөр

30.1.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж àшèãëàñíû òºëáºð àвàõ зàмûí чèãëэë, зàмûí óðò,

941


òºëáºðèéí õэмжээã Зàñãèéí ãàзàð, íèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж àшèãëàñíû òºëáºð àвàõ зàмûí чèãëэë, зàмûí óðò, òºëáºðèéí õэмжээã òóõàéí àéмàã, íèéñëэëèéí èðãэäèéí Тºëººëºãчäèéí Хóðàë òóñ òóñ òîãòîîíî.

30.2.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé áîëîí òóñãàé зîðèóëàëòûí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж àшèãëàñíû òºëáºð àвàõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

30.3.Нèéñëэë, îðîí íóòãèéí чàíàðòàé áîëîí àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж àшèãëàñíû òºëáºð àвàõ үéë àжèëëàãààíû жóðмûã àéмàã, íèéñëэëèéí Зàñàã äàðãà áàòàëж, мºðäүүëíэ.

30.4.Оëîí óëñ, óëñûí чàíàðòàé àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж äээð íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áîëîí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãààñ òºëáºð õóðààõ íэãж áàéãóóëàí àжèëëóóëàõûã õîðèãëîíî.

30.5.Хºãжëèéí áэðõшээëòэé õүíä зîðèóëñàí òээвðèéí õэðэãñëèéã àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж àшèãëàñíû òºëáºðººñ чºëººëíº.

31 дүгээр зүйл.Авто зам, замын байгууламжийг хаах

31.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмж áîëîí àвòî òээвðèéí õºäºëãººíä àюóë óчèðч áîëîõ íºõцºë áàéäàë үүññэí, òээвðèéí õэðэãñэë зîðчèõ áîëîмжãүé áîëñîí, àвòî зàмä зàñвàð õèéõ зàéëшãүé шààðäëàãà ãàðñàí òîõèîëäîëä àвòî зàмûã òүð õóãàцààãààð õààж áîëíî.

31.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã õààõ, зàмûí чèãëэë ººðчëºõ жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

32 дугаар зүйл.Маргаан шийдвэрлэх

32.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðèõ, эзэмшèõ, àшèãëàõòàé õîëáîãäîí үүññэí мàðãààíûã õîëáîãäîõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà шèéäвэðëэíэ.

32.2.Эíэ õóóëèéí 32.1-ä зààñàí эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà мàðãààíûã шèéäвэðëэж чàäààãүé òîõèîëäîëä шүүõэä õàíäàж шèéäвэðëүүëíэ.


942

нАЙМДУгААР БҮлЭгАВТо ЗАМ БАРиÕ, ЗАсВАРлАÕ, АРчлАÕ, ЗөВлөÕ

ҮЙлчилгЭЭ ҮЗҮҮлЭÕ ТУсгАЙ ЗөВшөөРөл

33 дугаар зүйл.Авто зам барих, засварлах, арчлах, зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрөл

33.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэë, зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëàõ, áàðèõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëò òàвèõ зºвëºõ үéëчèëãээ үзүүëэõ òóñãàé зºвшººðëèéã Аж àõóéí үéë àжèëëàãààíû òóñãàé зºвшººðëèéí òóõàé õóóëьä6 зààñíû äàãóó àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà îëãîíî.

33.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэë, зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëàõ, áàðèõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, òеõíèк, òеõíîëîãèéí õяíàëò òàвèõ зºвëºõ үéëчèëãээ үзүүëэõ òóñãàé зºвшººðºë õүñэãч эòãээäэä Аж àõóéí үéë àжèëëàãààíû òóñãàé зºвшººðëèéí òóõàé õóóëьä зààñàí шààðäëàãààñ ãàäíà мэðãэжèëòэé õүíèé íººц, òеõíèк, òîíîã òºõººðºмжèéí õүчèí чàäëûã èëòãэõ íэмэëò шààðäëàãûã òàвèõ áºãººä эíэ òàëààðõè жóðмûã àвòî зàмûí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

ЕсДҮгЭЭР БҮлЭгАвто замд тавих улсын хяналт

34 дүгээр зүйл.Авто замын улсын хяналт

34.1.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéã áàðèõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, õàмãààëàõ, àшèãëàõòàé õîëáîãäñîí õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòэä òàвèõ òºðèéí õяíàëòûã àвòî зàмûã ºмчëºãч, эзэмшèãч, зàм õàðèóцàãч áàéãóóëëàãà, Тºðèéí õяíàëò, шàëãàëòûí òóõàé õóóëьä зààñíû äàãóó мэðãэжëèéí õяíàëòûí áàéãóóëëàãà, áүõ шàòíû Зàñàã äàðãà, õîëáîãäîõ àëáàí òóшààëòàí эðõ õэмжээíèéõээ õүðээíä õэðэãжүүëíэ.

АРАВДУгААР БҮлЭгБусад зүйл

35 дугаар зүйл.Авто замын тухай хууль тогтоомж зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага

35.1.Авòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж зºðчñºíèé óëмààñ áóñäàä óчðóóëñàí õîõèðëûã õîëáîãäîõ õóóëь òîãòîîмжèä зààñíû äàãóó эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà, àëáàí òóшààëòàí ãэм áóðóóòàé эòãээäээð íºõºí òºëүүëíэ.6Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2001 оны 06 дугаарт нийтлэгдсэн.

943


35.2.Авòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí õэвèéí íºõцºëèéã õàíãààãүéãээñ èðãэí, õóóëèéí эòãээäэä õîõèðîë óчèðñíûã õóóëь, õяíàëòûí áàéãóóëëàãà òîãòîîñîí áîë òóõàéí àвòî зàм õàðèóцàãч áîëîí эзэмшèãч óã õîõèðëûã õàðèóцàí òºëíº.

35.3.Авòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж зºðчñºí эòãээä ãàðñàí õîõèðëûã íºõºí òºëñºí íь òүүíèéã õóóëèéí áóñàä õàðèóцëàãààñ чºëººëºõ үíäэñëэë áîëîõãүé.

35.4.Авòî зàмûí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, ñòàíäàðò, íîðм, íîðмàòèвûã зºðчñºí, àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí àшèãëàëòûí õэвèéí íºõцºëèéã àëäàãäóóëñàí íь эðүүãèéí õàðèóцëàãà õүëээëãэõээðãүé áîë Зºðчëèéí òóõàé õóóëèéí õîëáîãäîõ зүéëä зààñíû äàãóó эðõ áүõèé àëáàí òóшààëòàí шèéòãэë íîãäóóëíà.

36 дугаар зүйл.Õууль хүчин төгөлдөр болох

36.1.Эíэ õóóëèéí 25 äóãààð зүéëèéí 25.1.1 äэõ зààëòûã 2018 îíû 01 äүãээð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäºíº.

36.2.Эíэ õóóëèéã 2017 îíû 07 äóãààð ñàðûí 01-íèé ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäºíº.

Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ДАРгА М.ЭнÕБолД


БАРилгын ТУÕАЙ ÕУУлÜД өөРчлөлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Бàðèëãûí òóõàé õóóëèéí 4 äүãээð зүéëèéí 4.1.1 äэõ зààëòûí “зàм ãүүð” ãэñíèéã õàññóãàé.

2 дугаар зүйл.Эíэ õóóëèéã Авòî зàмûí òóõàé õóóëь /Шèíэчèëñэí íàéðóóëãà/ õүчèí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäºíº.



944


гАЗРын ТУÕАЙ ÕУУлÜД нЭМЭлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Гàзðûí òóõàé õóóëèéí 13 äóãààð зүéëèéí 13.1 äэõ õэñãèéí “... àðèóòãàõ òàòóóðãà, зàм” ãэñíèé äàðàà “, зàмûí зóðвàñ ãàзàð” ãэж íэмñүãэé.



2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 11-íèé ºäºð õîò

Аж АÕУЙн ҮЙл АжиллАгААны ТУсгАЙ ЗөВшөөРлиЙн ТУÕАЙ ÕУУлÜД

өөРчлөлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Аж àõóéí үéë àжèëëàãààíû òóñãàé зºвшººðëèéí òóõàé õóóëèéí 15 äóãààð зүéëèéí 15.15.4 äэõ зààëòûã äîîð äóðьäñàíààð ººðчëºí íàéðóóëñóãàé:

“15.15.4.àвòî зàм, зàмûí áàéãóóëàмжèéí òеõíèк, эäèéí зàñãèéí үíäэñëэë, зóðàã òºñºë áîëîвñðóóëàõ, áàðèõ, àðчëàõ, зàñвàðëàõ, òеõíèк òеõíîëîãèéí õяíàëò òàвèõ зºвëºõ үéëчèëãээ үзүүëэõ;”



Монгол Улсын ÕУУлÜ

945





ÕУУлÜ ÕҮчингҮЙ БолсонД ТооЦоÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.1998 îíû 01 äүãээð ñàðûí 02-íû ºäºð áàòàëñàí Авòî зàмûí òóõàé õóóëèéã õүчèíãүé áîëñîíä òîîцñóãàé.



2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 12-íû ºäºð õîò

нЯлÕ, БАлчиР ÕҮҮÕДиЙн ÕҮнсниЙ ТУÕАЙ

нЭгДҮгЭЭР БҮлЭгниЙТлЭг ҮнДЭслЭл


1.1.Эíэ õóóëèéí зîðèëò íь õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжèõ áîäëîãûã òîäîðõîéëîõ, эðүүë, àюóëãүé õүíñээð õàíãàõ, òүүíä õяíàëò òàвèõòàé õîëáîãäñîí õàðèëцààã зîõèцóóëàõàä îðшèíî.

2 дугаар зүйл.нялх, балчир хүүхдийн хүнсний тухай хууль тогтоомж

2.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëь íь Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëь1, Эðүүë мэíäèéí òóõàé õóóëь2, Хүíñíèé òóõàé õóóëь3, Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëь4, Тºðèéí õяíàëò,

1Монгол Улсын Үндсэн хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 1992 оны 1 дугаарт нийтлэгдсэн.2Эрүүл мэндийн тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2011 оны 21 дугаарт нийтлэгдсэн.3Хүнсний тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2011 оны 21 дугаарт нийтлэгдсэн.4Хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангах тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2011 оны 21 дугаарт нийтлэгдсэн.


946

шàëãàëòûí òóõàé õóóëь5, Зàð ñóðòàëчèëãààíû òóõàé õóóëь6, эíэ õóóëь áîëîí òэäãээðòэé íèéцүүëэí ãàðãàñàí õóóëь òîãòîîмжèéí áóñàä àкòààñ áүðäэíэ.

2.2.Мîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãэðээíä эíэ õóóëьä зààñíààñ ººðººð зààñàí áîë îëîí óëñûí ãэðээã äàãàж мºðäºíº.

3 дугаар зүйл.Õуулийн нэр томьёо


3.1.1.“íяëõ õүүõэä” ãэж òºðñíººñ õîéш íэã õүðòэëõ íàñíû õүүõäèéã; 3.1.2.“áàëчèð õүүõэä” ãэж íэãээñ ãóðàв õүðòэëõ íàñíû õүүõäèéã; 3.1.3.“íяëõ, áàëчèð õүүõäèéã õîîëëîõ зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүí /цààшèä “зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүí” ãэõ/” ãэж эõèéí ñүүíээñ áóñàä эíэ õóóëèéí 3.1.5-3.1.10-ä зààñàí õîîë, õүíñíèé áүòээãäэõүүí áîëîí õîîëëîõ õэðэãñëèéã;

3.1.4.“îëîí óëñûí õүíñíèé ñòàíäàðò /цààшèä “õүíñíèé ñòàíäàðò” ãэõ/” ãэж Нэãäñэí Үíäэñòíèé Бàéãóóëëàãûí Хүíñ, õºäºº àж àõóéí áàéãóóëëàãà áîëîí Дэëõèéí эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí äэðãэäэõ Хүíñíèé эðõ зүéí õîðîîíîîñ áàòàëñàí ñòàíäàðòûã;

3.1.5.“õîîëëîõ õэðэãñэë” ãэж íяëõ, áàëчèð õүүõäèéã õîîëëîõîä зîðèóëñàí óãж, õºõºëò áîëîí ñîðóóë, ñîðîõ õîшóó, õºõºëò áүõèé òàãòàé àяãà, òэäãээðòэé àäèëòãàõ áүòээãäэõүүíèéã;

3.1.6.“íяëõñûí ñүүí òэжээë” ãэж зóðãààí ñàð õүðòэëõ íàñíû õүүõäэä зîðèóëж эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðòûí äàãóó үéëäвэðëэñэí àмьòàí, óðãàмëûí ãàðàëòàé ñүү, ñүүí áîëîí òэäãээðòэé àäèëòãàõ áүòээãäэõүүíèéã;

3.1.7.“ñүүí òэжээë” ãэж зóðãààí ñàðòàéãààñ äээш íàñíû õүүõäэä зîðèóëж эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðòûí äàãóó үéëäвэðëэñэí àмьòàí, óðãàмëûí ãàðàëòàé ñүү, ñүүí áîëîí òэäãээðòэé àäèëòãàõ áүòээãäэõүүíèéã;

3.1.8.“íэмэãäэë õîîë” ãэж зóðãààí ñàðòàéãààñ эõëэí õүүõäèéí õºãжëèéí үе шàòàíä òààðóóëàí íэмэãäëээð ºãºõ õүíñèéã;

5Төрийн хяналт, шалгалтын тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2011 оны 21 дугаарт нийтлэгдсэн.6Зар сурталчилгааны тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2011 оны 21 дугаарт нийтлэгдсэн.

947


3.1.9.“íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí эмчèëãээíèé òóñãàé ñүүí òэжээë” ãэж эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðòûí äàãóó үéëäвэðëэñэí, ºвчíèé óëмààñ эõèéí ñүүãээð õîîëëîõ áîëîмжãүé õүүõäэä эмчèëãээíèé зîðèóëàëòààð ºãºõ ñүүí òэжээë áîëîí òэäãээðòэé àäèëòãàõ áүòээãäэõүүíèéã;

3.1.10.“íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí óíäàà” ãэж зóðãààí ñàðòàéãààñ äээш íàñíû õүүõäэä зîðèóëж үéëäвэðëэñэí цàé, óíäàà áîëîí òэäãээðòэé àäèëòãàõ áүòээãäэõүүíèéã;

3.1.11.“эõèéí ñүүãээð äàãíàí õîîëëîõ” ãэж зóðãààí ñàð õүðòэëõ íàñíû õүүõäэä зºвõºí эõèéí ñүү ºãºõèéã. 4 дүгээр зүйл.Õүүхдийг эхийн сүүгээр хооллохыг дэмжих бодлого

4.1.Эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжèõ áîäëîãî íь õүүõäèéã òºðñíèé äàðàà àмëóóëàõ, зóðãààí ñàð õүðòэë эõèéí ñүүãээð äàãíàí õîîëëîõ, зóðãààí ñàðòàéãààñ õîёð íàñ õүðòэë áîëîí цààшèä үðãэëжëүүëэí õºõүүëэõèéã äэмжèõ үéë àжèëëàãàà áàéíà.

4.2.Эõ íь íàñ áàðñàí, эñõүë эðүүë мэíäèéí шàëòãààíààð õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõ áîëîмжãүé, эíэ õóóëèéí 15.2-ò зààñàí эõèéí ñүүíèé íººцèéí áàíк íººцãүé òîõèîëäîëä õүүõäèéí ñүүí òэжээëèéã эмíэëãèéí мэðãэжèëòíèé зààвðààð õэðэãëэж áîëíî.

ÕоЁРДУгААР БҮлЭгЗоРиУлАлТын БҮТЭЭгДЭÕҮҮниЙ нАЙРлАгА,

сАВ БАглАА БооДол, шошгоД ТАВиÕ шААРДлАгА, ÕоРиглоÕ ЗҮЙл

5 дугаар зүйл.Зориулалтын бүтээгдэхүүний найрлагад тавих ерөнхий шаардлага

5.1.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé íàéðëàãà íь эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðòààñ ãàäíà äàðààõь еðºíõèé шààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà:

5.1.1.íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé íàéðëàãà, шèмò áîäèñûí мэäээëëèéã Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëèéí 12 äóãààð зүéëä зààñíû äàãóó ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä áàéðшóóëñàí;

5.1.2.зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíä эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðòààð зºвшººðñºí õîёð, òүүíээñ äээш õүíñíèé íэмэëòèéã îðóóëñàí áîë шîшãî äээðõ íàéðëàãûí жàãñààëòàä áèчñэí;


948

5.1.3.õүүõäèéí õүíñэíä àãóóëàãäàõ áîõèðäóóëàãчèéí õэмжээ íь Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëèéí 11.1.1-ä зààñàí шààðäëàãûã õàíãàñàí;

5.1.4.õүүõäèéí õүíñ íь пеñòèцèä àãóóëààãүé. 5.2.Хүүõäèéí õүíñíèé äээжèíä äààвàð, àíòèáèîòèк, пеñòèцèä, эмãэã òºðºãч íяí, õîð áîëîí áóñàä áîõèðäóóëàãчèéí òүвшèíã èòãэмжëэãäñэí ëàáîðàòîðèîð òîãòîîëãîñîí áàéíà.

5.3.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүí íь эíэ õóóëèéí 3.1.4-ò зààñàí ñòàíäàðò áîëîí Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëèéí 7.1-ä зààñàí шààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà. 5.4.Зóðãààí ñàðòàéãààñ ãóðàв õүðòэëõ íàñíû õүүõäèéí õүíñíèé íàéðëàãàä зºãèéí áàë áîëîí áàéãàëèéí ãàðàëòàé чèõэð àãóóëñàí áàéж áîëíî.

5.5.Хүүõäèéí õүíñэíä òðàíñ òîñ, õóвèðãàñàí àмьä îðãàíèзмààñ ãàðàëòàé òүүõèé эä àшèãëàõûã õîðèãëîíî.

5.6.Эíэ õóóëèéí 3.1.6, 3.1.9-ò зààñàí зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíээñ áóñàä зóðãààí ñàð õүðòэëõ íàñíû õүүõäэä зîðèóëñàí õүíñèéã èмпîðòëîõ, õóäàëäàõûã õîðèãëîíî.

5.7.Тºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, àж àõóéí íэãж эíэ õóóëèéí 3.1.9-ò зààñíààñ áóñàä зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã õàíäèв, òóñëàмжààð àвàõûã õîðèãëîíî.

6 дугаар зүйл.Зориулалтын бүтээгдэхүүний сав, баглаа боодол, шошгод тавих ерөнхий шаардлага 6.1.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãî íь Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëèéí 12.4, 12.5-ä зààñíààñ ãàäíà äàðààõь мэäээëëèéã àãóóëñàí áàéíà:

6.1.1.áүòээãäэõүүíèéã зºв áэëòãэõ зààвàð; 6.1.2.õîîëëîõ õэðэãñëèéí àðèóòãàë, цэвэðëэãээã õèéõ àðãà;

6.1.3.áүòээãäэõүүíèé îðц, íàéðëàãà, àãóóëàмжèéã òàéëáàðëàñàí áèчвэð;

6.1.4.үéëäвэðëэõ, òүãээõ, áîðëóóëàõ чèãëэëээð үéë àжèëëàãàà эðõëэãч /цààшèä “õóóëèéí эòãээä” ãэõ/-èéí шààðäëàãàòàé мэäээëэë;

949


6.1.5.áүòээãäэõүүíèé ñàв, áàãëàà áîîäëûã íээõèéí ºмíº áîëîí íээñíèé äàðàà õàäãàëàõ зààвàð.

6.2.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä áàéðшóóëàõ мэäээëэë мîíãîë õэëээð áèчèãäñэí áàéíà. 6.3.Бүòээãäэõүүíèé ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä äàðààõь мэäээëэë áàéðшóóëàõûã õîðèãëîíî:

6.3.1.áүòээãäэõүүíèé íàéðëàãûã эõèéí ñүүíèé íàéðëàãà äàõь шèмò áîäèñ, àãóóëàмжòàé àäèëòãàñàí мэäээëэë; 6.3.2.òóõàéí áүòээãäэõүүí õүүõэä áүðä òîõèðíî ãэñэí àãóóëãàòàé мэäээëэë;

6.3.3.үéëäвэðëэãчèéí ëîãî, äүðñээð èëэðõèéëñэí õэðэãëэõ зààвðààñ áóñàä зóðàã, äүðñ;

6.3.4.áүòээãäэõүүíèé íàéðëàãûã òîäîòãîñîí эðүүë мэíäèéí áîëîí шèм òэжээëëэã чàíàðûí òóõàé àíõààðóóëãà. 7 дугаар зүйл.сүүн тэжээлийн сав, баглаа боодол, шошгод тавих тусгай шаардлага, хориглох зүйл

7.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäэä зîðèóëñàí ñүүí òэжээëèéí ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãûí íүүðэí õэñэãò äàðààõь мэäээëëèéã áàéðшóóëíà: 7.1.1.òóõàéí áүòээãäэõүүíèéã õэðэãëэõ íàñ; 7.1.2.“эõèéí ñүү õàмãèéí ñàéí õîîë мºí” ãэñэí àãóóëãà áүõèé ñàíàмж;

7.1.3.“зºвõºí эмíэëãèéí мэðãэжèëòэí зºвëºñíèé äàãóó эíэ áүòээãäэõүүíèéã õэðэãëэíэ” ãэñэí àíõààðóóëãà.

7.2.Сүүí òэжээëèéí ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãî äээðõ үéëäвэðëэãчèéí áðэíä íэð, áóñàä áèчвэð íь óã áүòээãäэõүүíèéã эõèéí ñүүòэé àäèëòãàñàí àãóóëãàòàé áàéõûã õîðèãëîíî. 8 дугаар зүйл.нэмэгдэл хоол, ундааны сав, баглаа боодол, шошгод тавих тусгай шаардлага, хориглох зүйл

8.1.Нэмэãäэë õîîë, óíäààíû ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä эíэ õóóëьä зààñàí еðºíõèé шààðäëàãààñ ãàäíà äàðààõь мэäээëëèéã áàéðшóóëíà:


950

8.1.1.шîшãûí íүүðэí õэñэãò áүòээãäэõүүíèéã õэðэãëэõ íàñ; 8.1.2.áэëòãэõ, õàäãàëàõ ãîðèм àëäàãäñàíòàé õîëáîîòîé үүñэõ эðүүë мэíäèéí эðñäэëèéã ñàíóóëñàí àíõààðóóëãûã “САНАМЖ” ãàðчãèéí äîîð;

8.1.3.эíэ áүòээãäэõүүíèéã зóðãààí ñàð õүðòэëõ íàñíû õүүõäэä ºãч áîëîõãүé òóõàé àíõààðóóëãà;

8.1.4.õэðэãëэõ зààвðûí õàжóóä “ДАВС, ЭСХҮЛ ЧИХЭР НЭМЖ БОЛОХГҮЙ” ãэñэí мэäээëэë òîм үñãээð.

8.2.Нэмэãäэë õîîë, õүүõäèéí óíäààíû ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä òóõàéí áүòээãäэõүүíèéã эõèéí ñүүíèé íàéðëàãà äàõь шèмò áîäèñ, àãóóëàмжòàé àäèëòãàñàí, эñõүë эõèéí ñүүíèé àч õîëáîãäëûã áóóðóóëñàí àãóóëãà áүõèé мэäээëэë áàéðшóóëàõûã õîðèãëîíî.

8.3.Сүү, ñүүí áүòээãäэõүүíèé ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä “эíэ áүòээãäэõүүí íь õүүõäèéí õîíîãèéí шèмò áîäèñ, эðäэñ, àмèíäэмèéí õэðэãцээã äàíãààð õàíãàõãүé” ãэñэí àãóóëãà áүõèé àíõààðóóëãûã áàéðшóóëíà.

9 дүгээр зүйл.Õооллох хэрэгслийн сав, баглаа боодол, шошгод тавих тусгай шаардлага, хориглох зүйл

9.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéã õîîëëîõ õэðэãñëèéí ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä äàðààõь мэäээëëèéã áàéðшóóëíà: 9.1.1.эíэ õóóëèéí 7.1.2-ò зààñàí ñàíàмж; 9.1.2.“óãж àшèãëàí õîîëëîõ íь òàíû õүүõäèéí õºõºº õºõºõ òºðºëõèéí ðефëекñò ñºðºã íºëººòэé” ãэñэí àíõààðóóëãà.

9.2.Хîîëëîõ õэðэãñëèéí ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä õóóëèéí эòãээäèéí ëîãî, цэвэðëэõ, àðèóòãàõûã õàðóóëñàí äүðñëэëээñ áóñàä зóðàã, äүðñ áàéðшóóëàõûã õîðèãëîíî. 9.3.Хîîëëîõ õэðэãñëèéí ñàв, áàãëàà áîîäîë, шîшãîä “эмíэëãèéí мэðãэжèëòíèé зºвëºмжèéí äàãóó үéëäвэðëэñэí” ãэñэí àãóóëãà áүõèé мэäээëэë áàéðшóóëàõûã õîðèãëîíî.

9.4.Хóóëèéí эòãээä íь õүíñíèé áóñ зîðèóëàëòûí õóвàíцðààð үéëäвэðëэñэí õîîëëîõ õэðэãñëèéã èмпîðòëîõ, õóäàëäàõûã õîðèãëîíî.

9.5.Эíэ õóóëèéí 7.1, 7.2, 8.1, 8.3, 9.1-ä зààñàí ñàв, áàãëàà, áîîäîë, шîшãî äээðõ мэäээëэë èë òîä, мîíãîë õэëээð áàéíà.

951


9.6.Эíэ õóóëьä зààñàí õүíñíèé ñòàíäàðò, еðºíõèé áîëîí òóñãàé шààðäëàãûã õàíãààãүé зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã үéëäвэðëэõ, èмпîðòëîõ, õóäàëäàõûã õîðèãëîíî.

гУРАВДУгААР БҮлЭгЗАР сУРТАлчилгАА, МЭДЭЭлЭл

10 дугаар зүйл.нялх, балчир хүүхдийн хүнс, хооллох хэрэгслийн зар сурталчилгаа

10.1.Дîîð äóðäñàí áүòээãäэõүүíèéã ñóðòàëчëàõ, äэмжèõèéã õîðèãëîíî:

10.1.1.эíэ õóóëèéí 3.1.5, 3.1.6, 3.1.7, 3.1.9, 3.1.10-ä зààñàí áүòээãäэõүүí;

10.1.2.эðүүë мэíäèéí áîëîí õяíàëòûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí áàéãóóëëàãààñ õэвëэë мэäээëëèéí õэðэãñëээð ñэðэмжëүүëñэí áүòээãäэõүүí.

10.2.Хóóëèéí эòãээäэä зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé áîðëóóëàëòûã íэмэãäүүëэõ зîðèëãîîð äàðààõь үéë àжèëëàãàà явóóëàõûã õîðèãëîíî:

10.2.1.үíèéí õямäðàë, õºíãºëºëò, òóñãàé óðàмшóóëàë ºãºõ, òàíèëцóóëàõ äэëãэц àшèãëàõ;

10.2.2.íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí õîîë òэжээëòэé õîëáîîòîé мàòеðèàë áэëòãэõ, õэвëүүëэõ, òүãээõ;

10.2.3.àíàãààõ óõààíû áîëîвñðîë îëãîäîã èõ, äээä ñóðãóóëь, кîëëеж áîëîí ñóäàëãàà, шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãûã èвээí òэòãэõ;

10.2.4.эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí îðчèíä зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíòэé õîëáîîòîé òàíèëцóóëãà, зóðàãò õóóäàñ áàéðшóóëàõ; 10.2.5.íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí эðүүë мэíä, õîîë òэжээëèéí чèãëэëээð àжèëëàäàã эðүүë мэíäèéí àжèëòàí, мэðãэжèëòэí, ñóäëààчèä ñàíõүүãèéí äэмжëэã үзүүëэõ, èвээí òэòãэõ;

10.2.6.íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí эðүүë мэíä, õîîë òэжээëèéí àñóóäëààð àðãà õэмжээ зîõèîí áàéãóóëàõ, îðîëцîãчäûã ñîíãîõ, òэäэíä ñàíõүүãèéí äэмжëэã үзүүëэõ, èвээí òэòãэõ;


952

10.2.7.зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã õүүõäèéí эмíэëэã, ñóвèëàë, àñðàмжèéí ãàзàðò áэëэãëэõ, õямä үíээð ºãºõ.

10.3.Хóóëèéí эòãээä íь зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã õóäàëäàõ зîðèëãîîð эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãà, àжèëòàí, õэðэãëэãчäэä áүòээãäэõүүí, òүүíèé äээжèéã äàíãààð íь, эñõүë áóñàä áүòээãäэõүүíòэé áàãц áàéäëààð áэëэãëэõ, õямä үíээð ºãºõèéã õîðèãëîíî. 10.4.Эíэ õóóëèéí 3.1.5, 3.1.6, 3.1.7-ä зààñàí зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã эõ, õүүõäэä эðүүë мэíäèéí òóñëàмж, үéëчèëãээ үзүүëäэã áàéãóóëëàãûí îðчèíä õóäàëäàõûã õîðèãëîíî.

10.5.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé íэð, áàðààíû òэмäэã, ëîãî, áóñàä яëãàðàõ îíцëîãèéã эíэ õóóëèéí õүðээíä õàмààðàõãүé áàðàà áүòээãäэõүүí, үéëчèëãээíä àшèãëàõûã õîðèãëîíî.

11 дүгээр зүйл.нялх, балчир хүүхдийн хоол тэжээлийн мэдээлэл, сургалт

11.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õîîëëîëòûí òàëààðõè мэäээëэë, ñóðãàëòûã эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãà áîëîí эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí зºвшººðºëòэé òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà àшèã ñîíèðõëûí зºðчëººñ àíãèä áàéõ зàðчмûã áàðèмòëàí äîîð äóðäñàí àãóóëãûí õүðээíä зîõèîí áàéãóóëíà: 11.1.1.зóðãààí ñàð õүðòэëõ íàñíû õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð äàãíàí õîîëëîõ, цààшèä òîãòвîðòîé үðãэëжëүүëэí õºõүүëэõèéí àч õîëáîãäîë;

11.1.2.õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûí äàвóó òàë, àч õîëáîãäîë; 11.1.3.õүүõäèéã õºõíººñ õүчèëж ãàðãàõ шèéäвэðèéí ñºðºã үð äàãàвàð; 11.1.4.õүүõäэä зóðãààí ñàðòàéãààñ эõëэí íэмэãäэë õîîë ºãºõ, òүүíèé àч õîëáîãäîë;

11.1.5.óãж, õºõºëò àшèãëàí õºõүүëэõ, íэмэãäэë õîîëîíä эðò îðóóëàõûí ñºðºã үð äàãàвàð; 11.1.6.õºõүүë эõèéí эðүүë õîîëëîëò; 11.1.7.ãэðèéí íºõцºëä íэмэãäэë õîîëûã áэëòãэõ.

11.2.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õîîë òэжээëèéí òóõàé мэäээëэë, ñóðãàëòûí мàòеðèàë шèíжëэõ óõààíû үíäэñëэëòэé áàéõ áºãººä үéëäвэðëэãч, òүãээãчèéí ëîãî, зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé áðэíä íэðèéã îðîëцóóëàõûã õîðèãëîíî.

953


12 дугаар зүйл.Õүүхдийг сүүн тэжээлээр хооллох

12.1.Эмíэëãèéí мэðãэжèëòэí эíэ õóóëèéí 4.2-ò зààñíû äàãóó õүүõäèéã ñүүí òэжээëээð õîîëëîõ эõэä äîîð äóðäñàí мэäээëëèéã ºãíº:

12.1.1.áүòээãäэõүүíèéã õэðэãëэõ, õîîëëîõ õэðэãñëèéã цэвэðëэõ, àðèóòãàõ òóõàé;

12.1.2.íяëõñûã àяãà àшèãëàí õîîëëîõ òóõàé; 12.1.3.áүòээãäэõүүíèéã зààвðûí äàãóó õэðэãëээãүéí óëмààñ ãàðàõ эðñäэëèéí òóõàé. 13 дугаар зүйл.Зориулалтын бүтээгдэхүүний талаар эрүүл мэндийн ажилтанд өгөх мэдээлэл

13.1.Зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèé òàëààð äîîð äóðäñàí мэäээëëèéã эðүүë мэíäèéí àжèëòàíä ºãíº:

13.1.1.áүòээãäэõүүíèé òеõíèкèéí үзүүëэëò, õэðэãëэõ àðãûí òóõàé шèíжëэõ óõààíû íîòîëãîîíä ñóóðèëñàí мэäээëэë;

13.1.2.òóõàéí áүòээãäэõүүí, òүүíèé íàéðëàãà áîëîí õүүõäèéí эðүүë мэíä, ºñºëò õºãжëèéí õàðèëцàí õàмààðëûã íîòîëñîí ñóäàëãààíû эõ ñóðвàëж.

ДөРөВДҮгЭЭР БҮлЭгТөРиЙн ЗАÕиРгААны ТөВ Болон ЭРҮҮл МЭнДиЙн

БАЙгУУллАгА, Аж АÕУЙн нЭгж, иРгЭниЙ ҮҮРЭг

14 дүгээр зүйл.Төрийн захиргааны төв байгууллага болон мэргэжлийн салбар зөвлөлийн чиг үүрэг

14.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëèéí õэðэãжèëòèéã õàíãàõàä эðүүë мэíä, õүíñ, íèéãмèéí õàмãààëëûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà эðõëэõ àñóóäëûí õүðээíä õàмòàðч àжèëëàíà.

14.2.Эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà äàðààõь чèã үүðэãòэé:

14.2.1.Хүíñíèé òóõàé õóóëèéí 5.1-ä зààñàí õүíñ, үíäñэí шèмò áîäèñ, эðäэñ, àмèíäэмèéí зîõèñòîé õэмжээã үíäэñëэí íяëõ, áàëчèð õүүõäèéã õîîëëîõ зààвðûã áàòëàõ, õэðэãжүүëэõ;


954

14.2.2.эõ, íяëõ, áàëчèð õүүõäèéí эðүүë õүíñ, зºв õîîëëîëòûã äэмжèõ үíäэñíèé õºòºëáºðèéã áîëîвñðóóëж, Зàñãèéí ãàзðààð áàòëóóëàõ, õэðэãжèëòèéã õàíãàõ;

14.2.3.эíэ õóóëèéã õэðэãжүүëэõòэé õîëáîãäñîí жóðàм, зààвðûã áîëîвñðóóëàõ, áàòëàõ, õэðэãжүүëэõ.

14.3.Хүíñíèé àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà íь îðîí íóòàãò ºðãºí õэðэãëэäэã õүíñíèé áүòээãäэõүүíээð õүүõäèéí õүíñ үéëäвэðëэõèéã äэмжèж, óðàмшóóëíà.

14.4.Нèéãмèéí õàмãààëëûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà íь íèéãмèéí õàëàмжèéí äэмжëэã, òóñëàëцàà зàéëшãүé шààðäëàãàòàé ºðõèéí эõ, õүүõäэä õүíñ òэжээëèéí äэмжëэã үзүүëэõ àñóóäëûã Нèéãмèéí õàëàмжèéí òóõàé õóóëèéí7 22 äóãààð зүéëä зààñíû äàãóó õэðэãжүүëíэ.

14.5.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ àжëûã óяëäóóëàí зîõèцóóëàõ чèã үүðэã áүõèé îðîí òîîíû áóñ мэðãэжëèéí ñàëáàð зºвëºë /цààшèä “ñàëáàð зºвëºë ãэõ”/ Хүíñíèé àюóëãүé áàéäëûí үíäэñíèé зºвëºëèéí äэðãэä àжèëëàõ áºãººä ñàëáàð зºвëºëèéí äàðãà íь эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàéíà.

14.6.Сàëáàð зºвëºë äàðààõь чèã үүðэãòэé:

14.6.1.õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжñэí шèéäвэð ãàðãàõ, õэðэãжèëòэä õяíàëò òàвèõ;

14.6.2.эíэ õóóëь áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä шèéäвэðèéã зºðчñºí зºðчëèéã èëðүүëж, îëîí íèéòэä èë òîä мэäээëэõ, эðõ áүõèé áàéãóóëëàãàä ñàíàë òàвьж шèéäвэðëүүëэõ;

14.6.3.õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжñэí шèéäвэð áîëîí õîëáîãäîõ õóóëь, òîãòîîмжèéí õэðэãжèëòэä жèë áүð үíэëãээ õèéõ, цààшèä àвàõ àðãà õэмжээíèé òóõàé Хүíñíèé àюóëãүé áàéäëûí үíäэñíèé зºвëºëä òàíèëцóóëàõ.

15 дугаар зүйл.Эрүүл мэндийн байгууллагын чиг үүрэг

15.1.Хүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжñэí шèéäвэðèéí õэðэãжèëòèéã õàíãàõ òàëààðõè áүõ шàòíû òºðèéí áîëîí õóвèéí õэвшëèéí эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí чèã үүðэã:

7Нийгмийн халамжийн тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2012 оны 8 дугаарт нийтлэгдсэн.

955


15.1.1.эíэ õóóëь áîëîí õîëáîãäîõ áóñàä õóóëь òîãòîîмжèéã îëîí íèéòэä ñóðòàëчëàõ;

15.1.2.õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûí àч õîëáîãäëûí òàëààðõè мэäээëэë, мэðãэжèë àðãà зүéãээð эðүүë мэíäèéí àжèëòíûã õàíãàõ;

15.1.3.эðүүë мэíäèéí àжèëòàí áîëîí èðãэäэä эíэ õóóëèéí 11, 12, 13 äóãààð зүéëä зààñàí мэäээëэë ºãºõ ñóðãàëòûã зîõèîí áàéãóóëàõ.

15.2.Амàðжèõ ãàзàð, òàñàã íяðàé õүүõäèéí õîîë òэжээëèéí õэðэãцээã õàíãàõ зîðèëãîîð эõèéí ñүүíèé íººцèéí áàíк áàéãóóëж, àжèëëóóëíà.

15.3.Эõèéí ñүүíèé íººцèéí áàíк áàéãóóëж, àжèëëóóëàõ жóðмûã эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

16 дугаар зүйл.Эрүүл мэндийн байгууллагын ажилтны үүрэг

16.1.Тºðèéí áîëîí õóвèéí õэвшëèéí эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí àжèëòàí õүүõäèéã эõèéí ñүүãээð õîîëëîõûã äэмжñэí шèéäвэðèéí õэðэãжèëòэä ñààä óчðóóëñàí õóóëь áóñ үéëäëèéã òàñëàí зîãñîîõ үүðэãòэé. 16.2.Эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí áîëîí àíàãààõ óõààíû áîëîвñðîë îëãîäîã áàéãóóëëàãà, ñóäàëãàà шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãûí àжèëòàí эíэ õóóëèéã зºðчñºí, àшèã ñîíèðõëûí зºðчèëä àвòñàí òóõàé мэäээëëèéã èðãэí, õóóëèéí эòãээäээñ эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүíä áèчãээð õүðãүүëíэ.

16.3.Эðүүë мэíäèéí áàéãóóëëàãûí àжèëòíû ãàðãàñàí зºðчëèéí òàëààðõè мэäээëëèéã эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí äэðãэäэõ Эмíэëãèéí мэðãэжèëòíèé ёñ зүéí õяíàëòûí õîðîîãîîð õэëэëцүүëíэ.

16.4.Аíàãààõ óõààíû áîëîвñðîë îëãîäîã áàéãóóëëàãà, ñóäàëãàà шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãûí àжèëòíû ãàðãàñàí зºðчëèéí òàëààðõè мэäээëëèéã эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí äэðãэäэõ Аíàãààõ óõààíû ёñ зүéí õяíàëòûí õîðîîãîîð õэëэëцүүëíэ.

16.5.Эíэ õóóëèéí 16.3, 16.4-ò зààñàí õяíàëòûí õîðîî íь ãàðãàñàí äүãíэëòээ эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүíä õүðãүүëíэ.


956

17 дугаар зүйл.Төрийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэний хүлээх үүрэг

17.1.Тºðèéí áàéãóóëëàãà, àж àõóéí íэãж íь õүүõэä õºõүүëэõ, õîîëëîõ îðчèí, íºõцºëèéã áүðäүүëж áîëíî. 17.2.Иðãэí õүүõäэä зîðèóëñàí õүíñòэé õîëáîîòîé зүé áóñ зàð ñóðòàëчèëãàà áîëîí õóóëь зºðчñºí үéëäëèéã õîëáîãäîõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãàä мэäэãäэíэ.

ТАВДУгААР БҮлЭгБУсАД ЗҮЙл

18 дугаар зүйл.Õууль тогтоомжийн биелэлтэд хяналт тавих

18.1.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòэä äàðààõь эòãээä õяíàëò òàвèíà:

18.1.1.òºðèéí õяíàëòûã áүõ шàòíû Зàñàã äàðãà, õяíàëò õэðэãжүүëэõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà, õóóëь òîãòîîмжîîð эðõ îëãîãäñîí áóñàä áàéãóóëëàãà, àëáàí òóшààëòàí ººðñäèéí эðõ õэмжээíèé õүðээíä;

18.1.2.îëîí íèéòèéí õяíàëòûã õэðэãëэãчèéí эðõèéã õàмãààëàõ áîëîí èðãэäèéí õóóëь ёñíû эðõ àшãèéã õàмãààëàõ чèãëэëээð үéë àжèëëàãàà явóóëäàã òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà.

18.2.Эíэ õóóëèéí 14.6.3-ò зààñàí үíэëãээã õèéõ зààвàð, жóðмûã эðүүë мэíäèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, õяíàëò õэðэãжүүëэõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí áàòàëíà.

18.3.Хяíàëò õэðэãжүүëэõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà èðãэí, îëîí íèéò, õóóëèéí эòãээäээñ äàðààõь õэëáэðээð òàíèëцóóëñàí, эñõүë èðүүëñэí мэäээëэë, ºðãºäºë, ãîмäëûí äàãóó õяíàëò шàëãàëò õèéж, èëэðñэí зºðчëèéã àðèëãàõ àðãà õэмжээ àвíà: 18.3.1.õяíàëò õэðэãжүүëэõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí ºðãºäºë, ãîмäîë õүëээж àвàõ íээëòòэé óòàñ;

18.3.2.эðõ áүõèé áàéãóóëëàãûí цàõèм õóóäàñ; 18.3.3.цàõèм õóäàëäàà, íèéãмèéí ñүëжээíä áàéðшóóëñàí íîòîëãîî áүõèé мэäээëэë;

18.3.4.Зàñãèéí ãàзðûí èðãэä, îëîí íèéòòэé õàðèëцàõ òºв; 18.3.5.ºðãºäºë, ãîмäîë, àëáàí áèчèã.

957


19 дүгээр зүйл.Õууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага

19.1.Эíэ õóóëèéã зºðчñºí àëáàí òóшààëòíû үéëäэë íь ãэмò õэðãèéí шèíжãүé áîë Тºðèéí àëáàíû òóõàé õóóëьä зààñàí õàðèóцëàãà õүëээëãэíэ.

19.2.Эíэ õóóëèéã зºðчñºí õүí, õóóëèéí эòãээäэä Эðүүãèéí õóóëь, эñõүë Зºðчëèéí òóõàé õóóëьä зààñàí õàðèóцëàãà õүëээëãэíэ.







ЭÕиЙн сҮҮ оРлУУлАгч БҮТЭЭгДЭÕҮҮниЙ ТУÕАЙ ÕУУлÜ ÕҮчингҮЙ БолсонД ТооЦоÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.2005 îíû 07 äóãààð ñàðûí 01-íèé ºäºð áàòàëñàí Эõèéí ñүү îðëóóëàãч áүòээãäэõүүíèé òóõàé õóóëèéã õүчèíãүé áîëñîíä òîîцñóãàé.

2 дугаар зүйл.Эíэ õóóëèéã Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëь õүчèí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäºíº.



ÕҮнсниЙ ТУÕАЙ ÕУУлÜД нЭМЭлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Хүíñíèé òóõàé õóóëèéí 6 äóãààð зүéëä äîîð äóðäñàí àãóóëãàòàé 6.12 äàõь õэñэã íэмñүãэé:


958

“6.12.Зàñãèéí ãàзàð Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëèéí 3.1.9-ä зààñíààñ áóñàä зîðèóëàëòûí áүòээãäэõүүíèéã õàíäèв, òóñëàмжààð àвàõûã õîðèãëîíî.”






ÕҮнсниЙ БҮТЭЭгДЭÕҮҮниЙ АЮУлгҮЙ БАЙДлыг ÕАнгАÕ ТУÕАЙ ÕУУлÜД өөРчлөлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Хүíñíèé áүòээãäэõүүíèé àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ òóõàé õóóëèéí 4 äүãээð зүéëèéí 4.1.14 äэõ зààëò, 6 äóãààð зүéëèéí 6.5.3 äàõь зààëòûí “íяðàé” ãэñíèéã “íяëõ, áàëчèð” ãэж òóñ òóñ ººðчèëñүãэé.




ЗАР сУРТАлчилгААны ТУÕАЙ ÕУУлÜДнЭМЭлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Зàð ñóðòàëчèëãààíû òóõàé õóóëèéí 16 äóãààð зүéëä äîîð äóðäñàí àãóóëãàòàé 16.1.7, 16.1.8 äàõь зààëò íэмñүãэé:

1/16 дугаар зүйлийн 16.1.7, 16.1.8 дахь заалт:

“16.1.7.Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õүíñíèé òóõàé õóóëèéí 3.1.8-ä зààñíààñ áóñàä íяëõ, áàëчèð õүүõäэä зîðèóëж үéëäвэðëэñэí õүíñ áîëîí õîîëëîõ õэðэãñëèéã ñóðòàëчëàõ;

959



16.1.8.чèõэð, äàвñ, òðàíñ áîëîí õàíàñàí òîñ èõээð àãóóëñàí õîîë, õүíñíèé áүòээãäэõүүíèé зàð ñóðòàëчèëãààíä õүүõэä îðîëцóóëàõ.”




УсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ТУÕАЙ/Шèíэчèëñэí íàéðóóëãà/

нЭгДҮгЭЭР БҮлЭг ниЙТлЭг ҮнДЭслЭл


1.1.Эíэ õóóëèéí зîðèëò íь óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãч, àчàà òээвэðëэõ үéë àжèëëàãàà áîëîí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä òàвèãäàõ íºõцºë, шààðäëàãûã òîäîðõîéëîõ, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã àшèãëàõòàé õîëáîãäñîí õàðèëцààã зîõèцóóëàõàä îðшèíî.

1.2.Хóóëьä ººðººð зààãààãүé áîë óñàí зàмûí òóñãàé зîðèóëàëòûí òээвðèéí õэðэãñëèéã íèéòèéí зîðèóëàëòààð àшèãëàõ õàðèëцààã эíэ õóóëèéí äàãóó зîõèцóóëíà.

2 дугаар зүйл.Усан замын тээврийн тухай хууль тогтоомж

2.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмж íь Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëь1, эíэ õóóëь áîëîí òэäãээðòэé íèéцүүëэí ãàðãàñàí õóóëь òîãòîîмжèéí áóñàä àкòààñ áүðäэíэ.

2.2.Мîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãэðээíä эíэ õóóëьä зààñíààñ ººðººð зààñàí áîë îëîí óëñûí ãэðээíèé зààëòûã äàãàж мºðäºíº.

2.3.Мîíãîë Óëñûí íóòàã äэвñãэðò ãàäààä óëñûí õóóëèéí эòãээä, èðãэí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð òээвэðëэëò ãүéцэòãэõэä Мîíãîë Óëñûí îëîí óëñûí ãэðээíä ººðººð зààãààãүé áîë òóñ óëñûí õóóëь òîãòîîмжèéã äàãàж мºðäºíº.

1Монгол Улсын Үндсэн хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 1992 оны 1 дугаарт нийтлэгдсэн.


960

3 дугаар зүйл.Õуулийн нэр томьёоны тодорхойлолт


3.1.1.“óñàí зàм” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã àюóëãүéãээð зîðчèõîä òîãòîîñîí õºвºëòèéí áîëîí áóñàä äîõèî, òэмäэã áүõèé áàéãàëèéí áîëîí õèéмëээð áàðьж áàéãóóëñàí óñàí зóðвàñûã;

3.1.2.“óñàí зàмûí òээвэð” ãэж ãîë мºðºí, íóóðûí óñàíä óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð õèéõ зîðчèãч, àчàà òээвэðëэëòèéã;

3.1.3.“óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë” ãэж óñàí зàмààð зîðчèãч, àчàà òээвэðëэõэä зîðèóëñàí áүõ òºðëèéí óñàí îíãîц, чèðэãч îíãîц, чèðãүүë îíãîц, шóмáàãч îíãîц, àõóéí áîëîí ñпîðòûí зîðèóëàëòòàé зàвь, õèéëäэã зàвь, óñíû мîòîцèкë, õºвºãч òºõººðºмж, èíжеíеðèéí õºвºãч áàéãóóëàмжèéã;

3.1.4.“óñàí зàмûí òóñãàé зîðèóëàëòûí òээвðèéí õэðэãñэë” ãэж òºðèéí òóñãàé чèã үүðãèéã õэðэãжүүëэõ цэðэã, цàãäàà, îíцãîé áàéäàë, õèë õàмãààëàõ áîëîí ãààëèéí áàéãóóëëàãûí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã;

3.1.5.“óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë эзэмшèãч” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã õóóëь ёñîîð эзэмшèж зîðчèãч, àчàà òээвэðëэõэä àшèãëàж áàéãàà эòãээäèéã;

3.1.6.“зîðчèãч” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð

áóюó òàвцàí äээð зîðчèж áàéãàà õүíèéã;

3.1.7.“àчàà” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð òээвэðëэж áàéãàà эä зүéëñèéã;

3.1.8.“òээвэðëэëò” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãч áîëîí àчààã óñàí зàмûí íэã зîãñîîëîîñ íºãºº зîãñîîëä шèëжүүëэí зººõòэé õîëáîîòîé àжèë, үéëчèëãээã;

3.1.9.“òээвэðëэãч” ãэж óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéí àжèë, үéëчèëãээ эðõэëж áàéãàà эòãээäèéã;

3.1.10.“òээвэðëүүëэãч” ãэж óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéí үéëчèëãээ õэðэãëэãчèéã;

3.1.11.“зîãñîîë” ãэж зîðчèãчäûã áóóëãàõ, ñóóëãàõ, àчàà àчèõ, áóóëãàõàä зîðèóëàãäñàí, ãэðэëòүүëэã, àвðàõ õэðэãñэë зэðãээð áүðэí õàíãàãäñàí эðэã äээðõ áàéãóóëàмжèéã;

961


3.1.12.“òээвðèéí áàðèмò áèчèã” ãэж зîðчèãч, àчààã àчñàí, õүëээí àвñàí òóõàé òэмäэãëэãээ õèéж, áàòàëãààжóóëñàí áàðèмòûã;

3.1.13.“óñàí зàмûí òºв áóóäàë” ãэж эíэ õóóëèéí 3.1.11-ä зààñíààñ ãàäíà óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä зàñвàð үéëчèëãээ õèéõ, шàòàõóóí òүãээõ, зîðчèãчèéí òàíõèм, àчàà, òээш õàäãàëàõ àãóóëàõ, эмíэëãèéí àíõàí шàòíû òóñëàмж үзүүëэõ эмчèëãээíèé, óñíààñ эðэí õàéõ, àвðàõ áүëãèéí òîíîã òºõººðºмж, áàãàж õэðэãñэë õàäãàëàõ õэñэã áîëîí áóñàä шààðäëàãàòàé ºðºº áүõèé цàõèëãààí эðчèм õүчээð õàíãàãäñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí íэãäñэí зîãñîîëûã;

3.1.14.“óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîч” ãэж эíэ õóóëèéí 8.1-ä зààñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã жîëîîäîõ эðõ áүõèé эòãээäèéã;

3.1.15.“óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí мэðãэшñэí жîëîîч” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð àжèë үéëчèëãээ эðõëэõ зîðèëãîîð эðõ áүõèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí жóðмûí äàãóó ñóðãàëòûí õºòºëáºðò õàмðàãäàж мэðãэжëèéí үíэмëэõ àвñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîчèéã;

3.1.16.“óëñ õîîðîíäûí òээвэðëэëò” ãэж Мîíãîë Óëñûí õèëèéã íэвòðэí õèéõ óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéã;

3.1.17.“àéмàã õîîðîíäûí òээвэðëэëò” ãэж õîò, àéмãèéí íóòàã äэвñãэðèéã äàмжèí õèéõ òээвэðëэëòèéã;

3.1.18.“óñàí зàмûí îáьекò” ãэж óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí зîãñîîë, òºв áóóäàë, чèãëүүëэãч ãэðэëò цàмõàã áîëîí áóñàä õºвºãч òîíîã òºõººðºмжèéã.

ÕоЁРДУгААР БҮлЭгУсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ТАлААРÕи ТөРиЙн БАЙгУУллАгын БҮРЭн ЭРÕ

4 дүгээр зүйл.Монгол Улсын их Õурлын бүрэн эрх

4.1.Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðàë óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

4.1.1.îëîí óëñûí óñàí зàмûí òээвэðòэé õîëáîîòîé ãэðээã ñîёðõîí áàòëàõ;

4.1.2.óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòèéã õяíàí шàëãàõ.


962

5 дугаар зүйл.Монгол Улсын Засгийн газрын бүрэн эрх

5.1.Зàñãèéí ãàзàð óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

5.1.1.óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð òºðººñ áàðèмòëàõ áîäëîãûã áàòëàõ;

5.1.2.óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòèéã õàíãàõ;

5.1.З.óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéí áèеëэëòэä òàвèõ õяíàëòûã õэðэãжүүëэõ, óñàí зàмûí òээвðèéí óëñûí õяíàëòûí äүðмèéã áàòëàõ;

5.1.4.èмпîðòîîð îðóóëж èðэõ óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä òàвèãäàõ эðүүë àõóé, õàëäвàð ñóäëàë, õîðèî цээðèéí шààðäëàãûã òîãòîîñîí жóðàм áàòëàõ;

5.1.5.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àíãèëàë, зîðèóëàëòûã õàðãàëзàí òеõíèкèéí õяíàëòûí үзëэãèéí òºëáºðèéí жèшãèéã яëãàвàðòàé òîãòîîõ.

6 дугаар зүйл.Усан замын тээврийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын бүрэн эрх

6.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

6.1.1.óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð òºðººñ áàðèмòëàõ áîäëîãî áîëîвñðóóëàõ, õэðэãжүүëэõ;

6.1.2.óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, Зàñãèéí ãàзðûí шèéäвэðèéí áèеëэëòèéã зîõèîí áàéãóóëàõ;

6.1.3.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã зîðèóëàëòûí äàãóó үéëчèëãээ эðõëэõ òóñãàé зºвшººðºë îëãîõ, ñóíãàõ, òүäãэëзүүëэõ, ñэðãээõ, õүчèíãүé áîëãîõ;

6.1.4.óñàí зàмûí ñүëжээí äэõ óëñ áîëîí àéмàã õîîðîíäûí òээвэðëэëòèéí чèãëэëèéã áàòëàõ;

6.1.5.òээвэðëэëòèéí үéë àжèëëàãàà, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë, óñàí зàмûí òºв áóóäàë, зîãñîîë, àвðàõ õэðэãñэë, òîíîã

963


òºõººðºмжèéí òеõíèк àшèãëàëòûí òàëààð мºðäºõ íèéòëэã äүðэм, жóðàм, íîðм, íîðмàòèвûã áàòëàõ, áèеëэëòèéã õàíãóóëàõ;

6.1.6.óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäëààð îëîí óëñûí үéë àжèëëàãààíä îðîëцîõ, óëñ õîîðîíä òээвэðëэõ зîðчèãч, àчààíû õэмжээ áîëîí òээвэðëэëòèéí àюóëãүé áàéäàë, үéëчèëãээíèé чàíàðûí шààðäëàãûí òàëààð õîëáîãäîõ óëñòàé òîõèðîëцîõ;

6.1.7.óñàí зàмûí зîðчèãч, àчàà òээвэðëэëòèéí үíэ, òàðèфûí àðãàчëàëûã áîëîвñðóóëàõ, õяíàëò òàвèõ;

6.1.8.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí õºвºëòèéí àюóëãүé áàéäëûí äүðэм áîëîвñðóóëàõ, áàòëàõ;

6.1.9.óñàí зàмûí òээвðèéí áîëîвñîí õүчèí, òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîч, мэðãэшñэí жîëîîч áэëòãэõ жóðàм, ñóðãàëòûí õºòºëáºðèéã мэðãэжëèéí áîëîвñðîë, ñóðãàëòûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí áàòëàõ;

6.1.10.Бîëîвñðîëûí òóõàé õóóëèéí2 42.1, 42.5, 42.6-ä зààñàí шààðäëàãûã õàíãàñàí òîõèîëäîëä эíэ õóóëèéí 6.1.9-ä зààñàí óñàí зàмûí òээвðèéí мэðãэжèëòэé àжèëòàí áэëòãэõ, мэðãэжèë äээшëүүëэõ, äàвòàí ñóðãàõ чèã үүðãээ õîëáîãäîõ òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ мэðãэжëèéí áàéãóóëëàãàä шèëжүүëэõ;

6.1.11.óñàí зàмûí òээвðèéí àюóëãүé áàéäàëòàé õîëáîîòîé îáьекòîä ãэðчèëãээ îëãîõ, õóãàцààã ñóíãàõ, òүäãэëзүүëэõ, õүчèíãүé áîëãîõ;

6.1.12.óñàí зàмûí òээвðèéí àюóëãүé áàéäàëòàé õîëáîîòîé îáьекòîä ãэðчèëãээ îëãîõ жóðàм, ãэðчèëãээíèé зàãвàðûã áàòëàõ;

6.1.13.óñàí зàмûí îáьекò áîëîí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí òеõíèк àшèãëàëòûí äүðмèéã áàòëàõ;

6.1.14.ãэðээíèé үíäñэí äээð зàðèм чèã үүðãèéã òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ мэðãэжëèéí áàéãóóëëàãàä шèëжүүëэõ.

7 дугаар зүйл.Аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн Засаг даргын бүрэн эрх

7.1.Аéмàã, íèéñëэë, ñóм, äүүðãèéí Зàñàã äàðãà óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð äàðààõь áүðэí эðõèéã õэðэãжүүëíэ:

2Боловсролын тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2002 оны 19 дугаарт нийтлэгдсэн.


964

7.1.1.óñàí зàмûí òээвðèéí òàëààð òºðººñ áàðèмòëàõ áîäëîãîòîé óяëäóóëàí òóõàéí íóòàã äэвñãэðò óñàí зàмûí òээвэð зîõèцóóëàëòûí àñóóäëûã òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí шèéäвэðëэõ, õэðэãжèëòèéã зîõèîí áàéãóóëàõ;

7.1.2.íóòàã äэвñãэðòээ óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмж, Зàñãèéí ãàзðûí шèéäвэð, óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà áîëîí èðãэäèéí Тºëººëºãчäèéí Хóðëûí шèéäвэðèéí áèеëэëòèéã õàíãàõ;

7.1.З.óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áîëîí óëñûí мэðãэжëèéí õяíàëòûí áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí íóòàã äэвñãэðòээ óñàí зàмûí òээвðèéí õяíàëòûã õэðэãжүүëэõ, òүүíä шààðäàãäàõ ñàíõүүжèëòèéã жèë áүðèéí óëñûí áîëîí îðîí íóòãèéí òºñºв, áóñàä эõ үүñвэðò òóñãàж шèéäвэðëэõ;

7.1.4.îðîí íóòãèéí óñàí зàмûí ñүëжээíä óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãч, àчàà òээвэðëэõ, àяëàõ чèãëэë, õºвºëòèéí óëèðëûí эõëэõ, äóóñàõ õóãàцàà, áүñèéã óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí зîðèóëàëò, õүчèí чàäàëä íèéцүүëэí òóõàéí îðîí íóòãèéí áàéãàëь îðчíû àñóóäàë õàðèóцñàí áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí áàòëàõ;

7.1.5.òóõàéí îðîí íóòãèéí ºмчèéí óñàí зàмûí äîõèî, òэмäэã áîëîí зîãñîîëûí зàñвàð, àðчëàëò, õàмãààëàëò, àшèãëàëòàä õяíàëò òàвèõ, ñàíõүүжèëòèéã жèë áүðèéí óëñ, îðîí íóòãèéí òºñºв, áóñàä эõ үүñвэðò òóñãàж шèéäвэðëэõ;

7.1.6.òóõàéí îðîí íóòãèéí ºмчèéí óñàí зàмûí зîãñîîë, òºв áóóäàë, áóñàä õºвºãч áàéãóóëàмжèéí үéë àжèëëàãàà áîëîí òэäãээðèéã зîõèõ òºëáºðòэéãººð õэðэãëэãчèä àшèãëóóëàõ àñóóäëûã зîõèцóóëàõ;

7.1.7.óñàí зàмûí òээвðèéí õºвºëòèéí óëèðàëä àжèëëàõ àвðàí õàмãààëàõ áàéíãûí áóñ àжèëëàãààòàé íэãжèéã îðîí íóòàã äàõь õэðэãцээ шààðäëàãûã õàðãàëзàí íóòàã äэвñãэðòээ áàéãóóëàõ эñэõèéã шèéäвэðëэõ, îðîí íóòãèéí îíцãîé áàéäëûí ãàзàð áîëîí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîч íàðòàé õàмòðàí àжèëëàõ, õяíàëò òàвèõ, ñàíõүүжèëòèéã жèë áүðèéí óëñ, îðîí íóòãèéí òºñºв, áóñàä эõ үүñвэðò òóñãàж шèéäвэðëүүëэõ;

7.1.8.óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв, õîëáîãäîõ òºðèéí áàéãóóëëàãà áîëîí îíцãîé áàéäëûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãàòàé õàмòðàí óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмжèéã îëîí íèéòэä ñóðòàëчëàí òàíèóëàõ, õэðэãжèëòèéã зîõèîí áàéãóóëàõ.

965


гУРАВДУгААР БҮлЭгУсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ÕЭРЭгслиЙн БҮРТгЭл,

УсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн Ажил ҮЙлчилгЭЭ ЭРÕлЭÕ ТУсгАЙ ЗөВшөөРөл

8 дугаар зүйл.Тээврийн хэрэгслийн бүртгэл

8.1.Хºäºëãүүðèéí õүчèí чàäàë íь àðвààñ äээш мîðèíû õүчòэé, эñõүë ãóðвàí меòðээñ èëүү óðòòàé óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë áîëîí õүчèí чàäàë íь àðвààñ äîîш мîðèíû õүчòэé, эñõүë ãóðвàí меòðээñ èëүүãүé óðòòàé áîëîвч àжèë, үéëчèëãээ эðõэëж áàéãàà óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã эíэ õóóëèéí 16.3-ò зààñàí жóðмûí äàãóó áүðòãэíэ.

8.2.Эíэ õóóëèéí 8.1-ä зààñíààñ áóñàä àõóéí зîðèóëàëòûí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí áүðòãэëèéã îðîí íóòãèéí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãà эíэ õóóëèéí 16.3-ò зààñàí жóðмûí äàãóó áүðòãэíэ.

8.3.Эíэ õóóëèéí 8.1-ä зààñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã ºмчëºãч, эзэмшèãч íь óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, òүүíèé эðõ îëãîñîí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãàä áүðòãүүëж, òээвðèéí õэðэãñëèéí ãэðчèëãээ àвíà. Гэðчèëãээíä òээвðèéí õэðэãñëèéí òºðºë, íэð, äóãààð, зîðèóëàëò, äààц, үéëäвэðëэãäñэí îí, õºäºëãүүðèéí áîëîí áүõээãèéí äóãààð, ºмчëºãч, эзэмшèãчèéí íэð, õàяã, шèëжèëò õºäºëãººí, õàñàëò зэðэã áóñàä шààðäëàãàòàé мэäээëëèéã òэмäэãëэñэí áàéíà.

8.4.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí шèëжèëò õºäºëãººíèéã зààвàë áүðòãүүëíэ.

8.5.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí äóãààðûã óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, òүүíèé эðõ îëãîñîí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãà îëãîíî.

8.6.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí íэð, äóãààðûã óã òээвðèéí õэðэãñëèéí үзэãäэõ îðчíû õэñэãò äэвñãэð ºíãºíººñ яëãàãäàõ òîä ºíãººð òэмäэãëэíэ.

8.7.Óëñûí áүðòãэëä áүðòãэãäñэí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð Мîíãîë Óëñûí Тºðèéí äàëáààã мàíäóóëíà.


966

9 дүгээр зүйл.Тусгай зөвшөөрөл

9.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí үéëчèëãээ эðõëэõ àж àõóéí íэãж, èðãэíä Аж àõóéí үéë àжèëëàãààíû òóñãàé зºвшººðëèéí òóõàé õóóëèéí3 äàãóó òóñãàé зºвшººðºë îëãîíî.

9.2.Тóñãàé зºвшººðºë àвàõ àж àõóéí íэãж, èðãэí äàðààõь íºõцºë, шààðäëàãûã õàíãàñàí áàéíà:

9.2.1.àжèë, үéëчèëãээã ãүéцэòãэõ мэðãэжëèéí áîëîвñîí õүчèí, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí áèчèã áàðèмòûí áүðäэë, óñàí зàмûí òîãòîîñîí чèãëэë, àюóëãүé àжèëëàãààíû шààðäëàãà;

9.2.2.òóõàéí àжèë, үéëчèëãээíä мºðäүүëэõээð эðõ áүõèé áàéãóóëëàãààñ áàòàëñàí ñòàíäàðò, äүðэм, жóðмààð òîãòîîñîí íºõцºë.

9.3.Эíэ õóóëьä зààñàí òóñãàé зºвшººðºë îëãîõ эðõ áүõèé áàéãóóëëàãà íь òóñãàé зºвшººðºë эзэмшèãч àж àõóéí íэãж, èðãэíòэé ãэðээ áàéãóóëж àжèëëàíà.

9.4.Óñàí зàмûí òээвðèéí àжèë, үéëчèëãээ эðõëэõээð õэä õэäэí ñîíèðõîãч эòãээä ºðãºäºë ãàðãàñàí òîõèîëäîëä óã àжèë, үéëчèëãээíèé эðэëò, õэðэãцээ, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä òàвèãäàõ шààðäëàãûã õàíãàñàí áàéäëûã õàðãàëзàí ñîíãîí шàëãàðóóëàõ зàмààð òóñãàé зºвшººðºë îëãîж áîëíî.

10 дугаар зүйл.Усан замын тээврийн хэрэгсэлд тавигдах техникийн шаардлага

10.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä òàвèãäàõ òеõíèкèéí шààðäëàãûã óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà áàòàëíà.

10.2.Эíэ õóóëèéí 10.1-ä зààñàí òеõíèкèéí шààðäëàãà íь óñàí зàмûí òóñãàé зîðèóëàëòûí òээвðèéí õэðэãñэëä íэãэí àäèë õàмààðíà.

10.3.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã жèжèã /òàвàí меòð õүðòэë óðòòàé, äºðвººñ èõãүé õүíèé ñóóäàëòàé/, áàãà /òàвààñ õîðèí меòð õүðòэë óðòòàé, àðвàí õîёðîîñ èõãүé õүíèé ñóóäàëòàé/, äóíä /õîðèîñ òàвèí меòð õүðòэë óðòòàé/, òîм îвðûí /òàвèí меòð, òүүíээñ èëүү óðòòàé/ ãэж àíãèëíà.

3Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2001 оны 6 дугаарт нийтлэгдсэн.

967


10.4.Эíэ õóóëèéí 8.1-ä зààñàí жèжèã áîëîí áàãà îвðûí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîч, эñõүë мэðãэшñэí жîëîîч, äóíä áîëîí òîм îвðûí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã õºëºã îíãîцíû àõмàä óäèðäàíà.

10.5.Эíэ õóóëèéí 8.2-ò зààñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä эíэ õóóëèéí 10.4 äэõ õэñэã õàмààðàõãүé.

10.6.Аõмàä õºëºã îíãîцíû èíжеíеðèéí мэðãэжèëòэé áàéíà.

ДөРөВДҮгЭЭР БҮлЭгУсАн ЗАМын ТЭЭВЭРлЭлТ

11 дүгээр зүйл.Тээвэрлэлт гүйцэтгэх

11.1.Óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéã Иðãэíèé õóóëь4 áîëîí эíэ õóóëьä íèéцñэí ãэðээíèé äàãóó ãүéцэòãэíэ.

11.2.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãч, àчàà òээвэðëэõ äүðэм áîëîí õүíèé àмь íàñ, эðүүë мэíä, õүðээëэí áàéãàà îðчèíä àюóë, õîõèðîë óчðóóëж áîëзîшãүé àчàà òээвэðëэõ жóðмûã óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

12 дугаар зүйл.Тээвэрлэгчийн эрх, үүрэг

12.1.Тээвэðëэãч äàðààõь эðõ эäэëíэ:

12.1.1.зîðчèõ òàñàëáàðûã óðьäчèëàí àвààãүé зîðчèãч áîëîí òээвðèéí õºëñ òºëºõãүé áàéãàà, мºí òээвэðëэëòèéí íºõцºëèéí äàãóó áэëòãээãүé àчààã òээвэðëэõээñ òàòãàëзàõ;

12.1.2.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîч зîðчèãчèä íèéãмèéí õэв жóðмûã ñàõèõ, òээвðèéí үéëчèëãээíèé äîòîîä äүðэм, жóðмûã áèеëүүëэõ шààðäëàãà òàвèõ;

12.1.3.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí õºвºëòèéí àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, òээвэðëэж áàéãàà àчààíû áүðэí áүòэí áàéäàë, зîðчèãчèéí àмь íàñ, эðүүë мэíäèéã õàмãààëàõ òàëààð óäèðäàмж, зààвàð ãàðãàõ, òүүíчëэí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð мºðäºõ зààвðûã ãàðãàж, мºðäүүëэõ;

4Иргэний хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2002 оны 7 дугаарт нийтлэгдсэн.


968

12.1.4.ººðèéí õºðºíãººð õîëáîãäîõ õóóëь òîãòîîмжèéí äàãóó áàðьж áàéãóóëñàí óñàí зàмûí зîãñîîëûã шààðäëàãàä íèéцүүëэí òîíîãëîж, òºëáºðòэéãээð эзэмшүүëж, àшèãëóóëàõ;

12.1.5.õóóëь òîãòîîмжèä зààñàí áóñàä эðõ.

12.2.Тээвэðëэãч äàðààõь үүðэã õүëээíэ:

12.2.1.ººðèéí òээвэðëэëòèéí үéëчèëãээíèé òàëààðõè үíэí зºв мэäээëëээð òээвэðëүүëэãчèéã õàíãàõ, зîðчèãчèéí àмь íàñ, эðүүë мэíä, àчààíä àюóë, õîõèðîë óчðóóëàõãүé, áàéãàëь îðчíûã áîõèðäóóëàõãүé áàéõ;

12.2.2.òээвэðëэëòèéí íºõцºë, òеõíèкèéí шààðäëàãà õàíãàñàí óñàí зàмûí зîðèóëàëòûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãчèéã òàв òóõòàé, àюóë, îñîëãүé òээвэðëэõ, àюóë îñëûí үеä зîðчèãчèéã àвðàí õàмãààëàõ õэðэãñэë, áàãàж, òºõººðºмжººð õàíãàõ;

12.2.3.зîðчèãч, àчààã óñàí зàмûí óðьäчèëàí òîãòîîñîí чèãëэë, цàãèéí õóвààðèéã áàðèмòëàí òээвэðëэõ;

12.2.4.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîч íь óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã ãàë òүéмðээñ óðьäчèëàí ñэðãèéëэõ, õºвºëòèéí àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, áàéãàëь îðчíûã áîõèðäóóëàõààñ ñэðãèéëэõ, èðãэíèé эðүүë мэíä, àмãàëàí òàéвàí áàéäëûã àëäàãäóóëàõãүé áàéõ íºõцºëèéã õàíãàõ;

12.2.5.óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéí үеä àюóë, îñîë ãàðñàí òîõèîëäîëä òóõàéí îðîí íóòàã äàõь îíцãîé áàéäëûí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû áàéãóóëëàãàä шóóðõàé мэäэãäэõ;

12.2.6.óñàí зàмûí òээвэðëэëò эõëэõ áîëîí òээвэðëэëòèéí үеèéí óñ цàã óóð, îðчíû мэäээã îðîí íóòãèéí óñ цàã óóð, îðчíû õяíàëò шèíжèëãээíèé áàéãóóëëàãààñ òîãòмîë àвч áàéõ;

12.2.7.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð àжèëëàõ мэðãэжëèéí áîëîвñîí õүчèíòэé áàéõ áà òэäíèéã ñóðãàж áэëòãэõ;

12.2.8.зîðчèãчèä õүðэõ áîîмò, зîãñîîë õүðòэë òàñàëáàð õóäàëäàж, òàñàëáàðò íèéцñэí ñóóäëûã îëãîõ;

12.2.9.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð õүí òºðñºí, íàñ áàðñàí áîë òóõàé áүð àõмàä, ºмчëºãч, эзэмшèãч íь áèчãээð áàðèмò үéëäэõ;

969


12.2.10.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí ñүéðëээñ зàéëñõèéõ áîëîмжãүé òîõèîëäîëä àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, жîëîîч íь зîðчèãчäûã àвðàõ áүõ àðãà õэмжээã àвñíû äàðàà óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã îðõèõûã áàãèéí ãèшүүäэä зºвшººðºõ. Аõмàä, жîëîîч íь óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã õàмãèéí ñүүëä îðõèж ãàðàõ;

12.2.11.àюóë, îñîë, ñүéðëèéí äóóäëàãà õүëээí àвñàí áóюó óñíû мàíäàëä жèвэõ àюóëä óчèðñàí õүíèéã îëж èëðүүëñэí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, жîëîîч íь ººðñäèéí àюóëãүé àжèëëàãààã õàíãàж, òэäãээðò òóñëàмж үзүүëэõ.

13 дугаар зүйл.Тээвэрлэгчийн үйл ажиллагаанд хориглох зүйл

13.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîч äîîð äóðäñàí үéëäэë õèéõèéã õîðèãëîíî:

13.1.1.ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, мàíñóóðóóëàõ үéëчèëãээòэé эм, áîäèñ õэðэãëэñэí үеäээ óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë жîëîîäîõ; 13.1.2.ñîãòóóðóóëàõ óíäààíû зүéë óóñàí эñэõээ óñàí зàмûí òээвðèéí õяíàëòûí óëñûí áàéцààãч, áóñàä эðõ áүõèé àëáàí òóшààëòàíä шàëãóóëàõààñ зàéëñõèéõ;

13.1.3.зîðчèãч, àяëàãч òээвэðëэж явàõ үеä òэäíèé àíõààðàë, ñîíèðõëûã òàòàõ зîðèëãîîð óñíû мàíäàëä îãцîм эðãэëò õèéõ, áóñàä òºðëèéí үзүүëáэð үзүүëэõ;

13.1.4.зîðчèãч, àяëàãчèéã àвðàõ õàíòààзãүé áîëîí шààðäëàãà õàíãàõãүé àвðàõ õàíòààзòàé òээвэðëэõ;

13.1.5.õºвºëòºä îðîëцîõäîî áóñàä óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí õºвºëòèéí àюóëãүé áàéäàëä àюóë óчðóóëàõààð ãүéцэж òүðүүëэõ, áóðóó òàëààð зºðж ºíãºðºõ, õºвºëòèéí чèãëэëèéã ñүëжèõ, óðäóóð õîéãóóð íь òîéðîõ зэðãээð áóñàä òээвðèéí õэðэãñëèéí õºвºëòºä ñààä óчðóóëàõ;

13.1.6.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë жîëîîäîõ эðõãүé эòãээäээð òээвðèéí õэðэãñëèéã жîëîîäóóëàõ;

13.1.7.16 õүðòэëõ íàñíû õүүõäèéã àñðàí õàмãààëàãч, õàðãàëзàí äэмжèãчãүéãээð òээвэðëэõ;

13.1.8.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí зîðèóëàëò, үéëäвэðëэãчээñ òîãòîîñîí õºäºëãүүðèéí õүчèí чàäëûã íэмэãäүүëж ººðчëºõ;


970

13.1.9.áүðэí áóñ, эвäðэë ãэмòэëòэé óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð õºвºëòºä ãàðàõ;

13.1.10.õóóëèàð õîðèãëîñîí áóñàä.

14 дүгээр зүйл.Зорчигч, тээвэрлүүлэгчийн эрх, үүрэг

14.1.Зîðчèãч, òээвэðëүүëэãч äàðààõь эðõ эäэëíэ:

14.1.1.òээвэðëэëòèéí íºõцºë, òеõíèкèéí шààðäëàãà õàíãààãүé, зîðèóëàëòûí áóñ òээвðèéí õэðэãñëээð үéëчëүүëэõээñ òàòãàëзàõ;

14.1.2.óñàí зàмûí òîãòîîñîí чèãëэë, ãэðээãээð òîõèðîëцñîí õóãàцààã áàðèмòëàõûã òээвэðëэãчээñ шààðäàõ;

14.1.3.õóóëь òîãòîîмжèä зààñàí áóñàä эðõ.

14.2.Зîðчèãч, òээвэðëүүëэãч äàðààõь үүðэã õүëээíэ:

14.2.1.àчààíû íэð òºðºë, õэмжээ, òээвэðëэëòèéí чèãëэë, õóãàцàà, íºõцºëèéã òîäîðõîéëж, òээвэðëэëòèéí ãэðээ áàéãóóëàõ;

14.2.2.àчààíû ñàвëàëò, áàãëàà, áîîäîë, áэõэëãээã ñòàíäàðòûí äàãóó õèéж, íэð òºðºë, èëãээõ чèãëэëээð яëãàí òээвэðëэõэä áэëòãэõ;

14.2.3.àчààíû íèéò жèíã òîäîðõîéëж òээвðèéí áàðèмò áèчèãò зààõ, õèë, ãààëь, õîðèî цээð, эðүүë àõóéí äүðэм, жóðмààð òîãòîîñîí áóñàä áàðèмò áèчãèéã шèëжүүëэí ºãºõ;

14.2.4.àчèõ, áóóëãàõ мàшèí меõàíèзм, íэмэãäэë òºõººðºмж, õүí õүчèéã áэëэí áàéëãàж àчààã òîãòîîñîí õóãàцààíä àчèõ, áóóëãàõ, ººðèéí õàяãòàé áóюó ãэðээò àчààã õүëээí àвàõ;

14.2.5.àчààã òээвэðëэõ, õàäãàëàõ òóõàé мэäээëëээð òээвэðëэãчèéã õàíãàõ;

14.2.6.àчààã àчñàí, õүëээí àвñàí òóõàé òээвðèéí áàðèмò áèчèãò òэмäэãëэí áàòàëãààжóóëж òээвэðëэãчèä õүëээëãэí ºãºõ;

14.2.7.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèõäîî áóñäûí àмь íàñ, эðүүë мэíäэä àюóë, ãэм õîð óчðóóëж áîëзîшãүé эä зүéëèéã àвч явàõãүé áàéõ;

971


14.2.8.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã эвäэж, ãэмòээõãүé, áàéãàëь îðчíûã áîõèðäóóëàõãүé áàéõ;

14.2.9.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð үéëчëүүëэõ зîðчèãч áүð òàñàëáàð àвàõ;

14.2.10.зîðчèãч íь óñàí зàмûí òээвðèéí àюóëãүé àжèëëàãààã õàíãàõ òàëààð мºðäºж áàéãàà õóóëь òîãòîîмж, äүðэм, жóðàм, зààвðûã áîëîí эðõ áүõèé эòãээäээñ òàвьñàí õóóëь ёñíû шààðäëàãûã õэëáэðэëòãүé äàãàж мºðäºõ, áèеëүүëэõ;

14.2.11.зîðчèãчèä íèéãмèéí õэв жóðàм, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë äээð үéëчèëж áàéãàà äîòîîä äэãëэм жóðмûã ñàõèí áèеëүүëэõ.

15 дугаар зүйл.Зорчигчид хориглох зүйл

15.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãчèéí äàðààõь үéëäэë, эñ үéëäэõүéã õîðèãëîíî:

15.1.1.ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, мàíñóóðóóëàõ үéëчèëãээòэé эм, áîäèñ õэðэãëэñэí үеäээ óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð үéëчëүүëэõ, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí õºвºëòèéí àюóëãүé áàéäàëä зàíàëõèéëñэí үéëäэë ãàðãàõ, àюóëãүé áàéäëûã õàíãàõ, àвðàõ õàíòààз ºмñºõ òóõàé эðõ áүõèé эòãээäèéí òàвьñàí õóóëь ёñíû шààðäëàãûã үë áèеëүүëэõ, үã õэëээð äîðîмжëîõ áîëîí áóñàä õóóëь áóñ үéëäэë ãàðãàõ; 15.1.2.ñîãòóóðóóëàõ óíäàà, мàíñóóðóóëàõ үéëчèëãээòэé эм, áîäèñ õэðэãëэñэí эñэõээ óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àõмàä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîч, õяíàëòûí óëñûí áàéцààãч, áóñàä эðõ áүõèé àëáàí òóшààëòàíä шàëãóóëàõààñ зàéëñõèéõ;

15.1.3.óñàí зàмûí òээвðèéí зàвь õэðэãñëээð зîðчèõ үеäээ òүүíèé äээð áîñч зîãñîõ, áîñîõûã áóñäàä óðèàëàõ, óñíû мàíäàëä îãцîм эðãэëò õèéõ, үзүүëáэð үзүүëэõ, áóñàä òээвðèéí õэðэãñëèéã ãүéцэж òүðүүëэõ, óðäóóð õîéãóóð íь òîéðîõ áîëîí áóñàä õóóëь áóñ үéëäэë õèéõèéã àõмàä, áàãèéí ãèшүүä, ºмчëºãч, эзэмшèãч, жîëîîчîîñ шààðäàõ, зàíàëõèéëэõ; 15.1.4.áèеäээ òîõèðñîí àвðàõ õàíòààз үë ºмñºõ, àвðàõ õàíòààзíû óяà îîñîð, òîвч áэõэëãээã õèéõãүé áàéõ, шààðäëàãà õàíãàõãүé àвðàõ õàíòààз зîðèóä ºмñºõ;

15.1.5.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîî шèëжүүëэõèéã шààðäàõ; 15.1.6.õóóëèàð õîðèãëîñîí áóñàä.


972

ТАВДУгААР БҮлЭгУсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ÕЭРЭгслиЙн

ТЕÕниКиЙн ÕЯнАлТ, ДААТгАл

16 дугаар зүйл.Техникийн хяналт, тооллого

16.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãà, эñõүë òүүíèé эðõ îëãîñîí áàéãóóëëàãààñ жèë áүð óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí õүí àмûí эðүүë мэíä, áàéãàëь îðчèíä ñºðºã íºëºº үзүүëэõ õүчèí зүéëñèéí зºвшººðºãäºõ õэмжээíèé òүвшèí, òээвэðëэëòèéí áîëîí òеõíèк àшèãëàëòûí äүðмèéí шààðäëàãà õàíãàñàí áàéäàëä òеõíèкèéí õяíàëòûí үзëэã õèéж, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí ãэðчèëãээíä òóõàé áүð òэмäэãëэë õèéíэ.

16.2.Эíэ õóóëèéí 8.1-ä зààñàí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэë òеõíèкèéí õяíàëòûí үзëэãò õàмðàãäààãүé áîë õºвºëòºä ãàðàõûã õîðèãëîíî.

16.3.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä òеõíèкèéí õяíàëòûí үзëэã õèéõ, òîî áүðòãэë õºòëºõ, óëñûí äóãààð îëãîõ жóðмûã óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí áàòàëíà.

17 дугаар зүйл.Даатгал

17.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîч íь òээвðèéí õэðэãñëèéí ºмчëºãч эñэõээñ үë õàмààðàí жîëîîчèéí õàðèóцëàãûí äààòãàëä зààвàë äààòãóóëíà.

17.2.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëээð зîðчèãч òээвðèéí үéëчèëãээ эðõэëж áàéãàà èðãэí, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãà íь áóñäûí àмь íàñíû äààòãàëûã õèéëãэñэí áàéíà.

17.3.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîчèéã àëáàí үүðãээ ãүéцэòãэж áàéãàà үеä òүүíèé àмь íàñ, эðүүë мэíäèéã àжèëëóóëàãч èðãэí, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãà зààвàë äààòãóóëíà.

17.4.Óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí ºмчëºãч, жîëîîч íь эíэ õóóëèéí 17.1-17.3-ò зààñàí äààòãàëä äààòãóóëààãүé òîõèîëäîëä òóõàéí òээвðèéí õэðэãñëээð óñàí зàмûí õºвºëòºä îðîëцîõ, òээвðèéí õэðэãñëèéã òеõíèкèéí õяíàëòûí үзëэãò îðóóëàõ, óëñûí áүðòãэëä áүðòãэõèéã õîðèãëîíî.

973


ЗУРгАДУгААР БҮлЭгУсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ÕЯнАлТ

18 дугаар зүйл.Усан замын тээврийн хяналтыг хэрэгжүүлэх

18.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí áîëîí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí àшèãëàëòûí àюóëãүé áàéäàëä òàвèõ õяíàëòûã мэðãэжëèéí õяíàëòûí òºв áîëîí îðîí íóòãèéí áàéãóóëëàãûí óëñûí àõëàõ áàéцààãч, óëñûí áàéцààãч, мºí óñàí зàмûí òээвðèéí àñóóäàë эðõэëñэí òºðèéí зàõèðãààíû òºв áàéãóóëëàãûí õяíàëòûí àëáàíû Тºðèéí õяíàëò, шàëãàëòûí òóõàé õóóëèéí5 10.4-ò зààñíû äàãóó эðõ îëãîãäñîí óñàí зàмûí òээвðèéí óëñûí àõëàõ áàéцààãч, óëñûí áàéцààãч õэðэãжүүëíэ.

18.2.Óëñûí áàéцààãч àëáàí үүðãээ ãүéцэòãэõэä шààðäàãäàõ õºäºëмºð õàмãààëëûí õóвцàñ áîëîí óíàà, òеõíèк õэðэãñëээð õàíãàãäàõ, óñàí зàмûí òээвэðò àшèãëàж áàéãàà áàðèëãà áàéãóóëàмж, зîãñîîë, óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñэëä чºëººòэé íэвòðэõ, зîðчèõ эðõòэé.

ДолДУгААР БҮлЭгБУсАД ЗҮЙл

19 дүгээр зүйл.Õууль тогтоомж зөрчигчид хүлээлгэх хариуцлага

19.1.Óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëь òîãòîîмж зºðчñºí эòãээäэä эðүүãèéí õàðèóцëàãà õүëээëãэõээðãүé áîë шүүãч, óñàí зàмûí òээвðèéí õяíàëòûí óëñûí áàéцààãч ãэм áóðóóòàé эòãээäэä äîîð äóðäñàí шèéòãэë íîãäóóëíà:

19.1.1.эíэ õóóëèéí 12.2-ò зààñíûã зºðчñºí èðãэíèéã 5000-30 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûã 100 000-250 000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.2.эíэ õóóëèéí 14.2.7, 14.2.8-ä зààñíûã зºðчñºí èðãэíèéã 1000-5000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.3.эíэ õóóëèéí äàãóó эðõ áүõèé áàéãóóëëàãààñ ãàðãàñàí íèéòээð äàãàж мºðäºõ äүðэм, жóðàм, шèéäвэðèéã зºðчñºí èðãэíèéã 100 000 òºãðºãººð, àëáàí òóшààëòíûã 200 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûã 250 000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.4.óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéã áүðòãүүëж, ãэðчèëãээ àвàëãүéãээð òээвэðëэëò õèéñэí áîë óã òээвðèéí õэðэãñëèéã эзэмшèãч èðãэíèéã 70 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûã 250 000 òºãðºãººð òîðãîõ; 5Төрийн хяналт, шалгалтын тухай хууль “Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн 2003 оны 2 дугаарт нийтлэгдсэн.


974

19.1.5.эíэ õóóëèéí 13.1.1, 13.1.2-ò зààñíûã зºðчñºí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîчèéí òээвðèéí õэðэãñэë жîëîîäîõ эðõèéã íэã жèëèéí õóãàцààãààð õàñч, 200 000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.6.эíэ õóóëèéí 13.1.3-13.1.6-ä зààñíûã зºðчñºí óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîчèéã 75 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûã 150 000 òºãðºãººð òîðãîíî. Эíэ зºðчëèéã äàвòàí үéëäñэí áîë óñàí зàмûí òээвðèéí õэðэãñëèéí жîëîîчèéí òээвðèéí õэðэãñэë жîëîîäîõ эðõèéã íэã жèëèéí õóãàцààãààð õàñч, 200 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж, áàéãóóëëàãûí òóñãàé зºвшººðëèéã òүäãэëзүүëж, 250 000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.7.эíэ õóóëèéí 15.1.1-15.1.6-ä зààñíûã зºðчñºí èðãэíèéã 25 000 òºãðºãººð òîðãîõ;

19.1.8.эíэ õóóëèéí 17.1-17.3-ä зààñíûã зºðчñºí èðãэíèéã 50 000 òºãðºãººð, àж àõóéí íэãж áàéãóóëëàãûã 125 000 òºãðºãººð òîðãîõ.





УсАн ЗАМын ТЭЭВРиЙн ТУÕАЙ ÕУУлÜÕҮчингҮЙ БолсонД ТооЦоÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.2003 îíû 11 äүãээð ñàðûí 28-íû ºäºð áàòàëñàí Óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé õóóëèéã õүчèíãүé áîëñîíä òîîцñóãàé.

2 дугаар зүйл.Эíэ õóóëèéã Óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé /Шèíэчèëñэí íàéðóóëãà/ õóóëь õүчèí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ

эõëэí äàãàж мºðäºíº.



975




Монгол Улсын ÕУУлÜ2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 25-íû ºäºð õîò

БАЙгАлÜ оРчныг ÕАМгААлАÕ ТУÕАЙ ÕУУлÜД нЭМЭлТ оРУУлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Бàéãàëь îðчíûã õàмãààëàõ òóõàé õóóëèéí 28 äóãààð зүéëèéí 2 äàõь õэñэãò äîîð äóðäñàí àãóóëãàòàé 9 äэõ зààëò íэмñүãэé:

“9/õàðèóцñàí íóòàã äэвñãэðòээ îðшèõ ãîë, мºðºí, íóóðò óñàí зàмûí òээвэðëэëòèéí үéë àжèëëàãààíä õяíàëò òàвèõ.”

2 дугаар зүйл.Эíэ õóóëèéã Óñàí зàмûí òээвðèéí òóõàé /Шèíэчèëñэí íàéðóóëãà/ õóóëь õүчèí òºãºëäºð áîëñîí ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäºíº.



сАнÕҮҮжилТиЙн ЕРөнÕиЙ ÕөТөлБөР соЁРÕон БАТлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзàð, Дэëõèéí áàíкíû Оëîí óëñûí õºãжëèéí àññîцèàцè õîîðîíä áàéãóóëñàí “Сàíõүүжèëòèéí еðºíõèé õºòºëáºð”-èéã Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзðûí ºðãºí мэäүүëñíээð ñîёðõîí áàòàëñóãàé.



ЗЭЭлиЙн ЕРөнÕиЙ ÕЭлЭлЦЭЭРсоЁРÕон БАТлАÕ ТУÕАЙ

1 дүгээр зүйл.Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзàð áîëîí Бүãä Нàéðàмäàõ Эíэòõэã Óëñûí Экñпîðò-Импîðò áàíк õîîðîíäûí 1 òэðáóм àм.äîëëàðûí


976

Зээëèéí еðºíõèé õэëэëцээðèéã Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзðûí ºðãºí мэäүүëñíээð ñîёðõîí áàòàëñóãàé.


Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ТогТоол

Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ТогТоол2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 31-íèé ºäºð Дóãààð 37 õîò

Монгол Улсын Засгийн газрын гишүүнийг огцруулах тухай

Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëèéí Хîðèí òàвäóãààð зүéëèéí 1 äэõ õэñãèéí 6 äàõь зààëò, Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзðûí òóõàé õóóëèéí 23 äóãààð зүéëèéí 1 äэõ õэñãèéí 1 äэõ зààëò, Óëñûí Иõ Хóðëûí чóóëãàíû õóðàëäààíû äэãèéí òóõàé õóóëèéí 38 äóãààð зүéëèéí 38.2 äàõь õэñãèéã òóñ òóñ үíäэñëэí Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëààñ ТОГТООХ íь:

1.Жàмъяíñүðэíãèéí Бàòñóóðèéã Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзðûí ãèшүүí-Бîëîвñðîë, ñîёë, шèíжëэõ óõààí, ñпîðòûí ñàéäûí үүðэãò àжëààñ îãцðóóëñóãàé.

2017 îíû 05 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 12-íû ºäºð Дóãààð 36 õîò

Õуулийн төсөл буцаах тухай

Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëûí чóóëãàíû õóðàëäààíû äэãèéí òóõàé õóóëèéí 22 äóãààð зүéëèéí 22.5 äàõь õэñãèéã үíäэñëэí Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëààñ ТОГТООХ íь:

1.Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзðààñ 2016 îíû 12 äóãààð ñàðûí 28-íû ºäºð Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðàëä Няëõ, áàëчèð õүүõäèéí õîîë, õүíñíèé áүòээãäэõүүíèé òóõàé õóóëèéí òºñëèéí õàмò ºðãºí мэäүүëñэí Зºðчëèéí òóõàé õóóëьä ººðчëºëò îðóóëàõ òóõàé õóóëèéí òºñëèéã íэãäñэí õóðàëäààíä îðîëцñîí ãèшүүäèéí îëîíõè õэëэëцэõ шààðäëàãàãүé ãэж үзñэí òóë õóóëь ñàíààчëàãчèä áóцààñóãàé.


977


Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ТогТоол

2017 îíû 06 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 02-íû ºäºð Дóãààð 39 õîò

Монгол Улсын Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлаар ард түмний

бүрэн эрхт байдал, оролцоог хангах тухай

Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä íэмэëò, ººðчëºëò îðóóëàõ жóðмûí òóõàé õóóëèéí 5 äóãààð зүéëèéí 5.1.2, 5.1.3 äàõь зààëò, Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëûí òóõàé õóóëèéí 43 äóãààð зүéëèéí 43.1 äэõ õэñãèéã үíäэñëэí Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëààñ ТОГТООХ íь: 1.Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä íэмэëò, ººðчëºëò îðóóëàõ àñóóäëààð явóóëñàí àíõäóãààð зºвëºëäºõ ñàíàë àñóóëãûí зºвëºмжèéã үíäэñëэí Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëûí äàðãûí 2017 îíû 78 äóãààð зàõèðàмжààð áàéãóóëàãäñàí àжëûí õэñãээñ áîëîвñðóóëñàí òºñëèéã 2017 îíû 06 äóãààð ñàðûí 05-íààñ 09 äүãээð ñàðûí 10-íû õîîðîíä îëîí íèéòээð õэëэëцүүëэõээð òîãòîîñóãàé.

2.Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã îëîí íèéòèéí õэвëэë, мэäээëëèéí õэðэãñëээð íèéòэëж àðä íèéòэä òîëèëóóëñóãàé.

3.Тºñëèéã õэëэëцүүëэõ àжëûã óëñ, îðîí íóòãèéí õэмжээíä зîõèîí áàéãóóëàõ àжëûí õэñãèéã Óëñûí Иõ Хóðëûí ãèшүүí Д.Лүíäээжàíцàíãààð àõëóóëàí áàéãóóëж, îëîí íèéòээð õэëэëцүүëэõ àжëûí òºëºвëºãººã õàвñðàëòààð áàòàëñóãàé.

4.Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã îëîí íèéòээð õэëэëцүүëñэí äүíã үíäэñëэí эцэñëэí áîëîвñðóóëж Óëñûí Иõ Хóðàëä 2017 îíû 10 äóãààð ñàðûí 01-íèé äîòîð ºðãºí мэäүүëэõèéã Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñºë áîëîвñðóóëàí, Óëñûí Иõ Хóðàëä ºðãºí мэäүүëэõ áэëòãэë õàíãàõ үүðэã áүõèé àжëûí õэñэã /Д.Лүíäээжàíцàí/-ò äààëãàñóãàé.

2.Эíэ òîãòîîëûã 2017 îíû 05 äóãààð ñàðûí 31-íèé ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäñүãэé.



978

5.Мîíãîë Óëñûí Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã îëîí íèéòээð õэëэëцүүëэõ àжèëä ñàíõүү, зîõèîí áàéãóóëàëòûí äэмжëэã үзүүëж àжèëëàõûã Мîíãîë Óëñûí Зàñãèéí ãàзàð /Ж.Эðäэíэáàò/-ò үүðэã áîëãîñóãàé.

6.Эíэ òîãòîîëûí áèеëэëòэä õяíàëò òàвьж àжèëëàõûã Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëûí Тºðèéí áàéãóóëàëòûí áàéíãûí õîðîî /Н.Эíõáîëä/-íä äààëãàñóãàé.

7.Эíэ òîãòîîëûã 2017 îíû 06 äóãààð ñàðûí 05-íû ºäðººñ эõëэí äàãàж мºðäñүãэé.


Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëûí 2017 îíû 39 äүãээð òîãòîîëûí õàвñðàëò

Монгол Улсын ҮнДсЭн ÕУУлÜД оРУУлАÕ нЭМЭлТ, өөРчлөлТиЙн ТөслиЙг олон ниЙТЭЭР

ÕЭлЭлЦҮҮлЭÕ Ажлын ТөлөВлөгөө

№ Õийх ажил гүйцэтгэх хугацаа

нЭг.Зохион байгуулалтын арга хэмжээ/Улсын их Õурлын гишүүн, Төрийн байгуулалтын байнгын

хорооны дарга н.Энхболд, Улсын их Õурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат нар тэргүүлнэ/

1 Ажëûí õэñãèéí àõëàãчèéí àëáàí äààëãàвàð, ñóäàëãààíû õүñíэãò зэðãèéã õîëáîãäîõ áàéãóóëëàãàä ãàðãàж õүðãүүëэõ. VI/15

2Тºðèéí áàéãóóëëàãóóä, àéмàã, íèéñëэëä òºñºë õэëэëцүүëэõ àжèë эðõэëñэí àжëûí õэñэã áàéãóóëж àжèëä îðóóëàõ.

VI/19

3

Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã à/îðîí íóòãèéí èðãэäээð íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà; á/àжèë мэðãэжëèéí чèãëэëээð òºðèéí áàéãóóëëàãóóä õэëэëцүүëэõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëàõ.

VI/12-IX/10

4 Тºñëèéã óëñ òºðèéí íàмóóä ººðñäèéíõºº шóãàмààð õэëэëцүүëж, ñàíàë, äүãíэëò ãàðãàж àжëûí õэñэãò èðүүëэõ. VI/09- IX/10

5

Тºñºë, òүүíèéã õэëэëцүүëэõ àðãà зүéí àñóóäëààð Óëñûí Иõ Хóðëûí ãèшүүä, íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà, зàõèðãààíû óäèðäàõ àжèëòíû áүñчèëñэí ñемèíàð, зºвëºãººí õèéõ.

VI/27-VI/30

979


6Óëñûí Иõ Хóðëûí ãèшүүä òîéðãèéíõîî ñîíãîãчèäòîé óóëзàëò õèéж, òºñëèéí òàëààð õэëэëцүүëэí äүí, ñàíàëûã íэãòãэж èðүүëэõ.

VI/12- IX/10

7 Хэëэëцүүëãèéí явцûã àжëûí õэñãèéí õóðàëäààíààð õэëэëцэж, шààðäëàãàòàé àðãà õэмжээ àвч áàéõ. Сàðä 2 óäàà

ÕоЁР.Мэдээлэх, тайлбарлан таниулах талаар /Улсын их Õурлын гишүүн г.Занданшатар, Улсын их

Õурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн дэд дарга ж.Батзандан нар зохион байгуулна/

1Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéí зүéë, õэñэã, зààëò òóñ áүðээð îíîëûí õяëáàðшóóëñàí òàéëáàð áîëîвñðóóëàõ.

VI/27

2

Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã õэвëэë, мэäээëëèéí õэðэãñëээð îëîí òүмэíä òàéëáàðëàí òàíèóëàõ àжëûã зîõèîí áàéãóóëж, àжëûí õэñэãò мэäээëж áàéõ.

VI/09-IX/10

3Тºвèéí áîëîí îðîí íóòãèéí ºäºð òóòмûí õэвëэëä áóëàí íээж õэëэëцүүëэã явóóëàõ зîõèîí áàéãóóëàëòûí àðãà õэмжээ àвàõ.

VI/12-IX/10

4Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéí òàëààð õэвëэëèéí áîëîí îíîëûí áàãà õóðëóóä зîõèîí áàéãóóëàõ.

VI/09-IX/10

гУРАВ.Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн төсөл, ирсэн саналыг нэгтгэн боловсруулж, өргөн мэдүүлэх

/Улсын их Õурлын гишүүн Д.лүндээжанцан, л.Болд нар удирдана/

1Ажëûí äэä õэñãүүä áàéãóóëж Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéí òàëààð èðãэäээñ èðүүëñэí ñàíàëûã õүëээí àвч íэãòãэõ.

VI-X ñàðä

2Үíäñэí õóóëьä îðóóëàõ íэмэëò, ººðчëºëòèéí òºñëèéã îëîí íèéòээð õэëэëцүүëñэí äүíã үíäэñëэí эцэñëэí áîëîвñðóóëж Óëñûí Иõ Хóðàëä ºðãºí мэäүүëэõ.

X/01

Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ТогТоол2017 îíû 06 äóãààð Óëààíáààòàðñàðûí 02-íû ºäºð Дóãààð 40 õîò

Эрүүл мэндийн даатгалын үндэснийзөвлөл байгуулах тухай

Эðүүë мэíäèéí äààòãàëûí òóõàé õóóëèéí 141 äүãээð зүéëèéí 141.1, 141.2, 141.3 äàõь õэñãèéã үíäэñëэí Мîíãîë Óëñûí Иõ Хóðëààñ ТОГТООХ íь:


980

1.Эðүүë мэíäèéí äààòãàëûí үíäэñíèé зºвëºëèéã äàðààõь áүðэëäэõүүíòэé áàéãóóëñóãàé:

1/Засгийн газрыг төлөөлсөн гишүүнээр: Б.Чîéжèëñүðэí -Сàíãèéí ñàéäН.Нîмòîéáàяð -Хºäºëмºð, íèéãмèéí õàмãààëëûí ñàéäА.Цîãцэцэã -Эðүүë мэíäèéí ñàéä

2/Даатгуулагчийг төлөөлсөн гишүүнээр:

Д.Дэмáэðэë -Тºðèéí ºмчèéí áîäëîãî, зîõèцóóëàëòûí ãàзðûí äàðãûí îðîí òîîíû áóñ зºвëºõ Ц.Цîëмîíãэðэë -Эðүүë мэíäèéí эäèéí зàñàãч, эðүүë мэíäèéí äààòãàëûí шèíжээч Б.Мяãмàð -Мîíãîëûí эðүүë мэíäèéí àжèëòíû үéëäвэðчíèé эвëэëèéí õîëáîîíû äàðãà

3/Ажил олгогчийг төлөөлсөн гишүүнээр:

Х.Гàíáààòàð -Мîíãîëûí àжèë îëãîãч эзäèéí íэãäñэí õîëáîîíû ãүéцэòãэõ зàõèðàë Ц.Гàíõүү -“Мàãäà” ХХК-èéí еðºíõèé зàõèðàë Д.Чèмэääàãвà -Мàкðî эäèéí зàñàã áà эðүүë мэíä òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãûí òэðãүүí

2.Хºäºëмºð, íèéãмèéí õàмãààëëûí ñàéä Н.Нîмòîéáàяðûã Эðүүë мэíäèéí äààòãàëûí үíäэñíèé зºвëºëèéí äàðãààð, Тºðèéí ºмчèéí áîäëîãî, зîõèцóóëàëòûí ãàзðûí äàðãûí îðîí òîîíû áóñ зºвëºõ Д.Дэмáэðэëèéã Эðүүë мэíäèéí үíäэñíèé зºвëºëèéí äэä äàðãààð òîмèëñóãàé.

3.Эðүүë мэíäèéí äààòãàëûí үíäэñíèé зºвëºëèéí äүðмèéã áîëîвñðóóëж, Óëñûí Иõ Хóðëûí 2017 îíû õàвðûí чóóëãàíû õóãàцààíä áàãòààí Нèéãмèéí áîäëîãî, áîëîвñðîë, ñîёë, шèíжëэõ óõààíû áàéíãûí õîðîîíä èðүүëэõèéã Үíäэñíèé зºвëºë /Н.Нîмòîéáàяð/-ä äààëãàñóãàé.

Монгол Улсын иÕ ÕУРлын ДЭД ДАРгА Ц.нЯМДоРж

Õàÿã: “Òºðèéí ìýäýýëýë” ýìõýòãýëèéí ðåäàêö.

Óëààíáààòàð-14201, Òºðèéí îðäîí 124 òîîòÈ-ìýéë: [email protected]

Óòàñ: 262420Õýâëýëèéí õóóäàñ: 4

èíäåêñ: 200003

Date post:	01-Nov-2021
Category:	Documents
Upload:	others
View:	3 times
Download:	0 times

2017 îí 22979 - ncs.cd.gov.mn

Documents