6 และ คะน้าithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/1094/1... ·...

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลา หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา

โดย นางสาววไลวรรณ แกวเกด

วทยานพนธน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2559

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลา หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา

โดย นางสาววไลวรรณ แกวเกด

วทยานพนธน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2559

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

EFFECTS OF AQUEOUS EXTRACT OF LEUCAENA LEAVES ON SEED GERMINATION AND SEEDLING GROWTH OF LITTLE BARNYARD GRASS,

STICKY RICE RD6 AND CHINESE KALE

By Miss Wilaiwan Kaewkerd

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Science Program in Environmental Science

Department of Environmental Science Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2016 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลาหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา” เสนอโดย นางสาววไลวรรณ แกวเกด เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ……...........................................................

(รองศาสตราจารย ดร. ปานใจ ธารทศนวงศ) คณบดบณฑตวทยาลย

วนท..........เดอน.................... พ.ศ........... อาจารยทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร. ดาวรง สงขทอง) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร. กาญจนา หรมเพง ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ) ............/......................../..............

ง

55311321 : สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คาสาคญ : สารสกดดวยน าของใบกระถน/ การงอก/ การเจรญเตบโต/ หญาขาวนกสชมพ/ ขาวเหนยว

พนธ กข 6/ คะนา วไลวรรณ แกวเกด : ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลาหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รศ.ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ. 44 หนา. การวจยคร งน มวตถประสงคเพอศกษาประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเปนของเหลอจากกระบวนการผลตอาหารสตวตอการงอกและการเจรญเตบโตททดสอบดวยคาความยาวตนและความยาวรากของตนกลาพช 3 ชนด ไดแก หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา เมอพชมอาย 7 วน โดยปจจยทศกษา ไดแก รปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถน (ของเหลว และของแขงทแหง) ความเขมขนของสารสกดดวยน าของใบกระถน (0, 5, 10, 15, 20, 25, 50, 75, 100% เมอทดสอบกบหญาขาวนกสชมพ และขาวเหนยวพนธ กข 6; 0, 5, 10, 15, 20% เมอทดสอบกบคะนา) ตลอดจนเปรยบเทยบความไวในการตอบสนองของพชททดสอบตอสารสกดดวยน าของใบกระถน ดาเนนการตามวธของ ISTA (1996) ทดสอบ 4 ซ า แตละซ าทดสอบกบเมลดพชจานวน 20 เมลด พบวาความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนของพชทดสอบเรยงลาดบจากมากไปนอยไดดงน คะนา>ขาวเหนยวพนธ กข 6>หญาขาวนกสชมพ สารสกดดวยน าของใบกระถนทความเขมขนตา ๆ กระตนความยาวตน แตทความเขมขนสง ๆ ยบย งการงอกของเมลด ความยาวตน และความยาวรากของพชททดสอบ โดยสารสกดรปแบบของเหลวทความเขมขนสง ๆ ยบย งความยาวตนของขาวเหนยวพนธ กข 6 ไดดกวาทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (p<0.05) สวนหญาขาวนกสชมพพบวาสารสกดรปแบบของเหลวมผลยบย งการงอกและความยาวรากไดดกวาทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (p<0.05)

ภาควชาวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2559 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ..........................................

จ

55311321 : MAJOR : ENVIRONMENTAL SCIENCE KEY WORD : AQUEOUS EXTRACT OF LEUCAENA LEAVES/ SEED GERMINATION/ GROWTH/ LITTLE BARNYARD GRASS/ STICKY RICE RD6/ CHINESE KALE WILAIWAN KAEWKERD : EFFECTS OF AQUEOUS EXTRACT OF LEUCAENA LEAVES ON SEED GERMINATION AND SEEDLING GROWTH OF LITTLE BARNYARD GRASS, STICKY RICE RD6 AND CHINESE KALE. THESIS ADVISOR : ASSOC. PROF. GUNTHAREE SRIPONGPUN, Ph. D. 44 pp. This study aims to investigate effects of the aqueous extract of Leucaena leaves on seed germination, shoot and root lengths of 7 days old on 3 test plant species, viz. little barnyard grass, sticky rice RD6 and Chinese kale. Variables in this study were forms of the aqueous extract preparation (liquid and dry solid forms), concentrations of the aqueous extract of Leucaena leaves (0, 5, 10, 15, 20, 25, 50, 75, 100% for little barnyard grass and sticky rice RD6; 0, 5, 10, 15, 20% for Chinese kale). Comparisons between susceptibilities of the test plant species were also included. The experiments were conducted with 4 replications of 20 seeds for each replication. The susceptibilities of the plant species can be relatively arranged as follows: Chinese kale > sticky rice RD6 > little barnyard grass. The lower concentrations showed stimulatory effects while the inhibitory effects of the aqueous extract of Leucaena leave on seed germination, shoot and root lengths were much more pronounced at higher concentrations. For example, the liquid form of the aqueous extract at high concentrations showed higher inhibition effects on shoot elongation of sticky rice RD6 than dry solid form (p<0.05). In addition, the liquid form of the aqueous extract showed higher inhibition effects on seed germination and root length of little barnyard grass than dry solid form (p<0.05).

Department of Environmental Science Graduate School, Silpakorn University Student's Signature ........................................ Academic Year 2016 Thesis Advisor's Signature ........................................

ฉ

กตตกรรมประกาศ การวจยคร งน ผวจยขอขอบคณรองศาสตราจารย ดร. กณฑรย ศรพงศพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทใหความร รวมถงขอแนะนาตาง ๆ ในการศกษาวจย และทสาคญคอใหขอคดและเทคนควธการเขยนรายงานการวจย จนทาใหงานวจยคร งน สาเรจลลวงดวยด นอกจากน ขอขอบคณอาจารย ดร. กาญจนา หรมเพง และอาจารย ดร. ดาวรง สงขทอง ทใหคาแนะนาเพอใหการเขยนรายงานวจยสมบรณมากยงข น และขอขอบคณบรษท ลดดา จากด ทสนบสนนเงนทนการศกษาและสถานททาการวจย ตลอดจนภาควชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทรทอานวยความสะดวกในการวเคราะหขอมลทางสถต และงานวจยน ไดรบทนสนบสนนบางสวนจากทนอดหนนการทาวทยานพนธ สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา จากเงนงบประมาณแผนดน (หมวดเงนอดหนนทวไป) ของบณฑตวทยาลย ประจาปงบประมาณ 2558 คร งท 2 สดทายน คณคาและคณประโยชนของวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบแดคณแมวไลลกษณ แกวเกด และคณพอมนส แกวเกด ทคอยสนบสนนและใหกาลงใจมาโดยตลอด ซงนบวาเปนแรงผลกดนทสาคญ และขอมอบแดคณาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาแกผวจย

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย.………………………………………………………………………………………………….. ง บทคดยอภาษาองกฤษ........................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ.............................................................................................................. ... ฉ สารบญตาราง................................................................................................................ ........ ญ สารบญภาพ.................................................................................................................... ...... ฎ บทท 1 บทนา......................................................................................................................... .... 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา................................................................ 1 วตถประสงคของการวจย....................................................................................... 2 สมมตฐานของการศกษา........................................................................................ 2 ขอบเขตการศกษา................................................................................................. 2 ประโยชนทไดรบ.................................................................................... ................ 3 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ..................................................................................... 4 วชพชและผลกระทบทเกดจากวชพช..................................................................... 4 การจาแนกวชพช................................................................................................... 5 การจาแนกตามวงจรชวต ............................................................................. 5 การจาแนกตามสณฐานวทยา........................................................................ 5 การจาแนกตามนเวศวทยา............................................................................ 5 การจาแนกตามลกษณะทางพฤกษศาสตร..................................................... 6 การจาแนกตามลกษณะทางสรรวทยา........................................................... 6 การจาแนกตามสภาพการงอก....................................................................... 6 การจดการวชพช.................................................................................................... 7 วธกล........................................................................... ........................................... 7 การเผา................................................................................................ .................. 7 การคลมดน....................................................................................... ..................... 7 การปลอยน าทวม............................................................................... .................... 7 การใชระบบการปลกพช........................................................................................ 7 การใชพชแขงขน.................................................................... ................................ 7 การเขตกรรม..................................................................... ..................................... 8 การใชสงมชวต................................................................ ........................................ 8 การใชประโยชนจากวชพช..................................................................................... 8 การควบคมกาจดวชพชโดยใชสารเคม................................................................... 8 Allelopathy........................................................................................................ 8

ซ

บทท หนา การปลดปลอยสาร allelochemicals.......................................................... 9 ปจจยทมผลตอการทพชปลดปลอยสาร allelochemicals.......................... 10 พชทใชในการวจย.................................................................................................. 10 กระถน........................................................................................................... 10 หญาขาวนกสชมพ......................................................................................... 13 ขาวเหนยวพนธ กข 6.................................................................................... 14 คะนา............................................................................................................. 15 งานวจยทเกยวของ................................................................................................ 16 3 วธดาเนนการวจย............................................................................................... ............ 20 พชทใชทดสอบ……….............................................................................................. 21 วชพชทใชทดสอบ.......................................................................................... 21 พชปลกทใชทดสอบ....................................................................................... 21 พชทนามาเตรยมน าแชใบกระถน........................................................................... 21 เครองมอและวสดอน ๆ ทใชในการทดลอง........................................................... 21 พ นททาการวจย..................................................................................................... 22 วธการดาเนนงานวจย…………..……………………….…………….................................... 22 การเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถน....................................................... 22 การทดสอบประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและ

การเจรญเตบโตของตนกลาพชททดสอบ....................................................... 22

การวเคราะหขอมลทางสถต.............................................................. ............. 24 4 ผลการวจยและอภปรายผลการวจย........................................................................ ....... 25 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพช

ทดสอบ............................................................................................. ..................... 25

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงตอการงอกของพชทดสอบ......................................................

22

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงตอความยาวตนของพชทดสอบ.............................................

26

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบทของแขงทแหงตอความยาวรากของพชทดสอบ…………................................

29

การเปรยบเทยบความไวในการตอบสนองระหวางพชทดสอบท ง 3 ชนดตอ สารสกดดวยน าของใบกระถน…........................................................................ .....

31

การเปรยบเทยบผลของรปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบ……………………………………………........

33

ฌ

หนา 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ..................................................................... .............. 37 รายการอางอง..................................................................................................... ................. 39 ประวตผวจย....................................................................................... .................................. 45

บทท

ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา 2.1 คณคาทางโภชนาการของใบกระถน…………………………………..…………………………. 11 4.1 เปอรเซนตการงอกของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถน

ท งในรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน ............................................................................................................

26

4.2 ความยาวตนของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบทของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน.......................................................................................................................

28

4.3 ความยาวรากของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน .......................................................................................................................

29

ฎ

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 โครงสราง Mimosine ……….……………….………………………………………………..…... 12 2.2 โครงสรางของ Tannin …………………………….………………………………………..……... 13 2.3 หญาขาวนกสชมพ…………………………………………………………………………..………… 14 2.4 ขาวเหนยวพนธ กข 6…………………………………………………………………….……...….. 14 3.1 แผนผงสรปวธดาเนนการวจยตลอดการทดลอง.................................................... 20 4.1 ลกษณะรากของวชพชและพชททดสอบ.................................................... ............ 31 4.2 เปอรเซนตการงอก ความยาวตน และความยาวรากของพชทดสอบทอาย 7 วน

เมอเทยบกบชดควบคม จากการทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ.........................

32

4.3 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงทความเขมขน 0, 5, 10, 15, และ 20% ตอการงอกของพชทใชทดสอบ ณ วนท 7 ของการทดลอง..........................................................................................

35

4.4 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหงทความเขมขน 0, 25, 50,75 และ 100% ตอการงอกของหญาขาวนกสชมพ และขาวเหนยวพนธ กข 6 ทใชทดสอบ ณ วนท 7 ของการทดลอง....................

36

1

บทท 1 บทนา

1. 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

วชพชสามารถทาใหผลผลตของขาว สบปะรด ออย และขาวโพด ในประเทศไทยลดลงไดถง 25-75%, 50%, 60% และ 80% ตามลาดบ (ชลพร, 2559) และการแขงขนของวชพชในนาขาวทปลกในเอเชยดวยวธหวานน าตม (direct-seeded ice, DSR) จะทาใหผลผลตขาวลดลงประมาณ 30-80% (Matloob et al., 2015) อกท งวชพชยงเปนทอยอาศยของแมลงศตรพช (pest) ทาใหแหลงน าต นเขนจงเปนอปสรรคตอการคมนาคม ซงหญาขาวนกสชมพจดเปนวชพชรายแรงทตดอยใน 10 อนดบแรกของโลก และเปนวชพชรายแรงทพบในนาขาวในประเทศไทย ทาใหขาวไดรบความเสยหายมากถง 70–90% อกท งเปนวชพชทพบไดทวไปท งในดนแหง พ นทเกษตรกรรมทดอนและพ นททน าทวมขง รวมท งเปนวชพชทพบไดทวไปในประเทศไทย ทวปเอเชย และทวปแอฟรกา (ปฏวต, 2557; หฤทย, 2552) วธการหนงทเกษตรกรทวไปนยมใชในการควบคมวชพช คอ การใชสารฆาวชพช (herbicides) เนองจากเชอวาสามารถจดการกบวชพชไดอยางรวดเรว ขอมลของสานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ณ วนท 8 มถนายน 2559 รายงานวาในป พ.ศ. 2558 ประเทศไทยมการนาเขาสารฆาวชพชสงเปนอนดบ 1 ในบรรดาสารกาจดศตรพชทนาเขา โดยมปรมาณถง 119,971 ตน คดเปนมลคา 11,016 ลานบาท รองลงมาเปนสารฆาแมลง และสารฆารา ตามลาดบ (สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ, 2559)

อยางไรกตามการใชสารฆาวชพชอยางไมถกวธ อาจกอใหเกดผลกระทบตาง ๆ ตามมา เชน การใชสารเคมในปรมาณทมากเกนความจาเปน ทาใหเกดการตกคางของสารเคมในดน อากาศ น าผวดน น าใตดน ผลผลตทางการเกษตร และหวงโซอาหาร ซงกอให เกดความเสยงอยางมนยสาคญตอสงแวดลอม และสงมชวตทไมใชเปาหมายตาง ๆ ทมประโยชน เชน จลนทรยตาง ๆ ทมประโยชนในดน แมลง พช ปลา และ นก เปนตน (Aktar et al., 2009) หลายฝายจงตระหนกและใหความสนใจกบปญหาดงกลาวเพมมากข น ทางเลอกใหมวธหนงสาหรบการปองกนกาจดวชพชทยงยน คอ การใชประโยชนจากสารสกดดวยน าทมฤทธทาง allelopathy (Nawaz and Farooq, 2016)

กระถนจดเปนพชยนตนตระกลถวเจรญเตบโตไดดในเขตรอน ซงมคณคาทางโภชนาการสง โดยใบกระถนมโปรตนสงถง 28 % และม ทองแดง เหลก สงกะส และแมงกานสในระดบสง อกท งอดมดวย -carotene (ทเปนแหลงของวตามนเอ) และ xanthophyll (ทเปนสารตานอนมลอสระ) รวมท งเปนสารใหสในเน อสตวและไขแดง ตลอดจนสามารถทาใหเพมท งน าหนกของไข และเปอรเซนตการฟกไข (Garcia et al.,1996; Hien and Hung, 1998; กองอาหารสตว กรมปศสตว, 2556) นอกจากน ยงมรายงานวาใบกระถนมปรมาณกรดอะมโนใกลเคยงกบถวเหล องและปลาปน (Meulen et al., 1979) กระถนจงเปนพชทเหมาะสมทจะนามาผลตเปนสวนประกอบในอาหารสตว แตตวอยางสารพษจากกระถนทเปนขอจากดตอการนามาผลตเปนอาหารสตวทมรายงาน เชน mimosine และ tannin (Megarrity, 1978; Kurmar and Singh, 1984; Van Hoven and

2

Furstenburg, 1992) อยางไรกตามมรายงานวาสารสกดของใบกระถนมศกยภาพในการยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของวชพชและพชบางชนด (Pieres et al., 2001; Ishak and Sahid, 2014; Kalpana and Navin, 2015) แต Khare and Bisaria (2000) รายงานวาสารสกดใบสด ใบทยอยสลายและดอกของกระถนทความเขมขนทเหมาะสม (40%) สามารถทาใหเมลดถวเหลองมการงอกเพมข น

ดงน นงานวจยน จงสนใจนาน าแชใบกระถนทเปนของเหลอจากการลดสารพษในใบกระถนมาเพมมลคา โดยการทดสอบศกยภาพทางดาน allelopathy ตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลาพชทใชทดสอบ 3 ชนด คอ หญาขาวนกสชมพ (Echinochloa colona L. Link) ขาวเหนยวพนธ กข 6 (Oryza sativa L.) และ คะนา (Brassica alboglabra Bailey) อนจะเปนประโยชนในการประยกตใชสาหรบการจดการวชพชในพ นทเกษตรกรรมตอไป อกท งเปนการลดคาใชจายในการบาบดน าแชใบกระถนจากกระบวนการผลตอาหารสตวทมสารพษตาง ๆ อยดวย เชน mimosine และ tannin

1.2 วตถประสงคของการวจย การวจยคร งน มวตถประสงคเพอศกษา

1.2.1. ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลา หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา

1.2.2. รปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถนและความเขมขนของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเหมาะสม

1.2.3. เปรยบเทยบความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนระหวางพชทดสอบท ง 3 ชนด 1.3 สมมตฐานของการศกษา การวจยคร งน มสมมตฐาน ดงน

1.3.1 สารสกดดวยน าของใบกระถนอาจมผลกระทบตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบ

1.3.2 รปแบบของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมดวยวธตางกน และความเขมขนทตางกน มผลตางกนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบทตางกน

1.3.3 พชทดสอบท ง 3 ชนดมความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนทแตกตางกน

1.4 ขอบเขตการศกษา

ดาเนนการวจยในหองปฏบตการของบรษทลดดา จากด ตาบลสามควายเผอก อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม เพอศกษาผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการการงอกและการเจรญเตบโตดานความยาวตน และความยาวรากของวชพช คอ หญาขาวนกสชมพ และพชปลก คอ ขาวเหนยว พนธ กข 6 และคะนาพนธทวโชค ทดสอบความเขมขนทเหมาะสมตอการใช รปแบบวธการเตรยม

3

สารสกดดวยน าของใบกระถนทเหมาะสมตอการนาไปใช ท งรปแบบของเหลว และรปแบบของแขงทแหง 1.5 ประโยชนทไดรบ

ประโยชนทไดรบจากการวจยคร งน 1.5.1 ทราบถงผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการการงอกและการเจรญเตบโตของ

ตนกลา หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนาพนธทวโชค 1.5.2 ทราบถงความเขมขนทเหมาะสมของสารสกดดวยน าของใบกระถนในการควบคมหญา

ขาวนกสชมพ ซงเปนวชพชรายแรงทตดอยใน 10 อนดบแรกของโลก และเปนวชพชรายแรงทพบในนาขาวในประเทศไทย อกท งเปนวชพชทพบไดทวไปท งในดนแหง ในพ นทเกษตรกรรมทดอน และพ นททน าทวมขง รวมท งเปนวชพชทพบไดทวไปในประเทศไทย ทวปเอเชย และทวปแอฟรกา

1.5.3 ทราบถงรปแบบวธการเตรยมของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเหมาะสมทมประสทธภาพในการยบย งการงอกของวชพชหญาขาวนกสชมพ

1.5.4 เปนแนวทางหน งทชวยลดผลกระทบตอส งแวดลอมจากการใชสารฆ าวชพช (herbicides)

1.5.5 สารสกดดวยน าของใบกระถนเปนของเหลอใชจากกระบวนการผลตอาหารสตวซงมสารพษตาง ๆ อยดวย เชน mimosine และ tannin ดงน นจงไมสามารถปลอยท งโดยตรงสแหลงน าได ตองผานการบาบดกอนปลอยท งออกนอกโรงงาน ซงคาใชจายในการบาบดน าเสยข นกบปจจยตาง ๆ เชน วธการทเลอกใช ปรมาตรน าเสยทตองบาบด เปนตน แตมรายงานวาสาร mimosine จากใบกระถนมศกยภาพทจะนามาใชในการควบคมวชพชได (Xuan et al., 2006) ดงน นการวจยน จงศกษาศกยภาพในการยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของหญาขาวนกสชมพ เพอนามาใชประโยชนในการควบคมวชพชและชวยลดปรมาตรน าเสยทตองบาบดลงดวย

1.5.6 เปนการเพมมลคาสารสกดดวยน าของใบกระถนทเปนของเสยจากข นตอนการลดสารพษของใบกระถนจากกระบวนการผลตวตถดบอาหารสตวโดยการนามาใชทดแทนสารฆาวชพชได

4

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

2.1 วชพชและผลกระทบทเกดจากวชพช

วชพช (weed) คอ พชทไมมประโยชน ข นในพ นททไมตองการ ทาความเสยหายแกพชทปลก มนษย และสภาพแวดลอม วชพชมกขยายพนธไดด ทนทานตอการควบคมกาจด และสามารถปรบตวเขากบพ นททถกรบกวนได จงสามารถพบวชพชไดทวไป (Craft, 1975; Harlan, 1975; พรชย, 2540) ตวอยางความเสยหายทเกดจากวชพชท Klingman et al. (1975) สรปไว มดงน

2.1.1 วชพชจะทาใหปรมาณและคณภาพของผลผลตเกษตรลดลง เนองจากวชพชไปแกงแยงปจจยเพอการเจรญเตบโตจากพชปลก อกท งการกาจดวชพชดวยวธการตาง ๆ อาจไปรบกวนพชปลก และช นสวนวชพชอาจปนเปอนเขาไปในผลผลต ทาใหคณภาพของผลผลตลดลง

2.1.2 วชพชเปนทอยอาศยและทหลบพกของแมลง โรค และศตรพชและสตวอน ๆ ทเปนศตรตอพชปลกได

2.1.3 ลดประสทธภาพการทางานของเครองจกรกลทางการเกษตร ท งในระยะการเตรยมดน หรอการเกบเกยวผลผลต เพราะวชพชทมลาตนโตหรอแขงแรงสามารถขดขวางระบบการทางานของเครองจกร นอกจากน วชพชทมลาตนสง ๆ เมอแกงแยงแขงขนกบพชปลกมกทาใหพชปลกตองสงตามไปดวย เมอพชปลกมอายใกลเกบเกยวกจะเอนลมไดงาย ทาใหยากตอการเกบเกยวโดยเครองจกรกล

2.1.4 ทาใหเกดอนตรายตอสตว และสารพษจากวชพชสามารถทาใหคณภาพของผลผลตลดลง

2.1.5 ลดคณคาของทดนททาการเกษตร และเปนสาเหตใหเกษตรกรท งทดน ไปบกเบกพ นทใหม จงกอใหเกดความเสยหายอยางตอเนอง เชน การทาไรเลอยลอย เปนตน

2.1.6 เปนอปสรรคตอ การประมง การชลประทาน การระบายน า การขนสง และการผลตพลงงานไฟฟา

2.1.7 การปองกนกาจดวชพช ทาใหเพมตนทนการผลต ผบรโภคจงตองรบภาระจากราคาผลตผลการเกษตรทสงข นดวย

2.1.8 การกาจดวชพชดวยสารเคม และการผลตสารฆาวชพช มสวนกอใหเกดมลพษตอสภาพแวดลอม

2.1.9 ลดประสทธภาพการทางานของเกษตรกร เนองจากการเจบปวย หรอผลกระทบตอสขภาพอนามยของเกษตรกรทมการใชสารฆาวชพชอยางตอเนองเปนเวลานาน ๆ

5

2.2 การจาแนกวชพช วชพชอาจจาแนกโดยอาศยเกณฑตาง ๆ ดงน 2.2.1 การจาแนกตามวงจรชวต Baumann (2014) จาแนกวชพชตามวงจรชวตไวดงน Annual Weeds เปนวชพชลมลกทมอายเพยงฤดเดยวหรอปเดยว ขยายพนธดวย

เมลด หลงจากงอก ออกดอก ผลตเมลดแลวกตาย เชน กระดมใบ (Richar diascabra) หญาตนนก (Digitaria ciliaris) และ หญาปากควาย (Dactyloctenium aegyptium) เปนตน

Biennial Weeds เปนวชพชทอาย 2 ป โดยเมลดจะงอกในฤดใบไม ฤดรอน หรอ ฤดใบไมรวงของปแรก แลวพชจะผานฤดหนาวโดยใบมกอยในรป rosette ระหวางฤดหนาว ยอดจะสมผสกบอากาศหนาว แลวจะออกดอกและสรางเมลดในฤดรอนของปท 2 แลวตายในฤดใบไมรวง

Perenial Weeds เปนวชพชขามปทมอายมากกวา 2 ฤด สามารถสรางสวนขยายพนธไดท งแบบมเพศ (เมลด) และแบบไมใชเพศ เชน หญาคา (Imperata cylindrica Beauv.) และ แหวหม (Cyperus rotundus) เปนตน

2.2.2 การจาแนกตามสณฐานวทยา Baumann (2014) จาแนกวชพขตามสณฐานวทยาไวดงน ว ช พช ใบแคบ (Narrow Leaf Weeds) หมายถ ง ว ช พชพวกหญ า ในตระก ล

Gramineae (Poaceae) และกก (sedges) ในตระกล Cyperaceae หรอวชพชในตระกลอน ๆ ซงมแผนใบบาง แคบเรยว ยาว และเสนใบขนานกบเสนกลางใบ เชน หญาขาวนก (Echinochloa crusgalli) และ หญาตนกา (Eleusuine indica) เปนตน

วชพชใบกวาง (Broad Leaf Weeds) หมายถง วชพชทมใบเมอแผเตมทจะกวางและมเสนใบแบบรางแห เชน ผกโขมหนาม (Amaranthus spinosus) และ ขาเขยด (Monochoria vaginlis) เปนตน

2.2.3 การจาแนกตามนเวศวทยา Anderson, (1983) จาแนกวชพชตามนเวศวทยาไวดงน (1) วชพชบก (Terrestrial Weeds) หมายถง วชพชทข นบนพ นดน พบทวไปในพ นท

การเกษตร ทรกรางรมถนน ทวางระหวางอาคารบานเรอน เชน ไมยราบ (Mimosa pudica) และสาบแรงสาบกา (Agertum conyzoides) เปนตน

(2) วชพชน า (Aquatic Weeds) หมายถง วชพชทมลาตนหรอสวนของลาตนเจรญเตบโตอยในน า แบงยอยออกไดอก 4 กลม ดงน

(2.1) วชพชลอยน า (Floating Weeds) สวนของลาตนจะลอยอยตามผวน ารากอาจหยงลกลงถงดนใตน ากไดหากข นอยบรเวณน าต น ๆ เชน ผกตบชวา (Eichhornia crassipes) และ จอก (Pistia stratiotes) เปนตน

(2.2) วชพชใตน า (Submerged Weeds) เปนวชพชทมลาตนเจรญอยใตน าหรอทอดไปตามผวน า เชน ดปลน า (Potamogeton malaianus) และ สาหรายหางกระรอก (Hydrilla verticillata) เปนตน

6

(2.3) วชพชโผลเหนอน า (Emerged Weeds) ชอบข นอยบรเวณน าต น รากหยงลงดน สงใบและลาตนโผลพนน า เชน ธปฤาษ (Typha angustifolia) และ เทยนนา (Jussiaea linifolia) เปนตน

(2.4) วชพชชายน า (Marginal Weeds) ชอบข นอยบรเวณชายน าหรอรมตลง เชน ลาเจยก (Coix aquatica) และ เอ องเพดมา (Polygonum tomentosum) เปนตน

(3) วชพชทตองอาศยอยกบพชอน (Parasitic Weeds) หมายถง วชพชทมรากหรอ haustoria แทงเขาไปดดน าเล ยงและอาหารจากพชทมนอาศยอย เชน หญาแมมด (Striga asiatica) และ กาฝากมะมวง (Dendrohthoe pentandra) เปนตน

(4) วชพช epiphyte (Epiphytic Weeds) คอ วชพชทชอบข นบนตนไมอนหรอสงอน ๆ วชพชพวกน สามารถดารงชวตอยไดโดยอสระ เพยงแตตองอาศยสงอนยดเกาะอยเทาน น เชน ไลเคนท สาหรายบางชนด มอส เฟรน และพชมดอกบางชนด

2.2.4 การจาแนกตามลกษณะทางพฤกษศาสตร การจาแนกตามลกษณะทางพฤกษศาสตรเปนการจาแนกเพอใหทราบชอวทยาศาสตร

(scientific name) ของวชพชแตละชนด โดยจดจาแนกเปนหมวดหมตามลาดบดงน kingdom, phylum, class, order, family, genus, species โดยช อวทยาศาสตรของพชแตละชนดจะประกอบดวย genus และ species (สนตไมตร, 2557)

2.2.5 การจาแนกตามลกษณะทางสรรวทยา Baker (1974) และ พรชย (2540) กลาวถงการจาแนกวชพชทางสรรวทยา เมอ

พจารณาจากกลไกการสงเคราะหดวยแสงไวดงน (1) วชพช C3 หมายถง วชพชทมการสงเคราะหดวยแสงผาน Calvin-Benson cycle

ไดสารประกอบเสถยรตวแรก คอ phosphoglyceric acid ซงมคารบอน 3 ตว วชพชกลมน ไดแก หญาสองหาง (Paspalum conjugatum Bergius) ไมยราบ (Mimosa pudica L.)

(2) วชพช C4 หมายถง วชพชทมกระบวนการสงเคราะหดวยแสงแลวไดสารประกอบเสถยรตวแรกทมคารบอน 4 ตว คอ malic acid วชพชกลมน มประสทธภาพในการสงเคราะหดวยแสงส งกว ากล มแ รก เช น ผ ก โขม ( Amaranthus lividus) แห วหม (Cyperus rotundus) หญาตนนก (Digitaria ciliaris)

(3) วชพชพวก CAM วชพชพวกน มกระบวนการสงเคราะหดวยแสงท งแบบ C4 และ C3 โดยปากใบจะเปดรบกาซคารบอนไดออกไซดเฉพาะเวลากลางคน สวนกลางวนปากใบจะปด วชพชกลมน ไมคอยมความสาคญในพ นททาการเกษตรทว ๆ ไป สวนใหญจะพบอย ในเขตแหงแลง เชน กระบองเพชร (Cereus hexagonus)

2.2.6 การจาแนกตามสภาพการงอก วชพชจาแนกตามสภาพการงอก ไดเปน (พรชย, 2540) (1) Hydrophytes เปนวชพชทงอกใตน าหรอในน า เชน วชพชในนาขาว ผกปอด

ขาเขยด (2) Hygrophytes เปนว ช พชท งอกในดนท แฉะ ซ งมความช น 70-80% เชน

หญานกสชมพ

7

(3) Mesophytes เปนวชพชทงอกในดนช น ซงมความช น 40-60% เชน ผกเบ ยใหญ ผกโขม

2.3 การจดการวชพช

การจดการวชพช (Weed Management) เปนการนาเอาหลกการปองกน การควบคมและการกาจดมาใชรวมกน แตโดยทวไปจะเนนทการแกปญหามากกวาการปองกน Anderson (1996) สรปการจดการวชพชไวดงน

2.3.1 วธกล วธกล (Mechanical Methods) เปนการควบคมกาจดโดยใชเครองมองาย ๆ ไปจนถง

การใชเครองจกรกลตาง ๆ เชน การถอนดวยมอ (hand pulling) การตดและการตดฟน (mowing and cutting) การใชจอบ (hoeing) และการไถพรวน (tillage)

2.3.2 การเผา การเผา (Burning) เปนการทาลายวชพชทงอกเปนตนแลว อาจมการตดฟนกอนเผา

เชน ในการเตรยมพ นทปลกพชจากพ นททมสภาพปาหรอมวชพชยนตนข นหนาแนน หรออาจเปนการเผาโดยไมตดฟนเลย ซงใชในกรณทเปนหญาหรอวชพชใบกวางขามปทตนไมใหญนก เชน หญาคา สาบเสอ เปนตน นอกจากน การเผาในบรเวณทเพาะปลกโดยสมาเสมอ เชน ในนาขาวเปนการทาลายเมลดวชพชทรวงและอยบนผวดน แตไมสามารถทาลายเมลดวชพชซงตกลงไปในรอยแตกระแหงของดน หรอเมลดทโดนดนกลบไปกอนแลว ท งน ควรตองคานงถงการสญเสยอนทรยวตถจากดน และการเกดควนไฟซงมผลเสยตอสงแวดลอม

2.3.3 การคลมดน การคลมดน (Mulching) สามารถแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ การคลมโดยใชวสดไมม

ชวต (nonliving mulch) เชน ฟางขาว หญาแหง แกลบ หรอวสดแปรรป เชน กระดาษหรอพลาสตก

กบการคลมโดยวสดมชวต (living mulch) เชน การปลกพชตระกลถวเปนพชคลมในสวนยางพารา สวนปาลมน ามน หรอสวนผลไม การปลกหญาในระหวางแปลงไมดอก

2.3.4 การปลอยน า การปลอยน าทวม (Flooding) เปนการทาใหผวดนเกดสภาพขาดออกซเจน ทาให

เมลดวชพชไมงอก หรอวชพชทงอกแลวกจะตาย เชน สภาพในนาขาวโดยเฉพาะนาดา หากมการควบคมระดบน าไดกจะมปญหาเรองวชพชนอยมาก แตถาหากเกดการขาดน า หนาดนเรมไดรบออกซเจน จะมวชพชหลายชนดงอกข นมา เชน หญาหนวดปลาดก หญาหนวดแมว และกกตาง ๆ

2.3.5 การใชระบบการปลกพช ระบบการปลกพช (Cropping System) ทชวยในการควบคมกาจดวชพช ม 2 ลกษณะ

คอ การปลกพชหมนเวยน (crop rotation) และการปลกพชแซมสลบ (intercropping) 2.3.6 การใชพชแขงขน วธการน เปนการปลกพชทแขงขนไดดกวาวชพช เชน มเปอรเซนตการงอกของเมลดสง

สามารถงอกไดในสภาพแวดลอมทไมเหมาะสม ตนออนเจรญเตบโตเรว มระบบรากใหญ และแพรกระจายออกไปไดเรว ลาตนมลกษณะเปนเถาหรอตนแผเล อย หรอทรงพมแผคลมพ นทไดเรว

8

2.3.7 การเขตกรรม การเขตกรรม (Cultural Methods) เปนวธการทชวยสงเสรมใหพชปลกเจรญเตบโต

และคลมพ นทไดเรว จะชวยลดปญหาวชพชลงไดมาก เชน การเพมปยใหกบพชทปลก การเตรยมแปลงปลกทด การใชสวนขยายพนธทสมบรณแขงแรง การจดการใหความหนาแนนของพชเหมาะสม (plant density) การเลอกเวลาปลกทเหมาะสม (planting date) การควบคมวชพชในระยะแรก และการปลกโดยยายกลา การเขตกรรมจะชวยใหพชทปลกมการเจรญเตบโตล าหนา จงไดเปรยบในการแกงแยงแขงขนกบวชพช

2.3.8 การใชสงมชวต การใชสงมชวตมากดกนหรอทาลายวชพช โดยสงมชวตน อาจเปนสตวทมขนาดใหญ

(เชน สตวเค ยวเอ องตาง ๆ) สตวขนาดกลาง (เชน ปลา หรอสตวน าอน ๆ) และสตวขนาดเลก (เชน แมลง รวมไปถงสงมชวตทมองไมเหนดวยตาเปลา เชน โรคพช)

2.3.9 การใชประโยชนจากวชพช การนาวชพชมาใชเปนสมนไพร สวนประกอบของเครองจกรสาน และเฟอรนเจอร

การใชประโยชนจากวชพชจดวาเปนการควบคมกาจดวชพชอกรปแบบหนง ทเหมาะกบระบบอนทรย หรอระบบทตองการคงความหลากหลายของสงมชวต

2.3.10 การควบคมกาจดวชพชโดยใชสารเคม การใชสารฆาวชพชทาลายวชพชอาจเกดข นในระหวางทสวนขยายพนธพชทปลก

กาลงงอกเปนตนกลา หรอเปนตนสมบรณแลว ข นกบชนดของสารฆาวชพชและเวลาทใช ปจจบนการใชสารเคมในการกาจดวชพชนบวาเปนวธการทเกษตรนยมใชกนมากทสด เนองจากเปนวธการทสะดวก รวดเรว ประหยดเวลา และแรงงาน แตการใชสารฆาวชพชกมขอเสย คอสงผลกระทบทางดานลบตอสงแวดลอม เชน สารฆาวชพชไหลลงสแหลงน า ทาใหเปนอนตรายตอสงมชวตในน า และหากมการใชในปรมาณมากและตดตอกนเปนเวลานาน ทาใหเกดการสะสมของสารฆาวชพชในดน และยงทาใหวชพชเกดการตานทานตอสารฆาวชพชอกดวย (จรญ, 2537)

2.4 Allelopathy

Alleopathy เปนกระบวนการทพชชนดหนงปลอยสารพษออกไปใหกบพชขางเคยง ซงอาจเปนอนตรายตอพชผรบน น ๆ ใหถงตายได (ดวงพร , 2543) สารทถกปลอยออกมาเรยกวา alleochemicals หรอ allelopathins หรอ allelopathic compounds ผลกระทบของกระบวนการ allelopathy ม 2 ระดบ คอ ผลกระทบข นปฐมภม เปนผลจากสาร alleochemical ทอยในเศษซากพชทตกคางอยในดน ถกปลดปลอยโดยการยอยสลายหรอถกน าฝนชะ แลวมผลตอการเจรญของพชอกชนดทอยในดนน น รวมท ง สารพษทจลนทรยสรางระหวางการยอยสลายเศษซากพชน น ๆ ดวย ผลกระทบอกแบบ คอ ผลกระทบข นทตยภม ซงเกดจากการทพชสรางและปลดปลอยสารพษออกมาขณะทยงมชวตอย ผลกระทบจะไมรนแรงเทากบสารพษจากเศษซากพช allelochemicals เปนผลผล ตท ไ ด จ าก secondary metabolism และ ไม ใ ช primary metabolite ท ม คณค าทา งโภชนาการ สาร allelochecicals สามารถแบงลกษณะโครงสราง และสมบตไดเปน 10 กลมดงน (Rice, 1984; Putnam, 1985 และ Soltys, 2013)

9

(1) Water-soluble Organic Acids, Straight-chain Acohols, Aliphatic Aldehydes, and Ketones

(2) Simple Lactones (3) Long-chain Fatty Acids and Polyacetylenes (4) Quinines (benzoquinone, anthraquinone and complex quinines)

(5) Phenolics (6) Cinnamic Acid and Its Derivatives

(7) Coumarins (8) Flavonoids

(9) Tannins (10) Steroids and Terpenoids (sesquiterpene lactones, diterpenes, and triterpenoids)

2.4.1 การปลดปลอยสาร Allelochemicals สาร allelochemicals สามารถเคลอนยายออกจากพชและปลดปลอยออกสสงแวดลอมได 4 วธดงน (1) การระเหย (Volatilization) สาร allelochemicals ทระเหยไดสวนใหญจะเปนสารทเปนสวนประกอบสาคญของน ามนหอมระเหยในพชช นสง (Rice, 1974) พชอาจปลดปลอยออกมาทางใบหรอลาตน เชน ยคาลปตส สารสวนใหญเปนสารในกลม terpenoids เชน momoterpenes, camphor, sesquiterpenes และ cineole (พรชย, 2540)

(2) การปลดปลอยออกทางราก (Exudation from Roots) สาร allelochemicals ทพชปลดปลอยทางรากโดยตรงไปสสารละลายในดน โดยน าจะเปนตวพาสารทอยภายในรากออกมา แสดงวาสารสวนใหญถกสะสมอยทสวนน เชน หนอไมฝรง (Asparagus officinalis) เปนพชทปลดปลอยสารพษออกทางราก มผลยบย งการเจรญเตบโตของพชชนดเดยวกน (autotoxicity) ทปลกตามมาภายหลง (พรชย, 2540) (3) การชะลางดวยน า (Leaching by Water) น าฝน น าคาง หรอน าทใหกบพชสามารถชะลางสาร allelochemicals ทตดอยตามสวนตาง ๆ ของพชใหไหลออกมาสพ นดน (Rice, 1974) (4) การยอยสลายของซากพช (Decomposition of Plant Residue) ซากพชทตายแลวกองท งไวหรอเผากลบไปกบดนจะถกยอยสลายดวยจลนทรยและปลดปลอยสารตาง ๆ ทมฤทธทาง allelopathy ออกมา (Putnam, 1985) สารน จะมผลยบย งการเจรญเตบโตของพชโดยตรงหรอทางออม โดยทาใหระดบ pH ของดนเปลยนแปลงไป รวมถงการยบย งโดยสารหรอผลตภณฑบางอยางทจลนทรยปลดปลอยออกมาขณะทมการยอยสลายซากพช (ดวงพร, 2543)

10

2.4.2 ปจจยทมผลตอการทพชปลดปลอยสาร Allelochemicals สรเชษฐ (2554) กลาวถงปจจยทมผลตอการปลดปลอยสารทมฤทธทาง allelopathy

ของพช ไวดงน (1) คณภาพและปรมาณแสง เชน ความเขมของแสงอลตราไวโอเลตและแสงในชวงท

ตามองเหนมผลตอปรมาณสาร chloroginic acid และ isochloroginic acid ทตนทานตะวนผลตข นมา และเมอใหแสงทชวงความยาวคลนในชวงแสงสแดงแกมนฝรง พบวาสารประกอบ ferulic และ p-coumaric acid จะเพมข นกวาปกตมาก รวมท งตน Mentha piperita L. ทสามารถผลตสาร monoterpene เพมมากข นในชวงวนยาว

(2) การขาดธาตอาหาร มผลทาใหสาร allelochemicals ทปลอยสสงแวดลอมมากข น ซงข นอยกบชนดธาตอาหารทพชขาด เชน ตนทานตะวนทขาดธาตโบรอนจะปลดปลอยสาร caffeic acid และ chloroginic acid มากกวาตนทานตะวนทไมขาดธาตโบรอนถง 10 เทา ขณะท ตนยาสบทขาดธาตไนโตรเจนมการปลดปลอยสาร scopolin ออกมามากกวาตนทไมขาดธาตไนโตรเจนถง 5 เทา

(3) การขาดน า เมอพชขาดน าจะทาใหเกดความเครยดอยางรนแรง ทาใหปลดปลอยสาร allelochemicals มากกวาปกต เชน สาร chloroginic acid และ isochloroginic acid จากตนทานตะวนทปลดปลอยออกมาจากตนทขาดน ามากกวาตนพชทไมขาดน า

(4) อณหภม ทอณหภม 30C ตนโอคจะผลตสาร scopoletin ไดมากกวาตนทอยท 19C ถง 5.5 เทา ในขณะทตนยาสบทปลกในสภาพอณหภม 8-9C จะมปรมาณสาร chloroginic acid ในใบและลาตนมากกวาตนทปลกท 32C ถง 3 เทา

(5) สารเคมทพชไดรบ เชน การใช 2,4-Dichlorophenoxyacetic acid (2,4-D) กบตนยาสบมผลทาใหเกดการสะสมของสาร scopolin ในใบเพมข นถง 31 เทาของตนยาสบทไมไดรบ 2,4-D

(6) อายของพช พชทมอายมากจะมการปลอยสาร allelochemicals ไดมากกวาพชทมอายนอย

นอกจากน ยงมปจจยอน ๆ เชน การเขาทาลายของเช อโรค และแมลงของศตรพช กสงผลใหพชอยในสภาวะเครยด พชจงมการสรางและปลดปลอยสาร allelochemicals ออกมามากกวาปกตไดเชนเดยวกน

2.5 พชทใชในการวจย

2.5.1 กระถน กระถนมชอวทยาศาสตรวา Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit โดยมการ

จาแนกทางวทยาศาสตร (classification) ด งน (Raffles Museum of Biodiversity Research, 2013)

11

Kingdom Plantae Phylum Magnoliophyta Class Eudicots Order Fabales Family Fabaceae Subfamily Minosideae Tribe Mimoseae Genus Leucaena Species L. leucocephala กระถนเปนไมยนตนมระบบรากลก อายมากกวา 2 ป แผกงกานเปนพม เจรญเตบโตไดดในสภาพดนทวไป ใหผลผลตสง และสามารถข นไดในดนทมความอดมสมบรณตา การปลกในระยะแรกเพอเปนรมเงาแกพชอนและสามารถนามาเปนอาหารสตว (สายณห, 2547 และเฉลมพล, 2530) ใบเปนใบประกอบแบบขนนก 2 ช น เรยงสลบกน ยาว 12.5-25 ซม. ใบแยกเปนแขนง 2-10 ค เรยงตรงกนขาม ความยาว 5-10 ซม. มใบยอย 5-20 ค ใบเปนรปขอบขนาน ความกวาง 2-5 มม. ความยาว 0.6-2.1 ซม. ลกษณะปลายใบแหลม โคนใบเบ ยว ชอดอกกระจกแนนตามงามใบ ผลเปนฝกเปนชอแบนยาวประมาณ 10-20 ซม. เมลดเรยงตามขวางภายในฝก 15-20 เมลด

(1) คณคาทางโภชนาการของใบกระถน ใบกระถนแหงจะมโปรตนประมาณ 20-30% ปรมาณเยอใยตา จงมคณคาทางอาหารสง (กองอาหารสตว กรมปศสตว, 2556) นอกจากน ยงม -carotene ซงเปนแหลงวตามนเอ และสาร xanthophyll ทเปนสารตานอนมลอสระ (antioxidance) (อทย, 2526) เปนสารใหสในไขแดงและเน อสตว (กองอาหารสตว กรมปศสตว, 2556) และมแรธาตในระดบสง เชน ทองแดง เหลก สงกะส และ แมงกานส เปนตน (Garcia et al., 1996) อกท ง Hien and Hung (1998) รายงานวาการเล ยงไกไขดวยอาหารผสมใบกระถน 4% สามารถทาใหเพมท งเปอรเซนตไขแดง น าหนกไข และเปอรเซนตการฟกไข สาหรบในประเทศไทยผลการวเคราะหปรมาณคณคาทางอาหารของใบกระถนแสดงดงในตารางท 2.1 ตารางท 2.1 คณคาทางโภชนาการของใบกระถน คณคาทางโภชนาการ (%)

จนดาและคณะ (2526)

สกญญา (2544)

วชราภรณ (2550)

กองอาหารสตว (2556)

โปรตน 23.43 28.85 17.66 20.2 ไขมน เยอใย ผนงเซลล Lignocellulose เถา

8.07 7.55

- -

9.83

4.07 1.99

- -

9.26

- -

65.45 37.20 7.5

3.5 -

18.0 -

8.8

12

(2) สารพษในใบกระถนและความเปนพษตอสตว ขอจากดในการใชใบกระถน คอ มสารพษทเรยกวา mimosine และ tannin โดยกระถนแตละสายพนธมปรมาณ mimosine ใกลเคยงกน (ประมาณ 3-5% น าหนกแหง ) (Megarrity, 1978; เฉลมพล, 2523)

Mimosine (C8H10O4N2) มสตรทางเคมเปน β-[N-(3-hydroxy-4pyridine)-α-aminopropionic acid] (Meulen et al.,1979) เปนสารประกอบ alkaloid และเปนกรดอะมโนชนดทไมใชโปรตน (non-protein amino acid) โดยมกรดอะมโน lysine เปนสารต งตนในการสงเคราะห mimosine (Hylin, 1964) มลกษณะโครงสราง ดงภาพท 2.1 ความเปนพษของ mimosine ในสตวเกดจากไปยบย ง tyrosine utilizing enzyme หรอ การท mimosine ไปรวมกบโปรตนทจาเปนในสงมชวตแทนท tyrosine ซงในหน mice ททดลองพบวาทาใหเกดความเสยหายอยางมาก รวมท งท hair follicle ซงอาจเนองมาจากการยบย ง mitotic activity ของ mimosine (Ghosh and Bandyopadhyay, 2007) และจากการทดลองของ Burutnantana (1989) พบวาคา LC50 ของ mimosine ตอลกปลาตะเพยน (Puntius gonionatus Bleeker) จากการทดสอบทางชววธ (bioassay) ภายใตสภาพหองปฏบตการ ทเวลา 24, 48, 72, 96 ชม. มคาเปน 182.6, 172.0, 169.5, 165.4 มก./ล. ตามลาดบ

ภาพท 2.1 โครงสราง Mimosine

ทมา: Crounse et al. (1962) สวน tannin เปนสารประกอบทมโครงสรางเปนวงแหวน (phenolic

compound) ทละลายน าได และสามารถจบกบโปรตน ทาใหโปรตนตกตะกอน สาร tannin แบงตามลกษณะโครงสราง และปฏกรยากบสารละลายไดเปน 2 ชนด คอ hydrolyzable tannin (HTs) และ condensed tannin (CTs) ลกษณะโครงสรางทางเคมแสดงดงในภาพท 2.2 สาร tannin ทพบในกระถนสวนใหญเปนชนด CTs มประมาณ 4-7% น าหนกแหง แตปรมาณสาร tannin ผนแปรไปตามชนด ระยะการเจรญเตบโต และอน ๆ เชน หากไดรบความเขมของแสงมาก ทอณหภมสง เจรญเตบโตในดนทมคณภาพตาและมความเปนกรด จะสงผลใหเกดสาร tannin CTs ในใบกระถนเพมข น (Kelman and Tanner, 1990; Lees et al., 1994) โดยหากสตว ไดรบ tannin ปรมาณมากจะทาใหกนอาหารลดลง การยอยไดของกระเพาะหมก (rumen) และการใชประโยชนไดของซลเฟอรกลดลงดวย ทาใหปรมาณน านมลดลง อกท ง tannin ยงมผลโดยตรง คอ เกดการทาลายผนงลาไส ตบ มาม ไต นอกจากน พบสวนทเปนเมอกในปสสาวะ และกอใหเกดอาการทองผกได ดงน นสตวเค ยวเอ องจงไมควรกนพชทม CTs ปรมาณสงกวา 60 กรม/กก. เนองจากจะมความนากนและการยอยไดของวตถแหงลดลง ทาใหมการดดซมสารอาหารตาง ๆ ลดลงตามไปดวย (Kurmar and Singh, 1984; Van Hoven and Furstenburg, 1992)

13

ภาพท 2.2 โครงสรางของ Tannin (a) Condensed tannin (CTs), (b) Hydrolyzable tannin (HTs)

ทมา: Molecular Soil Organic Matter Transformations (2013)

(3) วธการลดสารพษในใบกระถน และการนาไปใชประโยชน

วธการลดสารพษในใบกระถนทาไดหลายวธ เชน การตากแดด การใชจลนทรยหมก และวธการแชน า เชน สนชย และคณะ (2528) รายงานวาใบกระถนตากแหง ใบกระถนตากแหงเสรมดวย 0.2 % FeSO4 และใบกระถนแชน า 24 ชม. แลวนามาตากแดดใหแหง เมอนามาเล ยงสกรพนธ Landrace เพศผทถกตอน น าหนกเฉลย 27 กก. พบวา คาความสามารถการยอยได การใชประโยชนไดของโปรตนสทธ และพลงงานทใชประโยชนไดของใบกระถนแชน ามคาสงกวา ใบกระถนตากแดด และใบกระถนเสรมดวย FeSO4 ตามลาดบ ซงสอดคลองกบ Burutnantana (1989) ทรายงานวาวธการแชน าเปนวธการทสามารถลดสารพษ mimosine และ tannin ได 99.9% และ 80-90% ลาดบ และการศกษาของ Chanchay and Poosaran (2009) พบวา การอบแหงใบกระถนท 60C เปนเวลา 24 ชม. และนาไปแชน า 72 ชม. ทอณหภมหอง (25C) จากน นทาใหแหงอกคร งท 60C เปนเวลา 48 ชม. สามารถลดสาร mimosine และ tannin ได 94% และ 99.33% ตามลาดบ

2.5.2 หญาขาวนกสชมพ หญานกขาวสชมพ (little barnyad grass) (ภาพท 2.3) มช อวทยาศาสตรว า

(Echinochloa colona L. Link) อยในวงศ (family) Poaceae เปนพชทมอายฤดเดยว (annual) ขยายพนธดวยเมลด พบไดทวไปในแปลงปลกผกหลายชนด (เชน กะหลาปล กะหลาดอก ผกกาดขาวปล) ในไรพรกทปลกโดยวธยายปลก ถวเหลองผวมน สบปะรด ขาวโพด ออย ฝาย และ นาขาว ลาตนมสมวงอมแดง เรยวและเรยบ อาจยาวถง 70 ซม. ขอพองและงอเอนออก แผออกจากโคน ชยอดสงข น ใบเปนใบเล ยงเดยวออกสลบขางกน แผนใบเรยวยาว 3-25 ซม. กวาง 3-13 มม. โคนใบแผเปนกาบหมลาตนไวไมมเยอตรงบรเวณรอยตอระหวางแผนใบและกาบใบ มแตมสมวงบนท งแผนใบและกาบใบ ดอกออกเปนชอแบบชอแยกแขนง (panicle) ยาว 5-15 ซม. แยกออกเปนชอ ส น ๆ หลายชอ แตละชอยาว 1-2 ซม. ออกสลบกน ชอดอกยอยอดแนนเปนกลม เกอบไมม

14

กานชอดอก ชอดอกยอยยาว 2-3.5 มม. มขนอยปลายชอส น ๆ มกาบอย 2 อน สเขยวหรอสเขยวอมมวง กาบลางขนาดเลก มขนออนปกคลมและขนแขงบนลายเสน มลายเสน 3 เสน กาบลางยาวเปนครงหนงของชอดอกยอย กาบบนยาวเทา ๆ กบกาบนอกของดอกยอย กาบบนมลายเสน 5 เสน ผลเปนแบบธญพช (caryopsis) ม 1 เมลด หญาขาวนกสชมพจดเปนวชพชรายแรงทตดอยใน 10 อนดบแรกของโลก และเปนวชพชรายแรงทพบในนาขาวในประเทศไทย อกท งเปนวชพชทพบไดทวไปท งในดนแหง ในพ นทเกษตรกรรมทดอนและพ นททน าทวมขง รวมท งเปนวชพชทพบไดทวไปในประเทศไทย ทวปเอเชย และทวปแอฟรกา (ดวงพรและรงสต, 2534; หฤทย, 2552)

ภาพท 2.3 หญาขาวนกสชมพ ทมา: สานกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว (2559)

2.5.3 ขาวเหนยวพนธ กข 6

ขาวเหนยวพนธ กข 6 (ภาพท 2.4) มชอวทยาศาสตรวา Oryza sativa L. อยในวงศ Poaceae

ภาพท 2.4 ขาวเหนยวพนธ กข 6 ทมา: สานกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว (2559)

ลกษณะทางนเวศวทยา เปนขาวนาสวน นาน าฝน เปนขาวเหนยวไวตอชวงแสง

การเกบเกยวประมาณวนท 21 พฤศจกายน แหลงทแนะนาใหปลก คอ ภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศในพ นทนาน าฝน ลกษณะประจาพนธ กข 6 เปนขาวตนสง ความสง 150 ซม. ทรงกอต ง แตกกอด ลาตนแขงแรงปานกลาง ปลอง กาบใบและใบมสเขยว มขนบนใบ มม

15

ของยอดแผนใบดก ขอตอระหวางใบ และกาบใบสเขยวออน ใบธงคอนขางนอน ล นใบรปรางแหลมม 2 ยอด หใบมสเขยวออน ปลายยอดดอกสฟาง กลบของดอกสฟาง ยอดเกสรตวเมยสขาว รวงยาวแนน คอนขางถ คอรวงยาว เมลดขาวเปลอกสน าตาล ปลายยอดเมลดสฟาง มขนบนเมลด กลบรองดอกส น เมลดขาวกลองรปรางเรยว ยาว 7.2 มม. กวาง 2.3 มม. หนา 1.8 มม. ขาวสกนงนมหอม ระยะพกตวของเมลดประมาณ 5 สปดาห ผลผลตเฉลยประมาณ 670 กก./ไร น าหนกขาวเปลอก 1,000 เมลด ประมาณ 27.0 ก. ขอด คอ ใหผลผลตทคอนขางมเสถยรภาพในสภาพแวดลอมตาง ๆ ทนแลง และตานทานตอโรคใบจดสน าตาล และโรคไหม ขาวสกนงมลกษณะนมและมกลนหอม ขอจากด ไมตานทานตอโรคขอบใบแหง เพล ยกระโดดสน าตาล และแมลงบว (ผลใบ, 2545)

2.5.4 คะนา คะนา (Chinese kale) เปนพชผกในวงศกะหลา (Cruciferae) มชอทางวทยาศาสตร

วา Brassica alboglabra Bailey ลกษณะทางพฤกษศาสตร คะนาเปนพชลมลก ตระกลเดยวกบกะหลา ลาตนอวบชมน า ใบมสเขยวเขม คะนาทนยมปลกม 2 ประเภท คอ

(1) คะนาใบ มลกษณะตนอวบใหญ กานเลก ใบกลมหนา กรอบ ทนทานตอดนฟาอากาศไดด เมลดพนธของคะนาใบททางราชการผลตได ไดแก พนธฝางเบอร 1 และฝางเบอร 2

(2) คะนายอดหรอคะนากาน มลกษณะตนอวบใหญ มดอกสขาว ใบแหลม กานใหญ มรสอรอย มความตานทานตอโรค ตอความรอนและความช นไดด สาหรบเมลดพนธททางราชการผลตได คอ พนธ PL20 โดยทาการคดเลอกปรบปรงและเผยแพรใหเกษตรกรไดใชมาต งแตปพ.ศ. 2516 แตเปนพนธทออกดอกชา ใหน าหนกดและผลผลตสง

วธปลก ผกคะนามทรงพมไมใหญ จงปลกไดโดยวธหวานเมลดลงในแปลงไดเลย วธการหวานเมลดมอย 2 แบบคอ การหวานเมลดพนธใหกระจายทว ๆ แปลง และวธโรยเมลดแบบเรยงเปนแถว ซงจะเลอกปลกดวยวธแบบไหนกข นอยกบลกษณะของพ นทของแปลงทจะปลก หรอความสะดวกในการทางานของเกษตรกร

(1) การหวานเมลดใหกระจายทว ๆ แปลง เหมาะสาหรบแปลงปลกแบบยกรอง มคน าลอมรอบ ซงขนาดของรองแปลงผก กวางถง 5-6 ม. เมอเตรยมดนแลวจะตองปฟางขาวหรอหญาแหงคลมบนแปลงเสยกอน แลวจงหวานเมลด รดน าตามใหชม การหวานแบบน ใชเมลดพนธมากกวาการหวานเรยงเปนแถว คอ ใชประมาณ 2 กก./ไร

(2) การโรยเมลดเรยงเปนแถว เหมาะสาหรบแปลงทยกรองธรรมดา ขนาดของแปลงกวางประมาณ 1 ม. เมอเตรยมดนเสรจเรยบรอยแลว กโรยเมลดใหเปนแถว กะระยะใหเมลดหางกนพอสมควร และระยะหางระหวางแถวประมาณ 20 ซม. เสรจแลวกลบดนบาง ๆ ปฟางขาวหรอหญาคาแหงคลมบนแปลง รดน าใหชม แบบน ใชเมลดพนธประมาณ 800 ก./ไร และเมอผกสงไดประมาณ 10 ซม. หรอราวอาย 20 วน ใหเรมทาการถอนแยก คร งแรกเลอกตนกลาทไมสมบรณออก เหลอระยะหางระหวางตนไว ประมาณ 10 ซม. และเมอตนผกสงไดประมาณตามทตองการหรอเมอมอายไดประมาณ 30 วน ทาการถอนแยกคร งทสองใหเหลอระยะหางระหวางตน 20 ซม. ซงการถอนแยกผกคะนาแตละคร งจะเปนการกาจดวชพชไปในตวดวย จะตองใชแรงงานคนในการถอน การใหน า ผกคะนาตองการน าอยางเพยงพอและสมาเสมอ หากขาดแคลนน า จะทาใหผกชะงกการเจรญเตบโตและคณภาพไมดเทาทควร ในชวงระยะทเมลดเรมงอกหามขาดน า วธการใหน าผก คอ ใชบวฝอย

16

หรอใชเครองฉดฝอยใหทวและชม รดน าวนละ 2 เวลา เชา-เยน การเกบเกยว ผกคะนามอายการเกบเกยว 45-55 วน โรคทสาคญ โรคใบจดและใบไหม โรคเนาคอดน โรคราน าคาง แมลงศตร เชน หนอนคบกะหลา (หนอนเขยว หรอ หนอนคบเขยว) พบระบาดมากใน ฤดหนาว และฤดแลง ฤดฝนพบนอย หนอนใยผกพบมากในฤดหนาว และเพมความรนแรงในชวงฤดหนาวตอฤดแลง เปนหนอนททนทานตอสารฆาแมลงและปรบตวใหด อยาไดรวดเรว หนอนกระทหอม (หนอนหนงเหนยว หรอ หนอนหลอดหอม) ระบาดตลอดปในภาคกลาง หนอนกระทผก (หนอนรง) หนอนแมลงวนเจาะตน (หนอนขาวสาร) (สนสา, 2551)

2.6 งานวจยทเกยวของ

สรเชษฐ (2554) ศกษาผลทางดาน allelopathy ของสารสกดจากใบของหญาสาบ (Praxelis clematidea Griseb) ดวยน าตอการงอกและการเจรญเตบโตของพช 6 ชนด คอ หญาขจรจบดอกเล ก (Pennisetum polystachyon L Schult) ถ วผ (Phaseolus lathyroides L.) กวางต ง (Brassica campestris var. chinensis) ขาวไร (Oryza sativa L.) ขาวโพด (Zea mays L.) และถวเขยว (Vigna radiata L. Wilczek) ทความเขมขน 1:80, 1:40, 1:20 และ 1:10 w/v โดยมน ากลนเปนชดควบคม วางแผนการทดลองแบบ randomized complete block design (RCB) จานวน 4 ซ า พบวาสารสกดจากใบของหญาสาบดวยน าสามารถยบย งการงอกได 2.22-51.19% ยบย งความยาวรากของตนกลาได 40.02-89.46% และยบย งความยาวหนอของตนกลา ได -3.31-79.35% ซงแตกตางจากชดควบคมอยางมนยสาคญทระดบความเชอมน 95% โดยผกกวางตงไดรบผลกระทบมากทสด รองลงมาเปนหญาขจรจบดอกเลก ถวผ ขาวไร ถวเขยว และขาวโพด ตามลาดบ โดยสารสกดหญาสาบทความเขมขน 1:10 สามารถยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของหญาขจรจบดอกเลกและผกกวางตงไดอยางสมบรณ และยบย งความยาวรากตนกลาขาวไรได 100%

ภทรนทร และคณะ (2555) ศกษาเปรยบเทยบผลของสารสกดดวยน าจากสวนตน ใบ ดอก และรากของดาวเรอง (Tagetes erecta L.) ตอการงอกของเมลด และการเจรญเตบโตของวชพชททดสอบ ไดแก หญาข าวนก (Echinochloa crus–galli (L.) Beauv.) และกวางต ง (Brassica chinensis Jusl var. parachinensis Bailey) พบวาสารสกดดวยน าจากสวนใบดาวเรองสามารถยบย งการงอกและการเจรญเตบโตไดดกวาสารสกดดวยน า จากสวนตน ดอก และรากของดาวเรอง โดยทสารสกดดวยน าจากสวนใบดาวเรองสามารถยบยงการงอกและการเจรญเตบโตของกวางตงไดดกวาหญาขาวนก และเมอศกษาการแยกกลมสารออกฤทธจากใบดาวเรองโดยวธ acid-base solvent partitioning พบวาสารออกฤทธในกลม acidic fraction (AE) สามารถยบยงการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบไดดทสด รองลงมาคอ hydrolyze fraction, NE fraction, crude ethanol และ AQ fraction สพตรา และคณะ (2557) ศกษาผลของสารสกดหยาบจากหวขา (Alpinia galangal L. Swartz) โดยวธ column chromatography ตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชปลก และวชพช6 ชนด ไดแก ขาว ขาวโพด ถวลสง คะนา หญาสาบมวง และหญาขาวนก โดยศกษาสารสกด fraction A และ fraction B ทระดบ ความเขมขน 1%, 3% และ 5% พบวา fraction A ทระดบความเขมขน 5% สามารถยบย งการงอกของขาว ขาวโพด ถวลสง และคะนา ไดดทสด ในขณะท

17

fraction B ทระดบความเขมขน 5% ยบย งการงอกของหญาสาบมวงและหญาขาวนกไดดทสด และศกษาสารสกดหยาบจากหวขาตอการยบย งการเจรญเตบโตเมอพจารณาจาก ความกวางใบ และความยาวตนของพชท ง 6 ชนด พบวา fraction A ทระดบความเขมขน 5% ยบย งไดดทสด รองลงมาคอfraction B ทระดบความเขมขน 5% อกท งพบวาอทธพลของสารสกดหยาบท ง fraction A และ fraction B ทระดบความเขมขนทสงข นมผลยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของพชททดสอบเพมมากข น อดมเดชา และ อญชนา (2557) ศกษาศกยภาพของสารสกดจากสวนตาง ๆ ของมะเดอ (Ficus hispida Linn) ตอการยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของหญาขาวนก ซงเปนวชพชในนาขาว โดยนาเปลอก ใบ และผลของมะเดอ มาแยกสาร โดยนามาหมกและสกดตามลาดบความมข วของตวทาละลายดวยตวทาละลายอนทรย คอ hexane, ethyl acetate และ methanol ไดสารทนามาทดสอบของแตละสวนทความเขมขน 1,000, 2,000 และ 3,000 ppm การทดสอบทางพฤกษเคมพบวาจากท งสามสวนทนามาสกดไดสารรวมท งหมด 8 กลม คอ alkaloids, condensed tannins, phenolic compounds, flavonoids, triterpenes, steroids, cardiac glycosides และ antraquinones อกท งพบวาสารสกดสวนเปลอกดวย methanol ทความเขมขนสงสดคอ 3,000 ppm ใหประสทธภาพดทสดในการยบย ง การงอก ความยาวราก ความยาวลาตน และน าหนกแหง โดยมคาเปน 85.74, 82.89, 78.91 และ 78.14% ตามลาดบ รวมท งพบวาสารช น F5 ทไดจากการสกดจากเปลอกมผลยบย งสงสดท งตอการงอกและการเจรญเตบโต

สขมาลย (2558) ศกษาผลทางอลลโลพาธกของผกเส ยนดอกมวงตนสดและตนแหงสกดดวยน าทระดบความเขมขน 1, 5, 10 และ 15 มก./มล. ตอการงอกและการเจรญเตบโตของหญาขาวนกและผกโขมหนาม พบวา สารสกดจากผกเส ยนตนสด ทความเขมขน 5, 10 และ 15 มก./มล. สามารถยบย งการงอก ความยาวราก ความยาวยอด และน าหนกแหงของหญาขาวนกและผกโขมหนาม ได 100% แตทความเขมขน 1 มก./มล. สงเสรมการเจรญเตบโตของหญาขาวนกและผกโขม ท งดานความยาวราก (9.83 และ 14.05% ตามลาดบ) ความยาวยอด (51.27 และ 59.52% ตามลาดบ) และน าหนกแหง (57.43 และ 63.34% ตามลาดบ) สวนสารสกดดวยน าของผกเส ยนดอกมวงตนแหงมผลในการยบย งนอยกวาทสกดจากตนสด โดยสารสกดดวยน าของผกเส ยนดอกมวงตนแหงท 15 มก./มล. ยบย งการการงอกของหญาขาวนกและผกโขม ไดมากทสด (61.47 และ 77.63% ตามลาดบ) และยบย งการเจรญเตบโตของหญาขาวนกและผกโขม ไดมากทสด ท งดานความยาวราก (78.56 และ 82.71 % ตามลาดบ) ความยาวยอด (79.61 และ 87.15% ตามลาดบ) และน าหนกแหง (63.19 และ 72.24% ตามลาดบ) อกท งพบวาผกโขมหนามซงเปนวชพชใบกวางไดรบผลกระทบมากกวาหญาขาวนกซงเปนวชพชใบแคบ

Khare and Bisaria (2000) ศกษาผลทางดาน allelopathy ของกระถนตอถวเหลอง โดยนาเมลดถวเหลองแชในสารสกดจากกระถนแยกแตละสวน คอ ดอก ฝก ใบสด และใบทยอยสลาย ทความเขมขนเดยวกน คอ 20, 40, 60, 80 และ 100% เปนเวลา 24 ชม. พบวาการแชเมลด ถวเหลองในสารสกดแยกแตละสวนจากสวนของใบสด ใบยอยสลาย และดอกทความเขมขน 40%

18

มผลใหความยาวตนและความยาวรากเพมข น และสารสกดทความเขมขน 20-40% เพมผลผลต แตสารสกดทความเขมขน 80-100% ยบย งความยาวตน ความยาวราก และยบย งการงอก

Pieres et al. (2001) ทดสอบสารสกดจากสวนเหนอดนของกระถนดวยน าตอวชพช Desmodium purpureum, Bidens polisa L. และ Amaranthus hybridusL. ทความเขมขน 100, 50, 25, 12.5 % (v/v) ในหองปฏบตการและในเรอนทดลอง พบวาสารสกด 50-100% มผลยบย งการงอกของ Desmodium purpureum L., Bidens polisa L. และ Amaranthus hybridus L. ได 5-75%, 50-95% และ 100% ตามลาดบ

Kobayashi et al. (2008) ทดสอบความเปนพษของหญาโขยง (Rottboellia exaltata) ตอผกกาดหว โดยนาหญาโขยงมาบดเปนผงแลวนาไปคลกดนปลกผกกาดหวทอตรา 0.01, 0.03 และ 0.15 ก./ดน 1 ก. พบวา ผงหญาโขยงทผสมคลกลงไปในดนมความเปนพษตอการเจรญเตบโตของตนกลา raddish (Raphanus sativa L. var radicula) โดยมความเปนพษตอการเจรญเตบโตของรากของตนกลา raddish มากกวาตอการเจรญเตบโตของหนอ การเจรญเตบโตของตนกลา raddish ทปลกในทรายจากทะเลและรดน าดวยน าทไดมาจากดนทคลกดวยผลหญาโขยง ถกยบย งเชนเดยวกบทปลกในดนทคลกดวยผงหญาโขยง อกท งพบวาความเปนพษตอตนกลา raddish ท งในดนทคลกดวยผงหญาโขยงและทรดน าดวยดนทคลกผงหญาโขยงมความเปนพษลดลงตามระยะเวลาทนานข น

Chanchay and Poosaran (2009) ศกษาวธการลดปรมาณสาร mimosine และ tannin ในใบกระถนดวยวธการแชน าและการใหความรอน พบวาการอบแหงใบกระถนท 60C เปนเวลา 24 ชม. ตามดวยการแชน า 72 ชม. ทอณหภมหอง (25C) แลวทาใหแหงอกคร งท 60C เปนเวลา 48 ชม. สามารถลดปรมาณสาร mimosine และ tannin ได 94% และ 99.33% ตามลาดบ

Junmin and Zexin (2010) ศกษาสารสกดดวยน าจากสวนใบ ราก ลาตน ของข ไกยาน (Mikania micrantha H.B.K.) ตอการงอกและการเจรญเตบโตของตน Coix lacryma-jobi Job. พบวา สารสกดจากใบมผลยบย งนอยทสด และปรมาณ Malondialdehyde (MDA) ของตนกลาพชทดสอบเพมข นกวาชดควบคมเปน 64, 45 และ 52% เมอทดสอบกบสารสกดของพชทดสอบจากสวนราก ลาตน และใบทความเขมขน 80, 400 และ 400 ก./ล. ตามลาดบ

Sadeghi et. al. (2010) ทดสอบสารสกดจากตนทานตะวน (Helianthus annuus L.) ดวยน าตอการงอกและการเจรญเตบโตของตน black nightshade (Solanum nigrum L.) ทความเขมขน 4, 8, 12, 16 และ 20% w/v พบวาสารสกดจากตนทานตะวนสามารถยบย งการงอกและยบย งการเจรญเตบโตของตน black nightshade โดยทาใหความยาวของลาตน น าหนกของลาตน น าหนกของราก การงอก และความยาวของรากลดลง 56, 64, 61, 77 และ 81% ตามลาดบ เมอเปรยบเทยบกบกลมควบคมททดสอบดวยน ากลนแทนสารสกด

Ishak and Sahid. (2014) ศกษาผลกระทบทางดาน allelopathic ของสารสกดดวยน าจากใบหรอเมลดกระถน ทความเขมขน 16.7, 33.3 และ 66.7 มก./ล. ตอการงอก ความยาวราก และน าหนกสด ของวชพช 3 ชนด ไดแก สาบแรงสาบกา (Ageratum conyzoides) ตนตกแก (Tridax procumbens) และหปลาชอน (Emilia sonchifolia) เมอใชสารสกด 5 มล. ตอ petri dish ทมเมลดพชททดสอบ 10 เมลด ทาการทดลอง 3 ซ า เกบผลการทดลอง ณ เวลา 7 วน พบวาสารสกดดวยน า

19

จากเมลดกระถนมผลตอการยงย งมากกวาสารสกดดวยน าจากใบกระถน และเมอเพมความเขมขนของสารสกดจากเมลด จะยบย งการเจรญเตบโตของพชท งสามชนดททดสอบเพมข น โดยทวไปพบวามผลกระทบตอวชพชชนดหปลาชอนมากทสด คอ ทความเขมขนของสารสกดของเมลดดวยน าทความเขมขน 33.3 มก./ล. มผลกระทบมากทสดโดยเมอเทยบกบชดควบคม โดยทาใหยบย ง การงอก ความยาวตน ความยาวราก และน าหนกสดของวชพชชนดหปลาชอน มคาเปน 86.02, 89, 95 และ 93% ตามลาดบ

Kalpana and Navin (2015) ศกษาประสทธภาพทางดาน allelopathic ของน าชะลางใบกระถน ทความเขมขน 5, 10, 20, 40, 80 และ 100% (ทเตรยมโดยนา 100 ก. ของใบกระถนแหงมาสกดในน ากลน 1,000 มล. วางพกไว 24 ชม. กรองดวยกระดาษกรอง Whatmann เบอร 1) ตอการงอก ความยาวตน และความยาวรากของเมลดหวไชเทา (Raphanus sativus L.) ในระดบหองปฏบตการ เมอทดสอบกบเมลด 15 เมลดในแตละ petri dish ทบดวยกระดาษกรอง 2 ช น ท 25C ทาการทดลอง 3 ซ า เกบผลการทดลอง ณ เวลา 10 วน พบวา สารสกดจากใบกระถนมผลทาง allelopathic ตอ การงอก ความยาวตน และความยาวรากของเมลดหวใชเทา โดยทความเขมขนสง คอ 100% มผลยบย งการงอกมากทสด (แตไมไดรายงานคา % การยบย งไว) มผลยบย งความยาวรากไดมากกวาผลยบย งความยาวตน อกท งรายงานวาทความเขมขนตาและสง ทา ใหการเจรญของตนนอย แตทความเขมขนปานกลางทาใหการเจรญเตบโตดานความยาวตนเพมข นและมคาเขาใกลกบความยาวตนของชดควบคม

20

บทท 3 วธดาเนนงานวจย

การวจยคร งน แบงกระบวนการทดลองท งหมดออกเปน 3 ข นตอน คอ ข นตอนท 1 การเตรยมตวอยางสารสกดดวยน าของใบกระถน ข นตอนท 2 การทดสอบประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอก และการ

เจรญเตบโตของตนกลาพชททดสอบ และ ข นตอนท 3 การวเคราะหขอมลทางสถต โดยแผนผงการดาเนนการวจยตลอดการทดลองแสดงดงในภาพท 3.1

ภาพท 3.1 แผนผงสรปวธดาเนนการวจยตลอดการทดลอง

รปแบบของแขงทแหง

ณ วนท 7 ของการทดลอง ทดสอบประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนกบวชพช คอ หญาขาวนกสชมพ และพชปลก 2 ชนด คอ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนาพนธทวโชค ตอ

รปแบบของเหลว

การเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถน

ทดสอบความแตกตางของคาเฉลยผลการทดลองทไดของพชทดสอบแตละชนดเมอทดสอบกบสารสกดดวยน าของใบกระถนทความเขมขนตาง ๆ ดวยการวเคราะหความแปรปรวน (analysis of variance) ทระดบความเชอมน 95% และ Duncan’s Multiple Range Test (DMRT) ทดสอบความแตกตางของคาเฉลยผลการทดลองทไดระหวางรปแบบวธการเตรยมสารสกดท งรปแบบของเหลวและรปแบบของแขงทแหง ดวย Independent t-test ทระดบความเชอมน 95%

การงอก ความยาวตน ความยาวราก

Optimal concentration และ รปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าชองใบกระถนทเหมาะสม สาหรบการยบย ง การงอก ความยาวตน และ ความยาวรากของตนกลาพชท ง 3 ชนดททดสอบ

21

3.1 พชทใชทดสอบ 3.1.1 วชพชทใชทดสอบ

การวจยคร งน เลอกตวแทนวชพชท ใชทดสอบ คอ หญาข าวนกสชมพ (Echinochloa colona L. Link) (Poaceae) ซงจดเปนวชพชรายแรงทตดอยใน 10 อนดบแรกของโลก และเปนวชพชรายแรงทพบในนาขาวในประเทศไทย อกท งเปนวชพชทพบไดทวไปท งในดนแหง ในพ นทเกษตรกรรมทดอน และพ นททน าทวมขง รวมท งเปนวชพชทพบไดทวไปในประเทศไทย ทวปเอเชย และทวปแอฟรกา (หฤทย, 2552) โดยเกบเมลดมาจากตนวชพชในพ นทบรเวณใกลเคยงบรษทลดดา จากด ตาบลสามควายเผอก อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 3.1.2 พชปลกทใชทดสอบ พชปลกทใชทดสอบ คอ ขาวเหนยวพนธ กข 6 (Oryza sativa L.) (Poaceae) เนองจากการวจยสวนใหญทาการทดลองกบขาวเจา (เชน สพตรา และคณะ, 2557; บญรอด และคณะ, 2557; สรเชษฐ, 2554 ) ผวจยจงเลอกพชทดสอบเปนขาวเหนยวเพอเปนตวแทนพชปลกใบเล ยงเดยว ซงมงานวจยทางดาน allelopathy นอยกวาขาวจาว อกท งขาวเหนยวพนธ กข 6 ใหผลผลตสง คณภาพด มกลนหอม ตานทานตอโรคใบจดสน าตาลไดด และปรบตวไดดแมในสภาพทการดแลรกษาอาจไมเตมทและในพ นททเตมไปดวยโรคและแมลงรบกวน อกท งไดรบความนยมบรโภคอยางกวางขวางในประเทศไทย และเปนอาหารหลกของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคเหนอ (โครงการเกษตรพอเพยง , 2559) และงานวจยน เลอกใชคะนาพนธทวโชค (Brassica alboglabra Bailey) ซงเปนพชอาหารสาคญของไทย คะนามการบรโภคกนทวไป โดยในป พ.ศ. 2558 มพ นทปลกคะนาทวประเทศไทยมากถง 75,919 ไร มผลผลตทเกบเกยวได 102,771,991 กก. (ระบบสาระสนเทศการผลตทางดานเกษตร, 2559) ผวจยจงเลอกคะนาเปนตวแทนพชปลกใบเล ยงคในการวจยน ทไดรบความอนเคราะหจากศนยเมลดพนธขาวขอนแกนในการจดหาพนธขาวเหนยว กข 6 และ บรษทไดนามคพนธพช จากด ในการจดหาพนธคะนา 3.2 พชทนามาเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถน ใบกระถนสดทน ามาใช ในการทดลอง (Leucaena leucocephala Lam. de Wit (Fabaceae หรอ Leguminosae) เกบจากตนกระถนทสงประมาณ 1.5-2.0 ม. ทข นในบรเวณใกลบรษทลดดา จากด ตาบลสามควายเผอก อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 3.3 เครองมอและวสดอน ๆ ทใชในการทดลอง เครองมอและอปกรณทใชในการทดลอง ไดแก (1) ตอบลมรอน (2) หมอนงอดไอน า (3) เครองชงละเอยด (analytical balance) (4) วสดอน ๆ สาหรบเพาะเมลดในหองปฏบตการ เชน จานแกวทดลอง (petri dishes) ขวดแกวทดลอง น ากลน และกระดาษเพาะเมลด เปนตน

22

3.4 พ นททาการวจย ดาเนนการวจยในหองปฏบตการของบรษทลดดา จากด ตาบลสามควายเผอก อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 3.5 วธการดาเนนงานวจย 3.5.1 การเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถน

สารสกดดวยน าของใบกระถนทใชในการวจยมวธการเตรยม 2 รปแบบ คอ สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว และรปแบบของแขงทแหง

(1) สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว เตรยมโดยนาใบกระถนสดมา

ลางทาความสะอาดดวยน าประปา แลวตามดวยน ากลน อบแหงในตอบลมรอนท 60C นาน 24 ชม. นาใบแหงทผานการอบน มา 100 ก. มาแชดวยน ากลน 500 มล. ทอณหภมหอง (29±2C) นาน 24 ชม. กรองสารสกดดวยน าของใบกระถนดวยผาขาวบาง นาไปนงฆาเช อดวยหมอนงอดไอน า (autoclave) ทความดน 15 ปอนด/น ว2 ท 121C นาน 15 นาท จะไดสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทความเขมขน 100% แลวนามาเจอจางดวยน ากลนทผานการ autoclave ใหมความเขมขน 5, 10, 15, 20, 25, 50, 75 และ 100%

(2) สารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง สารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง เตรยมโดยนาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทเตรยมไดจากเชนเดยวกบในขอ (1) แตยงไมผานการ autoclave ชงน าหนกกอนอบของสารสกดดวยน าของใบกระถน แลวนามาอบท 60C เกบใหเยนในโถดดความช น (desiccator) แลวชงน าหนกจนไดน าหนกคงท (โดยน าหนกคงทพจารณาจากเมอน าหนกทเปลยนแปลงไปนอยกวา 4% ของน าหนกของแขงทผานการอบและเยนแลวทชงไดคร งแรก และน าหนกทเปลยนแปลงไปนอยกวา 0.5 มก. หากน าหนกยงไมคงท ดาเนนการโดยนาไปอบท 60C อก แลวเกบใหเยนใน desiccator เมอเยนแลวชงน าหนกใหม ทาซ าเชนน ไปเรอย ๆ จนน าหนกคงท) เมอสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมในรปของแขงทแหงมน าหนกคงท เตมน ากลนลงไปจนไดน าหนกเทากบน าหนกของสารสกดดวยน าของใบกระถนกอนอบ คนใหผสมกนเทาทสามารถทาได นาไป autoclave ทความดน 15 ปอนด/น ว2 ท 121C นาน 15 นาท จะไดสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทมความเขมขน 100% แลวนามาเจอจางดวยน ากลนทผานการ autoclave ใหมความเขมขน 5, 10, 15, 20, 25, 50, 75 และ 100%

3.5.2 การทดสอบประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลาพชททดสอบ การทดสอบประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของตนกลาพชททดสอบ คอ หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนาพนธทวโชค แบงเปน 2 ชดการทดลอง คอ ชดควบคม (control, T0) และชดทดสอบ (treatment, T1-T16) โดยทชดควบคม คอ ชดการทดลองททดสอบโดยใชน ากลนทผานการฆาเช อแลว 5 มล. แทนปรมาตร

23

ของสารสกดทใชในชดทดสอบ สวนชดทดสอบ คอ ชดการทดลองททดสอบโดยใชสารสกดดวยน าของใบกระถน ปรมาตร 5 มล. โดยท T0 น ากลน (ชดควบคม)

T1 สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว ทความเขมขน 5 %








T9 สารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง ทความเขมขน 5 %








ทดสอบการงอกตามมาตรฐาน International Seed Testing Association (ISTA), (1996) ทอณหภมหอง (27-30C) กบพชทดสอบท ง 3 ชนดทกลาวมาแลวในจานทดลอง ขนาดเสนผานศนยกลาง 9 ซม. ทภายในรองดวยกระดาษเพาะเมลด 2 ช น ทผานการฆาเช อแลว เตมน ากลน หรอ สารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากท งสองวธและความเขมขนตามทกาหนดทผานการฆาเช อแลวปรมาตร 5 มล. ลงไปในจานทดลองแตละจาน โดยเตมเพยงคร งเดยวตลอดการทดลอง 7 วน จากน นนาเมลดพชแตละชนดจานวน 20 เมลด (ทผานการแชน า 24 ชม.) ตอจานทดลอง วางเรยงกนใหกระจาย ปดฝาครอบ โดยวธการทดสอบท งหมดใชเทคนคปลอดเช อ (aseptic technique) แลวนาไปวางไวใน growth chamber ทต งคาชวงแสง:ชวงมด = 12 ชม.: 12

24

ชม. ทอณหภม 25C ความช นสมพทธ 80% ดาเนนการทดลอง 4 ซ า ดงน นชดควบคม และชดทดสอบแตละความเขมขน แตละวธเตรยมของสารสกดดวยน าของใบกระถน สาหรบแตละชนดพช ทาการทดลองรวม 4 จานทดลอง เมลดพชททดสอบรวมท งหมดจงเทากบ 80 เมลด

บนทกผลการทดลอง เปนคาเปอรเซนตการงอกของเมลด ความยาวตนและความ ยาวรากเปนซม. เมอครบ 7 วนททดลอง โดยเกณฑของการงอกพจารณาจากทมรากแรกเกด (radicle) แทงโผลออกมาจากเปลอกหมเมลดอยางนอย 2 มม. และแสดงลกษณะการยงคงมชวตอย โดยรากยงไมมสน าตาลและยงไมเนา มใบเล ยงตามปกต สวนความหมายของความยาวตนและความยาวรากในการทดลองน หมายถง ความยาวตนเปน ซม. จากโคนตนถงปลายยอดทสงทสด และความยาวรากเปน ซม.จากโคนตนถงปลายรากทยาวทสด ตามลาดบ

3.5.3 การวเคราะหขอมลทางสถต ความแตกตางของคาเฉลยของผลการทดลองทไดของพชทดสอบแตละชนดทความ

เขมขนตาง ๆ ของสารสกดดวยน าของใบกระถน ทดสอบดวยการวเคราะหความแปรปรวน (analysis of variance) ทระดบความเชอมน 95% และ Duncan’s Multiple Range Test (DMRT) สวนความแตกตางของคาเฉลยของผลการทดลองทไดระหวางการทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมในรปแบบของเหลวกบทเตรยมจากสารสกดในรปแบบของแขงทแหง ทดสอบดวย Independent t-test ทระดบความเชอมน 95%

25

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผลการวจย

การวจยคร งน เพอศกษาประสทธภาพของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการการงอก และ

การเจรญเตบโตของวชพช คอ หญาขาวนกสชมพ และพชปลก คอ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนาพนธทวโชค ตลอดจนศกษาถงรปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถนท ง 2 รปแบบ คอ สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว และสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง เพอหาความเขมขนทเหมาะสมตอการนาไปใชของสารสกดดวยน าของใบกระถน

4.1 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบ 4.1.1 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงตอการงอกของพชทดสอบ

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนสงสดตอการงอกของพชทดสอบทมอาย 7 วน คอ ทความเขมขน 100, 100 และ 20% เมอทดสอบกบหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ตามลาดบ พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวสามารถยบย งการงอกของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา ได 59.74, 88.61 และ 97.10% ตามลาดบ สวนสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของแขงทแหงสามารถยบย งการงอกของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา ได 36.36, 75.95 และ 100% ตามลาดบ สวนทความเขมขนตา ๆ (5-20%) ของท งสองรปแบบของสารสกดดวยน าของใบกระถนสาหรบหญาขาวนกสชมพ และขาวเหนยวพนธ กข 6 มผลกระตนการงอกเลกนอยอยในชวง 1.27-1.30% แตไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (ตารางท 4.1)

26

ตารางท 4.1 เปอรเซนตการงอกของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนท งใน รปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน

ความเขมขน (%)

คาเฉลยเปอรเซนตการงอก ± SD รปแบบของเหลว รปแบบแขงทแหง

หญาขาวนก สชมพ

ขาวเหนยว พนธ กข 6

คะนา พนธทวโชค

หญาขาวนก

สชมพ ขาวเหนยว พนธ กข 6


0 96.25±2.50a (0)

98.75±2.50a (0)

86.25±2.50a (0)

96.25±2.50a

(0) 98.75±2.50a

(0) 86.25±2.50a

(0) 5 97.50±2.89a

(+1.30) 100.00±0.00a

(+1.27) 75.00±8.16b

(-13.04)

98.75±2.50a (+2.60)

98.75±2.50a (0)

65.00±4.08b (-24.64)

10 93.75±2.50a (-2.60)

100.00±0.00a (+1.27)

46.25±6.29c (-46.38)

95.00±4.08a

(-1.30) 100.00±0.00a

(+1.27) 31.25±6.29c

(-63.77) 15 97.50±5.00a

(+1.30) 100.00±0.00a

(+1.27) 25.00±8.16d

(-71.01)

96.25±2.50a (0)

98.75±2.50a (0)

6.25±7.50d (-92.75)

20 96.25±4.79a (0)

100.00±0.00a (+1.27)

2.50±2.89e (-97.10)

95.00±4.08a

(-1.30) 98.75±2.50a

(0) 0.00±0.00d

(-100) 25 97.50±2.89a

(+1.30) 96.25±2.50ab

(-2.53) -

95.00±4.08a

(-1.30) 98.75±2.50a

(0) -

50 91.25±11.09a (-5.19)

90.00±4.08b (-8.86)

-

97.50±2.89a

(+1.30) 88.75±8.54a

(-10.13) -

75 58.75±14.36b (-38.96)

42.50±10.41c (-56.96)

-

91.25±7.50a

(-5.19) 56.25±33.26b

(-43.04) -

100 38.75±13.15c (-59.74)

11.25±7.50d (-88.61)

-

61.25±8.54b

(-36.36) 23.75±11.09c

(-75.95) -

หมายเหต คาในวงเลบ (-) แสดงเปอรเซนตการยบย ง และคา (+) แสดงเปอรเซนตการกระตน เมอเทยบกบชดควบคม และตวอกษรทตางกนทกากบอยเหนอตวเลขในสดมภ (column) เดยวกน แสดงวามความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) เมอทดสอบดวย ANOVA และ DMRT สวน – หมายถง ไมไดทดลอง

4.1.2 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบ

กระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงตอความยาวตนของพชทดสอบ ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบของทแขงแหงตอความยาวตนของพชททดสอบทมอาย 7 วน พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทความเขมขนตา ๆ มผลกระตนความยาวตนของพชทดสอบ คอ ทความเขมขน 5-20% มผลกระตนความยาวตนของหญาขาวนกสชมพอยในชวง 27.50-38.75% ทความเขมขน 5-20% มผลกระตนความยาวตนของขาวเหนยวพนธ กข 6 อยในชวง 7.62-15.40% และทความเขมขน 5-10% มผลกระตนความยาวตนของคะนาอยในชวง 19.60-62.00% ในทานองเดยวกน พบวาสารสกดดวยน า

27

ของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงมผลกระตนความยาวตนของพชทดสอบเชนกน เชน ทความเขมขน 5-20% มผลกระตนความยาวตนของหญาขาวนกสชมพอยในชวง 27.50-38.75% ทความเขมขน 10% มผลกระตนความยาวตนของขาวเหนยวพนธ กข 6 อยในชวง 1.32-25.17% และทความเขมขน 5% มผลกระตนความยาวตนของคะนาอยในชวง 38.00 % แตทความเขมขนสง ๆ พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนท งสองรปแบบยบย งความยาวตนของพชทดสอบ คอ สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทความเขมขน 50-100%, 25-100% และ 15-20% มผลยบย งความยาวตนของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ไดในชวง 35-68%, 11.42-79.80% และ 51.2-100% ตามลาดบ ซงแตกตางจากชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต สวนสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง พบวาทความเขมขนต งแต 25-100%, 25-100% และ 10-15% มผลยบย งความยาวตนของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ไดในชวง 7.25-62.75%, 0.99-79.80% และ4-100% ตามลาดบ ซงแตกตางจากชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต (ตารางท 4.2) ซงผลทไดสอดคลองกบการทดลองของ Khare and Bisaria (2000) ทพบวาสารสกดของใบกระถนทความเขมขนตาๆ ในชวง 20-40% มผลกระตนการเจรญเตบโตของตนกลาถวเหลอง สวนทความเขมขนสง ๆ คอ ทความเขมขน 80-100% สารสกดของใบกระถนมผลยบย งการเจรญเตบโตของตนกลาถวเหลอง

28

ตารางท 4.2 ความยาวตนของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบ ของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน


ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถน รปแบบของเหลว

ตอคาเฉลยความยาวตน (ซม.) ±SD

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง

ตอคาเฉลยความยาวตน (ซม.) ±SD หญาขาวนก






0 4.00±0.07b (0)

6.04±0.09b (0)

2.50±0.17c (0)

4.00±0.07c

(0) 6.04±0.09b

(0) 2.50±0.17b

(0) 5 5.10±0.08a

(+27.50) 6.50±0.88ab

(+7.62) 4.05±0.33a (+62.00)

5.40±0.14a (+35.00)

6.04±0.09b (0)

3.46±0.27a (+38.40)

10 5.55±0.22a (+38.75)

6.97±0.12a (+15.40)

2.99±0.47b (+19.60)

5.47±0.13a (+36.75)

7.56±0.24a (+25.17)

2.40±0.27b (-4.00)

15 5.20±0.26a (+30.00)

6.61±0.39ab (+9.44)

1.22±0.28d (-51.20)

5.46±0.27a (+36.50)

6.12±1.00b (+1.32)

0.00±0.00c (-100)

20 5.10±0.35a (+27.50)

6.60±0.40ab (+9.27)

0.00±0.00e (-100)

4.89±0.24b (+22.25)

6.12±0.75b (+1.32)

-

25 4.08±0.38b (+2.00)

5.35±0.26c (-11.42)

-

3.71±0.59c

(-7.25) 5.98±0.58b

(-0.99) -

50 2.60±0.35c (-35.00)

4.55±0.29d (-24.67)

-

3.00±0.23d

(-25.00) 5.34±0.23b

(-11.59) -

75 1.28±0.26e (-68.00)

3.53±0.17e (-41.56)

-

2.66±0.30d

(-33.50) 2.24±0.71c

(-62.91) -

100 1.80±0.48d (-55.00)

1.22±0.65f (-79.80)

-

1.49±0.36e

(-62.75) 1.50±0.92c

(-75.17) -


29

4.1.3 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบทเตรยมจากของแขงทแหงตอความยาวรากของพชทดสอบ ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนท งรปแบบของเหลวและรปแบบทเตรยมจากของแขงทแหงตอความยาวรากของพชทดสอบทมอาย 7 วน พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทความเขมขนตา ๆ คอ ทความเขมขน 5-20% มผลกระตนความยาวรากของขาวเหนยวพนธ กข 6 ในชวง 9.09-18.03% ในทานองเดยวกน พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบทเตรยมจากของแขงทแหงทความเขมขน 10-15% มผลกระตนความยาวรากของขาวเหนยวพนธ กข 6 ในชวง 0.61-11.67 แตไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตกบชดควบคม สวนทความเขมขนสง ๆ คอ สารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวทความเขมขน 5-100%, 25-100% และ 5-15% มผลยบย งความยาวรากของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ในชวง 44.63-85.02%, 58.18-100% และ59.70-100% ตามลาดบ ซงแตกตางจากชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต สวนสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง ทความเขมขนต งแต 10-100%, 20-100% และ 5-15% มผลยบย งความยาวรากของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ในชวง 22.80-84.04%, 8.03-100% และ 60.20-100% ตามลาดบ (ตารางท 4.3) ซงแตกตางจากชดควบคมอยางมนยสาคญทางสถต ตารางท 4.3 ความยาวรากของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบ ของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความ

เขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน



ตอคาเฉลยความยาวราก (ซม.) ±SD

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถน ทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงตอ

คาเฉลยความยาวราก (ซม.) ±SD หญาขาวนก






0 3.07±0.13a (0)

6.60±0.77a (0)

2.01±0.14a

(0)

3.07±0.13a (0)

6.60±0.77ab (0)

2.01±0.14a (0)

5 1.16±0.22c (-62.21)

7.20±1.29a (+9.09)

0.80±0.15b (-60.20)

3.08±0.19a

(0.33) 6.60±0.77ab

(0) 0.80±0.15b

(-60.20) 10 0.77±0.11cde

(-74.92) 7.50±1.08a (+13.64)

0.81±0.37b (-59.70)

2.07±1.01bc

(-32.57) 7.37±0.28a (+11.67)

0.11±0.12c (-94.53)

15 0.72±0.05de (-76.55)

7.79±0.35a (+18.03)

0.00±0.00c

(-100)

1.77±0.26cd (-42.35)

6.64±0.69ab (+0.61)

0.00±0.00c (-100)

20 0.89±0.08cd (-71.01)

7.21±1.21a (+9.24)

-

1.29±0.22de

(-57.98) 6.07±1.37b

(-8.03) -

25 1.70±0.60b (-44.63)

2.76±0.26b (-58.18)

-

2.37±0.36b

(-22.80) 4.79±1.01c

(-27.42) -

30

ตารางท 4.3 ความยาวรากของพชทดสอบเมอทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบ ของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความ

เขมขนตาง ๆ เมอพชมอาย 7 วน (ตอ)



ตอคาเฉลยความยาวราก (ซม.) ±SD

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถน ทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงตอ

คาเฉลยความยาวราก (ซม.) ±SD หญาขาวนก






50 0.79±0.27cde

(-74.27) 1.67±0.31b

(-74.70) -

1.24±0.12de

(-59.61) 1.85±0.39d

(-71.97) -

75 0.80±0.16cde (-73.94)

0.30±0.02c (-95.45)

-

0.79±0.14ef

(-74.27) 0.61±0.14e

(-90.76) -

100 0.46±0.14e (-85.02)

0.00±0.00c (-100)

-

0.49±0.10f (-84.04)

0.00±0.00e (-100)

-


จะเหนไดวาการตอบสนองดานความยาวรากตอสารสกดดวยน าของใบกระถนน น

คะนาถกยบย งความยาวรากมากทสด รองลงมาคอ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และหญาขาวนกสชมพ ซงสอดคลองกบผลการทดลองของสพตราและคณะ (2557) ทพบวาสารสกดจากหวขา สวน A ทความเขมขนสงสดทใชทดสอบ คอ 5% มผลยบย งความยาวรากของขาวได 23.87% ซงมากกวาผลยบย งความยาวรากของหญาขาวนกท 15.47% และทความเขมขนสงสดของสารสกดจากหวขา สวน B มผลยบย งความยาวรากของขาวได 22.54% ซงมากกวาผลยบย งความยาวรากของหญาขาวนกท 19.66% อกท งจากการสงเกตลกษณะรากของพชทใชทดสอบชนดตาง ๆ ในชดควบคม (ภาพท 4.1)

31

ภาพท 4.1 ลกษณะรากของวชพชและพชททดสอบ

a ลกษณะรากของหญาขาวนกสชมพ b ลกษณะรากของขาวเหนยวพนธ กข 6

c ลกษณะรากของคะนา

จากภาพท 4.1 พบวารากมลกษณะทแตกตางกนไปเปน 2 กลมชดเจน คอ คะนา และอกกลมคอ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และหญาขาวนกสชมพ โดยคะนามรากทเจรญเตบโตไดชาทสดในบรรดาพชททดสอบ และมรากแขนงดานบนทแตกออกมาจาก radicle ซงแผออกมากกวารากของพชทดสอบอก 2 ชนด สวนรากของขาวเหนยวพนธ กข 6 และหญาขาวนกสชมพมลกษณะยดยาวมากกวาและไมคอยมรากแขนง อกท งรากของขาวเหนยวพนธ กข 6 สามารถเจรญเตบโตไดเรวกวารากของหญาขาวนกสชมพ ลกษณะทแตกตางกนของพชทดสอบทกลาวมากอาจเปนเหตผลหนงททาใหพชทดสอบมการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบดานยาวตน และความยาวรากทแตกตางกน

4.2 การเปรยบเทยบความไวในการตอบสนองระหวางพชทดสอบท ง 3 ชนดตอสารสกดดวยน าของใบกระถน จากผลการทดลองขางตน พบวาระดบความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนท ง 2 รปแบบ ท งตอดาน การงอกและการเจรญเตบโต เรยงตามลาดบจากมากไปนอยไดดงน คะนา > ขาวเหนยวพนธ กข 6 > หญาขาวนกสชมพ โดยมการตอบสนองทระดบความเขมขนท 5 , 50 และ 75% ตามลาดบ ดงทแสดงในภาพท 4.2

32

ภาพท 4.2 เปอรเซนตการงอก ความยาวตน และความยาวรากของพชทดสอบทอาย 7 วนเมอเทยบ กบชดควบคม จากการทดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลว

และสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความเขมขนตาง ๆ ทมา: วไลวรรณ และ กณฑรย (2560)

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

010

เปอร

เซนต

การง

อกเม

อเทย

บกบช

ดควบ

คมหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 คะนา

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

010

หญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 คะนา

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

01020304050

เปอร

เซนต

ความ

ยาวต

นเมอ

เทยบ

กบชด

ควบค

ม

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

01020304050

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

01020

เปอร

เซนต

ความ

ยาวร

ากเม

อเทย

บกบช

ดควบ

คม

ความเขมขนของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (%)

-100-90-80-70-60-50-40-30-20-10

01020

ความเขมขนของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของแขงทแหง (%)

33

ซงสอดคลองกบผลการทดลองของสพตรา และคณะ (2557) ทพบวาสารสกดหยาบจากหวขาดวย 80% ethanol fraction A ทความเขมขนสงสด (5%) มผลยบย งการงอกและการเจรญเตบโตทางดานความยาวตนและความยาวรากของตนกลาพชทใชทดสอบทมอาย 7 วน โดยมลาดบความรนแรงของผลกระทบเรยงตามลาดบดงน คะนา > ขาว > หญาขาวนก เชนกน ตลอดจนสอดคลองกบผลการทดลองของสขมาลย (2558) ทพบวาสารสกดดวยน าของผกเส ยนดอกมวงทความเขมขนสงมฤทธยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของผกโขมหนามซงเปนวชพชใบกวางมากกวาหญาขาวนกซงเปนวชพชใบแคบเลก รวมท งภทรนและคณะ (2555) พบวาสารสกดดวยน าจากใบดาวเรองสามารถยบย งการงอกและการเจรญเตบโตของพชใบกวาง เชน กวางตงไดมากกวาวชพชใบแคบ เชน หญาขาวนก สาหรบผลการทดลองในการวจยน พบวาความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนของพชทใชทดสอบตางชนดกนมคาแตกตางกน อาจเนองมาจากลกษณะรปรางของเมลดและเปลอกเมลดของพชทใชทดสอบมความแตกตางกน เชน จากการสงเกตพบวาเปลอกของเมลดคะนา และขาวเหนยวพนธ กข 6 มความหนาของเปลอกเมลดนอยกวาเมลดของหญาขาวนกสชมพ ซงสอดคลองกบอดมเดชาและอญชนา (2557) ทรายงานวา ความหนาของเปลอก สารทเคลอบอยทผวเปลอก ความเขมขนของน า อณหภม และการสกแกของเมลดทตางกน เปนปจจยทมผลตอการดดน าของเมลดพนธ ซงเปนปจจยรวมทมผลตอการงอกของเมลด อกท ง นนทนา (2554) อธบายวาเมลดแหงมสมบตพเศษทสามารถดดซบน าไดเปนอยางด เมอน าเรมแพรเขาสเมลดแหง เซลลภายในจะเรมขยายขนาด ทาใหเมลดมขนาดใหญข น สวนเปลอกหมเมลดจะออนนมลงและถกดนใหแตกจากกนไดโดยงาย ดงน นความหนาของเปลอก สารทเคลอบอยทผวเปลอก จงมผลตอการงอกของเมลด จากน นเมอน าเขาไปภายในเมลด ทาใหเกดปฏกรยาชวเคมตาง ๆ รวมท งกระตนการสรางเอนไซมเพอยอยสลายสารอาหารทสะสมอยท endosperm หรอ cotyledon 4.3 เปรยบเทยบผลของรปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบ

ผลการทดลอง พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงมผลตอการงอกของขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนาไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต แตสาหรบหญาขาวนกสชมพททดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวพบวามผลยบย งการงอกไดมากกวาสารสกดดวยน าใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (p<0.05) สาหรบตนกลาคะนา ผลทดสอบของท งสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงตอการเจรญเตบโต พบวาความยาวตนและความยาวรากของตนกลาคะนาไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) และความยาวรากของตนกลาขาวเหนยวพนธ กข 6 ททดสอบกบสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากท งสองรปแบบไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) แตตนกลาขาวเหนยวพนธ กข 6 ททดสอบกบสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวพบวามความยาวตนยาวกวาททดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง

34

อยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05) สวนความยาวตนของตนกลาหญาขาวนกสชมพททดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมท งสองรปแบบไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต (p>0.05) แตความยาวรากของตนกลาหญาขาวนกสชมพททดสอบกบสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวจะส นกวาททดสอบดวยสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงอยางมนยสาคญทางสถต (p<0.05)

ซงโดยรวมน นจะพบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวมผลตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชทดสอบมากกวาสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง อาจเนองจากสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวมความเขมขนของสารออกฤทธทาง allelopathy ทละลายอยในสวนทเปนของเหลวมากกวาสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง ซงตวสารทออกฤทธทาง allelopathy อาจไมสามารถละลายกลบไปอยในสวนทของเหลวไดท งหมด และวธการเตรยมสารสกดของน าแชใบกระถนในรปแบบของแขงทแหง ทมการอบท 60C นาน 7 วน อาจมสวนใหบางสวนของสารออกฤทธทาง allelopathy เสอมสภาพหรอเปลยนสมบตไป โดยทวไปผลการทดลองทไดพบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวทเตรยมและนามาใชโดยตรงมฤทธยบย งการงอกของพชททดสอบมากกวาสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง ตวอยางผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากสารสกดรปแบบของแขงทแหงทความเขมขน 0-20% ตอการงอกและการเจรญของตนกลาพชททดสอบ ณ วนท 7 ของการทดลอง แสดงดงภาพท 4.3 และทความเขมขน 25-100% ณ วนท 7 ของการทดลอง แสดงดงภาพท 4.4

35

ภาพท 4.3 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบ

กระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง ทความเขมขน 0, 5, 10, 15, และ 20% ตอ การงอกของพชทใชทดสอบ ณ วนท 7 ของการทดลอง

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (บน) และสารสกดดวยน าใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (ลาง) ตอหญาขาวนกสชมพ

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (บน) และสารสกดดวยน าใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (ลาง) ตอขาวเหนยวพนธ กข 6

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (บน) และสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (ลาง) ตอคะนาพนธทวโชค

36

ภาพท 4.4 ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนในรปแบบของเหลวและสารสกดดวยน าของใบ

กระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหงทความเขมขน 0, 25, 50,75 และ 100% ตอ การงอกของหญาขาวนกสชมพ และขาวเหนยวพนธ กข 6 ทใชทดสอบ ณ วนท 7 ของ การทดลอง

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (บน) และสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (ลาง) ตอหญาขาวนกสชมพ

ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลว (บน) และสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง (ลาง) ตอขาวเหนยวพนธ กข 6

37

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย สารสกดดวยน าของใบกระถนมศกยภาพในการใชเปนสารควบคมวชพชหญาขาวนกสชมพได โดยรปแบบวธการเตรยม พบวาสารสกดดวยน าของใบกระถนรปแบบของเหลวมประสทธภาพในการยบย งการงอกไดมากกวาสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมจากรปแบบของแขงทแหง โดยตองใชความเขมขนของสารสกดดวยน าของใบกระถนสงกวาทใชในการทดลอง หรอ อาจตองเพมความถในการใชเพอใหมประสทธภาพในการควบคมหญาขาวนกสชมพได สวนรปแบบวธการเตรยมสารสกดดวยน าของใบกระถนทใชไมมผลตอการงอกของขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา แตขอควรระวง คอ ไมควรใชสารสกดในขณะทมการปลกขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา เนองจากพชท งสองชนดททดสอบมความไวในการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถนมากกวาหญาขาวนกสชมพ ซงสามารถเรยงลาดบความไวในการตอบสนองจากมากไปนอยไดดงน คะนา > ขาวเหนยวพนธ กข 6 > หญาขาวนกสชมพ จงควรใชสารสกดดวยน าของใบกระถนในการควบคมวชพชกอนการเพาะปลกพชดงกลาว 5.2 ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการวจยเพมเตมดงน

5.2.1 ควรศกษาเพมเตมถงผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และคะนา ในแปลงปลกพชจรงในภาคสนามดวย เนองจากสภาพแวดลอมตาง ๆ ในพ นทแปลงปลกอาจมปจจยอน ๆ อกมากมายทแตกตางไปจากสภาพการทดลองในหองปฏบตทควบคมปจจยตาง ๆ ผลทไดจงอาจเหมอนหรอแตกตางไปจากสภาพการทดลองในหองปฏบตการได

5.2.2 ควรศกษาเพมเตมถงผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของวชพชชนดอน ๆ และพชปลกชนดอน ๆ เนองจากความแตกตางของ ขนาดของเมลด ความหนาของเปลอกเมลด มผลตอการตอบสนองตอสารสกดดวยน าของใบกระถน ซงจะชวยใหไดขอมลพ นฐานประกอบการตดสนใจในการใชสารสกดดวยน าของใบกระถนใหมประสทธภาพไดดยงข น

5.2.3 การศกษาถงอทธพลของปจจยตาง ๆ ตอผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชชนดตาง ๆ กเปนอกประเดนทนาสนใจ เพราะยงไมมขอมลน

5.2.4 การใชในพ นทเกษตรกรรมควรมการศกษาเพมเตม เนองจาก Xuan et al. (2006) รายงานวาในดนทมการใช mimosine พบวาประมาณ 60% ถกดดซบไวในดนและถกยอยลายไดนอยในชวง 1-5 วนหลงการใช ดงน น ควรมการทดลอง เพอตรวจสอบวาการใชในพ นทเกษตรกรรมจรงควรมการท งระยะพกหลงการใชเปนระยะเวลานานเทาไร จงจะมประสทธภาพในการควบคมวชพชท

38

ตองการกาจดได โดยไมสงผลกระทบทไมตองการ หรอ สงผลกระทบทไมตองการตอพชปลกใหนอยทสด

5.2.5 ควรมการศกษาเพมเตมในการใชสารสกดดวยน าของใบกระถนควบคมวชพชในพ นททปลกพชทมระบบรากลก และในพ นทรกรางทไมไดทาการเพาะปลก

5.2.6 ควรมการวเคราะหเพมเตมทางเคมของสารสกดดวยน าของใบกระถนทเตรยมดวยวธการท ง 2 รปแบบ

39

รายการอางอง กองอาหารสตว กรมปศสตว. 2556. ความรดานอาหารสตว วตถดบอาหารสตว. แหลงทมา :

http://www.dld.go.th/nutrition/Nutrition_Knowlage/nutrition_1.htm, 21 กนยายน 2556.

โครงการเกษตรพอเพยง. 2559. ขาวเหนยว กข 6. แหลงทมา: http://www.kasetdoctorthaiam. com, 1 ธนวาคม 2559.

จนดา สนทวงศ, สถต มงมชย, เขมทอง กลนเกษร, เทอด อนทรสมใจ และชาญชย มณดลย. 2526. รายงานผลงานวจยสาขาผลตปศสตว. กองอาหารสตว กรมปศสตว. หนา 101-108. จรญ พรหมชม. 2537. วชพชและการปองกนกาจด. ภาควชาพชไร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลย ขอนแกน, ขอนแกน. เฉลมพล แซมเพชร. 2523. กระถน: พชทมคณคาสาหรบเขตรอน. ภาควชาพชไร คณะเกษตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. เฉลมพล แซมเพชร. 2530. หญาและถวอาหารสตวเมองรอน. ภาควชาพชไรนา คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. ชลพร เคชะศลพทกษ. 2559. วชพชและการปองกนกาจด. แหลงทมา: http://www.agriqua.

doae.go.th/plantclinic/Clinicc/othe/weed/menu.htm, 27 กรกฎาคม 2559. ดวงพร สวรรณกล. 2543. ชววทยาวชพช. พมพคร งท 1. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพ ฯ. ดวงพร สวรรณกล และ รงสต สวรรณเขตนคม. 2534. วชพชในประเทศไทย. สานกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพ ฯ. นนทนา องกนนทน. 2554. การงอกของเมลด. หนาท 1-24. ใน นนทนา องกนนทน, สมตรา

คงชนสน, พชรา สมแนะเวช, ตอศกด สลานนท, ปรญญนช กลนรตน และ ฐปนา บางยขน. ผรวบรวม. คมอประกอบสอการสอนวทยาศาสตรและคณตศาสตร ระดบมธยมศกษาตอน ปลาย วชาชววทยา. คมอสอการสอนวชาชววทยา โดยความรวมมอระหวางสานกงานคณะกรรมการการศกษาข นพ นฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพ ฯ.

บญรอด ชาตยานนท, สมเกยรต พรพสทธมาศ และ เฉลมชย วงศวฒนะ. 2557. ผลของสารสกดดวย น าจากใบดาษตะกวตอการงอกของเมลดและการเจรญเตบโตของผกการหวและขาวเจา. วารสารหนวยวจยวทยาศาสตร เทคโนโลย และสงแวดลอมเพอการเรยนร 5 (1): 94-100.

ปฏวต สขกล. 2557. ปจจยทมผลตอการควบคมหญาขาวนกในนาหวานน าตม. วทยานพนธ ปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ผลใบ. 2545. พนธพชข นทะเบยนและพนธพชรบรอง. จดหมายขาวผลใบ 5 (9): 7. พรชย เหลองอาภาพงศ . 2540 . ว ชพชศาสตร (WEED SCIENCE). ส านก พมพร ว เขยว มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

40

ภทรน วจตรตระการ, มณทน ธรารกษ, พชน เจรญยง และ จารญ เลาสนวฒนา. 2555. ผลในการ ยบย งการงอกของสารสกดน าจากดาวเรองและการแยกกลมสารออกฤทธ. วารสารเกษตร พระจอมเกลา 30(3): 87-94. ระบบสาระสนเทศการผลตทางดานเกษตร. 2559. รายงานขอมลภาวะการณผลตพช ป 2558.

แหลงทมา: http://production.doae.go.th/report/report_main2.php?report_ type=1, 14 กนยายน 2559.

วชราภรณ ศรพลนอย. 2550. การปรบปรงหญาแพงลาคณภาพตาดวยการหมกรวมกบกระถนใน อตราสวนตางๆ ตอการเจรญเตบโตของแพะ. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลย

เกษตรศาสตร. วไลวรรณ แกวเกด และ กณฑรย ศรพงศพนธ. 2560. ผลของสารสกดดวยน าของใบกระถนตอการ งอกและการเจรญเตบโตของตนกลาหญาขาวนกสชมพ ขาวเหนยวพนธ กข 6 และ คะนา,

น. P-51 – P-58. ใน รายงานการประชมวชาการและเสนอผลงานวจยและสรางสรรค ระดบชาต คร งท 10. บรณาการศาสตรและศลป. 23-25 มกราคม 2560. มหาวทยาลย ศลปากร, นครปฐม.

สกญญา รตนทบทมทอง. 2544. ผลของกระถนตอสรรสภาพในแพะลกผสมพ นเมองแองโกล นเบ ยนเพศเมย. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

สขมาลย เลศมงคล. (2558). ผลทางอลลโลพาธกของผกเส ยนดอกมวงตนสดและตนแหงตอการงอก และการเจรญเตบโตของหญาขาวนกและผกโขมหนาม. วารสารวจย 8(1): 1-6. สานกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2559. ปรมาณและขอมลการนาเขา วตถอนตรายทางการเกษตรป 2553-2558. แหลงทมา: http://www.oae.go.th/ewt_

news.php?nid=146, 28 กรกฎาคม 2559. สานกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว. 2559. องคความรเรองขาว. แหลงทมา: http://www.brrd.

in.th/rkb/varieties/index.php-file=content.php&id=11.htm, 30 มกราคม 2559. สนชย เรองไพบลย, กษดศ อ อเชยวชาญกจ และ อทย คนโธ. 2528. ผลการใชใบกระถนแชน าเปน อาหารเสรมโปรตนในอาหารสกรรน. หนา 8. ใน รายงานการประชมทางวชาการ คร งท

23. สาขาสตวศาสตร. 5-7 กมภาพนธ 2528. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพ ฯ. สนตไมตร กอนคาด. 2557. หลกการผลตพช เรอง “การจดการวชพช” เอกสารประกอบการสอน รายวชา 109 101 หลกการผลตพช เรองการจดการวชพช. คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลย

ขอนแกน, ขอนแกน. สนสา ประไพตระกล. 2551. พชตระกลกะหลา (คะนา, ผกกาดกวางตง): คมอนกวชาการสงเสรม การเกษตร. สานกงานสงเสรมและจดการสนคาเกษตร, กรงเทพฯ. สพตรา คาเรยง, วรรทณา สนศร, นรศ สนศร และ วรญญ แกวดวงตา. 2557. ผลของสารสกด หยาบจากขาตอการงอกและการเจรญเตบโตของพชปลกและวชพชบางชนด. แกนเกษตร 42 ฉบบพเศษ 1: 57-62. สายณห ทดศร. 2547. พชอาหารสตวเขตรอน. สานกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพ ฯ.

41

สรเชษฐ พฒใส. 2554. ผลทางอลลโลพาทจากหญาสาบตอการงอกและการเจรญเตบโตของพช ปลกบางชนด. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

หฤทย เหมะธลน. 2552. ความหลากหลายทางชนดพนธของวชพชในนาขาวอนทรยจงหวด พษณโลก. Oral Science Research Day 2009. แหลงทมา: http://meanhh. wordpress.com/2009/03/16/งานวจยวชพช/, 4 กรกฎาคม 2559. อดมเดชา พลเยยม และ อญชนา ขตตยะวงศ. 2557. รายงานวจยฉบบสมบรณ เรอง ศกยภาพของ

สารสกดจากมะเดอตอการควบคมการงอกและการเจรญเตบโตของวชพชในนาขาวเพอ เพมมลคาความหลากหลายทางชวภาพและใชประโยชนอยางยงยน. คณะวทยาศาสตร และเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร, กรงเทพ ฯ. 69 หนา.

อทย คนโธ . 2526. อาหารและการคานวณสตรอาหาร . ภาควชาสตวบาล คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, นครปฐม. Aktar, M.W., D. Sengupta and A. Chowdhury. 2009. Review article, Impact of pesticides use in agriculture: their benefits and hazards. Interdisciplinary Toxicology 2(1): 1-12. Anderson, W.P. 1983. Weed Science: Principles. West Pub. Co., St. Paul. MN, USA. Anderson, W.P. 1996. Weed Science: Principles and application. 3rd ed. St. Paul:

West Publishing Company, Minneapolis/St. Paul. Baker, H.G. 1974. The evolution of weed. Annual Review of Ecology and

Systematics 5: 1-24. Baumann, P.A. 2014. Weed Identification: Using Plant Structures as a Key.

Available Source: http://gillespie.agrilife.org/files/2014/01//Weed-Identifiation- Using-Plant-Structures-as-a-Key.pdf, August 30, 2016.

Burutnantana, N. 1989. Studies on the Toxicity Effects and Utilization of Water- soaked Leucaena. M.S. Thesis, Mahidol University.

Chanchay, N. and N. Poosaran. 2009. The reduction of mimosine and tannin contents In leaves of Leucaena leucocephala. Asian Journal of Food and Agro- Industry 2 (Special lssue): S137-S144.

Craft, A.S. 1975. Modern Weed Control. University of Califlonia Press., Berkely, CA, USA. De L.G.

Crounse, R.G., J.D. Maxwell and H. Blank. 1962. Inhibition of growth of hair by mimosine. Nature 194: 694-695.

Garcia, G.W., T.U. Ferguson, F.A. Neckles and K.A.E. Archibald. 1996. The nutritive value and forage productivity of Leucaena leucocephala. Animal Feed Science and Technology 60: 29-41.

42

Ghosh, M.K. and S. Bandyopadhyay. 2007. Minosine toxicity – A problem of Leucaena feeding in ruminants. Asian Journal of Animal and Veterinary Advance 2: 63-73.

Harlan, J.R. 1975 . Crops and Management. American Society of Agronomy. Madison, Wisconsin. Hien, T.Q. and N.D. Hung. 1998. The effect of Leucaena leaf meal on egg quality and

growth of broiler chickens, pp. 296-297 . In Proceedings of the Workshop on Leuceana-Adaptation, Quality and Farming System, February 9-14, 1998. Hanoi, Vietnam.

Hylin, J.W. 1964. Biosynthesis of mimosine. Phytochemistry 3: 161-164. International Seed Testing Association (ISTA). 1996. International rules for seed

testing. Seed Science and Technology 24 (Supplement): 1-335. Ishak M.S. and I. Sahid. 2014. Allelopathic Effects of the aqueous extract of the leaf

and seed of Leucaena leucocephala on three selected weed species, pp 659-664. In Proceedings of the AIP Conference. April 9-11, 2014, Selangor, Malaysia.

Junmin, L. and J. Zexin. 2010. Potential allelopathic effect of Mikania micrantha on the seed germination and seedling growth of Coxin lacryma-jobi. Weed Biology and Management 10(3): 194-201.

Kalpana P and M.K. Navin. 2015. Assessment of allelopathic potential of Leucaena leucocephala (Lam) De Vit on Raphanus sativus L. International Journal of Scientific and Research Publications 5 (1): 1-3.

Kelman, W.M. and G.J. Tanner. 1990. Foliar condensed tannin levels in Lotus species growing on limed and unlimed soils in South-Eastern Australia. Proceedings

of the New Zealand Grassland Association 52: 51-54. Khare, N and A.K. Bisaria. 2000 . Allelopathic influence of Leucaena leucocephala on Glycine max. Flora and Fauna (Jhansi) 6 (2): 91-94. Klingman, G.C., F.M. Ashton and L.J. Nordhoff. 1975 . Weed Science: Principles and Practices. John Wiley and Sons, New York. Kobayashi, K., D. Itaya, P. Mahatamnuchoke and T. Pornprom. 2 0 08 . Allelopathic potential of Itchgrass (Rottboellia exaltata L.F.) powder incorporated into soil.

Weed Biology and Management 8: 64-68. Kumar, R., and M. Singh. 1984. Tannins: Their adverse role on ruminant nutrition.

Journal of Agricultural and Food Chemistry 32(3): 447-453. Lee, G.L., C.F. Hinks and N.H. Suttill. 1994 . Effect of high temperature on condensed tannin accumulation in leaf tissues of big trefoil (Lotus uliginosus Schkuhr). Journal of the Science of Food and Agriculture 65: 415-421.

43

Matloob, A., A. Khaliq and B.S. Chauhan. 2015. Chapter Five – Weeds of direct-seeded rice in Asia: Problems and opportunities. Advances in Agronomy 130: 291-

336. Megarrity, R.G. 1978. An automated colorimimetric method for mimosine in Leucaena

leaves. Journal of Science of Food and Agriculture 29: 182-186. Meulen, U ter, S. Struck, E. Schulke and E.A. El Harith. 1979. A review on the nutritive value and toxic aspect of Leucaena leucocephala. Tropical Animal

Production 4: 113-126. Molecular Soil Organic Matter Transformations. 2013. Tannin. Available Source:

http://staff.science.uva.nl/~knierop/research.html, October 10, 2013. Nawaz, A. and M. Farooq. 2016. Weed management in resource conservation

production systems in Pakistan. Crop Protection 85: 89-103. Pieres, N. de M., H.T. Prates, I.A.P. Filho, R.S. de Oliveira Jr. and T.C.L. de Faria. 2001 . Allelopathic activity of Leucaena on weed species. Scientia Agricola 58 (1):

61-65. Putnam, A.R. 1985. Weed Allelopathy. pp. 131-155. In S.O. Duke ed. Weed

Physiology, Vol I: Reproduction and Ecophysiology. CRC Press, Inc., Florida. Raffles Museum of Biodiversity Research. 2013. Available Source: http://lkcnhm.nus.

edu.sg/dna/organisms/details/493, October 20, 2013. Rice, E.L. 1974. Allelopathy. Academic Press, New York. Rice, E.L. 1984. Allelopathy. 2nd ed. Academic Press, New York. Sadeghi, S., A. Rahnavard and Z.Y. Ashrafi. 2010. Allelopathic effect of Helianthu

annuus (sunflower) on Solanum nigrum (black nightshade) seed germination and growth in laboratory condition. Journal of Horticultural Science & Ornamental Plants 2(1): 32-37.

Soltys, D., U. Krasuska, R. Bogatek and A. Gniazdowska. 2013. Chapter 20. Allelochemicals as bioherbicides – Present and perspectives, pp. 517-542. In A.J. Price and J.A. Kelton, eds. Agricultural and Biological Sciences – Herbicides – Current Research and Case Studies in Use. CC BY 3.0 license. DOI: 10.5772/56185.

Van Hoven, W. and D. Furstenburg. 1992 . The use of purified condensed tannin as a reference in determining its influence on rumen fermentation. Comparative

Biochemistry and Physiology, Part A: Physiology 101(2): 381-385. Xuan, T.D., A.A. Elzaawely, F. Deba, M. Fukuta and S. Tawata. 2006. Mimosine in Leucaena as a potent bio-herbicide. Agronomy for Sustainable

Development 26: 89-97.

44

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาววไลวรรณ แกวเกด Miss Wilaiwan Kaewkerd ทอย 75/3 หม 1 ตาบลโพรงมะเดอ อาเภอเมองนครปฐม จงหวดนครปฐม 73000 โทรศพท 084 6575431 Email address [email protected] ประวตการศกษา พ.ศ. 2552 สาเรจการศกษาปรญญาตร สาขาวศวกรรมอาหาร (วศ.บ. วศวกรรมอาหาร)

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร พ.ศ. 2555 ศกษาตอระดบปรญญาโท สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยศลปากร

จงหวดนครปฐม ประเทศไทย ประวตการทางาน พ.ศ. 2551(ม.ย.-ก.ย.) ฝกงานสหกจศกษา บรษท เพรซเดนท เบเกอร จากด (มหาชน) พ.ศ. 2552 - 2559 นกวจย บรษท ลดดา จากด

Date post:	05-Mar-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	1 times
Download:	0 times

6 และ คะน้าithesis-ir.su.ac.th/dspace/bitstream/123456789/1094/1... ·...

Documents