3.1 การเขาใจปญหา (Problem Recognition)ขนตอนแรกของ SDLC คอ การตรวจสอบเบองตน
(Preliminary Investigation) เปนการศกษาขอมลเบองตนใน
เพอใหเหนถงความสำาคญของการกำาหนดปญหาทชดเจนเพอนำาไปสการแกไขปญหาทถกตองเพอใหทราบถงความแตกตางระหวางความเปนไปไดทางเทคนค การปฏบตงานเศรษฐศาสตร และกฎหมายเพอใหรจกการบรหารโครงการโดยใชผงแกนท และ แผนภาพเพรธเพอใหสามารถเขยนผงแกนท และแผนภาพเพรธเพอใหสามารถวางแผนงานและควบคมโครงการเพอใหสามารถพจารณาความคมทนในการพจารณาโครงการ
วตถประส
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
การกำาหนดปญหา กำาหนดวตถประสงคของโครงการ และการศกษาความเปนไปได การคนหาปญหา เรมจากสงเกตการณและจดบนทกเหตการณทเกดขนจรง โดยสงเกตอยางกวางๆ เชน เสยคาใชจายดานขนสงสง การประสานงานระหวางฝายผลตและพนกงานขายไมราบรนจากขอสงเกตกวางๆ จงคอยระบปญหา ลกษณะและขอบเขตของปญหาใหชดเจนขนอาจใหพนกงานใชแบบเสนอปญหาตวอยางระบบงาน ระบบรานขายหนงสอ Big book ซงเปนรานขายหนงสอขนาดใหญ ทงขายสงและขายปลก มงานและขนตอนการทำางานดงน
มการบนทกขอมลหนงสอ ขอมลการขาย และขอมลสนคาคงคลงลงในสมดบนทกเสมอเมอลกคาสงซอสนคา พนกงานจะตองเปดสมดบนทก เพอหายอดคงเหลอของสนคาทลกคาสง และเมอลกคาชำาระเงน กตองเขยนใบเสรจรบเงนใหกบลกคาเวลา 16:00 น.ของทกวน พนกงานจะตองทำาการตรวจสอบขอมลคงคลง และจดทำาบญชการขายประจำาวนสญญาณบงชและแหลงของปญหา
สญญาณทบงบอกปญหา เชน ทำางานชากวากำาหนด คำาตำาหนจากลกคา สวนแบงทางการตลาดหรอกำาไรลดลง พนกงานมากหรอนอยเกนไป การลาออกของพนกงาน
แหลงปจจยภายใน เชน ดจาก output การทำางานของพนกงาน รายงานสถตตางๆ ขององคกร
แหลงปจจยภายนอก เชน ลกคา คแขง ตวแทนจำาหนาย ผตรวจสอบ ผบรหาร
3.2 การกำาหนดปญหา (Problem Definition) กำาหนดหวเรองของปญหา (Subject) กำาหนดวาระบบ
ทกำาลงจะศกษามปญหาอะไร โดย SA ตองแสดงสวนทกอปญหา และทเกยวของกบขอมล พรอมนยามปญหาทเกดขนอยางชดเจน (แ
32
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
ยกอาการกบปญหา) เชน พนกงานในองคกรไมสามารถทำางานตางๆ ใหเสรจหมดใน 1 วน
กำาหนดขอบเขตของการศกษา (Scope) เปนการกำาหนดจดเรมตนและจดสนสดของการศกษา โดยกำาหนดวาจะศกษาระบบเพยงใด จะทำาการศกษาในฝายใดบาง กลมบคคลทจะเกบขอมลเปนใครบาง เปนตน
กำาหนดเปาหมายของการศกษา (Objectives) สงทควรคำานงถงมดงน
1. มเพอขจดขอบกพรองตางๆ ของระบบ และตองมความเปนไปได
2. ควรเนนใหเหนถงเปาหมายในการศกษาเพอการแกไขปรบปรง โดยเปาหมายทกำาหนดตองไมยากหรอมขอจำากดทมากจนเกนไป
2. เปาหมายทวางไวสามารถตคาออกมาเปนตวเลขทสามารถวดไดหรอเปนรปธรรมทมองเหน
3. เชน เพอลดตนทนในการแสดงผลลพธของระบบ โดยปรบปรงรายงานทซำาซอนหรอไมจำาเปนออก, เพอใชเวลาในการประมวลผลนอยทสด, เพอลดขอผดพลาดและเพมความถกตองของการกรอกขอมล
3.3 การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study)การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) หมายถง
การวเคราะหเปรยบเทยบเพอหาขอสรปวาควรพฒนาระบบงานหรอไม และควรพฒนาดานใด (บางงานในระบบเดมอาจจะดอยแลว) การศกษาความเปนไปไดมอย 4 ดาน ดงน
1. ความเปนไปไดทางดานเทคนค (Technical Feasibility)2. ความเปนไปไดทางดานการปฏบตงาน (Operational
Feasibility)
33
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
3. ความเปนไปไดทางดานเศรษฐศาสตร (Economical Feasibility)
4. ความเปนไปไดทางดานกฎหมาย (Legal Feasibility)1. ความเปนไปไดทางดานเทคนค (Technical
Feasibility) ความเปนไปไดทางดานเทคนค (Technical Feasibility) คอ ความเปนไปไดของการสรางระบบใหมโดยนำาเทคโนโลยทมในระบบปจจบนมาใชงาน หรอการอปเกรดเทคโนโลยทมอยเดมใหมประสทธภาพสงขน หรอควรใชเทคโนโลยใหมทงหมด เทคโนโลย ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ฐานขอมล การสอสารขอมล ตองมนใจวาเทคโนโลยนนมประสทธภาพ มความปลอดภยและเชอถอได งายตอการใช สามารถหาไดจากทไหน (มจำาหนายแลวหรอยงวจยอย) ระบบเดมทมอยสามารถปรบใชเทคโนโลยนไดหรอไม ฯลฯ
2. ความเปนไปไดทางดานการปฏบตงาน (Operational Feasibility) ความเปนไปไดทางดานการปฏบตงาน (Operational Feasibility) คอ ความเปนไปไดของระบบใหมทจะใหขอมลทถกตองตรงความตองการของผใช การคำานงถงทศนคตและทกษะของผใชงานกบระบบใหมทมการปรบโครงสรางการทำางานวาเปนทพอใจและยอมรบหรอไม อาจศกษาวา ระบบใหมสามารถเตรยมขอมลตางๆ ใหกบบคลากรในหนวยงานไดถกตองหรอไม ตองตรวจสอบวา ระบบใหมสามารถตดตงรวมกบการทำางานของระบบปจจบนไดหรอไม และจะใชงานรวมกนอยางไร ในการตดตงระบบใหม งานใดบางทตองปรบโครงสรางการทำางานใหม หรองานใดบางทตองฝกอบรมการทำางานใหม
3. ความเปนไปไดทางดานเศรษฐศาสตร (Economical Feasibility) ความเปนไปไดทางดานเศรษฐศาสตร (Economical Feasibility) คอ ความเปนไปไดในทางการเงนและเศรษฐกจ โดยคำานงถงตนทนคาใชจายในการพฒนาระบบ ความคมคาของระบบประมาณการจำานวนเงนทตองใชสำาหรบ
34
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
การทำาโครงการ อาจแยกเปน คาใชจายในการศกษาระบบ คาใชจายเกยวกบฮารดแวรและซอฟตแวร รวมถงการบำารงรกษาระบบ ผลประโยชนทจะไดรบในรปแบบของการลดคาใชจายคาใชจายของระบบเดมทยงไมพฒนา เทยบกบระบบทกำาลงจะพฒนาคาใชจายดานบคลากร คอคาจางแรงงานทจะจายหลงจากพฒนาระบบเสรจแลวคาใชจายดานตดตงระบบ เชน คาสถานท เฟอรนเจอร จดทำาขอมล จดทำาเอกสารแบบฟอรมตางๆ, คาอบรม เปนตน คาใชจายดานการปฏบตงาน เชน คาไฟฟา อาคารสถานท เปนตน
4. ความเปนไปไดทางดานกฎหมาย (Legal Feasibility) ความเปนไปไดทางดานกฎหมาย (Legal Feasibility) คอ ความเปนไปไดในดานระเบยบ ขอบงคบ และกฎหมาย วาระบบทจะพฒนานนตองไมขดตอระเบยบขอบงคบของกฎหมาย และขององคกรทมอย
3.4 การบรหารโครงการ (Project Management) โครงการ หมายถง กจกรรมทเกยวของกน มหลายขนตอน
แตมจดประสงคเดยวกน คอ ตองการใหโครงการเสรจสมบรณ ทงในเรองของเวลา งบประมาณ ทรพยากรดงนนตองมการวางแผนกจกรรม อาจอยในรปของตาราง จะใช แกนตชารต (gantt chart) มาชวยในการวางแผนและกำาหนดเวลาในการทำางานของโครงการ จะเขยนในรปกราฟของกจกรรม โดยท แกน Y แทนกจกรรมตางๆ ทมในโครงการ แกน X แทนเวลาในการทำางานของแตละกจกรรม
กจกรรม กจกรรมกอน ระยะเวลา (สปดาห)
( A) การสมภาษณ ไมม 3( B) การออกแบบสอบถาม A 4( C) การอานรายงานองคกร ไมม 4
35
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
( D) การวเคราะหความตองการ
B, C 8
( E) การนำาเสนอตวตนแบบ B, C 5( F) การสงเกตปฏกรยา E 3( G) แสดงคาใชจายและผลลพธ
D 3
( H) การเตรยมนำาเสนอโครงการ
G, F 2
( I) การนำาเสนอโครงการ H 2ตารางท 3.1 ตวอยางตารางกจกรรม
Gantt chart
รปท 3.1 แสดงแผนภาพแกนตชารตของตารางกจกรรม
36
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
3.5 การควบคมโครงการจะใช PERT Diagram (หรอ Program Evaluation
and Review Technique) มาชวยในการบรหารโครงการดวยการวางแผน ควบคม โดยเนนดานเวลาในการดำาเนนโครงการ
Node – ใชแทนจดเรมตน/จดสนสดกจกรรม เสนตรง ใชแทนกจกรรม– เสนประ ใชแทนกจกรรมสมมต – (Dummy Activity)
รปท 3.2 แสดงการใช PERT Diagram
กจกรรม กจกรรมทตองเสรจกอนA -B AC AD B, C
ตารางท 3.2 ตารางแสดงรายละเอยดตวอยางภาพกจกรรมแบบท 1
B, 8A, 41 2 3
D5
BA
1
3
C4
2
37
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
รปท 3.3 แสดงตวอยางการใช PERT แบบท 1
กจกรรม กจกรรมทตองเสรจกอนA -B -C AD BE C, D
ตารางท 3.3 ตารางแสดงรายละเอยดตวอยางภาพกจกรรมแบบท 2
รปท 3.4 แสดงตวอยางการใช PERT แบบ 2
กจกรรม กจกรรมกอน ระยะเวลา (วน)( A) การสมภาษณ ไมม 3( B) การออกแบบสอบถาม
A 4
( C) การอานรายงานองคกร
ไมม 4
( D) การวเคราะหความตองการ
B, C 8
( E) การนำาเสนอตวตนแบบ
B, C 5
4A
E6
2
B3
D5
C
1
38
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
( F) การสงเกตปฏกรยา E 3( G) แสดงคาใชจายและผลลพธ
D 3
( H) การเตรยมนำาเสนอโครงการ
G, F 2
( I) การนำาเสนอโครงการ
H 2
ตารางท 3.4 ตารางแสดงรายละเอยดตวอยางภาพกจกรรมแบบท 3
รปท 3.5 แสดงตวอยางการใช PERT แบบ 3
รปท 3.5 แสดงตวอยางการใช PERT แบบ 3 (ตอ)
สายงานท 1 A-B-D-G-H-I = 3+4+8+3+2+2 = 22 วนสายงานท 2 A-B-E-F-H-I = 3+4+5+3+2+2 = 19 วน
E,5
A,3
C,4
1D,8 4
F,3
G,3 6 H,
2 7 I,2 8
Critical path
5
2
3
B,4
39
10
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
สายงานท 3 C-D-G-H-I = 4+8+3+2+2 = 19 วนสายท 4 C-E-F-H-I = 4+5+3+2+2 = 16 วนสายงานวกฤต
สายงานวกฤต (Critical Paths) จะพจารณาจากสายงานทมเวลารวมยาวนานทสด ซงในทนคอ สายงานท 1 A-B-D-G-H-I รวมเวลาทงสน 22 วน นนหมายถงการดำาเนนงานทกอยางในแตละขนตอนจะแลวเสรจโดยใชเวลา 22 วน โดยในโครงการอาจมสายงานวกฤตมากกวา 1 สายงานกเปนไดงานเรงโครงการ
สายงานวกฤต คอ สายงานทมระยะนานทสดซงถอเปนสายงานทมความสำาคญ หากงานหรอกจกรรมภายในสายงานวกฤตชากวาทกำาหนดไวในโครงการ นนหมายถงวาโครงการกจะเสรจชาไปดวยดงนนการควบคมโครงการใหสำาเรจตามเวลาทไดกำาหนดไว จำาเปนตองมการควบคมกจกรรมในสายงานวกฤตใหเปนไปตามทวางแผนไว ดงนนหากตองการเรงโครงการใหเสรจสน กสามารถทำาไดดวยการเรงกจกรรมภายในสายงานวกฤตนนเอง
กจกรรม งานทตองเสรจกอน
ระยะเวลา (วน)
คาใชจายในการเรงงาน 1 วน (บาท)
ปกต เรงA - 7 6 150
40
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
B - 8 6 75C A 9 7 200D A 11 9 125E B 8 5 115F B 10 7 100G C 13 11 200H D, E 13 12 100I F 14 10 125J G, H, I 7 5 100ตารางท 3.5 ตารางรายละเอยดเวลาและคาใชจายโครงการ
รปท 3.6 PERT ทไดจากตารางท 3.5
C,9,7
D,11,9 5
G,13,11 8
2
E,8,5
6
F,10,7 7
A,7,6
B,8,6 3
1
4
H,13,12 9
I,14,10 10
J,7,511
# 1 A-C-G-J# 2 A-D-H-J# 3 B-E-H-J# 4 B-F-I-J
= 36= 38= 36= 39
41
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
รปท 3.7 เรงกจกรรม B และ J
3.6 การประมาณตนทนและกำาไรตนทน (Cost) แบงเปน 2 กลม คอ1. ตนทนทแสดงใหเหนเดนชด คอคาใชจายทสามารถ
ประมาณการได เปนคาใชจายทตองจายโดยตรงในการทำาโครงการ เชน คาเครองมอและอปกรณตางๆ คาจางพนกงานตางๆ ทเกยวของ เวลาท SA ใช เวลาท Programmer ใช
2. ตนทนทไมสามารถแสดงใหเหนเดนชด คอคาใชจายทไมสามารถระบไดแนนอน เชน การสญเสยระดบการแขงขน การสญเสยความเปนทรจกในตอนแรกของการสรางนวตกรรมใหมการตดสนใจบางอยางทไมมประสทธภาพเพยงพออาจทำาใหไมสามารถใชสารสนเทศได
กำาไร (Benefit) แบงเปน 2 กลม คอ1. กำาไรทสามารถแสดงใหเหนเดนชด คอ กำาไรทสามารถวด
คา หรอตคาออกมาอยางชดเจน อาจตคาเปนหนวยเงน จำานวนทรพยากร หรอเวลา เชน การเพมความเรวในการประมาณผล, ความเรวในการเขาถงขอมล การชวยใหพนกงานทำางานเสรจโดยใชเวลานอยลง การเพมยอดการขาย, การเพมอตราการผลต เปนตน
การเรงงานใหเรวขน 2 วนตองเรงกจกรรม B และ J
ซงเสยคาใชจาย 75+100=175 บาท
5
2
6
7
3
19
10
11
G,13,11
42
C,9,7
D,11,9
E,8,5
F,10,7
A,7,6
B,8,6
H,13,12
I,14,10
J,7,5
# 1 A-C-G-J# 2 A-D-H-J# 3 B-E-H-J# 4 B-F-I-J
= 36= 38= 36= 39
เรงวนท 1เลอก B
เรงวนท 2เลอก J
36383538
35373437
B,7,6
J,6,5
4 8
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
2. กำาไรทไมสามารถแสดงใหเหนเดนชด เปนกำาไรทไมสามารถจะวดคาไดอยางแนนอน เชน กำาไรของการตดสนใจทดกวาในการนำาเครองคอมพวเตอรมาใช, กำาไรทไดจากการทำาใหภาพพจนของธรกจดขน เปนตน
3.7 การพจารณาความคมคาตอการลงทนพฒนาโครงการในการพฒนาระบบสารสนเทศเพอใชในองคการถอเปนงานท
คอนขางใหญ ซงหมายถงตองมการลงทนในระยะยาว เพอใหไดผลตอบแทนทคมคาในอนาคต ดงนนเงนทนทไดลงทนไปจงจำาเปนตองมการวเคราะหวา ประกอบดวยตนทนอะไรบาง และความคมคาจากการลงทนทเกนจากการพฒนาระบบใหม จะเกดขนหลงจากทไดลงทนไปแลวนานเทาใด ตองใชระยะเวลาเทาใดในการคนทน เปนตน
ซงมวธการพจารณาทเปนทนยมอย 3 แบบ คอ1. การวเคราะหโดยพจารณาจดคมทน (Break-even
analysis)2. การวเคราะหระยะเวลาคนทน (Payback analysis)3. การวเคราะหมลคาของเงนปจจบน (Present value
analysis)1. การวเคราะหโดยพจารณาจดคมทน (Break-even analysis) เปนการเปรยบเทยบคาใชจายทดำาเนนการในระบบปจจบนกบคาใชจายของโครงการใหม โดยอยภายใตเงอนไขวาเมอระบบมการเตบโตแลวคาใชจายกยอมเพมขน ขณะทผลตอบแทนตอระบบใหมยงคงเดม ซงเงอนไขนอาจไมเปนจรงตอระบบธรกจ แตจะใกลเคยงความเปนจรงเมอเปนระบบงานของรฐเนองจากรฐไมมงเนนหากำาไร
43
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
รปท 3.8 จดคมทนระหวางระบบทดำาเนนการอยกบระบบใหมทจะสรางใหม
2. การวเคราะหระยะเวลาคนทน (Payback analysis) วธนจะพจารณาผลตอบแทนทไดรบกลบมาภายหลงจากการใชงานระบบใหม
รปท 3.9 ระยะเวลาคนทนของระบบทดำาเนนการอยกบระบบใหมทจะ
สรางใหม
3. การวเคราะหมลคาของเงนปจจบน (Present value
01000020000300004000050000600007000080000
ยอดขาย
ตนทน
ระบบปจจบนระบบใหม
200 400 600 800 1000 1200
Break-even point
ป ตนทน
ตนทนรวม
กำาไร กำาไรรวม
0 30,000
30,000
0 0
1 1,000
31,000
12,000
12,000
2 2,000
33,000
12,000
24,000
3 2,000
35,000
8,000
32,000
4 3,000
38,000
10,000
42,000
5 4,000
42,000
11,000
53,000
44
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
analysis) คาเงนในปจจบน และอนาคตจะมคาไมเทากน เชน เงน 100 บาทในปจจบน หากเวลาผานไป 5 ป คาของเงน 100 บาทกจะลดลง
มลคาปจจบน = (กำาไรปท n)* (ปจจยสวนลด)ปจจยสวนลด = 1/ (1+r/100) n (เมอ r คอ
อตราดอกเบย)เชน มลคาปจจบนของเงน 40,000 บาท ถาอก 2 ปขางหนา จะมคา
ปจจยสวนลด = 1/(1+10/100) 2 = 0.826 (กำาหนดใหอตราดอกเบย 10%)
มลคาปจจบน = 40000 * 0.826 = 33040
แบบฝกหด1. การกำาหนดปญหาใหชดเจน มประโยชนอยางไร อธบาย2. การศกษาความเปนไปไดของระบบใหม ตองพจารณาความเปนไป
ไดดานใดบาง จงอธบาย3. ในการพฒนาระบบสารสนเทศ เหตใดจงจำาเปนตองบรหาร
โครงการ4. แผนผงแกนท และแผนภาพเพรธ มขอแตกตางกนอยางไร5. จงบอกความแตกตาง ขอดและขอเสยของแผนผงแกนท และ
แผนภาพเพรธ6. จงพจารณารายละเอยดตอไปน
กจกรรมงานทตองเสรจกอน
ระยะเวลา คาใชจายในการเรงงาน 1
วน (บาท)ปกต เรง
45
บทท 3 การศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบ
A - 3 1 150B A 4 3 75C A 6 5 100D B 7 6 25E B 5 3 115F C, D 6 5 180G C, D 10 7 200H E, F 1 1 -I H, G 4 3 125จากตารางกจกรรมขางตน จงหาคำาตอบของคำาสงตอไปน1. ใหเขยน Gantt Chart ของระยะเวลาปกต2. ใหเขยน Pert Diagram ของระยะเวลาปกต พรอมทงหาเสน
ทางทเปนไปไดทงหมด และ เสนทางวกฤต (critical path)3. ใหแสดงวธทำาในการเรงงานใหเรวขน 3 วน และหาวาตองเสยคาใช
จายในการเรงงานครงนเทาไร (ใหเสยคาใชจายนอยทสด)
46