เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

1

1

โลหตวทยาทางสตวแพทย

ศ. สพ.ญ. ดร. เฉลยว ศาลากจ

ภาควชาพยาธวทยา คณะสตวแพทยศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน นครปฐม 73140

หนงสอ บทท 4 หนา 53-74/ บทท 5 หนา 68-762

• การประเมนเมดเลอดแดงทางหองปฏบตการ

1. PCV, Hb & RBC count

2. RBC indices

3. Peripheral blood smear

4. Blood reticulocyte evaluation

Contents

3

4

Systemic evaluation of blood smear 1. กาลงขยายตา (10x) เลอกบรเวณทเมดเลอดแดงไมทบกน (ideal thickness) แลวตรวจด

3. Peripheral blood smear

• RBC rouleaux formation• RBC agglutination• Platelet aggregation / clumps• Estimate number of WBCs

5

Rouleaux formation เมดเลอดแดงรวมตวตดกนคลายตงเหรยญ มกพบบรเวณทหนา โดยเฉพาะทหวสเมยรเลอด

ลกษณะปกตในมา 20X

6

Platelet aggregation เกลดเลอดจบกลม มกพบทปลายสเมยรเลอด

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

2

7

WBC estimation การประมาณจานวนเมดเลอดขาววาม

ตากวาปกต

ปกต หรอสงกวาปกต

8

Systemic evaluation of blood smear

2. กาลงขยายสง (40x, high-dry magnification) ตรวจดสงทดดวยกาลงขยายตา แลวพบวานาจะมความผดปกต

9

อาจตรวจพบปรสตในเลอด

Hepatozoon ในแมวปาหวแบน ทเลนสวตถ 20X

10

11

- รปรางเมดเลอดแดง - นบแยกชนดเมดเลอดขาว - ตรวจดรปรางเมดเลอดขาววามความผดปกตอยางไร - ประมาณจานวนเกลดเลอดวา

adeq. (adequate) เพมขน หรอ ลดลง พรอมทงสงเกต รปรางเกลดเลอด

3. เลนสจมนามน (100x) ควรตรวจด

12

หาตาแหนงท เซลลเมดเลอดกระจายกนดทสด (ideal thickness) ซงมกอยคอนมาทางปลายสเมยรเลอด

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

3

13

1. Normal RBC morphology

Dog

uniform in size,

central pallor (biconcave disk).

Cat

slightly central pallor, mild anisocytosis, crenation is common, H-J body 1%. Large platelets.

14

Normal RBCsNormal RBCs

Horse

Bovine

H-J body

Equine lack central pallor, rouleaux formation is common.

Bovine Anisocytosis is common, slightly central pallor, Crenation is common.

Pig lack central pallor.Sheep คลายโค แตเสนผาศนยกลางเฉลยRBC=4.5 micronGoat RBC เลกสด 4 micron, anisocytosisand poikiocytosis are common.

15

ชนดสตว เสนผาศนยกลางเฉลยRouleauxของเมดเลอดแดง formation

สนข 7.0 + แมว 5.8 ++ โค 5.8 - แกะ 4.5 + มา 5.5 +++ สกร 6.0 ++

ตารางท 1 ขนาดเมดเลอดแดง (m) และ rouleaux formation ในสตวเลยง

16

เสนผาศนยกลางและความหนาของเมดเลอดแดง (Hawkey et al., 1989)

17

กราฟแสดงจานวนเมดเลอดแดง สมพนธผกผนกบขนาด (Hawkey et al., 1989)

18

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

4

19

Significant differences in RBCs between species.

Species Diameter (μm)

Rouleaux Central pallor

Basophilic stippling

Reticulocyte (%)a

MCV (fL)

Dog 7.0 + ++++ - 1 60-72

Pig 6.0 ++ ± - 1 50-68

Cat 5.8 ++ + ± 0.5 39-50

Horse 5.7 ++++ - - 0 b 36-52

Cow 5.5 - + +++ 0 37-53

Sheep 4.5 ± + +++ 0 23-48

Goat 3.2 - - ++ 0 15-30a With normal PCV. b Does not increase in response to anemia.

20

2. Rouleaux formation

คอการทเมดเลอดแดงเรยงซอนกนในลกษณะคลายเหรยญซอนกน ซงถอวาเปนลกษณะเฉพาะในมาแตเมดเลอดแดงสตวชนดอน กเกดลกษณะ นไดเชนกนแตในระดบตากวา จะหายไปเมอหยดใส saline solution

- ESR, fibrinogen, globulinESR = Erythrocyte sedimentation rate

21

Equine; rouleaux formation

Agg

R

Cat22

- มาทเลอดจางมากๆ หรอ ผอมแหง จะไมเกด rouleaux formation-ในสนขและแมว

during inflammation, neoplastic dz.

- rare in ruminant

Dog with PP > 12 g/dl

2. Rouleaux formation2. Rouleaux formation

23

3. Agglutination

คอการทเมดเลอดแดงเกาะกลมกน คลายพวงองน

- ในบางรายของ antibody-mediated anemia

- เหนไดชดทขางหลอด, ในเสมยรเลอด

- ไมหายไปเมอหยดใส saline solution

24

Dog IMHA, auto-agglutination

SEM

Light microscope

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

5

25

Agglutination = mechanism of hemolysisMany causes ; drugs, blood parasites, virus, protozoa etc.

B. canis

B. bigemina

M. hemofells

Pig SF

K-9 heartworm

Horse Trypanosome

26

4. Anisocytosis เมดเลอดแดงทมขนาดแตกตางกน- Normal in ruminants- Macrocytes & Microcytes in RA

RA in dog

โค

27

5. Macrocytic RBC เมดเลอดแดงทมขนาดใหญกวาปกต Increase MCV - สวนใหญจะเปน reticulocyte & polychromasia- normochromic macrocyte เชน poodle macrocytosis, FeLV infection

Most common cause is reticulocytosis

Anemic cat with myelodysplasia & MD

RA in dog MDS in cat

28

6. Microcytic RBC เมดเลอดแดงทมขนาดเลกกวาปกต - พบใน iron & pyridoxine def., low MCV- อาจเปนสวนเหลอของ Heinz bodies &

fragmentation anemia

- spherocyte เปนชนดหนง ของ microcyte

Drug-induced IMHA in a dog, spherocytosis

29

7. Polychromasia การตดสหลายส เชน เมดเลอดแดงโตเตมวย ตดสสมแดงเมดเลอดแดงทยงออน (เรตคโลไซต) ตดสออกทางนาเงน-in regenerative anemia reticulocyte count

30

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

6

8. Hypochromasia8. HypochromasiaPale and increase central pallor

Iron-deficient dogs more obvious than the other species.

Iron-def. in cats are not hypochromic at all

Reticulocytes are hypochromic cells.

Differentiate from bowl-shaped (torocytes or stomatocytes).

32

A. Hypochromia in a dog with target cell (arrowhead). B. hypochromia in an elephant, one apple stem cell (arrowhead).

A

C

B

33

- echinocyte (crenated cells) - keratocyte เปน one or two projections

from a ruptured vesicle พบใน DIC (disseminated intra-vascular coagulation)- schistocyte - acanthocyte เมดเลอดแดงทมหนาม ซงอาจจะยาว-สน หรอ

เสนผาศนยกลางไดแตกตางกน (acantha = spicule, spine) บางทเรยกวา spur cell

9. Poikilocyte = abnormal RBCs

34

echinocyte (crenated cell) พบใน in vivo in uremia แตสวนใหญจะเปน in vitro artifact

Or burr cells

Spiculated cells with numerous short, evenly spaced, blunt to sharp surface projections

Dog SEM

35

Echinocytes

Artifact in slow drying of blood smear

Associated with - renal diseases

- lymphoma

- rattlesnake envenomation

- chemotherapy in dogs

- after exercise in horses

36

Keratocyte เปน one or two projections from a ruptured vesicle พบใน DIC (disseminated intravascular coagulation)

Iron-def. anemia cause oxidative injury to RBCs results keratocytes & apple stem cell

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

7

37

Fig. 4-53 Drawing of schistocytes and microspherocyteformation when an erythrocyte impact fibrin strand under flow condition.

John W. Harvey. 2012. Veterinary Hematology: A diagnostic Guide and Color Atlas.

RBC ทมกานยนจากผวเซลล พบในกรณทเกดจากการขาดธาตเหลก เปนผลมาจาก oxidative injury โดยในชวงแรก จะเกด blister or vacuole เนองจาก

inner membrane surface เกด cross-link ภายในเมดเลอดแดง กนไมให ฮโมกลบนเขาไปได เกดบรเวณเปนสขาว เมอแตกกจะเกดเปน apple-stem cell และ keratocyte

38

39

Keratocytes

A B

A. Keratocyte in dog infected with heart worm.

B. Apple stem cell in orangutan with iron-def.

40

Schistocytes or schizocyte

RBC fragments = schistocytes

Shearing effect by intravascular trauma (DIC) เปนผลมาจากmechanical trauma

Concurrent thrombocytopenia

Schistocyte(arrowhead) in dog infected with Hepatozoon canis

41

Acanthocytes or spur cellsIrregular, spiculated RBCs with few, uneven

distributed surface projections.

Found in cat with hepatic lipidosis,

Dog with hemangiosarcoma

Acanthocytes in middle-aged to old large-breed dogs with concurrent RA is very suggestive of

hemangiosarcoma.

42

10. Leptocyte เมดเลอดแดงบาง โดยมพนทผวเพมขน target cell ถอวาเปน leptocyte ชนดหนง

- Little diagnosis significant

- Excess EDTA

- Dogs with increased serum cholesterol

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

8

43

11. Spherocyte

เมดเลอดแดงทกลมคลายลกบอล ไมม central pallor มกมขนาดเลกกวาปกต เพราะพนทผวลดลงการพบ spherocyte แสดงถงการเปนโรคimmune-mediated Hemolytic anemia (IMHA)

Drug-induced IMHA in a dog

44

A

B

A. stomatocytes in a dog. B. SEM.

B

45

13. Basophilic stippling หรอ punctate basophilia

- มลกษณะเปนจดเลกๆ ตดสนาเงน อยในไซโตพลาสซมของเรตคโลไซต ในสตวเคยวเออง โดยเฉพาะ โค และ แกะ- ในภาวะทตอบสนองตอภาวะโลหตจางอยางรนแรง อาจพบ basophilic stippling ในเมดเลอดแดงของสนขและแมว

- ในสนขทเกดอาการ เปนพษจากตะกว จะพบ Basophilic stipplingในเมดเลอดแดง โดยไมมภาวะโลหตจาง

46

การพบ Basophilic stippling ในโคเปนภาวะปกต ไมควรวนจฉยวาเปนพษจากตะกว ถาตองการวนจฉย การเปนพษจากตะกว ในโคตองตรวจหาระดบตะกวในเลอดรวมดวย

Cow Cat

47

Bovine, Basophilic stippling

48

14. Howell-Jolly (H-J bodies) เกดจากสวนเหลอของนวเคลยสทหลดจากmetarubicyte ไมหมด ซงจะถกตดออกจาก เรตคโลไซต เมอเรตคโลไซตผานมาม

ดงนน จะพบ H-J body ในสตวทตดมาม หรอมความผดปกตของมาม และในกรณทมการเรงสรางเมดเลอดแดง

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

9

49

ในเสมยรเลอดทยอมดวย WG, H-J ตดสมวงเขมในเมดเลอดแดง พบ H-J ไดบาง ในเมดเลอดแดงของแมวและมาปกต โดยทวไปจะพบหนงอนตอหนงเมดเลอดแดง

14. Howell-Jolly (H-J bodies)

การพบ H-J หลายอน หรอม nuclear fragment ขนาดใหญ รวมกบ large polychromatic RBC และ/หรอhypersegmented neutrophil จะพบใน Poodle macrocytosis simulating vitamin B12 deficiency

50

Howell-Jolly bodies = nuclear remnants

Associated with RA, splenectomy, suppressed splenic function

RA dog

51

15. Heinz bodies เปนลกษณะเฉพาะของสตวจาพวกแมว มลกษณะเปน

กอนกลม อยทเมดเลอดแดง ในเสมยรเลอดแมวทไมไดยอม เมอปรบไฟกสจะวาว สะทอนแสง จงมอกชอวา erythrocyte

refractile body หรอ ER body

ในเสมยรเลอดทยอมดวย modified Wrights Giemsaจะตรวจหา Heinz bodies ไดยาก ซงจะเปนเปนบรเวณตดสซด ขนาดเลก อยภายในหรออยทขอบเมดเลอดแดง การยอมดวย supravital dye จะตรวจพบ Heinz bodies ไดงาย

52

Heinz bodies in cat

NMB WG

53

Heinz bodies เกดจากการรวมกลมของ denatured HBทตกตะกอนรวมกน การสราง Heinz body มความสมพนธกบการเกด oxidative damage ตอเมดเลอดแดง ทาใหเกดเมดเลอดแดงแตก

ในแมวปกตอาจพบ Heinz bodies ตงแต <1% - >50% โดยไมมภาวะเมดเลอดแดงแตก

Heinz bodies ในแมวเชอวาเกดจากอาหาร

54

ถาม Heinz bodies เปนจานวนมาก จะมผลทาใหการหา คาฮโมโกลบนดวยวธ cyanmethemoglobin ไดคาทสงกวาปกต

Heinz bodies

จงควรทจะตองปนเอา Heinz bodies ออกกอนทจะวดดวย spectrophotometer

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

10

55

Heinz bodies

Susceptible to both intra- & extra-vascular hemolysis

Many drugs;

Plant; onion, garlic, Metal: Zinc, copper

Acetaminophen, propofol, phenylhydrazine, naphthalene, Vit. K, methylene blue, propelene glycol

56

16. Eccentrocyte - เปน RBC ท Hb รวมกลมกนทดานใด ดานหนงของเซลลทาใหเกดสวนใสในเซลล- Eccentrocyte เปนผลมาจาก oxidative injury

57

EccentrocytesShifting of hemoglobin toward one side of cell, loss of normal

central pallor and a clear zone outline by a membrane.

- Associated with oxidative damage

- Glucose-6-phosphate dehydrogenase def.

- Found in conjunction with Heinz bodies

58

Grading of abnormal RBCs in different species.1+ 2+ 3+ 4+

AnisocytosisDog 7-15 16-20 21-29 >30Cat 5-8 9-15 16-20 >20Cattle 10-20 21-30 31-40 >40Horse 1-3 4-6 7-10 >10

PolychromasiaDog 2-7 8-14 15-29 >30Cat 1-2 3-8 9-15 >15Cattle 2-5 6-10 11-20 >20Horse Rarely observed - - -

59

Grading of abnormal RBCs in different species (cont.).

1+ 2+ 3+ 4+

Hypochromasia 1-10 11-50 51-200 >200

Poikilocytosis 3-10 11-50 51-200 >200

Codocytes (Dogs) 3-5 6-15 16-30 >30

Spherocytes 5-10 11-50 51-150 >150

Echinocytes 5-10 11-100 101-250 >250

Other shapes* 1-2 3-8 9-20 >20

*Other shapes mean acanthrocytes, schistocytes, keratocytes,elliptocytes, dacrocytes and stomatocytes in all animals.

60

17. Nucleated RBC or NRBC เปน metarubicyte or earlier stages

ทพบในกระแสโลหต แสดงถง abnormalrelease from BM

ถาพบรวมกบ reticulocytosis แสดงถง erythroid hyperplasia

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

11

61

Nucleated RBC (NRBC)

Associated with RA, nonfunctional spleen, increased level of endo- or exogenous corticosteroid

NRBC w/o anemia = lead poisoning

In cat, NRBC w/o RA usually indication of myelodysplasia or MD

RA dog MDS cat

62

NRBC in IMHA dog- อาจพบในกรณของ lead poisoning• hemangiosarcoma of liver and spleen• extra-medullary hematopoiesis• myelophthisis• intervertebal disk syndrome• schnauzer dogs• and BM trauma

Nucleated RBC or NRBC

RA

MD

Chronic Lead poisoning

Blood smear examination of NRBC morphology can conclude definite Dx

63 64

18. RBC blood parasites

Hemobatonella felis, H. canis, Babesia canis, Babesia gibsoniB. bovis, B. bigeminaAnaplasma marginaleTheileria spp. E. wenyonii (Mycoplasma wenyonii)

Eperythrozoon suis, (Mycoplasma suis)

65

Blood parasites, dogBabesia canis

Mycoplasma haemocanis(Haemobartonella canis)

B. gibsoni

66

Blood parasites

Cat Mycoplasma haemofelis (H. felis)Cat Mycoplasma haemofelis (H. felis)Cat

เอกสารประกอบการสอนวชา 01534411 -ศ.สพ.ญ.ดร.เฉลยว ศาลากจ

12

67

Cat, Mycoplasma haemominutum

Chungpivat S. et al. 2006. TJVM 37(1):33-4068

Blood parasites, pig

Eperythrozoon suis (Mycoplasma suis)

69

RBC Blood parasites in Cattle

Anaplasma marginale B. bigemina

B. bovisE. wenyonii

(Mycoplasma wenyonii

70

19. Canine distemper inclusion in reticulocytes

อนคลชนบอดโรคไขหดสนข ในเรตคโลไซต มรปรางกลมขนาดแตกตางกน ตงแต 1-3 ไมโครเมตร ตดสมวงแดง แตกอาจพบมากกวา หนงอนคลชนในเมดเลอดแดงเดยวกน

71 72

- อนคลชนบอด โรคไขหดสนข ตดสมวงแดง- สวนนวเคลยสเมดเลอดแดง ตดสมวงนาเงนของโครมาตนแตใหญกวา โฮเวลจอลลบอด

- และโฮเวลจอลลบอดตดสนาเงน เปนเนอเดยวกน และมกจะวาว สะทอนแสงเมอปรบโฟกสของกลองจลทรรศน

19. Canine distemper inclusion in reticulocytes

อนคลชนบอดโรคไขหดสนขทพบในเมดเลอดแดง ถาทาการศกษาดวยกลองจลทรรศนอเลคตรอน พบวามรปรางเปนเสน(filamentous) คลายไวรสโรคไขหดสนข (Morbillivirus)