14
1
แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและ ชมชนเปนฐานการวจย Development Direction for Non-Smoking University by
Project and Community Based Research ฐตยา เนตรวงษ1* สรชนา ชวยรอดหมด2 รชฎาพร ธราวรรณ3
Titiya Netwong1* Suratchana Chuayrodmod2 Ratchadaphorn Thirawan3
บทคดยอ
การวจยนมวตถประสงค 1) เพอศกษาแนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย 2) เพอศกษาผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร กลมตวอยางคอ 1) ผบรหารและผเชยวชาญ จ านวน 10 คน 2) นกศกษาทลงทะเบยนวชา การบรณาการสารสนเทศ ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560 มหาวทยาลยสวนดสต จ านวน 50 คน สถตทใชวเคราะหขอมลไดแก คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา 1. แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรประกอบดวย 5 องคประกอบคอ 1) แนวนโยบายและการบรหารจดการ 2) แนวทางการจดการเรยนการสอนโดยชมชนมสวนรวม 3) บทบาทมหาวทยาลย อาจารย นกศกษา และชมชน 4) กจกรรมการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย 5) การประเมนผลการด าเนนโครงการ ขนตอนการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานม 6 ขนตอน คอ 1) ขนการสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน 2) ขนสรางองคความรโดยชมชนมสวนรวม 3) ขนการจดสรรทรพยากรเพอด าเนนโครงการ 4) ขนด าเนนกระบวนการโครงการ 5) ขนการชน าการใหฐานความชวยเหลอ 6) ขนการน าเสนองานสรปผลการด าเนนงานและการสะทอนกลบ 2. ผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐาน โดยภาพรวม มความคดเหนอยในระดบมาก ( X = 3.87, S.D. = 0.50) เมอแยกเปนรายดานสามารถเรยงล าดบความคดเหนจากมากไปนอยคอ บทบาทผเรยน ( X = 3.93, S.D. = 0.56) บทบาทชมชน ( X = 3.91, S.D. = 0.53) การพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐาน ( X = 3.88, S.D. = 0.58) รปแบบกจกรรมการเรยนการสอน ( X = 3.85, S.D. = 0.52) บทบาทผสอน ( X = 3.83, S.D. = 0.59) การประเมนผล ( X = 3.76, S.D. = 0.74)
ค าส าคญ : โครงการและชมชนเปนฐาน; มหาวทยาลยปลอดบหร; การมสวนรวมของชมชน
Abstract The purposes of this research were to 1) study the direction to non-smoking university by project and
community based research, 2) study the effects of using instructional project and community based through
non-smoking university. The samples group were 1) 10 directors and experts and 2) 50 undergraduate students
of Suan Dusit University, enrolled in the course of Information Integration in the first semester of the
academic year 2017. Data were analyzed by using mean, and standard deviation. The results of this research
were as follows: 1. the direction to non-smoking university by project and community based research
consisted of 5 components as followed: 1) policy and management, 2) Teaching and learning management
by community participation, 3) the roles of universities, teachers, students, and communities, 4) instructional
activities by projects and community based research, and 5) project process evaluation. The process of
learning activities were 6 steps: 1) building community readiness and cooperation, 2) building knowledge for
non-smoking universities by community participation, 3) resources allocation, 4) project process operation
to be a non-smoking university, 5) the scaffoldings of the concerned persons, and 6) presentation of the
operating results summary and reflection. 2. The effects of using instructional project and community based
was appropriate in a high level ( X = 3.87, S.D. = 0.50). In each aspect, it was at a high level,
1ผชวยศาสตราจารย ดร. คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยสวนดสต 2ผชวยศาสตราจารย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยสวนดสต 3อาจารย คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร * Corresponding Author E-mail Address: [email protected] Tel: 0896170526
2
and can be sorted in ascending order as follows; student role ( X = 3.93, S.D. = 0.56), community role ( X =
3.91, S.D. = 0.53), non-smoking university by project and community based research ( X = 3.88, S.D. =
0.58), teaching and learning activities ( X = 3.85, S.D. = 0.52), instructor role ( X = 3.83, S.D. = 0.59), and
evaluation ( X = 3.76, S.D. = 0.74).
Keywords : Project and Community Based Research; Non-Smoking University; Community Participation
บทน า
จากรายงานผลการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรและดมสราของประชากร พ .ศ. 2519 – 2557 พบวา อตราการสบบหรของประชากรไทยมแนวโนมลดลง แตใน พ.ศ. 2557 กลบมแนวโนมเพมขนเลกนอยจากรอยละ 19.9 ใน พ.ศ. 2556 เปนรอยละ 20.7 ใน พ.ศ. 2557 โดยผสบบหรเพมขนทงชายและหญงจากรอยละ 39.0 เปน 40.5 ในผชาย และจากรอยละ 2.1 เปนรอยละ 2.2 ในผหญง หากพจารณาอายเฉลยทเรมสบบหรของผทสบบหรเปนประจ าในชวง 10 ปทผานมา (พ.ศ. 2547 - 2557) พบวา ไมมความเปลยนแปลงในภาพรวม คอ ประชากรไทยมอายเฉลยทเรมสบบหรทประมาณ 18 ป แตมความเปลยนแปลงในกลมเยาวชน (15 - 24 ป) อายเฉลยทเรมสบบหรลดลงจาก 16.5 ป ใน พ.ศ. 2547 เปน 15.6 ป ใน พ.ศ. 2557 ขณะทกลมวยท างานและวยผสงอายเฉลยทเรมสบบหรอยในชวง 18 - 19.2 เมอพจารณากลมเยาวชนสบบหรเฉลยตอวนเพมขนจาก 8.6 มวนตอวน ใน พ.ศ. 2547 เปน 10.2 มวนตอวน ใน พ.ศ. 2557 ขณะทในภาพรวมผสบบหรเฉลยตอวนเพมขนเชนกนจาก 10.4 มวนตอวน ใน พ.ศ. 2547 เปน 11.5 มวนตอวน ใน พ.ศ. 2557 (ส านกนโยบายและยทธศาสตร, 2557) นอกจากนส านกควบคมบรโภคยาสบ (2559) กระทรวงสาธารณสข ไดระบสถานการณการควบคมการบรโภคยาสบของประเทศไทย พ.ศ. 2559 พบวาการสบบหรมไดเกดเพยงเพราะคานยมทศนคตของตนเอง หรอแคความอยากลองเพยงเทานน แตยงมปจจยอน ๆ ทมสวนในการท าใหบคคลคนหนงสบบหรได ไมวาจะเปนปจจยทางสงคม เชน เพอน ครอบครว หรอแมกระทงสงแวดลอมรอบตว ทยงเปนปจจยเสรมใหบคคลนน ๆ สบบหรได อยางไรกตามยงมผลการส ารวจจากการบรโภคยาสบในผใหญระดบโลก ป พ.ศ. 2554 และการส ารวจพฤตกรรมการสบบหรและการดมสราของประชากร พ.ศ. 2557 พบวา ประเภทของผลตภณฑยาสบทบรโภคแปรผนไปตามสถานะทางเศรษฐกจ กลาวคอ ผทสบบหรโรงงานสวนใหญมอาย 15 – 24 ป (รอยละ 20.1) และอาศยอยในเขตเมองซงมสถานะทางเศรษฐกจด ขณะทผสบบหรมวนเองสวนใหญอาศยอยในชนบท (รอยละ 18.9) มสถานะทางเศรษฐกจต า อตราการบรโภคยาสบของเยาวชนอายระหวาง 15 – 18 ป จากป พ .ศ . 2534 - 2558 พบวา ลดลง จาก รอยละ 12 ในป พ .ศ . 2534 เปนรอยละ 7.92 ในป พ.ศ.2558 แตป พ.ศ. 2547 – ถงปจจบน (2558) อตราการบรโภคยาสบกลบมแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง จากรอยละ 6.58 เปนรอยละ 7.92 (จ านวน 312,610 คนในป พ.ศ. 2558)
นอกจากนส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดรายงานภาวะสงคมไทย พ.ศ. 2557 ระบวา แมอตราการสบบหรในภาพรวมทงประเทศจะมแนวโนมลดลง แตพบวาเยาวชนย งเขาถงบหรและผลตภณฑยาสบได โดยการสบบหรแบบแบงมวนจากรานขายของช า รวมถงอนตรายจากควนบหรมอสองคอ ผทสดดมกลน และมอสามคอผทสมผสสารจากควนบหรทตดคางตามสถานทตาง ๆ มอตราเพมขนทงในทสาธารณะและเคหสถานของผอยอาศย
จากการศกษาทศนคตและความตงใจในการเลกสบบหรของนกศกษา ในงานวจยของ นนทร สจจาธรรม (นนทร, 2555) พบวา นกศกษาสวนใหญเหนวาการสบบหรเปนพฤตกรรมทไมเหมาะสมในระดบปานกลาง มทศนคตการไมสบบหร และความตงใจในการเลกสบบหรของนกศกษาอยในระดบปานกลาง ซงถอวาไมมาก การสบบหรตงแตเปนวยรนและยงคงสบตอไปเปนเวลานาน จะท าใหยากตอการบ าบดรกษา ซงจะท าใหตดยาเสพตดทรนแรงตอไปไดในอนาคต ซงงานวจยของ บวพนธ พรหมพกพง นลวด พรหมพกพง พะเยาว นาค า เกษราภรณ คลงแสง ภทรพร ศร
3
พรหม และพรเพญ ปานค า (บวพนธ และคณะ, 2550) ทไดท าการวจยเรอง เศรษฐศาสตรการเมองเรองการควบคมบหร ไดใหขอเสนอแนะวา ควรรณรงคใหสาธารณะเขาใจบรษทบหรขามชาตมากยงขน ควบคไปกบการรณรงคใหเขาใจพษภยของการบรโภคบหรตอสขภาพ โดยเนนใหภาคประชาสงคมเขามามบทบาทในเรองนมากขน เสรมพลงอ านาจใหกบภาคประชาสงคมในทองถนอนไดแก องคกรเอกชน องคกรชมชน ครวเรอน และประชาชนในทองถน ใหเขามาเปนเจาของและมสวนรวมในการควบคมบหรมากขน จงกลาวไดวาอตราการบรโภคยงควรเฝาระวงเพราะยงมอตราทสงโดยเฉพาะในกลมวยรนระดบอดมศกษา ซงกลมคนยงมแรงจงใจและทศนคตตอการเลกบหรอยในระดบปานกลาง การควบคมจงตองมการรณรงคสรางความตระหนกถงพษภย และการควบคมจงควรอาศยความรวมมอหรอเครอขายของสถานศกษาและชมชน รวมถงการจดการเรยนการสอนในหลกสตร
มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร (2558) ไดน าเสนอแนวทางการด าเนนงานเพอโรงเรยนปลอดบหรประกอบดวย การบรหารจดการเพอโรงเรยนปลอดบหร การมนโยบายโรงเรยนปลอดบหร การจดสภาพแวดลอมเพอ “โรงเรยนปลอดบหร” การสอดแทรกเรองบหรในการเรยนการสอนและกจกรรมนอกหลกสตร การมสวนรวมของนกเรยนในการขบเคลอนโรงเรยนปลอดบหร การดแลชวยเหลอนกเรยนไมใหสบบหร และการมกจกรรมรวมระหวางโรงเรยนกบชมชน ซงการควบคมการบรโภคยาสบใหไดผลนน รณชย โตสมภาค (รณชย, 2558) ไดระบวา ตองเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายทงในพระราชบญญตควบคมผลตภณฑยาสบ และพระราชบญญตคมครองสขภาพของผไมสบบหร จดเขตปลอดบหรตามทกฎหมายก าหนดและปฏบตตามกฎหมายอยางเครงครด บรรจการเรยนการสอนบหรและสขภาพในหลกสตร ดงนน หนวยงานทเกยวของควรเพมมาตรการปองกนการเขาถงผลตภณฑยาสบของเยาวชน เชน หามการสอสารการตลาดในสอตาง ๆ หามการตลาดรปแบบใหม ๆ เพอดงดดเยาวชน ควบคไปกบการด าเนนมาตรการอน ๆ อยางเขมงวดเพอลดจ านวนนกสบ
จากปญหาและการควบคมทกลาวมานน กลาวไดวาการจดการเรยนการสอนดวยการใชโครงการเปนฐานการเรยนร เปนกจกรรมทจดขนใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมในเรองราวทเกยวของกบชมชน สงคม ในประเดนทผเรยนสนใจ ไมวาจะเปนโครงการแกปญหาหรอพฒนาสงรอบตวทเปนความสนใจ หรอการด าเนนกจกรรมสรางสรรคอน ๆ ทสงเสรมการปฏบตการซงทาทายความสามารถของผเรยน ใหโอกาสผเรยนไดคนพบและเรยนรจากประสบการณตรงกบการด าเนนกจกรรมอยางเปนรปธรรมเกยวกบการควบคมยาสบ ซงมหาวทยาลยสวนดสตเปนสถาบนอดมศกษาทเปนเครอขายวจยโครงการพฒนามหาวทยาลยสการเปนมหาวทยาลยปลอดบหรอยางยงยน เพอสงคมไทยปลอดบหร และเปนสวนหนงของชมชน โดยการน าชมชนเขามามสวนรวมในการรวมแกปญหา หรอพฒนาชมชนรวมกบผเรยน กจะท าใหการด าเนนโครงการมประสทธภาพมากยงขน โดยเฉพาะอยางยงการด าเนนโดยอาศยโครงการและชมชนมสวนรวมในการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร ทจะท าใหเกดการบรณาการประสานการท างานรวมกนในการแกไขปญหาการสบบหรไดอยางยงยน
วตถประสงคการวจย
1. เพอศกษาแนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย 2. เพอศกษาผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร
วธด าเนนการวจย
1. ประชากรและกลมตวอยาง
4
ประชากรแบงตามวตถประสงคการวจยดงน ประชากรเพอศกษาวตถประสงคท 1 คอ ผบรหารและผเชยวชาญดานการศกษา การอดมศกษา ดานสขภาวะ และชมชน ประชากรเพอศกษาวตถประสงคท 2 คอ นกศกษาทเรยนในระดบอดมศกษา
กลมตวอยางเพอศกษาวตถประสงคท 1 ประกอบดวย ผบรหารและผเชยวชาญดานการศกษา การอดมศกษา ดานสขภาวะ และชมชน โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจงเพอการสมภาษณลกษณะ Key Informant จ านวนทงสน 5 คน การประเมนความสอดคลองของแนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย จ านวน 5 คน ทงนกลมตวอยางทเปนผบรหารและผเชยวชาญดานการศกษา การอดมศกษา ดานสขภาวะมคณสมบตตองจบการศกษาในระดบปรญญาเอกและ/หรอมต าแหนงทางวชาการ ซงเปนบคลากรทปฏบตงานในสถาบนอดมศกษา สวนกลมตวอยางเพอศกษาวตถประสงคท 2 เปนนกศกษา มหาวทยาลยสวนดสต ทลงทะเบยนเรยนรายวชา การบรณาการสารสนเทศ จ านวน 50 คน ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560 โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง
2. เครองมอทใชในการรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอ เครองมอทใชในวตถประสงคท 1 ประกอบดวย 1) แบบ
สมภาษณเชงลก 2) แบบประเมนความเหมาะสมดานองคประกอบและขนตอนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย สวนเครองมอทใชในวตถประสงคขอท 2 ประกอบดวย 1) แผนการสอนการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร 2) แบบสอบถามการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร และ 3) แบบสงเกตพฤตกรรมการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร
การสรางและหาคณภาพเครองมอวจยมรายละเอยดดงน 1) แบบสมภาษณเชงลกเกยวกบการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย
มวธการสรางดงน 1.1) สรางเครองมอ โดยการศกษาหลกการสรางแบบสมภาษณ แลวก าหนดประเดนและขอบเขตค าถาม
ดวยการจดเกบหมวดหมใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย ตามกรอบแนวคด การพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร การจดการเรยนการสอนเพอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย การสรางองคความรจากการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานการวจยทสงผลตอมหาวทยาลยปลอดบหร และการประเมนผลการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐาน พจารณาแบบสมภาษณเบองตน
1.2) น าแบบสมภาษณทได เสนอใหผเชยวชาญจ านวน 5 คน ตรวจสอบ เพอตรวจสอบดานความเทยงตรง (Validity) คอ ความเทยงตรงตามเนอหา (Content) ความเหมาะสมในดานภาษา (Wording)
1.3) ปรบปรงแบบสมภาษณตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ แลวจดท าเครองมอเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป
2) แบบประเมนความเหมาะสมดานองคประกอบและขนตอนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย มวธการสรางดงน
2.1) สรางแบบประเมนโดยอาศยกรอบแนวคดทไดจากการสมภาษณเพอก าหนดองคประกอบ รายละเอยดขนตอนการสอนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย
2.2) น าแบบประเมนความเหมาะสมดานองคประกอบและขนตอนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรฯ ใหผเชยวชาญจ านวน 5 คนตรวจสอบ เพอตรวจสอบดานความเทยงตรง (Validity) คอ ความเทยงตรงตามเนอหา (Content) ความเหมาะสมในดานภาษา (Wording)
5
2.3) ปรบปรงแบบประเมนความเหมาะสมดานองคประกอบและขนตอนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ แลวจดท าเครองมอเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป
3) แผนการสอนการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร ไดจากการพจารณาของผเชยวชาญ และการประเมน IOC จากการด าเนนงานวจยในวตถประสงคขอท 1
4) แบบสอบถามการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร มวธการสรางดงน
4.1) ศกษาขอมลเบองตนโดยศกษาหลกการ ทฤษฎ และเอกสารทเกยวของเพอเปนแนวทางในการสรางเครองมอวจย
4.2) ออกแบบแบบสอบถามดานรปแบบกจกรรมการเรยนการสอน จ านวน 10 ขอ บทบาทชมชน 10 ขอ บทบาทผสอน 6 ขอ บทบาทผเรยน 6 ขอ การประเมนผล 5 ขอ และการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐาน จ านวน 8 ขอ รวมจ านวน 45 ขอ
4.3) น าเสนอผเชยวชาญจ านวน 5 คน เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) พจารณาความสอดคลองของขอค าถามและวตถประสงค หรอ IOC (Index of Item Objective Congruence) โดยทกขอคา IOC มากกวา 0.5 โดยอยระหวาง 0.80-1.00 แลวท าการปรบปรงแกไขความเหมาะสมดานภาษาตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ
4.4) น าไปทดลองใช (Try Out) กบกลมทดลองทมลกษณะคลายคลงกบกลมเปาหมาย แลวหาคาสมประสทธอลฟาของครอนบาค ไดคาความเชอมนของแบบสอบถามความคดเหนทงฉบบเทากบ 0.962
4.5) จดท าเครองมอแลวน าไปเกบขอมลกบกลมเปาหมาย 5) แบบสงเกตพฤตกรรมการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานทสงผลตอมหาวทยาลยปลอดบหร มวธการ
สรางดงน 5.1) สรางเครองมอ โดยการศกษาหลกการสรางแบบสงเกตพฤตกรรม แลวก าหนดประเดนและขอบเขต
การสงเกตดวยการจดเกบหมวดหมใหสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย ตามกรอบแนวคดการจดการเรยนการสอนโดยใชโครงการและชมชนเปนฐาน พจารณาแบบสงเกตพฤตกรรมในเบองตน
5.2) น าแบบสงเกตพฤตกรรมทได เสนอใหผเชยวชาญจ านวน 5 คนตรวจสอบ เพอตรวจสอบดานความเทยงตรง (Validity) คอ ความเทยงตรงตามเนอหา (Content) ความเหมาะสมในดานภาษา (Wording)
5.3) ปรบปรงแบบสงเกตพฤตกรรมตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ 5.4) จดท าเครองมอแลวน าแบบสงเกตพฤตกรรมไปใชในการเกบรวบรวมขอมล
3. การเกบรวบรวมขอมล 1) การเกบรวบรวมขอมลโดยการสมภาษณดวยตนเองจากผเชยวชาญดานการศกษา การอดมศกษา ดาน
สขภาวะ และชมชน 2) เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบประเมน IOC จากผบรหารและผเชยวชาญดานการศกษา การอดมศกษา
ดานสขภาวะ และชมชน 3) ด าเนนการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการ เรยนรทสงผลตอการพฒนา
มหาวทยาลยปลอดบหร รวมทงสน 10 สปดาห 4) ประเมนผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร และสงเกตพฤตกรรม
ของนกศกษาและชมชนทเขารวมโครงการ
6
4. การวเคราะหขอมล 1) ขอมลทไดจากการสมภาษณ วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) 2) ขอมลจากแบบประเมนความสอดคลองระหวางองคประกอบและขนตอนการพฒนามหาวทยาลย
ปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจยกบจดมงหมายการวจย วเคราะหเนอหาและหาคาเฉลย 3) ขอมลจากผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานวเคราะหขอมลโดยการหา
คาเฉลยเลขคณต และสวนเบยงเบนมาตรฐาน แลวอภปรายผลในรปความเรยงประกอบตาราง แบบสอบถามการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร มเกณฑการใหคะแนน 6 ระดบดงน (Carifio and Perla, 2007; ฐตยา, 2553; Kulas and Stachowski, 2013) 5 หมายถง ระดบความคดเหนดวยมากทสด 4 หมายถง ระดบความคดเหนดวยมาก 3 หมายถง ระดบความคดเหนดวยปานกลาง 2 หมายถง ระดบความคดเหนดวยนอย 1 หมายถง ระดบความคดเหนดวยนอยทสด 0 หมายถง ระดบความคดไมเหนดวย ส าหรบเกณฑการตดสนผลการวเคราะหขอมล มรายละเอยดดงน คาเฉลย 4.20 - 5.00 หมายความวา ระดบความคดเหนดวยมากทสด คาเฉลย 3.36 - 4.19 หมายความวา ระดบความคดเหนดวยมาก คาเฉลย 2.52 - 3.35 หมายความวา ระดบความคดเหนดวยปานกลาง คาเฉลย 1.68 - 2.51 หมายความวา ระดบความคดเหนดวยนอย คาเฉลย 0.84 - 1.67 หมายความวา ระดบความคดเหนดวยนอยทสด คาเฉลย 0.00 - 0.83 หมายความวา ระดบความคดไมเหนดวย
4) ขอมลจากการสงเกตพฤตกรรมการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานวเคราะหขอมลโดยการหาคาความถ และวเคราะหเนอหา
ผลการวจย
1. แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร ประกอบดวย 5 องคประกอบคอ 1) แนวนโยบายและการบรหารจดการ ประกอบดวย 1.1) ผน าสถานศกษา และบคลากรใหความส าคญกบการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร ผน าชมชนมความเขมแขง จงจะรวมกนก าหนดกจกรรม ก าหนดนโยบายมหาวทยาลยและชมชนไดอยางเหมาะสมกบบรบทของมหาวทยาลยและชมชนนน 1.2) มการจดการทรพยากรทมอยเพอใชในการด าเนนกจกรรมทเกยวของกบการน าไปสมหาวทยาลยปลอดบหร และจดสภาพแวดลอมเพอพฒนาสมหาวทยาลยปลอดบหร 1.3) หนวยงานภายนอกมหาวทยาลย แตมความเกยวของกบเรองการควบคมบหร เชน ส านกงานเขตตาง ๆ ศนย กทม. ทงหลาย อนามยชมชน ตางมบทบาทส าคญทจะชวยขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหรได จงควรดงมาเปนพนธมตรขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร 1.4) วธการบรหารจดการมหาวทยาลยปลอดบหร จะตองมกระบวนการทวดได มมาตรวด มแผนจดการชดเจน การปฏบตการคลายกบองคกรสรางสขใหมพลงการท างาน พลงการเรยนรสการพฒนาคน 1.5) มการจดการความร การถอดบทเรยนแนวปฏบตทดส าหรบบคคลตนแบบทสามารถลด ละ เลก บหรได 2) แนวทางการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานเพอน าไปสมหาวทยาลยปลอดบหร ประกอบดวย 2.1) กลยทธการจดการเรยนการสอนน า
7
นกศกษาทเลกบหรไดมาเปนแกนน าขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร หรอน าคนในชมชนทเคยตดบหรแตเลกบหรได มารวมเปนแกนน าตนแบบ จดการความรรวมกน ถอดบทเรยนรวมกน จะสามารถสรางแรงบนดาลใจใหแกผประสงคจะเลกบหรได และมการรณรงคมหาวทยาลยและชมชนปลอดบหรรวมกน 2.2) สอเทคโนโลยการจดการเรยนการสอนโดยชมชนมสวนรวม 2.3) กจกรรมทเกยวของสมพนธกนใชกลยทธการจดการความร แนวปฏบตทดมาขบเคลอนโครงการและชมชนเปนฐาน โดยใหนกศกษาปฏบต ความส าเรจทชมชนขบเคลอน การใชชมชนเปนฐานในการจดกจกรรมตาง ๆ จะไดผลถาคนในชมชนรวมมอกบมหาวทยาลยและนกศกษาจดกจกรรมรวมกน โดยตระหนกวามหาวทยาลยถอเปนสวนหนงของชมชน 2.4) การจดสภาพแวดลอมการเรยนรโดยชมชนเปนฐาน ทงสภาพแวดลอมทางกายภาพ และสภาพแวดลอมทางออนไลนเพอเปนชองทางการสอสารและแลกเปลยนเรยนรกน 3) บทบาทมหาวทยาลย อาจารย นกศกษา และชมชน บทบาทสถานศกษากบการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร จะขบเคลอนได ตองมองคประกอบส าคญทคน ไมวาจะเปนอาจารย นกศกษา ชมชน รวมถงผมสวนไดสวนเสยทเกยวของกบมหาวทยาลย ซงมหาวทยาลยจะตองท าแบบสาธารณสข สรางชมชนตนแบบลดบหรได โดยดงคนทเก ยวของคอ ผบรหาร บคลากรคอ เจาหนาท อาจารย นกศกษา สวนชมชน คอ ผน าชมชน และสมาชกชมชน ตางมบทบาทส าคญในการขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร ทจะตระหนกรและเหนความส าคญในการควบคมบหรรวมกน 4) กจกรรมการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย ประกอบดวย 4.1) การสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน 4.2) สรางองคความรเพอการเปนมหาวทยาลยปลอดบหร 4.3) การจดสรรทรพยากรเพอด าเนนโครงการ 4.4) การด าเนนกระบวนการโครงการเพอเปนมหาวทยาลยปลอดบหรโดยชมชนเปนฐาน 4.5) ใหฐานความชวยเหลอ ด าเนนกจกรรมอยางตอเนอง 4.6) สรปผลการด าเนนงาน การสะทอนกลบ และ 5) การประเมนผลการด าเนนโครงการ ประกอบดวย 5.1) การประเมนผลของชมชน 5.2) การประเมนผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนโดยนกศกษา 5.3) การประเมนผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนโดยอาจารย ส าหรบขนตอนการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรม 6 ขนตอนคอ 1) ขนการสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน โดยแบงกลมจดท าโครงการ เลอกชมชนเพอด าเนนกจกรรม ก าหนดเนอหาการเรยนร จดมงหมายการเรยนรเชอมโยงสาระทเกยวของกบชมชน มหาวทยาลยปลอดบหร ก าหนดกจกรรมโครงการ บทบาทหนาท การตดตอสอสาร 2) ขนสรางองคความรเพอการเปนมหาวทยาลยปลอดบหรโดยชมชนมสวนรวม โดยใหความร แนวทางการแลกเปลยนเรยนรระหวางชมชน นกศกษา สการเปนมหาวทยาลยปลอดบหร แนวทางการถอดบทเรยน แนวปฏบตทดของชมชน แกนน าสมหาวทยาลยปลอดบหร 3) ขนการจดสรรทรพยากรเพอด าเนนโครงการ โดยด าเนนโครงการสอสรางสรรครณรงคปลอดบหรในมหาวทยาลยและชมชนรอบสถานศกษา โครงการสรางเสรมสขภาวะ สภาพแวดลอมปลอดบหรในมหาวทยาลย และชมชนโดยรอบ การประเมนผลการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานการวจย 4) ขนด าเนนกระบวนการโครงการเพอเปนมหาวทยาลยปลอดบหร โดยการใหความรแกชมชน การแลกเปลยนเรยนรแนวปฏบตทด การใชสอศตวรรษท 21 รณรงคชมชนสมหาวทยาลยปลอดบหร การสะทอนกลบ การอภปราย ผลการจดกจกรรม 5) ขนการชน าการใหฐานความชวยเหลอของผเกยวของ โดยสรางฐานความชวยเหลอการด าเนนกจกรรม การด าเนนกจกรรมอยางตอเนอง การจดการความร ความรวมมอทงนกศกษา ชมชน และมหาวทยาลย และ 6) ขนการน าเสนองานสรปผลการด าเนนงาน และการสะทอนกลบ โดยการน าเสนอกจกรรมดวยสอมลตมเดย ผลการใชสอรณรงคมหาวทยาลยและชมชนปลอดบหร ความคดเหนของชมชนตอการด าเนนกจกรรม ความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร
2. ผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร ผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร โดยภาพรวมมความคดเหนอยในระดบมาก ( X = 3.87, S.D. = 0.50) เมอแยกเปนรายดานสามารถเรยงล าดบความคดเหนจากมากไปนอยคอ บทบาท
8
ผเรยน ( X = 3.93, S.D. = 0.56) บทบาทชมชน ( X = 3.91, S.D. = 0.53) การพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐาน ( X = 3.88, S.D. = 0.58) รปแบบกจกรรมการเรยนการสอน ( X = 3.85, S.D. = 0.52) บทบาทผสอน ( X = 3.83, S.D. = 0.59) การประเมนผล ( X = 3.76, S.D. = 0.74) พฤตกรรมการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐาน ไดเขารวมโครงการกบชมชน 6 ชมชน ซงลวนไดรบการตอบรบเขารวมกจกรรมตาง ๆ ทสะทอนใหเหนถงความมมนษยสมพนธ ความรวมมอ และผลสมฤทธระหวางสถานศกษากบชมชน สวนตวนกศกษาเองไดแสดงใหเหนถงความมวนย ความรบผดชอบ ความเชอมนในตนเอง การเคารพผอน ความสนใจใฝร ซงสงผลตอผลสมฤทธในการด าเนนโครงการ การด าเนนกจกรรมในชมชนเปนการรณรงคในชมชน และมการใชสอเพอการแลกเปลยนเรยนร การจดสภาพแวดลอมเพอการเขาถงความร ทกกลมจะมการใชควอารโคด เพอการเขาถงขอมล การใชไอซทเพอการเขาถงขอมลทเปนประโยชน นอกเหนอจากสอทพบไดทวไป เชน โปสเตอร ไวนล และแผนพบ
สรปผลการวจยและอภปรายผล
1. แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร 1.1 องคประกอบการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรประกอบดวย 1) แนวนโยบายและการบรหารจดการ ซงถอเปนองคประกอบแรกเพอเปนการประกาศเจตนารมณขององคกรและคนในองคกรภายใตบรบทของมหาวทยาลยและชมชนนน ๆ สอดคลองกบแนวคดของ สวมล จนทรเปรมปรง อนงค พวตระกล วราภรณ หงสดลกกล ธวชชย กอบญ และเบญจน บนซน (สวมล และคณะ, 2558) ทไดระบวา นโยบายทองคกรก าหนดเปนองคกรปลอดบหร จะเปนการกระตนใหเกดพลง สงเสรมการมสวนรวมของบคลากรทเกยวของ การบรหารจดการเปนการเตรยมความพรอมเพอใหบคลากรทกคนเขาใจแนวทางการด าเนนงาน และมสวนรวมในการชวยคดวางแผนและด าเนนการในสวนทสามารถท าได ดงนนการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรจงควรมนโยบายทชดเจนสอดคลองพนธกจและวสยทศนของมหาวทยาลยในการออกกฎระเบยบตาง ๆ ซงจากงานวจยของ จรย อสาหะ ฐตพร กนวหค เศรณย จฬาเสรกล และวไลลกษณ หฤหรรษพงศ (จรย และคณะ, 2558) ทไดท าการศกษาเรอง การสงเคราะหอภมานงานวจยปจจยปองกนพฤตกรรมการสบบหรในเยาวชนไทยพบวา ปจจยในระดบสงคม/นโยบายสาธารณะ โดยเฉพาะการออกกฎหมายและการขนภาษบหร มผลในเชงปองกนการสบบหรในเยาวชนไทย การบรหารจดการใหผมสวนไดสวนเสยของมหาวทยาลยไมวาจะเปน ผบรหาร บคลากร อาจารย เจาหนาท นกศกษา ผปกครอง และชมชน รวมถงหนวยงานภายนอกมาเปนพนธมตร ไดมสวนรวมในการขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร 2) แนวทางการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานเพอน าไปสมหาวทยาลยปลอดบหร จะตองมความหลากหลายในการใชกลยทธไมวาจะเปนคนตนแบบ กลยทธการจดการความร การจดการสภาพแวดลอมเพอสงเสรมการเรยนรทงในเชงกายภาพและแบบออนไลนโดยอาศยเทคโนโลยดจทล เพอเพมชองทางการเรยนรรวมกน มกจกรรมการเรยนรและลงมอปฏบตการท างานทท าใหเกดความทาทายในการแกไขปญหา กจกรรมตองสะทอนวธการเรยนรและการท างานในชวตประจ าวน ในโลกแหงความเปนจรงนอกหองเรยน โดยมเปาหมายเดยวกนของกลมผเรยน ใหผเรยนไดเรยนรจากการเขารวมกบชมชน และสะทอนประสบการณภายในชมชนและสงคม กระตนผเรยนผานกจกรรมใหมการรวมทฤษฎกบการลงมอปฏบตกจกรรมรวมกบชมชน (Stivers, 2010; Mcllrath and McDonnell, 2018) 3) บทบาทมหาวทยาลย อาจารย นกศกษา และชมชน บทบาทสถานศกษากบการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร จะขบเคลอนได ตองมองคประกอบส าคญทคน ไมวาจะเปนอาจารย นกศกษา ชมชน รวมถงผมสวนไดสวนเสยทเกยวของกบมหาวทยาลย ซงมหาวทยาลยจะตองท าแบบสาธารณสข สรางชมชนตนแบบลดบหรได โดยดงคนทเกยวของคอ ผบรหาร บคลากรคอ เจาหนาท อาจารย นกศกษา สวนชมชน คอ ผน าชมชน และสมาชกชมชน ตางมบทบาทส าคญในการขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร ทจะตระหนกรและเหนความส าคญในการควบคมบหร
9
รวมกน สอดคลองกบแนวคดของ ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (2561) ทไดระบถงการควบคมบหรโดยใชชมชนเปนฐาน เพอใหเกดการปรบเปลยนได 2 ระดบคอ ระดบบคคล และระดบสภาพแวดลอมทางกายภาพกบสภาพแวดลอมทางสงคม และสอดคลองกบงานวจยของ จรย อสาหะ ฐตพร กนวหค เศรณย จฬาเสรกล และ วไลลกษณ หฤหรรษพงศ (จรย และคณะ, 2558) เกยวกบปจจยระหวางบคคลไดแก การมตวแบบทดจากพอแม บคคลในครอบครว คร อาจารย และบคคลทมชอเสยง มผลในเชงการปองกนการสบบหรในเยาวชนไทย 4) กจกรรมการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย เรมตงแตการสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน สรางองคความร การจดสรรทรพยากร ใหฐานความชวยเหลอจดกจกรรมอยางตอเนอง สรปผลและสะทอนกลบ จะท าใหการด าเนนโครงการและชมชนเปนฐานประสบความส าเรจ สอดคลองกบแนวคดทวา ในการน าชมชนมสวนรวมในการเรยนรจะตองมการเตรยมการใหชมชนมสวนรวม วางแผนกบชมชน ด าเนนงานตามแผน และควบคมประเมนผล ซงจะเปนกจกรรมทไดระดมทรพยากรบคคลมาใชใหเกดประโยชนสงสด (พนส และคณะ, 2554) 5) การประเมนผลการด าเนนโครงการ เพอรวบรวมผลการด าเนนงานทกขนตอนคนหาปญหาอปสรรคตาง ๆ วางแผนควบคมก ากบงาน ก าหนดหนาทรบผดชอบของผเกยวของในทกระดบ กจกรรมทตองด าเนนงานคอ จดระบบขอมลขาวสาร มการพบปะปรกษาหารอเพอมการประเมนผลปรบปรงแกไขการด าเนนงานเปนระยะ ๆ (พนส และคณะ, 2554) สอดคลองกบแนวคดของ Grant (Grant, 2002) ทไดระบวาการด าเนนโครงการเปนฐานจะตองมการสะทอนกลบโดยจดใหมผลการแสดงความคดเหนจะสะทอนผลการเรยนรตาง ๆ ได 1.2 ขนตอนการจดการเรยนการสอน ประกอบดวย 6 ขนตอนหลกคอ 1) ขนการสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน ขนตอนนเปนขนการแนะน า ศกษาความเปนไปได วางแผนโครงการ เปนการเตรยมความพรอมใหผเรยนมความรและขอมลพนฐานเกยวกบชมชน เปนการเสรมสรางศกยภาพและการเปนหนสวนระหวางสถานศกษากบชมชน กลยทธการเรยนรโดยชมชนเปนฐานมงเนนใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมทสงเสรมการเรยนรทางวชาการ และความรบผดชอบในความเปนพลเมอง และมทกษะความเปนพลเมอง ควบคกบการเพมขดความสามารถของชมชนดวยการใหบรการ กอเกดประโยชนทงแกผเรยนและชมชนในการแบงปนความร แนวปฏบตทดระหวางชมชนและสถานศกษา (Grant, 2002; Furco and Holland, 2004; Mcllrath et al., 2012) 2) ขนสรางองคความรเพอการเปนมหาวทยาลยปลอดบหรโดยชมชนมสวนรวม เปนการใหความร การแลกเปลยนเรยนร การถอดบทเรยนแนวปฏบตทด สอดคลองกบแนวคดของ สวมล จนทรเปรมปรง อนงค พวตระกล วราภรณ หงสดลกกล ธวชชย กอบญ และเบญจน บนซน (สวมล และคณะ, 2558) ทไดระบวา การมสวนรวมของผเรยนในการไดลงมอปฏบตจะท าใหผเรยนเกดองคความรเรองบหร สรางความตระหนกและซมซบคานยมการไมสบบหรไปในตว ซงผเรยนคอ พลงส าคญทเตมเปยมไปดวยความคดสรางสรรคทจะขบเคลอนใหเปนสถานศกษาปลอดบหรได 3) ขนการจดสรรทรพยากรเพอด าเนนโครงการ เปนการด าเนนโครงการทเหมาะสมและจดสรรทรพยากรทมอยตระหนกถงการมสวนรวมโดยเฉพาะอยางยงทรพยากรบคคล (พนส และคณะ, 2554) 4) ขนด าเนนกระบวนการโครงการเพอเปนมหาวทยาลยปลอดบหร ประกอบดวย การใหความร การด าเนนกจกรรม การใชสอตาง ๆ การสะทอนกลบ ผลการจดกจกรรม จะเปนแรงผลกดนตามแนวการเรยนรลกษณะนคอ มผลผลตสดทายนนคอ ความรตามเนอหา และทกษะทไดรบจากกระบวนการผลตซงเปนปจจยส าคญของแนวทางการเรยนรแบบโครงการใหประสบผลส าเรจ เปนกระจกสะทอนโลกแหงความจรงในกจกรรมการผลตผลงานนน ๆ ทงผเรยนตองสามารถใชความคด และมแนวทางในการเขาถงความส าเรจดวยมอของตนเอง (ชรยพร, 2554) 5) ขนการชน าการใหฐานความชวยเหลอของผเกยวของเปนการกระตนใหด าเนนกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง ผสอนอ านวยความสะดวกแกผเรยนเมอตองการการเรยนร (Grant, 2002; ชรยพร, 2554) และ 6) ขนการน าเสนองานสรปผลการด าเนนงาน และการสะทอนกลบ ประกอบดวย การน าเสนอกจกรรมดวยสอมลตมเดย การใชสอรณรงคมหาวทยาลยและชมชนปลอดบหร ความคดเหนของชมชนตอการด าเนนกจกรรม และความคดเหนตอการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร ซงเปนการประเมนผลรอบดานทงระดบบคคลและระดบชมชนซงจะ
10
เปนภาพสะทอนใหเกดกระบวนการเรยนรเพอน ามาปรบปรงและพฒนาสอดคลองกบแนวคดของ โกมาตร จงเสถยรทรพย คณศร เตงรง ราตร ปนแกว และวรญญา เพชรคง (โกมาตร และคณะ, 2555) ทกลาววา การศกษาชมชนจะตองไดผลลพธทเปนกระบวนการเพอเปนเครองมอจดการความรทท าใหทกษะความรสวนตวกลายเปนความรทสามารถแบงปนได
2. ผลการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรทสงผลตอการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหร 2.1 การจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร ไดด าเนนการ 10 สปดาห โดยประกอบดวยขนตอนดงน 1) ขนการสรางความพรอมและความรวมมอของชมชน 2) ขนสรางองคความรเพอการเปนมหาวทยาลยปลอดบหรโดยชมชนมสวนรวม 3) ขนการจดสรรทรพยากรเพอด าเนนโครงการ 4) ขนด าเนนกระบวนการโครงการเพอเปนมหาวทยาลยปลอดบหร 5) ขนการชน าการใหฐานความชวยเหลอของผเกยวของ และ 6) ขนการน าเสนองานสรปผลการด าเนนงาน และการสะทอนกลบ ซงสามารถพฒนาผเรยน และสงเสรมการด าเนนกจกรรมตางๆ ใหประสบความส าเรจได การบรณาการโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร เพอน ามาจดการเรยนการสอน จะตองสอดคลองกบบรบทของสถานศกษาและชมชน เพอปรบเหมาะกบผเรยนและชมชน จงจะท าใหการด าเนนกจกรรมในเรองทตองการแกปญหา กอเกดการพฒนาในประเดนทสนใจใหประสบความส าเรจ มหาวทยาลยถอวาเปนสวนหนงของชมชน การใชชมชนเปนฐานในการจดกจกรรมใหไดผล ถาคนในชมชนรวมมอกบมหาวทยาลยและนกศกษา ในการจดกจกรรมรณรงคการไมสบบหร โครงการเสรมสรางสขภาวะ องคกรสรางสข มพลงการท างาน พลงการเรยนร สงผลตอการพฒนาคน กลยทธการเรยนรโดยชมชนเปนฐานมงเนนใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมทสงเสรมการเรยนรทางวชาการ และความรบผดชอบในความเปนพลเมอง และมทกษะความเปนพลเมอง ควบคกบการเพมขดความสามารถของชมชนดวยการใหบรการ กอเกดประโยชนทงแกผเรยนและชมชนในการแบงปนความร แนวปฏบตทดระหวางชมชนและสถานศกษา (Furco and Holland, 2004; Mcllrath et al., 2012) 2.2 การจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร โดยภาพรวม มระดบความคดเหนดวยระดบมาก เมอแยกเปนรายดานทกดานมระดบความคดเหนอยในระดบมาก สามารถเรยงล าดบความคดเหนจากมากไปนอยไดดงน บทบาทผเรยน บทบาทชมชน การพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐาน รปแบบกจกรรมการเรยนการสอน บทบาทผสอน และการประเมนผล จงกลาวไดวาบทบาทผเรยนมสวนส าคญในการด าเนนกจกรรมเพอการขบเคลอนมหาวทยาลยปลอดบหร สอดคลองกบแนวคดของ สวมล จนทรเปรมปรง อนงค พวตระกล วราภรณ หงสดลกกล ธวชชย กอบญ และเบญจน บนซน (สวมล และคณะ, 2558) ทกลาววานกเรยนเปนพลงขบเคลอนโรงเรยนปลอดบหร จงควรเปนตวหลกในการรณรงคไดลงม อปฏบต โดยมครคอยใหการสนบสนน และสอดคลองกบแนวคดของ ชรยพร ภมา (ชรยพร, 2554) ในการด าเนนโครงการเปนฐานนนผเรยนจะเปนผวจยโครงการ สรางสรรคผลงานในการจดการโครงการเองจงนบวามบทบาทส าคญใหเกดกระบวนการเรยนรจากการด าเนนโครงการ
ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะจากผลการวจย 1.1 จากการศกษาพบวาบทบาทของนกศกษามสวนส าคญในการขบเคลอนโครงการและชมชนเปนฐานส
มหาวทยาลยปลอดบหร ดงนนการจดกจกรรมจงควรใหนกศกษาเปนหลกในการด าเนนการ ผเกยวของอน ๆ จะเปนสวนสนบสนนใหโครงการประสบความส าเรจ
1.2 การจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร มการจดการเรยนการสอนทเนนกจกรรมกบชมชนนอกหองเรยน การสอสารทางออนไลน กจกรรมในหองเรยนในการอภปรายแลกเปลยนเรยนร และการ
11
พฒนาสอสรางสรรคการรณรงคชมชนและสถานศกษาปลอดบหร ผสอนจงตองเปลยนบทบาทเปนทปรกษา คอยอ านวยความสะดวก ตดตาม และนเทศการด าเนนโครงการของผเรยนอยางสม าเสมอ
1.3 การด าเนนกจกรรมในชมชนโดยการรณรงคในชมชน มการใชสอเพอการรณรงคองคกรปลอดบหร แลกเปลยนเรยนร การจดสภาพแวดลอมเพอการเขาถงความร สามารถใชสอเทคโนโลยดจทล เชน การใชควอารโคด เวบบลอก เฟสบค เพอการเขาถงขอมล การใชไอซทเพอการเขาถงขอมลทเปนประโยชน นอกเหนอจากสอทพบไดทวไป เชน โปสเตอร ไวนล และแผนพบ เนองจากสอดจทลสามารถเขาถงไดผานทางสมารทโฟน
1.4 จากการศกษาการจดการเรยนการสอนดวยโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนร มการใชเทคโนโลยสารสนเทศ สอ รองรบการจดการเรยนการสอน ดงนนสถานศกษาทน าการจดการเรยนการสอนไปใชตองมความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศเพราะการด าเนนงานโครงการตองมการปฏสมพนธกนอยางสม าเสมอทงในและนอกหองเรยน
2. ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป 2.1 การศกษาครงนเปนการศกษาการจดการเรยนการสอนแบบโครงการและชมชนเปนฐานการเรยนรซง
อาศยสารสนเทศ สอ และเทคโนโลยเปนหลก ซงเปนเครองมอส าหรบการด าเนนกจกรรม จงควรมการวจยและพฒนาเทคโนโลยดจทลเพอด าเนนกจกรรมดานการควบคมบหร 2.2 ควรมการพฒนารปแบบมหาวทยาลยปลอดบหรดวยกลยทธอน ๆ เชน การจดการความร เพอนชวยเพอน กจกรรมประกวดสอสรางสรรคมหาวทยาลยปลอดบหร เปนตน
กตตกรรมประกาศ
งานวจยเรอง แนวทางการพฒนามหาวทยาลยปลอดบหรดวยโครงการและชมชนเปนฐานการวจย ไดรบทนอดหนนการวจยจากโครงการพฒนามหาวทยาลยสการเปนมหาวทยาลยปลอดบหรอยางยงยน เครอขายวชาชพสขภาพเพอสงคมไทยปลอดบหร
References
โกมาตร จงเสถยรทรพย คณศร เตงรง ราตร ปนแกว และวรญญา เพชรคง. (2555). วถชวตชมชน เครองมอ 7 ชน ทท าใหงานชมชนงาย ไดผลและสนก. พมพครงท 10. นนทบร : สขศาลา
จรย อสาหะ ฐตพร กนวหค เศรณย จฬาเสรกล และวไลลกษณ หฤหรรษพงศ. (2558). การสงเคราะหอภมานงานวจย ปจจยปองกนพฤตกรรมการสบบหรในเยาวชนไทย : Meta synthesis of preventive factors for cigarette smoking among Thai youths. วารสารควบคมโรค. ปท 41. ฉบบท 4. หนา 271-284
ชรยพร ภมา. (2554). การพฒนารปแบบการเรยนรแบบทกททกเวลาเพอการแลกเปลยนเรยนรของชมชนนกปฏบตในการท าโครงการเพอสรางนวตกรรมเทคโนโลยวสดศาสตรของผประกอบการวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs). วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ฐตยา เนตรวงษ. (2553). การพฒนารปแบบการเรยนรวมเพอสรางชมชนการเรยนรออนไลนและผลสมฤทธทางการเรยนวชาเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบนกศกษาปรญญาบณฑต. วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย
นนทร สจจาธรรม. (2555). ทศนคตและความตงใจในการเลกสบบหรของนกศกษาวทยาลยราชพฤกษ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยราชพฤกษ
12
บวพนธ พรหมพกพง นลวด พรหมพกพง พะเยาว นาค า เกษราภรณ คลงแสง ภทรพร ศรพรหม และพรเพญ ปานค า. (2550). เศรษฐศาสตรการเมองเรองการควบคมบหร. กรงเทพฯ: ศนยวจยและการจดการความรเพอการควบคมยาสบ (ศจย.)
พนส พฤกษสนนท รชชานนท ศภพงศพเชฐ และมนทนา บววฒนา. (2554). กระบวนการเรยนรแบบมสวนรวมของชมชนในการพฒนาเมองนาอย เทศบาลต าบลปราณบร จงหวดประจวบครขนธ . กรงเทพฯ : กรมอนามย ศนยอนามยท 4
มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร. (2558). คมอด าเนนงานโรงเรยนปลอดบหร. กรงเทพฯ: มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ
รณชย โตสมภาค. (2558). กฎหมายควบคมการบรโภคยาสบ และการสรางเสรมสขภาพในทกนโยบายของรฐ (การปฏรปดานสาธารณสข). กรงเทพฯ: ส านกวชาการ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร
สวมล จนทรเปรมปรง อนงค พวตระกล วราภรณ หงสดลกกล ธวชชย กอบญ และเบญจน บนซน. (2558). คมอด าเนนงานโรงเรยนปลอดบหร. กรงเทพฯ: มลนธรณรงคเพอการไมสบบหร
ส านกควบคมบรโภคยาสบ. (2559). สรปสถานการณเฝาระวงเพอควบคมการบรโภคยาสบของประเทศไทย พ.ศ.2559. ส านกควบคมบรโภคยาสบ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข
ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. (2561). บหรควบคมไดโดยใชชมชนเปนฐาน. เขาถงเมอ (10 กรกฎาคม 2561). เขาถงไดจาก (http://resource.thaihealth.or.th/me dia/thaihealth/16196)
ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2557). ภาวะสงคมไทยไตรมาสหนงป 2557. เขาถงเมอ (15 ตลาคม 2560). เขาถงไดจาก (https://www.m-society.go.th/article_attach/11795/
16084.pdf) ส านกนโยบายและยทธศาสตร. (2557). สาระสขภาพ. ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวง
สาธารณสข Carifio, J. and Perla, R. (2007). Ten Common Misunderstandings, Misconceptions, Persistent Myths and
Urban Legends about Likert Scales and Likert Response Formats and their Antidotes. Journal of Social Sciences. Vol. 3. No. 3. pp.106-116
Furco, A. and Holland, B. (2004). Institutionalizing service-learning in higher education: Issues and strategies for chief academic officers. Public Work and the Academy. Bolten, MA: Anker
Grant, M. M. (2002). Getting a grip on project-based learning: Theory, cases and recommendation. Meridian: A Middle School Computer Technology Journal
Kulas, J. T. and Stachowski, A. (2013). Respondent rationale for neither agreeing nor disagreeing: Person and item contributors to middle category endorsement intent on Likert personality indicators. Journal of Research in Personality. Vol. 47. pp.254-262
Mcllrath, L., Lyons, A., and Munck, R. (2012). Higher Education and Civic Engagement: Comparative Perspective. New York: Palgrave Macmillan
Mcllrath, L. and McDonnell, C. (2018). Community-Based Learning. (7 July 2018). Available (http://www.campusengage.ie/userfiles/files/Community-Based%20Learning%20WEB.pdf)
Stivers, J. (2010). Project-Based Learning. (7 July 2018). Available (http://www.fsmilitary.org/pdf/Project_Based_Learning.pdf)
