รายงานฉบบสมบรณ

“การศกษาและประยกตบทเรยนงานอาสาสมครจากตางประเทศเพอการพฒนาระบบอาสาสมครในประเทศไทย”

วจยโดยนาย สนตย เชรษฐา

นาย วนย เมฆไตรภพ นกวจยสถาบน ไทยรรลเนต TRN

ภายใตมลนธบรณะชนบทแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ

1

ธนวาคม 2548

สนบสนนโดยสำานกงานกองทนสนบสนนการสราง

เสรมสขภาพ (สสส.)แผนพฒนาจตเพอสขภาพ มลนธสดศร-สฤษดวงศ

บทสรปยอผลการวจยประเทศไทยมระบบอาสาสมครทกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมทม

ความชดเจนยง เปนกลไกสำาคญยงในดานการยกระดบจตใจของคนไทยใหมความเหนใจและรวมชวยเหลอสงคมตลอดมา อยางไรกตามประเทศไทยยงใหมอยมากในดานการพฒนาโครงสรางงานอาสาสมครอยางเปนระบบทมประสทธภาพและมงสงเสรมใหเกดนวตกรรมทางสงคม นอกจากนนพฒนาการดานงานอาสาสมครจากตางประเทศทงในกลมประเทศทพฒนาแลวและกำาลงพฒนานนกมความกาวหนาอยางมาก จงสมควรอยางยงทผทกำาลงพฒนาระบบสนบสนนอาสาสมครตางๆในประเทศไทยจะสามารถเรยนรเพอประยกตเอาบทเรยนตางๆมาใชกบประเทศไทยไดอยางเหมาะสม

เอกสารนเปนการศกษาตอบโจทย 3 ขอ 1.ประโยชนของงานอาสาสมคร 2. การจดการอาสาสมคร 3. การจดหมวดหมและลำาดบความสำาคญจากงานวจยเกยวกบอาสาสมครสำาหรบประเทศไทย เพอบอกถงการประยกตใชงานวจยของตางประเทศสำาหรบงานอาสาสมครในไทย โดยนำาเสนอผลการประมวลงานวจยในตางประเทศเปน 6 บท จากนนเปนการจดหมวดหมและลำาดบความสำาคญและปดทายดวยการประยกตใชงานวจยชนน โดยบทแรกกลาวถงคณานประโยชนของงานอาสาสมครตอตวอาสาสมครเองในสงทอาสาสมครไดจากการเปนอาสาสมคร ตอองคกรพฒนาเอกชนในดานความคมคาในการลงทนในตวอาสาสมคร ตอภาคธรกจในดานความรบผดชอบตอสงคมผานตวอยางความรวมมอภาคธรกจและชมชน และอาสาสมครพนกงาน ตอภาครฐในดานมลคาของงานอาสาสมครตอการพฒนาประเทศในคาผลตผลมวลรวมประชาชาตและความสำาคญของกฎหมายตองาน วงจรชวตของการเปนอาสาสมครตามอาย สถานะ และการมบตร

2

บทเรยนระหวางประเทศในดานการจดการอาสาสมครนนแบงเปนการจดการอาสาสมครประกอบไปดวยวธการรบอาสาสมคร ผานชองทางตางๆจดอบรม การคดวธการจด วางแผนศกษาวเคราะหความคมคาในการจดอาสาสมคร มการศกษาวธการพฒนาอาสาสมครผานเครอขายทางสงคมใหอาสาสมครขบเคลอนสรางงานอาสาสมครดวยตวเองเปนเครอขายใยแมงมม และการจดการองคกรรบอาสาสมคร ซงเปนการแสวงงานอาสาให แกอาสาสมครพรอมทงใชการพฒนาสรางศนยกลางขาวสารเพออำานวยความสะดวกงานอาสาสมครขนโดยรวมมอกบองคกรอาสาสมครตางๆทเกยวของตามภมภาคตางๆทวประเทศเปนภาคแนวรวมพรอมทงรวมมอกบองคกรอาสาสมครระหวางประเทศ

วธการจดการฐานขอมลอาสาสมครและองคกรรบอาสาสมครผานระบบอจฉรยะในตางประเทศสามารถชวยกอใหเกดการจบคงานอาสาการจดการเชอมอปสงคอปทานดานอาสาสมคร การพฒนาใหเกดการอาสาสมครในองคกรธรกจและภาคอนๆ อยางรวดเรวและมประสทธภาพ พรอมทงศกษาการรณรงคประชาสมพนธงานอาสาสมครในปอาสาสมครโลกโดยองคกรอาสาสมครสหประชาชาตหรอแมแตการตอเชอมงานอาสาสมครเขากบระดบนโยบายของชาต ซงนำาไปสการพฒนาระบบอาสาสมครอยางมากมายทวโลก การใชขอความประชาสมพนธเพองานอาสาสมคร การจดการระดมทนองคกรพฒนาเอกชน การพฒนาเครอขายพหพาค

ซงบทเรยนจากกรณในตางประเทศนำามาประยกตกบงานอาสาสมครในประเทศไทยพบวาควรมการจดการฐานขอมลอาสาสมครรวมกนประกอบไปดวยขอมลอาสาสมคร องคกรรบอาสาสมครและองคความรทเกยวของ โดยแกนกลางเปนองคกรอาสาสมครจากภาคประชาสงคม มภาครฐและภาคธรกจสนบสนน ควบคไปกบการทำาใหงานอาสาสมครเปนทยอมรบผานสอ ศนยกลางขอมลอาสาสมคร มองคความรทเกยวกบงานอาสาสมคร ไปจนถงการรวมผลกดนนโยบายทเกยวของกบงานอาสาสมคร เพอใหงานอาสาสมครเปนสวนหลกของการพฒนาประเทศไดเปนทยอมรบอยางแทจรง

สารบญความเปนมา กรอบความคด วธวจย

4

3

ประโยชนของการทำาวจยงานอาสาสมคร 6

1.คณปการของงานอาสาสมครในระดบตางๆ 9

1.1 ประโยชนของงานอาสาสมครตอตวอาสาสมครเอง 9

1.2 ประโยชนของงานอาสาสมครตอองคกรพฒนาเอกชน 16

1.3 ประโยชนของงานอาสาสมครตอภาคธรกจ 19

1.4 ประโยชนของงานอาสาสมครตอภาครฐ 26

1.4.1 กฎหมายกบงานดานอาสาสมคร 31

1.4.2 อาสาสมครกบประเดนการพฒนาขององคกรสหประชาชาต 34

วงจรชวตของอาสาสมคร 39

2.การจดการระบบอาสาสมคร 432.1 การจดการอาสาสมคร

43การจดอบรมอาสาสมคร46การพฒนาอาสาสมครผานเครอขายทางสงคม

58อาสาสมครเสมอน 612.2 การจดการองคกรรบ64

3.การจดการฐานขอมลอาสาสมคร 72

การจดการผานระบบอจฉรยะ (Volunteer search engines) 72

4.การรณรงคประชาสมพนธงานอาสาสมคร 81

4

การใชขอความประชาสมพนธเพองานอาสาสมคร 84

การจดการระดมทนองคกรพฒนาเอกชน 86

6.การรวมมอระหวางภาคตางๆ 88เปาหมายของการพฒนาในสหสวรรษใหม

90แผนทเชงความสำาคญ

92การประยกตงานวจยตางประเทศกบงานอาสาสมครในไทย

97แนวทางศกษาวจยตอในประเทศไทย

100บรรณานกรม

103Apppendix I ปฏญญาอาสาสมครไทย

105 Appendix II The Millennium Development Goals and Volunteer by United Nation Volunteer2001 107

โครงการศกษาความเปนไปไดในการประยกตบทเรยนดานการพฒนาอาสาสมครจากตางประเทศเพอการพฒนาระบบอาสาสมครในประเทศไทย

ปญหา ทมา และความสำาคญประเทศไทยมระบบอาสาสมครทกลายเปนสวนหนงของวฒนธรรมทม

ความชดเจนยง โดยเฉพาะในกลมนกเรยน นกศกษาผานวฒนธรรมคายอาสาสมครตางๆซงมประวตยาวนานกวาหาสบป ซงลวนแตเปนกลไกสำาคญยงในดานการยกระดบจตใจของคนไทยใหมความเหนใจและรวมชวยเหลอสงคมตลอดมา อยางไรกตามนอกเหนอไปจากวฒนธรรมคายอาสาสมครแลวนนประเทศไทยยงใหมอยมากในดานการพฒนาโครงสรางการอาสาสมครอยางเปนระบบทมประสทธภาพและมงสงเสรมใหเกดนวตกรรมทางสงคมใหมๆ

5

แมแตวฒนธรรมคายอาสาสมครเองกมปญหาเรองรปแบบทขาดประสทธภาพเนองดวยเหตทคายอาสาฯตางๆไมไดตอบสนองความตองการจรงในชนบทมากนก

กรณวกฤตการสนามกทำาใหเกดกระแสดานอาสาสมครขนมาอยางชดเจนอกครงในสงคมไทย ซงเปนระบบอาสาสมครทเกดขนทมความซบซอนและหลากหลายมาก กลาวคอมตงแตการออกคายของนกศกษา การอาสาสมครความรความสามารถของพนกงานภาคเอกชนและรฐบาล การใหการสนบสนนบรจาคในรปแบบตางๆไมวาจะเปนเงน สงของ หรอบรการตางๆเชนการใหใชโทรศพทมอถอฟรในภาคใตเปนตน

อยางไรกตามเนองจากความใหมของสงคมไทยตอการจดระบบอาสาสมครจงทำาใหกจกรรมอาสาตางๆทงในกรณซนามและทมปรากฏทวไปในสงคมนนยงมอยไมมากและขาดประสทธภาพเทาทควรจะเปน แมจากกระแสอาสาสมครทเกดจากซนามนนจะนำาไปสการพฒนาระบบสนบสนนอาสาสมครในลกษณะตางๆไมวาจะเปนกองทนหรอความพยายามทจะจดตงระบบประสานงานกลางเชอมอปสงคและอปทานดานอาสาสมครทงหลายนนกยงอยในขนเรมตน

นอกจากนนพฒนาการดานงานอาสาสมครจากตางประเทศทงในกลมประเทศทพฒนาแลวและกำาลงพฒนานนกมความกาวหนาอยางมาก ระบบสนบสนนอาสาสมครตางๆทกำาลงอยในขนเรมตนในประเทศไทยนนในตางประเทศกมกจะมการพฒนาไวอยางเปนระบบอยบางแลว ซงสมควรอยางยงทผทกำาลงพฒนาระบบสนบสนนอาสาสมครตางๆในประเทศไทยจะสามารถเรยนรเพอประยกตเอาบทเรยนตางๆมาใชกบประเทศไทยไดอยางเหมาะสม บทเรยนระหวางประเทศในดานอาสาสมครนนมอยมากโดยเฉพาะจากการทสหประชาชาตประกาศใหเกดปอาสาสมครสากลในป 2544 ซงนำาไปสการพฒนาระบบอาสาสมครอยางมากมายทวโลก ไมวาจะเปนระบบสนบสนนดานกองทนซงมอยอยางชดเจนในประเทศทพฒนาแลว การพฒนาองคกรตางๆใหสามารถมความพรอมทจะไดรบประโยชนและสามารถวดผลทเกดจากอาสาสมครไดอยางชดเจน การพฒนาศกยภาพอาสาสมคร การสอสารกบอาสาสมคร การจดการเชอมอปสงคอปทานดานอาสาสมคร การพฒนาใหเกดการอาสาสมครในองคกรธรกจและภาคอนๆ (professional/employee volunteerism)

การพฒนางานอาสาสมครออนไลนหรอเสมอน (Virtual volunteerism) หรอ

6

แมแตการตอเชอมงานอาสาสมครเขากบระดบนโยบายของชาตเปนตน ซงลวนแลวแตมบทเรยนจากกรณทสำาเรจและลมเหลวจากในตางประเทศทงสน

ดงนนผทสนใจดานการพฒนาระบบอาสาสมครอยางเปนองครวมจงควรจะไดรบขอมลและองคความรดานบทเรยนจากกรณศกษาตางๆจากตางประเทศทผานการสงเคราะหแลว เพอใหสามารถประยกตใชกบงานของตนไดอยางชดเจนและมประสทธภาพ ซงยอมจะหมายถงโอกาสทประเทศไทยสามารถทจะพฒนาระบบอาสาสมครใหมประสทธภาพเปนประโยชนตอสงคมไดในลกษณะกาวกระโดด (leap-frog) เพราะตงอยบนฐานความรทเปนรปธรรมและถกตองอกดวย ทงนลวนจะนำาไปสการจดระบบอาสาสมครเพอการยกระดบจตใจของคนไทยไดอยางชดเจนและมประสทธภาพ

เปาหมายศกษาและพฒนาองคความรทเกดจากกรณศกษาดานการพฒนาระบบอาสาสมครจากตางประเทศทมนยยะสำาคญในการประยกตใชกบการพฒนาในประเทศไทยอยางเปนรปธรรมและมประสทธภาพ ซงเปนฐานความรทสำาคญในการสงเสรมใหเกดกระบวนการพฒนาจตใจในสงคมไทยวตถประสงค

1. เกดองคความรทสามารถนำาไปสการปฏบตทเปนรปธรรมไดอยางชดเจนและมประสทธภาพในหมผสนใจงานดานการพฒนาระบบอาสาสมครในประเทศไทย

2. สามารถเขาใจภาพรวมของพฒนาระบบอาสาสมครทมนยยะสำาคญตอประเทศไทยไดอยางชดเจน

3. สามารถนำาความรและบทเรยนไปใชไดจรงสำาหรบกลมภาค Volunteer Spirit (VSN)

4. สงเสรมใหเกดกลไกการเรยนรรวมกนและการพฒนาพนธมตรดานระบบอาสาสมครผานภาค Volunteer Spirit

สงทคาดวาจะไดรบ1. การทำาแผนทเชงความสำาคญของประเดนวจย ( Research Priority

mapping) โดยเปนแผนทของชดความรและ/หรองานวจยทงหมดของ

7

งานอาสาสมครพรอมจดลำาดบความสำาคญใหเหนถงประเดนเรงดวนทควรสนบสนนใหเกดงานวจยเพอพฒนางานอาสาสมครในไทย

2. องคความรเชงลกในดานการบรหารจดการงานอาสาสมครทงในเชงองคกรและนโยบาย

3. ขอมลดานประโยชนทชดเจนจากงานอาสาสมครทงกบภาคองคกรเพอสงคม ธรกจ รฐ และสงคมโดยรวมเพอนำาไปใชสรางความสนใจในการรวมมอพฒนาระบบอาสาสมครในประเทศไทย

กจกรรม1. ศกษาภาพรวมของระบบอาสาสมครทเกยวของในตางประเทศ2. ศกษาความตองการดานองคความรจากภาค Volunteer Spirit และกลม

อนๆทเกยวของ3. พฒนาองคความรเชงลกในประเดนทมความสำาคญทจะนำาไปสรปธรรมท

ชดเจนตามความตองการจรงของภาคดานระบบอาสาสมครตางๆ4. สงสรปผลการศกษาโดยคราวไปยงภาคทเกยวของตางๆเพอขอความ

เหนและขอเสนอแนะตางๆ5. พฒนาสรปขอเสนอแนะเชงนโยบายดานการประยกตความรและบท

เรยนดานการพฒนาระบบอาสาสมครจากตางประเทศมาสประเทศไทยไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

6. พฒนาองคความรและเครองมอตางๆตามความตองการพนฐานของภาคทเกยวของ

7. รวมพฒนาเครอขาย (Network development) ในดานระบบอาสาสมครในประเทศไทยเพอใหเกดการเรยนรรวมกนและความรวมมอในลกษณะของพนธมตรในรปแบบตางๆ ซงในชวงแรกตงเปาไปยงการพฒนากลมแกนนำากอน (3 เดอน)

ประโยชนของการทำาวจยงานอาสาสมครในปอาสาสมครสากล พ.ศ.2544 ไดมการทำาวจยสรางคมอการประเมน

ผลอาสาสมครขนเพอศกษาพฤตกรรมอาสาสมครพรอมทงปพนฐานขอมลองคความรสำาหรบการทำาวจยอาสาสมครโดยเฉพาะในประเทศกำาลงพฒนาเพอสรางขอมลเพอพจารณาในดานนโยบายการพฒนาระดบประเทศตอไป โดยการวจยนเนนไปทงานวจยเชงปรมาณเพราะวาสามารถทจะ

-แสดงใหภาครฐและองคกรทเกยวของเหนความสำาคญของงานดานอาสาสมครตอสงคมและควรคาทภาครฐจะสนบสนน

8

-จดหาขอมลททนสมยเพอใชในการตดสนใจสำาหรบผทำานโยบายทเกยวของกบงานอาสาสมคร

-กระตนใหประชาชนหนมาเปนอาสาสมครโดยแสดงใหเหนถงประโยชนทางดานสงคมและสวนบคคลทไดจากการเปนอาสาสมคร

-สรางความเขาใจในงานดานอาสาสมคร แกสอมวลชน ภาคเอกชน ภาครฐ และภาคองคการพฒนาเอกชนมากขน

-สรางความเชอมโยงระหวางการรบใชประเทศและการบรการชมชน-สงเสรมขอมลใหกบองคกรททำางานดานงานอาสาสมคร เพอพฒนา

กระบวนการอาสาสมครและประโยชนทองคการเหลานนจะไดจากอาสาสมครจะกลาวไดวาอาสาสมครเปนทรพยากรทมองไมเหน (invisible

resources ) กเปนได เพราะไมวาผลกระทบเชงบวกทไดทงตอสงคมและเศรษฐกจจากงานอาสาสมครจะมแคไหนกตาม การวจยเชงประจกษยงมอยนอยแสนนอยในระดบโลก มขอมลนอยมากถงตวเลขทแทจรงของจำานวนอาสาสมครทเกยวของ ททำางานอย อะไรเปนแรงผลกดนพวกเขา และคณคาของงานอาสานนอยทไหน โดยการทำาวจยสรางคมอการประเมนผลอาสาสมครไดศกษาอาสาสมครเปนทางการเปนหลก เพราะอาสาสมครไมเปนทางการยากแกการหาจดหาขอมลและการประเมน อยางไรกตามไดตงเกณฑของการเปนอาสาสมครขนเพอแยกอาสาสมครออกจากกจกรรมอน ซงการเปนอาสาสมครจะประกอบดวย

1.ไมหวงผลตอบแทนดานการเงนเปนหลก ถาเงนททดแทนกลบมาใหอาสาสมครนนคาเทยบเทาหรอมากกวา มลคาตลาด(market value)ของงานนนจะไมถอวาเปนการอาสาสมคร อยางไรกตามอาสาสมครควรไดรบเงนทดแทนจากคาใชจายทเกดขนอยางเปนทางการในการเปนอาสาสมคร เพอใหบคคลทมตนทนการเงนจำากดสามารถทจะเปนอาสาสมครได

2.การตดสนใจทำาขนกบเจตจำานงเสร ซงเปนแรงขบเคลอนพนฐานในการอาสา แตบอยครงทอาสาสมครเองไมคำานงถงความตองการทแทจรงของการเปนอาสาสมครเนองจากแรงกดดนจากเพอนรวมงาน หรอขอจำากดอนทางสงคม สงนเปนสงทแยกการเปนอาสาสมครเรมจากตวเองออกจากสถานการณทถกบงคบจากปจจยทางสงคมภายนอก เชน โรงเรยนตองการใหเดกมาเปนอาสาแลกคะแนน หรอพนกงานบรษทมาเปนอาสาสมครเพอแลกกบบนทกในรายงานประวต

9

3.นำาประโยชนมาสกลมบคคลทสาม เทากบตวอาสาสมครเอง เกณฑนเปนตวแยกอาสาสมครจากกจกรรมสนทนาการอนๆเชนเลนฟตบอล (โดยไมนบการเลนฟตบอลการกศลซงขนกบนยามของกจกรรม) เปนตน โดยกลมบคคลทสามนนมตงแตเพอน เพอนบาน ชมชนไปจนถงสงคมโดยรวมหรอสงแวดลอม โดยการมสวนรวมทางการเมองไปจนถงการจดงานการกศล ไดถอวาเปนการชวยบรการตอสงคมอยางหนง

เกณฑสามประการนพอเพยงทจะสรางพนทใหกบขอบเขตของการเปนอาสาสมคร เพราะไมควรทจะไปจำากดอาสาสมครวาตองทำากบองคกรพฒนาเอกชน ภาครฐบาล หรอ ภาคเอกชน ซงจะเปนการจำากดอาสาสมครไมเปนทางการทชวยเหลอเพอนบานอยและทไมมเกณฑระยะเวลาในการอาสาเพราะวาเปนสงทไมคงทแนนอนทงอาสาสมครทางการและไมเปนทางการ

จากการตงเกณฑดงกลาวจะสามารถทจะแบงกจกรรมอาสาสมครไดเปน 4 ประเภทซงสามารถทจะเปนอาสาสมครทางการ ไมทางการ บคคลหรอกลมกไดดงน

1.การชวยเหลอซงกนและกน ในหลายประเทศไดถอวากจกรรมอาสาสมครประเภทนโดดเดนทสดทสนบสนนดานเศรษฐกจและสงคมเพอประชากรสวนมาก ในอนเดยชาวบานรวมกนบรหารจดการทรพยากรตางๆไมวาจะเปนแหลงนำา ปาไม ตลอดจนถงรวมซอมถนนดวยกน ในประเทศอตสาหกรรมทพฒนาทพฒนาแลวกจกรรมอาจมาในรปแบบของกลมคนทมปญหารวมกน อาท การงาน โรคประจำาตว ถงแมวากจกรรมนจะประกอบไปดวย ลกษณะ 3 ประการในการเปนอาสาสมครแตผมประสบการณดานอาสาสมครมกไมคอยคอกจกรรมประเภทนเปนงานอาสา

2.การทำาบญหรอบรการคนอน เปนการอาสาเพอชมชนสวนรวม การไปเยยม การเปนเพอน การดแล ใหคำาแนะนำาตางๆ มากไปกวากลมของตนหรอบคคลทรจก สวนใหญแลวกจกรรมอาสาสมครประเภทนจะเกดขนผานองคกรอาสาสมครซงพบไดทวไป

3.การรณรงคและการเสนอแนะ เปนกจกรรมทกลมคนทตองการเปลยนแปลงสงคมและความเทาเทยมกนในสงคม โดยมตวอยางเชน การประทวงของกลมนกอนรกษสงแวดลอม การใหความรคำาแนะนำาคนพการ กลมผอยอาศยทำาการลอบบใหเกดการปรบปรงพนทอยอาศย การรณรงคทวโลกเพอตอตานกบระเบดใตดนโดยมอาสาสมครเขามามสวนรวมกวา 300 ลาน

10

คนในกวา 100 ประเทศ ซงในปจจบนทวโลกมคนเสยชวตหรอพการอยางนอย 1 คนจากกบระเบดในทกชวโมง

4.การสรางการมสวนรวมและพงพาตวเอง เปนการมสวนรวมของคนในการรวมกนเปนเจาของ และปกครองตนเอง เชนการมคณะกรรมการหมบานคอยจดการระบบสาธารณปโภคในหมบานหรอเปนทปรกษา การเปนอาสาสมครแบบนพบไดในทกประเทศแตการมสวนรวมและพงพาตวเองทมพฒนาการและประสบความสำาเรจสงสดนนตองเปนชมชนกลมทมวถประเพณทเขมแขงในภาคประชาสงคม

ในการทำาวจยอาสาสมครไมวาขอบเขตจะกวางแคไหนเนอหาจะซบซอนเทาไร มหลกพนฐาน 3 ประการในขนวางแผนวจยอาสาสมครดงน

1.หาคำาตอบวาเหตใดจงงานวจยนจำาเปน ตองมนใจขอมลอาสาสมครทตองการนนจำาเปนจรง ระบชถงบคคลหรอแหลงขอมลทตองการทสามารถหาไดและตงวตถประสงคของงานวจยโดยตงอยบนความตองการของผทจะใชขอมลงานวจยน

2.อยาทำางานวจยซำาซอน เราสามารถเรยนรประสบการณหลากหลายจากบคคลองคกรอนททำาวจยมาแลว กอนทำางานวจยตองดขอมลวจยทเกยวกบงานอาสาสมครวามคนทำาแลวหรอยง คนหาและศกษาองคกรททำางานวจยดานอาสาสมคร

3.ใหคดวางานวจยเปนการเดนทางและคนหาควบคไปกบมมมองการลงทนทางธรกจแนวใหม ผวจยควรสรางความสมดลระหวางการคนหาอยางชาญฉลาดในสงทยงไมรควบคไปกบความจำาเปนของผลลพธทสามารถใชได ถาเกดงานวจยไมไดคนหาองคความรทแปลกใหมกลมเปาหมายทเราตองการใหสนใจอาจคดวาไมมอะไรนาแปลกใหมนาสนใจ หรอผวจยเองกตองมการคดเวลาและทรพยากรอนทตองใช การออกแบบสำารวจ การวางแผนปฏบตงานไมตรงกบวตถประสงค เปนการสรางความสมดลระหวางความสรางสรรคของคำาถามและความมประสทธภาพในการหาคำาตอบ

จากหลกพนฐานดงกลาวสามาระทจะนำาไปสขนตอนการวางแผนการวจยไดดงน

1.ตดสนใจและมความชดเจนในงานวจยทจะทำา ผลตภณฑ( Product )แบบไหนทตองการจะสราง เพราะการวจยไมใชแคการ

11

หาขอมลแตเปนการสงผลตภณฑตวนงออกมาสตลาด โดยทตองไมบอกแคงานนนคออะไร แตตองตอบคำาถามความตองการของผใชได ซงในขนตอนนเราตองระบวาใครจะเปนผใชขอมลทไดจากงานวจยททำา ขอมลชนดไหนทบคคลเหลานตองการ การเสนอผลของขอมลสบคคลเหลานนในรปแบบไหนทเหมาะสมทสด จดลำาดบความสำาคญและทรพยากรทใชแตละขนตอน ระบบคคลทจะทำางานวจยตงแตการผลตไปจนถงมอผใช ไปจนถง การวางแผนทำาตลาดประชาสมพนธงานวจย

2.ระบแหลงขอมลงานวจยอาสาสมครทเกยวของ ตดสนใจวธทจะทำาใหไดมาซงขอมลเพมจากแหลงขอมลตางๆ เชน ชอแหลงขอมล ชอองคกร เบอรตดตอ สถานทไปรบขอมล บคคลทสามารถอางอง เปนตนเพอเตมเตมภาพรวมงานวจยอาสาสมครทตองการโดยการวธรปแบบการวจยเพอเชอมโยงขอมลตงแตประเภท การตอยอดขอมลเกา(extrapolation) การวจยกลมเปาหมาย(targeted surveys) การวจยใหผถกวจยตงคำาถามเพมจากเดมได (Omnibus surveys) ไปจนถงการวจยเตมรปแบบ (full-scale surveys)

3.การทำาวจยสวนใหญจะไดผลประโยชนจากการเปนพนธมตรรวมกนในการทำาวจยกบองคกรหรอบคคลเพอสรางความมประสทธผลและประสทธภาพในการทำาวจย เนองจากงานอาสาสมครมเนอหาทหลากหลายสามารถแตกแขนงไปไดทกสาขา เพอเตมเตมขอจำากดในองคความรความสามารถความถนดซงสามารถออกมาในรปแบบการแลกเปลยนขอมลและรวมกนใชทรพยากร โดยการหา สถาบนทสนบสนนไดจากสถาบนทสามารถทำาวจยอาสาสมครไดเพมเปนสวนหนงของกจกรรมทวไปหรอสถาบนทสนใจเรองอาสาสมครมทรพยากรสนบสนนงานวจยแตไมมความสนใจทจะทำาเอง

4.การชชดและจดการทรพยากรทใชในการวจยซงแบงเปนไดเปน บคคลทมความรความสามารถและตองการไปใหถงเปาหมายเดยวกน องคกรทมบคคลทเกยวขอกบงานวจยหรอสามารถเชอมโยงไปสองคกรอนทเกยวของ และวตถดบไมวาจะเปนเงนคาจาง อปกรณทใชพนทใชทำางาน

โดยสามารถสรปสงทจำาเปนในการทำาวจยอาสาสมครอาสาสมครไดดงน1.นยามเปาหมายของการทำาวจยและ“ผลตภณฑ”ตองการโดยตองตรง

กบความตองการของกลมเปาหมายทจะใช2.รวบรวมรายชอผสนบสนนงานวจยโดยใชทรพยากรทมอย ตงคณะ

กรรมการทปรกษาจากคนทเปนทเคารพนบถอเปนทยอมรบในดานอาสาสมคร

12

สรางการมสวนรวมจากคนในพนทตงแตการวางแผน ปฏบตการ จนถงประชาสมพนธงานวจย

3.อยาสรางงานวจยซำารอยเดม ใชขอมลทมอยสรางขอบเขตและโอกาสใหมากทสด

4.ใชทรพยากรทมอยอยางจำากดใหเกดประโยชนสงสด สรางความเขาใจทชดเจนในดานอตวสยและ ภาววสยในมมมองทมตออาสาสมครและวธการทำาวจยทเหมาะสม(วจยระดบชาตหรอเฉพาะกลม)เพอศกษา

5.ถาเปนไปไดใหแบงงานทซบซอนในการเลอกสมอยางระดบประเทศกบบคคลทมความสามารถหรอนกสถตทเชยวชาญเฉพาะทางเปนพเศษ

6.คำานงถงการแบงกลมบคคลทตอบแบบสอบถามตามกลม องคกร พนท และชมชน

7.ระวงความกำากวมไมชดเจนเมอรางแบบสอบถามพยายามอยาใหผตอบสงวยในสงทควรจะตอบโดยจำากดกรอบคำาตอบใหตรงตามทตองการจากคำาถามทชดเจนโดยถามและบนทกพฤตกรรมและใหผใชงานวจยเปนคนตความวาอนไหนเปนคณภาพการเปนอาสาสมคร

8.อยาใชคำาวา “อาสาสมคร ” ในแบบสอบถามหรอคำาทมความเตมในความหมาย ไมเปดพนททางความคด เปนทางการ ยากแกการเขาใจ ซงจะไปจำากดกรอบการตอบ ควรใชคำาอธบายทเปนภาษาพดงายแกการเขาใจ จะทำาใหไดคำาตอบทเชอถอได

9.อยาสมมตวาทกคนคดมมมมองอาสาสมครทเหมอนเราคด ทดลองเครองมอแบบสอบถามกอนลงเรมวจยสอบถาม คำาถามตองงายแกการเขาใจ

10.ทำาใหขอมล วธการ และผลทไดงายแกการเขาใจโดยบคคลอนโดยเฉพาะนกวจยนอกพนทเกยวของซงอาจไมคนเคยกบสภาพพนท ใหขอมลวธการวจยอยางพอเพยงและสถานการณทเกยวของทสามารถชวยใหคนอนตความงานวจยไดถกตอง

งานวจยระบบอาสาสมครตางประเทศ1. คณปการของงานอาสาสมครในระดบตางๆ 1.1 ประโยชนของงานอาสาสมครตอตวอาสาสมครเอง

13

งานอาสาสมครเปนงานทมคณคาตอสงคมและบคคลทเขามาเปนอาสาสมครเอง เปนการปลกฝงการมจตสาธารณะ โดยการเสยสละเวลาอนมคาตลอดจนความสขสวนตวเพอชวยเหลอผอนหรอทำาประโยชนใหแกสงคมโดยไมหวงสงตอบแทน

สมเดจพระศรนครนทรา บรมราชชนนหรอสมเดจยาของปวงชนชาวไทยกเปนผหนงทไดประกอบพระราชกรณยกจนานปปการโดยทรงยดมนในอดมคตของสมเดจพระมหตลาธเบศวร อดลยเดชวกรมพระบรมราชนกทวา.”ประโยชนของเพอมนษยเปนกจทหนง ผลประโยชนสวนตวเปนกจทสอง”พระองคทรงมความหวงใยในความเปนอยและความทกขสขของประชาชนทวไปโดยเฉพาะผยากจนดอยโอกาสและผประสบความทกขยากเดอดรอน พระองคทานไดทรงมพระราชดำารใหจดตงหนวยแพทยอาสาในสมเดจพระศรนครทรบรมราชชนน(พอ.สว.)ขนตงแตป2512 โดยใหมหนาทออกตรวจรกษาประชาชนในทองถนธรกนดารทวพระราชอาณาจกร พระองคทรงมพระราชดำารสวา “อาสาสมครจะตองระลกอยเสมอวาศรทธาในงานอาสาสมครเพอชวยเหลอผอนนนเกดขนดวยตนเอง ตนมความรสกเหนชอบในงานอาสาสมคร มศรทธาทจะทำางาน มเวลาทจะปฏบตงานและพรอมทจะเปนอาสาสมคร”

อ.ปวย องภากรณ ผกอตงมลนธบรณะและพฒนาชนบทแหงประเทศไทยและ สำานกบณฑตอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดกลาวถงอดมคตคอหลกการทเรามในใจและยดมนอยถอเปนขอปฏบตและแนวทางของความประพฤตเรา อดมคตตองมลกษณะสำาคญคอตองตงอยบนความเปนธรรมและตองตงอยบนฐานแหงความจรง ความงามและความด จะเหนไดจากสวนหนงของบทความจากครรภ มารดาสเชงตะกอน เมอออกจากโรงเรยน“แลว ผมตองการงานอาชพทมความหมาย ทำาใหไดรบความพอใจ วาตนไดทำางานเปนประโยชนแกสงคม บานเมองทผมอาศยอยจะตองมขอมแป ไมมการขมข กดข หรอประทษรายกน...”รวมไปถงการรวมมอกนทำาประโยชนใหแกสงคม “...เรองอะไรทผมทำาเองไมได หรอไดแตไมด ผมกจะขอความรวมมอกบเพอนฝงในรปสหกรณ หรอสโมสร หรอสหภาพ จะไดชวยซงกนและกน...” แมแตตวทานเองมสวนรวมในการกำาหนดความเปนความเปนไปของสงคม “...ผมตองการโอกาสทมสวนในสงคมรอบตวผม ตองการมสวนในการวนจฉยโชคชะตาทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมของชาต” และไมใชแคขอเขยนหรอคำาพดแตเปนการ

14

ปฏบตบชา สงททานไดสรางจดประกายไวนนสงผลใหเกดการพฒนาตอมาจวบจนเปนกระแสอาสาสมครทกวนน

คำาวา Volunteer มรากศพทละตนตงแต ศตวรรษท 14 ซง หมายถงบคคลทไมยอมถกบงคบหรอจดใหอยในกรอบทจำากด เปนบคคลทมงไปตามจตเสร ภาษาองกฤษนนเรมใชตงแตศตวรรษท 17 เรมใชสำาหรบทหาร ซงหมายความถงบคคลทเขาไปทำางานในกองทพ ไมใชดวยคำาสงหรอทหารทวไปแตเปนความปรารถนาของตนจากจตเสร อาสาสมครหมายถงบคคลซงอาสาชวยงานดานบรการโดยปราศจากความคาดหวงในรายไดซงเปนความสมครใจดวยตนเอง อาสาสมครเปนเหมอนศนยรวมของสงคมแบบประชาธปไตย เปนแกนกลางของภาคประชาสงคม สวนประกอบหลกของตนทนทางสงคม ซงการเปลยนแปลงดานการพฒนานนเรมมาจากความเปนผนำาของปจเจกชนทอาสาเขามาและใหความสำาคญกบพลงในการเปลยนแปลงทมในตนซงกาวพนการพงพงปจจยทางเศรษฐกจและการเมองทวไป

มมมองอาสาสมครในศตวรรษท21 ซงเปนเปนยคเทคโนโลยสารสนเทศนนกแตกตางจากอาสาสมครในยคกอนซงมกจะเปนผทวางงานหรอกลมแมบานทมเวลาในการเปนอาสาสมครมากและพรอมจะทำางานในระยะเวลายาวนาน จากงานวจยดานคาใชจายอาสาสมครของ the grant maker forum on community & National service 2003 ในสหรฐอเมรกาพบวาอาสาสมครในศตวรรษท21 นนสวนใหญจะเปนผทไดรบการจางงานอยแลว มความสามารถทสงพรอมจะแบงปน แตมเวลาในการอทศทจำากดและตองการผลตอบแทนในดานความพงพอใจแบบเหนผลรวดเรว จงเปนงานระยะสนทไดรบผลตอบรบทสง อาจไมใชเงนแตในเชงคณคาและคณภาพมากกวา อาสาสมครปจจบนตองการเหนความเปลยนแปลงใหเกดขนอยางรวดเรวตามสงทตวเองไดลงมอทำาซงเปนเพราะกระแสโลกานวตรและมกไมคอยมความผกมดในระยะยาวทคงทเหมอนแตกอนอาสาสมครสมยกอนจะพดวา ผมจะทำาใหอะไรใหคณไดบาง อาสาสมครสมยนจะพดวา คณจะทำาอะไรใหผมไดบาง ในแงของผลทไดจากการลงมอทำาในงานชนนนๆ ซงการเปลยนมมมองทมตออาสาสมครในปจจบนจะทำาใหเราเขาใจในอาสาสมครไดมากขน ซงในจดเชอมเปลยนของประวตศาสตรภาคประชาสงคมในปจจบน เรามโอกาสทจะเชอมโยงพลงอาสาสมครทวไปเขากบอาสาสมครยคใหม ซงกอใหเกดการแกปญหาของมนษยและสงคมอยางเปนระบบและเกดประโยชนรวมกนสงสด

15

ในออสเตรเลยจะแบงประเภทของกจกรรมอาสาสมครไมเปนทางการ(informal volunteer)และกจกรรมอาสาสมครทางการ(formal volunteer) กจกรรมอาสาสมครไมเปนทางการนนเปนการชวยเหลอเพอน เพอนบานรวมไปถงการเอาเวลาไปอาสางานตางๆ สวนกจกรรมอาสาสมครทางการนนถอเปนการทำาเพอชาต มการปฏญญาอาสาสมครรวมกน เปนการทำางานอาสาสมครกบองคกรรบอาสาสมครอยางเปนระบบ วาเปนกจกรรมทเกดขนในองคกรทไมแสวงผลกำาไรหรอโครงการเปนประโยชนตอชมชนและอาสาทำาดวยตวเจตจำานงเสรของอาสาสมครเองปราศจากการบงคบ โดยไมเปนไปเพอผลตอบแทนทางการเงน เปนไปเพองานอาสาสมครเทานน เมอเราพดถงอาสาสมครและงานอาสาสมครของออสเตรเลยในปจจบนนนเราพดถงบคคลทมความสนใจและความสาสมารถทหลากหลาย ตงแต มคคเทศกในพพธภณฑ โคชนกฟตบอล คนขบรถไฟไอนำา คนกำาจดวชพชในสวนสาธารณะ ผประทวงทนงบนแทรกเตอร อาจารยทเกษยณแลวมาชวยเหลอเดกดอยโอกาส ผซงชวยซอของแทนเพอนบาน ประธานคณะกรรมการ นกศกษาชวยงานคาย เกษตรกรทชวยปองกนไฟปาและปญหาอบตเหตทางถนน บรรณาธการนตยสาร คนไปเยยมสถานเลยงเดก คนทขอบรจาคขวเปดกระปองตามรานซเปอรมาเกต ผจดการเทศการงานละคร นกลอบบยสตทแนะนำาการบรการสขภาพทดกวา เหลานอาจเปนงานในองคกร หรอกลมทประกอบไปดวยอาสาสมครทงหมด บางคนทำางานในองคกรไดรบคาตอบแทน บางคนทำาคนเดยว ทงหมดนเปนความเกยวโยงอาสาสมครเขาไวเปนหนงเดยว การเปนอาสาสมครอยางเปนทางการในออสเตรเลยไดถกสำารวจตงแตป 2539 ถง 2543 พบวามการเตบโตของอาสาสมครทงในแงของเพศและกลมอาย โดยเฉพาะกลมอาย 18-24 จาก 17%มาเปน 27% ในดานการรวมมอชายหญงมความเทาเทยมกน ในสถตทออสเตรเลยป2544 พบวากลมวยกลางคนอายระหวาง 35-44 เปนผทอาสาเปนอาสาสมครมากทสดในขณะทกลมคนเกษยณอายม อตราเฉลยเวลาในการอาสาสมครเปนจำานวนชวโมงตอสปดาหมากทสด คนทมงานไมวาจะเตมเวลาหรองานชวคราวมแนวโนมทจะอาสามากกวาบคคลทไมมงานทำา ตกงานหรอไมอยในภาคแรงงาน อยางไรกตามกยงมความแตกตางระหวางผชายกบผหญงในกลมน โดยกลมอาสาสมครชายจะมาจากคนททำางานเตมเวลาเปนสวนใหญ และอาสาสมครหญงสวนมากจะมาจากบคคลทไมอยในภาคแรงงาน ผคนสวนใหญจะอาสาทเปนอาสาสมครมภมลำาเนาอยนอกเมองหลวง หรอในมมมองดานวฒนธรรม คนทเกดใน

16

ออสเตรเลยมแนวโนมทจะอาสามากกวาคนทเกดในออสเตรเลย เหตผลททำาใหคนเปนอาสาสมครลำาดบแรกนนมาจากความตองการชวยเหลอผอนและสงคม รองลงมาคอความพงพอใจสวนตน หลงจากนนจงเปนความตองการพฒนาตน สมพนธกบผอน ตามลำาดบ

ในประเทศบอสเนย ซงไดผานสงครามเปนเวลากวา 5 ป และจบลงดวยสนธสญญาเสรภาพเดยตนในป พ.ศ.2538 ทำาให ชาวบอสเนยกวา 3 แสนคนอพยพไปอาศยตางประเทศ กวา 8 แสนคนไมมทอย จากประชากรทงประเทศ 2 ลานคนในป พ.ศ. 2543 ผลกระทบทางสงครามรวมไปถงการฟ นฟสาธารณปโภคตางๆจนในปพ.ศ.2545 UNDP ไดวเคราะหถงปจจยหลกแหงความยากตนอนประกอบไปดวยปญหาวกฤตทางเศรษฐกจในชวงเปลยน ผลแหงสงครามและทกำาลงดำารงอยเปนหยอม และการจดการทางเศรษฐกจตำากวาความคาดหมายเนองจากความชะงกงนทางการเมองหลงสญญาเดยตน สงเหลานเปนแรงขบดนทำาใหผคนมาเปนอาสาสมครเปนจำานวนมาก ในสภาวะฉกเฉนแบบนอาสาสมครเปนเสมอนแกนกลางทคอยบรณาการการพฒนาของชมชน โดยประวตศาสตรอาสาสมครในบอสเนยและเฮอเซโกวาเนยนนเรมจากเปนไปเพอศาสนาครสต เปนการรบใชพระเจา ไปเปนชวง สงคมนยมหลงสงครามโลกทสองและชาตนยม จะพบไดวากระแสอาสาสมครแปรผนตรงกนกระแสชาตนยม ในขณะทแปรผกผนกบระบบสงคมนยม เพราะไมไดเปดพนทใหปจเจกชนไดตดสนใจตามเจตจำานงเสรของตน ซงชวงปจจบนนนมกระแสอาสาสมครทเพมขนกวาแตกอนมาก โดยจากงานวจยอาสาสมครในป2545 ของประเทศบอสเนยและเฮอเซโกวาเนย มอตราสวนชายและหญงทมาเปน

17

อาสาสมครใกลเคยงกนโดยอาสามครกวา 35.30 % มระยะเวลาอาสาเฉลยสงสดมากกวา 1 ป 11.8% อาสาเปนเวลากวา 6 เดอน และ 13.4 % อาสาในระยะเวลา 2-6 วน

ระดบการศกษากเปนปจจยในการตดสนใจเปนอาสาสมครเชนกน กวา 80 % ของอาสาสมครไดรบการศกษาขนมธยม อาสาสมครสวนใหญเปนผทไดรบการศกษาชนมธยมปลายหรอประกาศนยบตรวชาชพ รองลงมาดวยผทมวฒปรญญาตรและตามมาดวยผทไดรบการศกษาขนพนฐาน ซงพบวานกศกษามหาวทยาลยซงมความรความสามารถทดพรอมซงสามารถบำาเพญประโยชนใหชมชนไดมาทสดกลบเลอกทจะใชไปในโอกาสในการทำางานมรายไดเปนหลก

โดยสวนใหญจะเปนผทมอายระหวาง 18- 24 ปมมากถง 40 % โดยเทยบกบอาสาสมครจากกลมอายอนซงกจกรรมและการบรการทเกดโดยอาสาสมครนนชวยแตงเตมใหเหนถงความสำาคญของอาสาสมครตอสวนรวม

18

เนองดวยกลมอาสาสมครสวนใหญเปนกลมวยรนทตองการใชทกษะความรความสามารถทมอย และวยรนบอสเนยและเฮอเซโกวาเนยกไมมทางเลอกมากนกในการใชเวลาวาง งานอาสาสมครจงเปนทางเลอกแรกของวยรน

19

ทศนคตของการเปนอาสาสมครพบวาตองการพบปะรจกคนทมความเกยวเหนรวมกนในดานงานอาสาสมครเปนหลกและรองลงมาเปนการตองการเรยนรทกษะใหมตามมาดวย ความตองการสวนตนซงจากงานวจยพบกวากลมทางสงคมคอยสนบสนนงานอาสาสมครหลกๆคอ กลมเพอน กลมงานรณรงคทางสงคม และครอบครว มการรณรงคและสนบสนนอาสาสมครประสบผลทสด

20

จากสญญาบตรรสเซล ( Russell Commission )ไดเสนอรางนโยบายเยาวชนเพอการมสวนรวมในสงคมป พ.ศ. 2548 ในองกฤษนนไดมการทำาวจยไปทการรณรงคงานอาสาสมครโดยเยาวชนเพอเยาวชน ซงจำานวนเยาวชนองกฤษในปพ.ศ.2544 ทมอายระหวาง 16 ถง 25 ปมมากกวา 7 ลานคน กวา 41 % จากจำานวนนนไดมการอาสาสมครในองคกรตางๆอยางนอย 1 ครงในรอบ 12 เดอนภายใน พ.ศ. 2546 มเยาวชนเปนอาสาสมคร ประมาณ 2.8 ลานคนตอป ไดทำาพบวางานสวนใหญเปนการชวยจดกจกรรม อเวนตตางๆ รองลงมาเปนการชวยระดมทนใหงานและองคกร ตามมาดวยการเหลองานพนฐานตางๆ ในองกฤษนนไดมการทำาใหบตรประจำาตวใหอาสาสมครเพอใชเปนสวนลดในการใชบรการและสาธารณปโภคของรฐและเอกชนทรวมมอมการสะสมแตมเวลาในการเปนอาสาสมครเพอแลกกบของรางวลเปนการรณรงคอาสาสมครอกวธหนงโดยเนนไปทเยาวชน

21

ชวงหลงการกอเหตวนาศกรรม World Trade Center ทำาใหชาวมสลมโดนแปลกแยกทางสงคม มปญหาทางจตใจตางๆทำาใหมจดเสวนาโดยกลมเยาวชนมสลมถงปญหาสงคมทรนแรงขนในกลมมสลมรนใหม จนไดมการรวมกนจดตงศนยปรกษาเยาวชนมสลม (The Muslim Youth Helpline) ในเดอนธนวาคม 2545 โดยเลอกเอาอาสาสมครเยาวชนมสลมทมความสามารถเปนทปรกษามาแนะนำาและพรอมทจะเปนเพอนกบเยาวชนชาวมสลมทมปญหาผานทางโทรศพท ในเดอนกนยายน 2544 ทางศนยไดมการขยายเวลาดำาเนนการและเปดใหทกคนไดเขาถงบรการนโดยไมเสยคาโทรศพท

คณคาของอาสาสมครตอตวอาสาสมครนนมการเพมมลคาตามเวลา ประสบการณและสถานทอาสา ไดสรางใหเกดความผกพนการมสวนรวมตอชมชนซงคอบอเกดคณคาความเปนชาต อาสาสมครทผานประสบการณลำาบากรวมกนเชนโศกนาฏกรรมสนามรวมกนมแนวโนมทเหนคณคาการชวยเหลอผอนมากขน อาสาสมครไดเรยนรการอยรวมกบบนความแตกตางหลากหลาย วฒนธรรม เชอชาต โดยเปนอนหนงอนเดยวกบผทอาสาสมครไดชวยเหลอรวมไปถงชมชน อาสาสมครยงไดคณคาทางจตใจในการชวยเหลอผอนเปนการขบดนคณคาแหงการใหทมอยในมนษยทกคนใหแสดงออกมาเปนรปธรรม เพราะคณคาทไดจากการชวยเหลอซงกนและกนกจะกลบมาสการเหนคณคาในตวเองมากขน จะเปนการพฒนาจตววฒน ใหสามารถเขาถงความหมายของการดำารงอยในสงคม ความหมายของชวตในตวบคคลมากขน

1.2 ประโยชนของงานอาสาสมครตอองคกรพฒนาเอกชน

22

อาสาสมครเปนเหมอนภาพลกษณขององคกรพฒนาเอกชน การทคนทวไปจะรหรอมทศนคตตอองคกรพฒนาเอกชนนน การมสวนรวมของอาสาสมครตอกจกรรมตางๆในสงคมจะเปนตวเสรมภาพลกษณความเขาใจทดตอองคกรพฒนาเอกชนนน อาสาสมครชวยพฒนาศกยภาพขององคกรการรบอาสาสมครทำาใหองคกรไดเรยนรสงใหมทงในแงมมขาวสารทตาง ไปจนถงการจดการเทคโนโลยสารสนเทศ กอใหเกดการพฒนาสงใหมขนแกองคกร เชน องคกร Rural Innovation Network ใน Chennai ประเทศอนเดย ไดอาสาสมครเปนนกศกษาจากมหาวทยาลยเยล มาชวยในการคดการวางแผนเชงยทธเปนใหกบการทำาตลาดสนคานวตกรรมชาวบาน ทำาใหไดมาซงองคความรทมคณคามาชวยพฒนาระบบรากหญา ใหมการคดเปนธรกจเพอสงคมมากขน ซงเหลานเปนการชวยเหลอโดยไมเสยคาใชเทากบไปจางทปรกษาบรษทเอกชนทวไป องคกรพฒนาเอกชนควรเปลยนความคดทจะเอาอาสาสมครมาทำางานทดแทนงานจาง โดยใหอาสาสมครทำาในงานทไมสามารถจางบคคลทวไปมาทำาไดเพราะอาสาสมครเหลานจะเพมมลคาใหกบองคพฒนาเอกชนอยางมาก แตกไมไดหมายความวาอาสาสมครททำางานพนฐานไมมความหมาย เพยงแตเปนทางเลอกทเพมขน อยางไรกตามจากการพดคยกบองคกรพฒนาเอกชนเปนสวนใหญซงสวนทางกบความคดทวาการเปดรบใหคนมาเปนอาสาสมครมากขนเปนทางเดยวทจะรณรงคใหคนมาเปนอาสาสมครเพมมากขน เพราะวาถาองคกรไมมความสามารถในการรบรองอาสาสมครไดจรงกลบทำาใหอาสาสมครทสมครเขามาไมตรงตามทคาดหวงไวทงตอตนเองและตอองคกรอาสาสมครเปนเหมอนภาพลกษณขององคกรเอกชน

จากงานวจยจากองคกรพฒนาเอกชนในองกฤษ เนเธอรแลนดและเดนมารกทศกษาตนทนอาสาสมครเปนมลคาเทยบกบอตราคาจางทวไปตอเวลาของอาสาสมคร พบวา ใน 1.57 ดอลลาร ทลงทนในอาสาสมครไปนน องคกรจะไดมลคากลบมาอยทระหวาง 2.05-22.04 ดอลลาร หนวยลงทนภาครฐและเอกชน(public/private ventures, PPV) ในการศกษาการทำาตลาดอาสาสมครใหไดมลคาสงสด ไดประเมนคาใชจายทลงทนในกจกรรมอาสาสมครตอคนอยท 300 ดอลลารตอคนตอป โดยรวมตงแตการรบสมคร คดเลอก ฝกอบรมไปถงเรยนรกระบวนการจดการทวไปยงมอกงานวจย Making A

Difference: An Impact Study of Big Brothers Big Sisters ไดประเมนไวถง 1000 ดอลลารตอคนตอป โดยงานวจยชนนไดประเมนรวมไปถงการลงทนในการนำา

23

อาสาสมครไปทำางานในพนทตางๆตามความเหมาะสม การสนบสนนการสอสารอยางตอเนองระหวางอาสาสมครกบผมสวนรวมในพนท บอยครงทองคกรในพนทไมตองการอาสาสมครทมากขนตามตนทนทสงขนตาม อยางไรกตามพบวาความทาทายในการคดตนทนของอาสาสมครในมลคาดานปรมาณของงานวจยทง 2 ชนสามารถทจะกลาวไดวา อาสาสมครนนไมฟร

งานวจยรสเซลไดประเมนตนทนเฉลยในการงานอาสาสมครเตมเวลาเปนระยะเวลา 1 ปในองกฤษจากคาสนบสนนสปดาห ตนทนโครงการ คาใชจายทวไปเดน ทอยอาศยไวถง 6,900 ปอนดตอป

สวนวธทอาสาสมครจะไดเขามาทำางานอาสาสมครนนในบอสเนยนนจะมาจากการทอาสาสมครเดนเขามาทองคกรทตองการรบอาสาเปนสวนใหญ ตามมาดวยการประชาสมพนธอาสาสมครผานเครอขายโรงเรยนตางๆพบวาอาสามครจากโรงเรยนมธยมปลายสรางความมนคงใหกบองคกรพฒนาเอกชนเพราะอาสาสมครใชเวลาอยกบองคกรกลางมากกวาขางอาสาสมครประเภทอน และอาสาสมครยงชวยเปนกระบอกเสยงชมชน ชวยสะทอนถงความตองการของชมชน ผานการประชาสมพนธปากตอปาก (Word of Mouth)ซงเปนการตลาดทมประสทธภาพมากทสด ในยคปจจบนและอนาคตทอนเตอรเนต

24

เขามามบทบาทตอการสอสารในชวตประจำาวน สงผลใหการะประชาสมพนธแบบนยงมประสทธเปนพหคณ สามารถเรยกไดวาอาสาสมครปจจบนมเครองมอในการสอสารไปสมวลชนอยในกำามอ (Tool of Mass communication) ผานเครอขายเสมอน เวบไซต อเมล เวบบลอก เปนตน และในบอสเนยกลมทางสงคมหลกทผลตอการตดสนใจในการเปนอาสาสมครคอเพอน กลมการจดงานชมนมอเวนตและครอบครว

องคกรพฒนาเอกชนพบวาชวงเวลาทดทสดในการสรรหาคดเลอกอาสาสมครนนมาจากชวงเวลาอบรมทำาความเขาใจงานอาสาสมครเพราะตวอาสาสมครเองจะไดเหนภาพมความรมากขนในสงทตวเองจะทำา ในขณะทองคกรกไดเหนความสามารถ ทศนคตของอาสาสมคร โดยการอบรมทประสทธภาพทสดนนจะเปนในดาน บคคลตอบคคล แตในแงการอบรมกลมกจะมขอดในการสนบสนนการทำางานเปนทม อาสาสมครไดรจกกนมากขน ในขณะความถนดเฉพาะทางอาจไมเทาแบบคนเดยว จงตองขนอยกบจดประสงคของงานทไดรบมอบหมาย และองคกรพฒนาเอกชนในองกฤษไมนยมและปฎเสธทจะสนบสนนงานอาสาสมครระยะสนแตเปนกลมใหญจากทางโรงเรยนและสถาบนการศกษาเนองจากเหนวาไมยงยน เพราะวางานสวนใหญจะไมเสรจในระยะสน

ซงทงหมดนกอกระแสในความสนใจของมลทางเศรษฐกจในภาคประชาสงคมในชวงเวลาทผานมา ถงกระนนกตามขอมลทางเศรษฐกจและสงคมของ

25

ภาคนยงไมชดเจนและมการจดเกบอยางไมเปนระบบ โดยเฉพาะงานอาสาสมครนนซงถอไดวาเปนแรงขบดนหลกในภาคนทำาใหเกดคำาถามตอมาวา องคกรพฒนาเอกชนเปนองคกรหลกในการจดการสภาวะฉกเฉน หรอมสวนกระตนเศรษฐกจและสงคมแคไหน องคกรพฒนาเอกชนเปนผแบกภาระในชวงวางของบรการระบบสาธารณปโภคทรฐไมครอบคลมหรอวาเปนสวนหนงของสงคมภาคประชาชน และการมสวนรวมในสภาวะแวดลอมระดบโลกกบองคกรระหวางประเทศจะนำาภาคประชาสงคมไปสการเปนภาคประชาสงคมโลกหรอไม ซงเปนเรองทตองหาคำาตอบผานการพฒนางานอาสาสมครตอไป

1.3 ประโยชนของงานอาสาสมครตอภาคธรกจ

ในกระแสการแขงขนดานธรกจในยคเทคโนโลยสารสนเทศ ความแตกตางดานราคาไมใชสงทนำามาแขงขนเพยงอยางเดยว ยงมแบรนด ภาพลกษณของบรษททมตอสงคมซงการสนบสนนไมวาจะเปนเงนทนหรอบคลากรทมความสามารถเขามาชวยงานอาสาสมคร จะกอใหเกด win-win-win solution ขนตอทงองคกรเอกชน องคกรพฒนาเอกชน อาสาสมครเอง รวมไปถงการจดการดานอาสาสมครอยางมประสทธภาพ เพราะเปนสงทสนบสนนสงคมอยางยงยนผานตวบคคลแนวโนมการสนบสนนเงนทนตอองคกรพฒนาเอกชนไดเปลยนจากในอดตทไดรบจากรฐบาลมาเปนรบบรจาคทวไป(Philanthrophy)โดยมาจากภาคเอกชนเปนหลก

จากทองคกรอาสาสมครสหประชาชาต(United Nation Volunteer, UNV) ไดทำาวจยรายงานศกษาถงการสงเสรมความรวมมอกนระหวางภาคธรกจและภาคชมชนผานบทบาทของอาสาสมครในบคลากรบรรษททวโลก โดยทำาโครงการวจยใน 7 ประเทศทวโลกอนประกอบ บราซล กานา อนเดย เลบานอน ไนจเรย ฟลปปนสและแอฟรกาใต โดยเพอพบวาปจจยในการสงเสรมความรวมมอกนระหวางภาคธรกจและภาคชมชนนน สรปได 4 อยางอนประกอบไปดวย

26

1.บรรษทนเคราะห และการลงทนทางสงคม (Corporate Philanthropy and Social Investment) มตวอยางบรษทไมวาจะเปน อนโฟซส (Infosys) ในอนเดยทเปน 1 ในผนำาดานโปรแกรมมงซอรฟแวร ธนาคาร ซาราดาร และ เอฟทเอมแอล (Saradar and FTML) ในเลบานอนไดมการสนบสนนใหความอนเคราะหกจกรรมเพอสงคมอยางตอเนองผาน มลนธทตงโดยบรษท แตกยงเปนจดเรมของการคำานงถงคณคาของการสนบสนนโครงการดานการพฒนาในระยะยาว ในโครงการจากทกประเทศนน บรษทพยายามทจะเปลยนภาพลกษณการสนบสนนดานสงคมใหมงไปทการลงทนทางสงคม การทำาชมชนสมพนธ การปฏบตการจรงทางสงคม และเปนการทำากจกรรมทมพนฐานมาจากความตองการของคนในพนทอยางไรกตามบอยครงทการรวมมอเปนการใหแบบสงเคราะหใหเปลาไมไดกอใหเกดการเปนเจาของความรบผดชอบจากคนในชมชนซงไมยงยนและมาจากความตองการของผบรหารบรษทเปนทตงลงไปสชมชน ในประเทศ ฟลปปนส บราซล และแอฟรกาใต นนมหลายบรษททพยายามบรณการการใหเขาไปในวงจรการวางแผนหลกของบรษท วธการนมศกยภาพในการเปลยนโครงการแบบระยะสนไมยงยนจากหวหนาหรอกรรมการผจดการใหญไปสการลงทนทางสงคมซงสงผลใหเกดมลคาเพมมากมายตอชมชนและบรษทเอง

2.อาสาสมคร พบวาวถชวตขนบประเพณในทกประเทศไดหลอหลอมเปนเมลดพนธฝงอยในตวบคคลใหพรอมจะทำางานดานอาสาสมครเพอชมชน อยางไรกตามกรณศกษาของการรวมมอระยะยาวของอาสาสมครบรษทหรออาสาสมครพนกงานยงนอยอยโดยเฉพาะในประเทศ กานา อนเดย เลบานอนและ ไนจเรย แนวคดและวธการของอาสาสมครบรษทและการมสวนรวมของพนกงานตองานอาสาสมครอยางเปนทางการไดเรมมขนจากพฤตกรรมและวฒนธรรมองคกรธรกจในตะวนตก ถงกระนนกตามการมสวนรวมแบบชวยเหลอซงกนและกนไดมรากฐานในขนบธรรมเนยมประเพณใน 7 ประเทศอยกอนแลว มการเปนอาสาสมครเพอชวยพฒนาโดยบคคลและกลมผานทางโครงการพฒนาหรอเรมจากปญหาในชมชน อาสาสมครสวนใหญไมถอวาเปนอาสาสมครทางการ หรอมการสนบสนนโดยองคกรอาสาสมคร

ในปจจบนบรรษทขามชาตตะวนตกตางๆไดเขามามสวนรวมในงานอาสาสมคร ไมวาจะเปน โครงการ อาสาสมครบรษทเพทรอน(Petron’s) ในฟลปปนสไดมการสรางโอกาสการเปนอาสาสมครใหพนกงานบรษท ลกพนกงาน พนธมตรทางธรกจ และกลมทเกยวของ บรษทโคเปนเฮย (Companhia

27

Paranaense de Energia) ททำาธรกจพลงงานในบราซล ไดรณรงคใหพนกงานมาเปนอาสาสมครครเพอสนบสนนและสงเสรมครในระบบเปนโครงการใหแสงแหงปญญา (Light on Literacy Program) ความเขาใจทมากขนในเรองราวเกยวกบอาสาสมครนำาไปสการเปนโครงการอาสาสมครพนกงานซงพนกงานเองจะตองไดรบการสนบสนนจากองคกรเปนอยางดวย

3.การเปนพนธมตร องคกรธรกจเปนสวนใหญพยายามจดการและทำาความเขาใจทจะมอทธพลตอกลมทเกยวของโดยกระบวนการและกลยทธ ซงงานวจยไดบอกถงกลยทธทหลากหลายในการมสวนรวมโดยเฉพาะบรษทในภาคอตสาหกรรมจะมความสนใจในแนวคดและการปฏบตการทตอกลมผลประโยชนทเกยวของ ไมวาบรษท Chevron Texaco ในไนจเรย Tema Oil Refinery ในกานา และ Silangan Mindanao

Exploration Corporation ในฟลปปนส ไดแสวงหาพนธมตรกบกลมหรอบคคลในชมชนพนททเกยวของไมวาจะเปนผนำาชมชน ผอาวโส กลมธรกจเลก กลมเยาวชนทจะเปนพนกงานในอนาคต และกลมอนรกษนยม ซงแตละกลมกมการควบคมในสทธทจะดำาเนนการ (licence to operate) ของบรษททแตกตางกน การเปนพนธมตรกนระหวางภาคธรกจและภาคชมชนนนพยายามทจะมการสอสารในเชงลกมการพดคยกนมากขนซงมาจากความพยายามทจะเปลยนแปลงและความมอทธพลตอการเปลยนแปลงนนซงจะทำามความเขาใจกนมากขน แตสงททำาในพนธมตรแบบนไมคอยเกดเนองจากความสบสนและการมการพดทำาความเขาใจกนระหวางพนธมตร อยางไรกตามการมปฏสมพนธกนระหวางกลมหรอบคคลในภาคธรกจและชมชนระดบจลภาคยงไมคอยไดมการพดถงและไดรบความสนใจนอย

4.ความรบผดชอบของบรษทตอสงคม แนวคดนไดเปนทแพรหลายมาหลายปจากทไดมการคำานงถงบทบาทของภาคธรกจตอสงคมและการใชสทธนนของบรษท ซงหลายบรษทไดถกทาทายโดยกลมทเกยวของรวมไปถงการมนวตกรรมใหมจากบรษททมหรอกอใหเกดการพฒนาทางสงคม บรษทสวนใหญในแอฟรกาใตไดถอวาเรองเอดสและHIVเปนเรองหลกทเขาไปในกลยทธแผน ประเมนความเสยงตลอดไปจนการจดการทรพยากรบคคลซงไมแปลกใจทเรองนเปนเรองหลกสวนหนงของการสนบสนนผานการลงทนทางสงคม การอนเคราะห งานอาสาสมคร และการมสวนรวมของอาสาสมครพนกงาน พบวา

28

บรษทในทกประเทศไดเลงเหนถงความสำาคญตอสงแวดลอมและการพฒนาอยางยงยนทอยางมากขนกวาเดม

กรณศกษาตวอยางของบรษทตางๆบราซล

อนเดย

29

ฟลปปนส

30

แอฟรกาใต

จากกรณศกษาและปจจยดงกลาวทเกยวของกบความสมพนธระหวางภาคธรกจและภาคชมชนทำาใหสามารถกลาวถงประโยชนของงานอาสาสมครตอภาคธรกจผานความรบผดชอบตอสงคม พบวาอาสาสมครมผลดตอธรกจดงน

การบรหารความนาเชอถอการบรหารความนาเชอถอเปนปจจยสำาคญของความสำาเรจใน

ธรกจ จากการสำารวจการทำา CSR ในหลายประเทศพบวา CSR เปนสนทรพยทจบตองไมได (Intangible Asset)ทสำาคญทสดอนหนง ในชวงเวลาเพยง 10 ป จากทศวรรษ 80-90 พบวามลคาของ Intangible Asset เปนตวขบเคลอนมลคาของบรษท จาก 17% ในทศวรรษ 80 เพมขนเปน 71%

ในทศวรรษ 90 ซงความนาเชอถอของบรษทถกกำาหนดดวยความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสยในบรษท (Stakeholder) และยงมการศกษาอกมากมายทงในกลม บรษททปรกษากนเอง และมหาวทยาลยฮารวารด ใชเวลากวา 41 ป คนพบวา มความเชอมโยงทแขงแรงมากระหวางความนาเชอถอและความสามารถในการประกอบการของบรษท (Financial

Performance) ซงพบวาบรษททสามารถจดการความสมพนธและความคาดหวงของผมสวนไดสวนเสยอยางเปนองครวมไดนนจะสงผลตอย

31

อดขายมากขนถง 4 เทา และการเจรญเตบโตของการจางงานมากขนถง 8 เทาเมอเทยบกบ บรษททมงตอบสนองความตองการของผถอหนแตเพยงอยางเดยว

ถงแมวาการทคณ ตน ภาสกรณฑ อาสามายนแจกชาเขยวใหแกผทชวยเหลอผประสบภยสนามจะไดคาดหวงใหเปนไปเพอภาพลกษณชาเขยว โออชเปนหลก แตกมปจจยสนบสนนใหผไดรบเกดความนาเชอถอตอคนใหไปจนถงความนาเชอถอของบรษท ในนตยสาร Fortune พบวาความนาเชอถอของบรษทชวยเพมระยะเวลาทบรษทจะสามารถสรางผลตอบแทนทางการเงนทสงกวาคาเฉลยในอตสาหกรรมนนๆ ไดอยางตอเนอง

ประโยชนดานการคดเลอกและสรางแรงจงใจในการทำางานและรกษาพนกงานดๆ ใหอยกบบรษทผานการเรยนรและนวตกรรมทงยงเพมประสทธภาพของการดำาเนนงาน

งานอาสาสมครตอบรษททมความรบผดชอบตอสงคมสามารถใชเปาหมายดงกลาวสงเสรมความคดสรางสรรคและนวตกรรมของทรพยากรบคคลไปในแนวยงยนได โดยเปนการปลกฝงจตสำานกทดตอสงคมในตวพนกงาน เพระพนกงานเปรยบเสมอนหนาตางของบรษท ตอจากผลตภณฑ และถาพนกงานมจตสำานกทด มมมองของพนกงานทมตอบรษทกจะดไป ซงเปนสงทชวยพฒนาศกยภาพดานการพฒนาจตซงมสวนชวยในการลดตนทนทมองเหนและโดยเฉพาะทมองไมเหนทงทางตรงและทางออมใหแกบรษทดวย

จากการวจยในป 1997 ในประเทศสหรฐอเมรกาพบวา 42% ของผตอบแบบสอบถามจะพจารณาประเดนดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษท ในการเลอกสมครเขาทำางาน และพนกงานในบรษทกใหความสนใจดานการรบผดชอบตอสงคมของบรษทผานงานอาสาสมครและใชเปนตวตดสนใจในการเลอกทจะทำาหรอเปลยนไปทำากบบรษทอนทมความรบผดชอบตอสงคมมากกวา

32

ประโยชนดานความสมพนธของนกลงทนและการเขาถงเงนทนแตเดมนกลงทนจะถกมองวาไมมศลธรรม ไมสนใจสงแวดลอม

และสงคม แตจากการวจยพบวาไมจรงเสยทงหมด จากงานเขยน “Built

to Last” ของ James C. Collins. & Jerry J. Porras. พบวาเมอเทยบ 18 บรษททประสบความสำาเรจอยางสงในระยะ 50 ปทผานมา พบวาสงทเปนปจจยหลกในการแยกความแตกตางระหวางกลมทประสบความสำาเรจสง และตอเนองยาวนานกบบรษททประสบความสำาเรจบางเปนบางครงบางครา คอการทบรษทเหลานมเปาหมายทไกลกวาการมงแสวงหากำาไรอยางเปนรปธรรม หรอมนโยบายทชดเจนดานการแสดงความรบผดชอบตอสงคม ซงสามารถนำามาเปรยบเทยบในเชงมลคาได คอเงนมลคา 1 ดอลลารสหรฐ ในป 1926 ในบรษทททำากจกรรมเพอสงคม นำามาสผลตอบแทนมหาศาลถง 6,356 ดอลลารสหรฐในป 1990 ในขณะทบรษททมงเนนกำาไรเปนหลก จะมสถตความสำาเรจแบบขนๆ ลงๆ และไมประสบผลสำาเรจในเชงรายไดสงเทากบบรษทกลมแรก คอ 1 ดอลลารสหรฐ ในป 1926 นำามาสผลตอบแทน 955 ดอลลารสหรฐในป 1990

ความสามารถทางการแขงขนและจดยนในตลาด (Market Positioning)

ในประเทศองกฤษ 92% ของผบรโภค เชอวาบรษทควรมมาตรฐานแรงงานสำาหรบซพพลายเออรดวย และ 14% เชอวาความรบผดชอบตอสงคมของบรษทนำาไปสการตดสนใจซอสนคา ซงแนวคดเชนนกำาลงแผขยายไปทวโลก ในการวจยดานทศนคตของผบรโภคตอการรบผดชอบตอสงคม ไดทำาการวจยกลมคนกวา 25,000 คนใน 26 ประเทศ พบวาผบรโภคสวนใหญพฒนาความคาดหวงและความประทบใจตอบรษทตางๆ โดยมาจากปจจยดานความรบผดชอบตอสงคมของบรษท มากกวาการสรางตราสนคา หรอความสำาเรจทางการเงนของบรษทนนๆ

การยอมรบของสงคมตอการดำาเนนงานของบรษท (License to Operate)

ความคาดหวงหรอทศนคตของผมสวนไดสวนเสย ตอการแสดงความรบผดชอบตอสงคมของบรษท มผลอยางมากตอการยอมรบใหบรษทดำาเนนธรกจในสงคมได ในขณะทบรษททดำาเนนกจการโดยไมใสใจสงคมและสงแวดลอม มกจะพบปญหา ความขดแยงอยเสมอๆ จาก

33

ประชาชน และกลมตอตานตางๆ อยางไรกตามพบวา เมอบรษทยอมรบฟงเสยงจากประชาชน อนนำาไปสการเจรจาและปรบปรงนโยบายของบรษท บรษทนนๆ จะไดรบโอกาสจากประชาชนเสมอ ในขณะเดยวกบบรษททดำาเนนกจการโดยใสใจสงคมและสงแวดลอมเสมอมา แตตองประสบภาวะวกฤตรายแรง บรษทยงคงไดรบ โอกาสแกตวจากประชาชนเชนกน

โดยสามารถสรปประโยชนงานอาสาสมครระหวางภาคชมชนและภาคธรกจไดเปนตารางไดดงน

ภาคชมชน พนกงาน บรษทสรางการมสวนรวมในชมชน

ชวยใหเปนสวนหนงของชมชน

สรางการมสวนรวมในชมชน

ชวยลดกำาแพงอปสรรคกอใหเกดความเขาทดขน

กอใหเกดความพงพอใจในการทำางานทมความหมาย

ชวยใหบรษทเขาถงความรบผดชอบตอสงคม

เพมทกษะคนในชมชน พฒนาความเปนผนำาและเสรมทกษะมมมองทกวางขนเปนภาพรวม

พฒนาทมงานและเครอขายภายใน

เพมความเขาใจกจกรรมบรษทในชมชน

กอใหเกดความคำานงถงชมชน

สงเสรมคำามนสญญาความผกพนพนกงานตอบรษท

สรางศกยภาพการมสวนรวมเปนขอตกลงกบบรษทในระยะยาว

กอใหเกดการพฒนาจตววฒนเหนคณคาในตวเอง

กอใหเกดภาพลกษณทดบรษทตอสาธารณะ

กอใหเกดทรพยากรเพมขนซงจะเกดไมไดถา

รจกคนมากขน ชวยในการคดเลอกคนทดเขามาทำางาน

34

ปราศจากความรวมมอเพมจำานวนคนเปนอาสาสมครในชมชนมากขน

ลดการแปลกแยกทำาใหรจกพนกงานแผนกอนดวย

เปนการสรางแบรนดทแตกตางดานการตลาด

โดยกลาวไดวางานอาสาสมครเปนวธหนงทสำาคญทชวยสรางความนาเชอถอของบรษทตอบรษทเองและสงคมโดยรวมอยางยงยน ซงจะเหนไดวาการพฒนาของชมชนมผลตอความสำาเรจของบรษท อยางไรกตามความทาทายในการเสรมสรางความเขมแขงระหวางภาคธรกจและภาคชมชนคอการกอใหเกดการกำาหนดโชคชะตารวมกนผานการมสวนรวมซงอาจมความขดแยงไมแนนอนอย เพราะโดยสวนใหญแลวการวางกลยทธธรกจมกจะมความไมสมดลในการเปนพนธมตรและมกเปนฝายนำาภาคชมชนในขณะทชมชนตองการรวมมอกนแบบเปนพนธมตร ในขณะทปญหาของภาคชมชนกคอตองการผลประโยชนทตอบสนองความตองการในปจจบนมากกวาเปาประสงคการพฒนาระยะยาว และบรษทเองไมควรถอวาการวางแผนกลยทธในบรษทใดบรษทหนงสามารถทจะนำาไปใชตอการวางแผนกลยทธทใชในการพฒนาสงคมไดทงหมด ซงตองเรมจากความรวมมอระหวางหนวยยอยในระดบพนกงานกบบคคลในชมชนดวย เมอบคคลเกดการเรยนร เปนการเรยนรโดยการลงมอทำาทจะชวยใหเขาใจตวเองและชวยผอนกอใหเกดการเขาใจซงกนและกนจงสามารถถอไดวาเปนมลคาเพมกบธรกจ เปนรายไดจากการลงทนในสงคม ไปสการมขอไดเปรยบเหนอกวา โดยความเปนอาสาสมครจะเปนแกนหนนหลกใหเกดสงเหลาน

1.4 ประโยชนของงานอาสาสมครตอภาครฐ อาสาสมครมความสำาคญตอภาครฐนนเพราะอาสาสมครชวยสรางสงคม

อยางยงยนผานการมสวนรวมและเปนการสรางมลคาเพมจากบรการภาครฐ โดยเปนการชวยสรางสงคมอยางยงยนจากการทคนมาทำางานรวมกนเพอประโยชนของชมชนผานงานอาสาสมครเปนการสรางสายใยแหงความเชอใจและกอใหเกดการรวมมอกนทำาใหคนทมาจากตางถน สถานะ ศาสนา ความเปนมา มารวมกนเขาใจซงกนและกนเปนความกลมกลนทางสงคม หลายภารกจท

35

ไมสามารถทำาไดโดยภาครฐฝายเดยวสามารถสำาเรจลลวงไดดวยการรวมกนเปนทมกบอาสาสมคร อาสาสมครชวยนำาบคคลทถกแบงแยกออกไปจากสงคมใหกลบเขาเปนอนหนงอนเดยวกนกบกลม เชน คนตกงานไดเขามาเปนอาสาสมครเพอฝกทกษะสำาหรบงานทมรายได หรอคนเกษยณอายไดรสกวาตวเองยงมบทบาทอยในสงคม โดยมความมงหมายในการสรางสงคมใหดขนรวมกน และเปนการสรางมลคาเพมจากบรการภาครฐ ซงพบวางานหลายอยางทอาสาสมครทำาไมวาจะเปน ใหคำาแนะนำา ขดบอ เลยงเดก สรางศนยรวมในชมชน เหลานเปนการหนนเสรมการบรการของทางภาครฐ ในป 2001 มลคาของงานอาสาสมครทวสหรฐอเมรกามคาเทยบเทา งานประจำา 9 ลานตำาแหนง ในองกฤษมงานวจยพบวางานอาสาสมคร มมลคา 40 ลานลานปอนดตอปถอไดวาเปนมลคาชวยเหลอมากเปนอบดบ 3 ในคาผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ ในแคนาดาคนทอายระหวาง 15 และมากกวาเปนอาสาสมครกวา 24 ลานคน งานวจยยงสามารถเขาถงกลมผสนบสนนทสนใจในคนทเปนอาสาสมคร พบวา 3 ประเทศในยโรปมลคาการคนทนในอาสาสมครกบองคกรดานอาสาสมครมคาตงแต 100%ไปจนถง 1300%จากเงนทลงทนในอาสาสมคร

มมมองของการเปนอาสาสมครตอสงคมทแสดงเหนประโยชนตอภาครฐในดานตะวนตกนนปจจบนเปนมมมองดานเศรษฐศาสตรทตงอยในความคดแบบทนนยม ซงเศรษฐศาสตรอาจเรยกไดวาศาสตรแหงการเลอก และการนบงานดานอาสาสมครเปนงานทไมไดรบคาตอบแทนกลบไดเกดขนพรอมกบศาสตรแขนงน ในชวงศตวรรษท19 นกทฤษฎทงหลายไดเรมใชคำาวา เศรษฐศาสตร(economics) แทนเศรษฐกจการเมอง(political economy)ซงเปนคำาทใชกนมานาน เพราะวาการวเคราะหนนไดเปลยนจากการศกษาดานความสมพนธของการถอดแบบผลตผลทางสงคมไปสการศกษาการเลอกของปจเจกชน ซงเปนการทำาความเขาในสทธในการถอครองทรพยสนสวนบคคล ซงบคคลมสทธในทรพยสนทเขาถอครองและทรพยสนนนสามารถทจะแยกไดวาแตกตางจากตวบคคล บคคลสามารถเลอกทจะเปนอาสาสมคร สนบสนนทรพยากรและเงนทน โดยปราศจากขอบงคบเพราะถอวาสงเหลานเปนสทธสวนบคคล ซงไมใชทรพยสนทวไป และจารตประเพณทางสงคมใหเกยรตและยกยองผทใหในพฤตกรรมดงกลาว

จากงานวจยป 2538 ในเรองปรมาณและมลคาทางเศรษฐกจตองานอาสาสมคร ในประเทศ 4 กลมประกอบไปดวยยโรปตะวนตก กลมประเทศพฒนาแลว ยโรปตะวนออกและประเทศแถบละตนอเมรกา โดยตองการหา

36

ทฤษฎทางเศรษฐศาสตรมาเพออธบายมลคาของงานอาสาสมครในระดบมหพภาค(Macro Level) และการตดสนใจเปนอาสาสมครในระดบจลภาค (Micro Level) โดยดานมหพภาคมการใชทฤษฎอปสงคโดยรวม ทฤษฎอปทานโดยรวม ทฤษฎการเปนพนธมตร และ ทฤษฎจดกำาเนดทางสงคม โดยดานจลภาคมการใชทฤษฎการตดสนใจดานอปสงคแรงงานอาสาสมครเปนหลก ทฤษฎแรงงานสงเคราะหและคาเสยโอกาสทางเวลา สมมตฐานทภาครฐไมรวมภาคอาสาสมครและองคกรพฒนาเอกชนและกลบกน และ สมมตฐานอาสาสมครเพอสงคม

ทำาใหสามารถประเมนคาสมพนธและสมบรณของอาสาสมครโดยมการรายงานถงคาสมบรณของคนททำางานในภาคองคกรไมแสวงผลกำาไรพบวาแทบจะไมคอยพบอาสาสมครทำางานเตมเวลา การประเมนจำานวนอาสาสมครทเสยสละตอสงคมจงตองใชขอมลชวโมงเฉลยในอาสาสมครระดบบคคล บนสมมตฐานชวโมงเฉลยของอาสาสมครเปน 4 ชวโมงตอสปดาหทำาใหสามารถนำาไปคำานวณตอเชอมโยงไดกบอตราสวนของอาสาสมครตอประชากรทงหมดและอตราสวนอาสาสมครตอแรงงานทงหมด

37

ถาเปรยบเทยบอตราสวนระหวาง อตราสวนอาสาสมครตอแรงงานทงหมดในตาราง 1 และ อาสาสมครตอประชากรทงหมด ในตาราง 2 จะพบวาอตราสวนอาสาสมครตอแรงงานทงหมดจะมมากกวาอตราสวนอาสาสมครตอประชากรทงหมดทง 4 ภมภาคเพราะจากการคำานวณทางเศรษฐมตพบการแปรผนเชงบวกระหวางผทไดรบการจางงานกบผเปนอาสาสมคร จากงานวจยเดยวกนพบวาอาสาสมครตอประชากรทงหมดนนจะมอตราสวนทมากกวาในประเทศพฒนาแลวเปนสวนใหญซงสามารถกลาวไดวามความตองการเปนอาสาสมครทมากกวาในประเทศพฒนาแลวอาทฝรงเศส (18 %), เนเธอรแลนด (20%), สหราชอาณาจกร(19%), และสหรฐอเมรกา (19%). อยางไรกตามยงมบางประเทศทไมเปนไปตามแนวโนมเชนออสเตรย (5.06%), อสราเอล (5.76%), และญปน (5.54%). ในประเทศกำาลงพฒนาพบวาเชคเปนประเทศเดยวท(9.09%) ชใหเหนชดเจนตออตราสวนทสง ทงนอาจเปนเพราะเหตปจจยทางการเมองทไมเสถยรในระยะเวลานน

38

39

จากตาราง 3 การรายงานคาสมพทธระหวางปรมาณของอาสาสมครกบแรงงานทไดรบคาจางในองคกรพฒนาเอกชนโดยใหอตราสวนของอาสาสมครและแรงงานทไดรบคาจางเปน1 หากวาคาทนอยกวา1นนชถงอตราแรงงานทไดรบคาจางในองคกรพฒนาเอกชนมาก ในขณะทถาคามากกวา 1 บงชถงอตราอาสาสมครทมากกวาดวย โดยอตราสวนเฉลยอยท 7:10 โดยในขณะทประเทศสวนใหญมอตราสวนการจางงานภาคประชาสงคมมากกวาอาสาสมครแตพบวาในประเทศฝรงเศส ฟนแลนดและโรมาเนย มอตราสวนอาสาสมครทมากกวาแรงงานทไดรบคาจางในองคกรพฒนาเอกชน

ในการหามลคาอาสาสมครตอรายไดประชาชาตนนไดมการใชสมมตฐานอตราคาจางขนตำา(minimum wages)คอคาเสยโอกาสในการใชเวลาเปนอาสาสมคร เพอประเมนผลชวงขอมลลางซงคาเสยโอกาสจะนอยในประเทศทม

40

อตราแรงงานขนตำานอยหรอมขอบเขตรายไดทกวางมระยะหางกนมาก และคดอตราแรงงานเฉลยจากแตละสวน(sectoral wages)ตอเปนดอลลารเปนคาเสยโอกาสในการใชเวลาเปนอาสาสมครเพอประเมนผลชวงขอมลบน โดยทอาสาสมครทไดรบคาตอบแทนไมจำาเปนตองมความสามารถและผลผลตเทยบเฉลยเทากบแรงงานทวไปในตลาด

จากขอมลเหลานสามารถนำามาหาสวนแบงของงานอาสาสมครในคาผลตผลมวลรวมประชาชาตเปนตาราง 4 ซงเปนการใชอตราแรงงานขนตำาเทยบเทากบอตราแรงงานอาสาสมคร จะพบสดสวนทมากในประเทศ ฝรงเศส(1.53%) เนเธอรแลนด(1.22%) ออสเตรเลย(0.64%)และ สหรฐอเมรกา(0.57%) อยางไรกตามพบวาการใชอตราแรงงานเฉลยจากแตละสวน(sectoral wages)นนจะทำาใหเหนภาพไดชดเจนกวาโดยพบอตราสวนอาสาสมครทมากในประเทศ ฟนแลนด (1.76%)ฝรงเศส(1.46%)เยอรมน (1.51%) เนเธอรแลนด(2.83%) องกฤษ (2.58%)ออสเตรเลย(1.27%)และ สหรฐอเมรกา(1.68%) อยางไรกตามขอมลอาสาสมครทไดรบคาจางเปนขอมลสำาคญทมผลตองานวจยซงสามารถใชประเมนมลคาอาสาสมครทมตอระบบเศรษฐกจโดยการใชอตราแรงงานเฉลยจากแตละสวนไดชดเจนกวาอตราคาจางขนตำา

41

มลคาของอาสาสมครตอผลตผลมวลรวมระดบประเทศ มาจากผลตผลทเกดโดยอาสาสมครผานเวลาทำางานอาสา ถงแมวาในแตและประเทศจะมนยามแรงงานการผลตตางกนจงไดมสมมตฐานวางานอาสาสมครนนมคาเทยบเทาคาผลตผลเฉลยทไดจากแรงงานในประเทศนน พบวามลคาของอาสาสมครตอผลตผลมวลรวมระดบประเทศตนนมตวเลขนาภมใจในประเทศ ฝรงเศส (4.06%), เยอรมน(4.22%), สหราชอาณาจกร(19%) และสหรฐอเมรกา (5.78%) ขอมลทไดไมเพยงบอกถงการประเมนทสำาคญหากบอกถงการนำา

42

ขอมลทเกยวของตางๆนำาไปคำานวณเพมเตมเพอใหไดมาถงคณคาทางเศรษฐกจของงานอาสาสมคร

กฎหมายกบงานดานอาสาสมครงานอาสาสมครเอง นนกเชนเดยวกบงานอนๆ ทตองอยภายใตกฎหมาย

กฎหมายนนเปนสงทสรางบรบทในการทำางานอาสาสมคร กฎหมายนนสามารถอำานวยความสะดวก และยงสามารถควบคมการทำางานอาสาสมครดงนนกฎหมายนนกไมเพยงจะชวยสนบสนนงานอาสาสมครได แตสามารถขดขวางงานอาสาสมครไดในเวลาเดยวกน เพราะในสวนนจะทำาการพดถงแงมมของกฎหมายทมผลตองานอาสาสมคร จากขอเสนอแนะการพฒนาระบบกฎหมายเพอสนบสนนอาสาสมครจากโครงการความรวมมอระหวางสภากาชาดนานาชาต สมาพนธรฐสภาระหวางประเทศและองคกรอาสาสมครสหประชาชาต

โดยเปนทยอมรบกนอยางเปนสากลในบรรดาอารยะประเทศถงสทธเสรภาพพนฐานของมนษย ซงสงเหลานน เปนสงททำาการสงเสรมงานอาสาสมครมาโดยพนฐานอยแลว แตสงทกฎหมายตองชวยปองกนกเชน การใชคำาวาอาสาสมครอยางผดๆ กบกบงานทถกบงคบใหทำาอยางผดกฎหมาย เปนตน

สำาหรบกฎหมายระหวางประเทศนนเปนประเดนของงานอาสาสมครทตองออกไปทำางานในตางถน ซงถาไมมกฎหมายระหวางประเทศไวรองรบสถานะของบรรดาอาสาสมครแลวสถานะของอาสาสมครในตางแดนนนกจะเปนสถานะทไมชดเจนทำาใหไมสามารถทำางานไดอยางเตมท ซงตรงนกฎหมายระหวางประเทศนนสมควรทจะทำาการรบรองสถานะของอาสาสมคร และ ทำาการเอออำานวยในการทำางานของอาสาสมครทไปทำางานในตางแดน

เชนเดยวกนกบกฎหมายระหวางประเทศ กฎหมายแรงงานนนควรจะทำาการรบรองสถานะของอาสาสมครใหชดเจน ตองทำาการพจารณาสถานะอาสาสมครเปนกรณพเศษใหตางจากลกจางทวไป ไมใหอาสาสมครนนตองตกอยภายใตกฎของคาแรงขนตำา เชนเดยว กบสถานะของลกจางทวๆไป เปนตน และในขณะเดยวกนกตองใหอาสาสมครนนไดรบการคมครองเชนเดยวกบลกจางดวย เชน สภาพแวดลอมในการทำางานทถกสขลกษณะและปลอดภย เปนตน

กฎหมายภาษนนบางครงกทำาการขดขวางงานอาสาสมคร เชน การตดผลประโยชนสารพดของบรรดาผทำางานอาสาสมคร ทงทสงทควรจะเปนนนเปนสงตรงขาม เพราะขามกฎหมายภาษนนควรจะเปนไปในทางทสนบสนนงานอาสาสมคร เชน ลดหยอนภาษใหกบผทงานอาสาสมคร รวมทงแรงจงใจทาง

43

ภาษอนๆ ทจะเออใหคนทำางานอาสาสมครเชน การละเวนหรอลดหยอนภาษใหแกองคกรทให อาสาสมคร เปนตน

กฎหมายประกนสงคมนนกเชนเดยวกบกฎหมายภาษ คอไมควรจะตดผลประโยชนประกนสงคมแกผททำางานอาสาสมคร อกทงไมควรจะบบใหผททำางานอาสาสมครนน ตองจายเงนประกนสงคมอกดวย ในทางตรงขามควรกฎหมายนนควรจะทำาการขยายผลประโยชนของประกนสงคมไปใหถงบรรดาอาสาสมครอกดวย

กฎหมายคนเขาเมองนนควรจะเปนไปในแนวทางทจะเออประโยชนใหอาสาสมครนนสามารถเขามาทำางานในประเทศไดโดยงายและ โดยสะดวก ควรมการออกวซาชนดพเศษใหกบอาสาสมคร เพราะ มอาสาสมครมากมายทไดใชวซานกศกษา หรอ วซาธรกจ และ ประสบกบสภาวะวซาหมดกอนจะเสรจสนภารกจ ดงนน การรบรองสถานะและ ภารกจของอาสาสมครนนจงสำาคญยงสำาหรบอาสาสมครทจะตองไปทำางานตางประเทศและชาวตางชาตทเขามาเปนอาสาสมครในประเทศ

การรบรองสถานะขององคกรไมแสวงกำาไร และองคกรการกศลนน เปนสงทมผลมากกบงานอาสาสมครโดยออม เพราะ องคกรเหลานเปนองคกรทใชอาสาสมครเปนจำานวนมาก เปนตนสงกดใหญของอาสาสมคร การรบรองสถานะขององคกรเหลานวาอยนอก รฐ และ ตลาด (ไมใชองคกรของรฐ หรอ องคกรธรกจ) ในทางกฎหมายจะทำาใหองคกรเหลานไดรบการอำานวยความสะดวกไดมากขน นอกจากนกฎหมายยงสามารถสนบสนนองคกรพวกนไดดวยมาตรการทางภาษอกดวย

นอกจากนแลวสงทตองทำาการพจารณาสำาหรบกฎหมายทจะชวยสงเสรมงานอาสาสมครนน ยงตองขนอยกบบรบททางสงคมแตละสงคมอกไมมสตรอนตายตวอยางไดเพราะความเปนอาสาสมครนนเปนสงทมความแตกตางกนในแตละสงคมได ดงนนทำาการรบรองสถานะของอาสาสมครนนโดยผานทางกฎหมาย และ เรองอนๆ นอกจากจะตองคำานงถงหลกการโดยทวๆไปดงทกลาวมาแลวยงตองคำานงถงบรบทของสงคมดวย ซงการทจะปฏรปกฎหมายใหสอดคลองและเอออำานวยกบงานอาสาสมครนน จำาตองอาศยความรวมมอจากหลายตอหลายฝาย ตงแตผออกกฎหมายทจะอำานวยความสะดวกในการปฏรปกฎหมาย องคกรตนสงกดของอาสาสมครทจะตองชวยแนะนำาถงขอเสนอในทางกฎหมายเพอประโยชนในงานอาสาสมครของตน ไปจนถงอาสา

44

สมครทจะตองตระหนกถงบทบาทของตน ทงนทงนนกเพอใหทกฝายไดรวมมอกนเพอประสทธภาพทสงทสดของงานอาสาสมคร

โดยอาจสรปคำาแนะนำาการพฒนาระบบกฎหมายใหสนบสนนงานอาสาสมครดงน

1.งานอาสาสมครควรไดรบการประชาสมพนธในสทธและเสรภาพขนพนฐาน อาท สทธในการ ปฏบตงานและการรวมกลมอยางสนต สทธและเสรภาพทางความคด ศาสนา สทธทจะรกษาสงแวดลอม และสทธในการรณรงคสทธมนษยชนและเสรภาพขนพนฐาน เปนตน

2.กฎหมายแรงงานควรไมแบงแยกระหวางอาสาสมครกบแรงงานทวไป3.กฎหมายควรชชดถงคาตอบแทนทอาสาสมครควรไดรบโดยไมถอวาเปนลกจาง ตามระบบกฎหมายแรงงาน4.อาสาสมครควรไดรบความคมครองดานสขภาพและมสภาพแวดลอมทมความปลอดภยในททำางาน5.กฎหมายควรคมครองภาระทอาสาสมครไดรบจากการไดรบบาดเจบและอบตเหตทเกยวของกบงานอาสาสมคร6.อาสาสมครตองแยกออกมาจากกฎหมายแรงงานขนตำา7.กฎหมายแรงงานควรสงเสรมอาสาสมครพนกงาน8.ขอบงคบทางภาษควรสงเสรมงานของอาสาสมครอยางยงยน9.กฎหมายสวสดการสงคมควรอนญาตใหมการเปนอาสาสมครโดยปราศจากการเสยประโยชน(ในแงเวลาทำางาน)10.อาสาสมครไมควรทจะตองจายเบยประกนทางสงคมและสขภาพ11.กฎหมายควรอำานวยใหเกดอาสาสมครระหวางประเทศ12.กฎหมายสนบสนนการจดตงองคกรพฒนาเอกชนเปนจดสำาคญใน

การพฒนางานอาสาสมครในระยะยาวกรณศกษา องคกร Lawyer without Borders ซงเปนองคกรไม

แสวงหาผลกำาไรมเปาหมายในการใหคำาปรกษาดานกฎหมายแกองคกรพฒนาเอกชนทวโลก ปกปองสรางความเปนกลางใหกบกระบวนการยตธรรม เสนอบรการเปนทปรกษาสนบสนนนกกฎหมายในแตละพนท และบรการทางกฎหมายทจะเปนเพอตอบสนองความตองการองคกรในพนททเกยวของ

45

อาสาสมคร กบประเดนการพฒนาขององคกรสหประชาชาต องคกรสหประชาชาตไดเหนถงบทบาทความสำาคญของอาสาสมคร

เปนอยางยงในการบรรลเปาหมายในประเดนดานการพฒนาตางๆขององคกร ดงน

1. อาสาสมครกบการพฒนาอาสาสมครทองถนคอปจจยทสำาคญในการตอสกบความยากจนและการ

พฒนาสงแวดลอมทยงยน แตในขณะเดยวกนอาสาสมครทองถนจำานวนมากขาดความรดานเทคนค ทน และการประสานระหวางผวางนโยบายทาง

46

ภาครฐและเอกชน ทำาใหยากทจะรเร มดำาเนนโครงการตางๆ ดวยเหตนเองทำาใหองคการสหประชาชาตยนมอเขามาชวยเหลอเพอสงเสรมศกยภาพของอาสาสมครทองถน เชน โครงการ Africa 2000 Network of United Nations Development Program ท ม สมาช กมากกว า 16.5 ลานคน และใหความชวยเหลอแกประเทศในแอฟรกาทงส น 12 ประเทศ นอกจากนโครงการอาสาสมครยงเปนการฝกฝนใหบคคลมศกยภาพทางเศรษฐกจ เชน โครงการรณรงคชวยกนเกบขยะในเมอง หลวงของชาดทรเร มโดย United Nations Volunteers (UNV) เนองจากทางการปฏเสธทจะใหมการบรการดงกลาว ถงแมอาสาสมครเหลานจะไมไดรบคาจาง แตเปนการสรางเครอขายทางสงคมเพอเพมโอกาสในการสรางรายไดในอนาคต ในขณะเดยวกนอาสาสมครเร มมความสามารถในการจดการ คำานวณรายรบและราคาตนทน และสามารถปรบเปลยนไปเปนองคกรเอกชนทมรายไดจากการจดการขยะ

อาสาสมครยงเปนสงสรางความสมพนธทางเศรษฐกจและสงคมทกอใหเกดความเชอใจซงกนและกนซงเปนรากฐานทส ำาคญตอการทำาธรกรรม โครงสรางเครอขายของอาสาสมครเปนแรงกดดนทจะทำาใหกจกรรมดำาเนนไปไดอยางราบลนแมวาจะปราศจากกฎหมาย ตวอยางทเหนไดชดไดแก micro-finance ในการขจดปญหาความยากจน ขอไดเปรยบของอาสาสมครใน micro-finance ไดแก ความไดเปรยบในเร องความเสยงของเจาหน เนองจากมความกดดนของกลมอย ทำาใหโอกาสทลกหนจะไมคนมตำา และความไดเปรยบในเรองของคาใชจาย เนองจากมการชวยเหลอของการสาสมครจงทำาใหคาใชจายดานแรงงานถกลง2. อาสาสมครกบการขจดความยากจน

การขจดความยากจนทยงยนตองอาศยการสรางโอกาสใหผคนมสวนรวมในขนตอนของการพฒนาโครงการขององคการสหประชาชาตหลายโครงการไดรวมมอกบองคกรอาสาสมครทองถนโดยการชวยเหลอดานเทคนคและการเงน เพอแลกเปลยนกบความรดงเดมของทองถน และการเขาถงชมชน ตวอยางเชน การชวยเหลอชาวนาในชนบทผานทางเงนกและค ว า ม เ ช ย ว ช า ญ ท า ง ก า ร เ ก ษ ต ร ข อ ง Food and Agriculture Organization (FAO) แหงองคการสหประชาชาต โครงการทประสบค ว า ม ส ำา เ ร จ ม า ก ท ส ด ภ า ย ใ ต FAO ไ ด แ ก FAO People’s Participation Programme (PPP) ซงลดความขดแยงและเพมแรง

47

ขบดนในกลมเปนเพราะกอตงขนจากคนกลมเลกๆทมภมหลงคลายคลงกน ประโยชนของโครงการน ไดแก การผลตอาหารเพมขน รายไดสทธของครวเรอนมากขน การจางงานมากขน การออมเพมขน การพฒนาความสามารถใหม

นอกจากนยงมโครงการ World Food Programme (WFP) ทรวมกบองคกรของชาวนาชาวเปรในการเผยแพรความรเกยวกบเทคนคทางการเกษตรทเปนมตรกบสงแวดลอมในระยะยาว โดยการสนบสนนจาก UNV ทาง WFP ยงไดกอตงองคกรผหญงในชนบท เพอดำาเนนงานในเรองการเขาถงบรการสาธารณะของประชาชน และเพอใหเกดความรวมมอในการวางแผนและการปฏบตตามโครงการ ซ งโครงการนมผ หญงเขารวม 33,000 คน และใหประโยชนแกนกเรยนกอนชนประถมในประเทศเปรกวา 66,000 คน ในการเขาถงบรการสาธารณสข การสรางภมคมกนในเดก การสงเสรมใหมการรหนงสอรวมทงประสบการณในการทำาการเกษตรขนาดเลก

หนวยงานตางๆขององคการสหประชาชาตไดมความพยายามทจะโนมนาวผมอำานาจใหเลงเหนถงความสำาคญของความรวมมอของชมชน โดยก า ร น United Nations Centre for Human Settlements (UNCHS หรอ Habitat) ทำาสญญากบคนยากจนในเมอง โดยใชเครอขายกบรฐบาล ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม เพอเปดโอกาสทางการเ ม อ ง ใ ห อ ง ค ก ร เ ช น South African Homeless People’s

48

Foundation แ ล ะ National Slum Dwellers Federation ใ นอนเดย

องคการสหประชาชาตตระหนกวาปญหาความยากจนไมไดแกไดจากปจจยทางเศรษฐกจเพยงอยางเดยวแตตองมรากฐานมากจากปจจยทางสงคม United Nation Drug Control Programme (UNDCP) ไดจดตงทมในหลายประเทศเพอใหขอมลเกยวกบยาเสพตด และชกชวนใหประชาชนเขารวมโครงการรณรงคปองกนและลดจ ำานวนยาเสพตด เมอปญหายาเสพตดเบาบางลง ผลกระทบทเกดจากปญหาน ซ งคอ ความยากจนกจะเบาบางลง 3. อาสาสมครกบการบรหาร

หากการบรหารประเทศเปนไปในทศทางทไมเหมาะสมแลว ผทจะไดรบผลกระทบมากทสดกค อคนจน เนองจากคนเหลาน ต องพงพาสนคาสาธารณะ และอาศยความชวยเหลอจากรฐมากทสด องคการสหประชาชาตจงมนโยบายทจะสงเสรมการบรหารทมประสทธภาพ โดยมหลกอย 2 ประการ คอ ความรวมมอกบองคกรสวนทองถนเพอพฒนาสมาชกทดอยโอกาสในสงคม และความรวมมอกบรฐบาลในการจดการสนคาสาธารณะอยางเทาเทยมกน

United Nations Development Program รวมมอกบ รฐบาลของประเทศแอฟรกาใต และเครอขายองคกรสาธารณประโยชน จด South African War on Poverty Forum ขนเพอเปดเวททางการเมองใหกบผทตองการโอกาสโดยตรงเพอใหปญหาเปนทเขาใจตรงกนและไดรบการแกไขอยางตรงจด

อาสาสมครยงมสวนทำาใหความสามารถของรฐบาลในการกระจายสนคาสาธารณะทจำาเปนอยางพอเพยงและเทาเทยมกน เขมแขงมากขน

4. อาสาสมครกบชองวางทางเทคโนโลยองค การสหประชาชาต ตระหน กถ งความส ำาค ญของเทคโนโลย

สารสนเทศวาเปนปจจยทสำาคญในการพฒนาเศรษฐกจ ความสามารถในการเขาถงขอมลขาวสารทไมเทาเทยมกนทำาใหเกดชองวางทางเศรษฐกจ โดยทผทไมสามารถเขาถงทนทางขอมลกไมสามารถเตบโตทางเศรษฐกจได

United Nations Information Technology Service (UNITeS) อาศยกลมทมเทคโนโลยสงในการแกปญหาความยากจนโดยมการใชประโยชนจาก IT อาสาสมครของ UNITeS จะทำางานรวมกบประชาชนในทองถนในการแกปญหาทางเทคนค ใชโปรแกรมทมราคาถก

49

และปรบเปลยนใหเหมาะสมตอความตองการทองถนไดงาย ถงแมจะมอปสรรคทางดานของความร ความสามารถ สาธารณปโภคพนฐานทไมเพยงพอ และอปสรรคทางภาษา

ในปจจบนการเผยแพร ICT รายบคคลยงมคาใชจายทสงเกนทประเทศกำาลงพฒนาจะรบได UNESCO จงจดใหม ศนยรวมเทคโนโลยสาธารณะในเคนยา และมาล และในป 2002 องคการสหประชาชาตเร มโครงการรบอาสาสมคร online ผานทาง NetAid.org อาสาสมครเหลานสละเวลาทำางานผาน internet ในการใหคำาปรกษาเรองสขภาพเดก สรางกราฟฟกและฐานขอมล และใหความรทางเทคนคแกประชาชนทอยไกล

5. อาสาสมครกบประเดนเรองเพศUnited Nation Development Fund for Woman

(UNIFEM) ใหการสนบสนนอาสาสมครในการสรางโอกาสใหแกผหญง

50

โดยรวมมอกบรฐบาลและและองคกรอาสาสมครทเกยวกบผหญง อยางเชนความรวมมอกบ Cambodian Women’s Crisis Center ในการตอสกบความรนแรงโดยการสนบสนนใหผหญงมสวนรวมทางการเมองมากขน UNIFEM ยงใช ICT ในการสรางเครอขายองคกรผหญงระหวางประเทศ เพอใหผหญงไดรบโอกาสทจะพฒนาตนเอง 6. อาสาสมครกบสภาวะการทำางาน

ใหการสนบสนนการกอตงสหภาพแรงงงานโดยมเปาหมายทจะใหแนใจวาลกจางไมถกเอาเปรยบ ใหมความเทาเทยมกน และมความปลอดภยในททำางาน7. อาสาสมครกบการสรางสนตภาพ

ในมมมองขององคการสหประชาชาตการขจดปญหาความยากจนเปนกาวสำาคญทจะนำาไปสการปองกนไมใหเกดปญหาความขดแยง ความเชอมโยงระหวางมลคาทางเศรษฐกจและการพฒนาทเกดโดยอาสาสมครนนกอใหเกดความเชอใจและการไดรบประโยชนรวมกน UNV ปฏบตงานดานส น ต ภ า พ ค ร ง แ ร ก เ ม อ ป 1991 ใ น โ ค ร ง ก า ร United Nations Advance Mission in Cambodia (UNAMIC) อาสาสมครราว 700 คนไดรบความไววางใจจากชาวกมพชาในการจดเตรยมสงทจำาเปนเพอใหมการบรณะประเทศหลงจากสงคราม จนถงปจจบนมอาสาสมครกวา 4,000 คนททำางานใน 19 ประเทศ ในเฮต โมซมบก ตมอรตะวนออก บงกลาเทศ และกานา อาสาสมครขององคการสหประชาชาตอำานวยความสะดวกแกการเลอกตงระดบชาตและทองถน ใหการสนบสนนแกองคการการเลอกตงสวนกลางและสวนจงหวด รวมทงมโครงการทเกยวกบการปฏรปกฎหมาย และความชวยเหลอทจำาเปนตอการพฒนา8. อาสาสมครกบการกลบสสภาพเดมของสงคม

การกลบสสภาพเดมหมายถงระดบของผลกระทบจากอนตรายทางธรรมชาตทเกยวเนองกบเทคโนโลยและสงแวดลอม ทมตอระบบสงคมและเศรษฐกจ ซงผลกระทบดงกลาวจะขนอยกบ การตนตวตอสงอนตรายทเกดขน รปแบบของการตงถนฐาน สาธารณปโภค การบรหารและความสามารถในการจดการกบวกฤตขององคกร อาสาสมครจากองคการสหประชาชาตกลายมาเปนสวนหนงทจะชวยภาครฐในความพยายามทจะสรางศกยภาพในการตอสก บวกฤต ตวอยางเชน การใหการชวยเหลอร ฐบาลเปร ในการช วยเหล อประชาชนท อย ในท ห างไกล หล งจาก

51

สงครามกลางเมองระหวางรฐบาลกบกลมกบฏหลายกลมส นสดลง นอกจากน ยงใหการชวยเหลอผอพยพโดยใหผอพยพไดรเร มโครงการพฒนาดวยตนเอง ซ งมหนวยงานทรบผดชอบ คอ United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR) 9. อาสาสมครกบภยธรรมชาต

ความสามารถในการกลบสสภาพเดมของชมชนจะชวยบรรเทาผลทเกดจากภยธรรมชาต ซงจะเกดขนไดจากการใชระบบเตอนภยลวงหนา การตอบสนองตอวกฤตทมประสทธภาพ และการฟ นฟหลงจากเกดภยพบต ในปจจบนอาสาสมครเปนกำาลงสำาคญทชวยในการรายงานสภาพอากาศ เนองจากกรมอตนยมวทยามขดจำากดในการรบรสภาพอากาศในพนททหางไกล จงอาจเปนผลกระทบทางลบทสำาคญในการพยากรณอากาศใหไดผลทแ ม น ย ำา แ ล ะ ย ง ม ห น ว ย ง า น United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Activities (OCHA) ท ร บ ผ ดชอบในการประสานงานและการลำาเลยงความชวยเหลอจากนานาชาตไปใหแกผประสบภย10. อาสาสมครกบสขภาพ

อาสาสมครมความสำาคญอยางมากตอโครงการรณรงคเกยวกบสขภาพระดบโลก เชน โครงการ Global Polio Eradication Initiative ในป 2000 มอาสาสมคร 10 ลานคนใหความชวยเหลอการสรางภมคมกนของเดก 550 ลานคน ซงอาสาสมครสวนใหญมาจากประชาชนในชมชนเอง ในป 2001 องคการอนามยโลกไดคำานวณมลคาความชวยเหลอของอาสาสมคร คดเป น 10,000 ลานเหรยญ สรอ. ซ งมลคานเก นกวาความสามารถขององคการสหประชาชาตหากไมไดความชวยเหลอจากเหลาอาสาสมคร

ประโยชนจากโครงการ Global Polio Eradication Initiative ไมไดจำากดอยแคการควบคมโรค แตเปนการพฒนาบคลากรดานการรณรงคทางสาธารณสข สรางวฒนธรรมการปองกนโรค และเปนการสงเสรมใหคนในชมชนมสขภาพทดขน รฐจะไดรบประโยชนจากความสมพนธระหวางอาสาสมครกบภาครฐและจากการพฒนาความสามารถในการท ำางานในองคกรของประชาชนทมาจากแหลงตางๆกน และความเปนอนหนงอนเดยวกนในสงคมจะไดรบการสงเสรมผานทางการใหทนทางสงคมระหวางกลมทมความแตกตางกนทางดานเศรษฐกจ 11. อาสาสมครกบประเดนดานประชากร

52

มคนจำานวนมากทอาสาสมครในการชวยประชาสมพนธทสนบสนนความพยายามขององคการสหประชาชาตทจะลดอตราการเพมของประชากรผานทางหนวยงานทมความสำาคญตอชมชน เชน โบสถ ซงในชวงแรก บางแหง อยางเชน ปาปวนวกน เกดการตอตานอยางมากตอการใหความรในเร องเพศ อาสาสมครทชวยในการรณรงคไมไดรบคาจางแตอยางใด แตหากพวกเขาเหลานนเหนถงความจำาเปนในเรองนตอการพฒนาชมชน 12. อาสาสมครและ HIV/AIDS

ระหวาง 1981 ถง 2001 ประชากรกวา 14 ลานคน ตายเนองจากเอดส เดอนมกราคม 2001 มประชากรประมาณ 36.1 ลานคนมเชอ HIV และ ม 11 คนกำาลงตดโรคทกนาท สองในสามของผทตดเชออาศยอยในแอฟรกาและถกกดกนไมใหมสวนรวมทางการเมองและสงคมในการหยดการแพรของโรค เนองจากเหตผลทผทตดเชอไมไดรบโอกาสในการใหขอมลจากประสบการณ และถงแมวาจะมโอกาส คนเหลานนกขาดความสามารถและสถานะทางสงคมและเศรษฐกจทจะผลกดนใหเกดความรวมมอจากภาครฐและองคกรอนๆ United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) แ ล ะ UNV จ ง ไ ด ม ก า ร จ ด ท ำา โ ค ร ง ก า ร Greater Involvement of People Living with or Affected by HIV/AIDS (GIPA) เพอแกไขปญหาเหลาน13. อาสาสมครกบการรกษาสงแวดลอม

สภาวะแวดลอมทแยลงของโลกทำาใหคนรนใหมเรมใสใจกบสงแวดลอมมากขน United Nations Environment Programme (UNEP) สนบสนนการเคลอนไหวในการอนรกษสงแวดลอมของคนรนใหม ใหการชวยเหลอทางดานเงนทนและแนะนำาแนวทางโดยทไมมการปดกนความคด เชอมโยงเครอขายอาสาสมคร และใหเงนสนบสนนสอประชาสมพนธและการประชมเชงปฏบตการทสรางสรรคโดยคนรนใหม

จะเหนไดวาอาสาสมครนนมสวนชวยภาครฐในดานตางๆ ลดภาระคาใชจายรฐ ลดดลการขาดดลการเงน พรอมทงชวยใหระบบราชการมประสทธภาพยงขน และชวยใหชมชนมการปกครองตนเองพงตนเองมากขน โดยผานทางการกระจายอำานาจซงถอไดวาเปนแรงขบดนหลกในระบอบประชาธปไตย โดยเฉพาะในมมมองความไมสมบรณของระบบสวสดการรฐ อาสาสมครถอได

53

สวนหนงทเปนผใหบรการสวสดการโดยตรง และในแนวโนมทวโลกทประชากรผสงอายมากขนและอตราคนวางงานเพมขน อาสาสมครถอไดวาเปนคำาตอบหนงใหกบภาครฐและผตดสนใจเชงนโยบาย เชนคนวางงานอาสามารถทำางานอาสาสมครเปนการชวคราวเทยบกบกจกรรมไมกอใหเกดรายไดในทางอนเพอพฒนาศกยภาพ ความมนใจกลบเขามาทำางานในภาคแรงงานอกมมมองของเศรษฐกจแบบผสมในปจจบนมแนวโนมใหภาครฐในหลายประเทศลดหยอนกฎหมายและกฎระเบยบเพอชวยใหอาสาสมครและงานทเกยวของกบอาสาสมครมสวนชวยในการบรการสวสดการสงคม

วงจรชวตของอาสาสมครการเปนอาสาสมครนนมความหลากลายแตกตางๆอายและสภาพ

แวดลอมทเปลยนไปในชวต คนเปนอาสาสมครเมอเปนวยรนและมากขนๆจนลดลงเมออายใกล 50 อยางไรกตามการศกษาการรปแบบการเปนอาสาสมครชวชวต ขององคกรไมแสวงหาผลกำาไรในแคนาดา ในป 2540 พบวาควาเมปลยนแปลงการเปนอาสาสมครนนไมสามารถดทอายเพยงอยางเดยวโดยตองดปจจยประกอบสามอยาง การแตงงาน การมบตร และการจางงาน

โดยจากการศกษาพบวาผทแตงงานมอตราการเปนอาสาสมครมากกวาผทไมแตงงานและผทหยาโดยเปรยบเทยบในชวงอาย 26-64เดยวกน ในขณะทไมแตกตางในผแตงงานและไมแตงงานในชวงอาย 15-24

54

ทนาสนใจพบวาผทแตงงานมบตรทมอายมากกวา 6 ปขนจะมการเปนอาสาสมครเพมขนเปรยบเทยบกบคนทแตงงานในชวงอายเดยวกนแตมบตรอายนอยกวา 6 ปและยงไมม เปนทนาประหลาดท ทงทนาจะมเวลามากกวาเพราะไมมการแบงปนเวลาใหคนอนมากนกกลบไมใชเวลาและแรงกายในงานอาสาสมคร อาจเปนเพราะผทมบตรทำางานอาสาสมครมากขนเปนเพราะคาดหวงจะเปนแบบอยางพอแมทด

55

นกศกษาและพนกงานทำางานชวคราวมกมเวลาในการเปนอาสาสมครมากกวาผททำางานเตมเวลาและผทวางงาน และทนาสนใจคอผทแตงงานมาแลวมอายมากกวา 65 มอตราในการเปนอาสาสมครมากกวาผทไมแตงงานอาย 65 ขนไป ในดานกลมศาสนานนพบวาผทมอาย 16-24 ทไมไดแตงงานนบถอศาสนาครสตแบบโปรเตสแตนทมอตราการเปนอาสาสมครมากกวาคาทอลก แตเมอใชเกณฑนกบผทแตงงานและยงไมมบตรแลวกลบไมแตกตาง

56

โดยผหญงทแตงงานอาย 25-64 นบถอโปรเตสแตนทและมลกทอายมากแลวอตราการเปนอาสามครตอผหญงทนบถอคาทอลกในกลมเดยวกนถง 6 : 4 หรอ 6 ใน 10 คนของผหญงทนบถอศาสนาครสต

พบไดวามปจจยทหลากหลายมผลกระทบตอวงจรชวตของการเปนอาสาสมครตลอดชวอายคนแตสงหนงทแนนอนคอการเปนอาสาสมครและการมสวนรวมในชมชน ทแสดงใหวาการมอาสาสมครทมากขนนนทำาใหเกดการมสวนรวมในชมชนมากขน และการมสวนรวมในชมชนกกอใหเกดการเปนอาสาสมครมากขนดวย ซงสรปไดวาการเชอมโยงใยกนทางสงคมนนมผลบวกตอการเปนอาสาสมคร

57

2. การจดการระบบอาสาสมคร

การจดการระบบอาสาสมครเปนเหมอนการจดการทรพยากรบคคลวธหนงแตมงเนนไปทภาคประชาสงคมเปนหลกโดยมลคาเกดจากการจดการอาสาสมครนนสงใหเกดการพฒนาเปนวงกวางในทกดานของสงคม องคประกอบหลกสำาคญในการจดการอาสาสมครใหประสบความสำาเรจนนประกอบไปดวย การวางแผนและจดการทรพยากร การออกแบบงานอาสาสมคร การประชาสมพนธและรบสมครอาสาสมคร การสมภาษณคดเลอกและประสานอาสาสมคร การปฐมนเทศ การจดอบรมอาสาสมคร การสรางความสมพนธ

58

อาสาสมครและผทำางาน การประสานงาน การใหคำาแนะนำา การประเมนผล การทำาใหเปนทยอมรบ การบนทกและรายงานขอมล ตลอดไปจนการรบคำาแนะนำาในการปรบปรงพฒนาจากอาสาสมคร ซงสามารถแบงการจดการเปน การจดการอาสาสมครและการจดการองคกรรบอาสาสมครดงน

2.1 การจดการอาสาสมคร สงทเปนหลกการในการเปนอาสาสมครทางการจากงานวจย สถตแหง

ชาตออสเตรเลย คอ

ตองใหตวอาสาสมครเปนผตดสนใจทำางานเอง(Free Choice) โดยพบวา 70 % คนทเปนอาสาสมครเพราะมปรารถนาทจะเตมเตมความตองการของผอนผานการชวยเหลอในขณะท 30 % มความรกความตองการชวยเหลอผอน บอยครงทจดประสงคของการทำางานอาสาสมครไมไดตรงกบสงททำาแตอาสาสมครมความคาดหวงวางานอาสาททำาจะชวยใหบรรลเปาหมายสวนตนนน

การตองงานอาสาสมครตองมมงไปทชมชนเปนหลกเพราะวาอาสาสมครมองคความรในพนทชมชนไมวาจะเปน วฒนธรรม ประเพณ ภาษาและวถชวต เปนสะพานเชอมระหวางชมชนกบองคกรภายนอก แตโดยพนฐานอาสาสมครไมรสกแตกตางทจะอาสาในพนททตอนรจกหรอพนททตอนไมรจก เปนการอาสาออกไปจากชมชนของตน ชมชนยงสนบสนนอาสาสมครในดานเปนผสองานตองการใหชวยเหลอ ผนำาชมชนยงชวยสนบสนนโครงการทอาสาสมครทำาอยในพนท และโครงการทมการวางแผนทตองมสวนรวมจากสมาชกในชมชน

เปนการทำางานผานองคกรพฒนาเอกชน อาสาสมครเหมอนตวแทนองคกรพฒนาเอกชนทชวยประสานงานสรางความไวใจและเชอถอจากคนในชมชน เมออาสาสมครไดไปทำางานในพนททองคกรไดมการปฏบต

59

การตอเนองมาแลว การตอยอดและการไดรบความรวมมอจากคนในพนทกสะดวกยงขน

อาสาสมครไมไดทำางานเพอรายไดเปนหลก งานทอาสาสมครไดทำาไมควรหวงผลตอบแทนในรายไดเปนหลก ถงอยางไรกตามองคกรควรมการสนบสนนคาจายทจำาเปนหรอจายคนคาใชจายทอาสาสมครจายไปกอนลวงหนา

โดยสญญารสเซลไดเสนอระบบขนตอนการจดการอาสาสมครสำาหรบเยาวชน (นยามเยาวชนทอาย18-25 ป) ใหองคกรประสานงานอาสาสมครมการพฒนาระบบการจดการอาสาสมครใหมประสทธภาพและชดเจนขน โดยทกระบวนการรบอาสาสมครนนเรมตงอาสาสมครตดตอเขามาผานทางโทรศพทหรออเมล สนใจงานหาขอมลจากศนยขอมลอาสาสมครกลางบนโลกเสมอนพรอมทงรบคำาแนะนำาการเปนอาสาสมครในพนท คนหาดงานอาสาสมครทสนใจจากนนกรอกขอมลในแบบฟอรมอาสาสมคร และองคกรจะมการเรยกสมภาษณถงความเหมาะสมศกยภาพตองานททำา ไปจนปฐมนเทศ เปนอาสาสมคร และการประเมนผลกลบมา

60

โดยมการทำาเปนแผนการพฒนาอาสาสมครระดบชาตโดยผานการคดวางแผนโดยกลมเยาวชนเปนหลก ใหเยาวชนรวมกนคดแผนพฒนางานอาสาสมครระดบชาตดวยตวเยาวชนเอง ผานการนำา การประสานงาน ทำาพนธสญญา และหาทน โดยมกลมบคคลอนเปนผคอยสนบสนนโดยสรปไดเปน

การหาหนทางใหเยาวชนมารวมเปนอาสาสมครผานการรณรงคระดบชาต ตามสอทหลากหลาย เครอขายเยาชน

มการหาโอกาสการเปนอาสาสมครทเพมมากขนทงระยะสน ถงเตมเวลา

มการพฒนาเปนจดเปลยนแปลงรวมกน พฒนาคณภาพงานอาสาสมคร สรางรางวลเปนแรงจงใจ มการประเมนผลของงานอาสาสมคร

ทำาใหสงทวางแผนไวเกดขน มการสรางชองทางสนบสนนเงนทนอาสาสมครใหเปนหนงเดยวไปทองคกรจดการสนบสนนกลางทดำาเนนการโดยเยาวชนเปนผจดการสนบสนนงาน องคกรและอาสาสมครเยาวชนตอไป จนถงการสนบสนนอบรมสรางกระบวนการเรยนร

61

การจดอบรมอาสาสมคร

ในการคดการจดอบรมปฐมนเทศอาสาสมครนนอยางตองถามวา ความหมายของจดอบรมคออะไร จะจดทไหน เหตผลในการจดอบรม จดอบรมไปเพอใคร หวขอสำาคญในการจดอบรมคออะไร และจะจดงานเมอใดโดยใชทรพยากรอะไรบาง สวนในดานหวขอนนถาเปนการโดยตองการใหอาสาสมครเหนภาพรวมนนสามารถเรมแบงตามกลมมตตางๆ

62

สามารถแบงองคความรไดเชงกลมและเชงเนอหาใหอาสาสมครใหมไดเขาใจถงภาพรวมงานอาสาสมคร การจดอบรมทดสดสำาหรบอาสาสมครนนควรเปนแบบตวตอตวหรอใหเปนกลมนอยทสดแตหลายองคกรกยงมกทจะจดเปนกลมซงแบงเปนองคกรและโครงการ หนาทในการแนะนำาดแลอาสาสมครตองมอยในหนาททตองทำาของคนในองคกรพฒนาเอกชนอยางชดเจนแลมการประเมนผลถงสงทตวเองแนะนำาดวย สงทอาสาสมครทำานนมาจากความตองการสวนบคคลมากกวาความตองการครองชพพนฐานเพยงเงนเพราะฉะนนแรงผลกดนและรางวลทตองการไดรบของอาสาสมครยอมแตกตางกบแรงงานทถกจางทวไป

63

Thai RuralNetYouth, ICT and Sustainable Development

Key takeaway

Projects History

Objectives

Vision

T R N

การพฒนาอาสาสมคร ปฐมนเทศ

Specific Group

Specific Issue

Buffer Zone

กลมเปาหมายเชงกลม-สตร-คนชรา-เดก-คนพการ-อนๆ เชน หมากลมเปาหมายเชงเนอหา-สงแวดลอม-การศกษา-เอดส-สขภาพ-การมสวนรวม สทธ

โดยตามวธการจดอบรมแบบ SALTO ในยโรปไดแบงระดบพนทการจดอบรมจากระดบเยาวชนในพนท การอบรมหนวยงานระดบชาต การจดอบรมโดยองคกรพฒนาเอกชนระหวางประเทศ ไปจนถงการอบรมโดยสหภาพยโรป

64

โดยองคประกอบทำางานทสำาคญนนคอการทำาใหเกดดลยภาพในสามสวนคอดานคน กระบวนการและผลตผล(เปาหมายหรอหนาท) การทำางานสวนใหญเนนไปทผลเพราะเชอวาเปนวธทมประสทธภาพทสดไดงานตามเปาหมายในระยะเวลาทจำากด อยางไรกตามการจดอบรมทประสบความสำาเรจตองไมลมปจจยดานคนดวยโดยจะทำาอยางไรใหคนแตคนทอบรมมความรสกเปนสวนรวมกนเปนทมซงจะเปนทจะตองมโครงสราง กฎเกณฑ ความเขาใจในรบผดชอบของแตละคนผานกระบวนการ โดยการสรางสมดลทงสามกอใหเกดความสรางสรรคอยางพรงพรอมรวมกน

จากทไดผานขนตอนทผานมากเปนขนตอนในการศกษาความตองการจดอบรมทแทจรง โดยศกษาวาการจดอบรมนนทแทแลวจำาเปนหรอไมเพราะในการจดอบรมคนหมมากยอมมการเกดคาเสยโอกาสมาถาเกดการจดไมไดตามทหวงไว การประเมนผลศกษาความเปนไปไดกอนนชวยลดความเสยงในการลงทนจดอบรมแกองคกร โดยเรมจากจดการองคความรทตองการใหตรงกบจดประสงคของการอบรม ผานการวเคราะหองคกรทจะจดอบรม หนาทในการจดอบรม และบคคลทจะมาปฏบตงาน รวมไปกบการวเคราะหสภาพแวดลอมทมผลกระทบอทธพลตอการจด ไมวาจะเปนกฎเกณฑ ระเบยบตางๆ รวมไปถงปจจยระหวางประเทศถาเปนการจดอบรมนานาชาต โดยนำาทงหมดนไปวเคราะหรวมกนเพอใหใกลเคยงผลทคาดหวงทสดบนพนฐานความเปนไปไดจรง

ไมวาจะอยเปนการจดอบรมระดบใดการศกษาความตองการจดอบรมทแทจรงกเปนสงจำาเปนเพราะสวนใหญองคกรรบอบรมตองการอบรมมากขน

65

หรอตองการคนทมทกษะจำานวนมากขนแตคำาถามทมกไดยนไมคอยบอยครงคอ “ทำาไม”ตองมการอบรมและเปนคำาตอบทสามารถวดผลได เพราะฉะนนทกการอบรมควรมการศกษาความตองการจดอบรมทแทจรง ถงแมวาเราจะศกษาไดไมสมบรณแตคงไมเปนทคาดหวงเปนแนถาทายทสดแลวเรายงไมสรางความนาเชอถอในการสรางโปรแกรมการอบรมทดและมประสทธภาพ

ในการวเคราะหสภาพแวดลอมทมผลตอการจดอบรมสามารถดไดทดานอปสงคทตองการจดอบรมขององคการทจดอบรมพฒนาและอปทานของบคคลและองคกรทรบการอบรมนนวามดลยภาพกนแคไหน โดยในอาณาเขตทถอวาการอบรมมอทธพลตอการพฒนา(Zone of influence) อนจะ

66

ประกอบไปดวยนกอบรมทมคณภาพและผทตองการอบรมเพอพฒนาตน ในบรเวณนนจะถอไดวาเกดการอบรมทมประสทธภาพขณะเดยวกนองคกรพฒนาเอกชนทเลอกมาอบรมกสามารถเปนพนธมตรหรอแขงขนกนไดขนกบรปแบบวตถประสงคในการอบรม

โดยจดประสงคททำาการวเคราะหเพอระบะชปจจยภายนอกทมผลกระทบตอกจกรรมการอบรมโดยมลำาดบขนตอนการวเคราะหดงน

1.ระบถงแนวทางการวเคราะห แนวการอบรมแบบไหนทตองการ2.รวบรวมปจจยภายนอกทเกยวของกบแนววเคราะห ไมวาจะเปน

กายภาพ เครองมออปกรณ เทคโนโลย สงคมวฒนธรรม เศรษฐกจ รฐบาล องคกรพฒนา องคกรระหวางประเทศ หรออะไรกไดทโผลเขาในหวงความคด

3.ชชดถงการมอยจรงของปจจยเหลานน4.ชชดถงปจจยทมผลกระทบเชงบวกและลบตอการวเคราะห 5.ชชดชนดของปจจยและเราสามารถมอทธพลตอมนไดรเปลาโดยแบง

กลมดงน-อปสงค ใสองคกรทสามารถเปนผอบรมจดกจกรรมอบรมไดและสงท

องคกรเหลานขาด-อปทาน ใสถงวามความตองการอบรมหรอไมซงอาจเปนตองการอบรม

ภายในหรอภายนอกกได-การแขงขนหรอมสวนรวม ใสชอองคกรทมสวนเกยวของหรอสนใจใน

กจกรรมอบรมดงกลาว-มการตรวจสอบสถานการณขาวสารสภาพแวดลอม ณ เวลานน ซงสง

เหลานสามารถมอทธพลได6.ประมวลปจจยทงหมดและจดลำาดบปจจยทมผลกระทบตามลำาดบ7.สงเกตการณและสรปผล ซงสงใดเปนแรงหลกคอยหนน สงใดเปน

แรงตานหลก สงไหนทสามารถเขาแกไขไดโดยตรงสงไหนไมสามารถทำาได และทำาปองกนอยางไรกบสงทไมสามารถแกไดโดยตรง การจบอบรมนเปนไปไดหรอไม มความตองการเพยงพอหรอไม องคกรทจดมศกยภาพพอหรอไมเปนตน

67

ในการจดอบรมนนจะตองศกษาถงระดบความทาทายเชงปจเจกตอสงทอบรมกอใหเกดการมสวนรวมและเรยนรในระดบไหน โดยผทอยใน

comfort zone นนจะไมมความทาทายเกดขน ซงผเขาอาจไดรบประสบการณความรใหมแตไมกระทบถงคณคาแหงตน ความรสกผดชอบ มมมองทม

stretching zone นนจะไดสะทอนมมมอง ทศนคตจากคนอนและตนเอง กอใหเกดการตงคำาถามขนเพอเปลยนมมมอง ทศนคตและพฤตกรรม และมากขนกจะเขาสขนตอไป

crisis zone นเปนไปไดทจะมการเขาถงเนอหาทเปนสวนทออนไหว มมมองไดถก ลดคาและมความกำากวมทมากขน ในชวงนผเขารวมจะมการแสดงตวตนทชดขน และสามารถทจะใชจดวกฤตนสงผลใหคณคาแกประสบการณการเรยนรได

panic zone เปนเหมอนชะงกเลก ทคนทอยจดนจะกนตวเอง ถอยหลงเขาสสงทแนนอนและคดวาการเรยนรตอไปนนเปนไปไมได ซงในระยะนผเขาอบรมอาจผานกระบวนการทางอารมณททนตอไปไมไดกบการอบรมน

โดยประโยชนของการศกษาระดบความทาทายเชงปจเจกตอสงทอบรมนนจะพบวาการฝกอบรมทมประสทธภาพทสดนนตองใหผอบรมอยเขาถง stretching zone และอาจถง crisis zone ในขณะหนงระหวางการอบรมแตจะตองรจงหวะการเรยนรทบบคนในระดบททาทายผอบรมและชวงวกฤตควรเปนขอยกเวนทไมควรทำาใหผอบรมเขาส crisis zone ควรมการสนบสนนผอบรมในขณะทมการทาทายสวนบคคลหรอสรปไดวา Don’t open something you can’t close!

ความตอเนองของโปรแกรมการอบรมสามารถดไดทตาราง 11

68

โดยภาพรวมของการอบรมจะประกอบดวยจดประสงคขอการจดอบรม เนอหา ทมผจดอบรม กลมผเขาอบรม วธการจดอบรม สถานการณทวไปทเกยวของ สงทองคกรทสงผเขาอบรมตองการ ตามตาราง T-12 และสามารถดความเปลยนแปลงในระดบความสนใจของผไดรบการอบรมไดทตาราง T-13

69

มขนตอนความเปลยนแปลงอารมณตงแตเรมอบรมจนสนสดการอบรมดงน

70

โดยในระยะแรกอาสาสมครมความประหมาและสงสยโดยยงมความเปนตวตนแปลกแยกอย คอยสงวนทาท ในระยะสองมกจกรรมรวมกลมเรมขนมการรจกกนมากขนในกรอบของผจดอบรมโดยผเขาอบรมจะเรมรบทบาทหนาทของตนผานการสอสารและขอตกลง ในระยะสามนนกลมเรมลงมอทำาตามหวขออบรม เกดเปนวฒนธรรมกลมขน มการกระตนกอใหเกดการมสวนรวม และในระยะสดทายทผเขารวมรสกภมใจคมคาทไดอบรมเรยนร และรสกวาการอบรมใกลสนสดแลว จงปลกความรสกกลมกลบมาเปนปจเจกชนอกครงพรอมอารมณทผสมเพมขนกวาตอนกอนเขาอบรม โดยสามารถดขนตอนการประเมนผลการอบรมในแตละชวงเวลาไดตามตาราง T-14

71

จะพบวาจรงๆแลวการเรยนรในกลมนนเปนพลวตรซงกนและกนรวมไปกบการวางแผนการอบรมในแตละขนตอน การสรางกลมไปถงการแยกยาย จากปจเจกวนกลบสปจเจกอครงเปนวฏจกร

72

โดยทในทงการอบรมนนเปนเหมอนการแบงอทธพลการควบคมระหวางผอบรมและผเขาอบรม ซงชวงแรกนนผอบรมจะทำาหนาทจดกระบวนการกลม

73

ไปจนถงระยะกลางทกลมผเขารวมอบรมเขามาจดการรหนาทตวเองและรบหนาทขบเคลอนกระบวนการกลมผานการเรยนรดวยตวเองไปจนสนสดจงกลบมาทผจดอบรมเปนผปดการอบรม

เหตปจจยความขดแยงและการแกไข

74

ในการจดการอบรมหรอระดมความคดตางๆในทมมกเลยงไมไดทจะเกดความขดแยงโดยมกจะมสาเหตมาจากความแตกตางในความตองการ การรบร การคาดหวง และความไมตองการทำาจากปจจยตางๆ

ซงขนตอนในการจดการความขดแยงในการอบรมเรมจากการเขาไปแทรกแซงและผอนความกดกน ศกษาและทำาความเขาใจ เลอกทจะเขาไปชวยหรอถอยออกมา หาขอมลเพมเตม หาทางออกทเปนไปได ผานการตอรอง แลวลงมอปฏบต จนประเมนผลทได

75

ตวอยางกจกรรมวดความคาดหวงอาสาสมครในการเปนอาสาสมครมตวอยางกจกรรมทใหอาสาสมครไดทำาคอใหวาด

มอสองอนจากมอใหชนกนดงรปแลวขางหนงใหเปนมอแหงการใหซงเขยนถงสงทสามารถใหชวยเหลอรวมมอได อกมอเปนมอแหงการรบโดยเขยนสงทตองการไดจากการเปนอาสมคร จะทำาใหรความสามารถของตวเองและความตองการของตน

76

การพฒนาอาสาสมครผานเครอขายทางสงคมในการพฒนาอาสามครระยะยาวและยวยนนนจะตองสามารถพฒนาผท

เปนอาสาสมครทสนใจมเวลาและมความสามารถใหเขามสวนรวมในการพฒนาอาสาสมครใหมดวยเพราะเนองดวยทรพยากรทจำากด การสงเสรมใหอาสาสมครไดพฒนากลมอสระของตวเองกอใหเกดการพงตนเอง และคง

77

เอกลกษณไวไดในขณะทยงมภาพรวมของงานอาสาสมครอยซง สามารถเรยกไดวาเปนการพฒนาอาสาสมครผานเครอขายใยแมงมมอกทงในปจจบนเทคโนโลยตางๆเขามบทบาทมากในชวตประจำาวนและเปนเครองมอหลกทกลมอาสาสมครยคใหมใชการพฒนาเครอขายอาสาสมครอยางกาวกระโดด

Thai RuralNetYouth, ICT and Sustainable Development

Key takeaway

Projects History

Objectives

Vision

T R N

การพฒนาอาสาสมครอยางยงยนผานเครอขายสงคม

Core Group

Volunteer

New-Volunteer

คนเดยวนนเปลยนโลกไมได แตการเปลยนโลกนนเรมจากคนเดยวโดยมการจะพฒนาระบบอาสาสมครในระยะยาวนนจะตองสรางกลมหลกขนจากผทไดผานงานอาสาสมครมาแลวมาชวยอบรมแลกเปลยนทำาหนาทประสานงานหลกกบอาสาสมครรนใหมกบผทกำาลงเปนอาสาสมครอยจะทำาใหลดภาระองคกรประสานกลางกบเพมความสมพนธระหวางอาสาสมครรวมไปถงพฒนาศกยภาพอาสาสมครเองไปเรอยๆ

กรณศกษาปรมาจารยอาสาสมครจาก website NetAid ทใหความรเขาใจในเรองการพฒนาตางๆนน

ไดมการพฒนาระบบปรมาจารยอาสาสมคร(Volunteer Guru)ทคอยใหขอมลความรความเขาใจในงานอาสาสมครตอตวอาสาสมครมากขนโดยมลำาดบ

78

ขนตอนจากการตอบคำาถามทเกยวของในความสนใจของผทตองการเปนอาสาสมคร เพอใหรและประเมนผลรปแบบงานอาสาสมครทตองการไมวาจะเปนอาสาสมครตางประเทศ อาสาสมครเสมอน พรอมดวยคำาแนะนำาทเหมาะสม มการใหตรกตรองถงสงทไดเรยนรจากงานอาสาสมครทผานมาเพอพฒนาการตดสนใจในการเลอกงานอาสาสมครในอนาคต มการยกตวอยางประกอบกรณศกษา หนงสอและสอวดทศนทเปนแรงบนดาลใจอาสาสมคร ซงคำาแนะนำาเหลานยงใหขอมลทเกยวของกบสถานการณความเปนจรงในปจจบนและเชอมโยงไปถงหนวยองคกรททำางานพฒนาดานตางๆ

79

ตวอยางแบบสอบถามวดระดบความเปนอาสาสมคร มคำาถามกวา 20 คำาถามเพอคำานวณเปนผลลพธเพอสรางความเขาใจในความตองการเปนอาสาสมครชดเจนมากขน

อาสาสมครเสมอน

80

แมวาการอาสาสมครททำางานอยขางนอกองคกรตนสงกดนนจะไมใชเรองใหมเพราะเมอกอนกมอาสาสมครททำางานอยบางอยางมากมาย แตการอาสาสมครอาสาสมครเสมอน (Virtual Volunteer) นนเปนสงทเตบโตมากกบเทคโนโลยอยางอนเตอรเนต

โดยนยามทวไปแลว อาสาสมครเสมอน นน คองานอาสาสมครททผอาสมครนนทำาการปฏบตงานของตนโดยผานทางอนเตอรเนต ซงเปนทเรมใชมาตงแตกลางยค 90’s แลว แตกเมอเรวๆนเองทมการตนตวกนอยางมากขนถงหนทางใหมของของงานอาสาสมครดงกลาว

ดงนนคำาถามจงมอยวา

1. อาสาสมครเสมอนนนเกดขนมากแคไหน2. งานประเภทไหนทอาสาสมครเสมอนนนไดรบมอบหมาย3. ตนสงกดประเภทไหนทตองการอาสาสมครเสมอน4. ใครคออาสาสมครเสมอน5. ตนสงกดนนมความพอใจกบงานอาสาสมครเสมอนเพยงใด

รายงานชนหนงของประเทศแคนาดานามวา VIRTUAL VOLUNTEERING:Current Status and Future Prospects นนไดพยายามจะตอบคำาถามเหลานในประเทศของเขา

สำาหรบคำาถามแรกนนกอาจพบวามอาสาสมครเสมอนเกดขนไมมากนกในแคนาดา แตทวา งานอาสาสมครเสมอนนนกยงเปนงานทมอนาคตอนสดใสทจะเตบโตไปกบคนรนใหมทใชอนเตอรเนตอยด เพราะมคนจำานวนมากทไปลงทะเบยนในเวบไซตของ Canada’s Volunteer Opportunities Exchange (VOE) ทไดทำาการอาสาสมครเสมอนจรงๆ ในขณะทกลมคนททำางานอาสาสมครในรปแบบเกาๆ นนมแนวโนมทจะไมทำางานอาสาสมครเสมอน

สำาหรบบรรดางานทเหลาอาสาสมครเสมอนนนไดรบมอบหมายกไดแก งานเอกสารอเลคโทรนค งานเกยวกบเวบไซต งานวจย, งานระดมทน เปนตน ซงสงเหลานกคอกจกรรมหลกๆ ของบรรดาอาสาสมครเสมอน แตทวากมการ

81

รายงานถงกจกรรมอนๆ ของอาสาสมครเสมอนเชนกนเชน ดงนนจงยงมชองวางของงานทอาจไดรบการเตมใหเตมดวยบรรดาอาสาสมครเสมอนไดอย

สำาหรบตนสงกดทตองการอาสาสมครเสมอนนน จากการวจยจะพบไดวามกจะเปนตนสงกดทมผบรหารรนใหมซงมกจะเปดกวางกบการทดลองสงใหมๆ มากกวาผบรหารรนเกา และสำาหรบหนทางในการเฟนหาอาสาสมครเสมอน นนการเขาไปขอความรวมมอตรงๆ เลยนนดจะไดผลวาการนงรอใหคนมาอาสา หรอ อกวธกคอไปหาเอาตามแหลงอาสาสมครออนไลนอยาง เวบไซตของ Canada’s Volunteer Opportunities Exchange เปนตน

สำาหรบคณภาพของงาน และ ความไววางใจทบรรดาตนสงกดมตอบรรดาอาสาสมครเสมอนนนกไมไดมนอยไปกวาอาสาสมคร แบบอนเลย เพราะ จากรายงานนน บรรดาตนสงกดนนมความไววางใจอาสาสมครเสมอนพอๆ กบอาสาสมครธรรมดา และ กมความเหนวาคณภาพของงานของอาสาสมครเสมอนนนมสงพอๆ กบ อาสาสมครธรรมดา อกดวย

นกเปนเพยงตวอยางเลกนอยๆ กบสภาพของอาสาสมครเสมอนในปจจบนในกรณศกษาของประเทศแคนาดา ซงอาสาสมครเสมอนนนยงมศกยภาพในการเจรญเตบโตไดอกมากเพอเปนกำาลงสำาคญของสงคมตอไปในอนาคต

โดยมระดบขนตอนการเปนอาสามครเสมอนโดยเรมจากรบขอมลจากอนเตอรเนตมการตดตอสอสารระหวางบคคลบนโลกเสมอน จนถงสงขอมลผานอนเตอรเนต มการทำางานเกดขนบนโลกจรงแตทำาในสถานทและเวลาทตางไปแตมระยะเวลาผลลพธเกดขนจรง อาจทำางานตอนกลางคนกไดจนงานเสรจสนสงกลบมาผานเครอขายเสมอน เปนขนตอนอาสาสมครเสมอน

82

ปจจบน 1 ใน 3 ของผจดการอาสาสมครในแคนาดาไดเปดชองทางอาสาสมครเสมอนขน งานสวนใหญจะเปนการทำา website การจดการฐานขอมล โครงการ สนบสนนเทคโนโลย แปลภาษา ทำาแผนชมชนเสมอน งาน Desktop งาน MSoffice ทวไป

จะเหนไดวาการจดการอาสาสมครมรปแบบวธทหลากหลายทงผานกระบวนการในโลกจรงและโลกเสมอน โดยอาจมการใชควบคกนไป ในปจจบนกมอาสาสมครประเภทใหมเกดขน คอ อาสาสมคร ICT โดยเปนอาสาสมครททำางานดานเทคโนโลยสารสนเทศ ไมจำากดวาตองเปนโลกจรงหรอโลกเสมอน แตทำางานอาท การตดตอวดโอ การเขยนโปแกรม การเขยน Website การถายวดโอ เปนตนเรยกไดงานอาสาสมครเปนงานทมพฒนาการควบคไปกบพฒนาการความกาวหนาในโลกแตเนนทการพฒนา

83

2.2 การจดการองคกรรบ

องคกรตองการรบอาสาสมครตองไมรบอาสาสมครจนกวาจะมหนาทงานทชดเจนเปนลายลกษณอกษรและตองสามารถตอบคำาถามใหขอมลสำาหรบผทสนใจอาสาสมครทสอบถามเขามาไปจนถงการเรยกเขามาสมภาษณได เพราะเหตผลหลกททำาใหคนเลกเปนอาสาสมครเพราะระบบการจดการไมด

การจดการองคกรรบอาสาสมครนนไมใชทกองคกรทมความสามารถในการรบสมครไดจงองคกรประสานงานอาสาสมครจงตองมการตรวจสอบองคกรรบอาสาสมครวาเคยมประสบการณรบอาสาสมครหรอไม มความพรอมการรบอาสาสมครหรอไม มการลงไปตรวจสอบพนทงานทองคกรทำาและตองการอาสาสมครไปชวยซงการจดการตรวจสอบทดทสดนนกใชวธผานเครอขายองคกรพฒนาเอกชนดวยกนเอง เปนใยแมงมมไปโดยใหองคกรทเปนสมาชกอยแลวทำาหนาทรบรองตรวจสอบองคกรเครอขายตวเอง พรอมทงมการสมตรวจสอบจากหนวยประสานงานหลก

84

Thai RuralNetYouth, ICT and Sustainable Development

Key takeaway

Projects History

Objectives

Vision

T R N

การจดการองคกรรบอาสาสมคร1.องคกรตดตอผานwebหรอโทรมาทศนยกลาง 2.ทางฝายประสานงานเปนคนตดตอไป

สงขอมลโดยกรอกลงแบบฟอรมสมภาษณโดยการไปเยยมพนทหนางาน

ระบงานทตองการอาสาสมครมาชวย

จบคอาสาสมครตามวนเวลาสถานททเหมาะสม

ปฐมนเทศหรอทำาทองคกรทตองการอาสาสมคร

จบค ประเมนผล

85

ในการจดการระบบอาสาสมครอยางมประสทธภาพนนในการวจย Gift Exchange ของ Melanesian culture ตองประกอบไปดวย จดเรมขอตกลงในการทำางานอาสาสมครนนตองมาจากอาสาสมครเองและมความชดเจนตรงกบงานทองคกรไดใหทำา ในขณะทอาสาสมครนนมความตองการเปาหมายแรงบนดาลใจในการทำางาน ซงองคกรหาจดเชอมโยงใหไดกบงานมอบหมายใหอาสาสมครและอาสาสมครตองมความสามารถความพรอมทจะทำางานทไดรบมอบหมายใหสำาเรจลลวงได และองคกรตองสนบสนนทรพยากรทจำาเปนในการทำางานนนแกอาสาสมครพรอมทงสรางความนาเชอถอเปนทยอมรบในการเปนอาสาสมครกบองคกรดวย

กรณศกษา VSO (Volunteer Services Overseas ) ปจจบน VSO ไดถอวาเปนองคกรพฒนาระหวางประเทศชนนำาทมงเนน

ในการหานวตกรรมในการจดการอาสาสมครโลกโดยไดคอยๆปรบปรงวธการรบอาสาสมครเรอยมา พบวาในปจจบน อาสาสมครสวนใหญไมใชเดกนกเรยนนกศกษา โดยอายเฉลยอาสาสมครปจจบนของVSO นนอยท38และการเปนอาสาสมครสวนใหญมระยะกวา 2 ป มการจางบคลากรทมคณภาพกวา 2000ตำาแหนงใน 40 ประเทศทวโลก มการตอบสนองรวมมอกนภาครฐและภาคประชาสงคมทวเอเชยและแอฟรกา โดยเนนทการรบอาสาสมครจากประเทศพฒนาแลวไปทำางานในประเทศกำาลงพฒนาหรอดอยพฒนา

VSO มแนวคดวาอาสาสมครควรมงไปทการใชความสามารถทมพฒนาคนในพนทโดยเมออาสามครกลบไปแลวคนในพนทกมความสามารถในการพงตนเอง ซงอาสาสมครสามารถมอายตงอต 20 ถง 75 ปและตองมประสบการณการทำางาน มคณสมบตตามทตองการ เพราะเปนการรบอาสาสมครทมคาใชจายสนบสนนใหโดยเทยบกบคาเฉลยเงนเดอนของประเทศผเปนอาสาสมคร

86

จงอาจเรยกไดวาเปนอาสาสมครมรายได ซงสงทไดมาคออาสาสมครทมคณภาพ โดยไดรบการสนบสนนคาเครองบนเดนทาง ไปจนถงคาประกนชวต

กรณศกษา iVolunteer

iVolunteer เปนโครงการจดการอาสามครทจดตงโดย Mitra Technologies foundation ในประเทศอนเดยซงเปนประเทศทมองคพฒนาเอกชนชนนำาของโลกมประสทธภาพในการจดการสงเนองจากความตองการในการพฒนาประเทศเพอเตมเตมชองวางจากภาครฐและภาคเอกชน ในอนเดยมองคกรจดการรยอาสาสมครไมวาจะเปน VSO และ Oxfam แตจะเหนไดเปนองคระหวางประเทศสวนใหญแต iVolunteer มงเนนทการจดการอาสามครระดบจลภาค เพราะตลาด อาสาสมครในระดบประเทศมการแขงขนทสงอยแลวแตยงมชองวางทองคกรพฒนาเอกชนขนาดกลางและขนาดยอมท

87

ไมมเงนทนและตองการการสนบสนนจากอาสาสามคร ivolunteer จงมงทจะเขามาเชอมชองวางอาสามคร ผานการใชเทคโนโลยเปนหลกโดยมรปแบบการบอาสาสมครไมวาจะเปน อาสาสมครทวไป อาสาสมครนกเรยน อาสาสมครพนกงาน อาสาสมครเสมอน อาสาสมครชาวตางชาต และอาสาสมครสตางแดน เปนตน

จดเดนของ iVolunteer จดหนงคอการมสาขาจดการอาสาสมครในเมองใหญ ตางๆไมวาจะเปน นวเดล บอมเบย เชนไน บงกาลอ และปเน โดยแตละสาขานนทรพยากรบคคลอยางมประสทธภาพทสดเปนการทำางานรวมมอกบองคกรพฒนาเอกชนในพนทนน และในแตละสาขากมการรบผดชอบการหางานอาสามคร อาสามครและจบคประสานงานขน โดยสำานกงานใหญอยทกรงน

88

วเดลมการใชการตดตอสอสาร e-mail เปนหลก มการกำาหนดวางแผนทศทางประจำาปรวมกน

iVolunteer ยงไดเปนพนธมตรรวมกบ VSO ในองกฤษในการตงโครงการ iVolunteer Overseas รณรงคสงอาสามครในประเทศอนเดยไปทำางานอาสามครในประเทศกำาลงพฒนาและดวยพฒนาทวโลก อาท ปาปวนวกน เปนตน โดยเปนการทำางาน ระยะเวลา 2 ป และไดรบคาจางถอเปนอาสาสมครประเภทใหมหรอเปนทางเลอกอาชพทไดประสบการณดานการพฒนาดวย

89

กรณศกษา India Fellow เปนหนงในโครงการของ iVolunteer ทรณรงคใหนกศกษาปรญญาตรไปทำางานกบองคกรพฒนาเอกชนในอนเดยชวงปดภาคฤดรอน

90

กรณศกษา volunteer in Canada

เปนการรณรงครวมมอใหเกดการเปนอาสาสมครในประเทศแคนาดาซงไดรบการรวมมอจากหลายฝาย

91

ระบบมจดเดนตรงทมการจดการฐานขอมลอาสาสมครแบงตามรฐเปนแผนทสามารถตดตอไปทศนยองคกรรบอาสาสมครในแตละพนท

92

3. การจดการฐานขอมลอาสาสมคร มความจำาเปนอยางยงทจะมการจดการฐานขอมลการงานอาสาสมคร

และองคกรอาสาสมครขนโดยเรมจากความรวมมอระหวางองคกรพฒนาเอกชนททำางานดานอาสาสมครเพอใหเกดความชดเจนและสามารถนำาขอมลมาใชใหกอเกดประโยชน พรอมทงกำาหนดนโยบายและทศทางรวมกนของงานอาสาสมครในประเทศไทย ไดมเครอขายพาคทมความพยายามรวมกนไปสเปาหมายดงกลาวอาท เครอขายจตอาสา(Volunteer Spirit Network) อนประกอบไปดวยองคกรพฒนาเอกชน องคกรระหวางประเทศ ตวแทนจากองคกรภาครฐ

การจดการผานระบบอจฉรยะ (Volunteer search engines)

ในยคเทคโนโลยสารสนเทศ อนเตอรเนตเขามบทบาทสำาคญในการจดการระบบอาสาสมครโดยสามารถจดการขอมลอาสาสมคร งานอาสาสมคร

93

และองคกรทตองการอาสาสมคร ซงทำาหนาทเชอมโยงอาสาสมครกบองคกรทตองการอาสาสมครโดยตรง โดยสวนประสานงานกลางเปนเพยงผชวยเมอมปญหาและทำาหนาทรบสมครองคสมาชกทตองการรบอาสาสมครออนไลน โดยอาสาสมครเองสามารถเลอกไดถงงานทตวเองตองการทำา ระยะเวลาทเหมาะสมกบตวเอง สถานททใกลเคยงสะดวกสำาหรบไปทำางานอาสาสมคร

กรณศกษา 1: VolunteerMatch เปนผนำาองคการพฒนาเอกชนในดานการชวยผทอยากทำางานอาสาสมครกบผทตองการอาสาสมครมาเจอกน องคกรมบรการทางอนเตอรเนตททหลากหลายในการสนบสนนงานอาสาสมคร บรการจบคอาสาสมครผานระบบอจฉรยะเปนบรการทไดรบความสนใจและประสบความสำาเรจมากทสด ซงมคนกวา ลานคนเขาชมในแตละป ไดกลายเปนเครองมอในการคนหาอาสาสมคร ใหกวา 30,000 องคกร มงานอาสาสมครกวา 35,000 งานใหเลอก ณ ชวงเวลาททำาการสำารวจ ( 5 กนยายน 2548 )

โดยขนตอนของคนทตองการงานอาสาสมครนนเรมจากใสขอมลทเกยวของงานอาสาสมครทตองการ คนหาและเลอกจากงานอาสาสมครทมอย และสมครเขาเปนสมาชกเพอทำางานในงานอาสมครทตองการ เปนระบบการจดการทเขาใจงายและใชไดในคนทกกลมทสามารถเขาถง Internet

94

โดยการคนหาตอนแรกนนใหใสรหสไปรษณย ระยะหางการเดนทางทตองการจากเขตทอย เรองทสนใจ คำาทเกยวของ ทกษะทม กลมงานทตองการเชงบคคล เมอง รฐ ไปจนถงพนธมตรทตองการรวมมอกน แลวกดคนหา

จะไดเปนรายชองานทงหมดทเกยวของทอาสาสมครตองการ งานทไดนนจะมบอกหนาทตำาแหนงทตองทำา ชอองคกร สถานท ระยะเวลาทตองการอาสาสมคร ไปจนถงระบวาตองการอาสาสมครกลมไหน

95

ซงสามารถดรายละเอยดงานแตละชนไดวาตำาแหนงทตองการนนมหนาททำาอะไร ขอบเขตการทำางานแคไหน ทกษะทจะเปนตองการใชในงานมอะไรบาง สถานท ระยะเวลาทำางาน มการประเมนชวโมงการทำางานทตอสปดาห โดยอาสาสมครสามารถเลอกจะสมครงานชนนโดยดำาเนนงานตอไป หรอถาไมสนใจกสามารถทจะสงขอมลนไปใหเพอนบคคลทรจกตอไปได

โดยการดำาเนนการตอไปสำาหรบผทตองการเปนอาสาสมครงานเพยงใสขอมลสวนบคคลเพอสมครสมาชก ยนยนอเมล และรอผลการเนนการจบคซง

96

ขอมลอาสาสมครจะตรงไปยงองคกรรบอาสาสมครเพอการตดสนใจ และระยะเวลาการดำาเนนการไมเกน 1 สปดาห

องคกร www.volunteermatch.org ยงมบรการรบเปนทปรกษาจดการระบบฐานขอมลโปรแกรมอาสาสมครใหกบบรษทชนนำาตางๆโดยเสนอทางเลอกงานอาสาสมครใหกบพนกงานในบรษทเพอสงเสรมความรบผดชอบตอสงคมของบรษทอยางมประสทธภาพและตามความตองการบรษทและพนกงานเอง

97

จะเหนไดวาการเตบโตของการจดหาอาสาสมครโดยระบบอจฉรยะผาน volunteer match มการเตบโตอยางรวดเรวตงแตเรมกอตงในป พ.ศ.2544 มองครบอาสาสมครเพมขนถง 31,354 องคกรในป พ.ศ.2547 94%ของคนในอเมรกาเชอวาการจดการอาสาสมครวธนเปนวธทมประสทธภาพทสด

98

พบวาอาสาสมครทผานมามการเขามาใชบรการเวบ VolunteerMatch มากกวา 250,000 คนในเดอนธนวาคม พ.ศ.2547 และมแนวโนมวาจะเพมขนเรอยๆ

โดยในสนป พ.ศ.2547 นนมอาสาสมครทไดทำางานอาสาสมครผานทาง VolunteerMatch เกอบ 2 ลานคนและมอาสาสมครทำางานเปนปเพมขนถงเกอบ 5 แสนคน

99

ในสภาวะฉกเฉนทเกดขนโดยเหตการณไมคาดฝนทำาใหคนสวนหนงในประเทศตองประสบภยพบต เชน ภยพบตทเกดจากเฮอรเคน แคทรนา ในสหรฐอเมรกา volunteermatch กเปนตวชวยหาอาสาสมครรวมไปถงชวยประชาสมพนธการบรจาคไปกบองคกรกาชาดในพนทใกลเคยง พรอมทงใหขอมลทเกยวของ

100

กรณศกษา 2: National Volunteer and Philanthropy Centre ในประเทศสงคโปร กอตงในป พ.ศ.2543 โดยมงหวงทจะกระตนงานดานอาสาสมครและการสงเสรมการใหโดยทำางานกบภาครฐ ประชาชนและภาคธรกจเอกชนเปนศนยรวมขอมลขาวสาร ประสานงาน การใหคำาแนะนำาจดอบรม และการกระตนใหเกดการใหในรปแบบตางๆในสงคโปร

101

โดย ในป พ.ศ.2546 ไดมการสรางเครอขายอจฉรยะ e-Match เพอชวยประสานงานดานอาสาสมครขนโดยใหผทตองเปนอาสาสมครเลอกงานตามทตองการ และจะมงานอาสาสมครใหเลอก ซงกระบวนการในการจบคใชเวลาไมเกน 1 สปดาห

102

โดยในแตละประเภทเนอหากจะมรายละเอยดแยกยอยใหเลอกเพอใหไดงานอาสาสมครตามความตองการของผสมคร มการเลอกสถานทใกลเคยงเหมาะสมทตองการ เลอกระยะเวลาทตองการสมครและผทอาสานนตองการเปน ในแบบบคคล กลม อาสาสมครพนกงาน ครอบครว หรออาสาสมครจากโรงเรยนกได

103

เหนไดวาการจดการอาสาสมครผานเครอขายอจฉรยะชวยกอใหเกดประสทธภาพตองานอาสาสมครโดยรวมซงชวยใหอาสาสมครซงเปนพนฐานของการพฒนาในทกดานไดมการเตบโตอยางกาวกระโดดเชอมโยงเครอขายตางๆเขาไวดวยกน แมแตองคกรอาสาสมครสหประชาชาตยงมระบบจดการอาสาสมครเสมอนแตเปนการหาขอมลอาสาสมครมากกวาเปนจดการอาสาสมครเสมอน

104

4. การรณรงคประชาสมพนธงานอาสาสมคร การ ประชาสมพนธงานอาสาสมคร ผานสอตางๆ ในชวงทมการรณรงคปแหงอาสาสมครนนไดมการทำาวจยสรปปแหง

อาสาสมครจาก 126 ประเทศทวโลกพลวาสอทประสบความสำาเรจในการประชาสมพนธงานอาสาสมครนนคอหนงสอพมพระดบชาต ตามมาดวย โทรทศนแหงชาต หนงสอพมพยกษใหญ Daily start and L’Orient Le Jour ในเลบานอนรวมกนใหขาวสารขอมลดานการอาสาสมครทมากไปกวานนมการเปดเปนศนยสำาหรบสอบถามขอมลงานอาสาสมครขน ทฮงการในชวง Pepsi Island International Music festival ทางสถานวทยมการรณรงคอาสาสมครโดยตลอดระยะ 10 วนมการพดถงงานอาสาสมครตางๆ

105

และมการใหชวงเวลาเปดประเดนอภปรายงานอาสาสมคร และยงมไปตอเนองไปตลอดป

ขณะเดยวกนในการพฒนาภาคเครอขายงานอาสาสมครนนพบวา การสรางเครอขายระหวางองคกรพฒนาเอกชนนนประสบความสำาเรจทสด ตามมาดวยสถาบนการศกษา จะเหนไดวาภาคเอกชนนนไมเลงเหนความสำาคญตองานอาสาสมครเทาใดนก รวมไปถงบรษทสอสงพมพโฆษณาประชาสมพนธตางๆตลอดจนภาครฐ

106

การไดรบความสนบสนนประชาสมพนธงานดานอาสาสมครจากภาครฐในชวงปอาสาสมครโลกผานนโยบายรฐบาล พบวาผนำาทางการเมองและนกการเมองกวา 80 % ทวโลกมการพดถงเรองอาสาสมครในการปราศรยตางๆ มการยกเปนประเดนอภปรายในสภา 34 % มการใหความสนในกฎหมายทเกยวของกบอาสาสมคร 31 % มการสนบสนนโครงการประชาสมพนธดานอาสาสมคร 77% มการนำาไปรวมในการวางแผนนโยบาย 63% มการรวมกจกรรมอาสาสมคเขาไปในบญชประชาชาต 34 % มการประมวลผลกฎหมายทเกยวของมผลกระทบกบงานอาสาสมคร 23 % แตอยางไรกตามยงไมมงานวจยชวดความรวมมอหลงปอาสาสมครโลกวาตอเนองเทาไหร

การรวมมอประชาสมพนธอาสาสมครผานสอโทรทศนและอนเตอรเนตในแคนาดา ในชวงปแหงอาสาสมครนนทางสถานโทรทศนไดมความรวมมอประชาสมพนธงานอาสาสมครทำาเปนโฆษณาพรอมทงสามารถดไดผานเวบไซต

107

การประเมนผลการรณรงคงานอาสาสมครโดย UNV ในปอาสาสมครสากล ไดมการใชเกณฑ การทำาใหอาสาสมครเปนทยอมรบทงในทสาธารณะและภาครฐ การรณรงคสนบสนนจากภาครฐ การสรางเครอขายพหภาคและการประชาสมพนธผานสอ สงพมพและงานตางๆเปนตวชวดในความสำาเรจของการรณรงคงานอาสาสมครในประเทศนนๆ

108

การใชขอความประชาสมพนธเพองานอาสาสมครประเดนทสำาคญทตองพจารณาในการใชขอความประชาสมพนธเพองาน

อาสาสมครมดงตอไปน1. เลอกใชขอความทดงดดความสนใจ

การทจะสอสารขอความไปยงผรบอยางมประสทธภาพตองเลอกคำาทมความหมายชดเจนและโดนใจผรบ ทงนตองพจารณาปรบเปลยนรปแบบคำาพดหรอขอความใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายแตละกลม

2. ขอความทจะสอไปยงผรบนนควรเกดจากความคด ความรวมมอของทกฝายในองคกรเพอใหทกคนมความเขาใจทตรงกน เมอนำาเสนอตอประชาชนความสบสนหรอขดแยงกนจะไดไมเกดขน

3. สงทตองครอบคลมในการสอสารไดแก ประเดนหลก รายชอหวขอ รายชอและทอยของสอ แผนพบโครงการอาสาสมครรายชอของพนกงานองคกรทสามารถใหความชวยเหลอเวลามขอสงสย และอนๆ เชน ขอมลเสรมทตองการแจงใหทราบ

4. เหตผลทตองมการประชาสมพนธโครงการอาสาสมครผานทางสอเนองจาก

เขาถงประชาชนไดงายและประชาชนทมความสนใจกตองการขอมลทเกยวของกบปญหาสงคมอยางเชน ความยากจน จากผทเกยวของโดยตรง

109

การสรางสรรคขอความทจะเผยแพรทางสอ เปนการเปดโอกาสใหองคกรไดสรางภาพลกษณขององคกร

เปนชองทางสำาคญทในการดงดดผทสนใจมารวมเปนอาสอสมคร เปนการเตรยมความพรอมลวงหนาในการใหขอมลทถกตองกบ

ประชาชนในทกโอกาส ทำาใหตดตอกบสอไดรวดเรวยงขน

5. ขอความทตองการสอควรจะกระชบ ไมควรมใจความสำาคญเกน 3

ประเดน มนำาหนก นาเชอถอ ไมมขอโตแยง โดนใจ และเลอกใชภาษาไดเหมาะสม และตองพจารณากลมผรบสารเปนสำาคญ

วธหนงทใชในการสรางขอความทตองการสอ คอ การใชสามเหลยมขอความ ซงประกอบดวย

ปญหาหรอประเดนทตองการจะสอ ความสำาคญของปญหา สามารถโนมนาวใหผฟงมการตอบสนองตอปญหาตวอยางใบประชาสมพนธอาสาสมครในอนเดย

110

การจดการระดมทนองคกรพฒนาเอกชน

ในการระดมทนองคกรพฒนาเอกชนนนมสงทจำาเปนตองรคอขอมลเกยวกบทนและแหลงทน การพฒนาโครงการและวธการประเมนผล วธการจดทำางบประมาณทำาบญช และการทำารายงานแกผใหทน โดยแนวคดในการระดมทนนนประกอบดวยการหาวตถประสงคทศทางองคกรหรอโครงการ การวางแผนเชงยทธทอธบายลำาดบขนตอนเพอใหเขาถงเปาหมายทวางไว ไปจนถงความสามารถในการรกษาพฒนาโครงการหรอองคกรตอไปหลงจากทไดรบทนไปแลว

ลำาดบขนตอนในการขอทนนนเรมตงแตการเอาความคดทตงใจมาเขยนเปนแผนโดยตองมการแปลสำานวนภาษาและรปแบบใหตรงกบความตองการของผใหทน ศกษาขอมลจากผทไดรบทนในอดต โดยตองเอาขอมลทไมเกยวของหรอไมเหมาะสมออกไป เชนถาผใหทนตองการรายละเอยดเพยง 1 หนาแตผขอทนใหรายละเอยด 20 หนา 4 สซงเกนความจำาเปน เพราะจำานวนกบประมาณหนาไมจำาเปนตองเกยวกบ ผใหทนสวนใหญตองการไดใจความทกระชบตรงกบทตองการ เพราะเชอวาสงทสำาคญสามารถสรปใหใจความอยใน 1-2 หนาได หลงจากทไดรบการตอบรบทดจากผใหทนแลวตองทำาความเขาใจสารตอบกลบมา อะไรทผใหทนตองการ อะไรเปนขอจำากดทางการใหเงนทน มระยะเวลาใหทนเทาไหร นำาเขาไปปรบปรงแผนใหดขน จนไดรบทน และเงนทนนเปนตดกำาหนดการเรมทำาโครงการจรง มการใช

111

จายและควบคมการเงนใหตรงตามแผน และเขาสการประเมนผลผานการทำารายงานสงผใหทนซงเปนสวนสำาคญทสด ซงไมใชเปนแคการนำาขอมลสงทไดทำารวบรวมให แตตองเปนขอมลทตอบคำาถามในรปแบบภาษาทผใหทนตองการเพราะผใหทนเองกมรายงานหลากฉบบทตองอาน การทำามาตรฐานใหตรงกบจงเปนเรองจำาเปน โดยตองแนใจวาในรายงานฉบบสมบรณนนไดรวบรวมความตองการขนพนฐานของผใหทนดวย

112

6. การรวมมอระหวาง ภ าคตางๆ การจะพฒนาเครอขายนนควรมพนฐานในการแสวงจดรวม สงวนจด

ตาง โดยเรมจากการระบเปาหมายทตองการในภาพรวมในการมเครอจาย ไปจนถงการระบทำาความตกลงกบภาคเครอขายทมศกยภาพในการหนนเสรมกนและกนได ซงการพฒนาอยางยนยนในยคโลกาภวฒนนนจำาเปนตองมความรวมมอกนระหวาง ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสงคม โดยผานการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ซงเปนพฒนาจากทฤษฏการเปนพนธมตรรวมกนจากยคกอนทจะเปนการรวมมอกนระหวางภาครฐ และภาคเอกชนเปนหลก ในปจจบนการเตบโตของภาคประชาสงคมนนไดเกดขนในหลากหลายประเทศ ซงการใชเทคโนโลยสารสนเทศเองทสามารถทำาใหประเทศโลกทสาม ประเทศดอยพฒนา สามารถกาวกระโดดมาเปนประเทศพฒนาแลวได ไมวาจะเปนสงคโปร และในอกไมชากมแนวโนมจะตามมาดวย จนและอนเดย โดยทระบบอาสาสมครนนเปนรากฐานของการพฒนาประเทศทสามารถตอยอดการพฒนาจากรากหญาไปสขอบฟาอนไรสนสด การคนหา สราง และรกษาเครอขายจงมความจำาเปนอยางยงยวดตอการพฒนาระบบงานอาสาสมครอยางยงยน

ปจจยทจำาเปนในการวางกลยทธการสรางพหภาคผานเทคโนโลยสารสนเทศ ประกอบดวย ทรพยากรมนษย การวางนโยบาย พนฐานโครงสราง ความเปนผประกอบการและ ขอมลเครองมอตางๆ เพราะภาคทประสบความสำาเรจนนมการบรณาการปจจยตางเขาดวยกน โดยทรพยากรและจดเดนนนตองการมาจากรวมกนของจดแขงซงเปนแกนขององคกรพาค

113

บทบาทและหนาทของแตละภาคในพหพาคในการใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการพฒนาอยางยงยนประกอบไปดวยภาคธรกจทมความสามารถในดานเทคนควธการจดการเทคโนโลยและสามารถสนบสนนเงนทน ภาครฐในดานการวางกฎระเบยบและกำาหนดนโยบายการพฒนา สวนภาคประชาสงคมเนนทดานขอมลขาวสารสรางเครอขายและเทคนควธการจดการชมชนภมปญญาทองถน เพราะภาคประชาสงคมเปนเหมอนตวชวยเชอมโยงระดบรากหญากบระดบประเทศเขาดวยกน เปนเหมอนตวแทนของประชาชนทแทจรงอยางไมเปนทางการ

114

ขนตอนในการพฒนาแนวรวมพนธมตรแบงไดใหญเปนขนตอนดงน แสวงหาแนวรวม โดยเรมจากการคนหาเปาหมายการพฒนายงยนท

ตองการ และระบปจจยตางๆทจำาเปนตอการเรมทำา จากนนแสวงหาแนวรวมทสามารถเปนภาคเครอขาย และประเมนถงทรพยากรและความสามารถในการแขงขนเพอสามารถนำาไปสปจจยตางๆทจำาเปนตอการบรรลเปาหมาย

115

การสรางพนธมตร มการวางกลยทธทตอบสนองความตองการของแตละภาคเครอขายทงในภาคธรกจ ภาครฐและภาคประชาสงคม จนนำาไปสการทำาขอตกลงรวมกนเปนพนธะสญญา และเตรยมความพรอมรวมกนในการลงมอปฏบต

การรกษาเครอขาย ปฏบตการลงมอตามแผนและตรวจสอบทศทางความชดเจนใหตรงกบเปาหมาย ประเมนผลศกยภาพและมการปรบปรงพนธะสญญาตามความจำาเปนจะกวาจะบรรลเปาหมาย

อาสาสมครกบเปาหมายของการพฒนาในสหสวรรษใหม

ในป 2543 มการรณรงคการกำาจดโปลโอใหหมดไปทวโลก มอาสาสมครกวา 10 ลานคนชวยในการปองกนการตดเชอของเดกกวา 550 ลานคนทวโลก คนสวนใหญไดมการรวมเปนอาสาสมครในชมชนตน โดยเสยสละเวลามาชวยประสานงานใหเดกไดมารายงานทสถานอนามย ชวยจดทำาเอกสารและใหรบประทานวคซน (Oral Vaccine) มลคาการสนบสนนงานครงนของอาสาสมครประเมนเปนหนวยเงนถง 1 หมนลาน ดอลลารสหรฐซงมากกวาหนวยงานภาครฐ หรอองคกรในประเทศและระหวางประเทศ นเปนตวอยางหนงซงแสดงใหเหนถงความเขมแขงและสรางสรรคของคนธรรมดา ผานการเปนอาสาสมคร เพอบรรลเปาหมายของการพฒนาในสหสวรรษใหม ( The Millennium Development Goals, MDGs) ซงเปนขอตกลงรวมกนระหวางผนำาโลกในการประชมสหประชาชาต ขอตกลงสหสวรรษใหม ซงเปนการตงเปาหมายการพฒนาทวดผลไดและกลมเปาหมายในการตอสกบปญหา ความยากจน ความหวโหย โรคตดตอ การเขาถงการศกษา สงแวดลอม และ

116

การแบงแยกทางเพศ ซงมการพฒนาเปนเคาโครงสำาหรบ รฐบาล สหประชาชาต ภาคประชาสงคม ภาคธรกจ สอมวลชนและภาควชาการ ในการทจะบรรลเปาหมายในป 2558 ทางสหประชาชาตไดเลงเหนถงความสำาคญของอาสาสมครซงถอไดมความสำาคญทสด ไดเสนอความเชอมโยงระหวางอาสาสมครกบเปาหมายของการพฒนาในสหสวรรษใหม ดงน

1. กำาจดความยากจนและความหวโหยอาสาสมครชวยเหลอโดยใหการสนบสนนทางเทคนคในการวเคราะหปญหาความยากจน ประสานงานในโครงการชวยเหลอผทหวโหย ใหการสนบสนนการกระจายและแลกเปลยนความรในกลมเกษตรกร ในเรองกระบวนการการผลต การบรหารปจจยการผลต และการควบคมโรค สนบสนนโครงการทสรางรายได เชน การขายสนคาหตถกรรมทผลตโดยเกษตรกรทวางงานผานทางอนเตอรเนต และสนบสนนใหมการแลกเปลยนความคดเพอพฒนาวธทจะตอสกบปญหาความยากจน

2. สงเสรมใหมการศกษาขนพนฐานโดยทวถงอาสาสมครเลงเหนถงปญหาการอตราการเขาโรงเรยนตำา ปญหาการลาออกจากโรงเรยน และอตราการรหนงสอตำา อาสาสมครจงใหการชวยเหลอในเรองของการเพมประสทธภาพของผสอน พฒนาหลกสตรใหมเพอใหตรงกบความตองการและสภาพความเปนจรง สงเสรมการศกษาของเดกผหญง สนบสนนองคกรทองถน หรอ NGOs ในการใหความรแกเดกทไมไดเขาโรงเรยน และประสานงานระหวางเครอขายตางๆเพอกระตนการพฒนารปแบบใหมๆ ในระบบการศกษา

3. สงเสรมความเทาเทยมระหวางผชายและผหญงและการเพมศกยภาพของผหญง

อาสาสมครเคลอนไหวเพอสทธสตรใหการชวยเหลอสถาบนเกบขอมลทชใหเหนถงความไมเทาเทยมกนระหวางผชายและผหญง สรางเครอขายสงเสรมผหญงทมศกยภาพและโนมนาวใหมการยอมรบผหญงมากขนในตำาแหนงทสำาคญ เชน ในการบรหารประเทศ ใหการชวยเหลอครอบครวผหญงทเลยงลกโดยลำาพง สนบสนนการศกษาภาคบงคบแกเดกชายและหญง และปกปองสทธของผหญงวยรนรวมถงการถกบงคบใหแตงงาน

117

4. ลดอตราการตายในเดกมการสนบสนนการพฒนาความสามารถของนรแพทย หมอตำาแย แพทยและพยาบาล ใหความรการคลอดพนฐานแกผทกำาลงจะมบตร เผยแพรความรเกยวกบภมคมกนโรค สนบสนนการใชเทคโนโลยสอสารเพอใหขอมลดานสาธารณสขแกประชาชน

5. สงเสรมสขภาพของแมโดยการใหการฝกฝนแกบคลากร จดใหมหนวยแพทยเคลอนท อนามยชมชน และจดสรรบคลากรเพอแกไขปญหาดานสาธารณสข

6. ตอสกบ HIV เอดส มาลาเรย และโรคอนๆสนบสนนการรณรงคในดาน ภมคมกน การใชถงยางอนมย และการคมกำาเนด จดกจกรรมใหความรแกผทอยในกลมทมความเสยงสง สรางเครอขายของผทเกยวของ เพอแลกเปลยนความร และประสบการณ

7. รกษาสงแวดลอมใหความรเรองการจดสรรทรพยากรอนไดแก นำา ทดน และปาไม เสรมสรางความสามารถของชมชนในการเขาถงทรพยากรธรรมชาต และการจดการทมประสทธภาพ สนบสนนการแลกเปลยนความรของผทเกยวของ

8. สนบสนนความรวมมอระดบนานาชาตในดานการพฒนาอาสาสมครเปนตวกลางทสำาคญทจะกอใหเกดความรวมมอระหวางกน รวมไปถงภาคเอกชน โดยมการรณรงคระดบนานาชาตในเรองตางๆ กระจายทรพยากรทสำาคญ เชน ยา จากภาครฐหรอเอกชนใหกบผทตองการ ใหคำาปรกษาแกบรษทเอกชนจดตงโครงการอาสาสมคร และสงเสรมความเขาใจและความรวมมอจากทกฝาย

แผนทเชงความสำาคญของประเดนวจย

118

119

120

121

122

การประยกตงานวจย ตางประเทศ กบงานอาสาสมครในไทย

123

จากการศกษาวจยงานตางประเทศและกรณศกษาตางๆ พบวาสามารถนำามาประยกตกบงานอาสาสมครในเมองไทยได ดงน

1 สามารถนำาวธการทำาวจยอาสาสมครทศกษาจากองคกรสหประชาชาต ไปใชในการพฒนารปแบบวธการทำาวจยทเกยวของกบอาสาสมคร ซงในประเทศไทยยงไมมงานวจยทเกยวของกบอาสาสมครและวจยอยางเปนระบบเทาทควร อาจเปนเพราะ ภาครฐยงไมเลงเหนถงความสำาคญมระบบทซบซอน ภาคเอกชนยงไมคำานงถงการมสวนรวมทางสงคม และภาคประชาสงคมไมมการเกบขอมลไวอยางเปนระบบ ทำาใหการวจยทผานไมสามารถครอบคลมไดขอมลเทาทควร จงไมมงานวจยและขอมลเพยงพอทจะสะทอนใหเหนถงสถานการณและแนวโนมของอาสาสมครตามสภาพความเปนจรง

2 นำาวธการคดมลคางานอาสาสมครโดยใชทฤษฏทางเศรษฐศาสตรมาอธบายมลคาทางอาสาสมครใหสามารถนบรวมเปนสวนหนงของคาผลตผลมวลรวมประชาชาต( GNP )และภายในประเทศ ( GDP ) ซงเดมมลคาทางอาสาสมครนนเปนทรพยากรทมองไมเหน ( Invisible Resources ) ทำาใหไมรคณคาทแทจรงของงานอาสาสมคร การประเมนมลคาทางเศรษฐกจของอาสาสมครน ทำาใหสามารถวดมลคาทางอาสาสมครไดแมจะยงเปนในดานปรมาณเปนหลกแตกสามารถทนำาไปใชในการตดสนใจเชงนโยบายในการบรหารประเทศเพอสนบสนนและชใหเหนถงคณคาของอาสาสมครตอการพฒนาประเทศมากขน

3 นำารปแบบวธการพฒนาเครอขายพหภาคมาประยกตใช โดยมตวอยางจากเครอขายจตอาสาทมตวแทนจากภาครฐ ภาคประชาสงคม และภาคธรกจ โดยสรางความแขงแรงของเครอขายองคกรททำางานดานอาสาสมครกอน เปนการรวมมอโดย เรมจากการนำานโยบาย กจกรรม เปาหมายทแตละองคกรมมาปรกษาหาความรวมมอกน เพอหาเปาหมายของเครอขายรวมกนในการขบดนใหเกดกระแสการเปลยนแปลงอยางทไมสามารถทำาใหเกดขนไดจากการทำางานขององคกรใดองคกรหนงโดยพจารณาแบงหนาทตามศกยภาพและความถนดของแตละกลมองคกร มการตดตามประสานงานขอมลความเคลอนไหว รกษาทศทางและเครอขายอยางตอเนอง นำาไปสการพฒนาอยางยงยนอยางมสวนรวม

4 นำาวธการจดการระบบอาสาสมครอจฉรยะมาชวยพฒนาระบบฐานขอมลงานอาสาสมครรวมกนเพอชวยเชอมโยงองคกรรบอาสาสมครและตว

124

อาสาสมครเอง มการใชเทคโนโลยสารสนเทศตางๆเขามาชวยรวมไปกบการรณรงคประชาสมพนธงานอาสาสมครใหเปนทยอมรบในวงกวาง เปนทรจกและทำาใหคนทไมเคยมความสนใจในอาสาสมครเขามาเปนอาสาสมครมากขน ผานรปแบบการเปนอาสาสมครทหลากหลายมากขน ไมวาจะเปนอาสาสมครเสมอน อาสาสมคร ICT เปนตน

5 นำาองคความรมาประยกตใชในการจดการอาสาสมครองคกรพฒนาเอกชน ใหเหนถงวางานอาสาสมครทดตองลงทนไมใชแรงงานฟร การหาจดสมดลของความคาดหวงจากอาสาสมครกบงานททำาเปนหนาทหลกขององคกรรบอาสาสมคร รวมไปถงการพฒนาอบรมบคลากรเพอเพมศกยภาพในงานอาสาสมคร ใหมรปแบบเพอการบรหารทมประสทธผลและมประสทธภาพ มากยงขนพรอมทงมการรวบรวมองคความรเกยวกบงานอาสาสมครนำาไปเผยแพรทแกองคกรและผทสนใจผานการทำาเปนรปเลมหนงสอ หรอในเวบไซต

6 นำาขอมลประโยชนของอาสาสมครแสดงตอภาคธรกจในเรองความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social Responsibility) ใหเหนถงชองทางของบรษทในการมสวนรวมทางสงคม ซงสามารถสรางความนาเชอถอสรางจดยนทแตกตางใหแกบรษทตอคแขง โดยรปแบบความรวมมอนนสามารถผานการเปนอาสาสมครพนกงาน ทรณรงคใหพนกงานในบรษทมาเปนอาสาสมคร ซงเปนการพฒนาศกยภาพและมนษยสมพนธของพนกงานดวยกนและชมชนดวย ทำาเหนบรษทไดเหนวาเปนการลงทนทางสงคมทคมคาอยางยง

7 นำาขอมลความรทไดของอาสาสมครกบเปาการพฒนาแหงสหสวรรษใหมซงถอไดเปนเปนแกนของการพฒนาอยางยงยน มารวมรณรงคนโยบายและกฎหมายทสนบสนนอาสาสมครในประเทศไทยตอภาครฐ เพอแสดงใหเหนถงเหนความสำาคญของงานอาสาสมครตอการพฒนา ซงอาสาสมครสามารถชวยลดความเหลอมลำาทางสงคม เปนการสรางมลคาเพมจากบรการภาครฐ ใหกบชมชนทยงไดรบการบรการไมทวถงผานการประสานงานโดยอาสาสมครซงอาจเปนคนในชมชนทำาใหสรางการเปนเจาของชมชนรวมกนหรออาสาสมครตางพนทเพอเชอมโยงเขาใจระหวางชมชน และงานอาสาสมครยงชวยนำาบคคลทถกแบงแยกออกไปจากสงคมใหกลบเขาเปนอนหนงอนเดยวกนกบกลม เชน คนตกงานไดเขามาเปนอาสาสมครเพอฝกทกษะสำาหรบงานทมรายได หรอ

125

คนเกษยณอายไดรสกวาตวเองยงมบทบาทอยในสงคม โดยมความมงหมายในการสรางสงคมใหดขนรวมกน

8 นำาองคความรทไดมาพฒนาสรางศนยประสานงานกลางอาสาสมครเพออำานวยความสะดวกการหางานอาสาสมคร รวบรวมประชาสมพนธขาวสารขอมลขน โดยรวมมอกบองคอาสาสมครตางๆทเกยวของ และประยกตระบบจดการอาสาสมครในจากประเทศตางๆ กรณศกษา volunteer match, NVPC, iVolunteer และ Volunteer Canada โดยใหมศนยอาสาสมครตามภมภาคตางๆทวประเทศโดยมองคกรพฒนาเอกชนในพนทททำาอาสาสมครเปนภาคแนวรวมพรอมแสวงหาเยาวชนทสนใจทำางานดานอาสาสมครมาขบเคลอนเปนแกนกลางในการประสานงานอาสาสมครในพนทภมภาคนน

9 นำาขอมลองคกรททำางานอาสาสมครระหวางประเทศทไดจากงานวจย นำาไปวธการเชอมโยงระบบงานอาสาสมครในประเทศใหเชอมโยงกบองคกรอาสาสมครระหวางประเทศเหลานน โดยรณรงคใหมองคกรจดการอาสาสมครทคอยใหขอมลอำานวยความสะดวกอาสาสมครตางประเทศ พรอมทงใหมการประชาสมพนธรบอาสาสมครในประเทศไปทำางานอาสาสมครในประเทศกำาลงพฒนา เพอปลกฝงสรางจตสำานกการเปนอาสาสมครผานประสบการณการพฒนาจรง ซงสามารถทำารวมไปกบการศนยประสานงานกลางอาสาสมครไดสามารถสรปไดวาสงทสำาคญควรทำาเปนอนดบแรกในการพฒนาอาสา

สมครคอการจดการฐานขอมลอาสาสมครและการจดการขอมลกลมองคกรททำางานรองรบอาสาสมคร เปนสงทสำาคญลำาดบตนเพอนำาไปสการจดศนยประสานงานอาสาสมครภาคประชาชนขน องคความรทไดรบจากการวจยงานอาสาสมครในตางประเทศสามารถชวยใหเหนทศทางของการพฒนาอาสาสมครในอนาคตของประเทศไทยทควรจะเปนได ซงประเทศไทยเองกมจดเดนของงานอาสาสมครเปนตนทนทางสงคมโดยเปนผสานสรางความสมพนธกบผคนในชมชนในเมองและชนบทไมเหมอนความสมพนธระหวางคนเมองกบคนชนบทในประเทศทพฒนาแลว มความเปนมตรมความอปถมภเอออาทรซงกนและกนผานประเพณวฒนธรรม สงคมมาเปนเวลายาวนาน ยงคงมพนฐานจตสำานกในการชวยเหลอซงกนและกนฝงรากอยแตพนทในการแสดงออกไดถกจำากดดวยขอบเขตของขอมลขาวสารทมอยซงสามารถชวยไดโดยการเปดพนทางเลอกใหมในงานอาสาสมครผานการใชเทคโนโยโลยสารสนเทศตางๆ

126

อาสาสมครภายในประเทศพฒนาแลวมเนอหากจกรรมการอาสาสมครแตกตางและไมคอยเหลอรปแบบการพฒนารากหญาใหเหนเมอเทยบกบประเทศกำาลงพฒนาเทาใดนก อาสาสมครในประเทศพฒนาแลวจงตองแสวงหาโอกาสในการพฒนาททาทายความรความสามารถในประเทศกำาลงพฒนา เพราะแนวโนมอาสาสมครในปจจบนและอนาคตเปนอาสาสมครนานาชาตทใชเทคโนโลยสารสนเทศในการขบเคลอนการพฒนาอยางยงยน ซงในยคทมความเปลยนแปลงทางสภาวะแวดลอม เศรษฐกจ การเมองและสงคมอยางรวดเรว การพฒนาในโลกยคปจจบนนนมความรวดเรวและหลากหลายกวาในยคกอนๆเทยบกบระยะเวลาทใชเทากน ในป 2547 องคกรสหประชาชาตไดประกาศใหประเทศไทยเปนประเทศพฒนาแลว ถงแมวาการพฒนาสวนใหญยงคงกระจกตวตามเมองสำาคญ และนโยบายภาครฐยงไมสามารถสนบสนนใหเกดการพฒนาอยางยงยนทใหชมชนสวนใหญสามารถพงตนเองไดอยางมสวนรวม ซงสงเหลานแสดงใหเหนความจำาเปนในการพฒนาของภาคประชาสงคมผานระบบอาสาสมครในประเทศไทยเพอเชอมโยงการพฒนาจากรากแกวผสานกบนโยบายและทศทางการพฒนาของประเทศ โดยสรางจตสำานกในการมสวนรวมในสงคมผานการลงมอปฏบตใน สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมทำาด มจตสาธารณะในขอบเขตทตนเองสามารถทำาได มรปแบบทตอบสนองความตองการของพนทและชวงเวลาทเหมาะสมนนๆ เพราะพนฐานการพฒนาประเทศอยางยงยนเรมทจตสำานกในการเปนอาสาสมครของคนคอการม “จตอาสา ” มารวมกนเปลยนเมองไทยใกลๆ ตว

“ หวใจของงานอาสาสมครคอการบรการในอดมคตความสมพนธและความเชอทพวกเราสามารถรวมกนทำาใหโลกนดขนไดความเปนอาสาสมครเปนคำาอธบายทดและยงใหญทสดของความเปน

สหประชาชาต ”โคฟ อนนน เลขาธการสหประชาชาต

127

แนวทางศกษาวจยตอใน ประเทศ ไทย

จตอาสา ควรมการศกษาเพมเตมถงเหตผลทคนเปนอาสาสมครในเชงจตววฒน ซงการเปนอาสาสมครนนถอไดวาเปนการใหอยางหนงนอกเหนอไปจากการใหในรปของเงนตรา โดยผคนในสงคมปจจบนนนเหนมความเหนวามนษยนนเหนแกตว ชอบทำาลาย ประหตประหารกนและนบวนจะดรนแรงมากยงขน แตจากบทความ ประวตศาสตรของ“มนษยชาต : หนงนาทกอนเทยงคน ของ พระไพศาล วสาโล มนษยนน”ถอกำาเนดขนมาในโลกไมนอยกวา 2 ลานปมาแลว แตมเพยง 10,000 ปสดทายเทานนทพบหลกฐานการทำาสงครามหรอการสรบกนเปนกลมและอยางเปนระบบ และเมอศกษาใหละเอยด จะพบวาการสรบกนอยางนองเลอดจนลมตายกนเปนเบอนนกระจกตวอยในชวง 2,000 ปทผานมา นนหมายความวาประวตศาสตรอนนองเลอดของมนษยนนกนเวลาเพยง 0.1% ของประวตศาสตรมนษยชาตทงหมด กลาวไดวา 99.5% ของประวตศาสตรมนษยชาตเปนชวงเวลาแหงการอยรวมกนอยางสนต หากเรายอววฒนาการของมนษยชาตทยาวนานกวา 2 ลานปใหเหลอเพยง 24 ชวโมง มนษยเราไดอยรวมกนอยางสนตทามกลางความขดแยงมาตงแตเชามด ตลอดบาย เยน และคำาจนกระทงเกอบเทยงคน ประวตศาสตรแหงความรนแรงจงเกดขน โดยชวงเวลาทนองเลอดนนเกดขนเมอ 1 นาทกอนเทยงคนเทานนเอง คำาถามกคอเราจะปลอยให 1 นาทสดทายนนพามนษยชาตไปสจดจบหรอเคลอนสวนใหมทดกวาเดม? การศกษาวจยถงในเรอง จตอาสา จงนาทจะชวยใหเขาถงเมลดพนธ“ ”แหงการใหในอกรปแบบหนงซงมอยในทกคนเพยงรอคอยการรดนำาใหรากไดหยงพรอมจะผลบาน

สถานการณและแนวโนมอาสาสมครในไทย พบวาปจจบนยงไมมการศกษาสถานการณและแนวโนมอาสาสมครอยางเพยงพอและเปนระบบ

128

พบวางานวจยศกษาของอาสาสมครในประเทศไทยทผวจยของรายงานฉบบน สามารถหาไดนนจะมาจาก สรปรายงานประจำาปในวนสงคมสงเคราะหแหงชาตและวนอาสาสมครไทย กระทรวงพฒนาสงคมและสวสดการมนษย ประจำาป 2545 ทกลาวสรปภาพรวมและแนวโนมงานอาสาสมคร แตกรอบแนวคดนนมาจากการแบงภาครฐและภาคเอกชนเปนหลก ทำาใหขอมลอาสาสมครเชงสถตทไดยงไมครอบคลมถงภาคประชาสงคมเทาทควร โดยถอใหภาคประชาสงคมไปรวมกบภาคเอกชน ซงในปจจบนการพฒนาระดบนานาชาตไดใหความสำาคญกบภาคประชาสงคม เทยบเทา กบภาครฐและภาคเอกชน( ธรกจ )และในภาคประชาสงคมนน งานวจยถอดบทเรยน ของมลนธอาสาสมครเพอสงคม ในวาระท มอส.ครบรอบ 25 ปในวน ท 26 พฤศจกายน 2548 นนสามารถทำาใหเหนกระบวนการอาสาสมครเพอสงคม และสถานการณการเปนอาสาสมครจากภาคประชาสงคมมากขน และยงมองคกรพฒนาเอกชนทนาศกษาตางๆไมวาจะเปน มลนธกระจกเงา มลนธรวมกตญญ มลนธอโชกา อาสากาชาด กรนพซ เปนตน ซงจะทำาใหเหนภาพรวมของงานอาสาสมครเพอนำาไปใชประโยชนในการพฒนาอาสาสมครในประเทศไทยได

อาสาสมครกบการจดการวกฤตในสภาวะฉกเฉน จากประสบการณคลนยกษสนามพบวากลมบคคลทไปถงทเกดเหตและรวมการจดการชวยเหลอในวกฤตครงนนกอนคอ กลมอาสาสมครจากภาคประชาสงคม ซงกคอประชาชนนนเอง จากนนจงตามมาดวยภาคธรกจและภาครฐ จะเหนไดวาในสภาวะฉกเฉนอาสาสมครนนเปนกลมทการจดตงโดยอตโนมตในตวเอง (Self Organized) เตมเตมการจดการทขาดหาย อยางไรกตามไมไดหมายความวาการจะปลอยใหการจดการอาสาสมครเกดขนโดยไมมการเตรยมพรอมสำาหรบวกฤตครงตอไปทไมรจะเกดเมอไร การเตรยมพรอมอาสาสมครในภาวะฉกเฉนจงเปนสงทจำาเปน เนองจากในปจจบนสามารถศกษาองคความรการจดการภาวะฉกเฉนทผานมาไมวาจะเปน สนาม ภยนำาทวม หรอในตางประเทศจาก เฮอรเคน คาทรนา

129

เปนตน ซงจะทำาใหสามารถปองกนและลดการสญเสยทอาจขนในอนาคตได

มลคาทางเศรษฐกจของงานอาสาสมครตอการพฒนาประเทศ จากงานวจยฉบบนพบวาในประเทศตางๆไดมการรวบรวมมลคางานอาสาสมครเขาไปอยในคาผลตผลมวลรวมประชาชาต( GNP )และภายในประเทศ ( GDP ) ซงสามารถนำามาใชประเมนมลคาทางเศรษฐกจและนำาไปใชในการตดสนใจเชงนโยบายในการบรหารประเทศ เพอสนบสนนงานอาสาสมครจากทกภาค อกทงสรางความนาเชอถอและการใหความสำาคญกบอาสาสมครและภาคประชาสงคม ซงเปนสงทสหประชาชาตไดรณรงครวมกนในการเชอมโยงอาสาสมครกบเปาการพฒนาสหสวรรษใหม

เทคโนโลยสารสนเทศกบการพฒนางานอาสาสมครไทย ในปจจบนเทคโนโลยสารสนเทศเขามามบทบาทในการพฒนาประเทศ ทำาใหประเทศโลกทสามเชน สงคโปร สามารถกาวกระโดดเปนประเทศพฒนาแลวซงมแนวโนมจะตามมาดวยประเทศ จนและอนเดย โดยทเทคโนโลยสารสนเทศนนสามารถเปนในรปแบบ วทย โทรทศน คอมพวเตอร ผานทางวทยชมชน สถานโทรทศน และอนเตอรเนต พบวาองคกรภาคประชาสงคมยงไมมความชำานาญและความพรอมในการใชเทคโนโลยในเชน คอมพวเตอรและอนเตอรเนต ในการพฒนางานอาสาสมคร ซงการพฒนาเรยนรสามารถทำาไดผานการรบอาสาสมครรนใหมทมความร ความเขาใจในเทคโนโลยมาก เพยงแตยงไมมการชใหเหนชองทางเพอนำามาประสานใชกบการพฒนาสงคม

การแสวงหาความรวมมองานอาสาสมครกบตางประเทศ ผานการรบอาสาสมครจากตางประเทศและสงเสรมอาสาสมครไทยในตางประเทศ พบวาในปจจบนมอาสาสมครจากตางประเทศทตองการเขามาทำางานอาสาสมครในประเทศไทย ซงกไดมองคการพฒนาเอกชนรวมทงอาสาสมครสหประชาชาตทคอยรบอาสาสมคร เขามาทำางาน แตยงถอไดวาไมมากนก มการจดการยงไมเปนระบบ ไมมการเกบขอมลอาสาสมครตางชาต สวนในประเทศทพฒนาแลวสวนใหญมการสงเสรมใหคนในประเทศไปทำางานอาสาสมครตางประเทศเพอประสบการณ ความรทหลากหลาย ใหเหนความแตกตางของการพฒนาของประเทศตางเทยบกบประเทศตนเพอปลกฝงและสรางมมมองทางสงคมซงถงไมจำาเปนวาผทไปอาสาสมครจะตองกลบมาพฒนาประเทศแตสามารถเปนนกธรกจทรวมวสย

130

ทศนทางสงคมเพอการพฒนาประเทศอยางยงยน การวจยศกษานสามารถชวยใหเหนการพฒนาความรวมมออาสาสมครระหวางประเทศในระยะยาวได

ศนยสงเสรมอาสาสมครภาคประชาชน ควรมการวจยศกษาในการจดตงศนยสงเสรมอาสาสมครขนโดยเปนศนยสนบสนนขอมลงานอาสาสมคร สรางเครอขายผสนบสนนงานอาสาสมคร อาทสอมวลชน ผบรจาค องคกรเครอขายทตองการอาสาสมคร ซงพบวาในประเทศพฒนาแลวเชน สงคโปรนนไดมการตงองคกรอสระทคอยดแลดานอาสาสมครและการบรจาค ซงคอยจดการเงนและทรพยากรทไดรบบรจาคไปสองคกรพฒนาเอกชนกลมทตองการ ชวยประสานงานผทตองการทำางานอาสาสมครและองคกรกลมทตองการอาสาสมครใหมาเจอกน ทำาใหสามารถไดองคความรในการจดตงศนยสงเสรมอาสาสมคร

นโยบายและกฎหมายทสนบสนนงานอาสาสมครไทย พบวาในปอาสาสมครสากล 2544 ไดถอวาเปนปแหงการรณรงคอาสาสมครในประเทศไทย และไดมการสนบสนนงานอาสาสมครจากภาครฐรวมกนเปน ปฏญญาอาสาสมครขน แตยงไมมการนำามาพฒนาเปนนโยบายและกฎหมายทสนบสนนดานอาสาสมครจงควรมการวจยถง นโยบายและกฎหมายทสนบสนนงานอาสาสมครในประเทศไทย อาท นโยบายทสนบสนนใหอาสาสมครได รบความคมครองดานสขภาพและมสภาพแวดลอมทมความปลอดภยในททำางาน การมขอบงคบทางภาษควรสงเสรมงานของอาสาสมครอยางยงยน กฎหมายสวสดการสงคมควรอนญาตใหมการเปนอาสาสมครโดยปราศจากการเสยประโยชน(ในแงเวลาทำางาน) เปนตน ศกษาถงนโยบายและกฎหมายทจำาเปนในการพฒนาและสนบสนนงานอาสาสมครในประเทศไทย

แผนทงานอาสาสมครในประเทศ ควรมการทำาวจยงานอาสาสมครตามพนท( ภมภาค จงหวดและทองถน) เนอหา ( สงแวดลอม สขภาพ การศกษา สทธ) กลม ( สตร เดก ผพการ ผสงอาย สตว )และชวงเวลา เพอทำาศกษาความเปนไปไดในการเชอมโยงงานอาสาสมคร องคกรรบอาสาสมคร และอาสาสมคร เขาดวยกน เปนการรณรงคใหคนมาเปน

131

อาสาสมครในพนของตนและตางพนท มการเรยนรรวมกน พฒนาซงกนและกน รวมไปถงการเปดพนทใหอาสาสมครตางประเทศไดเลอกมาทำางานอาสาสมครในประเทศไทย ซงแผนทนจะแสดงใหเหนถงสถานการณการพฒนาประเทศ จากการวเคราะหจากงานทตองการอาสาสมครไปทำา พรอมทงสงเสรมใหภาครฐและภาคเอกชน เหนถงชองวางของปญหาและเขาแกไขไดอยางถกทศทาง

Bibliography

A Rationale for the Application of ‘gift-exchange’ Paradigm to Volunteerism by Nonprofit Organisations in a Melanesian culture,Murray E Millar, 7 October 2004Cordingley 2000; Australian Bureau of Statistics 2001; Zappala et al. 2001.

A National Framework for Youth Action and Engagement, Report of the Russell Commission, Ian M Russell March 2005

Conceptual analysis of "Volunteer" around the world, UNV

Developing Media Messages for Volunteer Programs,Points of Light Foundation

Enhancing Business-Community Relations: The Role of Volunteers in Promoting Global Corporate Citizenship, Global Report, New Academy of Business, UNV

IYV Global Evaluation Report Prepared by the Institute for Volunteering Research

Measuring Volunteering: A Practical Toolkit, 2001 Independent Sector and United Nations Volunteers

Multi-stakeholder partnership, Global knowledge partnership

Patterns of volunteering over the life cycle ,by L. Kevin Selbee and Paul B. Reed

132

The Virtual Volunteering Guidebook by Susan J. Ellis and Jayne Cravens, © 2000, ImpactOnline, Inc.

The Volume and Economic Value of Volunteering in 4 Countries of Differing Income Levels, Susanne Ziemek Project Report, January 2002,Research directed by ZEF (Center for Development Research Universität Bonn)as a joint initiative with United Nations Volunteers (UNV)

T-Kit on Funding and Financial Management, ISBN 92-871-5365-5 © Council of Europe and European Commission, September 2004

T-Kit on International Voluntary Service,© Council of Europe and European Commission, July 2002

T-Kit on Training Essentials,© Council of Europe and European Commission, October 2002

Volunteering and the United Nations System Working for a Better World, 2001 UNV

Volunteerism and Legislation: A Guidance Note, A joint project of the International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies, the Inter-Parliamentary Union and United Nations Volunteers

Virtual Volunteering: Current Status and Future Prospects, Vic Murray University of Victoria and Yvonne Harrison University of Victoria, 2002 Canadian Centre for Philanthropy

Volunteering in Bosnia and Herzegovina,Survey on volunteerism in BIH organizations, Written by Azra S. Kacapor, MSc For UNV BiH

Volunteering and the Relationship between the Public Sector and NGOs N. Kanaan, IYV 2001 National Committee Lebanon

Volunteers and the Millennium Development Goals, UNV

Volunteer Spirit Network Meeting Report

รายงาน วนสงคมสงเคราะหแหงชาตและวนอาสาสมครไทย ประจำาป 2545 โดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

รายงาน วนสงคมสงเคราะหแหงชาตและวนอาสาสมครไทย ประจำาป 2547 โดยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

25 ป คนหนมสาวบนเสนทางอาสาสมครเพอสงคม : การถอดบทเรยน กระบวนการอาสาสมครเพอสงคม มลนธอาสาสมครเพอสงคม จดทำาโดย วร

133

นทรา ไกรยรวงศ, สมจต คงทน, นนทนา พภพลาภอนนต และ ศภมาศ ศลารกษ สนบสนนโดย สถาบนพฒนาองคกรชมชน (พอช.) มกราคม 2548

www.netaid.orgwww.nvpc.org.sgwww.ivolunteer.org.inwww.volunteer.cawww.volunteermatch.org

Apppendix I

ปฏญญาอาสาสมครไทย 

                                ขอ ๑                อาสาสมครมบทบาทสำาคญในการบำาเพญประโยชนใหแกสงคมทงในดานการสงเคราะหผประสบความทกขยากเดอดรอน การปองกน แกไขปญหา การพฒนาสงคมและสงเสรมความมนคงของชาต ทงนเพอประโยชนสขของประชาชนอยางเปนธรรมและทวถง                                ขอ ๒                อาสาสมครทพงประสงคตองมจตวญญาณของอาสาสมคร เปนผปฏบตงานดวยความสมครใจเพอประโยชนแกประชาชน สงคมและประเทศชาตโดยไมหวงสงตอบแทนเปนผมอดมการณโดยถอประโยชนสวนรวมเหนอกวาประโยชนสวนตน ทำางานดวยความ

134

เสยสละ กระตอรอรน เอออาทร บรสทธใจ และมศรทธาทจะทำางานอาสาสมคร                                ขอ ๓                อาสาสมครสมควรไดรบการยกยองสรรเสรญ เพราะเปนผทสมครใจทำางานเพอประโยชนแกประชาชน สงคม และประเทศชาตอยางแทจรง                                ขอ ๔                ภาครฐและภาคเอกชน จะตองสงเสรมสนบสนนงานอาสาสมครอยางจรงจงและตอเนอง โดยการพฒนาอาสาสมครใหมความร ความสามารถ อดมการณและคณธรรม                                ขอ ๕                ภาครฐและภาคเอกชน ตองสงเสรมสนบสนนการบรหารจดการงานอาสาสมครเพอใหงานอาสาสมครมประสทธภาพและประสทธผล                                ขอ ๖                ภาครฐ ต องจดใหมกฎหมายหรอระ เบยบรองรบสถานภาพของอาสาสมครใหการคมครอง และเออประโยชนตอการปฏบตงานของอาสาสมครไดอยางมประสทธภาพ                                ขอ ๗                ภาครฐและภาคเอกชน ควรสงเสรมและปลกจตสำานกในการเปนอาสาสมครใหแกเดก เยาวชน และประชาชนทวไป                               ขอ ๘                ภาครฐ รฐวสาหกจ องคการธรกจและองคการตางๆ ควรสงเสรมสนบสนนให ขาราชการ พนกงานรฐวสาหกจ เจาหนาทขององคการไดปฏบตงานอาสาสมครทเปนประโยชนแกประชาชน สงคมและประเทศชาต โดยไมถอเปนวนลา                               

  ขอ ๙

135

                ภาครฐตองจดตงคณะกรรมการ โดยมผแทนของภาครฐและภาคเอกชน ทเกยวของกบงานอาสาสมครเปนกรรมการ เพอทำาหนาทในการกำาหนดนโยบาย แผนงาน สงเสรมสนบสนนประสานงาน ตดตามประเมนผลการปฏบตงานอาสาสมคร

136

Appendix II

The Millennium Development Goals and Volunteer by United Nation Volunteer20011. “Eradicate extreme poverty and hunger.” Fighting poverty through voluntary action, individual volunteers and volunteer organizations already help support people living in poor conditions.

2. “Achieve universal primary education.” Volunteers promoting education and civic engagement help unleash people’s drive for development. Local volunteer organizations and individual volunteers address, for example, low enrollment and issues related to school dropouts and low literacy rates. Volunteers help build the capacity of teachers and other professionals to deliver effective educational services.

3. “Promote gender equality and empower women.” Volunteer activists form the backbone of the international women’s movement, raising their voices on policies that have an impact on women, speaking from their everyday practical experience on the ground. Working to mainstreamgender throughout society.

4. “Reduce child mortality.” Almost one in six children in Africa will not see their fifth birthday as aresult of poverty, a lack of basic health care and HIV/AIDS. Local and international volunteers worktogether to address child mortality, including through local health committees and village pharmaciesrun by indigenous people.

137

5. “Improve maternal health.” Thousands of volunteers serve as health workers and birth attendantsin communities around the world, helping women prepare for the lifegiving tasks relating to motherhood.

6. “Combat HIV/AIDS, malaria and other diseases.” No health campaign can be effective without the support oflocal communities and groups. The involvement of local communities through their volunteer-involving organizations is key to promoting public health, including prevention of epidemics such as HIV/AIDS and malaria.

7. “Ensure environmental sustainability.” Harnessing the potential of civic engagement for the environment, local volunteers and volunteer organizations raise awareness about environmental issuesaffecting their communities and sometimes, through networks, influence policy decisions. Manyvolunteers support local initiatives that promote the sustainable use of environmental resources andaddress related challenges.

8. “Develop a global partnership”. For development, Volunteers are strong networkers who constitute a force for development by building partnerships with the private sector. Volunteers work with corporations to create job opportunities and enlist company programmes to support socialdevelopment in communities.

 

138