หนงสอบตรสรา*อารมภบทของผแปลa1
1เราทงหลายไดรบคาสอนสาคญตางๆ หลายเรอง เปนมรดกมาทางหนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก 2และขอเขยนอนๆb2ทตามมา 3อสราเอลจงสมควรไดรบคาสรรเสรญเพราะการอบรมสงสอนทชาญฉลาด 4ผทอานและคนเคยกบหนงสอเหลานไมควรมความรเพยงเพอตนเองเทานน 5แตเมอมความรแลว เขากควรใหความรนเปนประโยชนแกผอนดวย6อาศยทงคาพดและขอเขยน 7เพราะเหตน เยซปของขาพเจาจงใชเวลานาน เอาใจใส 8อานหนงสอธรรมบญญต 9หนงสอประกาศก 10และขอเขยนอนๆ ของบรรพบรษ 11เขาจงมความคนเคยอยางดกบหนงสอเหลาน 12และปรารถนาจะเขยนบางสงเพออบรมสงสอนใหผอนมปรชาญาณ 13ผทรกปรชาญาณและคนเคยกบคาสอนเหลาน 14จะไดกาวหนายงๆ ขนในการดาเนนชวตถกตองตามธรรมบญญต
15ดงนน ขาพเจาจงเชญชวนทานทงหลาย 16โปรดตงใจ 17อานขอเขยนน 18และใหอภย 19ในกรณทดเหมอนวา 20
ขาพเจาไมอาจแปลขอความไดตรงความหมาย ทงๆ ทไดพยายามอยางดทสดแลว 21-22ทงนกเพราะวา ขอความทพดเปนภาษาฮบรนนอาจจะมความหมายไมเหมอนเดมเมอแปลออกมาเปนภาษาอน 23ยงกวานน ไมเพยงแตขอเขยนนเทานน 24
แตหนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก 25และขอเขยนอนๆ 26กยงมความแตกตางอยไมนอยเมออานในภาษาเดมดวย27ปท 38 รชสมยกษตรยเอวแอรเกเตสc3 28ขาพเจาไดมาทประเทศอยปต และระหวางทอยทนน 29ไดพบขอเขยน
ฉบบนd4ทมคณคามากในการสงสอน 30ขาพเจาจงคดวาจาเปนอยางยงทขาพเจาจะเอาใจใสและยอมลาบากบางเพอแปลหนงสอฉบบน 31ขาพเจาใชเวลาทงกลางวนและกลางคนศกษาเตมความสามารถ 32ศกษาตลอดเวลา 33เพอแปลหนงสอฉบบนจนสาเรจ 34จะไดเปนประโยชนแกผทอยตางประเทศ ซงตองการจะศกษาหาความร 35และปรบปรงตนใหพรอมทจะดาเนนชวตตามธรรมบญญต.
I.รวมภาษต
ทมาของปรชาญาณa5
1. 1ปรชาญาณทงมวลมาจากองคพระผเปนเจาb6
และอยกบพระองคตลอดไป2เมดทรายในทะเล หยาดนาฝนวนทโลกคงอย ใครเลาจะนบได3ความสงของทองฟา ความกวางของแผนดนความลกแหงหวงสมทรc7 ใครเลาจะสารวจได4ปรชาญาณถกเนรมตขนมากอนสงใดความรรอบคอบมมาแตนรนดรd8
6ใครเลาไดรบการเปดเผยถงทมาของปรชาญาณใครเลารความคดลกลาของปรชาญาณe9
8มเพยงผเดยวเทานนทมปรชาและนาเกรงขาม
1 อารมภบท a ผแปลหนงสอบตรสราเปนภาษากรกไดเขยนขอความทเปนอารมภบทนเพมไวตอนตนของหนงสอ พระศาสนจกรไมคดวาอารมภบทนเปนขอความทไดรบการดลใจจากพระเจา
2b “หนงสอธรรมบญญต หนงสอประกาศก และขอเขยนอนๆ” สานวนนเปนสานวนทชาวยวใชหมายถงพระคมภรทงหมดของตน (= พนธสญญาเดม) เพราะเขาแบงหนงสอตางๆในพระคมภรเปน 3 หมวด (ด 1 มคบ 12:9 เชงอรรถ c) สานวนนยงพบไดอกในขอ 8-10, 24-25นกวชาการไมแนใจวาในศตวรรษท 2 ก.ค.ศ. เมอบตรสราเขยนหนงสอของตนน พระคมภรแตละหมวดมหนงสอครบดงทเรารจกในปจจบนนหรอยง
3c “กษตรยเอวแอรเกเตส” คงหมายถงกษตรยโทเลมท 7 Euergetes Physcon ซงครองราชยในชวงเวลาป 170-117 ก.ค.ศ. ดงนนปท 38ของรชกาลนจงตรงกบป 132 ก.ค.ศ.
4d “พบขอเขยนฉบบน” แปลโดยคาดคะเน เพราะคานในภาษากรกเปนคาคณศพทซงแปลวา “ไมเหมอน” – แตในทนใชเปนคานาม
51 a เนอหาในบทแรกนมความคดหลกหลายเรองจดเปนชดๆ คลายกบตอนตนของหนงสอสภาษต
6b พระคมภรภาษากรกฉบบ LXX ชอบใชคาวา “องคพระผเปนเจา” (gr. = Kyrios) แปลพระนาม “ยาหเวห” ของพระเจา ผแปลหนงสอบตรสราใชวล “องคพระผเปนเจา” นบอยๆ แมเมอแปลพระนามอนๆของพระเจาในภาษาฮบรดวย
7c “ความลกแหงหวงสมทร” แปลตามตนฉบบภาษาละตน (ด ภาษาซเรยคดวย) – ตนฉบบภาษากรกวา “หวงสมทรและปรชาญาณ”
8d เลขลาดบขอในหนงสอบตรสราแตเดมใชกบตวบทภาษาละตนซงยาวกวาตนฉบบภาษากรก ดงนนในสานวนแปลฉบบนจงมบางขอขาดหายไป แตกไดเพมเขามาในภายหลง ขอทขาดไปเหลานยงพบไดดวยในสาเนาคดลอกโบราณภาษากรกชดหนง (ซงจะมอกษรยอกากบบอกไว Gk 248) – ขอ 5 ทขาดไปมความวา “5บอเกดของปรชาญาณคอพระวาจาของพระเจาในสวรรค วถทางของปรชาญาณคอธรรมบญญตนรนดร”
9e สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, สานวนแปลโบราณภาษาซเรยค, Hexapla และสานวนแปลภาษาละตนเพมขอ 7 ดงน “7ความรจกปรชาญาณไดปรากฏแกผใดบาง และใครเขาใจวาปรชาญาณมวถทางมากมาย”
คอพระองคผประทบบนพระบลลงกf10
9องคพระผเปนเจาทรงเนรมตปรชาญาณg11
ทอดพระเนตรเหนและทรงวดขนาดแลวทรงหลงปรชาญาณลงมายงพระราชกจทงปวงของพระองค10พระองคประทานปรชาญาณแกมนษยตามพระทยกวางขวางของพระองคทรงแจกจายแกบรรดาผทรกพระองค
ความยาเกรงพระเจาh12
11ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนสรรงโรจนและความภมใจเปนความยนดและความชนชมเหมอนไดสวมมงกฎ12ความยาเกรงองคพระผเปนเจาทาใหดวงใจเบกบานใหความสข ความยนด และชวตยนยาว13สาหรบผยาเกรงองคพระผเปนเจา ทกสงจะจบลงดวยดเขาจะไดรบพระพรในวนทเขาสนชวตi13
14ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนบอเกดแหงปรชาญาณพระองคทรงเนรมตปรชาญาณใหอยกบผมความเชอตงแตในครรภมารดา15ปรชาญาณสรางทพานกถาวรในหมมนษยและจะดารงอยกบลกหลานของมนษยอยางซอสตย16ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณทสมบรณผลของปรชาญาณทาใหมนษยอมใจ17ปรชาญาณทาใหบานเตมไปดวยสงพงปรารถนาสารพดและทาใหยงฉางมผลตผลของปรชาญาณเตมเปยม18ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณสงสดทาใหสนตภาพและสขภาพเจรญรงเรอง19องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรเหนและทรงวดปรชาญาณประทานความรและความเขาใจใหเหมอนฝนทรงยกยองเกยรตยศของผทมปรชาญาณ20ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนรากเหงาของปรชาญาณกงกานของปรชาญาณคอชวตยนยาวj14
ความพากเพยรและการบงคบตน22ผมโทสะไรเหตผลk15ยอมแกตวไมไดโทสะนนแหละจะถวงเขาลงสความพนาศ23คนพากเพยรตองอดทนจนถงเวลาทกาหนดในทสด เขาจะมความยนด24เขาจะเกบความคดไวจนถงเวลาทกาหนดแลวคนจานวนมากจะยกยองปญญาของเขา
ปรชาญาณและความซอตรง25ในคลงของปรชาญาณมภาษตตางๆ ทใหความรแตความยาเกรงพระเจาเปนทรงเกยจของคนบาป26ถาทานตองการไดปรชาญาณ จงปฏบตตามบทบญญตl16
10f ผแตงเนนวาพระเจาทรงมแตพระองคเดยวและทรงอยเหนอทกสง ปรชาญาณเปนคณลกษณะของพระองคและเปนจดเดนของสงสรางทงหลาย เปนของประทานจากพระเจาแกมนษย วรรณกรรมปรชาญาณมกกลาวถงปรชาญาณวาเปนเสมอนบคคลหนง (สภษ 8:22เชงอรรถ e) แตในขอนปรชาญาณเปนเพยงสงสรางและจะเปนพระเจาไมได
11g สานวนแปลภาษาละตนเพม “อาศยพระจตเจา” -- แตวลนเปนขอความทครสตชนเตมเขามาแนๆ
12h สาหรบชาวยว “ความยาเกรงพระเจา” มความหมายเพยงความเลอมใสศรทธาทางศาสนา ความคดดงเดมเรองความหวาดกลวตอหนาอานาจนายาเกรงของพระยาหเวหไดสญหายไปจากเทววทยาของชาวยวแลวในสมยทหนงสอนแตงขน
13i ตนฉบบภาษาละตนเสรมตรงนวา “14ความรกพระเจาคอปรชาญาณนายกยอง 15แตผทพระเจาทรงสาแดงพระองคใหเหนกรกพระองค พศเพงพระองค และประกาศพระราชกจยงใหญของพระองค”
14j สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, สานวนแปลโบราณภาษาซเรยค, Hexapla เสรมวา “21ความยาเกรงองคพระผเปนเจาลบลางบาป ผทมนคงจนถงทสดจะไมถกลงโทษ” – สวนตนฉบบภาษาละตนเสรมวา “26ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนความเลอมใสศรทธาในความร 27แตคนบาปรงเกยจปรชาญาณ ความยาเกรงองคพระผเปนเจาขจดบาปออกไป”
15k “ผมโทสะไรเหตผล” แปลตามตวอกษรวา “โทสะอธรรม”
16l สาหรบบตรสรา ปรชาญาณและการปฏบตตามธรรมบญญตเปนสงทอยควบคกน (19:20; เทยบ ปญจ 12:13) แตในทนปรชาญาณเปนรางวลของผปฏบตตามบทบญญต
แลวองคพระผเปนเจาจะประทานปรชาญาณแกทาน27ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนปรชาญาณและการอบรมสงสอนพระองคพอพระทยความซอสตยและความออนโยน28อยาดอดงตอความยาเกรงองคพระผเปนเจาอยาเขาใกลพระองคดวยใจไมเทยงตรง29อยาเปนคนหนาซอใจคดตอหนาคนทงหลายm17
จงควบคมคาพดใหด30อยาทะนงตน เพอจะไมลมทานจะไดไมตองอบอายองคพระผเปนเจาจะทรงเผยความลบของทานจะทรงทาใหทานตองอบอายในหมผมาชมนมกนเพราะทานไมแสวงหาความยาเกรงองคพระผเปนเจาและจตใจของทานเปยมดวยความคดโกง
ความยาเกรงพระเจาเมอประสบความยากลาบากa18
2. 1ลกเอย ถาทานปรารถนาจะรบใชองคพระผเปนเจากจงเตรยมตวรบการทดลองเถด2จงมใจเทยงตรงและมนคงอยาตกใจเมอตกทกขไดยาก3จงยดพระองคไว อยาพรากจากพระองคไปเลยเพอทานจะไดรบเกยรตในวนสดทายของทาน4จงยอมรบทกสงทเกดขนกบทานจงพากเพยรเมอตองเผชญกบเคราะหราย5เพราะทองคาตองถกทดลองในไฟฉนใดผทพระเจาพอพระทยกตองรบการทดลองใหตกตาประหนงอยในไฟฉนนน6จงวางใจในพระเจา แลวพระองคจะทรงชวยเหลอทานจงเดนตามทางตรง และมความหวงในพระองคเถด7ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงรอรบพระเมตตาอยาเดนนอกทาง เพอจะไมตองลม8ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงวางใจพระองคแลวรางวลของทานจะไมหลดมอไป9ทานทงหลายทยาเกรงองคพระผเปนเจา จงหวงรบสงดความสขนรนดร และพระเมตตาจากพระองค10จงพจารณาคนรนกอนๆ วามใครบางทวางใจในองคพระผเปนเจาแลวตองผดหวงมใครบางทยาเกรงพระองคอยางมนคงแลวถกทอดทงมใครบางทเรยกขานใหพระองคทรงชวยแลวพระองคไมทรงเหลยวแล11เพราะองคพระผเปนเจามพระทยสงสารและเมตตาทรงอภยบาปและทรงชวยใหรอดพนในยามทกขรอน12วบตจงเกดแกคนมใจขลาดและไมกลาทาการใดb19
และวบตจงเกดแกคนบาปทเหยยบเรอสองแคม13วบตจงเกดแกคนใจเฉอยชา เพราะเขาไมมความเชอเขาจงจะไมไดรบการปกปองเลย14วบตจงเกดแกทานทงหลายทสญเสยความพากเพยรอดทนทานจะทาอยางไรเมอองคพระผเปนเจาเสดจมาเยยมทาน15บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมไมละเมดพระบญชาบรรดาผรกพระองคจะเดนตามหนทางของพระองค16บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาพยายามทาตนใหเปนทพอพระทยบรรดาผรกพระองคยอมอมใจในธรรมบญญตc20
17m “ตอหนาคนทงหลาย” แปลตามสานวนแปลโบราณตางๆ – ตนฉบบภาษากรกวา “ในรมฝปาก”
182 a ความคดนพบบอยๆในพนธสญญาเดม โดยเฉพาะในหนงสอเพลงสดด
19b “มใจขลาดและไมกลาทาการใด” แปลตามตวอกษรวา “มใจขลาดและมอลา” ดเหมอนวาผเขยนตองการเตอนชาวยวใหกลาตอตานผทเบยดเบยนเขา ผเขยนประณามชาวยวทละทงศาสนา แมเพยงภายนอกเทานน (“เหยยบเรอสองแคม”) ดวย (ขอ 12ข, 15 เทยบ 2มคบ 6:21-28)
20c บตรสราคดวาความรกไมขดกบความเชอฟง เพราะเปนเรองเดยวกน ความรกไมแสวงหาผลประโยชน ความหวงจะไดรบรางวลไมใชความคดหลกในทน ทาทเชนนเปนเอกลกษณของ บสร แตเรายงพบไดอกในขอเขยนของชาวยวคนอนดวย
17บรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมมใจพรอมอยเสมอรจกถอมตนเฉพาะพระพกตรพระองค18เราจงมอบตนไวในออมพระกรขององคพระผเปนเจา มใชในออมแขนของมนษยเพราะพระองคทรงยงใหญเพยงใด กทรงพระเมตตาเพยงนน
หนาทตอบดามารดา
3. 1ลกทงหลาย จงฟงขาพเจาซงเปนบดาของทานเถดถาทานทาเชนน ทานจะรอดพน2องคพระผเปนเจาทรงปรารถนาใหบดาไดรบเกยรตจากบตรทรงกาหนดใหมารดาไดรบความเคารพจากบตร3บตรทยาเกรงบดากชดเชยบาปของตน4บตรทใหเกยรตมารดากเหมอนกบสะสมทรพยสมบตไว5ผทยาเกรงบดากมความสขจากบตรของตนเมอเขาอธษฐานภาวนา พระเจากจะทรงฟงเขา6บตรทใหเกยรตบดาจะมอายยนบตรทเชอฟงองคพระผเปนเจาจะทาใหมารดาชนใจ7ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมใหเกยรตแกบดาa21
เขารบใชบดามารดาเหมอนรบใชเจานายb22
8จงใหเกยรตบดาดวยกจการและวาจาเพอพรจากบดาจะไดลงมาเหนอทาน9พรของบดาทาใหบานเรอนของบตรมนคงแตคาสาปแชงของมารดายอมถอนรากฐาน10อยาภมใจเมอบดาของทานตองอบอายเพราะความเสอมศกดศรของบดาไมเปนเกยรตแกทาน11เกยรตของมนษยยอมมาจากเกยรตของบดาและความอบอายของมารดากเปนความอบอายของบตรดวย12ลกเอย จงดแลบดาของทานในวยชราอยาใหเขาเศราโศกตลอดชวต13แมสตปญญาของบดาจะเสอมลง กจงสงสารเขาอยาดหมนเขาขณะททานยงแขงแรงอย14เพราะพระเจาจะไมทรงลมความเมตตาของทานตอบดาพระองคจะทรงนบวาความเมตตานนเปนการใชโทษบาปของทาน15เมอทานตกทกขไดยาก พระเจาจะทรงระลกถงทานบาปของทานจะสลายไปดจนาแขงละลายเมอถกแสงแดด16บตรทละทงบดากเหมอนผกลาวดหมนพระเจาบตรททาใหมารดาเสยใจ จะถกองคพระผเปนเจาสาปแชง
ความถอมตน17ลกเอย ไมวาทานจะทาสงใด จงทาดวยความถอมตนเถดแลวทานจะเปนทรกมากกวาคนใหของกานลc23
18ทานยงเปนใหญมากขนเทาใด กยงตองถอมตนลงมากเทานนแลวพระเจาจะโปรดปรานทานd24
(19) 20เพราะพระอานภาพขององคพระผเปนเจานนยงใหญพระองคทรงไดรบเกยรตจากผตาตอยe25
21อยาแสวงหาความรทยากเกนไปสาหรบทานอยาคนควาสงทเกนกาลงของทานf26
21 3 a แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตน
22b “เหมอนรบใชเจานาย” -- บางคนแปลขอนโดยคาดคะเนวา “เหมอนรบใชองคพระผเปนเจา”
23c “ทานจะเปนทรกมากกวาคนใหของกานล” - ตนฉบบภาษากรกวา “ทานจะเปนทรกของผทพระเจาพอพระทย”
24d สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 19 วา “19ผหยงจองหองและมชอเสยงมจานวนมาก แตผถอมตนเปนผทพระเจาทรงเปดเผยความลบใหทราบ”
25e ผเขยนตองการเนนวาพระเจาทรงพระกรณาเปนพเศษตอผถอมตน โปรดใหเขามาสมผสกบพระองคได แตตนฉบบภาษาฮบรวา“พระเมตตาของพระเจานนยงใหญ ทรงเปดเผยความลบแกผถอมตน” ซงเปนความคดทพบไดบอยๆในพนธสญญาเดมวาพระเจาประทานพระพรมากมายแกผถอมตน (สดด 25:14; สภษ 3:34; เทยบ มธ 11:25; ลก 1:52)
26f “อยาคนควาสงทเกนกาลงของทาน” ผเขยนตาหนผมกรมกเหน (ขอ 21-34) ถาผมปรชาศกษาธรรมบญญตกเพยงพอแลวสาหรบชวต
22จงไตรตรองแตสงททานไดรบมอบหมายทานไมจาเปนตองสนใจเรองเรนลบตางๆ23อยาไปยงเกยวกบเรองทเกนปญญาของทานg27
เพราะเรองทพระเจาทรงเปดเผยกเกนปญญามนษยอยแลว24การยดมนในความเหนของตนทาใหหลายคนหลงทางh28
ความคดทผดทาใหเขาตดสนโดยลาเอยงi29 (25)
ความหยงจองหอง26ผมใจดอดงจะไดรบผลรายในบนปลายผทชอบเสยงอนตรายกยอมพนาศในอนตรายนนj30
27ผมใจดอดงจะรบทกขทรมานอยางหนกคนบาปยงจะสะสมบาปมากขน28ผลรายของความเยอหยงยากอยางยงทจะบาบดไดเพราะความชวรายฝงรากลกในตวเขา29จตใจของคนฉลาดยอมไตรตรองเรองอปมาผมปญญายอมใฝหาคนทตงใจฟง
การแสดงความรกตอคนยากจน30นายอมดบไฟฉนใด การใหทานยอมชดเชยบาปฉนนน31ผตอบแทนการกระทาของผอนดวยความดk31ยอมคดถงอนาคตเมอเขาลม เขากจะพบผคอยคาจน
4. 1ลกเอย อยาทาใหคนจนขาดสงจาเปนสาหรบเลยงชวตอยามองขามความตองการของผขดสน2อยาทาใหคนหวโหยตองโศกเศราหรอทาใหคนขดสนตองขดเคอง3อยาทาใหผมใจขดเคองตองโกรธมากขนอยาใหคนทมความตองการตองรอคอยความชวยเหลอ4อยาผลกไสผตกทกขไดยากทมาขอความชวยเหลออยาหนหนาไปจากคนยากจน5อยาหนหลงใหคนทมความตองการอยาเปดโอกาสใหผใดสาปแชงทาน6เพราะถาเขาสาปแชงทานในยามทกขรอนพระผสรางของเขาจะทรงฟงคาวอนขอของเขา7จงทาตนใหเปนทรกแกชมชนจงกมศรษะเคารพผใหญ8จงเงยหฟงคนยากจนจงตอบคาทกทายของเขาอยางมมารยาท9จงชวยผถกกดขใหพนเงอมมอผขมเหงอยาขลาดกลวผใดเมอทานตองตดสน10จงเปนเสมอนบดาสาหรบเดกกาพราจงเปนเสมอนสามสาหรบแมของเดกเหลานนa32
แลวทานจะเปนเหมอนบตรของพระเจาสงสดผทรงรกทานยงกวามารดา
ปรชาญาณเปนผสงสอนb33
27g “อยายงกบเรองทเกนปญญาของทาน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร สวนตนฉบบภาษากรกวา “อยายงกบกจการทไมจาเปน”
28h “การยดมนในความเหนของตนทาใหหลายคนหลงทาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพราะความคดเหนของมนษยมมากมาย”
29i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 25 วา “25ถาไมมตา ทานกไมเหนแสงสวาง ถาไมมความร กอยาพยายามสอนผอน”
30j ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผทชอบความสบาย กจะถกความสบายจงไป”
31k “ผตอบแทนการกระทาของผอนดวยความด” – ไมชดวา “การกระทาของผอน” เปนการกระทาดหรอเลว สงทผเขยนตองการสอนคอ “เราตองตอนแทนการกระทานน (ไมวาจะดหรอเลว) ดวยความดเสมอ”
324 a “แมของเดกเหลานน” – บางคนแปลวา “แมมาย” ตามตนฉบบภาษาฮบร พนธสญญาเดมกลาวบอยๆถงการชวยเหลอ “แมมายและลกกาพรา” ด ฉธบ 10:18; 14:29; 24:19; ฯลฯ; สดด 68:5; 146:9; อสค 22:7.
33b ขอความตอนนกลาวถงปรชาญาณเปนเสมอนบคคล เชนเดยวกบใน สภษ 1:23-25; 8:12-21; 9:1-6 – “บตร” ของปรชาญาณ
11ปรชาญาณสงเสรมบรรดาบตรใหพฒนาขนและเอาใจใสดแลผทแสวงหาปรชาญาณ12ผทรกปรชาญาณยอมรกชวตผตนแตเชาแสวงหาปรชาญาณยอมมความยนดเตมเปยม13ผมปรชาญาณจะไดรบสรรงโรจนเปนมรดกไมวาเขาจะไปทใด องคพระผเปนเจาจะทรงอวยพรเขา14ทกคนทรบใชปรชาญาณยอมถวายคารวกจแดพระผศกดสทธองคพระผเปนเจาทรงรกทกคนทรกปรชาญาณ15ผเชอฟงปรชาญาณยอมตดสนนานาชาตผคอยเฝาปรชาญาณจะมชวตอยอยางปลอดภย16ผใดวางใจในปรชาญาณ ผนนกจะไดรบปรชาญาณเปนมรดกบรรดาบตรหลานกจะรกษาปรชาญาณไวเปนมรดกดวย17ในเบองตน ปรชาญาณจะนาเขาไปตามทางคดเคยวทาใหเขากลวและตกใจจะเคยวเขญเขาดวยการอบรมเครงครดและลองใจเขาดวยกฎเกณฑจนกวาปรชาญาณจะไวใจเขาได18แลวจะกลบไปหาเขาทนท ทาใหเขายนดและจะเปดเผยความลบแกเขา19ถาเขาหลงไปทางอน ปรชาญาณกจะทอดทงเขา ปลอยเขาใหพนาศc34
ความสงบเสงยมทรจกละอายและความเคารพผอนd35
20จงคานงถงสถานการณ และระวงตวจากความชวแลวทานจะไมตองละอายใจ21ความละอายตอบางสงนาไปสบาปความละอายตอบางสงนาไปสเกยรตและศกดศร22อยาลาเอยงจนทานตองรบความเสยหายอยากลวผอนจนทานตองประสบหายนะ23อยาเงยบเมอจาเปนตองพดอยาซอนปรชาญาณของทานไวe36
24ปรชาญาณแสดงออกดวยคาพดความรปรากฏดวยคาปราศรย25อยาพดขดแยงกบความจรงแตจงละอายทไมมความร26อยาอายทจะสารภาพบาปของทานอยาขวางกระแสนาเชยวf37
27อยาพนอบพเทาตอคนโงอยามใจลาเอยงตอผมอานาจ28จงตอสเพอความจรงแมจะตองตายพระเจา องคพระผเปนเจาของทานจะทรงตอสเพอทาน29อยาเกงแตปากและอยาเกยจครานเฉอยชาในการกระทา30อยาเปนเหมอนสงโตg38เฉพาะในบานอยาคอยจบผดผรบใช31อยาเออมมอไปหยบแลวหดมอกลบเมอตองคนให
หมายถงทกคนทแสวงหาปรชาญาณและปฏบตตาม (ด ลก 7:35)
34cขอ15-19 ในตนฉบบภาษาฮบรเปนคาพดของปรชาญาณเองในบรษท 1 ตามแบบเดยวกนกบคาปราศรยใน สภษ 1:22ฯ; 8:1ฯ.
35d ขอความนคงจะสะทอนความเปนอยของชาวยวทถกชกชวนใหรบอารยธรรมของชาวกรก และเสแสรงไมยอมปฏบตตามความเชอจากขนบประเพณดงเดมของตน (ด 1 มคบ 1:12-15; 2 มคบ 4:11-16).
36e “เมอจาเปนตองพด” – สาเนาโบราณบางฉบบวา “ในเวลาแหงความรอดพน” – “อยาซอนปรชาญาณของทานไว” แปลตามตนฉบบภาษาฮบร สาเนาโบราณภาษากรก GK 248 และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน - ขอความนไมมในตนฉบบภาษากรก
37f “อยาขวางกระแสนาเชยว” หมายความวา “มนษยจะขวางกระแสนาเชยวกยงงายกวาจะปดบงบาปของตนไมใหพระเจาทรงทราบ” –ชาวยวในยคนนรวาจาเปนตองสารภาพบาปของตนตอพระเจา (ลนต 5:5; กดว 5:7; 2 ซมอ 12:13; 1 พกษ 21:27; สดด 38:1,4-5;51:5).
38g “เหมอนสงโต” – ตนฉบบภาษาฮบรและภาษาซเรยควา “เหมอนสนข” เพอแสดงทาทคอยจบผดเหมอนสนขทเทยวซอกแซกหาสงของอยางกลาๆกลวๆ
ความรารวยและความถอด
5. 1อยาวางใจในทรพยสมบตของทานอยาพดวา “ฉนไมตองพงใคร”2อยาคลอยตามความโนมเอยงและกาลงของทานจนทาทกอยางทใจปรารถนา3อยาพดวา “ใครจะมามอานาจเหนอฉน”a39
เพราะองคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษทานแนนอน4อยาอวดวา “ฉนทาบาปกไมเหนเปนไร”b40
เพราะองคพระผเปนเจาทรงรจกคอยเวลาของพระองค5อยามนใจวาจะไดรบอภยจนทาบาปมากยงขน6อยาพดวา “พระเมตตาของพระองคใหญยงนกพระองคจะทรงอภยบาปมากมายของฉน”เพราะพระองคทงทรงใหอภยและทรงลงโทษพระองคจะทรงลงโทษคนบาปเมอใดกได7อยารรอทจะกลบมาหาองคพระผเปนเจาและอยาผดวนประกนพรงเพราะองคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษโดยฉบพลนและทานจะพนาศในวนพพากษา8อยาวางใจในทรพยสมบตทไดมาอยางอยตธรรมทรพยสนเชนนจะไมเปนประโยชนในวนเคราะหราย
ความตรงไปตรงมาและการรจกบงคบตน9อยาฝดขาวใหพดปลวไปตามลมทกทศทางอยาเดนไปทกทศทกทางเหมอนคนบาปไรสจจะ10จงมนคงในความคดพดคาไหนกใหเปนคานน11จงพรอมทจะฟงจงคดใหรอบคอบกอนจะตอบ12ถาทานมความร จงตอบผอนถาไมร กจงปดปาก13คาพดใหทงเกยรตยศและอปยศลนของมนษยอาจนาความพนาศมาสเขา14อยาใหเขาเรยกทานวาเปนคนชางนนทาอยาใชลนเปนกบดกผอนขโมยจะไดรบความอบอายฉนใดคนไรสจจะกจะถกลงโทษหนกฉนนน15อยาทารายc41ผอน ไมวาในเรองเลกหรอเรองใหญจงระวงอยากลายเปนศตรตอมตรสหาย
6. 1เพราะชอเสยงไมดนาความอบอายและการสบประมาทมาใหฉนใดคนบาปไรสจจะกจะรบความอบอายและถกสบประมาทฉนนน2อยาตกเปนเหยอของตณหาเพราะตณหาจะผลาญกาลงของทานเหมอนววเพศผ3มนจะกนใบไมของทานจนหมดสน แลวทานจะสญเสยผลจนทานจะเปนเหมอนตนไมทหมดใบ4อารมณรายทาลายผมอารมณนนทาใหเขาเปนทเยยหยนของศตร
มตรภาพ5ปากหวานทวจานวนมตรสหายวาจาสภาพสงเสรมอธยาศยไมตร6มมตรa42มากไวเปนการดแตจงมทปรกษาเพยงคนเดยวในพนคน
395 a ผทกลาวเชนนเปนเหมอนคนโงใน สดด 53:1 ทคดวาแมมพระเจา พระองคกไมทรงสนพระทยดแลสงสรางใดๆ
40b ผไมมความเชอคดวาพระเจาไมทรงลงโทษความผด เพราะเขาทาบาปแลวไมเหนวาพระองคทรงลงโทษเขาแตประการใด
41c “อยาทารายผอน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “อยาขาดความร”
7ถาทานตองการมเพอน จงลองใจเขากอนอยาดวนไวใจเขา8บางคนเปนเพอนเมอไดประโยชนแตเมอทานลาบาก เขากหายหนาไป9มตรบางคนกลายเปนศตรและนาการววาทกบทานไปโพนทะนาใหทานตองอบอาย10บางคนเปนเพอนกนแตเมอทานลาบาก เขากหายหนาไป11เมอทกอยางราบรน เขากเปนเพอนคใจทาตนเปนนาย บงอาจสงผรบใชของทานb43
12แตเมอทานตกอบ เขากจะลกขนมาเปนศตรกบทานคอยหลกเลยงไมพบหนาทาน13จงอยหางจากศตรของทานและจงคอยระวงมตรสหายของทาน14มตรสหายซอสตยเปนทปกปองแขงแรงใครพบมตรเชนนกเหมอนไดพบสมบต15มตรสหายซอสตยหาคามไดไมมมาตรใดวดคาของเขาได16มตรสหายซอสตยเปนเสมอนยาอายวฒนะผยาเกรงองคพระผเปนเจาเทานนจะพบเขาได17ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมรกษามตรภาพอยางมนคงเขาเปนเชนใด มตรสหายของเขากเปนเชนนนc44
การอบรมสงสอนใหมปรชาญาณ18ลกเอย จงเลอกหาการอบรมตงแตวยเยาวแลวทานจะพบปรชาญาณตลอดไปจนวยชรา19จงเอาใจใสดแลd45 ปรชาญาณดงชาวนาทไถนาหวานพชแลวจงรอคอยผลดของปรชาญาณทานจะเหนดเหนอยเพยงชวครเพอปลกฝงปรชาญาณแลวในไมชาทานจะไดกนผลของปรชาญาณ20ปรชาญาณเขมงวดมากกบคนโฉดเขลาคนโงอยกบปรชาญาณไดไมนาน21ปรชาญาณเปนเสมอนกอนหนหนกทใชทดลองกาลงคนโงจะทงไปในไมชา22เพราะปรชาญาณมความหมายสมกบชอนอยคนนกจะเขาถงปรชาญาณได23ลกเอย จงฟงเถด จงจดจาคาตกเตอนของเราไวอยาละทงคาแนะนาของเรา24จงยอมใหปรชาญาณใชตรวนลามเทาของทานไวเถดจงปลอยใหปรชาญาณเอาปลอกมาสวมคอของทานไว25จงกมลงรบแอกของปรชาญาณมาแบกไวอยาขดเคองทปรชาญาณลามทานไว26จงเขาหาปรชาญาณสดจตใจจงเดนตามทางของปรชาญาณสดกาลง27จงตามรอยเทาแสวงหาปรชาญาณ แลวปรชาญาณจะแสดงตนแกทานเมอพบปรชาญาณแลว กอยาปลอยใหหลดไป28ในทสด ทานจะไดพกผอนกบปรชาญาณและปรชาญาณจะกลายเปนความยนดสาหรบทาน29โซตรวนของปรชาญาณจะเปนเครองปองกนแขงแรงสาหรบทานปลอกคอทปรชาญาณสวมใหทานจะเปนเสมอนอาภรณรงโรจน30แอกทปรชาญาณใหทานแบกe46 จะเปนเสมอนเครองประดบทองคา
426 a “มตร” – แปลตามตวอกษรวา “ผทมสนตกบทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผททานทกทาย”
43b “กลาสงผรบใชของทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมอทานลาบาก เขากจะละทงทาน”
44c ประโยคนคงจะหมายความวา “เพอนเปนทรกเหมอนกบตนเอง” – ยงอาจมความหมายไดอกวา “เพอนจะเปนเหมอนตนเอง คอยาเกรงพระเจา” -- ความเลอมใสตอพระเจาเปนประกนวามตรภาพจะถาวร
45d “เอาใจใสดแล” – แปลตามตวอกษรวา “เขาหา”
46e “และทปรชาญาณใหทานแบก” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ปรชาญาณสวมเครองประดบทองคา”
โซตรวนทปรชาญาณลามทานไวจะเปนเหมอนเชอกสมวงแดง31ทานจะสวมปรชาญาณเปนอาภรณรงโรจนและจะสวมปรชาญาณเปนมงกฎนาความยนดแกทาน32ลกเอย ถาทานปรารถนา ทานจะไดรบการสงสอนถาทานเอาใจใส ทานจะเฉลยวฉลาด33ถาทานรกทจะฟง ทานกจะไดเรยนรถาทานเงยหฟง ทานกจะมปรชา34ทานจงไปอยในกลมของบรรดาผอาวโสถาผใดมปรชา กจงเขาไปอยใกลชดกบเขา35จงยนดฟงพระวาจาทกคาของพระเจาอยาปลอยใหสภาษตทมปรชาหลบหนทานไป36ถาทานเหนคนเฉลยวฉลาด จงรบไปพบเขาแตเชาตรใหเทาของทานเหยยบธรณประตของเขาจนสกกรอน37จงไตรตรองธรรมบญญตขององคพระผเปนเจาจงเอาใจใสปฏบตตามกฎบญญตของพระองคอยเสมอพระองคจะทรงบนดาลใหใจของทานเขมแขงและทานกจะไดรบปรชาญาณดงททานปรารถนา
คาแนะนาตางๆ
7. 1อยาทาความชว แลวสงเลวรายจะไมเกดกบทาน2จงหลกหนความอธรรม แลวความอธรรมจะหลกหนไปจากทาน3ลกเอย อยาหวานความอยตธรรมในรอยไถแลวทานจะไมตองเกบเกยวผลความอยตธรรมถงเจดเทา4อยาขออานาจปกครองจากองคพระผเปนเจาอยาขอทนงมเกยรตจากพระราชา5อยาอวดวาทานเปนผชอบธรรมเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจาอยาอวดฉลาดเฉพาะพระพกตรพระราชา6อยาแสวงหาตาแหนงผพพากษาถาทานไมมกาลงทจะขจดความอยตธรรมเพราะทานจะตกอยใตอทธพลของผมอานาจและความเทยงตรงของทานจะดางพรอย7อยาวางอานาจกบพลเมองสวนใหญอยาทาใหประชาชนเสอมความนบถอตอทาน8อยาปลอยตวทาบาปซาอกเพราะแมทาบาปเพยงครงเดยว ทานกจะไมพนโทษ9อยาพดวา “พระเจาจะพอพระทยของถวายมากมายของฉนเมอฉนนาของมาถวาย พระเจาผสงสดจะตองทรงรบไว”10อยาลงเลใจเมออธษฐานภาวนาอยาละเลยทจะใหทาน11อยาหวเราะเยาะคนทกาลงทกขใจเพราะพระเจาผทรงกดใหตกตา กทรงยกใหสงขนไดดวย12อยาปนเรองเทจใสความพนองของทานและอยาทาเชนนกบเพอนของทานดวย13จงระวงอยากลาวคาเทจเพราะนสยเชนนไมเกดประโยชนเลยa47
14อยาพดพลามในทประชมกบผอาวโสอยากลาวซาซากเมออธษฐานภาวนา15อยาเกลยดการงานทเหนดเหนอยเชนการทาไรไถนาทพระผสงสดทรงกาหนดไว16อยาคบกบกลมคนบาปจงจาไววาพระเจาจะทรงลงโทษในไมชา17จงถอมตนใหมากเพราะโทษของคนอธรรมคอไฟและหนอนb48
477 a “นสยเชนนไมเกดประโยชนใดเลย” แปลตามตวอกษรวา “การตอเนอง(?)ไมเกดผลด” – ความหมายไมชดเจน แตตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลตามมาไมเปนทพอใจ”
48b ตนฉบบภาษาฮบรละคา “ไฟ” อาจยมความคดมาจาก โยบ 25:6 แตเราพบวล “ไฟและหนอน” รวมกนใน อสย 66:24 (ซง มก9:48 อางถงดวย) ; และใน ยดธ 16:17.
การปฏบตตนตอมตรสหายและครอบครว18อยานาเพอนไปแลกกบเงนอยานาพนองแทๆ ไปแลกกบทองคาจากเมองโอฟร19อยาเสยโอกาสทจะมภรรยาดและเฉลยวฉลาดc49
เพราะความมเสนหของนางมคามากกวาทองคา20อยาทารายผรบใชททางานอยางซอสตยและลกจางทรบใชทานเตมกาลง21จงรกผรบใชของทานสดจตสดใจd50
อยารงเกยจทจะใหอสระแกเขา22ถาทานมสตวเลยง จงเลยงดใหดถาสตวเหลานมประโยชน กจงเกบไว23ถาทานมบตร กจงอบรมสงสอนเขาใหดจงสอนใหเขาออนนอมเชอฟงe51ตงแตวยเยาว24ถาทานมบตรหญง จงดแลรางกายของเขาแตอยาตามใจจนเขาลมตว25จงจดใหบตรหญงไดแตงงาน ทานกทางานใหญสาเรจแลวแตจงยกเขาใหแกชายทมปรชา26ถาทานมภรรยาทถกใจ กอยาขบไลนางแตถาทานไมชอบ กอยาไวใจนาง27จงนบถอบดาสดจตสดใจจงอยาลมวามารดาใหกาเนดทานดวยความเจบปวด28จงระลกวาทานทงสองเปนผใหกาเนดจะมสงใดมาตอบแทนบญคณนไดf52
การปฏบตตอสมณะ29จงยาเกรงองคพระผเปนเจาสดจตใจและจงนบถอบรรดาสมณะของพระองคg53
30จงรกพระผทรงสรางทานมา จงรกพระองคสดกาลงอยาละเลยผรบใชของพระองค31จงยาเกรงองคพระผเปนเจาและใหเกยรตสมณะจงถวายบรรณาการสวนทพระเจาทรงบญชาไวใหแกเขาคอผลตผลแรก ไหลสตวทถวายเปนเครองบชารวมทงเครองบชาทกาหนดไว และของถวายศกดสทธอนๆ
การปฏบตตอคนยากจนและคนทตกทกขไดยาก32จงยนมอชวยคนยากจนเพอทานจะไดรบพระพรh54อยางเตมเปยม33จงมใจกวางตอมนษยทกคนอยามใจแคบแมตอผตายi55
34อยาเบอนหนาหนคนทรองไหจงรวมทกขกบผทโศกเศรา35อยารรอทจะไปเยยมคนเจบไข
49c ประโยคนยงแปลไดอกวา “อยาดถกภรรยาทเฉลยวฉลาดและด” – เทยบ ขอ 26.
50d “จงรก...สดจตสดใจ” – แปลตามตวอกษรวา “จตใจของทานจงรก....” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงรกผรบใชอยางททานรกตนเอง”
51e “จงสอนใหเขาออนนอมเชอฟง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงหาคแตงงานใหเขา”
52f ตนฉบบภาษาฮบรละขอ 27-28.
53g บตรสรามความเคารพตอพธกรรมและบรรดาสมณะ (ด บทท 50) ในทนเขากลาวถงการเคารพนบถอบรรดาสมณะควบคไปกบการนมสการพระเจา (เทยบ ขอ 31) ดงทธรรมบญญตกาหนดไว คอ อพย 29:27; ลนต 5:6 (เกยวกบการถวายบชาชดเชยบาป); ลนต7:32; กดว 18:11-18 (เรองผลตผลแรก); ฉธบ 18:3 (เรองไหลสตวทถวายเปนเครองบชา) – สวน “เครองบชาทกาหนดไว” แปลตามตวอกษรวา “เครองบชาทนาความศกดสทธมาให” ซงหมายถง “เครองบชาทชวยใหมนษยประพฤตตนถกตอง” คงเปนการกลาวพาดพงถงการถวายบชาทกาหนดไวใน ลนต 2:1-16.
54h พระพรนมาจากพระเจา
55i เกยวกบหนาทตอผตายทจะตองไดรบการฝงศพอยางเหมาะสม ด 2 ซมอ 21:10-14; ทบต 1:17-18; 12:12; อสย 34:3; ยรม22:19. ในสมยตอมา ชาวยวยงถวายคาภาวนาและเครองบชาอทศแกผลวงลบดวย (2 มคบ 12:38-46) แตดเหมอนวาธรรมบญญตหามประกอบพธกรรมทไมใชประเพณของชาวยวอทศแกผลวงลบ (ฉธบ 26:14; เทยบ บสร 30:18; บรค 6:26) แตบตรสราไมใหรายละเอยดอะไรเกยวกบเรองน.
ถาทาเชนน ทานจะเปนทรกของทกคน36จะทาสงใด จงระลกถงบนปลายของชวตแลวทานจะไมทาบาปเลยj56
ความรอบคอบและสามญสานก
8. 1อยาโตเถยงกบคนมอานาจเพราะทานจะตกอยในเงอมมอของเขา2อยามคดความกบคนรารวยเพราะทานจะตองเสยเปรยบทองคาทาใหคนจานวนมากเสยคนทาใหพระทยของกษตรยลาเอยง3อยาโตเถยงกบคนพดพลามอยานาฟนไปใสไฟ4อยาเลนกบคนโงเพราะเขาจะดาทอบรรพบรษของทานa57
5อยากลาวดหมนคนบาปทกลบใจจงจาไววาเราทกคนลวนมความผดb58
6อยาดหมนคนชราเพราะเราบางคนกจะเปนคนชราเชนเดยวกน7อยาดใจเมอผใดสนชวตจงระลกวาเราทกคนจะตองตายเชนเดยวกน
บทเรยนจากผอาวโสc59
8อยาดหมนคาสอนของบรรดาผมปรชาจงไตรตรองคาพงเพยของเขาทานจะไดรบความรอบรจากเขาแลวจะเรยนรวธการรบใชเจานายได9อยามองขามคาสงสอนของบรรดาผอาวโสเพราะเขากไดเรยนรมาจากบรรพบรษd60เชนเดยวกนทานจะไดเรยนรจากเขาใหรจกคดและรจกวธตอบตามกาลเทศะ
ความรอบคอบ10อยายวกเลสของคนบาปใหลกโชนเหมอนจดถานไฟเพราะทานจะถกเปลวไฟของเขาลวก11อยาโตเถยงกบคนชอบหาเรองเขาอาจจะวางกบจบผดคาพดของทาน12อยาใหผมอานาจมากกวาทานยมสงใดแตถาใหยมไปแลว จงคดวาของนนสญเปลา13อยาเปนประกนเกนกาลงทรพยของทานถารบประกนใคร จงเตรยมใจไวใชหนแทนเขา14อยามคดความกบผพพากษาเพราะผพจารณาคดจะตดสนเขาขางเขา15อยารวมเดนทางไปกบคนชอบผจญภยเพราะเขาจะเปนภาระแกทาน
56j “ไมวาจะทาสงใด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ไมวาจะพดสงใด” – แมวาบตรสรายงไมเขาใจชดเจนเรองพระเจาทรงตอบแทนความดความชวหลงความตาย กระนนกด เขายงเนนหลายครงถงความสาคญของวาระสดทายของชวต (ด 11:26-28).
578 a การดาทอบรรพบรษเปนนสยเลวๆของชาวตะวนออก
58b “มความผด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “สมควรไดรบโทษ”
59c บตรสรารดวาวรรณกรรมประเภทปรชาญาณเปนความรทรบถายทอดมาจากบรรพบรษ – ในสมยกอน ทงในอสราเอลและอยปต ผจะเขารบราชการจาเปนตองเรยนรวธการ “รบใชเจานาย” เสยกอน
60d บรรดาธรรมาจารยใหความสาคญมากแกคาสอนทไดรบตกทอดมาจากบรรพบรษ คาสอนเหลานไดชอรวมๆกนวา “กฎเกณฑทบอกเลาตอๆกนมา” (ด ฉธบ 4:9; 11:19; โยบ 8:8; 12:12; สดด 44:1; 78:3ฯ) – หนงสอสวนใหญของพระคมภรลวนเปน “กฎเกณฑทบอกเลาตอๆกนมา” กอนทจะถกบนทกไวเปนลายลกษณอกษร โดยเฉพาะอยางยงสภาษตและคาพงเพยตางๆของบรรดาผมปรชา
เขาจะทาตามใจตนเองความโฉดเขลาของเขาจะทาใหทานพนาศไปดวย16อยาโตเถยงกบคนอารมณรายอยาเดนทางไปกบเขาในทเปลยวเพราะชวตไมมคาแตอยางใดสาหรบเขาเมอไมมผใดชวยทานได เขาจะทารายทาน17อยาปรกษาคนโงเพราะเขาไมเกบความลบ18อยาเปดใจกบทกคนททานพบทานจะไมไดประโยชนอะไรเลยe61
สตร
9. 1อยาหงหวงภรรยาททานรกเพราะทานจะสอนเลหกลทนางจะใชทารายทาน2อยามอบตนไวใตอานาจของสตรเพราะนางจะควบคมทานทกอยาง3อยาคบกบหญงแพศยาเพราะทานจะตกในบวงของนาง4อยาไปคลกคลกบหญงนกรองเพราะทานจะตกเปนเหยอเลหกลของนาง5อยาเพงมองหญงพรหมจารเพราะทานจะตองรบโทษพรอมกบนาง6อยามอบตนแกหญงโสเภณเพอทานจะไมสญเสยมรดกของทาน7อยากวาดตาไปทวทกถนนในเมองอยาเดนเตรไปตามทลบตาคน8เมอเหนหญงงาม จงหนหนาไปเสยอยาจองดหญงงามทไมใชภรรยาของทานความงามของหญงทาใหหลายคนลมหลงความรกตอนางเปนเหมอนไฟทเผาทาน9อยานงรวมโตะกบหญงทแตงงานแลวอยารวมฉลองดมสรากบนางเพราะจตใจของทานจะหลงรกนางและทานจะเผลอใจลนไถลลงสความพนาศ
ความสมพนธกบผอน10อยาทงเพอนเกาเพราะเพอนใหมจะไมเหมอนเพอนเกาเพอนใหมกเหมอนเหลาใหมเหลาใหมทงไวใหเกาแลวจงจะดมไดดวยความยนด11อยาอจฉาความรงเรองของคนบาปเพราะทานไมรวาจดจบของเขาจะเปนอยางไร12อยารวมยนดกบความสาเรจของคนอธรรมจงจาไววาเขาจะไดรบโทษกอนจะไปถงแดนมรณะa62
13จงหลกเลยงหางจากผทมอานาจประหารชวตแลวทานจะไมกงวลกลวความตายถาทานเขาไปพบเขา จงระวงอยาพลาดผดมฉะนนเขาอาจเอาชวตทานไดจงรไววาทานกาลงเดนอยทามกลางบวงแรวและกาลงเดนอยบนเชงเทนของเมองb63
14จงปลกฝงความสมพนธทดกบเพอนเทาททานจะทาไดและจงปรกษากบผมปรชา15จงสนทนากบผเฉลยวฉลาดการพดทกครงของทานจงเกยวของกบธรรมบญญตของพระผสงสด
61e “ทานจะไมไดประโยชนอะไรเลย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาทาใหความสขของทานหายไป”
629 a “กอนจะไปถงแดนมรณะ” – ในพนธสญญาเดม ชาวยวมความเชอวาพระเจาทรงลงโทษคนบาปหรอประทานรางวลแกผชอบธรรมในชวตน เพราะเขายงไมมความรชดเจนเรองชวตหนา
63b ผทอยบนเชงเทนของเมองยอมเปนเปาใหศตรใชลกธนยงใสเขาไดโดยงาย – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เดนบนตาขาย”
16จงเชญบรรดาผชอบธรรมมารวมโตะกบทานจงภมใจททานยาเกรงองคพระผเปนเจา17ชางฝมอไดรบคาชมเชยเพราะผลงานของเขาฉนใดผนาประชากรกจะไดรบการยกยองเพราะมปรชาในการพดฉนนนc64
18คนพดมากเปนทหวนกลวแกชาวเมองคนพดไมคดยอมเปนทเกลยดชง
ผมหนาทปกครอง
10. 1ผปกครองบานเมองอยางมปรชายอมสอนประชาชนใหเปนคนดการปกครองของผรอบคอบยอมมระเบยบ2ผปกครองเปนเชนใด ขาราชการของเขากเปนเชนนนเจาเมองเปนอยางไร พลเมองกเปนอยางนน3กษตรยทไมทรงไดรบการอบรมทดยอมทาใหชาวเมองพนาศบานเมองจะเจรญกเพราะความเฉลยวฉลาดของเจานาย4อานาจปกครองแผนดนอยในพระหตถขององคพระผเปนเจาพระองคทรงบนดาลใหมผนาทเหมาะสมกบกาลเทศะ5ความสาเรจของมนษยอยในพระหตถขององคพระผเปนเจาพระองคประทานเกยรตแกผออกกฎหมาย
คาตเตยนคนเยอหยง6อยาโกรธพนอง ไมวาเขาจะทาผดอยางไรกบทานอยาทาสงใดขณะทอารมณโกรธเคองยงไมสงบลง7ความเยอหยงเปนทเกลยดชงทงแกองคพระผเปนเจาและแกมนษยทงองคพระผเปนเจาและมนษยยอมรงเกยจความอธรรม8อานาจปกครองผานจากชนชาตหนงไปยงชนอกชาตหนงเพราะความอยตธรรม ความรนแรง และความโลภ9ทาไมผทเปนแตเพยงฝนดนและขเถาจงเยอหยงเลาแมมนษยยงมชวตอย เครองในของเขากนารงเกยจa65
10โรคเรอรงทาใหหมอจนปญญาb66
แมวนนเขาเปนกษตรย พรงนเขากจะตาย11เมอมนษยตาย มรดกของเขากคอสตวเลอยคลาน สตวปา และหนอน12ความเยอหยงของมนษยเรมตนจากการละทงองคพระผเปนเจาและจากการทใจของเขาอยหางจากพระผทรงสรางเขามา13เพราะความเยอหยงเรมตนจากบาปผทยดแนนในบาปยอมเทสงนารงเกยจออกมาเพราะฉะนน องคพระผเปนเจาจะทรงลงโทษเขาอยางคาดไมถงทรงทาลายเขาจนสนเชง14องคพระผเปนเจาทรงควาผทรงอานาจจากบลลงกทรงยกผถอมตนใหขนนงแทน15องคพระผเปนเจาทรงถอนรากของบรรดาชนตางชาตc67
และทรงปลกผตาตอยขนแทนท16องคพระผเปนเจาทรงควาเขตแดนของชนตางชาตทรงทาลายเขาจนถงรากของแผนดน17พระองคทรงกาจดและทาลายคนเหลานใหสนไปทรงลบลางเขาจากความทรงจาของแผนดน18ความเยอหยงมไดถกสรางขนมาสาหรบมนษยความโมโหรายไมมไวสาหรบผทเกดจากหญง
บคคลทควรไดรบเกยรต
64c คาพงเพยนเปรยบเทยบนายชางทตองมฝมอในการสรางผลงานสงประดษฐของตน แลวจงจะไดรบคาชมเชย กบผปกครองบานเมองทตองมวาทศลปในการโนมนาวใหประชาชนปฏบตตามทตนตองการ – แตตวบทไมชดเจน – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผมฝมอปดบงความถกตอง และผนาประชากรเชยวชาญในการพด”
6510 a “เครองในของเขากนารงเกยจ” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและคาอธบายของคนโบราณ -- ตนฉบบทงภาษากรกและภาษาฮบรไมชดเจน
66b ตนฉบบภาษาฮบรวา “โรคเลกนอยทาใหหมอเปนทกข” -- เราไมเขาใจวาขอนหมายความวาอยางไรกนแน
67c “ชนตางชาต” – บางคนแปลวา “คนเยอหยง” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ชนชาตเยอหยง”
19ชาตใดเลาควรไดรบเกยรต คาตอบคอชาตมนษยชาตใดเลาควรไดรบเกยรต คาตอบคอบรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาชาตใดเลาไมควรไดรบเกยรต คาตอบคอชาตมนษยชาตใดเลาไมควรไดรบเกยรต คาตอบคอบรรดาผละเมดบทบญญต20ผนายอมไดรบเกยรตในหมพนองของตนแตบรรดาผยาเกรงองคพระผเปนเจาไดรบเกยรตจากพระองคd68 (21)
22คนรารวย คนมสกล และคนยากจนจงภมใจทมความยาเกรงองคพระผเปนเจา23ไมเปนการถกตองทจะดหมนคนฉลาดเพราะเขายากจนและไมควรยกยองผใดทเปนคนบาป24ผยงใหญ ผพพากษา และผมอานาจควรไดรบเกยรตแตไมมผใดในพวกนยงใหญกวาผยาเกรงองคพระผเปนเจา25แมเมอคนอสระรบใชทาสทมปญญาคนฉลาดกจะไมบนe69
ความถอมตนและการพดตรงไปตรงมา26อยาอวดฉลาดเมอทานทางานอยาอวดเกงเมอทานลาบาก27คนทางานและมทกสงทจาเปนยงดกวาคนทชอบโออวดและไมมอะไรกน28ลกเอย จงใหเกยรตตนเองแตพอประมาณจงตคาตนเองตามทเปนจรง29เมอคนหนงยอมรบผด ผใดเลาจะประกาศวาเขาเปนผบรสทธเมอคนหนงดถกตนเอง ผใดเลาจะใหเกยรตเขา30คนยากจนไดรบเกยรตเพราะความรคนรารวยไดรบเกยรตเพราะทรพยสมบตของตน31ถาคนหนงไดรบเกยรตเมอยงยากจน เมอเขามงมกยงจะไดรบเกยรตมากขนถาคนหนงถกสบประมาทเมอเปนคนมงม เขากยงจะถกสบประมาทมากขนเมอยากจน
อยาตดสนแตเพยงภายนอก
11. 1ผตาตอยทมปรชาจะไมนอยหนาผใดเขาจะมทนงรวมกบผมอานาจ2อยาชมผใดเพราะเขามรปงามอยาดหมนผใดเพราะหนาตาของเขา3ผงเปนสตวปกตวเลกๆแตผลผลตของมนหวานทสด4อยาอวดตวเพราะเสอผาทสวมa70
อยาหยงผยองในวนททานไดรบเกยรตเพราะพระราชกจขององคพระผเปนเจานาพศวงยงแตมนษยมองไมเหนb71
5กษตรยหลายพระองคเคยประทบบนพนดนc72
และคนแปลกหนาไดรบมงกฎ6ผทรงอานาจหลายคนตองไดรบความอบอายอยางมากคนมชอเสยงกตกอยในอานาจของผอน
จงคดกอนพด7จงสอบสวนใหถถวนกอนจะตาหนจงคดใหดกอนจะกลาวโทษ8จงฟงใหดกอนจะตอบ
68d สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 21 วา “21ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนการยอมรบจากพระเจา แตความดอรนและเยอหยงเปนจดเรมตนของการถกพระเจาทรงทอดทง”
69e เทยบความคดของนกบญเปาโลเรองทาส (กท 3:28; คส 3:11; ฟม 16)
7011 a ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาดหมนผสวมเสอผาเกา อยาดถกผทมความทกข”
71b “แตมนษยมองไมเหน” – แปลตามตวอกษรวา “พระราชกจของพระองคซอนเรนอยสาหรบมนษย” -- ชะตากรรมของมนษยอาจกลบเปนอยางอนไดในพรบตาเดยว ดงตวอยางในขอตอไป (เทยบ 1 ซมอ 2:8; โยบ 12:17-19; สดด 113:7).
72c “นงบนพนดน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผถกกดขไดนงบนบลลงก”
อยาสอดแทรกขณะทผอนกาลงพด9อยาถกเถยงเรองทมใชธระของทานอยายงเกยวกบคนบาปทกาลงทะเลาะกน10ลกเอย อยาลงมอทากจการหลายอยางเพราะถาทามากเกนไป ทานจะไมพนความผดแมทานจะวง กจะไมบรรลเปาหมายแมทานจะหน กจะหนไมพนd73
11บางคนทางานเหนดเหนอยและรบรอนแลวกพบวายงตกตากวาเดม
จงวางใจในพระเจาแตผเดยว12บางคนเฉอยชา ตองการความชวยเหลอเขาไมมทรพยสมบต มแตความขาดแคลนถงกระนน องคพระผเปนเจากทอดพระเนตรเขาดวยความโปรดปรานทรงยกเขาขนจากความตกตา13ทรงโปรดใหเขาไมตองนอยหนาผใดจนคนจานวนมากตองประหลาดใจ14ความสขและความทกข ชวตและความตายความมงคงและความยากจนลวนมาจากองคพระผเปนเจาe74 (15) (16)
17ของประทานจากองคพระผเปนเจาคงอยกบผยาเกรงพระองคf75
ความโปรดปรานของพระองคบนดาลใหเขามความสขตลอดไป18บางคนรารวยเพราะขยนและประหยดบาเหนจทเขาจะไดรบคออะไร19เขาคงจะคดวา “ฉนพกผอนไดแลวเวลานฉนมกนมใชสบายแลว”แตเขาหารไมวาจะสบายเชนนไดนานเทาไรกอนตาย เขาตองทงทกสงแกผอนg76
20จงซอสตยตอหนาทh77 ทางานอยางขะมกเขมนจงประกอบอาชพเลยงตนจนถงวยชรา21อยาแปลกใจทคนบาปประสบความสาเรจจงวางใจในองคพระผเปนเจา และเอาใจใสในการงานของทานเพราะเปนเรองงายทองคพระผเปนเจาจะทรงบนดาลใหคนจนรารวยขนโดยฉบพลน22ผยาเกรงพระเจาจะไดรบพระพรจากพระองคเปนบาเหนจพระองคทรงบนดาลใหพระพรบงเกดผลโดยฉบพลน23อยาถามวา “ฉนตองการอะไรบางตงแตบดน ฉนจะจดการทรพยสมบตอยางไร”24อยาพดวา “ฉนไมตองพงใครแลวอนตรายใดจะมากลากรายได”25เมอมความสข เรามกจะลมความทกขเมอมความทกข เรากมกจะลมความสขi78
26เปนเรองงายสาหรบองคพระผเปนเจา ในวนทคนหนงตายทจะทรงตอบแทนเขาตามความประพฤต27ความทกขเพยงชวโมงเดยวทาใหลมความสขในวาระสดทายของมนษย กจการของเขาจะถกเปดเผย28อยาประกาศวาผใดมสขกอนทเขาจะตาย
73d “แมทานจะวง...... กจะหนไมพน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ถาทานไมวง ทานกจะไมบรรลเปาหมาย ถาทานไมแสวงหา กจะไมพบ”
74e ตนฉบบภาษาฮบร สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 สานวนแปลโบราณภาษาละตนและภาษาซเรยค เสรม ขอ 15-16 วา“15ปรชาญาณ ความเขาใจ และความรลวนมาจากองคพระผเปนเจา ความรกและกจการดกมาจากพระองค16ความโงเขลาและความมดถกสรางมาสาหรบคนบาป ผทพงพอใจในความชวกแกตวลงพรอมกบความชว”
75f “ผยาเกรงพระเจา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผชอบธรรม” เชนเดยวกบในขอ 22 และใน 12:2; 13:17.
76g บางทขอนอาจเปนแรงบนดาลใจของอปมาใน ลก 12:16-21 ทกลาวถงความไรประโยชนของทรพยสมบตทสะสมไว เพราะเมอถงวนตาย เจาของจะเอาทรพยสมบตนไปไมได
77h “จงซอสตยตอหนาท” แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “จงซอสตยตอพนธสญญา”
78i จากบรบท ขอนนาจะหมายความวา “เมอมความสข เรามกจะลมวาความทกขอาจจะมาถงได และเมอมความทกข เรามกจะลมวาความสขอาจเปนไปไดในอนาคต” ดวย ไมใชหมายถงแตอดตเทานน
เพราะเราจะรจกคนหนงไดอยางแทจรงกเมอเขาจบชวตเทานนj79
อยาไวใจคนอธรรม29อยาพาผใดเขามาในบานเพราะคนเจาเลหมอบายมากมาย30ใจคนเยอหยงเปนเหมอนนกตอในกรงเขาคอยลอหลอกทานใหมาตดกบk80
31คอยซมบดเบอนความดใหเปนความชวคอยจบผดแมกจการทด32ประกายไฟเพยงนอยนดจดกองถานใหลกโพลงไดคนบาปซมหาโอกาสฆาผอน33จงระวงคนชว เพราะเขาวางแผนแตความชวรายเพราะเขาจะทาลายชอเสยงของทานตลอดไป34ถาทานนาคนแปลกหนาเขามาในบาน เขาอาจจะทาใหเกดปญหาทานจะกลายเปนคนแปลกหนาในครอบครวของทาน
ขอแนะนาในการทาความด
12. 1เมอทาความด จงรเถดวาทานจะทาความดตอผใดแลวทานจะไดรบการตอบแทนความดนน2จงทาความดตอผชอบธรรม แลวทานจะไดรบการตอบแทนถามใชจากเขา ทานกจะไดรบจากพระเจาสงสดอยางแนนอน3ผทดอรนในความชวจะไมไดรบผลดผทไมยอมใหทานแกผอน กจะไมไดรบผลตอบแทนเชนเดยวกนa81
4จงใหแกผยาเกรงพระเจาแตอยาชวยเหลอคนบาปb82
5จงทาดตอผตาตอยแตอยาใหสงใดแกผไมยาเกรงพระเจาจงขดขวางอยาใหผใดใหอาหารแกเขาทานกอยาใหเขาดวยเพราะเขาจะใชสงทเขาไดรบนเพอมอานาจเหนอทานแลวทานจะไดรบผลรายเปนสองเทาของความดททานไดทา6พระเจาสงสดทรงเกลยดชงคนบาปและจะทรงตอบแทนผไมยาเกรงพระองคอยางสาสม7จงใหแกคนดแตอยาชวยเหลอคนบาป
มตรแทและมตรเทยม8ในยามสข ทานไมอาจรวาผใดเปนมตรแทแตในยามทกข จะปรากฏชดวาผใดเปนศตร9เมอผหนงประสบความสาเรจ ศตรของเขาจะโศกเศราc83
แตเมอเขามความทกข แมแตมตรกจะเหนหาง10อยาไวใจศตรเลยเพราะทองสมฤทธขนสนมฉนใดความชวของศตรกจะปรากฏขนฉนนน11แมเขาจะถอมตนกมศรษะเดนมาพบทาน
79j “เมอเขาจบชวตเทานน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร ตนฉบบภาษากรกวา “ในลกหลาน”
80k “เขาคอยลอหลอกทานใหมาตดกบ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “คอยซมกดกนหมอนสนขปา” – “นกตอ” ถกขงไวในกรงเพอสงเสยงเรยกใหนกอนเขามาตดกบฉนใด ใจของผเยอหยงกเปนเหมอนกบดกลอใหผอนเขามาทาบาปดวยฉนนน
8112 a ตนฉบบภาษาฮบรของขอนเปนดงน “ผททาดตอคนชวจะไมไดประโยชนอนใด การกระทาของเขานบเปนกจการดไมได”
82b สานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมวา “เพราะพระองคจะทรงลงโทษผไมยาเกรงพระเจาและคนบาป ทรงกาหนดไวลวงหนาวนทเขาจะถกลงโทษ 5จงใหแกคนดและอยาตอนรบคนบาป” – แตพนธสญญาใหมจะสอนตรงกนขาม เชน มธ5:43-48; ลก 6:27-36; รม 12:20 -- นกบญออกสตนรสกไมสบายใจตอคาสอนนของบตรสรา จงอธบายวา “อยาใหแกคนบาปในฐานะทเขาเปนคนบาป แตจงใหแกคนบาปเพราะเขาเปนมนษยคนหนง”
83c “ศตรของเขาจะโศกเศรา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แมคนทเกลยดชงเขากเปนมตร” ซงดเหมอนจะเปนความคดทคลองจองกนมากกวา
จงเอาใจใสระวงเขาไวใหดจงทากบเขาเหมอนผเชดกระจกเงาแลวทานจะเหนวาสนมของเขาจะคงอยไมนานd84
12อยาใหเขามายนเคยงขางทานเพอมใหเขาผลกทานออกและเขามาแทนทอยาใหเขานงขางขวาของทานเพอเขาจะแยงทนงของทานไมไดในทสดทานจะรวาขาพเจาพดถกถาทานไมเชอคาพดของขาพเจา ทานจะตองเสยใจ13ผใดเลาจะสงสารหมองทถกงกดหรอสงสารผทเขาไปใกลสตวราย14ในลกษณะเดยวกน ไมมผใดสงสารผทคบคนบาปและรวมทาบาปกบเขา15เขาจะอยกบทานชวระยะหนงเมอทานพลาดพลง เขากจะไมอยอกตอไป16ศตรปากหวานแตใจของเขาคดจะโยนทานลงในคศตรบบนาตาไดแตเมอมโอกาส เขาจะดดเลอดของทานไมมวนอม17ถาทานประสบเหตราย เขาจะมาพบทานเปนคนแรกเขาจะแสรงทาเหมอนจะชวยทาน แตแลวเขากจะขดขาทานใหลม18เขาจะสนศรษะและตบมอเยาะเยยทานe85
เขาจะพดนนทาทานหลายเรอง เผยโฉมหนาทแทจรงของเขา
จงคบกบคนชนเดยวกน
13. 1ผใดจบยางมะตอย มอกจะเปอนผใดคบกบคนเยอหยงกจะเปนเหมอนกบเขา2อยาแบกของหนกเกนกาลงอยาคบกบคนทแขงแรงและรารวยกวาทานทาไมทานจงนาหมอดนไปวางใกลหมอเหลกเมอกระทบกน หมอดนกจะแตกa86
3คนรารวยไปแกลงเขาแลวยงตอวาผอนคนยากจนถกกลนแกลง แลวยงตองไปขอโทษ4ถาทานเปนประโยชนตอคนรารวย เขาจะเอาเปรยบทานถาทานขดสน เขาจะละทงทาน5ถาทานม เขาจะมาอยกบทานจะปอกลอกทานโดยไมละอายใจเขาจะยมกบทาน จะใหความหวงแกทานจะพดดกบทาน ถามทานวา “คณตองการอะไร”6ถาเขาตองการทาน เขาจะหลอกลวงทาน7เขาจะจดงานเลยงทาใหทานตองอบอายเขาจะทาเชนนสองสามครงจนทานหมดตวแลวเขาจะหวเราะเยาะทานเมอเหนทาน เขากจะหลกเลยงทานสนศรษะดหมนทาน8จงระวงอยาใหเขาหลอกลวงทานอยาใหเขาดถกทานเพราะความโงเขลาของทานb87
9เมอผมอานาจเชญทาน อยารบดวนรบเชญแลวเขาจะรบเราเชญทานอก10อยาเสนอหนา เพราะทานจะถกปฏเสธ
84d “จงทากบเขา.....สนมของเขาจะคงอยไมนาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงทากบเขาเหมอนกบคนทเผยความลบ แลวเขาจะทารายทานไมได จงระลกถงผลของความอจฉา”
85e การสนศรษะเปนอาการแสดงการเยาะเยยใน โยบ 16:4; สดด 22:7; 109:25; ด มธ 27:39 – สวน “การตบมอ” ด พคค 2:15;อสค 15:6; นฮม 3:19.
8613 a การเปรยบเทยบเชนนยงพบไดในนทานอสปดวย
87b “เพราะความโงเขลาของทาน” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาละตนและภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “เพอความเพลดเพลนของทาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงระวงอยาทะเยอทะยาน อยาทาตนเปนคนโง”
แตอยาหางเหนเกนไป เพราะเขาจะลมทานc88
11อยายกตนเทาเทยมกบเขาอยาเชอคาพดมากของเขาเพราะเขาพดมากกเพอลองใจทานแมเมอเขายม เขากยงทดสอบทาน12ผไมเกบความลบทไดฟงมาเปนคนใจรายเขาไมละเวนทจะทารายและลามโซทาน13จงเอาใจใสระวงเขาใหดทานกาลงเดนไปสความพนาศทอาจเกดขนไดทกเวลาd89 (14)
15สรรพสตวลวนรกสตวชนดเดยวกนมนษยทงหลายกยอมรกผอยในฐานะเดยวกนดวย16สตวทกชนดสมสกบสตวชนดเดยวกนมนษยกสมาคมกบผทเหมอนกบตน17สนขปาจะอยรวมกบลกแกะไดหรอคนบาปจะอยรวมกบผยาเกรงพระเจาไมไดเชนเดยวกน18หมาในกบหมาบานจะอยดวยกนอยางสนตไดหรอเศรษฐกบคนยากจนจะอยดวยกนอยางสนตไดหรอe90
19ลาปาเปนเหยอของสงโตฉนใดคนยากจนกเปนเสมอนอาหารของเศรษฐฉนนน20สภาพตาตอยเปนทนารงเกยจสาหรบคนเยอหยงฉนใดคนยากจนกเปนทนารงเกยจสาหรบเศรษฐฉนนน21ถาเศรษฐคนหนงกาลงจะลม มตรสหายกมาชวยพยงเขาไวถาคนยากจนลมลง แมแตมตรสหายกยงผลกเขาซาอกf91
22ถาเศรษฐคนหนงลมลง คนจานวนมากกมาชวยเหลอเขาแมเขาพดอยางโงเขลา ใครๆ กชมเชยถาคนตาตอยลมลง ใครๆ กตาหนเขาถงเขาจะพดมเหตผล กไมมใครสนใจ23เมอเศรษฐพด ทกคนยอมเงยบและยกยองคาพดของเขาจนถงฟาแตถาคนยากจนพด ใครๆ กถามวา “คนนเปนใครกน”ถาเขาสะดด ใครๆ กยงชวยผลกเขาใหลมลง24ความรารวยยอมดเมอไมมบาปความยากจนยอมชวรายตามความคดของผไมยาเกรงพระเจาg92
25ใจมนษยยอมปรากฏบนใบหนาทงเมอคดด หรอคดชวราย26ใบหนาแจมใสสะทอนใจเปนสขแตการคดคนสภาษตเปนงานหนกh93
ความสขแทจรง
14. 1ผไมทาบาปa94ดวยคาพดยอมเปนสขเขาไมตองเปนทกขใจเพราะบาป
88c คาแนะนาเชนนเปนตวอยางชดเจนวาบตรสราเดนสายกลางและพดประชดประชน – พระวาจาของพระเยซเจาใน ลก 14:8-10 แมดเหมอนจะมความหมายใกลเคยงกน แตหมายความอกอยางหนงและตองการสอนคนละเรอง คอใหเปนคนถอมตน
89d สาเนาโบราณภาษากรก GK 248 เสรมขอ 14 วา “14เมอทานไดยนเรองเหลานขณะทกาลงนอนหลบ กจงตนขนจงรกองคพระผเปนเจาตลอดชวตและอธษฐานวอนขอพระองคใหประทานความรอดพนแกทาน”
90e บตรสรามความเหนวาการทมนษยตองคบคากบบคคลทมฐานะเดยวกนเปนการขยายกฎธรรมชาต ใหมการประสานกลมกลนกน จงสอดคลองกบพระประสงคของพระเจา บตรสราไมประณามวาความรารวยเปนสงชวรายเสยทงหมด (ดขอ 24) แตตองการปองกนมใหคนยากจนคดผดไปวาการคบกบคนรารวยเปนการด แลวจะถกคนรารวยเอาเปรยบได
91f ขอความในขอนอาจตองเขาใจเปนภาษาเปรยบเทยบ “การสะดดลม” อาจมความหมายวา “พดโงๆ” เพราะบรบทเปนเรองการพดจา(เทยบ 14:1)
92g “ตามความคดของผไมยาเกรงพระเจา” – แปลตามตวอกษรวา “ความยากจนเปนความชวรายในปากของผไมยาเกรงพระเจา” –ความรารวยไมใชสงเลวรายในตวเอง แตกมอนตราย
93h ไมชดวาขอความ 2 บรรทดนมความเกยวของกนอยางไร เพราะตนฉบบทงภาษากรกและภาษาฮบรไมชด.
9414 a “ผไมทาบาป” แปลตามตวอกษรวา “ผไมลนไถล” – เพลงสดดหลายบทกลาวถงความสขของผมใจบรสทธ (สดด 1; 32;119) ผมปรชา (สดด 41) และผยาเกรงพระเจา (สดด 128) แมวามนษยทวไปมกคดวาบคคลเหลานไมมความสขกตาม ขอความเหลานเปนการเกรนลวงหนาถง “ความสขแท” ทพระเยซเจาจะตรสเทศนสอนบนภเขา (มธ 5:1-12).
2ผทมโนธรรมไมตเตยนยอมเปนสขผไมสนหวงกยอมเปนสขเชนเดยวกน
ความอจฉาและความโลภ3คนตระหนไมควรจะมทรพยสนทรพยสมบตจานวนมากมประโยชนอะไรสาหรบคนโลภ4ผทยอมอดเพอสะสมทรพยสมบตกสะสมไวสาหรบผอนผอนจะใชทรพยสนของเขาอยางฟมเฟอย5ผมใจแคบตอตนเองจะมใจกวางตอผอนไดอยางไรเขาใชทรพยสมบตทาใหตนมความสขยงไมไดเลย6ไมมใครใจรายเทากบคนททรมานตนเองเขาตองรบผลจากความใจรายของตน7ถาเขาทาดบาง เขากทาดวยความบงเอญแตในทสดความใจรายของเขากจะปรากฏ8ผอจฉารษยาเปนคนใจรายเขาเบอนหนาb95ไมสนใจชวตของผอน9คนตระหนไมพอใจสงทตนมความโลภc96ทาใหใจของเขาแหงแลง10คนตระหนหวงแมแตอาหารแมบนโตะเขากมไมพอกน11ลกเอย จงอยดกนดเทาททาไดอยาลมนาสงของมาถวายแดองคพระผเปนเจาตามสมควร12จงระลกวาความตายจะไมรอชาทานไมรเวลาทนดไวกบแดนมรณะd97
13จงทาดตอมตรสหายกอนททานจะตายจงมใจกวางกบเขาตามความสามารถของทาน14อยามใจแคบทจะใหความสขแกตนในวนนอยาปลอยสงดททานปรารถนาใหหลดมอไป15ทานจะตองละทงทรพยสมบตของทานใหคนอนมใชหรอผรบมรดกจะแบงผลจากความเหนดเหนอยของทานมใชหรอ16จงรจกให รจกรบ และรจกหาความสขเพราะในแดนมรณะจะหาความสขไมไดแลว17เสอผาเกาไปฉนใด มนษยทงหลายกแกลงฉนนนเปนกฎตลอดไปวาทกคนตองตาย18ใบไมเขยวชอมบนตนไมงาม บางกเหยวแหงรวงโรย บางกงอกขนมาฉนใดเชอชาตมนษยทงหลาย บางกตาย บางกเกดมาฉนนน19กจการทกอยางของมนษยตองทรดโทรมและสญหายไปผทากจการนนกจะตองจากไปพรอมกนดวยe98
ความสขของผมปรชา20ผทเอาใจใสคดคานงถงปรชาญาณยอมเปนสขเขาใชความคดถกตองตามเหตผล21พจารณาในใจถงหนทางแหงปรชาญาณและพยายามเขาใจความลบของปรชาญาณf99
22เขาตามหาปรชาญาณเหมอนนายพรานไลลาสตวคอยซมตามทางเพอพบกบปรชาญาณ23เขาเปนเสมอนครกทคอยแอบมองทางหนาตางบานของปรชาญาณ
95b “เบอนหนา” หมายความวาเขาไมตองการเหนผอนทตองการความชวยเหลอจากเขา
96c “ความโลภ” แปลตามตวอกษรวา “ความอธรรมทชวราย”
97d “เวลาทนดไวกบแดนมรณะ” แปลตามตวอกษรวา “พนธสญญากบแดนมรณะ” หมายถงวนเวลาทพระเจาทรงกาหนดไวใหมนษยจบชวตของตน (เทยบ อสย 28:15,18)
98e ขอ 19 ในตนฉบบภาษาฮบรวา “กจการทงหมดของมนษยถกกาหนดใหพนาศไป ผลงานของเขาจะตามเขาไปดวย” – วว14:13 จะเปลยนความคดทมองกจการทงหมดของมนษยในแงรายใหเปนการมองในแงบวกมากกวา โดยใชขอความวา กจการดของมนษยจะตดตามเขาไปรบสรรงโรจนในชวตหนาดวย – ปญญาจารยคดวา การทกจการทงหมดของมนษยจะพนาศไปนเปนความจรงทรบไดยาก แตบตรสราใชความคดนสอนใหมนษยรจกตดใจจากผลงานทมนษยทาในชวตน
99f “ความลบของปรชาญาณ” -- เทยบ สดด 119 โดยเฉพาะขอ 15,23,148 ซงกลาวถงความสขทไดมาจากการคดคานงถงธรรมบญญต แตในขอน บสร เตอนใหมนษยพจารณาถงปรชาญาณดงทบรรดาผมปรชาสอนไวในสภาษตและคาพงเพยตางๆ
แอบฟงทประต24เขาเขาใกลบานของปรชาญาณตอกหลกกระโจมของตนใกลกาแพงบานของปรชาญาณg100
25เขาตงกระโจมใกลปรชาญาณมาพานกในทพกสะดวกสบายทกอยาง26เขาจะมอบบตรของตนไวในความคมครองของปรชาญาณและตงคายพกอยใตกงกานของปรชาญาณ27ปรชาญาณจะปกปองเขาไวจากความรอนและสรรงโรจนh101ของปรชาญาณจะหอมลอมทพานกของเขา
15. 1ผเคารพยาเกรงองคพระผเปนเจาจะทาเชนนผทยดธรรมบญญตมนไวa102จะไดรบปรชาญาณ2ปรชาญาณจะมาพบเขาดจมารดาจะตอนรบเขาเสมอนเจาสาวพรหมจาร3จะใหเขามความรอบรเสมอนเปนอาหารเลยงชวตใหเขามปรชาญาณเปนเสมอนนาดบความกระหาย4เขาจะยดปรชาญาณเปนเครองคาจนและจะไมลมเขาจะไวใจปรชาญาณและจะไมตองอบอาย5ปรชาญาณจะเชดชเขาใหสงเหนอเพอนบานจะใหเขากลาพดในทประชม6เขาจะพบความยนดและความสขเปนเสมอนมงกฎจะรบชอเสยงยงยนเปนมรดก7คนโงจะไมไดรบปรชาญาณคนบาปกจะไมเหนปรชาญาณเลย8ปรชาญาณจะอยหางไกลคนเยอหยงคนมสาจะไมคดถงปรชาญาณ9คาสรรเสรญไมเหมาะกบปากคนบาปเพราะองคพระผเปนเจามไดประทานให10ผมปรชาเทานนสรรเสรญปรชาญาณไดองคพระผเปนเจาเทานนทรงดลใจเขาใหทาเชนน
มนษยมอสรเสร11อยาพดวา “องคพระผเปนเจาทรงทาใหฉนผดพลาด”เพราะพระองคไมทรงกระทาb103สงททรงเกลยด12อยาพดวา “พระองคทรงนาฉนใหหลงทาง”เพราะคนบาปไมมประโยชนอะไรสาหรบพระองค13องคพระผเปนเจาทรงเกลยดทกสงทนารงเกยจและผยาเกรงพระองคกเกลยดสงนนดวย14พระองคทรงเนรมตมนษยแตแรกเรมทรงปลอยใหเขาตดสนใจดวยตนเองc104
15ถาทานตองการ ทานกปฏบตตามบทบญญตไดทานจะซอสตยตอพระองคหรอไมขนอยกบทาน16พระองคทรงวางนากบไฟไวตอหนาทานทานตองการสงใดกจงยนมอหยบดวยตนเอง17ทงชวตและความตายอยตอหนามนษยเขาเลอกสงใดกจะไดรบสงนน18พระปรชาญาณขององคพระผเปนเจายงใหญ
100g “ตอกหลกกระโจมใกลกาแพงบานของปรชาญาณ” หมายความวามาพานกอยใกลๆ กบปรชาญาณ ภาพเปรยบเทยบผแสวงหาปรชาญาณในขอ 22-27 เปนภาพของนายพราน (ขอ 22) ครก (ขอ 23) และภาพของคนเรรอนทปกกระโจมใกลๆกบบานของปรชาญาณ(ขอ 24-27)
101h “สรรงโรจน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทหลบภย” อาจหมายถงเมฆทประทบของพระยาหเวหใน อพย 16:10; 24:16 เชงอรรถ f,ซงพวกรบบเรยกวา “shekinah” (การประทบอย[ของพระเจา])
10215 a “ผทยดธรรมบญญตมนไว” นาจะหมายถงบรรดาธรรมาจารย – ยรม 2:8 กลาววาบคคลสาคญในสงคมชาวยวม 4 กลม คอบรรดาสมณะ ธรรมาจารย เจานายและประกาศก – บรรดา “ธรรมาจารย” จะมบทบาทสาคญในยคหลงกลบจากการเนรเทศทกรงบาบโลน (ด อสร 7:6 เชงอรรถ c)
103b “พระองคไมทรงกระทา” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง – ตนฉบบภาษากรกวา “จงอยาทา”
104c “ตดสนใจดวยตนเอง” – ขอความนมกถกยกมาอางเพอสนบสนนคาสอนเรองมนษยมอสระเสรในการเลอกทาดทาชว
พระองคทรงสรรพานภาพและทรงแลเหนทกสง19พระองคทอดพระเนตรเหนผยาเกรงพระองคทรงรกจการทกอยางของมนษย20พระองคไมทรงบญชาผใดใหเปนคนอธรรมพระองคไมทรงอนญาตใหผใดทาบาป
คนบาปถกสาปแชง
16. 1อยาปรารถนามบตรหลายคน ถาบตรเหลานนเปนคนเหลวไหลอยาดใจมบตรทไมยาเกรงพระเจา2ถาทานมบตรจานวนมากกอยายนดหากเขาไมเคารพยาเกรงองคพระผเปนเจา3อยาหวงวาเขาจะมอายยนอยาวางใจเกนไปทมบตรหลายคนa105
เพราะบตรคนเดยวดกวาบตรตงพนคนการตายไรบตรดกวามบตรหลายคนทไมยาเกรงพระเจา4ผมปรชาคนเดยวทาใหบานเมองเจรญรงเรองแตคนชวทงตระกลจะถกทาลาย5ตาของฉนเคยไดเหนเรองเชนนมามากหของฉนกเคยไดยนเรองทรายแรงยงกวานมาแลว6ไฟจะลกขนในทชมนมของคนบาปพระพโรธจะเผาผลาญชนชาตทเปนกบฏ7พระเจาไมทรงใหอภยบรรดายกษในสมยกอนซงกบฏเพราะไวใจกาลงของตน8พระองคไมทรงไวชวตเพอนบานของโลทพระองคทรงเกลยดชงความเยอหยงของเขา9พระองคมไดทรงพระเมตตาตอชนชาตทตองพนาศb106
ทรงทาลายเขาเพราะบาปทเขากระทา10พระองคมไดทรงพระเมตตาตอประชาชนหกแสนคนทเดนทางเขาตองตายเพราะมจตใจแขงกระดางc107
11แมจะมคนหวรนเพยงคนเดยวถาพระองคไมทรงลงโทษเขากเปนเรองแปลกเพราะพระองคทงทรงพระเมตตาและทรงลงโทษพระองคทรงพระอานภาพทงเมอทรงพระเมตตาและเมอทรงลงโทษ12พระเมตตาของพระองคยงใหญ ความเครงครดของพระองคกยงใหญเชนเดยวกนพระองคทรงพพากษามนษยตามกจการของเขา13ผรายจะหลบหนไมไดพรอมกบสงของทขโมยมาผยาเกรงพระเจาอยางสมาเสมอจะไมตองผดหวง14พระองคทรงคานงถงกจเมตตาทกๆ ครงd108
ทกคนจะไดรบผลตอบแทนตามกจการทเขาไดทาe109 (15) (16)
พระเจาทรงตอบแทนการกระทาของมนษยอยางแนนอน17อยาพดวา “ฉนจะหลบซอนพนจากองคพระผเปนเจาในสวรรค ใครเลาจะระลกถงฉนจะไมมใครรจกฉนในหมประชากรจานวนมาก
10516 a “ทมบตรหลายคน” – ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “เพราะบตรเหลานนจะไมมอนาคตรงเรอง” – และในขอตอไป หลงวล“มบตรคนเดยว” ตนฉบบภาษาฮบรยงเสรมวา “ทปฏบตตามพระประสงคของพระเจา”
106b “ชนชาตทตองพนาศ” หมายถงชาวคานาอนดงเดม กอนทชาวอสราเอลจะเขามายดครองแผนดน
107c “ใจแขงกระดาง” ชวนใหคดถง อพย 12:37; กดว 11:21 หมายถงชาวอสราเอลทออกจากอยปต แตจะตายในถนทรกนดาร ไมไดเขาไปในแผนดนคานาอนแหงพระสญญา (กดว 14:20-33)
108d “พระองคทรงคานงถงกจเมตตาทกๆครง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทกคนทปฏบตความชอบธรรมตองไดรบการตอบแทน”
109e สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248; ตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 15-16 วา “15พระเจาทรงบนดาลใหพระเจาฟาโรหมพระทยแขงกระดาง เพอจะไดไมตองทรงรจกพระเจาและประกาศใหมนษยใตทองฟารจกพระราชกจของพระเจา 16พระกรณาของพระเจาเปนทประจกษแกสงสรางทงมวล พระองคทรงแบงแสงสวางและความมดของพระองคแกมนษย” (เทยบ บสร 12:6 และ มธ 5:45)
ฉนเปนใครกนในโลกกวางใหญไพศาล”f110
18ดซ ทองฟาและสวรรคเหนอทองฟาเหวลกและแผนดนลวนสนสะเทอนเมอพระองคเสดจมา19แมภเขาและรากฐานแผนดนกสนกลวเมอพระองคทอดพระเนตร20แตไมมใครคานงถงสงเหลานใครเลาสนใจวถทางของพระองค21ไมมมนษยใดแลเหนลมพายพระราชกจสวนใหญของพระองคกซอนเรนg111
22”ใครเลาจะประกาศพระราชกจเทยงธรรมของพระองค ใครเลาจะรอคอยพนธสญญาของพระองคคงอยนานมาแลว”h112
23ผมใจแคบคดเชนนเขาเปนคนโงหลงผดคดเหมอนคนบา
พระปรชาญาณในการเนรมตโลก24ลกเอย จงฟงฉนเถด จงเรยนรคาสงสอนจงตงใจฟงถอยคาของฉนi113
25ฉนจะอธบายคาสงสอนอยางละเอยดจะประกาศความรอยางถกตอง26ตงแตแรกเรม องคพระผเปนเจาทรงเนรมตทกสงj114
พระองคทรงบญชาใหสงสรางแตละชนดมหนาทของตน27พระองคทรงกาหนดระเบยบของสงสรางเหลานไวตลอดไปตงแตแรกเรมจนถงสงสดทายในอนาคตสงทงหลายจะไมหวโหยหรอเหนดเหนอยและจะไมละทงการงานของตนเลย28ไมมสงใดปะทะกบอกสงหนงทงไมฝาฝนพระวาจาของพระองคเลยk115
29ตอมา องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรมายงแผนดนทรงบนดาลใหแผนดนเตมไปดวยพระพรตางๆ30ทรงปกคลมพนแผนดนดวยสตวนานาชนดซงจะตองกลบเปนดนอก
17. 1องคพระผเปนเจาทรงเนรมตมนษยจากดนa116
และทรงบนดาลใหเขากลบเปนดนอก2พระองคทรงกาหนดวนและเวลาไวแกมนษยทรงมอบอานาจเหนอทกสงบนแผนดนใหเขา3ประทานใหมนษยมกาลงเหมอนพระองคทรงเนรมตเขาตามภาพลกษณของพระองค4ทรงบนดาลใหสตวทงหลายเกรงกลวมนษยมนษยจะไดเปนนายปกครองสตวปาและนกทงปวงb117 (5)
6พระองคประทานความคด ลน ตา ห และใจแกมนษยเพอเขาจะรจกใชเหตผลc118
7พระองคโปรดใหเขามความรและความเขาใจอยางเตมเปยม
110f ผทกลาวเชนนเปนเหมอนอาดมและกาอนทพยายามซอนตวใหพนพระพกตรพระเจา (ปฐก 3:10; 4:9)
111g ตนฉบบภาษาฮบรวา “20พระองคจะไมทรงคานงถงฉนแนๆ ใครเลาจะสนใจวถทางของฉน 21ถาฉนทาบาป กไมมใครเหน ถาฉนเคยพดเทจ กไมมใครร”
112h ขอ 22 นเปนความคดของผไมยาเกรงพระเจา เขารสกวาพระเจาไมทรงตอบแทนพฤตกรรมของมนษยตามททรงสญญาไวเลย –เกยวกบ “พนธสญญา” ด บสร 14:2 เชงอรรถ d – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ฉนจะหวงอะไรได เพราะพระวนจฉยของพระองคอยหางไกล”
113i “จงตงใจฟงถอยคาของฉน” – ผกลาวขอความตอไปนไมใชปรชาญาณ แตเปนธรรมาจารยผสงสอนศษย
114j “ทรงเนรมต” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ทรงตดสน”
115k บตรสรากาลงกลาวถงวงโคจรของดวงดาราในทองฟา ซงมระเบยบ ไมมการปะทะหรอชนกนเลย
11617 a ผเขยนเลาเรองการเนรมตตามลาดบใน ปฐก บทท 1 คอ พระเจาทรงเนรมตดวงดาว พช สตว และมนษย
117b สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 5 วา “5องคพระผเปนเจาประทานประสาททงหาใหแกมนษย ประทานสตปญญาใหเปนความสามารถประการทหก และประทานความคดตามเหตผลใหเปนความสามารถประการทเจด” --ความคดเชนนดเหมอนจะเปนคาอธบายตามปรชญาลทธสโตอาของผคดลอก
ทรงชนาใหเขารจกความดและความชว8พระองคประทานแสงสวางของพระองคในจตใจของเขาทรงสาแดงใหเขาเหนความยงใหญแหงพระราชกจของพระองคd119 (9)
10มนษยจะไดสรรเสรญพระนามศกดสทธของพระองคและบอกเลาความยงใหญแหงพระราชกจของพระองค11พระองคประทานความรแกเขาทรงมอบกฎแหงชวตเปนมรดกแกเขา12ทรงกระทาพนธสญญานรนดรกบเขาทรงเผยใหเขารจกบทบญญตe120ของพระองค13ตาของเขาไดชมพระสรรงโรจนยงใหญของพระองคหของเขาไดยนพระสรเสยงดงกงวานของพระองค14พระองคตรสแกเขาวา “จงละเวนความอยตธรรมทงปวง”ประทานบทบญญตใหแตละคนปฏบตตอเพอนบาน
พระเจาทรงพพากษา15ความประพฤตของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระเจาเสมอไมซอนพนสายพระเนตรไปไดเลยf121 (16) (17)
17พระองคทรงแตงตงใหชนแตละชาตมผปกครองแตอสราเอลเปนประชากรทองคพระผเปนเจาทรงเลอกไวเปนกรรมสทธของพระองคg122 (18)
19การกระทาทงหลายของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระองคเหมอนดวงอาทตยพระเนตรของพระองคมองดความประพฤตของเขาอยเสมอ20ความอธรรมของมนษยมไดซอนพนพระเนตรบาปทงปวงของเขาอยเฉพาะพระพกตรขององคพระผเปนเจาh123 (21)
22การใหทานของมนษยมคาประเสรฐสาหรบพระองคประดจแหวนตราพระองคทรงรกษาความเออเฟอเผอแผของมนษยไวดจแกวตาi124
23วนหนงพระองคจะทรงลกขนและประทานบาเหนจจะทรงตอบแทนแตละคนตามความเหมาะสมj125
24พระองคทรงใหผสานกผดกลบมาประทานกาลงใจแกผขาดความพากเพยร
คาเตอนใหกลบใจ25จงกลบใจมาหาองคพระผเปนเจา ละทงบาปจงอธษฐานภาวนาเฉพาะพระพกตรพระองค จงเลกทาขดเคองพระทย26จงกลบมาเฝาพระผสงสด จงหนหลงใหความอธรรมk126
จงเกลยดชงความชวรายโดยสนเชง27ในแดนมรณะใครเลาจะสรรเสรญพระผสงสดใครเลาจะขอบพระคณพระองคแทนผมชวตได28ผตายทไมอยแลวจะสรรเสรญพระองคไมไดอก
118c ชาวยวโบราณคดวา “ดวงใจ” เปนทตงของความคดตามเหตผลและความร
119d “แสงสวาง” – แปลตามตวอกษรวา “ดวงตา” -- สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 9 วา “9ประทานความสามารถใหมนษยรจกประกาศสรรเสรญสงมหศจรรยททรงกระทาตลอดไป”
120e “บทบญญต” หมายถงธรรมบญญตทพระเจาทรงเปดเผยแกโมเสสบนภเขาซนาย
121f สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 16-17 วา “16มนษยประพฤตชวรายมาตงแตวยเยาวแลว เขาเปลยนใจหนใหเปนใจเนอไมได 17เพราะในการแบงแผนดนใหแกชนชาตตางๆ..” -- ขอความเหลานคงเปนคาอธบายทผคดลอกยมมาจาก อสค 11:19; 36:26 กลาววามนษยไมมความสามารถทาความดได – แตบตรสรามไดมองมนษยในแงลบมากเชนน
122g สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 18 วา “18พระองคทรงดแลอสราเอลเสมอนเปนบตรคนแรก ประทานแสงสวางแหงความรกของพระองคให และไมทรงทอดทงเขาเลย” – ในสมยของบตรสรา อสราเอลไมมกษตรยปกครองแลว ยงกวานนชาวอสราเอลหลายคนตอตานระบอบกษตรยปกครอง (1 ซมอ 8) และการตอตานเชนนจะทวขนในสมยราชวงศฮสโมเนยนปกครองหลงจากทพวกมคคาบกอบกอสรภาพได
123h สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมความขอ 21 วา “21แตองคพระผเปนเจาทรงความดและทรงรจกมนษยททรงเนรมต ไมทรงทาลายหรอละทงเขา แตทรงรกษาไวใหมชวตตอไป”
124i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “ประทานโอกาสใหบตรชายหญงของเขาไดกลบใจ”
125j ไมเปนทชดเจนวาพระองคจะทรงตอบแทนการกระทาใดของมนษย และจะทรงตอบแทนเมอไร
126k สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “พระองคจะทรงนาทานออกมาจากความมดไปสแสงสวางแหงความรอดพน”
ผมชวตและมสขภาพดเทานนจะสรรเสรญองคพระผเปนเจาได29พระกรณาขององคพระผเปนเจาชางยงใหญพระองคประทานอภยแกผกลบใจมาเฝาพระองค30มนษยมทกอยางไมไดเพราะบตรมนษยไมมชวตอมตะ31อะไรจะสวางกวาดวงอาทตย ถงกระนน ดวงอาทตยกยงรจกอบแสงความคดของมนษยกยอมถกความชวบดบงไดดวย32พระเจาทรงเฝาดแลดวงดาวบนทองฟาl127
แตมนษยทกคนเปนเพยงดนและเถา
ความยงใหญของพระเจา
18. 1พระผทรงอยตลอดไปทรงเนรมตจกรวาลทงหมด2องคพระผเปนเจาพระองคเดยวทรงยตธรรมa128 (3)
4พระองคไมประทานอานาจใหผใดไปประกาศพระราชกจของพระองคใครเลาจะหยงรสงมหศจรรยททรงกระทา5ผใดเลาจะวดพระอานภาพยงใหญของพระองคผใดเลาจะบรรยายถงพระเมตตาของพระองคได6ไมมสงใดจะตองตดออกหรอเพมเตมเปนไปไมไดทจะหยงรสงนาอศจรรยขององคพระผเปนเจา7เมอคนหนงคดวาเขาจบแลว เขากเพงจะเรมเทานนเมอเขาหยด เขากยงรสกมนงงอยb129
ความไมเทยงแทของมนษย8มนษยคออะไร มประโยชนอะไรความดของเขาคออะไร ความชวของเขาคออะไร9ชวตของมนษย ถาถงรอยปกนบวามากแลว10แตอายไมกปของเขาเปรยบกบนรนดรภาพกเหมอนนาหยดเดยวในทะเล หรอเหมอนทรายเมดเดยว11องคพระผเปนเจาจงทรงพากเพยรอดทนกบมนษยทรงหลงพระเมตตาใหเขา12พระองคทรงเหนและทรงทราบวาจดสนสดของมนษยนนนาสมเพชพระองคจงประทานอภยใหเขามากยงขน13มนษยเมตตาเพอนบานเทานนแตองคพระผเปนเจาทรงพระเมตตาสงมชวตทงปวงพระองคทรงตเตยน ตกเตอน และสงสอนทรงนาเขาดงคนเลยงแกะนาฝงแกะของตนc130
14พระองคทรงพระเมตตาผยอมรบคาตกเตอนของพระองคทรงพระเมตตาผหมนปฏบตตามคาสงของพระองค
จงรจกให d131
15ลกเอย เมอทานทาความดกบผใด อยาตาหนเขาเมอใหของผใด อยาพดใหเขาเปนทกขใจ16หยาดนาคางยงลดความรอนไดมใชหรอวาจาออนหวานยอมมคามากกวาของกานล17ดซ ถอยคาเพยงคาเดยวยอมมคากวาของกานล
127l “ดวงดาราบนทองฟา” – แปลตามตวอกษรวา “อานภาพแหงทองฟาสง” – เทยบ บสร 16:26-29; อสย 24:21.
12818 a สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “และไมมพระเจาอนใดนอกจากพระองค 3พระองคทรงใชพระหตถปกครองโลก สงสารพดปฏบตตามพระประสงค เพราะพระองคทรงเปนกษตรย ทรงปกครองทกสงดวยพระอานภาพ ทรงแยกสงศกดสทธจากสงไมศกดสทธ”
129b เมอมนษยใชความสามารถทงหมดของตนเพอรจกพระเจาและสงมหศจรรยของพระองค เขาเพงเรมเขาใจพระองค ขอสงเกตเหลานชวนใหคดถงความคดของ ปญจ แตขอสรปนนแตกตางกนโดยสนเชง ปญจ คดถงแตความอนจจงของมนษยเทานน สวน บสรกลาวถงความออนแอของมนษยเพอเนนความยงใหญของพระเจา
130c เทยบ 2 มคบ 6:13-16; ปชญ 12:19-22. ชาวยวสมยหลงเนรเทศพยายามหาเหตผลเพอสนบสนนยนยนความยตธรรมของพระเจาในการลงโทษความผดของมนษย ในขอความนเราพบความคดชดเจนเปนครงแรกในพนธสญญาเดมทวาพระเจาทรงพระเมตตาตอทกสงททรงเนรมตมา
131d คาแนะนาสงสอนใหประพฤตดดาเนนตอไปทตรงน การพจารณาถงพระเมตตากรณายงใหญของพระเจาทาใหผเขยนรวบรวมคาพงเพยเกยวกบการแสดงความเออเฟอเผอแผตอเพอนมนษยมาไวดวยกน
แตคนใจกวางพรอมจะใหทงสองอยาง18คนโงเขลาตเตยนโดยไรมรรยาทผใหของขวญอยางไมเตมใจทาใหผรบขดเคอง
การรจกตรตรองมองการณไกล19จงเรยนรใหดกอนทจะพดจงดแลสขภาพ ถาไมตองการเจบปวย20จงพจารณาตนเองกอนทพระเจาจะทรงพพากษาแลวทานจะพบพระเมตตาในวนทพระองคเสดจมา21จงถอมตนกอนททานจะเจบปวยe132
ถาทานทาบาปไปแลว กจงเปนทกขกลบใจ22อยาใหสงใดขดขวางทานมใหปฏบตตามคาบนบานในเวลาทกาหนดและอยารอจนตายกอนทจะจดการเรองนใหเรยบรอย23จงคดใหดกอนจะบนบานอยาเปนเหมอนคนททดลององคพระผเปนเจา24จงระลกถงพระพโรธในวนสนชวตของทานf133
คอเวลาทพระเจาจะทรงลงโทษเมอทรงหนพระพกตรไปจากทาน25เมอทานอดมสมบรณ จงคดถงเวลาอดอยากเมอทานรารวย จงคดถงเวลาททานยากจนและขาดแคลน26ตงแตเชาถงเยน ลมฟาอากาศเปลยนแปลงทกสงผานพนไปรวดเรวเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจา27ผมปรชาระวงตนในทกสงและเมอบาปลอใจg134 เขากระวงตนไมทาผด28ผมปญญารจกปรชาญาณและชมสรรเสรญทกคนทพบปรชาญาณ29ผรจกพดแสดงวามปรชาญาณเขาแจกจายคาพงเพยเหมอนฝนทหลงลงมาh135
การรจกบงคบตน30อยาปลอยตนตามตณหาจงควบคมความปรารถนาของทาน31ถาทานทาตามตณหาของทานทานกจะเปนเปาใหศตรเยยหยน32อยาใชจายฟมเฟอยเพอแสวงหาความสขเพราะคาใชจายจะทาใหทานยากจนi136
33ถาทานไมมเงนในกระเปาอยาไปยมเงนเพอเลยงฉลอง จะทาใหตนยากจนลง
19. 1คนงานขเมาจะไมมวนรารวยคนทผลาญสงเลกนอยทตนมกจะคอยๆ ลมละลาย2สราและนารทาใหผมปรชาเสยคนผทตดซองโสเภณยงเสยงอนตรายมากขน3เขาจะไดความเนาเปอยและหนอนเปนมรดกการยอมเสยงอนตรายจะทาใหเขาตองพนาศa137
อยาพดโดยไมคด4คนหเบาเปนคนเขลานกหนา
132e พระคมภรมกจะมองความเจบปวยเปนการลงโทษทคนหนงไดทาบาป ดงนน การกลบใจใชโทษบาปจงเปนการปองกนมใหลมปวยอก
133f “วนสนชวตของทาน” – แปลตามตวอกษรวา “วนแหงการจบสน” ซงหมายถง “วนตาย” (เทยบ 1:13) มากกวา “วนพพากษา” – บสรไมสนใจเรองอวสานกาลของมนษย
134g “เมอบาปลอใจ” – แปลตามตวอกษรวา “ในวนของบาป”
135h “แจกจายคาพงเพย” คงจะหมายถงหนงสอทรวมรวมคาพงเพยตางๆไว ดงทพบไดในหนงสอสภาษต – สาเนาโบราณภาษากรกGk 248 ยงเสรมอกวา “วางใจในองคพระผเปนเจาพระองคเดยวดกวานาดวงใจทตายแลว มาตดไวกบผตาย”
136i ขอนในตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาพอใจในความสขทไรคา เกรงวาทานจะยากจนเปนสองเทา”
13719 a . หมายถงความตายกอนถงเวลาอนควร ซงนบไดวาเปนการลงโทษจากพระเจา
คนททาบาปกทารายตนเอง5คนทพงพอใจความชวb138จะไดรบโทษ6คนทเกลยดการพดโดยไมคดกหลกพนความชว7อยาเลาสงททานไดยนมาใหผอนฟงแลวจะไมมสงใดทาใหทานเสยหาย8อยาเลาเรองนนใหใครฟงทงมตรและศตรอยาเปดเผยใหใครร นอกจากวาถาไมพดจะเปนบาป9มฉะนน ผทฟงทานจะไมไวใจทานและในทสดกจะเกลยดทาน10ถาทานไดยนเรองใดมา กจงฝงมนไวในตวทานอยาเกรงกลวเลยวาเรองนนจะทาใหทานอกแตก11คนโงเขลาไดฟงเรองใด ถาไมไดพดกเจบปวดเหมอนหญงเจบครรภเมอจะคลอดบตร12ลกธนปกเนอสะโพกทาใหปวดฉนใดความลบในอกของคนโงเขลากทาใหเจบปวดฉนนน
อยาหเบาเชอคาเลาลอ13จงไปถามเพอนวาเขาไดทาตามทเลาลอหรอไม เขาอาจไมไดทาหากวาเขาไดทา เขาจะไดไมทาอก14จงไปถามเพอนบานวาเขาไดพดตามทเลาลอหรอไม เขาอาจไมไดพดหากวาเขาไดพด เขาจะไดไมพดอก15จงไปถามเพอน เพราะหลายครงมการใสความอยาหเบาเชอทกคาทเลาลอกน16คนหนงอาจพลงปากออกไปโดยไมเจตนาใครบางไมเคยทาผดดวยคาพดเลยสกครง17จงซกถามเพอนบาน กอนทจะขมขเขาแลวทานจะปฏบตตามธรรมบญญตของพระผสงสดc139 (18) (19)
ปรชาญาณแทและปรชาญาณเทยม20ปรชาญาณทงหมดคอความยาเกรงองคพระผเปนเจาปรชาญาณทงหมดคอการปฏบตตามธรรมบญญตd140 (21)
22การรจกความชวไมใชปรชาญาณความคดของคนบาปกมใชความรอบคอบ23มความเฉลยวฉลาดทนารงเกยจผทขาดปรชาญาณกเปนคนโงเขลา24คนฉลาดนอยแตมความยาเกรงพระเจายอมดกวาคนฉลาดมากแตละเมดธรรมบญญตe141
25มคนเฉลยวฉลาดหลกแหลมทไรความยตธรรมมคนทเสแสรงมใจดเพอชนะคดความ26มคนทเดนf142กมตวแสดงความเศราโศกแตในใจมแตความหลอกลวง27เขากมหนาลง แสรงทาเปนไมไดยนครนไมมใครสงเกต เขากจะเอาเปรยบทาน28มคนอดกลนไมทาบาปเพราะไมมกาลงครนไดโอกาส เขากจะทาผด29เรารจกคนใดคนหนงไดโดยสงเกตอาการภายนอกของเขา
138b “ในความชว” – สาเนาโบราณภาษากรกและสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (Codex Sinaiticus) วา “ในใจของเขา” – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “ผทตอตานความสขทาใหชวตของตนประสบความสาเรจ 6ผทบงคบลนของตนจะดาเนนชวตเปนสข”
139c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “โดยไมโกรธเคอง 18ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนเพอรบพระเมตตาและปรชาญาณ ทาใหเราไดรบความรกจากพระองค 19การรจกบทบญญตขององคพระผเปนเจาเปนคาสงสอนทใหชวต ผปฏบตตามพระประสงคจะเกบผลจากตนไมแหงชวตอมตะ”
140d เทยบ บสร 1:16,18 ฯลฯ; โยบ 28:28; สดด 111:10; สภษ 1:7; 9:10; 15:33. ทปลายขอน สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248ยงเสรมอกวา “และการรจกพระอานภาพของพระองค 21ผรบใชทกลาวกบนายวา “ขาพเจาจะไมทาตามททานตองการ” แมเขาจะทาในภายหลง เขากทาใหผเลยงดเขาโกรธเคอง” (เทยบ มธ 21:28-32)
141e ไมใชความเฉลยวฉลาดทกชนดเปนปรชาญาณ บางคนใชความเฉลยวฉลาดเพอทาผดและหลอกลวงผอน
142f “ผทเดน” – แปลตามสาเนาโบราณบางฉบบ – ตนฉบบภาษากรกซงเปนทยอมรบ (Textus receptus) วา “ผททาผด”
เรารจกคนฉลาดไดทนทจากใบหนา30วธแตงกาย วธหวเราะ และวธเดนยอมแสดงใหรวาเขาเปนคนชนดใด
รจกเงยบ รจกพด
20. 1การตเตยนอาจไมถกกาลเทศะบางครงคนเงยบเปนผรอบคอบ2ตเตยนออกไปยงดกวาโกรธเคองอยในใจ3ผยอมรบผดจะพนความอบอาย4ผขมขผอนใหปฏบตความชอบธรรมกเปนเหมอนขนททตองการขมขนหญงสาว5บางคนเงยบ ผอนกคดวาเขาฉลาดบางคนพดพลาม ใครๆ กเกลยด6บางคนเงยบเพราะไมมอะไรจะพดบางคนเงยบเพราะรวาควรจะพดเมอไร7ผมปรชาจะเงยบจนถงเวลาทเหมาะสมสวนคนโงเขลาทพดพลามยอมไมรกาลเทศะ8คนพดมากเกนไปเปนทนารงเกยจคนพดโออวด ใครๆ กเกลยดชง
ความจรงทดเหมอนจะเปนไปไมได9บางครงโชครายอาจเปนประโยชนสวนกาไรอาจเปนความเสยหาย10บางครงของขวญททานใหอาจไมอานวยประโยชนแกทานแตบางครงของขวญททานใหอาจคนประโยชนใหทานถงสองเทา11บางครงผรบเกยรตจะไดรบความอบอายแตบางครงผถอมตนกลบไดรบเกยรตa143
12บางคนซอของมากในราคาถกแตบางคนกลบจายเงนเกนราคาถงเจดเทา13ผมปรชาพดไมกคากเปนทรกของทกคนแตคนโงเขลาพดจาเยนยอกไมเกดประโยชน14ของกานลของคนโงเขลาไมเปนประโยชนใดๆ ตอทานเพราะเขาหวงจะไดรบตอบแทนมากกวาทเขาใหb144
15เขาใหนอย แตตเตยนมากเขาอาปากรองตะโกนคลายคนแจงขาววนนเขาใหยม พรงนกจะทวงคนคนประเภทนนาเกลยดชง16คนโงเขลาจะพดวา “ฉนไมมเพอนทาดเทาไรกไมมใครรบญคณ”17คนทกนอาหารของเขากกลาวรายตอเขากครงกหนทใครๆ พากนหวเราะเยาะเขาc145
ควรใชวาจาใหถกกาลเทศะ18ลนไถลลมลงทพนยงดกวาพลงปากพดออกไปเพราะเหตน คนชวจงลมลงสหายนะอยางรวดเรว19คนไรมรรยาทเปนเหมอนคาพดทไมถกกาลเทศะคาพดเชนนพบไดเสมอในปากของคนไรการอบรมd146
20ไมมใครรบฟงคาพงเพยของคนโงเขลา
14320 a ความหมายของขอนในตนฉบบไมชด จงแปลโดยคาดคะเนใหสอดคลองกบบรบททเปรยบเทยบสถานภาพซงตรงกนขาม คอเกยรตยศอาจนาความตกตามาให สวนการถอมตนจะทาใหไดรบการยกยอง – เทยบบทเพลงของพระนางมารย (ลก 1:52): “(พระเจา)ทรงควาผทรงอานาจจากบลลงก และทรงยกยองผตาตอยใหสงขน”
144b “เขาหวงจะไดรบตอบแทนมากกวาทเขาให” แปลตามตวอกษรวา “ตาของเขามหลายดวง ไมใชเพยงดวงเดยว” – สานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตนวา “ตาของเขามเจดดวง”
145c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมวา “เพราะเขาไมรจกรบทรพยสมบตดวยใจซอตรงและไมรจกรบความยากจนดวยใจสงบ”
146d ขอนแปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน – สานวนแปลโบราณภาษาซเรยควา “หางแกะไมใสเกลอไมมรสชาตฉนใด คาพดทไมถกกาลเทศะกไมนาฟงฉนนน”
เพราะเขาไมเคยพดใหถกกาลเทศะ21บางคนทาบาปไมไดเพราะยากจนเมอเขาพกผอน ใจเขากสงบ22บางคนทาลายชวตของตนเพราะความเกรงใจและไมกลาพดแมตอหนาคนโงเขลา23บางคนสญญากบเพอนเพราะกลวอบอายทาใหเพอนกลายเปนศตรโดยไมไดประโยชนอะไร
การพดเทจ24การพดเทจเปนมลทนนาเกลยดสาหรบมนษยพบไดเสมอในปากคนโงเขลา25เปนขโมยยงดกวาพดเทจเปนประจาแตทงคกาลงเดนไปสหายนะ26คนตดนสยพดเทจจะตองไดรบความอบอายเขาจะตองอบอายเสมอไป
คาเตอนสาหรบผมปรชา27ผมปรชาไดรบเกยรตจากถอยคาทพดคนเฉลยวฉลาดเปนทโปรดปรานของเจานายe147
28คนทาไรไถนาจะไดผลตผลอดมสมบรณคนทเจานายโปรดปรานจะไดรบอภยความผด29ของขวญและของกานลทาใหผมปรชาตาบอดปดปากเขามใหตเตยนเหมอนตะกรอครอบปากวว30ปรชาญาณทซอนไว และทรพยสมบตทไมปรากฏทงสองสงนมประโยชนอะไรเลา31คนทซอนความโงเขลาของตนไวยงดกวาคนทซอนปรชาญาณf148ของตน
จงหลกหนบาป
21. 1ลกเอย หากทานทาบาปไปแลว กอยาทาอกจงวอนขออภยความผดททานทามาในอดต2จงหลกหนบาปเหมอนหลกหนงรายถาทานเขาไปใกล งกจะกดทานไดฟนของงเหมอนฟนของสงโตทาลายชวตมนษยได3การละเมดทกอยางเปนเสมอนดาบสองคมทาใหเปนแผลทรกษาไมได4การทาใหกลวและการใชความรนแรงยอมผลาญทรพยสมบตฉนใดบานของคนเยอหยงกจะถกทาลายฉนนน5คาวอนขอของคนยากจนออกจากปากไปถงพระกรรณของพระเจาเขาจะไดรบความยตธรรมจากพระองคโดยเรว6ผทเกลยดคาตเตยนยอมเดนตามรอยเทาของคนบาปแตผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมกลบใจ7คนพดเกงเปนทรจกทวไปแตเมอเขาพดพลาด คนฉลาดกจะจบผดไดทนท8ผใชเงนของผอนสรางบานของตนเปนเหมอนผเกบหนไวสรางหลมศพของตนa149
9การชมนมของคนอธรรมเปนเหมอนกองมลฝอยจดจบของเขาคอกองไฟลกโพลง10หนทางของคนบาปปหนราบเดนสบาย
147e ปรชาญาณของธรรมาจารยมงแนะนาใหประสบความสาเรจในการดาเนนชวต โดยเฉพาะอยางยงสอนใหรจกชนะใจของผมอานาจในสงคม
148f พระเจาทรงสรางปรชาญาณเพอสองสตปญญาของมนษยใหเขาใจความหมายของชวตและสรรพสง ดงนน การซอนปรชาญาณไวจงผดพระประสงคของพระเจา – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมวา “การแสวงหาองคพระผเปนเจาอยางมนคงดวยความพากเพยรยอมดกวาดาเนนชวตอยางสบสนไมมจดหมาย”
14921 a “เกบหนไวสรางหลมศพของตน” แปลตามสานวนแปลในสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกซงใชกน (Textus receptus) วา “เกบหนไวสาหรบฤดหนาว”
แตนาไปสหลมแดนมรณะb150
คนฉลาดและคนโงเขลา11ผใดปฏบตตามธรรมบญญตยอมควบคมอารมณc151ของตนไดปรชาญาณเปนผลจากความยาเกรงองคพระผเปนเจา12ผทขาดไหวพรบไมมวนจะไดรบการอบรมสงสอนแตไหวพรบอาจจะเพมความขมขนได13ความรอบรของผมปรชาเพมขนเหมอนนาทวมคาแนะนาของเขาเปนประดจพนาใหชวต14จตใจของคนโงเขลาเปนเหมอนไหรวเกบความรไมไดเลย15เมอผมปรชาไดยนคาพดทฉลาดกชมเชยและเสรมใหสมบรณขนสวนผทหมกมนในความสนก เมอไดยนกไมชอบแลวโยนทงไปเบองหลง16คาพดของคนโงเขลาถวงผฟงเหมอนสมภาระหนกเมอเดนทางแตคาพดของผฉลาดไพเราะนาฟง17ทกคนในทประชมตองการฟงคาพดของผเฉลยวฉลาดและนาถอยคาเหลานนไปตรตรองในใจ18คนโงเขลาคดวาปรชาญาณเปนเหมอนบานทปรกหกพงและความรของคนโงเขลาเปนเพยงคาพดทไรแกนสาร19คนโงเขลาคดวาการศกษาอบรมเปนเหมอนตรวนลามเทาเปนเหมอนกญแจมอใสมอขวา20คนโงเขลาหวเราะเสยงดงแตคนฉลาดเพยงแตยม21คนมปญญาคดวาการศกษาอบรมเปนเหมอนเครองประดบทองคาเปนเหมอนกาไลใสมอขวาd152
22คนโงเขลารบเขาบานของผอนแตผมวฒภาวะยอมคอยอยภายนอกดวยความเกรงใจe153
23คนโงเขลาแอบมองทางประตดขางในบานสวนผไดรบการอบรมอดใจรออยขางนอก24การแอบฟงทประตแสดงวาไมไดรบการอบรมสงสอนผรอบคอบยอมละอายทจะทาเชนน25ปากของคนพดมากพดซาซากเรองทเขาไดยนมาf154
แตผรอบคอบชงคาพดของตนอยางระมดระวง26ใจของคนโงเขลาอยทปากแตปากของผมปรชาอยทใจ27เมอคนอธรรมสาปแชงศตรg155
เขากสาปแชงตนเอง28ผทพดใสรายผอนยอมทาความเสยหายแกตนเองเขาจะเปนทเกลยดชงของเพอนบาน
คนเกยจคราน
22. 1คนเกยจครานเปนเหมอนกอนหนทเปอนสงโสโครกใครๆ กผวปากดหมนเขา2คนเกยจครานเปนเหมอนกองปยใครไปหยบเขากตองสะบดมอ
150b ขอความในขอ 9-10 นแสดงความเชออยางชดเจนวาพระเจาจะทรงลงโทษคนบาปใหถกเผาไฟในนรก (เทยบ อสย 50:11;66:24)
151c “อารมณ” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค ตนฉบบภาษากรกวา “ความเขาใจของตน(เรองธรรมบญญต)”
152d ขอ19 และขอ 21 มความคดคลองจองกน ขอ 20 จงดเหมอนจะแทรกเขามาไมถกท
153e “คอย...ดวยความเกรงใจ” แปลตามตวอกษรวา “เขาอายตอหนาใบหนา”
154f “เรองทเขาไดยนมา” แปลตามสาเนาโบราณ Gk 248 - ตนฉบบภาษากรกไมชด
155g “ศตร” หรอ “ปรปกษ” ในทน บางคนเขาใจวาผเขยนหมายถง “ซาตาน” (ด โยบ บทท 1-2 – โดยเฉพาะ โยบ 1:6 เชงอรรถ g) –ในความหมายน ผเขยนเทยบอารมณรายของตนวาเปนเหมอนซาตาน ดงนนเมอเขาสาปแชงผอน เขากสาปแชงตนเองทมอารมณรายดวย.
ลกนอกคอก3บตรชายเหลวไหลเปนความอบอายของบดาแตบตรหญงนาความเสยหายมาใหเขา4บตรหญงทรอบคอบจะไดสามสวนบตรหญงหนาดานนาความทกขแกผใหกาเนด5บตรหญงหนาดานทาใหทงบดาและสามตองอบอายและทงสองคนจะดหมนนาง6การพดไมถกกาลเทศะเปนเหมอนงานรนเรงในยามไวทกขแตการเฆยนตดดนสยเปนปรชาญาณในทกกรณa156 (7) (8)
ปรชาญาณและความโงเขลา9สอนคนโงเขลากเหมอนนาเศษหมอดนทแตกแลวมาตอใหตดกนหรอเหมอนปลกคนทนอนหลบสนทใหตนขน10การสนทนากบคนโงเขลากเหมอนพดกบคนทนอนหลบเมอพดจบเรอง เขากจะถามวา “พดเรองอะไร”11จงรองไหไวทกขใหคนตาย เพราะเขาสญเสยความสวางจงรองไหสงสารคนโงเขลาb157 เพราะเขาสญเสยสตสมปชญญะจงรองไหไวทกขใหผตายนอยกวา เพราะเขาไดพกผอนแลวแตชวตของคนโงเขลาเลวรายยงกวาความตาย12สาหรบผตาย ไวทกขเจดวนกเพยงพอแตสาหรบคนโงเขลาและคนอธรรม ตองไวทกขใหทกวนตลอดชวตของเขา13อยาเสยเวลาพดกบคนโงเขลาอยาเดนไปกบคนเบาปญญาจงระวงใหด จะไดไมมปญหาทานจะไดไมมมลทนเมอตดตอกบเขาจงหลกหนหางเขาไว แลวทานจะมความสงบทานจะไมตองเบอหนายเพราะความโงเขลาของเขา14สงใดเลาหนกกวาตะกวแลวคนโงเขลาจะไดชออะไรนอกจากชอ “คนโงเขลา”15แบกทราย เกลอ กอนเหลกกยงงายกวาทนคนโงเขลา16ขอคานเมอตอกตดกบบานแมแผนดนไหวกไมหลดฉนใดจตใจทตดสนเดดเดยวเพราะไตรตรองอยางดแลวกจะไมหวนไหวเมอมอนตรายฉนนน17จตใจทมนคงเพราะไดไตรตรองอยางฉลาดรอบคอบแลวเปนเหมอนปนฉาบc158บนกาแพงเรยบ18หนกอนเลกๆ d159วางบนกาแพงสงจะตานลมไมไดฉนใดจตใจคนโงเขลาทกลวแมความคดของตนกจะตานความกลวใดๆ ไมไดฉนนน
มตรภาพ19จมตายอมทาใหนาตาไหลจมใจยอมทาใหความรสกปรากฏ20ใชหนขวางนกยอมทาใหนกบนหนไปกลาวรายตอมตรยอมทาลายมตรภาพ21ถาทานชกดาบตอสกบมตรอยาเพงหมดหวง เพราะยงอาจกลบมาคนดกนได22ถาทานตาหนเพอนตอหนา
15622 a ผมปรชาสนบสนนใหมการใชไมเรยวตเดกในการอบรมสงสอน (สภษ 13:24; 19:18; 22:15; 23:13-14; 29:15,17) การตสอนเยาวชนไดผลเสมอ แตการกลาวตเตยนตองระวงคาพดทใชดวย – สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 17 และ 18 วา“17เดกๆทดาเนนชวตด ไมขาดสงใด มกทาใหคนทงลายลมฐานะตอตอยของพอแม 18สวนเดกทหยงผยอง ดถกผอน ไรมรรยาท ทาใหทกคนดถกพอแม แมจะมตระกลสง”
157b “คนโงเขลา” มไดหมายเพยงผทขาดไหวพรบเทานน แตยงหมายถงคนดอดงไมยอมเชออะไรงายๆ และปลอยตวเสเพลอกดวย
158c “ปนฉาบ” แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “ทรายทเปนเครองประดบ”
159d “หนกอนเลกๆ” – แปลตามสาเนาโบราณบางฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ไมหลก” – ความเขาใจเชนนอาจมาจากธรรมเนยมในแผนดนปาเลสไตนทจะใชหนกอนเลกๆวางเรยงไวบนกาแพงรอบสวนองน เมอหมาในกระโดดขามจะทาใหกอนหนเหลานพงลงมา ทาใหเกดเสยงดงปลกผเฝาใหรสกตว
กอยากลว ยงมทางคนดกนไดแตถาทานกลาวราย ดหมน เผยความลบ และทารายลบหลงเพอนทกคนของทานกจะหนไป23จงทาใหเพอนบานไวใจทานในยามทเขายากจนเพอวาเมอเขารารวยขน ทานจะไดรวมสขกบเขาจงซอสตยตอเขาในยามทเขาเดอดรอนเพอวาเมอเขารบมรดก ทานจะไดรบสวนแบงมรดกนนดวย24กอนมไฟยอมมไอและควนออกมาจากเตาฉนใดกอนจะมการนองเลอดกยอมมการกลาวรายตอกนฉนนน25ขาพเจาจะไมอบอายทจะปกปองเพอนขาพเจาจะไมหลบหนาเขา26แตถาเหตรายเกดขนแกขาพเจาเพราะเขาทกคนทรเรองกจะอยหางจากเขา
การอธษฐานภาวนา27ใครเลาจะเฝาระวงปากของขาพเจาใครเลาจะประทบตราไวบนรมฝปากใหขาพเจารอบคอบเพอขาพเจาจะไดไมพดผดพลาดและลนของขาพเจาจะไมทารายขาพเจา
23. 1ขาแตองคพระผเปนเจา พระบดาและเจาชวตของขาพเจาขออยาทรงปลอยใหขาพเจาพดโดยไมยงคดและอยาทรงปลอยใหขาพเจาตองไดรบความเสยหายเพราะคาพด2ใครเลาจะใชแสเฆยนความคดของขาพเจาใครจะอบรมสงสอนขาพเจาใหมปรชาญาณโดยไมปรานตอความหลงผดของขาพเจาไมปลอยใหบาปของขาพเจาพนโทษไปได3เพอมใหความหลงผดของขาพเจาทวขนและบาปของขาพเจาเพมจานวนขนแลวขาพเจาจะอยในอานาจของศตรและศตรจะหวเราะเยาะขาพเจา4ขาแตองคพระผเปนเจา พระบดาและพระเจาแหงชวตของขาพเจาขออยาทรงปลอยใหขาพเจามความเยอหยง5ขอทรงขจดตณหาไปใหพนขาพเจา6ขออยาใหความโลภอาหารและกามารมณมาครอบงาขาพเจาขออยาทรงปลอยขาพเจาใหทาตามความปรารถนาทนาอบอาย
การสาบาน7ลกทงหลายเอย จงฟงคาสงสอนเรองการรจกใชคาพดเถดผทปฏบตตามจะไมถกจบผด8คนบาปตดกบa160เพราะปากของตนผกลาวรายและผเยอหยงกตดกบเพราะคาพดดวย9อยาสาบานจนเปนนสยอยาออกพระนามของพระผศกดสทธจนเคยตว10ทาสทถกนายควบคมอยางใกลชดตลอดเวลาจะไมพนถกโบยตb161ฉนใดผทสาบานและออกพระนามพระเจาพราเพรอกจะไมแคลวจากบาปไปไดฉนนน11คนทสาบานพราเพรอกยงทวความชวบานของเขาจะไมพนโทษถาเขาไมปฏบตตามคาสาบานc162 บาปกจะตกอยกบเขาถาเขาสาบานโดยไมคด เขากทาบาปสองเทาถาเขาสาบานเทจ เขาจะแกตวไมไดบานของเขาจะรบภยพบตอยางมาก
16023 a “ตดกบ” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ถกทอดทง”
161b “ถกโบยต” – แปลโดยคาดคะเน -- การโบยตนอาจเปนการทรมานเพอสอบสวนเคนคาสารภาพจากผตองหา
162c ในขอนผเขยนพจารณาการสาบานใน 3 กรณทมความผดคอยๆเพมขน คอ (1) เตมใจสาบาน แตตอมาไมปฏบตตาม (2) สาบานพลอยๆ และ (3) สาบานเทจ
คาพดหยาบคายd163
12วธพดแบบหนงควรรบโทษถงตายอยาใหการพดเชนนพบไดในเชอสายของยาโคบเลยเพราะผยาเกรงพระเจาจะขจดการพดเชนนใหหางไกลเขาจะไมกลงเกลอกอยในบาป13อยาใหปากของทานเคยชนกบคาพดหยาบคายไรมรรยาทถอยคาเหลานเปนเหตใหทาบาป14จงระลกถงบดามารดาเมอทานนงอยในหมเจานายเกรงวาเมออยตอหนาเจานาย ทานจะลมตวe164พดจาเหลวไหลตามนสยแลวอาจจะคดวา ถาไมเกดมากจะดกวาและสาปแชงวนททานเกดมาเสยดวย15คนทพดหยาบคายจนเปนนสยจะไมมวนแกไขนสยนไดเลยตลอดชวต
การเปนทาสกามารมณ16คนสองประเภททาบาปมากยงขนf165
คนประเภททสามนาพระพโรธมาสตน17ตณหารอนแรงเปนเหมอนไฟทลกโพลงจะไมยอมดบจนกวาจะสมหวงคนททาตามความใครของรางกายจะไมหยดยงจนกระทงไฟจะเผาผลาญเขาคนลามกคดวาอาหารทกอยางอรอยเขาจะกนไมรจกอมจนตาย18ชายทนอกใจภรรยาพดกบตนเองวา “ใครจะเหนฉนความมดอยรอบฉน กาแพงกนฉนไวไมมใครเหนฉน จะกลวไปทาไมพระผสงสดจะไมทรงจดจาบาปของฉนไว”19สงเดยวทเขากลวคอการทคนอนจะเหนเขาเขาไมรวาพระเนตรขององคพระผเปนเจาสวางกวาดวงอาทตยถงหมนเทาพระองคทรงเหนการกระทาทงปวงของมนษยทรงสงเกตลกลงไปในซอกทเรนลบทสดดวย20พระองคทรงทราบทกสงตงแตกอนทจะทรงเนรมตขนมาg166
และเมอทรงเนรมตเสรจแลวดวยh167
21คนนจะรบโทษตอหนาธารกานลจะถกจบไดในเวลาทเขาคาดไมถง
หญงผดประเวณ22หญงทนอกใจสามกเชนเดยวกนนางใหทายาททเกดจากชายอนแกสาม23ประการแรก นางไดลวงละเมดธรรมบญญตของพระผสงสดประการทสอง นางทาผดตอสามประการทสาม นางผดประเวณโดยการเปนชและนาบตรจากชายอนเขามาในบาน24นางจะตองถกนามาตอหนาทประชมและจะถกสอบสวนเรองบตรของนางดวย25บรรดาบตรของนางจะไมมรากกงกานของนางจะไมเกดผล
163d “คาพดหยาบคาย” – หลงจากประณามการสาบานทมความผด ผเขยนประณามผทไมรจกบงคบคาพดของตน พดหยาบคายจนเปนนสย คาพดเชนนจะนามากแตความเสอมเสย
164e “ทานจะลมตว” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “ลม(เขา)” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “พระเจาทรงลมทาน”
165f สภาษตขอนเปน “สภาษตใชตวเลข” (เทยบ สภษ 30:15 เชงอรรถ e) กลาวถงคน 3 จาพวกทเปนทาสของกามารมณ คอ (1) การมเพศสมพนธกบญาตใกลชด ตามความเขาใจของบางคนทคดวาสานวน “ความใครของรางกาย” ในขอ 17 ซงตามตวอกษรวา “ความใครในรางกายของเนอหนงของตน” นนหมายถงการมเพศสมพนธกบญาตใกลชด (2) การมเพศสมพนธสาสอน จากสานวน “อาหารทกชนด”
และ (3) การเปนชผดประเวณ (ในขอ 18-27)
166g ความรของพระเจาเกยวกบโลกกอนทรงเนรมตคอ “พระปรชาญาณ” ของพระองค (เทยบ สภษ 8:12 เชงอรรถ f)
167h หลงจากทรงเนรมตโลกแลว พระองคยงทรงดแลสงสรางทงมวลตอไปดวยพระญาณเอออาทร
26ผทระลกถงนางกจะสาปแชงความอบอายของนางจะไมมวนถกลบลางเลย27ชนรนหลงจะรวาไมมสงใดดกวาความยาเกรงองคพระผเปนเจาไมมสงใดนายนดมากกวาการปฏบตตามบทบญญตของพระองคi168 (28)
ปรชาญาณยกยองตนเองa169
24. 1ปรชาญาณยกยองตนเองประกาศสรรงโรจนในหมประชากรของตน2ปรชาญาณเปดปากกลาวในทประชมของพระผสงสดยกยองตนเองเฉพาะพระพกตรพระผทรงสรรพานภาพ วา3”ขาพเจาออกมาจากพระโอษฐพระผสงสดและปกคลมแผนดนเหมอนหมอก4ขาพเจาตงกระโจมอยในทสงบลลงกของขาพเจาอยในกลมเมฆb170
5ขาพเจาโคจรไปทวทองฟาตามลาพงเดนเตรไปจนถงเหวลกทสด6ขาพเจามอานาจเหนอc171คลนของทะเล และทวแผนดนเหนอประชาชนและชนทกชาต7ขาพเจาแสวงหาทพกผอนในหมชนเหลานดวาจะตงคายพกในดนแดนของใคร8แลวพระผทรงเนรมตสรรพสงทรงมพระบญชาแกขาพเจาพระผทรงเนรมตขาพเจาทรงกาหนดสถานทใหขาพเจาตงกระโจมพระองคตรสวา “จงตงกระโจมของทานในยาโคบจงรบอสราเอลเปนมรดกของทาน”9แตแรกเรม พระองคทรงเนรมตขาพเจากอนกาลเวลาและขาพเจาจะดารงอยตลอดนรนดร10ขาพเจารบใชเฉพาะพระพกตรพระองคd172ในกระโจมศกดสทธขาพเจาจงตงทพานกอยในศโยน11พระองคทรงใหขาพเจาพกผอนในนครททรงรกอานาจของขาพเจาอยในกรงเยรซาเลม12ขาพเจาหยงรากในประชากรรงเรองทองคพระผเปนเจาทรงเลอกไวเปนมรดกของพระองค13ขาพเจาเตบโตขนเหมอนตนสนในเลบานอนเหมอนตนไซเปรสบนภเขาเฮอรโมน14ขาพเจาเตบโตดจตนปาลมทเอน-เกดดe173
ดจตนกหลาบทเมองเยรโคดจตนมะกอกเทศงดงามในทงราบขาพเจาเตบโตดจตนเพลน15ขาพเจาสงกลนหอมเหมอนอบเชยและกระถนเทศใหกลนหอมเหมอนมดยอบชนดเยยม
168i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 28 วา “28การตดตามพระเจาเปนเกยรตสงสง การเปนทโปรดปรานของพระองคทาใหมชวตยนนาน”
16924 a เราตองเปรยบเทยบขอความนกบคาปราศรยอนๆของปรชาญาณ ทกลาวถงตนเอง (สภษ 1:20-33; 8:1-36; 9:1-9) และขอความทยกยองปรชาญาณ (โยบ บทท 28; บรค 3:9 – 4:4) ขอความในบทนมความสาคญทสดในหนงสอบตรสรา เพราะสรปคาสอนทงหมดเกยวกบปรชาญาณ โดยกลาวพาดพงบอยๆถงขอความอนๆในพระคมภร ซงผเขยนใหความหมายใหมตามความคดของตนขอความบางประโยคในบทนชวนใหคดถงคาสอนเรองพระตรเอกภาพมากกวาทพบไดในหนงสอสภาษต คอ ปรชาญาณเปนหนงเดยวอยางแนนแฟนกบพระเจา แมจะแตกตางจากพระองค มลกษณะซงในภายหลงจะประยกตใชกบพระวจนาตถและพระจตเจา ดเหมอนวาขอความนเปนแรงบนดาลใจของอารมภบทในพระวรสารตามคาบอกเลาของนกบญยอหน ซงกลาวถงพระวจนาตถวามคณลกษณะและกจการหลายประการของปรชาญาณ
170b “กลมเมฆ” – ขอความเกาแกทสดในพระคมภรกลาวถง “กลมเมฆ” วาเปนการแสดงวาพระยาหเวหประทบอยทนน
171c “มอานาจเหนอ” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนงและตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ไดรบมาเปนกรรมสทธ”
172d บตรสราคดวาพธกรรมในพระวหารทกรงเยรซาเลมเปนผลงานอกประการหนงของปรชาญาณ เพราะวาพธกรรมแสดงถงความบรบรณของพระเจาเชนเดยวกบระเบยบในจกรวาล หรอเพราะวาธรรมบญญตซงเปนผลของปรชาญาณกาหนดรายละเอยดตางๆสาหรบพธกรรมดวย (ด บสร 24:23ฯ)
173e “เอน-เกดด” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก 2 ฉบบ – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ทชายทะเล”
เหมอนมหาหงค ชะมดเชยงและกายานเหมอนควนกายานในกระโจมf174
16ขาพเจาแผกงกานเหมอนตนมะขามเทศกงกานของขาพเจาสงางามและออนชอย17ขาพเจาเปนเหมอนเถาองนทแตกกงออนงดงามดอกของขาพเจาใหผลงามจานวนมากg175 (18)
19ทานทปรารถนาอยากไดขาพเจา จงมาหาขาพเจาเถดจงกนผลของขาพเจาใหอม20เพราะความคดถงขาพเจาหวานกวานาผงการไดขาพเจาเปนมรดกหวานยงกวารวงผง21ผทกนขาพเจาแลวจะหวอยากกนอกผทดมขาพเจาแลว กจะกระหายอยากดมขาพเจาอก22ผทเชอฟงขาพเจาจะไมอบอายผทปฏบตตามคาแนะนาของขาพเจากจะไมทาบาป”
ปรชาญาณและธรรมบญญตh176
23ทงหมดนเปนหนงสอพนธสญญาของพระเจาสงสดเปนธรรมบญญตทโมเสสประกาศใชเปนมรดกสาหรบบรรดาชมชนของยาโคบi177 (24)
25ธรรมบญญตเปยมลนดวยปรชาญาณเหมอนแมนาปโชนj178
และเหมอนแมนาไทกรสในฤดผลไม26ธรรมบญญตใหความเขาใจทวมลนดงแมนายเฟรตสดงแมนาจอรแดนในฤดเกบเกยว27ธรรมบญญตใหการสงสอนทวมลนดงแมนาไนลk179
ดงแมนาคโฮนในฤดเกบผลองน28มนษยคนแรกไมมวนเขาใจปรชาญาณไดทงหมดมนษยคนสดทายกจะยงคนควาปรชาญาณอยางสมบรณไมไดเชนเดยวกน29เพราะความคดของปรชาญาณนนกวางกวาทะเลแผนการของปรชาญาณลกกวาหวงสมทรทลกทสด30ขาพเจา บตรสราl180 เปนเหมอนลาคลองแยกมาจากแมนาเหมอนธารนาทออกมาเพอรดสวน31ขาพเจาพดวา “ขาพเจาจะรดสวนของขาพเจาขาพเจาจะรดแปลงดอกไมของขาพเจาใหชมฉาแตแลว ลาคลองของขาพเจากกลายเปนแมนาและแมนาของขาพเจากกลายเปนทะเลm181
174f ปรชาญาณมบทบาทในพธกรรมของพระวหารทกรงเยรซาเลม (24:10 เชงอรรถ d) หลงจากกลาวถงเครองหอมตามธรรมชาตชนดตางๆแลว บตรสรากเปรยบปรชาญาณกบควนกายานทใชในพธกรรม * ชอเครองหอมเหลานยากทจะแปลใหถกตองได จงเปนการแปลโดยคาดคะเน เครองหอมหลายชนดไดมาจากยางไมทมกลนหอม เมอเผาจงมควนหอมคลายกายานทใชในพธกรรม (เทยบ อพย30:23,34)
175g สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 18 วา “18ขาพเจาเปนมารดาแหงความรกบรสทธความยาเกรง ความร และความหวงแนวแน” สาเนาโบราณ Gk 248 ยงเสรมตอไปวา “พระเจาประทานขาพเจาซงดารงอยตงแตนรนดรใหแกบรรดาบตรททรงเลอกสรร” – สวนสานวนแปลโบราณภาษาละตนอานขอความสดทายนวา “ในขาพเจามพระหรรษทานทกประการทใหชวตและความจรง ในขาพเจามความหวงทกประการทนาชวตและพละกาลง” ขอความนอาจเปนคาอธบายของผคดลอกทกลาวพาดพงถง ยน 14:6 เพราะคดวาพระครสตเจาคอพระปรชาญาณของพระเจา
176h คาปราศรยของปรชาญาณจบลงทน ผเขยน (บตรสรา) อธบายวาปรชาญาณกคอธรรมบญญตทพระเจาประทานแกชาวอสราเอลทางโมเสสนนเอง
177i สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 เสรมขอ 24 วา “24อยาเลกทจะรบพลงจากองคพระผเปนเจา จงยดมนในพระองคพระองคจะไดประทานพลงแกทาน องคพระผเปนเจาผทรงอานภาพแตพระองคเดยวเปนพระเจา ไมมผชวยใหรอดพนใดนอกจากพระองค”
178j ในขอความตอนน ผเขยนคดถงสวนเอเดนทมแมนาสสาย (ปฐก 2:10ฯ) ซงเปนสญลกษณของความอดมสมบรณ
179k “ทวมลนดงแมนาไนล” แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “สองแสงเหมอนแสงสวาง”
180l “ขาพเจา บตรสรา” แปลตามตวอกษรวา “ขาพเจา” -- แตจากบรบท เราเขาใจวาผพดเวลานคอผเขยน ซงไดแกบตรสรา กาลงแสดงตนเปนเหมอน “คลองสงนา” ทผนนาเขามาในสวนเลกๆของตนจากแมนาใหญ ซงไดแกปรชาญาณทสงนาใหชวตแกชนอสราเอลทงชาต
181m ผเขยนขยายการเปรยบเทยบวาพระกรณาของพระเจาทาใหนาในคลองของตนเพมปรมาณอยางมาก จนตวเขาเปนเสมอนประกาศกทประกาศพระวาจาแกอนชนชาวอสราเอลในอนาคตอกดวย (ขอ 33) – ผเขยนคงไดรบความคดนมาจากขอความใน อสย 11:9 และ
32ขาพเจาทาใหคาสอนของขาพเจาทอแสงดจรงอรณใหเปนทลวงรจนสดแดนไกล33ขาพเจาจะหลงคาสงสอนดจการประกาศพระวาจาจะมอบใหเปนมรดกแกอนชนทกรนในอนาคต34ดซ ขาพเจามไดทางานเพอขาพเจาเพยงผเดยวแตทางานเพอทกคนทแสวงหาปรชาญาณ”
สภาษต
25. ปรชาญาณพดวา “จตใจขาพเจาชนชมสามสงซงเปนทพอพระทยองคพระผเปนเจาและถกใจมนษยa182
คอความปรองดองกนระหวางพนองมตรภาพระหวางเพอนบานสามภรรยาทเขาใจกนด2จตใจขาพเจาเกลยดชงคนสามประเภทชวตของเขานารงเกยจมากคอคนยากจนทหยงยโส คนมงมทพดเทจคนชราเจาชไรความคด
คนชรา3ถาทานไมเกบออมไวในวยเยาวเมอแกเฒาแลวทานจะมสมบตอะไร4สงทนาชมยงคอคนผมขาวทรจกวนจฉยและผอาวโสทรจกใหคาแนะนา5สงทนาชมยงคอปรชาญาณของผชราการรจกไตรตรองและการตดสนของบคคลสาคญ6มงกฎของผชราคอการมประสบการณมากมายความภมใจของเขาคอความยาเกรงองคพระผผผ เปนเจา
สภาษตตวเลข7ขาพเจาคดวาสงนาความสขใจมาใหมเกาสงและขาพเจากาลงจะพดถงสงทสบดวยผยนดทมบตรหลายคนผมชวตอยจนเหนศตรประสบหายนะ8ผอยกบภรรยาทฉลาดยอมเปนสขผไมตองใชลาเทยมคกบโคไถนาb183
ผไมทาบาปดวยคาพดผไมตองรบใชเจานายทตากวาตน9ผมความรอบคอบยอมเปนสขผพดแลวมคนตงใจฟงกยอมเปนสข10ผทพบปรชาญาณยอมเปนใหญแตไมมใครใหญกวาผยาเกรงองคพระผเปนเจา11ความยาเกรงองคพระผเปนเจาอยเหนอทกสงใครจะเทยบกบผมความยาเกรงองคพระผเปนเจาไดc184 (12)
หญงราย13แผลใดๆ กไมรายเทากบแผลใจ
อสค 47:1-12 * สานวนแปลภาษาละตนเขาใจวาผพดในทนคอ “พระปรชาญาณ” ซงไดแกพระครสตเจา จงเสรมขอความวา “ขาพเจาจะเขาไปในขมลกของแผนดน จะไปพบทกคนทกาลงนอนหลบอย จะสองแสงทกคนทมความหวงในองคพระผเปนเจา”
18225 a “จตใจขาพเจาชนชมสามสง...ถกใจมนษย” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ขาพเจาโดดเดนในสามสง และยงคงโดดเดนอยเฉพาะพระพกตรพระเจาและตอหนามนษย” ทาใหขอความนเปนคาปราศรยของปรชาญาณ
183b “ใชลาเทยมคกบโคไถนา” อาจเขาใจตามตวอกษรทหามเอาสตวตางชนดมาใชไถนาคกน (เทยบ ลนต 19:19; ฉธบ 22:10) หรออาจเขาใจเปนการเปรยบเทยบ ซงนาจะถกกวา กบการจบคสองคนทเขากนไมได (เทยบ 2 คร 6:14) – ตนฉบบภาษากรกละขอความบรรทดน แตเราเสรมเขามาตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค ซงมตนฉบบภาษาฮบร (ไมสมบรณ) สนบสนนอยดวย
184c สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาละตนเสรมขอ 12 วา “12ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนจดเรมตนความรกตอพระองค แตมนษยเรมชดสนทกบพระองคดวยความเชอ”
ความใจรายใดๆ กไมเทาความใจรายของหญง14ความเสยหายใดๆ ไมรายเทากบความเสยหายทคอรนามาใหการแกแคนใดๆ กไมรายเทากบการแกแคนของศตร15ไมมพษใดd185รายเทากบพษงไมมความโกรธใดรายเทากบความโกรธของหญง16ขาพเจาตองการอยรวมบานกบสงหและมงกรมากกวาอยรวมบานกบหญงใจราย17ความใจรายของหญงทาใหโฉมหนาของนางเปลยนไปทาใหใบหนาดามดเหมอนหนาหมe186
18เมอสามของนางไปรวมโตะกบเพอนบานเขาตองf187ถอนใจอยางขมขน19ความเลวใดๆ กไมรายเทากบความเลวของหญงขอใหนางรบเคราะหของคนบาปเถด20ชายรกสงบทมภรรยาชางพดกเหมอนกบชายชราทตองเดนขนเนนทราย21อยาหลงใหลความงามของหญงอยาปรารถนานางจนลมตว22ภรรยาทตองทางานเลยงสามยอมโกรธ ตอวา และทาใหเขาอบอาย23ภรรยาใจรายยอมทาใหสามทอใจมใบหนาเศรา และจตใจชอกชาภรรยาททาใหสามไมมความสขทาใหมอของเขาเฉอยชา และขาออนเปลย24บาปเรมจากหญงเราทกคนตองตายเพราะนางg188
25อยาเปดทางใหนาไหลอยาปลอยใหหญงใจรายพดตามสบาย26ถานางไมยอมทาตามคาสงของทานกจงตดนางไปเสยจากทานh189
หญงทนาความสขมาใหสาม
26. 1สามทมภรรยาดยอมเปนสขอายของเขาจะยนยาวเปนสองเทา2ภรรยาทเขมแขงทาใหสามยนดตลอดชวตเขาจะมแตสนต3ภรรยาดเปนมรดกลาคาทองคพระผเปนเจาประทานใหผยาเกรงพระองค4จะรวยหรอจน จตใจของเขากจะยนดใบหนาของเขาจะยมแยมแจมใสตลอดไป
หญงทนาความทกขมาใหสาม5มสามสงทจตใจของขาพเจากลวคอการใสความไปทวเมอง ประชาชนทกอการจลาจลและการกลาวหาเปนเทจ ทงสามสงนรายกวาความตายสงทสทาใหขาพเจาหวาดหวนa190
185d “พษ” แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกและสานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “หว” (ตนฉบบภาษาฮบร “ro’sh” แปลไดทง “พษ” และ “หว”)
186e ตนฉบบภาษาฮบรวา “เปลยนโฉมหนาของสาม ทาใหเขาเหมอนหม”
187f “เขาจาตอง” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง ตามตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เขาถอนใจอยางขมขนเมอไดยน”
188g เปนการกลาวพาดพงถงบาปแรกของมนษยชาต – นกบญเปาโลกลาวถงความผดของนางเอวาใน 2 คร 11:3; 1 ทธ 2:14; แตกลาวถงบาปของอาดมใน รม 5:12.
189h ขอนแปลตามตวอกษรไดวา “ถานางไมเดนตามมอของทาน กจงตดนางออกจากเนอของทาน” (เทยบ ปฐก 2:24; อฟ 5:31) –ธรรมบญญตของโมเสส (ฉธบ 24:1-4) อนญาตใหหยาจากภรรยาได (ด มธ 19:3-9 และ //).
19026 a “สงทสทาใหขาพเจาหวาดหวน” แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน -- สวนสานวนแปลโบราณภาษาซเรยควา “เมอเผชญหนากบสงทส ขาพเจากคกเขาลงภาวนา” – สวนตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา
6คอหญงขหงททาใหจตใจเจบชาและเปนทกขปากรายของนางเปนภยพบตสาหรบทกคนb191
7ภรรยาใจรายเปนเหมอนแอกหลวมสวมคอโคc192
ผทไดนางเปนภรรยากเปนเหมอนผมแมลงปองในมอ8ภรรยาขเมาทาใหสามตองโกรธมากนางจะปดบงความอบอายไมไดเลย9ความสาสอนของหญงรจกไดจากตาเจาชและจากการมองของนาง10จงควบคมหญงดอรนอยางเครงครดเพราะถานางเหนวามอสระ นางกจะฉวยโอกาส11จงระวงสายตาทไมรจกอายของนางอยาประหลาดใจ ถานางทรยศตอทาน12ผเดนทางทกระหายนายอมอาปากและดมนาใดๆ ทอยใกลฉนใดหญงสาสอนกอาแขนตอนรบชายทกคนทเขามาหานางฉนนน
ภรรยาทดพรอม13ความสขมนมนวลของภรรยาทาใหสามสขใจความเขาใจของนางทาใหชวตของเขาสดชนขนd193
14ภรรยาทรจกเงยบเปนของประทานจากองคพระผเปนเจาไมมสงใดประเสรฐกวาภรรยาทไดรบการอบรมอยางด15ภรรยาสงบเสงยมเปนเสนหอยางยงภรรยาทรจกบงคบตนเปนคนมคาเหลอลน16ดวงอาทตยยามรงอรณสองแสงในทองฟาขององคพระผเปนเจาฉนใดความงามของภรรยาทดกประดบทวบานใหงดงามฉนนน17ใบหนางดงามบนรางทไดสดสวนเปนเหมอนตะเกยงทสองสวางบนคนประทปในพระวหารe194
18ขางดงามบนเทาทมนคงกเปนเหมอนเสาทองคาบนฐานเงนf195 (19)-(27)
เรองนาเศราใจ
“ขาพเจาถกทรยศโดยสงทส”
191b “คนปากรายเปนภยพบตสาหรบทกคน” – แปลตามตวอกษรวา “การเฆยนของลนเกยวของกบทกคน”
192c แอกหลวมยอมถคอของโค ทาใหคอแสบและอกเสบ
193d “ทาใหชวตของเขาสดชน” แปลตามตวอกษรวา “ทาใหกระดกของเขามเนอหนงเตม”
194e “คนประทปในพระวหาร” แปลตามตวอกษรวา “คนประทปศกดสทธ” (ด 1 มคบ 4:49-50)
195f สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมขอ 19-27 วา
“19ลกเอย จงรกษาสขภาพในวยเยาวของทานไวอยาเสยกาลงของทานใหแกคนแปลกหนา (เทยบ สภษ 5:9-10)20จงสารวจทราบทงหมดจนพบหญงทดซงเปนเสมอนทงนาเนอดนดจงหวานเมลดพชของทานทนนและวางใจในชาตตระกลทดของทาน21และดงน ลกหลานของทานจะมชวตสบตอไปเขาจะเตบโตขนเปนผยงใหญ และภมใจในชาตตระกลของตน22แตหญงขายตวมคานอยกวาทจะถมนาลายรดและถานางแตงงานแลว กจะเปนเหมอนหอคอยแหงความตายสาหรบผทคบคากบนาง23หญงทไมยาเกรงพระเจาจะมชะตากรรมเหมอนคนบาปแตหญงทยาเกรงพระเจาจะเปนภรรยาทพระเจาประทานแกผยาเกรงพระองค24หญงหนาดานจะทาใหตนเสยชอเสยงแตหญงทสงบเสงยมมความอายแมกบสามของตน25หญงหนาดานมคาไมมากกวาสนขแตหญงทสงบเสงยมจะยาเกรงองคพระผเปนเจา26ทกคนจะยอมรบวาภรรยาทยกยองสามเปนผมปรชาแตภรรยาทดถกสามจะเปนทรจกสาหรบทกคนวาเปนผหยงยโสและไมยาเกรงพระเจาสามทมภรรยาดยอมเปนสขอายของเขาจะยนยาวเปนสองเทา (= 26:1)27หญงปากมากและชอบนนทาเปนเหมอนแตรสญญาณใหเขาจโจมชายคนใดรวมชวตกบนางจะเปนเหมอนคนทอยในการสงครามตลอดชวต”
28มสองสงทาใหขาพเจาเปนทกขคอนกรบทกลายเปนผยากไรและผมปญญาทถกเหยยดหยามสงทสามทาใหขาพเจาโกรธคอผละทงความชอบธรรมไปทาบาปองคพระผเปนเจาจะทรงเตรยมใหเขาตายดวยดาบ
การคาขาย29พอคาจะพนจากความผดไดยากมากคนขายของกจะไมพนบาปเชนเดยวกน
27. 1หลายคนทาบาปเพราะเหนแกกาไรa196
คนทแสวงหาความรารวยยอมปดตาไมยอมมองดวาสงใดถกสงใดผดb197
2หลกปกแนนระหวางหนสองกอนฉนใดบาปกแทรกเขาไปc198ระหวางการซอกบการขายฉนนน3ถาผใดไมยดความยาเกรงพระเจาไวใหมนคงในไมชาบานของเขาจะถกทาลาย
การพด4เมอเขยาตะแกรง ยอมเหลอแตกากฉนใดเมอคนหนงพด ความบกพรองของเขากยอมปรากฏออกมาฉนนน5เตาเผายอมพสจนภาชนะดนเผาของชางหมอฉนใดการสนทนายอมพสจนนสยของมนษยฉนนน6ผลไมยอมแสดงวาชาวสวนดแลตนไมดหรอไมดวาจายอมเปดเผยใจของมนษยวาดหรอไมดดวยd199
7อยาชมผใดกอนทเขาจะพดเพราะการพดสอนสยของมนษย
คณธรรม8ถาทานแสวงหาความยตธรรม ทานจะไดพบทานจะมความยตธรรมเหมอนสวมอาภรณงดงามสาหรบวนฉลอง9นกชนดเดยวกนยอมอยรวมกนความจรงยอมอยกบผปฏบตความจรง10สงโตซมคอยเหยอฉนใดบาปกซมคอยผปฏบตความอธรรมฉนนน11คาพดของผยาเกรงพระเจายอมมปรชาเสมอแตคนโงเปลยนแปลงความคดเหนเหมอนดวงจนทร12อยาเสยเวลาพดคยกบคนโงe200
แตจงใชเวลาพดคยกบผมปญญา13การพดคยของคนโงเปนทนารงเกยจเขามกหวเราะในเรองทผดศลธรรม14คาพดของคนชางสบถสาบานทาใหขนหวลกการทะเลาะกนของเขาทาใหทานตองอดห15การทะเลาะววาทของคนหยงจองหองทาใหเสยโลหตคาดาแชงของเขาทาใหผฟงทนไมได
ความลบ16คนทเกบความลบไมไดยอมไมมผใดเชอถอเขาจะหาเพอนสนทไมไดอกเลย
19627 a “เหนแกกาไร” – แปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S) – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เพอสงเลกนอย”
197b “ปดตาไมยอมมองดวาอะไรถกอะไรผด” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบวา “หนตาของตน” -- บางคนคดวาวลนหมายความวาเขาไมยอมรบความชวยเหลอจากผใด (เทยบ สภษ 28:27)
198c แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน
199d “วาจายอมเปดเผยใจของมนษยวาดหรอไมดดวย” – แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “วาจายอมออกมาจาความรสกในใจมนษย”
200e “อยาเสยเวลาสนทนากบคนโง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน – บางคนแปลวา “ในหมคนโง จงคอยเวลาทเหมาะ”หมายความวา “จงระวงตว”
17จงรกและวางใจมตรแตถาทานเปดเผยความลบของเขา กอยาคบกบเขาอก18เพราะทานไดสญเสยมตรภาพกบเพอนบานเหมอนผสญเสยบคคลทตายไปแลว19ทานสญเสยเพอนไป เขาจะไมกลบมาอกเหมอนทานปลอยนกใหหลดมอไป20อยาตามไป เพราะเขาอยไกลลบแลวเขารบหนไป เหมอนเนอทรายหนบวงแรว21แผลยงใชผาพนได คาดาแชงยงใหอภยไดแตผทเปดเผยความลบ ยอมคาดหวงสงใดไมได
คนหนาไหวหลงหลอก22คนขยบตายอมวางแผนทารายผใดกชกชวนใหเขาเลกไมได23เมออยตอหนาทาน เขาพดจาออนหวานชนชมคาพดทกคาของทานแตเมออยลบหลง เขาจะพดอยางอนใชคาพดของทานทารายทาน24ขาพเจาเกลยดชงหลายสงหลายอยาง แตไมมสงใดทขาพเจาเกลยดชงเทาคนเชนนแมแตองคพระผเปนเจากทรงเกลยดชงเขา25ผใดขวางกอนหนขนไปขางบน หนจะตกลงมาบนศรษะของเขาผทหกหลงทารายผอน กจะไดรบบาดเจบดวยf201
26ผใดขดหลมพราง กจะตกลงไปในหลมนนผใดวางบวงไว เทาของเขากจะตดบวงเอง27ผททารายผอน ผลรายกจะตกแกเขาดวยเขาจะไมรวาผลรายนนมาจากทใด28คนหยงยโสพดแดกดนและดาหยาบคายการแกแคนจะซมคอยทารายเขาเหมอนสงโต29คนทพอใจเมอเหนผยาเกรงพระเจาลม กจะตดกบดกความเจบปวดจะกดกนเขากอนทเขาจะตายg202
ความนอยใจ30ความเคยดแคนและความโกรธเปนสงนารงเกยจแตคนบาปกลบยดไวแนน
28. 1ผใดแกแคนกจะถกองคพระผเปนเจาทรงแกแคนพระองคจะทรงจดบญชบาปไวอยางเครงครด2จงใหอภยเพอนบานททาผดตอทานแลวบาปของทานจะไดรบการอภย เมอทานอธษฐานภาวนา3ถาผใดสมความโกรธตอผอนไวเขาจะขอใหองคพระผเปนเจาทรงรกษาเขาใหหายไดอยางไร4ถาเขาไมมเมตตากรณาตอเพอนมนษยดวยกนเขาจะกลาอธษฐานภาวนาขออภยบาปของตนไดอยางไร5เขาเปนเพยงมนษยทออนแอ แลวยงอาฆาตมาดรายผใดเลาจะอภยบาปแกเขาได6จงระลกถงบนปลายของทาน แลวเลกเกลยดชงเถดจงระลกถงความเนาเปอยและความตาย แลวทานจะปฏบตตามบทบญญตอยางซอสตย7จงระลกถงบทบญญตและอยาเคยดแคนเพอนบานจงระลกถงพนธสญญาของพระผสงสด แลวมองขามการลวงเกนททานไดรบ
การทะเลาะววาท8จงหลกเลยงการทะเลาะววาท แลวบาปของทานจะลดนอยลงเพราะคนเจาโทสะมกกอการทะเลาะววาท9คนบาปจะทาใหเพอนตองขดใจกนและใสรายกอใหเกดความวนวายในหมผทอยดวยกนอยางสนต10ไฟยอมไหมตามเชอเพลงฉนใด
201f “ผทหกหลงทารายผอน กจะไดรบบาดเจบดวย” – แปลตามตวอกษรวา การลอบตยอมแบงบาดแผล”
202g “กอนทเขาจะตาย” – ผเขยนยงคดวาการตอบแทนความดความชวจะตองสาเรจในชวตน เพราะยงไมมความรเรองชวตหลงความตาย (เทยบ โยบ 21:20-21)
การทะเลาะววาทกยอมจะแพรไปตามความรนแรงฉนนนความโกรธของมนษยขนอยกบกาลงของเขาเขายงรวยขนเพยงใด กยงเจาโทสะขนเพยงนน11การทะเลาะววาททเกดขนโดยฉบพลนจดไฟใหลกโพลงการโตเถยงอยางรนแรงกอาจทาเสยโลหตได12ถาทานเปาประกายไฟ ไฟจะลกโพลงขนถาทานถมนาลายรด ไฟกจะดบแตทงสองอยางนกเกดขนจากปากของทาน
ปากราย13ทานทงหลายจงสาปแชงคนใสความและคนพดตลบตะแลงเพราะเขาทาใหหลายคนทอยดวยกนอยางสงบสขตองพนาศ14คนชอบนนทาa203ทาใหหลายคนตองหวนไหวขบไลคนเหลานใหเรรอนไปตามชาตตางๆคนชอบนนทาทาลายเมองทเขมแขงและทาลายวงศตระกลของผมอานาจ15คนชอบนนทาเคยทาใหภรรยาทดตองหยากบสามทาใหนางตองสญเสยผลประโยชนจากงานของตน16ผฟงคาใสความนนทาจะไมมความสงบอกจะอยในบานอยางสนตอกตอไปไมได17ใชแสเฆยนทาใหมบาดแผลแตใชลนเฆยนทาใหกระดกแหลก18คนจานวนมากตายเพราะคมดาบแตยงไมเทากบคนทพนาศเพราะคาพด19ผทปลอดภยจากคาใสความนนทายอมเปนสขเขาไมตองประสบผลรายของถอยคาเหลานนไมตองแบกแอกของคาใสความนนทาไมตองถกถอยคาเหลานนลามโซไว20เพราะแอกของคาใสความนนทาเปนแอกเหลกโซของคาใสความนนทากเปนโซทองสมฤทธ21ไปอยในแดนมรณะยงดกวาฟงถอยคาใสความนนทาเพราะถอยคาเหลานนาความตายทรายกาจมาให22คาใสความนนทาไมมอานาจเหนอผยาเกรงพระเจาไฟของถอยคาเหลานจะเผาเขาไมไดb204
23ผทละทงองคพระผเปนเจาจะตกเปนเหยอของคาใสความนนทาซงจะลกเปนไฟไมมวนดบอยในหมเขาถอยคาเหลานจะกระโจนเขาใสเหมอนสงโตจะฉกเนอของเขาเหมอนเสอดา24ทานจงทารวหนามลอมทดนของทานจงเกบเงนและทองของทานไวใหปลอดภย25จงชงนาหนกคาพดของทานจงทาประตใสกญแจไวทปากของทานดวย26จงระวงอยาพลาดพลงในคาพดมฉะนนทานจะตกเปนเหยอของผทคอยซมดกทาน
การใหยมa205
29. 1ผใหเพอนบานยมกแสดงความเมตตากรณาb206
ผชวยเหลอผอนกปฏบตตามบทบญญต2จงใหเพอนบานยมเมอเขาขดสนจงคนใหเพอนบานตามกาหนดเวลา
20328 a “คนชอบนนทา” – แปลตามตวอกษรวา “ลนทสาม” – ซงอาจหมายถงคนทสามซงเขามาแทรกแซงระหวางสองคนทกาลงทะเลาะกน หรออาจหมายถงคนปากรายททาใหทงสามคนตองรบความเสยหาย คอ (1) ผใสรายเอง (2) ผฟง และ (3) บคคลทถกกลาวถง (ดงทเราพบในหนงสอ Talmud).
204b เราจะพบการเปรยบเทยบระหวาง “ลน” กบ “ไฟ” ไดอกใน ยก 3:5-6.
20529 a ธรรมบญญตกาหนดใหชาวอสราเอลใหพนองรวมชาตยมเงนไดโดยไมคดดอกเบย (อพย 22:24; ลนต 25:35-37; ฉธบ15:7-11; เทยบ สดด 37:21,26; มธ 5:42)
206b แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตนฉบบภาษากรกวา “ผแสดงความเมตตากรณาจะใหเพอนบานยม”
3จงรกษาคาสญญา จงซอสตยตอเขาทกครงททานขดสน ทานจะพบสงททานตองการ4หลายคนคดวาการไดยมเปนโชคดc207
แตเขาทาใหผทชวยเหลอตองลาบาก5กอนจะรบ เขาจบมอผใหยมพดดวยความถอมตนถงความรารวยของผใหยมแตเมอถงวนทจะตองคน เขากผดวนประกนพรงอางเหตผลตางๆ เพอแกตววายงคนใหไมได6แมเขาจะคนใหได ผใหยมจะไดคนสกครงหนงกยงยากไดเทานนกนบวาโชคดแลวถาผยมคนไมได ผใหยมกสญเงนไปเปลาๆและยงจะมศตรเพมอกหนงคนเปนของแถมd208
ผยมจะดาสาปแชงเปนการตอบแทนจะคนการสบประมาทแทนความเคารพนบถอ7หลายคนไมยอมใหยมมใชเพราะใจรายe209
แตเพราะเกรงจะถกโกงโดยไรเหตผล
การใหทาน8จงมใจเออเฟอตอผขดสนอยาใหเขาตองรอคอยรบทานจากทาน9จงชวยเหลอคนยากจนตามทพระเจาทรงบญญตไวเมอเขามความตองการ อยาไลเขากลบไปมอเปลา10จงสละเงนเพอพนองและมตรสหายอยาเอาเงนซกซอนไวใตกอนหนใหเปนสนมเสยไปโดยเปลาประโยชน11จงใชทรพยสมบตของทานตามทพระผสงสดทรงบญชาทานจะไดประโยชนมากกวามทองคา12จงสะสมการใหทานของทานไวเหมอนเกบพชผลไวในยงฉางทานเหลานจะชวยทานใหพนจากเหตรายทงปวง13ทานเหลานจะปองกนทานจากศตรดกวาโลแขงแกรงและหอกหนก
การใหประกน14คนดยอมเปนประกนใหเพอนบานผทไมรจกอบอายเทานนจะทอดทงเขา15อยาลมบญคณของผเปนประกนใหทานเพราะเขามอบชวตของเขาเพอทาน16คนบาปลางผลาญทรพยสมบตของผใหประกนผเนรคณจงใจทอดทงผทชวยเหลอเขาใหรอดพน17การใหประกนทาใหผมทรพยหลายคนตองลมจมทาใหเขาตองโคลงเคลงดจคลนในทะเล18การใหประกนทาใหผมอานาจตองเนรเทศตนเองตองเรรอนไปในหมชนตางชาต19คนบาปทเสนอตวเปนประกนเพราะหวงกาไรกลบจะตองขนศาล20จงชวยเหลอเพอนบานตามความสามารถของทานแตจงระวง มฉะนนทานจะลมจม
การขออาศยในบานคนอน21ปจจยจาเปนเพอประทงชวตคอนา อาหาร เครองนงหมและบานเพออยเปนสดสวน22มชวตยากไรในกระทอมมงจากของตนดกวากนเลยงหรหราในบานของคนอน23จะมมากหรอนอยกจงพอใจ
207c “โชคด” – แปลตามตวอกษรวา “เหมอนพบบางสงโดยบงเอญ”
208d “เปนของแถม” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกหลายฉบบ และตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “โดยไมมเหตผล”
209e “มใชเพราะใจราย” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกหลายฉบบ และตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “เพราะความชวราย(ของผยม)”
แลวทานจะไมไดยนญาตพนองบนวาทานf210
24การออกจากบานหนงเขาไปอกบานหนงอยเสมอเปนชวตนาอนาถจะไปพกอยทใดกไมกลาเปดปาก25เมอเปนแขกแปลกหนา แมทานจะรนนาใหดมกจะไมไดรบการขอบใจทงยงจะไดฟงถอยคาททาใหเจบใจอกดวย26วา “เจาคนแปลกหนา มาน จงจดโตะมสงใดกเอามาใหขากนบาง”27”เจาคนแปลกหนา จงไปใหพนจงใหทแกแขกทสาคญกวาเจาพนองของขาจะมาเยยมขาตองการบานใหเขาอย”28ผมปญญายอมรสกวาสถาพเชนนรบไดยากเมอถกคนในบานตาหนg211 และถกเจาหนเหยยดหยาม
การอบรมเลยงดบตร
30. 1ผทรกลกตองตเขาเสมอเพอจะไดยนดเพราะเขาในทสด2ผรจกอบรมลกของตนจะไดรบประโยชนจากเขาและจะภมใจอวดลกไดกบคนรจก3ผทอบรมลกอยางดจะทาใหศตรอจฉาแตจะมความยนดในหมมตรสหาย4เมอพอตาย กเหมอนกบวายงไมตายเพราะเขาทงลกเหมอนกบตนไวเบองหลง5เมอยงมชวต พอมองลกดวยความยนดเมอใกลจะตาย เขากจะไมมความทกข6เขาจะทงผแกแคนa212ศตรไวเบองหลงและทงผตอบแทนบญคณของมตรสหายไวดวย7ผทาตามใจลกจะตองใชผาพนแผลb213
ไดยนเสยงรองทไร ใจของเขากหวนไหว8มาทไมหดใหเชองกจะพยศลกทถกตามใจกจะกลายเปนคนหวรน9ถาทานเอาใจลกมากเกนไป เขาจะทาใหทานตองมความกลวถาทานเลนกบเขามากเกนไป เขาจะทาใหทานตองเปนทกข10อยาหวเราะเลนกบเขา แลวทานจะไมตองรวมทกขกบเขาและทานจะไมตองขบฟนดวยความทกขใจในภายหลง11อยาปลอยใหลกทาตามใจตนในวยเยาวอยามองขามความผดของเขา12จงจบเขาใหกมหวตงแตวยเยาวจงตสงสอนเขาตงแตเขายงเปนเดกเขาจะไดไมกลายเปนคนดอไมยอมเชอฟงแลวทาใหทานตองเปนทกขอยางมากc214
13จงเอาใจใสอบรมลกอยางเครงครดและตอเนองแลวทานจะไมตองเสยใจเพราะความไมรจกละอายของเขา
สขภาพ14คนจนทรางกายแขงแรงและมสขภาพดยอมดกวาคนรารวยทมโรคภยเบยดเบยน15สขภาพดและกาลงเขมแขงมคามากกวาทองคาทงโลก
210f สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “อยาปลอยใหเขาทากบทานเหมอนเปนคนแปลกหนา”
211g “ถกคนในบานตาหน” – สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ถกตาหนวาเปนคนแปลกหนา”
21230 a “ผแกแคน” – ในวฒนธรรมของชาวอสราเอล หมายถงญาตสนทซงมสทธจะไถทดนทเปนมรดกของตระกลคนมา หรอแกแคนแทนชวตของญาตทถกฆา (ด นรธ 2:20 เชงอรรถ g; 4:4) แตยงหมายถงผทปองกนผถกเบยดเบยนดวย
213b “ใชผาพนแผล” – ไมชดวา “บาดแผล” ทกลาวนหมายถงบาดแผลทลกจะตองรบเพราะดาเนนชวตเหลวแหลก หรอหมายถงบาดแผลของพอทไดรบจากลกเนรคณ
214c ตนฉบบภาษากรกละขอ 11ข – 12ก และขอ 12ง. แตขอความเหลานพบไดในสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248, ในตนฉบบภาษาฮบร และสานวนแปลโบราณภาษาละตน
รางกายทแขงแรงยอมดกวาทรพยสมบตมหาศาล16ไมมทรพยสมบตใดดกวาสขภาพแขงแรงไมมความยนดใดเหนอกวาความสขใจ17ความตายยอมดกวาการมชวตขมขนการพกผอนนรนดรยอมดกวาโรคเรอรง18อาหารอรอยใสในปากผปวยทเบออาหารยอมเหมอนของเซนถวายวางบนหลมศพd215
19ของถวายแกรปเคารพมประโยชนใดเลาเพราะรปเคารพกนไมได ดมกลนไมไดผปวยทองคพระผเปนเจาทรงลงโทษกเปนเชนนe216
20เขาไดแตมอง แลวตองถอนใจเชนเดยวกบขนททสวมกอดสาวพรหมจารแลวตองถอนใจ
ความยนด21อยาปลอยจตใจใหโศกเศราอยาคดมากจนตองทรมานใจ22มนษยมชวตอยไดเพราะจตใจเบกบานความราเรงทาใหมนษยอายยน23จงขจดความกงวลf217 ปลอบใจใหแชมชนจงขบไลความโศกเศราไปเสยเพราะความโศกเศราทาใหหลายคนตองลมจมและไมเปนประโยชนแกผใดเลย24ความอจฉาและความโกรธทาใหอายสนความกงวลทาใหแกกอนเวลาg218
25ผมใจเบกบานมความสขเมอกนอาหารเขาจะกนสงใดกอรอยทงนนh219
ทรพยสมบต
31. 1นอนไมหลบเพราะอยากรวยทาใหรางกายทรดโทรมความกงวลถงทรพยสมบตทาใหนอนไมหลบ2ความกงวลทนอนไมหลบทาใหความงวงหายไปa220
เปนเหมอนโรครายทาใหนอนไมหลบ3เศรษฐทางานเหนดเหนอยเพอสะสมทรพยสมบตเมอเลกทางาน เขากจมอยกบความสาราญ4คนยากจนทางานเหนดเหนอยแทบจะไมพอกนถาเขาเลกทางาน เขากจะยงขดสน5ผทรกทองคาจะเปนผชอบธรรมไมไดผทแสวงหาความรารวย ทรพยสมบตกจะทาใหเขาหลงทางb221
6หลายคนเสยไปเพราะทองคาทงๆ ทมองเหนความพนาศอยตอหนาc222
7ทองคาเปนกบดกd223คนทแสวงหาเงนทองอยางหลงใหล
215d “วางบนหลมศพ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ตอหนารปเคารพ”
216e “ผปวยทองคพระผเปนเจาทรงลงโทษกเปนเชนน” หมายถงผปวยทเบออาหาร
217f “จงขจดความกงวล” – แปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S), ตนฉบบภาษาฮบรและตามสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค –ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “จงรกษาวญญาณของทาน”
218g สาเนาโบราณภาษากรกทกฉบบนาขอความใน 33:16 – 36:10 เขามาแทรกไวตรงนกอน 30:25 – 33:16 – แตสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคและภาษาละตน รวมทงตนฉบบภาษาฮบรยงรกษาลาดบขอความไวดงเดม
219h “เขาจะกนสงใดกอรอยทงนน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “การมใจสงบเปนอาหารบารงจตใจ”
22031 a “ทาใหความงวงหายไป” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร และสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ
221b “ทรพยสมบตกจะทาใหเขาหลงทาง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร และสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ
222c “หลายคนเสยไปเพราะทองคา ทงๆทมองเหนความพนาศอยตอหนา” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาวางใจในไขมก แตไมอาจพนความพนาศไปได และจะไมไดรบความรอดพนในวนทพระเจาทรงตอบแทน”
223d “กบดก” – แปลตามตวอกษรวา “สงกดขวางททาใหสะดด” – แมผเขยนกลาวถงทองคา แตเขาคงคดถงรปเคารพทเปนทองคามากกวา
คนโฉดเขลาจะตดกบนน8เศรษฐทคนทวไปเหนวาไมมความผดยอมเปนสขเขาไมแสวงหาแตทองคาe224
9เขาเปนใคร เราจะไดยกยองวาเปนสขเขาทาสงทนาอศจรรยใจในหมชน10เขาไดผานการทดลองในเรองน แตเขาดพรอมการทดลองนทาใหเขาภมใจเขาจะลวงละเมดกได แตไมไดลวงละเมดเขาจะทาความชวกได แตกไมไดทา11ทรพยสนของเขาจะมนคงประชากรทชมนมกนจะชมเชยการทาทานของเขาf225
งานเลยง12ถาทานไปนงโตะงานเลยงใหญโตอยาแสดงความอยากกนของทานออกมาอยาพดวา “มอาหารกนมากมายอะไรเชนน”13จงจาไววาตาโลภเปนสงไมดไมมสงสรางใดๆ เลวรายกวาตาโลภตาโลภนจะรองไหในทกโอกาสg226
14เจาภาพมองสงใด จงอยายนมอไปควาสงนนอยาไปแยงอาหารในจานเดยวกบเขา15จงคานงถงความตองการของผอนจากความตองการของทานจงคดใหดกอนจะทาสงใดh227
16จงมมรรยาทi228 กนสงทเขาจดไวใหอยากนมมมาม ทานจะเปนทรงเกยจ17จงหยดกนเปนคนแรกเพอรกษามรรยาทอยาเปนคนตะกละ คนอนจะไมดถกทาน18ถาทานนงโตะกบแขกหลายคนอยายนมอหยบอาหารกอนผอน19ผมมรรยาทกนนอยพอรองทองเมอไปนอน กยงหายใจไดคลอง20กนพอประมาณ จะนอนหลบสบายตนแตเชา จตใจปลอดโปรงการนอนไมหลบ อาเจยน ปวดทองเปนผลรายทคนตะกละไดรบ21ถาทานถกบงคบใหกนมากเกนไปจงลกขน ไปอาเจยนj229 แลวจะรสกดขน22ลกเอย จงฟงเถด อยาแกลงทาเปนไมไดยนในทสดทานจะพบวาคาพดของขาพเจาเปนความจรงทานทาสงใด จงทาแตพอประมาณk230
แลวโรคภยจะไมมาพองพานทานเลย23ทกคนจะยกยองผจดงานเลยงใหญและเปนพยานทไวใจไดถงความใจดของเขา24คนทงเมองจะพดถงคนตระหนทจดงานเลยงและเปนพยานถงความตระหนของเขาอยางละเอยด
224e “ทองคา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “มนโมน” (mammon) ซงเปนคาทยมมาจากภาษาอาราเมอก และพบบอยๆในหนงสอของบรรดาธรรมาจารย -- เทยบ มธ 6:24; ลก 16:9,11,13.
225f “ชมเชยการทาทานของเขา” เปนการกลาวพาดพงถงธรรมเนยมของชาวยวทจะประกาศชอของผมพระคณตอผมาชมนมกนในศาลาธรรม
226g “ทกโอกาส” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “บนใบหนาของทกคน”
227h ประโยคนในตนฉบบภาษาฮบรวา “จงคดถงสงททานไมชอบ”
228i “จงมมรรยาท” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกละคาน
229j “ไปอาเจยน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสาเนาโบราณภาษากรกบางฉบบ – ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus)วา “ขณะทกาลงกนเลยงกนอย”
230k “พอประมาณ” -- แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ทานจะทาอะไรกจงพรอม”
เหลาองน25อยาอวดเกงเมอดมเหลาเพราะเหลาทาใหหลายคนตองพบความหายนะ26เตาไฟพสจนวาเหลกกลาแขงเพยงไรเหลากแสดงนสยของคนยโสโอหง เมอเมาแลวทะเลาะววาท27เหลาองนเปนเหมอนชวตสาหรบมนษยถาดมแตพอประมาณถาไมมเหลาองน ชวตจะเปนอยางไรพระเจาทรงสรางเหลาองนเพอใหมนษยมความยนด28การดมเหลาองนพอประมาณตามโอกาสทาใหใจเบกบาน และจตวญญาณแชมชน29แตถาดมเหลาองนมากเพราะกลดกลมหรออวดเกงl231
กทาใหจตใจขมขน30คนโงทดมจนเมาจะโกรธมากเปนผลรายแกตนเองทาใหกาลงถดถอย ทงยงกอใหเกดบาดแผล31เมอกนเหลารวมกน อยาตาหนคนทนงขางๆและอยาลอเลยนเขาเมอเขากาลงสนกอยาตอวาเขาเลยแมแตคาเดยวอยาทวงหนกวนใจเขา
การวางตวในงานเลยง
32. 1ถาทานไดรบเชญใหเปนผจดงานเลยงa232 อยาหยงผยองจงวางตนเหมอนผรบเชญคนอนๆจงเอาใจใสดแลผอน แลวจงไปนง2เมอทาหนาทเสรจแลว ทานจงเขาประจาท รวมรนเรงยนดกบเขาทานจะไดรบมงกฎเปนรางวลb233ทไดจดงานอยางด3ทานผอาวโส จงพดเถด เพราะทานมความเหมาะสมจงพดแตพอควร เพอจะไมรบกวนการเลนดนตรc234
4เมอฟงดนตร อยาพดมากเกนไปและอยาอวดฉลาดผดกาลเทศะ5แกวโกเมนประดบแหวนตราทองคาฉนใดวงดนตรบรรเลงกทาใหงานเลยงรนเรงฉนนน6มรกตประดบหวแหวนทองคาฉนใดการขบรองทไพเราะยอมทาใหการดมเหลาองนชนใจฉนนน7ทานทเปนหนม จงพดเถด ถาจาเปนแตถามผถาม อยาพดมากกวาสองครง8จงพดสนๆ ใชคานอย แตมเนอหามากจงทาตนเหมอนคนมความร แตพดใหนอย9เมอทานอยกบคนสาคญ อยาตตนเสมอเขาอยาพดพลามเมอคนอนกาลงพด10ฟาแลบนาหนาฟารองฉนใดชอเสยงดยอมนาหนาคนสงบเสงยมฉนนน11จงลกขนเมอถงเวลา อยารออยจนเปนคนสดทายจงรบกลบบาน อยาชกชา12จงสนกสนานและทาตามใจชอบเมออยบานแตอยาทาบาปโดยพดหยงยโสd235
13จงถวายพระพรพระผทรงสรางทานสาหรบทกสงเหลานพระองคประทานสงดๆ แกทานอยางลนเหลอ
231l “อวดเกง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน
23232 a “ผจดงานเลยง” – ในแผนดนปาเลสไตน ความนยมจดงานเลยงใหญไดรบอทธพลมาจากชาวกรกและชาวโรมน ในงานเชนนมกจะมการเลอก “ผจดงาน” โดยจบฉลากหรอลงคะแนนเลอก (ด 2 มคบ 2:27; ยน 2:8) ตอมาบรรดาธรรมาจารยมกจะเตอนชาวยวทยาเกรงพระเจาใหละเวนการจดงานเลยงใหญๆเชนน แตบตรสราไมประณามงานเลยงเชนน เพยงแตเตอนใหมมรรยาทในงานเลยงเทานน
233b “ไดรบมงกฎเปนรางวล” – ด ปชญ 2:8; อสย 28:1-4.
234c “การเลนดนตร” – คาในภาษากรกหมายถงการบรรเลงดนตร หรอการขบรองกได
235d “พดหยงยโส” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพราะยาเกรงพระเจาและไมขดสน”
ความยาเกรงพระเจา14ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมรบการอบรมสงสอนจากพระองคผแสวงหาพระองคตงแตเชาตร ยอมจะพบความโปรดปราน15ผศกษาธรรมบญญตจะไดรบความอมใจแตคนหนาซอใจคดจะสะดดลมเพราะธรรมบญญต16ผยาเกรงองคพระผเปนเจาจะพบความยตธรรมความชอบธรรมของเขาจะสกใสเหมอนแสงสวางe236
17คนบาปไมยอมรบคาตเตยนเขาจะแกตวเพอทาตามใจชอบf237
18คนรจกคดไมละเลยคาตกเตอนแตคนอธรรมและเยอหยงไมกลวสงใดทงสนg238
19อยาทาสงใดโดยไมคดเสยกอนแลวทานจะไมตองเสยใจเมอทาเสรจแลวh239
20อยาเดนไปตามทางทมอปสรรคมากมายเพราะทานจะตองสะดดกอนหนลมลง21อยานอนใจแมทางทไมมอปสรรค22จงระมดระวงแมบตรของทาน23จงระวงตนi240ในทกสงททานทาการทาเชนนเปนการปฏบตตามบทบญญต24ผวางใจในธรรมบญญตยอมปฏบตตามบทบญญตผวางใจในองคพระผเปนเจาจะไมไดรบความเสยหายเลย
33. 1ผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมเผชญหนากบภยใดๆ ไดถาเขาถกทดลอง พระองคกจะทรงชวยเขาใหรอดพน2ผมปรชายอมไมเกลยดธรรมบญญตa241
ผเสแสรงปฏบตตามธรรมบญญตเปนเหมอนเรอทอยในพาย3มนษยทรจกคดยอมวางใจในธรรมบญญตb242
สาหรบเขา ธรรมบญญตนาเชอถอเหมอนคาตอบจากพระเจา
4จงเตรยมคาพดของทานใหด แลวผฟงจะตงใจฟงทานจงเรยบเรยงคาสงสอนททานเคยไดรบกอนจะตอบคาถามc243
5ความรสกของคนโงเปนเหมอนลอเกวยนความคดของเขาวนเวยนเหมอนแกนลอ6มตรทพดถากถางเปนเหมอนมาทคกคะนองมนรองลน ไมวาผใดเปนผข
ความแตกตางในสงคม7ทาไมวนหนงจงสาคญกวาอกวนหนงd244
ในเมอแสงสวางของทกวนตลอดปกมาจากดวงอาทตย8กเพราะวาองคพระผเปนเจาทรงพระประสงคใหตางกนพระองคทรงกาหนดฤดกาลและงานสมโภชตางๆ9พระองคทรงยกบางวนขนเปนวนสาคญและวนศกดสทธ
236e “พบความยตธรรม ความชอบธรรมของเขาจะสกใสเหมอนแสงสวาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาใจความชอบธรรมและจะวางแผนไดเดนชดออกมาจากความมด”
237f “ทาตามใจชอบ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “บดเบอนธรรมบญญต”
238g “ผรจกคด.......ไมกลวอะไรทงสน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผมปรชาไมปดบงปรชาญาณ คนหยงยโสและไมยาเกรงพระเจาไมปฏบตตามธรรมบญญต”
239h “แลวทานจะไมตองเสยใจเมอทาเสรจแลว” ยงแปลไดอกวา “เมอทานกาลงทาสงใดอย กอยาเปลยนใจ”
240i “ระวงตน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “จงวางใจตนเอง”
24133 a “ผมปรชายอมไมเกลยดธรรมบญญต” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผเกลยดธรรมบญญตยอมไมมปรชา”
242b “ยอมวางใจในธรรมบญญต” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ยอมเขาใจพระวาจาของพระยาหเวห”
243c “กอนจะตอบคาถาม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แลวทานจงจะทา”
244d “สาคญกวาอกวนหนง” – ผเขยนไมตองการกลาวถงความแตกตางของวนวาจะสนหรอยาว แตตองการกลาวถงความแตกตางทางศาสนาวาวนใดเปนวนสาคญ วนใดเปนวนธรรมดา (ด ขอ 9)
และทรงปลอยวนอนๆ ไวเปนวนธรรมดา10มนษยกเชนเดยวกน ทกคนลวนมาจากฝนดนเพราะพระองคทรงสรางอาดมขนมาจากฝนดน11แตองคพระผเปนเจาทรงสรางมนษยดวยพระปรชาญาณe245ยงใหญใหแตกตางกนทรงบนดาลใหวถชวตของเขาไมเหมอนกน12พระองคทรงอวยพระพรและทรงยกยองบางคนทรงบนดาลใหบางคนศกดสทธและมาอยใกลชดพระองคพระองคทรงสาปแชงบางคน ทรงกดเขาใหตาลงและทรงขบไลเขาออกจากตาแหนง13ดนเหนยวอยในมอชางปนหมอซงจะปนใหเปนรปใดกไดf246ตามใจชอบฉนใดมนษยกอยในพระหตถของพระผสรางผทรงตอบแทนเขาตามพระวนจฉยฉนนน
14ความดอยตอหนาความชวชวตอยตอหนาความตายผยาเกรงพระเจากอยตอหนาคนบาปเชนเดยวกนg247
15จงพจารณาพระราชกจทงปวงของพระผสงสดทกสงอยเปนคตรงขามกน
16แมขาพเจาเปนคนสดทายทเขาเวรเหมอนคนเดนตามคนเกบผลองนเพอเกบผลทเหลอ17ขาพเจากบรรลจดหมายเดชะพระพรขององคพระผเปนเจาเหมอนคนเกบผลองนนามาใสบอยาจนเตม18จงรเถดวา ขาพเจามไดทางานเพอขาพเจาคนเดยวแตทางานเพอทกคนทแสวงหาการเรยนร19บรรดาหวหนาประชากร โปรดฟงขาพเจาเถดทานทงหลายผนาทประชมh248 จงตงใจฟงเถด
การเปนหวหนาครอบครว20จงอยาใหบตร ภรรยา พนอง หรอมตรสหายมอานาจเหนอทานตราบเทาททานยงมชวตอยอยายกทรพยสมบตของทานใหแกผใดเพราะทานอาจจะตองเสยใจและตองขอกลบคนมา21ตราบเทาททานยงมชวตอยและยงหายใจจงอยายอมใหผใดมอานาจเหนอทาน22ใหลกๆ วอนขอจากทานดกวาททานจะตองไปวอนขอจากเขา23ไมวาทานจะทาสงใด จงวางตนเปนนายเสมออยาใหผใดทาใหชอเสยงของทานตองมวหมอง24เมอวนแหงชวตของทานถงจดจบเวลาใกลจะตาย จงแจกจายมรดกของทาน
ทาสi249
25หญา แส และสมภาระมไวสาหรบลาอาหาร การตสงสอน และการงานมไวสาหรบทาส26จงใหทาสทางาน แลวทานจะพกผอนไดถาปลอยใหมอของเขาวางงานj250 เขาจะแสวงหาอสรภาพ
245e “ดวยพระปรชาญาณ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ดวยความร”
246f “ปนใหเปนรปใดกได” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรกฉบบหนง และตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “ทกทางของเขา”
247g ตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาซเรยคเสรมวา “ดงนนความมดอยตอหนาแสงสวางอกดวย”
248h “ทประชม” หมายถง “ศาลาธรรม” ทชาวยวผยาเกรงพระเจามาชมนมเพอศกษาเลาเรยน
249i เรองการปฏบตอยางเขมงวดตอทาส ด อพย 21:20-21; มธ 18:34; ลก 12:46 – กระนนกด มใชวาทาสตองขนกบนายในทกเรองเขายงมสทธบางประการทธรรมบญญตกาหนดไวอยางละเอยด (อพย 21:1-6,26-27; ลนต 25:46; ฉธบ 15:12-18 และดขอ 30,31-33ของบทนดวย) เทยบทาทของนกบญเปาโลตอทาส ใน อฟ 6:5-9; คส 4:1; ฟม 16.
250j “แลวทานจะพกผอนได” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เขาจะหาเวลาพกผอน” ** “ถาปลอยใหมอของเขาวางงาน” – ตนฉบบภาษาฮบรบางฉบบวา “ถาเขายกหวขน”
27แอกและบงเหยนใชกบคอโคเพอควบคมฉนใดทาสทเลวกตองใชการทรมานและการลงโทษควบคมฉนนน28จงจบเขาใหทางาน เขาจะไดไมอยวางเปลาk251
เพราะการอยวางเปลาสอนใหทาความชวนานาชนด29จงบงคบใหเขาทางาน เพราะเปนหนาทของเขาถาเขาไมเชอฟง กจงจบเขาลามโซไว30แตอยาเรยกรองจากผใดมากเกนไปอยาทาสงใดผดความยตธรรม
31ถาทานมทาสคนเดยว จงทากบเขาเหมอนทากบตนเองเพราะทานไดเขามาดวยโลหตl252
32ถาทานมทาสคนเดยว จงทากบเขาประหนงวาเขาเปนพนองเพราะทานตองการเขาเหมอนตองการตนเอง33ถาทานทาทารณกบเขา เขาจะหลบหนไปแลวทานจะไปตามหาเขาทางใดเลา
ความฝนa253
34. 1คนไรความคดหวงแตสงไรสาระและหลอกลวงความฝนทาใหคนโงเขลาคดฟงซาน2ผเชอความฝนเปนเหมอนคนทควาเงาและไลจบลม3ความฝนไมตางกบกระจกเงาเมอนาไปสองหนา สงทเหนกเปนเพยงภาพสะทอนb254
4 สงบรสทธจะออกมาจากสงสกปรกไดอยางไรความจรงจะออกมาจากสงหลอกลวงไดอยางไร5หมอด การดโชคชะตา และความฝน เปนเรองไรสาระเปนเหมอนจนตนาการของหญงเจบครรภทจะคลอดบตรc255
6ถาความฝนมไดมาจากพระผสงสดกอยาปกใจเชอความฝนนน7ความฝนทาใหหลายคนหลงทางผทเชอความฝนกผดหวงมาแลว8ธรรมบญญตสมบรณแลวโดยไมตองมความหลอกลวงนปรชาญาณทผมความเชอประกาศกสมบรณอยแลวd256
ประโยชนของการเดนทาง9ผเดนทางไปหลายแหงยอมมความรกวางขวางผมประสบการณมากยอมพดไดอยางมปรชา10ผทไมเคยเผชญความลาบากยอมมความรนอยแตผทเดนทางไปหลายแหงยอมไดความรอบรเพมเตม11ระหวางการเดนทาง ขาพเจาไดรไดเหนสงตางๆ มากมายขาพเจามความรมากกวาทจะบอกเลาได12ขาพเจาตองเสยงชวตหลายครงแตขาพเจากรอดชวตมาไดเพราะประสบการณเหลาน13ผยาเกรงพระเจายอมมชวตยนนานเพราะเขาวางใจในพระองคผทรงชวยใหรอดพน14ผยาเกรงองคพระผเปนเจาไมกลวสงใดเขาจะไมหวนไหว เพราะพระองคทรงเปนความหวงของเขา
251k “เขาจะไดไมอยวางเปลา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เกรงวาเขาจะแขงขอ(เปนกบฏ)”
252l “ดวยโลหต” อาจหมายความวานายตองเหนดเหนอยเพอหาเงนมาซอทาส หรอตองเสยงชวตในสงครามเพอจะไดเชลยมาเปนทาส
25334 a ในพนธสญญาเดม บางครงพระเจาทรงใชความฝนเพอแนะนาสงสอนมนษย (ปฐก 28:10-17; 31:10-13,24; 37:5-11;41:1-36 ฯลฯ – เทยบ กดว 12:6; ด มธ 1:20-23; 2:13,22 ดวย) – ธรรมบญญตและบรรดาประกาศกประณามการเชอฝนวาไมใชวธปรกตเพอทราบพระประสงคของพระเจา หรอเพอรอนาคต (ลนต 19:26; ฉธบ 13:2-6; 18:9-14; ปญจ 5:6; ยรม 29:8) บตรสรากประณามการเชอฝนดวย แตยงยอมรบวาในบางกรณความฝนมาจากพระเจาจรงๆ (ขอ 6)
254b ความฝนเปนเหมอนกระจกเงาซงสะทอนสงทมอยแลว ไมเพมสงใดใหม ไมนาความมนใจอะไรใหมากขนเลย (ดขอ 5)
255c “เปนเหมอนจนตนาการของหญงเจบครรภทจะคลอดบตร” – แปลตามตวอกษรวา “เปนเหมอนใจของผกาลงคลอดใชจนตนาการ”
256d บตรสราคดวาความฝนอยตรงขามกบธรรมบญญต เพราะความฝนหลอกลวง แตธรรมบญญตและปรชาญาณไมหลอกลวง
15จตใจของผยาเกรงองคพระผเปนเจายอมเปนสขผใดเลาเปนทพงของเขา ผใดเลาเปนผคาจนเขา16องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรดแลผทรกพระองคทรงเปนผปกปองทรงพลงและทรงเปนผคาจนเขาอยางมนคงทรงเปนทกาบงจากลมรอนทแผดเผา และทรงเปนรมบงแดดยามเทยงวนทรงปกปองเขาไวมใหสะดด ทรงชวยเหลอเขามใหลมลง17พระองคทรงบนดาลใหเขามกาลงใจ โปรดใหนยนตาของเขาแจมใสและประทานพลานามย ชวต และพระพร
การถวายเครองบชา18การนาสงของทไดมาอยางอยตธรรมถวายแดพระเจาเปนเครองบชา กเปนการหลอกลวงพระองคพระองคไมพอพระทยของถวายจากคนชวราย19พระผสงสดไมพอพระทยเครองบชาของคนอธรรมแมเขาจะถวายเครองบชามากมาย พระองคกจะไมทรงอภยบาปให20ผยดสงของจากคนยากจนมาถวายเปนเครองบชากเปนเหมอนผฆาลกตอหนาพอ21ขาวกบเกลอประทงชวตของคนยากจนผทแยงชงแมอาหารนกเปนฆาตกร22ผแยงชงอาหารประทงชวตของผอนไป กเทากบฆาเขาผไมยอมจายคาจางแกลกจาง กเทากบหลงโลหตของเขา23ถาคนหนงสราง แลวอกคนหนงรอเขาทงสองคนจะไดอะไรเลานอกจากทางานเหนอยเปลา24ถาคนหนงอธษฐานภาวนา และอกคนหนงสาปแชงองคพระผเปนเจาจะทรงฟงเสยงของใครเลา25ถาคนหนงชาระตนใหพนมลทนทไดจากการแตะตองศพ แลวไปแตะตองศพอกการชาระมลทนนนจะมประโยชนอะไร26คนทจาศลอดอาหารชดเชยบาปทไดกระทาแลวกลบไปทาบาปอกกเชนเดยวกนผใดเลาจะฟงคาภาวนาของเขาเขาจะไดประโยชนอะไรจากการถอมตนอดอาหารเชนน
ธรรมบญญตและการถวายเครองบชาa257
35. 1การปฏบตตามธรรมบญญตกเปนเสมอนการถวายเครองบชามากมายการปฏบตตามบทบญญตกเปนเสมอนการถวายศานตบชา2การรบญคณกเปนเสมอนการถวายแปงสาลดเยยมการใหทานกเปนเสมอนการถวายเครองบชาสรรเสรญพระเจา3สงทพอพระทยองคพระผเปนเจากคอการละทงความชวรายการละเวนความอยตธรรมกเปนเสมอนการถวายเครองบชาชดเชยบาป4อยาเขาเฝาองคพระผเปนเจาโดยไมนาของถวายมาดวยเพราะบทบญญตเรยกรองใหถวายสงเหลานทงหมด5เมอผชอบธรรมถวายสตวอวนพเปนเครองบชาบนพระแทนb258
กลนหอมฟงกลอยขนไปเฉพาะพระพกตรพระผสงสด6เครองบชาของผชอบธรรมเปนทพอพระทยองคพระผเปนเจาพระองคจะไมทรงลมเครองบชานเลย7จงถวายเกยรตแดองคพระผเปนเจาดวยใจกวางอยาตระหนผลตผลแรกจากผลงานททานทา8ทกครงททานถวายเครองบชา จงมหนาตายมแยมจงถวายรายไดหนงในสบสวนดวยความยนด9จงถวายแดพระผสงสดใหสมกบพระพรททานไดรบจากพระองคc259
ดวยใจกวางตามททานจะทาได10เพราะองคพระผเปนเจาประทานบาเหนจตอบแทนเสมอพระองคจะประทานรางวลใหทานถงเจดเทา
25735 a บตรสราทงสนบสนนพธกรรมอยางแขงขนและเนนการปฏบตตามธรรมบญญตอยางเครงครด โดยเฉพาะในเรองความยตธรรมและความรก ขอความตอนนรวมลกษณะทงสองประการ เขาสอนวาการปฏบตตามธรรมบญญตกเปนการประกอบพธกรรมถวายคารวกจแดพระเจาอยแลว
258b “ถวายสตวอวนพเปนเครองบชาบนพระแทน” – แปลตามตวอกษรวา “ทาใหพระแทนบชามไขมน”
259c ตนฉบบภาษาฮบรเสรมขอความเพมอกวา “ผใดใหทานแกคนยากจนกเทากบใหพระเจาทรงยม ใครจะตอบแทนใหเขา ถาไมไชพระองค” – เทยบ สภษ 19:17.
ความเทยงธรรมของพระเจา11อยาตดสนบนพระเจา พระองคจะไมทรงรบอยาไวใจเครองบชาทไมชอบธรรม12เพราะองคพระผเปนเจาทรงเปนผพพากษาพระองคไมทรงเลอกทรกมกทชง13พระองคไมทรงลาเอยงทาใหผยากจนตองไดรบความเสยหายแตทรงฟงคาวอนขอของผถกขมเหง14พระองคไมทรงเมนเฉยตอคาวอนขอของลกกาพราและไมทรงเมนเฉยเมอหญงมายระบายความทกขแดพระองค15นาตาของหญงมายไหลลงอาบหนาเมอนางสงเสยงรารองฟองผทาใหนางมความทกขมใชหรอ16ผใดเตมใจรบใชพระเจาd260ยอมเปนทยอมรบของพระองคคาวอนขอของเขาจะขนไปถงเมฆ17คาอธษฐานของผตาตอยทะลเมฆe261ขนไปและจะไมหยดจนกวาเขาจะไดรบความบรรเทาf262
18จะไมหยดจนกวาพระผสงสดจะเสดจมาเยยมและตดสนประกาศความบรสทธของผชอบธรรม19องคพระผเปนเจาจะไมทรงชกชาพระองคจะไมทรงเพยรทนตอคนเหลาน20แตจะทรงทาลายอานาจของผไรเมตตาและจะทรงลงโทษนานาชาต21จนกวาพระองคจะทรงทาลายลางบรรดาผหยงยโสทงหลายและทรงหกคทาของคนอธรรม22จนกวาจะทรงตอบสนองมนษยตามกจการของแตละคนและทรงตดสนงานของมนษยตามเจตนาของเขา23จนกวาจะประทานความยตธรรมแกประชากรของพระองคและโปรดใหเขายนดเพราะพระเมตตา24พระเมตตาเปนทนายนดในยามทกขยากเหมอนเมฆฝนในเวลาทมความแหงแลง
คาอธษฐานภาวนาวอนขอการปลดปลอยและการฟนฟประชากรอสราเอลa263
36. 1ขาแตองคพระผเปนเจา พระเจาแหงจกรวาลโปรดทรงพระกรณาและทอดพระเนตรมายงขาพเจาทงหลายโปรดบนดาลใหนานาชาตยาเกรงพระองค2โปรดทรงยกพระหตถตอสบรรดาชนตางชาตเขาจะไดเหนพระอานภาพของพระองค3พระองคทรงสาแดงความศกดสทธของพระองคในหมขาพเจาทงหลายใหเขาเหนฉนใดบดน โปรดทรงสาแดงความยงใหญของพระองคในหมเขาใหขาพเจาทงหลายไดเหนฉนนนดวยเถด4เขาจะไดยอมรบดงทขาพเจาทงหลายยอมรบแลววาไมมพระเจาอนใดนอกจากพระองค ขาแตองคพระผเปนเจา5โปรดทรงกระทาเครองหมายอศจรรยใหมๆ และทรงกระทาปาฏหารยอนๆโปรดทรงสาแดงพระสรรงโรจนและพระอานภาพของพระองคเถด6โปรดทรงปลกพระพโรธ และหลงความกรวของพระองคลงมาโปรดทรงทาลายปรปกษและกาจดศตรใหสนไป7โปรดทรงเรงใหวนเวลามาถงโดยเรวโปรดทรงระลกถงพระสญญาททรงสาบานไวเถดประชาชนทงหลายจะไดเลาถงพระราชกจยงใหญของพระองคb264
8ขอใหพระพโรธเปนเสมอนไฟเผาผลาญผทพยายามหลบหนไป
260d “ผใดเตมใจรบใชพระเจา” – แปลตามตวอกษรวา “ผบาบดรกษาในความพอใจ” ซงอาจมายถงความพอใจของตน ของเพอนมนษย หรอของพระเจา กได
261e “ทะลเมฆ” หมายความวา “ขนไปถงทประทบของพระเจา” (ด สดด 68:34; 104:3).
262f “จนกวาเขาจะไดรบความบรรเทา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จนกวาจะไดพกผอน”
26336 a คาอธษฐานภาวนาบทนแสดงความรสกของชาวยวใจศรทธาในชวงเวลาราวป 190 ก.ค.ศ. ไมนานกอนทพวกมคคาบจะกอกบฏตอราชวงศเซเลวซด ในบทภาวนาบทนมการกลาวถงการปลดปลอยในสมยของพระเมสสยาหอยดวย ซงตามปรกตแลวแทบจะไมพบในหนงสอบตรสรา – ตนฉบบภาษาฮบรของหนงสอนยงเสรมเพลงสดดทกลาวถงพระเมสสยาหอกดวย (เทยบ บสร 51:12 เชงอรรถd)
ขอใหผทกดขประชากรของพระองคจงพนาศเถด9โปรดทรงบดขยหวบรรดาผนาของศตรทกลาพดวา “ไมมใครเกงเหมอนพวกเรา”10โปรดทรงรวบรวมชนทกเผาของยาโคบโปรดทรงคนแผนดนใหเปนมรดกของเขาเหมอนอยางทเคยเปนในสมยกอนc265
11ขาแตองคพระผเปนเจา โปรดทรงพระกรณาประชากรทไดรบชอตามพระนามของพระองคโปรดทรงพระกรณาอสราเอลทพระองคทรงบนดาลใหเปนบตรคนแรก12โปรดทรงสงสารนครศกดสทธของพระองคคอกรงเยรซาเลม สถานทพานกของพระองค13โปรดใหศโยนโหรองสรรเสรญความยงใหญของพระองคโปรดใหพระวหารd266เปยมดวยพระสรรงโรจนของพระองค14โปรดทรงเปนพยานใหแกประชากรททรงสรางไวตงแตแรกเรมe267
โปรดทรงบนดาลใหคาพยากรณทกลาวไวในพระนามของพระองคเปนจรงเถด15โปรดประทานรางวลแกผทวางใจในพระองคขอใหบรรดาประกาศกของพระองคเปนผนาเชอถอ16ขาแตองคพระผเปนเจา โปรดทรงฟงคาอธษฐานภาวนาของบรรดาผรบใชของพระองคf268
และทรงอวยพระพรประชากรของพระองคตามถอยคาของสมณะอาโรนดวยเถด17ทกคนในแผนดนจะไดรบรวาพระองคทรงเปนองคพระผเปนเจา เปนพระเจานรนดร
การรจกแยกแยะ18กระเพาะกนอาหารทกชนดแตอาหารทกชนดอรอยไมเทากน19ลนรรสเนอสตววาเปนสตวชนดตางๆ ฉนใดคนฉลาดกรจกวนจฉยวาคาพดใดไมจรงฉนนน20ใจคดโกงทาใหเกดความทกขรอนคนทมประสบการณมากยอมรวาจะตอบสนองเขาอยางไร
การเลอกภรรยา21หญงไมมสทธจะเลอกสามแตชายเลอกหญงสาวทจะเปนภรรยาไดg269
22ความงามของหญงทาใหใบหนาของสามเปลงปลงทาใหเขาสมหวงมากกวาสงใด23ถานางพดจากออนโยนและออนหวานสามยอมมความสขมากกวาชายใดๆ24ชายทแตงงานกเรมมทรพยสมบตลาคามผชวยทเหมาะสมh270 และมเสาหลกคอยพยงตนไว25ทดนซงไมมรวอาจถกปลนฉนใดชายทไมมภรรยากเปนผเรรอนและมความทกขฉนนน26ใครเลาจะไวใจโจรผมอาวธทวงไปมาตามเมองตางๆ27ชายทไมมครอบครวi271กเชนกนคาทไหนกนอนทนน
264b ตวบทภาษาฮบรของขอนอานวา “โปรดทรงเรงจดจบเถด โปรดทรงระลกถงเวลาทกาหนด ใครจะทลพระองคไดวา ‘พระองคทรงกระทาอะไรอย’”
265c ชาวอสราเอลในถนเนรเทศมความหวงวาชนทกเผาของอสราเอลจะมารวมกนไดอกครงหนง ความหวงนยงคงเปนเอกลกษณของชาวยวทกลบจากเนรเทศเปนเวลานานแลวดวย ชาวยวคดเสมอวาการทชนเผาตางๆตองกระจดกระจายไปนนเปนเพยงเหตการณรายชวคราว แตเมอพระเมสสยาหจะเสดจมา พระองคจะทรงรวบรวมชนทกเผาเขามาเปนหนงเดยวกนอก
266d “พระวหาร” แปลตามตวบทภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ประชากร”
267e “ประชากรททรงสรางไว” แปลตามตวอกษรวา “สงสรางของพระองค” -- พวกธรรมาจารยเคยสอนวาประชากรอสราเอลเปนหนงในหกสงทพระเจาทรงสรางกอนจะทรงเนรมตโลก
268f “ผรบใชของพระองค” แปลตามตวบทภาษาฮบร – สวนตวบทภาษากรกทใชกนทวไปวา “ผอธษฐานภาวนาตอพระองค”
269g ขอนแปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “ผหญงจะรบชายใดๆเปนสาม แตบตรหญงคนหนงดกวาบตรหญงอกคนหนง”
270h “ผชวยทเหมาะสม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมองทมปอม”
271i “ครอบครว” – แปลตามตวอกษรวา “รง”.
มตรไมแท
37. 1มตรทกคนยอมกลาววา “ฉนกเปนมตรเหมอนกน”แตบางคนเปนมตรแตชอ2มตรสหายและเพอนทกลายเปนศตรเปนความทกขถงตายมใชหรอ3ทาไมมนษยจงมความโนมเอยงเลวทรามเชนนa272
ความโนมเอยงทจะปกคลมแผนดนดวยความหลอกลวงนมาจากไหน4มตรสหายแสดงความยนดกบเพอนในยามสขแตในยามทกขกกลายเปนศตรb273
5มตรสหายรวมทกขกบเพอนเพอจะไดมกนc274
แตเมอมการตอส เขากยกโลขนปองกนตนเอง6อยาลมเพอนรวมใจของทานอยาลมเขาเมอทานมทรพยสมบต
ทปรกษา7ทปรกษายอมใหคาแนะนาแตมบางคนใหคาแนะนาเพอประโยชนของตน8จงระวงผทอยากใหคาแนะนาแกทานจงถามดเสยกอนวาเขาตองการอะไรเกรงวาเขาจะแนะนาทานเพอจะไดผลประโยชนแลวปลอยทานใหเผชญชะตากรรมของทานเองd275
9เขาอาจบอกวา “ทานเดนทางถกแลว”แตแลวกจะยนอยหางๆ เพอดวาอะไรจะเกดขนกบทาน10อยาปรกษาคนทมองทานในแงรายจงซอนแผนการของทานจากคนทอจฉาทาน11อยาปรกษาหญงถงคแขงของนางe276
อยาปรกษาคนขลาดถงเรองสงครามอยาปรกษาพอคาเรองการคาขายอยาปรกษาผซอเรองราคาอยาปรกษาคนอจฉาเรองการรคณอยาปรกษาคนใจรายเรองความเมตตาอยาปรกษาคนเกยจครานเรองการงานใดๆอยาปรกษาลกจางชวคราวเรองผลเกบเกยวตลอดปอยาปรกษาผรบใชเกยจครานถงงานใหญโตอยาพงคนเหลานเพอจะไดคาปรกษาใดๆ12แตจงคบคากบผยาเกรงพระเจาf277
ซงทานรวาเปนผปฏบตตามบทบญญตและมจตใจเหมอนใจของทานถาทานพลาดพลง เขากจะเหนใจทาน13แลวทานจงยดมนคาแนะนาจากใจของทานเพราะไมมผใดนาวางใจมากกวาคาแนะนานน14บางครงมโนธรรมของมนษยเตอนเขาดกวายามเจดคนทเฝาอยบนหอคอย15แตเหนอทกสงเหลาน จงอธษฐานภาวนาตอพระผสงสดเพอทานจะดาเนนชวตในหนทางแหงความจรง
27237 a . “ทาไมมนษยจงมความโนมเอยงเลวทรามเชนน” – แปลตามตวอกษรวา “ความโนมเอยงเลวทรามเอย ทาไมเจาจงถกสรางขนมา” ** ความโนมเอยงทนามนษยใหทาบาปเปนประเดนสาคญในคาสอนของบรรดาธรรมาจารย
273b “มตรสหาย.....กลายเปนศตร” – ขอน ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผฉวยโอกาสมารวมโตะอาหารกบทานเปนเพอนเลว ในยามทกข เขากจะตหางจากทาน”
274c “เพอจะไดมกน” – แปลตามตวอกษรวา “เพราะเหนแกกระเพาะ” – ตนฉบบภาษาฮบรเนนความแตกตางระหวางมตรแทกบมตรไมแทวา มตรแทตอสกบศตร และหยบอาวธสกบศตรเพอปองกนเพอนดวย
275d “แลวปลอยทานใหเผชญกบชะตากรรมของทานเอง” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทาไมสงนจงเกดขน”
276e ขอ 11 นขยายความขอ 7-8 โดยใหตวอยางของผทใหคาปรกษาเพอจะไดผลประโยชนของตนเอง
277f “ผยาเกรงพระเจา” – เทยบ สภษ 1:7 เชงอรรถ a – สาหรบบตรสรา ความยาเกรงพระเจาเปนปรชาญาณทเหนอกวาปรชาญาณตามประสาโลก
ปรชาญาณแทและไมแท16กอนจะทางานใด ควรพดจากนg278
กอนจะทาสงใด ควรคดใหด17ความคดมรากอยในใจและแตกแขนงออกเปนสแขนงh279
18คอความดและความชว ชวตและความตายแตลนเปนนายปกครองทงสสงนอยตลอดเวลา19บางคนเชยวชาญในการสอนผอนแตไมเปนประโยชนสาหรบตนเอง20บางคนพดเกง แตเปนทรงเกยจของผอนเขาจะตองตายเพราะไมมอาหารกนi280
21องคพระผเปนเจาไมทรงใหเขาเปนทโปรดปรานเพราะเขาไมมปรชาญาณเลย22บางคนมปรชาสาหรบตนเองคาพดทแสดงปรชาญาณของเขาบงเกดผลถาวรj281
23บรษผมปรชายอมสงสอนประชากรของตนความรของเขาบงเกดผลถาวรk282
24บรษผมปรชาจะไดรบพรอยางเตมเปยมทกคนทเหนเขายอมกลาววาเขามความสข25ชวตของมนษยมจานวนวนจากดอยแตจานวนวนของอสราเอลนบไมถวน26ผมปรชาจะไดรบความไววางใจในหมประชากรของตนนามของเขาจะดารงอยตลอดไป
ความรจกประมาณ27ลกเอย จงบงคบตนตลอดชวตจงดวาสงใดทารายทาน จงหลกเลยงสงนน28เพราะทกสงไมเหมาะกบทกคนและไมใชทกคนชอบสงเดยวกน29อยาตะกละอาหารอรอยทกอยางอยากนเพยงเพอความอรอยเทานน30เพราะกนมากเกนไปเปนภยแกสขภาพการกนไมรจกอมทาใหปวดทอง31หลายคนตายเพราะกนมากเกนไปสวนผทรจกบงคบตนจะมอายยนยาว
โรคภยไขเจบและยารกษาa283
38. 1จงใหเกยรตแกแพทยตามทเขาควรไดรบb284จากการดแลรกษาของเขาเพราะองคพระผเปนเจาทรงเนรมตเขาดวย2การรกษาใหหายจากโรคมาจากพระผสงสดและกษตรยยงประทานรางวลแกเขาc285ดวย
278g “กอนจะทางานใด ควรพดจากน” – แปลตามตวอกษรวา “คาพดเปนการเรมตนของการงานทกอยาง”
279h “แตกแขนงออกเปนสแขนง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “สสวนปรากฏมาเปนเครองหมายแสดงการเปยนแปลงของจตใจ”
280i ขอ 19-20 ในภาษาฮบรวา “19คนหนงอาจมปรชาเปนประโยชนแกผอน แตเปนคนโงสาหรบตนเอง 20อกคนหนงมปรชา แตผอนไมชอบเขาเพราะคาพด เขาจะไมมอาหารอรอยกนเลย”
281j “ผลถาวร” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลสาหรบรางกายของเขา”
282k “ความรของเขาบงเกดผลถาวร” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผลของความรของเขาเปนของประชากร”
28338 a ชาวยวใจศรทธาบางคนอาจคดวาการไปพบแพทยเมอเจบปวยแสดงวาตนขาดความเชอตอพระเจา (เทยบ 2 พศด 16:12)แตบตรสราแกไขทศนคตเชนนใหถกตอง
284b “เกยรตทเขาควรไดรบ” อาจหมายถงคาตอบแทนแกแพทยในการรกษาโรค – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงเปนมตรกบแพทย”
285c “กษตรยยงประทานรางวลแกเขาดวย” – ไมชดวา “เขา” ในทนหมายถง “ผปวย” หรอ “แพทย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “แพทยไดรบวชาความรจากพระเจา และไดรบของประทานจากกษตรยดวย”
3ความรของแพทยทาใหเขามความภมใจเปนทเคารพนบถอตอหนาผยงใหญในสงคม4องคพระผเปนเจาทรงเนรมตสมนไพรตางๆ จากดนผมปญญายอมไมรงเกยจสมนไพรเหลาน5ไมทอนหนงทาใหนาจดไดเพอใหมนษยเหนพระอานภาพของพระองคd286มใชหรอ6พระองคประทานวชาความรแกมนษยเพอจะทรงไดรบเกยรตเพราะสงนาพศวงททรงกระทา7แพทยใชสมนไพรe287รกษาโรคและบรรเทาความเจบปวดและคนขายยาผสมสมนไพรเหลานใหเปนยา8และดงนพระราชกจของพระองคกจะไมสนสดf288
และมนษยทวแผนดนกรบสขภาพจากพระองค9ลกเอย เมอลกเจบปวย จงอยาทอแทจงอธษฐานภาวนาตอองคพระผเปนเจา และพระองคจะทรงรกษาลกใหหาย10จงละทงความชวราย อยาใหมอเปอนจงชาระจตใจใหพนบาปทงปวง11จงถวายเครองหอมและแปงสาลชนดดใหพระองคทรงระลกถงจงถวายเครองบชาดทสดตามกาลงความสามารถของลกg289
12แลวจงเรยกแพทยเขามา เพราะองคพระผเปนเจาทรงเนรมตเขาดวยอยาใหเขาทงลกไปตลอดเวลาทลกตองการเขา13บางครง แพทยเทานนอาจรกษาลกใหหายจากโรคได14เพราะแพทยกอธษฐานภาวนาตอองคพระผเปนเจาขอใหทรงชวยตนบรรเทาความเจบปวดและรกษาผปวยใหหายจากโรค ทาใหกลบมชวตh290
15ผททาบาปผดตอพระผสรางตนมากขอใหเขาตองเจบปวยจนตองไปพบแพทยเถอะi291
การไวทกขj292
16ลกเอย จงรองไหไวอาลยผตายเถดจงคราครวญแสดงวาลกไดรบความทกขสาหสแลวจงปลงศพของเขาตามธรรมเนยมจงเอาใจใสดแลหลมศพของเขาดวยk293
17จงรองไหอยางขมขน คราครวญดวยความทกขใจl294
จงไวทกขใหผตายอยางสมเกยรตเปนเวลาหนงวนหรอสองวนm295เพอมใหถกตาหนแลวจงควบคมความทกขใหคลายโศก18เพราะความทกขยอมนาความตายและใจโศกเศรายอมทาใหหมดกาลง19เมอมเคราะหราย ความทกขกคงอย
286d “พระอานภาพของพระองค” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกชวนใหคดวา บตรสราไมนบวาเรองนาท “มาราห”(อพย 15:25) เปนอศจรรยจากพระเจา แตเปนเพยงผลตามธรรมชาตจากไมททาใหนาจดได
287e “สมนไพร” – ตนฉบบวา “สงเหลาน”
288f พระราชกจของพระเจาไมจบลงทการเนรมตเทานน แตยงคงดาเนนอยตอไป โดยเฉพาะในการรกษาโรค ทพระองคประทานอานาจสวนหนงแกมนษย (แพทย) และแกสงของ (สมนไพร)
289g “ตามกาลงความสามารถ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร -- ตนฉบบภาษากรกไมชด
290h “ทาใหผปวยกลบมชวต” -- ขอความนอาจเปนแรงบนดาลใจของความคดใน ยก 5:14-15 แตมเจตนาไมเหมอนกน
291i “ขอใหเขาตองเจบปวยจนตองไปพบแพทยเถอะ” หมายความวา “ขอใหเขาเจบปวย” เปนการลงโทษทเขาไดทาบาป
292j พธศพของชาวยวและชาวตะวนออกกลางมกเปนงานใหญ ทมกฎระเบยบและขอปฏบตกาหนดไวอยางละเอยด ระเบยบตางๆเหลานเหนไดจาก ยรม 9:17-18; อสค 24:15-24; อมส 5:16; มธ 9:23; มก 5:38.
293k “จงเอาใจใสดแลหลมศพของเขาดวย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “อยาหลบหนไปเมอเขาตาย”
294l “คราครวญดวยความทกขใจ” – แปลตามตวอกษรวา “ขอนอกจนรอน” – การขอนอกเปนเครองหมายแสดงการไวทกข – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จงปฏบตตามกฎพธไวทกข”
295m “วนหนงหรอสองวน” – ตาม บสร 22:12 ชาวยวตองไวทกขผตายเปนเวลาเจดวน แตเวลาไวทกขอาจสนกวาได ตามแตวาพธศพจะยงใหญมากนอยเทาไร
ชวตของคนยากจนn296ทาใหใจเปนทกข20อยาปลอยใจใหอยในความทกขจงไลความทกขไป และจงระลกถงวาระสดทายo297
21อยาลมวาผตายจะกลบมาอกไมไดและลกจะไมเปนประโยชนแกเขา แตจะทารายตนเอง22”จงระลกวาบนปลายชวตp298ของฉนจะเปนบนปลายชวตของทานดวยเมอวานนเปนวาระของฉน วนนเปนวาระของทาน”q299
23เมอคนตายไดพกผอนแลว ลกตองปลอยใหการระลกถงเขาพกผอนดวยเมอจตของเขาจากไปแลว กจงคดถงเขาดวยใจสงบเถด
งานใชสตปญญาและงานฝมอr300
24ธรรมาจารยตองการเวลาวางเพอจะมปรชาญาณผมงานในหนาทนอยยอมมโอกาสเปนผมปรชา25คนไถนาจะเปนผมปรชาไดอยางไรเขาภาคภมใจเฉพาะการใชปฏกเพอตอนฝงโค เรงใหมนทางานเขาคยถงแตเรองโคกระบอ26ใจเขาจดจออยเฉพาะรอยไถเขานอนไมหลบเพราะตองคอยใหอาหารแกแมโค27ชางไมและชางออกแบบตรากตราทางานทงวนทงคนกเชนเดยวกนชางแกะสลกตราพยายามคดหาแบบใหมๆ อยเสมอเขาตงใจแกะสลกใหเหมอนของจรงยอมอดนอนเพอทางานใหเสรจ28ชางเหลกทนงอยใกลทงกเชนเดยวกนเขาตงใจตเหลกไอรอนของไฟทาใหผวหนงเกรยมแตเขากทนสความรอนจากเตาไฟเสยงคอนทาใหแกวหของเขาแทบแตกs301
ตาของเขาจบอยทแบบของสงทเขากาลงทาเขาตงใจทางานใหสาเรจแลวตองอดนอนเพอจะไดผลงานทประณตงดงาม29ชางปนหมอทนงทางานอยกเชนเดยวกนเขาใชเทาปนลอใหหมนหมกมนอยกบงานตลอดเวลาคอยระวงใชมออยางไมผดพลาดt302
30เขาใชมอปนดนเหนยวใชเทายาใหดนออนเขาตงใจเคลอบผวภาชนะใหสวยงามแลวตองอดนอนเพอทาความสะอาดเตาไฟ31คนเหลานวางใจในฝมอของตนตางกเชยวชาญu303ในอาชพ32ถาไมมผมฝมอเหลาน จะสรางเมองขนไมไดผคนจะไมมทอาศย จะไมมคนสญจรไปมา
296n “ชวตของคนยากจน” – บางคนแปลโดยคาดคะเนวา “ชวตทมความทกข”
297o “วาระสดทาย” – คาภาษากรกวา “eschata” แปลยาก อาจหมายถง “วาระสดทาย, อวสานกาล, หรอ อนาคต” กได ด บสร 7:36;48:24.
298p “บนปลายชวตของฉน” – ผเขยนสมมตวาผตายกาลงพดกบผอาน หมายความวามนษยทกคนตองตาย (ด ปฐก 2:17; 3:3-4)
299q “เมอวานนเปนวาระของฉน วนนเปนวาระของทาน” – ประโยคนอาจหมายความวา “เมอวานนฉนยงมชวตอย เหมอนกบททานมชวตอยวนน”
300r ขอความตอนนคลายกบขอเขยนในวรรณกรรมของอยปตทเยาะเยยงานอาชพตางๆ แต บสร กลาวถงเพยงงานอาชพของชาวปาเลสไตนเทานน
301s “เสยงคอนทาใหแกวหแทบแตก” – แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชด
302t “คอยระวงใชมออยางไมผดพลาด” – แปลโดยคาดคะเน – แปลตามตวอกษรวา “กจการของเขาถกนบไว” ซงบางคนคดวาหมายถงจานวนภาชนะทชางปนจะตองผลตออกมา
303u “เชยวชาญ” – แปลตามตวอกษรวา “มปรชา” – การเปนชางฝมอนบเปนระดบแรกของปรชาญาณ (ด อพย 35:30 – 36:1; 1พกษ 5:20; 7:13-14) – แต “ปรชาญาณ” ของนายชางเปรยบไมไดกบปรชาญาณของธรรมาจารย (ด บสร 39:1-11)
33แตเขาไมไดรบเชญใหเปนทปรกษาของประชากรเขาไมมตาแหนงสงในทประชมเขาไมนงบนบลลงกผพพากษาและไมรขอกาหนดของกฎหมายv304
34เขาไมเดนในการอบรมสงสอน ในการตดสนความเขาแตงสภาษตไมเปนw305
แตงานของเขาคาจนโลกไวและคาอธษฐานภาวนาของเขาเกยวกบงานอาชพของตน
ธรรมาจารย
39. 1ผอทศตนศกษาและไตรตรองธรรมบญญตของพระผสงสดตางกบผใชแรงงานเขาแสวงหาปรชาญาณของบรรดาผมปรชาในอดตเขาใชเวลาศกษาคาสอนของบรรดาประกาศกa306
2เขารวบรวมถอยคาของบรรดาผเรองนามไวพยายามเขาใจความคดลกซงของคาอปมาb307
3เขาแสวงหาความหมายทแฝงอยในสภาษตครนคดตรตรองถงปรศนาของเรองอปมา4เขารบใชบคคลสาคญปรากฏตวในหมผปกครองเขาเดนทางไปตางแดนc308
เพอรจกความดความชวของมนษยจากประสบการณ5ตงแตเชาตร เขามอบจตใจแดองคพระผเปนเจาผทรงสรางเขามาและวอนขอเฉพาะพระพกตรพระผสงสดเขาเปลงเสยงอธษฐานภาวนาวอนขออภยบาปทไดทา6ถาองคพระผเปนเจาผยงใหญทรงพระประสงคเขากจะไดรบจตแหงความเขาใจอยางเตมเปยมเขาจะกลาวถอยคามากมายทมปรชาและจะอธษฐานภาวนาสรรเสรญองคพระผเปนเจา7เขาจะปรบปรงคาแนะนาและความรของตนจะไตรตรองถงความลกลบของพระเจา8เขาจะเปดเผยคาสงสอนทเขาไดเรยนรมาแกผอนและจะภมใจในธรรมบญญตแหงพนธสญญากบองคพระผเปนเจา9คนจานวนมากจะสรรเสรญสตปญญาของเขาจะไมมวนลมเขาเลยการระลกถงเขาจะไมเสอมสลายไปชอเสยงของเขาจะคงอยทกยคทกสมย10นานาชาตจะกลาวขวญถงปรชาญาณของเขาและทประชมจะยกยองสรรเสรญเขา11ถาเขามชวตยนนาน นามของเขาจะรงเรองมากกวาคนอนนบพนและถาเขาตาย เขากจะมชอเสยงเชนเดยวกนd309
การสรรเสรญพระเจา12ขาพเจามความคดเตมเปยมเหมอนดวงจนทรวนเพญขาพเจาจงจะอธบายความคดเหนตอไป
304v “รขอกาหนดของกฎหมาย” – แปลตามตวอกษรวา “ไตรตรองถงพนธสญญาของการตดสน” (เทยบ บสร 45:17)
305w “แตงสภาษตไมเปน” – บางคนแปลวา “ไมมใครพบเขาในหมนกปราชญ”
30639 a คาวา “ธรรมบญญต” “ปรชาญาณ” และ “คาสอนของบรรดาประกาศก” นาจะหมายถงทงสามภาคของพระคมภร (ด “คานาของผแปล” ขอ 1,8-10,24-25)
307b บทบาทสาคญของธรรมาจารยคอดแลรกษาพระคมภร แตเขายงมหนาทจะตองอธบายพระคมภรใหปรชาชนเขาใจดวย (ด อสร7:6 เชงอรรถ c) – สวนเรอง “คาอปมา” หรอ “mashal” ด “ความรทวไปเกยวกบวรรณกรรมประเภทปรชาญาณ” ขอ 3)
308c บอยครง “ธรรมาจารย” ยงเปนขาราชสานก ผบรหาร หรอทตดวย จงมโอกาสเดนทางไปตางประเทศได
309d “เขากจะมชอเสยงเชนเดยวกน” – แปลตามตวอกษรวา “เขาทาเพยงพอแลวสาหรบตน” (ekpoiei) – เปนขอความทเขาใจยากบางคนจงเปลยนพยญชนะตวหนงเปน “empoiei” ซงนาจะแปลวา “เขาทาสาหรบตนเอง” และดเหมอนจะหมายความวา “ถาธรรมาจารยตายกอนทจะมชอเสยง เขากไมควรจะเสยใจ เพราะไดทางานสาหรบตนเองจนมชอเสยงแลว”
13บรรดาลกใจศรทธาทงหลาย จงฟงขาพเจาเถด จงเตบโตขนเหมอนตนกหลาบทปลกไวรมธารนา14จงสงกลนหอมใหกระจายไปเหมอนกายานจงผลดอกเหมอนตนลลลจงรองเพลงสรรเสรญประดจกลนหอมทกระจายไปจงถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาเพราะพระราชกจทงปวงของพระองค15จงประกาศความยงใหญแหงพระนามของพระองคจงประกาศสรรเสรญพระองคดวยเสยงเพลงและเสยงพณทานจะตองประกาศสรรเสรญพระองคดงน16”พระราชกจทงปวงขององคพระผเปนเจาลวนดยงทกสงททรงกาหนดยอมสาเรจในเวลาเหมาะสม”อยาถามวา “ทาไมจงเปนเชนน สงนใชเพออะไร”ทกสงจะไดรบคาตอบในเวลาเหมาะสมe310
17เมอพระองคตรส นากหยดไหล รวมตวกนเปนกาแพงเมอพระองคเปลงพระสรเสยง อางนากเกดขนf311
18เมอพระองคทรงบญชา ทกสงกเกดขนตามพระประสงคไมมสงใดยบยงพระประสงคทจะทรงชวยใหรอดพนได19กจการทกอยางของมนษยอยเฉพาะพระพกตรพระองคไมมสงใดพนสายพระเนตรไปได20พระองคทอดพระเนตรเหนทกสงตงแตแรกเรมจนถงจดจบของกาลเวลาไมมสงใดนาประหลาดสาหรบพระองค21อยาถามวา “ทาไมจงเปนเชนน สงนใชเพออะไร”ทกสงถกสรางไวโดยมจดประสงค22พระพรของพระองคไหลทวมทนเหมอนแมนาg312
ทาใหแผนดนชมเหมอนนาทวม23นานาชาตจะไดรบโทษจากพระองคดงททรงเปลยนนาใหกลายเปนทะเลเกลอ24หนทางของพระองคยอมตรงสาหรบผศกดสทธแตสาหรบคนอธรรม หนทางนนเตมไปดวยอปสรรค25พระองคทรงสรางสงดสาหรบคนดตงแตแรกเรมแตทรงเตรยมสงเลวรายh313สาหรบคนบาป26ปจจยทจาเปนสาหรบชวตมนษยคอนา ไฟ เหลก เกลอแปงสาล นานม นาผงนาองนคน นามน และเครองนงหม27สงเหลานลวนเปนสงดสาหรบผยาเกรงพระเจาแตสาหรบคนบาปเปนสงไมด28พระเจาทรงสรางลมบางชนดเพอลงโทษและเมอทรงพระพโรธ พระองคทรงใชลมเหลานเปนเหมอนแสi314
ในวาระสดทาย ลมเหลานจะสงพลงออกมาอยางรนแรงและจะดบพระพโรธของพระผสราง29ไฟ ลกเหบ ความอดอยาก และความตายลวนเปนสงททรงสรางไวเพอลงโทษj315
310e “อยาถามวา.......เหมาะสม” – ขอความสองบรรทดนพบไดในตวบทภาษากรกเทานน เปนขอความเกอบซากบขอ 21 นาจะหมายความวาการดวนถามถงการจดการเกยวกบโลกนไมมประโยชน สกวนหนง บาเหนจรางวลหรอการลงโทษจากพระเจาจะอธบายความหมายของปรากฏการณทเรายงไมเขาใจในเวลาน (ขอ 21,34) – ผมปรชาทศกษาไตรตรองจะเขาใจ “เมอถงเวลา” -- ขอความนอาจมเจตนาตอบโตขอความบางขอทแสดงความคดในแงรายของปญญาจารย
311f ขอความในขอนกลาวพาดพงถงอศจรรยหลายเรองเกยวกบ “นา” ในพระคมภร เชน การเนรมต (ปฐก 1:9), นาวนาศ (ปฐก 7:11-12), การขามทะเลตนกก (อพย 14:21-22), การขามแมนาจอรแดน (ยชว 3:16) และบางทอาจกลาวถงความลกลบของเมฆซงเปน“อางเกบนา” ทไมมวนเหอดแหง (ด สดด 104:6-13)
312g “ทวมทนเหมอนแมนา” – ผเขยนอาจคดถงการทแมนาไนลทวมฝงทาใหเกดผลดแกการกสกรรม -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหมอนแมนาไนล”
313h “เลวราย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ดหรอเลว”
314i “เมอทรงพระพโรธ พระองคทรงใชลมเหลานเปนเหมอนแส” -- แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค – ตวบทภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “ลมเหลานเฆยนตดวยความโกรธกรว”
315j หนงสอนอกสารบบพระคมภรทชอ “พนธสญญาของบรรพบรษ 12 ทาน” วา “(สวรรคเบองลาง)เกบไฟ หมะ และนาแขงไวสาหรบวนพพากษา เพอพระเจาจะทรงใชลงโทษอยางยตธรรม เพราะจตแหงการแกแคนอยทนนเพอลงโทษมนษย” (ลนต 3:2) – บตรสราก
30ฟนของสตวราย แมลงปอง งพษและดาบทใชแกแคนมไวเพอทาลายคนอธรรม31สงเหลานจะยนดปฏบตตามพระบญชาของพระองคอยบนแผนดน พรอมเสมอทจะตอบสนองความตองการและในเวลาทกาหนด จะไมขดขนพระบญชา32เพราะเหตน ขาพเจาจงมนใจตงแตแรกเรมเมอไตรตรองแลว กเขยนวาk316
33”พระราชกจทงปวงขององคพระผเปนเจาลวนดยงพระองคจะทรงจดหาสงจาเปนทกอยางตามเวลา34อยาพดวา “สงนเลวกวาสงนน”ทกคนจะยอมรบวาทกสงมคาเมอถงเวลา35บดนจงรองเพลงสดจตใจและสดเสยงจงถวายพระพรแดพระนามขององคพระผเปนเจาเถด”
สภาพนาสมเพชของมนษยa317
40. 1ความทกขยากยงใหญเปนชะตากรรมของมนษยทกคนลกหลานของอาดมจาตองแบกแอกหนกตงแตวนคลอดจากครรภมารดาจนถงวนทจะตองกลบb318ไปสแผนดนทเปนมารดาของทกคน2ความกงวลเรองอนาคตและวนตายทาใหมนษยครนคดและมความกลวในใจ3ตงแตผประทบบนบลลงกรงเรองจนถงผตาตอยทนงบนพนดนและกองขเถา4ตงแตผสวมเสอผาสมวงแดงและสวมมงกฎจนถงผทสวมเสอผาเนอหยาบลวนมแตความโกรธแคน ความอจฉา ความวนวายใจ ความกงวลความกลวตาย การชงด และการทะเลาะววาท5แมในเวลาพกผอนบนเตยงฝนรายในเวลากลางคนกมารบกวนจตใจของเขาc319
6เขาเพงนอนพกผอนเพยงชวครขณะทนอน กเหนดเหนอยเหมอนในเวลากลางวนd320
ตกใจเพราะฝนรายเหมอนคนทเพงหนรอดมาไดจากสนามรบ7ขณะทฝนวาเพงปลอดภย เขากตนขนแปลกใจทกลวโดยไรเหตผล8นเปนชะตากรรมของสงมชวตทงหลาย ตงแตมนษยจนถงสตวแตคนบาปตองรบทกขยงกวานถงเจดเทา9ความตาย เลอด การทะเลาะววาท ดาบภยพบต ความอดอยาก ความทกขเขญ และโรคระบาด10สงเหลานลวนถกสรางมาสาหรบคนบาปเพราะคนเหลานจงเกดนาวนาศ11ทกสงทมาจากดนจะตองกลบไปเปนดนและทกสงทมาจากนากตองกลบไปสทะเลอกe321
คดดวยวาพระเจาทรงสงวนภยพบตเหลานไวใชลงโทษมนษย แตไมคดวาการลงโทษจะเกดขนเพยงในวาระสดทายเทานน
316k ขอความตอนนเปนคานาอยางสงาเพอสรปในแงดวา ทกสงทพระเจาทรงประสงคนนมจดหมายเจาะจง – พระองคทรงควบคมทกสงไวและมนษยไมมเหตผลทจะตองบนวา ถาเขาไดรบความทกข กเปนเพราะเขาสมจะไดรบความทกขนน
31740 a ขอความตอนนเกยวกบสภาพนาสมเพชของมนษย ตรงขามกบขอความในบททแลว แตกมไดหมายความวาผเขยนมความคดไมตอเนองกน – ความทกขยากของมนษยมเหตผลอธบายได คอ เปนผลของบาป (ขอ 10)
318b “จะตองกลบไปสแผนดน” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตามตนฉบบภาษาฮบร -- ตนฉบบภาษากรกทใชกน(Textus receptus) วา “จะตองฝงในดน”
319c ตนฉบบภาษาฮบร (ไมแน) และบรบทเสนอความคดวา “การนอนหลบนาความคดทเจบปวดไมนอยกวามาใหดวย” (เทยบ ปญจ2:22,23)
320d “เหมอนในเวลากลางวน” – แปลโดยคาดคะเน – ตนฉบบภาษากรกวา “ประหนงวนเฝายาม”
321e “ทกสงทมาจากนากตองกลบไปสทะเลอก” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “สงทมาจากเบองบนกกลบไปสเบองบนอก” (เทยบ ปญจ12:7)
คาคม12การใหสนบนและความอยตธรรมจะถกขจดใหสนแตความซอสตยจะคงอยตลอดไป13ทรพยสมบตของคนอธรรมจะสญสนไปเหมอนธารนาทแหงอยางรวดเรวเหมอนฟารองเสยงดงกอนมพายฝน14เมอผใดใจกวางใหของขวญ ผนนกมความยนดf322
แตผละเมดธรรมบญญตจะพนาศโดยสนเชง15ลกหลานของผไมยาเกรงพระเจาจะเปนเหมอนตนไมทมกงกานนอยเพราะรากของเขาเนาอยบนหนแขง16ตนออทขนในนาหรอตามรมแมนาจะถกตดกอนพชอนๆ g323
17แตคณความดเปนเหมอนอทยานทรมรนและการใหทานจะคงอยตลอดไปh324
18ชวตของผอยไดดวยตนเองและมงานทากสขสบายแตผทพบขมทรพยจะสขสบายมากกวานน19ลกหลานและการสรางเมองทาใหชอคงอยi325
แตภรรยาไมมทตจะไดรบเกยรตมากกวานน20เหลาองนและดนตรกลอมใจใหเบกบานแตความรกปรชาญาณj326ทาใหจตใจราเรงมากกวานน21ขลยและพณใหญทาใหการขบรองไพเราะยงขนแตเสยงขบรองไพเราะนาจบใจมากกวานน22ความมเสนหและความสวยงามทาใหชนตาแตทงหญาเขยวนาชนตามากกวานน23เพอนและมตรสหายยนดพบกนเสมอแตภรรยากบสามยอมยนดมากกวานน24พนองและผอปถมภชวยไดในยามยากแตการใหทานชวยใหรอดพนไดมากกวานน25เงนทองทาใหชวตมนคงแตคาแนะนาทดมคามากกวานน26ทรพยสมบตและอานาจทาใหจตใจรสกปลอดภยแตความยาเกรงองคพระผเปนเจาดกวานนผยาเกรงองคพระผเปนเจาไมขาดแคลนสงใดถามความยาเกรงพระเจา กไมตองการแสวงหาความชวยเหลออนใดอก27ความยาเกรงองคพระผเปนเจาเปนเหมออทยานทรมรนใหความคมครองดกวาเกยรตยศทงปวง
การขอทาน28ลกเอย อยาเลยงชพดวยการขอตายเสยดกวาเปนขอทาน29มนษยทเกาะผอนกนมชวตทไมควรเรยกวาชวตการกนอาหารของผอนทาใหตนมมลทนบรษผมปรชาและไดรบการอบรมสงสอนยอมระวงตนไมทาเชนนk327
30อาหารทคนไมมความละอายขอเขากนหวานในปากแตจะเปนไฟเผาในทองของเขา
322f “เมอผใดมใจกวางใหของขวญ ผนนกมความยนด” – ตวบทไมชดเจน อาจหมายความวา “ผชอบธรรมทมใจกวางยอมทาใหผอยโดยรอบมความยนด”
323g “กอนพชอนๆ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “กอนฝนจะตก”
324h “คณความดเปนเหมอนสวนอทยานทรมรน และการใหทานจะคงอยตลอดไป” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความเลอมใสจะไมสนคลอน และคณธรรมคงอยตลอดไป”
325i ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “แตการคนพบปรชาญาณดกวาทงสองสงน การปลกพชและเลยงสตวทาใหทานมชอเสยง”
326j ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “เหลาองนและการดมทาใหใจเบกบาน แตความรกดกวานนอก”
327k “บรษผมปรชาและไดรบการอบรมสงสอนยอมระวงตนไมทาเชนน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “การทาเชนนเปนการทรมานภายในสาหรบผมปรชา”
ความตาย
41. 1ความตายเอย ความคดถงเจาชางนาขมขนยงนกสาหรบผทสขสบายอยกบทรพยสมบตสาหรบผไมตองกงวลกบสงใด และประสบความสาเรจในกจการทกอยางและยงหาความสขสาราญไดในชวตa328
2ความตายเอย คาตดสนของเจาเปนทนาปรารถนาสาหรบคนยากไรออนกาลงสาหรบผชรามากและกงวลใจในทกสงผไมยอมรบสภาพของตนและหมดความพากเพยร3อยากลวคาตดสนของความตายจงระลกถงบรรดาผทมากอนและจะมาภายหลงทาน4เปนกฎทองคพระผเปนเจาทรงกาหนดไวสาหรบมนษยทกคนแลวทาไมทานจงไมยอมรบพระประสงคของพระผสงสดเลาทานจะมชวตอยสบป รอยป หรอพนปในแดนมรณะ กไมมผใดบนถงชวตอกตอไปb329
ชะตากรรมของคนอธรรม5บตรของคนบาปเปนเดกนารงเกยจทเตบโตขนในสงคมของผไมยาเกรงพระเจา6มรดกของบตรคนบาปจะพนาศความอบอายจะคงอยกบลกหลานของเขาตลอดไป7บรรดาบตรจะสาปแชงบดาทไมยาเกรงพระเจาเขาตองอบอายเพราะความชวของบดา8ทานทงหลายผไมยาเกรงพระเจาเอย วบตจงเกดแกทานเถดทานไดละทงธรรมบญญตของพระเจาผสงสด9เมอทานเกดมา ทานกเกดมาเพอถกสาปแชงc330
เมอทานจะตาย ทานกจะรบคาสาปแชงเปนผลตอบแทน10ทกสงทมาจากดนจะกลบเปนดนอกฉนใดผไมยาเกรงพระเจากจะผานจากคาสาปแชงไปสความพนาศฉนนน11การไวทกขมไวสาหรบผตายแตชอเสยงไมดของคนบาปจะไมถกลบลางd331
12จงเอาใจใสรกษาชอเสยงของทานไวใหด เพราะชอเสยงนจะคงอยมากกวาทรพยสมบตทองคานบพนเสยอก13จานวนวนของชวตทดมอยจากดแตชอเสยงดจะคงอยตลอดไป
ความรจกละอาย14ลกทงหลายเอย จงรกษาคาอบรมสงสอนไวและอยในสนตทงปรชาญาณทซอนอยและขมทรพยทไมปรากฏจะมประโยชนใด15คนทซอนความโงเขลาของตนยอมดกวาคนทซอนปรชาญาณของตน16เพราะฉะนน จงตงใจฟงคาพดของขาพเจาเถดเพราะเปนการไมดทจะละอายในทกเรองเชนเดยวกบเปนการไมดทจะชมทกสง17เมอทานประพฤตผดศลธรรม จงละอายบดามารดาเมอทานพดเทจ จงละอายผนาและผมอานาจ18เมอทานไดทาผด จงละอายผพพากษาและผปกครองเมอทานทาผดกฎหมาย จงละอายทประชมของประชากร19เมอทานทจรต จงละอายผรวมงานและเพอนเมอทานลกขโมย จงละอายคนในละแวกเดยวกน20จงละอายทไมปฏบตตามคาสาบานและคาสญญาตอพระเจา
32841 a “ยงหาความสขสาราญได” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ยงรรสอาหารได”
329b “ในแดนมรณะ กไมมใครบนถงชวตอกตอไป” – ชวตในแดนมรณะเหมอนกนสาหรบทกคน ดงนน เมอชวตในโลกแมจะยนยาวมากจบลง กไมใชเรองทใครจะคดอจฉาอกตอไป
330c ตวบทภาษาฮบรเสรมวา “ถาทานใหกาเนดบตร เขากจะมความทกข ถาทานสะดดลม กเพอจะยนดตลอดไป”(แตประโยคสดทายนนาจะแปลตามสานวนแปลภาษาซเรยคทวา “ถาทานสะดดลม คนอนๆจะดใจ”)
331d “ชอไมดของคนบาปจะไมถกลบลาง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “รางกายมนษยลวนอนจจง แตชอเสยงของผทาความดจะไมถกลบลาง”
จงละอายทจะวางขอศอกบนขนมปงทโตะอาหารe332
21จงละอายทจะดถกทงผใหและผรบจงละอายทจะไมยอมตอบคาทกทาย22จงละอายทจะจองมองหญงโสเภณจงละอายทไมไดชวยเหลอญาตพนอง23จงละอายทไดยดสวนมรดกและของขวญของผอนมาเปนของตนจงละอายทหมายปองภรรยาของผอน24จงละอายทจะสนทสนมกบหญงรบใชและอยาเขาไปใกลเตยงของนาง25จงละอายทไดดาวาเพอนเมอไดของขวญแลวกอยาดหมนเขา26จงละอายทจะนาถอยคาทไดฟงมาไปเลาใหผอนฟงจงละอายทไดเปดเผยความลบของผอน27ถาทานรสกละอายอยางแทจรงเชนนทานจะเปนทเคารพรกของทกคน
42. 1แตอยาละอายในเรองตอไปนa333
และอยาทาบาปเพราะเกรงใจผอน2อยาละอายธรรมบญญตของพระผสงสดและพนธสญญากบพระองคและอยาละอายทจะประกาศวาผไมยาเกรงพระเจาเปนผบรสทธถาเขาไมผดb334
3อยาละอายทจะชวยแบงคาใชจายกบผรวมงานและเพอนเดนทางc335
อยาละอายทจะแบงมรดกกบผอน4อยาละอายทจะตรวจสอบความถกตองของตาชงและตมนาหนกและอยาละอายทจะหากาไร ไมวามากหรอนอย5อยาละอายทจะตอรองกบพอคาd336
อยาละอายทจะอบรมสงสอนบตรของทานเสมอๆอยาละอายทจะโบยตผรบใชเลวทรามจนเลอดไหล6ถาภรรยาอยากรอยากเหน กควรใชตราผนกนางไวถามคนจานวนมาก กจงเกบสงของลนกญแจ7อยาละอายทจะนบและชงสงททานจะฝากไวกบผอนอยาละอายทจะบนทกทกอยางททานใหหรอรบ8อยาละอายทจะดดนสยคนโงและอยาละอายทจะดดนสยผชรามากทถกเถยงกบเยาวชนe337
แลวทานจะเปนผไดรบการอบรมสงสอนโดยแทจรงและจะไดรบเกยรตจากทกคน
บดาตองหวงใยบตรหญงของตน9บตรหญงทาใหบดามความกงวลใจ แมไมแสดงใหปรากฏf338
เปนความหวงใยจนทาใหเขานอนไมหลบเมอเธอยงสาว เขากเกรงวาจะไมมชายมาสขอเมอเธอแตงงานแลว เขากเกรงวาเธอจะไมเปนทรกของสาม10เมอยงสาว บดากเกรงวาเธอจะถกหลอกลวงตงครรภขณะทยงอยในบานของบดาเมอเธออยกบสามแลว เขากเกรงวาเธอจะคดนอกใจและเมอแตงงานแลว เขากเกรงวาเธอจะเปนหมนไมมบตร11ถาบตรหญงดอรน กจงเฝาระวงเธอไวใหด
332e “วางขอศอกบนขนมปงทโตะอาหาร” นาจะเปนมรรยาทในการนงโตะ – แตความเขาใจเชนนไมเขากบบรบท -- ตวบทภาษาฮบรกไมชดเจนเชนกนเมอมวา “ไมปฏบตตามคาสาบานและคาสญญาตอพระเจา และยนขอศอกบนขนมปง”
33342 a บตรสราจะบอกวามกจการบางอยางททาได แมสงคมอาจรงเกยจหรอมอคตตอตาน
334b “ผไมยาเกรงพระเจา” อาจหมายถงคนตางชาต -- ชาวอสราเอลตองปฏบตกบเขาเหมอนปฏบตกบชาวอสราเอลดวยกน
335c “อยาละอายทจะชวยแบงคาใชจาย” – แปลตามตวอกษรวา “อยาอายบญชของ...” ** “ผรวมงานและเพอนเดนทาง” – บางคนแปลโดยคาดคะเนวา “เพอนรวมเดนทาง”
336d “ตอรองกบพอคา” – เทยบ บสร 26:29 และ 27:2 ทกลาววาการคาขายเปนบาป แตทนบตรสราบอกวาการคาขายเปนกจการถกตอง แตกเปนโอกาสใหทาบาปได
337e “ถกเถยงกบเยาวชน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ทาบาปฐานชสาว”
338f “บตรหญงทาใหบดามความกงวลใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “บตรหญงเปนทรพยสมบตททาใหบดาผดหวง”
เพราะเธอจะทาใหทานเปนทเยาะเยยของศตรเปนทครหาของคนทงเมอง มเรองใหคนเขานนทาทานจะตองอบอายคนทงปวง
จงระวงสตร12อยาจองมองความงามของมนษยใดๆอยานงจบกลมคยกบสตรg339
13เพราะแมงกนผาออกมาจากเสอผาฉนใดความชวรายของสตรกออกมาจากสตรฉนนน14ความชวรายของชายยงดกวาความใจดของสตรสตรยอมนาความอบอายจนถกเยาะเยยh340
II.พระสรรงโรจนของพระเจาก.ในธรรมชาต
15บดน ขาพเจาจะระลกถงพระราชกจขององคพระผเปนเจาและจะกลาวถงสงตางๆ ทขาพเจาไดเหนพระราชกจขององคพระผเปนเจาเกดขนดวยพระวาจาของพระองคi341
และสงสรางทงปวงกเชอฟงพระประสงคของพระองคj342
16ดวงอาทตยแสงจาสองสวางเหนอทกสงพระราชกจขององคพระผเปนเจาเปยมดวยพระสรรงโรจนของพระองค17แมองคพระผเปนเจาไมประทานอานาจแกบรรดาผศกดสทธk343
ใหบอกเลาสงนาอศจรรยททรงเนรมตไวทงหมดองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพกทรงบนดาลใหทกสงตงมนอยในพระสรรงโรจนของพระองคl344
18พระองคทรงหยงดหวงสมทรและใจมนษยและทรงรวถทางของสงเหลานพระผสงสดทรงทราบทกสงและทรงสงเกตเหนเครองหมายแหงอนาคตm345
19พระองคทรงประกาศทงสงทเกดขนแลวและสงทจะเกดขนและทรงเปดเผยรองรอยของสงทซอนเรนอย20ไมมความคดใดจะหนพนพระองคไปไดไมมแมแตถอยคาเดยวทซอนเรนจากพระองค21พระองคทรงจดระเบยบของโลกใหแสดงพระปรชาญาณยงใหญของพระองคเพราะพระองคทรงดารงอยเหมอนเดมตลอดมาตราบนรนดรไมมสงใดมาเพมหรอลดจากพระองคพระองคไมทรงตองการคาแนะนาของผใด22พระราชกจทงปวงของพระองคนาปรารถนาอยางยงแมมนษยจะเหนไดเพยงประกายนอยนด23ทกสงเหลานมชวตอยและดารงอยตลอดไปทกสงเชอฟงพระองคในทกกรณ24ทกสงอยตรงขามกนเปนคๆ
339g “อยาจองมองความงดงามของมนษยใดๆ อยานงจบกลมคยกบสตร” – ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “อยาปลอยใหเธออวดความงานแกชายใด อยาใหเธอจบกลมนนทากบสตรอนๆ”
340h หนงสอสภาษต (สภษ 5:15 เชงอรรถ b) กลาวถงสตรในแงลบอยแลว แตบตรสรายงมองสตรอยางเครงครดยงกวานนอก แมเราจะไมตองคดวาขอความนแสดงพฤตกรรมของสตรโดยทวไปเสมอ ถงกระนนคาสอนของธรรมาจารยในสมยตอๆมากยงอยในแนวเดยวกน
341i “พระวาจา” – ขอนสะทอนคาสอนทวาพระวาจาของพระเจาทรงพลงในการเนรมต (เทยบ บสร 43:26; ปฐก บทท 1; สดด 33:6;ปชญ 9:1-2; ยน 1:1 เชงอรรถ a) – วรรณกรรมประเภทปรชาญาณโดยทวไปมกจะกลาววา “พระปรชาญาณ” ทรงพลงเนรมต (ด สภษ8:22 เชงอรรถ f)
342j ขอความในบรรทดนไมมในตนฉบบภาษากรก จงแปลตามสาเนาโบราณฉบบภเขาซนาย (S); ตนฉบบภาษาฮบร และสานวนแปลโบราณภาษาซเรยค
343k “บรรดาผศกดสทธ” หมายถง “บรรดาทตสวรรค” (ด โยบ 5:1 เชงอรรถ a)
344l “ทองคพระผเปนเจา.....ในพระสรรงโรจนของพระองค” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “องคพระผเปนเจาประทานพละกาลงแกพลโยธาของพระองคใหตงอยตอหนาพระสรรงโรจนของพระองค”
345m ดวงดาวเปน “เครองหมายของอนาคต” ไมเพยงแตเพราะกาหนดความแตกตางของฤดกาล (บสร 43:6; ปฐก 1:14-18) แตยงเพราะคนโบราณเชอดวยวาอนาคตถกเขยนไวบนทองฟาแลว (ยรม 10:2) ขอนยงอาจกลาวพาดพงถงเครองหมายพเศษทประชาชนรอคอยวาจะกลาวลวงหนาถงการเสดจมาของพระเมสสยาหดวย (มธ 24:29-31)
พระองคไมทรงสรางสงใดไวใหบกพรองn346
25สงหนงสงเสรมความดของอกสงหนงผใดเลาจะชมความรงเรองของพระองคจนอมได
ดวงอาทตยa347
43. 1แผนฟาแจมใสเปนความภมใจของทองฟาเมอมองทองฟา เรากเหนภาพงดงามนาด2ดวงอาทตยทกาลงขนจากขอบฟาประกาศวาพระราชกจของพระผสงสดนาพศวงยงนก3เวลาเทยง ดวงอาทตยแผดเผาแผนดนจนแหงผใดเลาจะตานทานความรอนของดวงอาทตยได4เราตองเปาไฟในเตาเมอทางานทตองการความรอนดวงอาทตยแผดเผาภเขาเปนสามเทาสงเปลวไฟรอนแรงออกมาสงรศมจนทาใหตามดมว5องคพระผเปนเจาผทรงเนรมตดวงอาทตยทรงยงใหญทรงใชพระวาจาเรงการโคจรของดวงอาทตย
ดวงจนทร6ดวงจนทรตรงตอเวลาเสมอเมอกาหนดฤดกาล และเปนเครองหมายแหงกาลเวลา7เราดดวงจนทรเพอกาหนดวนสมโภชตางๆดวงจนทรเตมดวงb348แลวคอยๆ ลดขนาดลงจนถงทสด8เดอนไดชอมาจากดวงจนทรc349
ซงคอยๆ ขยายตวขนอยางนาพศวง และมขางขนขางแรมเปนเหมอนธงนากองทพในทสงสองสวางอยบนแผนฟา
ดาวดาว9ความรงเรองของดวงดาวเปนความงามของทองฟาเปนเครองประดบสองแสงในทสงสดขององคพระผเปนเจา10ดาวดาวทงหลายอยประจาทตามพระบญชาของพระเจาผศกดสทธไมเหนดเหนอยทจะอยเวรยามของตน
สายรง11จงดสายรง และสรรเสรญพระผทรงเนรมตสายรงขนมาเถดรงทสองแสงชางงามเหลอเกน12เปนสายโคงสดใสขามทองฟาเหมอนคนธนซงพระหตถของพระผสงสดทรงนาวเตรยมยง
ปรากฏการณนาพศวงในธรรมชาต13พระเจาทรงบญชาใหหมะตกทรงใหฟาแลบวงเรวตามพระประสงค14เมอทรงเปดพระคลงบนทองฟาหมเมฆกบนออกมาเหมอนฝงนก15พระอานภาพของพระองคทาใหเมฆแขงตวแลวทรงบดใหเลกลงเปนลกเหบ17กเสยงฟารองของพระองคทาใหแผนดนหวาดกลว
346n ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “ทกสงแตกตางกน ไมมสงใดถกสรางโดยไรประโยชน”
34743 a จงเปรยบขอความบรรยายความงดงามของธรรมชาตในบทนกบขอความใน ดนล 3:52-90 และ สดด 19:4ฯ; 136; 145 และ 148 –ตนฉบบภาษากรกเขาใจยากสกหนอย และตนฉบบภาษาฮบรซงแตกตางกบตนฉบบภาษากรกกเขาใจยากดวยเชนกน จงชวยอะไรไมไดมากนก
348b “ดวงจนทรเตมดวง” – วนฉลองสาคญของชาวยวสองวน คอฉลองปสกาและเทศกาลอยเพง (ด อพย 23:14 เชงอรรถ d) เรมตงแตคนเดอนเพญ (วนท 14 ของเดอน) และมการฉลองเปนเวลา 8 วน.
349c “เดอนไดชอมาจากดวงจนทร” – อาจเปนเพราะวาคาภาษาฮบรทหมายถง “ดวงจนทร” และ “เดอน” เปนคาเดยวกน คอคาวา “y-r-h”
– หรอเพราะคา “hodesh” ซงแปลวา “ใหม” กเปนอกคาหนงทหมายถง “เดอน” ดวย – เทยบคาภาษาองกฤษ “New Moon” ซงแปลวา “วนขน1 คา”
16เมอทรงสาแดงพระองค ภเขากสนสะเทอนลมจากทศใตพดมาตามพระประสงค17ขลมพายทางทศเหนอและพายหมนกเชนเดยวกนd350
18ทรงโปรยหมะลงมาดจฝงนกทบนลงมาบนพนดนหมะตกเหมอนฝงตกแตนทลงมาเกาะความขาวงามของหมะชนตานาพศวงภาพหมะตกชวนใหประหลาดใจ19พระองคทรงเทนาคางลงบนแผนดนเหมอนเกลอเมอนาคางแขงตวกเปนเหมอนหนามแหลม20เมอลมหนาวจากทศเหนอพดมานากแขงตวอยบนผวนาและปกคลมผวนาทงหมดหมนาไวเหมอนสวมเสอเกราะ21เมอลมจากทศตะวนออกพดมา ภเขากแหง ถนทรกนดารถกเผาผลาญหญากถกทาลายเหมอนถกไฟเผา22แตเมอเมฆหมอกพดผานมา ทกสงกมชวตใหมนาคางทาใหแผนดนแหงผากไดรบความสดชน23พระเจาทรงควบคมหวงสมทรตามแผนการของพระองคและทรงปลกเกาะตางๆ ไวทนน24ผแลนเรอเลาถงภยในทะเลเมอฟงเรองทเขาเลา เรากแปลกใจ25ทนนมสงแปลกประหลาดนาพศวงมากมายมสตวนานาชนดและสตวทะเลใหญโต26พระองคทรงบนดาลใหผสงขาวของพระองคเดนทางอยางปลอดภยทกอยางดาเนนไปตามพระวาจา27เรายงพดถงเรองนไดอกมากมายไมมวนจบสนขอพดแตเพยงวา “พระองคทรงเปนทกสง”e351
28เราจะมกาลงสรรเสรญพระองคไดจากทใดเลาพระองคทรงยงใหญเหนอพระราชกจทกสงททรงกระทา29องคพระผเปนเจาทรงเปนทเกรงขามและทรงยงใหญพระอานภาพของพระองคนาพศวง30จงถวายพระเกยรตยกยององคพระผผผ เปนเจาตามความสามารถของทานจงยกยองพระองคเตมกาลงของทานอยาเหนดเหนอยเลยเพราะทานไมมวนจะทาใหเสรจสนไปได31ผใดเลาไดเหนพระองค แลวพรรณนาถงพระองคไดผใดเลาจะสรรเสรญความยงใหญของพระองคไดดงททรงเปน32ยงมสงเรนลบอกมากมายทใหญกวานเพราะเราเหนพระราชกจของพระองคเพยงเลกนอยเทานน33องคพระผเปนเจาทรงเนรมตทกสงและประทานปรชาญาณแกผทยาเกรงพระองค
ข.พระสรรงโรจนของพระเจาในประวตศาสตรของชาวอสราเอลคายกยองบรรพบรษa352
44. 1เราจงสรรเสรญบคคลเรองนามb353เถดคอบรรพบรษของเราตามลาดบมา2องคพระผเปนเจาประทานเกยรตยศc354มากมายแกเขา
350d ขอ 16-17 นไดเรยงลาดบใหมตามตนฉบบภาษาฮบร
351e “พระองคทรงเปนทกสง” – ไมใชในความหมายของปรชญา “สรรพเทวนยม” (Pantheism) – บตรสราคดวาสงสรางทงหลายลวนมาจากพระเจา เขายาอยเสมอวาพระองคทรงอยเหนอสรรพสง (ขอน และขอ 28) และสรรพสงลวนเปนของพระองค
35244 a คายกยองบรรพบรษในบทนสะทอนความคดของชาวยวใจศรทธาคนหนงในศตวรรษท 2 ก.ค.ศ. เกยวกบประวตศาสตรของประชากรของตน (เทยบ 1 มคบ 2:51-64)
353b “บคคลเรองนาม” – คาในตนฉบบภาษาฮบรทน (hesed) เปนคาเดยวกนกบทใชในขอ 10 ซงในภาษากรกแปลโดยใชคาวา “มคณธรรม” – “บรรดาผมคณธรรม” (‘hasidim’ ในภาษาฮบร – ด 1 มคบ 2:42; 7:13) หมายถงชาวยวทซอสตยตอพระเจาและธรรมบญญตในสมยทถกราชวงศเซเลวซดเบยดเบยน และพวกมคคาบกอการกบฎตอตาน
354c “เกยรตยศ” – ขอ 2-9 อาจหมายถง “เกยรตยศ” ประสามนษยทเขาใจกนโดยทวไป แมนอกแวดวงของชาวอสราเอล คอผทเคย
ทรงสาแดงความยงใหญของพระองคตงแตโบราณกาล3บางคนเปนกษตรยปกครองอาณาจกรของตนเปนคนเรองนามเพราะอานภาพบางคนใหคาปรกษาทชาญฉลาดและประกาศพระวาจาของพระเจา4บางคนใหคาปรกษา เปนผนาประชากรอบรมสงสอนประชากรดวยถอยคาทมปรชาd355
5บางคนแตงทานองเพลงไพเราะและเขยนบทประพนธเลาเรองตางๆ6บางคนเปนเศรษฐมอานาจดาเนนชวตอยในบานอยางสงบ7คนเหลานทกคนไดรบเกยรตจากผคนรวมสมยซงภมใจในตวเขาตลอดชวต8เขาบางคนทงชอเสยงไวใหชนรนหลงคดถงและสรรเสรญเขาจนถงวนน9แตบางคนไมมผใดระลกถงเลยเขาสญไปเหมอนไมเคยเกดมาเหมอนไมเคยมชวตอยทงตวเขาและบตรหลานตอจากเขา10แตบรรพบรษของเราเปนผมคณธรรมคณงามความดของเขาไมมวนถกลมe356
11มรดกมคายงคงอยกบเชอสายของเขาคออยกบลกหลาน12เชอสายของเขาซอสตยตอพนธสญญาลกหลานตอมากซอสตยตามแบบเขาดวย13เชอสายของเขาจะดารงอยตลอดไปความรงเรองของเขาจะไมถกลบลางเลย14ศพของเขาถกฝงไวอยางสงบแตชอเสยงของเขาจะคงอยตลอดไป15ชมชนตางๆ จะประกาศปรชาญาณของเขาทประชมจะสรรเสรญเขา
เอโนค16เอโนคเปนทพอพระทยขององคพระผเปนเจา พระองคจงทรงรบเขาไปอยกบพระองคเปนแบบอยางใหชนรนหลงไดกลบใจf357
โนอาห17พระเจาทรงพบวาโนอาหเปนคนชอบธรรมและดพรอมเมอพระองคทรงลงโทษมนษยชาต กทรงใชเขารกษามนษยชาตไวเพราะเหนแกเขา คนกลมหนงจงรอดชวตอยบนแผนดนg358ในสมยทเกดนาวนาศh359
18พระเจาทรงทาพนธสญญานรนดรi360กบเขาเพอมใหนาวนาศทาลายสงมชวตทงหลายอก
บาเพญความดในชวตจะมผระลกถงตลอดไป สวนตงแตขอ 10 ผเขยนคดถง “เกยรตยศ” ทแตกตางออกไปของบรรพบรษชาวอสราเอลเทานน – แตบางคนคดวาขอ 2-9 หมายถงเกยรตยศของชาวยวบางคนดวยโดยไมเจาะจง และตงแตขอ 10 จะยกยองเจาะจงเพยงบางคนโดยละเอยด
355d ขอ 4 ของตนฉบบภาษาฮบรวา “บางคนปกครองนานาชาตโดยวางแผน บางคนเปนขาราชการมความคดลกซง บางคนเปนนกประพนธทเชยวชาญ เปนผสงสอนตามธรรมประเพณ”
356e “คณงามความดของเขาไมมวนถกลม” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความหวงของเขาไมมสนสด” ซงสะทอนความหวงจะมชวตอมตะแตตนฉบบภาษากรกไมมความคดนเลย
357f “เปนแบบอยางใหชนรนหลงกลบใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เปนตวอยางของความเขาใจ” ซงอาจเปนการพาดพงถงหนงสอนอกสารบบพระคมภรทชอวา “ความลบของเอโนค” ซงกลาววาเอโนคเปนพยานถงความรลกลาทเขาเปดเผยใหมนษยไดร – ตนฉบบภาษาละตนวา “เพอนานานาชาตใหกลบใจ”
358g “คนกลมหนงจงรอดชวตเหลออยบนแผนดน” – แปลโดยคาดคะเน – บตรสรานาคาสอนของประกาศกเรอง “คนทเหลอรอดชวต”(the ramnant) ซงจะเปนผนาความรอดพนมาใหเพอนรวมชาตหลงภยพบต (ด อสย 4:3 เชงอรรถ c) มาใชกบเรองของโนอาห
359h “ในสมยทเกดนาวนาศ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “นาวนาศจบลงเพราะพนธสญญาของเขา”
360i “พนธสญญานรนดร” – เอกสาร P (ตานานสงฆ) กลาวถง “พนธสญญาหลายครง(ในรปพหพจน)กบโนอาห” -- แตตนฉบบภาษาฮบรกลาวถง “พนธสญญา” เพยงครงเดยว (ในรปเอกพจน) คอพนธสญญาทม “สายรง” เปนเครองหมาย ใน ปฐก 9:12-13.
อบราฮม19อบราฮมเปนบรรพบรษยงใหญของชนหลายชาตไมมผใดไดรบเกยรตเทากบเขาj361
20เขาปฏบตตามธรรมบญญตของพระผสงสดและทาพนธสญญากบพระองคเขามเครองหมายแหงพนธสญญาในรางกายของตนและเมอพระองคทรงทดสอบเขา กทรงพบวาเขามความซอสตยk362
21 พระองคจงทรงปฏญาณสญญาวาจะทรงอวยพระพรชนชาตตางๆ ทางเชอสายของเขาจะทรงเพมพนเชอสายของเขาใหมากดจฝนผงบนแผนดนและจะทรงยกเชอสายใหสงเหมอนดวงดาวจะประทานแผนดนใหเปนมรดกจากทะเลหนงถงอกทะเลหนงจากแมนายเฟรตสไปจนสดปลายแผนดน
อสอคและยาโคบ22พระองคทรงรบรองพระสญญาแกอสอคดวยเพราะเหนแกอบราฮมบดาของเขา23พระองคทรงวางพระพรสาหรบมนษยทกคนและพนธสญญาไวบนศรษะของยาโคบทรงรบรองจะทรงอวยพระพรเขาl363
และประทานแผนดนใหเปนมรดกแกเขาทรงแบงแผนดนเปนหลายสวนมอบใหลกหลานทงสบสองเผา
โมเสส
45. 1พระเจาทรงบนดาลใหบรษผมจตใจงดงามผหนงเกดจากเชอสายของยาโคบทกคนนยมชมชอบเขาa364
เขาเปนทรกของพระเจาและมนษยบรษผนคอโมเสส ทกคนทระลกถงเขายอมไดรบพระพร2พระองคทรงบนดาลใหเขามสรรงโรจนเหมอนบรรดาผศกดสทธทรงบนดาลใหเขายงใหญ เปนทเกรงขามของบรรดาศตร3ทรงบนดาลใหเกดเครองหมายอศจรรยขนดวยวาจาของเขาทรงทาใหเขามชอเสยงเฉพาะพระพกตรบรรดากษตรยพระองคประทานบทบญญตใหเขาสาหรบประชากรของพระองคและทรงสาแดงพระสรรงโรจนสวนหนงของพระองคแกเขา4พระองคทรงบนดาลความศกดสทธแกเขาเพราะความซอสตยและความออนโยนทรงเลอกเขาจากมวลมนษย5พระองคโปรดใหเขาไดยนพระสรเสยงทรงนาเขาเขาไปในกลมเมฆหนาทบประทานบทบญญตแกเขาโดยตรงซงเปนธรรมบญญตทใหชวตและความเขาใจเพอสอนพนธสญญาแกยาโคบและสอนพระวนจฉยแกอสราเอล
อาโรน6พระองคทรงยกอาโรนขนใหเปนผศกดสทธเหมอนโมเสสเขาเปนพชายของโมเสส จากชนเผาเลว7พระองคทรงกระทาพนธสญญานรนดรกบเขา
361j “ไมมผใดไดรบเกยรตเทากบเขา” – ตนฉบบภาษาฮบวา “ไมมใครจะทาใหความรงโรจนของเขาดางพรอย”
362k เกยวกบความเชอของอบราฮม ด ปฐก 12:1; 15:6 เชงอรรถ c; 22:1; รม 4:1-25; กท 3:6-14.
363l “ทรงรบรองจะทรงอวยพระพรเขา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหนอศรษะของอสราเอล” – ด ปฐก 32:28 -- คาอธบายทเขยนเพมไวนอกตวบท (marginal gloss) เขยนคาวา “สทธบตรคนแรก” (berokah) แทนคาวา “พระพร” (berakah) – ด ปฐก 25:29ฯ; 1 พศด5:1 ซงแปลคา “สทธบตรคนแรก” ในภาษาฮบรเปนภาษากรกวา “พระพร”
36445 a ในบรบทปจจบน ขอความสองขอนเขากนไดดกบโมเสส แตอาจเปนไปไดทขอความแตเดมอาจกลาวถงโยเซฟ ซงไมไดรบการกลาวถงเลย นอกจากการกลาวชมโดยสรปใน บสร 49:15 ซงถาเปนเชนนจรง คาชมโยเซฟแตเดมคงไดสญหายไป
ทรงแตงตงเขาใหเปนสมณะแหงประชากรของพระองคประทานอาภรณงดงามแกเขาใหเขาสวมเครองแตงกายทรงเกยรตb365
8พระองคโปรดใหเขาสวมเครองประดบทรงเกยรตทสดประทานอาภรณลาคาใหเขาสวมใสคอกางเกง เสอยาวและเสอเอโฟด9พระองคทรงประดบชายเสอของเขาดวยพรปผลทบทมและลกพรวนทองคาจานวนมากโดยรอบเพอสงเสยงดงเมอเขายางกาวเดนใหทกคนในพระวหารไดยนเสยงเปนเครองเตอนลกหลานของประชากรใหระลกถงพระองค10พระองคทรงใหเขาสวมอาภรณศกดสทธปกอยางประณตดวยดนทอง ดายสมวง และสมวงแดงเครองประดบอกสาหรบทราบพระประสงค บรรจลกเตาอรมและทมมมc366
ปกอยางประณตดวยดายสแดงเขม11มรตนชาตสตางๆ ตดเรยงไว สลกลวดลายเปนตรายดตดกบเรอนทองคาฝมอประณตของชางทองมคาจารกเพอเตอนใจถงอสราเอลทงสบสองเผา12พระองคทรงวางมงกฎทองคาเหนอผาโพกศรษะจารกถอยคาศกดสทธเปนเครองประดบมเกยรต เปนผลงานชนเยยมเปนเครองประดบงดงามชวนมอง13ไมมผใดเคยเหนสงงดงามเชนนมากอนไมมผใดเคยสวมเลยเพราะสงวนไวสาหรบลกหลานของเขาและเชอสายของเขาตลอดไป14เครองบชาของเขาถกเผาทงหมดวนละสองครงเปนประจา15โมเสสมอบตาแหนงสมณะแกเขาและเจมเขาดวยนามนศกดสทธพธนเปนพนธสญญาตลอดไปสาหรบเขาและสาหรบลกหลานของเขาตราบทฟายงคงอยย d367
เขาจะตองปฏบตหนาทสมณะรบใชพระเจาและอวยพรประชากรในพระนามของพระองค16องคพระผเปนเจาทรงเลอกเขาจากมวลมนษยเพอถวายเครองบชาแดพระองคถวายกายานและเครองหอมเพอพระองคทรงระลกถงประชากรและประทานอภยบาปแกชาวอสราเอล17พระองคทรงมอบบทบญญตแกเขาประทานอานาจใหเขาวนจฉยพนธสญญาe368
เพอสอนพระกฤษฎกาแกยาโคบและอธบายธรรมบญญตใหอสราเอลเขาใจแจมแจง18ขณะทอยในถนทรกนดารคนจากครอบครวอนอจฉาและรวมกนตอตานเขาคอพรรคพวกของดาธานและอาบรมบรวารของโคราหกโกรธและเคยดแคนเขาดวย19องคพระผเปนเจาทอดพระเนตรเหนคนเหลานกกรวทรงทาลายลางเขาดวยพระพโรธแรงกลาทรงทาสงปาฏหารยเพอลงโทษเขาทรงสงไฟโชตชวงมาทาลายเขา20แตพระองคทรงเพมเกยรตใหอาโรนประทานมรดกแกเขา
365b เราเคยใหขอสงเกตแลววา บตรสรานยมชมชอบความสงางามของพธกรรมในพระวหารเปนอยางมาก ด บสร 35:1-10; 50:1-21.
366c “อรมและทมมม” – แปลตามตวอกษรวา “ลกเตาแหงความจรง” ซงเปนความหมายท LXX ใชแปลคาวา “อรมและทมมม” ในอพย 28:30 – แตตนฉบบภาษาฮบรวา “เสอเอโฟดและผาคาดเอว” นาจะถกตองกวา (ดบรรทดถดไป)
367d “ตราบทฟายงคงอย” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ในวนของทองฟา”
368e “วนจฉยพนธสญญา” – แปลตามตวอกษรวา “พนธสญญาแหงคาพพากษา” – สาหรบผแปล บสร คาวา “พนธสญญา” มกจะมความหมายวา “ขอกาหนด” รวมอยดวย – แนทเดยว มหาสมณะมอานาจเกยวกบธรรมบญญต (ด ลนต 10:11; ฉธบ 33:10)
ทรงสงวนพชผลแรกไวใหเปนของเขาโดยเฉพาะอยางยงประทานขนมปงใหเขาตามทเขาตองการ21บรรดาสมณะกนของถวายแดองคพระผเปนเจาเพราะพระองคทรงมอบสทธนแกอาโรนและลกหลานของเขา22แตเขาไมมมรดกของตนในแผนดนอสราเอลเขาไมไดรบสวนมรดกในหมประชากรเพราะพระองคเคยตรสวา “เราเปนสวนมรดกของทาน”
ฟเนหส23ฟเนหสบตรเอเลอาซารเปนคนทสามทไดรบเกยรตเพราะมความกระตอรอรนใหทกคนยาเกรงองคพระผเปนเจาเมอประชากรเปนกบฏ เขายงยนหยดมนคง มใจกวางและกลาหาญอสราเอลจงไดรบอภยโทษเพราะเขา24 พระเจาจงทรงทาพนธสญญาสนตกบเขาเขาจะไดรบผดชอบดแลสกการสถานf369และประชากรเขาและลกหลานจงไดรบตาแหนงมหาสมณะตลอดไป25พระเจายงทรงทาพนธสญญากบกษตรยดาวดบตรของเจสซจากเผายดาหใหโอรสเพยงพระองคเดยวสบราชสมบตตอมาg370
แตสมณภาพของอาโรนตกทอดสบตอมาแกบตรหลานทกคน26ขอพระเจาประทานปรชาญาณแกดวงใจของทานทงหลายh371
เพอปกครองประชากรของพระองคดวยความยตธรรมเพอคณธรรมความดของบรรพบรษจะไดไมสญสนไปและความรงโรจนของเขาจะไดคงอยตลอดไป
โยชวา
46. 1โยชวา บตรของนน เปนนกรบแกลวกลาสบตาแหนงประกาศกตอจากโมเสสa372
ตามความหมายของชอb373
เขาเปนผยงใหญทชวยผทพระเจาทรงเลอกสรรใหรอดพนเขาลงโทษบรรดาศตรทเปนกบฏชวยใหอสราเอลไดรบแผนดนเปนมรดก2เขาไดรบสรรงโรจนยงนกเมอยกมอขนกวดแกวงดาบเขาโจมตเมองตางๆ3กอนหนาเขา มผใดบางเขมแขงเชนนทาสงครามเพอองคพระผเปนเจาc374
4ดวงอาทตยหยดนงเมอเขายกมอขนสงและวนหนงกยาวเทากบสองวนมใชหรอ5เขาเรยกขานพระผสงสดผทรงสรรพานภาพd375
ขณะทถกศตรลอมอยทกดานองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพทรงฟงเขาทรงสงลกเหบลงมาเหมอนกอนหนอยางรนแรง
369f “สกการสถาน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “บรรดาผศกดสทธ”
370g แปลโดยคาดคะเน ตนฉบบไมชดเจน
371h ขอนเปนถอยคาทบตรสราวอนขอพระเจาสาหรบสมณะลกหลานของอาโรนรวมสมยกบตน – ตนฉบบภาษาฮบรของขอนตางกบตนฉบบภาษากรกมากวา “บดน จงถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาผพระทยด ผประทานสรรงโรจนแกทานอยางบรบรณ ขอพระองคประทานปรชาญาณของดวงใจแกทาน เพอกจการดและความสาเรจยงใหญของทานจะไมถกอนชนรนหลงลมไปเลย”
37246 a “สบตอจากโมเสส” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ผรบใชของโมเสส” (ด อพย 33:11)
373b “ตามความหมายของชอ” – คาวา “โยชวา” เปนคายอของ “เยโฮชวา” ซงแปลวา “พระยาหเวหทรงชวยใหรอดพน”
374c “ทาสงครามเพอองคพระผเปนเจา” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “องคพระผเปนเจาทรงชวยเขาใหรอดพนจากศตร”
375d “พระผสงสด ผทรงสรรพานภาพ” เปนคาแปลจากคาภาษาฮบรวา “elyon” หรอ “el elyon” ซงปรากฏใน บสร ถง 14 ครงตงแตบทท 41 แตในภาคแรกของหนงสอใชคาวา “พระเจา” หรอ “พระยาหเวห” ซงในภาษากรกแปลวา “Kyrios” (องคพระผเปนเจา)
6เขาจโจมขาศกตางชาตe376
และทาลายลางศตรทวงลงตามลาดเขาเพอนานาชาตจะไดยอมรบความสามารถของเขาและเขาใจวาเขากาลงทาสงครามเพอองคพระผเปนเจาf377
คาเลบ7โยชวาตดตามพระผทรงสรรพานภาพอยางซอสตยและในสมยโมเสสเขามความจงรกภกดตอพระองคเขากบคาเลบ บตรเยฟเนหตอตานประชากรทมาชมนมกนหามปรามมใหทาบาปg378
ทาใหประชากรหยดบนใสรายพระองค8พระเจาจงทรงไวชวตเขาสองคนนเทานนจากหมทหารราบหกแสนคนเพอนาประชากรอสราเอลเขารบมรดกในแผนดนทมนานมและนาผงไหลบรบรณ9องคพระผเปนเจาประทานกาลงแกคาเลบและพลงนคงอยกบเขาจนวยชราเขาจะไดขนไปยงทสงของแผนดนซงลกหลานจะรกษาไวเปนมรดก10ชาวอสราเอลทกคนจะไดรวาเปนการดทจะตดตามองคพระผผผ เปนเจาอยางใกลชด
ผวนจฉย11ผวนจฉยแตละคนมชอเสยงเฉพาะของตน
ลวนมจตใจทไมเคยทรยศไมเคยละทงองคพระผเปนเจาเลย
ขอใหอนชนรนหลงทระลกถงเขาไดรบพระพรเถด12ขอใหลกหลานสบทอดความดของเขาเหมอนตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพh
ขอใหนามรงโรจนของเขาดารงอยตอไปในบรรดาลกหลาน
ซามเอล13ซามเอลเปนทรกขององคพระผเปนเจาเปนประกาศกของพระองคเปนผสถาปนาระบบกษตรยi379
และเจมผปกครองประชากรของพระองค14เขาพพากษาชมชนตามธรรมบญญตขององคพระผเปนเจาและองคพระผเปนเจาทรงเอาพระทยใสดแลยาโคบ15เขาแสดงตนเปนประกาศกเพราะความซอสตยตอพระองคประชากรยอมรบวาเขาเปนผทานายนาเชอถอจากคาพดของเขา16เมอศตรหอมลอมเขาทกดาน เขารองทลองคพระผเปนเจาผทรงสรรพานภาพถวายลกแกะทยงไมอดนมเปนเครองบชา17องคพระผเปนเจาโปรดใหเสยงฟารองของพระองคดงกองทองฟาพระองคทรงทาใหทกคนไดยนพระสรเสยงดงกกกอง
376e “เขาจโจมขาศกตางชาต” – แปลตามสานวนแปลโบราณภาษาละตน – ตนฉบบภาษากรกวา “เขาทาสงครามกบชนตางชาต” ซงอาจหมายถงชยชนะของอสราเอลตอชาวอาโมไรตทกเบโอน (ยชว 10:10-15; เทยบ คาวา “ลาดเขา” ทเบธ-โฮโรน ใน ยชว 10:10-11)
377f “เขาใจวาเขาเหลานนกาลงตอสกบองคพระผเปนเจา” – แปลตามสาเนาโบราณทเมองเวนส (Codex Venetus) – สานวนแปลโบราณภาษาละตนวา “ไมเปนการงายทจะตอสกบองคพระผเปนเจา”
378g “หามมใหทาบาป” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “หนพระพโรธไปจากชมชน”
379h ตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพ – บางคนแปลวา “เจรญรงเรองขนมาอก” – เทยบบสร49.10, อสย66.14-ขอความนไมยนยนคาสอนเรองการกลบคนชพของบรรดาผตาย เพยงแตแสดงวาจะมผวนจฉยทมความสามารถคลายกนขนมาแทนทในสมยบตรสรา หนงสอนเขยนไมนานกอนทพวกมคคาบจะกอการกบฏตอราชวงศเซเลวซดเพอปกปองความเชอของชาวยว
i ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “ซามเอลเปนผ วนจฉยและสมณะ เปนทรกของประชากรและเปนผ ทพระผสรางโปรดปราน เขาไดรบการถวายแดพระเจาตงแตในครรภมารดา เปนนาศรของพระยาหเวห ทาหนาทประกาศกสถาปนาระบบกษตรยตามพระบญชาของพระเจา”
18ทรงทาลายลางบรรดาผนาของศตรj380
และเจานายทกคนของชาวฟลสเตย19กอนจะถงเวลาทเขาจะตองพกผอนตลอดนรนดรเขายนยนเฉพาะพระพกตรองคพระผเปนเจาและผรบเจมของพระองควา “ขาพเจาไมเคยไดรบเงนหรอแมรองเทาแตะจากผใดเลย”และไมมใครกลาวหาเขา20แมเมอเขาสนชวตแลว เขากยงทานายอนาคตและทลใหกษตรยทรงทราบถงวาระสดทายของพระองคเขายงเปลงเสยงพยากรณจากหลมฝงศพเพอลบลางความอธรรมของประชากร
ประกาศกนาธน
47. 1หลงจากซามเอล ประกาศกนาธนกมาประกาศพระวาจาในรชสมยของกษตรยดาวด
กษตรยดาวด2เมอถวายศานตบชา ไขมนยอมถกแยกออกมาฉนใดดาวดกไดรบเลอกสรรออกมาจากชาวอสราเอลทงปวงฉนนน3เขาเคยเลนกบสงโตเหมอนเลนกบลกแพะเลนกบหมเหมอนเลนกบลกแกะ4เมอเปนหนม เขาไดฆายกษมใชหรอเขาลบลางความอบอายของประชากรใชสลงขวางกอนหนทาใหโกลอทผโอหงตองลมควาลง5เขารองทลองคพระผเปนเจาผสงสดพระองคจงประทานกาลงแกมอขวาของเขาเพอทาลายนกรบทแกรงกลาและยกอานาจa381ประชากรของตนขนมาอก6ดงนน ประชาชนจงใหเกยรตเขาวาไดฆาคนเปนหมนสรรเสรญเขา ถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาและนามงกฎรงโรจนมาถวายใหเปนกษตรย7พระองคจงทรงปราบศตรโดยรอบทรงทาลายลางชาวฟลสเตยทเปนศตรทรงโคนอานาจของเขาจนถงทกวนนb382
8ในพระราชกจทกอยาง พระองคทรงถวายพระพรแดพระเจาผศกดสทธและสงสดดวยถอยคาสรรเสรญพระเจาc383
ทรงขบรองสรรเสรญพระเจาสดจตใจและทรงรกพระเจาผทรงสรางพระองคมา9ทรงจดใหมนกดนตรบรรเลงเพลงสดดตอหนาพระแทนบชาทาใหเพลงขบรองไพเราะยงขนดวยเสยงดนตร10ทรงจดการฉลองใหสงางามทาใหวนสมโภชประจาปยงใหญทสดเพอสรรเสรญพระนามศกดสทธของพระเจาและทาใหสกการสถานกกกองดวยเสยงขบรองสรรเสรญตงแตเชาตร11องคพระผเปนเจาทรงอภยบาปของกษตรยดาวดทรงทวอานาจของพระองคใหมากยงขนอยเสมอประทานพนธสญญาใหมผสบราชสมบตตอจากพระองคd384
380j “ของศตร” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ของชาวไทระ” ทอาจมาจากความสบสนคาภาษาฮบร “tzar”(ศตร) กบคา “tzor” (เมองไทระ)
38147 a “อานาจ” – แปลตามตวอกษรวา “เขา(สตว)” ซงเปนภาพเปรยบเทยบทใชบอยมากในพระคมภร (โดยเฉพาะเพลงสดด) เพอหมายถงพลงอานาจทางรางกายหรอจตใจ
382b ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 6-7 นวา “6บรรดาสตรรองเพลงสรรเสรญเขา เรยกชอเขาวา ‘หนงหมนคน’ เมอเขารบมงกฎแลวกสรบ 7และปราบศตรโดยรอบ สรางเมองในหมชาวฟลสเตย และโคนอานาจของพวกเขาจนถงวนน”
383c “ถอยคาสรรเสรญพระเจา” หมายถง “เพลงสดด” – ด 2 ซมอ 23:1.
384d “พนธสญญาใหมผสบราชสมบตตอจากพระองค” – แปลตามสาเนาโบราณภาษากรก Gk 248 และตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบ
และประทานราชบลลงกรงโรจนในอสราเอล
กษตรยซาโลมอน12ตอจากกษตรยดาวด ราชโอรสผมปรชาพระองคหนงสบราชสมบตตอมาเพราะเหนแกกษตรยดาวดe385 ราชอาณาจกรจงดารงอยอยางปลอดภย13กษตรยซาโลมอนทรงครองราชยในชวงเวลาทมสนตภาพพระเจาประทานความสงบใหโดยรอบเพอกษตรยจะไดทรงสรางพระวหารถวายแดพระนามของพระเจาและทรงเตรยมสกการสถานซงจะดารงอยตลอดไป14เมอทรงพระเยาว พระองคทรงปรชายงนกพระปญญาเปนเหมอนแมนาทวมลนฝง15ความรอบรของพระองคแผขยายไปทวแผนดนทาใหแผนดนเตมไปดวยคาอปมาทเปนปรศนา16พระนามของพระองคเปนทเลองลอไปจนถงหมเกาะหางไกลทกคนลวนรกพระองค เพราะสนตภาพททรงนามาใหf386
17บทเพลง สภาษต คาพงเพยและคาตอบของพระองคg387ทาใหชนชาตตางๆ ประหลาดใจ18เดชะพระนามขององคพระผเปนเจาซงเปนพระนามทใชเรยกพระเจาแหงอสราเอลh388
พระองคทรงสะสมทองคาไวเหมอนดบกและทรงรวบรวมเงนไวเหมอนตะกว19แตพระองคทรงมอบพระกายแกบรรดาสตรทรงยอมเปนทาสของตณหา20ทรงทาใหศกดศรของพระองคตองมวหมองทาใหพระราชวงศตองมมลทนทรงนาพระพโรธลงมายงพระราชวงศและทรงนาความทกขเพราะความโงเขลาของพระองคi389
21พระอาณาจกรตองแบงออกเปนสองสวนอาณาจกรทเปนกบฏกเกดขนจากเผาเอฟราอม22แตองคพระผเปนเจามไดทรงละทงพระเมตตามไดทรงลบลางพระวาจาพระเจามไดทรงทาลายเชอสายของผทพระองคทรงเลอกสรรมไดทรงทาลายลกหลานของผทรกพระองคพระองคจงประทานชนกลมหนงทเหลอรอดชวตอยแกยาโคบประทานหนอจากเชอสายของกษตรยดาวดใหเปนราชวงศของพระองค
เรโหโบอม23กษตรยซาโลมอนสนพระชนมถกฝงไวกบบรรพบรษราชโอรสพระองคหนงทรงสบราชสมบตตอมาโอรสพระองคนทรงโงเขลากวาทกคน ไมมสตปญญาคอเรโหโบอมj390 ซงพระวนจฉยผลกดนใหประชาชนเปนกบฏ
ภาษากรกทใชกน (Textus receptus) วา “พนธสญญาของบรรดากษตรย”
385e “เพราะเหนแกกษตรยดาวด” – กษตรยซาโลมอนไดรบประโยชนหลายประการจากผลงานทางวตถของกษตรยดาวด และในดานศาสนากยงเปนทเขาใจอกวาพระเจาทรงโปรดปรานกษตรยซาโลมอนเพราะเหนแกกษตรยดาวดดวย (เทยบขอ 20,22; 1 พกษ 11:12)
386f “เพราะสนตภาพททรงนามาให” เปนการกลาวพาดพงถงรากศพทของพระนาม “ซาโลมอน” ซงแปลวา “ผรกสนต” – ดขอ 13.
387g “บทเพลง........ของพระองค” (เทยบ พซม) – ด 1 พกษ 5:9-14 เกยวกบผลงานดานปรชาญาณและวรรณกรรมของกษตรยซาโลมอน – สวนเรอง “คาตอบ” ด 1 พกษ 10:1-10 (เรองพระราชนแหงเชบา)
388h ตวบทภาษาฮบรของบรรทดนวา “พระองคทรงไดรบพระนามทรงเกยรตทประชากรเรยกขานใหประทานพระพรแกอสราเอล” ซงอาจเปนการพาดพงถงพระนามทกษตรยซาโลมอนทรงไดรบเมอทรงสมภพ คอ “เยดดยาห” ซงแปลวา “ทรกของพระยาหเวห” (2 ซมอ 12:25)
389i “ทรงนาความทกขเพราะความโงเขลาของพระองค” – ตนฉบบภาษาฮบวา “ความทกขบนทบรรทมของพระองค” ซงหมายถงผสบเชอสาย
390j “โงเขลากวาใครๆ ไมมสตปญญาเสยเลย” เปนการเลนคากบพระนาม “เรโหโบอม” ในภาษาฮบร ซงมาจากคาวา “rahab” =“กวาง” และคา “cam” = “ประชากร” – ตนฉบบภาษาฮบรตามตวอกษรวา “มความโงเขลากวางขวาง” สวนตวบทภาษากรกตามตวอกษรวา “ความโงเขลาของประชากร” -- แตละภาษาจงรกษารากศพทของพระนามไวเพยงสวนเดยวเทานน
เยโรโบอม24เยโรโบอม บตรของเนบท นาอสราเอลใหทาบาปและเปดทางบาปใหแกเอฟราอมอสราเอลทาบาปมากขนจนตองถกเนรเทศไปจากแผนดนของตน25เขาปลอยตวทาความชวทกชนดจนกระทงพระเจาทรงลงโทษเขา
ประกาศกเอลยาห
48. 1ตอจากนนกมเรองราวของประกาศกเอลยาหซงเปนเหมอนไฟวาจาของเขาเผาผลาญเหมอนคบไฟ2เขาทาใหเกดขาดแคลนอาหารในหมประชากรความกระตอรอรนของเขาทาใหประชากรลดจานวนลง3เขาปดทองฟาตามพระบญชาขององคพระผเปนเจาทาใหไฟลงมาจากทองฟาถงสามครง4ขาแตเอลยาห ทานชางมชอเสยงรงเรองเพราะการอศจรรยทไดกระทาใครบางจะอวดตวไดวาตนเทาเทยมกบทาน5ทานปลกผตายคนหนงใหกลบคนชพและพนจากแดนมรณะตามพระบญชาของพระผสงสด6ทานผลกกษตรยหลายพระองคใหพนาศและผลกบรรดาผทรงเกยรตลงจากทนอน7ทานไดยนพระวาจาตเตยนa391ทภเขาซนายไดยนพระวนจฉยลงโทษบนภเขาโฮเรบ8ทานเจมกษตรยหลายพระองคใหลงโทษผกระทาผดและเจมบรรดาประกาศกใหสบตาแหนงตอจากทาน9ทานถกยกขนไปในพายหมนทเปนไฟบนรถเทยมมาเพลง10ทานถกกาหนดไวใหมาตาหนประชากรในอนาคตเพอจะไดระงบพระพโรธกอนทจะลกเปนไฟเพอนาจตใจของบดามาคนดกบบตรและแตงตงบรรดาเผาของยาโคบขนใหม11บรรดาผทเคยเหนทานยอมเปนสข เขาตายในความรกเพราะเขาทงหลายจะไดมชวตอยางแนนอนอกดวยb392
ประกาศกเอลชา12เมอเอลยาหถกยกขนไปในพายหมน
เอลชากไดรบจตของเขาอยางเตมเปยมเขาไมเคยหวาดกลวผทรงอานาจใดๆ ตลอดชวต
ไมมผใดบงคบเขาได13ไมมสงใดยากเกนไปสาหรบเขา
แมในหลมศพ รางกายของเขากยงประกาศพระวาจาc393
14ขณะทมชวตอย เขาทาปาฏหารยตางๆแมเมอเขาตายแลว กจการของเขากยงนาพศวง
15แต ประชากรกไมยอมกลบใจไมยอมละทงบาปของตน
จนกระทงประชากรถกเนรเทศไปไกลจากดนแดนของตนและกระจดกระจายไปทวแผนดน
16เหลอประชากรเพยงจานวนนอย
39148 a “พระวาจาตเตยน” – เหตการณนอาจหมายถงเหตการณทมเลาใน 1 พกษ 19:9-18 เมอประกาสกเอลยาหพบกบพระเจาทภเขาโฮเรบ พระองคทรงตาหนประกาศกเอลยาห (แตไมโดยตรง) ทเขาทอแทคดวาตนเปนเพยงคนเดยวทยงซอสตยตอพระองค แตอนทจรงยงมประชาชนทซอสตยตอพระองคอยอกถง 7,000 คน (ขอ 18)
392b ตนฉบบของขอนไมชดเจน – แปลโดยคาดคะเน – หลงจากยกยองบรรดาประกาศกแลว ผเขยนยงยนยนวาผทจะเหนประกาศกเอลยาหเมอเขาจะกลบมาอกในยคพระเมสสยาห จะมชวตตลอดไปเชนเดยวกบผทไดสนใจ “ในความรก” (ตอพระเจา) – ขอความนยนยนอยางชดเจนถงความหวงในชวตอมตะ อยางไรกด ตนฉบบภาษาฮบรทตรงนไมสมบรณ (“ผทเคยเหนทานยอมเปนสข”) อาจเปนการกลาวพาดพงถงประกาศกเอลชาทเหนประกาศกเอลยาหถกพระเจาทรงยกไป (2 พกษ 2:10,12) ถาเปนเชนน ขอความในขอนกเปนเพยงตวเชอมกบขอความตอไปในขอ 12-14 เทานน
393c “แมในหลมศพ รางกายของเขากยงประกาศพระวาจา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เนอหนงถกสรางขนภายใตเขา” – เมอสนชวตแลวประกาศกเอลชายงปลกผตายใหกลบคนชพไดอก (2 พกษ 13:20-21)
พรอมกบผปกครองคนหนงจากราชวงศดาวดคนเหลานบางคนปฏบตเปนทพอพระทยพระเจา
แตคนอนกลบทาบาปมากขน
กษตรยเฮเซคยาห17กษตรยเฮเซคยาหทรงเสรมสรางนครของพระองคใหแขงแรงทรงขดอโมงคระบายนาเขากลางเมองทรงใชเครองมอเหลกเจาะหนและสรางบอเกบนาไวหลายบอ18ในรชสมยของพระองค กษตรยเซนนาเครบทรงยกทพมาทาสงครามทรงสงรบชาเคหd394 มาทาทายศโยนอวดตวโอหงดวยความหยงยโส19ประชาชนกวนวายใจไมรจะทาอยางไรมความเจบปวดดจหญงเจบครรภจะคลอดบตร20เขาทงหลายทลวอนขอองคพระผเปนเจาผทรงพระเมตตายกมอขนขอความชวยเหลอจากพระองคพระผศกดสทธกทรงฟงจากสวรรคทนททรงชวยเขาใหพนภยอาศยประกาศกอสยาห21พระองคทรงโจมตคายของชาวอสซเรยและทตสวรรคของพระองคกทาลายลางเขาทงหลาย
ประกาศกอสยาห22กษตรยเฮเซคยาหทรงกระทาสงทพอพระทยองคพระผเปนเจาและทรงดาเนนตามหนทางของกษตรยดาวดบรรพบรษอยางมนคงe395
ตามคาแนะนาของประกาศกอสยาหผยงใหญและนาเชอถอเมอเหนนมต23ในสมยของเขา ดวงอาทตยถอยกลบทาใหกษตรยมพระชนมายยนยาวตอไป24อาศยพลงดลใจของพระจตเจา เขามองเหนอนาคตและบรรเทาใจผเปนทกขในศโยน25เขาเปดเผยอนาคตจนถงวาระสดทายเปดเผยสงซอนเรนกอนทจะอบตขนf396
กษตรยโยสยาห
49. 1การระลกถงกษตรยโยสยาหนาชนชมเสมอนกายานทผปรงเครองหอมเตรยมไวอยางดพระนามของพระองคหวานฉาดจนาผงในปากของทกคนไพเราะดจเสยงดนตรในงานเลยง2พระองคทรงทมเทพลงเพอทาใหประชากรกลบใจa397
ทรงขจดรปเคารพนารงเกยจทขดตอธรรมบญญต3พระองคทรงมงพระทยไปยงองคพระผเปนเจาในสมยทประชากรฝาฝนธรรมบญญตพระองคทรงฟนฟความยาเกรงพระเจา
กษตรยพระองคสดทายและประกาศกเยเรมย4นอกจากกษตรยดาวด เฮเซคยาห และ โยสยาหแลวกษตรยอนทกพระองคทรงกระทาบาปมากมายทรงละทงธรรมบญญตของพระผสงสดบรรดากษตรยแหงยดาหกสญสนไป5เพราะทรงมอบอานาจของตนใหผอนb398
ทรงมอบศกดศรของตนใหชนตางชาต
394d “รบเชคาห” – ผแปลหนงสอบตรสราคดวาคานเปนวสามญนาม แตอนทจรงเปนชอตาแหนงในราชสานก หมายถง “หวหนาผเชญเครองดมถวาย”
395e “ทรงดาเนน.....อยางมนคง” เปนการเลนคาจากรากศพทของพระนาม “เฮเซคยาห” ซงแปลวา “พระยาหเวหทรงทาใหแขงแรง”
396f “เปดเผยสงซอนเรนกอนทจะอบตขน” อาจหมายถงคาพยากรณวาการเนรเทศทกรงบาบโลนใกลจะสนสด (อสย บทท 40-55)หรอหมายถงขอความในบทท 24-27 หรอบทท 61.
39749 a “ทรงทมเทพลงเพอใหประชากรกลบใจ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระองคทรงเปนทกขเพราะความชวของพวกเรา”
6ศตรเหลานเผานครศกดสทธพรอมกบพระวหารทาใหถนนหนทางรางผคน7ตามคาพยากรณของประกาศกเยเรมยc399ซงกษตรยเหลานนทรงทารายทงๆ ทเขาไดรบเจมเปนประกาศกตงแตอยในครรภมารดาใหเปนผรอถอน ทาลาย และทาใหพงพนาศจะไดสรางและปลกขนอก
ประกาศกเอเสเคยล8ประกาศกเอเสเคยลเหนนมตรงโรจนทพระเจาทรงสาแดงบนราชรถทบรรดาเครบพยงไว9เขาระลกถงบรรดาศตรเมอประกาศลวงหนาถงพายหมนd400
และไดทาดตอผดาเนนตามหนทางตรง
ประกาศกนอยสบสององค10ขอใหประกาศกทงสบสององคe401มผสบทอดคณธรรมเหมอนตนไมทงอกขนใหมจากหลมศพเพราะเขาเหลานนเคยใหกาลงใจยาโคบและชวยประชากรใหรอดพน มความเชอและความหวง
เศรบบาเบลและโยชวา11เราจะยกยองสรรเสรญเศรบบาเบลไดอยางไรเขาเปนดงแหวนตราทสวมอยบนมอขวา12โยชวา บตรโยซาดกกเชนเดยวกนในสมยของเขาและเศรบบาเบล เขาทงสองคนเปนผสรางพระวหารและถวายพระวหารศกดสทธแดองคพระผเปนเจาพระวหารใหมนจะมความรงเรองตลอดไป
เนหะมย13ประชากรจะระลกถงเนหะมยตอไปเปนเวลานาน
เขาเปนผสรางกาแพงกรงเยรซาเลมทถกทาลายขนมาใหมใหพวกเราสรางประตเมองทมดาลกนขวางไว
และสรางบานใหเราใหม
ทบทวนอดต14ไมมผใดถกสรางบนแผนดนเหมอนกบเอโนค
พระเจาทรงรบเขาจากแผนดนไปอยกบพระองค15ไมมมนษยใดเกดมาเหมอนโยเซฟ เขาเปนผนาพนองและเปนผคาจนประชากรของตน
แมกระดกของเขากยงไดรบความเคารพ16เชมและเสทเปนผมเกยรตสงสดในหมมนษย
แตอาดมอยเหนอสงสรางทมชวตทงปวง
ซโมนมหาสมณะ
50. 1ซโมนมหาสมณะ บตรของโอนยาหa402
ขณะทมชวตอยไดซอมแซมพระวหาร
398b “ทรงมอบอานาจของตนใหแกผอน” – ขอความนอาจหมายถงการทกษตรยแหงยดาหทาสนธสญญากบชนตางชาต หรออาจหมายถงการทพระเจาทรงลงโทษบาปของบรรดากษตรยโดยใหประชาชนถกเนรเทศไปตางแดน – ในตนฉบบภาษาฮบร ประธานของประโยคคอพระเจา (กรยาในเอกพจน) ไมใช “บรรดากษตรย” (ซงกรยาในตนฉบบภาษากรกอยในพหพจน)
399c “ตามคาพยากรณของประกาศกเยเรมย” – แปลตามตวอกษรวา “ในมอของประกาศกเยเรมย”
400d “ระลกถงศตร.....พายหมน” – ขอความนอาจกลาวพาดพงถคาพยากรณของประกาศกเอเสเคยลประณามโกกและมาโกก ใน อสคบทท 38-39 (โดยเฉพาะ 38:22) – ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 9 วา “9เขายงกลาวถงโยบอกดวย ซงปฏบตตามหนทางตรงทงสน” (เทยบ อสค 14:14,20) – คาวา “ศตร” ในตนฉบบภาษากรกอาจเกดขนเพราะผแปลสบสนคาวา “โยบ” (‘iyob) กบคาวา“ศตร” (‘oyeb) ซงมรากศพทเหมอนกน (คอ ‘ – y – b )
401e “ประกาศกนอยสบสององค” เปนหนงสอเลมเดยวกนในหมวด “ประกาศกสมยหลง” (Later Prophets) ตอจากหนงสอ อสย, ยรมและ อสค ในสารบบพระคมภรของชาวยว แสดงวาในสมยของบตรสรา หนงสอพระคมภรภาษาฮบรสมบรณแลวโดยแบงเปนสามภาค คอ“ธรรมบญญต” (Torah) – “ประกาศก” (Nebiim) – และ “ขอเขยน” (Ketubim)
40250 a ขอความในบทนกลาวถงมหาสมณะซโมนท 2 บตรของมหาสมณะโอนอสท 3 – เขาอยในตาแหนงราวป 220-195 ก.ค.ศ.
และในสมยของเขายงไดสรางปอมปราการปกปองสกการสถาน2เขาไดวางรากฐานสองชนรองรบกาแพงสงคาจนบรเวณลานพระวหารb403
3ในสมยของเขา มการขดc404บอเกบนาเปนอางใหญเหมอนทะเล4เขาเอาใจใสปองกนประชากรมใหตองลมจมจงสรางกาแพงปองกนมใหศตรมาลอมเมองได5เขาชางสงางามเมออยกบประชากรทหอมลอมเขาเมอเขาออกมาจากสถานทศกดสทธทสดของพระวหารd405
6เขาเปนเหมอนดาวประจารงทสองแสงในหมเมฆเปนเหมอนดวงจนทรในวนเพญe406
7เปนเหมอนดวงอาทตยทสาดแสงลงมาเหนอพระวหารของพระผสงสดf407
เปนเหมอนสายรงทฉายแสงในหมเมฆสกใส8เปนเหมอนดอกกหลาบในฤดใบไมผลg408
เปนเหมอนดอกลลลทรมลาธารเปนเหมอนหนอตนสนเลบานอนในฤดรอน9เปนเหมอนกายานบนไฟในถาดเผากายานh409
เปนเหมอนภาชนะทองคาบรสทธประดบดวยรตนชาตนานาชนด10เปนเหมอนตนมะกอกเทศใบเขยวสด มผลดกและเปนเหมอนตนสนไซเปรสมยอดสงเทยมเมฆ11เมอเขารบอาภรณสงางามและสวมเครองประดบงามระยบเมอเขากาวขนบนพระแทนบชาศกดสทธกทาใหบรเวณสกการสถานมความสงางามนาชม12เมอเขารบสวนเครองบชาจากมอของบรรดาสมณะยนอยขางกองไฟเผาเครองบชามบรรดาพนองหอมลอมอยเปนวงดงตนสนเลบานอนมกงใบปกคลมเหมอนตนปาลมตงอยโดยรอบ13ขณะทบตรหลานทกคนของอาโรนยนอยอยางสงาถอของถวายสาหรบองคพระผเปนเจาตอหนาชาวอสราเอลทกคนทมาชมนมกน14ซโมนประกอบพธนมสการ ณ พระแทนบชาและเตรยมเครองบชาถวายแดพระผสงสดผทรงสรรพานภาพ15เขายนมอไปหยบถวยi410
เทเหลาองนถวายลงโดยรอบเชงพระแทนบชาเปนเครองหอมถวายแดพระผสงสด กษตรยจอมจกรวาล16หลงจากนน บรรดาบตรหลานของอาโรนกสงเสยงรองตะโกนและเปาแตรททาดวยโลหะกอใหเกดเสยงดงกกกองเปนสญญาณใหพระผสงสดทรงระลกถง
403b เราไมรแนวา “รากฐานสองชน” และ “กาแพงสง” ทกลาวถงในขอนหมายถงอะไร -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “ในสมยของเขามการสรางกาแพงและยานทอยอาศยตดกบพระราชวง” -- พระคมภรไมเคยกลาวถงการบรณะพระวหารตามทเลาถงนในทใดเลย แตโยเซฟส นกประวตศาสตรชาวยว บนทกไววากษตรยอนทโอคสท 3 (223-187 ก.ค.ศ.) ประทานเงนจานวนหนงเพอบรณปฏสงขรณพระวหาร ซงดเหมอนจะยนยนขอความทบตรสราเขยนไว
404c “ขด” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ถกยอลง”
405d “สถานทศกดสทธทสดของพระวหาร” – แปลตามตวอกษรวา “จากบานของมาน” ซงหมายถงหองชนในสดของพระวหารทเรยกวา “สถานทศกดสทธทสด” และมผามานกนไวจากหองทเรยกวา “สถานทศกดสทธ” (ด อพย 36:35-38) ในบทน บตรสรากลาวถงพธกรรมทมหาสมณะประกอบในวนชดเชยบาป (หรอ “Yom Kippur”) – ด ลนต 16.
406e “วนเพญ” – ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “ในวนฉลอง”
407f “พระวหารของพระผสงสด” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระราชวง”
408g “ดอกกหลาบในฤดใบไมผล” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เหมอนดอกไมทอยบนกงในวนฉลอง”
409h “ในถาดเผากายาน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เพอถวายเครองบชา”
410i “หยบถวย” เปนการกลาวพาดพงถงพธเทเหลาองนถวายแดพระเจา -- อยางไรกตาม หนงสอ ลนต ไมกลาวถงพธนเลย – แตอพย 29:12 และ ลนต 8:15 กลาวถงพธเทเลอดสตวถวายพระเจา
17แลวประชากรทงปวงกพรอมใจกน กราบลงหนาจรดพนทนทเพอนมสการองคพระผเปนเจา พระผทรงสรรพานภาพ พระเจาสงสด18บรรดานกขบรองกรองเพลงสรรเสรญดวยเสยงเพลงทมทานองไพเราะจบใจ19ประชากรกวอนขอองคพระผเปนเจา พระผสงสดถวายคาอธษฐานภาวนาแดพระผทรงพระเมตตาจนกระทงคารวกจj411แดองคพระผเปนเจาจบลงและพธกรรมสนสด20แลวซโมนกลงมา ชมอขนเหนอชาวอสราเอลทงมวลทมาชมนมกนเพอกลาวคาอวยพรจากองคพระผเปนเจาดวยความภมใจทไดออกพระนามของพระองคk412
21แลวประชากรกกราบลงนมสการอกครงหนงเพอรบพระพรจากพระผสงสด
คาเตอนใจ22บดน จงถวายพระพรแดพระเจาจอมจกรวาลl413เถดพระองคทรงกระทากจการยงใหญทกแหงหนทรงยกยองชวตของเราตงแตยงอยในครรภทรงปฏบตตอเราตามพระเมตตา23ขอพระองคประทานจตใจทเบกบานใหพวกเราและทรงใหเราดาเนนชวตอยางสนตในอสราเอลตลอดไป24ขอพระองคทรงพระกรณาตอเราอยางมนคงและทรงชวยเราใหรอดพนในสมยของเราm414
ชนชาตทนารงเกยจ25ขาพเจารงเกยจชนสองชาตชนชาตทสามไมนาจะเรยกเปนชนชาตเลย26คอชนชาตทพานกอยบนภเขาเสอรn415 ชาวฟลสเตยและประชาชนโงเขลาซงอยทเมองเชเคมo416
บทสรป27คาสงสอนเปยมดวยสตปญญาและความรในหนงสอเลมนเยซ บตรสรา บตรเอเลอาซาร ชาวเยรซาเลมp417 ไดเขยนไวปรชาญาณของเขาหลงไหลออกมาจากใจดงสายฝน28ผทตรกตรองคาสอนเหลานยอมเปนสขผทเกบรกษาคาสอนนไวในใจจะเปนผมปรชา29ถาเขานาไปปฏบต เขากจะเขมแขงในทกกรณเพราะแสงสวางขององคพระผเปนเจาจะชทางใหเขาq418
ภาคผนวก
บทเพลงขอบพระคณพระเจา
411j “คารวกจ” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “เครองประดบ”
412k “วนชดเชยบาป” เปนวนเดยวในรอบปทมหาสมณะออกพระนามพระยาหเวหอวยพรประชากรได
413l “พระเจาจอมจกรวาล” – แปลตามตวอกษรวา “พระเจาของทกสง” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “พระยาหเวห พระเจาของอสราเอล”
414m ขอนในตนฉบบภาษาฮบรวา “ขอใหพระกรณาของพระองคสถตอยกบซโมนอยางมนคง ขอใหพนธสญญาททรงทาไวกบฟเนหสเปนจรงในตวเขา ขออยาใหพนธสญญนถกยกเลกจากเขาและลกหลานชวฟาดนสลาย”
415n “ภเขาเสอร” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบรและสานวนแปลโบราณภาษาละตน หมายถง “ชาวเอโดม” – ตนฉบบภาษากรกวา“ภเขาสะมาเรย”
416o “เมองเชเคม” คอเมองของชาวสะมาเรย
417p ตนฉบบภาษาฮบรของขอนวา “คาสงสอนทมปรชาและสภาษตทคมคายของซเมโอน บตรของเยซ บตรของเอเลอาซารบตรของสรา”
418q “แสงสวาง.......หนทางใหเขา” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “ความยาเกรงพระยาหเวหเปนชวต” *** สาเนาโบราณภาษากรก Gk 248เสรมวา “พระเจาประทานปรชาญาณแกผยาเกรงพระองค ขอถวายพระพรแดองคพระผเปนเจาตลอดไป อาเมน อาเมน”
1ขาแตองคพระผเปนเจา พระราชา ขาพเจาจะขอบพระคณพระองคขาแตพระเจาผทรงชวยขาพเจาใหรอดพน ขาพเจาจะสรรเสรญพระองคขาพเจาจะถวายพรแดพระนามของพระองค2เพราะพระองคทรงปกปองคมครองและชวยเหลอขาพเจาทรงชวยปลดปลอยรางกายของขาพเจาใหพนความพนาศa419
ใหพนจากบวงแรวของผใสความกลาวหาขาพเจาและจากรมฝปากของผกลาวเทจตอหนาผทหอมลอมขาพเจาพระองคกทรงชวยเหลอและปลดปลอยขาพเจา3ตามพระเมตตายงใหญและเพราะเหนแกพระนามของพระองคพระองคทรงชวยขาพเจาใหพนจากผทพยายามจะกดกนขาพเจาใหพนจากเงอมมอของผทแสวงหาชวตของขาพเจาใหพนจากความทกขยากมากมายทขาพเจาตองเผชญ4ใหพนจากเปลวเพลงทหอมลอมขาพเจาไวจนหายใจไมออกจากกลางกองไฟทขาพเจามไดจดขน5ใหพนจากขมลกของแดนมรณะจากปากทโสมมและจากคาพดเทจ6กษตรยทรงไดยนคากลาวรายจากปากของคนอธรรมวญญาณของขาพเจาอยใกลความตายชวตของขาพเจาอยทประตแดนมรณะ7บรรดาศตรหอมลอมขาพเจาทกดาน ไมมผใดชวยเหลอขาพเจาเลยขาพเจาแสวงหาผทจะชวยพยงไว แตกไมพบ8ขาแตองคพระผเปนเจา ขณะนนขาพเจาจงระลกถงพระเมตตาของพระองคระลกถงพระราชกจททรงกระทาเสมอมาเพราะพระองคทรงชวยเหลอบรรดาผทรอคอยพระองคดวยความพากเพยรทรงชวยเขาใหพนจากเงอมมอของศตร9ขาพเจาอธษฐานภาวนาถงพระองคจากแผนดนb420
วอนขอใหทรงปลดปลอยขาพเจาจากความตาย10ขาพเจารองวา “ขาแตองคพระผเปนเจา พระองคทรงเปนพระบดาของขาพเจาพระองคทรงเปนวรบรษผชวยขาพเจาใหรอดพนc421
ขออยาทรงทอดทงขาพเจาในยามทกขรอนในยามทถกผหยงยโสเบยดเบยนและไมมผใดชวยเหลอขาพเจาจะสรรเสรญพระนามของพระองคเสมอจะขบรองเพลงสรรเสรญเปนการขอบพระคณ”11พระองคจะทรงฟงคาวอนขอของขาพเจาจะทรงชวยขาพเจาใหพนจากความพนาศและจะทรงฉดขาพเจาขนมาจากสถานการณเลวราย12เพราะฉะนน ขาพเจาจะขอบพระคณและสรรเสรญพระองคและถวายพระพรแดพระนามขององคพระผเปนเจาd422
41951 a ตนฉบบภาษาฮบรของขอ 2 นวา “2พระองคทรงเปนปอมปราการของชวตขาพเจา เพราะทรงชวยชวตขาพเจาจากความตาย ทรงชวยเนอหนงขาพเจาจากขมลก ทรงชวยเทาขาพเจาจากแดนมรณะ ทรงปองกนขาพเจาจากคากลาวรายของประชาชน...”
420b “จากแผนดน” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “จากประตของแดนมรณะ”
421c “ขาแตองคพระผเปนเจา พระองคทรงเปนพระบดาของขาพเจา พระองคทรงเปนวรบรษผชวยขาพเจาใหรอดพน” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ขาพเจาเรยกหาองคพระผเปนเจา พระบดาขององคพระผเปนเจาของขาพเจา” – ขอความนอาจเปนคาอธบายของครสตชนทแทรกเขามาในตนฉบบภาษากรก แตกยงเปนไปไดทผแปลใชจนตนาการแปลจากตนฉบบทไมสมบรณ– ด สดด 2:7; และ 110:1 (LXX).
422d ตนฉบบภาษาฮบรยงเพมเพลงสดดสรรเสรญทคลายกบ สดด 136 และ “ความสขแท 18 ประการ” ทชาวยวอธษฐานภาวนาเปนประจาทกวนดวย – ด บสร 36:1-17 – ขอความเพมเตมทวานมดงน
“จงสรรเสรญพระยาหเวหเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระเจาผนาสรรเสรญเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงพทกษอสราเอลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงสรางจกรวาลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงไถกอสราเอลเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงรวบรวมอสราเอลทกระจดกระจายไป เพราะความรกมนคงของพระองคดารง
อยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงสรางพระนครและพระวหารของพระองค เพราะความรกมนคงของพระองค
บทประพนธเชญชวนใหแสวงหาปรชาญาณe423
13เมอยงหนม กอนจะเดนทางไปทตางๆขาพเจาอธษฐานแสวงหาปรชาญาณ14ขาพเจายนอยหนาพระวหาร ปรารถนาจะไดปรชาญาณและจะแสวงหาปรชาญาณจนถงทสด15จตใจขาพเจายนดเมอปรชาญาณเจรญเตบโตเหมอนเถาองนออกดอกจนเกดผลสกเทาของขาพเจาเดนไปตามทางตรงขาพเจาตดตามรอยเทาของปรชาญาณตงแตวยหนม16เมอเงยหฟงเพยงเลกนอย ขาพเจากไดรบปรชาญาณและพบคาสงสอนมากมายสาหรบตน17เมอขาพเจากาวหนาเพราะปรชาญาณขาพเจาจะถวายเกยรตแกผสอนปรชาญาณใหขาพเจาf424
18ขาพเจาตกลงใจจะนาปรชาญาณมาปฏบตขาพเจาเคยมความกระตอรอรนใฝหาความดขาพเจาจะไมตองอบอายg425
19ขาพเจาทมเทจตใจใฝหาปรชาญาณปฏบตตามธรรมบญญตอยางเครงครดขาพเจาชมอสเบองบนเปนทกขใจทหลายคนไมรจกปรชาญาณh426
20จตใจขาพเจาใฝหาปรชาญาณขาพเจากพบปรชาญาณในความบรสทธขาพเจาไดรบความเขาใจพรอมกบปรชาญาณตงแตแรกขาพเจาจงจะไมละทงi427ปรชาญาณเปนอนขาด21จตใจขาพเจากระตอรอรนแสวงหาปรชาญาณขาพเจาจงไดรบปรชาญาณเปนสมบตลาคา22องคพระผเปนเจาประทานคาพดแกขาพเจาเปนรางวลขาพเจาจงใชถอยคาเหลานสรรเสรญพระองค23ทานทงหลายทตองการคาสงสอน จงเขามาพบขาพเจาเถดจงมาพานกอยในบานอบรมของขาพเจา24ทาไมทานจงบนวาทานไรคาสงสอนขณะทจตใจของทานกระหายหาคาสงสอนเหลานอยางมาก25ขาพเจาไดอาปากพดวา
ดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผประทานอานาจรงเรองแกราชวงศดาวด เพราะความรกมนคงของพระองคดารง
อยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเลอกสรรบตรหลานของศาโดกใหเปนสมณะ เพราะความรกมนคงของ
พระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนโลของอบราฮม เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนศลาแหงอสราเอล เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระผทรงสรรพานภาพของยาโคบ เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเลอกสรรภเขาศโยนเถด เพราะความรกมนคงของพระองคดารงอยเปนนตยจงสรรเสรญพระองคผทรงเปนพระมหากษตรยของกษตรยทงหลายเถด เพราะความรกมนคงของ
พระองคดารงอยเปนนตยพระองคทรงยกยองประชากรของพระองคใหทรงอานาจ และโปรดใหผซอสตยทกคนของพระองคได
รบคาสรรเสรญ คอบตรหลานของอสราเอล ประชากรใกลชดพระองคอลเลลยา”
423e ในภาษาฮบร บทประพนธบทนอยในแบบ “กลบทอกษร” (acrostic) คอแตละบาทขนตนดวยอกษรภาษาฮบรเรยงตามลาดบ – เทยบสภษ 31:10-31 -- แตตนฉบบตกทอดมาถงเราไมสมบรณ
424f “ขาพเจาจะถวายเกยรตแกผสอนปรชาญาณใหขาพเจา” -- ตนฉบบภาษาฮบรวา “แอกของปรชาญาณเปนเกยรตสาหรบขาพเจาขาพเจาจะขอบคณผทสงสอนขาพเจา”
425g “ขาพเจาจะไมตองอบอาย” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “เมอขาพเจาพบปรชาญาณแลว ขาพเจาจะไมละทงปรชาญาณเปนอนขาด”
426h “ขาพเจา...เปนทกขใจทหลายคนไมรจกปรชาญาณ” – ตนฉบบภาษาฮบรวา “วญญาณขาพเจาสวมกอดปรชาญาณไว ไมไดหนหนาหนไปจากปรชาญาณ มอของขาพเจาเปดประตและจองมองดปรชาญาณ”
427i “ขาพเจาจะไมละทง” – แปลตามตนฉบบภาษาฮบร – ตนฉบบภาษากรกวา “ปรชาญาณจะไมละทงขาพเจา”
“จงมาซอหาคาสงสอนโดยไมตองเสยเงน26จงรบคาสงสอนเปนเสมอนแอกมาสวมคอไวจตใจของทานจงรบคาสงสอนเถดj428
คาสงสอนนอยใกลชดและพบไดโดยงาย27ทานทงหลายจงมองดวยตนเองเถด ขาพเจาออกแรงเพยงเลกนอยแตไดรบการพกผอนมากมาย28จงซอหาคาสงสอนไมวาจะตองใชเงนจานวนเทาใดk429
แลวทานจะไดทองคามากมายเพราะคาสงสอนนน29จตใจของทานจงยนดในพระเมตตาขององคพระผเปนเจาเถดอยาละอายทจะสรรเสรญพระองค30จงทางานของทานใหเสรจกอนกาหนดเวลาแลวพระเจาจะประทานบาเหนจรางวลแกทานตามกาหนดเวลาของพระองคl430
(การลงนามรบรอง) m431
ปรชาญาณของเยซ บตรสรา
428j “จตใจของทานจงรบคาสงสอนเถด” – ตนฉบบภาษาฮบรใชคาวา “ภาระ” แทนคาวา “คาสงสอน” – และยงเสรมขอความทปลายประโยคอกวา “ผทพยายามทาเชนนจะพบปรชาญาณ”
429k ขอนดเหมอนจะขดแยงกบขอ 25 ทกลาววาผมปรชามความภมใจจะสอนความรใหโดยไมรบคาจาง
430l ตนฉบบภาษาฮบรเสรมวา “จงถวายพระพรแดพระยาหเวหตลอดไป ขอใหพระนามของพระองคไดรบการสรรเสรญทกชวอายขย”
431m ตนฉบบภาษาฮบรของคาลงนามรบรองนมวา “จนถงบดนคอถอยคาของซเมโอน บตรของเยซ ทมชอวา “บตรสรา” –ปรชาญาณของซเมโอน บตรของเยซ บตรของเอเลอาซาร บตรสรา ขอใหพระนามของพระยาหเวหจงไดรบพระพรตงแตบดนและตลอดไปเทอญ”