Benefits of vegan & vegetarian diet web

Веган болон цагаан

хоолны ач тус

ВЕГАН-НОГООН ГАРИГ ТББ

ªâчèí ýìãýã ¿¿ñýõýä íºëººëæ áóé õ¿чèí

ç¿éëñ

• Õîîë, хүнс

• Õ¿ðýýëýí áóé îðчèí

• Ñýòãýëç¿éí äàðàìò

• Õºäºëãººí õîìñäîë

• Áóðóó çóðøèë (àðõè, òàìõè ã.ì.)

• Òàðãàëàëò

• Óäàìøèë

VEGAN EARTH GREEN, NGO


Õîîë, õ¿íñíèé áóðóó õýðýãëýýíýýñ

øàëòãààëàõ өвчин ýìãýã

• Ç¿ðõ, ñóäàñíû ºâчèí

• Õîäîîä õîîë áîëîâñðóóëàõ òîãòîëöîîíû ºâчèí

• Хорт хàâäàð

• Чèõðèéí øèæèí

• Òàðãàëàëò, òóðààë

• Бөөрний өвчин

• Яс сийрэгжилт

• Øèìò áîäèñûí èë¿¿äýë áà äóòëààñ øàëòãààëñàí ýìãýã

http://www.subr.edu/financialaid/nursing.jpg

Веган хоол

• “Амьтны амь хөнөөж бэлтгээгүй,

найрлагад нь мах, өндөг, малын сүү, цагаан

идээ, тэдгээрийн хольц бүхий хүнсний

нэмэлт агуулаагүй дан ургамлын гаралтай

идээг веган хоол, хүнс гэнэ.

Веган хоол хүнсэнд: үр тариа, төмс хүнсний ногоо,

буурцагт ургамал, үр самар, жимс жимсгэнэ

тэдгээрээр бэлтгэсэн хоол хүнс орно.


• “Амьтны амь хөнөөж бэлтгээгүй,

найрлагад нь мах, өндөг болон

тэдгээрийн хольц бүхий хүнсний

нэмэлт ороогүй, харин сүү цагаан

идээ болон тэдгээрийн хольц бүхий

хүнсний нэмэлт агуулсан ургамлын

гаралтай хүнсээр бэлтгэсэн идээг

цагаан хоол, хүнс гэнэ”


Цагаан хоол

Цагаан болон веган хоолны ач тус

• АНУ-ын хоол тэжээлийн нийгэмлэг 20 гаруй жил явуулсан судалгааны үр дүнд үндэслэн веган болон цагаан хоолны талаар тодорхойлохдоо

Зөв зохицуулсан веган болон

цагаан хоол нь эрүүл, тэжээллиг

төдийгүй зарим өвчнөөс урьдчилан

сэргийлэх болон эмчилгээний ач тустай.



Веган хоолтонд зориулсан зохистой хооллох зөвлөмж

Цагаан хоолтонд зориулсан зохистой хооллох зөвлөмж

Хүнсний ногоо,

жимс, жимсгэнэ

Буурцагт

ургамал

Үр тариа

(будаа, гурил,

талх, гоймон)

Самар,

үр

Ургамлын

тос

Сүү, цагаан

идээ

Чихэр,

амттан

Өдөр тутам хэрэглэвэл зохих хүнс:

• Төрөл бүрийн самар, үр

• Сүү, цагаан идээ

• Бусад төрлийн сүү (шар буурцгийн, цагаан будааны)

• Төрөл бүрийн ургамлын тос

Хааяа, бага зэрэг хэрэглэх

Хоол бүрт хэрэглэвэл зохих хүнс:

• Жимс, жимсгэнэ

• Хүнсний ногоо, үр тариа (улаан буудай,

овъёос, хөх тариа, гурвалжин будаа,

эрдэнэ шиш, гоймон г.м.)

• Буурцагт ургамал (шар буурцаг, вандуй,

төрөл бүрийн шош г.м.)

ӨДӨР ТУТМЫН ИДЭВХТЭЙ ДАСГАЛ, ХӨДӨЛГӨӨН


http://images.google.com/imgres?imgurl=http://www.otda.state.ny.us/otda/fs/FSNEP/images/bread_fruit_meat_dairy_anim_02.gif&imgrefurl=http://www.otda.state.ny.us/otda/fs/FSNEP/smartshopper/archive/2004-08-shopper.htm&h=140&w=151&sz=486&hl=en&start=7&tbnid=KIPsi3q4DfmwSM:&tbnh=89&tbnw=96&prev=/images?q=Fruits,+vegatables&gbv=2&svnum=10&hl=en&sa=G

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://ww2.heartandstroke.ca/images/english/fruits_vegetables_&_juices.jpg&imgrefurl=http://livinlavidalocarb.blogspot.com/2006/07/study-almonds-healthy-as-fruits-and.html&h=140&w=200&sz=12&hl=en&start=2&tbnid=v3xalpP3jnz7YM:&tbnh=73&tbnw=104&prev=/images?q=Fruits,+Vegetables&gbv=2&svnum=10&hl=en&sa=G

http://images.google.com/imgres?imgurl=http://us.i1.yimg.com/us.yimg.com/i/us/fd/cn/rcp/304x222/beans.gif&imgrefurl=http://food.yahoo.com/recipes/rachael-ray/113088/lentil-salad-with-goat-cheese-and-pine-nuts&h=222&w=304&sz=6&hl=en&start=74&tbnid=rVHkq5tjm-FKeM:&tbnh=85&tbnw=116&prev=/images?q=bean,+legumes&start=60&gbv=2&ndsp=20&svnum=10&hl=en&sa=N

Веган болон цагаан хоолны эрүүл

мэндийн нөлөө

• Аль ч насны хүнд тохиромжтой.

• Бие махбодийг эрүүлжүүлж нас

ургасгана.

• Биеийн жинг хэвийн байлгана.

• Бие махбодийн дархлааг

сайжруулна.

• Хүч тамирыг нэмэгдүүлнэ.

• Цусанд өөх хуримтлагдахаас

сэргийлнэ.


• Зүрх-судасны эмгэг, цус харвалтын

эрсдлийг 40% хүртэл бууруулж, даралт

тогтворжуулна.

• Хорт хавдрын эрсдлийг 50% хүртэл

бууруулна.

• Ясны сийрэгжилт, чихрийн шижин,

бөөрний өвчний эрсдлийг бууруулна.

• Сэтгэл санааг тайвшруулна.

• Оюун санаа, ухамсрыг ариусгана. VEGAN EARTH GREEN, NGO

Веган болон цагаан хоолны эрүүл

мэндийн нөлөө

Цагаан ба веган хоол таргалалтаас

сэргийлнэ.

Веган хоолтон нь амьтны гаралтай өөх тос хэрэглэдэггүй, цагаан хоолтон амьтны гаралтай өөх тос, уураг бага хэрэглэдэг, согтууруулах ундаа хэрэглэдэггүй бөгөөд тэд жимс, ногоо, сүү, цагаан идээ их хэрэглэдэг учир биеийн жин хэвийн байдаг гэж эрдэмтэд тайлбарлажээ.


Таргалалтаас шалтгаалах өвчин эмгэг

Таргалалт

Зүрх судасны өвчин

Чихрийн шижин

Амьсгалын эрхтний

хүндрэл

Хорт хавдар

Үе мөчний өвчин

Хоол боловсруулах

эрхтний өвчин

Нөхөн үржихүйн

хүндрэл, үргүйдэл

Сэтгэцийн өвчин


Веган ба цагаан хоол зүрх судасны өвчнөөс

сэргийлнэ.

• Öàãààí õîîëòîí ç¿ðõíèé ºâчíººð

ºâчëºõ íü ìàõàí õîîëòíîîñ 90-

97% áàãà /Àð Ýääàð, ÎÕÓ/.

Үүний шалтгаан нь тэд амьтны

гаралтай өөх тос, холестерин

хэрэглэдэггүй буюу бага хэрэглэдэг

бөгөөд антиоксидант болон

изофлавин, эслэгээр баялаг жимс,

ногоо, буурцагт ургамал их

хэрэглэдэгтэй холбоотой гэж үздэг.


Хүнсний ургамал, ногоо судасны хана цэвэрлэнэ.

• Зүрх судасны эмгэг өвчнөөс сэргийлнэ.

• Зүрхний цус хомсрол

• Судасны хатуурал

• Цусны холестеролын түвшин ихсэлт

• Цусны липопротейн ихсэлт

• Цусны даралт ихсэлт


Õîëåñòåðîë áàãàñãàõ õîîëíû äýã

• Хориглох õîîë, õ¿íñ

• Ханасан тосны хүчил

ихтэй амьтны гаралтай

өөх, тарган мах

• Холестерол ихээр

агуулдаг өндөгний шар,

дотор махан

бүтээгдэхүүн

• Шарсан хоол

• Тослог сүү, цагаан идээ

• Тостой нарийн боов

• Маргарин

Зөвшөөрөх õîîë, õ¿íñ

• Á¿òýí ¿ðт тарианы ãóðèë, òàëõ, õ¿íñíèé эслэг тºðºë á¿ðèéí áóäàà

• Æèìñ, æèìñãýíý

• Õàíààã¿é òîñíû õ¿÷èë á¿õèé ургамлын òîñ

• Æèãíýñýí, чàíàñàí õîîë

• Òîñ áàãàтай ñ¿¿, цагаан идээ

• Мàë, àìüòан, зàãàñ, òàõèàны өөх багатай ìàõ

• Øàð áóóðöàã, ñàðìèñ


• Илүүдэл жинтэй

хүмүүсийн 90% нь

чихрийн шижин өвчнөөр

өвчлөх эрсдэлтэй.

Цагаан хоолтны биеийн жин хэвийн байх ба тэд хоолондоо ургамал, эслэг их хэрэглэх учир чихрийн шижин өвчнөөс сэргийлнэ.

Веган ба цагаан хоол чихрийн шижин

өвчнөөс сэргийлнэ.


Веган ба цагаан хоол хорт хавдраас

сэргийлнэ.

• Махыг долоо хоногт таваас доошгүй удаа үндсэн

хоолоо болгодог хүмүүс сард нэгээс илүүгүй иддэг

хүнээс бүдүүн гэдэсний хорт хавдраар өвчлөх

магадлал 4 дахин их /Эдуард Жиованнуччи /АНУ/.

• Махаар хооллодог 25 үндэстнээс 19-д нь хавдрын

өвчлөл их байсан бол мах хэрэглэдэггүй буюу бага

хэрэглэдэг 35 үндэстний дотор хавдрын өвчин

өрнөлтэй нэг ч тохиол ажиглагдаагүй /Ролл Рассел,

АНУ/.

• Жимс, хүнсний ногоонд хоол боловсруулах эрхтний

болон тамхинаас үүсэлтэй хорт хавдраас хамгаалдаг

бодис байдгийг шинжлэх ухаан нотолж байна /Тим

Байерс, АНУ/.



Уушигний өмөн,

11.70%

Умайн хүзүүний

өмөн , 7.20%

Бусад , 22.30%

Ходоодны өмөн,

14.80%

Элэгний өмөн

44%

Хорт хавдрын нас баралтын тэргүүлэх шалтгаан

(Монгол улсын хүн амын эрүүл мэндийн үзүүлэлт )


Õàâäàð ¿¿ñãýãч áîëîí

ò¿¿íýýñ ñýðãèéëýõ õ¿чèí ç¿éëñ

Хавдар үүсэхэд нөлөөлөх

хүчин зүйлс:

• Тамхи, архи, кофе,

махны тогтмол хэрэглээ

• Таргалалт, илч ихтэй

хоол, хүнсний хэрэглээ

• Өөх тосны их хэрэглээ

• Хөдөлгөөний хомсдол

• Жимс, ногооны бага

хэрэглээ

• Удамшил

Хавдрын эрсдэл бууруулах

хүчин зүйлс:

• Хүнсний эслэг

• Жимс, хүнсний ногоо

• Амин дэм С, Е

• -каротин (Аминдэм А)

• Эрдэс бодис селен ба

кальци

• Флавнойдууд

• Сонгино, сармис

Õàâäðûí ýðñäëèéã áóóðóóëàõ

үйлчлэлтэй õîîë, õ¿íñ

-êàðîòèíû ýõ ¿¿ñâýð: ëóóâàí, óëààí ëîîëü, áóóöàé, тоор, чангаанз ã.ì.

Ñ àìèíäýìèéí ýõ ¿¿ñâýð:

Óñàí ¿çýì, àìòàò чèíæ¿¿, ã¿çýýëçãýíý, íèìáýã, æ¿ðæ, чàöàðãàíà, íîõîéí õîøóó, áðîêêëè ã.ì.

Á¿òýí ¿ðèéí áóäààíû òàëõ,

òºðºë á¿ðèéí áóäàà

Эñëýã èõòýé õ¿íñíèé íîãîî,

æèìñ

Øàð áóóðöàã, âàíäóé, øîш

Òîñ áàãàòàé ñ¿¿í

á¿òýýãäýõ¿¿í


Бөөрний өвчин

• Уургийн хэт их хэрэглээ нь бөөрний өвчний эрсдлийг нэмэгдүүлэх төдийгүй өвчнийг сэдрээж хүндрүүлдэг.

• Амьтны гаралтай уураг (мах, өндөг) нь бөөрөнд илүү их ачаалал үзүүлж үйл ажиллагааг хүндрүүлнэ.

• Цагаан хоол хэрэглэх нь бөөрний үйл ажиллагааг хөнгөвчилж сайн нөлөө үзүүлнэ.


Цагаан хоол яс сийрэгжилтээс

сэргийлнэ.

• Уураг, тос ихтэй хоол бие махбодийг

хүчилшүүлнэ. Ялангуяа амьтны гаралтай мах,

загас, өндөг, сүү зэрэг нь ургамлын уургаас

илүү хүчилшүүлэх нөлөөтэй.

• Цусны хүчлийг саармагжуулахын тулд яснаас кальци ихээр гадагшилж яс сийрэгжилтэд хүргэнэ.

• Жимс, хүнсний ногоо нь бие махбодид орж шүлтлэг шинж үзүүлэх учир цусны хүчлийг саармагжуулснаар кальцийн алдагдалыг бууруулж яс сийрэгжилтээс сэргийлнэ.


Кальци дутлаас шалтгаалсан яс сийрэгжилт

Õýâèéí яс Ñèéðýãæñýí яс


Хөдөлгөөн - Эрүүл мэнд

Дасгал хөдөлгөөн нь:

• биеийн өөх багасгах

• булчин нэмэгдүүлэх

• Бие чийрэгжүүлэх

• Яс сийрэгжилтээс сэргийлэх


Цагаан хоол гэäýñíèé ö¿ëõýíò

ºâчнөөс сэргийлнэ.

• Шалтгаан:

– Өтгөн хатах (эслэг багатай, цэвэршүүлсэн хүнс их хэрэглэх)

– Бүдүүн гэдэсний ханын булчин сулрах (махны хэрэглээ нь гэдэсний ханыг сулруулах үйлчлэл бүхий хорт бодис ялгаруулдаг бичил биетний үржлийг дэмждэг)

(diverticular disease ) VEGAN EARTH GREEN, NGO

Хүнсний эслэг

Àч õîëáîãäîë:

• Гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг

нэмэгдүүлж өтгөн хаталт, бүдүүн гэдэсний үрэвсэлт өвчнөөс сэргийлнэ.

• Цусны өөх тос, холестерины түвшинг бууруулж таргалалт, зүрх судасны өвчин үүсэх эрсдлийг бууруулна.

• Бие махбодоос хортой бодис зайлуулж, хорт хавдрын эрсдлийг бууруулна.

Эñëýã èõòýé õ¿íñ:

• Á¿õ òºðëèéí õ¿íñíèé íîãîî, æèìñ, æèìñãýíý: àëèì, ëèéð, æ¿ðæ, ëóóâàí, øîø, âàíäóé, öýöýãò áàéöàà, áðîêëè, á¿õ òºðëèéí æèìñãýíý, õàð чàâãà

• ¯ð òàðèà, áóäàà: îâú¸îñ, ýðäýíý øèø, õèâýã, á¿òýí ¿ðèéí áóóäàéí ãóðèë, òàëõ, õºõ òàðèàíû ãóðèë


Date post:	27-Jun-2015
Category:	Education
Upload:	oyundari-nyamsuren
View:	381 times
Download:	4 times

Benefits of vegan & vegetarian diet web

Education