+ All Categories
Home > Documents > Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1...

Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1...

Date post: 16-Mar-2018
Category:
Upload: buikiet
View: 261 times
Download: 11 times
Share this document with a friend
156
भामहकाåयालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with following details:- i. Discipline : Sahitya ii. Name of the text : Kavyalankar Sutra iii. Author : Bhamah File named “README_type_log.txt” containing the following details:- i. Name of the institute : Rashtriya Sanskrit Sansthan, New Delhi ii. (a) Principal Investigator : Prof. Radhavallabh Tripathi (b) Investigator : Prof. R. Devnathan (c) Co-investigator : Dr. Shukla Mukherjee (d) Editor : Prof. K.P. Keswan iii. Name of the typist : Rajesh Kumar Sharma iv. Completion date of data entry : 25.08.2009 v. Name of the proof reader : Prof. K.P. Keswan & Dr. Vijaypal Shastri vi. Completion date of proof reading : 10.09.2009 vii. Name of the approval authority : Prof. Arkanath Chaudhari, Principal, Rashtriya Sanskrit Sansthan, Jaipur Campus. Date of approval 22.03.2010
Transcript
Page 1: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

1

Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry

with following details:-

i. Discipline : Sahitya

ii. Name of the text : Kavyalankar Sutra iii. Author : Bhamah

File named “README_type_log.txt” containing the following details:-

i. Name of the institute : Rashtriya Sanskrit Sansthan, New Delhi

ii. (a) Principal Investigator : Prof. Radhavallabh Tripathi (b) Investigator : Prof. R. Devnathan

(c) Co-investigator : Dr. Shukla Mukherjee (d) Editor : Prof. K.P. Keswan

iii. Name of the typist : Rajesh Kumar Sharma

iv. Completion date of data entry : 25.08.2009

v. Name of the proof reader : Prof. K.P. Keswan & Dr. Vijaypal Shastri

vi. Completion date of proof reading : 10.09.2009

vii. Name of the approval authority : Prof. Arkanath Chaudhari,

Principal, Rashtriya Sanskrit

Sansthan, Jaipur Campus.

Date of approval 22.03.2010

Page 2: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

2

आचायभामहकृतः

का याल कारः

Page 3: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

3

आचायभामह णीतः का यालंकारः थमः प र छेदः

ण य साव सव ंमनोवा कायकमिभः।

का याल कार इ येष यथाबु वधा यते॥१॥

धमाथकाममो ेष ुवैच य ंकलास ुच। ीितं करोित क ित च साधुका यिनब धनम ्॥२॥

अधन येव दातृ व ं लीब येवा कौशलम ्। अ येव ग भ वमकवेः शा वेदनम ्॥३॥

वनयेन वना का ीः का िनशा शिशना वना। र हता स क व वेन क शी वा वद धता॥४॥

गु पदेशाद येतंु शा ंजडिधयोऽ यलम ्। का य ंतु जायते जातु क यिच ितभावतः॥५॥

उपेयुषाम प दव ंस नब ध वधाियनाम ्। आ त एवं िनरात कं का तं का यमय ंवपुः॥६॥

ण रोदसी चा य याव क ितरन र । ताव कलायम या ते सुकृती वैबुधं पदम ्॥७॥

अतोऽिभवा छता क ित थेयसीमा भुवः थतेः। य ो व दतवे ेन वधेयः का यल णः॥८॥

श द छ दोऽिभधानाथा इितहासा याः कथाः। लोको यु ः कला ेित म त याः का यहेतवः॥९॥

श दािभधेय े व ाय कृ वा त दपासनामु ्। वलो या य ब धां कायः का य यादरः॥१०॥

Page 4: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

4

सवथा पदम येकं न िनगा मव वत ्। वल मणा ह का येन दःसुतेनेु व िन ते॥११॥

नाक व वमधमाय याधय ेद डनाय वा। कुक व व ंपुनः सा मृितमाहमनी षणः॥ु १२॥

पका दरलंकार त या यैबहधो दतः।ु न का तम प िनभूष ं वभाित विनताननम ्॥१३॥

पका दमलंकारं बा माच ते परे। सुपां ितङा ंच यु प ं वाचा ंवा छ यल कृितम ्॥१४॥

तदेतदाहःु सौश ंनाथ यु प र शी। श दािभधेयाल कारभेदा द ं यं तु नः॥१५॥

श दाथ स हतौ का यं ग ंप च त धा। सं कृतं ाकृत चा यदप ंश इित धा॥१६॥

वृ ंदेवा दच रतशंिस चो पा व तु च। कलाशा ा य चेित चतुधा िभ ते पुनः॥१७॥

सगब धोऽिभनेयाथ तथैवा याियकाकथे। अिनब च का या द त पुनः प चधो यते॥१८॥

सगब धो महाका य ंमहता च मह च यत ्। अ ा यश दम य च सालंकारं सदा यम ्॥१९॥

म दत याणा जनायका युदयैू यत ् प चिभः स धिभयु ं नाित या येयमृ मत ्॥२०॥

चतुवगािभधानेऽ प भूयसाथ पदेशकृत ्। यु ं लोक वभावेन रसै सकलैः पृथक् ॥२१॥

Page 5: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

5

नायकं ागुप य य वंशवीय ुता दिभः। न त यैव वधं ूयाद यो कषािभिध सया॥२२॥

य द का यशर र य न स या पतये यते। न चा युदयभा य मुधादौ हणं तवे॥२३॥

नाटकं पद श यारासक क धका द यत ्। उ ं तदिभनेयाथमु ोऽ यै त य व तरः॥२४॥

सं कृतानाकुल यश दाथपदवृ ना। ग ेन यु ोदा ाथा सो वासा याियका मता॥२५॥

वृ मा यायते त या ंनायकेन वचे तम ् व चपरव च काल ेभा यथशंिस च॥२६॥

कवेरिभ ायकृतैः कथनैः कै द कता। क याहरणस ाम व ल भोदया वता॥२७॥

न व ापरव ा या ंयु ा नो वासव य प। सं कृताऽसं कृता चे ा कथाप ंशभा था॥२८॥

अ यैः वच रतं त या ंनायकेन तु नो यते। वगुणा व कृितं कुयादिभजातः कथं जनः॥२९॥

अिनब ं पुनगाथा ोकमा ा द त पुनः। यु ं व वभावो या सवमेवैत द यते॥३०॥

वैदभम यद तीित म य ते सुिधयोऽपरे। तदेव च कल यायः सदथम प नापरम ्॥३१॥

गौड यिमदमेत ुवैदभिमित कं पृथक् । गतानुगितक याया नाना येयममेधसाम ्॥३२॥

ननु चा मकवंशा द वैदभिमित क यते।

Page 6: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

6

काम ंतथा तु ायेण सं े छातो वधीयते॥३३।

अपु ाथमव ो स नमृज ुकोमलम ्। िभ न ंगेयिमवेदं तु केवल ं ुितपेशलम ्॥३४॥

अलंकारवद ा यम य या यमनाकुलम ्। गौड यम प साधीयो वैदभिमित ना यथा॥३५॥

न िनता ता दमा ेण जायते चा ता िगराम ्। व ािभधेयश दो र ा वाचामल कृितः॥३६॥

नेयाथ ल म याथमवाचकमयु मत ् गूढश दािभधान च कवयो न यु जते॥३७॥

नेयाथ नीयते यु ो य याथः कृितिभबलात ्। श द यायानुपा ढः कथ च वािभस धना॥३८॥

मायेव भ ेित यथा सा चासा वी क पना। वेणुदाके रित च ता ंन य त वचना वना॥३९॥

ल ं यव हतं व ाद याथ वगम ेयथा। वज त यु ताः शोकं डायां वकृत च तत ्॥४०॥

हमापहािम धरै या ं योमे यवाचकम ्। सा ाद ढं वा यऽेथ नािभधान ं तीयते॥४१॥

अयु म यथा दताू जलभृ मा ते दवः। तथा मरहार तच वाकशुकादयः॥४२॥

अवाचोऽ य वाच दरदेश वचा रणः।ू कथं द यंू प ेर नित यु या न यु यते॥४३॥

य द चो क ठया य द मु इव भाषते। तथा भवतु भू नेदं सुमेधोिभः यु यते॥४४॥

Page 7: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

7

गूढश दािभधान च न यो य ंकथ चन। सुिधयाम प नैवेदमुपकाराय क पते॥४५॥

अिसतिततुग छ वः ता ंपितर क् । अिम ः शु ै षो जे नीियषी वः॥४६॥

ुितद ाथद ेु ु च क पनाद िम य प।ु ुितक ंतथैवाहवाचांु दोष ंचतु वधम ्॥४७॥

व वच व त ल न छ नवा त वृ यः। चारध षतो ार वसगहदय ताः॥४८॥

हर यरेताः स बाधः पेलवोप थता डजाः। वा काटवादय ेित ुितद ाु मताः िगरः॥४६॥

अथद ंु पुन यं य ो े जायते मितः। अस यव तु वषया श दै त ािचिभयथा॥५०॥

ह तुमेव वृ य त ध य ववरै षणः। पतन ंजायतेऽव यं कृ ेण पुन नितः॥५१॥

पद य य स धान ेयदिन ं क पते। तदाहःु क पनाद ंु स शौयाभरणो यथा॥५२॥

यथा ज द द या द ुितक च त दः।ु न त द छ त कृितनो ग डम यपरे कल॥५३।

स नवेश वशेषा ुद म पु शोभते। नील ंपलाशमाब म तराल े जािमव॥५४॥

क चदा यसौ दया ेशोभामसा व प। का ता वलोचन य तं मलीमसिमवा जनम ्॥५५॥

आपा डुग डमेत े वदनं वनजे णे।

Page 8: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

8

संगमा पा डुश द य ग डः साधु यथो दतः॥५६॥

अनया यद प ेयं दशा यु मसा व प। यथा व ल नग डाना ंक रणां मदवा रिभः॥५७॥

मद ल नकपोलाना ं रदाना ंचतु शती। यथा त दसाधीयः साधीय योजयेत ्॥५८॥

एत ा ंसुरिभ कुसुमं ा यमेत नधेय ं ध े शोभा ं वरिचतिमदं थानम यैतद य। मालाकारो रचयित यथा साधु व ाय माला ंयो य ंका ये वव हतिधया त देवािभधानम ्॥५९॥

॥ इित थमः प र छेदः॥

Page 9: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

9

तीयः प र छेदः

माधुयमिभवा छ तः साद च सुमेधसः। समासव त भूयांिस न पदािन यु जते॥१॥

केिचदोजोऽिभिध स तः सम य त बह य प।ू यथा म दारकुसुमरेणु प ज रतालका॥२॥

य ंनाितसम ताथ का य ंमधुरिम यते। आ व द गनाबाल तीताथ सादवत ्॥३॥

अनु ासः सयमको पकं द पकोपमे। इित वाचामल काराः प चैवा यै दा ताः॥४॥

स पवण व यासमनु ास ं च ते। क तया िच तया का ते िनता तेित यथो दतम ्॥५॥

ा यानु ासम य ुम य ते सुिधयोऽपरे। स लोलमालालीनािलकुलाकुलगलो बलः॥६॥

नानाथव तोऽनु ासा न चा यस शा राः। यु यानया म यमया जाय ते चारवो िगरः॥७॥

लाट यम यनु ासिमहे छ यपरे यथा। ं सुखा ंधे ह च मुखो दतः॥८॥

आ दम या तयमकं पादा यास ंतथावली। सम तपादयमकिम येत प चधो यते॥९॥

स द कसमु ादेर ैवा तगितमता। आदौ म या तयोवा या दित प चैव त था॥१०॥

साधुना साधुना तेन राजता राजता भृता। स हतं स हतं क ुस गतं स गतं जनम ्॥११॥

Page 10: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

10

साधुः संसारा ब यद मादसारात ् कृ वा लेशा तं याित व म शा तम ्। जाितं याधीना ंददमानामधीनांु वा छ याय वं िछ ध मु ानय वम ्॥१२॥

न ते धीध र भोगेष ुरमणीयेषु संगता। मुनीन प हर येते रमणी येषु संगता॥१३॥

िसतािसता ी ंसुपयोधराधरां सुस मदा ं य मदा ंललामदाम ्। घनाघनानीलघनाघनालकाम ् यािममामु सुकय त य त च॥१४॥

अमी नृपा द सम शासनाः कदािचद य ितब शासनाः। कृतागसा ंमागिभदा च शासनाः पतृ मा यािसतता शासनाः॥१५॥

अन तरैका तरयोरेवं पादा तयोर प। कृ न ंच सवपादेष ुद कृतंु साधु ता शम ्॥१६॥

तु य ुतीना ंिभ नानामिभधेयैः पर परम ्। वणाना ंयः पुनवादो यमकं त नग ते॥१७॥

तीतश दमोज व सु पदस ध च। सा द विभधान च यमकं कृितना ंमतम ्॥१८॥

नानाधा वथग भीरा यमक यपदेिशनी। हेिलका सा ु दता रामशमा युतो रे॥१९॥

का या य प यद मािन या याग यािन शा वत ्। उ सवः सुिधयामेव ह त दमधसोु हताः॥२०॥

Page 11: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

11

उपमानेन य वमुपमेय य यते। गुणानां समता ं वा पकं नाम त दः॥ु २१॥

सम तव तु वषयमेकदेश ववित च। धा पकमु मेत चो यते यथा॥२२॥

शीकरा भोमदसृज तु गा जलदद तनः। िनया तो मदय तीम ेश कामुकवारणाः॥२३॥

त ड लयक याणा ंबलाकामालभा रणाम ्। पयोमुचा ं विनध रो दनोितु मम ता ं याम ्॥२४॥

आ दम या त वषय ं धा द पकिम यते। एक यैव यव थ वा दित त िभ ते धा॥२५॥

अमूिन कुवतेऽ वथाम या यामथद पनात ्। िभिनदशनै ेदं धा िन द यते यथा॥२६॥

मदो जनयित ीितं साऽन ग ंमानभ गुरम ्। स यास गमो क ठा ंसास ा ंमनस शुचम ्॥२७॥

मािलनीरंशुकभृतः योऽलंकु ते मधुः। हार तशुकवाच भूधराणामुप यकाः॥२८॥

चीर मतीरर यानीः स रत शु यद भसः। वािसना च चेतांिस शुिचर तं िननीषित॥२९॥

व ेनोपमानेन देशकाल या दिभः। उपमेय य य सा य ंगुणलेशेन सोपमा॥३०॥

यथेवश दौ सा यमाहतु यितरे कणोः। दवाका डिमवू यामं त वी यामा लता यथा॥३१॥

Page 12: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

12

वना यथेवश दा या ंसमासािभ हता परा। यथा कमलप ा ी शशा कवदनेित च॥३२॥

वितना प यासा य ंत देवािभधीयते। जाितवदधीतेऽसौ गु व चानुशा त नः॥३३॥

समानव तु यासेन ितव तूपमो यते। यथेवानिभधानेऽ प गुणसा य तीिततः॥३४॥

साधुसाधारण वा दगुणोऽ यित र यते। स सा यमापादयित वरोधेऽ प तयोयथा॥३५॥

कय तः स त गु णनः साधुसाधारणि यः। वादपाकफलान ाःु कय तो वा वशा खनः॥३६॥

यद ंु कार व ंत याः कै महा मिभः। िन दा शंसािच यासाभेदाद ािभधीयते॥३७॥

सामा यगुणिनदशा यम यु दतं ननु। मालोपमा दः सव ऽ प न याया व तरो मुधा॥३८॥

ह नताऽस भवो िल गवचोभेदो वपययः। उपमानािधक व च तेनास शता प च॥३९॥

त एत उपमादोषाः स मेधा वनो दताः। सोदाहरणल माणो व य तेऽ च ते पृथक् ॥४०॥

स मा ताक पतपीतवासाः ब सलील ंशिशभासम जम ्। यद वीरःु गृह तशा गः से ायुधो मेघ इवाबभासे॥४१॥

श चाप हाद दिशतं कल कामुकम ्। वास श खानुपादाना निम यिभधीयते॥४२॥

Page 13: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

13

सवसवण सा य ंना त भाव य क यिचत ्। यथोपप कृितिभप मास ु यु यते॥४३॥

अख डम डलः वे दःु व का ताननम ुित। य क च का तसामा या छिशनैवोपमीयते॥४४॥।

क च का यािन नेयािन ल णेन महा मनाम ्। ं वा सवसा य ंराजिम ेयथो दतम ्॥४५॥

सूयाशुस मीिलतलोचनेष ुद नेष ुप ािनलिनमदेषु। सा यः वगेहे वव भतृह नाः केका वनेशुः िश खना ंमुखेषु॥४६॥

िन पेतुरा या दव त य द ाः शरा धनुम डलम यभाजः। जा व यमाना इव वा रधाराः दना भाजः प रवे षणोऽकात ्॥४७॥

कथं पातोऽ बुधाराणां वल तीना ं वव वतः। अस भवादय ंयु या तेनास भव उ यते॥४८॥

त ास भ वनाथन कः कुयादपमांु कृती। को नाम व नौप य ंकुव त शशल मणः॥४९॥

य याितशयवानथः कथं सोऽस भवो मतः। इ चाितशयाथ वमुपमो े योयथा॥५०॥

पु जीभूतिमव वा तमेष भाित मतंगजः। सरः शर स ना भो नभःख डिमवो झतम ्॥५१॥

अथ िलंगवचोभेदावु येते स वपययौ। ह नािधक वा स ेधा यम यु यते यथा॥५२॥

अ वगा ोऽिस नार णामन यमनसाम प। वषमोपलिभ नोिमरापगेवो तीषतः॥५३॥

विचद े सरता विचदाप य िन नता।

Page 14: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

14

शुनेव सारंगकुलं वया िभ न ं षां बलम ्॥५४॥

अय ंप ासनासीन वाको वराजते। युगादौ भगवान ् ा विनिम सु रव जाः॥५५॥

ननूपमीयते पा णः कमलेन वकािसना। अधरो व म छेदभासाु ब बफलेन च ॥५६॥

उ यते कामम तीदं क तु ीपुंसयोरयम ्। विधनािभमतोऽ यै तु याणाम प ने यते॥५७॥

स पीतवासाः गृह तशांग मनो भीम ंवपुराप कृ णः। शत दे ायुधवा नशाया ंसंसृ यमान शिशनेव मेघः॥५८॥

शिशनो हणादेतदािध य ं कल न यम ्। िन द उपमेयेऽथ वा यो वा जलजोऽ तु॥५९॥

न सवसा यिमित व तरेणो दतो विधः। अिभ ाया कवेना वधेया जलज ेमितः॥६०॥

आिध यमुपमानाना ं या यं नािधकता भवेत ्। गो ीरकु दहिलना ं वशु या स श ंयशः॥६१॥

एकेनैवोपमानेन ननु सा यमु यते। उ ाथ य योगो ह गु मथ न पु यित॥६२॥

वनेऽथ त म विनतानुयाियनः वृ दाना कटा मतंगजाः। विच बहाभरणा ब हणो बभु दवीवामल व हा हाः॥६३॥

हैर प गजाद ना ंय द सा यमु यते। तथा प तेषा ंतैर त का तवा यु ता प वा॥६४॥

Page 15: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

15

इ यु उपमाभेदो व यते चापरः पुनः। उपमादेरलंकारा वशेषोऽ योऽिभधीयते॥६५॥

आ ेपोऽथा तर यासो यितरेको वभावना। समासाितशयो च षडलंकृतयोऽपराः॥६६॥

व यमाणो वषय त ा ेपो धा मतः। एक पतया शेषा िनद य ते यथा मम ्॥६७॥

ितषेध इवे य यो वशेषािभिध सया। आ ेप इित तं स तः शंस त वधं यथा॥६८॥

अहं वां य द ने ेय णम यु सुका ततः। इयदेवा वतोऽ येन कमु े ना येण ते॥६९॥

व व माका तभुव ंय न तवो ितः। को वा हेतुरलं िस धो वकारकरण ं ित॥७०॥

उप यसनम य य यदथ यो दता ते। ेयः सोऽथा तर यासः पूवाथानुगतो य द॥७१॥

परानीकािन भीमािन वव ोन तव यथा। साधु वासाधु वाऽऽगािम पुंसामा मैव शंसित ॥७२॥

ह श देना प हे वथ थनाद िस ये।ु अयमथा तर यासः सुतरा ं य यते यथा॥७३॥

वह त िगरयो मेघान युपेता गु न प। गर यानेव ह गु बभित णयागतान ्॥७४॥

उपमानवतोऽथ य य शेषिनदशनम ्। यितरेकं तिम छ त वशेषापादना था॥७५॥

िसतािसते प मवती ने ेते ता रा जनी।

Page 16: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

16

एका तशु याम ेतु पु डर कािसतो पल॥े७६॥

यायाः ितषेधे या त फल य वभावना। ेया वभावनैवासौ समाधौ सुलभ ेसित॥७७॥

अपीतम ाः िश खनो दशोऽनु क ठताकुलाः। नीपोऽ विल सुरिभर कलुष ंजलम ्॥७८॥

य ो े ग यतेऽ योऽथ त समान वशेषणः। सा समासो ा सं ाथतया यथा॥७९॥

क धवानृजुर यालः थरोऽनेकमहाफलः। जात त रय चो चैः पाितत नभ वता॥८०॥

िनिम तो वचो य ु लोकाित ा तगोचरम ्। म य तेऽितशयो ं तामलंकारतया यथा॥८१॥

वपु प छ वहा र या च भासा ितरो हताः। अ वमीय त भृंगािलवाचा स छद माः॥ु ६२॥

अपा ंय द वक् िशिथला युता या फ णनािमव। तदा शु लांशुकािन युरंगे व भिस यो षताम ्।८३।

इ येवमा द दता गुणाितशययोगतः। सववाितशयो तु तकये ा ंयथागमम ्॥८४॥

सैषा सवव व ो रनयाथ वभा यते। य ोऽ या ंक वना कायः कोऽलंकारोऽनया वना॥८५॥

हेतु सू मो लेशोऽथ नालंकारतया मतः। समुदायािभधान य व ो यनिभधानतः॥८६॥

गतोऽ तमक भाती दया तु वासाय प णः। इ येवमा द कं का य ंवा ामेना ं च ते॥८७॥

Page 17: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

17

यथास यमथो े ामल कार य ं वदः।ु स यानिमित मेधावी नो े ािभ हता विचत ्॥८८॥

भूयसामुप द ानामथानामसधमणाम ्। मशो योऽनुिनदशो यथास य ंतद यते॥ु ८९॥

प े दभृ गमात गपुं को कलकला पनः।ु व का ती णगितवाणीबालै वया जताः॥९०॥

अ वव तसामा या क च चोपमया सह। अत ण यायोगाद े ाितशया वता॥ु ु ९१॥

कंशुक यपदेशेन त मा सवतः। द धाद धमर या याः प यतीव वभावसुः ॥९२॥

वाभावो रलंकार इित केिच च ते। अथ य तदव थ व ं वभावोऽिभ हतो यथा॥९३॥

आ ोश ना य न यानाधाव म डलैनुदन ्। गा वारयित द डेन ड भः श यावतारणीः॥९४॥

समासेनो दतिमदं धीखेदायैव व तरः। अस गृह तम य यद यू मनया दशा॥९५॥

वय कृतैरेव िनदशनै रय ंमया लृ ा खलु वागल कृितः।

अतः पर चा रनेकधापरो िगरामलंकार विध वधा यते॥९६॥

॥ इित तीयः प र छेदः॥

Page 18: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

18

तृतीयः प र छेदः

ेयो रसवदज वू पयायो ं समा हतम ्। कारमुदा च भेदैः म प िभः॥१॥

अप ितंु वशेषो ं वरोधं तु ययोिगताम ्। अ तुत शंसा च याज तुितिनदशने॥२॥

उपमा पक चा यदपमेयोपमाम प।ु सहो प रवृ ी च सस देहमन वयम ्॥३॥

उ े ावयव चा य ेसंसृ म प चापरे। भा वक व च िनजगुरलंकारं सुमेधसः॥४॥

ेयो गृहागतं कृ णमवाद वदरोु यथा। अ या मम गो व द जाता विय गृहागते। कालेनैषा भवेत ् ीित तवैवागमनात ् पुनः॥५॥

रसव दिशत प शृंगारा दरस ंयथा। देवी समागम मम क र यितरो हता॥६॥

ऊज व कणन यथा पाथाय पुनरागतः। ः स दधाित कं कणः श ये य हरपाकृतः॥७॥

पयायो ं यद येन कारेणािभधीयते। उवाच र ाहरणे चै ं शा गधनुयथा॥८॥

गृहे व वस ुवा ना नं भु महे यदधीितनः। न भु जते जा त च रसदानिनवृ ये॥९॥

समा हतं राजिम ेयथा ययो षताम ्। राम स यै या तीना ंपुरोऽ यत नारदः॥१०॥

उदा ंश मा ामो गु वा यानुरोधकः।

Page 19: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

19

वहायोपनतं रा यं यथा वनमुपागमत ्॥११॥

एतदेवापरेऽ येन या यानेना यथा वदः।ु नानार ा दयु ं य कलोदा मु यते॥१२॥

चाण यो न मुपया न द डागृहं यथा। शिशका तोपल छ नं ववेद पयसां कणैः॥१३।

उपमानेन य वमुपमेय य सा यते। गुण या या ंना ना च ंतदिभधीयते॥१४॥

ल ण ं पकेऽपीदं ल यते कामम तु। इ ः योगो युगपदपमानोपमेययोः॥ु १५॥

शीकरा भोमदसृज तंुगा जलदद तनः। इ य मेघक रणां िनदशः यते समम ्॥१६॥

ेषादेवाथवचसोर य च यते िभदा। त सहो युपमाहेतुिनदशा वधं यथा॥१७॥

छायाव तो गत यालाः वारोहाः फलदाियनः। माग माु महा त परेषामेव भूतये॥१८॥

उ नता लोकदियता महा तः ा यव षणः। शमय त ते ताप ंसुराजानो घना इव॥१९॥

र व वादगाध वा वमयादा वलंघनात ्। बहस वा य वा चु स श वमुद वता॥२०॥

अप ितरभी ाु च क चद तगतोपमा। भूताथाप वाद याः यते चािभधा यथा॥२१॥

Page 20: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

20

नेयं वरौित भृंगाली मदेन मुखरा मुहः।ु अयमाकृ यमाण य क दपधनुषो विनः॥२२॥

एकदेश य वगम ेया गुणा तरसं थितः। वशेष थनायासौ वशेषो मता यथा ॥२३॥

स एक ी ण जयित जग त कुसुमायुधः। हरता प तनु ंय य श भुना न तं बलम ्॥२४॥

गुण य वा याया वा व ा य यािभधा। या वशेषािभधानाय वरोधं तं वदयथा॥ु २५॥

उपा त ढोपवन छायाशीता प भूरसौ। वदरदेशान पू वः स तापयित व षः॥२६॥

यून या प विश ेन गुणसा य वव या। तु यकाय यायोगा द यु ा तु ययोिगता॥२७॥

शेषो हमिग र व च महा तो गुरवः थराः। यदलंिघतमयादा ल ती ं बभृथ ितम ्॥२८॥

अिधकारादपेत य व तुनोऽ य य या तुितः। अ तुत शंसेित सा चैव ंक यते यथा॥२९॥

ी णत णिय वाद ुकाल ेप रणतं बह।ु वना पु षकारेण फल ंप यत शा खनाम ्॥३०॥

दरािधकगुण तो यपदेशेनू तु यताम ्। क च िध सोया िन दा याज तुितरसौ यथा ॥३१॥

रामः स ािभन सालान ् िग रं ौ चं भृगू मः। शतांशेना प भवता कं तयोः स श ंकृतम ्॥३२॥

ययैव विश य तदथ योपदशनात ्।

Page 21: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

21

ेया िनदशना नाम यथेववितिभ वना॥३३।

अय ंम द ुितभा वान तं ित िययासित। उदयः पतनायेित ीमतो बोधय नरान ्॥३४॥

उपमानेन त ावमुपमेय य साधयन ्। यो वद युपमामेतदपमा पकंु यथा॥३५॥

सम गगनायाममानद डो रथांिगनः। पादो जयित िस ीमुखे दनवदपणः॥ु ३६॥

उपमानोपमेय व ंय पयायतो भवेत ्। उपमेयोपमा ंनाम ुवते ता ंयथो दताम ्॥३९॥

सुग ध नयनान द म दरामदपाटलम ्। अ भोजिमव व ंते वदा यिमव पंकजम ्॥३८॥

तु यकाल े ये य व तु यसमा ये। पदेनैकेन क येते सहो ः सा मता यथा॥३९॥

हमपाता वल दशो गाढािलंगनहेतवः। वृ माया त यािम यः कािमना ं ीितिभः सह॥४०।

विश य यदादानम यापोहेन व तुनः। अथा तर यासवती प रवृ रसौ यथा॥४१॥

दाय व मिथ यः स यशोधनमा दत। सता ं व जनीनानािमदम खिलतं तम ्॥४२॥

उपमानेन त व च भेद च वदतः पुनः। सस देहं वचः तु य ैसस देहं वदयथा॥ु ४३॥

कमय ंशशी न स दवा वराजते कुसुमायुधो न धनुर य कौसुमम ्।

Page 22: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

22

इित व मया वमृशतोऽ प मे मित- विय वी ते न लभतेऽथिन यम ्॥४४॥

य तेनैव त य यादपमानोपमेयता।ु असा य व व ात तिम याहरन वयमु ्॥४५॥

ता बूलरागवलय ं फुर शनद िधित। इ द वराभनयन ंतवेव वदनं तव॥४६॥

याथन संयु ः क चद े या वतः।ु पकाथन च पुन े ावयवो यथा॥४७॥

तु योदयावसान वा गतेऽ तं ित भा वित। वासाय वासरः ला तो वशतीव तमोगृहम ्॥४८॥

वरा वभूषा संसृ ब लंकारयोगतः। रिचता र मालेव सा चैवमु दता यथा॥४९॥

गा भीयलाघववतोयुवयोः ा यर योः। सुखसे यो जनाना ं वं द ाहोऽु भसा ंपितः॥५०।

अनल कृतका तं ते वदनं वनज ुित। िनशाकृतः कृ यैव चारोः का वा यल कृितः॥५२॥

अ येषाम प कत या संसृ रनया दशा। कयद टत े यःु श य ंकथियतंु मया॥५२॥

भा वक विमित ाहःु ब ध वषय ंगुणम ्। य ा इव य ते य ाथा भूतभा वनः॥५३॥

िच ोदा ा ताथ वंु कथायाः विभनीतता। श दानाकुलता चेित त य हेतंु च ते॥५४॥

Page 23: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

23

आशीर प च केषा चदलंकारतया मता। सौ द य वरोधो ौ योगोऽ या त था॥५५॥

अ म जह ह सु द णया यसूया- मा य गाढममुमानतमादरेण। व यं महािनव घनः समयेऽिभवष- नान दजैनयनवा रिभ तु वाम ्॥५६॥

मदा धमातंग विभ नसाला हत वीरा तभीतपौराः।ु व ेजसा द धसम तशोभा षा ंपुरः प यतु राजलोकः॥५७॥

िगरामलंकार विधः स व तरः वय ं विन य िधया मयो दतः। अनेन वागथ वदामलंकृता वभाित नार व वद धम डना॥५८॥

॥ इित तृतीयः प र छेदः॥

Page 24: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

24

चतुथः प र छेदः

अपाथ यथमेकाथ ससंशयमप मम ्। श दह नं यित ंिभ नवृ ं वस ध च॥१॥

देशकालकलालोक यायागम वरोिध च। ित ाहेतु ा तह नं द चु ने यते॥२॥

अपाथिम यपेताथ स चाथः पदवा ययोः। अथवा वणस घातः सुि ङ तं पदं पुनः॥३॥

पदानामेव स घातः सापे ाणा ंपर परम ्। िनराका च त ा यमेकव तुिनब धनम ्॥४॥

मवृ ष ुवणषु स घाता द न यु यते। बु ौ तु स भव येतद य वेऽ प ित णम ्॥५॥

धीर यश द वषया वृ वणा हत मृितः। वा यिम याहरपरेु न श दाः णन राः॥६॥

अ ा प बहु व य ंजायते त ु नो दतम ्। गु िभः कं ववादेन यथा कृतमु यते॥७॥

समुदायाथशू य ंय दपाथकिम यते। दा डमािन दशापूपाः ष ड या द यथो दतम ्॥८॥

व ाथ मतं यथ व ं तूप द यते। पूवापराथ याघाता वपययकरं यथा॥९॥

स ख मान ं ये धे ह लघुताम य मा गमः। भ ु छ दानुव यः ेम न त न ह यः॥१०॥

उपािसतगु वा व ं व जते यश ुषु। ेयःस ु वनयाधानमधुनाित केवलम ्॥११॥

Page 25: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

25

यदिभ नाथम यो य ंतदेकाथ च ते। पुन िमदं ाहर येु श दाथभेदतः॥१२॥

न श दपुन ं तु थौ याद ोपव यते। कथमा िच ः स नु मेवािभधा यते॥१३॥

भयशोका यसूयास ुहष व मययोर प। यथाह ग छ ग छेित पुन ं न त दः॥ु १४॥

अ ाथपुन ं य देवैकाथिम यते। उ य पुनरा याने कायास भवतो यथा॥१५॥

तामु कमनस ंनूनं करोित विनर भसाम ्। सौधेष ुघनमु ाना ं णालीमुखपाितनाम ्॥१६॥

ुतेः सामा यधमाणा ं वशेष यानुदा तेः। अ ित ंयदेक त ानं संशयं वदः॥ु १७॥

ससंशयिमित ाह तत त जननंु वचः। इ ंिन तये वा य ंन दोलायेत त था॥१८॥

यालव तो दरारोहाु र व तः फला वताः। वषमा भूभृत ते यो भयमाश ु मा दनाम ्॥१९॥

यथोपदेश ं मशो िनदशोऽ मो मतः। तदपेतं वपयासा द या यातमप मम ्॥२०॥

वदधानो कर टे द ू यामा हमस छवी। रथागंशूल े ब ाणौ पाता ंवः श भुशांिगणौ॥२१॥

सू कृ पदकारे योगा योऽ यथा भवेत ्। तमा ावकािस ेः श दह नं वदयथा॥ु २२॥

फुर ड लियनो वतता भोगर यसः।

Page 26: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

26

तेज तरयतः सौरं घना प य दवोऽिभतः॥२३॥

यित छ दोऽिध ढाना ंश दाना ंया वचारणा। तदपतंे यित िमित िन द यते यथा॥२४॥

व ु व त तमालािसतवपुष इम ेवा रवाहा वन त॥२५॥

गुरोलघो वण य योऽ थान ेरचना विधः। त यूनािधकता वा प िभ नवृ िमदं यथा॥२६॥

मित मरमाला काननेषू मदाऽसौ। वर हतरमणीकोऽह य ग तुम ्॥२७॥

का ते इ दिुशरोर े आदधान ेउदंशुनी। पाता ंवः श भुशवा या वित ाह वस यदः॥ु २८॥

या देश े यस भूितर प वा नोप द यते। त रोिध व ेयं वभावा थो यते॥२९॥

मलय ेक दरोपा त ढकालागु मे।ु सुग ध कुसुमान ा राज ते देवदारवः॥३०॥

ष णामृतूना ंभेदेन कालः षोढेव िभ ते। त रोधकृ द याह वपयासा ददंु यथा॥३१॥

उदढिशिशरासारा ावृषे या नभ वतः।ू फु लाः सुरभय तीम ेचूताः काननशोिभनः॥३२॥

कला संकलना ा िश पा य या गोचरः। वपय तं तथैवाह त रोधकरंु यथा॥३३॥

ऋषभा प चम त मा सष ज ंधैवतं मृतम ्। अय ं ह म यम ामो म यमो पी डतषभः॥३४॥

Page 27: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

27

इित साधा रतं मोहाद यथैवावग छित। अ या व प कला वेवमिभधेया वरोिधता॥३५॥

था नुजंगमभेदेन लोकं त व वदो वदः।ु स च त यवहारोऽ त रोधकरं यथा॥३६॥

तेषा ंकटतट ैगजाना ंमद ब दिभः।ु ाव त नद घोरा ह य रथवा हनी॥३७॥

धावता ंसै यवाहाना ंफेनवा रमुख युतम ्। चकार जानुद नापान ् ित द ुखम वनः॥३८॥

यायः शा ं वग द डनीित च तां वदः।ु अतो याय वरोधी मपेतं य या यथा॥३९॥

व जगीषुमुप य य व सेशं वृ दशनम ्। त यैव कृितनः प ाद यधा चारशू यताम ्॥४०॥

अ तय धशताक ण साल कायननेतृकम ् तथा वधं गज छ ना ासी स वभूगतम ्॥४१॥

य द वोपे तं त य सिचवैः वाथिस ये। अहो न ुम दमा तेषा ंभ वा ना त भ र॥४२॥

शरा ढधनुमु ा म युम रराितिभः। ममा ण प र या य पित य तीित काऽनुमा॥४३॥

हतोऽनेन मम ाता मम पु ः पता मम। मातुलो भािगनेय षा संर धचेतसः॥४४॥

अ य तो व वधा याजावायुधा यपरािधनम ्। एका कनमर या या ंन ह युबहवः कथम ्॥४५॥

नमोऽ तु ते यो व यो येऽिभ ाय ंकवे रमम ्।

Page 28: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

28

शा लोकावपा यैव ंनय त नयवे दनः॥४६॥

सचेतसो वनेभ य चमणा िनिमत य च। वशेष ंवेद बालोऽ प क ं क नु कथ न ुतत ्॥४७॥

आगमो धमशा ा ण लोकसीमा च त कृता। त रोिध तदाचार यित मणतो यथा॥४८॥

भूभृता ंपीतसोमाना ं या ये व मिन ित ताम ्। अलंक र णुना वंश ंगुरौ सित जगीषुणा॥४९॥

अभाय ढेन सं कारम तरेण ज मना। नरवाहनद ेन वे यावान ् िनिश पी डतः।५०।

न दषणायायमुदा तोू विध- न चािभमानेन कम ु तीतये। कृता मना ंत व शा च मा शो जनोऽिभस धं क इवावभो यते॥५१॥

॥इित चतुथः प र छेदः॥

Page 29: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

29

प चमः प र छेद

अथ ित ाहे वा दह नं द चु व यते। समासेन यथा याय ंत मा ाथ तीतये॥१॥

ायेण दब धतयाु शा ा ब य यमेधसः। तदप छ दनायैषु हेतु यायलवो चयः॥२॥

वादका यरसो म ंु शा म युपयु जते। थमालीढमधवः पब त कटु भेषजम ्॥३॥

न स श दो न त वा य ंन स यायो न सा कला। जायते य न का यांगमहो भारो महान ् कवेः॥४॥

स वादयः माणा या ं य मनुमा च ते। असाधारणसामा य वषय व ंतयोः कल॥५॥

य ं क पनापोढं ततोऽथा दित केचन। क पना ंनामजा या दयोजना ं ितजानते॥६॥

समारोपः कलैतावान ् सदथाल बन च तत ्। जा या पोहे वृ ः व व वशेषः कुत सः॥७॥

तदपोहेष ुच तथा िस ा सा बु गोचरा। अव तुक चे तथं य ं त ववृ ह॥८॥

ा ाहकभेदेन व ानांशो मतो य द। व ानमा सा या वशषेोऽ य वक पना॥९॥

अथादेवेित पादे तत एवेित ना यतः। अ यथा घट व ानम येन यप द यते॥१०॥

पा लंगतो ानमनुमान च केचन। त दो ना तर याथदशन चापरे वदः॥ु ११॥

Page 30: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

30

व वधा पदधमण धम कृत वशेषणः। प त य च िनदशः ित े यिभधीयते॥१२।

तदथहेतुिस ा तसवागम वरोिधनी। िस धमा य बािधनी चेित द यित॥ु १३॥

तयैव ह तदथ य वरोधकरणं यथा। यितमम पता बा या सूनुय याहमौरसः॥१४॥

अ या मा कृितवित ेया हे वपवा दनी। धिमणोऽ या िस वा म ऽ प न से यित॥१५॥

शा तोऽशा तो वेित िस े धिम ण वनौ। जायते भेद वषयो ववादो वा दनोिमथः॥२६॥

विस ा त वरोिध वा ेया त रोिधनी। कणभ ो यथा श दमाच ीता वन रम ्॥१७॥

सवशा व वा सवागम वरोिधनी। यथा शुिच तनु ी ण माणािन, न स त वा॥१८॥

आकुमारमस द धधमा हत वशेषणा। िस धमित मता ो ा ो विनयथा॥१९॥

य बािधनी तेन माणेनैव बा यते। यथा शीतोऽनलो ना त पमु णः पाकरः॥२०॥

स योः स श ेिस ो यावृ त प तः। हेतु ल णो ेयो हे वाभासो वपययात ्॥२१॥

स यो रित यः िस ः वप परप योः। अिभ नल णः प ः फलभेदादय ं धा॥२२॥

परप ानुपादान ंत े ानुदा तौ।ृ

Page 31: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

31

कथम यतरािस हे वाभास यव थितः॥२३॥

सा यधमानुगमतः स श त य सन ्। अ योऽ यसावेक इव सामा यादपचयते॥ु २४॥

वप त स शो यावृ त यो सन ्। इित यैकानुगित यावृ ी ल मसाधुता॥२५॥

सा यसाधनधमा या ंिस ो ा त उ यते। त पययतो वा प तदाभ तदवृ तः॥२६॥

सा येन िलंगानुगित तदभाव ेच ना तता। या यते येन ा तः स कला यै धो यते॥२७॥

दषणंू यूनता ु यून ंहे वा दनाऽ च। त मूल वा कथाया यून ंने ं ित या॥२८॥

जातयो दषणाभासा ताःू साध यसमादयः। तासा ं प चो बहधाु भूय वा दह नो दतः॥२९॥

अपरं व यते यायल णं का यसं यम ्। इद तु शा गभषु का ये विभ हतं यथा॥३०॥

अथ िन या वनाभा व ं जगित कारणम ्। कारण चे न त न यं िन य चेत ् कारणं न तत ्॥३१॥

ल म योगदोषाणा ंभेदेनानेन व मना। स धा द साधन ंिस यै शा ेषू दतम यथा॥३२॥

त ैः का य योगेष ुत ाद कृतम यथा।ु त लोका य ंका यमागमा त वशंिसनः॥३३॥

Page 32: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

32

अिससंकाशमाकाश ंश दो दरानुपा ययमू ्।

तदेव वा र िस धूनामहो थेमा महािचषः। पाद ना ंयथा यमा यो न यतीित च ॥३४॥

इ काया युपगम ं ित ां ितजानते। धमाथकामकोपानामा या सा चतु वधा॥३५॥

जरामेष बभम ित ित ाय पतुयथा। तथैव पु णाभा र सा या मिनब धनी।३६।

उपल य े वय ंसीतािमित भतृिनदेशतः। हनूमता ित ाय सा ाते यथसं या॥३७॥

आह र या यमूम महासेना मजािमित। कृ वा ित ा ंव सेन तेित मदना या॥३८॥

ातु ातृ यमु म य पा या य यासृगाहवे। ित ाय यथा भीम त चकारावशो षा॥३९॥

काय ऽ य ित ायाः योगो न कथ चन। प र याग कत यो नासा ंचतसृणाम प॥४०॥

ायोपवेशाय यथा ित ाय सुयोधनः। रा याय पुन था वित धम वरोिधनी॥४१॥

आहतोू न िनवतऽहं ूतायेित युिध रः। कृ वा स धा ंशकुिनना ददेवे यथबािधनी॥४२॥

अ ार य िनव यािम मुिनव वचना दित। पतुः याय या ंभी म े सा कामबािधनी॥४३॥

अ याजय था रामः सव वधा याम ्। जामद य ंयुधा ज वा सा ेया कोपबािधनी॥४४॥

Page 33: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

33

अथा युपगम ाि ः स धा युपगमा वना। अनु म प य ाथाद युपैित यथो यते॥४५॥

किम य षा ेयं को िनरा यतेऽ रिभः। किम यय ंतु यः ेपः सौकय दशय यसौ॥४६॥

हेतु ल मैव मतः का ये व प सुमेधसाम ्। अ वय यितरेकौ ह केवलावथिस ये॥४७॥

यथािभतो वनाभोगमेतद त मह सरः। कूजना कुरर णा च कमलाना च सौरभात ्॥४८॥

अ यधम ऽ प त स ं स ब धेन करो ययम ्। धूमाद ंकषा सा नेः देश यानुमािमव॥४९॥

अपृथ कृतसा योऽ प हेतु ा तीयते। अ वय यितरेका या ं वनैवाथगितयथा ॥५०॥

द द पा िनशा ज े यपवृ दवाकरा। हेतुः द द प वमपवृ ौ रवे रह॥५१॥।

त या प सुिधयािम ा दोषाः ागु दता यः। अ ानसंशय ान वपययकृतो यथा॥५२॥

काशा हर त दयममी कुसुमसौरभात ्। अपाम यणव वादेते ेयाः शरारवः॥५३॥

असौ शु ला तने वा चकोर इित गृ ताम ्। तु यजाताव वा साधय यचकोरताम ्॥५४॥

उ याथ य ा तं ित ब बिनदशनम ्। ननूपमानुमैवा तु न हे वनिभधानतः॥५५॥

Page 34: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

34

सा यसाधनयोवृ ा त ह ने यते। मुख ंप िमवे य कं सा य ं क च साधनम ्॥५६॥

इित योग य यथा कलाव प भवािनह। ेयान ् वृ ानुिश वापूव कातयुग ेयथा॥५७॥

य ा तमा ेण य येते सा यसाधने। तमाहःु शु ा तं त मा ा व कृतेयथा॥५८॥

भरत व ं दलीप व ं वमेवैलः पु रवाः। वमेव वीर ु न वमेव नरवाहनः॥५९॥

कथमेकपदेनैव य यरे न य ते गुणाः। इित यु जते स तः केिच व तरभीरवः॥६०॥

पदमेक परं साधु नावाचीन ंिनब धनम ्। वैपर या वपयास ंक तर प करोित तत ्॥६१॥।

अ मसुिनभदं रसव वेऽ यपेशलम ्। का य ंक प थमाम च केषा च स श ंयथा॥६२॥

जाजन े व र भूभृ छरोऽिचता ेः पृथुक ितिध य ! अ ह नप य जला रधा न तवैव ना य य सुत य वृ म ्॥६३॥

अंशुभ म णिभः फलिन नै शा खिभः। फु लै कुसुमैर यैवाचोऽल कु ते यथा॥६४॥

शुभमरकतप रागिच ेसफलसप लवभू रचा वृ े। बहकुसुम वभू षतेु स त थौ सुरमुिनिस युते सुमे पृ े॥६५॥

तदेिभर गैभू य ते भूषणोपवन जः। वाचा ंव ाथश दो रलंकाराय क पते॥६६॥

व पदम वथ बहपूरणमाकुलमु ्।

Page 35: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

35

कुव त का यमपरे यायताभी सया यथा॥६७॥

एलात कोलनाग फुटबकुललताच दन प दना य- मु ाकपूरच ागु कमनिशला थासक या वीरः। शंख ाताकुला त तिममकरकुलाक णवीची तानो द ेय या बुरािशः शिशकुमुदसुधा ीरशु ा ंसुक ितम ् ॥६८॥

इित िनग दता ता ता वाचामलंकृतयो मया। बह वधकृती वाऽ येषांु वयं प रत य च। िथतवचसः स तोऽिभ ाः माणिमहापरे

गु तरिधयाम वाराधं मनोऽकृतबु िभः॥६९॥

॥ इित प चमः प र छेदः॥

Page 36: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

36

ष ः प र छेदः

सू ा भस ंपदावत पारायणरसातलम ्। धातूणा दगण ाहं यान हबृह लवम ्॥१॥।

धीरैरालो कत ा तममेधोिभरसूियतम ्। सदोपभु ं सवािभर य व ाकरेणुिभः॥२॥

नापारिय वा दगाधममुंु याकरणाणवम ्। श दर ं वय ग यमल क ुमय ंजनः॥३॥

त य चािधगम ेय ः कायः का य ं विध सता। पर ययतो य ु यते तेन का रितः॥४॥

ना य ययश दा वागा वभाित मुदे सताम ्। परेण धृतमु े व सरसा कुसुमावली॥५॥

मु य तावदय ं यायो य वश या वतते। अ यसार वता नाम स य यो ानुवा दनः॥६॥

तीितरथषु यत तं श दं ुवते परे। धूमभासोर प ा ा श दता यानुमा ं ित॥७॥

न वकारा दवणाना ंसमुदायोऽिभधेयवान ्। अथ तीतय ेगीतः श द इ यिभधीयते॥८॥

येकमसमथाना ंसमुदायोऽथवा कथम ्। वणाना ं मवृ वा या या ना प च संहितः॥९॥

न चा प समुदािय यः समुदायोऽथवा कथम ्। दा िभ भुवोऽती य कम य स क यते॥१०॥

त मा कूट थ इ येषा शा द वः क पना वृथा। य मनुमान ंवा य त परमाथतः॥११॥

Page 37: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

37

शपथैर प चादेय ंवचो न फोटवा दनाम ्। नभःकुसुमम तीित या कः सचेतनः॥१२॥

इय त ई शा वणा ई गथािभधाियनः। यवहाराय लोक य ािग थं समयः कृतः॥१३॥

स कूट थोऽनपायी च नादाद य क यते। म दाः सा केितकानथा म य ते पारमािथकान ्॥१४॥

वन रोऽ तु िन यो वा स ब धोऽथन वा सता। नमोऽ तु ते यो व यः माणं येऽ य िन तौ॥१५॥

अ यापोहेन श दोऽथमाहे य य े च ते। अ यापोह नामा यपदाथापाकृितः कल॥१६॥

य द गौ र ययं श दः कृताथ ऽ यिनराकृतौ। जनको ग व गोबु ेमृ यतामपरो विनः॥१७॥

अथ ानफलाः श दा न चैक य फल यम ्। अपवाद विध ान ेफल ेचैक य वः कथम ्॥२८॥

पुरा गौ रित व ानं गोश द वणा भवेत ्। येनागो ितषेधाय वृ ो गौ रित विनः॥१६॥

वणभेदा ददं िभ न ंवणाः वांश वक पतः। के श दाः क च त ा यिम यहो व म द तु रम ्॥२०॥

य याजाितगुणभेदा ेच चतु वधाः। य छाश दम य य े ड था दं ितजानते॥२१॥।

नानाभाषा वषियणामपय ताथवितनाम ्। इय ा केन वाऽमीषा ं वशेषादवधायते॥२२॥

व वाचा ंकवीना ंये योगं ित साधवः।

Page 38: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

38

यो ुं ये न यु ा त वेकाऽयमु यते॥२३॥

ना यु ं यु जीत चेतःस मोहका रणम ्। तु याथ वेऽ प ह ूया को ह तं गितवािचनम ्॥२४॥

ौ ा दं न तु दब धंु न द ा दमपेशलमु ्। ा य ंन प ड शूरा दं न ड था दमपाथकम ्॥२५॥

नाऽ तीता यथाथ व ंधा वनेकाथतावशात ्। न लेश ापकाकृ ंस ह त याित वा यथा॥२६॥

न िश ै िम येव न त ा तरसािधतम ्। छ दोव दित चो सगा न चा प छा दस ंवदेत ्॥२७॥

मागतं ुितसुख ंश दम यमुद रयेत ्। अितशेते लंकारम य ं य जनचा ता॥२८॥

िस ो य ोपसं याना द या य ोपपा दतः। तमा येत ायेण न तु योग वभागजम ्॥२९॥

इय ंच मुखी क या कृ यैव मनोहरा। अ या ंसुवणालंकारः पु णाित िनतरा ंि यम ्॥३०॥

वृ प ं यु जीत स मेऽ प मृजेयथा। माज यधरराग ंते पत तो वा प ब दवः॥३१॥।

स पशेष ंतु पुमान ् या य च िश यते। यथाह व णा व ौ भवौ शव मृडा वित॥३२॥

यथा पटयती या द ण ाितप दका तः। णा व व दती या च तथा शयती य प॥३३॥

Page 39: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

39

यु जीता ययीभवमद तं ना यप चिम। तृतीयास मीप ेनालु वषयमानयेत ्॥३४॥

ित भृतौु वा यौ न ं दवसगोचरौ। यथा व ानधीतेऽसौ ित ुच वह ुच॥३५॥

िश योगमा ेण यासकारमतेन वा। तृचा सम तष ीकं न कथ चददाहरेतु ्॥३६॥

सू ापकमा ेण वृ ह ता यथो दतः। अकेन च न कुव त वृ ंत मको यथा॥३७॥

प चराजीित च यथा यु जीत गु ं याम ्। नपुंसकं त पु षं पु हतसभंू यथा॥३८॥

सव य भृशा द यो वदे लु हल ंयथा। यो मनायते सा ते कं शठािभमनायसे॥३९॥

तृतीयैकवचः ष यामाम त च वदे व प। यथो दतं बलिभदा सु चा ं व ुतािमव॥४०॥

अस तम प य ा य ंत थैव योजयेत ्। यथो यतेऽ भसा भासा यशसाम भसािमित॥४१॥।

पुंिस या च व व तिम छ य छा दस ं कल। उपेयुषाम प दव ंयथा न येित चा ता॥४२॥

इभकु भिनभ ेबाला दधुषी क चुकं तने। रितखेदप र ा ता जहार दयं नृणाम ्॥४३॥

शबला द योऽिततरा ंभाित ण व हतो यथा। बलाकाः प य सु ो ण घना छबलय यमूः॥४४॥

Page 40: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

40

िशिशरासारक णकास शः सेतुग धवा । वा ंवीजयित सु ो ण रितखेदालसे णाम ्॥४५॥

एवं णचः योग तु सव ाल कृितः परा। िल ग योपप न च ता छ य वषय ं णिनम ्॥४६॥

त या हार तनाभोगो वदनं हा र सु दरम ्। हा रणी तनुर य तं कय न हरते मनः॥४७॥

ता छ या दष ुचे य ते सव एवं तृनादयः। वशेषेण च त े ा यु कुर वर ज णुचः॥४८॥

न त च यु जीत संगितः संहितयथा। शाकारौ जागु र ौ च जागया जागरा यथा॥४९॥

उपासनेित च युचं िन यमासेः योजयेत ्। युट च कतृ वषय ंदेवनो रमणो यथा॥५०॥

अण ताद प ड ब ो ल मीः पौर दर यथा। अ महारजना ला ारोचना या ंतथा च ठक् ॥५१॥।

मतु ब च कुमुदा यथेय ंभूः कुमु ती। ठक् चा प तेन जयती या कः शा को यथा॥५२॥

हत करणे ण च सवश दा यु जते। तत छिम या च यथा सावः सव य इ य प॥५३॥

वदे दिनज त च प टमा लिघमा यथा। वशेषेणेयसु न ो यायानाप कनीयसीम ्॥५४॥

यस द नचा व ौ माण वषयौ यथा। जानुद नी स र नार िनत ब यस ंसरः॥५५॥

Page 41: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

41

मतु करण े यो नातिम ाशृं गणादयः। इन च फलबहा या ंफिलनो ब हणो यथा॥५६॥

इिनः यु ः ायेण तथा ठं मनी षिभः। त ा प मेखलामालामायाना ंसुतरा ंमता॥५७॥

अ य ता झेरदादेश ेदधती यादयोऽ प च। रो दित व पती या द सहेटा सावधातुकम ्॥५८॥

अ य तेष ु यो यमद तं घुभृञोः शतुः। असौ दधदलंकारं ज ं ब च शोभते॥५९॥

न तवग शकारेण विच संयोिगन ंवदेत ्। यथैत याममाभाित वनं वनजलोचने॥६०॥

नैक ौकारभूय व ंगतो यातो हतो यथा। साव यव झयो ह य ूया ना य प तेः॥६१॥

शालातुर यमतमेतदनु मेण को व यतीित वरतोऽहमतो वचारात ्। श दाणव य य द क दपैितु पारं भीमा भस जलधे रित व मयोऽसौ॥६२॥

व ानां सततमपा योऽपरासा ं तासू ा न च व ण कां दथान ्।

ेय ंजगित मतं ह पा णनीयम ् मा य या भवित न क यिचत ् माणम ्॥६३॥

अवलो य ंमतािन स कवीनामवग य विधया च का यल म। सुजनावगमाय भामहेन िथतं र लगोिमसूनुनेदम ्॥६४॥

ष या शर रं िनण तं शतष या वल कृितः। प चाशता दोष ः स या यायिनणयः॥६५॥

Page 42: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

42

ष या श द य शु ः या द येवं व तुप चकम ्। उ ं ष भः प र छेदैभामहेन मेण वः॥६६॥

॥ इित ष ः प र छेदः॥

Page 43: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

43

प रिश - १ प ानु म णका

अख डम डलः वे दःु २-४४

अण ताद प ङ ब ः ६-५१

अतोऽिभवा छता क ितम ् २-८

अ याजय यथा रामः ५-४४

अ ा प बहु व यम ् ४-७

अ ाथपुन ं यत ् ४-१५

अथ िन या वनाभा व ५-३१

अथ ित ाहे वा द ५-१

अथ िल गवचोभेदौ २-५२

अथा युपगम ाि ः ५-४५

अ ार य िनव यािम ५-४३

अधन येव दातृ वम ् १-३

अिधकारादपेत य ३-२९

अन तरैका तरयोः १-१६

अनया यद प ेयम ् २-५७

अनल कृतका तं ते ३-५

अिनब ं पुनगाथा १-३०

Page 44: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

44

अनु ासः सयमकः २-४

अ तय धशताक णम ् ४-४

अ यधम ऽ प त स म ् ५-४९

अ यापोहेन श दोऽथम ् ६-२६

अ येषाम प कत या ३-५२

अ यैः वच रतं त याम ् १-२९

अपरं व यते याय ५-३०

अप ितरभी ाु च ३-२१

अप ितंु वशेषो म ् ३-२

अपाथिम यपेताथम ् ४-३

अपाथ यथमेकाथम ् ४-१

अपा ंय द वक् िशिथला २-८३

अपीतम ाः िश खनः २-७८

अपु ाथमव ो १-३४

अपृथ कृतसा योऽ प ५-५०

अभाय ढेन सं कारम ् ४-५०

अ य ता झेरदादेश े ६-५८

अ य तेष ु यो यम ् ६-५९

अमी नृपा द सम शासनाः २-१५

अमूिन कुवतेऽ वथाम ् २-२६

Page 45: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

45

अय ंम द ुितभा वान ् २-५५

अय ं ह म यम ामः ३-३४

अयु म था दताःू १-४२

अथ ानफलाः श दाः ६-२८

अथद ंु पुन यम ् १-५०

अथादेवेित पादेः ५-१०

अल कारवद ा यम ् २-३५

अवलो य मतािन स कवीनाम ् ६-६४

अवाचोऽ य वाच १-४३

अ वगा ोऽिस नार णाम ् २-५३

अ वव तसामा या १-९

अस तम प य वा यम ् ६-४

अिसत तुग छत ् १-४५

अिसस काशमाकाशम ् ५-३५

असौ शु ला ते वात ् ५-५४

अ या मा कृितवित ५-१५

अ म जह ह सु द

णया यसूया ३-५६

अ य तो व वधा याजा ४-४५

अहं वां य द ने ेय २-६९

Page 46: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

46

अ मसुिनभदम ् ५-६२

अंशुम म णिभः ५-६४

आकुमारमस द ध १-१९

आ ोश ना य न यान ् १९४

आ ेपोऽथा तर यासः २-६६

आगमो धमशा ा ण ४-४८

आ दम या तयमकम ् २-९

आ दम या त वषयम ् २-२५

आदौ म या तयोवा यात ् २-१०

आिध यमुपमानानाम ् २-६१

आन दजैनयनवा रिभ तु वाम ् ३-५६

आपा डुग डमेत े १-५६

आशीर प च केषा चत ्३-५५

आ या सा चतु वधा ५-५५

आह र या यमुम ५-३८

आहतोू न िनव ऽहम ् ५-४२

इित िनग दता ता ता

वाचामल कृतयो मया ५-६९

इित योग य यथा ५-५७

इित साधा रतं मोहात ् ४-३५

Page 47: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

47

इ य मेघक रणाम ् ४-३५

इ यु उपमाभेदः २-६५

इ येवमा द दता २-८४

इिनः यु ः ायेण ६-५७

इभकु भिनभ ेबाला ६-४३

इय त ई शा वणाः ६-१३

इय ंच मुखी क या ६-३०

इ काया युपगमम ् ५-३५

उ याथ य ा तम ् ५-५५

उ यते कामम तीदम ् २-५७

उ े ावयव चा य े ३-४

उदा ंश मान ् रामः ३-११

उदढिशिशरासारानू ् ४-३२

उ नतालोकदियता ३-१९

उप यसनम य य २-७१

उपमानवतोऽथ य २-७५

उपमानेन त व च ३-४३

उपमानेन य वम ् ३-३५

उपमानेन य वम ् २-२१

उपमा पक चा यत ् ३-३

Page 48: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

48

उपल य े वय ंसीताम ् ५-३७

उपा त ढोपवन ३-२६

उपासनेित च युचम ् ६-५०

उपािसतगु वा वम ् ४-११

उपेयुषाम प दवम ् १-६

ऊज व कणन यथा ३-७

ऋषभा प चम त मात ् ४-३४

एकदेश य वगम े ३-२३

एकेनैवोपमानेन २-६२

एतदेवापरेऽ येन ३-१२

एत ा ंसुरिभ कुसुमं

ा यमेत नधेयम ् १-५९

एवं णचः योग तु ६-४६

कला स कलना ा ४-३३

कवेरिभ ायकृतैः १-२७

का ते इ दिशरोर ेु ४-२८

काय ऽ य ित ायाः ५-४०

का या य प यद मािन २-२०

काशा हर त दयम ् ५-५३

क च का यािन नेयािन २-४५

Page 49: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

49

क चदा यसौ दयात ् १-५५

कमय ंशशी न स दवा वराजते ३-४४

किम य षा ेयम ् ५-५६

केिचदोजोऽिभिध स तः २-२

न त च यु जीत ६-४६

मवृ ष ुवणषु ४-५

मागतं ुितसुखम ् ६-२८

ययैव विश य ३-३३

यायाः ितषेधे या २-७७

ल ं यव हतं व ात ् १-४०

विचद े सरता २-५४

गतोऽ तमक भाती दःु २-८७

गा भीयलाघववतोः ३-५०

िगरामल कार विधः स व तरः ३-५८

गुण य वा याया वा ३-२५

गु पदेशाद येतुम ् १-५

गुरोलघो वण य ४-२६

गूढश दािभधान च १-४५

गृहे व वस ुवा ना नम ् ३-९

गौड यम प साधीयः १-३५

Page 50: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

50

गौड यिमदमेत ु १-३२

हैर प गजाद नाम ् २-६४

ा यानु ासम य ु २-६

ा ाहकभेदेन ५-९

चतुवगािभधानेऽ प १-२१

चाण यो न मुपयात ् ३-१३

िच ोदा ा ताथ वमु ् ३-४५

चीर मतीर यानीः २-२९

छायाव तो गत यालाः ३-१८

जलभृ मा ते दवः ५-३६

जातयो दषणाभासाःू ५-२९

मतु ब च कुमुदात ् ६-५२

त एत उपमादोषाः २-४०

त ैः का य योगेष ु ५-३३

त ड लयक याणाम ् २-२४

त ास भ वनाथन २-४९

तदपोहेष ुच तथा ५-८

तदथहेतुिस ा त ५- १३

तदेतदाहःु सौश म ् १-१५

तदेिभर गैभू य ते ५-६६

Page 51: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

51

तयैव ह तदथ य ५-१४

त मा कूट थ इ येषा ६-११

त य चािधगम ेय ः ६-४

त या प सुिधयािम ाः ५-५२

त या हार तनाभोगः ६-४७

ता छ या दष ुचे य ते ६-४८

तामु कमनस ंनूनम ् ४-१६

ता बूलरागवलयम ् ३-४६

ित भृतौु वा यौ ६-३५

तु यकाल े ये य ३-३९

तु य ुतीना ंिभ नानाम ् २-१७

तु योदयावसान वात ् ३-४८

तृतीयैकवचः प याम ् ६-४०

तेषा ंकटतट ैः ४-३७

पा ल गतो ानम ् ५-११

द द पा िनशा ज े ५-५१

दरािधकगुण तोू ३-३१

दषणंू यूनता ु ः ५-२८

देशकालकलालोक ४-२

य याजाितगुण ६-२१

Page 52: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

52

यस द नचा व ौ ६-५५

धमाथकाममो ेष ु१-२

धावता ंसै यवाहानाम ् ४-३८

धीर यश द वषया ४-६

धीरैरालो कत ा तम ् ६-२

न चा प समुदािय यः ६-१०

न त ा तरसािधतम ् ६-२७

न तवग शकारेण ६-६०

न ते धीध र भोगेष ु २-१३

न दषणायायमुदा तोू विधः ४-५१

न िनता ता दमा ेण १-३६

ननूपमीयते पा णः २-५६

न वकारा दवणानाम ् ६-८

नमोऽ तु ते यो व यः ४-४६

न व ापरव ा याम ् १-२८

न श दपुन ं तु ४-१३

न िश ै िम येव ६-२७

न सवसा यिमित २-६०

न स श दो न त ा यम ् ५-४

नाक व वमधमाय १-१२

Page 53: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

53

नाटकं पद श या १-२४

नानाधा वथग भीरा २-१९

नानाभाषा वषियणाम ् ६-२२

नानाथव तोऽनु ासाः २-७

ना य ययश दा वाक् ६-५

नापारिय वा दगाधमु ् ६-३

ना तीता यथाथ वम ् ६-२६

ना यु ं यु जीत ६-२४

नायकं ागुप य य १-२२

िनिम तो वचो य ु २-८१

िन पेतुरा या दव त य द ाः २-४७

नेयं वरौित भृ गाली ३-२२

नेयाथ ल म याथम ् १-३७

नेयाथ नीयते यु ः १-३८

नेक ौकारभूय वम ् ६-६१

यायः शा ं वग ः ४-३९

यून या प विश ेन ३-२७

प चराजीित च यथा ६-३८

पद य य स धान े १-५२

पदमेकं परं साधु ५-६१

Page 54: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

54

पदानामेव स घातः ४-४

प े दभृ गमात गु २-९०

परप ानुपादानम ् ५-२३

परानीकािन भीमािन २-७२

पयायो ं यद येन ३-८

पु जीभूतिमव वा तम ् २-५१

पुरा गौ रित व ानम ् ६-१९

पुंिस या च व व तम ् ६-४२

जाजन े व र भूभृत् ५-६३

ण य साव सव ं १-१

ितषेध इवे य २-६८

तीतश दमोज व २-१८

तीितरथषु यतः ६-७

य बािधनी तेन ५-२०

य ं क पनापोढम ् ५-६

येकमसमथानाम ् ६-९

दाय व िथ यः ३-४२

यु जीता ययीभावम ् ६-३४

ायेण दब धतयाु ५-२

ायोपवेशाय यथा ५-४१

Page 55: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

55

ी णत णिय वाद ु ३-३०

ेयो गृहागतं कृ णम ् ३-५

ेयो रसवदज वू ३-१

भयशोका यसूयास ु ४-१४

भरत व ं दलीप वम ् ५-५९

भा वक विमित ाहःु ३-५३

भूभृता ंपीतसोमानाम ् ४-४९

भूयसामुप द ानाम ् २-८९

मित मरमाला काननेषू मदासौ ४-२७

ातु ातृ यमु म य ५-३९

मतु करण े यो ना ६-५६

मद ल नकपोलानाम ् १-५८

मदा धमात ग विभ नसाला ३-५७

मदो जनयित ीितम ् २-२७

म दत याणा जू १-२०

मलय ेक दरोपा त ४-३०

माधुयमिभवा छ तः २-१

मायेव भ ेित यथा १-३९

मािलनीरंशुकभृतः २-२८

मुख ंप िमवे य ५-५७

Page 56: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

56

मु य तावदय ं यायः ६-६

यित छ दोऽिध ढानाम ् ४-२४

य तेनैव त य यात ् ३-४५

य ा तमा ेण ५-५८

य ो े ग यतेऽ योऽथः २-७९

यथा ज द द या द १-५३

यथा पटयती या द ६-३३

यथास यमथो े ाम ् २-८८

यथेवश दो सा यम ् २-३१

यथोपदेश ं मशः ४-२०

यदिभ नाथम यो यम ् ४-१२

य द का यशर र य १-२३

य द गौ र ययं श दः ६-१७

य द चो क ठया य १-४४

य द वोपे तं त य ४-४२

यद ंु कार वम ् २-३७

य याितशयवानथः २-५०

या देश े यस भूित ४-२९

र व वादगाध वात ् ३-२०

रसव दिशत प ३-६

Page 57: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

57

रामः स ािभन सालान ् ३-३२-१

ण रोदसी चा य १-७-१

पका दमल कारम ् १-१४

पका दमल कारः १-१३

ल ण ं पकेऽपीदम ् ३-१५

ल म योगदोषाणाम ् ५-३२

लाट यम यनु ासम ् २-८

व वाचा ंकवीना ंये ६-२३

व यमाणो वषयः २-६७

वितना प यासा यम ् २-३३

वदे दमिनज त च ६-५४

वनेऽथ त म विनतानुयाियनः २-६३

वरा वभूषा संसृ ः ३-४९

वणभेदा ददं िभ नम ् ६-२०

वह त िगरयो मेघान ् २-७४

व जगीषुमुप य य ४-४०

व वच व त ल न १-४८

वदधानो कर टे द ू ४-२१

व ानां सततमा योऽपरासाम ् ६-६३

व ु व त तमालािसतवपुष

Page 58: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

58

इम ेवा रवाहा वन त ४-२५

वनयेन वना का ीः १-४

वन रोऽ तु िन यो वा ६-१५

वना यथैवश दा याम ् २-३२

वप त स शः ५-२५

व पदम वथम ् ५-६७

व ाथ मतं यथम ् ४-९

व ेनोपमानेन २-३०

व वधा पदधमण ५-१२

विश य यदादानम ् ३-४१

वृ मा यायते त याम ् १-२६

वृ ंदेवा दच रत १-१७

वृ प ं यु जीत ६-३१

वैदभम यद तीित १-३१

श चाप हाद २-४२

शपथैर प चादेयम ् ६-१२

शबला द योऽिततराम ् ६-४४

श द छ दोऽिभधानाथाः १-९

श दािभधेयाल कार १-१५

श दािभधेय े व ाय १-१०

Page 59: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

59

श दाथ स हतौ का यम ् १-१६

शरा ढधनुमु ाः ४-४३

शिशनो हणादेतत ् २-५९

शालातुर यमतमेतदनु मेण ६-६२

शा तोऽशा तो वेित ५-१६

िशिशरासारक णकाम ् ६-४५

िश योगमा ेण ३-३६

शीकरा भोमदसृजः २-२३

शीकरा भोमदसृजः ३-१६

शुभमरकतप रागिच े ५-६५

शेषो हमिग र व च ३-२८

य ंनाितसम ताथम ् २-३

ुितद ाथद ेु ु च १-४७

ुतेः सामा यधमाणाम ् ४-१७

ौ ा द न तु दब धमु ् ६-२५

याथन संयु ः ३-४७

ेषादेवाथवचसोः ३-१७

ष णामृतूना ंभेदेन ४-३१

ष या श द य शु ः यात ् ६-६६

ष या शर रं िनण तम ् ६-६५

Page 60: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

60

स एक ी ण जयित ३-२४

स कूट थोऽनपायी च ६-१४

स ख मान ं ये धे ह ४-१०

सचेतसो वनेभ य ४-४७

स वादयः माणा याम ्५-५

स द कसमु ादेः २-१०

स यो रित यः िस ः ५-२२

स योः स श ेिस ः ५-२१

स नवेशा वशोषा ु १-५४

स पीतवासाः गृह तशा गः २-५८

स मेधा वनो दताः २-४०

सम गगनायाम ३-३६

सम तव तु वषयम ् २-२२

समानव तु यासेन २-३४

स मा ताक पतपीतवासा २-४१

समारोपः कलैतावान ् ५-७

समासेनो दतिमदम ् २-९५

समा हतं राजिम े ३-१०

समुदायाथशू य ंयत ् ४-८

स पवण व यासम ् २-५

Page 61: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

61

स पशेष ंतु पुमान ् ६-३२

सगब धोऽिभनेयाथम ् १-१८

सगब धो महाका यम ् १-१९

सवथा पदम येकम ् १-११

सवसवण सा यम ् २-४३

सव य भृशा द यः ६-३९

ससंशयिमित ाहःु ४-१८

सं कृतानाकुल य १-२५

साधुना साधुना तेन १-११

साधुः संसारा ब यद मादसारात ् २-१२

साधु साधारण वा द २-३५

सा यधमानुगमतः ५-२४

सा यसाधनधमा याम ् ५-२६

सा यसाधनयोवृ ः ५-५६

सा येन िल गानुगितः ५-२७

सामा यगुणिनदशात ् २-३८

िसतािसता ी ंसुपयोधराधराम ् २-१४

िसतािसते प मवती २-७६

िस ो य ोपसं यानात ् ६-२९

सुग ध नयनान द ३-३८

Page 62: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

62

सू कृ पदकारे ४-२२

सू ापकमा ेण ६-३७

सू ा भस ंपदाव म ् ६-१

सूयाशुस मीिलतलोचनेष ु २-४६

सैषा सवव व ो २-८५

क धवानृजुर यालः २-८०

था नुज गमभेदेन ४-३५

फुर ड लियनः ४-२३

वपु प छ वहा र या २-८२

वभावो रल कार २-९३

वय कृतैरेव िनदशनै रयम ् २-९६

व व मा ा तभुवः २-७०

विस ा त वरोिध वात ् ४-१७

वादका यरसो म मु ् ५-३

हतोऽनेन ित ाय ४-४४

ह तुमवे वृ य १-४१

हत करणे ण च ६-५३

हमपाता वल दशः ३-४०

हमापहािम धरैः १-४१

हर यरेताः स बाधः १-४९

Page 63: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

63

ह श देना प हे वथ २-७३

ह नतास भवो िल ग २-३९

हेतु सू मो लेशोऽथ २-८६

हेतु ल मैव मतः ४-४७

॥इित॥

Page 64: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

64

प रिश म-् २

पादानु म णका

अकवेः शा वेदनम ् १-३-४

अकेन च न कुव त ६-३७-३

अख डम डलः वे दःु २-४४-१

अ ा यश दम य च १-१६-३

अ गे व भिस यो षताम ् १-८३-४

अ येव ग भ वम ् १-३-३

अ ानसंशय ान ४-५२-३

अ महारजना ला ा ६-५१-३

अण ताद प ङ ब ः ६-५१-१

अत ण याु योगात ् २-९१-३

अतः परं चा रनेकधापरः २-९६-३

अितशेते ल कारम ् ६-२८-३

अतो याय वरोधी म ् ४-३९-३

अतोऽिभवा छता क ितम ् २-८-१

अ याजय यथा रामः ५-४४-१

अ ा प बहु व यम ् ४-७-१

अ ाथपुन ं यत ् ४-१५-१

Page 65: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

65

अ ैवा तगितमता २-१०-२

अथ िन या वनाभा व ५-३१-१

अथ ित ाहे वा द ५-१-१

अथ िल गवचोभेदौ २-५२-१

अथा युपगम ाि ः ५-४५-१

अद तं घुभृञोः शतुः ६-५९-२

अद तं ना यप चिम ६-३४-२

अ या मम गो व द ३-५-३

अ ार य िनव यािम ५-४३-१

अधन येव दातृ वम ् १-३-१

अधरो व म छेदु २-५९-३

अिधकारादपेत य ३-२९-१

अधुनाित केवलम ् ४-११-४

अन तरैका तरयोः १-१६-१

अन यमनसाम प २-५३-२

अनया यद प ेयम ् २-५७-१

अनयाथ वभा यते २-८५-२

अनल कृतका तं ते ३-५१-१

अिनब च का या द १-१८-३

अिनब ं पुनगाथा १-३०-१

Page 66: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

66

अनु म प य ाथात ् ५-४५-३

अनु ास ं च ते २-५-२

अनु ासः सयमकः २-४-१

अनुमान च केचन ५-११-२

अनेन वागथ वदामल कृता ३-५८-३

अ तराल े जािमव २-५४-४

अ तरेण ज मना ४-५०-२

अ तय धशताक णम ् ४-४१-१

अ य वेऽ प ित णम ् ४-५-४

अ यथा घट व ानम ् ५-१०-३

अ यथैवावग छित ४-३५-२

अ यधम ऽ प त स म ् ५-४९-१

अ य व ाकरेणुिभः ६-२-४

अ यसार वता नाम ६-६-३

अ य ं य जनचा ता ६-२८-४

अ यापोह नामा य ६-२६-३

अ यापोहेन व तुनः ३-४१-२

अ यापोहेन श दोऽथम ् ६-२६-१

अ याथ वगम ेयथा १-४०-२

अ या व प कला वेवम ् ४-३५-३

Page 67: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

67

अ येन यप द यते ५-१०-४

अ य ेश दाथभेदतः ४-१२-४

अ येषाम प कत या ३-५२-१

अ यैः वच रतं त याम ् १-२९-१

अ यो कषािभिध सया १-२२-४

अ योऽ यसावेक इव ५-२४-३

अ वमीय त भृ गािल २-८२-३

अ वय यितरेका याम ् ५-५०-३

अ वय यितरेकौ ह ५-४७-३

अप ंश इित धा १-१६-४

अपरं व यते याय ५-३०-१

अपय ताथवितनाम ् ६-२२-२

अपवाद विध ान े ६-२८-३

अपवृ ौ रवे रह ५-५१-४

अप ितरभी ाु च ३-२१-१

अप ितंु वशेषो म ् ३-२-१

अपाम यणव वात ् ५-५३-३

अपाथिम यपेताथम ् ४-३-१

अपाथ यथमेकाथम ् ४-१-१

अपा ंय द वक् िशिथला २-८३-१

Page 68: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

68

अ प वा नोप द यते ४-२९-२

अपीतम ाः िश खनः २-७८-१

अपु ाथमव ो १-३४-१

अपृथ कृतसा योऽ प ५-५०-१

अपेतं य या यथा ४-३९-४

अ ित ंयदेक ४-१७-३

अ तुत शंसा च ३-२-३

अ तुत शंसेित ३-२९-३

अभाय ढेन सं कारम ् ४-५०-१

अिभजातः कथं जनः १-२९-४

अिभधेया वरोिधता ४-३५-४

अिभधेयैः पर परम ् २-१७-२

अिभ नल णः प ः ५-२२-३

अिभ ाया कवेना २-६०-३

अ यधा चारशू यताम ् ४-४०-४

अ य ता झेरदादेश े ६-५८-१

अ य तेष ु यो यम ् ६-५९-१

अ युपेतान ् गु न प २-७४-२

अ यू मनया दशा २-९५-४

अ कलुष ंजलम ् २-७८-४

Page 69: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

69

अिम ः शु ैः १-४६-३

अमी कुसुमसौरभात ् ५-५३-२

अमी नृपा द सम शासनाः २-१५-१

अमु ं याकरणाणवम ् ६-३-२

अमूिन कुवतेऽ वथाम ् २-२६-१

अमेधोिभरसूियतम ् ६-२-२

अयमथा तर यासः ३-३८-३

अयमाकृ यमाण य २-७३-३

अय ंप ासनासीनः ३-२२-३

अय ंम द ुितभा वान ् २-५५-१

अय ं ह म यम ामः ३-३४-१

अयु म था दताःू १-४२-१

अथ ानफलाः श दाः ६-२८-१

अथद ंु पुन यम ् १-५०-१

अथ तीतय ेगीतः ६-८-३

अथवा वणसंघातः ४-३-३

अथ य तदव थ वम ् २-९३-३

अ य या यमनाकुलम ् १-३५-२

अथादेवेित पादेः ५-१०-१

अथानामसधमणाम ् २-८९-२

Page 70: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

70

अथा तर यासवती ३-४१-३

अल क र णुना वंश ं ४-४९-३

अल क ुमय ंजनः ६-३-४

अल कारतया मतः ३-५५-२

अल कारतया यथा २-८१-४

अल कार य ं वदःु २-८८-२

अल कारवद ा यम ् २-३५-१

अल कारं सुमेधसः ३-४-४

अल काराय क पते ५-६६-४

अवग य विधया च का यल म ६-६४-२

अवलो य मतािन स कवीनाम ् ६-६४-१

अव तुक चे वतथम ् ५-८-३

अवाचकमयु मत ् १-३७-२

अवाचोऽ य वाच १-४३-१

अवाद वदरोु यथा ३-५-२

अ वगा ोऽिस नार णाम ् २-५३-१

अ वव तसामा या १-९१-१

अस तम प य वा यम ् ६-४१-१

अस यव तु वषया १-५०-३

अस भवादय ंयु या २-४८-३

Page 71: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

71

अस गृह तम य य २-९५-३

असा य वव ातः ३-४५-३

असाधारणसामा य ५-५-३

अिसत तुग छत ् १-४५-१

अिसस काशमाकाशम ् ५-३५-१

असौ दधदल कारम ् ६-४९-३

असौ शु ला ते वात ् ५-५४-१

अ तं ित िययासित ३-३४-२

अ या मा कृितवित ५-१५-१

अ म जह ह सु द णया यसूया ३-५६-१

अ य च यते िभदा ३-१७-२

अ य तो व वधा याजा ४-४५-१

अ या यामथद पनात ् २-२६-२

अ या ंसुवणाल कारः ६-३०-३

अहं वां य द ने ेय २-६९-१

अ ह नप य जला रधा नः ५-६३-३

अहो भारो महा कवेः ५-४-४

अहो न ुम दमा तेषाम ् ४-४२-३

अहो थेमा महािचषः ५-३४-४

अ मसुिनभदम ् ५-६२-१

Page 72: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

72

अंशुम म णिभः ५-६४-१

आकुमारमस द ध १-१९-१

आ ोश ना य न यान ् १९४-१

आ ेप इित तं स तः २-६८-३

आ ेपोऽथा तर यासः २-६६-१

आगमा त वशंिसनः ५-३४-४

आगमो धमशा ा ण ४-४८-१

आच ीता वन रम ् ५-१७-४

आदधान ेउदंशुनी ४-२८-२

आ दम या तयमकम ् २-९-१

आ दम या त वषयम ् २-२५-१

आदौ म या तयोवा यात ् २-१०-१

आधाव म डलैनुदन ् २-९४-२

आिध यमुपमानानाम ् २-६१-१

आिध य ं कल न यम ् २-५९-४

आन दजैनयनवा रिभ तु वाम ् ३-५६-१

आपगेवो तीषतः २-५३-४

आपा डुग डमेत े १-५६-१

आम त च वदे व प ६-४०-२

आयुधा यपरािधनम ् ४-४५-२

Page 73: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

73

आ व द गनाबाल २-३-३

आ वभाित मुदे सताम ् ६-५-२

आशीर प च केषा चत ् ३-५५-१

आ या सा चतु वधा ५-५५-१

आ यो न यतीित च ४-५६-२

आ य गाढममुमानतमादरेण ३-५६-२

आ त एव िनरात कम ् १-६-३

आहतु यितरे कणोः २-३१-२

आह र या यमुम ५-३८-१

आहतोू न िनव ऽहम ् ५-४२-१

आहे य ये च ते ६-१६-२

इ छ य छा दसं कल ं ६-४२-२

इित केिच च ते २-९३-२

इित त िभ ते धा २-२५-४

इित यैकानुगित ५-२५-३

इित धम वरोिधनी ५-४१-४

इित िनग दता ता ता वाचामल कृतयो मया ५-६९-१

इित िन द यते यथा ४-२४-४

इित प चैव त था २-१०-४

इित यु जते स तः ५-६०-३

Page 74: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

74

इित योग य यथा ५-५७-१

इित ाह वस यदःु ४-२८-४

इित भतृिनदेशतः ५-३७-२

इित यु या न यु यते १-४३-४

इित वाचामल काराः २-४-३

इित व मया वमृशतो म ेमितः ३-४४-३

इित साधा रतं मोहात ् ४-३५-१

इितहासा याः कथाः १-९-२

इ य मेघक रणाम ् ४-३५-१

इ यहो व म दु तरम ् ६-२०-४

इ या यातमप मम ् ४-२०-४

इ यु उपमाभेदः २-६५-१

इ यु ा तु ययोिगता ३-१७-४

इ येत प चधो यते २-९-४

इ येवमा द कं का यम ् २-८७-३

इ येवमा द दता २-८४-१

इ येवं व तुप चकम ् ६-६६-२

इद तु शा गभषु ५-३०-३

इदम खिलतं तम ् ३-४२-४

इन च फलब ह याम ् ६-५६-३

Page 75: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

75

इिनः यु ः ायेण ६-५७-१

इ द वराभनयनम ् ३-४६-३

इभकु भिनभ ेबाला ६-४३-१

इय ा केन वामीषाम ् ६-२२-३

इयदेवा वतोऽ येन २-६९-३

इय त ई शा वणाः ६-१३-१

इय ंच मुखी क या ६-३०-१

इ काया युपगमम ् ५-३५-१

इ चाितशयाथ वम ् २-५०-३

इ ंिन तये वा यम ् ४-२८-३

इ ः योगो युगपत ् ३-१५-३

इ ा वाचामल कृितः १-३६-४

इ या य ोपपा दतः १६-२९-२

इहे छ यपरे यथा ६-२९-४

ई गथािभधियनः ६-१३-२

उ मेवािभधा यते ४-१३-४

उ य पुनरा याने ४-१५-३

उ याथ य ा तम ् ५-५५-१

उ ं तदिभनेयाथम ् १-२४-३

उ ं ष भः प र छेदैः ६-६६-३

Page 76: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

76

उ ा त ह ने यते ५-५६-२

उ ाथ य योगो ह २-६२-३

उ ोऽ यै त य व तरः १-१४-४

उ यते कामम तीदम ् २-५७-१

उ येते स वपययौ २-५२-२

उ े ाितशया वता २-९१-४

उ े ावयवो यथा ३-४७-४

उ े ावयव चा य े ३-४-१

उ सवः सुिधयामेव २-२०-३

उदयः पतनायेित ३-३४-३

उदा ंश मान ् रामः ३-११-१

उदढिशिशरासारानू ् ४-३२-१

उ नतालोकदियता ३-१९-१

उ म इव भाषते १-४४-२

उपकाराय क पते १-४५-४

उप यसनम य य २-७१-१

उपमादेरल कारात ् २-६५-३

उपमानवतोऽथ य २-७५-१

उपमानािधक व च २-३९-३

उपमानेन त व च ३-४३-१

Page 77: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

77

उपमानेन य वम ् ३-३५-१

उपमानेन य वम ् २-२१-१

उपमानोपमेयता ३-४५-२

उपमा पक चा यत ् ३-३-१

उपमा पकं यथा ३-३५-४

उपमास ु यु यते २-४३-४

उपमे य य सा यम ् २-३०-३

उपमेय य साधयन ् ३-३५-२

उपमेय य सा यते ३-१४-२

उपमेयोपमाम प ३-३-२

उपमेयोपमा ंनाम ३-३७-३

उपमो े योयथा २-५०-४

उपल य े वय ंसीताम ् ५-३७-१

उपा त ढोपवन ३-२६-१

उपासनेित च युचम ् ६-५०-१

उपािसतगु वा वम ् ४-११-१

उपेयुषाम प दवम ् १-६-१

उपेयुषाम प दवम ् ६-४२-३

उवाच र ाहरणे ३-८-३

ऊज व कणन यथा ३-७-१

Page 78: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

78

ऋषभा प चम त मात ् ४-३४-१

एकदेश ववित च २-२२-२

एकदेश य वगम े ३-२३-१

एक पतया शेषाः २-६७-३

एकव तुिनब धनम ् ४-४-४

एक यैव यव थ वात ् २-२५-३

एका कनमर या याम ् ४-४५-३

एका तशु यामे तु २-७६-३

एकेनैवोपमानेन २-६२-१

एत चो यते यथा २-२२-४

एतद त मह सरः ५-४८-२

एतदेवापरेऽ येन ३-१२-१

एत ा ंसुरिभ कुसुमं ा यमेत नधेयम ् १-५९-१

एते ेयाः शरारवः ५-५३-४

एवं णचः योग तु ६-४६-१

एवं पादा तयोर प २-१६-२

एष भाित मत गजः २-५१-२

कणभ ो यथा श दम ् ५-१७-२

कथ च वािभस धना १-४३-३

कथनैः कै द कता १-१७-२

Page 79: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

79

कथम यतरािस ५-२३-३

कथमेकपदेनैव १-१३-३

कथं द यंू प ेरन ् १-४३-३

कथं सोऽस भवो मतः २-५०-२

कथाप ंशभा था १-२८-४

कथायाः विभनीतता ३-५४-२

कदािचद य ितब शासनाः २-१५-२

क दपधनुषो विनः ३-२२-४

क याहरणस ाम १-२७-३

कमलाना च सौरभात ् ५-४८-४

कमलेन वकािसना २-५६-२

क रणा ंमदवा रिभः १-५७-४

करोित विनर भसाम ् ४-१६-२

कलाव प भवािनह ५-५७-४

कलाशा ा य चेित १-१७-३

कला स कलना ा ४-३३-१

क पनाद िम यु प १-४७-२

क पना ंनामजा या द ५-६-३

कवयो न यु जते १-३७-४

कवेरिभ ायकृतैः १-२७-१

Page 80: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

80

क ं क नु कथ न ुतत ् ४-४७-४

क यिच ितभावतः १-५-४

कः कुयादपमांु कृती २-४९-२

का िनशा शिशना वना १-४-२

का तं का यमय ंवपुः १-६-४

का ता वलोचन य तम ् १-५५-३

का तवा यु ता प वा २-६४-४

का ते इ दिशरोर ेु ४-२८-१

कािमना ं ीितिभः सह ३-४०-४

कारण चे न त न यम ् ५-३१-३

कायः का य यादरः १-१०-४

कायः का य ं विध सता ६-४-२

कायास भवतो यथा ४-१५-४

काय ऽ य ित ायाः ५-४०-१

कालः षोढेव िभ ते ४-३१-२

कालेनैषा भवे ीितः ३-५-५

काल ेप रणतं बहु ३-३०-२

काल ेभा यथशंिस च १-१६-४

का य ंमधुरिम यते २-३-२

का या य प यद मािन २-२०-१

Page 81: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

81

का याल कार इ येष १-१-३

का ये विभ हतं यथा ५-४७-२

काशा हर त दयम ् ५-५३-१

क च का यािन नेयािन २-४५-१

क च चोपमया सह २-९१-२

क चद तगतोपमा ३-२१-२

क चदा यसौ दयात ् १-५५-१

क चद े या वतःु ३-४७-२

क च विध सोया िन दा ३-३१-३

क तया िच तया का ते २-५-३

क तयोः स श ंकृतम ् ३-३२-४

क तु ीपुंसयोरयम ् २-५७-२

कम य स क यते ६-१०-४

कमय ंशशी न स दवा वराजते ३-४४-१

किम यय ंतु यः ेपः ५-५६-५

किम य षा ेयम ् ५-५६-१

कमु े ना येण ते २-६९-४

कयद टत े यः ु ३-५२-३

कय तः वा वशा खनः २-३६-४

कय न हरते मनः ६-४७-४

Page 82: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

82

कंशुक यपदेशेन ६-३९-९

कं सा यं क च साधनम ् ५-५६-४

क शी वा वद धता १-४-४

क तर प करोित तत ् ५-६१-४

कुक व व ंपुनः सा ात ् १-१२-३

कुव त का यमपरे ५-६७-३

कुव त शशल मणः २-४९-४

कुलाकुलगलो बलः २-६-४

कुसमायुधो न धनुर य कौसुमम ् ३-४४-२

कूजना कुरर णा च ५-४८-३

कृ ेण पुन नितः १-५१-४

कृतागसा ंमागिभदा च शासनाः २-१५-३

कृताथ ऽ यिनराकृतौ ६-१७-२

कृ वा लेशा तं याित व म शा तम ् २-१२-२

कृ वा त दपासनामु ् १-१०-२

कृ वा ित ा ंव सेन ५-३८-३

कृ वा स धा ंशकुिनना ५-४२-३

कृ न च सवपादेष ु २-१६-३

केका वनेशु श खना ंमुखेष ु २-४६-४

केिचदोजोऽिभिध स तः २-२-१

Page 83: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

83

केिच व तरभीरवः ५-६०-४

केवलावथिस य े ५-४७-४

केवलं ुितपेशलम ् १-३४-४

के श दाः क च त ा यम ् ६-२०-३

केषा च स श ंयथा ५-६२-४

को नाम व नौप यम ् २-४९-३

को िनरा यतेऽ रिभः ५-४६-२

कोऽल कारोऽनया वना २-८५-४

को व यतीित वरतोऽहमतो वचारात ् ६-६२-२

को वा ग वरमिथ यः ५-४६-३

को वा हेतुरलं िस धोः २-७०-३

को ह तं गितवािचनम ् ६-२४-४

न त च यु जीत ६-४६-१

मवृ ष ुवणषु ४-५-१

मशो योऽनुिनदशः २-८९-३

मागतं ुितसुखम ् ६-२८-१

यते चािभधा यथा ३-२१-४

यते तेन का रितः ६-४-४

ययैव विश य ३-३३-१

यायाः ितषेधे या २-७७-१

Page 84: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

84

डाया ं वकृत च तत ् १-४०-४

ल ं यव हतं व ात ् १-४०-१

लीब येवा कौशलम ् १-३-२

व का ताननम ुित २-४४-२

विच संयोिगन ंवदेत ् ६-६०-२

विचद े सरता २-५४-१

विचदाप य िन नता २-५४-२

व वशेषः कुत सः ५-७-४

णम यु सुका ततः २-६९-२

या यते येन ा तः ५-२७-३

गजाना ंमद ब दिभःु ४-३९-२

ग डम यपरे कल १-५३-४

ग डः साधु यथो दतम ् १-५६-४

गतानुगितक यायात ् १-३३-३

गतेऽ तं ित भा वित ३-४८-२

गतो यातो हतो यथा ६-६१-२

गतोऽ तमक भाती दःु २-८७-१

ग ं प च त धा १-१६-२

ग ेन यु ोदा ाथा १-२५-३

गर यानेव ह गु न ् २-७४-३

Page 85: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

85

गाढािल गनहेतवः ३-४०-२

गा भीयलाघववतोः ३-५०-१

गा वारयित द डेन २-९४-३

िगरामल कार विध वधा यते २-९६-४

िगरामल कार विधः स व तरः ३-५८-१

िग रं ौ चं भृगू मः ३-३२-२

गुण या या ंना ना च ३-१४-३

गुणलेशेन सोपमा २-३०-४

गुणसा य तीिततः २-३४-४

गुणसा य वव या ३-२७-२

गुण य वा याया वा ३-२५-१

गुणाितशययोगतः २-८४-२

गुणानां समता ं वा २-२१-३

गुणोऽ यित र यते २-३५-२

गु तरिधयाम वाराधं मनोऽकृतबु िभः ५-६९-४

गु िभः कं ववादेन ४-७-३

गु मथ न पु यित २-६२-४

गु व चानुशा त नः २-३३-४

गु वा यानुरोधकः ३-११-२

गु पदेशाद येतुम ् १-५१

Page 86: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

86

गुरोलघो वण य ४-२६-१

गुरौ सित जगीषुणा ४-४९-४

गूढश दािभधान च १-३७-३

गूढश दािभधान च १-४५-१

गृहे व वस ुवा ना नम ् ३-९-१

गो ीरकु दहिलनाम ् २-६१-३

गोश द वणा भवेत ् ६-१९-२

गौड यम प साधीयः १-३५-१

गौड यिमदमेत ु १-३२-१

िथतं र लगोिमसूनुनेदम ् ६-६४-४

हैर प गजाद नाम ् २-६४-१

ा य ंन प ड शूरा दम ् ६-२५-३

ा यानु ासम य ु २-६-१

ा ाहकभेदेन ५-९-१

घनाघनानीलघनाघनालकाम ् २-१४-३

घना छबलय यमूः ६-४४-४

घना प य दवोऽिभतः ४-२३-४

चकार जानुद नापान ् ४-३८-३

चकोर इित गृ ताम ् ५-५४-२

च वाकशुकादयः १-४२-४

Page 87: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

87

च वाको वराजते २-५५-२

च े सा कामबािधनी ४-४३-४

चतुधा िभ ते पुनः १-१७-४

चतुवगािभधानेऽ प १-२१-१

च भासा ितरो हताः २-८२-२

च मुखो दतः २-८-४

चमणा िनिमत य च ४-४७-२

चल ती ं बभृथ ितम ् ३-२८-४

चाण यो न मुपयात ् ३-१३-१

चारोः का वा यल कृितः ३-५१-४

िच ंय न तवो ितः २-७०-२

िच ोदा ा ताथ वमु ् ३-४५-१

चीर मतीर यानीः २-२९-१

चूताः काननशोिभनः ४-३३-४

चेतः समोहका रणम ् ६-२४-२

चै ंशा गधनुयथा ३-८-४

युता या फ णनािमव २-८३-२

छ दोव दित चो सगात ् ६-२७-३

छायाव तो गत यालाः ३-१८-१

छायाशीता प भूरसौ ३-२६-२

Page 88: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

88

िछ नवा त वृ यः १-४८-२

जनको ग व गोबु ेः ३-२४-२

जनोऽिभस धं क इवावभो यते ६-१७-३

जरामेष बभम ित ४-५१-४

जलभृ मा ते दवः ५-३६-१

जहार दय ंनृणाम ् १-४२-४

जागया जागरा यथा ६-४९-४

जा व यमाना इव वा रधाराः २-४७-३

जातयो दषणाभासाःू ५-२९-१

जात त रय चो चैः २-८०-३

जाता विय गृहागते ३-५-४

जाितं याधीना ंददमानामधीनामु ् २-१२-३

जा या पोहे वृ ः व ५-७-३

जानुद नी स र नार ६-५५-३

जामद य ंयुधा ज वा ५-४४-३

जायते चा ता िगराम ् १-३६-२

जायते त ु नो दतम ् ४-७-२

जायते भेद वषयः ५-१६-३

जायते य न का या गम ् ५-४-३

जाय ते चारवो िगरः २-७-४

Page 89: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

89

ेयः सोऽथा तर यासः २-७१-३

ेया िनदशना नाम ३-३३-३

ेया वभावनैवासौ २-७७-३

ेया हे वपवा दनी ५-१५-२

यायानाप कनीयसीम ् ६-५४-४

वल तीना ं वव वतः २-४८-२

ठक् चा प तेन जयती- ६-५२-३

ड था दं ितजानते ६-२१-४

ड भः श यावतारणीः २-९४-४

मतु ब च कुमुदात ् ६-५२-१

णा व व दती या च ६-३३-३

णच ् ाितप दका तः ६-३३-२

त एत उपमादोषाः २-४०-१

त चकारावशो षा ५-३९-४

त ान ंसंशयं वदःु ४-१७-४

त ैः का य योगेष ु ५-३३-१

त ड लयक याणाम ् २-२४-१

तत एवेित ना यतः ५-१०-२

तत छिम या च यथा ६-५३-३

तत त जननं वचः ४-१८-२

Page 90: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

90

ततोऽथा दित केचन ५-६-२

त कलोदा मु यते ३-१२-४

त थैव योजयेत ् ६-४१-२

त रोिध व ेयम ् ४-२९-३

त पुनः प चधो यते १-१८-४

त ाद कृतम यथाु ५-३३-२

त फल य वभावना २-७७-२

त लोका य ंका यम ् ५-३३-३

त ा ेपो धा मतः २-६७-२

त ा प मेखलामाला ६-५७-३

त ास भ वनाथन २-४९-१

त समान वशेषणः २-७९-२

त सहो युपमाहेतु ३-१७-३

तथा शयती य प ६-३३-४

तथा ठं मनी षिभः ६-५७-२

तथा प तेषा ंतैर त २-६४-३

तथा भवतु भू नेदम ् १-४४-३

तथा मरहार त १-४२-३

तथा वधं गज छ ४-४१-३

तथैव पु णाभा र ५-३६-३

Page 91: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

91

तथैवा याियकाकथे १-१८-२

तदपाथकिम यते ४-८-२

तदपेतं यित म ् ४-२४-३

तदपेतं वपयासात ् ४-२०-३

तदपोहेष ुच तथा ५-८-१

तदभाव ेच ना तता ५-२७-२

तदथ योदशनात ् ३-३३-२

तदथहेतुिस ा त ५- १३-१

तदाभ तदवृ तः ५-२६-४

तदा शु लांशुकािन युः २-८३-३

तदाहःु क पनाद मु ् १-५२-३

तदप छ दनायैषःु ५-२-३

तदेकाथ च ते ४-१२-२

तदेतदाहःु सौश म ् १-१५-१

तदेिभर गैभू य ते ५-६६-१

तदेव च कल यायः १-३१-३

तदेव वा र िस धूनाम ् ५-३४-३

तदेवैकाथिम यते ४-१५-२

त म ऽ प न से यित ५-१५-४

त देवािभधीयते २-३३-२

Page 92: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

92

त दो ना तर याथ ५-११-३

त पययतो वा प ५-२६-३

त रोधकरं यथा ४-३३-४

त रोधकरं यथा ४-३६-४

त रोधकृ द याहःु ४-३१-३

त रोिध तदाचार ४-४८-३

त वेकोऽयमु यते ६-२३-४

त े ानुदा तौृ ५-२३-२

त यूनािधकता वा प ४-२६-३

त मा ाथ तीतय े ५-१-४

त मा ा व कृतेयथा ५-५८-४

त मूल वा कथाया ५-२८-३

त वी यामा लता यथा २-३१-४

तमा येत ायेण ६-२९-३

तमा ावकािस ेः ४-२२-३

तमाहःु शु ा तम ् ५-५८-४

तिम याहरन वयमु ् ३-४५-४

तिम ाशृ गणादयः ६-५६-२

तयैव ह तदथ य ५-१४-१

त मा सवतः २-९२-२

Page 93: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

93

तकये ां यथागमम ् २-८४-४

तवेव वदनं तव ३-४६-४

तवैव ना य य सुत य वृ म ् ५-६३-४

तवैवागमना पुनः ३-५-६

त मा कूट थ इ येषा ६-११-१

त य चािधगम ेय ः ६-४-१

त य हेतंु च ते ३-४५-४

त या यैबहधो यतेु १-१३-२

त या प सुिधयािम ाः ५-५२-१

त या हार तनाभोगः ६-४७-१

त याः कै महा मिभः २-३९२

त यैव कृितनः प ात ् ४-४०-३

तं श दं ुवते परे ६-७-२

ता छ य वषय ं णिनम ् ६-४६-४

ता छ या दष ुचे य ते ६-४८-१

तामु कमनस ंनूनम ् ४-१६-१

ता बूलरागवलयम ् ३-४६-१

ताव कलायम या ते १-७-३

तासा ं प चो बहधाु ५-२९-३

ताः साध यसमादयः ५-२९-२

Page 94: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

94

तासू ा न च व ण कां दथान ् ६-६३-२

ित ुच वह ुच ६-३५-४

ित भृतौु वा यौ ६-३५-१

तु गा जलदद तनः २-२३-२

तु गा जलदद तनः ३-१६-२

तु यकाय यायोगात ् ३-२७-३

तु यकाल े ये य ३-३९-१

तु यजाताव वात ् ५-५४-३

तु य ुतीना ंिभ नानाम ् २-१७-१

तु याथ वेऽ प ह ूयात ् ६-२४-३

तु योदयावसान वात ् ३-४८-१

तृचा सम तष ीकम ् ३-३६-३

तृतीया स मीप े ६-३४-३

तृतीयैकवचः प याम ् ६-४०-१

तेज तरयतः सौरम ् ४-२३-३

तेनास शता प च २-३९-४

तेनास भव उ यते २-४८-४

तेषा ंकटतट ैः ४-३७-१

या कः शा को यथा ६-५२-४

यम यु यते यथा २-५२-४

Page 95: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

95

यम यु दतं नन ु २-३८-२

याणाम प ने यते २-५७-४

धा द पकिम यते २-२५-२

धा िन द यते यथा २-२६-४

िभिनदशनै ेदम ् २-२६-३

पा ल गतो ानम ् ५-११-१

व ेजसा द धसम तशोभा ३-५७-३

वदा यिमव प कजम ् ३-३८-४

वमेव नरवाहनः ५-५९-४

वमेव वीर ु नः ५-५९-३

वमेवैलः पु रवाः ५-५९-२

वया िभ न ं षां बलम ् २-५४-४

विय वी ते न लभतेऽथिन यम ् ३-४४-४

वा ंवीजयित सु ो ण ६-४५-३

द धाद धमर या याः २-९२-३

द डनीितं च ता ं वदःु ४-३९-२

दधती यादयोऽ प च ६-५८-२

दधुषी क चुकं तन े ६-४३-२

द ेय या बुरािशः शिशकुमुदसुधा ीरशु ा ं

सुक ितम ् ( धराचरणः) ५-६८-४

Page 96: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

96

दशन चापरे वदःु ५-११-४

दिशतं कल कामुकम ् २-४२-२

दा डमािन दशापूपाः ४-८-३

दा िभ भुवोऽती य ६-१०-३

ददेवे यथबािधनी ५-४२-४

दना भाजः प रवे षणोऽकात ् २-४७-४

दशायु मसा व प १-५७-२

दशोऽनु क ठताकुलाः २-७८-२

द नेषु प ािनलिनमदेष ु २-४६-२

द द पा िनशा ज े ५-५१-१

दनोितु मम ता ं याम ् २-२४-४

द म पु शोभते १-५४-२

द कृतंु साधु ता शम ् २-१६-४

द ाहोऽ भसांु पितः ३-५०-४

द सुतेनेवु िन ते १-११-४

दरदेश वचा रणःू १-४३-२

दरािधकगुण तोू ३-३१-१

दवाका डिमवू यामम ् २-३१-३

दषणंू यूनता ु ः ५-२८-१

ं वा सवसा यम ् २-४५-३

Page 97: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

97

ं सुखा ंधे ह २-८-३

देवनो रमणो यथा ६-५०-४

देवी समागम म ३-६-३

देशकालकलालोक ४-२-१

देशकाल या दिभः २-३०-२

दोषाः ागु दता यः ५-५२-२

जगित कारणम ् ५-३१-२

ूतायेित युिध रः ५-४२-२

य याजाितगुण ६-२१-१

यस द नचा व ौ ६-५५-१

जाितवदधीतेऽसौ २-३३-३

धा पकमु म ् २-२२-३

कारमुदा च ३-१-३

रदाना चतु शती १-५८-२

षा ंपुरः प यतु राजलोकः ३-५७-४

षो जेनीियषी वः १-४६-४

ः स दधाित कं कणः ३-७-३

ध े शोभामसा व प १-५५-२

ध े शोभा ं वरिचतिमदं थानम यैतद य १-५९-२

धमाथकामकोपानाम ् ५-३५-३

Page 98: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

98

धमाथकाममो ेष ु १-२-१

धमा हत वशेषणा ५-१९-२

धिमणोऽ या िस वात ् ५-१५-३

धम कृत वशेषणः ५-१२-२

धातूणा दगण ाहम ् ६-१-३

धा वनेकाथतावशात ् ६-२६-२

धावता ंसै यवाहानाम ् ४-३८-१

धीखेदायैव व तरः २-९५-२

धीर यश द वषया ४-६-१

धीरैरालो कत ा तम ् ६-२-१

धूमभासोर प ा ा ६-७-३

धूमाद कषा सा नेः ५-४९-३

यान हबृह लवम ् ६-१-४

न कथ चददाहरेतु ् ६-३६-४

न का तम प िनभूषम ् १-१३-३

न ं दवसगोचरौ ६-३५-२

न चा प छा दस ंवदेत ् ६-२७-४

न चा प समुदािय यः ६-१०-१

न चा यस शा रा २-७-२

न चािभमानेन कम ु तीयते ४-५१-२

Page 99: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

99

न चा युदयभा य १-२३-३

न चैक य फल यम ् ६-१८-२

न याया व तरो मुधा २-३८-४

न ड था दमपाथकम ् ६-२५-४

न त द छ त कृितनः १-५३-३

न त ा तरसािधतम ् ६-२७-१

न तवग शकारेण ६-६०-१

न त यैव वधं ूयात ् १-२२-३

न तु योग वभागजम ् ६-२९-४

न ते धीध र भोगेष ु २-१३-१

न द ा दमपेशलमु ् ६-२५-२

न दषणायायमुदा तोू विधः ४-५१-१

न दोलायेत त था ४-१८-४

न िनगा मव वत ् १-११-२

न िनता ता दमा ेण १-३६-१

ननु सा यमु यते २-६२-२

ननूपमानुमैवा तु ५-५५-३

ननूपमीयते पा णः २-५६-१

न द डागृहं यथा ३-१३-२

न वकारा दवणानाम ् ६-८-१

Page 100: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

100

न पदािन यु जते २-१-४

नपुंसकं त पु षम ् ६-३८-४

न यो य ंकथ चन १-४५-२

नभःकुसुमम तीित ६-१२-३

नभःख डिमवो झतम ् २-५१-४

न भु जते जा त च ३-९-३

नमोऽ तु ते यो व यः ४-४६-१

नमोऽ तु ते यो व यः ६-१५-३

न य छित धन ंलघु ५-४६-४

न य त नयवे दनः ४-४६-४

न य त वचना ना १-३९-४

नरवाहनद ेन ४-५०-३

न लेश ापकाकृ म ् ६-२६-३

न व ापरव ा याम ् १-२८-१

न श दपुन ं तु ४-१३-१

न श दाः णन राः ४-६-४

न िश ै िम येव ६-२७-१

न स यायो न सा कला ५-४-२

न सवसा यिमित २-६०-१

न स या पतये यते १-२३-२

Page 101: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

101

न स श दो न त ा यम ् ५-४-१

न ह युबहवः कथम ् ४-४५-४

न हे वनिभधानतः ५-५५-४

नाक व वमधमाय १-१२-१

ना ासी स वभूगतम ् ४-४१-४

नाटकं पद श या १-२४-१

नाित या येयमृ मत ् १-२०-४

नादाद य क यते ६-१४-२

नाना येयममेधसाम ् १-३३-४

नानाधा वथग भीरा २-१९-१

नानाभाषा वषियणाम ् ६-२२-१

नानार ा दयु ं तत ् ३-१२-३

नानाथव तोऽनु ासाः २-७-१

ना य ययश दा वाक् ६-५-१

नापारिय वा दगाधमु ् ६-३-१

ना तीता यथाथ वम ् ६-२६-१

ना यु ं यु जीत ६-२४-१

नािभधान ं तीयते १-४१-४

नायकं ागुप य य १-२२-१

नायका युदयै यत ् १-२०-२

Page 102: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

102

नायकेन तु नो यते १-२९-२

नायकेन वचे तम ् १-२६-२

नाथ यु प र शी १-१५-२

नावाचीन ंिनब धनं ५-६१-२

नाल कारतया मतः २-८६-२

नालु वषयमानयेत ् ६-३४-४

नासा ंचतसृणाम प ५-४०-४

ना त भाव य क यिचत ् २-४३-२

िनत ब यस ंसरः ६-५५-४

िनता तेित यथो दतम ् २-५-४

िन यमासेः योजयेत ् ६-५०-२

िन य चे कारणं न तत ् ५-३१-४

िन दा शंसािच यासा २-३७-३

िनिम तो वचो य ु २-८१-१

िनराका च त ा यम ् ४-४-३

िन द उपमेयेऽथ २-५९-३

िनद य ते यथा मम ् २-६७-४

िनदशः यते समम ् ३-१६-४

िनदशा वधं यथा ३-१७-४

िनदशोऽ मो मतः ४-२०-२

Page 103: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

103

िनया तो मदय तीम े २-२३-३

िनशाकृतः कृ यैव ३-५१-३

िन पेतुरा या दव त य द ाः २-४७-१

नीपोऽ विल सुरिभः २-७८-३

नील ंपलाशमाब म ् १-५४-३

ने े ते ता रा जनी २-७६-२

नेयं वरौित भृ गाली ३-२२-१

नेयाथ ल म याथम ् १-३७-१

नेयाथ नीयते यु ः १-३८-१

नेक ौकारभूय वम ् ६-६१-१

नो े ािभ हता विचत ् २-८८-४

यायः शा ं वग ः ४-३९-१

यायागम वरोिध च ४-२-२

या यं नािधकता भवेत ् २-६१-२

या या ना प च संहितः ६-९-४

या ये व मिन ित ताम ् ४-४९-२

यासकारमतेन वा ६-३६-२

यून या प विश ेन ३-२७-१

यूनं ने ं ित या ५-२८-४

यूनं हे वा दना च ५-२८-२

Page 104: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

104

प त य च िनदशः ५-१२-३

प चिभः स धिभयु म ् १-२०-३

प चराजीित च यथा ६-३८-१

प चाशता दोष ः ६-६५-३

प चैवा यै दा ता २-४-४

प टमा लिघमा यथा ६-५४-२

पतन ंजायतेऽव यम ् १-५१-३

पत तो वा प ब दवः ६-३१-४

पित य तीित काऽनुमा ४-४३-४

पद य य स धान े १-५२-१

पदमेकं परं साधु ५-६१-१

पदानामेव स घातः ४-४-१

पदाथापाकृितः कल ६-१६-४

पदेनैकेन क येते ३-३९-३

प े दभृ गमात गु २-९०-१

पयोमुचा ं विनध रः २-२४-३

परप ानुपादानम ् ५-२३-१

पर ययतो य ु ६-४-३

परानीकािन भीमािन २-७२-१

प र याग क यः ५-४०-३

Page 105: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

105

प रवृ रसौ यथा ३-४१-४

परेण धृतमु े व ६-५-३

परेषामेव भूतय े ३-१८-४

पयायो ं यद येन ३-८-१

पयायो ं समा हतम ् ३-१-२

प यतीव वभावसुः २-९२-४

पाता ंवः श भुशवा यौ ४-२८-३

पाता ंव: श भुशा गणौ ४-२१-४

पाितत नभ वता २-८०-४

पादा यास ंतथावली २-९-२

पादो जयित िस ी ३-३६-३

पारायणरसातलम ् ६-१-२

पाथाय पुनरागतः ३-७-२

पा या य यासृगाहव े ५-३९-२

पतुः याय या ंभी मः ४-४३-३

पतृ मा यािसतता शासनाः २-१५-४

पब त कटु भेषजम ् ५-३-४

पु जीभूतिमव वा तम ् २-५१-१

पु डर कािसतो पतले २-७६-४

पुन िमदं ाहःु ४-१२-३

Page 106: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

106

पुन ं न त दःु ४-१४-४

पुरा गौ रित व ानम ् ६-१९-१

पु हतसभंू यथा ६-३८-४

पुरोऽ यत नारद ३-१०-४

पु णाित िनतरा ंि यम ् ६-३०-४

पुंसामा मैव शंसित २-७२-४

पुंिस या च व व तम ् ६-४२-१

पुं को कलकला पनः २-९०-२

पूवापराथ याघातात ् ४-९-३

पूवाथानुगतो य द २-७१-४

पूव कातयुग ेयथा ५-५७-४

पेलवोप थता डजाः १-४९-२

कारेणािभधीयते ३-८-२

कृ यैव मनोहरा ६-३०-२

चारध षतो ार १-४८-३

जाजन े व र भूभृत् ५-६३-१

ण य साव सव ं १-१-१

णालीमुखपाितनाम ् ४-१६-४

ित ाय पतुयथा ५-३६-२

ित ाय यथा भीमः ३-३९-३

Page 107: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

107

ित ाय सुयोधनः ५-४१-२

ित ाहेतु ा त ४-२-३

ित ां ितजानते ४-३५-२

ित े यिभधीयते ५-१२-४

ित द ुखम वनः ४-३८-४

ित ब बिनदशनम ् ४-५५-२

ितव तूपमो यते २-३४-२

ितषेध इवे य २-६८-१

तीतश दमोज व २-१८-१

तीताथ सादवत ् २-३-४

तीितरथषु यतः ६-७-१

य बािधनी तेन ५-२०-१

य मनुमा च ते ५-५-२

य मनुमान ंवा ६-११-३

य ं क पनापोढम ् ५-६-१

य ं त ववृ ह ५-८-४

य ा इव य ते ३-५३-३

येकमसमथानाम ् ६-९-१

थनाद िस येु २-७३-२

थमालीढमधवः ५-३-३

Page 108: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

108

िथतवचसः स तोऽिभ ाः माणिमहापरे ५-६९-३

दाय व िथ यः ३-४२-१

देश यानुमािमव ५-५०-२

ब ध वषयं गुणम ् ३-५३-२

माण वषयौ यथा ६-५५-२

माणं येऽ य िन तौ ६-१५-४

माणािन न स त वा ५-१८-४

माणेनैव बा यते ५-२०-२

यु जीत गु ं याम ् ६-३८-२

यु जीता ययीभावम ् ६-३४-१

यो ुं ये न यु ा ६-२३-३

योगं ित साधवः ६-२३-२

योगा योऽ यथा भवेत ् ४-२२-२

योगो न कथ चन ५-४०-२

योगोऽ या त था ३-५५-४

वृ दाना कटा मत गजा २-६३-२

वािसना च चेतांिस २-२९-३

वृ ौ गौ रित विनः ६-१९-४

स नमृजुकोमलम ् १-३४-२

साद च सुमेधसः २-१-२

Page 109: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

109

सा द विभधान च २-१८-३

िस धमा य ५-१३-३

िस धमित मता ५-१९-३

िस े धिम ण वनौ ५-१६-२

हेिलका सा ु दता २-१९-३

ािग थं समयः कृतः ६-१३-४

ायेण दब धतयाु ५-२-१

ायोपवेशाय यथा ५-४१-१

ाव त नद घोरा ४-३७-३

ावृषे यान ् नभ वतः ४-३२-२

यािममामु सुकय त य त च २-१४-४

यो मनायते सा ते ६-३९-३

ी णत णिय वाद ु ३-३०-१

ीितं करोित क ित च १-२-३

ेम न त न ह यः ४-१०-४

यो गृहागतं कृ णम ् ३-५-१

ेयो रसवदज वू ३-१-१

फलिन नै शा खिभः ५-६४-२

फलभेदादय ं धा ५-२२-४

फल ंप यत शा खनाम ् ३-३०-४

Page 110: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

110

फिलनो ब हणो यथा ६-५६-४

फल ेचैक य वः कथम ् ६-१८-४

फु लाः सुरभय तीम े ४-३२-३

फु लै कुसुमैर यैः ५-६४-३

फेनवा रमुख युतम ् ४-३८-२

बभु दवीवामल व हा हाः २-६३-४

बलाकामालभा रणाम ् २-२४-२

बलाकाः प य सु ो ण ६-४४-३

बहकुसुम वभू षतेु स त थौ ५-६५-३

बहपूरणमाकुलमु ् ५-६७-२

बह वधकृती वाऽ येषांु वयं प रत य च ५-६९-२

बहस वा य वा चु ३-२०-३

ब ल कारयोगतः ३-४९-२

बािधनी चेित द यितु ५-१३-४

बा माच ते परे १-१४-२

बभित णयागतान ् २-७४-४

ब सलील ंशिशभासम जम ् २-४१-२

बु ौ तु स भव येतत ् ४-५-३

ुवते ता ंयथो दताम ् ३-३७-४

ूया ना य प तेः ६-६१-४

Page 111: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

111

भ वा ना त भत र ४-४२-४

भयमाश ु मा दनाम ् ४-१९-४

भयशोका यसूयास ु ४-१४-१

भरत व ं दलीप वम ् ५-५९-१

भतु छ दानुवित यः ४-१०-३

भवौ शव मृडा वित ६-३२-४

भाित ण व हतो यथा ६-४४-२

भामहेन मेण वः ६-६६-४

भा वक व च िनजगुः ३-४-३

भा वक विमित ाहःु ३-५३-१

भासा ब बफलेन च २-५६-४

िभ नवृ िमदं यथा ४-२६-४

िभ नवृ ं वस ध च ४-१-४

िभ न ंगेयिमवेदं तु १-३४-३

भीमा भस जलधेः ६-६२-४

भु महे यदधीितनः ३-९-२

भूताथाप वाद याः ३-२१-३

भूधराणामुप यकाः २-२८-४

भूभृता ंपीतसोमानाम ् ४-४९-१

भूयसामुप द ानाम ् २-८९-१

Page 112: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

112

भूयसाथ पदेशकृत ् १-२१-२

भूय वा दह नो दतः ५-२९-४

भूषणोपवन जः ४-६६-२

भेद च वदतः पुनः ३-४३-२

भेदा ेच चतु वधाः ६-२१-२

भेदाद ािभधीयते ३-३७-४

भेदा द ं य ंतु नः १-१५-४

भेदेनानेन व मना ५-३२-२

भेदैः म प िभः ३-१-४

मित मरमाला काननेषू मदासौ ४-२७-१

ातु ातृ यमु म य ५-३९-१

मतु करण े यो ना ६-५६-१

मद ल नकपोलानाम ् १-५८-१

मदा धमात ग विभ नसाला ३-५७-१

म दरामोदपाटलम ् ३-३८-२

मदेन मुखरा मुहःु ३-२२-२

मदो जनयित ीितम ् २-२७-१

म यमो पी डतषभः ४-३४-४

मनो भीम ंवपुराप कृ णः २-५८-२

मनोवा कायकमिभः १-१-२

Page 113: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

113

म त याः का यहेतवः १-९-४

म दत याणा जू १-२०-१

म दाः सा केितकानथान ् ६-१४-३

म य तेऽितशयो ं ताम ् २-८१-३

म य ते पारमािथकान ् ६-१४-४

म य ते सुिधयोऽपरे १-३१-२

म य ते सुिधयोऽपरे २-६-२

म युम रराितिभः ४-४३-२

मम पु ः पता मम ४-४-२

मया लृ ा खल ुवागल कृितः २-९६-२

ममा ण प र या य ४-४३-३

मलय ेक दरोपा त ४-३०-१

मलीमसिमवा जनम ् १-५५-४

म क र यितरो हता ३-६-४

महता च मह च यत ् १-१९-२

महा तः ा यव षणः ३-१९-२

महा तो गुरवः थराः ३-२८-२

महासेना मजािमित ५-३८-३

मातुलो भािगनेय ४-४४-३

माधुयमिभवा छ तः २-१-१

Page 114: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

114

मा य या भवित न क यिच माणम ् ६-६३-४

मानद डो रथा गनः ३-३६-२

मायाना ंसुतरां मता ६-५७-४

मायेव भ ेित यथा १-३९-१

माग माु महा त ३-१८-३

माज यधरराग ंते ६-३१-३

मालाकारो रचयित यथा साधु व ाय मालाम ् १-५९-३

मािलनीरंशुकभृतः २-२८-१

मालोपमा दः सव ऽ प २-३८-३

मुख ंप िमवे य ५-५७-१

मुखे दनवदपणःु ३-३६-४

मु य तावदय ं यायः ६-६-१

मुधादौ हणं तव े १-२३-४

मुिनव वचना दित ५-४३-२

मुनीन प हर येते २-१३-३

मृ यतामपरो विनः ६-१७-४

मृितमाहमनी षणःु १-१२-४

यितमम पता बा यात ् ५-१४-३

यित छ दोऽिध ढानाम ् ४-२४-१

य क च का तसामा यात ् २-४४-३

Page 115: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

115

य ो व दतवे ेन १-८-३

य ोऽ या ंक वना कायः २-८५-३

य त परमाथतः ६-११-४

य तेनैव त य यात ् ३-४५-१

य ा तमा ेण ५-५८-१

य पयायतो भवेत ् ३-३७-२

य ाथा भूतभा वनः ३-५३-४

य ो े ग यतेऽ योऽथः २-७९-१

य ो े जायते मितः १-५०-२

य वश या व ते ६-६-२

यथा कमलप ा ी २-३२-३

यथा ययो षताम ् ३-१०-२

यथा ज द द या द १-५३-१

यथा त दसाधीयः १-५८-३

यथा न येित चा ता ६-४२-४

यथा पटयती या द ६-३३-१

यथा कृतमु यते ४-७-४

यथाबु वधा यते १-१-४

यथािभतो वनाभोगम ् ५-४८-३

यथा म दारकुसुम २-२-३

Page 116: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

116

यथा वनमुपागमत ् ३-११-४

यथा व ल नग डानाम ् १-५७-३

यथा व ानधीतेऽसौ ६-३५-३

यथा शीतोऽनलो ना त ५-२०-३

यथा शुिच तनु ी ण ५-१८-३

यथास यमथो े ाम ् २-८८-१

यथास य ंतद यतेु २-८९-४

यथाह ग छ ग छेित ४-१४-३

यथाह व णा व ो ६-३२-३

यथेय ंभूः कुमु ती ६-५२-२

यथेववितिभ वना ३-३३-४

यथेवश दो सा यम ् २-३१-१

यथेवानिभधानेऽ प २-३४-३

यथैत याममाभाित ६-६०-३

यथो यतेऽ भसा भासा ६-४१-३

यथो दतं बलिभदा ६-४०-३

यथोपदेश ं मशः ४-२०-१

यथोपप कृितिभः २-४३-३

यदिन ं क पते १-५२-२

यदिभ नाथम यो यम ् ४-१२-१

Page 117: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

117

यदथ यो दता ते २-७१-२

यदल घतमयादाः ३-२८-३

य द का यशर र य १-२३-१

य द गौ र ययं श दः ६-१७-१

य द चो क ठया य १-४४-१

य द वोपे तं त य ४-४२-१

य द सा यमु यते २-६४-२

यद ंु कार वम ् २-३७-१

यद वीरःु गृह तशा गः २-४१-३

य छाश दम य य े ६-२१-३

य शेषिनदशनम ् २-७५-२

यमक यपदेिशनी २-१९-२

यमकं कृितना ंमतम ् २-२८-४

यमकं त नग ते २-१७-४

यशसाम भसािमित ६-४१-४

य याितशयवानथः २-५०-१

य याथः कृितिभबलात ् १-३८-२

या गुणा तरसं थितः ३-२३-२

या देश े यस भूित ४-२९-१

या त वासाय प णः २-८७-२

Page 118: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

118

याव क ितरन र १-७-२

या वशेषािभधानाय ३-२५-३

यु ं लोक वभावेन १-२१-३

यु ं व वभावो या १-३०-३

यु ा नो वासव य प १-२८-२

यु यानया म यमया २-७-३

युगादौ भगवा ा २-५५-३

यु कुर वर ज णुचः ६-४८-४

युवयोः ा यर योः ३-५०-२

येनागो ितषेधाय ६-१९-३

येऽिभ ाय ंकवे रमम ् ४-४६-२

योजना ं ितजानते ५-६-४

यो य ंका ये वव हतिधया त देवािभधानम ् १-५९-४

यो वद युपमामेतत ् ३-३५-३

यो वशेषािभिध सया २-६८-२

योऽ थान ेरचना विधः ४-२६-२

रिचता र मालेव ३-४९-३

रितखेदप र ा ता ६-४३-३

रितखेदालसे णाम ् ६-४५-४

र व वादगाध वात ् ३-२०-१

Page 119: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

119

र व तः फला वताः ४-१९-२

रथा गशूल े ब ाणौ ४-२१-३

रमणीयेषु स गता २-१३-२

रमणी येषु स गता २-१३-४

रसदानिनवृ य े ३-९-४

रसव वेऽ यपेशलम ् ५-६२-२

रसव दिशत प ३-६-१

रसै सकलैः पथृक् १-२१-४

र हता स क व वेन १-४-३

राजता राजताभृता २-११-२

राज ते देवदारवः ४-३०-४

राजिम ेयथा दतम ् २-४५-४

रा याय पुन थौ ५-४१-३

राम स यै या तीनाम ् ३-१०-३

रामशमा युतो रे २-१९-४

रामः स ािभन सालान ् ३-३२-१

रासक क धका द यत ् १-२४-२

ण रोदसी चा य १-७-१

षा संर धचेतसः ४-४४-४

ढकालाग मेु ४-३०-२

Page 120: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

120

पकं द पकोपम े २-४-२

पकं नाम त दःु २-२१-४

पका दमल कारम ् १-१४-१

पका दमल कारः १-१३-१

पकाथन च पुनः ३-४७-३

पमु णः पाकरः ५-२०-४

पाद ना ंयथा यम ् ५-३४-५

रेणु प ज रतालका २-२-४

रोचना या ंतथा च ठक् ६-५१-४

रो दित व पती या द ६-५८-३

ल णेन महा मनाम ् २-४५-२

ल ण ंका यसं यम ् ५-३०-२

ल ण ं पकेऽपीदम ् ३-१५-१

ल म योगदोषाणाम ् ५-३२-१

ल मीः पौर दर यथा ६-५१-२

लघुताम य मा गमः ४-१०-२

ल यते कामम तु ३-१५-२

लाट यम यनु ासम ् २-८-१

िल ग योपप न च ६-४६-३

लोकसीमा च त कृता ४-४८-२

Page 121: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

121

लोकाित ा तगोचरम ् २-८१-२

लोको यु ः कला ेित १-९-३

लोकं त व वदो वदःु ४-३६-२

युट च कतृ वषयम ् ६-५०-३

व का ती णगित २-९०-३

व चापरव च १-२६-३

व वाचा ंकवीना ंये ६-२३-१

व ािभधेयश दो १-३६-३

व ो यनिभधानतः २-८६-४

व यते चापरः पुनः २-६५-२

व यमाणो वषयः २-६७-१

वचोभेदो वपययः २-३९-२

वचो न फोटवा दनाम ् ६-१२-२

वितना प यासा यम ् २-३३-१

व सेश ंवृ दशनम ् ४-४०-२

वदनं वनज ुित ३-५१-२

वदनं वनजे ण े १-५६-२

वदनं हा र सु दरम ् ६-४७-२

वदे दमिनज त च ६-५४-१

वदे लु हल ंयथा ३-३९-२

Page 122: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

122

वनं वनजलोचन े ६-६०-४

वनेऽथ त म विनतानुयाियनः २-६३-१

वरा वभूषा संसृ ः ३-४९-१

वणभेदा ददं िभ नम ् ६-२०-१

वणाना ं मवृ वात ् ६-९-३

वणाना ंयः पुनवादः २-१७-३

वणाः वांश वक पतः ६-२०-२

व य तेऽ च ते पृथक् २-४०-४

व तु यसमा य े ३-३९-२

व तुनोऽ य य या तुितः ३-२९-२

वह त िगरयो मेघान ् २-७४-१

वंशवीय ुता दिभः १-२२-२

वा काटवादय ेित १-४९-३

वा यिम याहरपरेु ४-९-३

वाचा स छद माःु २-८२-४

वाचा ंदोष ंचतु वधम ् १-४७-४

वाचा ंवा छ यल कृितम ् १-१४-४

वाचोऽल कु ते यथा ५-६४-४

वाचा ंव ाथश दो ः ५-६६-३

वा यो वा जलजोऽ तु २-५९-४

Page 123: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

123

वा छ याय वं िछ ध मु ानय वम ् २-१२-४

वाणीबालै वया जताः २-९०-४

वा ामेना ं च ते २-८७-४

वासरश खानुपादानात ् २-४२-३

वासाय वासरः ला तः ३-४८-३

वकारकरणं ित २-७०-४

विच बहाभरणा ब हणः २-६३-३

वज त यु ताः शोकम ् १-४०-३

व जगीषुमुप य य ४-४०-१

व जते यश ुष ु ४-११-२

व ानमा सा यात ् ५-९-३

व ानांशो मतो य द ५-९-२

व ेया त रोिधनी ५-१७-२

व वच व त ल न १-४८-१

वतता भोगर यसः ४-२३-२

वदधानो कर टे द ू ४-२१-१

वदरदेशान पू वः ३-२९-३

व ानां सततमा योऽपरासाम ् ६-६३-१

व ु व त तमालािसतुवपुष इम ेवा रवाहा वन त ४-२५-१

विधनािभमतोऽ यै तु २-५७-३

Page 124: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

124

वधेयः का यल णः १-८-४

वधेया जलज ेमितः २-६०-४

वनयेन वना का ीः १-४-१

वन रोऽ तु िन यो वा ६-१५-१

वना पु षकारेण ३-३०-३

वना यथैवश दा याम ् २-३२-१

विनिम सु रव जाः २-५५-४

वनैवाथगितयथा ५-५०-४

व यं महािनव घनः समयेऽिभवषन ् ३-५६-३

वप त स शः ५-२५-१

वपययकरं यथा ४-९-४

वपययकृतो यथा ५-५२-४

वपय तं तथैवाहःु ४-३३-३

वपयासा ददं यथा ४-३१-४

व ल भोदया वता १-२७-४

वभाित नार व वद धम डना ३-५८-४

वभाित विनताननम ् १-१३-४

वर हतरमणीकोऽह य ग तुम ् ४-२७-२

व पदम वथम ् ५-६७-१

व ं तूप द यते ४-९-२

Page 125: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

125

व ा य यािभधा ३-२५-२

व ाथ मतं यथम ् ४-९-१

व ेनोपमानेन २-३०-१

वरोधकरणं यथा ५-१४-२

वरोधं तं वदयथाु ३-२५-४

वरोधं तु ययोिगताम ् ३-२-२

वरोधेऽ प तयोयथा २-३५-४

वल मणा ह का येन १-११-३

वलो या यिनब धां १-१०-३

ववादो वा दनोिमथः ५-१६-४

व व ोन तव यथा २-७२-२

व वधा पदधमण ५-१२-१

ववेद पयसां कणैः ३-१३-४

वशतीव तमोगृहम ् ३-४८-४

विश य यदादानम ् ३-४१-१

वशु या स श ंयशः २-६१-४

वशेष थनायासौ ३-२३-३

वशेष यानुदा तेः ४-१७-२

वशेषादवधायते ६-२२-४

वशेषापादना था २-७५-४

Page 126: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

126

वशेषण च त े ाः ६-४८-३

वशेषेणेयसु न ः ६-५४-३

वशेषो मता यथा ३-२३-४

वशेषोऽ योऽिभधीयते २-६५-४

वशेषोऽ य वक पना ५-९-४

वशेष ंवेद बालोऽ प ४-४७-३

वषमा भूभृत ते यः ४-१९-३

वषमोपलिभ नोिम २-५३-३

वषय वं तयोः कल ५-५-४

वसगहदय ता १-४८-४

व तरेणो दतो विधः २-६०-२

वहायोपनतं रा यम ् ३-११-३

वृ मा यायते त याम ् १-२६-१

वृ ंदेवा दच रत १-१७-१

वृ ह ता यथो दतः ६-३७-२

वृ प ं यु जीत ६-३१-१

वृ माया त यािम यः ३-४०-३

वेणुदाके रित च ताम ् १-३९-३

वे यावान ् िनिश पी डतः ४-५०-४

वैच यं कलास ुच १-२-२

Page 127: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

127

वैदभम यद तीित १-३१-१

वैदभिमित कं पृथक् १-३२-२

वैदभिमित ना यथा १-३५-४

वैपर या वपयासम ् ५-६१-३

य येते सा यसाधन े ५-५८-२

य येर न य ते गुणाः ५-३०-२

यित मणतो यथा ४-४८-४

यितरेकं तिम छ त २-७५-३

यितरेको वभावना २-६६-२

यपदेशेन तु यताम ् ३-३१-२

यपवृ दवाकरा ५-५१-२

यवहाराय लोक य ६-१३-३

या याग यािन शा वत ् २-२०-२

या यानेना यथा वदःु ३-१२-२

याज तुितिनदशन े ३-२-४

याज तुितरसौ यथा ३-३१-४

याधय ेद डनाय वा १-१२-२

या ं योमे यवाचकम ् १-४१-२

यायताभी सया यथा ५-६७-४

यालव तो दरारोहाःु ४-१९-१

Page 128: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

128

यावृ तव यो सन ् ५-२५-२

यावृ त प तः ५-२१-२

यावृ ी ल मसाधुता ५-२५-४

वृ वणा हत मृितः ४-६-२

वृ ंत मको यथा ६-३७-४

श यं कथियतंु मया ३-५२-४

श कामुकवारणाः २-२३-४

श चाप हाद २-४२-१

श खवाताकुला त तिममकर-

कुलाक णवीची तानः ( धराचरणः) ५-६८-३

शतष या वल कृित ६-६५-२

शत दे ायुधवा नशायाम ् २-५८-३

शतांशेना प भवता ३-३२-३

शपथैर प चादेयम ् ६-१२-१

शबला द योऽिततराम ् ६-४४-१

श द इ यिभधीयते ६-८-४

श दता यानुमा ं ित ६-७-३

श द यायानुपा ढ १-३८-३

श दम यमुद रयेत ् ६-२८-२

श दर ं वय ग यम ् ६-३-३

Page 129: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

129

श द छ दोऽिभधानाथाः १-९-१

श दह नं यित म ् ४-१-३

श दह नं वदयथाु ४-२२-४

श दानाकुलता चेित ३-५४-३

श दाना ंया वचारणा ४-२४-२

श दािभधेयाल कार १-१५-३

श दािभधेय े व ाय १-१०-१

श दाणव य य द क दपैितु पारम ् ६-६२-३

श दाथपदवृ ना १-२५-२

श दाथ स हतौ का यम ् १-१६-१

श दै त ािचिभयथा १-५०-४

श दो दराू नुपा ययम ् ५-३४-२

शमय त ते तापम ् ३-१९-३

श भुना न तं बलम ् ३-२४-४

शरा ढधनुमु ाः ४-४३-१

शरा धनुम डलम यभाजः २-४७-२

श ये य हर ाकृतः ३-७-४

शशा कवदनेित च २-३२-४

शिशका तोपल छ नम ् ३-१३-३

शिशनैवोपमीयते २-४४-४

Page 130: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

130

शिशनो हणादेतत ् २-५९-१

शंस त वधं यथा २-६८-४

शंिस चो पा व तु च १-१७-२

शाकारौ जागु र ौ च ६-४९-३

शा द वः क पना वृथा ६-११-२

शालातुर यमतमेतदनु मेण ६-६२-१

शा तोऽशा तो वेित ५-१६-१

शा म युपयु जते ५-३-२

शा लोकावपा यैवम ् ४-५६-३

शा ंजडिधयोऽ यलम ् १-५-२

शा ा ब य यमेधसः ५-२-२

शा ेषू दतम यथा ५-३२-४

िशरोऽिचता ेः पृथुक ितिध य ५-६३-२

िश पा य या गोचरः ४-३३-२

िशिशरासारक णकाम ् ६-४५-१

िश योगमा ेण ३-३६-१

शीकरा भोमदसृजः २-२३-१

शीकरा भोमदसृजः ३-१६-१

शुिचर तं िननीषित २-२९-४

शुनेव सार गकुलम ् २-५४-३

Page 131: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

131

शुभमरकतप रागिच े ५-६५-१

शृ गारा दरस ंयथा ३-६-२

शेषो हमिग र व च ३-२८-१

यामा हमस छवी ४-२१-२

यात ् कः सचेतनः ६-१२-४

ेय ंजगित मतं ह पा णनीयम ् ६-६३-३

य ंनाितसम ताथम ् २-३-१

ीमतो बोधय नरान ् ३-३४-४

ुितक च त दःु १-५३-२

ुितक ंतथैवाहःु १-४७-३

ुित ा मता िगरः १-४९-४

ुितद ाथद ेु ु च १-४७-१

ुतेः सामा यधमाणाम ् ४-१७-१

ेयःस ु वनयाधानम ् ४-११-३

ेया वृ ानुिश वात् ५-५७-३

ो ा ो विनयथा ५-१९-४

ौ ा द न तु दब धमु ् ६-२५-१

याथन संयु ः ३-४७-१

ंतदिभधीयते ३-१४-४

ेषादेवाथवचसोः ३-१७-१

Page 132: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

132

ोकमा ा द त पुनः १-३०-२

षडल कृतयोऽपराः २-६६-४

ष ड या द यथो दतम ् ४-८-४

ष णामृतूना ंभेदेन ४-३१-१

ष या श द य शु ः यात ् ६-६६-१

ष या शर रं िनण तम ् ६-६५-१

स एक ी ण जयित ३-२४-१

स कला यै धो यते ५-२७-४

स कूट थोऽनपायी च ६-१४-१

स ख मान ं ये धे ह ४-१०-१

स मेऽ प मृजेयथा ६-३१-२

स यानिमित मेधावी २-८८-३

स गतं स गतं जनम ् २-११-४

स गितः संहितयथा ६-४९-२

स गमा पा डुश द य १-५६-३

स घाता द न यु यते ४-५-२

स च त यवहारोऽ ४-३६-३

स चाथः पदवा ययोः ४-३-२

सिचवैः वाथिस य े ४-४२-२

सचेतसो वनेभ य ४-४७-१

Page 133: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

133

सता ं व जनीनानाम ् ३-४२-३

स वादयः माणा याम ् ५-५-१

सदथम प नापरम ् १-३१-४

सदथाल बन च तत ् ५-७-२

स शः सेतुग धवा ६-४५-२

सदश त य सन ् ५-२४-२

स श वमुद वता ३-२०-४

सदोपभु ं सवािभः ६-२-३

स तापयित व षः ३-२६-४

स य यो ानुवा दनः ६-६-४

स द कसमु ादेः २-१०-१

स यो रित यः िस ः ५-२२-१

स योः स श ेिस ः ५-२१-१

स धा द साधन ंिस यै ५-२२-३

स धा युपगमा वना ५-४५-२

स नब ध वधियनाम ् १-६-२

स नवेशा वशोषा ु १-५४-१

स पीतवासाः गृह तशा गः २-५८-१

स या यायिनणयः ६-६५-४

स मेधा वनो दताः २-४०-१

Page 134: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

134

स यास गमो क ठाम ् २-२७-३

सफलसप लवभू रचा वृ े ५-६५-२

सम गगनायाम ३-३६-१

सम तपादयमकम ् २-९-३

सम तव तु वषयम ् २-२२-१

सम य त बह य पू २-२-२

समाधौ सुलभ ेसित २-७७-४

समानव तु यासेन २-३४-१

स मा ताक पतपीतवासा २-४१-१

समारोपः कलैतावान ् ५-७-१

समासव त भूयांिस २-१-३

समासाितशयो च २-६६-३

समासािभ हता परा २-३२-२

समासेन यथा यायम ् ५-१-३

समासेनो दतिमदम ् २-९५-१

समा हतं राजिम े ३-१०-१

समुदायािभधान य २-८६-३

समुदायाथशू य ंयत ् ४-८-१

समुदायोऽित र यते ६-१०-२

समुदायोऽिभधेयवान ् ६-८-२

Page 135: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

135

समुदायोऽथवा कथम ् ६-९-२

स ब धेन करो ययम ् ४-४९-४

स ब धोऽथन वा सता ६-१५-२

य यशोधनमा दतः ३-४२-२

सरसा कुसुमावली ६-५-४

सरः शर स ना भः २-५१-३

स रत शु यद भसः २-२९-२

स पवण व यासम ् २-५-१

स पशेष ंतु पुमान ् ६-३२-१

सगब धोऽिभनेयाथम ् १-१८-१

सगब धो महाका यम ् १-१९-१

सव एव तृनादयः ६-४८-२

सव वधा याम ् ५-४४-२

सव ाल कृितः परा ६-४६-२

सवथा पदम येकम ् १-११-१

सवमेवैत द यते १-३०-४

सवश दा यु जते ६-५३-२

सवसवण सा यम ् २-४३-१

सवशा व वात ् ५-१८-२

सवागम वरोिधनी ५-१८-२

Page 136: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

136

सव य भृशा द यः ६-३९-१

सववाितशयो तु २-६४-३

स लोलमालालीनािल २-६-३

स शौयाभरणो यथा १-५२-४

सष ज धैवतं मृतम ् ४-३४-२

सस देहमन वयम ् ३-३-४

सस देहं वचः तु य ै ३-४३-३

सस देहं वदयुथा ३-४३-४

स सा यमापादयित २-३५-३

ससंशयमप मम ् ४-१-२

ससंशयिमित ाहःु ४-१८-१

स ह त याित वा यथा ६-२६-४

स हतं स हतं क ुम ् २-११-३

सहेटा सावधातुकम ् ६-५८-४

सहो प रवृ ी च ३-३-३

सहो ः सा मता यथा ३-३९-४

सं ाथतया यथा २-७९-४

संसृ यमान शिशनेव मेघः २-५८-४

संसृ म प चापरे ३-४-२

संसृ रनया दशा ३-५२-२

Page 137: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

137

सं कृतं ाकृत चा यत ् १-१६-३

सं कृतानाकुल य १-२५-१

सं कृताऽसं कृता चे ा १-२८-३

सा ाद ढं वा येऽथ १-४१-३

सा चासा वी क पना १-३९-२

सा चैवमु दता यथा १-४९-४

सा चैवं क यते यथा ३-२९-४

सा ाते यथसं या ५-३७-४

सा ेया कोपबािधनी ५-४४-४

साधय यचकोरताम ् ५-५४-४

साधीय योजयेत ् १-५८-४

साधुका यिनब धम ् १-२-४

साधुना साधुना तेन १-११-१

साधु वाऽसाधु वाऽऽगािम २-७२-३

साधुः संसारा ब यद मादसारात ् २-१२-१

साधु साधारण वा द २-३५-१

साधु साधारणि यः २-३६-२

सा यधमानुगमतः ५-२४-१

सा यसाधनधमा याम ् ५-२६-१

सा यसाधनयोवृ ः ५-५६-१

Page 138: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

138

सा येन िल गानुगितः ५-२७-१

सा यः वगेहे वव भतृह नाः २-४६-३

सान ग ंमानभ गुरम ् २-२७-३

सापे ाणा ंपर परम ् ४-४-२

सामा यगुणिनदशात ् २-३८-१

सामा यादपचयतेु ५-२४-४

सावः सव य इ य प ६-५३-४

साल कायननेतृकम ् ४-४१२

साल कारं सदा यम ् १-१९-४

साव यव झयो ह य ६-६१-३

सा समासो ा २-७९-३

सास ा ंमनस शुचम ् २-२७-४

सा या मिनब धनी ५-३६-४

िसतािसता ी ंसुपयोधराधराम ् २-१४-१

िसतािसते प मवती २-७६-१

िस ा सा बु गोचरा ५-८-२

िस ो ा त उ यते ५-२६-२

िस ो य ोपसं यानात ् ६-२९-१

सुकृती वैबुधं पदम ् १-७-४

सुखसे यो जनाना ं वम ् ३-५०-३

Page 139: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

139

सुग ध कुसुमान ा ४-३०-३

सुग ध नयनान द ३-३८-१

सुजनावगमाय भामहेन ६-६४-३

सुतरा ं य यते यथा २-७३-४

सुिधयाम प नैवेदम ् १-४५-३

सुपां ितङा च यु प म ् १-१४-३

सुि ङ तं पदं पुनः ४-३-४

सुमेधोिभः यु यते १-४४-४

सुरमुिनिस युते सुमे पृ े ५-६५-४

सुराजानो घना इव ३-१९-४

सु चा ं व ुतािमव ६-४०-४

सु पदस ध च २-१८-२

सुस मदा ं य मदा ंललामदाम ् २-१४-२

सू कृ पदकारे ४-२२-१

सू ापकमा ेण ६-३७-१

सू ा भस ंपदाव म ् ६-१-१

सूनुय याहमौरसः ५-१४-४

सूयाशुस मीिलतलोचनेष ु २-४६-१

मु ाकपूरच ाग कमनिशला थासक या तीरः ५-६८-२

से ायुधो मेघ इवाबभास े २-४१-४

Page 140: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

140

सैषा सवव व ो ः २-८५-१

सो वासाऽऽ याियका मता १-२५-४

सोदाहरणल माणः २-४०-३

सौकय दशय यसौ ५-४६-६

सौधेष ुघनमु ानाम ् ४-१६-३

सौ द या वरोधो ौ ३-५५-३

क धवानृजुर यालः २-८०-१

त ध य ववरै षणः १-४१-२

या य च िश यते ६-३२-२

योऽल कु ते मधु २-२८-२

था नुज गमभेदेन ४-३५-१

थरोऽनेकमहाफलः २-८०-२

थेयसीमाभुवः थतेः १-८-२

थौ याद ोपव यते ४-१३-२

फुर ड लियनः ४-२३-१

फुर शनद िधित ३-४६-२

वगुणा व कृितं कुयात ् १-२९-३

वपु प छ वहा र या २-८२-१

वभावा थो यते ४-२९-४

वभावो रल कार २-९३-१

Page 141: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

141

वभावोऽिभ हतो यथा २-९३-४

वमयादा वल घनात ् ३-२०-२

वय कृतैरेव िनदशनै रयम ् २-९६-१

वयं विन य िधया मयो दतः ३-५८-२

व व मा ा तभुवः २-७०-१

विस ा त वरोिध वात ् ४-१७-१

वः ता ंपितर क् १-४६-२

वादका यरसो म मु ् ५-३-१

वादपाकफलान ाःु २-३६-३

वारोहाः फलदाियनः ३-१८-२

ज ं ब च शोभते ६-५९-४

हत वीरा तभीतपौराःु ३-४७-२

हतोऽनेन ित ाय ४-४४-१

हतोऽनेन मम ाता ५-३७-३

ह त दमधसोु हताः २-२०-४

ह तुमेव वृ य १-४१-१

हरता प तनु ंत य ३-२४-३

हष व मययोर प ४-१४-२

ह य रथवा हनी ४-३७-४

हा रणी तनुर य तम ् ६-४७-३

Page 142: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

142

हार तशुकवाच २-२८-३

हत करणे ण च ६-५३-१

हमपाता वल दशः ३-४०-१

हमापहािम धरैः १-४१-१

हर यरेताः स बाधः १-४९-१

ह श देना प हे वथ २-७३-१

ह नतास भवो िल ग २-३९-१

ह निम यिभधीयते २-४२-४

ह न ंद चु ने यते ४-२-४

ह न ंद चु व यते ५-१-२

ह नािधक वा स ेधा २-५२-३

तेित मदना या ५-३८-४

हेतु यायलवो चयः ५-२-४

हेतु सू मो लेशोऽथ २-८६-१

हेतु ा तीयते ५-५०-२

हेतु ल णो ेयः ५-२१-३

हेतु ल मैव मतः ४-४७-१

हेतुः द द प वम ् ५-५१-३

हे वाभास यव थितः ५-२३-४

हे वाभासो वपययात ् ५-२१-४

Page 143: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

143

॥इित॥

Page 144: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

144

प रिश म-्3

भामहेन िन द ानां थानां थकाराणा च नामािन

नाम प र छेदः का रका

अ युतो रम ् २ १९

अ मकवंशम ् १ ३३

कणभ ः (कणादः) ५ १७

यासकारः ६ ३६

पा णिनः ६ ६३

पादकारः ४ २२

मेधावी २ ४०

,, २ ८८

र ाहरणम ् ३ ८

राजिम म ् २ ४५

,, ३ १०

रामशमा २ १९

,, २ ५८

शाखाव नः २ ४७

शालातुर यः (पा णिनः) ६ ६२

Page 145: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

145

सू कृत ् ४ २२

Page 146: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

146

वषयसूची

थम-प र छेदः

वषयः पृ ांकः

म गलाचरणम ् 1

का य योजनम ् 1

क व व शंसा 1

ितभा व पम ् 1

कवे ात या वषयाः 1

अ यासः 1

का ये दोषरा ह य याव यकता 1

कुका य-कु सा 2

अल कारवा दनां वग यम ् 2

श दाल कारवाद 2

अथाल कारवाद 2

सम वयः 2

का यसामा यं भेदा 2

सगब धः का यम ् 2

Page 147: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

147

अिभनेयाथम ् 3

आ याियका 3

कथा 3

अिनब म ् 3

वैदभगौडमागयोभदः 3

का यदोषाः 4

नेयाथम ् 4

ल म,् अ याथम ् 4

अवाचकम ् 4

अयु मत ् 4

गूढश दािभधानम ् 4

ुितद मु ् 4

अथद मु ् 5

क पनाद मु ् 5

ुितक म ् 5

दोषप रहारः 5

उपसंहारः 5

Page 148: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

148

तीय-प र छेदः

गुणाः 6

अल काराः 6

श दाल काराः 6

अनु ासः 6

लाटानु ासः 6

यमकभेदाः 6

आ दयमकम ् 6

म या तयमकम ् 6

पादा यास 6

आवली 6

सम तपादयमकम ् 6

यमकल णम ् 6

यमक य वैिश यम ् 6

हेयं यमकम ् 6

अथाल काराः

पकम ् 6

सम तव तु वषयम ् 7

Page 149: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

149

एकदेश ववित 7

द पकम ् 7

आ दद पकम ् 7

म यद पकम ् 7

अ तद पकम ् 7

उपमा 8

उपमाभेदाः 8

ितव तूपमा 8

अ येषामुपमा भेदानां िनराकरणम ् 8

उपमादोषाः

ह नता 9

अस भवः 10

िल गभेदः 10

वचनभेदः 10

ह न वपययः 10

अिधक वपययः 10-11

उपमानािधक वम ् 11

अस शता 11

आ ेपः 11

अथा तर यासः 11-12

Page 150: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

150

यितरेकः 12

वभावना 12

समासो ः 12

अितशयो ः 12

अितशयो ः व ो 13

हेतु-सू म-लेशानामल कार व- या यानम ् 13

वाता 13

यथासं यम ् 13

उ े ा 13

वभावो ः 13

उपसंहारः 13

Page 151: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

151

तृतीय-प र छेदः ेयः 14

रसवत ् 14

ऊज वी 14

पयायो म ् 14

समा हतम ् 14

उदा ः 14-15

म ् 15

भेदाः 15

सहो यु ं म ् 15

उपमायु ं म ् 15

हेतुयु ं म ् 15

अप ितःु 15

वशेषो ः 15-16

वरोधः 16

तु ययोिगता 16

अ तुत- शंसा 16

याज तुितः 16

िनदशना 16-17

Page 152: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

152

उपमा पकम ् 17

उपमेयोपमा 17

सहो ः 17

प रवृ ः 17

सस देहः 17

अन वयः 17

उ े ावयवः 17

ससृं ः 18

भा वकः 18

आशीः 18

उपसंहारः 18

Page 153: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

153

चतुथ-प र छेदः

दोषिन पणम ्

अपाथम ् 19

यथम ् 19

एकाथम ् 19

ससंशयम ् 19

अप मम ् 19

श दह नम ् 19

यित म ् 20

िभ नवृ म ् 21

वस ध 21

देश वरोिध 21

काल वरोिध 21

कला वरोिध 21

लोक वरोिध 21

याय वरोिध 22

आगम वरोिध 22

उपसंहारः 23

Page 154: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

154

प चम-प र छेदः

ित ाह ना ददोषाणां िन पणे योजनम ् 24

माण याव यक वं भेदो वषय 24

य म ् 24

अनुमानम ् 24

ित ा 24

ित ादोषाः 25

तदथ वरोिधनी ित ा 25

हेतु वरोिधनी ित ा 25

विस ा त वरोिधनी ित ा 25

सवागम वरोिधनी ित ा 25

िस धमा ित ा 25

य बािधनी 25

ा तह ना 25

जाितः

ित ा 26

धममूला 26

अथमूला 27

Page 155: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

155

काममूला 27

कोपमूला 27

धम ितभासा 27

अथबािधनी 27

कामबािधनी 27

कोपबािधनी 27

आथ 27

हेतुः

का यहेतोः दोषाः 28

अ ानं संशय ान च 28

वपययः 28

ा तः 28

शु ा तः 28

दोष य या यता 29

अ ता, अभे ता, अपेशलता 29

व ो ः अपे ा 29

यायतताया हेयता 29

उपसंहारः 29

Page 156: Bhama Kavya Alankar Final 22.03.2010 · PDF fileभामहकायालंकारः 1 Each directory should have a file called README bib.txt. with bibliographic entry with

भामहका यालंकारः

156

ष -प र छेदः

याकरण ान याव यकता 30

श द व पम ् 30-31

बौ ानां मतम ् 31

अपोहवाद य या यानम ् 31

श द वभागः 31

का योपयोिगश द वचारः 31

योगयो यश दः 32-35

प रिश म ्-1 प ानु म णका 36-45

प रिश म ्-2 पादानु म णका 46-117

प रिश म ्-3 भामहेन िन द ानां थानां

थकाराणा च नामािन 118


Recommended