Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem · 1, 3 quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in...

Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem

adjuvantibus

B. Fischer, I. Gribomont,H. F. D. Sparks, W. Thiele

recensuit et brevi apparatu critico instruxit

Robert WeberEditionen quintam emendatam retractatam

praeparavit

Roger Gryson

Complete Text without Apparatus

© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart

All rights reserved

www.dbg.de

www.academic-bible.com

http://www.dbg.de

http://www.dbg.de

INCIPIT LIBER MALACHIM ID EST RE-GUM TERTIUS ET QUARTUS

1, 1 Et rex David senuerat habebatque aetatis plurimos diescumque operiretur vestibus non calefiebat1, 2 dixerunt ergo ei servi suiquaeramus domino nostro regi adulescentulam virginemet stet coram rege et foveat eumdormiatque in sinu tuo et calefaciat dominum nostrum regem1, 3 quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in omnibus finibus Israhelet invenerunt Abisag Sunamitin et adduxerunt eam ad regem1, 4 erat autem puella pulchra nimisdormiebatque cum rege et ministrabat eirex vero non cognovit eam1, 5 Adonias autem filius Aggith elevabatur dicens ego regnabofecitque sibi currum et equiteset quinquaginta viros qui ante eum currerent1, 6 nec corripuit eum pater suus aliquando dicens quare hoc fecistierat autem et ipse pulcher valde secundus natu post Absalom1, 7 et sermo ei cum Ioab filio Sarviae et cum Abiathar sacerdotequi adiuvabant partes Adoniae1, 8 Sadoc vero sacerdos et Banaias filius Ioiadaeet Nathan propheta et Semei et Rheiet robur exercitus David non erat cum Adonia1, 9 immolatis ergo Adonias arietibus et vitulis et universis pinguibusiuxta lapidem Zoheleth qui erat vicinus fonti Rogelvocavit universos fratres suos filios regiset omnes viros Iuda servos regis1, 10 Nathan autem prophetam et Banaiam et robustos quosque et Salomonem fratrem suum

non vocavit1, 11 dixit itaque Nathan ad Bethsabee matrem Salomonisnum audisti quod regnaverit Adonias filius Aggithet dominus noster David hoc ignorat1, 12 nunc ergo veni accipe a me consilium

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 643

et salva animam tuam filiique tui Salomonis1, 13 vade et ingredere ad regem David et dic einonne tu domine mi rex iurasti mihi ancillae tuae dicensquod Salomon filius tuus regnabit post meet ipse sedebit in solio meoquare ergo regnavit Adonias1, 14 et adhuc ibi te loquente cum regeego veniam post te et conplebo sermones tuos1, 15 ingressa est itaque Bethsabee ad regem in cubiculorex autem senuerat nimiset Abisag Sunamitis ministrabat ei1, 16 inclinavit se Bethsabee et adoravit regemad quam rex quid tibi inquit vis1, 17 quae respondens aitdomine mi tu iurasti per Dominum Deum tuum ancillae tuaeSalomon filius tuus regnabit post meet ipse sedebit in solio meo1, 18 et ecce nunc Adonias regnavit te domine mi rex ignorante1, 19 mactavit boves et pinguia quaeque et arietes plurimoset vocavit omnes filios regisAbiathar quoque sacerdotem et Ioab principem militiaeSalomonem autem servum tuum non vocavit1, 20 verumtamen domine mi rex in te oculi respiciunt totius Israhelut indices eis qui sedere debeat in solio tuo domine mi rex post te1, 21 eritque cum dormierit dominus meus rex cum patribus suiserimus ego et filius meus Salomon peccatores1, 22 adhuc illa loquente cum rege Nathan prophetes venit1, 23 et nuntiaverunt regi dicentes adest Nathan prophetacumque introisset ante conspectum regiset adorasset eum pronus in terram 1, 24 dixit Nathandomine mi rex tu dixistiAdonias regnet post me et ipse sedeat super thronum meum1, 25 quia descendit hodie et immolavit boves et pinguia et arietes plurimoset vocavit universos filios regis et principes exercitusAbiathar quoque sacerdotem


illisque vescentibus et bibentibus coram eoet dicentibus vivat rex Adonias1, 26 me servum tuum et Sadoc sacerdotem et Banaiam filium Ioiadaeet Salomonem famulum tuum non vocavit1, 27 numquid a domino meo rege exivit hoc verbumet mihi non indicasti servo tuoqui sessurus esset super thronum domini mei regis post eum1, 28 et respondit rex David dicensvocate ad me Bethsabeequae cum fuisset ingressa coram rege et stetisset ante eum1, 29 iuravit rex et aitvivit Dominus qui eruit animam meam de omni angustia1, 30 quia sicut iuravi tibi per Dominum Deum Israhel dicensSalomon filius tuus regnabit post meet ipse sedebit super solium meum pro mesic faciam hodie1, 31 submissoque Bethsabee in terram vultu adoravit regem dicensvivat dominus meus rex David in aeternum1, 32 dixit quoque rex Davidvocate mihi Sadoc sacerdotem et Nathan propheten et Banaiam filium Ioiadaequi cum ingressi fuissent coram rege 1, 33 dixit ad eostollite vobiscum servos domini vestriet inponite Salomonem filium meum super mulam meamet ducite eum in Gion1, 34 et unguat eum ibi Sadoc sacerdos et Nathan propheta in regem super Israhelet canetis bucina atque dicetisvivat rex Salomon1, 35 et ascendetis post eum et venietet sedebit super solium meum et ipse regnabit pro meillique praecipiam ut sit dux super Israhel et super Iudam1, 36 et respondit Banaias filius Ioiadae regi dicens amensic loquatur Dominus Deus domini mei regis1, 37 quomodo fuit Dominus cum domino meo rege sic sit cum Salomoneet sublimius faciat solium eius a solio domini mei regis David1, 38 descendit ergo Sadoc sacerdos et Nathan propheta et Banaias filius Ioiadae


et Cherethi et Felethiet inposuerunt Salomonem super mulam regis Davidet adduxerunt eum in Gion1, 39 sumpsitque Sadoc sacerdos cornu olei de tabernaculo et unxit Salomonemet cecinerunt bucinaet dixit omnis populus vivat rex Salomon1, 40 et ascendit universa multitudo post eumet populus canentium tibiis et laetantium gaudio magnoet insonuit terra ad clamorem eorum1, 41 audivit autem Adonias et omnes qui invitati fuerant ab eoiamque convivium finitum eratsed et Ioab audita voce tubae aitquid sibi vult clamor civitatis tumultuantis1, 42 adhuc illo loquente Ionathan filius Abiathar sacerdotis venitcui dixit Adonias ingredere quia vir fortis es et bona nuntians1, 43 responditque Ionathan Adoniaenequaquam dominus enim noster rex David regem constituit Salomonem1, 44 misitque cum eo Sadoc sacerdotem et Nathan prophetam et Banaiam filium Ioiadaeet Cherethi et Felethiet inposuerunt eum super mulam regis1, 45 unxeruntque eum Sadoc sacerdos et Nathan propheta regem in Gionet ascenderunt inde laetantes et insonuit civitashaec est vox quam audistis1, 46 sed et Salomon sedit super solio regni1, 47 et ingressi servi regis benedixerunt domino nostro regi David dicentesamplificet Deus nomen Salomonis super nomen tuumet magnificet thronum eius super thronum tuumet adoravit rex in lectulo suo1, 48 insuper et haec locutus estbenedictus Dominus Deus Israhelqui dedit hodie sedentem in solio meo videntibus oculis meis1, 49 territi sunt ergo et surrexerunt omnes qui invitati fuerant ab Adoniaet ivit unusquisque in viam suam1, 50 Adonias autem timens Salomonemsurrexit et abiit tenuitque cornu altaris


1, 51 et nuntiaverunt Salomoni dicentesecce Adonias timens regem Salomonem tenuit cornu altaris dicensiuret mihi hodie rex Salomon quod non interficiat servum suum gladio1, 52 dixitque Salomonsi fuerit vir bonus non cadet ne unus quidem capillus eius in terramsin autem malum inventum fuerit in eo morietur1, 53 misit ergo rex Salomon et eduxit eum ab altariet ingressus adoravit regem Salomonemdixitque ei Salomon vade in domum tuam2, 1 adpropinquaverant autem dies David ut morereturpraecepitque Salomoni filio suo dicens2, 2 ego ingredior viam universae terraeconfortare et esto vir2, 3 et observa custodias Domini Dei tuiut ambules in viis eiuset custodias caerimonias eius et praecepta eiuset iudicia et testimoniasicut scriptum est in lege Mosiut intellegas universa quae faciset quocumque te verteris2, 4 ut confirmet Dominus sermones suos quos locutus est de me dicenssi custodierint filii tui viam suamet ambulaverint coram me in veritatein omni corde suo et in omni anima suanon auferetur tibi vir de solio Israhel2, 5 tu quoque nosti quae fecerit mihi Ioab filius Sarviaequae fecerit duobus principibus exercitus IsrahelAbner filio Ner et Amasa filio Ietherquos occidit et effudit sanguinem belli in paceet posuit cruorem proelii in balteo suo qui erat circa lumbos eiuset in calciamento suo quod erat in pedibus eius2, 6 facies ergo iuxta sapientiam tuamet non deduces canitiem eius pacifice ad inferos2, 7 sed et filiis Berzellai Galaaditis reddes gratiameruntque comedentes in mensa tua


occurrerunt enim mihi quando fugiebam a facie Absalom fratris tui2, 8 habes quoque apud te Semei filium Gera filii Iemini de Baurimqui maledixit mihi maledictione pessima quando ibam ad Castrased quia descendit mihi in occursum cum transirem Iordanemet iuravi ei per Dominum dicens non te interficiam gladio2, 9 tu noli pati esse eum innoxiumvir autem sapiens es et scies quae facias eideducesque canos eius cum sanguine ad infernum2, 10 dormivit igitur David cum patribus suiset sepultus est in civitate David2, 11 dies autem quibus regnavit David super Israhel quadraginta anni suntin Hebron regnavit septem annisin Hierusalem triginta tribus2, 12 Salomon autem sedit super thronum David patris suiet firmatum est regnum eius nimis2, 13 et ingressus est Adonias filius Aggith ad Bethsabee matrem Salomonisquae dixit ei pacificusne ingressus tuusqui respondit pacificus 2, 14 addiditquesermo mihi est ad tecui ait loquereet ille 2, 15 tu inquit nosti quia meum erat regnumet me proposuerat omnis Israhel sibi in regemsed translatum est regnum et factum est fratris meia Domino enim constitutum est ei2, 16 nunc ergo petitionem unam deprecor a te ne confundas faciem meamquae dixit ad eum loquere2, 17 et ille aitprecor ut dicas Salomoni regineque enim negare tibi quicquam potestut det mihi Abisag Sunamitin uxorem2, 18 et ait Bethsabee bene ego loquar pro te regi2, 19 venit ergo Bethsabee ad regem Salomonem ut loqueretur ei pro Adoniaet surrexit rex in occursum eiusadoravitque eam et sedit super thronum suumpositus quoque est thronus matri regis


quae sedit ad dexteram eius 2, 20 dixitque eipetitionem unam parvulam ego deprecor a tene confundas faciem meamdixit ei rex pete mater mineque enim fas est ut avertam faciem tuam2, 21 quae ait detur Abisag Sunamitis Adoniae fratri tuo uxor2, 22 responditque rex Salomon et dixit matri suaequare postulas Abisag Sunamitin Adoniaepostula ei et regnumipse est enim frater meus maior meet habet Abiathar sacerdotem et Ioab filium Sarviae2, 23 iuravit itaque rex Salomon per Dominum dicenshaec faciat mihi Deus et haec addatquia contra animam suam locutus est Adonias verbum hoc2, 24 et nunc vivit Dominus qui firmavit me et conlocavit super solium David patris meiet qui fecit mihi domum sicut locutus estquia hodie occidetur Adonias2, 25 misitque rex Salomon per manum Banaiae filii Ioiadaequi interfecit eum et mortuus est2, 26 Abiathar quoque sacerdoti dixit rexvade in Anathot ad agrum tuumes quidem vir mortis sed hodie te non interficiamquia portasti arcam Domini Dei coram David patre meoet sustinuisti laborem in omnibus in quibus laboravit pater meus2, 27 eiecit ergo Salomon Abiathar ut non esset sacerdos Dominiut impleretur sermo Domini quem locutus est super domum Heli in Silo2, 28 venit autem nuntius ad Ioabquod Ioab declinasset post Adoniam et post Absalom non declinassetfugit ergo Ioab in tabernaculum Domini et adprehendit cornu altaris2, 29 nuntiatumque est regi Salomoniquod fugisset Ioab in tabernaculum Domini et esset iuxta altaremisitque Salomon Banaiam filium Ioiadae dicens vade interfice eum2, 30 venit Banaias ad tabernaculum Domini et dixit eihaec dicit rex egrederequi ait non egrediar sed hic moriar


renuntiavit Banaias regi sermonem dicenshaec locutus est Ioab et haec respondit mihi2, 31 dixitque ei rex fac sicut locutus est et interfice eum et sepeliet amovebis sanguinem innocentem qui effusus est a Ioaba me et a domo patris mei2, 32 et reddat Dominus sanguinem eius super caput eiusquia interfecit duos viros iustos melioresque seet occidit eos gladio patre meo David ignoranteAbner filium Ner principem militiae Israhelet Amasa filium Iether principem exercitus Iuda2, 33 et revertetur sanguis illorum in caput Ioabet in caput seminis eius in sempiternumDavid autem et semini eius et domui et throno illius sit pax usque in aeternum a Domino2, 34 ascendit itaque Banaias filius Ioiadae et adgressus eum interfecitsepultusque est in domo sua in deserto2, 35 et constituit rex Banaiam filium Ioiadae pro eo super exercitumet Sadoc sacerdotem posuit pro Abiathar2, 36 misit quoque rex et vocavit Semei dixitque eiaedifica tibi domum in Hierusalem et habita ibiet non egredieris inde huc atque illuc2, 37 quacumque autem die egressus fueris et transieris torrentem Cedronscito te interficiendumsanguis tuus erit super caput tuum2, 38 dixitque Semei regi bonus sermosicut locutus est dominus meus rex sic faciet servus tuushabitavit itaque Semei in Hierusalem diebus multis2, 39 factum est autem post annos tresut fugerent servi Semei ad Achis filium Maacha regem Gethnuntiatumque est Semei quod servi eius essent in Geth2, 40 et surrexit Semei et stravit asinum suumivitque in Geth ad Achis ad requirendos servos suoset adduxit eos de Geth2, 41 nuntiatum est autem Salomoni quod isset Semei in Geth de Hierusalem et redisset2, 42 et mittens vocavit eum dixitque illinonne testificatus sum tibi per Dominum et praedixi tibi


quacumque die egressus ieris huc et illuc scito te esse moriturumet respondisti mihi bonus sermo audivi2, 43 quare ergo non custodisti iusiurandum Dominiet praeceptum quod praeceperam tibi2, 44 dixitque rex ad Semeitu nosti omne malum cuius tibi conscium est cor tuumquod fecisti David patri meoreddidit Dominus malitiam tuam in caput tuum2, 45 et rex Salomon benedictuset thronus David erit stabilis coram Domino usque in sempiternum2, 46 iussit itaque rex Banaiae filio Ioiadaequi egressus percussit eum et mortuus est3, 1 confirmatum est igitur regnum in manu Salomoniset adfinitate coniunctus est Pharaoni regi Aegyptiaccepit namque filiam eius et adduxit in civitatem Daviddonec conpleret aedificans domum suam et domum Dominiet murum Hierusalem per circuitum3, 2 et tamen populus immolabat in excelsisnon enim aedificatum erat templum nomini Domini usque in die illo3, 3 dilexit autem Salomon Dominum ambulans in praeceptis David patris suiexcepto quod in excelsis immolabat et accendebat thymiama3, 4 abiit itaque in Gabaon ut immolaret ibiillud quippe erat excelsum maximummille hostias in holocaustum obtulit Salomon super altare illudin Gabaon 3, 5 apparuit Dominus Salomoni per somnium nocte dicenspostula quod vis ut dem tibi3, 6 et ait Salomontu fecisti cum servo tuo David patre meo misericordiam magnamsicut ambulavit in conspectu tuo in veritate et iustitia et recto corde tecumcustodisti ei misericordiam tuam grandemet dedisti ei filium sedentem super thronum eius sicut et hodie3, 7 et nunc Domine Deus tu regnare fecisti servum tuum pro David patre meoego autem sum puer parvus et ignorans egressum et introitum meum3, 8 et servus tuus in medio est populi quem elegistipopuli infiniti qui numerari et supputari non potest prae multitudine


3, 9 dabis ergo servo tuo cor docileut iudicare possit populum tuum et discernere inter malum et bonumquis enim potest iudicare populum istum populum tuum hunc multum3, 10 placuit ergo sermo coram Dominoquod Salomon rem huiuscemodi postulasset3, 11 et dixit Deus Salomoniquia postulasti verbum hoc et non petisti tibi dies multosnec divitias aut animam inimicorum tuorumsed postulasti tibi sapientiam ad discernendum iudicium3, 12 ecce feci tibi secundum sermones tuoset dedi tibi cor sapiens et intellegensin tantum ut nullus ante te similis tui fueritnec post te surrecturus sit3, 13 sed et haec quae non postulasti dedi tibidivitias scilicet et gloriamut nemo fuerit similis tui in regibus cunctis retro diebus3, 14 si autem ambulaveris in viis meiset custodieris praecepta mea et mandata measicut ambulavit pater tuuslongos faciam dies tuos3, 15 igitur evigilavit Salomonet intellexit quod esset somniumcumque venisset Hierusalemstetit coram arca foederis Dominiet obtulit holocaustaet fecit victimas pacificas et grande conviviumuniversis famulis suis3, 16 tunc venerunt duae mulieres meretrices ad regemsteteruntque coram eo3, 17 quarum una ait obsecro mi domineego et mulier haec habitabamus in domo una et peperi apud eam in cubiculo3, 18 tertia vero die postquam ego peperi peperit et haec et eramus simulnullusque alius in domo nobiscum exceptis nobis duabus3, 19 mortuus est autem filius mulieris huius noctedormiens quippe oppressit eum


3, 20 et consurgens intempesta nocte silentiotulit filium meum de latere meo ancillae tuae dormientiset conlocavit in sinu suosuum autem filium qui erat mortuus posuit in sinu meo3, 21 cumque surrexissem mane ut darem lac filio meo apparuit mortuusquem diligentius intuens clara lucedeprehendi non esse meum quem genueram3, 22 responditque altera mulier non est itased filius tuus mortuus est meus autem vivite contrario illa dicebat mentirisfilius quippe meus vivit et filius tuus mortuus estatque in hunc modum contendebant coram rege3, 23 tunc rex aithaec dicit filius meus vivit et filius tuus mortuus estet ista respondit nonsed filius tuus mortuus est et filius meus vivit3, 24 dixit ergo rexadferte mihi gladiumcumque adtulissent gladium coram rege3, 25 dividite inquit infantem vivum in duas parteset date dimidiam partem uni et dimidiam partem alteri3, 26 dixit autem mulier cuius filius erat vivus ad regemcommota sunt quippe viscera eius super filio suoobsecro domine date illi infantem vivum et nolite interficere eumcontra illa dicebatnec mihi nec tibi sit dividatur3, 27 respondens rex aitdate huic infantem vivum et non occidaturhaec est mater eius3, 28 audivit itaque omnis Israhel iudicium quod iudicasset rex et timuerunt regemvidentes sapientiam Dei esse in eo ad faciendum iudicium4, 1 erat autem rex Salomon regnans super omnem Israhel4, 2 et hii principes quos habebatAzarias filius Sadoc sacerdos4, 3 Helioreph et Ahia filii Sesa scribae


Iosaphat filius Ahilud a commentariis4, 4 Banaias filius Ioiadae super exercitumSadoc autem et Abiathar sacerdotes4, 5 Azarias filius Nathan super eos qui adsistebant regiZabud filius Nathan sacerdos amicus regis4, 6 et Ahisar praepositus domuset Adoniram filius Abda super tributa4, 7 habebat autem Salomon duodecim praefectos super omnem Israhelqui praebebant annonam regi et domui eiusper singulos enim menses in anno singuli necessaria ministrabant4, 8 et haec nomina eorumBenhur in monte Ephraim4, 9 Bendecar in Macceset in Salebbim et in Bethsemes et Helon Bethanan4, 10 Benesed in Arabothipsius erat Soccho et omnis terra Epher4, 11 Benabinadab cuius omnis Nepthad Dor Tapheth filiam Salomonis habebat uxorem4, 12 Bana filius Ahilud regebat Thanac et Mageddo et universam Bethsan quae est iuxta

Sarthanasubter Hiezrahel a Bethsan usque Abelmeula e regione Iecmaan4, 13 Bengaber in Ramoth Galaad habebat Avothiair filii Manasse in Galaadipse praeerat in omni regione Argob quae est in Basan sexaginta civitatibus magnis atque

muratis quae habebant seras aereas4, 14 Ahinadab filius Addo praeerat in Manaim4, 15 Ahimaas in Nepthalised et ipse habebat Basmath filiam Salomonis in coniugio4, 16 Baana filius Usi in Aser et in Balod4, 17 Iosaphat filius Pharue in Isachar4, 18 Semei filius Hela in Beniamin4, 19 Gaber filius Uri in terra Galaad in terra Seon regis Amorrei et Og regis Basan super om-

nia quae erant in illa terra4, 20 Iuda et Israhel innumerabiles sicut harena maris in multitudinecomedentes et bibentes atque laetantes4, 21 Salomon autem erat in dicione sua habens omnia regnasicut a flumine terrae Philisthim usque ad terminum Aegypti


offerentium sibi munera et servientium ei cunctis diebus vitae eius4, 22 erat autem cibus Salomonis per dies singulostriginta chori similae et sexaginta chori farinae4, 23 decem boves pingues et viginti boves pascuales et centum arietesexcepta venatione cervorum caprearum atque bubalorum et avium altilium4, 24 ipse enim obtinebat omnem regionem quae erat trans flumenquasi a Thapsa usque Gazamet cunctos reges illarum regionumet habebat pacem ex omni parte in circuitu4, 25 habitabatque Iudas et Israhel absque timore ullounusquisque sub vite sua et sub ficu suaa Dan usque Bersabee cunctis diebus Salomonis4, 26 et habebat Salomon quadraginta milia praesepia equorum curruliumet duodecim milia equestrium4, 27 nutriebantque eos supradicti regis praefectised et necessaria mensae regis Salomonis cum ingenti cura praebebant in tempore suo4, 28 hordeum quoque et paleas equorum et iumentorumdeferebant in locum ubi erat rex iuxta constitutum sibi4, 29 dedit quoque Deus sapientiam Salomoni et prudentiam multam nimiset latitudinem cordis quasi harenam quae est in litore maris4, 30 et praecedebat sapientia Salomonis sapientiam omnium Orientalium et Aegyptiorum4, 31 et erat sapientior cunctis hominibussapientior Aethan Ezraita et Heman et Chalcal et Dorda filiis Maolet erat nominatus in universis gentibus per circuitum4, 32 locutus est quoque Salomon tria milia parabolaset fuerunt carmina eius quinque et mille4, 33 et disputavit super lignisa cedro quae est in Libano usque ad hysopum quae egreditur de parieteet disseruit de iumentis et volucribus et reptilibus et piscibus4, 34 et veniebant de cunctis populis ad audiendam sapientiam Salomoniset ab universis regibus terrae qui audiebant sapientiam eius5, 1 misit quoque Hiram rex Tyri servos suos ad Salomonemaudivit enim quod ipsum unxissent regem pro patre eiusquia amicus fuerat Hiram David omni tempore5, 2 misit autem et Salomon ad Hiram dicens


5, 3 tu scis voluntatem David patris meiet quia non potuerit aedificare domum nomini Domini Dei suipropter bella inminentia per circuitumdonec daret Dominus eos sub vestigio pedum eius5, 4 nunc autem requiem dedit Deus meus mihi per circuitumnon est Satan neque occursus malus5, 5 quam ob rem cogito aedificare templum nomini Domini Dei meisicut locutus est Dominus David patri meo dicensfilius tuus quem dabo pro te super solium tuum ipse aedificabit domum nomini meo5, 6 praecipe igitur ut praecidant mihi cedros de Libanoet servi mei sint cum servis tuismercedem autem servorum tuorum dabo tibi quamcumque praeceperisscis enim quoniam non est in populo meo vir qui noverit ligna caedere sicut Sidonii5, 7 cum ergo audisset Hiram verba Salomonislaetatus est valde et aitbenedictus Dominus hodiequi dedit David filium sapientissimumsuper populum hunc plurimum5, 8 et misit Hiram ad Salomonem dicensaudivi quaecumque mandasti mihiego faciam omnem voluntatem tuam in lignis cedrinis et abiegnis5, 9 servi mei deponent ea de Libano ad mareet ego conponam ea in ratibus in mariusque ad locum quem significaveris mihiet adplicabo ea ibi et tu tolles eapraebebisque necessaria mihi ut detur cibus domui meae5, 10 itaque Hiram dabat Salomoni ligna cedrina et ligna abiegna iuxta omnem voluntatem

eius5, 11 Salomon autem praebebat Hiram viginti milia chororum tritici in cibum domui eiuset viginti choros purissimi oleihaec tribuebat Salomon Hiram per annos singulos5, 12 dedit quoque Dominus sapientiam Salomoni sicut locutus est eiet erat pax inter Hiram et Salomonemet percusserunt foedus ambo5, 13 legitque rex Salomon operas de omni Israhel


et erat indictio triginta milia virorum5, 14 mittebatque eos in Libanumdecem milia per menses singulos vicissimita ut duobus mensibus essent in domibus suiset Adoniram erat super huiuscemodi indictione5, 15 fuerunt itaque Salomoni septuaginta milia eorum qui onera portabantet octoginta milia latomorum in monte5, 16 absque praepositis qui praeerant singulis operibus numero trium milium et trecentorumpraecipientium populo et his qui faciebant opus5, 17 praecepitque rex ut tollerent lapides grandeslapides pretiosos in fundamentum templi et quadrarent eos5, 18 quos dolaverunt cementarii Salomonis et cementarii Hiramporro Biblii praeparaverunt ligna et lapides ad aedificandam domum6, 1 factum est igitur quadringentesimo et octogesimo anno egressionis filiorum Israhel de

terra Aegyptiin anno quarto mense zio ipse est mensis secundus regis Salomonis super Israhelaedificare coepit domum Domino6, 2 domus autem quam aedificabat rex Salomon Dominohabebat sexaginta cubitos in longitudineet viginti cubitos in latitudineet triginta cubitos in altitudine6, 3 et porticus erat ante templum viginti cubitorum longitudinisiuxta mensuram latitudinis templiet habebat decem cubitos latitudinis ante faciem templi6, 4 fecitque in templo fenestras obliquas6, 5 et aedificavit super parietem templi tabulata per gyrumin parietibus domus per circuitum templi et oraculiet fecit latera in circuitu6, 6 tabulatum quod subter erat quinque cubitos habebat latitudiniset medium tabulatum sex cubitorum latitudiniset tertium tabulatum septem habens cubitos latitudinistrabes autem posuit in domo per circuitum forinsecusut non hererent muris templi6, 7 domus autem cum aedificaretur lapidibus dedolatis atque perfectis aedificata estet malleus et securis et omne ferramentum non sunt audita in domo cum aedificaretur


6, 8 ostium lateris medii in parte erat domus dexteraeet per cocleam ascendebant in medium cenaculumet a medio in tertium6, 9 et aedificavit domum et consummavit eamtexit quoque domum laquearibus cedrinis6, 10 et aedificavit tabulatum super omnem domum quinque cubitis altitudiniset operuit domum lignis cedrinis6, 11 et factus est sermo Domini ad Salomonem dicens6, 12 domus haec quam aedificassi ambulaveris in praeceptis meiset iudicia mea feceriset custodieris omnia mandata mea gradiens per eafirmabo sermonem meum tibi quem locutus sum ad David patrem tuum6, 13 et habitabo in medio filiorum Israhelet non derelinquam populum meum Israhel6, 14 igitur aedificavit Salomon domum et consummavit eam6, 15 et aedificavit parietes domus intrinsecus tabulatis cedrinisa pavimento domus usque ad summitatem parietum et usque ad laquearia operuit lignis

intrinsecuset texit pavimentum domus tabulis abiegnis6, 16 aedificavitque viginti cubitorum ad posteriorem partem templi tabulata cedrinaa pavimento usque ad superioraet fecit interiorem domum oraculi in sanctum sanctorum6, 17 porro quadraginta cubitorum erat ipsum templum pro foribus oraculi6, 18 et cedro omnis domus intrinsecus vestiebaturhabens tornaturas suas et iuncturas fabrefactas et celaturas eminentesomnia cedrinis tabulis vestiebanturnec omnino lapis apparere poterat in pariete6, 19 oraculum autem in medio domus in interiori parte feceratut poneret ibi arcam foederis Domini6, 20 porro oraculum habebat viginti cubitos longitudiniset viginti cubitos latitudiniset viginti cubitos altitudiniset operuit illud atque vestivit auro purissimosed et altare vestivit cedro


6, 21 domum quoque ante oraculum operuit auro purissimoet adfixit lamminas clavis aureis6, 22 nihilque erat in templo quod non auro tegeretursed et totum altare oraculi texit auro6, 23 et fecit in oraculo duo cherubin de lignis olivarumdecem cubitorum altitudinis6, 24 quinque cubitorum ala cherub unaet quinque cubitorum ala cherub alteraid est decem cubitos habentesa summitate alae usque ad alae alterius summitatem6, 25 decem quoque cubitorum erat cherub secundus mensura pariet opus unum erat in duobus cherubin6, 26 id est altitudinem habebat unus cherub decem cubitorumet similiter cherub secundus6, 27 posuitque cherubin in medio templi interiorisextendebant autem alas suas cherubinet tangebat ala una parietemet ala cherub secundi tangebat parietem alterumalae autem alterae in media parte templi se invicem contingebant6, 28 texit quoque cherubin auro6, 29 et omnes parietes templi per circuitum scalpsit variis celaturis et tornoet fecit in eis cherubin et palmas et picturas variasquasi prominentes de pariete et egredientes6, 30 sed et pavimentum domus texit auro intrinsecus et extrinsecus6, 31 et in ingressu oraculi fecit ostiola de lignis olivarumpostesque angulorum quinque6, 32 et duo ostia de lignis olivarumet scalpsit in eis picturam cherubinet palmarum species et anaglyfa valde prominentiaet texit ea auroet operuit tam cherubin quam palmas et cetera auro6, 33 fecitque in introitum templi postes de lignis olivarum quadrangulatos6, 34 et duo ostia de lignis abiegnis altrinsecuset utrumque ostium duplex eratet se invicem tenens aperiebatur


6, 35 et scalpsit cherubin et palmas et celaturas valde eminentesoperuitque omnia lamminis aureis opere quadro ad regulam6, 36 et aedificavit atrium interius tribus ordinibus lapidum politorumet uno ordine lignorum cedri6, 37 anno quarto fundata est domus Domini in mense zio6, 38 et in anno undecimo mense bulipse est mensis octavusperfecta est domus in omni opere suo et in universis utensilibusaedificavitque eam annis septem7, 1 domum autem suam aedificavit Salomon tredecim anniset ad perfectum usque perduxit7, 2 aedificavit quoque domum saltus Libanicentum cubitorum longitudiniset quinquaginta cubitorum latitudiniset triginta cubitorum altitudiniset quattuor deambulacra inter columnas cedrinasligna quippe cedrina exciderat in columnas7, 3 et tabulatis cedrinis vestivit totam cameramquae quadraginta quinque columnis sustentabaturunus autem ordo habebat columnas quindecim 7, 4 contra se invicem positas7, 5 et e regione se respicientes aequali spatio inter columnaset super columnas quadrangulata ligna in cunctis aequalia7, 6 et porticum columnarum fecitquinquaginta cubitorum longitudiniset triginta cubitorum latitudiniset alteram porticum in facie maioris porticuset columnas et epistylia super columnas7, 7 porticum quoque solii in qua tribunal est fecitet texit lignis cedrinis a pavimento usque ad summitatem7, 8 et domuncula in qua sedetur ad iudicandum erat in media porticu simili operedomum quoque fecit filiae Pharaonis quam uxorem duxerat Salomontali opere quali et hanc porticum7, 9 omnia lapidibus pretiosisqui ad normam quandam atque mensuramtam intrinsecus quam extrinsecus serrati erant


a fundamento usque ad summitatem parietumet intrinsecus usque ad atrium maius7, 10 fundamenta autem de lapidibus pretiosis lapidibus magnisdecem sive octo cubitorum7, 11 et desuper lapides pretiosi aequalis mensurae secti erant similiterque de cedro7, 12 et atrium maius rotundum trium ordinum de lapidibus sectiset unius ordinis dolata cedronec non et in atrio domus Domini interiori et in porticu domus7, 13 misit quoque rex Salomon et tulit Hiram de Tyro7, 14 filium mulieris viduae de tribu Nepthali patre Tyrioartificem aerarium et plenum sapientia et intellegentia et doctrinaad faciendum omne opus ex aerequi cum venisset ad regem Salomonem fecit omne opus eius7, 15 et finxit duas columnas aereasdecem et octo cubitorum altitudinis columnam unamet linea duodecim cubitorum ambiebat columnam utramque7, 16 duo quoque capitella fecit quae ponerentur super capita columnarum fusili aerequinque cubitorum altitudinis capitellum unumet quinque cubitorum altitudinis capitellum alterum7, 17 et quasi in modum retis et catenarum sibi invicem miro opere contextarumutrumque capitellum columnarum fusile eratseptena versuum retiacula in capitello unoet septena retiacula in capitello altero7, 18 et perfecit columnas et duos ordines per circuitum retiaculorum singulorumut tegerent capitella quae erant super summitatem malogranatorumeodem modo fecit et capitello secundo7, 19 capitella autem quae erant super capita columnarumquasi opere lilii fabricata erant in porticu quattuor cubitorum7, 20 et rursum alia capitella in summitate columnarum desuperiuxta mensuram columnae contra retiaculamalogranatorum autem ducenti ordines erant in circuitu capitelli secundi7, 21 et statuit duas columnas in porticum templicumque statuisset columnam dexteram vocavit eam nomine Iachinsimiliter erexit columnam secundam et vocavit nomen eius Booz7, 22 et super capita columnarum opus in modum lilii posuit


perfectumque est opus columnarum7, 23 fecit quoque mare fusiledecem cubitorum a labio usque ad labiumrotundum in circuituquinque cubitorum altitudo eiuset resticula triginta cubitorum cingebat illud per circuitum7, 24 et scalptura subter labium circumibat illud decem cubitis ambiens mareduo ordines scalpturarum histriatarum erant fusiles7, 25 et stabat super duodecim bovese quibus tres respiciebant ad aquilonemet tres ad occidentem et tres ad meridiem et tres ad orientemet mare super eos desuper eratquorum posteriora universa intrinsecus latitabant7, 26 grossitudo autem luteris trium unciarum eratlabiumque eius quasi labium calicis et folium repandi liliiduo milia batos capiebat7, 27 et fecit bases decem aereas quattuor cubitorum longitudinis bases singulaset quattuor cubitorum latitudiniset trium cubitorum altitudinis7, 28 et ipsum opus basium interrasile eratet scalpturae inter iuncturas7, 29 et inter coronulas et plectas leones et boves et cherubinet in iuncturis similiter desuperet subter leones et bovesquasi lora ex aere dependentia7, 30 et quattuor rotae per bases singulas et axes aereiet per quattuor partes quasi umeruli subter luterem fusiles contra se invicem respectantes7, 31 os quoque luteris intrinsecus erat in capitis summitateet quod forinsecus apparebat unius cubiti erat totum rotundumpariterque habebat unum cubitum et dimidiumin angulis autem columnarum variae celaturae erantet media intercolumnia quadrata non rotunda7, 32 quattuor quoque rotae quae per quattuor angulos basis erant coherebant subter basiuna rota habebat altitudinis cubitum et semis7, 33 tales autem rotae erant quales solent in curru fieri


et axes earum et radii et canti et modioli omnia fusilia7, 34 nam et umeruli illi quattuor per singulos angulos basis unius ex ipsa basi fusiles et coni-

uncti erant7, 35 in summitate autem basis erat quaedam rotunditas dimidii cubitiita fabrefacta ut luter desuper possit inponihabens celaturas suas et scalpturas varias ex semet ipso7, 36 scalpsit quoque in tabulatis illis quae erant ex aere et in angulischerubin et leones et palmas quasi in similitudinem stantis hominisut non celata sed adposita per circuitum viderentur7, 37 in hunc modum fecit decem basesfusura una et mensura scalpturaque consimili7, 38 fecit quoque decem luteres aereosquadraginta batos capiebat luter unus eratque quattuor cubitorumsingulosque luteres per singulas id est decem bases posuit7, 39 et constituit decem bases quinque ad dexteram partem templi et quinque ad sinistrammare autem posuit ad dexteram partem templi contra orientem ad meridiem7, 40 fecit ergo Hiram lebetas et scutras et amulaset perfecit omne opus regis Salomonis in templo Domini7, 41 columnas duas et funiculos capitulorum super capitella columnarum duoset retiacula duo ut operirent duos funiculos qui erant super capita columnarum7, 42 et malogranata quadringenta in duobus retiaculisduos versus malogranatorum in retiaculis singulisad operiendos funiculos capitellorum qui erant super capita columnarum7, 43 et bases decem et luteres decem super bases7, 44 et mare unum et boves duodecim subter mare7, 45 et lebetas et scutras et amulasomnia vasa quae fecit Hiram regi Salomoni in domo Domini de aurichalco erant7, 46 in campestri regione Iordanis fudit ea rex in argillosa terra inter Socchoth et Sarthan7, 47 et posuit Salomon omnia vasapropter multitudinem autem nimiam non erat pondus aeris7, 48 fecitque Salomon omnia vasa in domo Dominialtare aureum et mensam super quam ponerentur panes propositionis auream7, 49 et candelabra aurea quinque ad dexteram et quinque ad sinistram contra oraculum ex

auro primoet quasi lilii flores et lucernas desuper aureas et forcipes aureos


7, 50 et hydrias et fuscinulas et fialas et mortariola et turibula de auro purissimoet cardines ostiorum domus interioris sancti sanctorum et ostiorum domus templi ex auro

erant7, 51 et perfecit omne opus quod faciebat Salomon in domo Dominiet intulit quae sanctificaverat David pater suusargentum et aurum et vasa reposuitque in thesauris domus Domini8, 1 tunc congregavit omnes maiores natu Israhel cum principibus tribuumet duces familiarum filiorum Israhelad regem Salomonem in Hierusalemut deferrent arcam foederis Domini de civitate David id est de Sion8, 2 convenitque ad regem Salomonem universus Israhelin mense hethanim in sollemni dieipse est mensis septimus8, 3 veneruntque cuncti senes ex Israhelet tulerunt sacerdotes arcam8, 4 et portaverunt arcam Domini et tabernaculum foederiset omnia vasa sanctuarii quae erant in tabernaculoet ferebant ea sacerdotes et Levitae8, 5 rex autem Salomon et omnis multitudo Israhel quae convenerat ad eum gradiebatur cum

illo ante arcamet immolabant oves et boves absque aestimatione et numero8, 6 et intulerunt sacerdotes arcam foederis Domini in locum suumin oraculum templi in sanctum sanctorum subter alas cherubin8, 7 siquidem cherubin expandebant alas super locum arcaeet protegebant arcam et vectes eius desuper8, 8 cumque eminerent vectes et apparerent summitates eorum foris sanctuarium ante oracu-

lumnon apparebant ultra extrinsecusqui et fuerunt ibi usque in praesentem diem8, 9 in arca autem non est aliud nisi duae tabulae lapideae quas posuerat in ea Moses in Ho-

rebquando pepigit foedus Dominus cum filiis Israhel cum egrederentur de terra Aegypti8, 10 factum est autem cum exissent sacerdotes de sanctuarionebula implevit domum Domini8, 11 et non poterant sacerdotes stare et ministrare propter nebulam


impleverat enim gloria Domini domum Domini8, 12 tunc ait SalomonDominus dixit ut habitaret in nebula8, 13 aedificans aedificavi domum in habitaculum tuumfirmissimum solium tuum in sempiternum8, 14 convertitque rex faciem suam et benedixit omni ecclesiae Israhelomnis enim ecclesia Israhel stabat 8, 15 et aitbenedictus Dominus Deus Israhel qui locutus est ore suo ad David patrem meumet in manibus eius perfecit dicens8, 16 a die qua eduxi populum meum Israhel de Aegyptonon elegi civitatem de universis tribubus Israhelut aedificaretur domus et esset nomen meum ibised elegi David ut esset super populum meum Israhel8, 17 voluitque David pater meus aedificare domum nomini Domini Dei Israhel8, 18 et ait Dominus ad David patrem meumquod cogitasti in corde tuo aedificare domum nomini meo bene fecisti hoc ipsum mente

tractans8, 19 verumtamen tu non aedificabis domumsed filius tuus qui egredietur de renibus tuisipse aedificabit domum nomini meo8, 20 confirmavit Dominus sermonem suum quem locutus eststetique pro David patre meoet sedi super thronum Israhel sicut locutus est Dominuset aedificavi domum nomini Domini Dei Israhel8, 21 et constitui ibi locum arcae in qua foedus est Dominiquod percussit cum patribus nostrisquando egressi sunt de terra Aegypti8, 22 stetit autem Salomon ante altare Domini in conspectu ecclesiae Israhelet expandit manus suas in caelum 8, 23 et aitDomine Deus Israhel non est similis tui Deus in caelo desuper et super terra deorsumqui custodis pactum et misericordiam servis tuisqui ambulant coram te in toto corde suo8, 24 qui custodisti servo tuo David patri meo quae locutus es eiore locutus es et manibus perfecisti ut et haec dies probat8, 25 nunc igitur Domine Deus Israhel


conserva famulo tuo David patri meo quae locutus es ei dicensnon auferetur de te vir coram me qui sedeat super thronum Israhelita tamen si custodierint filii tui viam suam ut ambulent coram me sicut tu ambulasti in

conspectu meo8, 26 et nunc Deus Israhel firmentur verba tua quae locutus es servo tuo David patri meo8, 27 ergone putandum est quod vere Deus habitet super terramsi enim caelum et caeli caelorum te capere non possunt quanto magis domus haec quam ae-

dificavi8, 28 sed respice ad orationem servi tui et ad preces eius Domine Deus meusaudi hymnum et orationem quam servus tuus orat coram te hodie8, 29 ut sint oculi tui aperti super domum hanc nocte et diesuper domum de qua dixisti erit nomen meum ibiut exaudias orationem qua orat te servus tuus in loco isto8, 30 ut exaudias deprecationem servi tui et populi tui Israhelquodcumque oraverint in loco istoet exaudies in loco habitaculi tui in caeloet cum exaudieris propitius eris8, 31 si peccaverit homo in proximum suumet habuerit aliquod iuramentum quo teneatur adstrictuset venerit propter iuramentum coram altari tuo in domum tuam8, 32 tu exaudies in caelo et facieset iudicabis servos tuoscondemnans impium et reddens viam suam super caput eiusiustificansque iustum et retribuens ei secundum iustitiam suam8, 33 si fugerit populus tuus Israhel inimicos suosquia peccaturus est tibiet agentes paenitentiam et confitentes nomini tuovenerint et oraverint et deprecati te fuerint in domo hac8, 34 exaudi in caelo et dimitte peccatum populi tui Israhelet reduces eos in terram quam dedisti patribus eorum8, 35 si clausum fuerit caelum et non pluerit propter peccata eorumet orantes in loco isto paenitentiam egerint nomini tuoet a peccatis suis conversi fuerint propter adflictionem suam8, 36 exaudi eos in caelo et dimitte peccata servorum tuorum et populi tui Israhelet ostende eis viam bonam per quam ambulent


et da pluviam super terram tuam quam dedisti populo tuo in possessionem8, 37 fames si oborta fuerit in terra aut pestilentia aut corruptus aeraurugo lucusta rubigo et adflixerit eumet inimicus eius portas obsidensomnis plaga universa infirmitas8, 38 cuncta devotatio et inprecatio quae acciderit omni homini de populo tuo Israhelsi quis cognoverit plagam cordis suiet expanderit manus suas in domo hac8, 39 tu audies in caelo in loco habitationis tuae et repropitiaberiset facies ut des unicuique secundum omnes vias suassicut videris cor eius quia tu nosti solus cor omnium filiorum hominum8, 40 ut timeant te cunctis diebus quibus vivunt super faciem terrae quam dedisti patribus

nostris8, 41 insuper et alienigena qui non est de populo tuo Israhelcum venerit de terra longinqua propter nomen tuumaudietur enim nomen tuum magnum et manus tua fortis et brachium tuum 8, 42 extentum

ubiquecum venerit ergo et oraverit in loco hoc8, 43 tu exaudies in caelo in firmamento habitaculi tuiet facies omnia pro quibus invocaverit te alienigenaut discant universi populi terrarum nomen tuum timere sicut populus tuus Israhelet probent quia nomen tuum invocatum est super domum hanc quam aedificavi8, 44 si egressus fuerit populus tuus ad bellum contra inimicos suos per viam quocumque mi-

seris eosorabunt te contra viam civitatis quam elegistiet contra domum quam aedificavi nomini tuo8, 45 et exaudies in caelo orationem eorum et preces eorumet facies iudicium eorum8, 46 quod si peccaverint tibinon est enim homo qui non peccetet iratus tradideris eos inimicis suiset capti ducti fuerint in terram inimicorum longe vel prope8, 47 et egerint paenitentiam in corde suo in loco captivitatiset conversi deprecati te fuerint in captivitate sua dicentespeccavimus inique egimus impie gessimus


8, 48 et reversi fuerint ad te in universo corde suo et tota anima suain terra inimicorum suorum ad quam captivi ducti suntet oraverint te contra viam terrae suae quam dedisti patribus eorumet civitatis quam elegisti et templi quod aedificavi nomini tuo8, 49 exaudies in caelo in firmamento solii tui orationem eorum et preceset facies iudicium eorum8, 50 et propitiaberis populo tuo qui peccavit tibiet omnibus iniquitatibus eorum quibus praevaricati sunt in teet dabis misericordiam coram eis qui eos captivos habuerint ut misereantur eis8, 51 populus enim tuus est et hereditas tuaquos eduxisti de terra Aegypti de medio fornacis ferreae8, 52 ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi tui et populi tui Israhelet exaudias eos in universis pro quibus invocaverint te8, 53 tu enim separasti eos tibi in hereditatem de universis populis terraesicut locutus es per Mosen servum tuumquando eduxisti patres nostros de Aegypto Domine Deus8, 54 factum est autem cum conplesset Salomon orans Dominum omnem orationem et depre-

cationem hancsurrexit de conspectu altaris Dominiutrumque enim genu in terram fixeratet manus expanderat ad caelum8, 55 stetit ergo et benedixit omni ecclesiae Israhel voce magna dicens8, 56 benedictus Dominus qui dedit requiem populo suo Israhel iuxta omnia quae locutus estnon cecidit ne unus quidem sermo ex omnibus bonis quae locutus est per Mosen servum

suum8, 57 sit Dominus Deus noster nobiscum sicut fuit cum patribus nostris non derelinquens nos

neque proiciens8, 58 sed inclinet corda nostra ad seut ambulemus in universis viis eiuset custodiamus mandata eius et caerimonias et iudiciaquaecumque mandavit patribus nostris8, 59 et sint sermones mei isti quibus deprecatus sum coram Dominoadpropinquantes Domino Deo nostro die et nocteut faciat iudicium servo suo et populo suo Israhel per singulos dies8, 60 et sciant omnes populi terrae quia Dominus ipse est Deus


et non est ultra absque eo8, 61 sit quoque cor nostrum perfectum cum Domino Deo nostrout ambulemus in decretis eius et custodiamus mandata eius sicut et hodie8, 62 igitur rex et omnis Israhel cum eo immolabant victimas coram Domino8, 63 mactavitque Salomon hostias pacificas quas immolavit Dominoboum viginti duo miliaovium centum viginti miliaet dedicaverunt templum Domini rex et filii Israhel8, 64 in die illa sanctificavit rex medium atrii quod erat ante domum Dominifecit quippe ibi holocaustum et sacrificium et adipem pacificorumquia altare aereum quod erat coram Domino minus eratet capere non poterat holocausta et sacrificium et adipem pacificorum8, 65 fecit ergo Salomon in tempore illo festivitatem celebrem et omnis Israhel cum eo multi-

tudo magnaab introitu Emath usque ad rivum Aegypti coram Domino Deo nostroseptem diebus et septem diebus id est quattuordecim diebus8, 66 et in die octava dimisit populosqui benedicentes regi profecti sunt in tabernacula sualaetantes et alacri cordesuper omnibus bonis quae fecerat Dominus David servo suo et Israhel populo suo9, 1 factum est autem cum perfecisset Salomon aedificium domus Domini et aedificium regis

et omne quod optaverat et voluerat facere9, 2 apparuit Dominus ei secundo sicut apparuerat ei in Gabaon9, 3 dixitque Dominus ad eumexaudivi orationem tuam et deprecationem tuam qua deprecatus es coram mesanctificavi domum hanc quam aedificastiut ponerem nomen meum ibi in sempiternumet erunt oculi mei et cor meum ibi cunctis diebus9, 4 tu quoque si ambulaveris coram me sicut ambulavit pater tuusin simplicitate cordis et in aequitateet feceris omnia quae praecepi tibiet legitima mea et iudicia mea servaveris9, 5 ponam thronum regni tui super Israhel in sempiternumsicut locutus sum David patri tuo dicensnon auferetur de genere tuo vir de solio Israhel


9, 6 si autem aversione aversi fueritis vos et filii vestrinon sequentes me nec custodientes mandata mea et caerimonias quas proposui vobissed abieritis et colueritis deos alienos et adoraveritis eos9, 7 auferam Israhel de superficie terrae quam dedi eiset templum quod sanctificavi nomini meo proiciam a conspectu meoeritque Israhel in proverbium et in fabulam cunctis populis9, 8 et domus haec erit in exemplumomnis qui transierit per eam stupebit et sibilabit et dicetquare fecit Dominus sic terrae huic et domui huic9, 9 et respondebunt quia dereliquerunt Dominum Deum suumqui eduxit patres eorum de terra Aegyptiet secuti sunt deos alienoset adoraverunt eos et colueruntidcirco induxit Dominus super eos omne malum hoc9, 10 expletis autem annis viginti postquam aedificaverat Salomon duas domosid est domum Domini et domum regis9, 11 Hiram rege Tyri praebente Salomoni ligna cedrina et abiegna et aurum iuxta omne quod

opus habuerattunc dedit Salomon Hiram viginti oppida in terra Galileae9, 12 egressusque est Hiram de Tyro ut videret oppida quae dederat ei Salomon et non placu-

erunt ei9, 13 et ait haecine sunt civitates quas dedisti mihi frateret appellavit eas terram Chabul usque in diem hanc9, 14 misit quoque Hiram ad regem centum viginti talenta auri9, 15 haec est summa expensarum quam obtulit rex Salomon ad aedificandam domum Domi-

ni et domum suam et Mello et murum Hierusalemet Eser et Mageddo et Gazer9, 16 Pharao rex Aegypti ascendit et cepit Gazer succenditque eam igniet Chananeum qui habitabat in civitate interfecitet dedit eam in dote filiae suae uxori Salomonis9, 17 aedificavit ergo Salomon Gazer et Bethoron inferiorem9, 18 et Baalath et Palmyram in terra solitudinis9, 19 et omnes vicos qui ad se pertinebant et erant absque muro munivitet civitates curruum et civitates equitum


et quodcumque ei placuit ut aedificaret in Hierusalem et in Libano et in omni terra potesta-tis suae

9, 20 universum populum qui remanserat de Amorreis et Hettheis et Ferezeis et Eveis et Ie-buseis

qui non sunt de filiis Israhel9, 21 horum filios qui remanserant in terraquos scilicet non potuerant filii Israhel exterminarefecit Salomon tributarios usque ad diem hanc9, 22 de filiis autem Israhel non constituit Salomon servire quemquamsed erant viri bellatores et ministri eius et principes et duceset praefecti curruum et equorum9, 23 erant autem principes super omnia opera Salomonis praepositi quingenti quinquagintaqui habebant subiectum populum et statutis operibus imperabant9, 24 filia autem Pharaonis ascendit de civitate David in domum suam quam aedificaverat eitunc aedificavit Mello9, 25 offerebat quoque Salomon tribus vicibus per annos singulosholocausta et pacificas victimas super altare quod aedificaverat Dominoet adolebat thymiama coram Dominoperfectumque est templum9, 26 classem quoque fecit rex Salomon in Asiongaberquae est iuxta Ahilam in litore maris Rubri in terra Idumea9, 27 misitque Hiram in classe illa servos suos viros nauticos et gnaros maris cum servis Sa-

lomonis9, 28 qui cum venissent in Ophir sumptum inde aurum quadringentorum viginti talentorum

detulerunt ad regem Salomonem10, 1 sed et regina Saba audita fama Salomonis in nomine Dominivenit temptare eum in enigmatibus10, 2 et ingressa Hierusalem multo comitatu et divitiiscamelis portantibus aromata et aurum infinitum nimis et gemmas pretiosasvenit ad Salomonem et locuta est ei universa quae habebat in corde suo10, 3 et docuit eam Salomon omnia verba quae proposueratnon fuit sermo qui regem posset latere et non responderet ei10, 4 videns autem regina Saba omnem sapientiam Salomoniset domum quam aedificaverat 10, 5 et cibos mensae eiuset habitacula servorum et ordinem ministrantium vestesque eorum et pincernas


et holocausta quae offerebat in domo Domininon habebat ultra spiritum10, 6 dixitque ad regemverus est sermo quem audivi in terra mea10, 7 super sermonibus tuis et super sapientia tuaet non credebam narrantibus mihidonec ipsa veni et vidi oculis meis et probaviquod media pars mihi nuntiata non fueritmaior est sapientia et opera tua quam rumor quem audivi10, 8 beati viri tui et beati servi tui hii qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam10, 9 sit Dominus Deus tuus benedictus cui placuisti et posuit te super thronum Israheleo quod dilexerit Dominus Israhel in sempiternumet constituit te regem ut faceres iudicium et iustitiam10, 10 dedit ergo regi centum viginti talenta auriet aromata multa nimis et gemmas pretiosasnon sunt adlata ultra aromata tam multa quam ea quae dedit regina Saba regi Salomoni10, 11 sed et classis Hiram quae portabat aurum de Ophiradtulit ex Ophir ligna thyina multa nimis et gemmas pretiosas10, 12 fecitque rex de lignis thyinis fulchra domus Domini et domus regiaeet citharas lyrasque cantoribusnon sunt adlata huiuscemodi ligna thyina neque visa usque in praesentem diem10, 13 rex autem Salomon dedit reginae Saba omnia quae voluit et petivit ab eoexceptis his quae ultro obtulerat ei munere regioquae reversa est et abiit in terram suam cum servis suis10, 14 erat autem pondus auri quod adferebatur Salomoni per annos singulossescentorum sexaginta sex talentorum auri10, 15 excepto eo quod offerebant viri qui super vectigalia erantet negotiatores universique scruta vendentes et omnes reges Arabiae ducesque terrae10, 16 fecit quoque rex Salomon ducenta scuta de auro purosescentos auri siclos dedit in lamminas scuti unius10, 17 et trecentas peltas ex auro probatotrecentae minae auri unam peltam vestiebantposuitque ea rex in domo silvae Libani10, 18 fecit etiam rex Salomon thronum de ebore grandemet vestivit eum auro fulvo nimis


10, 19 qui habebat sex graduset summitas throni rotunda erat in parte posterioriet duae manus hinc atque inde tenentes sedileet duo leones stabant iuxta manus singulas10, 20 et duodecim leunculi stantes super sex gradus hinc atque indenon est factum tale opus in universis regnis10, 21 sed et omnia vasa de quibus potabat rex Salomon erant aureaet universa supellex domus saltus Libani de auro purissimonon erat argentum nec alicuius pretii putabatur in diebus Salomonis10, 22 quia classis regis per mare cum classe Hiram semel per tres annos ibat in Tharsisdeferens inde aurum et argentumdentes elefantorum et simias et pavos10, 23 magnificatus est ergo rex Salomon super omnes reges terrae divitiis et sapientia10, 24 et universa terra desiderabat vultum Salomonisut audiret sapientiam eius quam dederat Deus in corde eius10, 25 et singuli deferebant ei muneravasa argentea et aureavestes et arma bellicaaromata quoque et equos et mulos per annos singulos10, 26 congregavitque Salomon currus et equiteset facti sunt ei mille quadringenti currus et duodecim milia equitumet disposuit eos per civitates munitas et cum rege in Hierusalem10, 27 fecitque ut tanta esset abundantia argenti in Hierusalem quanta lapidumet cedrorum praebuit multitudinem quasi sycomoros quae nascuntur in campestribus10, 28 et educebantur equi Salomoni de Aegypto et de Coanegotiatores enim regis emebant de Coa et statuto pretio perducebant10, 29 egrediebatur autem quadriga ex Aegypto sescentis siclis argentiet equus centum quinquagintaatque in hunc modum cuncti reges Hettheorum et Syriae equos venundabant11, 1 rex autem Salomon amavit mulieres alienigenas multasfiliam quoque Pharaonis et Moabitidas et Ammanitidas Idumeas et Sidonias et Chettheas11, 2 de gentibus super quibus dixit Dominus filiis Israhelnon ingrediemini ad easneque de illis ingredientur ad vestrascertissimo enim avertent corda vestra ut sequamini deos earum


his itaque copulatus est Salomon ardentissimo amore11, 3 fueruntque ei uxores quasi reginae septingentae et concubinae trecentaeet averterunt mulieres cor eius11, 4 cumque iam esset senex depravatum est per mulieres cor eius ut sequeretur deos alienosnec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius11, 5 sed colebat Salomon Astharthen deam Sidoniorumet Moloch idolum Ammanitarum11, 6 fecitque Salomon quod non placuerat coram Dominoet non adimplevit ut sequeretur Dominum sicut pater eius11, 7 tunc aedificavit Salomon fanum Chamos idolo Moab in monte qui est contra Hierusa-

lemet Moloch idolo filiorum Ammon11, 8 atque in hunc modum fecit universis uxoribus suis alienigenisquae adolebant tura et immolabant diis suis11, 9 igitur iratus est Dominus Salomoniquod aversa esset mens eius a Domino Deo Israhelqui apparuerat ei secundo11, 10 et praeceperat de verbo hoc ne sequeretur deos alienoset non custodivit quae mandavit ei Dominus11, 11 dixit itaque Dominus Salomoniquia habuisti hoc apud teet non custodisti pactum meum et praecepta mea quae mandavi tibidisrumpens scindam regnum tuum et dabo illud servo tuo11, 12 verumtamen in diebus tuis non faciam propter David patrem tuumde manu filii tui scindam illud11, 13 nec totum regnum auferamsed tribum unam dabo filio tuo propter David servum meum et Hierusalem quam elegi11, 14 suscitavit autem Dominus adversarium Salomoni Adad Idumeum de semine regio qui

erat in Edom11, 15 cum enim esset David in Idumeaet ascendisset Ioab princeps militiae ad sepeliendos eos qui fuerant interfectiet occidisset omne masculinum in Idumea11, 16 sex enim mensibus ibi moratus est Ioab et omnis Israheldonec interimerent omne masculinum in Idumea11, 17 fugit Adad ipse et viri idumei de servis patris eius cum eo ut ingrederetur Aegyptum


erat autem Adad puer parvulus11, 18 cumque surrexissent de Madian venerunt in Pharantuleruntque secum viros de Pharanet introierunt Aegyptum ad Pharaonem regem Aegyptiqui dedit ei domum et cibos constituit et terram delegavit11, 19 et invenit Adad gratiam coram Pharao valdein tantum ut daret ei uxorem sororem uxoris suae germanam Tafnes reginae11, 20 genuitque ei soror Tafnes Genebath filiumet nutrivit eum Tafnes in domo Pharaoniseratque Genebath habitans apud Pharaonem cum filiis eius11, 21 cumque audisset Adad in Aegypto dormisse David cum patribus suiset mortuum esse Ioab principem militiaedixit Pharaoni dimitte me ut vadam in terram meam11, 22 dixitque ei Pharao qua enim re apud me indiges ut quaeras ire ad terram tuamat ille respondit nulla sed obsecro ut dimittas me11, 23 suscitavit quoque ei Deus adversarium Razon filium Heliada qui fugerat Adadezer re-

gem Soba dominum suum11, 24 et congregavit contra eum viroset factus est princeps latronum cum interficeret eos Davidabieruntque Damascum et habitaverunt ibiet constituerunt eum regem in Damasco11, 25 eratque adversarius Israhel cunctis diebus Salomoniset hoc est malum Adad et odium contra Israhel regnavitque in Syria11, 26 Hieroboam quoque filius Nabath Ephratheus de Saredacuius mater erat nomine Sarva mulier vidua servus Salomonislevavit manum contra regem11, 27 et haec causa rebellionis adversus eumquia Salomon aedificavit Melloet coaequavit voraginem civitatis David patris sui11, 28 erat autem Hieroboam vir fortis et potensvidensque Salomon adulescentem bonae indolis et industriumconstituerat eum praefectum super tributa universae domus Ioseph11, 29 factum est igitur in tempore illo ut Hieroboam egrederetur de Hierusalemet inveniret eum Ahias Silonites propheta in via opertus pallio novoerant autem duo tantum in agro


11, 30 adprehendensque Ahia pallium suum novum quo opertus erat scidit in duodecim par-tes

11, 31 et ait ad Hieroboam tolle tibi decem scissurashaec enim dicit Dominus Deus Israhelecce ego scindam regnum de manu Salomoniset dabo tibi decem tribus11, 32 porro una tribus remanebit ei propter servum meum David et Hierusalem civitatemquam elegi ex omnibus tribubus Israhel11, 33 eo quod dereliquerint meet adoraverint Astharoth deam Sidoniorumet Chamos deum Moabet Melchom deum filiorum Ammonet non ambulaverint in viis meisut facerent iustitiam coram me et praecepta mea et iudicia sicut David pater eius11, 34 nec auferam omne regnum de manu eiussed ducem ponam eum cunctis diebus vitae suaepropter David servum meum quem elegiqui custodivit mandata mea et praecepta mea11, 35 auferam autem regnum de manu filii eiuset dabo tibi decem tribus11, 36 filio autem eius dabo tribum unamut remaneat lucerna David servo meo cunctis diebus coram mein Hierusalem civitatem quam elegi ut esset nomen meum ibi11, 37 te autem adsumam et regnabis super omnia quae desiderat anima tuaerisque rex super Israhel11, 38 si igitur audieris omnia quae praecepero tibiet ambulaveris in viis meiset feceris quod rectum est coram mecustodiens mandata mea et praecepta mea sicut fecit David servus meusero tecum et aedificabo tibi domum fidelemquomodo aedificavi Davidet tradam tibi Israhel11, 39 et adfligam semen David super hocverumtamen non cunctis diebus11, 40 voluit ergo Salomon interficere Hieroboam


qui surrexit et aufugit in Aegyptum ad Susac regem Aegyptiet fuit in Aegypto usque ad mortem Salomonis11, 41 reliquum autem verborum Salomoniset omnia quae fecit et sapientia eiusecce universa scripta sunt in libro verborum Salomonis11, 42 dies autem quos regnavit Salomon in Hierusalem super omnem Israhelquadraginta anni sunt11, 43 dormivitque Salomon cum patribus suiset sepultus est in civitate David patris suiregnavitque Roboam filius eius pro eo12, 1 venit autem Roboam in Sychemilluc enim congregatus erat omnis Israhel ad constituendum eum regem12, 2 at Hieroboam filius Nabath cum adhuc esset in Aegypto profugus a facie regis Salomo-

nisaudita morte eius reversus est de Aegypto12, 3 miseruntque et vocaverunt eumvenit ergo Hieroboam et omnis multitudo Israhelet locuti sunt ad Roboam dicentes12, 4 pater tuus durissimum iugum inposuit nobistu itaque nunc inminue paululum de imperio patris tui durissimoet de iugo gravissimo quod inposuit nobis et serviemus tibi12, 5 qui ait eisite usque ad tertium diem et revertimini ad mecumque abisset populus 12, 6 iniit consilium rex Roboam cum senibusqui adsistebant coram Salomone patre eius dum adviveretet ait quod mihi datis consilium ut respondeam populo12, 7 qui dixerunt eisi hodie oboedieris populo huic et servieriset petitioni eorum cesserislocutusque fueris ad eos verba leniaerunt tibi servi cunctis diebus12, 8 qui dereliquit consilium senum quod dederant eiet adhibuit adulescentes qui nutriti fuerant cum eo et adsistebant illi12, 9 dixitque ad eos quod mihi datis consilium ut respondeam populo huicqui dixerunt mihi levius fac iugum quod inposuit pater tuus super nos


12, 10 et dixerunt ei iuvenes qui nutriti fuerant cum eosic loquere populo huic qui locuti sunt ad te dicentespater tuus adgravavit iugum nostrum tu releva nossic loqueris ad eosminimus digitus meus grossior est dorso patris mei12, 11 et nunc pater meus posuit super vos iugum graveego autem addam super iugum vestrumpater meus cecidit vos flagellis ego autem caedam scorpionibus12, 12 venit ergo Hieroboam et omnis populus ad Roboam die tertiasicut locutus fuerat rex dicensrevertimini ad me die tertia12, 13 responditque rex populo duraderelicto consilio seniorum quod ei dederant12, 14 et locutus est eis secundum consilium iuvenum dicenspater meus adgravavit iugum vestrumego autem addam iugo vestropater meus cecidit vos flagellis et ego caedam scorpionibus12, 15 et non adquievit rex populoquoniam aversatus eum fuerat Dominusut suscitaret verbum suumquod locutus fuerat in manu Ahiae Silonitae ad Hieroboam filium Nabath12, 16 videns itaque populus quod noluisset eos audire rexrespondit ei dicensquae nobis pars in Davidvel quae hereditas in filio Isaiin tabernacula tua Israhelnunc vide domum tuam Davidet abiit Israhel in tabernacula sua12, 17 super filios autem Israhel quicumque habitabant in civitatibus Iuda regnavit Roboam12, 18 misit igitur rex Roboam Aduram qui erat super tributumet lapidavit eum omnis Israhel et mortuus estporro rex Roboam festinus ascendit currum et fugit in Hierusalem12, 19 recessitque Israhel a domo David usque in praesentem diem12, 20 factum est autem cum audisset omnis Israhel quod reversus esset Hieroboammiserunt et vocaverunt eum congregato coetu


et constituerunt regem super omnem Israhelnec secutus est quisquam domum David praeter tribum Iuda solam12, 21 venit autem Roboam Hierusalemet congregavit universam domum Iuda et tribum Beniamincentum octoginta milia electorum virorum et bellatorumut pugnaret contra domum Israhelet reduceret regnum Roboam filio Salomonis12, 22 factus est vero sermo Domini ad Semeiam virum Dei dicens12, 23 loquere ad Roboam filium Salomonis regem Iudaet ad omnem domum Iuda et Beniamin et reliquos de populo dicens12, 24 haec dicit Dominusnon ascendetis nec bellabitis contra fratres vestros filios Israhelrevertatur vir in domum suama me enim factum est verbum hocaudierunt sermonem Domini et reversi sunt de itineresicut eis praeceperat Dominus12, 25 aedificavit autem Hieroboam Sychem in monte Ephraim et habitavit ibiet egressus inde aedificavit Phanuhel12, 26 dixitque Hieroboam in corde suonunc revertetur regnum ad domum David12, 27 si ascenderit populus iste ut faciat sacrificia in domo Domini in Hierusalemet convertetur cor populi huius ad dominum suum Roboam regem Iudainterficientque me et revertentur ad eum12, 28 et excogitato consilio fecit duos vitulos aureos et dixit eisnolite ultra ascendere Hierusalemecce dii tui Israhel qui eduxerunt te de terra Aegypti12, 29 posuitque unum in Bethel et alterum in Dan12, 30 et factum est verbum hoc in peccatumibat enim populus ad adorandum vitulum usque in Dan12, 31 et fecit fana in excelsiset sacerdotes de extremis populi qui non erant de filiis Levi12, 32 constituitque diem sollemnem in mense octavo quintadecima die mensisin similitudinem sollemnitatis quae celebratur in Iudaet ascendens altare similiter fecit in Bethelut immolaret vitulis quos fabricatus erat


constituitque in Bethel sacerdotes excelsorum quae fecerat12, 33 et ascendit super altare quod extruxerat in Bethelquintadecima die mensis octavi quem finxerat de corde suoet fecit sollemnitatem filiis Israhelet ascendit super altare ut adoleret incensum13, 1 et ecce vir Dei venit de Iuda in sermone Domini in BethelHieroboam stante super altare et tus iaciente13, 2 et exclamavit contra altare in sermone Domini et aitaltare altare haec dicit Dominusecce filius nascetur domui David Iosias nomineet immolabit super te sacerdotes excelsorumqui nunc in te tura succenduntet ossa hominum incendet super te13, 3 deditque in die illa signum dicenshoc erit signum quod locutus est Dominusecce altare scinditur et effunditur cinis qui in eo est13, 4 cumque audisset rex sermonem hominis Dei quem inclamaverat contra altare in Bethelextendit manum suam de altari dicens adprehendite eumet exaruit manus eius quam extenderat contra eumnec valuit retrahere eam ad se13, 5 altare quoque scissum est et effusus cinis de altariiuxta signum quod praedixerat vir Dei in sermone Domini13, 6 et ait rex ad virum Deideprecare faciem Domini Dei tui et ora pro meut restituatur manus mea mihioravit vir Dei faciem Domini et reversa est manus regis ad eum et facta est sicut prius fuerat13, 7 locutus est autem rex ad virum Deiveni mecum domum ut prandeaset dabo tibi munera13, 8 responditque vir Dei ad regemsi dederis mihi mediam partem domus tuae non veniam tecumnec comedam panem neque bibam aquam in loco isto13, 9 sic enim mandatum est mihi in sermone Domini praecipientisnon comedes panem neque bibes aquamnec reverteris per viam qua venisti


13, 10 abiit ergo per aliam viam et non est reversus per iter quo venerat in Bethel13, 11 prophetes autem quidam senex habitabat in Bethelad quem venit filius suuset narravit ei omnia opera quae fecerat vir Dei illa die in Bethelet verba quae locutus fuerat ad regemet narraverunt patri suo13, 12 et dixit eis pater eorumper quam viam abiitostenderunt ei filii sui viam per quam abierat vir Dei qui venerat de Iuda13, 13 et ait filiis suissternite mihi asinumqui cum stravissent ascendit 13, 14 et abiit post virum Deiet invenit eum sedentem subtus terebinthumet ait illi tune es vir Dei qui venisti de Iudarespondit ille ego sum13, 15 dixit ad eum veni mecum domum ut comedas panem13, 16 qui ait non possum reverti neque venire tecumnec comedam panem nec bibam aquam in loco isto13, 17 quia locutus est Dominus ad me in sermone Domini dicensnon comedes panem et non bibes ibi aquam nec reverteris per viam qua ieris13, 18 qui ait illi et ego propheta sum similis tuiet angelus locutus est mihi in sermone Domini dicensreduc eum tecum in domum tuamet comedat panem et bibat aquamfefellit eum 13, 19 et reduxit secumcomedit ergo panem in domo eius et bibit aquam13, 20 cumque sederent ad mensamfactus est sermo Domini ad prophetam qui reduxerat eum13, 21 et exclamavit ad virum Dei qui venerat de Iuda dicenshaec dicit Dominus quia inoboediens fuisti ori Dominiet non custodisti mandatum quod praecepit tibi Dominus Deus tuus13, 22 et reversus es et comedisti panem et bibisti aquamin loco in quo praecepit tibi ne comederes panem neque biberes aquamnon inferetur cadaver tuum in sepulchrum patrum tuorum13, 23 cumque comedisset et bibisset


stravit asinum prophetae quem reduxerat13, 24 qui cum abisset invenit eum leo in via et occiditet erat cadaver eius proiectum in itinereasinus autem stabat iuxta illumet leo stabat iuxta cadaver13, 25 et ecce viri transeuntes viderunt cadaver proiectum in viaet leonem stantem iuxta cadaveret venerunt et divulgaverunt in civitate in qua prophetes senex ille habitabat13, 26 quod cum audisset propheta ille qui reduxerat eum de via aitvir Dei est qui inoboediens fuit ori Dominiet tradidit eum Dominus leoniet confregit eum et occiditiuxta verbum Domini quod locutus est ei13, 27 dixitque ad filios suossternite mihi asinumqui cum stravissent 13, 28 et ille abissetinvenit cadaver eius proiectum in viaet asinum et leonem stantes iuxta cadavernon comedit leo de cadavere nec laesit asinum13, 29 tulit ergo prophetes cadaver viri Dei et posuit illud super asinumet reversus intulit in civitatem prophetae senis ut plangerent eum13, 30 et posuit cadaver eius in sepulchro suoet planxerunt eum heu frater13, 31 cumque planxissent eum dixit ad filios suoscum mortuus fuero sepelite me in sepulchro in quo vir Dei sepultus estiuxta ossa eius ponite ossa mea13, 32 profecto enim veniet sermo quem praedixit in sermone Dominicontra altare quod est in Bethelet contra omnia fana excelsorum quae sunt in urbibus Samariae13, 33 post verba haec non est reversus Hieroboam de via sua pessimased e contrario fecit de novissimis populi sacerdotes excelsorumquicumque volebat implebat manum suam et fiebat sacerdos excelsorum13, 34 et propter hanc causam peccavit domus Hieroboamet eversa est et deleta de superficie terrae14, 1 in tempore illo aegrotavit Abia filius Hieroboam


14, 2 dixitque Hieroboam uxori suaesurge et commuta habitum ne cognoscaris quod sis uxor Hieroboamet vade in Silo ubi est Ahia propheta qui locutus est mihi quod regnaturus essem super po-

pulum hunc14, 3 tolle quoque in manu tua decem panes et crustula et vas mellis et vade ad illumipse indicabit tibi quid eventurum sit huic puero14, 4 fecit ut dixerat uxor Hieroboamet consurgens abiit in Siloet venit in domum Ahiaat ille non poterat videre quia caligaverant oculi eius prae senectute14, 5 dixit autem Dominus ad Ahiamecce uxor Hieroboam ingreditur ut consulat te super filio suo qui aegrotathaec et haec loqueris eicum ergo illa intraret et dissimularet se esse quae erat14, 6 audivit Ahias sonitum pedum eius introeuntis per ostium et aitingredere uxor Hieroboamquare aliam esse te simulasego autem missus sum ad te durus nuntius14, 7 vade et dic Hieroboamhaec dicit Dominus Deus Israhelquia exaltavi te de medio populiet dedi te ducem super populum meum Israhel14, 8 et scidi regnum domus David et dedi illud tibiet non fuisti sicut servus meus David qui custodivit mandata meaet secutus est me in toto corde suofaciens quod placitum esset in conspectu meo14, 9 sed operatus es male super omnes qui fuerunt ante teet fecisti tibi deos alienos et conflatilesut me ad iracundiam provocaresme autem proiecisti post corpus tuum14, 10 idcirco ecce ego inducam mala super domum Hieroboamet percutiam de Hieroboam mingentem ad parietemet clausum et novissimum in Israhelet mundabo reliquias domus Hieroboamsicut mundari solet fimus usque ad purum


14, 11 qui mortui fuerint de Hieroboam in civitate comedent eos canesqui autem mortui fuerint in agro vorabunt eos aves caeliquia Dominus locutus est14, 12 tu igitur surge et vade in domum tuam et in ipso introitu pedum tuorum in urbemmorietur puer 14, 13 et planget eum omnis Israhel et sepelietiste enim solus infertur de Hieroboam in sepulchrumquia inventus est super eo sermo bonus ad Dominum Deum Israhel in domo Hieroboam14, 14 constituet autem sibi Dominus regem super Israhelqui percutiat domum Hieroboam in hac die et in hoc tempore14, 15 et percutiet Dominus Israhelsicut moveri solet harundo in aquaet evellet Israhel de terra bona hac quam dedit patribus eorumet ventilabit eos trans Flumenquia fecerunt sibi lucos ut inritarent Dominum14, 16 et tradet Dominus Israhel propter peccata Hieroboam qui peccavit et peccare fecit Isra-

hel14, 17 surrexit itaque uxor Hieroboam et abiit et venit in Thersacumque illa ingrederetur limen domus puer mortuus est14, 18 et sepelierunt eumet planxit illum omnis Israhel iuxta sermonem Domini quem locutus est in manu servi sui

Ahiae prophetae14, 19 reliqua autem verborum Hieroboam quomodo pugnaverit et quomodo regnaveritecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel14, 20 dies autem quibus regnavit Hieroboam viginti duo anni suntet dormivit cum patribus suisregnavitque Nadab filius eius pro eo14, 21 porro Roboam filius Salomonis regnavit in Iudaquadraginta et unius anni erat Roboam cum regnare coepissetet decem et septem annis regnavit in Hierusalem civitatem quam elegit Dominusut poneret nomen suum ibi ex omnibus tribubus Israhelnomen autem matris eius Naama Ammanites14, 22 et fecit Iudas malum coram Dominoet inritaverunt eum super omnibus quae fecerant patres eorumin peccatis suis quae peccaverant14, 23 aedificaverunt enim et ipsi sibi aras et statuas et lucos


super omnem collem excelsum et subter omnem arborem frondosam14, 24 sed et effeminati fuerunt in terrafeceruntque omnes abominationes gentiumquas adtrivit Dominus ante faciem filiorum Israhel14, 25 in quinto autem anno regni Roboamascendit Sesac rex Aegypti in Hierusalem14, 26 et tulit thesauros domus Dominiet thesauros regios et universa diripuitscuta quoque aurea quae fecerat Salomon14, 27 pro quibus fecit rex Roboam scuta aereaet tradidit ea in manu ducum scutariorum et eorum qui excubabant ante ostium domus re-

gis14, 28 cumque ingrederetur rex in domum Dominiportabant ea qui praeeundi habebant officiumet postea reportabant ad armamentarium scutariorum14, 29 reliqua autem sermonum Roboam et omnium quae fecitecce scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda14, 30 fuitque bellum inter Roboam et Hieroboam cunctis diebus14, 31 dormivit itaque Roboam cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate Davidnomen autem matris eius Naama Ammaniteset regnavit Abiam filius eius pro eo15, 1 igitur in octavodecimo anno regni Hieroboam filii Nabathregnavit Abiam super Iudam15, 2 tribus annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Maacha filia Absalom15, 3 ambulavitque in omnibus peccatis patris sui quae fecerat ante eumnec erat cor eius perfectum cum Domino Deo suo sicut cor David patris eius15, 4 sed propter David dedit ei Dominus Deus suus lucernam in Hierusalemut suscitaret filium eius post eum et staret Hierusalem15, 5 eo quod fecisset David rectum in oculis Dominiet non declinasset ab omnibus quae praeceperat ei cunctis diebus vitae suaeexcepto sermone Uriae Hetthei15, 6 attamen bellum fuit inter Roboam et inter Hieroboam omni tempore vitae eius15, 7 reliqua autem sermonum Abiam et omnia quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda


fuitque proelium inter Abiam et inter Hieroboam15, 8 et dormivit Abiam cum patribus suiset sepelierunt eum in civitate Davidregnavitque Asa filius eius pro eo15, 9 in anno ergo vicesimo Hieroboam regis Israhel regnavit Asa rex Iuda15, 10 et quadraginta uno anno regnavit in Hierusalemnomen matris eius Maacha filia Absalom15, 11 et fecit Asa rectum ante conspectum Domini sicut David pater eius15, 12 et abstulit effeminatos de terrapurgavitque universas sordes idolorum quae fecerant patres eius15, 13 insuper et Maacham matrem suam amovitne esset princeps in sacris Priapi et in luco eius quem consecraveratsubvertitque specum eius et confregit simulacrum turpissimumet conbusit in torrente Cedron15, 14 excelsa autem non abstulitverumtamen cor Asa perfectum erat cum Deo cunctis diebus suis15, 15 et intulit ea quae sanctificaverat pater suus et voverat in domum Domini argentum et

aurum et vasa15, 16 bellum autem erat inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum15, 17 ascendit quoque Baasa rex Israhel in Iudamet aedificavit Rama ut non possit quispiam egredi vel ingredi de parte Asa regis Iudae15, 18 tollens itaque Asa omne argentum et aurum quod remanserat in thesauris domus Do-

mini et in thesauris domus regiaededit illud in manu servorum suorumet misit ad Benadad filium Tabremmon filii Ezion regem Syriae qui habitabat in Damasco

dicens15, 19 foedus est inter me et teet inter patrem meum et patrem tuumideo misi tibi munera argentum et aurumet peto ut venias et irritum facias foedus quod habes cum Baasa rege Israhel et recedat a me15, 20 adquiescens Benadad regi Asa misit principes exercitus sui in civitates Israhelet percusserunt Ahion et Dan et Abel domum Maachaet universam Cenneroth omnem scilicet terram Nepthalim15, 21 quod cum audisset Baasa intermisit aedificare Ramaet reversus est in Thersa


15, 22 rex autem Asa nuntium misit in omnem Iudam nemo sit excusatuset tulerunt lapides Rama et ligna eius quibus aedificaverat Baasaet extruxit de eis rex Asa Gaba Beniamin et Maspha15, 23 reliqua autem omnium sermonum Asaet universae fortitudines eius et cuncta quae fecitet civitates quas extruxitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iudaverumtamen in tempore senectutis suae doluit pedes15, 24 et dormivit cum patribus suis et sepultus est cum eis in civitate David patris suiregnavitque Iosaphat filius eius pro eo15, 25 Nadab vero filius Hieroboam regnavit super Israhel anno secundo Asa regis Iudaregnavitque super Israhel duobus annis15, 26 et fecit quod malum est in conspectu Dominiet ambulavit in viis patris sui et in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel15, 27 insidiatus est autem ei Baasa filius Ahia de domo Isacharet percussit eum in Gebbethon quae est urbs Philisthinorumsiquidem Nadab et omnis Israhel obsidebant Gebbethon15, 28 interfecit igitur illum Baasain anno tertio Asa regis Iuda et regnavit pro eo15, 29 cumque regnasset percussit omnem domum Hieroboamnon dimisit ne unam quidem animam de semine eiusdonec deleret eum iuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu servi sui Ahiae Siloni-

tis15, 30 propter peccata Hieroboam quae peccaveratet quibus peccare fecerat Israhelet propter delictum quo inritaverat Dominum Deum Israhel15, 31 reliqua autem sermonum Nadab et omnia quae operatus estnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel15, 32 fuitque bellum inter Asa et Baasa regem Israhel cunctis diebus eorum15, 33 anno tertio Asa regis Iudaregnavit Baasa filius Ahia super omnem Israhel in Thersa viginti quattuor annis15, 34 et fecit malum coram Dominoambulavitque in via Hieroboamet in peccatis eius quibus peccare fecit Israhel16, 1 factus est autem sermo Domini ad Hieu filium Anani contra Baasa dicens


16, 2 pro eo quod exaltavi te de pulvere et posui ducem super populum meum Israheltu autem ambulasti in via Hieroboamet peccare fecisti populum meum Israhelut me inritares in peccatis eorum16, 3 ecce ego demetam posteriora Baasa et posteriora domus eiuset faciam domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabath16, 4 qui mortuus fuerit de Baasa in civitate comedent eum caneset qui mortuus fuerit ex eo in regione comedent eum volucres caeli16, 5 reliqua autem sermonum Baasa et quaecumque fecit et proelia eiusnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel16, 6 dormivit ergo Baasa cum patribus suis sepultusque est in Thersaet regnavit Hela filius eius pro eo16, 7 cum autem in manu Hieu filii Anani prophetaeverbum Domini factum esset contra Baasa et contra domum eius et contra omne malum

quod fecerat coram Dominoad inritandum eum in operibus manuum suarumut fieret sicut domus Hieroboamob hanc causam occidit eum16, 8 anno vicesimo sexto Asa regis Iudaregnavit Hela filius Baasa super Israhel in Thersa duobus annis16, 9 et rebellavit contra eum servus suus Zamridux mediae partis equitumerat autem Hela in Thersa bibens et temulentus in domo Arsa praefecti Thersa16, 10 inruens ergo Zamri percussit et occidit eumanno vicesimo septimo Asa regis Iudaet regnavit pro eo16, 11 cumque regnasset et sedisset super solium eiuspercussit omnem domum Baasaet non dereliquit ex eo mingentem ad parietemet propinquos et amicos eius16, 12 delevitque Zamri omnem domum Baasaiuxta verbum Domini quod locutus fuerat ad Baasa in manu Hieu prophetae16, 13 propter universa peccata Baasa et peccata Hela filii eiusqui peccaverunt et peccare fecerunt Israhelprovocantes Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis


16, 14 reliqua autem sermonum Hela et omnia quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel16, 15 anno vicesimo et septimo Asa regis Iudaregnavit Zamri septem diebus in Thersaporro exercitus obsidebat Gebbethon urbem Philisthinorum16, 16 cumque audisset rebellasse Zamri et occidisse regemfecit sibi regem omnis Israhel Amriqui erat princeps militiae super Israhel in die illa in castris16, 17 ascendit ergo Amri et omnis Israhel cum eo de Gebbethon et obsidebant Thersa16, 18 videns autem Zamri quod expugnanda esset civitasingressus est palatium et succendit secum domum regiamet mortuus est 16, 19 in peccatis suis quae peccaveratfaciens malum coram Domino et ambulans in via Hieroboamet in peccato eius quo fecit peccare Israhel16, 20 reliqua autem sermonum Zamriet insidiarum eius et tyrannidisnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel16, 21 tunc divisus est populus Israhel in duas partesmedia pars populi sequebatur Thebni filium Gineth ut constitueret eum regemet media pars Amri16, 22 praevaluit autem populus qui erat cum Amri populo qui sequebatur Thebni filium Gi-

nethmortuusque est Thebni et regnavit Amri16, 23 anno tricesimo primo Asa regis Iudaregnavit Amri super Israhel duodecim annisin Thersa regnavit sex annis16, 24 emitque montem Samariae a Somer duobus talentis argentiet aedificavit eam et vocavit nomen civitatis quam extruxerat nomine Somer domini montis

Samariae16, 25 fecit autem Amri malum in conspectu Dominiet operatus est nequiter super omnes qui fuerant ante eum16, 26 ambulavitque in omni via Hieroboam filii Nabathet in peccatis eius quibus peccare fecerat Israhelut inritaret Dominum Deum Israhel in vanitatibus suis16, 27 reliqua autem sermonum Amri et proelia eius quae gessit


nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel16, 28 et dormivit Amri cum patribus suis et sepultus est in Samariaregnavitque Ahab filius eius pro eo16, 29 Ahab vero filius Amri regnavit super Israhel anno tricesimo octavo Asa regis Iudaet regnavit Ahab filius Amri super Israhel in Samaria viginti et duobus annis16, 30 et fecit Ahab filius Amri malum in conspectu Dominisuper omnes qui fuerunt ante eum16, 31 nec suffecit ei ut ambularet in peccatis Hieroboam filii Nabathinsuper duxit uxorem Hiezabel filiam Ethbaal regis Sidoniorumet abiit et servivit Baal et adoravit eum16, 32 et posuit aram Baal in templo Baal quod aedificaverat in Samaria16, 33 et plantavit lucumet addidit Ahab in opere suo inritans Dominum Deum Israhelsuper omnes reges Israhel qui fuerant ante eum16, 34 in diebus eius aedificavit Ahiel de Bethel Hierichoin Abiram primitivo suo fundavit eamet in Segub novissimo suo posuit portas eiusiuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Iosue filii Nun17, 1 et dixit Helias Thesbites de habitatoribus Galaad ad Ahabvivit Dominus Deus Israhel in cuius conspectu stosi erit annis his ros et pluvia nisi iuxta oris mei verba17, 2 et factum est verbum Domini ad eum dicens17, 3 recede hinc et vade contra orientemet abscondere in torrente Charith qui est contra Iordanem17, 4 et ibi de torrente bibescorvisque praecepi ut pascant te ibi17, 5 abiit ergo et fecit iuxta verbum Dominicumque abisset sedit in torrente Charith qui est contra Iordanem17, 6 corvi quoque deferebant panem et carnes manesimiliter panem et carnes vesperiet bibebat de torrente17, 7 post dies autem siccatus est torrensnon enim pluerat super terram17, 8 factus est igitur sermo Domini ad eum dicens17, 9 surge et vade in Sareptha Sidoniorum et manebis ibi


praecepi enim ibi mulieri viduae ut pascat te17, 10 surrexit et abiit Sarepthamcumque venisset ad portam civitatisapparuit ei mulier vidua colligens lignaet vocavit eam dixitqueda mihi paululum aquae in vase ut bibam17, 11 cumque illa pergeret ut adferretclamavit post tergum eius dicensadfer mihi obsecro et buccellam panis in manu tua17, 12 quae responditvivit Dominus Deus tuus quia non habeo panem nisi quantum pugillus capere potest farinae

in hydriaet paululum olei in lecythoen colligo duo ligna ut ingrediar et faciam illud mihi et filio meo ut comedamus et moria-

mur17, 13 ad quam Helias ait noli timeresed vade et fac sicut dixistiverumtamen mihi primum fac de ipsa farinula subcinericium panem parvulum et adfer ad

metibi autem et filio tuo facies postea17, 14 haec autem dicit Dominus Deus Israhelhydria farinae non deficietnec lecythus olei minueturusque ad diem in qua daturus est Dominus pluviam super faciem terrae17, 15 quae abiit et fecit iuxta verbum Heliaeet comedit ipse et illa et domus eiuset ex illa die 17, 16 hydria farinae non defecitet lecythus olei non est inminutusiuxta verbum Domini quod locutus fuerat in manu Heliae17, 17 factum est autem post verba haecaegrotavit filius mulieris matris familiaeet erat languor fortis nimis ita ut non remaneret in eo halitus17, 18 dixit ergo ad Heliamquid mihi et tibi vir Deiingressus es ad me ut rememorarentur iniquitates meae


et interficeres filium meum17, 19 et ait ad eam da mihi filium tuumtulitque eum de sinu illiuset portavit in cenaculum ubi ipse manebatet posuit super lectulum suum17, 20 et clamavit ad Dominum et dixitDomine Deus meus etiamne viduam apud quam ego utcumque sustentor adflixisti ut inter-

ficeres filium eius17, 21 et expandit se atque mensus est super puerum tribus vicibusclamavitque ad Dominum et aitDomine Deus meus revertatur oro anima pueri huius in viscera eius17, 22 exaudivit Dominus vocem Heliae et reversa est anima pueri intra eum et revixit17, 23 tulitque Helias puerum et deposuit eum de cenaculo in inferiorem domumet tradidit matri suae et ait illien vivit filius tuus17, 24 dixitque mulier ad Heliamnunc in isto cognovi quoniam vir Dei es tuet verbum Domini in ore tuo verum est18, 1 post dies multos verbum Domini factum est ad Heliam in anno tertio dicensvade et ostende te Ahab ut dem pluviam super faciem terrae18, 2 ivit ergo Helias ut ostenderet se Ahaberat autem fames vehemens in Samaria18, 3 vocavitque Ahab Abdiam dispensatorem domus suaeAbdias autem timebat Dominum valde18, 4 nam cum interficeret Hiezabel prophetas Dominitulit ille centum prophetas et abscondit eos quinquagenos in spelunciset pavit eos pane et aqua18, 5 dixit ergo Ahab ad Abdiamvade in terram ad universos fontes aquarum et in cunctas vallessi forte invenire possimus herbamet salvare equos et muloset non penitus iumenta intereant18, 6 diviseruntque sibi regiones ut circuirent easAhab ibat per viam unam et Abdias per viam alteram seorsum18, 7 cumque esset Abdias in via Helias occurrit ei


qui cum cognovisset eum cecidit super faciem suam et aitnum tu es domine mi Helias18, 8 cui ille respondit egovade dic domino tuo adest Helias18, 9 et ille quid peccavi inquit quoniam trades me servum tuum in manu Ahab ut interficiat

me18, 10 vivit Dominus Deus tuus non est gens aut regnum quo non miserit dominus meus te

requirenset respondentibus cunctis non est hicadiuravit regna singula et gentes eo quod minime repperireris18, 11 et nunc dicis mihi vade et dic domino tuo adest Helias18, 12 cumque recessero a te spiritus Domini asportabit te in locum quem ego ignoroingressus nuntiabo Ahab et non inveniet te et interficiet meservus autem tuus timet Dominum ab infantia sua18, 13 numquid non indicatum est tibi domino meo quid fecerimcum interficeret Hiezabel prophetas Dominiquod absconderim de prophetis Domini centum viros quinquagenos et quinquagenos in

spelunciset paverim eos pane et aqua18, 14 et nunc tu dicis vade et dic domino tuo adest Helias ut interficiat me18, 15 dixit Heliasvivit Dominus exercituum ante cuius vultum sto quia hodie apparebo ei18, 16 abiit ergo Abdias in occursum Ahab et indicavit eivenitque Ahab in occursum Heliae 18, 17 et cum vidisset eum aittune es ille qui conturbas Israhel18, 18 et ille aitnon turbavi Israhel sed tu et domus patris tui qui dereliquistis mandata Domini et secuti

estis Baalim18, 19 verumtamen nunc mitte et congrega ad me universum Israhel in monte Carmeliet prophetas Baal quadringentos quinquagintaprophetasque lucorum quadringentosqui comedunt de mensa Hiezabel18, 20 misit Ahab ad omnes filios Israhel et congregavit prophetas in monte Carmeli18, 21 accedens autem Helias ad omnem populum aitusquequo claudicatis in duas partes


si Dominus est Deus sequimini eumsi autem Baal sequimini illumet non respondit ei populus verbum18, 22 et ait rursum Helias ad populumego remansi propheta Domini solusprophetae autem Baal quadringenti et quinquaginta viri sunt18, 23 dentur nobis duo boveset illi eligant bovem unumet in frusta caedentes ponant super lignaignem autem non subponantet ego faciam bovem alterumet inponam super lignaignemque non subponam18, 24 invocate nomina deorum vestrorumet ego invocabo nomen Dominiet deus qui exaudierit per ignem ipse sit Deusrespondens omnis populus ait optima propositio18, 25 dixit ergo Helias prophetis Baaleligite vobis bovem unumet facite primi quia vos plures estiset invocate nomina deorum vestrorumignemque non subponatis18, 26 qui cum tulissent bovem quem dederat eisfecerunt et invocabant nomen Baal de mane usque ad meridiem dicentesBaal exaudi noset non erat vox nec qui responderettransiliebantque altare quod fecerant18, 27 cumque esset iam meridiesinludebat eis Helias dicensclamate voce maioredeus enim est et forsitan loquituraut in diversorio est aut in itinereaut certe dormit ut excitetur18, 28 clamabant ergo voce magna et incidebant se iuxta ritum suum cultris et lanceolisdonec perfunderentur sanguine


18, 29 postquam autem transiit meridies et illis prophetantibus venerat tempus quo sacrifici-um offerri solet

nec audiebatur vox neque aliquis respondebat nec adtendebat orantes18, 30 dixit Helias omni populo venite ad meet accedente ad se populocuravit altare Domini quod destructum fuerat18, 31 et tulit duodecim lapides iuxta numerum tribuum filiorum Iacobad quem factus est sermo Domini dicensIsrahel erit nomen tuum18, 32 et aedificavit lapidibus altare in nomine Dominifecitque aquaeductum quasi per duas aratiunculas in circuitu altaris18, 33 et conposuit lignadivisitque per membra bovemet posuit super ligna 18, 34 et aitimplete quattuor hydrias aquaet fundite super holocaustum et super lignarursumque dixit etiam secundo hoc facitequi cum fecissent et secundo aitetiam tertio id ipsum facitefeceruntque et tertio 18, 35 et currebant aquae circa altareet fossa aquaeductus repleta est18, 36 cumque iam tempus esset ut offerretur holocaustumaccedens Helias propheta aitDomine Deus Abraham Isaac et Israhelhodie ostende quia tu es Deus Israhel et ego servus tuuset iuxta praeceptum tuum feci omnia verba haec18, 37 exaudi me Domine exaudi meut discat populus iste quia tu es Dominus Deuset tu convertisti cor eorum iterum18, 38 cecidit autem ignis Domini et voravit holocaustum et ligna et lapidespulverem quoque et aquam quae erat in aquaeductu lambens18, 39 quod cum vidisset omnis populus cecidit in faciem suam et aitDominus ipse est Deus Dominus ipse est Deus18, 40 dixitque Helias ad eosadprehendite prophetas Baal et ne unus quidem fugiat ex eis


quos cum conprehendissentduxit eos Helias ad torrentem Cison et interfecit eos ibi18, 41 et ait Helias ad Ahabascende comede et bibe quia sonus multae pluviae est18, 42 ascendit Ahab ut comederet et biberetHelias autem ascendit in vertice Carmeliet pronus in terram posuit faciem inter genua sua18, 43 et dixit ad puerum suumascende et prospice contra marequi cum ascendisset et contemplatus esset ait non est quicquamet rursum ait illi revertere septem vicibus18, 44 in septima autem vice ecce nubicula parva quasi vestigium hominis ascendebat de mariqui ait ascende et dic Ahab iunge et descende ne occupet te pluvia18, 45 cumque se verterent huc atque illucecce caeli contenebrati sunt et nubes et ventus et facta est pluvia grandisascendens itaque Ahab abiit in Hiezrahel18, 46 et manus Domini facta est super Heliamaccinctisque lumbis currebat ante Ahab donec veniret in Hiezrahel19, 1 nuntiavit autem Ahab Hiezabel omnia quae fecerat Heliaset quomodo occidisset universos prophetas gladio19, 2 misitque Hiezabel nuntium ad Heliam dicenshaec mihi faciant dii et haec addantnisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illis19, 3 timuit ergo Helias et surgens abiit quocumque eum ferebat voluntasvenitque in Bersabee Iudaet dimisit ibi puerum suum 19, 4 et perrexit in desertum via unius dieicumque venisset et sederet subter unam iuniperumpetivit animae suae ut moreretur et aitsufficit mihi Domine tolle animam meamneque enim melior sum quam patres mei19, 5 proiecitque se et obdormivit in umbra iuniperiet ecce angelus tetigit eum et dixit illi surge comede19, 6 respexit et ecce ad caput suum subcinericius panis et vas aquaecomedit ergo et bibit et rursum obdormivit19, 7 reversusque est angelus Domini secundo et tetigit eum dixitque illi


surge comede grandis enim tibi restat via19, 8 qui cum surrexisset comedit et bibitet ambulavit in fortitudine cibi illius quadraginta diebus et quadraginta noctibususque ad montem Dei Horeb19, 9 cumque venisset illuc mansit in speluncaet ecce sermo Domini ad eum dixitque illiquid hic agis Helia19, 10 at ille responditzelo zelatus sum pro Domino Deo exercituumquia dereliquerunt pactum Domini filii Israhelaltaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladioet derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam19, 11 et ait ei egredere et sta in monte coram Dominoet ecce Dominus transitet spiritus grandis et fortis subvertens montes et conterens petras ante Dominumnon in spiritu Dominuset post spiritum commotio non in commotione Dominus19, 12 et post commotionem ignis non in igne Dominuset post ignem sibilus aurae tenuis19, 13 quod cum audisset Helias operuit vultum suum pallioet egressus stetit in ostio speluncaeet ecce vox ad eum dicensquid agis hic Helia19, 14 et ille responditzelo zelatus sum pro Domino Deo exercituumquia dereliquerunt pactum tuum filii Israhelaltaria tua destruxerunt et prophetas tuos occiderunt gladioet derelictus sum ego solus et quaerunt animam meam ut auferant eam19, 15 et ait Dominus ad eumvade et revertere in viam tuam per desertum in Damascumcumque perveneris ungues Azahel regem super Syriam19, 16 et Hieu filium Namsi ungues regem super IsrahelHeliseum autem filium Saphat qui est de Abelmaula ungues prophetam pro te19, 17 et erit quicumque fugerit gladium Azahel occidet eum Hieuet qui fugerit gladium Hieu interficiet eum Heliseus


19, 18 et derelinquam mihi in Israhel septem miliauniversorum genua quae non sunt incurvata Baalet omne os quod non adoravit eum osculans manum19, 19 profectus ergo inde repperit Heliseum filium Saphat arantem duodecim iugis boumet ipse in duodecim arantibus unus eratcumque venisset Helias ad eummisit pallium suum super illum19, 20 qui statim relictis bubus cucurrit post Heliam et aitosculer oro te patrem meum et matrem meam et sic sequar tedixitque ei vade et reverterequod enim meum erat feci tibi19, 21 reversus autem ab eo tulit par boum et mactavit illudet in aratro boum coxit carnes et dedit populo et comederuntconsurgensque abiit et secutus est Heliam et ministrabat ei20, 1 porro Benadad rex Syriae congregavit omnem exercitum suumet triginta et duos reges secum et equos et curruset ascendens pugnabat contra Samariam et obsidebat eam20, 2 mittensque nuntios ad Ahab regem Israhel in civitatem 20, 3 aithaec dicit Benadadargentum tuum et aurum tuum meum estet uxores tuae et filii tui optimi mei sunt20, 4 responditque rex Israheliuxta verbum tuum domine mi rex tuus sum ego et omnia mea20, 5 revertentesque nuntii dixerunthaec dicit Benadad qui misit nos ad teargentum tuum et aurum tuum et uxores tuas et filios tuos dabis mihi20, 6 cras igitur hac eadem hora mittam servos meos ad teet scrutabuntur domum tuam et domum servorum tuorumet omne quod eis placuerit ponent in manibus suis et auferent20, 7 vocavit autem rex Israhel omnes seniores terrae et aitanimadvertite et videte quoniam insidietur nobismisit enim ad me pro uxoribus meis et filiiset pro argento et auro et non abnui20, 8 dixeruntque omnes maiores natu et universus populus ad eumnon audias neque adquiescas illi


20, 9 respondit itaque nuntiis Benadaddicite domino meo regiomnia propter quae misisti ad me servum tuum initio faciamhanc autem rem facere non possum20, 10 reversique nuntii rettulerunt eiqui remisit et aithaec faciant mihi dii et haec addantsi suffecerit pulvis Samariae pugillis omnis populi qui sequitur me20, 11 et respondens rex Israhel aitdicite ei ne glorietur accinctus aeque ut discinctus20, 12 factum est autem cum audisset verbum istudbibebat ipse et reges in umbraculiset ait servis suiscircumdate civitatemet circumdederunt eam20, 13 et ecce propheta unus accedens ad Ahab regem Israhel aithaec dicit Dominuscerte vidisti omnem multitudinem hanc nimiamecce ego tradam eam in manu tua hodieut scias quia ego sum Dominus20, 14 et ait Ahab per quemdixitque ei haec dicit Dominusper pedisequos principum provinciarumet ait quis incipiet proeliariet ille dixit tu20, 15 recensuit ergo pueros principum provinciarumet repperit numerum ducentorum triginta duumet post eos recensuit populum omnes filios Israhel septem milia20, 16 et egressi sunt meridieBenadad autem bibebat temulentus in umbraculo suoet reges triginta duo cum eo qui ad auxilium eius venerant20, 17 egressi sunt autem pueri principum provinciarum in prima frontemisit itaque Benadad qui nuntiaverunt ei dicentesviri egressi sunt de Samaria20, 18 at ille sive ait pro pace veniunt adprehendite eos vivos


sive ut proelientur vivos eos capite20, 19 egressi sunt ergo pueri principum provinciarum ac reliquus exercitus sequebatur20, 20 et percussit unusquisque virum qui contra se veneratfugeruntque Syri et persecutus est eos Israhelfugit quoque Benadad rex Syriae in equo cum equitibus20, 21 nec non et egressus rex Israhel percussit equos et curruset percussit Syriam plaga magna20, 22 accedens autem propheta ad regem Israhel dixit eivade et confortare et scito et vide quid faciassequenti enim anno rex Syriae ascendet contra te20, 23 servi vero regis Syriae dixerunt eidii montium sunt dii eorum ideo superaverunt nossed melius est ut pugnemus contra eos in campestribus et obtinebimus eos20, 24 tu ergo verbum hoc facamove reges singulos ab exercitu suoet pone principes pro eis20, 25 et instaura numerum militum qui ceciderunt de tuiset equos secundum equos pristinoset currus secundum currus quos ante habuistiet pugnabimus contra eos in campestribus et videbis quod obtinebimus eoscredidit consilio eorum et fecit ita20, 26 igitur postquam annus transieratrecensuit Benadad Syros et ascendit in Afecut pugnaret contra Israhel20, 27 porro filii Israhel recensiti sunt et acceptis cibariis profecti ex adversocastraque metati contra eos quasi duo parvi greges caprarumSyri autem repleverunt terram20, 28 et accedens unus vir Dei dixit ad regem Israhelhaec dicit Dominusquia dixerunt Syri deus montium est Dominus et non est deus valliumdabo omnem multitudinem grandem hanc in manu tuaet scietis quia ego Dominus20, 29 dirigebant septem diebus ex adverso hii atque illi aciesseptima autem die commissum est bellumpercusseruntque filii Israhel de Syris centum milia peditum in die una


20, 30 fugerunt autem qui remanserant in Afec in civitatemet cecidit murus super viginti septem milia hominum qui remanserantporro Benadad fugiens ingressus est civitatem in cubiculum quod erat intra cubiculum20, 31 dixeruntque ei servi suiecce audivimus quod reges domus Israhel clementes sintponamus itaque saccos in lumbis nostris et funiculos in capitibus nostriset egrediamur ad regem Israhelforsitan salvabit animas nostras20, 32 accinxerunt saccis lumbos suos et posuerunt funes in capitibusveneruntque ad regem Israhel et dixeruntservus tuus Benadad dicit vivat oro te anima meaet ille ait si adhuc vivit frater meus est20, 33 quod acceperunt viri pro omineet festinantes rapuerunt verbum ex ore eius atque dixeruntfrater tuus Benadadet dixit eis ite et adducite eumegressus est ergo ad eum Benadadet levavit eum in currum suum20, 34 qui dixit eicivitates quas tulit pater meus a patre tuo reddamet plateas fac tibi in Damasco sicut fecit pater meus in Samariaet ego foederatus recedam a tepepigit ergo foedus et dimisit eum20, 35 tunc vir quidam de filiis prophetarum dixit ad socium suum in sermone Domini percu-

te meat ille noluit percutere20, 36 cui aitquia noluisti audire vocem Dominiecce recedes a me et percutiet te leocumque paululum recessisset ab eo invenit eum leo atque percussit20, 37 sed et alterum conveniens virumdixit ad eum percute mequi percussit eum et vulneravit20, 38 abiit ergo propheta et occurrit regi in viaet mutavit aspersione pulveris os et oculos suos


20, 39 cumque rex transiret clamavit ad regem et aitservus tuus egressus est ad proeliandum comminuscumque fugisset vir unusadduxit eum quidam ad me et aitcustodi virum istumqui si lapsus fuerit erit anima tua pro anima eius aut talentum argenti adpendes20, 40 dum autem ego turbatus huc illucque me verteremsubito non conparuitet ait rex Israhel ad eumhoc est iudicium tuum quod ipse decrevisti20, 41 at ille statim abstersit pulverem de facie suaet cognovit eum rex Israhel quod esset de prophetis20, 42 qui ait ad eumhaec dicit Dominusquia dimisisti virum dignum morte de manu tuaerit anima tua pro anima eiuset populus tuus pro populo eius20, 43 reversus est igitur rex Israhel in domum suamaudire contemnens et furibundus venit Samariam21, 1 post verba autem haec vinea erat Naboth Hiezrahelitae qui erat in Hiezraheliuxta palatium Ahab regis Samariae21, 2 locutus est ergo Ahab ad Naboth dicensda mihi vineam tuam ut faciam mihi hortum holerumquia vicina est et prope domum meamdaboque tibi pro ea vineam melioremaut si tibi commodius putas argenti pretium quanto digna est21, 3 cui respondit Nabothpropitius mihi sit Dominusne dem hereditatem patrum meorum tibi21, 4 venit ergo Ahab in domum suam indignans et frendens super verbo quod locutus fuerat

ad eum Naboth Hiezrahelites dicensnon do tibi hereditatem patrum meorumet proiciens se in lectulum suumavertit faciem ad parietem et non comedit panem21, 5 ingressa est autem ad eum Hiezabel uxor sua dixitque ei


quid est hoc unde anima tua contristata est et quare non comedis panem21, 6 qui respondit eilocutus sum Naboth Hiezrahelitae et dixi eida mihi vineam tuam accepta pecuniaaut si tibi placet dabo tibi vineam pro eaet ille ait non do tibi vineam meam21, 7 dixit ergo ad eum Hiezabel uxor eiusgrandis auctoritatis es et bene regis regnum Israhelsurge et comede panem et aequo esto animoego dabo tibi vineam Naboth Hiezrahelitae21, 8 scripsit itaque litteras ex nomine Ahabet signavit eas anulo eiuset misit ad maiores natu et ad optimatesqui erant in civitate eius et habitabant cum Naboth21, 9 litterarum autem erat ista sententiapraedicate ieiuniumet sedere facite Naboth inter primos populi21, 10 et submittite duos viros filios Belial contra eumet falsum testimonium dicantbenedixit Deum et regemet educite eum et lapidate sicque moriatur21, 11 fecerunt ergo cives eius maiores natu et optimates qui habitabant cum eo in urbesicut praeceperat eis Hiezabelet sicut scriptum erat in litteris quas miserat ad eos21, 12 praedicaverunt ieiunium et sedere fecerunt Naboth inter primos populi21, 13 et adductis duobus viris filiis diaboli fecerunt eos sedere contra eumat illi scilicet ut viri diabolici dixerunt contra eum testimonium coram multitudinebenedixit Naboth Deo et regiquam ob rem eduxerunt eum extra civitatem et lapidibus interfecerunt21, 14 miseruntque ad Hiezabel dicenteslapidatus est Naboth et mortuus est21, 15 factum est autem cum audisset Hiezabel lapidatum Naboth et mortuumlocuta est ad Ahab surge posside vineam Naboth Hiezrahelitaequi noluit tibi adquiescere et dare eam accepta pecunianon enim vivit Naboth sed mortuus est


21, 16 quod cum audisset Ahab mortuum videlicet Nabothsurrexit et descendebat in vineam Naboth Hiezrahelitae ut possideret eam21, 17 factus est igitur sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens21, 18 surge et descende in occursum Ahab regis Israhel qui est in Samariaecce ad vineam Naboth descendit ut possideat eam21, 19 et loqueris ad eum dicens haec dicit Dominusoccidisti insuper et possedistiet post haec addes haec dicit Dominusin loco hoc in quo linxerunt canes sanguinem Nabothlambent tuum quoque sanguinem21, 20 et ait Ahab ad Heliamnum invenisti me inimice meequi dixit invenieo quod venundatus sis ut faceres malum in conspectu Domini21, 21 ecce ego inducam super te malumet demetam posteriora tuaet interficiam de Ahab mingentem ad parietem et clausum et ultimum in Israhel21, 22 et dabo domum tuam sicut domum Hieroboam filii Nabathet sicut domum Baasa filii Ahiaquia egisti ut me ad iracundiam provocares et peccare fecisti Israhel21, 23 sed et de Hiezabel locutus est Dominus dicenscanes comedent Hiezabel in agro Hiezrahel21, 24 si mortuus fuerit Ahab in civitate comedent eum canessi autem mortuus fuerit in agro comedent eum volucres caeli21, 25 igitur non fuit alter talis ut Ahabqui venundatus est ut faceret malum in conspectu Dominiconcitavit enim eum Hiezabel uxor sua21, 26 et abominabilis effectus estin tantum ut sequeretur idola quae fecerant Amorreiquos consumpsit Dominus a facie filiorum Israhel21, 27 itaque cum audisset Ahab sermones istosscidit vestem suamet operuit cilicio carnem suamieiunavitque et dormivit in saccoet ambulabat dimisso capite


21, 28 factus est autem sermo Domini ad Heliam Thesbiten dicens21, 29 nonne vidisti humiliatum Ahab coram mequia igitur humiliatus est mei causanon inducam malum in diebus eiussed in diebus filii sui inferam malum domui eius22, 1 transierunt igitur tres anni absque bello inter Syriam et Israhel22, 2 in anno autem tertio descendit Iosaphat rex Iuda ad regem Israhel22, 3 dixitque rex Israhel ad servos suosignoratis quod nostra sit Ramoth Galaadet neglegimus tollere eam de manu regis Syriae22, 4 et ait ad Iosaphatveniesne mecum ad proeliandum in Ramoth Galaad22, 5 dixitque Iosaphat ad regem Israhelsicut ego sum ita et tupopulus meus et populus tuus unum suntet equites mei et equites tuidixitque Iosaphat ad regem Israhelquaere oro te hodie sermonem Domini22, 6 congregavit ergo rex Israhel prophetas quadringentos circiter viroset ait ad eosire debeo in Ramoth Galaad ad bellandum an quiescerequi responderunt ascende et dabit Dominus in manu regis22, 7 dixit autem Iosaphatnon est hic propheta Domini quispiam ut interrogemus per eum22, 8 et ait rex Israhel ad Iosaphatremansit vir unus per quem possimus interrogare Dominumsed ego odi eum quia non prophetat mihi bonum sed malumMicheas filius Hiemlacui Iosaphat aitne loquaris ita rex22, 9 vocavit ergo rex Israhel eunuchum quendam et dixit eifestina adducere Micheam filium Hiemla22, 10 rex autem Israhel et Iosaphat rex Iuda sedebat unusquisque in solio suovestiti cultu regio in area iuxta ostium portae Samariaeet universi prophetae prophetabant in conspectu eorum


22, 11 fecit quoque sibi Sedecias filius Chanaan cornua ferrea et aithaec dicit Dominus his ventilabis Syriam donec deleas eam22, 12 omnesque prophetae similiter prophetabant dicentesascende in Ramoth Galaad et vade prospere et tradet Dominus in manu regis22, 13 nuntius vero qui ierat ut vocaret Micheamlocutus est ad eum dicensecce sermones prophetarum ore uno bona regi praedicantsit ergo et sermo tuus similis eorum et loquere bona22, 14 cui Micheas aitvivit Dominus quia quodcumque dixerit mihi Dominus hoc loquar22, 15 venit itaque ad regem et ait illi rexMichea ire debemus in Ramoth Galaad ad proeliandum an cessarecui ille responditascende et vade prospere et tradet Dominus in manu regis22, 16 dixit autem rex ad eumiterum atque iterum adiuro te ut non loquaris mihi nisi quod verum est in nomine Domini22, 17 et ille aitvidi cunctum Israhel dispersum in montibus quasi oves non habentes pastoremet ait Dominus non habent dominum istirevertatur unusquisque in domum suam in pace22, 18 dixit ergo rex Israhel ad Iosaphatnumquid non dixi tibi quia non prophetat mihi bonum sed semper malum22, 19 ille vero addens aitpropterea audi sermonem Dominividi Dominum sedentem super solium suumet omnem exercitum caeli adsistentem ei a dextris et a sinistris22, 20 et ait Dominus quis decipiet Ahab regem Israhelut ascendat et cadat in Ramoth Galaadet dixit unus verba huiuscemodi et alius aliter22, 21 egressus est autem spiritus et stetit coram Domino et aitego decipiam illumcui locutus est Dominus in quo22, 22 et ille ait egrediar et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum eiuset dixit Dominus decipies et praevalebis egredere et fac ita


22, 23 nunc igitur ecce dedit Dominus spiritum mendacii in ore omnium prophetarum tuo-rum qui hic sunt

et Dominus locutus est contra te malum22, 24 accessit autem Sedecias filius Chanaan et percussit Micheam in maxillam et dixitmene ergo dimisit spiritus Domini et locutus est tibi22, 25 et ait Micheasvisurus es in die illa quando ingredieris cubiculum intra cubiculum ut abscondaris22, 26 et ait rex Israheltollite Micheam et maneat apud Amon principem civitatiset apud Ioas filium Ammelech22, 27 et dicite eis haec dicit rexmittite virum istum in carceremet sustentate eum pane tribulationis et aqua angustiaedonec revertar in pace22, 28 dixitque Micheassi reversus fueris in pace non est locutus Dominus in meet ait audite populi omnes22, 29 ascendit itaque rex Israhel et Iosaphat rex Iuda in Ramoth Galaad22, 30 dixitque rex Israhel ad Iosaphatsume arma et ingredere proelium et induere vestibus tuisporro rex Israhel mutavit habitum et ingressus est bellum22, 31 rex autem Syriae praeceperat principibus curruum triginta duobus dicensnon pugnabitis contra minorem et maiorem quempiamnisi contra regem Israhel solum22, 32 cum ergo vidissent principes curruum Iosaphatsuspicati sunt quod ipse esset rex Israhelet impetu facto pugnabant contra eumet exclamavit Iosaphat22, 33 intellexeruntque principes curruum quod non esset rex Israhelet cessaverunt ab eo22, 34 unus autem quidam tetendit arcum in incertum sagittam dirigenset casu percussit regem Israhel inter pulmonem et stomachumat ille dixit aurigae suoverte manum tuam et eice me de exercituquia graviter vulneratus sum


22, 35 commissum est ergo proelium in die illaet rex Israhel stabat in curru suo contra Syros et mortuus est vesperifluebat autem sanguis plagae in sinum currus22, 36 et praeco personuit in universo exercitu antequam sol occumberet dicensunusquisque revertatur in civitatem et in terram suam22, 37 mortuus est autem rex et perlatus est Samariamsepelieruntque regem in Samaria22, 38 et laverunt currum in piscina Samariaeet linxerunt canes sanguinem eiuset habenas laverunt iuxta verbum Domini quod locutus fuerat22, 39 reliqua vero sermonum Ahabet universa quae fecitet domus eburneae quam aedificavitcunctarumque urbium quas extruxitnonne scripta sunt haec in libro verborum dierum regum Israhel22, 40 dormivit ergo Ahab cum patribus suiset regnavit Ohozias filius eius pro eo22, 41 Iosaphat filius Asa regnare coeperat super Iudam anno quarto Ahab regis Israhel22, 42 triginta quinque annorum erat cum regnare coepissetet viginti et quinque annos regnavit in Hierusalemnomen matris eius Azuba filia Salai22, 43 et ambulavit in omni via Asa patris sui et non declinavit ex eafecitque quod rectum est in conspectu Domini22, 44 verumtamen excelsa non abstulitadhuc enim populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis22, 45 pacemque habuit Iosaphat cum rege Israhel22, 46 reliqua autem verborum Iosaphatet opera eius quae gessit et proelianonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda22, 47 sed et reliquias effeminatorum qui remanserant in diebus Asa patris eius abstulit de

terra22, 48 nec erat tunc rex constitutus in Edom22, 49 rex vero Iosaphat fecerat classes in mari quae navigarent in Ophir propter aurumet ire non potuerunt quia confractae sunt in Asiongaber22, 50 tunc ait Ohozias filius Ahab ad Iosaphat


vadant servi mei cum servis tuis in navibuset noluit Iosaphat22, 51 dormivitque cum patribus suiset sepultus est cum eis in civitate David patris suiregnavitque Ioram filius eius pro eo22, 52 Ohozias autem filius Ahab regnare coeperat super Israhel in Samariaanno septimodecimo Iosaphat regis Iudaregnavitque super Israhel duobus annis22, 53 et fecit malum in conspectu Dominiet ambulavit in via patris sui et matris suaeet in via Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel22, 54 servivit quoque Baal et adoravit eumet inritavit Dominum Deum Israhel iuxta omnia quae fecerat pater eiusIV Regum 1, 1 Praevaricatus est autem Moab in Israhel postquam mortuus est Ahab1, 2 ceciditque Ohozias per cancellos cenaculi sui quod habebat in Samariaet aegrotavit misitque nuntios dicens ad eosite consulite Beelzebub deum Accaronutrum vivere queam de infirmitate mea hac1, 3 angelus autem Domini locutus est ad Heliam Thesbitensurge ascende in occursum nuntiorum regis Samariae et dices ad eosnumquid non est Deus in Israhel ut eatis ad consulendum Beelzebub deum Accaron1, 4 quam ob rem haec dicit Dominusde lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieriset abiit Helias 1, 5 reversique sunt nuntii ad Ohoziamqui dixit eis quare reversi estis1, 6 at illi responderunt eivir occurrit nobis et dixit ad nosite revertimini ad regem qui misit voset dicetis ei haec dicit Dominusnumquid quia non erat Deus in Israhel mittis ut consulatur Beelzebub deus Accaronidcirco de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris1, 7 qui dixit eis cuius figurae et habitu est vir qui occurrit vobiset locutus est verba haec1, 8 at illi dixerunt vir pilosus et zona pellicia accinctis renibusqui ait Helias Thesbites est


1, 9 misitque ad eum quinquagenarium principem et quinquaginta qui erant sub eoqui ascendit ad eum sedentique in vertice montis aithomo Dei rex praecepit ut descendas1, 10 respondensque Helias dixit quinquagenariosi homo Dei sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuosdescendit itaque ignis e caelo et devoravit eum et quinquaginta qui erant cum eo1, 11 rursum misit ad eum principem quinquagenarium alterum et quinquaginta cum eoqui locutus est illihomo Dei haec dicit rex festina descende1, 12 respondens Helias aitsi homo Dei ego sum descendat ignis e caelo et devoret te et quinquaginta tuosdescendit ergo ignis Dei e caelo et devoravit illum et quinquaginta eius1, 13 iterum misit principem quinquagenarium tertium et quinquaginta qui erant cum eoqui cum venisset curvavit genua contra Heliamet precatus est eum et aithomo Dei noli despicere animam meam et animam servorum tuorum qui mecum sunt1, 14 ecce descendit ignis de caeloet devoravit duos principes quinquagenarios primoset quinquagenos qui cum eis erantsed nunc obsecro ut miserearis animae meae1, 15 locutus est autem angelus Domini ad Heliam dicensdescende cum eo ne timeassurrexit igitur et descendit cum eo ad regem1, 16 et locutus est ei haec dicit Dominusquia misisti nuntios ad consulendum Beelzebub deum Accaronquasi non esset Deus in Israhel a quo possis interrogare sermonemideo de lectulo super quem ascendisti non descendes sed morte morieris1, 17 mortuus est ergo iuxta sermonem Domini quem locutus est Heliaset regnavit Ioram frater eius pro eo anno secundo Ioram filii Iosaphat regis Iudaenon enim habebat filium1, 18 reliqua autem verborum Ohoziae quae operatus estnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel2, 1 factum est autem cum levare vellet Dominus Heliam per turbinem in caelumibant Helias et Heliseus de Galgalis2, 2 dixitque Helias ad Heliseum


sede hic quia Dominus misit me usque Bethelcui ait Heliseus vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam tecumque descendissent Bethel2, 3 egressi sunt filii prophetarum qui erant Bethel ad Heliseum et dixerunt einumquid nosti quia hodie Dominus tollat dominum tuum a tequi respondit et ego novi silete2, 4 dixit autem Helias ad Heliseumsede hic quia Dominus misit me in Hierichoet ille ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam tecumque venissent Hierichum2, 5 accesserunt filii prophetarum qui erant in Hiericho ad Heliseum et dixerunt einumquid nosti quia hodie Dominus tollet dominum tuum a teet ait et ego novi silete2, 6 dixit autem ei Heliassede hic quia Dominus misit me ad Iordanemqui ait vivit Dominus et vivit anima tua quia non derelinquam teierunt igitur ambo pariter2, 7 et quinquaginta viri de filiis prophetarum secuti suntqui et steterunt e contra longeilli autem ambo stabant super Iordanem2, 8 tulitque Helias pallium suum et involvit illud et percussit aquasquae divisae sunt in utramque partemet transierunt ambo per siccum2, 9 cumque transissent Helias dixit ad Heliseumpostula quod vis ut faciam tibi antequam tollar a tedixitque Heliseusobsecro ut fiat duplex spiritus tuus in me2, 10 qui respondit rem difficilem postulastiattamen si videris me quando tollor a te erit quod petistisi autem non videris non erit2, 11 cumque pergerent et incedentes sermocinarenturecce currus igneus et equi ignei diviserunt utrumqueet ascendit Helias per turbinem in caelum2, 12 Heliseus autem videbat et clamabatpater mi pater mi currus Israhel et auriga eius


et non vidit eum ampliusadprehenditque vestimenta sua et scidit illa in duas partes2, 13 et levavit pallium Heliae quod ceciderat eireversusque stetit super ripam Iordanis2, 14 et pallio Heliae quod ceciderat ei percussit aquaset dixit ubi est Deus Heliae etiam nuncpercussitque aquas et divisae sunt huc atque illuc et transiit Heliseus2, 15 videntes autem filii prophetarum qui erant in Hiericho de contra dixeruntrequievit spiritus Heliae super Heliseumet venientes in occursum eius adoraverunt eum proni in terram2, 16 dixeruntque illiecce cum servis tuis sunt quinquaginta viri fortesqui possint ire et quaerere dominum tuumne forte tulerit eum spiritus Dominiet proiecerit in uno montium aut in una valliumqui ait nolite mittere2, 17 coegeruntque eum donec adquiesceret et diceret mittiteet miserunt quinquaginta virosqui cum quaesissent tribus diebus non invenerunt 2, 18 et reversi sunt ad eumat ille habitabat in Hierichodixitque eis numquid non dixi vobis nolite ire2, 19 dixerunt quoque viri civitatis ad Heliseumecce habitatio civitatis huius optima estsicut tu ipse domine perspicissed aquae pessimae sunt et terra sterilis2, 20 at ille ait adferte mihi vas novum et mittite in illud salqui cum adtulissent 2, 21 egressus ad fontem aquarum misit in eum sal et aithaec dicit Dominus sanavi aquas haset non erit ultra in eis mors neque sterilitas2, 22 sanatae sunt ergo aquae usque ad diem hanc iuxta verbum Helisei quod locutus est2, 23 ascendit autem inde Bethelcumque ascenderet per viampueri parvi egressi sunt de civitate et inludebant ei dicentesascende calve ascende calve2, 24 qui cum se respexisset vidit eos


et maledixit eis in nomine Dominiegressique sunt duo ursi de saltuet laceraverunt ex eis quadraginta duos pueros2, 25 abiit autem inde in montem Carmeliet inde reversus est Samariam3, 1 Ioram vero filius Ahab regnavit super Israhel in Samariaanno octavodecimo Iosaphat regis Iudaeregnavitque duodecim annis3, 2 et fecit malum coram Dominosed non sicut pater suus et matertulit enim statuas Baal quas fecerat pater eius3, 3 verumtamen in peccatis Hieroboam filii Nabathqui peccare fecit Israhel adhesitnec recessit ab eis3, 4 porro Mesa rex Moab nutriebat pecora multaet solvebat regi Israhel centum milia agnorumet centum milia arietum cum velleribus suis3, 5 cumque mortuus fuisset Ahabpraevaricatus est foedus quod habebat cum rege Israhel3, 6 egressus est igitur rex Ioram in die illa de Samaria et recensuit universum Israhel3, 7 misitque ad Iosaphat regem Iuda dicensrex Moab recessit a meveni mecum contra Moab ad proeliumqui respondit ascendamqui meus est tuus estpopulus meus populus tuus equi mei equi tui3, 8 dixitque per quam viam ascendemusat ille respondit per desertum Idumeae3, 9 perrexerunt igitur rex Israhel et rex Iuda et rex Edomet circumierunt per viam septem dierumnec erat aqua exercitui et iumentis quae sequebantur eos3, 10 dixitque rex Israheleheu eheu eheucongregavit nos Dominus tres reges ut traderet in manu Moab3, 11 et ait Iosaphat estne hic propheta Domini ut deprecemur Dominum per eum


et respondit unus de servis regis Israhelest hic Heliseus filius Saphat qui fundebat aquam super manus Heliae3, 12 et ait Iosaphat est apud eum sermo Dominidescenditque ad eum rex Israhel et Iosaphat et rex Edom3, 13 dixit autem Heliseus ad regem Israhelquid mihi et tibi est vade ad prophetas patris tui et matris tuaeet ait illi rex Israhelquare congregavit Dominus tres reges hos ut traderet eos in manu Moab3, 14 dixit autem Heliseusvivit Dominus exercituum in cuius conspectu stoquod si non vultum Iosaphat regis Iudae erubesceremne adtendissem quidem te nec respexissem3, 15 nunc autem adducite mihi psaltencumque caneret psaltesfacta est super eum manus Domini et ait3, 16 haec dicit Dominusfacite alveum torrentis huius fossas et fossas3, 17 haec enim dicit Dominusnon videbitis ventum neque pluviamet alveus iste replebitur aquiset bibetis vos et familiae vestrae et iumenta vestra3, 18 parumque hoc est in conspectu Dominiinsuper tradet etiam Moab in manu vestra3, 19 et percutietis omnem civitatem munitam et omnem urbem electamet universum lignum fructiferum succidetiscunctosque fontes aquarum obturabitiset omnem agrum egregium operietis lapidibus3, 20 factum est igitur mane quando sacrificium offerri soletet ecce aquae veniebant per viam Edom et repleta est terra aquis3, 21 universi autem Moabitae audientes quod ascendissent reges ut pugnarent adversum eosconvocaverunt omnes qui accincti erant balteo desuperet steterunt in terminis3, 22 primoque mane surgentes et orto iam sole ex adverso aquarumviderunt Moabitae contra aquas rubras quasi sanguinem3, 23 dixeruntque sanguis est gladii


pugnaverunt reges contra se et caesi sunt mutuonunc perge ad praedam Moab3, 24 perrexeruntque in castra Israhelporro consurgens Israhel percussit Moabat illi fugerunt coram eisvenerunt igitur qui vicerant et percusserunt Moab3, 25 et civitates destruxeruntet omnem agrum optimum mittentes singuli lapides repleveruntet universos fontes aquarum obturaveruntet omnia ligna fructifera succideruntita ut muri tantum fictiles remanerentet circumdata est civitas a fundibalariiset magna ex parte percussa3, 26 quod cum vidisset rex Moab praevaluisse scilicet hostestulit secum septingentos viros educentes gladiumut inrumperet ad regem Edom et non potuerunt3, 27 arripiensque filium suum primogenitumqui regnaturus erat pro eoobtulit holocaustum super murumet facta est indignatio magna in Israhelstatimque recesserunt ab eo et reversi sunt in terram suam4, 1 mulier autem quaedam de uxoribus prophetarumclamabat ad Heliseum dicensservus tuus vir meus mortuus estet tu nosti quia servus tuus fuit timens Dominumet ecce creditor venit ut tollat duos filios meos ad serviendum sibi4, 2 cui dixit Heliseusquid vis ut faciam tibi dic mihiquid habes in domo tuaat illa respondit non habeo ancilla tua quicquam in domo meanisi parum olei quo unguear4, 3 cui ait vade pete mutuo ab omnibus vicinis tuis vasa vacua non pauca4, 4 et ingredere et claude ostium cum intrinsecus fueris tu et filii tuiet mitte inde in omnia vasa haecet cum plena fuerint tolles


4, 5 ivit itaque mulier et clusit ostium super se et super filios suosilli offerebant vasa et illa infundebat4, 6 cumque plena fuissent vasa dixit ad filium suumadfer mihi adhuc vaset ille respondit non habeostetitque oleum4, 7 venit autem illa et indicavit homini Deiet ille vade inquit vende oleum et redde creditori tuotu autem et filii tui vivite de reliquo4, 8 facta est autem quaedam dies et transiebat Heliseus per Sunamerat autem ibi mulier magna quae tenuit eum ut comederet panemcumque frequenter inde transiretdevertebat ad eam ut comederet panem4, 9 quae dixit ad virum suumanimadverto quod vir Dei sanctus est iste qui transit per nos frequenter4, 10 faciamus ergo cenaculum parvumet ponamus ei in eo lectulum et mensam et sellam et candelabrumut cum venerit ad nos maneat ibi4, 11 facta est igitur dies quaedam et veniens devertit in cenaculum et requievit ibi4, 12 dixitque ad Giezi puerum suum voca Sunamitin istamqui cum vocasset eam et illa stetisset coram eo 4, 13 dixit ad puerumloquere ad eam ecce sedule in omnibus ministrasti nobisquid vis ut faciam tibinumquid habes negotium et vis ut loquar regi sive principi militiaequae respondit in medio populi mei habito4, 14 et ait quid ergo vult ut faciam eidixitque Giezi ne quaerasfilium enim non habet et vir eius senex est4, 15 praecepit itaque ut vocaret eamquae cum vocata fuisset et stetisset ad ostium 4, 16 dixit ad eamin tempore isto et in hac eadem hora si vita comes fuerit habebis in utero filiumat illa respondit noli quaeso domine mi vir Dei noli mentiri ancillae tuae4, 17 et concepit mulier et peperit filiumin tempore et in hora eadem quam dixerat Heliseus


4, 18 crevit autem puer et cum esset quaedam dies et egressus isset ad patrem suum ad mes-sores

4, 19 ait patri suo caput meum caput meumat ille dixit puero tolle et duc eum ad matrem suam4, 20 qui cum tulisset et adduxisset eum ad matrem suamposuit eum illa super genua sua usque ad meridiem et mortuus est4, 21 ascendit autem et conlocavit eum super lectulum hominis Deiet clusit ostium et egressa 4, 22 vocavit virum suum et aitmitte mecum obsecro unum de pueris et asinamut excurram usque ad hominem Dei et revertar4, 23 qui ait illi quam ob causam vadis ad eum hodienon sunt kalendae neque sabbatum quae respondit vale4, 24 stravitque asinam et praecepit pueromina et propera ne mihi moram facias in eundoet hoc age quod praecipio tibi4, 25 profecta est igitur et venit ad virum Dei in montem Carmelicumque vidisset eam vir Dei de contraait ad Giezi puerum suumecce Sunamitis illa 4, 26 vade ergo in occursum eius et dic eirectene agitur circa te et circa virum tuum et circa filium tuumquae respondit recte4, 27 cumque venisset ad virum Dei in monteadprehendit pedes eiuset accessit Giezi ut amoveret eamet ait homo Dei dimitte illamanima enim eius in amaritudine estet Dominus celavit me et non indicavit mihi4, 28 quae dixit illi numquid petivi filium a domino meonumquid non dixi tibi ne inludas me4, 29 et ille ait ad Giezi accinge lumbos tuoset tolle baculum meum in manu tua et vadesi occurrerit tibi homo non salutes eumet si salutaverit te quispiam non respondeas illiet pones baculum meum super faciem pueri4, 30 porro mater pueri ait


vivit Dominus et vivit anima tua non dimittam tesurrexit ergo et secutus est eam4, 31 Giezi autem praecesserat eos et posuerat baculum super faciem pueriet non erat vox neque sensusreversusque est in occursum eius et nuntiavit ei dicens non surrexit puer4, 32 ingressus est ergo Heliseus domumet ecce puer mortuus iacebat in lectulo eius4, 33 ingressusque clusit ostium super se et puerumet oravit ad Dominum4, 34 et ascendit et incubuit super puerumposuitque os suum super os eiuset oculos suos super oculos eiuset manus suas super manus eiuset incurvavit se super eum et calefacta est caro pueri4, 35 at ille reversus deambulavit in domo semel huc et illucet ascendit et incubuit super eumet oscitavit puer septies aperuitque oculos4, 36 et ille vocavit Giezi et dixit ei voca Sunamitin hancquae vocata ingressa est ad eumqui ait tolle filium tuum4, 37 venit illa et corruit ad pedes eius et adoravit super terramtulitque filium suum et egressa est4, 38 et Heliseus reversus est in Galgalaerat autem fames in terraet filii prophetarum habitabant coram eodixitque uni de pueris suis pone ollam grandem et coque pulmentum filiis prophetarum4, 39 et egressus est unus in agrum ut colligeret herbas agrestesinvenitque quasi vitem silvestrem et collegit ex ea colocyntidas agriet implevit pallium suum et reversus concidit in ollam pulmentinesciebat enim quid esset4, 40 infuderunt ergo sociis ut comederentcumque gustassent de coctioneexclamaverunt dicentes mors in olla vir Deiet non potuerunt comedere4, 41 at ille adferte inquit farinam


et misit in ollam et aitinfunde turbae et comedatet non fuit amplius quicquam amaritudinis in olla4, 42 vir autem quidam venit de Balsalisadeferens viro Dei panes primitiarum et viginti panes hordiacios et frumentum novum in pe-

ra suaat ille dixit da populo ut comedat4, 43 responditque ei minister eiusquantum est hoc ut adponam coram centum virisrursum ille da ait populo ut comedathaec enim dicit Dominus comedent et supererit4, 44 posuit itaque coram eisqui comederunt et superfuit iuxta verbum Domini5, 1 Naaman princeps militiae regis Syriaeerat vir magnus apud dominum suum et honoratusper illum enim dedit Dominus salutem Syriaeerat autem vir fortis et dives sed leprosus5, 2 porro de Syria egressi fuerant latrunculiet captivam duxerant de terra Israhel puellam parvulamquae erat in obsequio uxoris Naaman5, 3 quae ait ad dominam suamutinam fuisset dominus meus ad prophetam qui est in Samariaprofecto curasset eum a lepra quam habet5, 4 ingressus est itaque Naaman ad dominum suum et nuntiavit ei dicenssic et sic locuta est puella de terra Israhel5, 5 dixitque ei rex Syriaevade et mittam litteras ad regem Israhelqui cum profectus esset et tulisset secum decem talenta argenti et sex milia aureos et decem

mutatoria vestimentorum5, 6 detulit litteras ad regem Israhel in haec verbacum acceperis epistulam hancscito quod miserim ad te Naaman servum meum ut cures eum a lepra sua5, 7 cumque legisset rex Israhel litteras scidit vestimenta sua et aitnumquid Deus sum ut occidere possim et vivificarequia iste misit ad me ut curem hominem a lepra sua


animadvertite et videte quod occasiones quaerat adversum me5, 8 quod cum audisset Heliseus vir Deiscidisse videlicet regem Israhel vestimenta suamisit ad eum dicensquare scidisti vestimenta tuaveniat ad me et sciat esse prophetam in Israhel5, 9 venit ergo Naaman cum equis et curribuset stetit ad ostium domus Helisei5, 10 misitque ad eum Heliseus nuntium dicensvade et lavare septies in Iordane et recipiet sanitatem caro tua atque mundaberis5, 11 iratus Naaman recedebat dicensputabam quod egrederetur ad me et stans invocaret nomen Domini Dei suiet tangeret manu sua locum leprae et curaret me5, 12 numquid non meliores sunt Abana et Pharphar fluvii Damasci omnibus aquis Israhel ut

laver in eis et mundercum ergo vertisset se et abiret indignans5, 13 accesserunt ad eum servi sui et locuti sunt eipater si rem grandem dixisset tibi propheta certe facere debuerasquanto magis quia nunc dixit tibi lavare et mundaberis5, 14 descendit et lavit in Iordane septies iuxta sermonem viri Deiet restituta est caro eius sicut caro pueri parvuli et mundatus est5, 15 reversusque ad virum Dei cum universo comitatu suovenit et stetit coram eo et aitvere scio quod non sit Deus in universa terra nisi tantum in Israhelobsecro itaque ut accipias benedictionem a servo tuo5, 16 at ille responditvivit Dominus ante quem sto quia non accipiamcumque vim faceret penitus non adquievit5, 17 dixitque Naaman ut vissed obsecro concede mihi servo tuout tollam onus duorum burdonum de terranon enim faciet ultra servus tuus holocaustum aut victimam diis alienis nisi Domino5, 18 hoc autem solum est de quo depreceris Dominum pro servo tuoquando ingreditur dominus meus templum Remmon ut adoretet illo innitente super manum meam


si adoravero in templo Remmon adorante me in eodem locout ignoscat mihi Dominus servo tuo pro hac re5, 19 qui dixit ei vade in paceabiit ergo ab eo electo terrae tempore5, 20 dixitque Giezi puer viri Deipepercit dominus meus Naaman Syro istiut non acciperet ab eo quae adtulitvivit Dominus quia curram post eum et accipiam ab eo aliquid5, 21 et secutus est Giezi post tergum Naamanquem cum vidisset ille currentem ad sedesilivit de curru in occursum eius et ait rectene sunt omnia5, 22 et ille ait rectedominus meus misit me dicensmodo venerunt ad me duo adulescentes de monte Ephraim ex filiis prophetarumda eis talentum argenti et vestes mutatorias duplices5, 23 dixitque Naamanmelius est ut accipias duo talentaet coegit eum ligavitque duo talenta argenti in duobus sacciset duplicia vestimentaet inposuit duobus pueris suis qui et portaverunt coram eo5, 24 cumque venisset iam vesperitulit de manu eorum et reposuit in domodimisitque viros et abierunt5, 25 ipse autem ingressus stetit coram domino suoet dixit Heliseus unde venis Gieziqui respondit non ivit servus tuus quoquam5, 26 at ille nonne ait cor meum in praesenti eratquando reversus est homo de curru suo in occursum tuinunc igitur accepisti argentum et accepisti vestesut emas oliveta et vineta et oves et boves et servos et ancillas5, 27 sed et lepra Naaman adherebit tibi et semini tuo in sempiternumet egressus est ab eo leprosus quasi nix6, 1 dixerunt autem filii prophetarum ad Heliseumecce locus in quo habitamus coram te angustus est nobis6, 2 eamus usque ad Iordanem


et tollant singuli de silva materias singulasut aedificemus nobis ibi locum ad habitandumqui dixit ite6, 3 et ait unus ex illis veni ergo et tu cum servis tuisrespondit ego veniam 6, 4 et abiit cum eiscumque venissent ad Iordanem caedebant ligna6, 5 accidit autem ut cum unus materiem succidissetcaderet ferrum securis in aquamexclamavitque ille et aiteheu eheu eheu domine mi et hoc ipsum mutuo acceperam6, 6 dixit autem homo Dei ubi ceciditat ille monstravit ei locumpraecidit ergo lignum et misit illucnatavitque ferrum 6, 7 et ait tollequi extendit manum et tulit illud6, 8 rex autem Syriae pugnabat contra Israhelconsiliumque iniit cum servis suis dicensin loco illo et illo ponamus insidias6, 9 misit itaque vir Dei ad regem Israhel dicenscave ne transeas in loco illo quia ibi Syri in insidiis sunt6, 10 misit rex Israhel ad locum quem dixerat ei vir Deiet praeoccupavit eumet observavit se ibi non semel neque bis6, 11 conturbatumque est cor regis Syriae pro hac reet convocatis servis suis aitquare non indicastis mihi quis proditor mei sit apud regem Israhel6, 12 dixitque unus servorum eius nequaquam domine mi rexsed Heliseus propheta qui est in Israhelindicat regi Israhel omnia verba quaecumque locutus fueris in conclavi tuo6, 13 dixit eis ite et videte ubi sit ut mittam et capiam eumadnuntiaveruntque ei dicentes ecce in Dothan6, 14 misit ergo illuc equos et currus et robur exercitusqui cum venissent nocte circumdederunt civitatem6, 15 consurgens autem diluculo minister viri Dei egressus estviditque exercitum in circuitu civitatis et equos et currus


nuntiavitque ei dicenseheu eheu domine mi quid faciemus6, 16 at ille respondit noli timereplures enim nobiscum sunt quam cum illis6, 17 cumque orasset Heliseus aitDomine aperi oculos huius ut videatet aperuit Dominus oculos pueri et viditet ecce mons plenus equorum et curruum igneorum in circuitu Helisei6, 18 hostes vero descenderunt ad eumporro Heliseus oravit Dominum dicenspercute obsecro gentem hanc caecitatepercussitque eos Dominus ne viderent iuxta verbum Helisei6, 19 dixit autem ad eos Heliseusnon est haec via nec ista est civitassequimini me et ostendam vobis virum quem quaeritisduxit ergo eos in Samariam6, 20 cumque ingressi fuissent in Samaria dixit HeliseusDomine aperi oculos istorum ut videantaperuitque Dominus oculos eorum et viderunt esse se in medio Samariae6, 21 dixitque rex Israhel ad Heliseum cum vidisset eosnumquid percutiam eos pater mi6, 22 at ille ait non percutiesneque enim cepisti eos gladio et arcu tuo ut percutiaspone panem et aquam coram eisut comedant et bibant et vadant ad dominum suum6, 23 adpositaque est eis ciborum magna praeparatioet comederunt et biberunt et dimisit eosabieruntque ad dominum suumet ultra non venerunt latrones Syriae in terram Israhel6, 24 factum est autem post haeccongregavit Benadad rex Syriae universum exercitum suumet ascendit et obsidebat Samariam6, 25 factaque est fames magna in Samariaet tamdiu obsessa est donec venundaretur caput asini octoginta argenteiset quarta pars cabi stercoris columbarum quinque argenteis


6, 26 cumque rex Israhel transiret per murummulier exclamavit ad eum dicenssalva me domine mi rex6, 27 qui ait non te salvet Dominusunde salvare te possumde area an de torcularidixitque ad eam rex quid tibi visquae respondit6, 28 mulier ista dixit mihi da filium tuum ut comedamus eum hodieet filium meum comedemus cras6, 29 coximus ergo filium meum et comedimusdixique ei die altera da filium tuum ut comedamus eumquae abscondit filium suum6, 30 quod cum audisset rex scidit vestimenta suaet transiebat super murumviditque omnis populus cilicium quo vestitus erat ad carnem intrinsecus6, 31 et ait haec mihi faciat Deus et haec addat si steterit caput Helisei filii Saphat super eum

hodie6, 32 Heliseus autem sedebat in domo suaet senes sedebant cum eopraemisit itaque virumet antequam veniret nuntiusille dixit ad senesnumquid scitis quod miserit filius homicidae hic ut praecidatur caput meumvidete ergo cum venerit nuntius cludite ostiumet non sinatis eum introireecce enim sonitus pedum domini eius post eum est6, 33 et adhuc illo loquente eis apparuit nuntius qui veniebat ad eumet ait ecce tantum malum a Domino estquid amplius expectabo a Domino7, 1 dixit autem Heliseusaudite verbum Domini haec dicit Dominusin tempore hoc cras modius similae uno statere eritet duo modii hordei statere uno in porta Samariae7, 2 respondens unus de ducibus super cuius manum rex incumbebat homini Dei ait


si Dominus fecerit etiam cataractas in caelonumquid poterit esse quod loquerisqui ait videbis oculis tuis et inde non comedes7, 3 quattuor ergo viri erant leprosi iuxta introitum portaequi dixerunt ad invicemquid hic esse volumus donec moriamur7, 4 sive ingredi voluerimus civitatem fame moriemursive manserimus hic moriendum nobis estvenite igitur et transfugiamus ad castra Syriaesi pepercerint nobis vivemussi autem occidere voluerint nihilominus moriemur7, 5 surrexerunt igitur vesperi ut venirent ad castra Syriaecumque venissent ad principium castrorum Syriaenullum ibidem reppererunt7, 6 siquidem Dominus sonitum audiri fecerat in castris Syriaecurruum et equorum et exercitus plurimidixeruntque ad invicemecce mercede conduxit adversum nos rex Israhel reges Hettheorum et Aegyptiorumet venerunt super nos7, 7 surrexerunt ergo et fugerunt in tenebriset dereliquerunt tentoria sua et equos et asinos in castrisfugeruntque animas tantum suas salvare cupientes7, 8 igitur cum venissent leprosi illi ad principium castrorumingressi sunt unum tabernaculum et comederunt et biberunttuleruntque inde argentum et aurum et vesteset abierunt et absconderuntet rursum reversi sunt ad aliud tabernaculumet inde similiter auferentes absconderunt7, 9 dixeruntque ad invicem non recte facimushaec enim dies boni nuntii estsi tacuerimus et noluerimus nuntiare usque mane sceleris arguemurvenite eamus et nuntiemus in aula regis7, 10 cumque venissent ad portam civitatisnarraverunt eis dicentesivimus ad castra Syriae et nullum ibidem repperimus hominum


nisi equos et asinos alligatos et fixa tentoria7, 11 ierunt ergo portarii et nuntiaverunt in palatio regis intrinsecus7, 12 qui surrexit nocte et ait ad servos suosdico vobis quid fecerint nobis Syrisciunt quia fame laboramus et idcirco egressi sunt de castris et latitant in agris dicentescum egressi fuerint de civitate capiemus eos viventeset tunc civitatem ingredi poterimus7, 13 respondit autem unus servorum eiustollamus quinque equos qui remanserunt in urbequia ipsi tantum sunt in universa multitudine Israhelalii enim consumpti suntet mittentes explorare poterimus7, 14 adduxerunt ergo duos equosmisitque rex ad castra Syrorum dicens ite videte7, 15 qui abierunt post eos usque ad Iordanemecce autem omnis via plena erat vestibus et vasis quae proiecerant Syri cum turbarenturreversique nuntii indicaverunt regi7, 16 et egressus populus diripuit castra Syriaefactusque est modius similae statere unoet duo modii hordei statere uno iuxta verbum Domini7, 17 porro rex ducem illum in cuius manu incubuerat constituit ad portamquem conculcavit turba in introitu et mortuus estiuxta quod locutus fuerat vir Dei quando descenderat rex ad eum7, 18 factumque est secundum sermonem viri Dei quem dixerat regiquando ait duo modii hordei statere uno eruntet modius similae statere unohoc eodem tempore cras in porta Samariae7, 19 quando responderat dux ille viro Dei et dixeratetiam si Dominus fecerit cataractas in caelonumquid fieri poterit quod loqueriset dixit ei videbis oculis tuis et inde non comedes7, 20 evenit ergo ei sicut praedictum eratet conculcavit eum populus in porta et mortuus est8, 1 Heliseus autem locutus est ad mulieremcuius vivere fecerat filium dicens


surge vade tu et domus tua et peregrinare ubicumque reppererisvocavit enim Dominus famem et veniet super terram septem annis8, 2 quae surrexit et fecit iuxta verbum hominis Deiet vadens cum domo sua peregrinata est in terra Philisthim diebus multis8, 3 cumque finiti essent anni septemreversa est mulier de terra Philisthimet egressa est ut interpellaret regem pro domo sua et agris suis8, 4 rex autem loquebatur cum Giezi puero viri Dei dicensnarra mihi omnia magnalia quae fecit Heliseus8, 5 cumque ille narraret regi quomodo mortuum suscitassetapparuit mulier cuius vivificaverat filiumclamans ad regem pro domo sua et pro agris suisdixitque Giezidomine mi rex haec est mulier et hic filius eius quem suscitavit Heliseus8, 6 et interrogavit rex mulierem quae narravit eideditque ei rex eunuchum unum dicensrestitue ei omnia quae sua suntet universos reditus agroruma die qua reliquit terram usque ad praesens8, 7 venit quoque Heliseus Damascumet Benadad rex Syriae aegrotabatnuntiaveruntque ei dicentes venit vir Dei huc8, 8 et ait rex ad Azaheltolle tecum munera et vade in occursum viri Deiet consule Dominum per eum dicenssi evadere potero de infirmitate mea hac8, 9 ivit igitur Azahel in occursum eiushabens secum munera et omnia bona Damascionera quadraginta camelorumcumque stetisset coram eo aitfilius tuus Benadad rex Syriae misit me ad te dicenssi sanari potero de infirmitate mea hac8, 10 dixitque ei Heliseus vade dic ei sanaberisporro ostendit mihi Dominus quia morte morietur8, 11 stetitque cum eo et conturbatus est usque ad suffusionem vultus flevitque vir Dei


8, 12 cui Azahel ait quare dominus meus fletat ille respondit quia scio quae facturus sis filiis Israhel malacivitates eorum munitas igne succendeset iuvenes eorum interficies gladioet parvulos eorum elides et praegnantes divides8, 13 dixitque Azahelquid enim sum servus tuus canis ut faciam rem istam magnamet ait Heliseusostendit mihi Dominus te regem Syriae fore8, 14 qui cum recessisset ab Heliseo venit ad dominum suumqui ait ei quid tibi dixit Heliseusat ille responditdixit mihi recipiet sanitatem8, 15 cumque venisset dies alteratulit sagulum et infudit aqua et expandit super faciem eiusquo mortuo regnavit Azahel pro eo8, 16 anno quinto Ioram filii Ahab regis Israhel et Iosaphat regis Iudaregnavit Ioram filius Iosaphat rex Iuda8, 17 triginta duorum erat annorum cum regnare coepissetet octo annis regnavit in Hierusalem8, 18 ambulavitque in viis regum Israhelsicut ambulaverat domus Ahabfilia enim Ahab erat uxor eiuset fecit quod malum est coram Domino8, 19 noluit autem Dominus disperdere Iudam propter David servum suumsicut promiserat ei ut daret illi lucernam et filiis eius cunctis diebus8, 20 in diebus eius recessit Edom ne esset sub Iudaet constituit sibi regem8, 21 venitque Ioram Seira et omnis currus cum eoet surrexit nocte percussitque Idumeos qui eum circumdederant et principes curruumpopulus autem fugit in tabernacula sua8, 22 recessit ergo Edom ne esset sub Iuda usque ad diem hanctunc recessit et Lobna in tempore illo8, 23 reliqua autem sermonum Ioram et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda


8, 24 et dormivit Ioram cum patribus suissepultusque est cum eis in civitate Davidet regnavit Ahazias filius eius pro eo8, 25 anno duodecimo Ioram filii Ahab regis Israhelregnavit Ahazias filius Ioram regis Iudae8, 26 viginti duorum annorum erat Ahazias cum regnare coepissetet uno anno regnavit in Hierusalemnomen matris eius Athalia filia Amri regis Israhel8, 27 et ambulavit in viis domus Ahabet fecit quod malum est coram Domino sicut domus Ahabgener enim domus Ahab fuit8, 28 abiit quoque cum Ioram filio Ahabad proeliandum contra Azahel regem Syriae in Ramoth Galaadet vulneraverunt Syri Ioram8, 29 qui reversus est ut curaretur in Hiezrahelquia vulneraverant eum Syri in Ramaproeliantem contra Azahel regem Syriaeporro Ahazias filius Ioram rex Iudadescendit invisere Ioram filium Ahab in Hiezrahel quia aegrotabat9, 1 Heliseus autem prophetes vocavit unum de filiis prophetarum et ait illiaccinge lumbos tuos et tolle lenticulam olei hanc in manu tuaet vade in Ramoth Galaad9, 2 cumque veneris illucvidebis Hieu filium Iosaphat filii Namsiet ingressus suscitabis eum de medio fratrum suorumet introduces interius cubiculum9, 3 tenensque lenticulam olei fundes super caput eiuset dices haec dicit Dominusunxi te regem super Israhelaperiesque ostium et fugies et non ibi subsistes9, 4 abiit ergo adulescens puer prophetae Ramoth Galaad 9, 5 et ingressus estecce autem principes exercitus sedebantet ait verbum mihi ad te princepsdixitque Hieu ad quem ex omnibus nobisat ille dixit ad te o princeps


9, 6 et surrexit et ingressus est cubiculumat ille fudit oleum super caput eius et aithaec dicit Dominus Deus Israhelunxi te regem super populum Domini Israhel9, 7 et percuties domum Ahab domini tuiut ulciscar sanguinem servorum meorum prophetarumet sanguinem omnium servorum Domini de manu Hiezabel9, 8 perdamque omnem domum Ahabet interficiam de Ahab mingentem ad parietemet clausum et novissimum in Israhel9, 9 et dabo domum Ahab sicut domum Hieroboam filii Nabathet sicut domum Baasa filii Ahia9, 10 Hiezabel quoque comedent canes in agro Hiezrahelnec erit qui sepeliat eamaperuitque ostium et fugit9, 11 Hieu autem egressus est ad servos domini suiqui dixerunt ei rectene sunt omniaquid venit insanus iste ad tequi ait eis nostis hominem et quid locutus sit9, 12 at illi responderunt falsum est sed magis narra nobisqui ait eis haec et haec locutus est mihiet ait haec dicit Dominusunxi te regem super Israhel9, 13 festinaverunt itaque et unusquisque tollens pallium suumposuerunt sub pedibus eius in similitudinem tribunaliset cecinerunt tuba atque dixerunt regnavit Hieu9, 14 coniuravit ergo Hieu filius Iosaphat filii Namsi contra Ioramporro Ioram obsederat Ramoth Galaad ipse et omnis Israhel contra Azahel regem Syriae9, 15 et reversus fuerat ut curaretur in Hiezrahel propter vulneraquia percusserant eum Syri proeliantem contra Azahel regem Syriaedixitque Hieusi placet vobis nemo egrediatur profugus de civitatene vadat et nuntiet in Hiezrahel9, 16 et ascendit et profectus est in HiezrahelIoram enim aegrotabat ibi


et Ahazia rex Iuda descenderat ad visitandum Ioram9, 17 igitur speculator qui stabat super turrem Hiezrahelvidit globum Hieu venientis et aitvideo ego globumdixitque Ioram tolle currum et mitte in occursum eorumet dicat vadens rectene sunt omnia9, 18 abiit igitur qui ascenderat currum in occursum eiuset ait haec dicit rex pacata sunt omniadixitque ei Hieu quid tibi et pacitransi et sequere menuntiavit quoque speculator dicensvenit nuntius ad eos et non revertitur9, 19 misit etiam currum equorum secundumvenitque ad eos et aithaec dicit rex num pax estet ait Hieu quid tibi et pacitransi et sequere me9, 20 nuntiavit autem speculator dicensvenit usque ad eos et non revertiturest autem incessus quasi incessus Hieu filii Namsipraeceps enim graditur9, 21 et ait Ioram iunge currumiunxeruntque currum eiuset egressus est Ioram rex Israhelet Ahazias rex Iuda singuli in curribus suisegressique sunt in occursum Hieuet invenerunt eum in agro Naboth Hiezrahelitis9, 22 cumque vidisset Ioram Hieu dixitpax est Hieuat ille respondit quae paxadhuc fornicationes Hiezabel matris tuae et veneficia eius multa vigent9, 23 convertit autem Ioram manum suamet fugiens ait ad Ahaziam insidiae Ahazia9, 24 porro Hieu tetendit arcum manu et percussit Ioram inter scapulaset egressa est sagitta per cor eius statimque corruit in curru suo


9, 25 dixitque Hieu ad Baddacer ducemtolle proice eum in agro Naboth Hiezrahelitaememini enim quando ego et tu sedentes in curru sequebamur Ahab patrem huiusquod Dominus onus hoc levaverit super eum dicens9, 26 si non pro sanguine Naboth et pro sanguine filiorum eius quem vidi heri ait Dominusreddam tibi in agro isto dicit Dominusnunc igitur tolle proice eum in agro iuxta verbum Domini9, 27 Ahazias autem rex Iuda videns hoc fugit per viam domus hortipersecutusque est eum Hieu et aitetiam hunc percutite in curru suo in ascensu Gaber qui est iuxta Ieblaamqui fugit in Mageddo et mortuus est ibi9, 28 et inposuerunt eum servi eius super currum suum et tulerunt Hierusalemsepelieruntque in sepulchro cum patribus suis in civitate David9, 29 anno undecimo Ioram filii Ahab rege Ahazia super Iudam 9, 30 venit Hieu Hiezrahelporro Hiezabel introitu eius auditodepinxit oculos suos stibio et ornavit caput suumet respexit per fenestram 9, 31 ingredientem Hieu per portam et aitnumquid pax esse potest Zamri qui interfecit dominum suum9, 32 levavitque Hieu faciem suam ad fenestram et ait quae est istaet inclinaverunt se ad eum duo vel tres eunuchi9, 33 at ille dixit eis praecipitate eam deorsumet praecipitaverunt eamaspersusque est sanguine parieset equorum ungulae qui conculcaverunt eam9, 34 cumque ingressus esset et comederet bibissetque aitite videte maledictam illam et sepelite eam quia filia regis est9, 35 cumque issent ut sepelirent eamnon invenerunt nisi calvariam et pedes et summas manus9, 36 reversique nuntiaverunt eiet ait Hieu sermo Domini est quem locutus est per servum suum Heliam Thesbiten dicensin agro Hiezrahel comedent canes carnes Hiezabel9, 37 et erunt carnes Hiezabel sicut stercus super faciem terrae in agro Hiezrahelita ut praetereuntes dicant haecine est illa Hiezabel10, 1 erant autem Ahab septuaginta filii in Samaria


scripsit ergo Hieu litteras et misit in Samariam ad optimates civitatis et ad maiores natu et ad nutricios Ahab dicens

10, 2 statim ut acceperitis litteras hasqui habetis filios domini vestri et currus et equos et civitates firmas et arma10, 3 eligite meliorem et eum qui vobis placuerit de filiis domini vestriet ponite eum super solium patris suiet pugnate pro domo domini vestri10, 4 timuerunt illi vehementer et dixeruntecce duo reges non potuerunt stare coram eoet quomodo nos valebimus resistere10, 5 miserunt ergo praepositus domus et praefectus civitatis et maiores natu et nutricii ad

Hieu dicentesservi tui sumus quaecumque iusseris faciemusnec constituemus regemquodcumque tibi placet fac10, 6 rescripsit autem eis litteras secundo dicenssi mei estis et oboeditis mihitollite capita filiorum domini vestriet venite ad me hac eadem hora cras in Hiezrahelporro filii regis septuaginta viri apud optimates civitatis nutriebantur10, 7 cumque venissent litterae ad eostulerunt filios regis et occiderunt septuaginta viroset posuerunt capita eorum in cofiniset miserunt ad eum in Hiezrahel10, 8 venit autem nuntius et indicavit ei dicensadtulerunt capita filiorum regisqui respondit ponite ea duos acervos iuxta introitum portae usque mane10, 9 cumque diluxisset egressus estet stans dixit ad omnem populumiusti estis si ego coniuravi contra dominum meum et interfeci eumquis percussit omnes hos10, 10 videte ergo nunc quoniam non cecidit de sermonibus Domini in terramquos locutus est Dominus super domum Ahabet Dominus fecit quod locutus est in manu servi sui Heliae10, 11 percussit igitur Hieu omnes qui reliqui erant de domo Ahab in Hiezrahel


et universos optimates eius et notos et sacerdotesdonec non remanerent ex eo reliquiae10, 12 et surrexit et venit in Samariamcumque venisset ad Camaram pastorum in via10, 13 invenit fratres Ahaziae regis Iudadixitque ad eos quinam estis vosat illi responderunt fratres Ahaziae sumuset descendimus ad salutandos filios regis et filios reginae10, 14 qui ait conprehendite eos vivosquos cum conprehendissent vivosiugulaverunt eos in cisterna iuxta Camaram quadraginta duos viroset non reliquit ex eis quemquam10, 15 cumque abisset indeinvenit Ionadab filium Rechab in occursum sibi et benedixit eiet ait ad eumnumquid est cor tuum rectum sicut cor meum cum corde tuoet ait Ionadab estsi est inquit da manum tuamqui dedit manum suamat ille levavit eum ad se in curru 10, 16 dixitque ad eumveni mecum et vide zelum meum pro Dominoet inpositum currui suo 10, 17 duxit in Samariamet percussit omnes qui reliqui fuerant de Ahab in Samaria usque ad unumiuxta verbum Domini quod locutus est per Heliam10, 18 congregavit ergo Hieu omnem populum et dixit ad eosAhab coluit Baal parum ego autem colam eum amplius10, 19 nunc igitur omnes prophetas Baal et universos servos eiuset cunctos sacerdotes ipsius vocate ad menullus sit qui non veniatsacrificium enim grande est mihi Baalquicumque defuerit non vivetporro Hieu faciebat hoc insidiose ut disperderet cultores Baal10, 20 dixit sanctificate diem sollemnem Baalvocavitque 10, 21 et misit in universos terminos Israhelet venerunt cuncti servi Baal


non fuit residuus ne unus quidem qui non veniretet ingressi sunt templum Baal et repleta est domus Baal a summo usque ad summum10, 22 dixitque his qui erant super vestesproferte vestimenta universis servis Baalet protulerunt eis vestes10, 23 ingressusque Hieu et Ionadab filius Rechab templum Baalet ait cultoribus Baalperquirite et videte ne quis forte vobiscum sit de servis Domini sed ut sint soli servi Baal10, 24 ingressi sunt igitur ut facerent victimas et holocaustaHieu autem praeparaverat sibi foris octoginta viros et dixerat eisquicumque fugerit de hominibus his quos ego adduxero in manus vestrasanima eius erit pro anima illius10, 25 factum est ergo cum conpletum esset holocaustumpraecepit Hieu militibus et ducibus suisingredimini et percutite eos nullus evadatpercusseruntque eos ore gladii et proiecerunt milites et duceset ierunt in civitatem templi Baal10, 26 et protulerunt statuam de fano Baalet conbuserunt 10, 27 et comminuerunt eamdestruxerunt quoque aedem Baal et fecerunt pro ea latrinas usque ad diem hanc10, 28 delevit itaque Hieu Baal de Israhel10, 29 verumtamen a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecerat Israhel non recessitnec dereliquit vitulos aureos qui erant in Bethel et in Dan10, 30 dixit autem Dominus ad Hieuquia studiose fecisti quod rectum erat et placebat in oculis meiset omnia quae erant in corde meo fecisti contra domum Ahabfilii tui usque ad quartam generationem sedebunt super thronum Israhel10, 31 porro Hieu non custodivit ut ambularet in lege Domini Dei Israhel in toto corde suonon enim recessit a peccatis Hieroboam qui peccare fecerat Israhel10, 32 in diebus illis coepit Dominus taedere super Israhelpercussitque eos Azahel in universis finibus Israhel10, 33 a Iordane contra orientalem plagamomnem terram Galaad et Gad et Ruben et Manasseab Aroer quae est super torrentem Arnon et Galaad et Basan10, 34 reliqua autem verborum Hieu et universa quae fecit et fortitudo eius


nonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Israhel10, 35 et dormivit Hieu cum patribus suissepelieruntque eum in Samariaet regnavit Ioachaz filius eius pro eo10, 36 dies autem quos regnavit Hieu super Israhelviginti et octo anni sunt in Samaria11, 1 Athalia vero mater Ahaziae videns mortuum filium suumsurrexit et interfecit omne semen regium11, 2 tollens autem Iosaba filia regis Ioram soror AhaziaeIoas filium Ahaziaefurata est eum de medio filiorum regis qui interficiebanturet nutricem eius de triclinioet abscondit eum a facie Athaliae ut non interficeretur11, 3 eratque cum ea in domo Domini clam sex annisporro Athalia regnavit super terram11, 4 anno autem septimo misit Ioiadaet adsumens centuriones et militesintroduxit ad se in templum Dominipepigitque cum eis foeduset adiurans eos in domo Domini ostendit eis filium regis11, 5 et praecepit illis dicensiste sermo quem facere debetis11, 6 tertia pars vestrum introeat sabbato et observet excubitum domus registertia autem pars sit ad portam Siret tertia pars ad portam quae est post habitaculum scutariorumet custodietis excubitum domus Messa11, 7 duae vero partes e vobis omnes egredientes sabbatocustodiant excubias domus Domini circum regem11, 8 et vallabitis eum habentes arma in manibus vestrissi quis autem ingressus fuerit septum templi interficiatureritisque cum rege introeunte et egrediente11, 9 et fecerunt centuriones iuxta omnia quae praeceperat eis Ioiada sacerdoset adsumentes singuli viros suos qui ingrediebantur sabbatum cum his qui egrediebantur e

sabbatovenerunt ad Ioiada sacerdotem


11, 10 qui dedit eis hastas et arma regis David quae erant in domo Domini11, 11 et steterunt singuli habentes arma in manu suaa parte templi dextra usque ad partem sinistram altaris et aedis circum regem11, 12 produxitque filium regis et posuit super eum diadema et testimoniumfeceruntque eum regem et unxeruntet plaudentes manu dixerunt vivat rex11, 13 audivit Athalia vocem currentis populiet ingressa ad turbas in templum Domini11, 14 vidit regem stantem super tribunal iuxta moremet cantores et tubas propter eumomnemque populum terrae laetantem et canentem tubiset scidit vestimenta sua clamavitque coniuratio coniuratio11, 15 praecepit autem Ioiada centurionibus qui erant super exercitum et ait eiseducite eam extra consepta templiet quicumque secutus eam fuerit feriatur gladiodixerat enim sacerdos non occidatur in templo Domini11, 16 inposueruntque ei manus et inpegerunt eam per viam introitus equorum iuxta palatium

et interfecta est ibi11, 17 pepigit igitur Ioiada foedus inter Dominum et inter regem et inter populumut esset populus Dominiet inter regem et populum11, 18 ingressusque est omnis populus terrae templum Baalet destruxerunt aras eius et imagines contriverunt valideMatthan quoque sacerdotem Baal occiderunt coram altariet posuit sacerdos custodias in domo Domini11, 19 tulitque centuriones et Cherethi et Felethi legioneset omnem populum terraededuxeruntque regem de domo Dominiet venerunt per viam portae scutariorum in palatiumet sedit super thronum regum11, 20 laetatusque est omnis populus terrae et civitas conquievitAthalia autem occisa est gladio in domo regis11, 21 septemque annorum erat Ioas cum regnare coepisset12, 1 anno septimo Hieu regnavit Ioasquadraginta annis regnavit in Hierusalem


nomen matris eius Sebia de Bersabee12, 2 fecitque Ioas rectum coram Dominocunctis diebus quibus docuit eum Ioiada sacerdos12, 3 verumtamen excelsa non abstulitadhuc populus immolabat et adolebat in excelsis incensum12, 4 dixitque Ioas ad sacerdotesomnem pecuniam sanctorum quae inlata fuerit in templum Domini a praetereuntibusquae offertur pro pretio animaeet quam sponte et arbitrio cordis sui inferunt in templum Domini12, 5 accipiant illam sacerdotes iuxta ordinem suumet instaurent sarta tecta domussi quid necessarium viderint instauratione12, 6 igitur usque ad vicesimum tertium annum regis Ioas non instauraverunt sacerdotes sar-

ta tecta templi12, 7 vocavitque rex Ioas Ioiada pontificem et sacerdotes dicens eisquare sarta tecta non instaurastis templinolite ergo amplius accipere pecuniam iuxta ordinem vestrumsed ad instaurationem templi reddite eam12, 8 prohibitique sunt sacerdotes ultra accipere pecuniam a populoet instaurare sarta tecta domus12, 9 et tulit Ioiada pontifex gazofilacium unumaperuitque foramen desuperet posuit illud iuxta altare ad dexteram ingredientium domum Dominimittebantque in eo sacerdotes qui custodiebant ostia omnem pecuniam quae deferebatur ad

templum Domini12, 10 cumque viderent nimiam pecuniam esse in gazofilacioascendebat scriba regis et pontifexeffundebantque et numerabant pecuniam quae inveniebatur in domo Domini12, 11 et dabant eam iuxta numerum atque mensuramin manu eorum qui praeerant cementariis domus Dominiqui inpendebant eam in fabris lignorum et in cementariishis qui operabantur in domo Domini 12, 12 et sarta tecta faciebantet in his qui caedebant saxaet ut emerent ligna et lapides qui excidebanturita ut impleretur instauratio domus Domini


in universis quae indigebant expensa ad muniendam domum12, 13 verumtamen non fiebant ex eadem pecunia hydriae templi Dominiet fuscinulae et turibula et tubaeomne vas aureum et argenteumde pecunia quae inferebatur in templum Domini12, 14 his enim qui faciebant opus dabaturut instauraretur templum Domini12, 15 et non fiebat ratio his hominibus qui accipiebant pecuniamut distribuerent eam artificibussed in fide tractabant eam12, 16 pecuniam vero pro delicto et pecuniam pro peccatisnon inferebant in templum Dominiquia sacerdotum erat12, 17 tunc ascendit Azahel rex Syriaeet pugnabat contra Geth cepitque eamet direxit faciem suam ut ascenderet in Hierusalem12, 18 quam ob rem tulit Ioas rex Iudaomnia sanctificata quae consecraverant Iosaphat et Ioram et Ahazia patres eius reges Iudaet quae ipse obtuleratet universum argentum quod inveniri potuit in thesauris templi Domini et in palatio regismisitque Azaheli regi Syriae et recessit ab Hierusalem12, 19 reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda12, 20 surrexerunt autem servi eius et coniuraverunt inter sepercusseruntque Ioas in domo Mello in descensu Sela12, 21 Iozachar namque filius Semath et Iozabad filius Somer servi eiuspercusserunt eum et mortuus estet sepelierunt eum cum patribus suis in civitate Davidregnavitque Amasias filius eius pro eo13, 1 anno vicesimo tertio Ioas filii Ahaziae regis Iudaeregnavit Ioachaz filius Hieu super Israhel in Samaria decem et septem annis13, 2 et fecit malum coram Dominosecutusque est peccata Hieroboam filii Nabathqui peccare fecit Israhelnon declinavit ab eis


13, 3 iratusque est furor Domini contra Israhelet tradidit eos in manu Azahelis regis Syriaeet in manu Benadad filii Azahel cunctis diebus13, 4 deprecatus est autem Ioachaz faciem Domini et audivit eum Dominusvidit enim angustiam Israhel qua adtriverat eos rex Syriae13, 5 et dedit Dominus Israheli salvatoremet liberatus est de manu Syriaehabitaveruntque filii Israhel in tabernaculis suis sicut heri et nudius tertius13, 6 verumtamen non recesserunt a peccatis domus Hieroboamqui peccare fecit Israhelin ipsis ambulaveruntsiquidem et lucus permansit in Samaria13, 7 et non sunt derelicti Ioachaz de populonisi quinquaginta equites et decem currus et decem milia pedituminterfecerat enim eos rex Syriae et redegerat quasi pulverem in tritura areae13, 8 reliqua autem sermonum Ioachazet universa quae fecit sed et fortitudo eiusnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel13, 9 dormivitque Ioachaz cum patribus suis et sepelierunt eum in Samariaregnavitque Ioas filius eius pro eo13, 10 anno tricesimo septimo Ioas regis Iudaregnavit Ioas filius Ioachaz super Israhel in Samaria sedecim annis13, 11 et fecit quod malum est in conspectu Domininon declinavit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabathqui peccare fecit Israhelin ipsis ambulavit13, 12 reliqua autem sermonum Ioas et universa quae fecitsed et fortitudo eius quomodo pugnaverit contra Amasiam regem Iudanonne haec scripta sunt in libro sermonum regum Israhel13, 13 et dormivit Ioas cum patribus suisHieroboam autem sedit super solium eiusporro Ioas sepultus est in Samaria cum regibus Israhel13, 14 Heliseus autem aegrotabat infirmitate qua et mortuus estdescenditque ad eum Ioas rex Israhelet flebat coram eo dicebatque


pater mi pater mi currus Israhel et auriga eius13, 15 et ait illi Heliseusadfer arcum et sagittascumque adtulisset ad eum arcum et sagittas 13, 16 dixit ad regem Israhelpone manum tuam super arcumet cum posuisset ille manum suamsuperposuit Heliseus manus suas manibus regis13, 17 et ait aperi fenestram orientalemcumque aperuisset dixit Heliseusiace sagittam et iecitet ait Heliseus sagitta salutis Domini et sagitta salutis contra Syriampercutiesque Syriam in Aphec donec consumas eam13, 18 et ait tolle sagittasqui cum tulisset rursum dixit eipercute iaculo terramet cum percussisset tribus vicibus et stetisset13, 19 iratus est contra eum vir Dei et aitsi percussisses quinquies aut sexies sive septiespercussisses Syriam usque ad consummationemnunc autem tribus vicibus percuties eam13, 20 mortuus est ergo Heliseus et sepelierunt eumlatrunculi quoque de Moab venerunt in terra in ipso anno13, 21 quidam autem sepelientes hominem viderunt latrunculoset proiecerunt cadaver in sepulchro Heliseiquod ambulavit et tetigit ossa Heliseiet revixit homo et stetit super pedes suos13, 22 igitur Azahel rex Syriae adflixit Israhel cunctis diebus Ioachaz13, 23 et misertus est Dominus eorumet reversus est ad eospropter pactum suum quod habebat cum Abraham Isaac et Iacobet noluit disperdere eos neque proicere penitus usque in praesens tempus13, 24 mortuus est autem Azahel rex Syriaeet regnavit Benadad filius eius pro eo13, 25 porro Ioas filius Ioachaztulit urbes de manu Benadad filii Azahel


quas tulerat de manu Ioachaz patris sui iure proeliitribus vicibus percussit eum Ioaset reddidit civitates Israheli14, 1 anno secundo Ioas filii Ioachaz regis Israhelregnavit Amasias filius Ioas regis Iuda14, 2 viginti quinque annorum erat cum regnare coepissetviginti autem et novem annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Ioaden de Hierusalem14, 3 et fecit rectum coram Dominoverumtamen non ut David pater eiusiuxta omnia quae fecit Ioas pater suus fecit14, 4 nisi hoc tantum quod excelsa non abstulitadhuc enim populus immolabat et adolebat in excelsis14, 5 cumque obtinuisset regnumpercussit servos suos qui interfecerant regem patrem suum14, 6 filios autem eorum qui occiderant non occiditiuxta quod scriptum est in libro legis Mosisicut praecepit Dominus dicensnon morientur patres pro filiisneque filii morientur pro patribussed unusquisque in peccato suo morietur14, 7 ipse percussit Edom in valle Salinarum decem miliaet adprehendit Petram in proeliovocavitque nomen eius Iecethel usque in praesentem diem14, 8 tunc misit Amasias nuntios ad Ioas filium Ioachaz filii Hieu regis Israhel dicensveni et videamus nos14, 9 remisitque Ioas rex Israhel ad Amasiam regem Iuda dicenscarduus Libani misit ad cedrum quae est in Libano dicensda filiam tuam filio meo uxoremtransieruntque bestiae saltus quae sunt in Libano et conculcaverunt carduum14, 10 percutiens invaluisti super Edom et sublevavit te cor tuumcontentus esto gloria et sede in domo tuaquare provocas malum ut cadas tu et Iuda tecum14, 11 et non adquievit Amasiasascenditque Ioas rex Israhel


et viderunt se ipse et Amasias rex Iuda in Bethsames oppido Iudae14, 12 percussusque est Iuda coram Israhelet fugerunt unusquisque in tabernacula sua14, 13 Amasiam vero regem Iuda filium Ioas filii Ahaziaecepit Ioas rex Israhel in Bethsameset adduxit eum in Hierusalemet interrupit murum Hierusalema porta Ephraim usque ad portam Anguli quadringentis cubitis14, 14 tulitque omne aurum et argentum et universa vasa quae inventa sunt in domo Domini

et in thesauris regis et obsideset reversus est Samariam14, 15 reliqua autem verborum Ioas quae fecitet fortitudo eius qua pugnavit contra Amasiam regem Iudanonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel14, 16 dormivitque Ioas cum patribus suis et sepultus est in Samaria cum regibus Israhelet regnavit Hieroboam filius eius pro eo14, 17 vixit autem Amasias filius Ioas rex Iudapostquam mortuus est Ioas filius Ioachaz regis Israhelviginti quinque annis14, 18 reliqua autem sermonum Amasiaenonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda14, 19 factaque est contra eum coniuratio in Hierusalemat ille fugit in Lachismiseruntque post eum in Lachiset interfecerunt eum ibi14, 20 et asportaverunt in equissepultusque est in Hierusalem cum patribus suis in civitate David14, 21 tulit autem universus populus Iudae Azariam annos natum sedecimet constituerunt eum regem pro patre eius Amasia14, 22 ipse aedificavit Ahilamet restituit eam Iudaepostquam dormivit rex cum patribus suis14, 23 anno quintodecimo Amasiae filii Ioas regis Iudaregnavit Hieroboam filius Ioas regis Israhel in Samaria quadraginta et uno anno14, 24 et fecit quod malum est coram Domino


non recessit ab omnibus peccatis Hieroboam filii Nabathqui peccare fecit Israhel14, 25 ipse restituit terminos Israhelab introitu Emath usque ad mare Solitudinisiuxta sermonem Domini Dei Israhelquem locutus est per servum suum Ionam filium Amathi prophetamqui erat de Geth quae est in Opher14, 26 vidit enim Dominus adflictionem Israhel amaram nimiset quod consumpti essent usque ad clausos carcere et extremoset non esset qui auxiliaretur Israhel14, 27 nec locutus est Dominus ut deleret nomen Israhel sub caelosed salvavit eos in manu Hieroboam filii Ioas14, 28 reliqua autem sermonum Hieroboam et universa quae fecitet fortitudo eius qua proeliatus estet quomodo restituit Damascum et Emath Iudae in Israhelnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel14, 29 dormivitque Hieroboam cum patribus suis regibus Israhelet regnavit Zaccharias filius eius pro eo15, 1 anno vicesimo septimo Hieroboam regis Israhelregnavit Azarias filius Amasiae regis Iudae15, 2 sedecim annorum erat cum regnare coepissetet quinquaginta duobus annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Iecelia de Hierusalem15, 3 fecitque quod erat placitum coram Dominoiuxta omnia quae fecit Amasias pater eius15, 4 verumtamen excelsa non est demolitusadhuc populus sacrificabat et adolebat incensum in excelsis15, 5 percussit autem Dominus regemet fuit leprosus usque in diem mortis suaeet habitabat in domo libera seorsumIoatham vero filius regis gubernabat palatiumet iudicabat populum terrae15, 6 reliqua autem sermonum Azariae et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda15, 7 et dormivit Azarias cum patribus suis


sepelieruntque eum cum maioribus suis in civitate Davidet regnavit Ioatham filius eius pro eo15, 8 anno tricesimo octavo Azariae regis Iudaeregnavit Zaccharias filius Hieroboam super Israhel in Samaria sex mensibus15, 9 et fecit quod malum est coram Domino sicut fecerant patres eiusnon recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel15, 10 coniuravit autem contra eum Sellum filius Iabespercussitque eum palam et interfecit regnavitque pro eo15, 11 reliqua autem verborum Zacchariaenonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel15, 12 ipse est sermo Domini quem locutus est ad Hieu dicensfilii usque ad quartam generationem sedebunt de te super thronum Israhelfactumque est ita15, 13 Sellum filius Iabes regnavit tricesimo nono anno Azariae regis Iudaeregnavit autem uno mense in Samaria15, 14 et ascendit Manahem filius Gaddi de Thersa venitque Samariamet percussit Sellum filium Iabes in Samaria et interfecit eum regnavitque pro eo15, 15 reliqua autem verborum Sellumet coniuratio eius per quam tetendit insidiasnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel15, 16 tunc percussit Manahem Thapsam et omnes qui erant in ea et terminos eius de Thersanoluerant enim aperire eiet interfecit omnes praegnantes eius et scidit eas15, 17 anno tricesimo nono Azariae regis Iudaregnavit Manahem filius Gaddi super Israhel decem annis in Samaria15, 18 fecitque quod erat malum coram Dominonon recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhelcunctis diebus eius 15, 19 veniebat Phul rex Assyriorum in terramet dabat Manahem Phul mille talenta argentiut esset ei in auxilio et firmaret regnum eius15, 20 indixitque Manahem argentum super Israhel cunctis potentibus et divitibusut daret regi Assyriorumquinquaginta siclos argenti per singulosreversusque est rex Assyriorum et non est moratus in terra15, 21 reliqua autem sermonum Manahem et universa quae fecit


nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel15, 22 et dormivit Manahem cum patribus suisregnavitque Phaceia filius eius pro eo15, 23 anno quinquagesimo Azariae regis Iudaeregnavit Phaceia filius Manahem super Israhel in Samaria biennio15, 24 et fecit quod erat malum coram Dominonon recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel15, 25 coniuravit autem adversum eum Phacee filius Romeliae dux eiuset percussit eum in Samaria in turre domus regiae iuxta Argob et iuxta Ariet cum eo quinquaginta viros de filiis Galaaditarumet interfecit eum regnavitque pro eo15, 26 reliqua autem sermonum Phaceia et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel15, 27 anno quinquagesimo secundo Azariae regis Iudaeregnavit Phacee filius Romeliae super Israhel in Samaria viginti annis15, 28 et fecit quod malum erat coram Dominonon recessit a peccatis Hieroboam filii Nabath qui peccare fecit Israhel15, 29 in diebus Phacee regis Israhelvenit Theglathfalassar rex Assuret cepit Aiom et Abel domum Maachaet Ianoe et Cedes et Asoret Galaad et Galileam universam terram Nepthalimet transtulit eos in Assyrios15, 30 coniuravit autem et tetendit insidias Osee filius Hela contra Phacee filium Romeliaeet percussit eum et interfecitregnavitque pro eo vicesimo anno Ioatham filii Oziae15, 31 reliqua autem sermonum Phacee et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Israhel15, 32 anno secundo Phacee filii Romeliae regis Israhelregnavit Ioatham filius Oziae regis Iuda15, 33 viginti quinque annorum erat cum regnare coepissetet sedecim annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Hierusa filia Sadoc15, 34 fecitque quod erat placitum coram Dominoiuxta omnia quae fecerat Ozias pater suus operatus est


15, 35 verumtamen excelsa non abstulitadhuc populus immolabat et adolebat incensum in excelsisipse aedificavit portam domus Domini sublimissimam15, 36 reliqua autem sermonum Ioatham et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda15, 37 in diebus illis coepit Dominus mittere in Iudam Rasin regem Syriaeet Phacee filium Romeliae15, 38 et dormivit Ioatham cum patribus suissepultusque est cum eis in civitate David patris suiet regnavit Ahaz filius eius pro eo16, 1 anno septimodecimo Phacee filii Romeliae regnavit Ahaz filius Ioatham regis Iuda16, 2 viginti annorum erat Ahaz cum regnare coepissetet sedecim annis regnavit in Hierusalemnon fecit quod erat placitum in conspectu Domini Dei sui sicut David pater eius16, 3 sed ambulavit in via regum Israhelinsuper et filium suum consecravit transferens per ignem secundum idola gentium quae

dissipavit Dominus coram filiis Israhel16, 4 immolabat quoque victimas et adolebat incensum in excelsis et in collibus et sub omni

ligno frondoso16, 5 tunc ascendit Rasin rex Syriae et Phacee filius Romeliae rex Israhel in Hierusalem ad

proeliandumcumque obsiderent Ahaz non valuerunt superare eum16, 6 in tempore illo restituit Rasin rex Syriae Ahilam Syriaeet eiecit Iudaeos de Ahilamet Idumei venerunt in Ahilam et habitaverunt ibi usque in diem hanc16, 7 misit autem Ahaz nuntios ad Theglathfalassar regem Assyriorum dicensservus tuus et filius tuus ego sumascende et salvum me fac de manu regis Syriae et de manu regis Israhelqui consurrexerunt adversum me16, 8 et cum collegisset argentum et aurumquod invenire potuit in domo Domini et in thesauris regismisit regi Assyriorum munera16, 9 qui et adquievit voluntati eiusascendit enim rex Assyriorum in Damascum et vastavit eamet transtulit habitatores eius Cyrenen


Rasin autem interfecit16, 10 perrexitque rex Ahaz in occursum Theglathfalassar regis Assyriorum in Damascumcumque vidisset altare Damascimisit rex Ahaz ad Uriam sacerdotem exemplar eius et similitudinem iuxta omne opus eius16, 11 extruxitque Urias sacerdos altare iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz de Damasco

ita fecit Urias sacerdosdonec veniret rex Ahaz de Damasco16, 12 cumque venisset rex de Damascovidit altare et veneratus est illudascenditque et immolavit holocausta et sacrificium suum16, 13 et libavit libamina et fudit sanguinem pacificorum quae obtulerat super altare16, 14 porro altare aeneum quod erat coram Dominotranstulit de facie templi et de loco altaris et de loco templi Dominiposuitque illud ex latere altaris ad aquilonem16, 15 praecepit quoque rex Ahaz Uriae sacerdoti dicenssuper altare maius offer holocaustum matutinum et sacrificium vespertinumet holocaustum regis et sacrificium eiuset holocaustum universi populi terrae et sacrificia eorum et libamina eorumet omnem sanguinem holocaustiet universum sanguinem victimae super illud effundesaltare vero aeneum erit paratum ad voluntatem meam16, 16 fecit igitur Urias sacerdos iuxta omnia quae praeceperat rex Ahaz16, 17 tulit autem rex Ahaz celatas bases et luterem qui erat desuperet mare deposuit de bubus aeneis qui sustentabant illudet posuit super pavimentum stratum lapide16, 18 Musach quoque sabbati quod aedificaverat in temploet ingressum regis exterius convertit in templo Domini propter regem Assyriorum16, 19 reliqua autem verborum Ahaz quae fecitnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda16, 20 dormivitque Ahaz cum patribus suiset sepultus est cum eis in civitate Davidet regnavit Ezechias filius eius pro eo17, 1 anno duodecimo Ahaz regis Iudaregnavit Osee filius Hela in Samaria super Israhel novem annis17, 2 fecitque malum coram Domino sed non sicut reges Israhel qui ante eum fuerant


17, 3 contra hunc ascendit Salmanassar rex Assyriorumet factus est ei Osee servus reddebatque illi tributa17, 4 cumque deprehendisset rex Assyriorum Oseequod rebellare nitens misisset nuntios ad Sua regem Aegyptine praestaret tributa regi Assyriorum sicut singulis annis solitus eratobsedit eum et vinctum misit in carcerem17, 5 pervagatusque est omnem terramet ascendens Samariam obsedit eam tribus annis17, 6 anno autem nono Osee cepit rex Assyriorum Samariamet transtulit Israhel in Assyriosposuitque eos in Ala et in Habor iuxta fluvium Gozan in civitatibus Medorum17, 7 factum est enim cum peccassent filii Israhel Domino Deo suoqui eduxerat eos de terra Aegypti de manu Pharaonis regis Aegypticoluerunt deos alienos 17, 8 et ambulaverunt iuxta ritum gentiumquas consumpserat Dominus in conspectu filiorum Israhelet regum Israhel quia similiter fecerant17, 9 et operuerunt filii Israhel verbis non rectis Dominum Deum suumet aedificaverunt sibi excelsa in cunctis urbibus suisa turre custodum usque ad civitatem munitam17, 10 feceruntque sibi statuas et lucos in omni colle sublimi et subter omne lignum nemoro-

sum17, 11 et adolebant ibi incensum super arasin more gentium quas transtulerat Dominus a facie eorumfeceruntque verba pessima inritantes Dominum17, 12 et coluerunt inmunditiasde quibus praecepit Dominus eis ne facerent verbum hoc17, 13 et testificatus est Dominus in Israhel et in Iudaper manum omnium prophetarum et videntum dicensrevertimini a viis vestris pessimiset custodite praecepta mea et caerimoniasiuxta omnem legem quam praecepi patribus vestriset sicut misi ad vos in manu servorum meorum prophetarum17, 14 qui non audierunt sed induraverunt cervicem suamiuxta cervicem patrum suorum qui noluerunt oboedire Domino Deo suo17, 15 et abiecerunt legitima eius


et pactum quod pepigit cum patribus eorumet testificationes quibus contestatus est eossecutique sunt vanitates et vane egeruntet secuti sunt gentes quae erant per circuitum eorumsuper quibus praeceperat Dominus eis ut non facerent sicut et illae faciebant17, 16 et dereliquerunt omnia praecepta Domini Dei suifeceruntque sibi conflatiles duos vitulos et lucoset adoraverunt universam militiam caeliservieruntque Baal 17, 17 et consecrabant ei filios suos et filias suas per ignemet divinationibus inserviebant et auguriiset tradiderunt se ut facerent malum coram Domino et inritarent eum17, 18 iratusque est Dominus vehementer Israhelet abstulit eos de conspectu suoet non remansit nisi tribus Iuda tantummodo17, 19 sed nec ipse Iuda custodivit mandata Domini Dei suiverum ambulavit in erroribus Israhel quos operatus fuerat17, 20 proiecitque Dominus omne semen Israhelet adflixit eos et tradidit in manu diripientiumdonec proiceret eos a facie sua17, 21 ex eo iam tempore quo scissus est Israhel a domo Davidet constituerunt sibi regem Hieroboam filium Nabathseparavit enim Hieroboam Israhel a Domino et peccare eos fecit peccatum magnum17, 22 et ambulaverunt filii Israhel in universis peccatis Hieroboam quae feceratnon recesserunt ab eis17, 23 usquequo auferret Dominus Israhel a facie suasicut locutus fuerat in manu omnium servorum suorum prophetarumtranslatusque est Israhel de terra sua in Assyrios usque in diem hanc17, 24 adduxit autem rex Assyriorumde Babylone et de Chutha et de Haiathet de Emath et de Sepharvaimet conlocavit eos in civitatibus Samariae pro filiis Israhelqui possederunt Samariam et habitaverunt in urbibus eius17, 25 cumque ibi habitare coepissent non timebant Dominumet inmisit eis Dominus leones qui interficiebant eos17, 26 nuntiatumque est regi Assyriorum et dictum


gentes quas transtulisti et habitare fecisti in civitatibus Samariaeignorant legitima Dei terraeet inmisit in eos Dominus leones et ecce interficiunt eoseo quod ignorent ritum Dei terrae17, 27 praecepit autem rex Assyriorum dicensducite illuc unum de sacerdotibus quos inde captivos adduxistiset vadat et habitet cum eis et doceat eos legitima Dei terrae17, 28 igitur cum venisset unus de sacerdotibus his qui captivi ducti fuerant de Samariahabitavit in Bethel et docebat eos quomodo colerent Dominum17, 29 et unaquaeque gens fabricata est deum suumposueruntque eos in fanis excelsis quae fecerant Samaritaegens et gens in urbibus suis in quibus habitabant17, 30 viri enim babylonii fecerunt Socchothbenothviri autem chutheni fecerunt Nergelet viri de Emath fecerunt Asima17, 31 porro Evei fecerunt Nebaaz et Tharthachii autem qui erant de Sepharvaim conburebant filios suos igniAdramelech et Anamelech diis Sepharvaim17, 32 et nihilominus colebant Dominumfecerunt autem sibi de novissimis sacerdotes excelsorumet ponebant eos in fanis sublimibus17, 33 et cum Dominum colerent diis quoque suis serviebantiuxta consuetudinem gentium de quibus translati fuerant Samariam17, 34 usque in praesentem diem morem sequuntur antiquumnon timent Dominum neque custodiunt caerimonias eiuset iudicia et legem et mandatumquod praeceperat Dominus filiis Iacob quem cognominavit Israhel17, 35 et percusserat cum eis pactum et mandaverat eis dicensnolite timere deos alienoset non adoretis eos neque colatiset non immoletis eis17, 36 sed Dominum Deum vestrum qui eduxit vos de terra Aegyptiin fortitudine magna et in brachio extentoipsum timete illum adorate et ipsi immolate17, 37 caerimonias quoque et iudicia et legem et mandatum quod scripsit vobis custodite


ut faciatis cunctis diebus et non timeatis deos alienos17, 38 et pactum quod percussi vobiscum nolite obliviscinec colatis deos alienos17, 39 sed Dominum Deum vestrum timeteet ipse eruet vos de manu omnium inimicorum vestrorum17, 40 illi vero non audieruntsed iuxta consuetudinem suam pristinam perpetrabant17, 41 fuerunt igitur gentes istae timentes quidem Dominum sed nihilominus et idolis suis

servientesnam et filii eorum et nepotessicut fecerunt parentes sui ita faciunt usque in praesentem diem18, 1 anno tertio Osee filii Hela regis Israhelregnavit Ezechias filius Ahaz regis Iuda18, 2 viginti quinque annorum erat cum regnare coepissetet viginti et novem annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Abi filia Zacchariae18, 3 fecitque quod erat bonum coram Dominoiuxta omnia quae fecerat David pater suus18, 4 ipse dissipavit excelsa et contrivit statuas et succidit lucosconfregitque serpentem aeneum quem fecerat Mosessiquidem usque ad illud tempus filii Israhel adolebant ei incensumvocavitque eum Naasthan18, 5 in Domino Deo Israhel speravititaque post eum non fuit similis ei de cunctis regibus Iudased neque in his qui ante eum fuerunt18, 6 et adhesit Domino et non recessit a vestigiis eiusfecitque mandata eius quae praeceperat Dominus Mosi18, 7 unde et erat Dominus cum eoet in cunctis ad quae procedebat sapienter se agebatrebellavit quoque contra regem Assyriorum et non servivit ei18, 8 ipse percussit Philistheos usque Gazam et omnes terminos eoruma turre custodum usque ad civitatem muratam18, 9 anno quarto regis Ezechiae qui erat annus septimus Osee filii Hela regis Israhelascendit Salmanassar rex Assyriorum Samariam et obpugnavit eam 18, 10 et cepit


nam post annos tres anno sexto Ezechiae id est nono anno Osee regis Israhel capta est Sa-maria

18, 11 et transtulit rex Assyriorum Israhel in Assyriosconlocavitque eos in Ala et in Habor fluviis Gozan in civitatibus Medorum18, 12 quia non audierunt vocem Domini Dei suised praetergressi sunt pactum eiusomnia quae praeceperat Moses servus Domini non audierunt neque fecerunt18, 13 anno quartodecimo regis Ezechiae ascendit Sennacherib rex Assyriorum ad universas

civitates Iuda munitas et cepit eas18, 14 tunc misit Ezechias rex Iuda nuntios ad regem Assyriorum Lachis dicenspeccavi recede a me et omne quod inposueris mihi feramindixit itaque rex Assyriorum Ezechiae regi Iudaetrecenta talenta argentiet triginta talenta auri18, 15 deditque Ezechias omne argentumquod reppertum fuerat in domo Domini et in thesauris regis18, 16 in tempore illo confregit Ezechias valvas templi Dominiet lamminas auri quas ipse adfixeratet dedit eas regi Assyriorum18, 17 misit autem rex AssyriorumTharthan et Rabsaris et Rabsacen de Lachis ad regem Ezechiam cum manu valida Hierusa-

lemqui cum ascendissent venerunt in Hierusalem et steterunt iuxta aquaeductum piscinae supe-

riorisquae est in via agri Fullonis18, 18 vocaveruntque regemegressus est autem ad eos Eliachim filius Helciae praepositus domuset Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariis18, 19 dixitque ad eos Rabsacesloquimini Ezechiaehaec dicit rex magnus rex Assyriorum quae est ista fiducia qua niteris18, 20 forsitan inisti consilium ut praepares te ad proeliumin quo confidis ut audeas rebellare18, 21 an speras in baculo harundineo atque confracto Aegyptosuper quem si incubuerit homo


comminutus ingreditur manum eius et perforabit eamsic est Pharao rex Aegypti omnibus qui confidunt in se18, 22 quod si dixeritis mihi in Domino Deo nostro habemus fiduciamnonne iste est cuius abstulit Ezechias excelsa et altariaet praecepit Iudae et Hierusalemante altare hoc adorabitis in Hierusalem18, 23 nunc igitur transite ad dominum meum regem Assyriorumet dabo vobis duo milia equorumet videte an habere valeatis ascensores eorum18, 24 et quomodo potestis resistereante unum satrapam de servis domini mei minimisan fiduciam habes in Aegypto propter currus et equites18, 25 numquid sine Domini voluntate ascendi ad locum istum ut demolirer eumDominus dixit mihi ascende ad terram hanc et demolire eam18, 26 dixerunt autem Eliachim filius Helciae et Sobna et Ioahe Rabsaciprecamur ut loquaris nobis servis tuis syriacesiquidem intellegimus hanc linguamet non loquaris nobis iudaice audiente populo qui est super murum18, 27 responditque eis Rabsacesnumquid ad dominum tuum et ad te misit me dominus meus ut loquerer sermones hoset non ad viros qui sedent super murumut comedant stercora sua et bibant urinam suam vobiscum18, 28 stetit itaque Rabsaces et clamavit voce magna iudaice et aitaudite verba regis magni regis Assyriorum18, 29 haec dicit rexnon vos seducat Ezechiasnon enim poterit eruere vos de manu mea18, 30 neque fiduciam vobis tribuat super Domino dicenseruens liberabit nos Dominuset non tradetur civitas haec in manu regis Assyriorum18, 31 nolite audire Ezechiam haec enim dicit rex Assyriorumfacite mecum quod vobis est utileet egredimini ad meet comedet unusquisque de vinea sua et de ficu suaet bibetis aquas de cisternis vestris


18, 32 donec veniam et transferam vos in terram quae similis terrae vestrae estin terram fructiferam et fertilem viniterram panis et vinearumterram olivarum et olei ac melliset vivetis et non moriemininolite audire Ezechiam qui vos decipit dicens Dominus liberabit nos18, 33 numquid liberaverunt dii gentium terram suam de manu regis Assyriorum18, 34 ubi est deus Emath et Arfadubi est deus Sepharvaim Ana et Avanumquid liberaverunt Samariam de manu mea18, 35 quinam illi sunt in universis diis terrarum qui eruerunt regionem suam de manu meaut possit eruere Dominus Hierusalem de manu mea18, 36 tacuit itaque populus et non respondit ei quicquamsiquidem praeceptum regis acceperant ut non responderent ei18, 37 venitque Eliachim filius Helciae praepositus domuset Sobna scriba et Ioahe filius Asaph a commentariisad Ezechiam scissis vestibus et nuntiaverunt ei verba Rabsacis19, 1 quae cum audisset rex Ezechiasscidit vestimenta sua et opertus est saccoingressusque est domum Domini19, 2 et misit Eliachim praepositum domuset Sobnam scribamet senes de sacerdotibusopertos saccis ad Esaiam prophetam filium Amos19, 3 qui dixerunt haec dicit Ezechiasdies tribulationis et increpationis et blasphemiae dies istevenerunt filii usque ad partum et vires non habet parturiens19, 4 si forte audiat Dominus Deus tuus universa verba Rabsacisquem misit rex Assyriorum dominus suusut exprobraret Deum viventemet argueret verbis quae audivit Dominus Deus tuuset fac orationem pro reliquiis quae reppertae sunt19, 5 venerunt ergo servi regis Ezechiae ad Esaiam19, 6 dixitque eis Esaiashaec dicetis domino vestro


haec dicit Dominusnoli timere a facie sermonum quos audistiquibus blasphemaverunt pueri regis Assyriorum me19, 7 ecce ego inmittam ei spiritum et audiet nuntiumet revertetur in terram suam et deiciam eum gladio in terra sua19, 8 reversus est igitur Rabsaces et invenit regem Assyriorum expugnantem Lobnamaudierat enim quod recessisset de Lachis19, 9 cumque audisset de Tharaca rege Aethiopiae dicentesecce egressus est ut pugnet adversum teet iret contra eummisit nuntios ad Ezechiam dicens19, 10 haec dicite Ezechiae regi Iudaenon te seducat Deus tuus in quo habes fiduciamneque dicas non tradetur Hierusalem in manu regis Assyriorum19, 11 tu enim ipse audisti quae fecerint reges Assyriorum universis terrisquomodo vastaverint easnum ergo solus poteris liberari19, 12 numquid liberaverunt dii gentium singulos quos vastaverunt patres meiGozan videlicet et Aran et Resephet filios Eden qui erant in Thelassar19, 13 ubi est rex Emathet rex Arfad et rex civitatis Sepharvaim Ana et Ava19, 14 itaque cum accepisset Ezechias litteras de manu nuntiorum et legisset easascendit in domum Domini et expandit eas coram Domino19, 15 et oravit in conspectu eius dicensDomine Deus Israhel qui sedes super cherubintu es Deus solus regum omnium terraetu fecisti caelum et terram19, 16 inclina aurem tuam et audiaperi Domine oculos tuos et videet audi omnia verba Sennacheribqui misit ut exprobraret nobis Deum viventem19, 17 vere Domine dissipaverunt reges Assyriorum gentes et terras omnium19, 18 et miserunt deos eorum in ignemnon enim erant dii sed opera manuum hominum e ligno et lapide


et perdiderunt eos19, 19 nunc igitur Domine Deus noster salvos nos fac de manu eiusut sciant omnia regna terrae quia tu es Dominus Deus solus19, 20 misit autem Esaias filius Amos ad Ezechiam dicenshaec dicit Dominus Deus Israhelquae deprecatus es me super Sennacherib rege Assyriorum audivi19, 21 iste est sermo quem locutus est Dominus de eosprevit te et subsannavit virgo filia Sionpost tergum tuum caput movit filia Hierusalem19, 22 cui exprobrasti et quem blasphemasticontra quem exaltasti vocemet elevasti in excelsum oculos tuoscontra Sanctum Israhel19, 23 per manum servorum tuorum exprobrasti Domino et dixistiin multitudine curruum meorum ascendi excelsa montium in summitate Libaniet succidi sublimes cedros eius electas abietes eiuset ingressus sum usque ad terminos eiussaltum Carmeli eius 19, 24 ego succidiet bibi aquas alienas et siccavi vestigiis pedum meorum omnes aquas clausas19, 25 numquid non audisti quid ab initio fecerimex diebus antiquis plasmavi illud et nunc adduxieruntque in ruinam collium pugnantium civitates munitae19, 26 et qui sedent in eis humiles manu contremuerunt et confusi suntfacti sunt quasi faenum agri et virens herba tectorumquae arefacta est antequam veniret ad maturitatem19, 27 habitaculum tuum et egressum tuum et viam tuam ego praescivi et furorem tuum con-

tra me19, 28 insanisti in me et superbia tua ascendit in aures measponam itaque circulum in naribus tuis et camum in labris tuiset reducam te in viam per quam venisti19, 29 tibi autem Ezechia hoc erit signumcomede hoc anno quod reppererisin secundo autem anno quae sponte nascunturporro in anno tertio seminate et metiteplantate vineas et comedite fructum earum


19, 30 et quodcumque reliquum fuerit de domo Iudamittet radicem deorsum et faciet fructum sursum19, 31 de Hierusalem quippe egredientur reliquiae et quod salvetur de monte Sionzelus Domini exercituum faciet hoc19, 32 quam ob rem haec dicit Dominus de rege Assyriorumnon ingredietur urbem hancnec mittet in eam sagittamnec occupabit eam clypeusnec circumdabit eam munitio19, 33 per viam qua venit reverteturet civitatem hanc non ingredietur dicit Dominus19, 34 protegamque urbem hanc et salvabo eampropter me et propter David servum meum19, 35 factum est igitur in nocte illavenit angelus Domini et percussit castra Assyriorumcentum octoginta quinque miliacumque diluculo surrexissetvidit omnia corpora mortuorumet recedens abiit 19, 36 et reversus est Sennacherib rex Assyriorum et mansit in Nineve19, 37 cumque adoraret in templo Neserach deum suumAdramelech et Sarasar filii eius percusserunt eum gladiofugeruntque in terram Armeniorumet regnavit Eseraddon filius eius pro eo20, 1 in diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortemet venit ad eum Esaias filius Amos prophetesdixitque ei haec dicit Dominus Deuspraecipe domui tuae morieris enim et non vives20, 2 qui convertit faciem suam ad parietemet oravit Dominum dicens20, 3 obsecro Dominememento quomodo ambulaverim coram te in veritate et in corde perfectoet quod placitum est coram te fecerimflevit itaque Ezechias fletu magno20, 4 et antequam egrederetur Esaias mediam partem atriifactus est sermo Domini ad eum dicens


20, 5 revertere et dic Ezechiae duci populi meihaec dicit Dominus Deus David patris tuiaudivi orationem tuamvidi lacrimam tuam et ecce sanavi tedie tertio ascendes templum Domini20, 6 et addam diebus tuis quindecim annossed et de manu regis Assyriorum liberabo te et civitatem hancet protegam urbem istam propter me et propter David servum meum20, 7 dixitque Esaias adferte massam ficorumquam cum adtulissent et posuissent super ulcus eius curatus est20, 8 dixerat autem Ezechias ad Esaiamquod erit signum quia Dominus me sanabitet quia ascensurus sum die tertio templum Domini20, 9 cui ait Esaiashoc erit signum a Domino quod facturus sit Dominus sermonem quem locutus estvis ut accedat umbra decem lineisan ut revertatur totidem gradibus20, 10 et ait Ezechiasfacile est umbram crescere decem lineisnec hoc volo ut fiatsed ut revertatur retrorsum decem gradibus20, 11 invocavit itaque Esaias propheta Dominumet reduxit umbram per lineas quibus iam descenderat in horologio Ahaz retrorsum decem

gradibus20, 12 in tempore illo misit Berodach Baladan filius Baladan rex Babyloniorum litteras et mu-

nera ad Ezechiamaudierat enim quod aegrotasset Ezechias20, 13 laetatus est autem in adventum eorum Ezechiaset ostendit eis domum aromatumet aurum et argentum et pigmenta variaunguenta quoque et domum vasorum suorumet omnia quae habere potuerat in thesauris suisnon fuit quod non monstraret eis Ezechiasin domo sua et in omni potestate sua20, 14 venit autem Esaias propheta ad regem Ezechiam dixitque ei


quid dixerunt viri isti aut unde venerunt ad tecui ait Ezechiasde terra longinqua venerunt de Babylone20, 15 at ille responditquid viderunt in domo tuaait Ezechiasomnia quae sunt in domo mea videruntnihil est quod non monstraverim eis in thesauris meis20, 16 dixit itaque Esaias Ezechiaeaudi sermonem Domini20, 17 ecce dies venient et auferentur omnia quae sunt in domo tuaet quae condiderunt patres tui usque in diem hanc in Babylonenon remanebit quicquam ait Dominus20, 18 sed et de filiis tuis qui egredientur ex te quos generabis tollentur et erunt eunuchi in

palatio regis Babylonis20, 19 dixit Ezechias ad Esaiambonus sermo Domini quem locutus estsit pax et veritas in diebus meis20, 20 reliqua autem sermonum Ezechiaeet omnis fortitudo eiuset quomodo fecerit piscinam et aquaeductumet introduxerit aquas in civitatemnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda20, 21 dormivitque Ezechias cum patribus suiset regnavit Manasses filius eius pro eo21, 1 duodecim annorum erat Manasses cum regnare coepissetet quinquaginta quinque annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Aphsiba21, 2 fecitque malum in conspectu Dominiiuxta idola gentium quas delevit Dominus a facie filiorum Israhel21, 3 conversusque est et aedificavit excelsa quae dissipaverat Ezechias pater eiuset erexit aras Baal et fecit lucos sicut fecerat Ahab rex Israhelet adoravit omnem militiam caeli et coluit eam21, 4 extruxitque aras in domo Dominide qua dixit Dominus


in Hierusalem ponam nomen meum21, 5 et extruxit altaria universae militiae caeli in duobus atriis templi Domini21, 6 et transduxit filium suum per ignemet ariolatus est et observavit auguriaet fecit pythones et aruspices multiplicavitut faceret malum coram Domino et inritaret eum21, 7 posuit quoque idolum luci quem fecerat in templo Dominisuper quo locutus est Dominus ad David et ad Salomonem filium eiusin templo hoc et in Hierusalem quam elegi de cunctis tribubus Israhelponam nomen meum in sempiternum21, 8 et ultra non faciam commoveri pedem Israhel de terra quam dedi patribus eorumsic tamen si custodierint opere omnia quae praecepi eiset universam legem quam mandavit eis servus meus Moses21, 9 illi vero non audierunt sed seducti sunt a Manasseut facerent malum super gentes quas contrivit Dominus a facie filiorum Israhel21, 10 locutusque est Dominus in manu servorum suorum prophetarum dicens21, 11 quia fecit Manasses rex Iuda abominationes istas pessimas super omnia quae fecerunt

Amorrei ante eumet peccare fecit etiam Iudam in inmunditiis suis21, 12 propterea haec dicit Dominus Deus Israhelecce ego inducam mala super Hierusalem et Iudamut quicumque audierit tinniant ambae aures eius21, 13 et extendam super Hierusalem funiculum Samariae et pondus domus Ahab et delebo

Hierusalem sicut deleri solent tabulaedelens vertam et ducam crebrius stilum super faciem eius21, 14 dimittam vero reliquias hereditatis meaeet tradam eas in manu inimicorum eiuseruntque in vastitate et rapina cunctis adversariis suis21, 15 eo quod fecerint malum coram me et perseveraverint inritantes meex die qua egressi sunt patres eorum ex Aegypto usque ad diem hanc21, 16 insuper et sanguinem innoxium fudit Manasses multum nimisdonec impleret Hierusalem usque ad osabsque peccatis suis quibus peccare fecit Iudamut faceret malum coram Domino


21, 17 reliqua autem sermonum Manasse et universa quae fecit et peccatum eius quod pecca-vit

nonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda21, 18 dormivitque Manasses cum patribus suis et sepultus est in horto domus suae in horto

Azaet regnavit Amon filius eius pro eo21, 19 viginti et duo annorum erat Amon cum regnare coepissetduobusque annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Mesallemeth filia Arus de Iethba21, 20 fecitque malum in conspectu Domini sicut fecerat Manasses pater eius21, 21 et ambulavit in omni via per quam ambulaverat pater eiusservivitque inmunditiis quibus servierat pater suus et adoravit eas21, 22 et dereliquit Dominum Deum patrum suorum et non ambulavit in via Domini21, 23 tetenderuntque ei insidias servi sui et interfecerunt regem in domo sua21, 24 percussit autem populus terrae omnes qui coniuraverant contra regem Amonet constituerunt sibi regem Iosiam filium eius pro eo21, 25 reliqua autem sermonum Amon quae fecitnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iuda21, 26 sepelieruntque eum in sepulchro suo in horto Azaet regnavit Iosias filius eius pro eo22, 1 octo annorum erat Iosias cum regnare coepissetet triginta uno anno regnavit in Hierusalemnomen matris eius Idida filia Phadaia de Besecath22, 2 fecitque quod placitum erat coram Dominoet ambulavit per omnes vias David patris suinon declinavit ad dextram sive ad sinistram22, 3 anno autem octavodecimo regis Iosiaemisit rex Saphan filium Aslia filii Mesullam scribam templi Domini dicens ei22, 4 vade ad Helciam sacerdotem magnumut confletur pecunia quae inlata est in templum Dominiquam collegerunt ianitores a populo22, 5 deturque fabris per praepositos in domo Dominiqui et distribuent eam his qui operantur in templo Dominiad instauranda sarta tecta templi22, 6 tignariis videlicet et cementariis


et his qui interrupta conponuntet ut emantur ligna et lapides de lapidicinis ad instaurandum templum22, 7 verumtamen non supputetur eis argentum quod accipiuntsed in potestate habeant et in fide22, 8 dixit autem Helcias pontifex ad Saphan scribamlibrum legis repperi in domo Dominideditque Helcias volumen Saphan qui et legit illud22, 9 venit quoque Saphan scriba ad regem et renuntiavit ei quod praeceperat et aitconflaverunt servi tui pecuniam quae repperta est in domo Dominiet dederunt ut distribueretur fabris a praefectis operum templi Domini22, 10 narravitque Saphan scriba regi dicenslibrum dedit mihi Helcias sacerdosquem cum legisset Saphan coram rege 22, 11 et audisset rex verba libri legis Dominiscidit vestimenta sua22, 12 et praecepit Helciae sacerdotiet Ahicham filio Saphanet Achobor filio Michaet Saphan scribaeet Asaiae servo regis dicens22, 13 ite et consulite Dominumsuper me et super populo et super omni Iudade verbis voluminis istius quod inventum estmagna enim ira Domini succensa est contra nosquia non audierunt patres nostri verba libri huiusut facerent omne quod scriptum est nobis22, 14 ierunt itaque Helcias sacerdos et Ahicham et Achobor et Saphan et Asaiaad Oldam propheten uxorem Sellum filii Thecuefilii Araas custodis vestiumquae habitabat in Hierusalem in secundalocutique sunt ad eam22, 15 et illa respondit eishaec dicit Dominus Deus Israheldicite viro qui misit vos ad me 22, 16 haec dicit Dominusecce ego adducam mala super locum huncet super habitatores eius omnia verba legis quae legit rex Iuda


22, 17 quia dereliquerunt meet sacrificaverunt diis alienisinritantes me in cunctis operibus manuum suarumet succendetur indignatio mea in loco hoc et non extinguetur22, 18 regi autem Iuda qui misit vos ut consuleretis Dominum sic dicetishaec dicit Dominus Deus Israhelpro eo quod audisti verba voluminis 22, 19 et perterritum est cor tuumet humiliatus es coram Dominoauditis sermonibus contra locum istum et habitatores eiusquo videlicet fierent in stuporem et in maledictumet scidisti vestimenta tua et flevisti coram meet ego audivi ait Dominus22, 20 idcirco colligam te ad patres tuoset colligeris ad sepulchrum tuum in paceut non videant oculi tui omnia mala quae inducturus sum super locum istum23, 1 et renuntiaverunt regi quod dixeratqui misit et congregati sunt ad eum omnes senes Iuda et Hierusalem23, 2 ascenditque rex templum Domini et omnes viri Iuda universique qui habitant in Hieru-

salem cum eosacerdotes et prophetae et omnis populus a parvo usque ad magnumlegitque cunctis audientibus omnia verba libri foederisqui inventus est in domo Domini23, 3 stetitque rex super gradumet percussit foedus coram Domino ut ambularent post Dominumet custodirent praecepta eius et testimonia et caerimoniasin omni corde et in tota animaet suscitarent verba foederis huiusquae scripta erant in libro illoadquievitque populus pacto23, 4 et praecepit rex Helciae pontificiet sacerdotibus secundi ordinis et ianitoribusut proicerent de templo Dominiomnia vasa quae facta fuerant Baal et in lucoet universae militiae caeliet conbusit ea foris Hierusalem in convalle Cedron


et tulit pulverem eorum in Bethel23, 5 et delevit aruspices quos posuerant reges Iuda ad sacrificandum in excelsisper civitates Iuda et in circuitu Hierusalemet eos qui adolebant incensum Baalet soli et lunae et duodecim signis et omni militiae caeli23, 6 et efferri fecit lucum de domo Domini foras Hierusalem in convalle Cedronet conbusit eum ibi et redegit in pulveremet proiecit super sepulchrum vulgi23, 7 destruxit quoque aediculas effeminatorum quae erant in domo Dominipro quibus mulieres texebant quasi domunculas luci23, 8 congregavitque omnes sacerdotes de civitatibus Iudaet contaminavit excelsa ubi sacrificabant sacerdotesde Gabaa usque Bersabeeet destruxit aras portarum in introitu ostii Iosue principis civitatisquod erat ad sinistram portae civitatis23, 9 verumtamen non ascendebant sacerdotes excelsorum ad altare Domini in Hierusalemsed tantum comedebant azyma in medio fratrum suorum23, 10 contaminavit quoque Thafeth quod est in convalle filii Ennomut nemo consecraret filium suum aut filiam per ignem Moloch23, 11 abstulit quoque equos quos dederant reges Iudae soli in introitu templi Dominiiuxta exedram Nathanmelech eunuchi qui erat in Farurimcurrus autem solis conbusit igni23, 12 altaria quoque quae erant super tecta cenaculi Ahazquae fecerant reges Iudaet altaria quae fecerat Manasses in duobus atriis templi Domini destruxit rexet cucurrit inde et dispersit cinerem eorum in torrentem Cedron23, 13 excelsa quoque quae erant in Hierusalem ad dexteram partem montis Offensionisquae aedificaverat Salomon rex Israhel Astharoth idolo Sidoniorumet Chamos offensioni Moabet Melchom abominationi filiorum Ammonpolluit rex 23, 14 et contrivit statuas et succidit lucosreplevitque loca eorum ossibus mortuorum23, 15 insuper et altare quod erat in Bethelexcelsum quod fecerat Hieroboam filius Nabath qui peccare fecit Israhelet altare illud et excelsum destruxit atque conbusit


et comminuit in pulveremsuccenditque etiam lucum23, 16 et conversus Iosias vidit ibi sepulchra quae erant in montemisitque et tulit ossa de sepulchris et conbusit ea super altare et polluit illudiuxta verbum Domini quod locutus est vir Dei qui praedixerat verba haec23, 17 et ait quis est titulus ille quem videoresponderuntque ei cives illius urbissepulchrum est hominis Dei qui venit de Iudaet praedixit verba haec quae fecisti super altare Bethel23, 18 et ait dimittite eum nemo commoveat ossa eiuset intacta manserunt ossa illius cum ossibus prophetae qui venerat de Samaria23, 19 insuper et omnia fana excelsorum quae erant in civitatibus Samariaequae fecerant reges Israhel ad inritandum Dominum abstulit Iosiaset fecit eis secundum omnia opera quae fecerat in Bethel23, 20 et occidit universos sacerdotes excelsorum qui erant ibi super altariaet conbusit ossa humana super eareversusque est Hierusalem23, 21 et praecepit omni populo dicensfacite phase Domino Deo vestrosecundum quod scriptum est in libro foederis huius23, 22 nec enim factum est phase tale a diebus iudicum qui iudicaverunt Israhelet omnium dierum regum Israhel et regum Iuda23, 23 sicut in octavodecimo anno regis Iosiae factum est phase istud Domino in Hierusalem23, 24 sed et pythones et ariolos et figuras idolorumet inmunditias abominationesque quae fuerant in terra Iuda et in Hierusalem abstulit Iosiasut statueret verba legis quae scripta sunt in libro quem invenit Helcias sacerdos in templo

Domini23, 25 similis illi non fuit ante eum rexqui reverteretur ad Dominumin omni corde suo et in tota anima sua et in universa virtute suaiuxta omnem legem Mosineque post eum surrexit similis illi23, 26 verumtamen non est aversus Dominus ab ira furoris sui magniquo iratus est furor eius contra Iudampropter inritationes quibus provocaverat eum Manasses


23, 27 dixit itaque Dominusetiam Iudam auferam a facie mea sicut abstuli Israhelet proiciam civitatem hanc quam elegi Hierusalemet domum de qua dixi erit nomen meum ibi23, 28 reliqua autem verba Iosiae et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro verborum dierum regum Iuda23, 29 in diebus eius ascendit Pharao Necho rex Aegypti contra regem Assyriorum ad flumen

Eufratenet abiit Iosias rex in occursum eiuset occisus est in Mageddo cum vidisset eum23, 30 et portaverunt eum servi sui mortuum de Mageddoet pertulerunt in Hierusalemet sepelierunt eum in sepulchro suotulitque populus terrae Ioahaz filium Iosiaeet unxerunt eum et constituerunt eum regem pro patre suo23, 31 viginti trium annorum erat Ioahaz cum regnare coepissetet tribus mensibus regnavit in Hierusalemnomen matris eius Amithal filia Hieremiae de Lobna23, 32 et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius23, 33 vinxitque eum Pharao Necho in Rebla quae est in terra Emath ne regnaret in Hierusa-

lemet inposuit multam terrae centum talentis argenti et talento auri23, 34 regemque constituit Pharao Necho Eliachim filium Iosiae pro Iosia patre eiusvertitque nomen eius Ioiachimporro Ioahaz tulit et duxit in Aegyptum23, 35 argentum autem et aurum dedit Ioiachim Pharaonicum indixisset terrae per singulos ut conferretur iuxta praeceptum Pharaoniset unumquemque secundum vires suas exegittam argentum quam aurum de populo terrae ut daret Pharaoni Necho23, 36 viginti quinque annorum erat Ioiachim cum regnare coepissetet undecim annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius Zebida filia Phadaia de Ruma23, 37 et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerant patres eius24, 1 in diebus eius ascendit Nabuchodonosor rex Babyloniset factus est ei Ioiachim servus tribus annis


et rursum rebellavit contra eum24, 2 inmisitque ei Dominus latrunculos Chaldeorum et latrunculos Syriaelatrunculos Moab et latrunculos filiorum Ammonet inmisit eos in Iudam ut disperderent eum iuxta verbum Domini quod locutus erat per

servos suos prophetas24, 3 factum est autem hoc per verbum Domini contra Iudamut auferret eum coram sepropter peccata Manasse universa quae fecit24, 4 et propter sanguinem innoxium quem effuditet implevit Hierusalem cruore innocentiumet ob hanc rem noluit Dominus propitiari24, 5 reliqua autem sermonum Ioiachim et universa quae fecitnonne haec scripta sunt in libro sermonum dierum regum Iudaet dormivit Ioiachim cum patribus suis24, 6 regnavitque Ioiachin filius eius pro eo24, 7 et ultra non addidit rex Aegypti ut egrederetur de terra suatulerat enim rex Babylonis a rivo Aegypti usque ad fluvium Eufraten omnia quae fuerant

regis Aegypti24, 8 decem et octo annorum erat Ioiachin cum regnare coepissetet tribus mensibus regnavit in Hierusalemnomen matris eius Naestha filia Helnathan de Hierusalem24, 9 et fecit malum coram Domino iuxta omnia quae fecerat pater eius24, 10 in tempore illo ascenderunt servi Nabuchodonosor regis Babylonis in Hierusalemet circumdata est urbs munitionibus24, 11 venitque Nabuchodonosor rex Babylonis ad civitatem cum servi eius obpugnarent eam24, 12 egressusque est Ioiachin rex Iuda ad regem Babylonisipse et mater eius et servi eius et principes eius et eunuchi eiuset suscepit eum rex Babylonis anno octavo regni sui24, 13 et protulit inde omnes thesauros domus Domini et thesauros domus regiaeet concidit universa vasa aurea quae fecerat Salomon rex Israhel in templo Domini iuxta

verbum Domini24, 14 et transtulit omnem Hierusalemet universos principes et omnes fortes exercitus decem milia in captivitatemet omnem artificem et clusoremnihilque relictum est exceptis pauperibus populi terrae


24, 15 transtulit quoque Ioiachin in Babylonemet matrem regis et uxores regis et eunuchos eius et iudices terraeduxit in captivitatem de Hierusalem in Babylonem24, 16 et omnes viros robustos septem milia et artifices et clusores milleomnes viros fortes et bellatoresduxitque eos rex Babylonis captivos in Babylonem24, 17 et constituit Matthaniam patruum eius pro eoinposuitque nomen ei Sedeciam24, 18 vicesimum et primum annum aetatis habebat Sedecias cum regnare coepissetet undecim annis regnavit in Hierusalemnomen matris eius erat Amithal filia Hieremiae de Lobna24, 19 et fecit malum coram Dominoiuxta omnia quae fecerat Ioiachim24, 20 irascebatur enim Dominus contra Hierusalem et contra Iudamdonec proiceret eos a facie suarecessitque Sedecias a rege Babylonis25, 1 factum est autem anno nono regni eius mense decimo decima die mensisvenit Nabuchodonosor rex Babylonisipse et omnis exercitus eius in Hierusalemet circumdederunt eamet extruxerunt in circuitu eius munitiones25, 2 et clausa est civitas atque vallatausque ad undecimum annum regis Sedeciae 25, 3 nona die mensispraevaluitque fames in civitatenec erat panis populo terrae25, 4 et interrupta est civitaset omnes viri bellatores nocte fugeruntper viam portae quae est inter duplicem murum ad hortum regisporro Chaldei obsidebant in circuitu civitatemfugit itaque per viam quae ducit ad campestria solitudinis25, 5 et persecutus est exercitus Chaldeorum regemconprehenditque eum in planitie Hierichoet omnes bellatores qui erant cum eo dispersi sunt et reliquerunt eum25, 6 adprehensum ergo regem duxerunt ad regem Babylonis in Reblathaqui locutus est cum eo iudicium


25, 7 filios autem Sedeciae occidit coram eo et oculos eius effoditvinxitque eum catenis et adduxit in Babylonem25, 8 mense quinto septima die mensis ipse est annus nonusdecimus regis Babylonisvenit Nabuzardan princeps exercitusservus regis Babylonis Hierusalem25, 9 et succendit domum Domini et domum regis et domos Hierusalemomnemque domum conbusit igni25, 10 et muros Hierusalem in circuitu destruxit omnis exercitus Chaldeorum qui erat cum

principe militum25, 11 reliquam autem populi partem qui remanserat in civitateet perfugas qui transfugerant ad regem Babyloniset reliquum vulgus transtulit Nabuzardan princeps militiae25, 12 et de pauperibus terrae reliquit vinitores et agricolas25, 13 columnas autem aereas quae erant in templo Domini et baseset mare aereum quod erat in domo Dominiconfregerunt Chaldei et transtulerunt aes omnium in Babylonem25, 14 ollas quoque aereas et trullas et tridentes et scyphoset omnia vasa aerea in quibus ministrabant tulerunt25, 15 nec non turibula et fialasquae aurea aurea et quae argentea argenteatulit princeps militiae25, 16 id est columnas duas mare unum et bases quas fecerat Salomon in templo Domininon erat pondus aeris omnium vasorum25, 17 decem et octo cubitos altitudinis habebat columna unaet capitellum aereum super se altitudinis trium cubitorumet reticulum et malogranata super capitellum columnae omnia aereasimilem et columna secunda habebat ornatum25, 18 tulit quoque princeps militiae Seraian sacerdotem primumet Sophoniam sacerdotem secundumet tres ianitores25, 19 et de civitate eunuchum unum qui erat praefectus super viros bellatoreset quinque viros de his qui steterant coram rege quos repperit in civitateet Sopher principem exercitus qui probabat tirones de populo terraeet sex viros e vulgo qui inventi fuerant in civitate25, 20 quos tollens Nabuzardan princeps militum duxit ad regem Babylonis in Reblatha


25, 21 percussitque eos rex Babylonis et interfecit in Reblatha in terra Emathet translatus est Iuda de terra sua25, 22 populo autem qui relictus erat in terra Iudaquem dimiserat Nabuchodonosor rex Babylonispraefecit Godoliam filium Ahicham filii Saphan25, 23 quod cum audissent omnes duces militumipsi et viri qui erant cum eisvidelicet quod constituisset rex Babylonis Godoliamvenerunt ad Godoliam in MasphaIsmahel filius Nathaniaeet Iohanan filius Careeet Sareia filius Thenaameth Nethophathiteset Iezonias filius Maachathiipsi et socii eorum25, 24 iuravitque eis Godolias et sociis eorum dicensnolite timere servire Chaldeismanete in terra et servite regi Babylonis et bene erit vobis25, 25 factum est autem in mense septimovenit Ismahel filius Nathaniae filii Elisama de semine regio et decem viri cum eopercusseruntque Godoliam qui mortuus estsed et Iudaeos et Chaldeos qui erant cum eo in Maspha25, 26 consurgens autem omnis populus a parvo usque ad magnum et principes militumvenerunt in Aegyptum timentes Chaldeos25, 27 factum est vero anno tricesimo septimo transmigrationis Ioiachin regis Iudaemense duodecimo vicesima septima die mensissublevavit Evilmerodach rex Babylonis anno quo regnare coeperatcaput Ioiachin regis Iuda de carcere25, 28 et locutus est ei benignaet posuit thronum eius super thronum regum qui erant cum eo in Babylone25, 29 et mutavit vestes eius quas habuerat in carcereet comedebat panem semper in conspectu eius cunctis diebus vitae suae25, 30 annonam quoque constituit ei absque intermissionequae et dabatur ei a rege per singulos dies omnibus diebus vitae suae

EXPLICIT LIBER MALACHIM ID EST REGUM TERTIUS ET QUARTUS


Date post:	16-Aug-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	4 times
Download:	0 times

Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem · 1, 3 quaesierunt igitur adulescentulam speciosam in...

Documents