“အခၾကညပါလား၊ ကမတ႔ရ႕ အဘးအဘြားေတြဆက ေပးထားတေျမေတြ၊ အကနလးပကစးကနၿပး။ သတ႔ကေတာ ပကဆယျပး စးပြားေရးေတြလပတယ၊ ကမတ႔က အရႈးခရတယ၊ အနာခရတယ။ ကမတ႔ ဘာမလညးမရဘး။ အနစနာခရတယဘယေလာကအထေတာင အႏငကငလ ကမတ႔က။ လဆတာဘာလ။ လခငးအတတဘ၊ သမားထမလား၊ နာမလား သတ႔မသဘး။ သတ႔ကေတာ တျခားလေတြ ဘယလခစားရမလဆတာ မသၾကဘး။ သတ႔ပကဆရရငေတာၿပး၊ သတ႔အျမတရဖ႔ဘ သတယ၊ တျခားလေတြဘယလခစားရလ၊ သတ႔ အဘးအဘြားလယလား အဒါ။ ေျပာလကရင တစေယာကမမဟတဘး။ အဒါလလား၊ လမဟတဘး တရစာၦနေတြ…သတ႔အတြကကေတာ သတ႔လပခငတာက ပကဆအတေတြန႔လပလ႔ရတယ။ ကမတ႔က “အသႏငေၿပာေနရၿဖင ဘာၿဖစလာႏငမာလ။”

ေနာ တ---၊ ဒ---ေကးရြာ၊ ကဒးၿမ႕နယ ၊ဒးပလာယာခရင/ကရငျပညနယ ေတာငပငး(ႏဝငဘာလ၂၀၁၄ ခႏစတြငေမးျမနးခ)

‘‘သမးဆညးသြားတေျမေတြအတြက ေလ ာေၾကးေငြမေပးပါဘး။ သတ ႕ကေျပာတယ ‘ခငဗားစကားအ ရမးမ ားရငေလာေၾကးရမာ မဟတဘး။’ ဒါေၾကာင ကၽြနမစကားအရမးမေျပာရဘး။’’

ေနာက-------၊ ခ-----ေကးရြာ၊ မေလးလယ ေကးရြာအပစ၊ ဒြလးျမ႔နယ၊ ဖာပြနခရင/ကရငျပညနယ အေရ႔ေျမာကပငး (ဇြနလငလ ၂၀၁၄ ခႏစတြင လကခရရေသာ ေျမယာသမးဆညးမႈမတတမး ပစစာရြက)

၂၀၁၂ ခႏစ ဒဇငဘာလမ စတင၍ ျမနမာႏငငအေရ႕ေတာငပငးတစေလာက တြငရ ေသာ ကရငေဒသ ခမားသညေျမယာသမးဆညးမႈမား ႏငထေၿမယာသမး ဆညးမႈမားေၾကာင ျဖစေပၚေသာ အကးဆကမားက တငျပလာၾကသည။ ထ သ႔ၿဖစရၿခငးမာ ၂၀၁၂ ခႏစ ဇနန၀ါရလတြင ၿပလပခေသာ ၿမနမာအစးရ ႏငကရငအမ းသားအစညး အရးႀကားရပဏာမ အပစခတရပစေရး သေဘာတညမႈ ရရ သညေနာကပငးတြင ျပညတြငးႏင ႏငငတကာ စးပြားေရး ရငးႏး ျမပႏမႈမား လငျမနေသာ တးပြားလာမႈေၾကာင ျဖစပါသည။ အကးဆကအေနျဖင စးပြား ေရးႏငဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြကေျမယာသမးယျခငးမားသည ျမနမာျပည အေရ႕ ေတာငဘကျခမးတြင ေနထငေသာ ကရငေဒသခ ရြာသားမားအတြက အဓက စးရမပပနမႈ တစရပျဖစလာပါသည။ ရြာသားမားမ အစဥတစက

တငျပထားသညမာ စမကနးလပငနးမားေရး ဆြေနစဥကာလႏင အေကာင အထညေဖာ ေဆာငရြကေနစဥကာလအတြငးတြင စမကနးလပငနးႏင ပတသက သည ၄ငးတ႔၏ အျမငသေဘာထားမားသည လစလရႈျခငးခရျပး မားေသာအားျဖငေလာေၾကးေငြ မရရျခငး သ႔မဟတ ရရေသာလညး အျပညအ၀မရရျခငးပငျဖစပါသည။

ဤအစရငခစာက ကရငျပညနယ၊ တနသၤာရတငး ႏငမြနျပညနယႏင ပခးတငး အစတအပငး တစခ ႕ပါဝငေသာ ကရငခရငေပါငး ၇ ခမ ၂၀၁၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ ႏင ၂၀၁၅ ခႏစ ဇနနဝါရလအၾကား ကရငလ႔အခြ ငအေရးအဖြ ႔၏ သတငးေကာကယ သမားမ ေ ရးသားေသာ အစရငခစာ ၁၂၆ ေ စာငအား အေျခခ၍ ေရးသားထားျခငး ျဖစသည။

အစရငခစာ အကဥးခပ

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”ျမနမာျပညအေရ႕ေတာငပငးရ ေၿမယာသမးဆညးမႈႏငေဒသခတ႔ ၏တ႔ၿပနမႈမား

၂၀၁၅ ခႏစ ဇြနလ

၂၀၁၄ခႏစ ဧျပလ ၂၇ရကတြင (ကရငျပညနယ အေနာကေျမာကပငး)၊ ေတာငငခရင၊ သေတာငၾကးျမ႕နယမ ရြာသရြာသားမားစရးျပး ေသာကေရခပျမစတြင ဒတယေရကာတာတစခ တညေဆာကျခငးက ဆန႕ကငဆႏၵျပၾကပါသည။ ေသာကေရခပျမစတြင ေဆာကလပခေသာ ပထမေရကာတာတစခ ျဖစေသာ ထးဘေရကာတာ တညေဆာကမႈေၾကာင ေရလႊမးမးမႈ မား ျဖစေစသည။ ထ ႔ေၾကာင ထပမတညေဆာကေသာ ဒတယ ေရကာတာအား ရပတန ႔ ျ ပး ေဒသခမားအတြက သြားလာေရး လြယကေစရန တတားေဆာကေပးရန ေတာငးဆပါသည။ [ပ-KHRG]

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမား၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ “ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”

ျမနမာျပညအေရ႕ေတာငပငးရ ေၿမယာသမးဆညးမႈႏငေဒသခတ႔ ၏တ႔ၿပနမႈမား

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမား၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

22

ရြာသားမား၏ သကေသခ ေျပာၾကားမႈမားအား ျပနလည သးသပခကအရ ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ပတသက၍ အဓက အေၾကာငးရငး ေလးခက ဤအစရငခစာတြင ေဖာျပထား ပါသည။ ၎တ႔မာ (၁) လမး၊ တတား၊ ေရကာတာႏင အျခား ေဆာကလပမႈမားပါဝငေသာ အေျခခ အေဆာကအအဆငရာ လပငနးမား၊ (၂) ေရႊ၊ ေကာကႏင အျခား တြငးထြကပစၥညး မားႏင သတ တးေဖာမႈမားပါဝငေသာ သဘာဝ သယဇာတ တးေဖာေရး လပငနးမား၊ (၃)ေစးကြကစးပြားေရးအတြကရာဘာ၊ ကၽြနး၊ ဆအနးႏင အျခား စကပးသးႏမား စသည စကပးေရး လပငနးမား ႏင (၄) စစဘကဆငရာ အသး ျပမႈအတြက ေျမယာသမးယျခငးမားျဖစၾကပါသည။

ရြာသားမားမ ေျမယာသမးယမႈမားေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ အကးဆက အမားအျပားက ေဖာျပထားၿပး အမားစမာ အသကေမြးဝမးေၾကာငး အလပအကင ဆးရႈးျခငး၊ သဘာဝ ပတဝနးကင ပကစးဆးရႈးျခငး၊ ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငျခငး ႏင ကနးမာေရးထခကမႈမား ျဖစသည။ ဤအက းဆကမား သည ရြာသားမားခစားေနရေသာ အခကအခမားျဖစၿပး မားေသာအားျဖင ေရ႕ဆငေနာကဆင ျဖစေလရသည။ ေျမယာသမးယမႈမားေၾကာင ဝငေငြအခြငအလမးႏင အလပ အကငမား ဆးရႈးျခငး၊ ထငးႏင အေဆာကအဥးေဆာက လပရန သစဝါးမား၏ အဓက အရငးအျမစျဖစေသာ ျပညသပင သစေတာမား ဆးရႈးျခငး၊ ေရႀကးမႈေၾကာင ယာေျမမားႏင စားကကေျမမား ပကစးျခငး၊ ေရထညစညမးမႈေၾကာင ျဖစေပၚလာေသာ ေရရားပါးျခငး။ အေရျပား ႏင အသက ရႉလမးေၾကာငးဆငရာ ေရာဂါမား ျဖစပြားျခငး၊ အမမယာမ မား ျဖစလာျခငးႏင စးပြားေရး အေျပာငးအလမား ျဖစေပၚ လာေၾကာငးက ရြာသားမားမ တငျပထားသည။

လပငနးစဥမား လာေရာကလပကငရာတြင ရြာသားမားႏင ႀကတင တငပငေဆြးေႏြးမႈမား မရ သညအျပင ဆးရႈးမႈမား အတြကလညး ေလာေၾကးေပးမႈမား မရ ေၾကာငးက ရြာသား မားမ ထပခါထပခါ တငျပခၾကသည။ ႀကတငတငပငေဆြး ေႏြးမႈမား ျပလပခလငလညး ၎တ႔၏ စးရမပပနမႈမားမာ လစလရႈခၾကရၿပး ၎တ႔၏ ႀကတငတငပငေဆြးေႏြး မႈမားတြင ပါဝငေဆြးေႏြးမႈ မျပလပႏငၾကေခ။ ေလာေၾကးေငြေပးအပသည အခါတြငလညး လေလာကမႈမရျခငး၊ သ႔မဟတ ေပးအပရန ကနရ ေနျခငးမားရသည။ ေျမယာသမးဆညးမႈ ျဖစရပအ မားစတြင ရြာသားမားအား ေလာေၾကးေငြ ေပးမညအစား ၄ငးတ႔ ေျမယာမားျပနလည လပကငရနအတြက ေျမယာသမးဆညးသ ထမ ျမငမားေသာ ေစးႏႈနးျဖင ေျမယာမားကျပနလည အငားခ လကရသည။ ပစမးစႏင ျဖစေပၚလကရေသာ လ႔အခြငအေရးခ းေဖာကမႈမား ရေနေသာလညး ရြာသားမားမာ စမကနး လပငနးစဥ မားမျဖစ ေပၚ လာမည အကဆကမားအား ကာကြယရန ႏင သကသာရာ ရေစရန တစ ဥးခငးစေသာလညးေကာငး အဖြ႕အစညး ႏငေသာ လညးေကာငး နညးလမးမ းစသး ၿပးလပေဆာင လကရေၾကာငး တငျပခၾကပါသည။

ရြာသားမားသည ေဒသတြငးရ လမႈအဖြ႔အစညးမားႏင သတငး မဒယာမားသ႔ တငျပျခငး၊စမကနး လပငနးစဥမားအား လပကင လကရေသာ တာဝနရသမားႏင ေဆြးေႏြးတငပင ညႏႈငးျခငး၊ ျမနမာအစးရႏင လကနကကငမားအား စညးရးလႈ႕ေဆာျခငးႏင ၎တ႔၏ ေျမမားအား မတပတငျခငး သ႔မဟတ တငၾကားစာမား ေပးပ႔ျခငးမားအား ျပလပလကရသည။ ထ႔အျပင ယခင အစ ရငခစာ ေရးသားခေသာ ၂၀၁၁ ခႏစ ဇနနဝါရလ ႏင ၂၀၁၂ ခႏစ ႏဝငဘာလအၾကား ကာလႏင ႏႈငးယဥပါက ဤအစ ရငခစာ ေရးသားေနသည ကာလတစေလာကတြင ရြာသားမားမ ေျမယာမားအား ကာကြယရနႏင ျပနလညရရရနအတြက နညး လမးမးစ အသးျပေနေၾကာငးႏင ဆကလဥးသည အစရငခစာ မားက ကရငလ႔အခြငအေရးအဖြ႔မ ပမတးပြား လကခရရလာ ပါသည။

အစရငခစာ၏ အေျခခ အေၾကာငးရငးမားအစရငခစာ၏ အေျခခ အေၾကာငးရငးမား

ဤအစရငခစာ၏ ရညမနးခကမာ ေျမယာသမးဆညးမႈ အေပၚ ျမနမာႏငင အေရ႕ေတာငပငးရ ရြာသားမား၏ အျမငသေဘာထားႏင ေဒသခမား၏ ျပနလည တ႕ျပနမႈမားက တငျပရန ျဖစသည။ အစရငခစာသည ၂၀၁၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ မ စတင၍ ရြာသားမား၏ သကေသခတငျပမႈမားတြင ယခငက ေဖာျပထားေသာ ေျမယာသမးဆညးမႈႏင ပတသကသည ျဖစစဥမား ဆကလကျဖစေပၚေနမႈႏင အသစေသာ ျဖစစဥမားလညး ျဖစေပၚေနလက ရေၾကာငးက မးေမာငးထး တငျပလျခငး ျဖစသည။ ဤအစရငခစာတြင ပါရသည သကေသခ တငျပခကမားမာ ျမနမာျပည အေရ႕ေတာငပငးရ ရြာသားမားထမ တကရက လာေသာ ဘဝႏငရငးၿပး ေဖာျပထားသည သကေသခ တငျပခကမား ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင ဤအစရငခစာ တငျပမႈအား ကမၻာတစဝမးသ႔ ျဖန႔ခေပးျခငးျဖင ျပညတြငးျပညပရ လပငနး ေဆာငရြကေနသမားအတြက ၎တ႔၏ ေျမယာသမးဆညးမႈမားမ ျဖစေပၚေသာ အကးဆကမားေၾကာင ရြာသားမား မညကသ႔ ခစားလကရေၾကာငးက ပမ သရေစႏငမညျဖစသည။

ျမနမာႏငင အေရ႕ေတာငပငးတြင ၂၀၁၂ ခႏစ ပဏာမ အပစ အခတ ရပစေရး သေဘာတညမႈေၾကာင လ႔အခြငအေရး ခ း ေဖာကမႈပစမား ေျပာငးလလာေသာလညး ေျမယာသမးဆညး မႈမာ လကနကကင ပဋပကၡမား ျဖစပြားစဥ ကာလမ စတင၍ ၿငမးခမးေရး ကာလသ႔ေရာကရသညတင ေဒသအား ဆက လက ထခကနစနာေစသည အေရးႀကးေသာ အခကတစခက အျဖစ ကနရစလကရသည။ ထ႔ေၾကာင ျမနမာျပည အေရ႕ေတာငပငးရ လ႔အခြငအေရးအား ကာကြယရနႏင ျမငတင ရနအတြက ေျမယာပငဆငခြငႏင ေျမယာသမးဆညးမႈႏင သကဆငသည ကစၥရပမားအား ျမနမာအစးရႏင ကရငအမ း သား အစညးအရးအၾကား အနာဂတတြင ထားရ ၾကမည သေဘာ တညမႈမားတြင အတတကြ သေဘာတညလက ေဆြးေႏြး ေျဖရငးရန အလြန အေရးႀကးသည။

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသတစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး” 3

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

44

အေသးစတ ရာေဖြ ေတြ႔ရခကမား အေသးစတ ရာေဖြ ေတြ႔ရခကမား

အေျခခ အေဆာကအအ ေဆာကလပျခငးအေျခခ အေဆာကအအ ေဆာကလပျခငး• အာရလမးမႀကး အပါအဝင လမးေဖာကလပျခငးမားအတြက

ေျမယာသမးဆညးမႈ မားသည ၂၀၁၂ ခႏစ ဒဇငဘာလမ စတင၍ အေရးႀကးေသာ ကစၥရပ တစခအျဖစေပၚေပါကလာ ေ ၾကာငးက ရြာသားမားမ တငျပထားသည။ အထးသၿဖငဒးပလာယာ ခရငတြ င ျဖစပြားခေသာ အျဖစအပကတစခတြ င ကရငလ ႕အခြင အေရး အဖြ ႔မ ၂၀၁၂ ခႏစ ဒဇငဘာလ မ ၂၀၁၅ ခႏစ ဇနနဝါ ရလအတြငး အစရငခစာ အေျမာက

အမား လကခရရခသည။

•ေရကာတာေဆာကလပရနအတြ ကေျမယာသမးဆညးမႈ သည ျမနမာျပည အေရ႕ေတာငပငးရ ရြာသားမားအတြက လြနစြာ စးရမရသည ကစၥရပတစခ ျဖစ ပ ါသည။ အထး သၿဖင ေ ရ ကာတာေဆာကလပျခငးေၾကာငျဖစေပၚလာမညေျမယာ သမး ဆညးမႈမားႏင ယငးေဆာကလပေရး ဧရယာ အနးအနား ရ ရြာမားမာ ႏစစဥ ေ ရႀကးမႈမားေၾကာင စားဝတေနေရး အခက အခမားႀကေတြ႔လာႏငေၾကာငးေဖာျပထားေသာရြာသားမား၏ စးရမပပနမႈမားအားေပါငးစညးတငျပထားသည။ အထးသျဖင ေဆာကလပရန စစဥလကရသည ဟကႀကးေရကာ တာ အနးတဝကမ ရြာသားမားက ထစးရမ ပပနမႈမားကေဖာ ျပထား သည။

• ထကသ႔ အေျခခ အေဆာကအအမား ေဆာကလပျခငးေၾကာငရြာသားမား၏ အသကေမြးဝမးေကာငးအလပအကငမားႏငအနးအနားရ သဘာဝ ပတဝနးကငမား ပကစးေစပါသည။ကရငျပညနယတြင လမးေဖာကလပမႈေၾကာင လယယာေျမႏငဥယာဥျခ အေျမာကအမား ဆးရႈးရၿပး ေရကာတာ ေဆာကလပမႈမားေၾကာင သဘာဝ ပတဝနးကင ပကစးမႈမား ရလာပါသည။

• ေလာေၾကးေငြ ေပးအပျခငးႏင ႀကတငေဆြးေႏြးတငပငမႈမားမရ ျခငးသည အဓက ကစၥရပမား ျဖစပါသည။ ေလာေၾကးေငြ

ေပးအပရာ တြငလညး သတမတထားသည ပမာဏ ထက နညး ပါး ျခငးသ ႔မဟတ ရြာသားမားမ ရရမည ေလာေႀကးေငြမားက ေစာငစားေနရဆ ကာလတြင ရသည။ ႀကတင ေဆြးေႏြးတငပင မႈမား ျပလပရာ တြငလညး ရြာသားမားမ ကန႔ကြကေသာလညးထလပငနးစဥမ ားအား၎ တ႔စစဥထား သညအတငးဆကလကလပကငလ ကရေသာေၾကာင ဆးရြား ေသာအကးဆကအားျဖင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား ေပၚေပါကလကရ သည။

သဘာဝ သယဇာတမား တးေဖာျခငးသဘာဝ သယဇာတမား တးေဖာျခငး

• ေရႊတးေဖာျခငးလပငနးသည သဘာဝ သယဇာတ တးေဖာထတလပျခငး ေၾကာင ေျမယာသမးဆညးမႈ ျဖစပြားေစေသာအဓက လပငနးတစရပအျဖစ တးျမင ေဖာျပခရလကရသည။ဖာပြနခရင ဒ ြယလ ၿမ ႕နယမ ေပးပ ႔ထားသည သဘာဝသ ယ ဇာ တ တးေ ဖာ ျ ခ ငးေ ၾ ကာ င ျ ဖ စေ ပ ၚ လာ သ ညေျမယာသမးဆညးမ ႈႏ င ဆငသည အစရငခစာတ ြ ငအထးသျဖင ေတြ႔ရႏငသည။

• သဘာဝ သယဇာတမား တးေဖာမႈမား အထးသျဖင ေရႊတးေဖာမႈမားေၾကာင ျမစအတြငးသ႔ ဓါတပစၥညးမား စြန႔ပစျခငး၊ေျမတကစားျခငး ကသ႔ေသာ သဘာဝ ပတဝနးကင ပကစးဆးရႈးမႈမား ျဖစေပၚလာပါသည။ ရြာသားမားသည ၎တ႔၏အနးအနားရ သဘာဝ ပတဝနးကငက အဓကထား အမသဟျပေနရျခငးေၾကာင သဘာဝ ပတဝနးကငပကစးဆးရႈးမႈႏငအသကေမြးဝမးေကာငးႏင ဆငသည အခကအခမားက ပးတြခစားရလကရပါသည။

• ရြာသားမားမ သဘာဝ သယဇာတ တးေဖာမႈမားအတြက

အထကေဖာျပပါ ပသည ၂၀၁၄ ခႏစတြင ကရငျပညနယေတာငပငးရ ဒးပလာခရင၊ ေကာကရတျမ႕နယ၊ န---ေကးရြာတြငရေသာ လယယာေျမက ေဖာျပသည။ ယခငက ၎လယေျမကျဖတ၍ လမးေဖာကလပခဖးသည။ သးေလ ကမၸဏသည ဤလယကြငးမေနျပး လမးေဖာကလပထားခ ျခငး ျဖစျပး ယခငလမးေဟာငးေနရာတြင ယခထပမ၍ လမးျပနေဖာကလပသျဖင လယထရ ေရေျမာငး မားသည ေရလမးေၾကာငးပတမျပး အနးအနားရလယယာမားအား ေရလႊမးမးမႈျဖစေစပါသည။ [ပ-KHRG]

’’အစညးအေဝးမာ သတ႔ကေရကာတာ ေဆာကလပျပးရင လပစစမးရရမယ၊ဖြ႔ျဖးတးတကလာမယ၊ ေရလႊမးမးခရမည ေျမေတြအတြကေလာေၾကးေငြေပးမယလ႔ေျပာပါတယ။အမ ဆးရးရမယ သေတြကလညး ပခးတငး ေဒသၾကးကေျပာငး ေရႊ႕ေပးမယလ႔ေျပာပါတယ။ ကၽြနေတာတ႔အတြကေျပာငး ေရႊ႕ဖ႔ဆတာၾကးမားတျပနာပါ။ ျပနာေတြကျဖစမလာ ေသးပါဘး။ ဒါေၾကာင ကၽြနေတာတ႔က ဒအ တငးထငေစာင ျပး ျဖစလာတအရာကရငဆငရမာေပါ ။’’

ေစာင---၊ (ကား)၊ ၅၃ႏစ၊ င--ေကးရြာ၊ဘးသျမ႔နယ၊ ဖာပြနခရင/ကရငျပညယအေရ႔ ေျမာကပငး(ျဖစျပကမႈ

အစရငခစာ၂၀၁၃ ခႏစ ဇလငလတြငရရပါခသည)

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသတစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး” 5

အဓက တာဝနရသမားအျဖစ ျမနမာႏငငမ ပဂၢလကပင ကမၸဏမားႏင ပဂၢလကၾကြယ၀ခ မးသာ သမားအား ေဖာျပထားၿပး မၾကာခဏဆသလ လကနကကငမားႏင ျမနမာအစးရ ဝနထမးမားပါ ပါဝင ပတသကေနေၾကာငး ေဖာျပထားသည။

• ကစၥရပ အမားစတြင ရြာသားမားသည သမးဆညးခေျမမားအတြက ေလာေၾကးေငြအနညးအကဥးသာ ရရျခငး သ႔မဟတေလာေၾကးေငြ လးဝ မရရေၾကာငး ေဖာျပထားသည။ကစၥရပအနညးငယတြ ငရ ြာသားမ ားအား ေ ျမယာသမးဆညးမ ႈမျပလပမ ႀကတငအသေပးညႏႈငးျခငးမား ျပလပေၾကာငးေဖာျပထားသည။ ရ ြာသားမားအား ၎တ႔၏ ေျမမားကေပးအပရနအတြက အဓမၼလကမတထးေစခေၾကာငးကျဖစစဥတစခတြင ေဖာျပထားသည။

အထကေဖာျပပါ လက၀ဘကမ ပသည ၂၀၁၃ခႏစ ဇနန၀ါရလ ၃၁ရက၊ မြနျပညနယ ေတာငပငး၊ ဘးလငးျမ႕နယ၊ ဂ---ေကးရြာမ ေရႊတး ေဖာရာ ေနရာတြင ရကယခပါသည။ ေရႊတးေဖာရာ ေနရာက ျမဖးကမၸဏ ပငရင ဥးျမဖးမ ပငဆငျပး ေ ရႊတးေဖာျခငးလပငနး က ၂၀၀၉ ခႏစတြင စတငခသည။ ၂၀၁၂ခႏစတြငလညး တရတႏငငမ လာေသာ ေ ရႊတးေဖာသည ေ လ ၇ စငးသညလညး ကရင အမ းသား လြတေျမာကေရး တပမေတာႏင အက းတပးေပါငးျပး အလားတ ေရႊတးေဖာရာေနရာတြင ေရာကရ ခဖးသည။ လကယာဘကမ ပသည ၂၀၁၃ခႏစ ဧျပလ ၂၂ ရက၊ ပခးတငးေဒသၾကးအေရ႕ပငးတြင ရကယခပါသည။ ၎သည ဥးရထြနး ပငဆငေသာ ကမၸဏတစခမေကာကႀကး ျမ႕နယႏငမနးျမ႕နယတြင ၀ယယခၾကေသာ သစတးမားကျပထားပါသည။ ရြာသရြာသားမားအေနျဖင ထသစတးမား ထတလပရာ ေနရာမားတြင ယခငက ၾကးစား၍ ကာကြယခဖးသည။ [ပ-KHRG]

စကပးေရး လပငနးမား စကပးေရး လပငနးမား

• စကပ းေရးလပငနးမားအတြက ရြာသားမားထမ သမးယထား ေသာေျမယာမားအား ကၽြနးစ ကရန၊ ကြမးပငစ က ရနႏင ဖာလာစကရနအတြက အသးျပ ေ သာလညး ရာဘာ စကပး ျခငးတြင အဓက အသးျပေၾကာငး ေဖာျပထား ပါသည။

• စကပ းေရး လပငနးမားအတြက အဓကေျမယာသမးဆညးသမားမာ ျမနမာအစးရ၊ ကရငနယျခားေစာငတပႏင တသးပဂၢလ စးပြားေရး လပငနးရငမားျဖစပါသည။ ျမနမာႏငင အေရ႕ေတာငပငးတြင စးပြားေရးလပငနးမားအတြက အစးရသ႔မဟတအစးရမ ေကာေထာကေနာကခ ပပးေပးထားေသာလကနကကင တပဖြ႕မားႏင ပဂၢလက လပငနးရငမားပးေပါငး ေဆာငရြကျခငးမားဆကလကျဖစေပၚေနေသာ ကစၥ ရပအျဖစတငျပထားၾကပါသည။

‘‘ေရႊတးေဖာသမားသည ဓာတေဗဒေဆးရညမားကလြနစြာ အသးျပေသာေၾကာင ရြာသရြာသားမားသည ျမစေခာငး မားမ ေရ က ေသာကသးရနမဝမရျဖစရပါသည။ေသာက သးမပါက ေရာဂါရမညက ေၾကာကရြ႕ေသာေၾကာငမ ေသာကသးရပါ။ ေရထညစညမးျခငးသည ကၽြနေတာတ႔အ တြကသာမက ငါး၊ပဇြန၊ကၽြ ႏင ႏြားမား အတြကလညး အႏရယျဖစေစပါသည။တရစာၦနမားဤညစညမးေသာေရ ကေသာကသးျခငးျဖင ေရာဂါရရ ျပးေသဆးရပါသည။’’

KHRG ကြငးဆငးလပသား တစဥးမ ေရးသားထားေသာ နယေျမေဒသအေျခအေန၊ ဒြလျမ႕နယ၊

ဖာပြနခ ရင/ကရငျပညနယအေရေျမာကပငး (၂၀၁၃ ႏဝငဘာလ-၂၀၁၄ ေဖေဖၚဝါရလ)

“ေျမမရသည ဆငးရတသေတြန႔ ေတာငယာလပစားေနတ သေတြ လပကငစားေသာကဖ႔ ေျမမရတာဘးလ႔ ေျပာလ႔ ရတယ၊ ဘာလ႔လဆေတာ ေဒသထမာ လကနကကင အာဏာပငေတြက အမားၾကးပ၊ ျပးေတာ စစသားေတြန႔ ရြာ သားအခ ႕ ပးေပါငးျပး ေျမေတြက တစျခားေဒသက လာတ ခမးသာၾကြယ၀တ သေတြဆသ႔ ေရာငးလကၾကတယ ဒါန႔ ခမးသာတသေတြကေျမေပၚမာရာဘာပငျပနစကၾကတယ။

KHRG ကြငးဆငးလပသား တစဥး၏ ေနာကဆးရ ေဒသတြငးအေျခအေနတငျပခက၊ က ဒးျမ႕နယ၊

ဒးပလာယာခရင/ကရငျပညနယေတာငပငး (ေဖေဖာ၀ါရလ ၂၀၁၄) ဇလငလတြငရရ ပါခသည)

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

66

• သမးဆညးခ ရေသာ ေျမယာမားသည အဓကအားျဖင တစဥးခငးပငေျမ သ႔မဟတ အမားပင ေျမမားျဖစသည။ သစေတာႀကးဝငးမားႏင ဓေလထးတမးအရ ထားရေသာ အမားပင ေျမမားသည အသမးဆညး မခရမ မားေသာအားျဖင ေျမလြတေျမရငးမားအျဖစ တဖန ျပနလည သတမတျခငး ခရေလရသည။

• စကပ းေရးအတြက ေျမယာသမးဆညးမႈမားေၾကာငရြာသားမားတငျပသညျဖစေပၚလာေသာ အဓက အက းဆကမာအသကေမြးဝမးေကာငးလပငနးျဖစပါသည။ယခ အစရငခစာေရးသားေနစဥ ကာလအတြငးတြင ေဖာျပထားသည အသစျဖစေပၚလာေသာ ကစၥရပတစခမာ ေျမယာ သမးဆညးမႈမားေၾကာင ထငးႏင ေဆာကလပေရး ပစၥညးမား နညးပါးသြားျခငးပင ျဖစပါသည။

စစဘကဆငရာအသးၿပရနအတြက စစဘကဆငရာအသးၿပရနအတြက ေၿမယာသမးဆညးျခငးေၿမယာသမးဆညးျခငး

• စစဘကဆငရာ အသးျပမႈအတြက ေျမယာမား သမးယျခငးတြင တပစခနး အသစမား ေဆာကလပျခငး၊ တညရ ဆ တပ

အထကေဖာျပပါပက ၂၀၁၄ ခႏစ ဧျပလ ၁၉ရက၊ ကရငျပညနယအေရ႕ေတာငပငးရ ဘးသျမ႕နယ၊ မယကေလာေကးနယတြင ရကယခသည။ ထပသည တပမေတာ လကနကခယမးတပစ အမတ ၆၄၂၏ စခနးျခစညးရး ျပျပငမြမးမျခငးႏင စခနးခ႕ထြငျခငးကျပသည။ အကးဆကအေနျဖင ၂ဧကခန႕ရေသာ ေစာ အ---၏လယယာေျမသညသမးဆညးျခငးခခရသည။ [ပ-KHRG]

“ကၽြနေတာတ႔ အေနန႔ ကၽြနေတာတ႔ရ လယေတြထ မာ လယမလပရေတာဘး။ တကယလ႔ လယထဆငးခရင သတ႔က ကၽြနေတာတ႔က ပစခတလမမယ။ လယရ႕ အထကပငးမာရတ ေျမေတြက စပါးစကဖ႕အတြက ေျမဆလႊာအရမး ေကာငးေပမယ ကရငျငမးခမးေရးတပဖြ႕ေတြအတြက သတ႔ေနဖ႔အဒမာ အမေတြေဆာကလကတယ။ အဒါေၾကာင ကၽြနေတာတ႔ အဒေျမေပၚမာ လပစားလ႔ မရေတာဘး။ ကၽြနေတာတ႔ ရြာသားေတြက ေၾကာကရြ႕မႈေတြန႔ပ အသကရငေနရတယ။”

ေမာင အ --- (ကား၊ ၄၂ ႏစ) ဘ --- ေကးရြာ၊ ေကာက ရတၿမ႕နယ၊ ဒးပလာယာ ခရင/

ကရငျပညနယ ေတာင ပငး။ (၂၀၁၄ ခႏစ ၾသဂတလ တြငေတြ႔ဆေမးျမနးခသည)

စခနးမားက တးခ႕ ျခငးႏင စစသားမားႏင ၎တ႔၏ မသားစမားအတြက အမယာတညေဆာကေပးျခငးႏငစစဘကဆငရာ အသးစရတအတြက ေျမယာသမးဆညးမႈမားရ ေၾကာငး ေတြ႔ရရသည။

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသတစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး” 7

• အစးရႏင အစးရမ ေကာေထာကေနာကခ ပပးေပးထားေသာ လကနကကင တပဖြ ႔မားအား ေျမသမးမႈတြင အဓကတရားခမားအျဖစ ေဖာျပခထားရလကရသည။ ထအထတြင တပမေတာ၊ ကရငနယျခားေစာငတပမား ႏင ကရငၿငမးခမးေရး တပဖြ ႔မားလညး ပါဝငပါသည။

• ေျမယာသမးဆညးမႈ ျဖစရပအမားစတြင ရြာသားမားသည ေျမယာသမးဆညးျခငး မခရမ ႀကတင အသေပး တငပငျခငးမခရေၾကာငးႏင ျဖစရပတစခတြင ရြာသရြာသားမားသည လကနကကင တပဖြ႕ဆသ႔ ေျမယာလႊေျပာငးေပးရနအတြက သေဘာတညခက လကမတ ေရးထးေပးရနအကြကကကလမလညလညဖား ၿခငးခခရပါသည။

• ဤအစရငခစာ ေရးသားသည ကာလတစေလာကတြင၂၀၁၂ခႏစ ဒဇငဘာလ မတငမက သမးဆညးခထားရေသာေျမယာမားေၾကာင ျဖစေပၚလာသည ဆးက းမား အေၾကာငး က ကရငလ႔အခြငအေရးအဖြ ႔မ ဆကလက လကခရရလကရပါသည။ ဤသညကား လြနခေသာ ရာစ ႏစမားကတညးကတပမေတာမ ကးလြနခသည ေျမယာသမးဆညးမႈမား ဆကလကျဖစေပၚေနသညက ေဖာျပေနျခငးပငျဖစပါသည။

ရြာသားမား၏ တ႔ၿပနမႈနညးဗဟာမားရြာသားမား၏ တ႔ၿပနမႈနညးဗဟာမား

• ၂၀၁၁ ခႏစ နင ၂၀၁၂ခႏစ အတြငးျပစထားေသာ ယခငမထတျပနခသည အစရငခစာႏင ႏႈငးယဥရပါလင အမ းမ းေသာေဒသခရြာမား၏ တ႔ျပနမႈၾကမႏႈနးပမာဏမား တးပြားလာသညက ေတြ႕ရရပါသည။ တရား၀ငေျမယာမတပတငျခငးႏင လထအေျချပအဖြ႕အစညးမားဆသ႔ ခဥးကပျခငးမားသည ရြာသရြာသားမား၏ အသးျပေနသည နညးဗဟာအျဖစ ေပၚထြကလာစဥတြငလကနကကငတပဖြ ႕မားအား ညႏႈငးတငပငျခငးႏင စညးရးေျပာဆျခငးမား ပမတး ၍ လပေဆာငလာေၾကာငး ေဖာျပထားသညကလညး ေတြ႕ရရပါသည။

• ေျမယာသမးဆညးျခငး အျဖစအပက အခ႕တြင လကနကကငမားႏင ညႏႈငးေဆြးေႏြးျခငးသည စမကနး လပငနးမား မျဖစေျမာကေစရန တားျမစရပတန႔ေစခသည။ သ႔ေသာ မားေသာအားျဖင ရြာသားမားသည ထကသ႔ ထတေဖာေျပာဆမႈမားေၾကာငအၾကမးဖက ၿခမးေျခာက မႈမားႏင အသကအႏရာယ ထခကမႈမား ႀကေတြ႔ခၾကရသည။

• ရြာသားမားသည လကနကကင အဖြ႕မား အထးသျဖင ကရငအမးသား အစညးအရး (သ႔) ကရငအမးသား လြတေျမာကေရးတပမေတာမ ၎တ႔ အပခပသည နယေျမအတြငး ခ းေဖာကမႈမားႏင ပတသက၍ ေဆာငရြကရန စညးရးလႈ႔ ေဆာျခငးမားျပလပေၾကာငး တငျပခၾကသည။ အခ ႕ေသာ ျဖစရပမားတြင လကနကကငမား ပါ၀င လာမႈေၾကာင စမကနးလပငနးမားကာကြယ ရပတန႔ႏငခပါသည။

အၾကျပတငျပခကမား အၾကျပတငျပခကမား ေဆြးေႏြးတငပငျခငးႏင သေဘာထားရယျခငးေဆြးေႏြးတငပငျခငးႏင သေဘာထားရယျခငး• ရြာသားမားသည ၎တ႔၏အကးစးပြားႏင ၎တ႔စားဝတေနေရးအေပၚသကေရာကမညဖြ႕ ျဖးတးတကမႈ၏ဆး ကးမားအတြက

အဓကဆးျဖတၾကရမညသမား ျဖစေသာေၾကာင ဖြ႕ျဖးေရး စမကနးမားက စတငေရးဆြ သညႏငတစျပငနက ေဒသချပည သမားကေခၚယေတြ႔ဆကာ လပေဆာငမညစမကနးသည ေဒသခမား၏ ေျမယာႏငစားဝတေနေရးအေပၚ မညကသ႔သက ေရာကမႈရ ႏငေၾကာငး စသည သတငးအခကအလကမား ပြငလငးျမငသာစြာ ထတေဖာရငးလငးတငျပရပါမည။ လပေဆာငမညစမ ကနး၏ အရြယအစား၊ အကယအဝနး၊ ေပးေဆာငမညေလာေၾကးေငြပမာဏႏင စမကနးအား အေကာငအထညေဖာမညနညးလမးမား စသညအခကအလကမားအတြက ဆးျဖတခကခရာတြင ရြာသားမားကပါ ပါဝငေစရန အခြငအေရး ေပးသငပါသည။စမကနးလပေဆာငမညသမား မ လညး လပငနးအတြကဆးျဖတခကခရာတြင ရြာသားမား၏အျမင ရႈေထာငႏငသေဘာထားမားကဥးစားေပးထညသြငးစဥးစားသငပါသည။

အထကေဖာျပပါ ပက ၂၀၁၃ခႏ စ ေအာကတဘာလ ၂၀ရက ေန႕စ ြ ျဖင တင ၾကားစာတစေစာငက ျပသည။ ၎သည ကရင ျပညနယေတာငပငးႏ င အလယပငးရ လယေျမအသမးဆညးခခရေသာ ရ ြာသရ ြာသားမ ား၏ အမညမားက စာရငး ျပ စထားသည။ ၎တငၾကားစာက ကရငနယျခားေစာငတပ၏တပရငး အမတ ၁၀၂၂မ ဒတယညႊန ၾကားေရးမ းခ ပ ဆသ ႕ေပး ပ ႕သည။ ၎စာထတ ြ င ကရငနယ ျခားေစာငတပ၏တပရငး အမတ ၁၀၂၂မ တပရငမး ဗလမတသမ စစဘကေရးရာတြင အသးျပ ရနအတြက ၁ ,၀၀၀ ဧကခန႕ရ ေသာ ရ ြာသရ ြာသားမား၏ ေျမယာမားက သမးဆညခ ျခငးအေၾကာငးက စ ြ ပစ ြေရးထားသည။ ၎၏ကယေရးကယတာတြင သစ ြ ရ နအတ ြကလညး ရ ြာသရ ြာသားမ ား ဆမ ေနာကထပေ ျမဧကေပ ါ ငး ၆၄၂ ဧကေကာကလညးသမးယချပး ရြာသရြာသားမားကလညး ဤကသ႕ျခမးေျခာကေျပာဆခသည။ “နငတ႕ေျမယာက ျပနရခငရင နငတ႕ ကရငနယျခားေစာငတပမာ လာစစမႈထမးေဆာငရမယ။ မဟတလ႕ရရင နငတ႕ေျမယာေတြအတြက တရားဥပေဒန႕ ရငဆငေျဖရငးရမယ။ ငါ နငတ႕ေျမယာေတြက သမးယတာ မၾကကဘးဆလ႕ရရင ငါ နငတ႕က ေထာငထထညလကမယ။” [ပ-KHRG]

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

88

• စမကနးလပေဆာငမညသမားသည စမကနးမစတငမ လပေဆာငမညစမကနး၏ သဘာဝပတ ဝနးကငအေပၚ၊ ေဒသခ လထ ၏ကနးမာေရးႏငလ႔အခြငအေရးအေပၚ မညက သ႔အက းသကေရာကႏငသညက စစတမးေကာက ယရာတြင သးျခားလြတလပေသာအဖြ႕မ လပေဆာငသငျပး စစတမးေကာကယမညသမားသညလညး ေဒသခမားႏငေတြ႔ဆေဆြးေႏြးတငပငရပါမည။ ထ႔ေနာက ေကာကယရရ ေသာစစတမးပါ အခကအလကမားက လတငးသရေစရန ေဒသခလထ၏ ဘာသာစကားျဖင ထတေဝျဖန႔ခေပးရမညျဖစပါသည။

ဓေလရးရာအစဥအလာအရ ေျမယာအသးျပခြငႏင ႏငငေတာ၏ ေျမယာအသးၿပခြင မဝါဒဓေလရးရာအစဥအလာအရ ေျမယာအသးျပခြငႏင ႏငငေတာ၏ ေျမယာအသးၿပခြင မဝါဒ

• ႏငငေတာအစးရအေနျဖင ၎တ႔၏ေျမယာအသးျပခြငမဝါဒႏင ဥပေဒမားသည လကရ ေတာငသ မားကငသးေနေသာ ေျမယာပငဆငခြငထးစမားကအကာ ကြယေပးႏ ငရနလပေဆာငသငပါသည။ ထ႔အျပငေဒသခရြ ာသားမားသညဘးစဥေဘာငဆကလကဆငကမးခ ေသာ နညးျဖငလညးေကာငး၊ ကလနေခတႏင ေဒသတြငးအာဏာပငမားက ခေပးထားေသာ ေ ျမယာ လပပငခြငအေထာကအထားျဖငလညးေကာငး မမပငေျမယာမားကပငဆငေႀကာငး တငျပျခငးကလညး ႏငငေတာအေနျဖင အသအမတျပသငပ ါ သည။

• ေျမယာအသးခမ မဝါဒမားကျပနလညျပငဆငေရးဆြ ရာတြငလညး ပဋပကၡမားေၾကာငေနရပစြန႔ခြာထြကေျပးေနရသမားႏငႏငငျပငပေရာကရေနေသာဒကၡ သညမား အတြကပါ ထညသြငးစဥးစားသငေပသည။

• ရြာသားအေနျဖင ၎တ႔ပငဆငေသာေျမယာမားက တရားဝငမတပတငျခငးမား ျပလပလသညအခါ တြငလညး အစးရအေနျဖငပြငလငးျမငသာေသာနညးလမး မားျဖငျပလပႏငရန လပေဆာငေပးသငပါသည။

ေဒသတြငးအဖြ႔အစညးႏငလထ၏ လပေဆာငခကမားက ကညေထာကပေပးျခငးေဒသတြငးအဖြ႔အစညးႏငလထ၏ လပေဆာငခကမားက ကညေထာကပေပးျခငး

• စမကနးလပေဆာငမညသမားသည ေ ျမယာျပနာေျဖရငးရနဖြ႕စညးထားေသာ ေဒသခရြာသားမားပါဝငသည အဖြ႕အစညးမားႏင၄ငး ေဒသခလမႈအဖြ႕အစညး မားႏင၄ငး ေတြ႔ဆေဆြးေႏြး အၾကဥာဏမားရယသငပါသည။

• ေဒသခ လမႈအဖြ ႔အစညးမားသညလညး ၎တ႔ အခငးခငးမအသပညာ မားေဝမေပးရန လအပၿပးတငးျပည တစဝမးလးရ လြတလပေသာအဖြ ႔အစညးမားကလညး ေဒသခအဖြ ႔အစညး မားမကညေထာကပေပးရနလအပပါသည။

• သတငးမဒယာ မားသညလညး ျမနမာႏငငအေရ႕ေတာငဘကတြင ျဖစေပၚေနေသာေျမယာသမးဆညးမႈမားအ ေၾကာငးက ေရးသားေဖာျပထတလႊငသငပါသည။ ထ႔အျပင မဒယာမားႏင အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမားသညလညး အစးရအေနျဖငလကရျပလပ ေနေသာ ျပျပငေျပာငးလေရးတြငေျမယာသမးဆညးျခငးျပနာမား က အဓကထား ထညသြငးစဥးစားသငေၾကာငး အစးရအေပၚအစဥအျမ ဖအားေပး ေျပာဆသငပါသည။

• ႏငငေတာအစးရႏင အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမားသည ေဒသခလထအား တငၾကားမႈ မားႏငပတသက၍ ေသာလညးေကာငးတရားစရငေရးႏင ပတသက ၍ ေသာလညးေကာငး သရနားလညေစရန သငတနးႏငပညာေပး လပငနးမားကေဆာငရြကသင ပါသည။

• လကနကကငတပဖြ႕မားျဖစၾကေသာ တပမေတာ၊ ကရငနယျခားေစာငတပဖြ႕မား၊ ကရငအမးသားအစညးအရး/ကရငအမးသားလြတေျမာကေရးတပမေတာ၊ ကရငအမးသား အကး ျပ တပမေတာႏင အျခားေသာ တပဖြ႕မားသည ေဒသချပညသမား၏ေျမယာပငဆငခြငႏင ထြနယကစကပးလပပငခြငက ၀ငး၀နးကညပပးေပးသငျပး ၎ တ႔ထနးခပနယေျမ မားတြင ဤအစရငခစာပါ ေထာကျပခကမားအတငး ၾကးစားလပကငသငပါသည။

• ႏငငေတာအစးရအေနျဖင ၎တ႔၏ေျမယာအသးျပခြငမဝါဒႏင ဥပေဒမားသည လကရေတာငသ မားကငသးေနေသာေျမယာပငဆငခြငထးစမားက အကာအကြယေပးႏငရနလပေဆာငသငပါ သည။ ထ႔အျပင ေဒသခရြာသားမားသည ဘးစဥေဘာငဆကလကဆငကမးခ ေသာ နညးျဖငလညးေကာငး၊ ကလနေခတႏင ေဒသတြငးအာဏာပငမားက ခေပးထားေသာ ေျမယာ လပပငခြငအေထာကအထားျဖငလညးေကာငး မမပငေျမယာမားကပငဆငေၾကာငးတင ျပျခငးကလညးႏငငေတာအေနျဖင အသအမတျပသငပါသည။

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသတစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး” 9

ဤပက ၂၀၁၃ခႏစ ဧျပလ ၂၇ ရက၊ ကရငျပညနယအေရ႕ေျမာကပငး ဒြယလးျမ႕နယ၊ မယကလယကလေကးရြာအနားတြင ရကယခသည။ ၎သည ေရႊတးေဖာေရးလပငနးေၾကာင အကးဆကအေနျဖင ၾကးမားကယျပန႕စြာ ထခကပကစးသြားေသာ သဘာ၀ပတ၀နးကငက ျပေသာပျဖစသည။ [ပ-KHRG]

အပစအခတရပစေရး ျပလပျပးေနာကပငး ေျမယာသမးဆညးျခငး၏ အေျခအေနအပစအခတရပစေရး ျပလပျပးေနာကပငး ေျမယာသမးဆညးျခငး၏ အေျခအေန

• စမကနးလပေဆာငမညသမားသည လ႔အခြငအေရးအလြသးစားသမားမျဖစေစရန ၎တ႔ႏင လကတြလပေဆာငေနေသာသမား သည ေဒသခမား၏အခြငအေရးႏင လျခ ေရးကခ းေဖာကေန သမားမဟတေၾကာငး ေသခာစြာသရ ရနလအပပါသည။

• လကနကကငတပဖြ ႔မားအားလးသည ျမနမာႏငငအေရ႕ေတာငပငးရယခင ပဋပကၡ ျဖစပြားခ႔ရာ ေဒသမားမျပနလည ဆတခြာ ေပးရနလအပျပး စစစခနးမား၊ စစတနး လားမား၊ စစသားမသားစမားေနရန အမခနးမားေဆာကလပေပးျခငး သ႔မဟတ တပ ရနပေငြရရေရး အတြက အငားခထားရန ေျမယာသမးဆညးမႈမားျပလပျခငး စသညမားအားလးခကခငးရပတန႔ ေပးရနလ အပပါသည။

• ႏငငေတာအစးရႏင ျမနမာႏငငအေရေတာငပငးရတငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔မားသည ၎တ႔ေရ႕ဆကလပေဆာငမညအပစအခတရပစေရးေဆြးေႏြးပြမားတြင ေဒသချပညသမား (ျပညတြငးေနရာေရႊ႔ေျပာငးေနထငသမားႏင ျပညပတြင ခလ ေနရေသာဒကၡသညမား အပါအဝင) ၏ေျမယာရပငခြငမား အကာအကြယေပးမည အေၾကာငးအရာမားပါ ထညသြငးေဆြးေႏြးသငပါသည။

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

1010

“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသ“ကြႏပတ႔ ရြာသားမား ေျပာသည အသတစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး”တစခတညးျဖင ဘာမားျဖစလာႏငမညနညး” 1111

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမး၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

1212

အဓကကေသာ ရာေဖြေတြ႕ရခကမား

•စးပြားေရးႏင ဖြ႕ျဖးတးတကမႈ စမကနးမား အပါအ၀င အေျခခ အေဆာကအအ ေဆာကလပေရး စမကနးမား၊ သဘာ၀သယဇာတ တးေဖာထတလပျခငးမား ၊ စးပြားအျဖစ စကပးေရး စမကနးမားႏင စစဘကဆငရာ လႈပရားမႈမား စသည အမးမးေသာ လပေဆာငမႈမားေၾကာင ေျမယာသမးဆညးျခငးႏင ေနာကဆကတြအကးသကေရာကမႈမား ၾကးမားစြာ ျဖစေပၚေနေၾကာငးက ဤအစရငခစာ ျပစစဥကာလအတြငး ျမနမာျပည အေရ႕ေတာငပငးမ ကရငလမးမား ေနထငရာေဒသအတြငးရရြာသရြာသားမားမတငျပခပါသည။

• ရြာသားမားက ေျမယာသမးဆညးမႈမားေၾကာင ဆးက းမားစြာ ျဖစေပၚလာပကလညး တငျပလာၾကပါသည။ အထးသျဖင စားဝတ ေနေရး အခကအခမား၊ သဘာဝပတဝနးကင ပကစးဆးရးမႈမား၊ အဓမၼေနရာ ေရႊ႕ေျပာငးခရျခငးမား၊ ကနးမာေရးျပနာမား စသည အရာမားက တငျပလာၾကပါသည။ ဤဆးက းမားသည ရဖနရခါဆသလ တစျပငနကျဖစေပၚလာ ေသာေၾကာင ရြာသားမားအတြက ဘးေလးရာ ဖရဆငဆသကသ႔ ပမခကခေစပါသည။ ထကသ႔ ေျမယာမား သမးဆညးခရျခငးေၾကာင ရြာသားမားကဝငေငြႏငအလပအကင ဆးရးၾကရျခငး၊ ပငဆငေသာ ဥစၥာပစၥညးမားျဖစသည ကၽြ ၊ႏြားမား ထတေရာငးရျခငး၊ ဘပငဆငေသာ စားကကေျမမားဆးရးရျခငး၊ သစ၊ဝါးကသ႔အမေဆာကပစၥညးမား ႏငထငးကသ႔ေသာေလာငစာမားရရရနခကချခငး၊ ေရလႊမးမးျခငးေၾကာင လယယာေျမႏင စားကကေျမမားဆးရးရျခငး၊ ျမစေခာငးမားတြင စြန႔ပစပစၥညးမားေၾကာင ေရအဆပသငခရျခငး၊ အေရျပားႏင အသကရလမးေၾကာငးဆငရာ ေရာဂါမားရရ ျခငး၊ အးမအမမျဖစရျခငး ႏင အျခားေဒသ (သ႔) ႏငငမားသ႔ ေရႊေျပာငးေနထင အလပလပကင ရျခငးစသညဆးက းမားက ခစားရေၾကာငး တငျပၾကပါသည။

• ေျမယာသမးဆညးမႈကးလြနသ အမ းမ းရေၾကာငးႏင ၎တ႔သည တစဥးခငး (သ႔မဟတ) အတတစကြပးေပါငး၍ ေျမယာသမး ဆညးမႈကးလြနၾကေၾကာငး ရြာသားမားက ေျပာၾကားပါသည။ ေျမယာသမးဆညးမႈ ကးလြနသမားမာ အစးရ သ႔မဟတ အစးရေကာေထာက ေနာကခေပးထားေသာအဖြ႕မားျဖစေသာ အစးရအရာရ မား၊ တပမေတာ၊ ကရငနယျခားေစာငတပ၊ ျပညတြငးျပညပ စးပြားေရးကမၸဏမား၊ ခမးသာၾကြယဝေသာ ပပၢလကလပငနးရငမားႏင တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႕မား ျဖစၾကေၾကာငး ရြာသားမား၏ေျပာဆခကမားတြင ေ တြ႕ရရပါသည။ ရြာသားမား၏ ထတေဖာ ေျပာဆခကအမားစတြင ကးလြနသမားသည အစးရႏင ပးေပါငးေဆာငရြကၾကေသာ ပဂၢလက စးပြားေရးလပငနးစမား ျဖစေၾကာငး ေတြ႕ရရပါသည။ ၎တ႔တြင ျပညတြငးစးပြားေရး ကမၸဏမား၊ တပမေတာႏင အစးရအာဏာပငမား ပါဝငေၾကာငး အစရငခစာ အမားစတြင ေဖာျပထားပါသည။

• ရြာသားမားက ေျမယာသမးဆညးသမားသည ၎တ႔၏စမကနးလပငနးမား မစတငမရြာသားမား အား ေခၚယေတြ႔ဆ ေဆြးေႏြးတငပငမႈမား ျပလပျခငးမရေၾကာငး ႏင ေလာေၾကးေငြမားေပးအပျခငးမရေၾကာငး အစဥထတေဖာ ေျပာၾကားၾကပါသည။ အခ ႔ေသာ စမကနးလပေဆာငသမားသည ရြာသားမားအား ေခၚယေတြ႔ဆေသာလညး ရြာသားမား၏ တငျပ ေတာငးဆခကမားက လစလရကာအေရးယေဆာငရြကေပးျခငး မရေပ။ အခ႕အျဖစအပက မားတြင ေလာေၾကးေငြ ရရသညဟဆေသာလညးလေလာကစြာရရမႈမရျခငး၊ေပးမညေျပာျပး လကေတြ႔တြင မရရျခငးမားရေၾကာငး ရြာသားမားကေျပာပါသည။ အျဖစအပက အေတာမားမားတြင ရြာသားမားသည ေလာေၾကးေငြမရရသည႔အျပင ၎တ႔ပငေျမမားအား ျပနလည လပကငႏငရန အတြက ငါးရမးခမားက သမးဆညးမည႔သမားအားေပးေဆာငရန ဖအားေပးျခငး ခရပါသည။ အျဖစအပကတစခတြင ရြာသားမားသည ၎တ႔ပငဆငေသာ ေျမမားအား ေပးေဆာငရန သေဘာတညေၾကာငး လကမတေရးထးရန အကြကကက လမလညလညဖား၍ စညးရးျခငးခခရပါသည။

• ရြာသားမားသည အမ းမးေသာ အလြ သးစားျပမႈမား ခစားၾကရေသာလညး နညးလမးမ းစအသးျပ ၍ ျဖစေစ စေပါငးေဆာငရြကျခငးျဖငျဖစေစ ၎တ႔ရငဆငၾကေတြ႔ရေသာ ဆးက းမား ကကာကြယရနႏင ေလာခရနလပေဆာငလကရ ၾကပါသည။ ရြာသားမားသည မမတ႔ပငဆငေသာ ေျမယာမား သမးဆညးျခငး မခရေစရန အရပဘကလမႈအဖြ ႔အစညးႏင မဒယာမား အား ေတြ႔ဆရငးလငးျခငး၊ႏငငေတာအစးရႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႕မားထစညးရးလႈ႔ေဆာျခငး၊ ေျမယာမားကဥပေဒႏငအညမတပတငႏငရနျပလပျခငး စသညနညးလမးမား စြာျဖငၾကးပမးလပေဆာငလကရ ပါသည။ ရြာသားမားအေနျဖင ေျမယာသမးဆညးမႈမခရေစရန လပေဆာငသညအခါ ဥပေဒႏငအည မမတ႔ပငဆငေသာ ေျမယာမား မညကသ႔ မတပတငရမညက သရနားလညမႈမရျခငး၊ေျမယာသမးဆညးသမား၏ လစလရႈမႈခရျခငး စသည အတားအဆးမားႏင ရငဆငၾကေတြ႕ေနရပါသည။ အထးသျဖင ရြာသားမားသည ၎တ႔ အတြက အသကအႏရယရႏငေသာလညး အျခားေရြးခယရနနညးလမး မရ သျဖင ေျမယာသမးဆညးရာတြင ပါဝငေသာလကနကကင အဖြ႔အစညးမားႏင တကရကေတြ႔ဆ ညႏႈငးၾကရပါသည။ ထသ႔ေတြ႔ဆရာတြင ရြာသားမားႏင၎တ႔၏အသကအဝနးအတြက အၾကမးဖကျခမးေျခာက မႈမားႏင ရငဆငရေၾကာငးေဖာထတေျပာၾကားပါသည။ အျဖစအပကတစခတြင ဘနးၾကးတစပါးသည သစလပငနးတစခအေပၚ ဆန႔ကငေျပာၾကားျပး မၾကာမတြင သတျဖတျခငး ခခရပါသည။ ရြာသားမားသည ေျမယာသမးဆညးမႈမခရေစရန နညးမးစသး လပေဆာငရာတြင အခကအခ၊ အႏရယမားစြာႏငေတြ႕ၾကေနရေသာလညး အခ႕အျဖစအပကမားမာမ ရြာသားမားသည စမကနးမားရပတန႔သြားရန လပေဆာငႏငခၾကပါသည။

ကရငလ အခြငအေရးအဖြ႔ေကးလကေနျပညသမား၏ အသမားကမတတမးျပစျခငး

၁၉၉၂ ခႏစတြငစတငတညေထာငခေသာ ကရငလ႔အခြငအေရးအဖြ႕အစညးသည လြတလပေသာ ေဒသခ အဖြ႕အစညးတစ ခၿဖစၿပး ေဒသခၿပညသမားအား ၄ငးတ႔ ေတြ႔ႀကခစားေနရေသာ အၿဖစအပကမားႏင လ႔အခြငအေရးခးေဖာကမႈမား၏ သကေသ အေထာကအထားမား စေဆာငးမတတမးယႏငေစရနသငတနးပ႔ခေပးၿခငးႏင လအပသညေထာကကပစၥညးမားပပးေပးျခငးအၿပင ရရသညသတငးအခကအလကမားအား ကမၻာတစ၀မးလးသ႔ ၿဖန႔ေ၀ေပးၿခငးႏငခးေဖာကမႈမားကကာကြယလကရသညရြာသားမား၏နညးဗဟာမား ပမေကာငး မြနေစရန ၎တ႔ႏင ပးေပါငးလပေဆာငမႈမား လပၿခငးၿဖင ၿမနမာၿပညရလ႔အခြငအေရးအေၿခအေန ပမတး တကေကာငးမြနလာေစရနႀကးပမးေဆာငရြကလကရပါသည။ ကၽြႏပတ႔ ၏လပငနးမားက အေသးစတသလပါက www.khrg.org တြင ဖတရႈေလလာႏငပါသည။