ការផាយរបស់ការយិាល័យៈ Watt Kemara Rangsey
1594 Cunningham Ave. San Jose, CA95122 U.S.A. Phone : (855) 12 992 470 Cell : (408) 550-5060 Website: www.ukkbs.org / www.unitedkmerkrom.org
ព.ស.២៥៥៧ គ.ស.២០១៣
លលខ ១៨ ឆ្ន ាំ ទី០៩
រ ឿងអវយវៈក្នងុរាណខ្វែងគំនិតគ្នន
ថ្ងងមួយអវយវៈក្នុងរាណចាប់ផផតើមរបជ ើផដញផោលអំពីភារៈពលក្មម ផរៀងរាល់ថ្ងងរ ិះគន់គ្នន ផៅវញិផៅមក្
ផជើងន យាយអំពីភារៈខ្លួនថា រពឹក្ផឡើងអញរវល់តែផដើរច ិះផឡើងៗ ច ក្ផរាយសផងកៀរតក្ងផជើងសឹងតែោច់។ ថ្ដន យាយថា
រពឹក្រពលឹមផឡើងអញចាប់កាន់ផនិះកាន់ផ ិះ ផលើក្ោក់្ច ែបតនល ច ញ្ច ច្ ំឆឡឹងតឆឡងសលក្កូ្រឲ្យផគស ីម នោក់្ថ្ដផ ិះ។
មាែ់ផឆលើយថា រពលមឹផឡើងអញន យាយម នឈប់, ផជរផគផង, ស ីផង, ផកឹ្ផង, ជក់្ារីផង ផនឿយហែ់ណាស់, មយ៉ា ង
ផ ៀែនឹក្អាណ ែដល់ផមមញវាខ្ំ ពំាឆឡឹងតឆឡង រផងគើក្ាលផរសៀវដល់ខ្លួន ផដើមបីឲ្យអាហារហមែ់ហមង ក្ ឲំ្យមានឧបសគគ
ដល់រក្ពិះតាមក្បួនវជិ្ជា ផព យ។ អនក្ទំងបីរ ិះគន់ចផំពាិះរក្ពិះថា គ្នម នផមវើអវ ីផ ិះចាំតែ ួលអំផណាយផលតឆឡែសកប់
សកល់ជ្ជន ចចកាល។ ឯរក្ពិះវិញផឆលើយផ ត្ ិះផតងផោយសមតីអរប យថា ផសាងអញែងឹ ទ ផសតើងផហៀ ក្ពំ ងតែភយ័តរក្ង
ផទុិះផងូដចូជជូក្ផ ដងឹ?។
ផគទំងបីឈប់សក្មមភាពផដើមបីបងឡែ់រក្ពិះ។ រយៈផពលម នយូរប៉ា ម នផជើង, ថ្ដ, មាែ់សវ ែរសផពានផរក្ៀម
ផរកាិះផហវហែ់ផពាិះផសពៀែអស់ក្មាល ំងលហ ែថ្លហក្នុងអាែមន័ របឹង ប់ ល់ម នានក៏្ចាប់ផមវើការងារដចូរបរក្ែផីដើមវញិ៕
ន ពនធផោយៈ រពិះផក្សរវនិផយា មហា រតឹង-យន់ រពិះផៅអម ការវែតដរីក្ហម។ ថ្ងងចនទ ៩ផរាច តខ្ប សស ព.ស.២៥៤៥
មាតិការ ឿង
១ លរឿងអវយវៈក្នុងរាណខ្ខវងគាំនិតគ្នន
២ អារមភក្ថា ១
៣ បទវចិារណក្ថា ២
៥ ពិធីរបលគននិងជូនអាហារបូក្រណ៍... ៤
៦ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជា... ៧
៧ ការខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះ... ៩
៨ ក្ាំោយលឃើញរបូចម្លល ក់្បុរាណ... ១២
៩ របពពណីរបោាំងទកូ្ ងលៅលខតតាសាក់្... ១៣
១០ ភូមិសាស្តសតលខតតពាម ២១
១១ របសាទរពោះវហិារ(ត) ២៣
១២ គណៈរបតិភូពនសមព័នធសមណនិសសិត... ២៥
១៣ សននិាតលលខាធិការដ្ឋា នពនអងគការ... ២៩
១៤ របជុើបូក្សរបុសមទធផលការងារឆ្ន ាំ... ៣២
១៥ សួនក្ាំោពយ ៣៦
ឃ ើ ញដែរដែមិនែឹង
អាស ូលនរាពាហន៍លមម យងៀ
លគចងលគរកុ្ងលគចាប់លធវើមហូប
លគឲ្យចាំណីទាំងពថងទាំងយប់
ងលុរជុបឈប់រាស់ខ្បខ្របចងៀរបឹង។
លគអខ្ងឡលក្ាលសាម នលគលមាត
លរឿងពិតចាស់ការលគចងៀយក្ថលឹង
លឃើញចាស់លៅលភលើខ្ភនក្លសទើរមិនដងឹ
ខាំរបឹងខ្អបអបរាប់រក្ជាម្លច ស់។
ដចូមនសុសានរសាបចងៀរសួលមិនខ្រសក្
វាយមិនរបខ្ក្ក្លរពាោះឲ្យសីុចាស់
លបើមិនលគចខលួនពួនលរ ើបរម្លស់
គងៀខ្តដងឹចាស់លពលដល់លវនខលួន។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
អារមភកថា
រាល់ដើោច់ឆម្លសសមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ានលាោះពុមពរពឹតតបិរត
សរម្លប់ផសពវផាយព័តម៌្លន ក្នុងលនាោះានលតត តសាំខាន់លៅលលើទាំនាក់្ទាំនងលគ្នលនលយាាយដកឹ្នាាំនិង
ទិសលៅខ្ផនការរបស់សមព័នធសរម្លប់អនវុតតន៍ផារភ្ជជ ប់ជាមួយសងគម ពិលសសខ្ខមរលរកាម។
សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមានរបមូលផតុាំនិសសិតលដើមបីបលងកើតឧតតមគត ិ ឆនទៈ
មនសិការ លធវើការរសាវរជាវរបភពអរយិធម៌របស់ខលួនលឆលើយតបលៅាមតរមវូការរបស់សងគមជាត។ិ
បចចុបបនន ខ្ខមរក្មពុជាលរកាមក្ាំពុងឋិតលៅម្លា ងពនរាាំងក្មុមុយនីសតរបស់រដ្ឋា ភាិលរកុ្ងហាណូយ ខ្ដលលធវើ
ឲ្យខ្ខមរលរកាមាត់បងៀនវូអវីៗខ្ដលជាសិទធិរបស់ខលួន (សិទធិមូលដ្ឋា ន សិទធិពលរដា សិទធិនលយាាយ)។ ការ
ការពារនវូសិទធិលសរភី្ជព សិទធិជើលនឿសាសនា សិទធិលគ្នរពរបពពណី អរយិធម៌ វបបធម៌ អក្សរសាស្តសតរបស់
ខលួនជាលដើម។ល។ ក៏្រតូវានយួនក្មុមុយនីសតរតិតបិតផងខ្ដរ។
រាល់បញ្ហហ ទកុ្ាលាំាក្របស់ជនរមួឈាមខ្ខមរលរកាមជាចាំណងកាតពវក្ចិចរបស់និសសិត លដ្ឋយលផតើម
លចញពីការពរងងឹវស័ិយធនធានមនសុស អនវុតតន៍លគ្នលនលយាាយរបស់ខលួនរសបាមម្លគ៌្នរបស់ថាន ក់្
ដកឹ្នាាំពនអាណតតមិុនៗ ខ្ដលចាត់ទកុ្ធនធានមនសុសជាអាទិភ្ជព លរពាោះវាជាលកាសិកាជើរញុសងគមឱ្យ
ឈានលៅរក្ការលគ្នរពសិទធិមនសុសនិងអភវិឌឍន៍ខ្បបរបជាធបិលតយយ។
រាក្ដោស់ការរបមូលផតុាំនវូមនសុសខ្ដលម្លនសមតថភ្ជព សាមគគីភ្ជពជាធលុងមួយនិងការសខ្មតង
ឆនទៈលសាម ោះរតងៀចាំលពាោះសងគម គឺជាបចច័យពនលទធផលលឡសរម្លប់សងគមជាតិនិងជាបុពវលហតុពនការសលរមច
វាសនារបស់ខលួននាអនាគតដខ៏លីខាងមុខលនោះ។
គណៈក្ម្មកា ររឹតិតបរត
ខ្ចក្ជនូលដ្ឋយឥតគតិពថល
គណៈក្ម្មកា រតួតរិនិតយ
-គណៈក្មមការសមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
រាវរាវរោយ
-សម្ព័ន្ធសម្ណនិ្សសិត-និ្សសិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម្
សុភាសិត
អនក្រាជញទាំងឡាយសបាយលៈបងៀ ជវីតិផរូផងៀរទពាឥតសាត យ
ជយួការពារជាតរិាស្តសតរស់សបាយ ក្តិតយិសរសសរសាយលបើសាល ប់ធមល៌ទៀង។
និរនធនាយក្
-ររះក្តជររះគណុ សឺន សុាតិ
កា កំុី្រយូទ័
-ភកិខុក្ោតធក្ោ ររររ ប ុនថន
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ អារមភក្ថា
ទាំព័រលលខ ០១
បទវិចារណកថា
ការរស់ឃៅកន ុងសងគម
ពាក្យថាសងគមក្នុងទីលនោះ សាំលៅលៅលលើការ
រស់លៅរមួគ្នន ជាពួក្ ជារកុ្ម លធវើការរមួគ្នន ឬរស់
លៅរកុ្មលផសងគ្នន ក៏្លដ្ឋយឲ្យខ្តលធវើការរមួគ្នន ក៏្អាច
ចាត់ថាជាសងគមានខ្ដរ។ ពាក្យថាសងគមលបើខ្ចក្
ឲ្យលាំអិតម្លនលរចើនលៅលទៀតខ្តក្នុងទីលនោះសាំលៅលលើ
សងគមធាៗំ ម្លន៣គ ឺ សងគមមនសុស សងគមសតវ
សងគមរកុ្ាជាត ិ សងគមទាំងបីលនោះសុទធខ្តម្លនការរប
ខ្ជងគ្នន រគប់ដលងហើមលចញចលូលដើមបីជវីតិតទ ល់ខលួន
ដចូៗគ្នន ។
សងគមរកុ្ាជាត ិ របលភទលឈើទាំងឡាយលទោះ
តចូក្តធីាំក្តលីឈាម ោះលផសងគ្នន ក៏្លដ្ឋយ លយើងរាប់ចលូ
ក្នុងរបលភទរកុ្ាជាតទិាំងអស់។ លបើលយើងលមើលសងគម
រកុ្ាជាតលិដ្ឋយមិនានពិនិតយឲ្យហមត់ចត់លទលនាោះ
លយើងឲ្យតពមលសងគមលនាោះថា ជាសងគមខ្ដលសុខ
បាំផតុជាងសងគមដពទ ម្លនសងគមមនសុសនិងសងគម
សតវជាលដើម លរពាោះមិនខ្ដលលឃើញម្លនការលឈាល ោះ
ទស់ខ្ទងគ្នន លដ្ឋយកាយ លដ្ឋយវាចា លដ្ឋយចតិត
ឬក៏្លដ្ឋយសារចាំណីអាហារ ឬលដ្ឋយសារលសនហា
អវីលសាោះលឡើយ លហតខុ្តរកុ្ាជាតមិិនម្លនសខ្រមក្
និងកាយចលនាសរម្លប់សម្លគ ល់។ ខ្តលបើលយើង
ពិនិតយឲ្យខ្មនខ្ទនវញិ លទើបលយើងដងឹានថា មិន
ខ្មនដលូចាន ោះលទ ពិតជាម្លនការជោិះជាន់រចខ្ណន
ឈាន នីស និងរ ាំលោភបាំពានគ្នន លៅវញិលៅមក្យា៉ា ង
ពិតរាក្ដ។ ានជាលយើងហា នថាយា៉ា ងលនោះ លរពាោះ
លពលខ្ដលលយើងលដើរចលូពរពមយួ ខ្ដលម្លនលដើម
លឈើតចូៗ ខ្ដលរគបលដ្ឋយលដើមលឈើធាៗំ លនាោះម្លន
ជាលរចើនងាប់លសទើរគណនាមិនរតូវ លរពាោះឫសចាក់្
ចោុះលរកាមរសូបយក្ទឹក្មិនឈនោះលគ លងើបលឡើងលលើ
គ្នម នទឹក្សលនសើម គ្នម នពនលឺពថង គ្នម នថាមពល
សរម្លប់រទរទងៀជវីតិឲ្យរស់ានក៏្ងាប់លៅ ខលោះាន
រស់រចួក៏្រស់ទាំងរតដរ លូតលឡើងាមលគាមឯង
គ្នម នខ្មក្ គ្នម នខ្ផលអីលទ រតងុលិដចូបលងាគ លអញ្ចឹ ង។
លនោះការរស់លៅខ្បបសងគមរកុ្ាជាត។ិ
សងគមសតវ គរឺបលភទសតវចញិ្ចឹ មជវីតិខ្ដល
រស់លៅានលដ្ឋយសារជវីតិអនក្ដពទជាអាហារ។
លយើងលមើលសតវដើរ ី សតវរក្បី សតវលរបើស សតវ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ បទវចិារណក្ថា
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០២
សងគមរ ក្ខជ្ជែ សងគមសែវ
លចៀមជាលដើម ជាសតវខ្ដលសលូតមិនរក្លរឿងនិង
សតវដពទ ក៏្លៅខ្តពឹងជវីតិលគដពទ ម្លនលមម អាំលៅ
ដងូជាលដើម ទាំងអស់លនោះក៏្សុទធខ្តជាជវីតិពនរកុ្ា
ជាតខិ្ដរ។ លហើយជវីតិរបលភទសតវសីុលមម លនោះ រស់
លៅក៏្ម្លនការជោិះជាន់គ្នន លរចើនជាងរកុ្ាជាត ិ លរពាោះ
តរមូវការមួយលទៀតលនាោះគ ឺ លសពកាម។ លដ្ឋយ
សារការដលណត ើ មចាំណីអាហារ និងកាមរាគៈ អាច
ជល់ឬវធ័គ្នន រហូតដល់ងាប់ផងក៏្ម្លនខ្ដរ។ ឯរប
លភទសតវខ្ដលសីុសាច់វញិ គរួឲ្យសលងវគយា៉ា ងពរក្
ខ្លង លរពាោះសតវនីមួយៗពឹងលលើក្ម្លល ាំងការពារខលួន
តទ ល់ សតវោខ្ដលពូខ្ក្ជាងលគ រគប់រគងតត ច់
មុខ លទោះលពលរក្ចាំណីក្ត ី លពលតរមូវការកាមរាគៈ
ក៏្លដ្ឋយ។ ការរគប់រគងសីុគ្នន បនតាាំងពីធាំចុោះមក្តៗ
រហូតដល់តចូ គ្នម នចាប់ គ្នម នសិទធិអវី សរម្លប់បតឹង
តវាឿ លនាោះលទ។ សរបុមក្ ទាំងសតវខ្ដលម្លនក្ម្លល ាំង
ខាល ាំងក្តទីាំងសតវខ្ដលម្លនក្ម្លល ាំងលខសោយក៏្លដ្ឋយ ជី
វតិរស់លៅគ្នម នានលសចក្តសុីខលទ រស់លៅលដ្ឋយ
ភ្ជពភយ័ខាល ចជាទីបាំផតុទាំងយប់ទាំងពថង។
សងគមមនសុស សងគមមនសុសលដើមលឡើយក៏្
ការរស់លៅរបហាក់្របខ្ហលសតវខ្ដរ លបើលយាង
ាមឯក្សាររបវតតសិាស្តសត មនសុសក៏្លដើរចាប់សតវ
ជាចាំណី អនក្ខ្ដលពូខ្ក្ ខាល ាំងជាងលគ មិនាច់លដើរ
រក្លទចាាំខ្តលគយក្ជនូ អនក្ោមិនយក្ជនូលៅ
វាយយក្របស់លគសីុខ្តមតង លរពាោះខ្តសាំអាងលៅ
លលើក្ម្លល ាំងរបស់ខលួន។ ចាំខ្ណក្អនក្ខ្ដលម្លនក្ម្លល ាំង
លខសោយ រក្ចាំណីមិនសូវានលនាោះសុីខ្តរបស់លសស
សល់លបើរក្ានចាំណីលឡវញិក៏្លគវាយដលណត ើ ម យក្
វញិខ្ដរ។ លរកាយៗមក្លទើបម្លនការវវិឌឍរស់លៅ
ជារកុ្ម ជាហវ ូង លចោះលដើររក្ចាំណីរមួគ្នន លទោះជា
យា៉ា ងលនោះក៏្លដ្ឋយអនក្លខសោយលៅខ្តានចាំ ខ្ណក្
អន់ជាងលគដខ្ដល លដ្ឋយគ្នម នការតវាឿ លរពាោះការ
តវាឿ លពលខលោះអាចខាតលលើសលដើម។ លហតលុនោះ
លហើយលធវើឲ្យអនក្ម្លនក្ម្លល ាំងលខសោយាក់្សាត់ខ្លង
ហា នរហូត។ សងគមមនសុសបចចុបបននលនោះ ម្លនលក្ា
ណៈរបលសើជាងមុន លបើលយើងលមើលលៅាមការវ ិ
វឌឍពនសងគមនិងសម្លភ រ លដ្ឋយសារមនសុសរស់លៅ
ម្លនសាសនាអប់រាំសីលធម៌ ម្លនចាប់ជាត ិ និង
ចាប់អនតរជាតលិៅាមជាតសិាសន៍មួយជាក្ាំណត់
ម្លនសាច់ញាតជិាអនក្លរជាមខ្រជង រពមទាំងម្លន
សិទធិសរម្លប់ការពារមនសុសទលូៅលទៀតផង។ លទោះ
ជាយា៉ា ងលនោះក៏្លដ្ឋយ អាំោច់ពនបុគគល និងឥទធិ
ពលពនទឹក្រាក់្លៅខ្តខ្បរមក្រក្ការគ្នបសងកត់
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ បទវចិារណក្ថា
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៣
សងគមមន សសសម័យប រាណ សងគមមន សសសម័យ ផំនើប
និងគាំរាមក្ាំខ្ហងអនក្ខ្ដលទន់លខសោយនិងរក្រីក្ដ
ខ្ដលលដ្ឋយមិនអាចលគចផតុានលឡើយ។ ខុសគ្នន
រគ្នន់ខ្តតល ស់ពីក្ម្លល ាំងកាយ លៅជាក្ម្លល ាំងអាំោច
និងទឹក្រាក់្ប៉ាុលោណ ោះ។ ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ពិធីរបឃេននិងជូនអាហារបូករណ៍
សមណនិសសិែ និងនិសសិែរកីរក
ពថងអាទិតយ ទី២១ ខ្ខក្ក្កដ្ឋ ឆ្ន ាំ២០១៣
សមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ាន
រារពធពិធរីបលគន និងជនូអាហារបូក្រណ៍ដល់
សមណនិសសិត-និសសិតចាំននួ១៥រពោះអងគ/របូ លៅ
ការយិាល័យក្ោត ល ក្ដុិ១៧ វតតបទមុវត ីសងាក ត់
ចតមុុខ ខណឌ ដនូលពញ រាជធានីភនាំលពញ លរកាម
អធបិតភី្ជពពនរពោះរបធាន លយឿង ារា។
សម្លសភ្ជពចលូរមួម្លនៈ រកុ្មរបឹក្ាភ ិ
ាល គណៈក្មមការនាយក្ គណៈក្មមការបោត
ការយិាល័យ របធានតាំោងតាំបន់ រពោះរគូលមក្ដុិ
១៧ រពោះលតជរពោះគណុ លហឿង សុវណណ និមនតមក្ពី
វតតសុវណណ មុនីសាគរខ្ខមរលរកាម (New Zealand)
សម្លជកិ្-ជកិា បឡូនៗក្នូសិសសក្ដុិ១៣វតតមហា
មស្តនតី, ក្នូសិសសក្ដុិ១៧វតតបទមុវត,ី ក្នូសិសសវតត
អងគលពាធញិ្ហា ណ រពមទាំងតាំោងសបបុរសជន
ចលូរមួផងខ្ដរ សរបុរបម្លណជា៥៥អងគ/របូ។
ក្មមវធិចីាប់ាាំងពីលម្ល៉ា ង ០៨:៣០ដល់លម្ល៉ា ង
១០:១០នាទីរពឹក្។ អនក្សរមបសរមួលក្មមវធិគី ឺ
រពោះលតជរពោះគណុ ជ ី វោណ ត និង ក្ញ្ហា ខ្ប៉ាន សា
សាត ។ រពោះលតជរពោះ គណុ ជ ី វោណ ត លផតើមក្មមវធិី
លគ្នរពវញិ្ហា ណក្ានធរពោះវរីសមណ វរីបុរសខ្ខមរ វរី
បុរសខ្ខមរក្មពុជាលរកាមរគប់ជើនាន់ ខ្ដលានបូជា
កាយ ថាវ យជវីតិចាំលពាោះជាតសិាសនា។ ក្ចិចបនាទ ប់
ក្ញ្ហា លៅ លក្សរ អនរុបធានទី២ ពនសមព័នធ
សមណនិសសិត និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម លបើក្ក្ចិច
សាវ គមន៍ដល់អងគពិធទីាំងមូលលដ្ឋយានខ្ថលងអាំ
ណរគណុនិងលកាតសរលសើរដល់អនក្ចលូរមួរគប់
អងគនិងរបូ ខ្ដលានលោះបងៀលពលលវោដម៏្លន
តពមលមក្ចលូរមួ លដើមបីញុាាំងក្មមវធិលីនោះឲ្យកាន់ខ្ត
ម្លនភ្ជពឱ្ឡារកិ្អធិក្អធម។ បនាទ ប់មក្លទៀត រពោះ
របធានានខ្ថលងរាយការណ៍សលងាបរតួសៗ អាំពី
សក្មមភ្ជពរបស់សមព័នធ ខ្ដលានផតល់អាហារបូ
ក្រណ៍ ដល់សមណនសសិតនិងនិសសិតខ្ខមរក្មពុជា
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ពិធរីបលគននិងជនូអាហារបូក្រណ៍សមណនិសសិត និងនិសសិតរក្រីក្
ទាំព័រលលខ ០៤
ដឋភាពក្នុងការ យាលយ័ ថ្ងងតចក្អាហារបូក្រណ៍ថ្នសមព័នធសមណន សស ែ-ន សស ែតខ្មរក្មពុជ្ជផរកាម
លរកាមលៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជា ក៏្ដចូជាការ
បញ្ជូនរពោះសងឃលៅសិក្ាលៅរបលទសពថ។ សមព័នធ
ានបញ្ជូនរពោះសងឃលៅសិក្ាលៅរបលទសពថចាប់
ពីឆ្ន ាំ ២០០៧ ដល់បចចុបបននសរបុចាំននួ៧១ រពោះ
អងគ។ ចាំខ្ណក្ការផតល់អាហារបូក្រណ៍លៅក្មពុជា
ចាប់ពីឆ្ន ាំ២០១០ ដល់ ឆ្ន ាំ២០១៣ សរបុាន៥២
អងគ/នាក់្។
ក្មមវធិពីថងលនាោះ ម្លនការចាប់អារមមណ៍ពី
លោក្ គមឹ លនរតលសដ្ឋា តាំោងសបបុរសជន
លោក្ម្លនរបសាសន៍ថាៈ ពថងលនោះខញុាំសបាយចតិត
យា៉ា ងពរក្ខ្លងខ្ដលានលឃើញសមព័នធានផតូចលផតើម
ក្មមវិធីលនោះលឡើង លរពាោះថាខញុាំក៏្ជាសម្លជិក្សមព័នធ
មួយរបូខ្ដរ ធាល ប់ជាអនក្រក្ខសត់ ខវោះខាត ធាល ប់ជា
និសសិត ជារពោះសងឃ ជបួការលាំាក្យា៉ា ងខាល ាំង
លហើយមក្ដល់ពថងលនោះ លពលលនោះខញុាំមនិលភលចនវូ
តរមូវការរបស់អនក្សិក្ាលរៀនសូរតលទ។ ពិតខ្មន
ខ្តថវកិាបនតិចបនតួចខ្ដលលយើងានវភិ្ជគទន ក៏្
លដ្ឋយ ខ្តសរម្លប់អនក្សិក្ា ខញុាំគតិថា វាម្លនតពមល
ខាល ាំងោស់សរម្លប់អនក្ខ្ដលខវោះខាត។ លហតលុនោះ
ខញុាំគិតថា ការជួយគ្នន លៅវិញលៅមក្មិនចាាំាច់ទល់
ខ្តម្លនលុយរគប់រគ្នន់លនាោះលទ លយើងអាចជយួលៅ
ាមលទធភ្ជពខ្ដលលយើងម្លន ដចូជារបូខញុាំាទ
តទ ល់ ឆ្ន ាំលនោះខញុាំានឧបតថមភដល់និសសិតាន១របូ
លបើសិនជាឆ្ន ាំខាងមុខខញុាំម្លនលទធភ្ជព ខញុាំអាចជយួ
ាន២ ឬ ៣របូលៅាមអវីខ្ដលខញុាំម្លន។ ផទុយលៅ
វញិលបើខញុាំគ្នម នលទធភ្ជពលទ ខញុាំម្លនមិតតភក្ត ិម្លនសាច់
ញាត ិ ឬអនក្ជតិខាងខ្ដលខញុាំសាគ ល់ ជួយខ្ណនាាំ
រាប់ដល់ពួក្លគឲ្យលគយល់អាំពីតពមលពនការខ្ចក្
រាំខ្លក្ លដើមបីានផលលឡសរម្លប់ជយួសងគមជាតិ
របស់លយើងគធឺនធានមនសុស។ពិលសស សម្លជកិ្
សម្លជិកាខ្ដលជាអនក្ធាល ប់ានទទលួផលពីសមព័នធ
កាលោលបើ គ្នត់ានលចញលៅរបឡូក្ក្នុងសងគម
គរួខ្តគតិដល់សមព័នធ និងជយួលរជាម ខ្រជងលដ្ឋយ
របលយាលក៏្ាន លបើមិនានលរជាមខ្រជងលដ្ឋយ
តទ ល់ លដើមបីឲ្យសមព័នធលយើងម្លនការរកី្ចលរមើនពី
មួយពថងលៅមួយពថង។ បនាទ ប់រពោះលតជរពោះគណុ ខ្ក្
អ កុ្ អនរុបធានទី១តាំោងលបក្ាភ្ជពទទលួអាហា
របូក្រណ៍ម្លនសងឃដកីាថាៈ មនសុសនិងសតវដចូគ្នន
លដ្ឋយរបការ៤យា៉ា ង
១.ចាំណីអាហារ, ២.លសពកាម, ៣.លដក្ និង
៤.ការភយ័ខាល ច។
ខ្តអវីខ្ដលមនសុសរបលសើរជាងសតវ ឬអវី
ខ្ដលសតវមិនម្លនលនាោះគធឺម៌ មនសុសដងឹខុសរតូវ
គណុលទស បុណយាប លឡអារក្ក់្។ ដលូចនោះ ការ
ចាំោយធនធាន ពនញាតលិញាមទាំងអស់ទាំងក្នុង
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ពិធរីបលគននិងជនូអាហារបូក្រណ៍សមណនិសសិត និងនិសសិតរក្រីក្
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៥
រពិះរបធានជនូប័ណណ សរផសើរដល់ផោក្ គឹម ផនរែផសោឋ
និងលរៅរបលទសលដើមបីជនូជាអាហារបូក្រណ៍ដល់
លយើងខញុាំរពោះក្រោុនាលពលលនោះ សុទធសឹងខ្តជាអនក្
ម្លនធម៌សបបុរស លបើសិនជាអនក្គ្នម នធម៌មិនអាច
លធវើលៅរចួលទ។ លយើងគតិលមើលថា លតើសតវលធវើលៅរចួ
លទសរម្លប់សតវដពទលរៅពីក្នូរបស់វា របខ្ហល
ជាមិនអាចលទ លបើវាម្លនចាំណីសូមបីខ្តក្នូរបស់វា
លៅខ្ក្បរវារគហឹមដ្ឋក់្ផង។ លហតលុនោះ បញ្ហជ ក់្ឲ្យ
លឃើញថា អាំលោយទាំងអស់លនោះលរបៀបដចូជាទឹក្
សលនសើម ខ្ដលធាល ក់្ចុោះមក្សរម្លប់លរសាចរសប
ដល់រកុ្ាជាតិ ខ្ដលក្ាំពុងលរក្ៀមសវិតឲ្យរកី្លូត
ោស់លខៀវខចីលចញតក លចញខ្ផលាន លដើមបីានជា
របលយាជន៍ដល់មនសុសសតវនានា។ ជាចងុលរកាយ
រពោះអងគានខ្ថលងអាំណរគណុ ដល់ម្លច ស់ឧបតថមភអា
ហារបូក្រណ៍ទាំងអស់ ទាំងក្នុងនិងលរៅរបលទស ជួប
របទោះខ្តលសចក្តសុីខ ចាំលរ ើន រគប់ៗរកុ្មរគួសារ និង
ចងចាាំលៅទលងវើលឡពនអនក្ទាំងអស់លនាោះមនិអាចបាំ
លភលចានលឡើយ។
លោក្ សឺន ខ្សត រកុ្មរបឹក្ាភាិល
លោក្ម្លនរបសាសន៍ថាៈ ក្មមវធិលីនោះវាសាំខាន់បាំ
ផតុលដើមបីអភវិឌឍន៍ធនធានមនសុសតលៅខ្វងឆ្ង យ
លទៀត។ លយើងទាំងអស់គ្នន ានឃ្លល តចាក្រសុក្ក្ាំ
លណើត ដចូរតលក្ៀតរតូវានលគដក្ពីទីក្ខ្នលងមួយ
យក្លៅក្ខ្នលងមួយលទៀត វាម្លនការខវោះខាតយា៉ា ង
ខាល ាំង។ អាហារបូក្រណ៍ ខ្ដលានបាំលពញនវូលសច
ក្តតីរមូវការ គឺជាលជាគជយ័ដធ៏ាំខ្ដលសមព័នធានលធវើ
ក្នុងមួយឆ្ន ាំ។ រពោះលតជរពោះគណុ ចនទ សុតត រកុ្ម
របឹក្ាភាិលរពោះអងគម្លនសងឃដកីាថាៈ ខញុាំក្ោុ
លកាតសរលសើរយា៉ា ងពរក្ខ្លង ខ្ដលានលឃើញ
សម្លជកិ្ សម្លជកិាពនសមព័នធខ្ដលដកឹ្នាាំលដ្ឋយ
រពោះរបធាននាអាណតតទីិ៤លនោះ ខិតខាំលធវើការលដ្ឋយ
យក្ចតិតទកុ្ដ្ឋក់្ លដើមបីបនតលវនពីលរៀមចបងខ្ដល
ានរតួសរាយផលូវពីមុនមក្។ ជាក់្ខ្សតង ការ
ខ្ចក្អាហារបូក្រណ៍ពថងលនោះ គជឺាខ្ផលតក មយួខ្ដល
ានមក្ពីការខិតខាំរបងឹខ្របងរបស់គណៈក្មមការទាំង
អស់អងគ/របូ។ លហតលុនោះ លយើងសងឃឹមលជឿជាក់្ថា
លៅពថងអនាគតសមព័នធលយើងនឹងម្លនអនក្សាគ ល់កាន់
ខ្តលរចើនលឡើងៗ បនាទ ប់ពីលនាោះ ក៏្រពោះអងគានខ្ថលង
អាំណរគណុដល់ម្លច ស់ឧបតថមភ លៅសឹងហបរូជីាភ្ជសា
អងៀលគលសាមរយៈខ្ខសវឌីិអូ លដើមបីឲ្យលគានលឃើញ
ពីសក្មមភ្ជពខ្ដលសមព័នធានរារពធលធវើលៅឆ្ន ាំលនោះ
លរពាោះឆ្ន ាំមុនៗម្លច ស់ឧបតថមភលៅសឹងហបុរ ី ក៏្ធាល ប់ាន
ចលូរមួក្នុងក្មមវធិលីនោះខ្ដរ។
ការខ្ចក្អាហារបូក្រណ៍ មុននឹងខ្ចក្អាហា
របូក្រណ៍ របធានសមព័នធានជូនប័ណឌ សរលសើរ
ដល់លោក្ គមឹ លនរតលសដ្ឋា លដើមបីទកុ្ជាអន-ុ
សាវរយ៍ី។
សមព័នធសមណនិសសិត និងនិសសិតខ្ដល
ទទលួអាហារបូក្រណ៍ក្នុងមួយអងគ/របូទទលួាន
២៥០$ រមួទាំងអស់ម្លន ១៥អងគនិងរបូគៈឺ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ពិធរីបលគននិងជនូអាហារបូក្រណ៍សមណនិសសិត និងនិសសិតរក្រីក្
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៦
រពិះរបធានរបផគនអាហារបូក្រណ៍ ដល់សមណន សស ែ
១.រពោះលតជរពោះគណុ ខ្ក្ អ កុ្
២.រពោះលតជរពោះគណុ រនិទ ភរិមយ
៣.រពោះលតជរពោះគណុ ឡងុ សារៈ
៤.រពោះលតជរពោះគណុ សួន វាាំងគ្ន
៥.រពោះលតជរពោះគណុ លពរជ ប នុថន
៦.រពោះលតជរពោះគណុ រតងឹ ដង
៧.រពោះលតជរពោះគណុ ថាច់ លខមរា
៨.រពោះលតជរពោះគណុ ថាច់ ថាវរ ី
៩.រពោះលតជរពោះគណុ ហា សាំអាង
១០.រពោះលតជរពោះគណុ លសាណ ធារ ី
១១.រពោះលតជរពោះគណុ ចនទ លសរ។ី
១២.លោក្ ពក្ ចាន់សុធា
១៣.បឡូន ថាច់ ចស្តកាក វឌុឍ
១៤.បឡូន លៅ វសិាល
១៥.ក្ញ្ហា លសង ចនិាត
ជាចងុលរកាយ រពោះរបធានក៏្ានជនូពរនិង
តត ាំលផញើពាក្យលពចន៍ខលោះៗ ដល់សមណនិសសិតនិង
និសសិតខ្ដលានទទលួអាហារបូក្រណ៍ក៏្ដូចជាបឡូនៗ
ទាំងអស់ខ្ដលទទលួានអាំលោយជាសិលកាា ប ក្រ
ណ៍នាលពលលនោះថាៈ សូមសិសស និសសិតលយើងទាំង
អស់ខិតខាំលរៀនសូរតឲ្យានពូខ្ក្ លដើមបីកាល យជា
អនក្ខ្ដលម្លនសមតថភ្ជពពិតរាក្ដ លហើយជយួ
ខលួនលយើងនិងជយួជាតលិយើងនាពថងអនាគត។ ក្មមវធិី
ពថងលនោះានការឧបតថមភពីលោក្ ថាច់ ក្សុល និង
បងរសី ខ្ក្វ លសាភណ័ឌ លៅសហរដាអាលមរកិ្ចាំននួ
បចច័យ២០០$ សរម្លប់លធវើចងាហ ន់ពថងលនោះ។ ក្មមវធិី
លនោះលសាត ពិតខ្មនខ្តលពលលវោខលី ខ្តការលរៀបចាំ
របស់លយើងានខ្ផលតក គរួជាទីគ្នប់ចិតត, រប ការអស់
លនោះ ក៏្លដ្ឋយសារការជួយលរជាមខ្រជងទាំងអស់គ្នន
ផងខ្ដរ, ពិលសស អនក្ខ្ដលានចលូរមួក្នុងឱ្កាស
លនោះខ្តមតង។ លៅលវោលម្ល៉ា ង១០និង១០នាទីអងគវធិី
ានចប់សពវរគប់លដ្ឋយផសពវផាយលមាត ធម៌ ជនូ
ដល់សពវសតវក្នុងសងារវដដ។ ផោយៈ រ នទ ភ រមយ
សមព័នធសមណនិសសិែ-និសសិែដមមរកមព ុជា
ឃរកាមឃៅភនំឃពញ ែដងែកឋិនឃៅកមពជុា
ឃរកាម
កាលពីពថងអាទិតយ១លរាច ខ្ខអសសុជ ឆ្ន ាំ
មាញ់បញ្ចស័ក្ ព.ស.២៥៥៧ រតូវនឹងពថងទី២០
ខ្ខតោុ គ.ស.២០១៣ សមព័នធសមណនិសសិត-
និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម រពមទាំងពុទធបរស័ិទលៅ
ភនាំលពញានលធវើបុណយក្ឋិនទនលដើមបីដខ្ងហលៅកាន់
វតត លទពមងគលឧតតម (អនទិពវ) ភមូិអនទិពវ ឃុាំតងឹមុី
រសុក្ាឱ្ន លខតតលងៀលហារ (ក្មពុជាលរកាម) លដើមបី
លវររបលគនដល់រពោះភិក្ាុសងឃខ្ដលគងៀចាាំរពោះវសា
អស់ពរតម្លស និងលដើមបីរបមូលបចចយ័ចលូរមួក្
សាងឧបដ្ឋា នសាោថមី។
លនោះជាលលើក្ទីមួយលហើយខ្ដលសមព័នធសម
ណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមរារពធលធវើបុណយ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមលៅភនាំលពញដខ្ងហក្ឋិនលៅក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៧
ផលខាសមព័នធសមណន សស ែ ជនូអាហារបូក្រណ៍ដល់ន សស ែ
ក្ឋិនទនដខ្ងហលៅកាន់វតតលៅក្មពុជាលរកាម បុណយ
ក្ឋិនឆ្ន ាំមុនៗខ្ដលធាល ប់លធវើលៅវតតបទមុវតកី្ត ី លៅឯ
លទៀតលផសងពីលនាោះក៏្លដ្ឋយ លនាោះគជឺាសវ័យភ្ជពពន
សាមិក្ទនលទជាអនក្ផតូចលផតើមលឡើងមិនខ្មនសមព័នធ
លឡើយ រឯីបុណយតក វញិសម័ពនធានលធវើ៤ឆ្ន ាំក្នលងលៅ
លហើយ។ លដើមលឡើយ បុណយតក ក្ត ី ពិធជីើនបួនិសសិត
បញ្ាវនតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម និងសបបុរសជនដើោច់
ឆ្ន ាំក្តីបចច័យានមក្សរម្លប់ក្សាងធនធានមនសុស
ម្លនការខ្ចក្អាហារបូក្រណ៍ជាលដើម លរៅពីលនាោះ
សរម្លប់រទរទងៀការងារសមព័នធ ដចូជាពាក្យលសាល ក្
ពនសមព័នធានខ្ចងថា “ធនធានមនសុស ជាមូល
ដ្ឋា នរគោឹះពនការក្សាងសងគម”។ ខ្តលពលលនោះ
សមព័នធានលធវើបុណយសរម្លប់ចលូរមួក្សាងសងគម
វញិមតង ការលធវើលនោះមិនខ្មនម្លនន័យថា ធនធាន
មនសុសពនសមព័នធម្លនមូលដ្ឋា នរគោឹះរងឹម្លាំរគប់រគ្នន់
លនាោះលទ ឬក៏្ឈប់ក្សាងធនធានមនសុសក៏្លទខ្ដរ
គឺលធវើលដើមបីបណត ុោះពនលក្ពនការក្សាងសងគមបលណត ើ រៗ។
ចាំលណោះវជិាជ ក្ត ី រទពយសមបតតក៏ិ្លដ្ឋយ ធនធាន
មនសុសក៏្ដចូគ្នន លបើលយើងរ ាំពឹងចាាំឲ្យរគប់សពវលនាោះ
វាម្លនរយៈលពលយូរោស់ មិនខ្មនដចូជាលដើម
រកុ្ាជាតដិ្ឋាំមួយឆ្ន ាំ ពីរឆ្ន ាំលរបើការានភ្ជល មៗលនាោះលទ
ពុាំលនាោះលពលខ្ដលានមក្ក៏្មិនខ្មនានមក្ខ្ត
មតងរគប់រគ្នន់ខ្ដរ លយើងរតូវការសនសាំបនតិចមតងៗ
លដើមបីឲ្យរបស់លនាោះលក្ើតលឡើង ម្លនគណុភ្ជពរតមឹ
រតូវពិតរាក្ដ។ យា៉ា ងោ កាាំបិតខ្ដលមុតលឡមិន
ខ្មនានមក្លដ្ឋយការលត់ដើរយៈលពលខលីលនាោះលទ
រឯីលគ្នលការលឡក៏្មិនខ្មនានមក្ក្នុងរយៈលពលខលី
លនាោះខ្ដរ។ ានជាយល់លឃើញយា៉ា ងលនោះ លទើប
សមពន័ធរមួជាមួយ និងពុទធបរសិ័ទានសលរមចចិតតលធវើ
អងគក្ឋិនទនលនោះ ដខ្ងហលៅកាន់វតតអនទិពវ ខ្ដលជា
វតតក្មសត់ក្រមនិងគរួជាទីរជោះថាល លហើយជាឱ្កាស
ខ្ដលលយើង ចលូរមួក្សាងសងគមផង លដ្ឋយមិន
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមលៅភនាំលពញដខ្ងហក្ឋិនលៅក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៨
មនទីរចូលក្ សល ព មីសតមតងរពិះបរ ែត
សតមតងរពិះមម៌ផ ស ឱក្សប ណយក្ឋិនទន
អាចរងៀចាាំរហូតដល់ម្លនធនធានមនសុសរគប់រគ្នន់
ានលឡើយ។ លរពាោះថា សូមបីខ្តទឹក្សមុរទខ្ដល
ហូរចាក់្ពីសទឹងបឹងទលនលរាល់ពថងក៏្មិនលចោះលពញខ្ដរ
យា៉ា ងោដចូចាំលណោះវជិាជ ក្ត ី រទពយសមបតតក៏ិ្លដ្ឋយ
លបើចាាំលចោះរគប់ម្លនរគប់លទើបខ្ចក្រាំខ្លក្លនាោះ លរៅ
ពីរពោះពុទធគ្នម នបុគគលោមួយម្លនរគប់ឬសកប់សកល់
លសាោះលឡើយ។
លហតលុនោះ លដ្ឋយអនភុ្ជពពនបុណយក្សុល
ខ្ដលានលក្ើតលឡើងពីបុណយក្ឋិនទនរបស់លយើង
ទាំងអស់គ្នន ខ្ដលានលធវើលដ្ឋយលជាគជ័យ កាលពី
ពថងទី២០ ខ្ខតោុ ាាំងពីរពឹក្រហូតដល់លម្ល៉ា ង៧
យប់ លដ្ឋយានរបលគនចងាហ ន់ដល់រពោះសងឃចាំននួ
៣០រពោះអងគលៅលវោពថងរតងៀ លពលោង ចនិមនតរពោះ
សងឃសខ្មតងរពោះបរតិតលៅលវោលម្ល៉ា ង៤ និងបនាទ ប់
ពីលនាោះអារាធនារពោះធមមថកិ្ពីររពោះអងគសខ្មតងរពោះ
ធម៌លទសនាខ្រគពីរលទៀតផង។ បុណយក្ុសលទាំង
អស់លនោះ សូមជយួរទរទងៀសមព័នធឲ្យកាន់ ខ្តម្លន
ភ្ជពរកី្ចាំលរ ើនលៅមុខពីមួយឆ្ន ាំលៅមួយឆ្ន ាំ និងសូម
ឲ្យសម្លជកិ្ សម្លជកិា រពមទាំងពុទធបរស័ិទទាំង
អស់លទោះលៅរបលទសក្មពុជាក្ត ី លៅរបលទសនានា
លទៀតក៏្លដ្ឋយ សូមចលូរមួលរតក្អរអនលុម្លទនា
នឹងទទលួាននវូបុណយក្សុលទាំងលនោះ ឲ្យាន
លសមើៗគ្នន ក្ុាំបីលឃលៀងកាល យលៅជារបការដពទលឡើយ។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ការដែកអំឃោយែល់ជនរងឃររោះ
ឃោយសារទឹកជំនន់
សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជា
លរកាមលៅទីរកុ្ងភនាំលពញ លៅក្នុងឆ្ន ាំមាញ់បញ្ច
ស័ក្ ព.ស. ២៥៥៧ គ.ស.២០១៣លនោះ ានចោុះ
លៅខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះលដ្ឋយសាទឹក្
ជើនន់ចាំននួពីរលលើក្ លដើមបីជយួសរមួលលៅការខវោះ
ខាតជាបនាទ ន់ក្នុងលពលខ្ដលរបជាពលរដាក្ាំពុង
របឈមនិងលរគ្នោះធមមជាតិ។
លលើក្ទី១ កាលពីពថងទី១១ ខ្ខតោុ ឆ្ន ាំ
២០១៣ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជា
លរកាម ខ្ដលម្លនទីសាន ក់្ការក្ោត ល លៅក្ដុិ១៧
វតតបទមុវត ី សងាក ត់ចតមុុខ ខណឌ ដនូលពញ រាជ
ធានីភនាំលពញ ានចោុះលៅខ្ចក្អាំលោយ ដល់ជនរង
លរគ្នោះលដ្ឋយសារទឹក្ជើនន់ លៅភមូិអនលងៀពរ, ភមូិ
រសោះទឹក្, ភមូិាគត់, និងភមូិដើោក់្ដលងាក ឃុាំក្តុល
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១ ការខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះលដ្ឋយសារទឹក្ជើនន់
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ០៩
វមីិ ួលផភាជ ហារដល់ព ធបរ ស័
តាមដងវងិផីៅតចក្អផំណាយពី ព នអ ូតាគីផៅងមផគ្នល
ាខ្ហន រសុក្បលវល លខតតាត់ដើបង។ លៅលវោ
របខ្ហលលម្ល៉ា ង០៩និង៣០នាទីយប់ ពថងទី១០ ខ្ខ
តុោ ឆ្ន ាំ២០១៣ គណៈក្មមការ សម្លជកិ្ សម្លជិកា
ពនសមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
ានលធវើដើលណើ រលចញពីវតតបទមុវត ី លដ្ឋយរថយនត
ឈនួលមួយលរគឿងម្លន២៥លៅអី ខ្ដលម្លនរពោះ
សងឃចាំននួ១០រពោះអងគ និងក្នូសិសស៧នាក់្ខ្ដល
ដកឹ្នាាំលដ្ឋយរពោះរបធាន លយឿង ារា។
អាំលោយខ្ដលានមក្ទាំងអស់ គាឺន
មក្លដ្ឋយការពរអងាគ ស ពីសម្លជកិ្សម្លជកិាពន
សមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ញាតិ
លញាមលៅភនាំលពញ រពោះសងឃលៅាមវតតអារាម
មួយចាំននួលៅភនាំលពញ ម្លនវតតបទមុវត ី វតតមហា
មស្តនតី វតតទលួសខ្ងក វតតឧោណ លោម វតតអងគាមុិញ
វតតអងគលពាធញិាណ វតតសាំបួរម្លស វតតរពោះាទ
ជាន់ឯក្ វតតខ្រពក្រា វតតនាគវន័ វតតសទឹងម្លនជយ័
វតតលងាក និងម្លនញាតលិញាមរពមទាំងរពោះសងឃ
លៅសហរដាអាលមរកិ្ ចលូរមួឧបតថមភផងខ្ដរ ម្លន
រពោះលតជរពោះគណុ សឺង យឹុងរតនា លៅអធកិារវតត
លខមររងសី រកុ្ងសាន់ហូលសស រដាកាលីហវក្ញា៉ា
រពោះលតជរពោះគណុ កាន សុតោរទិធ របធានសម្ល
គម រពោះសងឃខ្ខមរក្មពុជាលរកាម។
អាំលោយទាំងអស់រមួម្លនមី៦.០០០ក្ញ្ចប់
រតខី៥០០ក្ាំប៉ាុង ទឹក្លដ្ឋោះលគ្ន២៥០ក្ាំប៉ាុង សករ
សជាង ១០០គឡីូរកាម ទឹក្រត ី និងទឹក្សីុអុីវ២៥០
ដប ខ្តជតិ៥០០ក្ញ្ចប់ អងករជាង៤០០គឡីូរកាម
លរបងក្ូឡា១០៨០ដប (លរបងក្ូឡាលនាោះជាអាំលោយ
របស់រពោះលតជរពោះគណុ កាន សុតោរទិធ ទាំង
អស់) គតិជាបចចយ័ជតិ៤ោនលរៀល)។
អាំលោយទាំងអស់លនាោះ ខ្បងខ្ចក្ានចាំននួ
២៥០រគួសារ លដ្ឋយរគួសារនីមួយៗទទលួានមី
២០ក្ញ្ចប់ រតខីពីរក្ាំប៉ាុង ទឹក្លដ្ឋោះលគ្ន១ក្ាំប៉ាុង សករ
សមួយថងៀ ខ្តពីរក្ញ្ចប់ អងករ២គឡីូរកាម ទឹក្រតឬី
ទឹក្សីុអុីវ១ដប លរបងក្ឡូា១ដបនិងលុយមួយមុឺន
លរៀល (លរបងក្ូឡាលៅសល់ពីលនាោះខ្ចក្ជនរងលរគ្នោះ
ចប់ៗាមផលូវរហូតដល់អស់) ។
លលើក្ទី២ លៅពថងទី១១ ខ្ខវចិឆកិា ឆ្ន ាំ២០១៣
រពោះលតជរពោះគណុ លយឿង ារា របធានសមព័នធ
សមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម និងគណៈ
ក្មមការ៣រពោះអងគលទៀតគ ឺរពោះលតជរពោះគុណ លពរជ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ការខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះលដ្ឋយសារទឹក្ជើនន់
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១០
ដឋភាពរពិះសងឃតចក្អផំណាយផៅភូម អនលងថ់្រ, ឃ ំក្តុលតាតហន
ប នុថន, រពោះលតជរពោះគណុ ចនទ លសរ ី និងរពោះលតជ
រពោះគណុ លយឿន សខុយុឹង ានចោុះលៅខ្ចក្អាំលោយ
ដល់អនក្រងលរគ្នោះលដ្ឋយទឹក្ជើនន់មតងលទៀត។ លៅ
ភមូិគឡីូខ្ម៉ារត៤ សងាក ត់ផារក្ោដ ល រកុ្ងលា៉ា យ
ខ្ប៉ាត លខតតបនាទ យម្លនជយ័។ ការចោុះលៅខ្ចក្លនាោះ
ម្លនការចលូរមួពីអាជាញ ធរមូលដ្ឋា ន ម្លនលោក្
រសី ឃុន ចនទី លៅសងាក ត់រងទី២ សងាក ត់ផារ
ក្ោដ ល និងលោក្ លៅ វាសនា លៅសងាក ត់រងទី២
សងាក ត់លា៉ា យខ្ប៉ាត ពួក្គ្នត់ាន ចាត់រកុ្មការងារ
ជាលរចើននាក់្ជយួលរៀបពិធលីនាោះ។ អាំលោយទាំង
អស់រកុ្មការងារលរៀបចាំចាត់ ខ្ចងខ្ចក្ានចាំននួ
៨៥រគួសារ ក្នុងមួយរគួសារៗ ទទលួានអងករ២០
គឡីូរកាម, មី១លក្ស, រតខី២ក្ាំប៉ាុងធាៗំ , ទឹក្សីុអុីវ២
ដប, អមបិល១ថងៀ។ លៅទីលនាោះ លទោះបីជាសពវពថង
ទឹក្ានរសក្លៅវញិលហើយក៏្លដ្ឋយ ក៏្ប៉ាុខ្នតាម
ព័តម៌្លនខ្ដលគណៈក្មមការានលសុើបសួរ អនក្រង
លរគ្នោះលៅទីលនាោះ និងានលឃើញតទ ល់ផង លឃើញ
ថា អនក្លៅតាំបន់លនាោះកាលពីលពលថមីៗ ខ្ដលទទលួ
រងទឹក្ជើនន់ក្នលងលហើយ ពួក្គ្នត់ានជបួនឹងការ
លាំាក្ខាល ាំងខ្មនខ្ទន ពីលរពាោះទឹក្ជើនន់ានបាំតល ញ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ការខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះលដ្ឋយសារទឹក្ជើនន់
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១១
តចក្អផំណាយផៅសងាក ែ់ផារក្ណាត ល, រក្ ងផា៉ាយតប៉ាែ
អផំណាយសរមាប់តចក្ជនូដល់ជនរងផរគ្និះផោយ រ ឹក្ជើនន់
រទពយសមបតត ិ ផលដើោាំនិងានប៉ាោះពាល់ ដល់
ជវីភ្ជពរស់លៅរបចាាំពថងរបស់ពួក្គ្នត់។ លនោះជា
លលើក្ដើបូងលហើយ ខ្ដលពួក្គ្នត់ានទទលួអាំ
លោយាាំងពីទឹក្ជើនន់មក្មិនខ្ដលម្លនសបបុរស
ជនោ ចោុះលៅខ្ចក្អាំលោយលៅទីលនាោះលឡើយ។
លហើយពួក្គ្នត់ថា អាំលោយខ្ដលពួក្គ្នត់ទទលួ
ានលនាោះ វាានជួយសរមួលដល់ការខវោះខាតរបស់
ពួក្គ្នត់ានលរចើន។ អាំលោយទាំងអស់លនាោះ ាន
មក្ាមរយៈរពោះលតជរពោះគណុ សឺង យឹុងរតនា
រពោះលៅអធកិារ វតតលខមរារងសី រកុ្ង San Jose រដា
កាលីហវក្ញា៉ា សហរដាអាលមរកិ្ និងជារបធាន
នាយក្ដ្ឋា នព័ត៌ម្លន សហព័នធខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
រពោះអងគានអាំពាវនាវ ដល់សបបុរសជនលៅរដាក្លូ
រា៉ា ដ ូ និងរដាអាយអូវាឿ សបបុរសជនទាំងអស់រមួម្ល
នៈ ១.លោក្ សឺន សារមុ របធានសាខាសហព័នធ
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាម របចាាំរកុ្ងខ្ដនលវើ ជាអនក្តាំោង
ឲ្យសបបុរសជនលៅ រដាក្លូរា៉ា ដ ូ ានរាក់្ចាំននួ
១០០០ដោុល រ សហរដាអាលមរកិ្។ ២.លោក្ ថាច់
ធាវ ីតាំោងឲ្យសបបុរសជន លៅរដាអាយអូវាឿ ាន
រាក់្ចាំននួ៣២០ និងមួយចាំខ្ណក្លទៀតរបស់
លោក្ លៅ វាសនា លៅសងាក ត់រងទី២ សងាក ត់
លា៉ា យខ្ប៉ាត។
សរបុមក្ លរគឿងឧបលភ្ជគបរលិភ្ជគបនតិច
បនតួចលនាោះវាមិនសាំខាន់ប៉ានុាម នលទសរម្លប់អនក្ម្លន
ខ្តវាសាំខាន់ខាល ាំងោស់ សរម្លប់អនក្ខ្ដលក្ាំពុង
ខវោះខាត ដចូជាអនក្ខ្ដលក្ាំពុងរងលរគ្នោះ លដ្ឋយសារ
ទឹក្ជើនន់លៅលពលលនោះជាលដើម។ ការសាល ប់ពនសតវ
លោក្លដ្ឋយសារលរាគនិងចាស់ជរា គ្នម នបុគគល
ោមួយលគចផតុលសាោះលឡើយ ខ្តលបើការសាល ប់ផទុយ
ពីលនាោះលដ្ឋយការអត់អាហារជាលដើម វាជាការអា-
លោចអាធម័យា៉ា ងពរក្ខ្លង។ លហតលុនោះ មនសុស
រគប់របូ គរួខ្តម្លនវបបធម៌ ខ្ចក្រាំខ្លក្លដ្ឋយលមាត
ដល់គ្នន លៅវញិលៅមក្ លៅលពលអនក្ដពទរងលរគ្នោះ
លដ្ឋយសារអភតូលហត ុឬលដ្ឋយលរគ្នោះធមមជាតោិ
មួយ។ ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
កំោយឃ ើញរបូែម្លល ក់បុរាណឃៅកមព ុជា
ឃរកាម
លៅក្មពុជាលរកាមលដើមលឡើយជាអតតីខ្ដនដី
ពនទឹក្ដកី្មពុជាលយើង ការក្សាងរបសាទ ក៏្ដចូជា
របូចម្លល ក់្លផសងៗជាលរចើនានរគបដណត ប់លលើពផទរប
លទសលដ្ឋយមិនអាចគណនាាន កាលលៅជាចរក្
ភពខ្ខមរដរ៏ងុលរឿង។ លទោះដរីបស់ខ្ខមរមួយចាំននួធាំ
ខ្ដលសរតូវឈាល នពានានដលណត ើ មយក្ក៏្លដ្ឋយ
ខ្តលៅម្លនភសតុាងជាលរចើនជាវតថុាង និងជា
សាក្សីខ្ដលមិនអាចលុបបាំាត់ានលឡើយដចូជា
លៅរបលទសពថ ម្លនរាសាទភនាំលពាន រាសាទភនាំ
រងូ រាសាទភពិម៉ា និងម្លនាាំងពិព័ណរបូចម្លល ក់្ជា
លរចើនលទៀតលៅក្នុងសារៈមនទីរសុទធសឹងខ្តជារចនា
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៧៨ ក្ាំោយលឃើញរបូចម្លល ក់្បុរាណលៅក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១២
តចក្អផំណាយដល់ជនរងផរគ្និះផោយ រ ឹក្ជើនន់
បទរបស់ខ្ខមរ។ លៅរបលទសោវ ក៏្ម្លនរាសាទ
ខ្ខមរជាលរចើនានបនសល់លៅទីលនាោះខ្ដរដូចជាៈ រា-
សាទវតតភ,ូ និងរាសាទលផសងៗជាលរចើនលទៀត។ លៅ
ក្មពុជាលរកាម ក៏្ានបនសល់លៅរាសាទមួយចាំននួ
ផងខ្ដរ លទោះជាយួនខាំពាយាមបាំតល ញលដើមបីបាំាត់
ភសតុាង ក៏្លដ្ឋយ ក៏្ម្លនលៅដូចជារាសាទគងលៅ
លខតតឃ្លល ាំង និងរាសាទអងគរបុរជីាលដើម។
ជាក់្ខ្សតងលៅថមីៗ លនោះ លៅលខតតរពោះរតពាាំាំង
ក្មពុជាលរកាមានក្កាយលឃើញនវូរបូចម្លល ក់្បុរាណ
មយួរពោះអងគ ាមការសននិដ្ឋា នពនអនក្បុរាណវទិា
អាចនិយាយថា របខ្ហលជាក្លក្ើតមុនសម័យអងគរ
លរពាោះសាំអាងលៅលលើរចនាបទជាលរគឿងសាំគ្នល់ពន
សមយ័កាលនីមួយៗ។
កាលពីពថងពុធ ១១លក្ើត ខ្ខលជសា ឆ្ន ាំមាញ់
រតូវនឹងពថងទី១៩ ខ្ខមិថនុា ឆ្ន ាំ២០១៣ លៅភមូិចងុ
រសុក្ និគមលតន រដ្ឋច់ លខតតរពោះរតពាាំង ក្មពុជា
លរកាម ានក្ាំោយលឃើញរបូចម្លល ក់្មួយរពោះអងគ
លៅភមូិចងុរសុក្ខាងតបូងវតតចងុលមសថម ី ម្លនម្ល៉ា
សីុនជកី្ដមីួយលរគឿងានជីក្ដទីប់ផលូវ លពលក្ាំពុង
ជកី្ៗរសាប់ខ្តរបទោះលឃើញរបូចម្លល ក់្មួយរពោះអងគ
លពលលឃើញដើបូងសាម នថាជារគ្នប់មុីន អនក្លបើក្បរ
រថយនតក៏្សទុោះរត់យក្រចួខលួន លធវើឲ្យមនសុសលផឡើលឈ
លឡាលពញរសុក្។ មួយសនទុោះលរកាយមក្លឃើញ
សាថ នភ្ជពសងបសាង ត់ក៏្នាាំគ្នន លដើរសនសឹមៗលៅលមើល
លពលលៅលមើលតទ ល់ានលឃើញរបូចម្លល ក់្មួយរពោះ
អងគលៅលឡសាឡ ត ក្ាំពស់១ខ្ម៉ារត ខ្ដលក្ប់លរកាមដី
ម្លនជលរៅរបខ្ហលមួយខ្មរត។ លឃើញដលូចាន ោះ
ឧាសក្នាម សា លម៉ាត ានលៅគ្នន ចោុះលៅជកី្
យក្រពោះអងគលឡើង។ បចចុបបននក្ាំពុងតមកល់លៅសា
ោឆ្ន់វតតបទមុឈូក្សចងុលមសថម ីភមូិចងុរសុក្,
និគមលតន រដ្ឋច់, លខតតរពោះរតពាាំង, ក្មពុជាលរកាម។
លហើយរបូចម្លល ក់្លនោះលសាតអនក្បុរាណវទិានិងអនក្
រសាវរជាវថមចម្លល ក់្មិនហា នដ្ឋក់្លឈាម ោះឲ្យពិតរា
ក្ដលនាោះលទ លរពាោះម្លនលក្ាណៈខ្បលក្ ម្លនរទងៀ
រទយដចូជារពោះវសិណុ ខ្តលៅលលើថាង សមនិម្លនខ្ភនក្
លបើថារបូហរហិរក៏្មិនខ្មន លរពាោះហរហិរម្លនពដ៤
ឯរបូចម្លល ក់្លនោះម្លនពដខ្តពីរប៉ាលុោណ ោះ។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
របពពណីរបោំងទូក ង ឃៅរសុកបាសាក់
ឃមែតឃ្ល ំង កមព ុជាឃរកាម
លរឿងខ្លបងទកូ្ង គជឺាទាំលនៀមទម្លល ប់មួយ
សរម្លប់របលទសជាត ិម្លនតៗមក្ជាលរចើនសត-
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៣
របូសមាន ក់្ប រាណផនិះានរក្ផឃើញផៅ ចណំ ិះវែតច ងផមសងម ីន គម
ផ ន្ រោច់ ផខ្ែតរពិះរែពំាង អាយ កាលរបតហល ស. ី ៦,៧ថ្នគ.ស.។
វតសរោ៍ស់មក្លហើយ។ និងម្លនទាំលនៀមទម្លល ប់ក្នុង
រសុក្ាសាក់្មក្ដល់សពវពថងលនោះ។
លបើាមពផទលរឿងទកូ្ងលនោះាននិពិតយាម
លគ្នលលដើម គមឺិនខ្មនជាទកូ្សរម្លប់របោាំងលទ
គជឺាទកូ្ជើនិោះទ័ពរសួចរបស់ទហា នលជើងទឹក្សរម្លប់
ចាាំងសឹក្ ជារបស់លសតចរាញ់ខ្ខមរលៅរសុក្ា-
សាក់្ពីបុរាណ។
លរឿងទាំងលនោះានលផទៀងតទ ត់ាមទាំលនៀម
ទម្លល ប់ខលោះ លហើយរសងៀយក្ាមលសចក្តខី្ដលម្លន
ទក់្ទងក្នុងលរឿងទកូ្ ង ខ្ដលម្លនក្នុងលសៀវលៅរប
វតតសិាស្តសត និងភមូិសាស្តសតខ្ដលក្មពុជាលរកាមរសុក្
ាសាក់្ លខតតឃ្លល ាំង (ក្សូាាំងសីុន)។ របវតតលិនោះាន
បញ្ហជ ក់្ថាៈ កាលពីរគសឹតសក្រាជ១៥២៨ រគ្ន
លនាោះរពោះាទ អងគចនទទី១ លសតចាាំងលខ្ងវក្ជាទី
រកុ្ង រពោះអងគជារពោះមហាក្សរតរបក្ប លដ្ឋយរពោះ
រាជហឫទ័យសបបុរសរជោះថាល ក្នុងរពោះពុទធសាសនា
យា៉ា ងម្លាំមួន។
ក្នុងសម័យលនាោះ លៅរសុក្ាសាក់្ម្លនរពោះ
លៅអធកិារវងានាម លទន លធវើជាលៅហាវ យរសុក្
លុោះលោក្អនិចចក្មម លៅលរឿងលនោះក៏្រទងៀរជាបដល់
រពោះាទ អងគចនទ រទងៀរពោះរាជទនយសស័ក្តដិល់
រពោះរាជបលរមើដជ៏តិសនិទធនឹងរពោះអងគលឈាម ោះ ពញា
ាត ងារជា សនិទធភាូល លហើយរពោះរាជទនឱ្យម្លន
អាំោចដចូលសតចរាញ់ក្នុងរសុក្ាសាក់្។
អំពីឃោក សនិទធភូបាល តាែ
លោក្ សនិទធភាូល លៅលធវើលសតចរាញ់លៅ
រសុក្ាសាក់្លនាោះ លោក្ចាត់ការលរៀបចាំរសុក្ឱ្យ
ម្លនជាមណឌ លមួយ លៅចាំក្ោត ល លហើយនិង
លខតត៤លៅទិសទាំង៤។ ឯមណឌ លក្ោត លលនាោះលគ
លៅថា រាស្តសត ក្នុងរបងសរម្លប់បលរមើលសតចរាញ់
លហើយាាំងឱ្យម្លនមស្តនតីរក្ាលខតតលនាោះ គៈឺ
ទីមួយៈ មស្តនតីលសនាបរលទស រតួតរាទិស
ខាងលក្ើតាមទលនលាសាក់្លៅដល់សមុរទ។
ទីពីរៈ មស្តនតីអធកិ្លសនា រតួតរាទិសខាង
តបូងាមសមុរទ ពោវ រក្មួនស។
ទីបីៈ មស្តនតីអញ្ជិ តលសនា រតួតរាទិសខាង
លិច ាមសមុរទ រក្មួនសដល់លខតតពាម។
ទីបួនៈ មស្តនតីលសនាសស្តងាគ ម រតួតរាទិស
ខាងលជើង ាមទលនលាសាក់្ម្លត់រជូក្។
អំពីែាប់សរម្លប់រសុក
ក្នុងសម័យខ្ដលលរៀបចាំមស្តនតីឱ្យរតួតរាទិស
ទាំង៤លនាោះ លោក្សនិទធភាូលចាត់ឱ្យលរៀបក្បួនទ័ព
ចមាាំងលជើងលគ្នក្ និង លជើងទឹក្ ក្នុងលខតតទាំងបួន
ទិសលនាោះ លហើយបញ្ាតតឱិ្យលរៀបចាំលរគឿងសាស្តសាត
វធុសរម្លប់ទហាន និង រាស្តសតរបជារគប់ភមូិក៏្រតូវ
ម្លនរបដ្ឋប់រគប់គ្នន ទាំងអស់ម្លនដចូជាៈ ធនូ សាន
ដ្ឋវ លាំខ្ពង តគ ក់្ ខ្ខល ។ល។
អំពីទាហានឃជើងឃរក
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៤
ផវ កាសរមាប់រពិះសងឃន ងបរ ស័ ចណំ ិះវែត មក្តាម ូក្
ទហានលជើងលគ្នក្ងារជាលសនាពិជ័យសស្តងាគ ម
ម្លនលសនារងបីលទៀតគៈឺ លមក្ងដប់ លមក្ងរយ លម
ក្ងពាន់។ ឯលរគឿង លសលៀក្ពាក់្ទហានលនាោះរតូវ
លសលៀក្សាំពត់ចងក្បិន ពាក់្អាវណូយ ឯលឡវអាវ
លគា៉ា ក់្នឹងសាំពត់លលឿងឬរក្ហម លគលរចើននិយម
លរបើលឡវ ៩.១១ ឬ ១២ ចាំខ្ណក្ឯលរគឿងសាំគ្នល់
យសស័ក្តរិបស់ទហានលនាោះ លគា៉ា ក់្សាំពត់រក្
ហមលៅក្អាវ ឯនាយលៅហាវ យរតូវម្លនឆនូតសាំ
ពត់ពណ៌រក្ហមមួយជាន់ ២ឬ៣ ជាន់ាមបុណយ
ស័ក្តរិបស់នាយទហានទាំងលនាោះ។
អំពីទាហានឃជើងទឹក
ទហានលជើងទឹក្ ក៏្ម្លនលរគឿងសាស្តសាត វធុ
ដចូគ្នន និងទហានលជើងលគ្នក្ខ្ដរ ប៉ាុខ្នតខុសគ្នន នឹង
លសលៀក្ពាក់្លខាសាន ប់លៅល ពាក់្អាវបាំពងៀរតឹមចលងកោះ។
ពួក្ទហានលជើងទឹក្លនោះខ្ចក្ជា ៣ រកុ្មគៈឺ
រកុ្មទីមួយៈ រកុ្មទីមួយលៅថាទ័ពរសួច
ហាត់ចមាាំងនិងទកូ្អុាំម្លនទាំនងដចូទកូ្ ង លយើង
សពវពថងលនោះ។
រកុ្មទីពីរៈ លៅថាទ័ពជើនយួ ហាត់ចមាាំង
និងទកូ្ខ្ចវពីរជរួ ម្លនទាំនងដចូជាទកូ្ខ្ចវ របោាំង
សពវពថងលនោះ។
រកុ្មទីបីៈ លៅទ័ពាសាក់្ គទឺកូ្ម្លនដើ
បូលផង ម្លនខ្ចវផងម្លនលកាត ងផង (លរាងទកូ្ា
សាក់្) ខ្បបទកូ្ប៉ាុក្ចាយខ្តរាងសតួចខ្វង ដើបូល
មួយកាត់ខាងមុខឥតជញ្ហជ ាំងសរម្លប់ដ្ឋក់្លជើងខ្ចវ
៨ឬ១០។ ទកូ្លនោះសរម្លប់ដ្ឋក់្លសបៀង អាហារ
(លៅម្លនលរបើក្នុងរវាង ៣០ លៅ ៤០ ឆ្ន ាំមុន ឥឡូវលគ
លចាលរាងលនោះលហើយ)។
រលបៀបបងាហ ត់ចមាាំងនឹងរក្ាពលរដាលរសច
លលើមស្តនតីទាំង ៤ទិស ចាំខ្ណក្ខាងមស្តនតីទាំង ៤ទិស
រតូវសថិតលៅក្នុង ឱ្វាទរបស់លោក្ សនិទធភាូល
រគប់ជើពូក្។ សម័យលនាោះម្លនបញ្ាតតចិាប់សរម្លប់
រសុក្មួយខ្បបគៈឺ
១. ក្ាំណត់លៅក្នុងពថងលពញបូណ៌មីខ្ខអសសុជ
រដវូលចញវសារតូវអនក្រពឹទធ ចារយ និង នាមុឺន រពោះ
ពញារគប់លខតត ទាំងអស់មក្ជបួជុើគ្នន លៅមនទីរ សនិទធ
ភាូល លហើយលោក្ក៏្ាននាាំអនក្ទាំងលនាោះលៅកាន់
ទីអារាម លដើមបីលធវើទនសីលាមចាប់រពោះពុទធសា
សនា។
២. ក្ាំណត់ពថងលពញបូណ៌មីខ្ខក្តតកិ្ រដវូ
អក្អាំបុក្លនាោះមស្តនតីទាំង៤ទិសលក្ណឌ ទហាន លជើង
លគ្នក្ លជើងទឹក្របជុើគ្នន លៅមុខបនាទ យលសតចរាញ់
របឡងឫទធិគ្នន មួយពថងមយួយប់។
ចាំខ្ណក្ទហានលជើងទឹក្ឱ្យលបងឫទធិ ឯទលនល
ពាមក្លនាថ ក្នុងលខតតឃ្លល ាំង តបិតក្ខ្នលងលនាោះជាទីរបជុើ
ផលូវទឹក្រគប់លខតត និងលៅមក្ានលដ្ឋយងាយ។
ាមលក្ានតិក្សញ្ហា លនាោះ រតូវមួយឆ្ន ាំរបជុើ
ពីរលលើក្រាល់ខ្តឆ្ន ាំតលៅ។ អាំពីលោក្ សនិទធភាូល
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៥
ព ណពា យរបគ បំនទរ ផពល ូក្ក្ពំ ងអ រំបណាំង
ាត ជាទីលសតចរាញ់ លៅរសុក្ាសាក់្លនាោះ
លឃើញម្លនក្នុងសវាលោក្ អធកិ្វងាអួន រាប់
ថាលោក្សនិទធភាូលានចាត់ការខ្ថរក្ា រសុក្
ទាំងប៉ាុនាម នដូចលរៀបរាប់មក្ខាងលលើលហើយ គឺលោក្
លធវើាមចាប់ក្បួនរបស់លោក្ រក្ឡាពាស នាម
លម្លោះ លធវើជាលសតចរាញ់ក្នុងខ្ដនាសាក់្ កាលរាជ
រពោះមហាក្សរតរពោះនាមរពោះាទ បទមុសុរយិវងស
ម្លនឫទធិលចសាត ខាល ាំងោស់កាលលោក្ សនទិ ធភាូល
ាត លរៀបក្ចិចការរក្ារសុក្យក្ាមក្បួនលោក្
រក្ឡាពាស លម្លោះ រសុក្ម្លនលសចក្តលីក្សមក្ានត ពុាំ
ម្លនលចារ ឬ សឹក្សរតូវអវីលឡើយក្នុងរបលទស ឯការ
ហាត់ចាាំងសឹក្សស្តងាគ មលដ្ឋយក្បួនទកូ្លនាោះលុោះយូរៗ
លៅក៏្ជាប់ជាទាំលនៀមទម្លល ប់របោាំងទកូ្លៅវញិ។
លោក្ សនិទធភាូល ានដល់ក្ាំណត់អាយុ
ជរាលហើយក៏្ានទទលួអនិចចក្មមលៅ លោក្ម្លន
បុរតរបុសម្លន ក់្លឈាម ោះ លៅពញាឡុង ទទលួងារជាទី
អធកិ្វងា។ លោក្ក៏្ានលរៀបចាំាមចាប់អាំពី
លដើមលរៀងមក្ លពលខ្ដលលោក្ជរាលៅ លោក្
មិនម្លនបុរាបុរតសីនងលោក្តលៅលទៀតលឡើយ។
សម័យលនាោះក្នុងរជជកាលរពោះាទ ជយ័
លចសាត រទងៀគងៀលៅរកុ្ង ឧដងុគម្លនជយ័ រទងៀរជាប
ថារសុក្ាសាក់្ ពុាំម្លននាមុឺនរពោះពញា នឹងរតួត
រារសុក្តលៅលទៀត លទើបរទងៀរាស់លរបើនាមុឺន
ជយ័ ទីជាលៅ ពញាលទសវងា ឱ្យលៅឈរលៅលខតត
ខ្ដនាសាក់្កាលពុទធសក្រាជ ២១៦៣ រគសិត
សក្រាជ ១៦២០ កាល ពញាលទសវងា រទងៀរតួត
រារសុក្ក៏្បរបិូណ៌លដ្ឋយលភ្ជគសមបតតិ មហាជន
ទាំងឡាយសុខសានតសបាយ។ ចាំខ្ណក្ឯចាប់
សរម្លប់រសុក្ក៏្បខ្ណត តបលោត យលរាយរាយា៉ា យ
ាត់អស់លៅលៅខ្តរបោាំងទកូ្ ក៏្តលៅជាខ្លបង
របោាំងលលងលៅវញិ។
សូមលរៀបរាប់ពីលៅហាវ យរសុក្ ខ្ដល
លលង ទកូ្តៗមក្លនាោះ គៈឺ
១. ពញា ាត ទីជា សនិទធភាូល
២. ពញា ឡុង ទីជា អធកិ្វងស
៣. មុឺន ជយ័ ទីជា លៅពញា
លទសវងា
៤. ពញាលពរជ ទីជា អធកិ្វងា
៥. ពញា លៅ៉ា ទីជា អធកិ្វងា
៦. ពញា ាតទី២ ទីជា អធកិ្វងា
៧. មុឺន សួរ ទីជា អធកិ្វងា
៨. លៅហាវ យ ណឹម ទីជា អធកិ្វងា
៩. លៅហាវ យ សុខ ទីជា អធកិ្វងា
១០. លៅហាវ យ អួង ទីជា អធកិ្វងា
១១. លៅហាវ យ អ ូ ទីជា អធកិ្វងា
ក្នុងវងាវារលនោះដើោលថាលៅហាវ យរសុក្
ទាំង១១របូលនោះ សុទធខ្តានទទលួនវូយសស័ក្តអិាំពី
រពោះក្រោុជា ម្លច ស់ជវីតិលលើតបូងលៅរកុ្ងក្មពុជា
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៦
ផវ ការសរមាប់រពិះសងឃន ងអនក្ម ខ្អនក្ការផមើល ូក្
តៗលរៀងមក្។ កាលលោក្លៅហាវ យរសុក្ អូ លធវើ
ជាលៅហាវ យរសុក្ក្នុងពុទធសក្រាជ២៤២៣ រគសិត
សក្រាជ១៨៨០ានខ្តពីរឆ្ន ាំក៏្ឈប់លធវើលៅ។ ចាប់
លផតើមពីឆ្ន ាំលនាោះមក្មិនម្លននាមឺុនអាំពីរសុក្ខ្ខមរ លៅ
រតួតរារសុក្លនាោះលទៀតលឡើយ។ ឯទាំលនៀមទម្លល ប់
លផសងលនាោះលឃើញលៅខ្តខ្លបងរបោាំងទកូ្ ងម្លន
លលងលរៀងដរាបមក្មិនខ្ដលអាក់្ខានលឡើយ។
អំពី អុងភូ សឺន ឃ ៀប
លោក្ានលឡើងជាអុងលហវៀន ក្នុងពុទធសក្
រាជ ២៤៣១ រគសិតសក្រាជ ១៨៨៨ លោក្ាន
លរៀបក្បួនចាប់ ទាំលនៀមទម្លល ប់ខ្ខមរជាលរចើន ឯខ្លបង
ទកូ្ងលនាោះលោក្ជានាយក្លចញចាត់ខ្ចងការលរៀប
ចាំលលងឱ្យម្លនរលបៀបលរៀបរយលឡ ទកូ្ងក្នុងលខតត
ឃ្លល ាំង ពោវ រក្មួនសក៏្រងឹរតឹខ្តចលរមើនលឡើងលទៀ
ត។ ទកូ្ងក្នុងប៉ាុនាម នលខតតលនោះ សុទធខ្តលឡៗ ោស់
ខ្ដរ។ ឯទកូ្ងរសុក្ាសាក់្លគលធវើបលោត យរប
ម្លណ ១៨ ដល់ ២១ខ្ម៉ារត ក្ាលក្ខ្នសងលឡើង
ជាងរសុក្ទាំង៣ ខាងលលើលនោះ លហើយម្លនលធវើក្ាច់
រចនាផងម្លនចាំណុោះពី ៤៥ ដល់ ៤៨ នាក់្។
រលបៀបលលងមួយឆ្ន ាំម្លនពីរដង គរឺដវូលចញ
វសានិងអក្អាំបុក្មក្របជុើគ្នន លៅទលនលពាមក្លនាថ
ក្នុងលពលទាំងពីរលលើក្ពនការអុាំទកូ្លនោះ ម្លនទកូ្
មួយពួក្ឈប់លៅរសុក្ អាំពូយា ម្លនសាព នមួយ
ខ្វង ទលនលក៏្ទោូយ ម្លនម្លត់ទលនលទាំងសងខាងម្លន
ផលូវលចញចលូរសួល។ អុាំលៅទីលនាោះលៅយប់ពថង
លការ លហើយបបួលគ្នន លៅលលងលៅពាមក្លនាថ ។
លុោះដល់ពុទធសក្រាជ ២៤៤១ រគសិតសក្រាជ ១៩
០៤ លោក្លឡើងស័ក្តជិា អងុ ភ ូក៏្ានមក្លធវើជាលស
នាបតលីៅរកុ្ងភនាំលពញលៅ។ លរកាយលនាោះលោក្
ឡមឹ ឯម ជាបុរតរបស់លោក្ សឺន លឌៀប កាន់កាប់
ទាំលនៀមទម្លល ប់ខ្ខមរតលៅលទៀត។
អំពីឃោកែុកភូសឺ ឡឹម ឯម
កាលពុទធសក្រាជ ២៤៦៦ រគសិតសក្រាជ
១៩២៣ លោក្លឡើងជា ទីដកុ្ភសឺូ ានលធវើការ
ាមទាំលនៀមទម្លល ប់ លរៀងមក្ដល់រដវូលចញវសា
លោក្អលញ្ជើញលៅលរៀបលលងទកូ្ឱ្យម្លនរលបៀប
លរៀបរយលឡលមើល លហើយសបាយជាងខ្បបបទ
ខ្ដលលលងពីមុនៗមក្ផង ពីលរពាោះលពលយប់ម្លន
អុជរបទីបខ្ហរតក លដ្ឋយក្បួនទកូ្របគុាំលភលងលលងជា
ទីសបាយរកី្រាយ រគប់គ្នន ។
អំពីកិែចការដែលរបជុំរន
លៅក្នុងឱ្កាសលលងអុាំទកូ្ក្នុងរដវូលចញ
វសា កាលពុទធសក្រាជ ២៤៦៧ រគសិតសក្រាជ
១៩២៤ មហាជនទាំងឡាយមក្របជុើគតិគ្នន ថា «ឯ
ទាំលនៀមលលងលនោះគមឺ្លនមក្អាំពីជដីនូជាីលយើងរាល់ៗ
គ្នន ចាំខ្ណក្មនសុសខ្ដលមក្លលងឆ្ន ាំលនោះ របខ្ហល
ជាងមួយមុឺននាក់្ ចាំខ្ណក្ទកូ្ខ្វឿតដើបូល ក្ងឹចាវ
អុាំរបខ្ហលជាងមួយពាន់ទកូ្ លមមលយើងរមួគ្នន
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៧
ដឋភាព ូក្ក្ពំ ងអ រំបណាំងគ្នន
សនមតខ្លបងលនោះ ឱ្យានរសួលាមខ្បបភ្ជព អារ
យយរបលទសក្នុងសម័យលនោះផង»។ ក្នុងលពលសននិ
ាតលនាោះ ានរពមលរពៀង គ្នន ថាៈ
១. រដវូលចញវសាម្លនរបោាំងទកូ្ ខ្ហ
តក លភលើង បខ្ណត តក្លនាទ ងលលើទឹក្ សនមតថាលធវើសកាក រៈ
បូជារាំលឹក្ដល់ រពោះពុទធាទក្នុងគងាគ រមហានទី។
២. រដវូអក្អាំបុក្ រលបៀបលលងដចូគ្នន សនមតិ
លៅថាបុណយសាំពោះរពោះខ្ខ។
៣. រដវូលចញវសា រតូវលលងលៅពាមក្
លនាថ ាមទាំលនៀមចាស់ទុាំលរៀងមក្។
៤. រដវូអក្អាំបុក្ រតូវលៅលលងឯខ្រពក្អាំពូ
យា ម្លនអលញ្ជើញនាមុឺនារាាំង ចនិ យួន លៅលលង
ផង។ ដល់រគសិតសក្រាជ១៩២៨ ក៏្លចាលទីក្ខ្នលង
ពាមក្លនាថ លហើយឈប់អុាំទកូ្ រដវូលចញវសារហូត
មក្ដល់សពវពថងលៅលលង ខ្តរដវូអក្អាំបុក្។
អំពីទីកដនលងឃលងទូកបុរាណ
ទីធាល ប់របោាំងទកូ្ពីបុរាណលរៀងមក្លនាោះ
លឈាម ោះពាមក្លនាថ លៅរសុក្ក្ាំពងៀដងូ ឃុាំខាមដងួ
ខណឌ លញៀវវាឿ លខតតឃ្លល ាំង។ ទីលនោះម្លនពាមខ្បក្ជា
បី ពាមមយួលៅពលោវ (លា៉ា លលៀវឬាក្លីវ)
ពាមមួយលទៀតលៅលខតតរក្មួនស ពាម មួយលទៀត
លៅលខតតឃ្លល ាំង។ ទទឹងពាមលនាោះរបខ្ហលបីរយ
ខ្ម៉ារតម្លនរបត់លឡោស់។ ប៉ាុខ្នតក្ខ្នលងជាទីរលហា
សាថ នម្លនខ្តពរពរពឹក្ានិងសតវលផសងៗ។ លបើដល់រ
ដវូលលងទកូ្លនាោះ ក៏្បរបិណ៌លដ្ឋយមហាជនទាំង
ឡាយ រពមទាំងទាំនិញលក់្ដរូម្លន រគប់ខ្បបយា៉ា ង
ក្នុងលពលលនាោះលបើនឹងលរបៀបលធៀបលៅរបខ្ហលដចូ
ជាទីរកុ្ងមួយបរបិូណ៌លដ្ឋយលភ្ជគសមបតត ិ និង
លសចក្តលីក្សមក្ានត។ លហតលុនាោះលហើយានជាម
ហាជនទាំងឡាយាក់្ចតិតធាល ប់ម្លនគាំនិតលៅលលង
រតអាលជាក្ាំសានតលរៀងមក្។
សម័យលរកាយៗមក្កាលលលងទកូ្លនោះ មិន
ចាាំាច់បបួលឬសនមតគ្នន លឡើយ ខ្តដល់រដវូធាល ប់
លលងលហើយក៏្លរៀបចាំលសបៀងអាហារ ទកូ្កាត រចវា
ខ្ចវខ្តលរៀងរាល់ភមូិ រាល់រសុក្ លៅលលងលបើអនក្
ោលៅដល់មុនក៏្លលងមុន អនក្ខ្ដលលៅដល់
លរកាយក៏្លលងបលោត យគ្នន លៅ។ ក្នុងលពលលលង
ឮសូរសខ្រមក្លហា រ ក្លស្តញ្ជៀវលខញៀវខាញ រ ក្លស្តញ្ហជ ក្
លាក្ាចសាចទឹក្ ឮ សនធឹក្គកឹ្ក្ងរាំពងទាំងពថង
យប់។ លពលយប់ម្លនអុជចលងកៀងលគ្នម របទីបទកូ្
បខ្ណឡ តក្លនាទ ងាមទឹក្ អុជកាាំរជួចរនាទ ភញលីទៀន។
ចាំខ្ណក្ខាងលភលងដរូដស្តនតីលសាត ក៏្របគុាំសូរស័ពទ
រទហឹងអឹងក្ងខទររបឹថពីទាំងរពោះសងឃ ក៏្សូរតរពោះ
បរតិតពុទធមនត ាមទកូ្ខ្ហតក លភលើងលនាោះ។
ក្បួនខ្ដលដខ្ងហតក លភលើងលៅមក្ចាំននួ ២៣
លលើក្ប៉ាុលោណ ោះ ឬក៏្ឈប់បងឡងៀសិន លៅសល់ខ្ត
ការរបោាំងទកូ្ង រហូតដល់លពក្រពឹក្ លហើយនាាំ
គ្នន អងាគ សចងាហ ន់ដល់រពោះសងឃជាការលរសច។
តមក្លគសនមតគ្នន ថាៈ ដល់លពលអក្អាំបុក្
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៨
ីតាំងែមកល់ ូក្ ង ផៅក្នុងវែតអារាម ផៅក្មពុជ្ជផរកាម
ក្នុងខ្ខក្តតកិ្លនោះ លយើងរតូវខ្តលរៀបសងៀលរាងឬ
រាាំងលៅខ្ក្បរវតតអាំពូយាលនាោះ លដើមបីនឹងទីសរម្លប់
ទទលួនាមុឺនារាាំង ចិន យួន មក្ទសសនា និង
បងាហ ញខ្លបងទាំងលនាោះ ដល់នានាជាតផិង លុោះ
សនមតគ្នន លរសចលហើយក្នុងលវោពថងរតងៀរតូវនឹងទឹក្
ជើលនារលជារលឡើងពីសមុរទមក្ ពួក្ជនខ្ដលលៅ
លខតតឃ្លល ាំងលនាោះក៏្ បខ្ណត តទកូ្ាមខ្ខសទឹក្ហូរលៅ
លខតតលនាោះ។
ឯបោត អនក្លៅលខតតរក្មួនស ក៏្លៅាម
ខ្រពក្អាំពូយាលនាោះបលោត យាមខ្ខសទឹក្លជារចរូ
លៅលខតតលនាោះ។ ចាំខ្ណក្ ខាងអនក្លៅលខតតពលលីវ
រតូចរងៀចាាំទរម្លាំពថងរលសៀលទឹក្នាចវញិ លទើបលៅ
ាមទឹក្លនាោះាន។
អំពីការផ្លល ស់បត ូរទីកដនលងនិងការដរបរបួលឱ្យបាន
ែឃរមើន
ខ្រពក្អាំពូយាលៅឃុាំថាញ់ក្ ូ ទីរមួលខតតឃ្លល ាំង
ទីលនាោះជាផលូវធាំម្លនចាក់្លៅស ូលឡសាឡ តោស់ ចម្លង យ
ពីលខតតឃ្លល ាំង១៧គឡីូខ្ម៉ារត ម្លនទាំហាំ ទទឹងខ្រពក្
មួយរយខ្ម៉ារត ម្លនសាព នខ្ដក្មួយទទឹងពផទ លបើឈរ
លហើយលមើលលៅខាងលក្ើត ខាងលិច ក៏្លឃើញខ្រពក្
លនាោះរតងៀលឡោស់ លៅរតងៀក្ាលសាព នខាងតបូង
ម្លនផទោះផារពីរជួរបលោត យាមថនល់។ ឯថនល់លនាោះ
លៅកាត់លខតតពោវ ាមម្លត់ខ្រពក្លៅខាងលិច
ម្លនផទោះផារជាជរួៗ បលោត យាមខ្រពក្ម្លនវតត
រពោះសងឃខ្ខមរមួយ លៅចងុផារខាងលិច ក្នុងទីផារ
ម្លនសាោឃុាំមួយ និងសាោខណឌ មួយ។
អំពីការឃរៀបែំកដនលងថ្មី
លុោះជតិដល់រដវូអក្អាំបុក្លោក្លៅហាវ យ
ខណឌ លោក្ចាត់ការលរៀបចាំឱ្យរាស្តសតសងៀលរាងចាំននួ
បីខ្លវង សរម្លប់ទទលួនាមុឺន ក្នុងទីវតតឱ្យលរៀប ចាំ
សាោមយួសរម្លប់ទទលួរពោះសងឃ លហើយលោក្លធវើ
សាំបុរតចតុហាម យក្ាំណត់លពលលវោ នឹងអលញ្ជើញ
លោក្លៅហាវ យលខតតរពមទាំងនាមុឺនចិន យួនផង។
លុោះដល់ពថងលពញបូណ៌មខី្ខក្តតកិ្រដវូអក្អាំ
បុក្ បោត ជនទាំងបីលខតតមក្មូលជបួជុើគ្នន អុាំលលង
ក្មានតាមធមមា ដល់លពលលម្ល៉ា ង២រលសៀលលរៀប
លរាង ទទលួមស្តនតីឯសាោវតត លុោះលពលជតិលម្ល៉ា ង៤
ោង ចផគូទកូ្ជាគូៗ សនាឮសូរាញ់កាាំលភលើងរគវី
ទងៀជយ័លៅមុខារាាំ អុាំមួយគមូតងៗយក្ឈនោះចាញ់
ដល់លពលលម្ល៉ា ង៥រលសៀល លោក្លៅ ហាវ យលខតត
និងនាមុឺន ខ្ខមរ យួន អលញ្ជើញលៅដល់រពមគ្នន តម
ក្ក៏្ាញ់កាាំលភលើងរគវទីងៀជាសញ្ហា ពួក្អនក្អុាំជាគរូៗ
យក្ឈនោះចាញ់ ដល់ចងុរព័រតលទោះឈនោះក្ត ី ចាញ់ក្ត ី
ទកូ្ទាំងពីរលនោះរតូវអុាំទនទឹមគ្នន លគលៅថារចាស់រច
វាសាលឡើងវញិលនាោះ ម្លនអនក្ឈរកាន់គងវាយ
ម្លន ក់្ លហើយម្លនអនក្ឈរលរចៀងបនទរ ជាពាក្យកាពយ
លឃ្លល ងលតត ោះផតងគ្នន ចាក់្ក្ាច់ឡក្ញាក់្មុខដ្ឋក់្គ្នន
លៅវញិលៅមក្ ឯអនក្ឈរលមើលទាំងសងខាងផលូវ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ១៩
វមីិតសនផរពនម ននឹងោក់្ ូក្ច ិះផៅរបណាំង
ថនល់លនាោះលអើតក្រហងៀលមើល និងសាត ប់ចលរមៀង។
ឯមនសុសចាំណុោះទកូ្ងលនាោះចាំននួ ៤៤ ឬ ៤៨ នាក់្ក៏្
រចាស់រចវាតិចៗ លហើយចាាំទទលួពាក្យបនទរខាង
ចងុឃ្លល ថា ពហយឺុៗ ពហយឺុៗ។ បនាទ ប់ពីលនាោះលគ
ខ្ចក្រងាវ ន់ ដល់អនក្អុាំទកូ្។ ឯរងាវ ន់ខ្ដលឱ្យលនាោះ
ម្លនខ្តចាំណីអាហាររសាាយ លហើយ រតូវលលៀងនាំ
ទឹក្ខ្តដល់រកុ្មមស្តនតីទាំងឡាយ តលៅលទៀតម្លនអុជ
កាាំរជួចភញលីទៀនខ្ហតក លភលើងលដ្ឋយក្បួនទកូ្ ដូចកាល
ដខ្ងហលភលើងឯពាមក្លនាថ ខ្ដរ។ លៅក្នុងអារាមវញិម្លន
ឧាសក្ ឧាសិកានមសាក រសម្លទនសីលាម
រលបៀបខ្បបខ្ផនរបលវណីមក្ រចួក៏្ឱ្យរងាវ ន់ដល់
ម្លច ស់ទកូ្ខ្ដលខ្ហតក លភលើងលនាោះលទៀត។ រឯីរងាវ ន់
សរម្លប់ឱ្យលនាោះ គពួឺក្ចនិ យួនក្នុងផារលឃ្លសនា
គ្នន ទិញ លរគឿងរបដ្ឋប់របដ្ឋលផសងៗខ្ចក្រងាវ ន់។
លៅក្នុងឱ្កាសខ្ដលខ្ចក្រងាវ ន់ម្លនលោក្ លៅហាវ យ
លខតត លោក្សួរអាំពីទាំលនៀមទម្លល ប់ខ្ខមរខ្ដលលលង
ទកូ្លនោះជាលសចក្តរីតួសៗ។ លពលលនាោះម្លនលោក្
ដកុ្ភសឺូ ឡមឹ ឯម លោក្ក៏្ាននិយាយពនយល់អាំពី
ទាំលនៀមទម្លល ប់ខ្ខមរខ្ដលម្លនមក្ ជាលរចើនសតវតសរ ៍
លហើយ។ លទើបពួក្អនក្រាជការទាំងឡាយម្លនលោក្
លៅហាវ យលខតតជាលដើម ក៏្ទទលួលរតក្អររកី្រាយ
លហើយ លោក្លពាលថាខ្លបងលនោះគរួរាប់បញ្ចូល
ក្នុងលរឿងរបវតតសិាស្តសតក្នុងរបលទសាន លបើសិនជា
រាជការម្លនលធវើបុណយអវីមួយ រតូវខ្តយក្ទកូ្ងលៅ
លលងក្ាំដរបុណយរាជការផងានឬលទ? រាជការនឹង
ឱ្យរងាវ ន់។ លទើបលោក្ ដកុ្ ភសឺូ និងជនជាតខិ្ខមរ
ទាំងអស់ក៏្ទទលួរពមគ្នន ក្នុងលពលលនាោះ។
ចាប់ាាំងពីឆ្ន ាំលនាោះមក្រាជការខ្តងខ្តរតូវការ
ក្នុងមួយឆ្ន ាំពីរមតង ឬបីដង គលឺៅពថង ១៤ ក្ក្កដ្ឋអុាំ
មតង ពថង១១ ខ្ខវចិឆកិាមតង លបើឆ្ន ាំោម្លនាាំងតលុក់្
ទាំនិញលនាោះ រតូវអុាំឱ្យរាជការបីដង។ លបើគតិរមួទាំង
ទាំលនៀមទម្លល ប់ខ្ខមរពីដងផងរតូវជា មួយឆ្ន ាំអុាំ ៤ដង
ឬ ៥ដង។ រាជការខ្តងខ្តខ្ចក្រងាវ ន់ជារាក់្ឬក្
រម្លយ និងរបូលផសងៗជាធមមា ការលលងខ្លបងទកូ្
ក៏្កាន់ខ្តចលរមើនលឡើងជាដរាបមក្មិនខ្ដលអាក់្
ខានលឡើយ។ សូមបីខ្តរសុក្លទសលក្ើតអសនតិសុខ
ដចូ កាលឆ្ន ាំ ១៩៤៥- ៤៦-៤៧ លនោះ ក៏្លៅខ្តម្លន
លលងរតងៀក្ខ្នលងខ្ដលធាល ប់លលងពីមុនលនាោះ លទោះបី
របក្បលដ្ឋយអនតរាយលរចើន ក៏្លៅខ្តរក្ឧាយឱ្
កាសលលងទល់ខ្តាន ប៉ាុខ្នតលលងលដ្ឋយភិតភ័យ។
លបើកាលោដល់រដវូរតូវលលងលហើយអនក្
ខ្ដលលៅរសុក្ោភមូិោក៏្នាាំគ្នន លៅរសុក្លនាោះ
ប៉ាុខ្នតម្លនក្ខ្នលងខលោះ លលងខ្តលពលពថង។ អាំពីទកូ្វញិ
លបើក្ខ្នលងោម្លនទកូ្ង លគក៏្លរៀបលលងាមទាំ
លនៀមទម្លល ប់លៅ លបើក្ខ្នលងោមិនម្លនទកូ្ ង លទ
លគយក្សុទធខ្តទកូ្ខ្ចវពីរ បីឬបួនខ្ចវ លហើយលគ
យក្ដសីឡិតមក្បូក្លលើក្ាលទកូ្-ក្ពនស លធវើរាង
ក្ាលដចូជាទកូ្ ង ខ្មនខ្ទន លទើបយក្រក្ដ្ឋស
ពណ៌លខៀវ រក្ហម លលឿង បិទពីលលើដីសឡិតលនាោះ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របពពណីរបោាំងទកូ្ ង លៅ រសុក្ាសាក់្លខតតឃ្លល ាំង ក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២០
ផៅក្ាល ូក្មានសំតណន មានាយសីម នផចញអ រំបណាំង
លហើយលគលរៀបសាល ធម៌ ាយសី លៅក្ាលទកូ្រចួ
នាាំគ្នន អុាំលលងាមភមូិរសុក្លៅ។ អាំពីខ្លបង ទកូ្
រាងលៅ ជើនិោះទកូ្ និងក្មមវធិី
ទកូ្លៅរសុក្ាសាក់្ ក៏្ម្លនរទងៀរទយខ្បប
ខ្ផនដចូជាទកូ្ ង លៅក្មពុជរដាខ្ដរ ឯលរគឿងរបដ្ឋប់
ាក់្ខ្តងទកូ្ អនក្ជោិះក្ាលនិងអនក្លរចៀងលបើក្បទ
បនទរ ម្លនខ្បលក្គ្នន ខលោះដចូលរៀបរាប់តលៅលនោះ៖
លគយក្សាំពត់ពណ៌លផសងៗទាំហាំ ប៉ាុនទទឹង
ក្ាលឬក្ពនសបលោត យ ៥០ ឬ ៦០សងៀទីខ្ម៉ារតលគ
យក្អងាក ាំឬខ្ខសសយឌិនាក់្ជារបូលផសងៗ លហើយ
ចងពយួរម្លនតក ខទមពពីរសងខាង ឯក្ាលទកូ្ម្លន
សាល ធម៌១ ទកូ្ងខលោះលទៀតម្លនលរៀប លទៀន៥ ធបូ ៥
ាយសីនិងម្លនក្លស់រ ាំភ្ជយាាំងផង។ មុននឹងដ្ឋក់្
ចោុះពីបងគង (លរាង) លគរបគុាំលភលងលលងលរចៀងរាាំមួយ
យប់ សិនរពឹក្លឡើងលទើបដ្ឋក់្ចោុះលលង ខាងក្ាល
ម្លនរចវាពីរលដ្ឋតអមក្ាលទកូ្ សរម្លប់អនក្ជោិះ
ក្ាលទកូ្បនាទ ប់មក្អនក្ជោិះ ក្ាលលៅសាម ឯក្ ជោិះ
ខ្តម្លន ក់្ឯងបនាទ ប់សាម ឯក្លៅសាម ទឹមម្លនពីរនាក់្
បនាទ ប់សាម ទឹមលៅលៅក្នូគ ូ គមឺួយគូៗ រហូត ដល់
ក្ោត លទកូ្លនាោះម្លនខទងៀមួយ លគខ្ចក្ពីរក្ាល
ពីរក្ពនសឱ្យទទងៀលសមើភ្ជគគ្នន លហើយលៅលសសមួយ
លគលៅថាខទងៀរាាំ ធានខទងៀ លនាោះលគអាចដងឹសាច់
ទកូ្ទន់ឬរងឹ លលឿន ឬមិនលលឿនរតូវខ្ចវខ្ថមថយ
លឈើទល់ ឬមិនាច់ទល់រតងៀខទងៀរាាំ ធានលនាោះ
ម្លនមនសុសពីរនាក់្ ម្លន ក់្វាយគង ម្លន ក់្លទៀត
លរចៀងលបើក្បទបនទរ បនាទ ប់ពីខទងៀរាាំធានលៅលគ
លៅថាក្នូលុត គលុឺតលជើងម្លា ងលលើខទងៀ លជើងម្លា ង
ឈរជាគូៗ លៅដល់អនក្រសងៀលយាង ៤-៥ ឬ៦ នាក់្
ក៏្ម្លន ឯអនក្រសងៀលយាងចាាំសាត ប់អនក្កាន់ក្ពនស
ខ្រសក្លឆវងសាត ាំ ឯអនក្កាន់ក្ពនសលមើលអនក្ជោិះក្ា
ល។ លបើអុាំផគូនឹងទកូ្ដពទ អនក្ជោិះក្ាលចាប់រចវាអុាំ
អនក្ក្ពនស ក៏្អុាំខ្ដរ លដើមបីយក្ឈនោះចាញ់។
រ វរជ្ជវផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ភូមិសាស្តសតឃមែតពាម
លដ្ឋយ ថាច់ របជីា លគឿន
ពាម ជាដខី្ខមរមួយភ្ជគពនអាោចរក្នគរភនាំ និង
លរកាយមក្កាល យជាលខតតខ្ខមរមួយ ក្នុងចាំលោម
លខតតទាំង៦ លៅខ្ដនដកី្មពុជាលរកាម, ក្នុងសម័យ
លសតចយួនលឈាម ោះ មុញិ ម្ល៉ា ង ( Minh Mạng ) នាឆ្ន ាំ
១៨៣៤, និងលរកាយមក្លទៀតកាល យជាលខតតខ្ខមរ
មួយ ក្នុងចាំលោមលខតតទាំង ១៩ លៅក្នុងសម័យ
សាធារណរដាក្ស័ូងសីុន (ភ្ជសាារាាំង៖ Ré-
publique de Cochinchine), និងចាប់ពីឆ្ន ាំ ១៩៤៥
ដល់ ១៩៧៥ ពាម ជាលខតតមួយ ក្នុងចាំលោមលខតត
ទាំង២១ លៅខ្ដនដកី្មពុជាលរកាម លដ្ឋយម្លនការ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ភមូិសាស្តសតលខតតពាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២១
តផន ីតខ្មក្មពុជ្ជផរកាម
ខ្បងខ្ចក្លខតតពីរបបសាធារណរដាលវៀតោម។
បចចុបបនន ពាម រតូវានរដ្ឋា ភាិលលវៀតោម ដ្ឋក់្
បញ្ចូលជាទីរមួលខតតរបស់លខតតរក្មនួស(Kiên Giang)។
អាំពីអក្សរ «ពាម» និងលឈាម ោះជាភ្ជសាបរលទស ៖
ពាម (អក្សរខ្ខមរ៖ ពាម,អក្សរយួន៖Hà Tiên) ពាម
លៅក្នុងសម័យរគប់រគង របស់ឧក្ញា៉ា ម្ល៉ា ក្ គ ូ
(យួន៖ Mạc Cửu, ឡាាាំង៖ Mo Jiu) លគលៅថា
លខតតខម ឬ លមឿងខម ចាំខ្ណក្ពួក្ជនជាតអិោណ ម
ឬ យួន លគលៅ ពាម ថា ម្ល៉ា ងខាម (អក្សរយួន៖
Mán Khảm) ពាក្យថា Mán ម្លនន័យថា ខ្ខមរ Khảm
ម្លនន័យថា ពាម គជឺាពាមរបស់ខ្ខមរ។
អាំពីអតថន័យពាក្យថា «ពាម»៖
លយាងាមវចនានរុក្មខ្ខមរ របស់សលមតចរពោះសងឃ
រាជ ជនួ ោត ( លជាតញ្ហា លោ ) ខ្ដលានលាោះ
ពុមពលៅឆ្ន ាំ ១៩៦៧ ានពនយល់អាំពីពាក្យ «ពាម»
ម្លនន័យពីរយា៉ា ងថា៖ ពាម ទីមយួជានាមម្លនន័យ
ថា ម្លត់ខ្រពក្ ឬ ម្លត់សទឹងខ្ដលខ្បក្លចញពីទលនល
លៅ, ម្លត់ទលនល ខ្ដលជាប់ចលូលៅនឹងសមុរទ ដចូ
យា៉ា ង, ពាមតក យលរមច, ពាមរ; ឬ ពាមខ្សន ;
ពាមក្លញ្ជើ (លៅក្មពុជាលរកាម) ជាលដើម។ ពាមទីពីរ
ជានាម ម្លនន័យថា លឈាម ោះខ្ខរត មួយក្នុងក្មពុជ
រដា, សពវពថងលនោះ ដ្ឋក់្ជារសុក្ លៅថា រសកុ្ក្ាំពងៀ
រាច់ លៅក្នុងអាំោចលខរតក្ាំពត។
ទីាាំងភមូសិាស្តសត៖
ពាម ទិសពាយពយជាប់រពាំរបទល់នឹងលខតតរក្មួនស,
ខាងលក្ើតនិងខាងតបូងជាប់នឹងរសុក្ភនាំមលូ(Kiên Lương)
ពនលខតតរក្មួនស, ទិសខាងលក្ើតជាប់ នឹងសមុរទ,
ទិសខាងលជើងជាប់រពាំរបទល់នឹងរបលទសក្មពុជា ។
លក្ាណៈធមមជាត៖ិ
លខតត ពាម ម្លនពផទដ ី៨៨.៥១៥ Km2 ក្នុងលនាោះ ម្លន
តាំបន់វាលទាំនាប ភនាំដ ី ភនាំថម រងូ សមុរទ បឹង និង
លកាោះជាលដើម ។
របវតត៖ិ ពាមជាអតតីខ្ដនដពីនអាោចរក្នគរភនាំ។
លរកាយឆ្ន ាំ ១៦៤៥ សនតតវិងស លម៉ាង (អក្សរចនិ៖ 明
朝) ខ្ដលានរតួតរារបលទសចនិចាប់ពីឆ្ន ាំ ១៣-
៦៨ ដល់ ១៦៤៤ រតូវានដួលរលាំ ម្ល៉ា ក្ គ ូ(យួន៖
Mạc Cửu) ( ១៦៥៥ – ១៧៣៥ ) ជាជនជាតចិនិ
មិនចងៀរស់លៅលរកាមការរតួតរារបស់រាជវងសថាង
ក៏្ានលភៀសខលួនលចញពីខ្ខរតក្ងៀតុង ពនរបលទស
ចនិមក្សុាំសិទធិរស់លៅលលើទឹក្ដខី្ខមររតងៀលខតតពាម
បចចុបបនន។ លរកាយមក្រពោះមហាក្សរតខ្ខមរ ានផតល់
មុខងារដល់ ម្ល៉ា ក្ គ ូជាឧក្ញា៉ា លដើមបីអភាិលលខតត
មួយលនោះ។ លរកាយពីានរគប់រគងលៅដើបន់ពាម
លនោះ រតក្លូ ម្ល៉ា ក្ ានលបើក្ឲ្យម្លនផារ ក្ាំពងៀខ្ផ
ផលូវថនល់ ខ្រពក្ជកី្ និង ការតល ស់បតូរទីផារគ្នន លៅ
ក្នុងតាំបន់ជាលដើម។ ឆ្ន ាំ ១៧១៤ ម្ល៉ា ក្ គ ូ ានចលូ
ខលួនសុាំលធវើជាចាំណុោះលសតចយួនរតក្លូ លងវៀង វញិ។
លខតតពាមសមយ័លសតចយួនលឈាម ោះ មុញិ ម្ល៉ា ង ៖
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ ភមូិសាស្តសតលខតតពាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២២
តផន ីផខ្ែតពាម
ឆ្ន ាំ ១៨៣២ លសតចយួនលឈាម ោះ មុិញ ម្ល៉ា ង ានបតូរ
ភមូិសាស្តសតទាំង៦លខតត លៅក្មពុជាលរកាមឲ្យលៅជា
ភ្ជសាយួន ក្នុងលនាោះលខតតពាមរតូវានយួនបតូរ
លឈាម ោះលៅជា ហា លតៀង (Hà Tiên)។
លខតតពាមក្នងុសមយ័អាោនិគមនិយមារាាំង ៖
ពថង២៤ ខ្ខមិថនុា ឆ្ន ាំ១៨៦៧ ារាាំងានចលូ
រតួតរាដល់ខ្ខរតពាម។ ឆ្ន ាំ១៨៧៦ ារាាំង ាន
ខ្ចក្ភមូិសាស្តសតក្មពុជាលរកាម លចញជា៤តាំបន់រដា
ាលធាៗំ និងលៅក្នុងតាំបន់រដាាលនីមួយៗាន
ខ្បងខ្ចក្ជានិគមតចូៗ ក្នុងលនាោះលខតតពាម រតូវាន
ខ្ចក្លចញជា ២និគមគឺ និគម ពាម (Hà Tiên) និង
និគម រក្មួនស (Kiên Giang) ។ តាំបន់ពាមរតូវាន
លគចាត់ចលូលៅក្នុងតាំបន់ាសាក់្។ ចាប់ពីពថងទី
០១ ខ្ខមក្រា ឆ្ន ាំ១៩០០ និគមពាមរតូវានកាល យ
ជាលខតត ាមក្ចិចរពមលរពៀងចោុះពថងទី២០ ខ្ខធនូ ឆ្ន ាំ
១៨៩៩ របស់សហព័នធឥណឌ ូចនិ លដើមបីលធវើការ
តល ស់បតូររដាាលពីនិគម លៅជាលខតត។ ឆ្ន ាំ១៩០៣
លកាោះរតល់ រតូវានដ្ឋក់្ឲ្យឋិតលៅលរកាមអាំោច
របធានតាំោងពនលខតតពាម លហើយទីរមួលខតតរបស់
លខតតពាម គទីឺរមួលខតតពាម។ ចាប់ពីឆ្ន ាំ១៩១៣
ដល់ ឆ្ន ាំ១៩២៤ លខតតពាម រតូវានដ្ឋក់្បញ្ចូល
លៅក្នុងលខតតម្លត់រជូក្ (Châu Đốc)។ ឆ្ន ាំ១៩២១
លខតតពាមរតូវានខ្បងខ្ចក្លចញជា ៤និគម និង
ដល់ពថងទី០៩ ខ្ខក្មុភៈ ឆ្ន ាំ១៩២៤ ពាមរតូវាន
កាល យជាលខតតដ្ឋច់លដ្ឋយខ្ឡក្មួយ ។
ក្នងុរបបសាធារណរដាលវៀតោម៖
ក្នុងរបបសាធារណរដាលវៀតោម (Việt Nam Cộng
Hòa) ពាមគជឺារសុក្មួយក្នុងចាំលោមរសុក្ទាំង
៧ ពនលខតតរក្មួនស (Kiên Giang ។ លខតតពាមលៅ
ក្នុងរបបសាធារណរដាសងគមនិយមលវៀតោម
(បក្សក្មុមុយនិសត) លរកាយឆ្ន ាំ១៩៧៥៖ លដើមឆ្ន ាំ
១៩៧៦ លខតតរក្មួនសរតូវានបក្សក្មុមុយនិសត
លវៀតោមដ្ឋក់្លឈាម ោះជាភ្ជសាយួនថាKiênGiang។
បចចុបបននពាម គជឺាទីរមួលខតតរបស់លខតតរក្មួនស
(KiênGiang)។ ភូមិសាស្តសតពនលខតតពាមពីមុនគឺរសុក្
ភនាំមលូ (Kiên Lương) និងទីរមួលខតតពាម បចចុបបនន៕
រ វរជ្ជវផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
របាសាទរពោះវិហារ (ែ)
លោក្សាស្តសាត ចារយ ាុាំងត ូ ានខ្វក្ខ្ញក្
លសចក្តជីើទស់ទាំង៣ខលនោះ យា៉ា ងខ្វងខ្ដលលយើង
សូមជនូខលឹមសារយា៉ា ងសលងាបដចូតលៅ ៖
អំរីរសចក្តីរំទាស់ទី១
លោក្ាុាំងត ូ ានខ្ថលងយា៉ា ងអងៀអាចថា
លោក្ហាក់្ដូចជាភ្ជញ ក់្លរពើតកាលោលោក្លឃើញ
លមធាវពីថានលលើក្យក្លរឿងអុីរសាខ្អលនិងប ុល
ហាគ រលីនាោះមក្លធវើជាសាំអាង។ លោក្ានជនូឧទ
ហរណ៍មួយយា៉ា ងក្ាំខ្បលងថា៖ កាលសម័យមុន
(Moyen age) ម្លនលមធាវអីងៀលគលសមួយ ានលធវើលស
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១ រាសាទរពោះវហិារ(ត)
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៣
រា រពិះវហិារ
ចក្តអីធបិាយបក្រសាយលក្ានតិក្ៈមួយចាំ លពាោះមុខ
លៅរក្មពនសភ្ជ។ លៅរក្មានខ្រសក្រាប់វញិ
ថា “លោក្មិនាច់លធវើអាថ ធិបាយអាំពីលក្ានតិក្ៈលទ
លរពាោះលយើងសាគ ល់លក្ានតិក្ៈលនោះ”។ ក្នុងឧទហរណ៍
លនោះ លោក្ាុាំងតចូងៀនិយាយអាំពីសាលរក្មខ្ដល
តុោការអនតរជាតិានសលរមចអាំពីលរឿងអុីរសាខ្អល
និងប ុលហាគ រ។ី សាលរក្មលនោះដចូគ្នន នឹងលក្ានតិក្ៈ
ក្នុងឧទហរណ៍លមធាវពីថ មិនាច់លធវើអាថ ធបិាយ
លទលរពាោះលៅរក្មពនតោុ ការជាអនក្លធវើរសាប់លហើ
យ។ ខ្តលដ្ឋយរបលទសពថ ានលលើក្យក្លរឿងលនោះ
មក្លធវើជាសាំអាង លោក្រតូវខ្តបក្រសាយសាល
រក្មលនោះឲ្យានចាស់ខ្ដរ។ លោក្ាុាំងតាូនម្លន
របសាសន៍ថាៈ លដ្ឋយលលើក្យក្លរឿងអុរីសាខ្អល
និងប ុលហាគ រលីនាោះមក្លធវើជាសាំអាងរបលទសពថទញ
លហតផុលផលូវចាប់ពីរយា៉ា ងដ្ឋច់លដ្ឋយខ្ឡក្ពីគ្នន ៖
មា៉ា ង ពថានសលងកតថា លសចក្តរីបកាស
របស់ខលួនចោុះពថ២០ ក្ញ្ហា ១៩២៩ ខ្ដលបនតលឡើង
លៅពថង៣ ឧសភ្ជ ១៩៤០ លនាោះរតូវផតុរលត់អាសា
ឥតការលៅលហើយ ាាំងអាំពីតោុការអចពិស្តនតយ៍ (La
cour permanente) ានរោយលៅ (លយើងសូម
បញ្ហជ ក់្ថា តោុការអនតរជាត ិសពវពថងលនោះ ពីលដើម
លឈាម ោះថា តោុការអចពិស្តនតយ៍)។ ប៉ាុខ្នត មា៉ា ងលទៀត
ពថចងៀទញពីសាលរក្មនវូលគ្នលចាប់មួយដចូត
លៅលនោះ។ របសិនោជាលគអាចទកុ្ឲ្យលៅជាធរ
ម្លននវូក្ចិចរពមលរពៀងសពវពថងមយួ លដ្ឋយរគ្នន់
ខ្តខ្របរបួលក្មមវតថុ ក៏្ប៉ាុខ្នតលគមិនអាចលធវើឲ្យម្លនជា
ធរម្លនលឡើងវញិ នវូក្ចិចរពមលរពៀងមួយខ្ដលផតុ
រលត់លៅលហើយលនាោះានលឡើយ។ លោក្សាស្តសាត
ចារយ ាុាំងត ូចាប់លឆលើយភ្ជល មអាំពីលហតផុលទីពីរលនោះ
ខ្ដលពថលលើក្យក្មក្លធវើការសាំអាងលដើមបីបដិលសធ
ថា លសចក្តរីបកាសរបស់ខលួនចោុះពថងទី២០ ឧសភ្ជ
១៩៥០ ឥតានការលៅវញិ។
១-លោក្ម្លនរបសាសន៍ថា ការបក្រសាយ
សាលរក្មលនោះ មិនអាចទញលហតផុលផលូវចាប់
ដចូលពាលខាងលលើលទ។ ពថកាត់បនថយយក្ភ្ជគ
យា៉ា ងខលីពនឃ្លល ខ្ដលម្លនលៅក្នុងសាលរក្មរតដ្ឋង
លដ្ឋយមិនរពមអានឃ្លល លនាោះទាំងមលូលសាោះ។
ចាំខ្ណក្ឃ្លល លនាោះទាំងមូលពនសាលរក្មឆ្ន ាំ១៩៥៩
ខ្ដលសតីអាំពីលរឿងអុីរសាខ្អលនិងប ុលហាគ រ ី ាន
និយាយយា៉ា ងចាស់ អាំពីការប៉ាុនប៉ាងយា៉ា ងរាក្ដ
(Intention certaine)លដើមបីលធវើឲ្យម្លនជាធរម្លនលឡើង
វញិ នវូចាប់ខ្ដលម្លនពីមុនមក្លហើយ។
២- អាំលពើខ្ដលរបលទសពថានទញលហតុ
ផលថា លសចក្តរីបកាសរបស់ខលួនលៅជាអាសាឥត
ការ លោក្សាស្តសាត ចារយានម្លនរបសាសន៍ថា
អាក្បបក្រិយិាយា៉ា ងជាក់្ោក់្របស់ពថ ានបញ្ហជ ក់្
ឲ្យលឃើញថា លសចក្តីរបកាសលៅឆ្ន ាំ១៩២៩ ។ល។
រ វរជ្ជវ ផោយៈ ភ ក្ខុ តក្ អ ក្
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១ រាសាទរពោះវហិារ(ត)
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៤
រា រពិះវហិារ
េណៈរបែិភូពនសមព័នធសមណនិសសិែនិមនត
ឃៅសួសុមទុកខសមណនិសសិែឃៅរបឃទសពថ្
កាលពីពថងទី២៦ ខ្ខវចិឆកិា ឆ្ន ាំ២០១៣
គណៈក្មមការពនសមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរ
ក្មពុជាលរកាមលៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជាាននិមនត
លៅសួរសុខទកុ្ាសមណនិសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
ខ្ដលក្ាំពុងសិក្ាលៅរបលទសពថខ្ដលដឹក្នាាំលដ្ឋយ
រពោះរបធានលយឿង ារា។ លៅលវោលម្ល៉ា ង៩យប់
ពថង ខ្ខ ឆ្ន ាំដខ្ដល គណក្មមការទាំង៧រពោះអងគាន
លចញដើលណើ រពីទីរកុ្ងភនាំលពញលដ្ឋយរថយនតរកុ្ង
លឆ្ព ោះលៅទីរកុ្ងាងក្ក្ លដើមបីលៅសួសុខទកុ្ាសម
ណនិសសិតខ្ដលសមព័នធានបញ្ជូនលៅសិក្ាអស់រ
យៈលពល៧ឆ្ន ាំក្នលងមក្លហើយ លដើមបីានដងឹអាំពី
បញ្ហហ រស់លៅនិងការសិក្ាលរៀនសូរត ពនរពោះសងឃ
ខ្ខមរលរកាមខ្ដលសិក្ាលៅរបលទសពថ។ ាាំងពី
សមព័នធានបញ្ជូនសមណនិសសិតលៅសិក្ាលៅរប
លទសពថាន៧ឆ្ន ាំក្នលងមក្ លយើងម្លនសមណ
និសសិត៧១អងគ លហើយសមណនិសសិតទាំងលនាោះ
ានគងៀលៅលៅាមវតតពនលខតតរកុ្ងនានាជាលរចើន
ឯលខតតរកុ្ងខ្ដលលោក្គងៀលៅលរចើនដចូជា រកុ្ង
ាងក្ក្ លខតតលឆៀងពម៉ាលខតតសុរនិ និងលខតតអូប ុនជា
លដើម លរៅពីលនាោះមិនសូវជាម្លនលរចើនប៉ាុនាម នលទ។
លរៅពីសមណនិសសិតខ្ខមរលរកាមខ្ដលបញ្ជូនលៅ
សិក្ាាមរយៈសមព័នធក៏្ម្លនសមណនិសសិតនិមនត
លៅាមសាោគណលខតត រពោះរតពាាំង និងនិមនតលៅ
ឯក្ជនផងខ្ដរ សរបុទាំងអស់របម្លណជាជាង
២០០រពោះអងគ។ លយើងលឃើញថា ម្លនសមណ
និសសិតគងៀលៅសិក្ាលរៀនសូរតជាលរចើនក្ខ្នលង ខ្ត
ការចោុះលៅសួរសុខទកុ្ាសមណនិសសិតលលើក្លនោះាន
រតមឹខ្ត៣ក្ខ្នលងប៉ាុលោណ ោះ បីក្ខ្នលងលនាោះគ ឺ លៅ
សក្លវទិាល័យមហាចឡុាឡុងក្នរាជវទិាល័យ
អាយុធា, លៅវតតសិរដិនពឆ លខតតលឈៀងពម៉ា, និង
លៅវតតលទពសុរនិ លខតតសុរនិ។ បនាទ ប់ពីានលៅសួរ
សុខទកុ្ាសមណនិសសិត លយើងានទទលួពតម៌្លន
អាំពីការរស់លៅពនសមណនិសសិតលយើងលៅទីលនាោះ
ានលរចើនគរួសម លៅាមរាយការណ៍ខ្ដល
សមណនិសសិតលយើងានផតល់ជនូ។
ចាំណុចអវជិជម្លន ចាំណុចលនោះម្លនបញ្ហហ ខលោះៗ
ខ្ដលានលចាទលឡើងអាំពីការរស់លៅរបចាាំពថង ជា
របការមួយមិនអាចលគចផតុាន លទោះជារបលទស
លនាោះម្លនការរកី្ចាំលរ ើនដល់ក្ាំរតិោក៏្លដ្ឋយ រគ្នន់
ខ្តម្លនតចិ និងលរចើនជាងគ្នន ខ្តប៉ាុលោណ ោះ យា៉ា ងោ
ដចូជាបញ្ហហ ខ្ផនក្ភ្ជសា ការរស់លៅរបលទសលគលបើ
មិនលចោះភ្ជសាលគពិតជាជបួរបទោះនឹងការលាំាក្
មិនអាចលគចផតុាន ក្នុងការទាំនាក់្ទាំនងគ្នន លៅ
វញិលៅមក្ មួយលទៀតលពលចលូសាោ មិនដងឹ
លោក្រគូបលរងៀន គ្នត់និយាយអាំពីអវី។ ចាំណី
អាហារ ជាធមមាអាហារម្លនការទម្លល ប់លៅាម
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១ ៨ គណៈរបតភិពូនសមព័នធសមណនិសសិតនិមនតលៅសួសុខទកុ្ាសមណនិសសិតលៅរបលទសពថ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៥
ជើនបួន សស ែផៅ មហាចូរឡាឡុងក្នរាជវ ិយលយ័
តាំបន់លរៀងៗខលួនពីក្ាំលណើ ត កាលោខុសពីអវីខ្ដល
លយើងធាល ប់ទទលួពីមុនមក្ លទោះជាលគលធវើឆ្ង ញ់យា៉ា ង
ោ លយើងហាក់្ដចូជាទទលួយក្មិនទន់ាន
លឡើយលៅរគ្នដើបូង ឬមួយក៏្មិនទម្លល ប់អាហារហឹរ
លពក្ សាបលពក្ ពរបលពក្ជាលដើម។ បញ្ហហ ថវកិា
និសសិតលយើងខ្ដលនិមនតលៅសិក្ាលៅទីលនាោះភ្ជគ
លរចើនមក្ពីរតក្លូអនក្រក្ក្មសត់ មិនខ្មនអនក្លវច
លុយរគប់រគ្នន់ដចូក្ូនលគអនក្ម្លនលនាោះលទ ដលូចនោះ
រក្សាោោខ្ដលសមនឹងលទធភ្ជពខ្ដលខលួនអាច
លរៀនាន។ បញ្ហហ ទីក្ខ្នលង វតតលៅទីរកុ្ងាងក្ក្
បចចុបបននលនោះម្លនការលាំាក្ោស់ក្នុងការសុាំសាន
ក់្លៅ លរពាោះធាល ប់ម្លនលរឿងខលោះខ្ដលបោត លមក្ពី
និសសិតបរលទស លហតលុនោះលទើបរពោះលៅអធកិារាម
វតតមិនចងៀទទលួ វតតខលោះក៏្របកាសដ្ឋច់ខាត់មិនទ
ទលួនិសសិតបរលទសខ្តមតង។ លហើយសាោលឡៗ
ភ្ជគលរចើនលៅទីរកុ្ងាងក្ក្ អងគខលោះម្លនបាំណង
ចងៀលៅាងក្ក្ លពលរក្វតតលៅាងក្ក្មិនានក៏្
ម្លនការរាខ្រក្មិនចងៀលៅបនតការសិក្ា លរពាោះខុស
លគ្នលបាំណង។ បញ្ហហ បញ្ជនូសមណនិសសតិ ការ
ចលូលរៀនលៅរបលទសពថ មិនលសមើគ្នន លទ លខតតខលោះ
ចលូលរៀនមុន លខតតខលោះក៏្ចលូលរៀនលរកាយ លនោះជា
បញ្ហហ ចាំលពាោះនិសសិតខ្ដលលខតតចលូលរៀនមុន កាល
ោលបើលយើងលៅលរកាយលរៀនមិនទន់លគ លបើលយើង
បញ្ជូនតរមូវសាោខ្ដលចលូលរៀនមុន ម្លនបញ្ហហ
ដល់ការសូមទិដ្ឋា ការពនលិខិត ឆលងខ្ដន ចាំលពាោះអងគ
ខ្ដលមិនទន់ចលូលរៀន។
ចាំណុចវជិជម្លន លទោះជាម្លនចាំណុចអវជិជម្លន
ខលោះមិនអាចលគចផតុក៏្លដ្ឋយ ក៏្សមណនិសសិត
លយើងលៅម្លនចាំណុចវជិជម្លនជាលរចើនលទៀតខ្ដល
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ គណៈរបតភិពូនសមព័នធសមណនិសសិតនិមនតលៅសួសុខទកុ្ាសមណនិសសិតលៅរបលទសពថ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៦
សមណន សស ែតខ្មរផរកាមស ក្ាផៅសក្លវ ិយលយ័មហាចូឡាឡុងក្នរាជវ ិយលយ័ ងែផរកាយផពលរបជ ើ
ជើនបួន សស ែផៅ មហាចូរឡាឡុងក្នរាជវ ិយលយ័
លធវើឲ្យលយើងអាចបនតការសិក្ាាននិងម្លនឱ្កាស
សិក្ាលៅរបលទសពថាន របសិនលបើលយើងម្លន
ការចាប់អារមមណ៍តស ូក្នុងការសិក្ាពិតរាក្ដ។
ដូចជាការលធវើដើលណើ រ ការលធវើដើលណើ រលៅសាោលរៀន
មិនម្លនបញ្ហហ អវីលទចាំលពាោះសាសាលរៀនលៅមហាចុ
ឡាឡុងក្ន លៅលខតតអាយុធា លរពាោះម្លនរថយនតចាាំ
ដកឹ្លៅមក្របចាាំពថង ការឆ្ន់ចកុ្ លៅសាោលរៀន
ម្លនលញាមលធវើចងាហ ន់របចាាំពថងរបលគនសមណនិសសិត
លរៀងរាល់ពថងទាំងលពលរពឹក្និងពថងរតងៀ លនោះចាំលពាោះ
និសសិតខ្ដលសិក្ាលៅមហាចឡូាឡុងក្ន។
លដ្ឋយខ្ឡក្សមណនិសសិតខ្ដលរស់លៅាមវតត
នានាក៏្មិនសូវជាម្លនបញ្ហហ អវីលចាទខ្ដរ ចាំលពាោះ
បញ្ហហ ចញិ្ចឹ មជវីតិរបចាាំពថង។ មយួលទៀតភ្ជសា ភ្ជ
សាសាំខាន់ោស់ កាលោលយើងលដើរលចញលរៅ
របលទសលទើបលយើងដងឹថា ភ្ជសាសាំខាន់យា៉ា ងោ
ដលូចនោះការសិក្ាលៅរបលទសពថ ានលចោះភ្ជសាពថ
មួយលទៀតលដ្ឋយសវ័យរបវតត។ិ
បញ្ហហ ទីក្ខ្នលង រពោះសងឃម្លនភ្ជពងាយរសួល
ខ្ដលានសិក្ាលៅរបលទសពថ លរពាោះជារបលទស
ខ្ដលកាន់រពោះពុទធសាសនាដចូគ្នន ក្ុាំអីលយើងរតូវ
បងៀថវកិាាាំងពីទីក្ខ្នលងសាន ក់្លៅលឡើងលៅ។
ការលរៀបរាប់រទួសៗាមទិដាភ្ជពជាក់្ខ្សតង
ខ្ដលលយើងានលៅលឃើញតទ ល់ទាំង៣ក្ខ្នលងលនាោះ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ គណៈរបតភិពូនសមព័នធសមណនិសសិតនិមនតលៅសួសុខទកុ្ាសមណនិសសិតលៅរបលទសពថ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៧
ព មីជើនបួសមណន សស ែតខ្មរផរកាមផៅវែត ស រដីនថ្ឆ ផខ្ែត
ផឈៀងថ្ម៉ា
សមណន សស ែតខ្មរផរកាមស ក្ាផៅផខ្ែតផឈៀងថ្ម៉ា ងែផរកាយផពលរបជ ើ
លយើងលឃើញថា ការរស់លៅម្លនភ្ជពលាំាក្ខលោះក៏្
ពិតខ្មន ដចូជាលខតតសុរនិ លខតតលឈៀងពម៉ាជាលដើម
ខ្តអាចរបរពឹតតលៅានមិនខ្មនជាបញ្ហហ អវីលចាទធាំ
ដុើលពក្លទ។ លទោះជាយា៉ា ងោក៏្លដ្ឋយ លៅម្លន
បញ្ហហ ខលោះដូចជាការបញ្ជូននិសសិតលៅលរៀន បញ្ហហ លនោះ
លយើងនឹងពាយាមលដ្ឋោះរសាយយា៉ា ងោលដើមបីឲ្យ
រសួល លទោះជាលខតតខ្ដលសមណនិសសិតចលូលរៀន
មុនឬលរកាយក៏្លដ្ឋយ។
អវីខ្ដលលឡជាងលគលនាោះគ ឺ សមណនិសសិត
លយើងលៅទីលនាោះម្លនការរសឡាញ់រាប់អានគ្នន លៅ
វញិលៅមក្ានលឡ លទោះជាការនិមនតលៅសិក្ាាម
រយៈោក៏្លដ្ឋយលពលលៅដល់របលទសលគ លចោះ
ជយួគ្នន ទាំងថវកិាក៏្ដូចជាបញ្ហហ លផសងៗម្លនអាពាធ
ជាលដើម។ ភ្ជពលចោះឈឺឆ្ឡ ល ភ្ជពសាមគគ ី ភ្ជព
អាណិតអាសូរ ភ្ជពអធារស័យចាំលពាោះគ្នន លៅវញិ
លៅមក្លនាោះលហើយខ្ដលអនក្រាជញពិភពលោក្ខ្តង
ឲ្យតពមល លហើយលនាោះក៏្ជាខ្ផលតក ដធ៏ាំបាំផតុខ្ដល
លយើងក្ាំពុងទនទឹងរងចាាំខ្ដរ។ លឈើធាំមួយលដើមមិន
អាចទប់ទឹក្ទលនលឲ្យជាប់ាន យា៉ា ងោបុគគលម្លន ក់្
លទោះលចោះយា៉ា ងោក៏្លដ្ឋយមិនអាចលធវើការានសពវ
រជុងលរជាយានខ្ដរ។ រលីឈើតចូាចក៏្ពិតខ្មនខ្ត
លបើម្លនលរចើនលដើមអាចទប់ទាំនប់រងឹម្លាំមិនឲ្យទឹក្ទលនល
ហូរាន យា៉ា ងោអនក្លរៀនសូរតានខពងៀខពស់លបើ
ខវោះការសាមគគីក៏្មិនអាចលធវើអវីានខ្តម្លន ក់្ឯងក៏្យា៉ា ង
លនាោះខ្ដរ ផទុយលៅវញិអនក្លរៀនសូរតតចិតចួ លបើ
លចោះអធារស័យ លចោះសមគគវីញិអាចលធវើការអវីៗាន
លដ្ឋយរសួល ចាាំនិយាយថវដីល់អនក្ខ្ដលលរៀន
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ គណៈរបតភិពូនសមព័នធសមណនិសសិតនិមនតលៅសួសុខទកុ្ាសមណនិសសិតលៅរបលទសពថ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៨
ព មីជើនបួសមណន សស ែតខ្មរផរកាមផៅវែតផ ពស រ នទ ផខ្ែតស រ នទ
សមណន សស ែតខ្មរផរកាមស ក្ាផៅផខ្ែតស រ នទ ងែផរកាយផពលរបជ ើ
សូរតានលរចើនលហើយលចោះសាមគគលីទៀតលនាោះ។
សរបុមក្ ានជាលយើងខិតខាំបណត ុោះបោត ល
ធនធានមនសុស លរពាោះធនធានមនសុសគឺជាគនលឹោះ
លដ្ឋោះរស័យបញ្ហហ សងគមឲ្យានលឡរបលសើរ។ រគប់
សម័យកាលទាំងអស់លបើកាលោខវោះធនធាន
មនសុសលហើយសងគមក៏្លគចមិនផតុពីបញ្ហហ ខ្ដរ។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
សននិបាែឃលខាធិការោា ន ពនអងគការ
សម្លេមដមមរកមព ុជាឃរកាម
លលខាធកិារដ្ឋា ន ពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជា
លរកាម លៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជា រតូវាន
បលងកើតលឡើងកាលពីពថងទី១៣ ខ្ខវចិឆកិា ឆ្ន ាំ២០១១
លរកាមគាំនិតផតួចលផតើមលដ្ឋយមស្តនតីអងគការ សម្លគម
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាម លៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជា។
លដ្ឋយ អលងកតលឃើញថា អងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុ-
ជាលរកាមនីមួយៗលៅក្មពុជាម្លនលគ្នលនលយាាយ
និងភ្ជរក្ចិចក្នុងអងគភ្ជពលរៀងៗខលួន រឯីលគ្នលនលយា
ាយខ្ខមរលរកាមរមួមួយមិនទន់ម្លនអងគការ សម្ល
គមខ្ខមរក្មពុជាលរកាមោមួយ ទទលួបនទុក្លៅ
លឡើយលទ លទើបានជាអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជា
លរកាមរមួគ្នន បលងកើត លលខាធកិារដ្ឋា នលនោះលឡើង
លដើមបីសរមបសរមួលអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជា
លរកាមទាំងអស់លៅក្មពុជារបមូលផតុាំគ្នន បលងកើត លគ្នល
នលយាាយ សរម្លប់បលរមើផលរបលយាជន៍ខ្ខមរក្មពុ-
ជាលរកាមរមួគ្នន លហើយរតូវានក្ាំណត់លឈាម ោះថា
“លលខាធកិារដ្ឋា នពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពជុា
លរកាម លៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពជុា”។ បនាទ ប់ពី
លលខាធកិារដ្ឋា នានបលងកើតលឡើង លហើយលដ្ឋយ
ម្លនការឯក្ភ្ជពពីថាន ក់្ដកឹ្នាាំពនអងគការ សម្លគម
ខ្ខមរមពុជាលរកាមលៅក្មពុជាក៏្ានរបគល់តួនាទីឲ្យ
លោក្ គមឹ សីុសាំោ ជារបធាន។ លលខាធកិារ
ដ្ឋា ន ក៏្ានដើលណើ រការការងាររបស់ខលួនជាហូរខ្ហ
រមក្ លដ្ឋយានរបមូលផតុាំអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុ
ជាលរកាម ានចាំននួ១២លធវើការងារបលរមើផលរប-
លយាជន៍ខ្ខមរក្មពុជាលរកាមរមួគ្នន ។
កាលពីពថងលមរ ៍ ទី១៤ ខ្ខធនូ ឆ្ន ាំ២០១៣
លលខាធកិារដ្ឋា នពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជា
លរកាម ានលរៀបចាំក្មមវធិសីននិាតរបចាាំឆ្ន ាំ លដើមបី
បតូរលវនលៅអងគការសម្លគមលផសងលធវើជារបធាន លដើមបី
ដកឹ្នាាំការងារបនតលៅវតតសាមគគរីងសីភមូិរទ សងាក ត់
សទឹងម្លនជយ័ ខណឌ ម្លនជយ័ រាជាធានីភនាំលពញ។
លដ្ឋយម្លនសម្លសសភ្ជពចលូរមួសរបុរបម្លណ
១២០អងគ/របូ មក្ពីតាំោងអងគការ សម្លគមខ្ខមរ
ក្មពុជាលរកាម និងតាំោង សហគមន៍ខ្ខមរលរកាម
ខ្ដលរស់លៅាមលខតតចាំននួ៥ ម្លនលខតតាត់ដើបង,
លខតតក្ោដ ល, លខតត ក្ាំពងៀសពឺ, លខតតសាវ យលរៀងនិង
លខតតាខ្ក្វ។
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សននិាតលលខាធកិារដ្ឋា នពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ២៩
គណៈអម បែីថ្នអងគព មីសនន ាែ
លោក្ សឺន ជុើជនួ នាយក្ក្មមវធិបីោដ ញ
យុវជនខ្ខមរក្មពុជាលរកាមតាំោងឲ្យលោក្សឺន
លយឿងរបធានលលខាធកិារដ្ឋា នានរាយការណ៍
សលងាប ពីលទធផលខ្ដលលលខាធកិារដ្ឋា នានលធវើ
ក្នុងឆ្ន ាំ២០១៣លនោះ។ ក្នុងលនាោះលោក្ានលលើក្
លឡើង ចាំណុចសាំខាន់ៗចាំននួ៥ ម្លនដចូជាបញ្ហហ
របឈម របស់បងបឡូនខ្ខមរក្មពុជាលរកាម, ដើលោោះ
រសាយ, សក្មមភ្ជពអនតរាគមន៍, លទធផល និងអនុ
សាសន៍។ លោក្ក៏្ានលលើក្លឡើង អាំពីបញ្ហហ ខ្ដល
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាមរបឈមដចូក្រណី ឯក្ឧតតម សឺន
ស ូខ្ប រ តិ៍ ជាឧតតមរកុ្មរបឹក្ារពោះមហាក្សរត ពនរពោះ
រាជាោចរក្ក្មពុជា ខ្ដលម្លនលដើមក្ាំលណើតជាខ្ខមរ
ក្មពុជាលរកាមផងខ្ដរលនាោះ ឯក្ឧតតម និងរកុ្មរគួ
សារានលធវើដើលណើ រលៅលលងឯខ្ដនដកី្មពុជាលរកាម
លពលលៅដល់រចក្រពាំខ្ដនក្មពុជា-លវៀតោម រតូវ
ានមស្តនតីនគរាលអលនាត របលវសន៍ លវៀតោម
ឃ្លត់ខលួនសួរចលមលើយ រាប់លម្ល៉ា ង រចួឲ្យរតឡប់មក្
ក្មពុជាវញិ លដ្ឋយយក្លលសថា លដើមបីការពារសនតិ
សុខនិងសុវតថភិ្ជព លទើបពួក្លគមិនអនញុ្ហា ត។ិ
រពោះលតជរពោះគណុ លយឿង ារា របធាន
សមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមាន
លលើក្លគ្នលការណ៍ទលូៅនិងរាយការណ៍សលងាប អាំ
ពីសមិទធផលឆ្ន ាំ២០១៣។ ក្នុងលនាោះម្លនដចូជា
ខ្ផនក្អប់រ ាំ ានបញ្ជូនសមណនិសសិតខ្ខមរក្មពុជា
លរកាម លៅសិក្ាថាន ក់្បរញិ្ហា បរតលៅរបលទសពថ
ចាំននួ១៤អងគ, របលគននិងជនូអាហារបូក្រណ៍ដល់
សមណនិសសិតនិង និសសិត ខ្ដលក្ាំពុងសិក្ាលៅ
ក្មពុជាានចាំននួ១៥អងគ/នាក់្ ក្នុងមួយអងគ/នាក់្
ទទលួាន២៥០$, ខ្ផនក្រសាវរជាវវបបធម៌ាន
លាោះពុមពរពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិតរបចាាំឆម្លសទី១
ចាំននួ៥០០ក្ាល និងលរតៀមលាោះពុមពរពឹតតបិរត
សាំលឡងនិសសិតរបចាាំឆម្លសទី២លៅចងុខ្ខធនូលនោះ
លទៀត, ខ្ផនក្សងគមក្ចិចានចោុះលៅសួរសុខទកុ្ាផដល់
ភ្ជពក្ក់្លៅដ ដល់សម្លជកិ្ សម្លជកិា ពុទធបរស័ិទ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សននិាតលលខាធកិារដ្ឋា នពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣០
សមាជកិ្ សមាជកិាថ្នអងគការសមាគម តដលានចូលរមួ ផៅសនន ាែថ្នផលខាម ការោឋ ន
ខ្ខមរលរកាមមួយចាំននួលទៀត ខ្ដលម្លនបញ្ហហ លរគ្នោះ
អាសនន ដចូជា អាពាធឬឈឺថាក ត់ជាលដើម, ានចោុះ
លៅខ្ចក្អាំលោយដល់ជនរងលរគ្នោះ លដ្ឋយទឹក្
លិចក្នលងលហើយាន២លលើក្ លលើក្ទី១ លៅឃុាំ
ក្ដុលាខ្ហន រសុក្បលវល លខតតាត់ដើបងាន
ចាំននួ ២៥០រគួសារ និងលលើក្ទី២លៅរកុ្ងលា៉ា យ
ខ្ប៉ាត លខតតបនាទ យម្លនជយ័ានចាំននួ៨៥រគួសារ
អាំលោយទាំងលនាោះានមក្ពីការឧបតថមភរបស់ស
ម្លជកិ្ សម្លជកិា សបបុរសជនទាំងក្នុងនិងលរៅ
របលទស។
លោក្ សឺន ខ្សត របធានរកុ្មរបឹក្ាភ ិ
ាលសម្លគមខ្ខមរក្មពុជាលរកាម លដើមបីសិទធិមនសុស
និងអភវិឌឍន៍ ានរបកាស សម្លសភ្ជពរកុ្មការ
ងារពនលលខាធកិារដ្ឋា ន សរម្លប់អាណតតទីិ៣ ឆ្ន ាំ
២០១៤ ម្លនចាំននួ២២របូ។
១.លោក្ សឺនលយឿង របធានរបតបិតតលិល
ខាធកិារដ្ឋា ន
២.លោក្ ថាច់ ងឿកុ្សួង មស្តនតីសរមប
សរមួលលលខាធកិារដ្ឋា ន
៣.លោក្ សឺន ជុើជនួ របធានការយិាល័យ
ទាំនាក់្ទាំនងរដាាល និងហិរញ្ាវតថុ
៤.លោក្ សឺន សុធន របធានការយិាល័យ
លសុើបអលងកត និង អនតរាគមន៍
៥.ភកិ្ាុ លសៀង សុវោណ រា របធានការយិា
ល័យសាសនា និងវបបធម ៌
៦.លោក្ គមឹ សីុសាំោ របធានការយិា
ល័យអប់រ ាំនិងបណដ ុោះ បោដ លវជិាជ ជវីៈ
៧.លោក្ លី ឈូន របធានការយិាល័យ
ព័តម៌្លននិងសងគមក្ចិច
៨. ភកិ្ាុ ឡាយ ឡាត មស្តនតីបលចចក្លទស
ការយិាល័យទាំនាក់្ទាំនងរដាាលនិងហិរញ្ាវតថុ
៩.ភកិ្ាុ ថាច់ ហាសាំអាង មស្តនតីបលចចក្លទស
ការយិាល័យ លសុើប អលងកត និងអនតរាគមន៍
១០.ភកិ្ាុ ថាច់ ថាវរ ី មស្តនតីបលចចក្លទស
ការយិាល័យ សាសនា និងវបបធម៌
១១.លោក្ខ្ក្វ សារាង មស្តនតីបលចចក្លទស
ការយិាល័យ អប់រ ាំនិង បណដ ុោះបោដ លវជិាជ ជវីៈ
១២.លោក្ សឺន ខ្ចងលចើន មស្តនតីបលចចក្
លទស ការយិាល័យ ព័តម៌្លន និងសងគមក្ចិច
១៣.លោក្ ស ុន សុត ជើនយួការ
ការយិាល័យ ទាំនាក់្ទាំនងរដាាល និងហិរញ្ាវតថុ
១៤.លោក្ ថាច់ យុាាំងលសរ ី ជើនយួការ
ការយិាល័យ ទាំនាក់្ ទាំនងរដាាលនិងហិរញ្ាវតថុ
១៥.លោក្ លី សុខា ជើនយួការ
ការយិាល័យ ទាំនាក់្ទាំនងរដា ាល និងហិរញ្ាវតថុ
១៦.លោក្ លៅ សាំលអឿន ជើនយួការ
ការយិាល័យ លសុើបអលងកត និងអនតរាគមន៍
១៧.ភកិ្ាុ សឺន ហាយ ជើនយួការ
ការយិាល័យ លសុើបអលងកត និង អនតរាគមន៍
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សននិាតលលខាធកិារដ្ឋា នពនអងគការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣១
ផមវើផសចក្តីរាយការណ៍
១៨.លោក្ ថាច់ លភឿន ជើនយួការ
ការយិាល័យ សាសនា និងវបបធម៌
១៩.លោក្ ថាច់ ធ ីជើនយួការ ការយិាល័យ
សាសនា និង វបបធម៌
២០.ភកិ្ាុ គមឹ វសិាល ជើនយួការ
ការយិាល័យ ព័តម៌្លន និង សងគមក្ចិច
២១.លោក្ រពាប ា៉ា ោត ជើនយួការ
ការយិាល័យ អប់រ ាំ និងបណដ ុោះបោដ លវជិាជ ជវីៈ
២២.លោក្ សមបតត ិ សីុោ ជើនយួការ
ការយិាល័យអប់រ ាំ និងបណដ ុោះបោដ លវជិាជ ជវីៈ។
លោក្ សឺន ជុើជនួ តាំោងឲ្យរកុ្មការងារ
អាណតតថិមពីនលលខាធកិារដ្ឋា នលធវើការលបដជាញ ចតិតថា
“ពួក្គ្នត់នឹងខិតខាំលធវើការឲ្យម្លនរបសិទធិភ្ជព ក្នុង
ឆ្ន ាំ២០១៤ ខាងមុខ” និងយក្ចតិតទកុ្ដ្ឋក់្ខិតខាំបនត
លធវើការតស ូមតលិដើមបីរក្ដើលោោះរសាយរាល់បញ្ហហ
ខ្ដលមិនទន់ានសលរមចពីឆ្ន ាំក្នលង និងខ្ក្លមឡ
នវូចាំណុចអវជិជម្លនឲ្យានលឡរបលសើរ។
ផោយៈ UKKBS
របជំុបូកសរបុសមិទធផលការងារឆ្ន ំ២០១៣
និងឃលើកេឃរម្លងដផនការឆ្ន ំ២០១៤
កាលពីពថងអាទិតយ ទី២៩ ខ្ខធនូ ឆ្ន ាំ២០១៣
សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
ានលបើក្ក្ចិចរបជុើដើោច់ឆ្ន ាំ២០១៣ លដើមបីបូក្
សរបុលទធផលការងាររបចាាំឆ្ន ាំ លៅក្រយិាល័យ
ក្ោត ល នាក្ដុ១ិ៧ វតតបទមុវត ី សងាក ត់ចតមុុខ
ខណឌ ដនូលពញ រាជធានីភនាំលពញ លរកាមអធបិតី
ភ្ជពរពោះលតជរពោះគណុ លយឿង ារា របធានសមព័នធ
សមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម។
សម្លសភ្ជពចលូរមួម្លន គណៈក្មមការ
រតួតពិនិតយនិងលសុើបអលងកត គណៈក្មមការនាយក្
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របជុើបូក្សរបុសមទធផលការងារឆ្ន ាំ២០១៣និងលលើក្គលរម្លងឆ្ន ាំ២០១៤
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣២
របូងែរមួគ្នន ប ទ ប់ពីសនន ាែចប់
គណៈក្មមការបោដ ការយិាល័យរបធានាមតាំបន់
និងសម្លជកិ្-ជកិាសរបុទាំងអស់២២អងគ/របូ។
លពលរពឹក្ៈ សតីពីសមទិធផលឆ្ន ម២០១៣
១.ផ្នែកអប់រំ:
ឆ្ន ាំ២០១៣ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិត
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ានបញ្ជូនរពោះសងឃលៅបនតការ
សិក្ាថាន ក់្បរញិ្ហា ប័រតលៅរបលទសពថចាំនួន១៤អងគ។
ានផដល់អាហារបូក្រណ៍ដល់រពោះសងឃនិងនិសសិត
លៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជាានចាំននួ១៤អងគ/របូ,
រពោះសងឃក្ាំពុងសិក្ាលៅរបលទសឥោឌ ១អងគ និង
លៅក្នុងឱ្កាសខ្ចក្អាហារបូក្រណ៍លនាោះក៏្ានជនូ
ជាសម្លភ រៈសិក្ាម្លនលសៀវ លៅ ប ិច ជាលដើម ដល់
បឡូនៗក្នូសិសសខ្ដលសាន ក់្លៅជាមួយរពោះសងឃ
ចាំននួ៣០នាក់្ផងខ្ដរ។
សូមបញ្ហជ ក់្ថាៈ រហូតមក្ដល់លពលលនោះ
សមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ាន
បញ្ជូនរពោះសងឃលៅបនតការសិក្ា លៅរបលទសពថ
ាន៧ឆ្ន ាំជាបនតបនាទ ប់ ចាប់ពីឆ្ន ាំ២០០៧ រហូត
ដល់ឆ្ន ាំ២០១៣ សរបុចាំននួ៧១អងគ និងានផដល់
អាហារបូក្រណ៍ដល់រពោះសងឃ និងនិសសិតរក្ីរក្ក្ាំ
ពុងសិក្ាលៅរពោះរាជាោចរក្ក្មពុជា ាន៤ឆ្ន ាំ
ចាប់ពីឆ្ន ាំ២០១០រហូតមក្ដល់ឆ្ន ាំ២០១៣ សរបុ
ានចាំននួ៤៧អងគ/នាក់្។
២.ផ្នែកវបបធម ៌ៈ
ឆ្ន ាំ២០១៣ សមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរ
ក្មពជុាលរកាម ានលាោះពុមពរពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត
ខ្ខមរលរកាម ឆម្លសទី១ លលខ១៧ ចាំននួ៥០០ក្ាល
និងលរតៀមលាោះពុមពរពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិតខ្ខមរលរកាម
ឆម្លសទី២ លលខ១៨ និងានចោុះផាយអតថបទ
ខ្ដលទក់្ទងសក្មមភ្ជពរបស់សម្លគម រពមទាំង
អតថបទរសាវរជាវទក់្ទងនឹងវបបធម៌ និងរពោះពុទធ
សាសនាានសរបុ៣៤៦អតថបទផាយក្នុងលគហ-
ទាំព័រសមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពជុាលរកាម
(www.ukkbs.org)។
៣.ផ្នែកសង្គមកិច្ច៌ៈ
ឆ្ន ាំ២០១៣ លៅលពលគណៈក្មមការ
សម្លជកិ្ សម្លជកិា និងញាតលិញាមខ្ខមរក្មពុជា
លរកាមម្លនទកុ្ាធរុៈ ឬឈឺថាក ត់ សមពន័ធសមណ
និសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមខ្តងខ្តលៅសួរសុខ
ទកុ្ា រពមទាំងានជយួឧបតថមភថវកិាបនតិចបនតួចលៅ
ាមលទធភ្ជព។ ានរមួសហការជាមួយនឹងអងគ
ការ សម្លគមខ្ខមរក្មពុជាលរកាមលៅរពោះរាជាោចរក្
ក្មពុជា ក្នុងការជយួអនតរាគមន៍នវូបញ្ហហ ខ្ដលទក់្
ទងនឹងរបលយាជន៍ខ្ខមរក្មពុជាលរកាម។ ានចោុះលៅ
ខ្ចក្អាំលោយដល់អនក្រងលរគ្នោះលដ្ឋយ សារទឹក្
ជើនន់លៅរសុក្បលវល លខតតាត់ដើបង និងរកុ្ង
លា៉ា យខ្ប៉ាត លខតតបនាទ យម្លនជយ័ ានចាំននួ
៣៣៥រគួសារ អាំលោយទាំងលនាោះានមក្ពីការ
រមួចាំខ្ណក្របស់សបបុរសជនក្នុងនិងលរៅរបលទស
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របជុើបូក្សរបុសមទធផលការងារឆ្ន ាំ២០១៣និងលលើក្គលរម្លងឆ្ន ាំ២០១៤
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៣
របជ ើបូក្សរ បការងារបញ្ចប់ឆ្ន ំ២០១៣
ផងខ្ដរ។ ានលៅសួរសុខទកុ្ារពោះសងឃខ្ខមរលរកាម
ខ្ដលក្ាំពុងសិក្ាលៅរបលទសពថាន៣លខតតគឺ លៅ
លខតតអាយុធា, លខតតលឆៀងពម៉ានិងលខតតសូរនិ។
៤.ផ្នែកបង់្រំលស់ដ ៌ៈ
សមពន័ធសមណនិសសតិ-និសសតិខ្ខមរក្មពជុាលរកាម
ានបងៀរ ាំលស់ដឡីូតជ៍ាមួយរកុ្មហ ុន 7NG ចាំននួ
បួនឡូត ៍ ម្លនបលោដ យរបខ្វង៨០ខ្ម៉ារត និងទទឹង
របខ្វង២០ខ្ម៉ារតសរម្លប់ក្សាងទីសាន ក់្ការថម ី ជា
លរៀងរាល់ខ្ខ ក្នុងមួយខ្ខ៨០$ សហរដាអាលមរកិ្។
៥.ផ្នែកសថិតិ៌ៈ
ឆ្ន ាំ២០១៣ ម្លនរពោះសងឃ ក្នូសិសសនិង
និសសិតចលូជាម្លនសម្លជកិ្ សម្លជកិាានចាំននួ
២៦អងគ/របូ បចចុបបននសមពន័ធសមណនិសសិត-និសសិត
ខ្ខមរក្មពជុាលរកាម ម្លនសម្លជកិ្ សម្លជកិា សរបុ
ចាំននួ៣៧៦អងគ/នាក់្។
៦.ផ្នែកហិរញ្ញវតថុ :
ឆ្ន ាំ២០១៣ សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិត
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ានរារពធក្មមវធិជីើនបួនិសសិត
បញ្ាវនតខ្ខមរក្មពុជាលរកាមនិងសបបុរសជន, ានលធវើ
បុណយតក សាមគគីរបចាាំឆ្ន ាំ, រពមទាំងានទទលួរាក់្
វភិ្ជគទនពីសបបុរសជនលៅក្នុងរបលទសនិងលរៅ
របលទស។
រាក់្ចាំណូលនិងរាក់្ចាំោយទាំងអស់ក្នុង
ឆ្ន ាំ២០១៣រមួម្លនដចូខាងលរកាមៈ
ក្.រាក់្ចាំណូលៈ ១៦ ០៧០ដោុល រ
ខ.រាក់្ចាំោយៈ ១៦ ៧៥០ដោុល រ
គ.សមតលុយៈ ១៦០៧០-១៦៧៥០=៦៨០
ដោុល រ។
ដូលចនោះក្នុងឆ្ន ាំ២០១៣ សមព័នធសមណនិសសិត
-និ្សសិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម្ បាន្ចំណាយថវោិក្លើស
ចាំណូលចាំននួ៦៨០ដោុល រ។
លរៅពីការលធវើលសចក្ដីរាយការណ៍អាំពីសមិទធ-
ផលរបស់ការយិាល័យនីមួយៗចប់ រពោះលតជរពោះ
គុណរបធាន លយឿង ារា ានរបកាសខ្តងាាំងគ-
ណៈក្មមការបខ្នថមលដើមបីជួយបាំលពញក្ិចចការលៅាម
ការចាាំាច់របស់សម្លគមម្លន៨រពោះអងគ៖ ក្នុងលនាោះ
ម្លនគណៈក្មមការនាយក្ពីររពោះអងគ ១រពោះអងគ
លពរជ ប ុនថន របធានការយិាល័យវបបធម៌ជាអនុ
របធានទី១, ២ រពោះអងគលក្ៀង សនតរបសិទធិរប ធាន
ការយិាល័យសងគមក្ិចចជាអគគលលខាធិការ។
ខ្តងាាំងរបធានការយិាល័យ៣រពោះអងគគ ឺ ១រពោះ
អងគរតងឹ ដង អនរុបធានការយិាល័យវបបធម៌ជា
របធានការយិាល័យវបបធម៌, ២ រពោះអងគចនទ លសរ ី
របធានដើបន់វតតមហាមស្តនតីជារបធានការយិាល័យ
សងគមក្ចិច, ៣ រពោះអងគថាច់ សាង អនរុបធាន
ការយិាល័យសនតិសុខជារបធានការយិាល័យសនតិ-
សុខ។ ខ្តងាាំងអនរុបធានការយិាល័យ១រពោះអងគ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របជុើបូក្សរបុសមទធផលការងារឆ្ន ាំ២០១៣និងលលើក្គលរម្លងឆ្ន ាំ២០១៤
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៤
រពិះរបធានរបផគនល ខ្ ែតែងតាំងដល់គណៈក្មមការបតនថម
គ ឺរពោះអងគ រនិ ភរិមយ សហការកីារយិាល័យវបបធម៌
ជាអនរុបធានការយិាល័យវបបធម៌។ ខ្តងាាំងស-
ហការថីម២ីរពោះអងគលទៀតគ ឺ រពោះអងគ រតងឹ ធនលតៀង
ជាសហការកីារល័ិយសិក្ាធកិារ និងរពោះអងគ ាាំង
បូរនិត ជាសហការកីារយិាល័យសងគមក្ចិច។ ជាចងុ
លរកាយរពោះរបធានានបូក្សរបុលទធផលការងារ
របចាាំឆ្ន ាំ រពមទាំងានខ្ថលងអាំណរគណុដល់គណៈ
ក្មមការ សម្លជកិ្ សម្លជកិាទាំងអស់ ខ្ដលលោះ
បងៀខពស់ខ្មនខ្ទន ទាំងលពលលវោ ទាំងថវកិាតទ ល់
ខលួនលដើមបីបាំលពញក្ចិចការសលរមចលជាគជ័យាន
ក្នុងឆ្ន ាំលនោះ។
លពលោង ច
រពោះរបធានានលលើក្គលរម្លងលឡើងសរម្លប់
លធវើការងារបនតនាឆ្ន ាំ២០១៤លនោះ បនាទ ប់ពីានលលើក្
គលរម្លងលឡើងក៏្ានជខ្ជក្គ្នន អស់រយៈលពលជិតពីរ
លម្ល៉ា ង លទធផលលចញជាខ្ផលតក ដចូខាងលរកាម៖
គលរម្លងថវកិាសរម្លប់ឆ្ន ាំ២០១៤
សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជា
លរកាម លលើក្គលរម្លងថវកិាសរម្លប់ចាយ
វាយក្នុងឆ្ន ាំ២០១៤ រមួម្លនដចូខាងលរកាមៈ
១.ខ្ផនក្អប់រ ាំៈ
ខ្ផនក្អប់រ ាំចាំននួ$៧.៥០០ (រាាំពីរពាន់រាាំ
រយ) ខ្ចក្ជាៈ
ក្.ផដល់អាហារបូក្រណ៍ដល់សមណ
និសសិត-និសសិតលៅក្មពុជា១៨អងគ/នាក់្លសមើ
$៤.៥០០(បួនពាន់ រាាំរយ)។
ខ.បញ្ជូនសមណនិសសិតលៅសិក្ាលៅ
របលទសពថ១០អងគលសមើ$២.៥០០(ពីរពាន់រាាំរយ)។
គ.លបើក្វគគបណដ ុោះបោដ លខលីៗចាំននួ $៥០០
(រាាំរយ)។
២.ខ្ផនក្រសាវរជាវវបបធមនិ៌ងផសពវផាយៈ
ខ្ផនក្រសាវរជាវវបបធម៌និងផសពវផាយ
$២.០០០(ពីរពាន់)ខ្ចក្ជាៈ
ក្.រសាវរជាវឯក្សារ $៥០០ (រាាំរយ)។
ខ.លាោះពុមពរពឹតតបិរតឆម្លសទីមួយនិង
ឆម្លសទីពីរ $១.៥០០ (មួយពាន់រាាំរយ)។
៣.ខ្ផនក្សងគមក្ចិចៈ
ខ្ផនក្សងគមក្ចិចចាំននួ $២.១២០(ពីរពាន់
មួយរយពមភ)។
៤.ខ្ផនក្រដាាលៈ
ខ្ផនក្រដាាល $៣.០៨០(បីពាន់ខ្ប៉ាតសិប)។
៥.ខ្ផនក្បងៀរ ាំលស់ដៈី
ខ្ផនក្បងៀរ ាំលស់ដសីរម្លប់ក្សាងទីសាន ក់្ការ
ថម ី$៨០០ (រាាំបីរយ)។
ដូលចនោះ ក្នុងឆ្ន ាំ២០១៤សមព័នធសមណនិសសិត-និសសិត
ខ្ខមរក្មពុជាលរកាមានលលើក្គលរម្លងចាយវាយថវកិា
សរបុចាំននួ $១៥.៥០០(មយួមុឺនរាាំពាន់រាាំរយ)៕
ផោយៈ ភ ក្ខុ រ ន ភ រមយ
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ របជុើបូក្សរបុសមទធផលការងារឆ្ន ាំ២០១៣និងលលើក្គលរម្លងឆ្ន ាំ២០១៤
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៥
រពិះរបធានរបផគនល ខ្ ែតែងតាំងដល់គណៈក្មមការបតនថម
ពយុោះែិែតអរបិយ
លដើមដងូលដៀមដ្ឋមដល់លដើមសាល ថាលដើមតចូឆ្ម រចងៀដូចលគ
របយ័តនរតូវខយល់អាំពល់លរ ខ្រក្ងដលួលលើលគនាាំអនតរាយ។
លដើមសាល តបថាដបិតខញុាំតចូ មិនខូចដលួលលើអនក្ទាំងឡាយ
ដបិតលដើមរបលហាងខលឹមលរសាបកាយ អនក្ផងជតិឆ្ង យខ្តងលរបើរាស់។
លដើមដងូសលុតចតិតអាណិតសាល លដ្ឋយានដងឹថាសាល ខាំោស់
ខាំរបឹងជយួទប់ខយល់អាកាស ខយល់លរចើនមុខោស់ក្លរក្ើក្ដ។ី
ផទោះលឈើតចូាចខាល ចខយល់ពយុោះ ខយល់លធវើាបមនសុសឥតរបណី
ខ្តពយុោះលៅចាញ់ចតិតអរបិយ ចតិតមនសុសរបុសរសីឥតរបូកាយ។
លបើលឡលឡោស់គ្នម នអវីដចូ លបើខូចខូចោស់ហួសបរយិាយ
ចតិតនាាំឱ្យក្នូលញៀនសបាយ ហា នលធវើាបម្លត យវាយឪពុក្។
ខឹងលរកាធមួយខ្ភលតខុសលរចើនោស់ របុសរសីលក្មងចាស់រតូវចាាំទកុ្
លពលលរកាធលក្ើតលឡើងឥតយល់មុខ លទោះម្លត យឪពុក្ក៏្ឥតសាគ ល់។
លោក្ធម៌ទាំងឡាយចតិតជាធាំ អនក្ោលសើចយាំចតិតឥតខវល់
លរកាធខឹងលក្ើតលឡើងគ្នម នក្សុល រតូវខ្តតមកល់ចតិតឱ្យលឡ។
ផោយៈ ភ ក្ខុ រែឹង ដង
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សួនក្ាំោពយ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៦
ផ្លា ចារផ្លា ែនទន៍
តក ចារតក ចនទន៍លឡក្លនិខុសគ្នន តក លឡមួយរគ្ននាម្លតក ចារ
តក ចនទន៍វញិលសាតរក្អូបយូរយារ រក្និលរក្ៀមរគ្នាំរគ្នមិនលចាលរសក្លនិ។
ពណ៌លឡក្លនិឆ្ឡ បធមមជាតតិក ចារ តក ចនទន៍ជាតក រក្អូបលពក្ពន់
តក ចារនរោក៏្ចលូចតិតគន់ លពលរសូបរសក្លនិានរតមឹតក ចនទន៍។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ែួនាទីបុរស
ជវីតិរស់លៅបុរសនារ ី ម្លនតនួាទីរគប់គ្នន ទាំងអស់
ឯតនួាទីសរម្លប់បុរស ាាំងពីក្លម្លល ោះទល់ម្លនក្នូលៅ។
លពលលៅក្ាំលោោះរក្ាខ្ម៉ាឪ យក្ចតិតលមើលខ្ថក្ុាំឱ្យហមងលម
ជយួលមើលបងបឡូនរគប់រគងរបលៅ ក្ុាំឱ្យលងងៀលមល រតូវខាំពុោះពារ។
លពលម្លនរបពនធគន់ខ្ថមួយក្ង គតិខ្ម៉ាឪផងរពមទាំងភរយិា
ខ្ម៉ាលក្មក្ឪលក្មក្តគ ប់រគប់លវោ លចោះរក្ាគ្នន ទាំងបងបឡូនពថល។
លពលម្លនក្នូលហើយរពលងើយលមតចាន លទោះម្លនប៉ាុនាម នក៏្រតូវញាប់ពដ
គតិទាំងខ្ម៉ាឪទាំងរបពនធពថល ខ្ថមបុរតចរពណក្នុងពដបុរស។
លដើមបីជយួដល់អនក្ខាងលលើលនោះ រតូវគតិរតោិះរោិះក្ុាំបីចលនាល ោះ
ជយួខលួនឯងសិនោអនក្ក្ាំលោោះ លទើបញាតទិាំងអស់រស់ទីពឹងាន។
លសពគប់មិតតលឡលាំអជវីតិ លសពគប់ាបមិតតពិតនាាំរ ាំខាន
រសីរសាលរគឿងលញៀនពិតលាំាក្រាណ អប់រ ាំសនាត នានសុខសិរ។ី
លធវើជាគាំរដូល៏ឡដល់ក្នូ ខ្ម៉ាឪបងបឡូនសាត ប់ពាក្យសមត ី
ក្នូពឹងឪពុក្របពនធពឹងបតី លដ្ឋយចតិតលមរតរីបណីលមាត
ផោយៈ ភ ក្ខុ រែឹង ដង
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សួនក្ាំោពយ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៧
ែីដមមរែូែរសីរកមំុ
ដខី្ខមរដលីឡរក្លរបៀបមិនាន ាាំងពីបុរាណលរៀងបចចុបបនន
ពរពភនាំទលនលតបូងម្លនរគប់រគ្នន់ ទកុ្ជារងាវ ន់ចងពដក្នូសងួន។
ដខី្ខមរលឡពរក្ដចូរសីរគប់លក្ាណ៍ របុសោលឃើញភស្តក្តជាក់្មិនរចួខលួន
ក្តុក្ក្តួលឱ្រាឈឺផាផទួនៗ លរពាោះរសស់សមសួនលលើសលគខ្តមតង។
បុរសរគប់ទីលាងខ្តងតាាំង ចនិយួនារាាំងជប៉ាុនពថឡងៀ
ខ្ហក្ដលណត ើ មគ្នន ឥតម្លនបងឡងៀ រសីរសស់ផរូផងៀរងក្មមរគប់រគ្ន។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ទឹក្ដខី្ខមរលរកាមលឡរសស់រសាយ ម្លនទឹក្របឡាយហូរខាវ ត់ខ្ខវង
ដើោាំដ្ឋាំដោុះរគប់ក្ខ្នលង វាលលវឹងវាស់ខ្វងដ្ឋច់លនរា។
រលសៀលឃ្លវ លលគ្នាមដងពរព ជបួមិតតរបុសរសីខ្រសក្លខញៀវខាញ រ
ខលោះលឡើងពីខ្រសខលោះចម្លក រ វាចារក្គ្នន ជាខ្ឡបពខ។
ម្លនរចាាំងសមុរទឋិតលៅជាប់ ជាខ្ដនរបសពទឹក្សាបពរប
សមុរទធាំលធងខ្វងអនាល យ មចាឆ លរចើនពរក្សាគ ល់មិនសពវ។
ម្លនលខតតលៅដប់ជាប់ម្លត់រចាាំង លរជាយសមុរទាាំងគងាគ ជាប់
ដលីាប់លាយលលាយហូរមក្ក្ប់ ជាប់លដ្ឋយជាតជិលីរចើនពរក្ខ្លង។
លភ្ជគផលផោរគប់រដវូ ចម្លក រខ្រសរសូវមិនាច់ខ្រក្ង
ខ្ផលរសូបរគបលដើមឫក្ខ្ខងខ្រ ៉ាង រក្ខ្ថលងយា៉ា ងោថាមិនរតូវ។
ធាតអុាកាសលសាតរតជាក់្លមម ពរពលឈើដល់រពមរគប់លាំលៅ
អាំលោយធមមជាតរិគប់រដវូ សាគរនិតយលៅខ្នបជុើវញិ។
រាស្តសតរស់សុខសានតានសបាយ វាចាចតិតកាយឥតលទលមនញ
រស់រាប់រក្គ្នន ដចូរលវញ រលក្រលលញរបលដញគ្នន ។
វបបធម៌អក្សរសាសនាផង ក្នូខ្ខមររគប់អងគផចងៀវនាទ
សិក្ារបតបិតតរិាល់ទិវា រស់លៅសុខជាមូលម្លញាត។ិ
លពលលនោះដខី្ខមរខ្របលឈាម ោះថម ី លចារយួនអរបិយខាម ាំងលចាលលមសៀត
បលន់យក្ដខី្ខមរខ្របលឈាម ោះលទៀត រស់លៅលបៀនលបៀតខ្ខមរលពក្ពរក្។
ខ្ខមរខលោះរស់លៅរសុក្មិនាន លរពាោះយួនាមដ្ឋនលរៀងរាល់ពថង
រក្លរឿងលចាទថាលធវើឧាយ លដញខ្ខមរខាច ត់ខាច យឆ្ង យរសុក្អស់។
ឱ្អស់និសសិតគតិឲ្យយល់ ក្ុាំលដក្ងបុងល់លភលចឲ្យលសាោះ
យួនយក្ដខី្ខមរលៅរសស់ៗ ក្នូខ្ខមរទាំងអស់គរួយល់ការ។
លរៀនម្លនចាំលណោះលចោះរាក្ដ លដើរាមខ្បបបទចាប់ម្លរា
លរសាចរសងៀជាតិខលួនលដ្ឋយរាជាញ លទើបសមលឈាម ោះថាលខមរាបុរត។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ សួនក្ាំោពយ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៨
បានឃែោះកំុឃភលែជាែិ
ឃសែកតី ដថ្លងអំណរេុណ
រពោះលតជរពោះគណុ ឯក្ឧតតម លោក្ជើទវ
លោក្ លោក្រសី សបបុរសជាទីលគ្នរពរាប់អាន!
លយើងខញុាំរពោះក្រោុ អាាម ភ្ជពតាំោងសមពន័ធ
សមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម សូមខ្ថលង
អាំណររពោះគុណ និងអរគុណយា៉ា ងរជាលលរៅ ចាំ-
លពាោះសបបុរសទាំងក្នុងនិងលរៅរបលទស ខ្ដលម្លន
សទធ រជោះថាល ានបរចិាច គរទពយ ដម៏្លនតពមល ជយួ
ឧបតថមភគ្នាំរទដល់សមព័នធ ក្នុងសក្មមភ្ជពសកិ្ា
រសាវរជាវសមបតតវិបបធម៌សាំបុក្សងគមធម ៌ក្ាំណប់
ចាប់ទាំនឹមទាំលនៀមរកាាំងម្លសរបវតតសិាស្តសត នីតិ-
សាស្តសតនិងចាំលណោះដឹងទលូៅជាលរចើនសរម្លប់ជាផល
របលយាជន៍សងគមជាត។ិ
សមព័នធ សូមចារកឹ្នវូគណុធម៌ដ៏របពពនិង
របក្បលដ្ឋយឧតតមគត ិ មនសិការលសនហាជាតដិធ៏ាំ
លធងរបស់រពោះលតជរពោះគុណរគប់រពោះអងគនិងសបបុរស
ទាំងអស់ខ្ដលានបរចិាច គធនធានដ៏ពថលថាល និងរបក្ប
លដ្ឋយរពហមវិហារធម៌លនោះ ទកុ្ក្នុងហទយវតថុពនសមពន័ធ
ជានិចចនិរនតរ។៍
ការចលូរមួវភិ្ជគទន ឧបតថមភដឧ៏តតុងគឧតតម
លនោះ នឹងានជាបចចយ័ក្នុងការជើរញុទឹក្ចិតតសមណ
និសសិតនិងនិសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម ឲ្យម្លនលសចក្តី
ពាយាមតស រូគប់កាលៈលទសៈ ជមនោះរាល់ឧប-
សគគ ខ្ដលរារាាំងដល់ការសិក្ារបស់ខលួនឲ្យាន
សលរមចលជាគជយ័។
ជាទីបញ្ចប់ សូមបួងសួងគណុបុណយរពោះ
រតនរត័យ វតថុស័ក្តិសិទធិក្នុងលោក្និងលទវាឆ្ន ាំថមី
សូមជយួលរាោះរពាំសពទសាធកុារពរ បវរមហា
របលសើររបលគន-ជនូរពោះលតជរពោះគណុរគប់រពោះអងគ
និងសបបុរសទាំងអស់ ានរបក្បលដ្ឋយលសចក្តី
សុខចលរមើន និងពុទធពរទាំងឡាយ៤របការគ ឺ អាយុ
វណណ ៈ សុខៈ ពលៈ ក្ុាំបីលឃលៀងឃ្លល តលឡើយ៕
រាជធានីភនាំលពញ, ពថងទី៣០, ខ្ខធនូ, ឆ្ន ាំ២០១៣
ជ.គណៈក្មមការរពឹតតបិរត
របធានសមព័នធសមណនិសសិត-និសសិតខ្ខមរក្មពុជាលរកាម
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ លសចក្តខី្ថលងអាំណរគណុ
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៣៩
រពោះធម៌ជាសាព ន
លលើភពខ្ផនដមី្លនពរពម្លនភនាំ
ទលនលតចូធាំរបជុើភមូិរសុក្
មនសុសម្លនផទោះលៅសតវម្លនសមបុក្
ខ្សវងរក្ក្តសុីខរគប់ៗអាាម ។
ានលក្ើតជាមនសុសក្ុាំលភលចសីលទន
រពោះធម៌ជាសាព នឈានឆលងអនធការ
លបើលោភៈរកាស់ខវោះលុោះមរោ
លបើគ្នម នលមាត លៅត ផាលុោះក្ស័យ។
លបើលក្ើតជាសតវម្លនអវីលធវើទន
រងទកុ្ាលរសក្ឃ្លល នទាំងយប់ទាំងពថង
ានលក្ើតជាមនសុសម្លនោភធាំពរក្
រតូវភ្ជជ ប់និសស័យនឹងពុទធសាសនា។
លបើខវោះសទធ ក្ាំរពាបុណយជាក់្
លបើខវោះវរីយិៈក្ាំរពាក្ចិចការ
លបើខវោះខនតីក្ាំរពាលមាត
លបើខវោះបញ្ហា ក្ាំរពាមគគផល។
ផោយៈ ភ ក្ខុ រែឹង ដង
ភិកខ ុ ឃយឿង តារា
ឆ្ន ាំទី៩ លលខ១៨ បញ្ជី រាយនាមសបបុរសជន
រពឹតតបិរតសាំលឡងនិសសិត ទាំព័រលលខ ៤០
បញ្ជី រាយនាមសបបុរសជន
១ លោក្ ថាច់លតៀង ១០$
២ ភកិ្ាុ លពរជ ប ុន ថន ៥$
៣ ភកិ្ាុ លៅ សុលក្ឿ ១០$
៤ ភកិ្ាុ ចនទ សុតត ២០$
៥ ភកិ្ាុ សឹង យឹងរតនា ៣០$
៦ ភកិ្ាុ លយឿន សុខយឹង ២០០០០៛
៧ ភកិ្ាុ ហួង សយ័ណហ ៥០០០៛
៨ ភកិ្ាុ គមឹ មុិញហុង ២០០០០៛
៩ ភកិ្ាុ សឺន សាម៉ាន ១០$
១០ ភកិ្ាុ ថាច់ លខមរា ១០$
១១ ភកិ្ាុ លយឿង ារា ១០$
១២ ភកិ្ាុ រតងឹ ដង ២០០០០៛
ផ្លា យឃចារ
ប ពាក្យ៨មមមតា
ភពតក យភពឆ្ង យខពងៀខពស់អលនក្
ភពលឡពរក្លពក្លៅលលើលោកា
ពនលឺលសាតភលលឺលើសអស់ារា
អាស ូលឈាម ោះថាម្លននាមជាលចារ។
កាយខពស់គរួលឈាម ោះពិលរាោះក្នលង
ខ្តតក យលនោះមតងអនក្ផងបលញ្ហច រ
ពាក្យលធៀបលរបៀបលជរតត សាធងន់ធងរ
ឱ្តក យលឈាម ោះលចារានលធវើអវីខុស។
របខ្ហលតក យរោះចាស់លពលយប់លរៅ
ពនលឺនាាំផលូវដល់ខាម ាំងទរុយស
លដើរលួចឆក់្បលន់ឥតម្លនពថងលស់
លទើបលគដ្ឋក់្លឈាម ោះឱ្យតក យយា៉ា ងហនឹ ង។
សូមបីខ្តតក យរោះឆ្ង យក្នលង
ខ្តខុសយាមមតងអនក្ផងលគខឹង
លបើម្លនអនក្ពាក់្តក យលរចើនដល់មលឹង
ក្បួនចាប់មិនដងឹលៅតក យអវីខ្ដរ។
លធវើធាំលៅខពស់លបើអាងអាំោច់
លៅមុខលគខាល ច់លរកាយខនងលគលជរ
អនក្រក្តចូទបមិនហា នលៅខ្ក្បរ
សរតូវហូរខ្ហលចាមលរាមយាយី។
ដចូលដើមលឈើខពស់ដោុះដ្ឋច់ខ្តឯង
រស់ខ្តងចាំខ្បងលដ្ឋយខយល់វក់្វី
បក់្លាក្តយតត់រគប់សពវទិសទី
ខលឹមសារជវីសីាល ប់មុនរបូកាយ។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
រាស់រាណកាន់ខ្រគខ្របរបឹងលក់្ បញ្ហហ សាម ញសមុរគានាត់បងៀ
សុបិនលឃើញលរឿងលឡផរូផងៀ លទើបានជបួមតងក្នុងនិរទ។
សុបិនលឃើញខលួនគ្នម នសាល បលសាោះ ខ្បរខ្របលចោះលហាោះលលើលមឃ្ល
សុបិនលឃើញលរបើសលចៀមឈលូសោ រាជសីហ៍វនាទ ថាវ យបងគើ។
សុបិនលឃើញខាល ខាល ចរក្បី អលណត ើ ក្លជើងខលីវារលឡើងភនាំ
សុបិនលឃើញលចារឫក្ពាធាំ ខ្របរបួលខ្រសក្យាំលចោះខលបខាល ច។
សុបិនលឃើញខ្ខមរលរកាមាត់សិទធិ ខ្របជាម្លនឫទធិយា៉ា ងអងៀអាច
សុបិនលឃើញខ្ខមរម្លនអាំោច លទោះលក្មងតចូាចក៏្ហានកាល ។
សុបិនលឃើញខ្ខមរលចោះសាមគគ ី រសុោះរសួលមូលមីរដអ៏សាច រយ
សុបិនលឃើញខ្ខមរសពវទិសា ឈប់របកាន់ថាខ្ខមរលលើលរកាម។
សុបិនលឃើញខ្ខមរភ្ជញ ក់្រលឹក្ ការងារោង ចរពឹក្របឹងរបឈម
សុបិនលឃើញខ្ខមរខ្លងចោុះញ៉ាម លបិចខ្លបងរបលោមលគលួងលសនើ។
សុបិនលឃើញខ្ខមរយល់លរឿងចាស់ លរឿងថមលីរឿងចាស់គ្នម នសាទ ក់្លសទើរ
សុបិនលឃើញខ្ខមរដងឹលគលរបើ ចាញ់លាក្លគលតើខ្ខមរសពវពថង។
សុបិនលឃើញខ្ខមរលចោះឈឺចាប់ លរកាក្លឡើងរបញាប់ឥតសាំពច
តស ូជយួជាតលិដ្ឋយសបាយ ខ្ខមររគប់របូកាយរស់រងុលរឿង។
ផោយៈ ភ ក្ខុ ផ ែមផរា
កតីសងឃឹមកន ុងសុបិន
រពិះវហិារវែតម នីផជ្ជែយរាម (រ រពិះា ) រស ក្ងកូវផខ្ែតរពិះរែពំាង ក្មពុជ្ជផរកាម
