Cover เล่ม 2-63bqsf.dmsc.moph.go.th/bqsfWeb/wp-content/uploads... · ปที่ 2...

รายงานจากหองปฏบตการ วกรมวทยพ2563;62(2):86-95

86 วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทยปท 62 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563

การส�ารวจสงแปลกปลอมในพรกแหง

1

Corresponding E-mail: kunthong.p @dmsc.mail.go.th

Received: 19 March 2019 Revised: 9 August 2019 Accepted: 12 June 2020

ขนทอง เพชรนอก และกอเกยรต ศาสตรนทร ส�ำนกคณภำพและควำมปลอดภยอำหำร กรมวทยำศำสตรกำรแพทย ถนนตวำนนท นนทบร 11000

บทคดยอ พรกเปนเครองเทศทใชเปนวตถดบในอตสาหกรรมแปรรปอาหารและยา และท�าเปนพรกปนเพอเพมรสชาตอาหาร

ซงอาจพบสงแปลกปลอมปนเปอนในผลตภณฑได เพอเปนการวเคราะหคณภาพพรกแหงทจ�าหนายในกรงเทพมหานครและ

ปรมณฑลทงทผลตในประเทศและน�าเขาจากตางประเทศ จงไดตรวจหาสงแปลกปลอมในตวอยางพรกแหงจ�านวน 81 ตวอยาง

แบงเปนตวอยางพรกปนตกแบง พรกปนซอง และพรกเมดจ�านวน 31, 30 และ 20 ตวอยาง ตามล�าดบ จากการตรวจดวยตาเปลา

พบมอดแปง (Tribolium spp.) มชวตในพรกปนตกแบงจ�านวน 1 ตวอยาง (รอยละ 1.24) และเมอตรวจภายใตกลองจลทรรศน

พบตวอยางทไมผานเกณฑ Defect Action Levels ของ US FDA คอ พบชนสวนแมลงมากกวา 50 ชนในพรกปนตกแบง

พรกปนซอง และพรกเมดจ�านวน 12, 13 และ 10 ตวอยาง (รอยละ 38.71, 43.33 และ 50.00) ตามล�าดบ และขนหนมากกวา

6 เสน ในพรกปนตกแบงและพรกปนซองจ�านวน 5 และ 4 ตวอยาง (รอยละ 16.13 และ 13.33) ตามล�าดบ ขอมลจากการ

ส�ารวจบงชวาผผลตควรปรบปรงกระบวนการผลต ควบคมคณภาพวตถดบ การรกษาความสะอาดบรเวณผลต และระบบปองกน

แมลงและสตวใหมประสทธภาพมากยงขน เพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพด

ค�าส�าคญ: สงแปลกปลอม, สงแปลกปลอมน�าหนกเบา, พรกแหง

การส�ารวจสงแปลกปลอมในพรกแหง Filth in Dried Chilies ขนทอง เพชรนอก และคณะ

87วารสารกรมวทยาศาสตรการแพทยปท 62 ฉบบท 2 เมษายน - มถนายน 2563

บทน�า

พรกเปนพชลมลก อยในวงศ Solanaceae สกล Capsicum แบงเปน 2 กลม คอ Capsicum furtescens L.

เปนพรกทมความเผดมาก ไดแก พรกขหนสวน พรกขหนไทย พรกเหลอง และ Capsicum annuum L. เปนพรก

ทมความเผดนอย ไดแก พรกหยวก พรกชฟา และพรกหวาน(1) คนไทยบรโภคสดหรอน�ามาตากแหงท�าพรกปนหรอ

เครองเทศส�าหรบปรงแตงรสชาต กลน และส ใสในอาหารเพอเพมรสชาต ปจจบนมการสกดสารเผดทเรยกวา

แคปไซซน (capsaicin) ซงมฤทธทางเภสชวทยา เพอกระตนการท�างานของกระเพาะอาหาร กระตนการไหลเวยนของ

โลหต บ�ารงหวใจ บรรเทาอาการปวดเมอย ฉดพนรกษาอาการโรคไซนส รวมทงใชเพอควบคมน�าหนก นอกจากนยงน�า

ไปใชประโยชนดานอนๆ เชน ใชแทนแกสน�าตาเพอปราบจลาจล ใชเคลอบสายไฟและสายไฟเบอรออปตกสตาง ๆ เพอ

ปองกนการกดแทะของสตว ผลตภณฑจากพรกทมความส�าคญทางเศรษฐกจไดแก พรกแหง พรกปน ซอสพรก

พรกดอง น�าจมไก น�าพรกแกง ปาปรกา และโอลโอเรซน (oleoresin) ซงพรกแหง หมายถง ผลตภณฑทไดจากผลของ

พชสกลพรก (Capsicum sp.) เชน พรกขหนสวน (Capsicum minimum Roxb.) พรกขหน (Capsicum

frutescens Linn.) และพรกออนหรอพรกชฟา (Capsicum annuum Linn.) ทสกหรอแกจด น�ามาท�าใหแหง

อาจมกานผลตดอยหรอไมกได(2) สวนพรกปน หมายถงผลตภณฑทไดจากการน�าผลพรกทสกหรอแกจดอาจมกานผล

ตดอย น�าไปผงแดดหรออบใหแหง อาจน�าไปควแลวน�าไปบด(3) หรอเปนผลตภณฑทไดจากผลของพรกทมชอ

วทยาศาสตรวา Capsicum frutescens L. และ Capsicum annuum L. ทผานกระบวนการท�าใหแหง

กอนน�าไปบด(1)

ขนตอนการน�าพรกสดผลตเปนพรกแหงและพรกปน อาจพบสงแปลกปลอม (Filth) ทมอยในพรกแหง ซง

ไมเปนทยอมรบหรอเปนสงนารงเกยจทมาจากสตว เชน สตวกลมทใชฟนแทะ (rodents) แมว สนข แมลง นก

หรอมาจากกระบวนการผลตทไมถกสขลกษณะ และอาจพบสงแปลกปลอมขนาดเลก น�าหนกเบาหรอน�าหนกนอย

(Light Filth) ไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา ไดแก แมลง ชนสวนแมลง ขนคน ขนหน ขนแมว/สนข และขนนก

ซงเกณฑการตดสนคณภาพดานสงแปลกปลอมในพรกแหงทมองเหนดวยตาเปลา(1) ส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตร

และอาหารแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ ก�าหนดเกณฑมาตรฐานสนคาเกษตร มกษ. 3004 - 2560 เรอง

พรกปนหวขอ 3.2.3(3) แมลงและชนสวนแมลง ขนสตว และสงปฏกล ไมพบเมอสงเกตดวยตาเปลา และเกณฑคณภาพ

ดานสงแปลกปลอมขนาดเลก น�าหนกเบา (Light Filth) ของคณะกรรมการอาหารและยาแหงสหรฐอเมรกา

(US FDA) ซงเปนหนวยงานภายใต Department of Health and Human Services ระบขอก�าหนด Defect

Action Levels (DAL)(4) คณภาพของพรกปน (Ground Capsicum) ตองพบชนสวนแมลง (insect fragments)

ไมเกน 50 ชน หรอ ขนหน (rodent hairs) ไมเกน 6 เสน ในตวอยางพรกแหง 25 กรม

ประเทศไทยผลตพรกแหงเพอบรโภคภายในประเทศและสงออก ในบางฤดพรกในประเทศไมเพยงพอ

หรอมราคาสง เนองจากตนทนการผลตสงปรมาณผลผลตต�าจงน�าเขาจากตางประเทศ โดยในป พ.ศ. 2557 - 2559

มขอมลการสงออกและน�าเขาพรกปน คอ สงออกพรกปนปรมาณ 3,150 ตน (130.07 ลานบาท) 3,057 ตน

(149.62 ลานบาท) และ 4,107 ตน (142.01 ลานบาท) น�าเขาพรกปนปรมาณ 4,769 ตน (241.94 ลานบาท)

2,752 ตน (235.40 ลานบาท) และ 4,983 ตน (489.77 ลานบาท) สวนพรกแหงมการสงออกปรมาณ 8,078 ตน

(261.73 ลานบาท) 9,547 ตน (285.19 ลานบาท) และ 3,812 ตน (270.93 ลานบาท) น�าเขาพรกแหงปรมาณ

64,175 ตน (1,476.80 ลานบาท) 71,427 ตน (2,140.00 ลานบาท) และ 63,518 ตน (4,412.86 ลานบาท)

(ขอมล ป 2559 เดอนมกราคม ถง เดอนพฤศจกายน 2559)(5)

A Survey of Filth in Dried Chilles Kuntong Pednog et al.


ปญหาส�าคญของการผลตพรก คอ ราคาและมาตรฐานของสนคา เนองจากราคาพรกสดมความแปรปรวนสง

จากผลกระทบการเปดเขตการคาเสร (FTA) ทมการน�าเขาพรกจากตางประเทศ ท�าใหผบรโภคไดซอสนคาราคาถก

แตคณภาพหรอมาตรฐานสวนใหญไมมการตรวจสอบยนยน การก�าหนดมาตรฐานพรกแหงเพอเปนการสนบสนนให

เกษตรกรผลตพรกแหงคณภาพดและมมาตรฐานทชดเจน โดยเฉพาะสงแปลกปลอมในพรกแหงจะเปนการคมครอง

ผบรโภคใหไดรบอาหารทถกสขลกษณะและเปนการเพมศกยภาพในการแขงขนกบตลาดตางประเทศใหมากขน(6)

ส�านกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย จงไดท�าการส�ารวจคณภาพดานสงแปลก

ปลอมในพรกแหง เพอเปนขอมลเบองตนส�าหรบเผยแพรแกผผลต ผสงออกและผน�าเขาพรกแหง และเพอรวบรวม

เปนขอมลน�าไปประกอบการพจารณาเพอจดท�าเกณฑมาตรฐานตดสนคณภาพของพรกแหงในอนาคต

วสดและวธการ

ตวอยางศกษา

ตวอยางพรกปนตกแบง พรกปนซอง พรกเมด จากตลาดและซปเปอรมาเกตในเขตกรงเทพมหานคร

และปรมณฑล ไดแก ตลาดเทเวศร ตลาดราษฎรบรณะ ตลาดบางกะป ตลาดยงเจรญ ตลาดบางบวทอง ตลาดทาน�านนท

ตลาดไท ซปเปอรมารเกต ไดแก เดอะมอลล บางกะป เซนทรล ลาดพราว บกซ ตวานนท เดอะมอลล งามวงศวาน

และตวอยางน�าเขาจากตางประเทศทส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) สงตรวจ รวมทงหมดจ�านวน 81

ตวอยาง แบงเปนพรกปนตกแบง พรกปนซอง (บรรจซองปดสนท) และพรกเมดจ�านวน 31, 30 และ 20 ตวอยาง

ตามล�าดบ โดยตวอยางพรกปนตกแบงจ�านวน 31 ตวอยาง เกบจากตลาดภายในประเทศ 22 ตวอยาง และน�าเขา

จากตางประเทศ 9 ตวอยาง พรกเมดจ�านวน 20 ตวอยาง เกบจากตลาดภายในประเทศและน�าเขาแหลงละ 10 ตวอยาง

ตรวจวเคราะหในชวงเดอนตลาคม 2558 ถง เดอนสงหาคม 2559

การตรวจสงแปลกปลอมทมองเหนดวยตาเปลา

ตรวจความผดปกตตางๆ ทอาจมองเหนดวยตาเปลา (macroscopic หรอ visual examination)

ของบรรจภณฑ หากมรฉกขาดหรอรอยกดแทะจะไมตรวจวเคราะหในตวอยางนน จากนนเปดถงเทตวอยางลงใน

จานสขาว ใชชอนเขยกระจายตวอยางเพอหาสงแปลกปลอม(7) รวบรวมสงแปลกปลอมทตรวจพบไวใน petri dish

ท�าการตรวจจ�าแนกชนดและจ�านวน โดยเปรยบเทยบกบลกษณะอางองจากสมดภาพ(8)

การตรวจสงแปลกปลอมประเภททไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา (light filth)

ตรวจตามวธ AOAC 978.22 ขอ 16. 14.10 Light Filth in Capsicums (Ground)(9) โดยพบกระดาษ

กรองเปนรปถวย วางลงใน beaker 1,000 มลลลตร ชงตวอยาง 25 กรม ลงในถวยกระดาษ เตม isopropanol 400

มลลลตร น�าไปตมบน hot plate ใหเดอดเบาๆ นาน 10 นาท น�าถวยกระดาษไปดดของเหลวออกชาๆ ถายตวอยาง

ลงในตะแกรง เบอร 230 ใชน�าอนฉดลางจนน�าใส แลวถายลงใน trap flask 2,000 มลลลตร โดยใชชอนเขยผานกรวย

แกว ลางตะแกรงดวย 60% alcohol และปรบปรมาตรใหได 600 มลลลตร น�าไปตมบน hot plate ใหเดอดเบา ๆ

นาน 10 นาท จากนนน�าไปแชในอางน�าเยน (cooling bath) ใหอณหภมลดลงนอยกวา 25 องศาเซลเซยส น�าออกจาก

อางน�าเยน เตม flotation liquid (paraffin oil 85 มลลลตร ผสมกบ heptane 15 มลลลตร) 40 มลลลตร และ

เตม 60% alcohol ใหได 800 มลลลตร กวนสวนผสมดวย magnetic stirrer 5 นาท เตมสวนผสม Tween 80 plus



60% alcohol และ Na4EDTA - alcohol solution (1+1) 100 มลลลตร จากนนกวนสวนผสมดวยแทงกวน 1 นาท

และตงทงไว 3 นาท คอยๆ เตม 60% alcohol ผานแทงกวนจนเกอบเตมคอ flask จากนนหมนแทงกวนเพอใหสง

แปลกปลอมทตดคางอยใตแผนยางหลดออก คอยๆ เตม 60% alcohol ผานแทงกวน เพอใหชนน�ามนสงกวาแผนยาง

1 เซนตเมตร ใช forceps ยดแทงกวนทจดกงกลางของ trap flask ตงทงไว 15 นาท จากนนคอยๆ หมนแทงกวน

และกวนชนน�ามนใหแตกตว ตงทงไว 15 นาท เทของเหลวทอยเหนอแผนยางลงใน beaker ลางคอ flask ดวย 60%

alcohol น�าของเหลวใน beaker ไปกรอง เตม flotation liquid 30 มลลลตร กวนของเหลวดวยแทงกวน 1 นาท

ตงทงไว 10 นาท จากนนคอยๆ หมนแทงกวนและปรบระดบชนน�ามน ตงทงไว 15 นาท เทของเหลวเหนอแผนยาง

ลงใน beaker ลางคอ flask ใหสะอาดดวย 95% alcohol หรอ isopropanol จนสามารถถายสงแปลกปลอมทตดคาง

บรเวณคอ flask ลงใน beaker ใหหมด น�าของเหลวใน beaker ไปกรองบนกระดาษกรองดวยชดเครองกรอง แลว

น�ากระดาษกรองไปตรวจภายใตกลองจลทรรศนทก�าลงขยาย 30 เทา เพอตรวจจ�าแนกชนดและนบจ�านวนสงแปลก

ปลอมประเภทแมลง ชนสวนแมลง ขนหน ขนแมว/สนข ขนคน และขนนก โดยเปรยบเทยบกบลกษณะอางองจาก

สมดภาพ(8)

ผล

สงแปลกปลอมทมองเหนดวยตาเปลา

ผลการตรวจพรกแหงจ�านวน 81 ตวอยาง ไดแก พรกปนตกแบง พรกปนซอง และพรกเมดจ�านวน 31, 30

และ 20 ตวอยาง ตามล�าดบ พบมอดแปง (Tribolium spp.) มชวตจ�านวน 30 ตว ในตวอยางพรกปนตกแบง

ในประเทศ 1 ตวอยาง คดเปนรอยละ 1.24 ซงไมเปนไปตามมาตรฐาน มกษ. 3004 - 2560(1) ขณะทตรวจไมพบ

สงแปลกปลอมทมองไดดวยตาเปลาในทกตวอยางของพรกปนซอง และพรกเมด

สงแปลกปลอมประเภททไมสามารถมองเหนดวยตาเปลา (light filth)

ผลการตรวจสงแปลกปลอมภายใตกลองจลทรรศนทก�าลงขยาย 30 เทา พบสงแปลกปลอมประเภท light

filth ไดแก ชนสวนแมลง ไร เหาหนงสอ แมลง ขนคน ขนหน ขนแมว/สนข และขนนก ในพรกปนตกแบงจ�านวน

29, 22, 14, 13, 22, 12, 12 และ 11 ตวอยาง คดเปนรอยละ 93.55, 70.97, 45.16, 41.94, 70.97, 38.71, 38.71

รอยล

ะของ

ตวอย

างทพ

บสงแ

ปลกป

ลอม

120

80

40

100

60

20

0ชนสวนแมลง ไร เหาหนงสอ แมลง หนอน ขนหน ขนแมว/สนข ขนนก

พรกปนตกแบง

พรกปนซอง

พรกเมด

ภาพท 1 ชนดสงแปลกปลอม ประเภท light filth ในพรกแหง 3 ประเภท



และ 35.48 ตามล�าดบ ในพรกปนซองจ�านวน 29, 22, 13, 13, 8, 13, 9 และ 5 ตวอยาง คดเปนรอยละ 96.67, 73.33,

43.33, 43.33, 26.67, 43.33, 30.00 และ 16.67 ตามล�าดบ และในพรกเมดจ�านวน 20, 16, 9, 13, 11, 4, 3 และ 6

ตวอยาง คดเปนรอยละ 100.00, 80.00, 45.00, 65.00, 55.00, 20.00, 15.00 และ 30.00 ตามล�าดบ (ภาพท 1)

เมอจ�าแนกชนสวนแมลงออกเปนกลมตามจ�านวนทตรวจพบ คอ 1 - 50, 51 - 100 และมากกวา 101 ชน

พบชนสวนแมลงมากกวา 50 ชน จ�านวน 12, 13 และ 10 ตวอยาง ในพรกปนตกแบง พรกปนซอง และพรกเมด

ตามล�าดบ แบงเปน 51 - 100 ชน จ�านวน 7, 9, 6 ตวอยาง และมากกวา 101 ชน จ�านวน 5, 4, และ 4 ตวอยาง ตาม

ล�าดบ ซงผลตภณฑทพบชนสวนแมลงมากกวา 50 ชนจดเปนผลตภณฑทไมผานเกณฑขอก�าหนด Defect Action

Levels (DAL)(4) ขณะทพบขนหนมากกวา 6 เสน ซงไมเปนไปตาม DAL(4) ในพรกปนตกแบงจ�านวน 5 ตวอยาง

และพรกปนซองจ�านวน 4 ตวอยาง นอกจากนตรวจพบไร 1 - 30 ตว, 31 - 60 ตว และพบมากกวา 61 ตว ในพรกปน

ตกแบง พรกปนซอง และพรกเมดจ�านวน 14, 10 และ 7 ตวอยาง จ�านวน 2, 3 และ 4 ตวอยาง และจ�านวน 6, 9 และ

5 ตวอยาง ตามล�าดบ (ตารางท 1)

ตารางท 1 จ�านวนชนสวนแมลง ขนหน และไร ทตรวจพบในตวอยางพรกแหง 3 ประเภท

สงแปลกปลอมขนาดเลก

น�าหนกเบา (Light Filth)

พรกปนตกแบง

(ตวอยาง)

พรกปนซอง


พรกเมด


ชนสวนแมลง (ชน)

1 - 50

51 - 100

มากกวา 101

17

7

5

16

9

4

10

6

4

ขนหน (เสน)

1 - 2

3 - 4


6

1

5

7

2

4

4

0

0

ไร (ตว)

1 - 30

31 - 60


14

2

6

10

3

9

7

4

5

เมอเปรยบเทยบพรกปนตกแบงจากตลาดในประเทศกบน�าเขาจากตางประเทศ พบพรกในประเทศ 22

ตวอยาง ไมผานเกณฑขอก�าหนด DAL 14 ตวอยาง คดเปนรอยละ 63.64 และพรกน�าเขา 9 ตวอยาง ไมผานเกณฑ

ขอก�าหนด DAL 3 ตวอยาง คดเปนรอยละ 33.33 โดยพบชนสวนแมลงในพรกในประเทศ 11 ตวอยาง คดเปนรอยละ

50.00 และในพรกน�าเขา 2 ตวอยาง คดเปนรอยละ 22.22 พบขนหนในพรกในประเทศ 3 ตวอยาง คดเปนรอยละ

13.64 และในพรกน�าเขา 1 ตวอยาง คดเปนรอยละ 11.11 สวนพรกเมดในประเทศและพรกน�าเขาพบเฉพาะชนสวน

แมลงและไมผานเกณฑขอก�าหนด DAL จ�านวนแหลงละ 5 ตวอยาง เทากน คดเปนรอยละ 50.00 (ภาพท 2)



ผลการเปรยบเทยบการพบชนสวนของแมลง และขนหนของพรกปนตกแบงในประเทศและน�าเขา โดยค�านวณ

คาไคสแควร (χ2 - test) ทระดบนยส�าคญ 0.05(10) พบวาตวอยางพรกปนตกแบงทผลตในประเทศและตวอยางน�าเขา

ตรวจพบชนสวนแมลงและขนหนไมมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถต (ตารางท 2)

ตารางท 2 ความแตกตางของพรกปนตกแบงตกแบงในประเทศและน�าเขา

ภาพท 2 เปรยบเทยบจ�านวนพรกปนตกแบงและพรกเมดในประเทศและน�าเขาทไมผานเกณฑ DAL

สงแปลกปลอมขนาดเลก

น�าหนกเบา (Light Filth)

จ�านวนตวอยาง (รอยละ)χ2 - test

พบ ไมพบ

ชนสวนแมลง (> 50 ชน)(4)

พรกปนตกแบงในประเทศ

พรกปนตกแบงน�าเขา

11 (50.00)

1 (11.11)

11 (50.00)

8 (88.89)

2.60

รวม 12 (38.71) 19 (61.29)

ขนหน (> 6 เสน)(4)

พรกปนตกแบงในประเทศ

พรกปนตกแบงน�าเขา

4 (18.18)

1 (11.11)

18 (81.82)

8 (88.89)

0.00

รวม 5 (16.13) 26 (83.87)

วจารณ

ผลการตรวจวเคราะหพรกแหงดวยตาเปลาจ�านวน 81 ตวอยาง ไมพบสงแปลกปลอมทกชนดในพรกปนซอง

และพรกเมด แตพบมอดแปง (Tribolium spp.) มชวตจ�านวน 30 ตว ในพรกปนตกแบงจ�านวน 1 ตวอยาง คดเปน

รอยละ 1.24 ของตวอยางทงหมด ท�าใหไมผานเกณฑมาตรฐานสนคาเกษตร (มกษ. 3004 - 2560)(1) อาจเกดจากการ

เกบรกษาไมถกวธ เชน ภาชนะบรรจไมมฝาปดหรอไมสามารถปองกนการกดแทะของแมลง รวมทงสภาพแวดลอม

คาไคสแควร χ2 จากตารางทระดบนยส�าคญ 0.05 มคา 3.84



ในการเกบรกษาระหวางรอบรโภค บรรจ จดจ�าหนาย มอณหภมและความชนเหมาะตอการเจรญเตบโตและขยายพนธ

ถาพบมอดแปงในผลตภณฑจะท�าใหอาหารทมนอาศยอยนนเปลยนสและมกลนเหมน จากการปลอยฮอรโมน

benzoquinones ซงผลตจากตอมทอยสวนทองของมอดแปง กลนนจะตดทนนานในอาหารแมจะน�าไปท�าอาหารแลว

กยงมกลนตดอย (11) เพอปองกนการปนปลอมของแมลง ผผลตตองน�าระบบควบคมและปองกนแมลง ดวยวธท�าความ

สะอาดโรงเกบ การควบคมความชน การควบคมอณหภมโดยใชความเยนจด และการเกบรกษาในสภาพสญญากาศ หรอ

ภาชนะทปดสนทมาใชปองกนหรอก�าจดแมลง(12)

ผลการตรวจสงแปลกปลอมภายใตกลองจลทรรศนทก�าลงขยาย 30 เทา ในพรกแหง จ�านวน 81 ตวอยาง

สงแปลกปลอมทพบมากทสด คอ ชนสวนแมลงพบจ�านวน 78 ตวอยาง และพบไมผานเกณฑขอก�าหนด Defect Action

Levels (DAL)(4) เนองจากตรวจพบชนสวนแมลงเกน 50 ชน อาจมาจากวตถดบหรอการควบคมกระบวนการผลต

ไมด ท�าใหตวแมลงหรอชนสวนแมลงแปลกปลอมลงในพรกในขนตอนการเกบเกยว การตากเพอลดความชน และการ

เกบรกษาในโรงเกบเพอรอการแปรรปหรอจ�าหนาย เมอน�าพรกแหงมาปนหรอบด ตวแมลงหรอชนสวนแมลงจะแตก

เปนชนกระจายอยในผลตภณฑ ท�าใหผลตภณฑไมเปนทยอมรบหรอนารงเกยจ ส�าหรบผบรโภคหากสงออกอาจถกกกกน

ผผลตควรควบคมและจดระบบปองกนแมลงในทกขนตอนทเกยวของกบการผลตอยางเขมงวด เชน ตดมงลวด หรอกบ

ดกแมลงตามชองทางตาง ๆ ของโรงผลตพรกแหง หรอเกบพรกในภาชนะปดสนททสามารถปองกนการกดแทะของ

แมลง เพอลดปญหาการตรวจพบชนสวนแมลงในผลตภณฑ

ตรวจพบไรจ�านวนมากกวา 61 ตว ในตวอยางพรกทง 3 ประเภท อาจเกดจากการเกบรกษาในสภาพแวดลอม

ทเหมาะตอการเจรญเตบโต เชน ชวงอณหภม ความชน และความยาวแสง ซงไรมการเจรญเตบโตทชวงอณหภม

10 - 35 องศาเซลเซยส ความชน 85 - 95% และความยาวแสงสน ไรจะท�าลายผลผลตทางการเกษตรโดยตรงเปนตว

แพรกระจายของเชอราและแบคทเรย ท�าใหผลผลตทางการเกษตรเสยคณภาพและเนาเสยไดอยางรวดเรว(13) สวนเหา

หนงสอและแมลงตรวจพบจ�านวน 1 - 2 ตว ในบางตวอยางเทานน โดยเหาหนงสอจะเจรญเตบโตในทมความชนสง

อาจท�าใหพบการเจรญของเชอราเนองจากเหาหนงสอกนเชอราเปนอาหาร หากพบเชอราอาจกอใหเกดอาการแพหรอ

เปนอนตรายตอผบรโภค สวนแมลงเกดจากการเกบรกษาพรกแหงไมถกวธ เชน ไมไดบรรจในภาชนะปดสนทและภาชนะ

ไมสามารถปองกนการกดแทะ ท�าใหแมลงเจาะและไชเขาไปกนสารอาหารในพรกแหงแลวเจรญเตบโต ออกไข เปน

ตวหนอน ตวออน ตวเตมวย และขยายพนธในขนตอไป การตรวจพบแมลงในพรกแหงอาจท�าใหเกดความเสยหาย

รนแรงทงทางดานปรมาณและคณภาพของผลตภณฑทางเกษตร นอกจากนการพบแมลงหรอชนสวนของแมลงปนปลอม

ไปกบผลตผลเกษตรทสงไปขายยงตางประเทศ ท�าใหมผลตอการสงออกเปนอยางมากโดยเฉพาะการก�าหนดราคาผลตผล

เกษตร ผผลตควรเกบรกษาพรกแหงในภาชนะปดสนท ทนตอการกดแทะของแมลงเพอปองกน ไร เหาหนงสอ

และแมลง ปนเปอนในผลตภณฑ(11)

ตรวจพบขนคนในตวอยางพรกทกประเภท อาจเนองจากการปฏบตตนไมถกสขลกษณะการผลตสวนบคคล

โดยเฉพาะอยางยงในขนตอนการปนหรอบดและการบรรจพรกปนลงในภาชนะบรรจชนดตาง ๆ เพอปองกนการปน

เปอนผผลตจะตองปรบปรงและควบคมกระบวนการผลตใหถกสขลกษณะ โดยใหผทเกยวของกบการผลตสวมถงมอ

และตาขายคลมผมใหมดชดในขณะท�าการผลตหรอการบรรจ สวน ขนแมว/สนข และขนนก ตรวจพบจ�านวน 1 - 2 เสน

และพบในบางตวอยางเทานน อาจปนเปอนจากขนตอนการตากแหงในในสถานทเปด โดยอาศยความรอนจากดวง

อาทตยจงท�าใหสตวผานไดในบรเวณดงกลาว ท�าใหขนสตวรวงหลนลงในผลตภณฑ ควรปองกนโดยท�าตาขายปดรอบ

บรเวณทผลตเพอปองกนการปนเปอนของขนสตว



สวนการตรวจพบขนหนในตวอยางพรกแหงทกประเภทโดยเฉพาะการพบขนหนมากกวา 6 เสน ซงไมผาน

ตามเกณฑขอก�าหนด DAL ในพรกปนตกแบง และพรกปนซอง อาจเกดจากการปนเปอนตงแตขนตอนเกบวตถดบ

การตากแหงทหนกดกนหรอเหยยบท�าใหขนรวง หรอระหวางเกบรกษารอการแปรรปจากแหลงผลตไมมการปองกนหน

จากทอหรอแหลงผลต เมอน�ามาปนหรอบดท�าใหหกเปนเสนขนาดเลกจ�านวนมากซงหนเปนพาหะน�าโรคมาสคน ผผลต

ควรหมนท�าความสะอาดบรเวณผลตเพอไมใหมเศษอาหารใหหนกนและปดชองทางทหนเขา - ออก หรอทอระบายน�า

เพอปองกนไมใหหนเขาในแหลงผลต

ตวอยางพรกปนตกแบงในประเทศไมผานเกณฑขอก�าหนด DAL มากกวาพรกน�าเขาอาจเกดจากประเทศไทย

อยในเขตรอนชนเหมาะตอการเจรญของแมลง ท�าใหแมลงเจรญเตบโตและขยายพนธไดมากรวมทงพรกเปนอาหาร

ของหนทในแหลงวตถดบและในโรงเกบ ซงสงแปลกปลอมทเปนชนสวนแมลงและขนหนเปนสงทไมยอมรบหรอถอ

เปนสงทนารงเกยจส�าหรบผบรโภค ดงนนผผลตควรปรบปรงกระบวนการผลตและหาวธปองกนแมลงและขนหน

ในทกขนตอนการผลต เพอใหไดผลตภณฑพรกแหงทมคณภาพเปนทยอมรบของผบรโภค

สรป

ชนสวนแมลงและขนหนเปนปญหาส�าคญของคณภาพพรกแหงทผผลต ผสงออก และน�าเขาพรกแหง จะตอง

เขมงวดในเรองสขลกษณะและวธปฏบตทดในการผลตอาหาร (Good Manufacturing Practice, GMP)

การควบคมและปองกนแมลงและหนเปนสงตองเขมงวดมากยงขน ผลการศกษาครงนสามารถน�าไปเปนแนวทางประเมน

คณภาพพรกแหงและรวบรวมเปนขอมลเบองตน ส�าหรบเผยแพรใหแกผผลต ผสงออกพรกแหง และผลตภณฑ

ใหน�าไปแกไขปรบปรงสขลกษณะการผลตเพอยกระดบคณภาพผลตภณฑใหมคณภาพดสม�าเสมอใหเปนทยอมรบของ

ผบรโภค นอกจากนขอมลทไดยงสามารถน�าไปเปนแนวทางในการศกษาเพมเตม เพอรวบรวมเปนขอมลในการจดท�า

เกณฑมาตรฐานตดสนคณภาพของพรกแหงตอไป

เอกสารอางอง

1. มกษ. 3004 - 2560. มาตรฐานสนคาเกษตรพรกปน. กรงเทพฯ: ส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร

แหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ; 2560

2. มอก. 456 - 2526. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมพรกแหง. กรงเทพฯ: ส�านกงานมาตรฐานอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม; 2526.

3. มผช. 492/2547. มาตรฐานผลตภณฑชมชนพรกปน. กรงเทพฯ: ส�านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม; 2547.

4. Food defect action levels: levels of natural or unavoidable defects in foods that present no health

hazards for humans. Washington, DC: Food and Drug Administration, Center for Food

Safety and Applied Nutrition; 1995.

5. รงนภา โบวเชยร. พนทเกบเกยวพรกของประเทศไทย. [ออนไลน]. 2560; [สบคน 21 พ.ย. 2560]; [2 หนา].

เขาถงไดท: URL: http://www.agriman.doae.go.th/home/news/year%202017/022_chilli.pdf.



6. กมล เลศรตน. การผลต การปลก การแปรรป และการตลาดของพรกและผลตภณฑพรกในประเทศไทย. ประชาคม

วจย. [ออนไลน]. 2550; [สบคน 6 ม.ย. 2563]; [4 หนา]. เขาถงไดท: URL: http://rescom.trf.or.th/display/

keydefault.aspx?id_colum=1936.

7. Chapter V - 8: spices, condiments, flavors, and crude drugs. In: FDA technical bulletin number

5. Macroanalytical procedures manual. Washington, DC: U.S. Food and Drug Administration;

1994. p. 32.

8. Gentry JW, Harris KL. Microanalytical entomology for food sanitation control. Florida: Litho

Graphics Altamonte Springs; 1991.

9. Whitlock LL, Chapter editior. Chapter 16, Extraneous materials: isolation. In: Latimer GW,

editor. Official method of analysis of AOAC International. 20 th ed. Maryland: AOAC

International; 2016. p. 1 - 5, 48.

10. ทสสน นชประยร, เตมศร ช�านจารกจ, บรรณาธการ. สถตในวจยทางการแพทย. กรงเทพฯ: โอ เอส พรนตง

เฮาส; 2537. หนา 85 - 86, 265.

11. พรทพย วสารทานนท, อจฉรา เพชรโชต. เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตรการควบคมศตรผลตผลเกษตร

เรอง แมลงศตรผลตผลเกษตรและแมลงศตรธรรมชาต. วนท 9 - 11 กรกฎาคม 2551. กรงเทพฯ: กรมวชาการ

เกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ; 2551.

12. ใจทพย อไรชน. เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตรการควบคมศตรผลตผลเกษตร เรอง การปองกนก�าจด

แมลงศตรผลตผลเกษตรโดยไมใชสารฆาแมลง. วนท 9 - 11 กรกฎาคม 2551. กรงเทพฯ: กรมวชาการเกษตร

กระทรวงเกษตรและสหกรณ; 2551.

13. พลอยชมพ กรวภาสเรอง. เอกสารประกอบการฝกอบรมหลกสตรการควบคมศตรผลตผลเกษตร เรอง ไรศตร

ผลตผลเกษตร. วนท 9 - 11 กรกฎาคม 2551. กรงเทพฯ: กรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ; 2551.



A Survey of Filth in Dried Chilies

Kuntong Pednog, Kokeiat Sarttarin Bureau of Quality and Safety of Food, Department of Medical Sciences, Tiwanond Road,

Nonthaburi 1100 Thailand.

ABSTRACT Chili, one of the spices, is used as a raw material in food and drug processing industries.

In addition, dried chili is for flavors of food. Contamination with filth or light filth in products of dried

chilies is possible. We, therefore, performed a survey to determine quality of various local and imported

products of dried chilies marketed in Bangkok and Metropolitan Area. A total of 81 products, consisting

of 31, 30 and 20 ground and divided for sale products, ground and sealed bags and whole dried chilies

products, respectively, were included in our survey. Living insects of Tribolium spp., as determined by

visual examination, were found in 1 (1.24%) ground and divided for sale product. Using microscopic

examination, in accordance with Defect Action Levels of US FDA, insect fragments of greater than 50

pieces were found in 12 (38.71%) ground and divided for sale products, 13 (43.33%) ground and sealed

bags and 10 (50.00%) whole dried chilies products. Additionally, rat hairs of greater than 6 pieces were

examined in 5 (16.13%) ground and divided for sale products and 4 (13.33%) ground and sealed bags.

Our study indicated that manufacturers should improve their production process. Quality control of raw

materials, cleanliness of production areas and insects and animals control systems should be highly

effective for manufacturing dried chilies with good quality.

Key words: Filth, Light Filth, Dried chilies

Date post:	30-Aug-2020
Category:	Documents
Upload:	others
View:	2 times
Download:	0 times

Cover เล่ม 2-63bqsf.dmsc.moph.go.th/bqsfWeb/wp-content/uploads... · ปที่ 2...

Documents