1

ความหมายและเครองมอนโยบายทางการคลงประเภทนโยบายการคลงการวเคราะหผลกระทบของนโยบายการคลง โดยแบบจาลอง Y = DAEหนสาธารณะขอจากดของนโยบายการคลง

2

4.1 ความหมาย:แบบแผน• การใชจาย• การเกบภาษ• การกอหนสาธารณะ

เพอตองการเปลยนแปลงความตองการใชจายมวลรวม

ใหบรรลผล• เศรษฐกจเตบโต• การจางงาน• การกระจายรายได• เสถยรภาพของ

ราคา/เศรษฐกจ• การจดสรร

ทรพยากรอยางมประสทธภาพ

ผานการทางบประมาณ• รายจายของรฐบาล• รายได• การกอหนสาธารณะ

(public debt)• สนทรพยภาครฐ

(public assest)

4.2.1 นโยบายการคลงจาแนกตามลกษณะการทางาน - นโยบายการคลงแบบอตโนมต - นโยบายการคลงแบบตงใจ 4.2.2 นโยบายการคลงจาแนกตามลกษณะของปญหาเศรษฐกจทตองการแกไข - นโยบายการคลงแบบขยายตว - นโยบายการคลงแบบหดตว

3 4

ปญหา ปจจยทางเศรษฐกจทสาคญ

วตถประสงคในการแกไขปญหา

ประเภทของเครองมอ

ทางการคลง

มาตรการ ผลทคาดวาจะไดรบ

• เงนเฟอ • อปสงคมวลรวม > อปทานมวลรวม• มการจางงานเตมท

• ลดปรมาณความตองการซอสนคา

• รายได• รายจาย

• เกบภาษเพม• ลดการใชจายของภาครฐบาล

• ระดบราคาสนคาลดลง• ภาวะเงนเฟอลดลง

• อปสงคมวลรวม > อปทานมวลรวม• มการจางงานเตมท

• ลดตนทนสนคาและบรการ

• รายได • ยกเวนภาษ/ลดอตราภาษบางประเภท

• ระดบราคาสนคาลดลง

• เงนฝด • อปทานมวลรวม > อปสงคมวลรวม

• เพมปรมาณความตองการซอสนคา

• รายได• รายจาย

• ลดภาษ• เพมการใชจายของภาครฐบาล

• การผลตสนคาเพม• การจางงานเพม

5

ปญหา ปจจยทางเศรษฐกจทสาคญ

วตถประสงคในการแกไขปญหา

ประเภทของเครองมอ

ทางการคลง

มาตรการ ผลทคาดวาจะไดรบ

• การวางงาน

• มทรพยากรเหลอ • เพมปรมาณความตองการซอสนคา

• รายจาย • เพมการใชจายของรฐบาล

• อปสงคมวลรวมเพม • การจางงานเพม

• ตนทนการผลตสง • ลดตนทนสนคาและบรการ

• รายได • ยกเวนภาษ/ลดอตราภาษบางประเภท

• อปสงคมวลรวมเพม • การจางงานเพม

6

ปญหา ปจจยทางเศรษฐกจทสาคญ

วตถประสงคในการแกไขปญหา

ประเภทของเครองมอ

ทางการคลง

มาตรการ ผลทคาดวาจะไดรบ

• ดลการชาระเงนขาดดล

• การนาเขา > การสงออก • ขาดดลการคา

•ลดความตองการนาเขา• เพมการสงออก

• รายจาย• รายได

• ลดการใชจายของรฐฐาล• เพมอากรนาเขา• ลดอากรสงออก

• การนาเขาลดลง • การสงออกดขน • ดลการคาดขน

ปญหา ประเภทเครองมอ

ดลงบประมาณการใชจายของ

รฐบาล (G) เงนโอนของรฐบาล (R) ภาษ (T)

ปญหาการวางงาน (ตองการกระตนเศรษฐกจ)

นโยบายการคลงแบบขยายตว (Expansionary Fiscal Policy)

เพม เพม ลด งบประมาณขาดดล

ปญหาเงนเฟอ(ตองการชะลอการเตบโตของเศรษฐกจ

นโยบายการคลงแบบหดตว (ContractionaryFiscal Policy)

ลด ลด เพม งบประมาณเกนดล

7

นโยบายการคลงแบบตงใจ นโยบายการคลงแบบอตโนมตตวอยาง กรณการเกดภาวการณฝด

เพม G, เพม R, ลด Tกรณเกดภาวการณเฟอ ลด G, ลด R, เพม T

การเกบภาษทขนอยกบระดบรายได T= Ta+tYการใหเงนโอนทขนอยกบระดบรายได R= Ra - rY

ขอด สามารถแกไขปญหาเศรษฐกจไดทนท เชน กระตนการจางงาน

สามารถปรบตวเพอใหเกดความผนผวนนอย โดยอตโนมต

ขอเสย ความลาชาของระบบการบรหาร นอกจากน การยกเลกมาตรการการคลงบางประเภทอาจจะสรางความไมพอใจแกประชาชน เชน การลดรายจายเงนโอน ฯลฯ

หากความผนผวนเกดขนอยตลอดเวลาหรอเปนเวลานาน การปรบตวอตโนมต อาจจะใชเวลานานกวาทควรจะเปน และอาจจาจจะทาใหเกดปญหาเศรษฐกจได เชน การวางงาน หรอ เงนเฟอ

8

Automatic stabilizers คอเครองมอทางการคลงทสามารถปรบทศทางหรอแกไขระบบเศรษฐกจไดดวยตวเอง โดยไมจาเปนตองมการแทรกแซงตดสนใจโดยรฐบาล (Discretion)

Automatic stabilizers ประกอบดวยภาษและการใชจายบางประเภทของรฐบาล เชน อตราภาษเงนไดบคคลธรรมดาแบบกาวหนา ภาษมลคาเพม การใชจายสมทบกองทนประกนสงคมของรฐบาล ฯลฯ

9

1. งบประมาณแบบขาดดล (Budget Deficit): G + R > T , G > (T-R)2. งบประมาณแบบเกนดล (Budget Surplus): G + R < T, G < (T-R)3. งบประมาณแบบสมดล (Balance Budget): G + R = T, G = (T-R)

ทงน บญชงบประมาณจะตองสมดลทางบญชเสมอ นนคอ รายจายทงหมดของรฐบาล = รายรบของรฐบาลทงหมด รายจายทงหมดของรฐบาล = รายไดของรฐบาล + หนสาธารณะ + เงนคงคลง

10

◦ รายจายในการบรโภค หรอ รายจายในการซอสนคาและบรการของรฐ (Government Consumption Expenditure)

◦ รายจายเพอการลงทน (Government Investment Expenditure)◦ รายจายในการชาระหน (Debt Repayment Expenditure)◦ รายจายประเภทเงนโอน (Government Transfer Expenditure)

11 12ทมา: สศค

13

0.0

500,000.0

1,000,000.0

1,500,000.0

2,000,000.0

2,500,000.025

3225

3325

3425

3525

3625

3725

3825

3925

4025

4125

4225

4325

4425

4525

4625

4725

4825

4925

5025

5125

5225

5325

54

รายจายประจา รายจายลงทน รายจายชาระตนเงนก รายจายเพอชดใชเงนคงคลง

1,667,439.7(76.8%)

355,484.6(16.4%)

32,554.6(1.5%)

114,488.6(5.3%)

2,169,967.5

หนวย: ลานบาท

โครงสรางรายจายของรฐบาล ป 2532-2554

14

15

พ.ศ. (1)งบลงทนของรฐ

(2)งบรฐวสาหกจ

(1) + (2) รวม

งบประมาณรายจายทงหมด

รอยละของงบประมาณรายจายทงหมด

2547 60,730.20 261,505 322,235.17 834,958 38.592548 53,025.30 400,395 453,420.35 1,137,576 39.862549 61,371.40 351,504 412,875.43 1,270,739 32.492550 107,891.90 361,610 469,501.90 1,472,452 31.892551 56,635.10 319,295 375,930.09 1,543,613 24.352552 53,338.10 270,612 323,950.10 1,790,793 18.092553 67,793.57 248,583 316,376.57 1,379,217 22.942554 73,389.73 314,269 387,658.73 2,164,748 17.91

16

17

เงนนอกงบประมาณ บรรดาเงนทงปวงทสวนรายการไดรบและมกฎหมายอนญาตใหเกบไวใชจายไดตามวตถประสงคโดยไมตองผานกระบวนการงบประมาณแผนดน

ประเภท

1. กองทนและเงนทนหมนเวยน

• เงนทต งขนเพอดาเนนการการใดโดยกฎหมายอนญาตใหนารายรบไวใชจายไดโดยไมตองสงคลงเปนรายไดแผนดน ซงอาจตงขนตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณหรอกฎหมายพเศษอนกได • กองทนประกนสงคม

2. เงนกและเงนชวยเหลอตางประเทศ

• เงนกทรฐบาลกลางกจากตางประเทศ • เงนตามโครงการความชวยเหลอจากรฐบาลตางประเทศ• นาไปใชจายตามวตถประสงคหรอเงอนไขตามสญญากเงนหรอผใหความชวยเหลอกาหนด

3. เงนรายรบของสถานศกษา สถานพยาบาล และเงนรายไดของมหาวทยาลย

• เงนทไดจากการจดบรการการศกษาและสถานพยายาล• เงนรายไดของมหาวทยาลยจากการใหบรการจดการเรยนการสอนหรอการใชทรพยสนของมหาวทยาลย

18

รายไดจากการจดเกบภาษอากร (Tax Revenue)ภาษทางตรง คอ ภาษทผเสยภาษตองเปนผแบกรบภาระภาษทงหมดหรอสวนใหญ ไมสามารถผลกภาระภาษใหผอนได เชน ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล ภาษจากผลตภณฑนามน และ ภาษทรพยสน

ภาษทางออม คอ ภาษทผเสยภาษเปนผแบกรบภาระภาษเพยงบางสวน หรออาจผลกภาระภาษทงหมดหรอสวนใหญใหผอนได เชน ภาษมลคาเพม ภาษสรรพสามต และภาษศลกากร

- รายไดทมใชภาษอากร (Non-Tax Revenue) เชนรายไดจากการขายสนคาของรฐ รายไดจากรฐวสาหกจ รายไดจากคาธรรมเนยมคาปรบ

19

จาแนกตามภาระทเกดขน◦ ภาษทางตรง (Direct Tax)◦ ภาษทางออม (Indirect Tax)

ประเภทของภาษสามารถจาแนกไดตามฐานของการจดเกบ โดยทวไปแบงออกไดเปน:◦ ฐานจากการหาเลยงชพ (Earning base) (ในประเทศกาลงพฒนามกไมนยมใช)◦ ฐานจากการหารายได (Income Base)◦ ฐานจากการบรโภค (Consumption Base)◦ ฐานจากความมงคง/ทรพยสน (Wealth/Properties Base)◦ ฐานอนๆ ภาษตอหว (Poll Tax)

20

ฐานรายได (Income Base) ภาษเงนไดบคคลธรรมดา + ภาษเงนไดนตบคคล + ภาษเงนไดปโตรเลยม

ฐานการบรโภค (Consumption Base) ภาษการใชจาย (Expenditure Tax) และ/หรอ ภาษการขาย (Sale Tax) ภาษมลคาเพม (Value Added Tax) ภาษสรรพสามต (Excise Taxes) (ภาษการขายเฉพาะ) ภาษการคาระหวางประเทศ (International Trade Taxes)

ฐานทรพยสน (Wealth Base)◦ ภาษโรงเรอนและทดน และ ภาษบารงทองท◦ คาธรรมเนยมการโอนนตกรรมทดนและอสงหารมทรพย

21

ฐานภาษ สวนเพมของฐานภาษ

อตราภาษ รายไดภาษ อตราภาษเฉลย(T/Y)

อตราภาษสวนเพม (∆T/ ∆Y)

โครงสรางภาษแบบอตรากาวหนา (Progressive Tax)1000 -- 7 70 0.07 --2000 1000 10 200 0.10 0.133000 1000 15 450 0.15 0.25

โครงสรางภาษแบบอตราคงท (Proportional Tax)1000 -- 7 70 0.07 --2000 1000 7 70 0.07 0.073000 1000 7 70 0.07 0.07

โครงสรางภาษแบบอตราถดถอย (Regressive Tax) 1000 -- 15 150 0.15 --2000 1000 10 200 0.10 0.053000 1000 7 210 0.07 0.01

22

ภาษอตรากาวหนา MTR > ATR ภาษอตราคงท MTR = ATR ภาษอตราถดถอย MTR < ATR

23

เกณฑ ประเภท ตวอยาง

1. ฐานภาษ 1.1 ฐานรายได การเกบภาษจากผมเงนไดจากการประกอบอาชพ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคลภาษปโตรเลยม

1.2 ฐานการบรโภค การเกบภาษจากการขายสนคาและบรการ ทงทเปนการทวไปและการเฉพาะ

ภาษมลคาเพมภาษธรกจเฉพาะอากรแสตมปภาษสรรพสามตภาษทรพยากรธรรมชาต

2. อตราภาษ 21. ภาษแบบกาวหนา เมอฐานภาษเพม อตราภาษเพม ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

2.2 ภาษคงท เมอฐานภาษเพม อตราภาษไมเปลยนแปลง ภาษมลคาเพมภาษเงนไดนตบคคล

2.3 ภาษแบบถดถอย เมอฐานภาษเพม อตราภาษลดลง อตราภาษบารงทองท

3.ภาระภาษ 3.1 ภาษทางตรง ผเสยภาษภาษทไมสามารถผลกภาระภาษใหแกบคคลอนไดงาย

ภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดบคคลธรรมดา

3.2 ภาษทางออม ผเสยภาษทสามารถผลกภาระภาษบางสวนใหบคคลอนได

ภาษมลคาเพมภาษธรกจเฉพาะภาษสรรพสามตอากรขาเขาและอากรขาออก 24

25

ฐานภาษ ประเภทภาษ วตถประสงคและวธการ

• รายได• ภาษเงนไดบคคลธรรมดาและนตบคคล• ภาษเงนไดปโตรเลยม

• การกระจารรายไดโดยการจดเกบภาษอตรากาวหนา เนองจากคนทม งมจะเสยภาษในอตราสง ในขณะทคนจนจะเสยภาษในอตราทตา ทาใหมการกระจายรายไดจากคนรวยไปสคนจน และชวยบรรเทาความเหลอมลาในสงคม

• การบรโภค

• ภาษสรรพสามต

• จากดการบรโภคสนคาทรฐบาลตองการใหจากด เนองจากเปนการเลอกเกบจากสนคาเฉพาะอยาง เชน สนคาทบรโภคแลวมผลเสยตอสขภาพ สนคาฟมเฟอย สนคาทกอใหเกดมลพษและปญหาสงแวดลอม และสนคาทใชทใชบรการของภาครฐมากกวาสนคาเกรดอน จงมผลในการปรามการบรโภคไปในตว จงเหมาะสมทจะเปนเครองมอของรฐบาลในการดาเนนนโยบายเฉพาะจด

• ภาษมลคาเพม• หารายไดใหรฐบาล โดยเปนภาษทจดเกบจากสนคาทงในประเทศและนาเขาจากตางประเทศ ซงจดเกบตามหลกเกณฑความเปนกลาง เปนภาษทกอใหเกดความบดเบอนทางเศรษฐกจนอยทสด

• การคาระหวางประเทศ • ภาษศลกากร

• คมครองอตสาหกรรมในประเทศสาหรบการจดเกบอากรขาเขาจากสนคาทนาเขาจากตางประเทศ และเปนแหลงรายไดสาหรบการจดเกฐอากรขาออกจากสนคาทสงออกไปตางประเทศ

26

27

-

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

2533253425352536253725382539254025412542254325442545254625472548254925502551255225532554

ภาษทางตรง ภาษทางออม รายไดทมใชภาษ

209,427 (9.4%)

891,841(40.1%)

1,123,109 (50.5%)

2,224,377

ภาษทางตรง ไดแก ภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดบคคลธรรมดา และภาษเงนไดปโตรเลยมภาษทางออม เชน ภาษมลคาเพม ภาษนามน อากรขาเขา ภาษเครองดมรายไดทมใชภาษ เชน คาธรรมเนยมจากสวนราชการ รายไดนาสงจากรฐวสาหกจ

หนวย: ลานบาท

28

กรม ภาษกรมสรรพากร • มหนาทจดเกบภาษและอากร 8 ประเภท คอ ภาษเงนไดบคคลธรรมดา ภาษเงนไดนตบคคล

ภาษมลคาเพม ภาษธรกจเฉพาะ ภาษเงนไดปโตรเลยม ภาษการคา อากรแสตมป และอนๆ • กฎหมายทใหอานาจจดเกบทสาคญคอ ประมวลรษฎากร

กรมสรรพสามต • มหนาทจดเกบภาษ 18 ประเภท คอ ภาษยาสบ ภาษนามนและผลตภณฑนามน ภาษสรา ภาษเบยร ภาษเครองดม ภาษเครองใชไฟฟา ภาษรถยนต ภาษรถจกรยานยนต ภาษแบตเตอร ภาษไพ แกว (เลคครสตล) เครองหอม เรอยอชท สนามมา สนามกอลฟ พรม สารทาลายชนบรรยากาศโอโซน และหนออน• กฎหมายทใหอานาจจดเกบทสาคญคอ พ.ร.บ.ภาษสรรพสามต พ.ศ 2527 พ.ร.บ. สขภาพ พ.ศ. 2493 พ.ร.บ. ยาสบ พ.ศ. 2509 พ.ร.บ. ไพ พ.ศ. 2486

กรมศลกากร • มหนาทจดเกบภาษ 3 ประเภท คอ อากรขาเขา อากรขาออก และบรรดาคาปรบตางๆ • กฎหมายทใหอานาจจดเกบทสาคญคอ พ.ร.บ.ศลกากร พ.ศ. 2469

29

(1,000,000.0)

(500,000.0)

0.0

500,000.0

1,000,000.0

1,500,000.0

2,000,000.0

2,500,000.0

2532 2534 2536 2538 2540 2542 2544 2546 2548 2550 2552 2554

1. วงเงนงบประมาณ

2. ประมาณการรายได

3. ดลงบประมาณ (เกนดล+ / ขาดดล-)

2,169,967.5 1,770,000

-399.967.5

http://www.fpo.go.th

หนวย: ลานบาท

30

31

นโยบายการคลงหมายถงการเลอกของรฐบาลเกยวกบระดบการใชจายหรอการเกบภาษ (หารายได) ของรฐบาล ทงนระดบการใชจายหรอหารายไดของรฐบาลมผลตอรายไดของภาคเอกชนในระบบเศรษฐกจ◦ หากรฐบาลเกบภาษ > การใชจาย ระบบเศรษฐกจจะหดตว◦ หากรฐบาลเกบภาษ< การใชจาย ระบบเศรษฐกจจะขยายตว

นอกจากนนโยบายการคลงจะมอทธพลตอระดบการออม การลงทน และการขยายตวของระบบเศรษฐกจในระยะยาว

ในระยะสนแลวนโยบายการคลงมเปาหมายหลกเพอเปนการกระตนอปสงคมวลรวม (aggregate demand) ใหเปนไปในทศทางการรฐบาลตองการเปนสาคญ

32

จาก C = Ca + bYd โดย Yd = Y – T ดงนนตวอยาง C = 100 + 0.75Yd หากกาหนดให T = 10% หรอ = 0.1Yd ดงนน C = 100 + 0.75(Y – 0.1Y) = 100 + 0.675Y แสดงใหเหนวา slope ของเสนการบรโภคทเปลยนแปลงไป

33 34

การบรโภค

รายไดประชาชาต

Y = DAE

C ทไมมภาษ (0.75Y)

C ทมภาษ (0.675Y)

45

T = 4 + 0.20Y C = 15 + 0.75Yd R = 10.66 I = 25 G = 35 Y = C + I + G และ Yd = Y – T + R

35

Y = 15 + 0.75Yd + 25 + 35 ได Y = 75 + 0.75(Y – 4 – 0.20Y + 10.66) Y = 200 นนคอรายไดประชาชาตเทากบ 200 หากรฐบาลเพมรายไดประชาชาตเปน 225 ดงนน Y ทตองการคอ 225 225 = C + I + G 225 = 15 + 0.75Yd + 25 + 35 เพราะวา Yd = Y – T + R ดงนน 225 = 75 +0.75(225 – (4 + tY) +

10.66 225 = 75 + 173.74 – 168.75t ดงนน t = 0.14

นนคอรฐบาลตองลดอตราภาษลดจากรอยละ 20 เหลอรอยละ 14 เพอใหไดรายไดเพมเปน 225

นโยบายการคลงแบบขยายตว

DAE

Y

Y=DAE

DAE0

DAE1

Y0 YF

∆Y

E0

E1

G↑→ DAE↑

R↑→ Yd↑→ C↑→ DAE↑

T ↓ → Yd↑→ C↑→ DAE↑

36

นโยบายการคลงแบบหดตว

DAE

Y

Y=DAE

DAE1

DAE0

YF Y0

∆Y

E1

E0

G↓→ DAE↓

R↓→ Yd↓→ C↓→ DAE↓

T↑ → Yd↓→ C↓→ DAE↓

37

นโยบายการคลงแบบขยายตว นโยบายการคลงแบบหดตว

DAE

Y

Y=DAE

DAE0

DAE1

Y0 YF

∆Y

E0

E1

DAE

Y

Y=DAE

DAE1

DAE0

YF Y0

∆Y

E1

E0

G↑→ DAE↑ R↑→ Yd↑→ C↑→ DAE↑

T ↓ → Yd↑→ C↑→ DAE↑

G↓→ DAE↓ R↓→ Yd↓→ C↓→ DAE↓

T↑ → Yd↓→ C↓→ DAE↓

38

การเปลยนแปลงการใชจายของรบบาลมผล สอง อยางตอระบบเศรษฐกจมวลรวม◦ ผลตวคณ The multiplier effect◦ ผลการเบยดออก The crowding-out effect

การใชจายของรฐบาลจะมผลตวคณ multiplier effect ตออปสงคมวลรวม◦ เงนทกหนวยทรฐบาลใชจายออกไปนน สามารถมผลตอการขยายตวของ อปสงคมวลรวมสาหรบสนคาและบรการมากกวาเงนทจายออกไป

39

เดมรายไดอยท 200 ตองการเพมเปน 225 โดยท MPC = 0.75 ขณะทอตราภาษอยทรอยละ 20 ∆Y = k ∆G โดย k = 1/[1-b(1-t)] ∆Y = ∆G/[1-b(1-t)] 225 - 200 = ∆G/[1-0.75(1-0.2)] 25 = ∆G/0.4 ∆G = 25 x 0.4 = 10 ตองมการใชจายรฐบาลเพมขน 10

40

ผลการเบยดออก The crowding-out effect◦ นโยบายการคลงอาจไมมผลตอระบบเศรษฐกจมากอยางทคดจากคาตวคณ◦ การเพมการใชจายของรฐบาลทตองหาเงนมาเพอใชจายนน อาจทาใหอตราดอกเบยตองถกบบใหเพมขนตามไปดวย◦ การเพมของอตราดอกเบยนทาใหการลงทนของเอกชนตองลดลง เพราะอตราดอกเบยเปนตนทนทสาคญสาหรบภาคการลงทนของเอกชน

ผลการลดลงของอปสงคมวลรวม เมอมการขยายตวของการใชจายรฐบาลทเปนผลใหอตราดอกเบยในตลาดเพมขนน เรยกวา การเบยดออก crowding-out effect.

การเบยดออกนจะทาใหประสทธภาพของนโยบายการคลงทมตออปสงคมวลรวมลดลง

41 42

DAE0

DAE1

DAE2

E0

E1

E2

Y0 Y1Y2Y

Y=DAEDAE

Crowding-out Effect

G↑→DAE↑ (DAE0→DAE1)→Y↑ (Y0→Y1)→ i ↑ (interest rate)→ I ↓ (autonomous investment)→ DAE↓ (DAE1→DAE2)→ Y↓ (Y1→Y2): Crowding-out→ Y↑ (Y0→Y2)

ถอเปนบทบาทหลกอยางหนงของนโยบายการคลงทใชเพอกากบทศทางและการปรบตวของรบบเศรษฐกจใหมเสถยรภาพ

ความหมายของการมเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจคอการดแลกากบการปรบตวของปจจยหรอตวแปรทางเศรษฐกจมหภาค เชน การเจรญเตบโตของระบบเศรษฐกจ การจางงาน อตราเงนเฟอ ฯลฯ

นโยบายการคลงมผลตออปสงคมวลรวมในระยะสน จงนานามาใชในการกากบตวแปรตางๆ ไดด

การใชเครองมอทางการคลงตองระมดระวงเพราะมผลเพยงในระยะสน อยาใชนานเกนไป เพราะอาจเปนปญหาเสยเองมากกวาแกไขปญหา

เครองมอการคลงมกประสบปญหาการมความลาชา (lag) ในการใช

43

หมายถง หนทรฐบาลกอขน เพอนามาชดเชยการขาดดลงบประมาณ 1) จาแนกตามระยะเวลา หนระยะสน (ระยะเวลาชาระคนไมเกน 1 ป) หนระยะยาว (ระยะเวลาชาระคนตงแต 5 ปขนไป) 2) จาแนกตามแหลงทมา หนภายในประเทศ หนภายนอกประเทศ

44

45

รายละเอยดหนสาธารณะ (Public debt) หนสนทรฐบาลกอขนเพอนามาใชจายในกจการของรฐบาล

และทอยในรปของสญญาใชเงนทรฐบาลใหไวแกผทรฐบาลกยมวารฐบาลจะจายเงนตนทกมาพรอมทงดอกเบยจานวนหนงเมอครบกาหนดเวลาตามสญญา

การคาประกบเงนก (Loan guarantee)

• การทรฐยอมเขาผกพนในการรบประกนการชาระหนใหแกหนวยราชการตางๆ รวมถง รฐวสาหกจ เชน การรถไฟฯ การทาเรอฯ การทางพเศษฯ • ถาหากหนวงานราชการหรอรฐวสหากจใดไมสามารถชาระหนเงนกไดตามกาหนดสญญา รฐบาลจะตองเปนผรบผดชอบชดใชหนแทนในฐานะผคาประกน

การรบรองการปรวรรตเงนตรา (Exchange guarantee)

• การทรฐบาลรบรองวาจะใหหนวยงานรฐวสหากจไดแลกเงนตราตางประเทศ และอนญาตใหสงเงนไปชาระหนเงนกใหแกเจาหนในตางประเทศตามงวดสญญาทตองชาระคน• การรบรองนทาใหรฐบาลตองรบภาระในการเตรยมจดหาเงนตราตางประเทศไวใหรฐวสาหกจแลกเปลยนเพอจะไดสงเงนไปชาระหนตามสญญา

46

วตถประสงค รายละเอยด1. เพอใชจายในการลงทน

การลงทนตามโครงการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ เชน การลงทนในโครงการชลประทาน การขนสง การศกษา ซงเปนโครงการทเอกชนจะไมลงทน เนองจากเปนโครงการทใชเงนทนจานวนมาก ใหผลตอบแทนตา หรอระยะเวลาคนทนนาน

2. เพอรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจ

เชน ในชวงภาวะเงนฝด ระดบราคาสนคาโดยทวไปลดลง การผลตและการจางงานลดลง รฐบาลกเงนเพอเพมการใชจายของภาครฐบาลใหมากขน ทาใหมความตองการซอสนคาในระบบเศรษฐกจ การผลต และการจางงานในระบบเศรษฐกจมากขน

3. เพอชดเชยงประมาณทขาดดล

ในบางป รฐบาลมรายจายจานวนมาก ทาใหงบรายายมากกวารายไดทคาดวาจะไดรบ รฐบาลจงจาเปนตองกเงนเพอใหกจกรรมของรฐบาลดาเนนตอไปอยางราบรน

4. เพอใชจายยามฉกเฉน รายจายประเภทเกดขนโดยมไดคาดการณไวลวงหนา เชน การประสบภยพบตธรรมชาต รฐบาลจงมความจาเปนตองใชเงนอยางเรงดวน ไมสามารถหามาไดจากรายรบประเภทอนๆ ไดในระยะเวลาสน รฐบาลจงตองกเงนเพอใชจายยามฉกเฉน

47

วตถประสงค รายละเอยด5. เพอรกษาและเพมทนสารองระหวางประเทศ

ในปทดลการชาระเงนขาดดล หากตดตอกนหลายป ทนสารองระหวางประเทศจะถกนามาใชจนเหลอนอยกวาระดบปกต รฐบาลจงตองกเงนเพอใชเปนทนสารองระหวางประเทศ

6. ระดมทนทไมไดใชประโยชนมาใชเพอพฒนาประเทศ

หากประชาชนออมไวเฉยๆ เปนการไมไดใชประโยชน รฐบาลจงกเงนจากประชาชน เพอใชในโครงการทเปนประโยชน

7. เพอนามาหมนเวยนใชหนเกา

บางครง เมอถงกาหนดเวลาชาระคนเงนก รฐบาลอาจไมมเงนเพยงพอทจะชาระหน รฐบาลจงกเงนมาเพอใชชาระหน

48

เกณฑ ประเภท รายละเอยด1.ระยะเวลาการก 1.1 หนระยะสน • มระยะเวลาการไถถอนคนไมเกน 1 ป โดยปกต 3 เดอน

• มรายไดไมเพยงพอกบรายจาย• ออกตวเงนคลง (Treasury Bills)• รมต.คลงกเงนโดยการออกตวไดเอง

1.2 หนระยะกลาง • มระยะเวลาไถถอนตงแต 1 -5 ป• นาเงนมาใชจายกจกรรมจาเปนบางประเภท

1.3 หนระยะยาว • มระยะเวลาไถถอนตงแต 5 ป (10-20 ป)• นาเงนไปใชโครงการใหญๆ หรอสาธารณปโภค• ออกพนธบตร (Government Bonds)

2. แหลงเงนก 2.1 หนภายในประเทศ • กจากคนในประเภท เชน เอกชน ธนาคารพาณชย ธนาคารกลาง มลนธและสถาบนการเงนอนๆ• โดยมากคอ ธนาคารพาณชย ธนาคารออกมสน ธปท• ไมจากดสกลเงน แตมกเปนสกลเงนทองถน

2.2 หนตางประเทศ • กเงนจากแหลงเงนกนอกประเทศ• โดยมากคอ ธนาคารโลก ADB รฐบาลประเทศตางๆ • ไมจากดสกลเงน แตมกเปนสกลเงนแหลงเงนก

49

เกณฑ ประเภท รายละเอยด3. ผลตอการเตบโตทางเศรษฐกจ

3.1 หนทไมกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ(Non-expansionary borrowings)

• เปนการเปลยนมอผใชเงนจากเอกชน ธนาคารพาณชยและสถาบนการเงนอนๆ มาเปนรฐบาล• ปรมาณเงนในมอเอกชนลดลง ทาใหเอกชนลดการใชจาย รฐบาลนาเงนจากการกยมไปใชจายแทน• ธนาคารพาณชยหรอสถาบนการเงนอนๆ นาเงนสวนทจะขายตราสารใหเอกชน หรอนาเงนจากการเรยกคนเงนกจากเอกชนดวยกน มาซอพนธบตรรฐบาล

3.2 หนทกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ(Expansionaryborrowings)

• ไมเพยงแตเปนการเปลยนมอผใชเงน แตยงทาใหคาใชจายในระบบเศรษฐกจเพมขน• การกเงนจากธนาคารกลาง: ทาใหประมาณเงนในระบบเศรษฐกจเพม อตราดอกเบยลดลง การใชจายเพอการลงทนและความตองการใชจายเพมมากขน เศรษฐกจขยายตว• การกเงนจากธนาคารพาณชย: รฐบาลขายพนธบตรใหแกธนาคารพาณชย และกาหนดใหพนธบตรนนเปนสวนหนงของเงนสารองตามกฎหมายได ธนาคารพาณชยยงคงขยายเงนใหกยม/เงนฝากตอไปได

Policy Watch50

ทมา:จากการคานวณโดยใชขอมลจากธนาคารแหงประเทศไทย. หนงสอพมพกรงเทพธรกจและสศค. (2552)

ไทย

51

ผลของหนสาธารณะ

1.การขยายตวทางเศรษฐกจ

1.1 กเงนจากตางประเทศ

กเงนชดเชยชองวางการออม

กเงนมาใชจายลงทนจะชวยใหมการขยายตวทางเศรษฐกจ

กเงนชดเชยชองวางการคา

กเงนไปชาระหนหรอชดเชยการขาดดลการคา ไมไดใชจายภายในประเทศ ไมทาใหมการขยายตวทางเศรษฐกจ

1.2 กเงนจากธนาคารกลาง

ทาใหปรมาณเงนเพม อตราดอกเบยลดลง การใชจายเพอการลงทนเพม ความตองการซอสนคาเพม ปรมาณการผลตสนคาเพม ทาใหมการขยายตวทางดานเศรษฐกจ

1.3 กจากธนาคารพาณชย

ไมเปนการแยงเงนกจากเอกชน

• ไมทาใหการกยมเงนเอกชนลดลง การใชจายของรฐบาลจากเงนก ทาใหมความตองการซอสนคาเพม ปรมาณการผลตเพม การขยายตวทางเศรษฐกจ• ใหพนธบตรเปนเงนสารองตามกฎหมาย

แยงเงนกกบเอกชน

• ทาใหปลอยกใหเอกชนลดลง การกเงนของรฐบาล จะสงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจไมมากนก

52

ผลของหนสาธารณะ

1.การขยายตวทางเศรษฐกจ

1.4 กเงนจากเอกชน

กเงนออมของเอกชน

การกเงนสงผลตอการบรโภคของเอกชนไมมากนก การใชจายของรฐบาล ทาใหมความตองการซอสนคา การผลต และการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขน

กเงนจากการบรโภค

การกเงนทาใหการบรโภคของภาคเอกชนลดลงในชวงแรก เมอรฐบาลนาเงนกมาใชจาย จะชวยใหมความตองการซอสนคา การผลต และการขยายตวทางเศรษฐกจเพมขน

2. ระดบราคาสนคา

ชวงภาวะเศรษฐกจตกตา

รฐบาลกเงนมาใชจาย ทาใหความตองการซอสนคาเพมขน ภาคการผลตขยายปรมาณการผลตไดโดยทตนทนการผลตและราคาสนคาไมเพม

ชวงภาวะเศรษฐกจใกลจางงานเตมท

รฐบาลกเงนมาใชจาย ทาใหความตองการซอสนคาเพมขน ภาคการผลตขยายปรมาณการผลต แตตนทนการผลตจะเพมขน เนองจากเศรษฐกจอยในภาวะใกลการจางงานอยางเตมท ราคาสนคาจะเพมขน

53

ผลของหนสาธารณะ

3. ดลการคาและดลการชาระเงน

• ซอเครองจกร• ชาระหน

ทาใหดลการคาแยลง ดลการชาระเงนแยลง

• ใชจายดานอนๆ

กภายในประเทศ ไมสงผลตอดลการคาและดลการชาระเงน

กตางประเทศ ดลการชาระเงนดขนชวงแรกดลการชาระเงนแยลงชวงหลง

4. การกระจายรายได

• ธนาคารพาณชย สถาบนการเงนอน และประชาชนทมรายไดสง จะมรายไดเพมขนจากอตราดอกเบยทไดรบจากการใหรฐบาลก (ซอพนธบตรรฐบาล)• ภายใตโครงสรางภาษทางออม ประชาชนทมรายไดตา จะรบภาระภาษมากกวาประชาชนทมรายไดสง ดงนน ประชาชนทมรายไดตาจะแบกรบภาษทเพมขนจากการนาเงนไปชาระคนเงนก

54

ภาระจากการกอหนสาธารณะ

1. การชาระหน 1.1 งบประมาณแผนดน กนรายไดสวนหนงเพอชาระคนเงนตนและดอกเบย ทาใหมเงนเหลอเพอการลงทนลดลง

1.2 การชาระหนตางประเทศ จดหาเงนตราตางประเทศเพอชาระหนดลการชาระเงนแยลง

1.3 อตราแลกเปลยนและเงนทนสารองระหวางประเทศ

อปสงคเงนตราตางประเทศเพม อตราแลกเปลยนเพม เงนออนคาลง

1.4 ชอเสยง หากตองขอผดผอนการชาระเงน ทาใหนกลงทนขาดความเชอมน เงนตราตางประเทศไหลออก กระทบตอเศรษฐกจ

55

ภาระจากการกอหนสาธารณะ

2. คนรนตอไป 2.1 การเกบภาษ ภายใตโครงสรางการทรายไดของรฐสวนใหญมาจากภาษทางออม การเกบภาษเพมขนเพอชาระคนเงนกและดอกเบย สรางภาระใหแกประชาชนทมรายไดนอย มากกวาประชาชนทมรายไดมาก

2.2 กเงนภายในประเทศ

กจากเงนออม ภาระหนตกอยกบคนรนถดไป

กจากเงนบรโภค ภาระหนตกกบคนรนปจจบน

2.3 กเงนตางประเทศ

นาเงนกมาลงทนใหเกดผลผลตเพม และนารายไดทเปนเงนตราตางประเทศเพมขน เปนจานวนมากกวาดอกเบยทจายไป ไมถอวาเปนการสรางภาระใหคนรนตอไป

นาเงนกไปใชจายโดยทไมไดใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจตามสมควร เมอถงกาหนดเวลาชาระหน กเรยกเกบภาษเพมขน ถอวาสรางภาระใหคนรนตอไป

56

ภาระจากการกอหนสาธารณะ

2. คนรนตอไป 2.4 รายรบรายจาย

เงนก ใชลงทนเปนธรรมระหวางรน

เงนภาษ ใชจายประจา

เงนก ใชจายประจาไมเปนธรรมระหวางรน

เงนภาษ ใชลงทน

ประเทศ สดสวนหนตอ GDP ป

สหรฐอเมรกา 102.94 2011

สหภาพยโรป 82.5 2011

จน 25.84 2011

ญปน 229.77 2011

อนเดย 68.05 2011

รสเซย 9.60 2011

บราซล 66.18 2011

เกาหลใต 34.14 2011

อนโดนเซย 25.03 2011

ไทย 41.69 2011

มาเลเซย 52.56 2011

ฟลปปนส 40.47 2011

เวยดนาม 37.97 2011

สงคโปร 100.79 2011http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_public_debt 57 58

59

- 1,000,000.00 2,000,000.00 3,000,000.00 4,000,000.00 5,000,000.00

2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

หนทรฐบาลกโดยตรง หนของรฐวสาหกจทไมเปนสถาบนการเงน

หนของหนวยงานภาครฐอน หนสนของกองทนเพอการฟนฟฯ

-

20.00

40.00

60.00

2539

2540

2541

2542

2543

2544

2545

2546

2547

2548

2549

2550

2551

2552

2553

2554

สดสวนหนสาธารณะตอ GDP

สดสวนหนสาธารณะตอ GDP

42.27

3,181,158.9(71.5%)

1,236,690.5(27.8%)

30,445.2(0.7%)

4,448,294.6หนวย: ลานบาท

70,000 บาท ตอคนหนวย: รอยละ

60

-

1,000,000.00

2,000,000.00

3,000,000.00

4,000,000.00

5,000,000.00

2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554

หนตางประเทศ หนในประเทศ

351,135.20(7.95%)

4,066,714.22(92.05%)

4,417,849.42หนวย: ลานบาท

หนสาธารณะ(งบประมาณขาดดล)

กเงน

การจดสรรทรพยากร(crowding-out Effect)

การกระจายรายได

การดาเนนงานตอนชาระคน

การจากดวงเงนการก

ถาไมกเงน

ลดรายจาย เพมรายได

ฐ

การชะลอตวของ

เศรษฐกจ

บงคบใหธนาคารกลางพมพเงนเพม

เงนเฟอ

61 62

63 64

65 66

67 68

หนสาธารณะบานขวางงไมพนคอ

การพจารณางบประมาณรายจายป 2556 ของสภาผแทนราษฎร วงเงน 2.4 ลานลานบาท ซงเปนงบประมาณแบบขาดดล 3 แสนลานบาท จากการประมาณการจะเกบรายไดสทธ 2.1 ลานลานบาท ทาใหรฐบาลตดลมเปนรฐบาลเอาแตกอกครงการกเพอชดเชยการขาดดล 3 แสนลานบาท แมวาจะลดลงจากปงบประมาณ 2555 ทกขาดดล 4 แสนลานบาท แตจานวนเงนยงถอวาสงอยไมนอย เพราะจะทาใหสดสวนหนสาธารณะเทยบกบผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (จดพ) สงถง 3-4% ทาใหสดสวนหนทปจจบนอยท 42% ของจดพ วงทะยานเขาสเรดโซนอนตรายเกน 60% ของจดพเรวขนเทานนกอนหนาน เดอนทผานมากระทรวงการคลงเพงใหคณะรฐมนตร (ครม.) เหนชอบปรบแผนการกอหนของประเทศ เพมการกอหนกอนใหญถง 4.5 แสนลานบาท ซงจะทาใหสดสวนหนพงจาก 42% ของจดพ แตะ 50% ของจดพ ภายในปนหรอปหนาทนทแผนการปรบโครงสรางหน เปนการกจากการออก พ.ร.ก.กเงนพฒนาแหลงนาปองกนนาทวม 3.5 แสนลานบาท พ.ร.ก.กเงนตงกองทนประกนภยพบตอก 5 หมนลานบาทนอกจากน ยงกขาดดลเพมป 2555 อก 5 หมนลานบาท ซงเดมทาแผนการกขาดดลไว 3.5 แสนลานบาท แตรฐบาลเพมเปน 4 แสนลานบาท หลงจากทตองใชเงนจานวนมากฟนฟประเทศหลงนาทวมใหญปลายป 2554กระทรวงการคลงประเมนเมอครงเสนอการปรบโครงสรางหนใหม วาภายใน 2 ป รฐบาลจะตองกเงนตาม พ.ร.ก.และชดเชยการขาดดลงบประมาณ 2555 รวมกนเปนเงน 7-8 แสนลานบาท ทาใหสดสวนหนเพมขน7-8% สงผลใหสดสวนหนทอย 42% พงขนไปแตะ 50% ของจดพไดอยางไมยากเยนทผานมารฐบาลออกมายนยนวาระดบหนดงกลาวยงนอยกวากรอบความยงยนการคลงทกาหนดไว 60% ของจดพ

แตการทรฐบาลยงตองกอกเพอชดเชยขาดดลงบประมาณ 2556 อก 3 แสนลานบาท จะทาใหสดสวนหนเพมขนเปน 55% เขยาเสถยรภาพการเงนการคลงของประเทศเหมอนยนอยบนเสนดาย

www.posttoday.com (23 พฤษภาคม 2555) 69

นโยบายการคลงแบบตงใจ นโยบายการคลงแบบอตโนมต

ขอด ทางาน/แกไขปญหาไดอยางตรงจด ไมตองออกกฎหมาย เพอดาเนนการแตละครง

ขอจากด • ความลาชา• ความลาชาในการรบรปญหา (Recognition Lag)• ความลาชาในการดาเนนการ (Implementation Lag) เปลยนแปลงยาก

• ความลาชาในการตดสนใจ (Decision Lag) เหตผลทางการเมองทาใหแกไขไมตรงจด• ความลาชาในการปฏบตการ (Execution Lag)

• ความลาชาในการออกผล (Response Lag) การคาดการณของครวเรอน

• ผลของการเบยดขบ (Crowding-out Effect)

• แกไขไมตรงจด เปนเพยงบรรเทาปญหา• เกดตวถวงทางการคลง (Fiscal Drag)• เหมาะสาหรบใชในชวงทมการจางงานเขาใกลการจางงานอยางเตมท/แกไขปญหาเงนเฟอ แตไมเหมาะสมกบการแกไขปญหาการวางงานจานวนมาก หรอ สภาวะการณชวงหางเงนฝด

70