+ All Categories
Home > Documents > Empresa Chiki November 2012

Empresa Chiki November 2012

Date post: 08-Aug-2015
Category:
Upload: empresachiki
View: 451 times
Download: 18 times
Share this document with a friend
Description:
Empresa Chiki November 2012
Popular Tags:
20
9 Inflashon ta afektá negoshi Negoshi ku mas ku djis salada 5/6 E influensia di inflashon www.empresachiki.com Ata definishon di inflashon 14/15 7/8 12 SPOC su Dianan di Kontakto GRATIS novèmber 2012 página página página página página página 12/13 página 12/13 página 10/11 página 10/11 Kon ta stipulá preis di kuminda Kon ta stipulá preis di kuminda Un publikashon mensual di Kámara di Komèrsio Un publikashon mensual di Kámara di Komèrsio Inflashon “Kada bestia tin su personalidat” “Kada bestia tin su personalidat” Kon pa wanta sla di 2-6 /9/12/ 13/19 páginanan
Transcript
Page 1: Empresa Chiki November 2012

9Inflashon ta afektá negoshi

Negoshi ku mas ku djis salada

5/6E influensia di inflashon

www.empresachiki.com

Ata definishondi inflashon

14/15

7/8

12

SPOC su Dianandi Kontakto

GRATISnovèmber 2012

página

página

página

página

página

página 12/13página 12/13

página 10/11página 10/11

Kon ta stipulápreis di kumindaKon ta stipulápreis di kuminda

Un publikashon mensualdi Kámara di KomèrsioUn publikashon mensualdi Kámara di Komèrsio

Inflashon

“Kada bestia tinsu personalidat”“Kada bestia tinsu personalidat”

Kon pa wanta sla di 2-6 /9/12/13/19

páginanan

Page 2: Empresa Chiki November 2012

Resientemente e ministerio di desaroyo ekonómiko di Kòrsou a presentá algun proyekshonnan pa loke ta asuntu manera aktividatnan komersial lokal, desaroyo di nos ekonomia na 2012 i 2013, desempleo, desekilibrio riba merkado laboral, miéntras otro delegadonan a mustra riba aspektonan ku ta importante pa nan ramo.

Kòrsou su ekonomia ta hasi intento serio pa krese, pero kada bes tin desaroyonan ku ta wanta un posibel kresementu i no semper ta trata di faktornan eksterno so. Un parti importante pa por logra e metanan ku ta pone pa kresementu di ekonomia ta ku e sektor privá mester tin fe den e isla, den e sistema ku ta goberná e isla i ku ta prepará un maneho ekonómiko balansá i duradero. Tanten ku e persepshon ta prevalesé ku e ingredientenan ei no ta eksistí òf alo ménos no ta haña e espasio pa kristalisá, e komersiantenan ta kouteloso pa drenta kualke aventura nobo. Na mes momento a tuma nota ku Banko Sentral den konsulta ku bankonan komersial a prolongá su maneho monetario relashoná ku e restrikshonnan pa kréditonan konsumptivo, pasobra esei lo oumentá e preshon riba nos balansa di pago komo pais. Ke men, bankonan tambe mester ta masha kouteloso pa loke e préstamonan komersial ku nan ta otorgá. Nan lo mester purba mas tantu na ofresé fiansa prinsi-palmente pa proyektonan produktivo, esta ku nan ta krea mas entrada, mas trabou, mas aktividat ekonómiko etc. pa e deha mas pa nos ekonomia en general.

Loke tambe nan a ilustrá ta ku sektor di konstrukshon a eksperensiá otro bahada, pero si mester sosodé ku mayan diferente proyekto grandi logra lòs, lo mester importá hende di fishi, pasobra nan a konstatá un biaha mas ku nos tin un skarsedat struktural na mètsla, elèktrishèn, paipfeter, etc. ku mester den e ramo di konstrukshon. Ke men, mester ripití e apelashon di hopi aña ku tin muchu tiki hóben lokal ku ta haña un preparashon den e tipo di ramonan aki.

Ademas, MEO a konstatá ku nos ekonomia, tantu e aña aki komo otro aña, ta dependé pa gran parti di desaroyo den turismo. Tanten ku turismo bai bon, nos por tene kabes riba awa – i logra mantené e ekonomia na 0% e aña aki i un kaida leve di 0,3% otro aña. Pero nos mester realisá ku kasi no tin un sektor mas vulnerabel ku turismo. Un desaster natural, un kaida di moneda, problema den ekonomia den e merkadonan di prosedensia, sierto desaroyo interno mes – hopi kos por tira santu den e motor ku ta tene nos ekonomia na bida. Nos mester mehorá e otro motornan ku ta drei bon pa yuda nos ekonomia sigui move pa dilanti. No ta pòrnada ku Kámara di Komèrsio a boga kon-stantemente pa krea mas atenshon na sektornan di eksportashon – pa nos ta den un posishon mas fuerte di por mantené i te hasta drecha e nivel di infrastruktura públiko ku nos tin, i por importá tur loke nos mester pa por hiba un bida normal i aseptabel.

Den henter e proyekshon di nos ekonomia, a duna tiki atenshon na un fenómeno ku tambe ta suma-mente importante pa nos ekonomia: e sifra di inflashon. Si nos tin un inflashon relativamente abou di 3%, manera pronostiká, e ta nifiká ku e forsa di kompra di e suidadano i di e kompania lokal ta baha pareu, esta tambe ku 3%. Esei lo tin su konsekuensia direkto riba ekonomia. Komo ku nos tin algun aña kaba ku ekonomia no ta krese di un forma signifikativo, e forsa di kompra total di nos komunidat a baha konsiderablemente, pasobra inflashon si a sigui oumentá tur aña entre 2.5 pa 6%. Nos tur ta sinti esei den nos pòtmòni – nos tin ménos pa gasta i nos mester pensa bon na kiko nos ta gasta nos sèn. P’esei ta bon ku den e edishon aki ta laga diferente fuente di informashon tira un lus kla riba e fenómeno di inflashon i kon empresa chikí por atendé ku e implikashonnan ku esei ta trese kuné. No por sera wowo p’e pasobra esei lo pone ku un dia e empresa ta hañ’é den un situashon pèrèmpèmpèn. Esei ta hustamente loke nos ke purba evitá!

22

Inflashon no mester hiba nos na pèrèmpèmpèn

Empresa Chikíta un publikashon di

Kámara di Komèrsio i Industria di Kòrsou

Su meta ta pa informá i

eduká empresario chikí

pa e por sigui kontribuí

na desaroyo

ekonómiko di Kòrsou.

Redakshon:

Un tim di Kámara di Komèrsio

huntu ku diferente kolaborador

Telefon: 461-3918

Aviso:

Spotlite ProductionsFarley Lourens

Telefon: 767-0907

Telefon: 560-8284

E-mail:

[email protected]

Kompaginashon i imprenta:

Drukkerij Amigoe

Kordinashon:

Intermediate N.V.Telefon: 737-1070

Tur derecho reservá ©

Empresa Chikí - Tambe riba Facebook!

Page 3: Empresa Chiki November 2012

Pa hopi tempu, nos a ser alertá tokante inflashon, pero e no yega nos kostanan mesora. Poko-poko pero sigur nos ta sintiendo e efektonan i mester ta mihó prepará.

Spesialmente nos sektor di empresa chikí. Empresanan grandi tin mas posibilidat pa traha un ‘buffer’ pa prepará pa impakto di inflashon, pero esei no ta nifiká ku empresa chikí mester sinta man krusá, keda lamentá i no tuma pre-koushon. Na Kòrsou nos ta hopi dependiente di importashon i gastunan di kombustibel mesora ta afektá gastu di transporte (aéreo i marítimo) i otro kos di nesesidat pa nos ta importá. Oumento di preis di gasolin, koriente i awa lokalmente ta faktor-nan ku mesora ta afektá forsa di kompra tambe ku ta pone mas preshon riba tur empresa.Empresanan chikí en ge-neral ta den un posishon hopi mas difísil pa ahustá preis ora inflashon dal aden. Hopi empresa chikí ya ta afektá pa inflashon i por ta pensando pa subi nan preisnan, pero nos ke duna algun tep rela-

shoná ku esei.

Kon empresanan chikí por prepará

pa e efekto di inflashon ku ya ta mustra inevitabel?

Oumentá preis?Awor ku por sinti e efekto di inflashon por ta tempu pa kuminsá ku oumento di preis. Rekomendabel ta pa (si no por), evitá esaki. Si e inflashon dura largu, hasi oumento chikí, pero ku mas frekuen-sia. Esaki ta hopi mas rekomendabel ku sinta warda i despues pa gana e tereno pèrdí i bin ku oumentonan grandi den un tiru. Nos sa ku pa algun tipo di negoshi ku mester publiká nan preis-nan (manera ta e kaso ku restorantnan ku mester pone nan preisnan riba nan karchi menú), esei por ta difísil i e por ta un reto. Pero ta bal la pena hasi e esfuerso komo ku klientenan lo aseptá mas lihé oumento chikí, ku un

oumento grandi mesora.

Inyekshon di sèn?Invershon di sèn durante inflashon ta algu kuestio-nabel komo forsa di kom-pra ku ta baha, segun preisnan ta oumentá. Sinembargo, sèn ta bira algu krítiko pa empresa chikí ku mester enfren-tá preshon di inflashon.

Reservanan di sèn por sirbi komo un ‘buffer’, komo ku gastunan por oumentá mas lihé ku e empresario por oumen-tá preis. ‘Cash is King’, hasta durante inflashon. Pues, ta importante pa traha riba reservanan pa por hasi uso di nan durante tempunan difísil, pa bo tin espasio promé

ku yega na e punto ku mester oumentá preis.

Maneho di KréditoSi bo empresa ta duna krédito na klien- tenan, keda vigilá ku bo ta risibí pago den e término di tempu akordá. No ta kliente- nan mester manehá nan retonan ku cash flow a kosto di bo negoshi. Krea debe por nifiká krea riesgonan pa sigur empresa chikí durante periodonan di inflashon. Purba fiansanan ku tin

33

Inflashon ta kos pa tene bon kuenta kuné

Kon empresa chikí por atendéku oumento grandi di preisnan

Inflashon no ta kos pa hasi wega kuné; sin ku sa, e ta hala bo negoshi abou.

Empresanan grandi por ta mihó prepará pa atendé ku oumento di preis di gasolin, koriente, awa, transporte, material etc., pero empresanan chikí tambe mester prepará pa inflashon.

Skirbí pa Farley I. Lourens

Nos ta bai e “extra mile” pa bo!

Cherethy Kirindongo

466 1217

Sherman Schoop466 1191

Raiska Herrera466 1140

Hubert Bentura466 1195

Angelo Ludowika 466 1147

Milagros Rodriguez

466 1240

Tur luna Bo Banko Amigu ta selektá un Empresa Chikí òf Mediano pa asistí na e lùnch di

ADECK i Banko lo kubri e gastu. Nos ta invitábo pa bo empresa tambe djòin nos Departamentu

di Empresa Chikí i bo tambe por ta un ganadó. www.mcb-bank.com/empresachiki.

página 4 >>>>

Page 4: Empresa Chiki November 2012

interes variabel mas lihé posibel, komo ku tarifanan di interes por oumentá durante término largu, i e gastu di e debe mes. Tambe bo mester ta prepará ku tarifanan di interes por oumentá

e siguiente biaha ku bo mester bai hasi fiansa.

Wak dilantiUn bon forma pa pre-pará pa inflashon ta pa keda al tantu di desaroy-onan, mira delantá i tuma desishon pa prepará bo inventario promé ku preis di bo proveëdónan subi.

Pero den e mesun rosea nos ta bisa tambe pa ta kouteloso pa no peligrá bo reservanan di kèsh ora bo ta bai hasi kompra pa prepará bo inventario.

Ahuste di salarionan

Eventualmente inflashon lo krea preshon riba gastu

di salario ku bo mester paga. Ora empresanan chikí mester ahustá sala- rio di su trahadónan, esaki por afektá nan entrada-nan. Ora ku esaki pasa, konsentrá mas tantu riba efisiensia i produktividat di bo trahadónan di forma ku por haña mas ren-dimentu i entrada. Wak

bo márgennan mas kou-teloso i dirigí i prekupá mas pa oumento di bo ganashi i no solamente di bo benta. Al final, keda prepará pa tempunan difísil ku ta pinta pa den futuro ser-kano, un ekonomia frágil i preshonnan di inflashon.

44

Inflashon mirá for di e brel di Fundashon pa Konsumidó

Tiponan di inflashon i nan efekto pa mi negoshiOumento general di preis di produkto- i servisionan por tin diferente faktor komo kousa. Ekonomistanan ta varia di pensamentu ora toka e tema di faktornan ku ta influenshá oumento di preis. Loke si mayoria ekonomista ta di akuerdo kuné, ta ku tin un rela-shon entre e desaroyo di kantidat di sèn den sirku-lashon i inflashon. Oumen-to di kantidat di sèn den sirkulashon en relashon ku e kantidat di produkto disponibel riba merkado por ta e kousa prinsipal di inflashon. Si e kantidat di sèn den sirkulashon subi, pero e kantidat di produk-to keda meskos, esaki lo okashoná oumento di preis di produktonan. Lo tin mas demanda na produkto ku lo kousa ku preisnan lo subi. Inflashon tambe por kousá pai un bahada (no planiá) den produkshon di un òf mas produkto. Tuma por ehèmpel e problem-anan ku tabatin algun aña pasá kaminda, entre otro na Merka, diferente kose-cha di maishi a bai pèrdí, siendo e demanda pa e produkto aki no a baha. Esaki a pone ku preis di maishi a subi drástika-mente. Teniendo e dos faktor-nan aki na mente, den un ekonomia tambaliante, un inflashon muchu haltu por tin komo konsekuensha ku konsumidónan ta kuminsá pèrdè konfiansa den nan moneda i ku invershoni-stanan di afó lo ta mas kouteloso pa bai invertí den bo pais.

Kòntròl di preisFundashon pa Konsum-idó ku regularidat ta hasi anotashon i komparashon-

nan di preis. Esaki ta loke mas ta yega den direk-shon di kòntròl di preis. Fundashon pa Konsumidó ta kolektá tur e preisnan serka kada bendedó di un produkto spesífikamente, pone nan bou di otro i kom-pará nan ku otro. E resul-tado di e komparashon aki ta keda publiká i asina e pueblo di Kòrsou mes por saka su konklushonnan i tuma su desishonnan basá riba e resultadonan aki. Nos buki di Kódigo Sivil no tin un lei ku ta regla kòn-tròlnan di preis ainda. Loke si nos buki di Kódigo Sivil ta bisa ta ku partidonan ku

sera un akuerdo mester komportá nan mes hustu i ekitativo (redelijk en bil-lijk) esun pa e otro. Esaki ta nifiká ku un negoshante mester komportá su mes hustu relashoná ku su kli-entenan i visevèrsa. Komo ku e konsumidó ta den un posishon ménos fuerte kompará ku e negoshante, e ophetivo di e tipo di lein-an aki ta mas pa protehá e konsumidónan.

Esaki ta sufisiente? No!

P’esei Fundashon pa Kon-sumidó ta keda boga pa bin ku mas kontròl, riba

un base hopi mas frekue-nte, i mas ‘monitoring’ di preisnan di produktonan. Importante ta tambe pa kaminda señalá kos robes, sanshoná esaki nan i pub-liká nan pa komunidat ta na altura kiko robes a keda konstatá i na unda. Ta di e manera aki so e konsum-idó por tin un sentido di

siguransa ku e ta pagando un preis ku ta hustu.

Diferensia di preis grandi

Si Fundashon pa Konsum-idó nota ku tin un diferensia

di preis muchu grandi entre un negoshi i e averahe di preis serka e otro negoshi-nan ku tin e produkto en kuestion na benta, Fun-dashon pa Konsumidó por notifiká Ministerio di Desa-royo Ekonómiko (MEO) di esaki. Seguidamente kon-troladónan di MEO ta bai investigá pakiko e preis di e produkto en kuestion ta asina haltu serka e negoshi aki. E negoshi lo mester por spesifiká e gastunan i splika e preis haltu aki.

Aki mester aksentuá ku Fundashon pa Konsumidó no tin e outoridat hurídiko pa obligá niun komersiante baha su preis. Loke si Fun-dashon pa Konsumidó por hasi, ta buta preshon riba e negoshi konserniente. Kasi

niun komersiante no ke pa su nòmber keda dañá. Asina Fundashon pa Kon-

Den teoria ekonómiko, ‘inflashon’ ta konsekuensha di un oumento total di nivel general di preisnan di produkto i servisio. E efektonan di inflashon ta ku awor bo ta kumpra ménos pa

e mesun kantidat di plaka. Ku otro palabra, bo poder di kompra (koopkracht) a bai atras. Imaginá bo si preis di pan subi di 1 florin bira 2. Despues di e subida di preis aki, ku 10 florin bo por kumpra 5 pan na lugá di e 10 pannan ku bo por a kumpra promé ku e oumento di preis. Bo sèn, pues, tin ménos balor!

Inflashon ta kos pa tene bon kuenta kuné

Kon empresa chikí por atendéku oumento grandi di preisnan

Den Fòrti ta vigilá preis di produkto i servisio na Kòrsou.

<<<< página 3

página 5 >>>>

Page 5: Empresa Chiki November 2012

sumidó por pone preshon di diferente manera riba negoshinan: - Alertando komu-nidat via nan komunika-donan di prensa. Mayo-ria hende ta lesa korant, skucha radio/TV, loke ta nifiká ku un artíkulo asina lo alkansá hopi hende. E negoshi konserniente lo por haña atenshon nega-tivo; - Publikando den nan mes revista, Konsu-midó Alertá. Den e revista aki, entre otro, nan ta aler-tá i informá konsumidónan di hopi produkto i servisio den merkado i kiko e kon-sumidó mester tene kuenta kuné;

- K o n s i e n t i s a n d o komunidat, sea di forma individual òf di forma kolek-tivo. Esaki por sosodé por ehèmpel hasiendo kom-parashonnan di preis, i informá konsumidónan di e resultadonan. Den kaso ku nan haña hopi keho kontra un komersiante òf produkto i esaki no kambia su manera di hasi negoshi, Fundashon pa Konsumidó por konsehá komunidat pa evitá di kumpra serka e komersiante en kuestion. Di e forma aki tambe nan por pone un tiki preshon riba komèrsio, komo ku nan sa e ora ei ku nan lo manda un posibel futuro kliente di nan pa kualke kompetidor.

Por último, inflashon ta algu ku ta afektá tur konsu-midó ora esaki manifestá su mes. Inflashon haltu

sigur ta influenshá bida di kualke hende. Bo sèn ya no ta bal mesun tantu. P’esei Gobièrnu ta buska moda,

pa medio di e asina yamá ‘makutu básiko’, pa pro-tehá komunidat a lo ménos ku un kontròl di preis riba produktonan di promé nesesidat. Dor di stipulá un preis máksimo òf un már-gen di ganashi, Gobièrnu ta evitá ku komersiantenan ta pone nan mes preis i ta garantisá komunidat ku e produktonan aki ta keda alkansabel pa un i tur. Di e manera aki gobièrnu ta yuda garantisá komunidat un kalidat di bida desente.

Fundashon Pa KonsumidóDe Ruyterkade,

PietermaaiTelefon: 462-6666

Info@fundashonpakon-sumido

“Kon mi ta hasi hala mara te pa mi sobreviví?”

E influensia di inflashonInflashon ta afektá

mi negoshi Inflashon ta nifiká reduk-shon di balor di plaka kousá pa oumentu di preis. “Tur kos a bira karu na Kòrsou. Ami so ta sigui kai atras ku mi negoshi? M’a hasi tur sorto di plan di merkadeo i mi no ta mira nada ta pasa”, esei ta loke Claudia ta bisa despues di dos aña ku el a habri su kafeteria den Dominguito. “Mi sa ku kos ta bira karu, pero asina aki si mi no a spera. Mi mester sera mi negoshi awor òf kiko mi tin ku hasi?”, asina e empresario chikí a bisa desesperá.Tin maneranan masha simpel pa haña infor-mashon riba inflashon i su influensha riba bo negoshi. Inflashon ta trese redukshon di balor di plaka dor di oumentu di preis. E polo kontrali di inflashon ta deflashon.

O u m e n t u d i preis ta inf luen- shá forsa di kompra masha tantu. Esaki ta tuma lugá ora ku sala-rionan no ta oumentá i preisnan riba merkado si ta sigui subi. Di mes balor di plaka ta bira ménos i e konsumidó no

por gasta manera e ke. E konsumidó di mes, no por gasta manera e ke pa e haña produkto i ser-visio i esaki ta influen-shá empresanan manera

Claudia su negoshi.Efektonan di

oumentu di preisOumentu di preis por tin vários orígen. Kada orí-gen por tin otro influensha

di inflashon. Pero esaki-nan ta esnan ku mas ta tuma lugá den merkado:• Inflashon di gastu:

oumentu di preis por kuminsá ora gastu-

nan di produkshon na empresanan a oumentá. Empresa- nan ke tene kabes riba awa ta wak kon nan por sobreviví tempu-nan malu. Mester wak kon preis por keda na nivel hisando preis di produktonan.

• Inflashon di ganashi: esaki ta tuma lugá ora ku empresanan subi preis pa oumentá nan ganashi.

• Inflashon di gastu: esaki ta drenta na vigor ora ku tin un oumentu asina haltu di gastu ku e ta afektá e kan-tidat di produktonan ku tin. Hopi hende ta bai gasta mas tantu plaka na kompra, pero senarionan di skarse-dat tambe ta presentá.

• Inflashon importá: esaki ta ora ku preis-nan riba nos merkado subi pasobra nos ta importá hopi. Tur loke nos pais ta importá ta mas karu pa motibu ku nan ta bini for di otro pais.

Instanshanan manera Ofi-sina Sentral di Statistik na Kòrsou ta midi inflashon tur luna. E sifranan di

Ki influensha inflashon tin riba mi negoshi? Esei ta un di e preguntanan ku un empresario por hasi su mes na momentu ku e ta sinti ku kos ta pèrta. Pero e promé pregunta ku e mester hasi

su mes ta kiko ta inflashon i kiko ta kousa inflashon. Di mes basá riba esaki e ta komprondé dikon inflashon tin influensha riba su empresa.

página 6 >>>>

5555

Inflashon mirá for di e brel di Fundashon pa Konsumidó

Tiponan di inflashon i nan efekto pa mi negoshi

página 6 >>>>

Page 6: Empresa Chiki November 2012

inflashon ta mustra senarionan ekonómiko di pais, i riesgonan ku esaki por trese. Banko Sentral tambe ta hasi presentashon di sifra; Índise di preis ta duna un indikashon kuantu gastu kada persona ta hasi. Tur luna ta hasi e konteonan nesesario pa determiná kon leu esaki ta yega.

Kiko inflashon ta nifiká pa mi negoshiSi mester bai evaluá kon leu inflashon tin efekto riba bo negoshi, mes-ter wak ki efekto e tin riba ekonomia. Inflashon ménos ku 2 porshentu ta bon pa ekonomia di nos pais. Ekonomia di un pais ta bai bon ora ku forsa di kompra ta haltu.

Empresarionan mediano i chikí, manera Claudia, tin e oportunidat e ora ei di hasi fiansa ku interes

abou. Ora ku bai wak inflashon haltu, entrada-nan ta subi. Forsa di kom-pra por subi i e konsumidó

por gasta mas tantu. Tin otro senarionan ku tambe por tin nan influensha riba forsa di kompra, manera

kambionan den struk-turanan gubernamental. Resientemente tabatin elekshon na Kòrsou. Un elekshon no plania i ku tabatin gastunan mara n’e. Den un periodo rela-tivamente kòrtiku tabatin sirkulashon di plaka pa aktividatnan di kampaña polítiko, pero djis su tras, un periodo di silensio i desaroyonan wantá. E trayekto di formashon i análisis di situashon finansiero di pais tambe tin su influenshanan riba merkado i ekonomia. Pa empresarionan grandi i chikí i pa hinter komunidat, e ta nifiká ku den fin di aña kosnan lo keda poko wantá. “Mi ta wak awor kon lo mi sigui drai, pero mi ta bai manda un trahadó kas i spera ku pa fin di aña mas hende bini Kòrsou pa bishitá mi negoshi”, asina Claudia a bisa finalmente.

Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informá Novèmber 2012

Limitashon riba e Derechi di Outor Parti 1

Den e promé artíkulo di e lei di Derechi di Outor nos ta lesa ku e derechi di outor ta e derechi eksklusivo di e outor pa e publiká i multipliká su obra teniendo kuenta ku e limitashonnan stipulá den lei. Den e lei di Derechi di Outor nos ta haña 2 tipo di limitashon. Limitashonnan ku tin di haber ku e durashon di e derechi i limitashonnan ku tin di haber ku uso, esta eksplotashon, di e obra. Den e artíkulo aki nos lo trata limitashonnan ku tin di haber ku e durashon di e derechi.

Ora un outor tin derechi di outor esei ta enserá ku e tin e derechi di eksplotá su obra i e tin un derechi moral riba su obra. Bou di e derechi di eksplotashon ta kai e derechi di publiká i multipliká e obra. Bou di e derechi moral ta kai entre otro e derechi ku e outor tin pa semper su nòmber keda menshoná pa ku su obra i pa niun kambio keda hasí den su obra. E derechi moral ta enfatisá e relashon estrecho ku tin entre e outor i su obra i e derechi aki no ta vense nunka.

E limitashonnan ku tin di haber ku e durashon di e derechi di outor ta referí na e durashon di e derechi di eksplotashon. Den artíkulo 38 di e lei di Derechi di Outor nos ta haña ku e derechi di outor ta vense despues di 50 aña di morto di e outor. E durashon ta mara na persona di e outor. Si e outor ta un persona natural e ora ei su derechi riba e obra ta vense 50 aña despues di su morto. Pero si e outor ta un persona hurídiko, por ehèmpel un Fundashon, un N.V. etc., e ora ei segun artíkulo 39, insiso 2, di e lei di derechi di Outor, e derechi di outor ta vense 50 aña despues di e promé publikashon. Artíkulo 39, insiso 1 di e lei di Derechi di Outor ta bisa ku si e outor a publiká e obra sin menshoná su nòmber òf sin a menshoná su berdadero nòmber, e ora ei tambe e derechi di outor ta vense 50 aña despues di e promé publikashon. E limitashon den tempu aki ta duna e oportunidat pa ora ku e derechi di outor vense, tur hende por publiká i multipliká e obra di outor sin tin mester di pidié su outorisashon promé. Loke si mester keda respetá ta e derechinan moral di e outor esta entre otro su nòmber semper mester keda visibel pa ku su obra.

editá pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Kòrsou

pa registrá bo marka pa protehá bo patènt pa proba ku ta Bó kreashon

Berg Carmelweg 10ª Telefòn: 465-7800

Email: [email protected]: www.bip.an

66

“Kon mi ta hasi hala mara te pa mi sobreviví?”

E influensia di inflashon<<<< página 5

Page 7: Empresa Chiki November 2012

More than Salad

Un konsepto nobo di salúLia Van Rijckevorsel tin 4 aña ta biba na Kòrsou. E ta konosí den e mundu di negoshi kaba, pero mas bien na Hulanda. Mas òf ménos un aña pasá Lia ku Naraiska a yega na e idea pa un negoshi di salada. Nan a yega riba e idea pa un negoshi den Punda, kaminda tin hopi hende ta traha, pero no tin kuminda salú disponibel, òf si e ta salú e ta demasiado karu. P’esei nan a bai desaroyá e idea pa un salad bar. Nan ke ofresé salada na e merkado lokal i no ta tantu pa turistanan. Nan ke ofresé salada na e empleadonan di ofisina i pakusnan den besindario i banda di esaki tambe ke hasi e servisio di por pone enkargo di plato. Lia a splika ku nan ke entregá salada te na e negoshi kaminda e kliente ta traha. Prinsipalmente nan ke konsentrá den Punda i despues por bai mas pafó di suidat.

Lia su idea di salada

Naraiska di su parti a splika kon bini a yega na e idea di un negoshi di salada. El a ni sa ku Lia, ku ta partner di su tata, tur dia ta drecha salada

masha dushi. E ta hasi wega ku Lia i bis’é ku e tin di habri un negoshi di salada. Dado momentu Lia a tene duru na e idea aki i huntu nan dos a desaroy’é.

Den Punda tabata difísil

E negoshi ta situá den Maanstraat den Punda. Ta un kaya ku no ta asina tantu usá pa peatonnan i p’esei nan lo sòru pa pone e bòrchinan i hasi e hanchi ei atraktivo pa ora e hende ke yena n’e. For di momentu ku nan tabata traha riba e negoshi, ya tabatin hendenan ta pasa puntra ki dia nan ta habri. El a dura un poko pa nan habri, pasobra nan mester a hasi hopi na e lokalidat. Tabatin hopi kos di drecha pa asina e por funshoná debidamente pa un establesimentu di kuminda. Segun Narais-ka tabata difísil pa nan haña un lugá den Punda, pasobra sea e lugá tabata muchu karu òf den hopi kaso niun hende por bisa ta di ken e edifisio ta.

Solamente kos saluMore Than Salad ta kon-sentrá primeramente riba salada, pero brinda tambe sòpi i otro kumindanan ku ta inkluí salada. Lo ofresé e kuminda pa bai kuné primeramente, pero den e establesimentu lo tin algun stul ku mesa kamin-da e kliente por sinta un ratu. Esaki tòg no ta loke nan ta konsentrá prinsi-palmente ariba, pero ta mas tras di take out i hiba loke hende a enkargá. E konsentrashon lo ta kom-pletamente den kuminda kombiná ku bebida salú. P’esei nan lo no ofres’é limonada por ehèmpel, pero mas bien djus i kos natural pa asina mantené e konsepto di un negoshi salú.

No a bai difísilPa loke ta e trabou i papel-nan pa habri e negoshi, e no a bai asina difísil. Tantu Lia komo Narais-

“Nos mester siña kome salú. I salú ta inkluí sigur bèrdura. Bèrdura no nesesariamente mester ta algu ku ta sin smak, pero tin diferente sistema pa drecha bèrdura ku

ta hasi’é smak bon. Salú tambe ta dushi”, segun Lia van Rijckevorsel kende huntu ku Naraiska Boelbaai a habri e negoshi More than Salad den sentro di siudat. E negoshi aki ta unu kompletamente nobo.

Naraiska Boelbaai: No tabatin problema pa haña fnansiamentu di banko.

página 8 >>>>

77

Page 8: Empresa Chiki November 2012

ka tin komprenshon pa e pèrmitnan ku nan mester, ounke nan ta haña si ku nan mester a kana poko hopi, pero tòg no asina eksaherá. Pa loke ta e parti finansiero tampoko tabata problema pa nan ya ku nan no mester a bai fia sèn na niun banko pa kuminsá e negoshi. Pero loke si no tabata fásil tabata pa nan habri un kuenta na banko pa nan empresa nobato.

LokalidatLoke ku futuro empresa-rionan tin di tene kuenta kue ta ora di skohe un lokalidat. Esaki ta un bon konseho di Lia i Naraiska. Den nan kaso e lokalidat tabata unu ku a duna nan hopi trabou. Nan mester a hasi hopi pa kambi’é pa e por ta adekuá pa bende kuminda.

More than SaladLia van Rijckevorsel i

Naraiska BoelbaaiMaanstraat 3, Punda

Telefon: 461-0845Faks: 461-1041

® Registered trademark of Royal Bank of Canada. Used under licence

Un reunion ku nos por alsa bo negoshi na nivelnan noboBo ta diferente for di otro doñonan di empresa i bo metanan di negoshi tambe ta distinto.

Pa e motibu ei RBC Royal Bank® tin e plaser di introdusí un aserkamentu distinto di traha ku bo pa komprondé bo vishon, metanan i nesesidatnan finansiero di bo negoshi. Ankrá den e komprondementu profundo aki nos lo desaroyá i brindá bo un solushon segun bo nesesidatnan pa bo organisá bo negoshi i logra nivelnan haltu di éksito.

Laga nos ofresé bo e solushonnan perfekto i na midí pa bo negoshi.

Pa mas informashon yama nos departamentu di Business Banking, na (599) 9 763 8317 òf (599)9 763 8346 òf manda un E-mail na: [email protected] - www.rbc.com/caribbean

88

More than Salad

Un konsepto nobo di salúpágina 7>>>>

Lia van Rijckevorsel: El a duna Naraiska un man pa lanta More than Salad den Punda.

Page 9: Empresa Chiki November 2012

Inflashon por tin influensiadirekto riba sektor empresarial

Ta midi eventual oumento durante un luna i ku e datonan aki ta hasi kom-parashon di fluktuashon durante un aña. Na Kòrsou Ofisina Sentral di Statistik (CBS) ta e instansia ku tin komo tarea entre otro nota fluktuashon di preis-nan riba un base mensual i hasi kálkulo di e porsen-tahe ku kua preisnan di produktonan primordial di konsumo a subi òf baha i hasi komparashon ku fluktuashon den término di tempu.

Investigashon di presupuesto

Señora Harely Marti-na ta hefe di e depar-tamentu Publikashon i Informashon na CBS i señora Solange Bom-berg di e departamentu ta enkargá ku kálkulo di sifra di inflashon i análi-sis di datonan. Señora Bomberg a konta ku na CBS tin diferente persona den servisio ku tur luna ta bai nota preisnan di sierto produkto na empresanan indiká. “Kada tantu aña nos ta tene loke nos ta yama un investigashon di presupuesto. Esei ta un ehersisio hopi importante ku nos ta hasi banda di senso. Ta skohe mas o ménos 500 kas di famia ku mester yuda nos ku informashon di loke nan ta kumpra. E investigashon den su totalidat por dura te hasta un aña. For di datonan ku nos ta atkerí ta saka e ora ei un indi-kashon kiko ta e produk-tonan i servisionan pri-mordial ku un kas di famia ta atkerí. A base di e infor-mashon ei nos ta haña sa tambe unda e kasnan di famia básikamente ta hasi kompra. Ku e infor-mashon ei nos ta yega na un bista representativo di kiko hendenan ta kumpra primariamente i unda nan ta kumpra.”

Sifranan di inflashon resien

Na luna di sèptèmber último e inflashon tabata di 3.2%, segun señora-nan Martina i Bomberg. E promedio ei ta basá riba kálkulo di e perio-do di sèptèmber 2011 pa

sèptèmber 2012 komo ku ta usa e fórmula di un periodo di 1 aña. Alabes ta hasi komparashon ku e datonan atkerí durante e periodo di un aña previo na esaki. “E sifranan di último añanan ta reflehá un inflashon di entre 2.5 pa 3.5 % ku no ta un sifra alarmante, pero si mester tene kuenta ku internashonal ta sali for di e punto di bista ku ora ku inflashon subi riba 3 porshento òf mas, e ta afektá forsa di kompra.

Esaki tin efekto negativo riba mundu empresarial en partikular natural-mente i nos ekonomia en general.”

Efekto di inflashon na nivel mundial

Te awor ta hasi e kálkulo-nan riba base lokal, pero esei no ta bisa ku no ta tene desaroyonan mun-dial na bista. “Na 2008 tempu ku preisnan di krudo a subi di un forma drástiko, por a nota su influensha negativo meso-

ra riba nos ekonomia. Nos a konosé inflashon di te hasta 6% ku ta pone hopi preshon riba empresanan i hasta pone nan eksis-tensia na peliger ku no ta nada favorabel pa nos ekonomia.”

Produktonan primario di konsumoE makutu di produkto di konsumo básiko ta kon-sistí di nuebe grupo; kuminda, bibida i sig-aria, paña i sapatu, bi-bienda, muebel i apara-

tonan doméstiko, salub-ridat, transporte i komu-nikashon, rekreashon /deporte / edukashon i demas produkto di nesesi-dat básiko. “Tin sierto tipo di produkto ku bo ta nota ku si nan subi di preis, e tin efekto riba bo sifra di inflashon. Den nan mes-ter konta sigur kuminda, elektrisidat i awa (ku ta kai bou di bibienda), ga-solin i disel (transporte), i komunikashon. Si logra tene e pilánan aki abou ta tene e sifra di inflashon tambe abou i esaki por influenshá e forsa di kom-pra positivamente.”

Suministro di informashon di CBS

CBS tin diferente medio i kanal ku ta usa pa infor-má komunidat e.o. di e desaroyonan riba área di inflashon. “Nos ta kontes-tá preguntanan ku yega serka nos pa medio di telefon i e-mail pero tambe hende i instansia-nan ku ta pasa person-almente. Pa informá e pueblo tokante e desaro-yonan di preis nos ta saka un komunikado un bes pa luna. Tambe nos ta hasi uso di nos website pa pone kasi tur informashon ku CBS publiká riba dje. Meskos nos ta hasi ku nos página di Facebook. Un di e publikashon ku CBS ta publiká ta e revis-ta Modus ku ta sali kada kuartal. Den e revista aki bo por lesa análisis di diferente tópiko riba tereno ekonómiko, pero tambe sosial ekonómiko. Hopi instansia ta usa e datonan di inflashon di CBS pa entre otro indeksá. Esei por ta tantu relashoná ku salarionan, pero tambe pa indeksá medionan di entrada. Interno ta hasi uso di e sifra di inflashon tambe pa kalkulá porsentahe di desaroyo ekonómiko.”

Ofisina Sentral di Statistik

Fort Amsterdam z/nTelefon: 461-1031

[email protected]. cbs.cw

Facebook: http://www.facebook.com/

sensokorsou2011

Inflashon ta un tópiko ku nos ta tende di dje ku hopi regularidat via medionan di komunikashon. E tin di haber ku oumento di preis (kosto di bida) di un forma struktural. Ta hasi kálkulo di oumento

di preisnan repartí riba un periodo di diesdos luna. Inflashon ta algu pa kua tin atenshon, no solamente lokal, pero tambe mundial, komo ku nos ta importá kasi tur kos i oumento di preisnan por tin efekto negativo riba forsa di kompra i na su turno riba sektor empresarial.

Skirbí pa: Farley I. Lourens

Harely Martina i Solange Bomberg: inflashon haltu por pone eksistensia di negoshi na peliger.

99

Page 10: Empresa Chiki November 2012

Rudsela Sambo di Rud’s Doggy Saloon:

”Kada animal tin su mes personalidat”Rudsela Sambo ta sigui konta ku entusiasmo: “Mi tin un mesita spesial pa pone kachó ariba pa pela. Mayoria bes ta kachó ku kabei largu òf di krùl mi ta pela. Kachó ku lana kòrtiku ta baña i kòrta uña mas tantu. Bañamentu por lo general ta sosodé pafó den kurá, pero tin hende ku ke pa baña e kachó den nan mes baño òf badkuip, pasobra nan ta konsiderá e animal komo miembro di famia. Kachó ta bira kon-tentu ora ku nan baña òf pela. Nan mes ta kore rònt òf para pose ora ta kla”.“Mi ta haña ku rasa manera pudel, maltezer i peekaboo mester pela regularmente. Tin ora nan ta yama mi ora e kachó su lana a forma manera kabei drèt kaba. Of

ora e uñanan ta asina largu te ku nan a bira krùl i nan ta pega den e kabeinan di drèt ora e kachó ke grawa-tá su mes. Asina e ta ranka su lananan i ta hasi su mes daño, kaminda doñonan por a evitá esei”.

“Promé m’a pensa di traha un espasio den kurá i atendé kliente na mi kas, pero komo mi a kustumbrá duna servisio kaminda e kachó ta, m’a deshasí di e idea ei. Ademas, no ta tur hende tin transporte pa

yega kaminda mi ta ku nan bestia di kas”.

Karakter“For di chikí mi tabata gusta kachó. Algun aña pasá mi tabata hasi trabou di lim-piesa na kas di un famia i nan tabata tin un kachó Maltezer poko deskuidá.

Semper mi tabata bisa mi doño di trabou ku mes-ter laga kòrta e kachó su lana. M’a subi Internèt i m’a deskubrí un kurso pa siña stail kachó i pushi. Bo ta siña kon dil ku kachó i su karakter, kon nan kurpa ta hinká den otro, e diferente rasanan ku tin, malesa ku nan por tin, kon atendé ku puppies i asta kon traha bo business plan. E lèsnan tabata kosta 45 dòler pa luna i gastu total ta 1000 dòler. M’a sigui e kurso i ora m’a

pasa e èksamen final ku éksito, tiki-tiki m’a kumpra tur ekipo, manera mashin di pela i mashin pa seka, peña, skeiru, kos pa kòrta uña i un mesa. Promé mi tabata atendé ku kachó den wikènt so i mi tabata trein riba e kachó di mi dunadó

Rudsela Sambo: For di chikí mi tabata gusta anda ku kachó.

”Kada animal tin su mes personalidat. P’esei bon komunikashon ku bestia ta hopi importante pa por hasi e trabou aki”. Na palabra Rudsela Sambo kende ta un groomer: e ta duna

servisio di baña, pela i kòrta uña di kachó na kas. ‘’Mayoria kachó ta laga bo duna nan e kuido sin difikultat. Pero tin algun ‘kliente’ ku mi mester bisti un muilkorf promé, manera kachó hopi grandi. Tambe mi sa usa choker. Kachó manera di e rasa Shitsu no por bisti muilkorf pasobra nan nanishi ta muchu plat. Tin ’kliente’ ku karakter agresivo. Mi mester wak stret den nan wowo i papia fuerte ku nan promé pa por dominá nan i hasi mi trabou”.

1010

Page 11: Empresa Chiki November 2012

di trabou i esnan di mi amiga i konosínan. Tambe mi tabatin algun klien-te ku m’a konosé durante e stazje ku m’a kore na ‘Dierenasiel’”.

KlientelaRudsela nunka a hasi pro-paganda pa su negoshi. Ta un boka a bisa otro te ku awor e tin 92 ‘kliente’. Ma-yoria ta pudel i maltezer, pero e tin tambe pitbull, rottweiler i rhodesian ridge-back den su fail di kliente. Di kada ’kliente’ e ta saka potrèt before & after i ta mantené su datonan den e fail up-to-date. Entretantu Rudsela su hòbi a bira su fuente di entrada. En total e tin kontakto ku 51 doño di animal i un di nan tin asta 7 kachó ku regularmente e ta bai baña i duna stail bèk. Tur kachó ku e atendé, semper na final dje tratamentu ta haña un kuki di kachó. Aparte di baña, pela i kòrta uña Rudsela tambe ta duna tratamentu kon-tra karpata i a petishon e sa spùit kurá kontra kar-pata. E mes no ta atendé malesa,pero ta alertá e doño dje animal si e bes-tia por ehèmpel tin infek-

shon òf ta aktua straño. Tambe e sa duna kachó kuminda ora doñonan ta bai afó.”Mi ta pasa ade-lantá pa sera konosí i mi ta bisa e doñonan pa no duna kachó kuminda e dia ei. Ta lag’é keda ku poko ham-ber, ya e ta kuminsá kus-tumbrá ku ta ami ta esun ku ta bin dun’é kuminda’’.

Pata ta sensibel“Tin un ’kliente’ ku mi ta baña tur djamars. Komo no tin kurá na e kas e ta hopi na kadena. Pues, ora mi ta einan, mi ta bai keiru kuné un ratu. Tin kachó no ke pa bo mishi ku nan kara i bo mester pensa triki pa e keda trankil tòg. Ademas ta asina ku tur kachó tin rel na nan pata. P’esei no ta fásil, por ehèmpel pa pela pòmpòn na pata di un pudel i bo mester hisa esun pata pa bo por pela e otro”. “Mi dia ta kuminsá ku orashon: mi ta resa sem-per pa yama Dios danki pa e don ku el a duna mi i mi ta pidi pa tur kos ta bai bon. Tin kliente ku mi ta bishitá tur siman, otro ke pa mi pasa kada 2 siman, òf un bes pa luna, kada dos luna òf tambe mi t’ei

ora nan yama mi. Bo por bisa ku pa dia mi tin un kuater kaso pa pela i dos kaso pa baña. Mi ta kere e oferta pa trabou ta sigui krese, pasobra hendenan ta importando hopi kachó ku lana largu for di afó”. Rudsela a siña pa atendé ku pushi tambe pero no sa

haña hopi petishon pa hasi esaki.

Doño di bo tempuNa yüni di e aña aki el a disidí pa hasi su negoshi ofisial. ”Semper mi tabata ke tin mi mes negoshi. Ora m’a inskribí na Kámara di Komèrsio m’a pensa: Wow!

Mi mes no por a kere ku mi soño a bira realidat. Tambe m’a bai ofisina di impues-to pa registrá i m’a habri un kuenta na banko. M’a sinti hopi bon ora e promé statement di banko a yega na nòmber di Rud’s Doggy Salon. Ta hopi dushi pa bo tin bo mes negoshi. Mi ta traha awor ku ménos strès. Mi ta doño di mi tempu. Ami ta disidí ki ora i kuantu mi ta traha. Lo mi reko-mendá kualke hende ku ke habri su mes negoshi pa e tuma inisiativa i kurashi, traha duru i bai p’e!”.

Rud’s Doggy SalonTelefon: 522-5656

(di djadumingu te i ku djabièrnè)

E-mail: [email protected]

1111

DIGICELCURACAO.COM

Winner of the Direct Debit draw will be selected and notified in the first week of December 2012. For more information visit our website or any Digicel store. Terms and conditions apply.

MORE TIMEFOR YOU!

Be Extraordinary

Pay your postpaid bill automatically from your bank account.Sign up for a direct debit today and be in with a chance to win a Galaxy Y.

Direct Debit Benefits • Easy & Convenient• No more standing in line• More time for you• No chance of being cut off

Apply now for Direct Debit• Visit any Digicel Store• Bring your valid ID• Bring your account identification bank card

Rudsela Sambo di Rud’s Doggy Saloon:

”Kada animal tin su mes personalidat”

xxxxxxxxxx

Page 12: Empresa Chiki November 2012

1212

Definishon di inflashonInflashon ta definí komo un oumento sostené den e nivel general di preis pa artíkulo i servisionan na e merkado lokal. Esaki nan ta midi den forma di porsentahe anualmente i kon ta bai subiendo. E balor di florin no ta keda konstante durante aña na momentu ku tin inflashon. Na Kòrsou sinembargo esaki no ta afektá nos florin ainda. E balor di e florin ta keda opservá den tèrminonan di e poder di kompra. Na momentu ku inflashon subi ta nifiká ku tin un bahada di e forsa di kompra.

Diferente formaTin diferente variashon di inflashon.• Deflation (bahamentu)

- esaki ta na momentu ku e nivel general di preisnan ta kayendo. Esaki ta nèt kontrali di inflashon.

• Hyperinflation ta un inflashon rápido i grandi. Den termino-logia general esaki por nifiká un kiebro den e sistema mo-netario di un nashon. Un ehèmpel tabata na Alemania na 1923 na momentu ku preisnan a subi te na 2500% den un luna di tempu. Den Amérika Latino tambe tabatin algun ehèmpel asina.

• Stagflation - esaki ta e kombinashon di un desempleo haltu i stagnashon den eko-nomia ku inflashon aserka. Esaki a so-sodé den paisnan industrialisá durante 1970 na momentu ku un ekonomia malu a keda kombiná ku e oumento di preisnan di petroli stipulá pa e paisnan produktor uní den OPEC.

Den último añanan mayoria pais desaroyá a logra tene e inflashon na un porsentahe abou esta di 2 pa 3%. Kòrsou tambe a logra pa keda por lo general den e mesun márgennan aki.

Kousanan Un di e kosnan sigur ku ta kousa inflashon ta momentu ku e deman-da ta muchu mas haltu i ta kresiendo muchu

mas rápido ku produk-tonan disponibel i esaki ta sòru pa oumento di preis. Esaki mayoria biaha ta sosodé den ekonomianan ku ta krese i ora ku ta surgi un skarsedat na sierto produkto.Otro kousa di inflashon ta ora gastunan di kom-panianan ta subi i nan tin di oumento nan pre-isnan pa mantené nan márgen di ganashi sta-bil. Oumento di preis por keda kousá entre otro pa oumento di impuesto òf oumento di gastunan di importashon.

KostoHopi biaha hende tin tendensia di pensa ku inflashon ta algu malu. Esaki no nesesaria-mente mester ta asina. Inflashon ta afektá dife-rente hende den dife-rente manera. Tambe e ta dependé di kon inflashon ta keda anti-sipá òf no antisipá. Si inflashon ta segun hopi hende a spera, esta e forma antisipá, e ora ei e gastu i konsekuensia-nan no ta asina grandi.E problema ta surgi na

momentu ku no anti-sipá sierto grado di inflashon. Kreditornan ta pèrdè i debitornan ta gana si esun ku a fia no a antisipá korektamente e inflashon. Pa esnan

ku ta fia sèn ta nifiká fia sèn sin interes.

EkonomiaInflashon por ta un señal ku ekonomia ta kresien-do. Den algun situa-

shon inflashon abou òf asta bahando por ta mas malu ku inflashon poko mas haltu. E falta di inflashon por ta hus-tamente un indikashon ku e ekonomia ta suak. Esei ta mustra ku inflashon no por stipulá delantá fásilmente si e ta bon òf malu, paso-bra e ta dependé mas bien di ekonomia por lo general i tambe di e situashon personal generalmente mirá.Ta midi inflashon ku e preis indèks i e dos gruponan pa hasi esaki kuné ta e preis pa kon-sumidó i e preis indèks pa produktor.

InvershonistaOra nos ta trata inflashon e pregunta ku hopi invershonista tin den mente ta, kon e lo afektá nan invershon. Esaki ta un pregunta ku hopi hende ku ta biba por ehèmpel di pen-shun tambe ta lansa. E efekto di inflashon riba

bo entrada ta dependé di e tipo di seguridat finansiero ku bo tin. E hendenan ku penshun ta esnan ku inflashon hopi biaha ta dal mas duru.

Ounke ku ta masha normal pa hende sa ku preis ta subi miéntras tempu ta pasa, mayoria biaha e públiko general no ta komprondé e forsanan ku tin tras di inflashon.

Hyperinflation:lokeasosodénaAlemaniana1923orananplakakasinotabatinbalormas:nantabatabari’éribakayaòfkim’ékontrafrieldat(ariba).

Abou:ZimbabwetambeakonoséHyperinflation

Page 13: Empresa Chiki November 2012

Kon ta kalkulá i stipulápreis máksimo i preis mínimo?

E sektor empresarial di Ministerio di Desa-royo Ekonómiko (MEO) ta hasi e kalkulashonnan nesesario i despues di aprobashon di e minister ta publiká e preisnan aki. E método di kalkulashon ta dependé di e produkto òf servisio.Por ehèmpel, e produk-tonan ku ta den e ‘maku-tu básiko’, manera aros, hariña di funchi, hariña di pan, spaguèti di èle-bog regular, cornflakes, bonchi, lechi, zeta, mar-garina, te, komestibel pa beibi, algun fruta i berdu-ra. Ora e importadó haña un produkto ku ta kai bou di e ‘makutu básiko’, e ta manda su faktura i tur sobrá dokumento konserniente adelantá pa MEO ku na su turno ta kalkulá e preis máksimo pa tantu por mayor komo por detal, hasiendo uso di e mark-up ku a determiná den e dekreto ministerial di ‘makutu básiko’. Banda di MEO tin Bureau Telecommunicatie en

Post (BTP) ku ta kalkulá e preis di utilidat i kombus-tibel, segun e splikashon di Mariella Olaria-Madu-ro.

E prosedimentuE prosedimentu ta varia, dependiendo di e produk-to òf servisio. Pero pa e produktonan di ‘makutu básiko’ e importador tin ku entregá su petishon kompañá pa lo siguiente:• Faktura di e produkto;• BillòfLading;• EnigDocument;• Gastunan di trans-

porte.

Preis máksimoMariella Olaria-Maduro a splika pa kua produkto i servisio si òf pa kua no tin preis máksimo. El a bisa en general ku ta tur produkto ku gobièrnu ta stipulá a base di P.B. 1961, no. 117, esta lo siguiente:• Produktonan di Kon-

sumo: pan, hariña di funchi, margarina, sereal, aros, hariña di

pan, zeta, lechi, bata-ta, bonchi, galiña, keshi, aletria, kumin-da pa beibi, webu.

• Fruta: blachi di salada, tomati, promentòn, broccoli, spinazi, kolo, awakati, pam-

puna, wòrtel, i siboyo.• Produktonan di uso

doméstiko: produk-tonan di limpiesa di kas, habon pa laba man i paña, sua-visante, desinfektante i ‘bleach’.

• Produktonan higié-niko: toaya sani-tario i tampon, bruki desechabel pa beibi i lensu di papel.

• Produktonan den e sektor di salubridat públiko: tur marka di antidiabetika, tur marka di antikonsepti-vo i tur sobrá remedi.

• Produktonan den e sektor di konstruk-shon: semènt, santu, piedra split i ‘bitumen’

Den e sektor di trans-porte di e siguiente ser-visionan i produktonan: preis pa uso di bus chikí, mediano, i grandi, preis pa uso di taksi, preis di bateria, preis di kombus-

Ken i kon ta determiná preis máksimo òf mínimo. Esaki Mariella Olaria-Maduro, direktor di Business Services Division di e ministerio di desaroyo ekonómiko, a splika. El a bisa ku konforme artíkulo

2 di e lei ku ta regulá preis di produkto i servisio (‘Prijzenverordening 1961’, P.B. 1961 no. 117), e minister di Desaroyo Ekonómiko tin e outoridat pa determiná preis máksimo òf mínimo di produkto i servisio.

KumindadiKaribetakolorido,peroeportamashasalútambe.

1313

página19>>>>

Page 14: Empresa Chiki November 2012

SPOC ta un inisiativa ku a nase for di e fundashon TOP Spin International na Hulanda ku ya pa 25 aña ta ligá ku Universidat di Twente. Na e universi-dat aki a kuminsá un asina yamá ‘incubator’, kaminda ta uni empre-sanan chikí i mediano den un edifisio ku e meta pa nan por operá nan empresa kompartiendo sierto gastu i asina tene gastu di operashon di kada un abou. Banda di e ophetivo aki ta brinda e empresanan coaching, posibilidat pa nètwèrk i kuminsá nan negoshi for di un mihó posishon ini-sial. E inisiativa ta dirigí riba ideanan di negoshi inovativo ku atraves di añanan a krese i proba di ta un inisiativa hopi eksitoso.

Persona di kontakto

Algun aña pasá a aser-ká Universidat di Antia pa sondia interes i posi-bilidatnan pa inisiá un inisiativa similar na Kòrsou. For di kontak-tonan ei a nase e idea pa lanta SPOC ku den kurso di añanan a bira un ‘klankbord’, bentana di informashon i un orga-

nisashon ku ta konektá ideanan di negoshi na Hulanda ku e merkado di Kòrsou. Ministerio pa Desaroyo di Ekonomia di Kòrsou ta duna un supsi-dio anual na SPOC pa e organisashon por realisá su ophetivonan.

Na SPOC tin 4 kònsùltent ta traha. Lars Pieké kende ta un empresario ku entre otro por duna konseho riba diferente posibilidatnan pa finan-siá ideanan di negoshi, dos kònsùltent mas na Hulanda ku ta Dirk van Barneveld, kende a inisiá SPOC na 1997 i Jaap van Tilburg ku ta presi-dente di SPOC. Banda di e tres personanan aki tin Nancy Winklar-Aben-danon kende ta traha na Kòrsou komo kònsùltent

i ta e persona di kontakto for di 2006 pa e orga-nisashon na Kòrsou.

Señora Winklar, kende tambe tabata un di e per-sonanan ku a duna infor-mashon na e Dianan di Kontakto 2012, a informá ku nan ta hopi satisfecho ku e evento komo ku el a trese bastante hende ku ya tabata hasiendo sierto negoshi ku Kòrsou i tambe personanan ku tin idea konkreto i den un fase bastante desaroyá pa establesé negoshi na Kòrsou. “Nos na nos turno a duna infor-mashon i guia na nan durante e Contactdagen pa nan por realisá nan ideanan pa negoshi.”

Rotterdam i Den Haag

Ademas di señora Win-klar tabatin dos empre-sario establesé kaba na Kòrsou ku a kompartí nan eksperensia ku esnan presente i otro profesho-nalnan ku a duna infor-mashon den nan área di ekspertisio. Alabes taba-tin seshonnan di ‘match-making’ pa empresarion-

an por a wak den ki área nan por traha huntu. “Un desaroyo positivo ta ku nos a nota ta ku sierto bishitante ta regresá tur aña. Esei ta motivá nos pa pensa i agregá aktivi-dat nobo. Mi por informá p.e. ku aña pasá nos a tene un workshop dirigí riba hóbennan i e aña aki atrobe. Tambe a tene e aña un tayer basá riba liderazgo bou di direk-shon di Arwin Baauw di Logos Groep. E reak-shonnan ku nos a risibí tabata sumamente posi-tivo.”

Partisipashon na tur

Eksitoso ‘Dianan di Kontakto’ na Hulanda

E plataforma ideal pa empresarionan naHulanda ku kier hasi negoshi na Kòrsou

Na Kas di Kòrsou señora Marije Berkhouwer a habri e enkuentro.

Señora Nancy Winklar-Abendanon na palabra na e Dia di Kontakto na Rotterdam.

Dia 2 i 3 i òktober último a tuma lugá dos Dia di Kontakto (Contactdagen) na Hulanda pa duna informashon na personanan bibá na Hulanda ku tin plan pa inisiá un negoshi na Kòrsou.

E dos dianan di kontakto a sirbi alabes komo un plataforma pa e bishitantenan traha riba nan nètwèrk. E promé Dia di Kontakto a tuma lugá na Kámara di Komèrsio na Rotterdam i e di dos na Kas di Kòrsou na Den Haag. E eventonan a ser organisá pa SPOC ku ta para pa Spin Off Curaçao.

Skirbí pa: Farley I. Lourens

página 15 >>>>

1414

Page 15: Empresa Chiki November 2012

1515

Eksitoso ‘Dianan di Kontakto’ na Hulanda

E plataforma ideal pa empresarionan naHulanda ku kier hasi negoshi na Kòrsou

aktividat, ku eksepshon di tayer di liderazgo, ta grátis. Minister Plenipo-tensiario, Sheldry Osepa, na Hulanda a habri e dia na Rotterdam miéntras su relashonista públiko di Kas di Kòrsou, Marije Berkhouwer, a habri e aktividat na Kas di Kòr-sou na Den Haag.

“Nos ta hopi kontentu ku e desaroyo i resultado di e Contactdagen”, señora Winklar a bisa. “E evento ta biba serka empresa-rionan. Nos ta nota ku tin kontakto i interkambio basta intenso riba plata-formanan ‘online’ mane-ra p.e. Linkedin, tantu promé ku e ‘Contactda-gen’, komo ku despues di e evento.”

Kontakto via Skype

Algu hopi inovativo ku a tuma lugá e aña aki tabata ku tabatin un ‘call in’ di señora Sulaika Mook, sector directeur Ondernemen en Inno-vatie, kende a tene un introdukshon via Skype tokante maneho rela-shoná ku sektor empre-sarial mediano i chikí, i plannan di ministerio pa desaroyo ekonómiko relashoná ku un ‘one-stop-shop’ pa empresa-rio. Señora. Christina van der Biezen, hefe di departamentu ‘vesti-gingsvergunningen’, a informá ku a redusí e retraso den atendé petis-hon pa establesé un negoshi nobo i ku awor ta tuma dos siman pa e departamentu atendé un petishon. “Loke pa nos tabata un desaroyo ino-

vativo tabata ku esnan presente por a hasi pre-gunta i risibí kontesta mesora serka e dos per-sonanan aki via Skype. ‘Contactdagen’ sin mas a bira un plataforma ideal pa empresarionan na Hulanda por risibí infor-mashon, interkambiá di idea ku otronan i wak ku si nan ideanan di negoshi ta faktibel.”

Na Kòrsou mes un bes pa luna SPOC ta brinda empresarionan posibili-dat pa haña informashon i konsulta. “Esaki ta tuma lugá a base di sitanan trahá adelantá. Kámara di Komèrsio ya pa algun aña ta brinda nos opor-tunidat pa tene e kòn-sùltentnan serka nan. E mainta di konsulta aki ta tuma lugá tur di tres djaluna di luna.

Pa traha sita, yama Nancy Winklar na

5233335òf manda E-mail na win-

[email protected] informashon wak riba

www.spocnet.net

Señoranan Susan Willems i Nancy Winklar-Abendanon a traha riba e SPOC Contactdagen

<<<< página 14

Señora Nancy Winklar-Abendanon na palabra na e Dia di Kontakto na Den Haag.

Page 16: Empresa Chiki November 2012

NovèmberFERIA DEL AUTOMÓVIL DE

VALENCIA 2012Automobile Trade

FairValencia, Spaña,

30 novèmber 2012 – 3 desèmber 2012

Lugá: Feria ValenciaWebsite: www.feria-

automovil.es

DesèmberTOC AMERICAS

2012World Class Exhibi-tion for Ports, Termi-

nals, and Port Tech-nology Providers

Panamá City, Panamá,

4 – 6 desèmber 2012Luga: El Panamá

HotelWebsite:

w w w . t o c e v e n t s -americas.com

EXPOPROTECTION 2012

International Safety and Security Exhibi-

tionParis, Fransia,

04 – 11 desèmber 2012

Lugá: Paris Expo porte de Versailles

Website: www.expoprotection.

com

NEW YORK HR LEADERSHIP

SUMMIT 2012Human Resource Congress. New York HR Leadership Sum-mit gives the opor-tunity to share best practices and develop leadership skills that enhance organiza-tion’s ability to impact the local and global

business climateNew York, NY, Merka,

5 desèmber 2012Lugá:

Marriott Marquis Hotel

Website: www.evanta.com

YanüariCOUROMODA 2013International Shoes, Sport Goods and Leather Goods Fair

São Paolo, Brazil, 14 – 17 yanüari 2013

Lugá: Parque AnhembiWebsite:

www.couromoda.com

I N T E R N AT I O N A L BUILDER’S SHOW

2013Home Building and

Construction Exposition

Las Vegas, Merka, 22 – 24 yanüari 2013

Lugá: Las Vegas

Convention CenterEmail:

[email protected]

Website: www.bui ldersshow.

com

THE OUTDOORS SHOW 2013

Show for outdoor and adventure enthusi-asts. The Outdoors Show features prod-ucts for Walking, hik-ing, mountaineer-ing, camping, pho-tography, canoeing, cycling, mountain bik-ing & sailing. Great deals from retailers like new products, outdoor organisationsLondres, Inglatera, 17 – 20 yanüari 2013

Lugá:ExCel

Website: www.theoutdoorss-

how.co.uk

1616

Eventonan internashonal

Website ku informashon baliosowww.ecorner.stanford.edu

E universidat di Stanford tin un huki speshal pa empresario ku ta ofresé mas ku 2000 informe tokante e mundu empresarial i inovashon.

www.entrepreneur.comUn artíkulo interesante pa abo empresario lesa ta 25 karakterístikanan

di un empresario eksitoso.

www.springwise.comMasha dia bo tabata kier a kuminsá un empresa i no sa ainda den kua área pa kuminsá. Bishitá e website aki kaminda tin diferente ideanan den kua lo

por kuminsá un empresa.

www.theonramp.comEmpresario, bo tin un website ku bo no ta masha kontentu kuné? Bishitá e

website aki kaminda bo por risibí 22 tep kon pa kambia bo website.

www.under30ceo.comunder30ceo ta un website ku ta ofresé diferente entrevista interesante. Bishitá e website aki i risibí informashon, tep i ideanan kon pa promové bo

promé produkto.

www.usaexportexpo.comUn website interesante pa empresarionan ku kier introdusí

produktonan nobo na Kòrsou.

www.thinkglobal.usun website interesante ku diferente informashon di empresanan Merikano ku

ta buska partner rònt mundu.

www.google.com/entrepreneursUn website ku tur informashon pa empresario.

www.facebook.com/empresachikiBishita nos riba facebook kaminda tur dia tin hopi informashon i

update di nos proyektonan nobo.

www.floridaexportdirectory.comEmpresario bo ta interesá pa importá produkto for di Florida. Bishitá e web-

site aki i drenta den kontakto ku suministradó di produkto i servisio.

Page 17: Empresa Chiki November 2012

Publikashonnan noboE biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio di Kòrsou ta kontené mas di 5000 dokumento. E biblioteka ta ofresé un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka ta kontené un kolekshon grandi di dokumento relashoná ku komèrsio riba merkado mundial.

Resientemente nos a risibí e siguiente publikashonnan den nos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

- Invest Dominican Republic The Business Guide 2011 – 2012- Ciramar International Trading Co no. 112- Guía de negocios República Dominicana no. 25- Chill news EBCCI Five years of Cultural Engagement no. 13- Coaching Ondernemen op Curaçao extra editie 2012- Expo visie Geen crisis in Duitsland no. 611- Jaarverslag Kamer van Koophandel Met het oog op morgen en terugblik Den Haag 2009- Over het nieuw werken Werken aan vetrouwen 2012- Business Monitor International Latin America Monitor Vol. 29 issue 4

E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabièrnè di 8 or mainta te 4 or atardi.

LokalTa Hür

Ta hür un edifisio 80 pa 100m2 den e área di

pariba, entre Santa Rosa i Fuik.

Ta HürTa hür dos unidat ku por usa komo ofisina.

Nan a kaba di renobá e unidatnan i nan ta keda

na e di dos piso di e edifisio ku ta keda na De

Ruyterkade 13-14.

Ta BendeTa bende mashin (full

automatic) pa traha Duro Frio, inklusive e lista di

kliente.

Ta bendeTa bende un edifisio ku

por usa komo ofisina. Tin 3 unidat den e edifisio ku e doño por hür ku otronan. E edifisio tin un grandura di

1620m2.

Ta HürDos piso di un edifisio

den Punda, 60 m2 kada un. Por hür un parti òf henter e edifisio. Hopi

interesante pa esnan ku ke hasi negoshi den e área di

Punda.

InternashonalBoscogen Inc.

Boscogen Inc. ta buska distribuidó pa su liña Lynae ku tin produkto di nutrishon, vitamina, mineral i produkto di

yerba.Irvine, CA 9218 Merka

Tel: 949-380-4317Faks: 949-583-2016

E-mail: [email protected]

Website: www.boscogen.com

KLG International Inc. USA

Klg ta un empresa

ku eksperiensha den eksportashon i ta

spesialisá den kuminda na eis, keshi, lechi,

produkto di salú i beyesa i suplemento.

Tel: 916-482-2072Faks: 916-482-2070

E-mail: [email protected]

BestSole Inc.“Massaging soles” pa Bestsole Inc. ta buska distribuidó pa su zol di

sapatu ku por redusí doló di pia, rudia, hep i lomba.

Tel: 561-547-4681Faks: 561-547-4684E-mail: bestsole3@

bellsouth.netWebsite: www.

massaginginsoles.com

Full-Zone CorporationTa buskando distribuidó òf bendedó pa su green tea.

Taoyuan City 33064, Taiwan

Tel: 886-(0)3.361.5628Faks: 886.(0)3.362.4002

Mobil: 886.(0).910.612333E-mail:fullzone@ms16.

hinet.net

Adlertek Biomasa, SpaUn empresa spesialisá

den awa puru, kosmétiko natural i un liña di produkto

di higiena personal ta buska distribuidó pa su

produktonan.Avenida Guayacán Norte,

Edf. Omni, No. 1002Isla de Margarita,

VenezuelaTel: 58.295.416.4995

Mobile; 58.0414.983.6998E-mail:

[email protected]

E-mail: willliamguerra@

adlertekbiomasa.cl

Oportunidatnan di negoshi

Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rúbrika aki òf pa mas informashon tokante di un di esnan menshoná, tuma kontakto ku Sentro di Informashon Komersial di Kámara di Komèrsio na tele-fòn 461-3918, faks: 461-5652 òf e-mail nos na businessinfo@curacao-

chamber.an

1717

Page 18: Empresa Chiki November 2012

Sòru pa variashon den e timE karakterístikanan pa ta kreativo ta hopi kontradiktorio i kasi nunka bo ta haña un pèrsona ku tur atributo pa ta kreativo. Ta esaki ta e motibu ku formamentu di tim ta hopi importante awendia pa motibu ku bo por saka muchu mas for di un tim kreativo kompará ku un persona so ku ta kreativo.Pa bo tin un resultado satisfaktorio, bo tin ku tira un bista den bo grupo i wak ken ta e per-sonanan ku ta forma bo tim. Bo tin ku sigurá ku bo tim tin tur e abilidat i atributonan ku

por yuda produsí ideanan kreativo.

Skohe ekspertonan variáUn tim variá ta un tim ku tin diferente pensamentu for di diferente perspektiva. Hopi biaha un tim ta konsistí di hendenan ku e mesun konosementu. Esaki ta buta ku tur pensamentu ta bini di un banda so. Tur hende tin e mesun pèrspektiva i ta buta ku solushonnan ta sali for di e mesun direk-shon. Pa e motibu ei bo mester di hendenan ku diferente área di espesialidat i konose-

mentu amplio riba un tereno. Naturalmente nan konosementu mester tin konekshon ku otro pa di e forma ei nan komplementá otro. Por ehèmpel, pa ehersé un proyekto di produkshon, bo mester di eksperto grá-fiko, eksperto riba tereno di komunikashon, eksperto riba e parti di benta i merkadeo, eksperto finansiero. Kada un ku nan kono-sementu ta hasi e proyekto bira realidat.

Manehá konflikto E echo ku bo ta pone diferente pensamentu huntu den un tim, tin bia por resultá den un konflikto. E tarea di abo komo lider ta pa vigilá e situashon i puntra bo mes te kon leu e desakuerdo ta pa motibu di kreatividat òf nò. Loke si bo por hasi ta buta e miembro-nan di e tim skucha otro su pensamentu i punto di bista.

Na mes momentu bo mester prevení kon-flikto pa kosnan no bira personal. Den un tim kreativo konflikto por ta algu bon pa motibu ku e ta hasi ideanan mas skèrpi i e ta subi e energia di diskushon. Abo komo lider tin ku siña distinguí konflikto kreativo positivo for di konflikto kreativo negativo.

Stipulá normanan di grupoNormanan di grupo stipulá delantá no ta prevení tur konflikto di tuma lugá, pero ora tin frikshon bo por bai wak bèk riba nan i por referí miembronan di tim pa bai bèk riba e normanan i reglanan di kondukta i esaki por restourá un sentido di identidat di tim ku por hasi konflikto kambia den algu supstan-sial i produktivo.

Determiná un forma di premiashonKreatividat por floresé si tin un motibu bálido pakiko kada miembro di e tim ta sinti ku e tin ku hasi su esfuerso pa ta kreativo. Ta lógiko ku un grupo ku ta kansá i fadá no por pensa kreativo. Premiashon ta yuda refreská energia kreativo. Tin dife-rente mekanismo di premiashon pa yuda un hende sinti su mes motivá i ku energia pa ta kreativo.

Premiashon por ta den forma di: Rekonosementu – duna elogio na e indi-viduo den e grupo òf e grupo ku ta kreativo.Kòntròl – duna un grupo òf individuo e chèns di tuma desishon òf eskoho ku ta afektá nan òf duna e grupo rekursonan ku e mester pa ehekutá un proyekto.

Bo tim tin problema pa bini ku ideanan nobo? Bo tim tin e pensamentu tradishonal i ta ninga di bini ku ideanan inovativo? Bo tim ta ninga di tuma riesgo? Hopi biaha abo komo lider mes no tabatin oportunidat

pa skohe kada miembro di tim individualmente pa motibu ku kisas bo ta fungi komo lider di un proyekto i bo ta traha ku diferente pèrsona ku no ta traha den bo empresa, pero ku si direktamente bo tin haber kuné pa desaroyá e proyekto? Komo lider di e tim bo tin ku siña konosé miembronan di bo tim pa logra loke bo kier. E manera kon bo ta manehá kada miembro di e tim ta basá riba nan pèrsonalidat i karakter i esaki por yuda saka afó e potensial kreativo di bo tim. Bo no tin ku faya den e parti aki pa motibu ku e por ta determinante pa éksito di bo tim i e tin su karga kuné. Pa bo tin un tim kreativo den akshon bo mester:

E tarea di e lider:

Stimulá kreatividat den tim

1818

Page 19: Empresa Chiki November 2012

1919

Kon ta kalkulá i stipulápreis máksimo i preis mínimo?

tibel manera entre otro gasolin i ‘gas oil’ i preis di bòter di gas pa kushina.Den e sektor di utilidat ta regulá awa i elektrisidat.

Ademas e mesun lei ta forma e base pa regu-lashon di diferente ser-visio. Pa kasi tur servi-sio duná den e sektor di Salubridat Públiko tin preis stipulá pa gobièr-nu. Esaki ta enserá lo siguiente: pa profesho-nalnan liber manera dòk-ter i speshalistanan i pa institutonan den e sektor aki manera hospital, klíni-ka i tambe institutonan di kuido. E sekshon di inspekshon di Ministerio di Desaroyo Ekonómiko ta enkargá ku kontròl di e preis di produktonan i servisio-nan ariba menshoná.

KalkulashonSi un empresario nobo ke bai habri su negoshi, e por tuma informashon na MEO pa loke trata e preis promedio pa ser-

visio i produkto di su negoshi. Segun señora

Olaria-Maduro, tur preis ta públiko. Pues, si ta

preis mínimo òf preis máksimo esakinan ta

disponibel pa esun ki ta habri un negoshi pa e sa na kiko e tin di tene su mes. Gobièrnu ta ahus-tá e produkto òf servi-sio despues di a kalkulá esaki i ora e ta firmá pa e minister di Ekonomia i finalmente pa e minis-ter di Asuntunan General. E desishon aki mester sali publiká den korant i riba e website di gobièrnu www.gobeirnu.cw.

Den kalkulashon pa sti-pulashon di preis Mariella Olaria-Maduro a bisa ku esaki no ta mará direkta-mente na inflashon, pero esaki atrobe ta dependé di e produkto òf servisio ku por hasi e adapta-shonnan na e márgen ku ta keda stipulá.

Mariëlla Olaria-Maduro MSc

Director Business Services Division

Ministerio di Desaroyo Ekonómiko

Molenplein s/n,Telefon: 462 1444 ekst.

138 òf 162

<<<< página 13

Esaki ta duna un indikashon di e diferente ingredientenan di un makutu básiko di kuminda pa famia. E no ta ni kompleto.

E tarea di e lider:

Stimulá kreatividat den timSelebrashon – elogiá por ehèmpel un produkto/ servisio nobo eksitoso dor di hasi un fiesta.

E lider su ròl ta di guia e tim i laga kada hende sinti nan mes konfortabel ku e fun-shon ku nan tin den e tim. Esaki ta yuda stimulá e grado di kreatividat tambe banda di tur otro kos ku ta hunga un ròl. Hopi lider ta duna splikashon masha amplio kon importante kreatividat ta, pero nan no sa kon pa stimulá esaki. Komo lider bo tin ku kòrda ku si abo no duna bo granito pa yuda e tim desaroyá, esaki no ta bai di su mes. Hasi e ehersisionan ariba menshoná i lo bo ripará kambio den aktitut di bo tim.

Si bo ke sa mas di e tópiko aki por tuma kontakto ku InnovatieCentrum Curaçao na 737-1360 òf via di e-mail [email protected]. E artíkulo aki ta aparesé tambe riba nos wèp-sait www.icc.an.

Page 20: Empresa Chiki November 2012

2020

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

BCS_Internet_5x17-5.pdf 1 4/26/12 10:17 AM

UTS Business, komo e trendsetter den telekomunikashon, ta organisá e aña aki pa di kuater biaha e tremendo kongreso titulá “UTS Business Congress”. E tópiko prinsipal di e kongreso di e aña aki ta ‘Unified Communication and Collabora-tion’, e sistema moderno pa integrá tur bo komunikashon riba un plataforma.

Komo empresario bo ta benefisiá di un sistema ku ta alsa nivel di operashon di bo empresa. Na tur momentu lo bo ta al-kansabel pa bo klientenan. Esaki ta kon-tribuí na bo maksimalisá bo benta Durante di e kongreso lo elaborá riba e konsepto di ‘Unified Communications’, ku ta benefisiá bo kompania ainda mas.

E meta prinsipal di e kongreso ta pa duna e representantenan di kompanianan/ organisashonnan informashon di lo úl-timo riba desaroyo teknológiko i trendnan den IT i Telecom. Tambe di konosementu kon e teknologianan aki por yuda empre-sanan prosperá. E teknologia i konose-mentu aki ta optenibel tambe lokalmente.

Lo bai tin un sekshon ku eksposishon i demostrashon pa mustra e bishitante i lag’é eksperiensha kon e diferente tekno-logianan ku ta bini na remarke ta fun-shoná. E konferensha lo habri ku e oradó Tom Kok ku lo elaborá riba tereno di Inspi-rational Leadership pa spliká bo kon abo por inspirá tantu bo empleadonan, komo bo klientenan.

Lo bai tin diferente oradónan internasho-nal i lokal ku lo elaborá riba tópikonan ku ta kai bou di e paraplü di komunikashon integrá, entre otro Aastra, Cisco, Rim, TNO, Stimul-It.i tambe diskushonnan kòrtiku den pènel. Durante e almuerso, pa kua mester registrá adelantá, lo tin pre-sentashon di Profesor dr. Erik Beulen di Universidat di Tilburg ku tin eksperensha amplio riba maneho efisiente di ICT. Lo bai tin alabes presentashonnan di kom-panianan internashonal i lokal. Aparte di haña informashon balioso tokante lo úl-timo den teknologia, e partisipantenan ta haña oportunidat tambe pa ‘network’ i kompartí opinion ku otro.

Nan por eksperiensha e teknologia i di ofertanan spesialmente pa e bishitante-nan. Lo no ta un evento pa kumpra i bende, pero mas bien di kompartí informashon i hasi demostrashon. E intenshon ta pa ekipá e partisipantenan ku informashon balioso ku por yuda baha ‘total cost of ownership’ i hasi operashon di e kompania mas efisiente i efektivo.

E ta un evento di henter dia ku ta tuma lugá na Renaissance CuracaoResort & Casino. E aña aki lo e tuma lugá dia 6 di Desèmber. Tur aña e kongreso aki ta hopi bon bishitá i ta un éksito rotundo. E aña aki e ta primintí di bira aindamas interesante

Pues un invitashon ta bai na tur represent-ante di kompanianan lokal pa tuma parti na e kongreso aki dia 6 di Desèmber 2012. Partisipashon ta grátis, pero mester regis-trá di antemano, na momentu ku e peri-odo pa hasi esaki a habri. Keda pendiente pa mas detaye den e dianan benidero den korantnan lokal, otro media i tambe riba www.uts.an/business.

Kongreso ‘Unified Communication’ 2012 di UTS Business


Recommended