Date post: | 14-Apr-2018 |
Category: |
Documents |
Upload: | hlima-ralte |
View: | 233 times |
Download: | 0 times |
of 32
7/29/2019 Issue : September 2013
1/32
Kohhran Beng September, 2013
September, 2013hian KohhranBeng copy 11,000 chhut a ni
A chhnga thu awmte
Thla Tina Tel thn
@|awng\ai thiltihtheihna
- Rev. PC.Muanthanga 3
@ BCM-MLA Inthlan
Thuchah 8
@ Tu nge A nih
- RK. Lalhluna 10
@ Upa LH.Liandinga
-Upa H.Zadingliana 13
@ Camper Enkawlzuina
-Upa Biakthansanga 15
@Pathian thilsiam-
Nun tihlimtu
-Rev.K.Lalbiakchhawna 19
@ Singapore |halaiInkhawmpui Point 10
- ZD.Lalnunmawia 22
Editorial - 2
Tunhnai Khawvel - 7
SUNNATE-29
Upa CS.Kapliana
Upa Tlangdova
Upa C. Lalthanga
Naupang
@
Naupangte hi he lei kan
awm chhunga kan thil
neih hlu ber, vanram
thlenga kan chhawm theihchhun an ni e.
- Robert C. Savage
@
Naupangin a tih theih tur
nia a inhriat a tih laiin lo
inrawlh ngai suh ang che.- Marie Montesorri
@Naupang chu anmahni
kea ding tura i duh chuan
an ko-ki-ah eng emaw tal
i dah a ngai.- Abigail Van Buren
Kohhran Beng
hi \ha i tih chuan mi
dangte hriattir la; \ha lo i
tih chuan keimahni minhriattir rawh aw
7/29/2019 Issue : September 2013
2/32
Kohhran Beng2
Editorial:
KNP ProgrammeTun \um Kohhran Beng ka buatsaih lai mek hian kum 20
liam taa ka \hianpa, tuna chhungkua dina eizawnna avanga
naupang tam tak enkawl mek chuan telephone-in min rawn
bia a. Chuta a thu rawn sawi chu naupang (KNP) inkhawmpui
leh programme dang kan neihpui dan chungchang thu hi a ni
a. Ngaihpawimawhawm hlein ka hriaa Editorial-ah hian kaziak ta nghal ngawt mai a ni.
Nia, naupang kan sawngbawl dan hi a inchen lo hle hlawm
mai lah tak a. Baptist Kohhran chuan KNP hming chawiin
Fellowship pali zinga pakhatah kan dah a. Headquarters, bial
leh tualchhunga KNP rawngbawlna kan kalpui dan hi chu
hei aia tih dan \ha zawk zawn thiam a har rih viau maithei.
Fimkhurpui an ngaih zualna lai tak chu zan lam programme
a tl>m thei ang ber neihpui hi a ni awm e. KNP lian tawh
chin deuhte hi nulat tlangval nunchan zir \an m>k, nu leh pa
tel lo va zan lama Kohhran programme behchhan tur zawngaawm nuam tirual an ni a. Chu tak chu an nun kawnga an
tawn ngai loh, an tawn atana \ha lo bawk an temchhinna bul
a ni awm hlein a hriat. Chuvangin KNP pual programme
kan neihpui hian zan lam tel lovin, chhun >n laiin ti \hin ila.
Ni khat leh zan khata zawhfel ai chuan zan lam tel lovin ni
hnih programme pawh hman inhuam mai ila, KNP te tan a
hrisel ber niin a lang.
Khawpuiah chuan hetianga >n lai chauha hun hmanpui hi
tih dan phung a neih an awm tawh laiin hmun tam zawkah
chuan zan lam thlenga programme neihpui an la ni a. Hei takhi a tih loh theih a ni, tih leh zan lam tel lo KNP programme
siam i intihhmuh ang u, tih hi kan sawi tum ber chu a ni e.
Kan duh chuan mahni tualchhungah \heuh kan \an nghal
theih thil a ni bawk.
7/29/2019 Issue : September 2013
3/32
September 2013 3
|AWNG|AI THILTIHTHEIHNA
- Rev. PC MuanthangaTih tak zet leh \hahnemngaia \awng\ai hi Harhna leh
Ram siam \hatna bul a ni tih hi i ring em? Sual kulh
\hiat tur leh Pathian hnathawh ropui a lo lan chhuah
theih nan tu nge a man pe ve peih le?
Pathian mi Mosia chuan, Horeb tlangah khan Pathian hmaahan hnam pum boral loh nan a dil a, an sualnate ngaihdam anih
dawn loh chuan, a hming pawh nunna hming bu ata thai bo mai
turin a ng>n a ni. Zawlnei Elija chuan Karmel tlangah Pathian
aiawha dingin, a mite chu an milemte paih a, Pathian nung hnena
kir turin a cho ve leh a (1Lalte 18). Halral thil hlante Lalpan van
ata meia a rawn kan fai hnu khan, Baal puithiamte chu hnehin an
awm a, Lalpa chu Pathian a ni tiin a mite chuan an puang chhuak
ve thei ta! Hei hi kan zir tura Jakoban min lo chhawp chhuahsak
chu a ni. Ezekiela kal tlangin, Pathian chuan, Ram chu ka tihchhiat
lohna tura dai theu tur leh Pathian leh mihring inkar awl zau takdawh zawm thei tur mi a la zawn reng thu kan hmu leh bawk (Ezk
22:30). Pathian hnena mipui aiawha ding tur leh Pathian aiawha
mipuite hmaa ding tur Lalpan vawiin thlengin a zawng mek a ni.
Nang leh kei hian kan chhang thei ve ang em? Ram tana \awng\ai
tur leh Harhna lo thleng turin Kohhrante hian i chh
7/29/2019 Issue : September 2013
4/32
Kohhran Beng4
avang zawkin heng harhnate hi
lo thleng vek an ni, a ti
(Willwhite 1968.111). Richard
Halverson (Chaplain USA
Senate) chuan, Program hrang
hrang buatsaihin i chau der thei.
Mahse, i \awng\ai si loh chuan
a thlawn mai thin. |awng\ai hi a
ve mai a ni lo va, a hmasa ber ani. |awng\ai loh hi sual a ni, a
ti (Bryant 1984: 39). UK
Baptist Kohhran hrang hrang
zirtu Roy Pointer chuan,
Kohhran an punna apiangah
chuan Kohhrante hian \awng-
\aiin hma an lo la hmasa ziah
thin, a ti.
Church on the Rock, USA
Kohhran member 13 atanga
11,000 laia lo pung ta
chungchang an pastorin a sawi
dan chuan, Kohhran hi ka din
a ni lo va, |awng\aiin bul ka \an
mai zawk a ni, a ti. Korean
pastor lar tak Paul Yonggi Cho
Kohhran chu thla tin hian
12,000 laiin member an pun
belh thin a. A \hianpa pastor
pakhat hian a va kawm a, Kazir sang zawk a, sermon ka sawi
thiam zawk a, sap nupui pawh
ka nei. Eng nge i Kohhran hi a
\han chak >m >m bik chhan?
tiin a zawt ta a. |awng\aiin hun
eng zat nge i hman? tia a han
zawh let chuan, Ni tin, minute
30 ka hmang thin tiin a chhang
ta a. Pastor Cho chuan,
Chuvang a nih chu. Kei chuan
ni tin hian darkar 3 a\anga
darkar 5 \awng\aina hun ka nei
ziah thin, a ti ta th>n a ni.
|awng\ai avanga
Harhna Ropui
Pentikost ni atang khan, an
\awng\aia, an awmna chu
tihnghinin a awm a tih hi
Kohhran chanchina lang fo leh
pawimawh em em a ni tlat.
Pathianin thil ropui tak a tih
dawn apiangin, a mite chu a
\awng\ai tir thin. (Matthew
Henry). History lama a lan dan i
lo keu tl^ng lawk teh ang.
Kum zabi 18 lai kha,
Europe thim lai ber a ni awm e.
France rama Revolution
avangin, thisen tam tak a luang
a, Voltaire philosopher hming
thangte chuan Pathian a awm lo
tih te, khawtlang thawvenna tur
rin dan danglam Karl Marx-a techuan an rawn vawrh lar ta zel
a. England- ngei pawh
khawtlanga suahsualnate chu
sawi ngam loh khawpin a chhia
7/29/2019 Issue : September 2013
5/32
September 2013 5
a ni . Thuhriltute chuan mite
nuihzat bur leh lunga vawmte an
tawng a, mipat hmeichhiat sualna
leh zu leh sa chenna te a punlunin
Kohhran mite chu bei hram
pawl an ni ringawt mai.
Sakhuain awmzia a nei tawh lo.
Hetih lai hian John Erskine,
Edinburgh ami chuan Scotlandram mipuite chu \awng\aia \an
la turin nasa takin a bei ta a. Hei
hi kum 1740 bawr a ni. |awng-
\ai khaidiat leh \awng\ai tlaivarte
a huaihawt a, mi tam takin an
zawm a, an \awng\ai ta mup
mup mai.
Kum 1781 Krismas chuan
(kum 40 hnuah) Cornwall khuaa
St. Just Church-ah chuan\awng\ai leh fakna hla saho tura
mite an inkhawm lai chuan, van
a lo chim ta a, Thlarau mal-
sawmna ruahpui chu a lo sm >m a ni. Hetih laia ring thar
leh harh thar tam berte chu
inkhawmnaah ni lovin,
\awng\aina hmunah an harh
chhuak tlangpui a ni. He harhna
mei hian, Scotland te, Wales te,America, Canada leh Asia ram
a deng chhuak a ni. |awng\aina
hian thil a va ti thei em!
Khawtlanga he harhnain
hna a thawh ropui tak chu-
khatih laia ram hruaitu MP-te leh
thuneihna chelhtu pawimawh tak
tak- Wilberforce, William
Pitt, Edmund Burke, Wil-
liam Bouxton leh CharlesFox te leh mi dang he harhnain
a hr
7/29/2019 Issue : September 2013
6/32
Kohhran Beng6
zawrh khapna te (1834), Prison
Reforms (John Howard,
Elizabeth Fry) te, Nursing \ha
zawk ruahmanna te (Florence
Nightingale), Labour law thar
siama hnathawk mite dinhmun
siam \hatte (Ashley Cowper &
Earl of Shatesbury), leh
hmeichhiate leh naupangtedinhmhun siam \hatte kha a rah
duhawm tak a ni. Chu mai
bakah, public park te, gymnasia
te, libraries, zan sikul leh music
leh hla zirna lam thlengin hetih
hun lai hian an lo \an ta bawk.
Christian Socalist Movement a
hnua British Trade Union
Movement lo ni ta, ran chunga
ngilneih tur dante pawh a lo piangbawk a ni. Ram damna leh
khawtlang thawvenna boruak
danglam tak mai a lo piang ta!
Hemi bakah hian missionary
movement a lo piang chhuak
bawk a, William Carey leh mi
dangte pawh an lo zuang chhuak
ta zel a. Khawvel ti>ng tur leh
lei chi ni tura Pathianin a
Kohhrante a ruat chu a takin a
lo thleng ta a ni. He mi hnu kum
zabi 19-na leh 20-na huna thil
thlengte pawh kan la tarlang z>l
ang. Lalpa hian a mite avanginchak taka khawvela inpuan z>l
hi a la duh reng a ni tih i hre nawn
leh ang u.
Lei pumpui hi Lalpa ta a ni
(Ex 19:6)
Nangni Lalpa hriatpuitua
awmte u, awm hle hle hek suh
ula, Amah pawh awm hle
hletir hek suh u (Isaia
62:6,7)
(A ziaktu: Rev.PC.Muan-thanga hi hun rei takShillong-a awm tawh, tunaNEIHN-a hotupa ber a ni.)
Kohhran Beng hi
Thu leh hla-a Kohhranho min phuarkhawmtu a ni
Kohhran Bengah hian
Thuziak turin sawm bik tu mah kan nei lo
Kohhran Beng hian
Baptist Kohhran chhungkaw tin thleng se kan ti
Kohhran Beng
la thar turin kum laklawh a awm lo.
7/29/2019 Issue : September 2013
7/32
September 2013 7
TUN HNAI KHAWVEL
BCTA Meeting-ah
President & Gen. Secretary
BCM President, Rev.F.
Sangvela, General Secretary,
Rev.H. Lianngaia leh Property
Manager, Pu Victor Lalrinawma
Sailo te chu August 20, 2013
khan Baptist Church Trust
Association (BCTA) meeting,
New Delhi-ah BCM aiawhin an
tel. BCTA hi India rama BMS
sulhnu (in hmun lo ram) enkawl
zuitute an ni a, anmahni kal tlang
hian New Delhi-ah BCM
pawhin Baptist House hmun tur
kan dil a. A thuphung chuan pek
kan ni tawh a tun \uma meeting-ah hian Baptist House sakna tur
hmunte pawh an rawn tihchian
beisei a ni.
MTKP
Workshop & SeminarMizoram |KP chuan chawlh-
kar zawnin Lunglei khawpui
chhung huapin Workshop leh
Seminar an nei.Association for
Voluntary Blood Donation(AVBD) nen \angkawpin July
27, 2013 khan Chanmari
Kohhran Hall-ahWorkshop on
Voluntary Blood Donor
Motivation for Church Youth
Leaders an buatsaih a. August
3, 2013 khan Lunglei Electric
veng Biak inah Intodelh Seminar
an nei bawk.
Thawktu Pathum
Pension
BCM Headquarters Office,
Serkawn leh Mission Depart-
ment-a hun rei tak lo thawk
tawh, Upa LH. Liandinga leh
Medical & Health Department
(Damdawi in)-a thawktu pahnih,
Pu Kapthanga (IV Grade) lehUpa Zairemthanga Sailo
(Driver) te chu August 1, 2013
a\ang khan pension-in an
chhuak ta. Pu Liandinga hi kum
39 a thawk a, Pu Kapthanga hi
kum 47 a service a, Pu Zaia hi
kum 34 a service a ni. Pu Dinga
thlahna hi Headquarters Office-
a thawktuten July 31-ah an nei
a. Pu Thanga leh Pu Zaia thlahnahi an Department-a thawktuten
a hranin an nei bawk.
7/29/2019 Issue : September 2013
8/32
Kohhran Beng8
MIZORAM LEGISLATIVE ASSEMBLY
INTHLAN - 2013 ATANA
BCM THUCHAH:
Mizoram hi Lalpa zawn chhuah ramah kan chhl tlat \hn a.
He ram lo indin chhuahnaa Pathian hmanrua, Mizoram
siamtu chu Krista Chanchin |ha leh a Kohhranhote hi kan
ni. Chuvngin vawiina Mizoram kalsiam leh nakina a hmakhuatr thlrin kumin 2013-a Mizoram State Legislative
Assembly Inthlanpui lo awm trah hian inthlanna thianghlim
leh felfai neia sawrkr \ha tak din a nih ngei theih nn
Mizoram Baptist Kohhran chuan a hnuaia thuchah hi a siam
a. Mipuite, Political Party leh Candidate zawng zawngten
ngai pawimawha zwm \heuh trin a ngn a ni.
1. Mipuite Hriat tr
1) India khua leh tui dik tak, vote neite chuan vote thlk
\heuh ni se.2) Inthlan boruaka vehthlmna sum leh therhlo lng vl
\hn hi khuareiah kan \hatpui chuang lo tih hriain i hnwl
ngam ang u.
3) Inthlan campaign \l lai denchhena Party leh Candidate-
te laka thil pht neih hi chn hauh loh tur a ni a, kan
ramin a \hatpui ngai lo a ni. Mimal, pwl hrang hrang
leh Kohhran pawhin tih loh tr a ni.
4) Candidate-te tihautak zwnga chm buai leh an ina chaw
ei hut hut te chn loh tr a ni.2. Political Party-te Hriat Tr
1) Political Party tinten inthlannaa an Party \hatpui tr mai
aiin kan ram mamawh leh kan tu leh fte thlenga kan \hat
7/29/2019 Issue : September 2013
9/32
September 2013 9
tlnna tr thlrin, an tihhlawhtlin theih ngei tr election
manifesto, party policy leh programme-te duan ni se.
2) Thlei bk nei lova mi zawng zawng leh ram bial tinte
huap zo sorkr din tum tlat trin mahni Party mi leh
ste \heuh zirtr leh kaihhruai ni se.
3) Party tinin candidate atn mi hming\ha, ram leh
khawtlng \hatna tra thawk thei ngei tr mi thlan
chhuah \heuh tum ni se. Eirkna leh ruihtheih thil lakafihlm lo te, mipat hmeichhiatna kawnga mi rinawm lote
chu candidate-ah telh loh ni se.
4) Inthlanna muanawm tak kan neih theih nn \awngka,
thuziak, rlthuam leh hel pwl hmanga inrkrpna te awm
miah lo trin Party tinten \an lk \heuh ni se.
3. Candidate-te Hriat Tr
1) In tin luhchhuah (house to house campaign)-a sum
leh therhlo dang hmanga invehthlm leh vote lei hi
tih loh ni se.2) Vntlng ruai buatsaih te, vote thlk tra khual khuaa
awmte phurh khwm te leh, hautak uchuak taka campaign
banner, flag leh poster tr leh lehkha sem te tih loh ni se.
3) Khawtlng leh dinna bial (constituency) bil tihlwm
nna thil pk leh thu tiam chn loh ni se.
4) Candidate-te chu mipuite enrawn leh \hangtharte entawn
an nih angin inthlan lai leh inthlan zawh hnuah pawh
belhchian dwl leh hming\ha taka awm zl trin kan
beisei a ni.
Rev. F. Sangvela Rev. H. Lianngaia
President, General Secretary,
Baptist Church of Mizoram
7/29/2019 Issue : September 2013
10/32
Kohhran Beng10
TU NGE A NIH ?
- R.K.Lalhluna
Miten Mihring Fapa hi tu nge a ni min tih? Math. 16:13(b)
Kan zuia kan rin, kan chawimawia a chanchin kan sawi \hin,
kan Lal Isua hi a tisa put lai ni-ah amah hmua a thu ngaithlatute
pawhin tu nge nia an hriat dan a inang lo hle mai a. A thih hnu-ah
pawh ringtuten a nihna an hriat dan a inang lo hle bawk a. Keiniringtute zingah pawh hian kawi kawm thin ang chuan kan hriat
dan a inang kher lo mai thei a ni.
Isuan, a zirtirte hnenah min
an hriat dan a zawt a. Baptist-tu
Johana, Elija, Jeremia leh Zawlnei
tu a emaw niin an hre hlawm che
a ni, tiin an chhang a.
An hotu deuh ber Petera
erawh chuan, Messia (Pathian
mi ruat) Pathian nung fapa i ni,tiin a chhang thung a. Tichuan,
Messia hriatna chu Pa vana mi
hriattirna avang a ni tih Isuan a
puangchhuak ta a ni. Tisa leh
thisen hian Isua nihna hi a hrefiah
thei lo a ni. Mifing finna /mihring
mihrinna hian a pawh zo lo a ni.
Chu chu chung lama mi hriattirna
a\anga hriatna (Joh. 17:3) chu a
ni Kohhran innghahna, indinnghehna ringtua awm chu!.
Mi \henkhatin Kristianna hi
Fapa dah pawimawh berna
(Christo Centric) hi ni-ah an
ngai a, mahse Pa, Pathian dah
pawimawh berna (Father Cen-
tric) hi Lal Isua zirtirna chu a ni
a. Pa hnenah Fapa hminga dil
turin min zirtir a ni. (Joh 16:23).
Paulan, Keini thlarau zara
Pathian bia, (Phil 3:3) a ti a.
Fapa address emaw, thlarauaddress emaw turin Bible-in min
zirtir lo a ni. Pa leh Fapa leh
Thlarau Thianghlim chu pumkhat
(Echad-one-same) ni mah se
Lal Isua Mission chu Pa
chawimawia a duh zawng tih a
ni a, Thlarau Thianghlim Mission
chu Fapa kawhhmuh a ni e.
Tichuan, Isaaka chhiah-
hlawhin mo, Rebeki Isaakahnena a hruai thleng angin,
thlarau chuan Isua nihna
kawhhmuh chu a hna a ni a.
Chutiang a nih mek lai chuan
7/29/2019 Issue : September 2013
11/32
September 2013 11
ringtu hmasate zingah Isua an
hriat dan a inang ta lo va, chu
chuan Kohhran \hendarhna
(Scism) leh zirtirna dik lo (He r-
esy) a hringchhuak ta a ni.
Tichuan, Isua an lo hriat dan
hrang hrangte chu han tarlang ila.
1. Valentinus (Gnostic Tea-cher): Pathian chu Eng
(Plaroma) a ni a, thil (matter) nen
awm dun thei lo a ni a. Thilsiam a
duh a, Pathian tenau (Sub God) a
siam a, chu chu Aeon a vuah a.
Ae on 31 -na Demiur ge hmangin
lei leh a chhunga awmte a siam a,
Isua chu Aeon 31-na ni-ah a ngai
a. A zirtirna chu Ireneas-te chuan
an dodal a ni. Valentinus chuan
Pathian tisaa lo changah Isua chu
a ring lo a ni.
2. Aria: Alexandria khuaa
Kohhran Upa a ni a, Pathianin
mihringte-a chi thlaha fapa neiah
a pawm lo va, Siam a nih a ring
a, Pathian ang, chhun,
Homoioo (Homoiu)-ah a ngai
a ni. Pathian tisaa lo changah a
pawm lo a ni. Aria zirtirna chu
Valentinus-a thu nen a inaipawl
hle a. Mohameda pawhin Isua
chu Pathian Zawlnei-ah chauh a
pawm a, Pathian tisa-a lo
changah a pawm lo a ni.
3. Judaism: Juda sakhua
pawhin Isua chu Pathian fapa-
ah tisa-a lo changah a pawm lo
va. Sakhaw puipate chuan thi
tlakah an ruat a, kraws-ah an
khenbehtir a ni. Juda-te sakhuaa
lng v>l hi Krista
dodalna (antichristos) a ni e.
4. Sebellianism: Aria ang
bawkin Sebellia pawhin Pathian
pakhat tih uar takin a zirtir a.
Pathian, hun hran hrana Pa, fapa,
Thlarau Thianghlim angtea inlan
\hinah a ngai a ni. Isua, Pathian
fapa leh Thlarau Thianghlim,
Pathian pakhata mi nung pathum
(three in one) hi a pawm lo a ni.
5. Nestorianism: Ne storiachuan Isua chu mihring dik tak
a ni a, thil pahnih, mihring leh thu
(logos) infin mi pakhat Isua nita-
ah a pawm a ni. Mari Pathian
nu, Mariah Theototokos tih
chu a dodal nasa hle a, Mari chu
Isua nu, Mariah Christoto-
kos a ti thung a ni. Adama thlah,
mihring dik tak rinna Eb ionism
tih chu a zirtir dan a ni a.
6. Alexandrianism: Alexan-
dria chuan Nestoria zirtirna chu
dodalin Isua-ah chuan Pathian
leh mihring a awm kawp a ni tiin
7/29/2019 Issue : September 2013
12/32
Kohhran Beng12
Mari chu Krista nu a ti thung a
ni. Thu tisa-a a lo channa chu
pawmin, Ho mo iousious
(Homoi) Pathian nen nihna
thuhmunah a pawm a ni. Amah
chu mihring leh Pathian a ni, Lal
leh Chhandamtu nih a fawm
(kem), - Upa Rokunga.
7. Eutychianism: Eutuka
chuan Isua, mihring hlanga rinna
chu hnawlin, a Pathianna a uar
thung a, a zirtirna chu Doce-
tism tih a ni a. Chalcedon-a
Kohhran rorelna chuan a hnawl
ta a ni. (AD 451)
8. Appollirianism: Greek mi
fing Plato-a zirtirna a ni a,
Mihring chu taksa, rilru, thlarauinzawm a ni a, Isua chu Pathian
tisaa lo chang mihring taksa pu,
a thlarau erawh chu thu (Lo gos)
a\anga a dawn a ni a ti. AD 381-
a Constantinople-a Kohhran
rorelnain a hnawl.
9. Athanesiasm : Athanesia
chuan Aria zirtirna Isua chu
Pathian anna nei, ni ve ang leka
sawina (Ho mo ioosious ) dodal-in thuhmun (Homoiosius) tih a
\an a. AD 318-ah On the in-
carnation tih lehkhabu a ziak
a. Thu tisaa lo channa \antu a ni
a, AD 325-a Kohhranho
rorelna chuan Nicea Creed tih
thurin a duangchhuak ta a.
Zoram Baptist Kohhran te,
Presbyterian Kohhran leh
khawvela Kohhran tam takin
Nicea Creed chu pawma vawn
nun a ni ta zel a ni.
Homoi (Greek) = nihna thuhmun
Homoo (Greek) = chhun, ang.
Tichuan Isua nihna hriat
dan leh rindan chuan zirtirna
hrang hrang a tichhuak a.
Kohhran hmasate chuan Bible
zirtirna ziktluak (balanced the-
ology) nia an hriat dan chu an
duangchhuak ta a. Kristian
Hlabu 551-ah a chuang e.
Tu nge nia kan hriat danchiah kan zui Isua hi? Pathian
fapa, Pathian leh mihring, kan
aiawhtuah kan pawm em le?
Fam dairiala ka chan huna
Lal\hutthleng hma a ka dinin
Ka hringnun hi ka chhuang
dawn lo
Ka aiawhtu Isua lo zawng,
(A ziak tu:Pu R.K.Lalhluna hiL u n g lawn Kohh rana m i ,Zofate zinga Padma Shrichawimawina dawng thei
tl>mte zinga mi a ni)
7/29/2019 Issue : September 2013
13/32
September 2013 13
Upa LH. Liandinga a pension ta- Upa H. Zadingliana
Upa LH Liandinga Office Superintendent hi BCM OS kan
neih pathumna a ni. Ni 27.7.1951 ah Buarpuiah a piang a, A pa
chu Upa LH Liankama(L) a ni a, a nu chu Lalkili Ralte a ni. A
hming pum sawi tawh lovin Pu Dinga kan ti zel mai ang. Unau 10
zingah upa ber dawttu a ni. Naupang a nih lai atangin nu leh pathuawih thei tak a ni a. Primary School Middle School hi Buarpuiah
a kal a, Private in Matric(III) , PU(II) leh BA(II) a zo a, B. Ed. hi
Ist Div.-ah 6-na a ni nghe nghe a ni. Mi danglam tak a ni a, School-
ah lehkha a zir thui lo nain mi inzir mi tak a ni a, a rilru pawh a chak
a, a zir chinah chuan pakhatna ni reng mai thin a ni.
Kum 1974-ah Pi Lalthan-
tluangi Sailo nen an innei a, fanu
2 leh fapa 2 an nei. An fate hi
zirna kawngah Graduate vek an
ni a, Post Graduate pawh anawm. Chhungkaw hlawhtling tih
tur an ni. Tunah hian Serkawnah
in \ha tak an sa mek a, Pathian
tana engkim ch^n huama rawng-
bawltu a nihna hi Pathianin a hria
a, malsawmna kawng hrang
hrangin a v niin a zin
chhuak a, Pathianah hlimna lehlawmna changin \awnghriatloh
pawh a dawng a, mihlim rui tih
tur hial a ni. Kum 1971-ah
tlangval naupangt> a nih laiin
Rawngbawltua thlan a ni.
Pathianin Ramthima rawngbawl
turin a ko tlat niin a inhria a, 1974
khan mahni puanthuah puin
Tripura ramthimah rawngbawl
turin a kal a, TBZ (Thlarau Bo
Zawngtute) chawmin 1972-1973chhung a thawk a, 1974 atangin
ZBM hnuaiah a thawk a, kum
1990 thleng Tripuraah hian
Missionary in a thawk a. Kum
7/29/2019 Issue : September 2013
14/32
Kohhran Beng14
1991-ah lo chhuakin BBS
Chawngteah Headmaster hna a
chelh leh a, 1999 thleng a thawk
a ni. Kum 2000 a\angin Hqrs.
Office-ah hna hrang hrang
thawkin a awm a. Chungte chu-
2000-2001 :Education Secretary
2002-2006: RCM Director
2007-2013: Office Supdt.Kohhrana a thawh chhung hi kum
39 chuang hret a ni.
Zirtir hi a thiam ang bawkin
Pathian thusawi pawh a thiam a,
\um 43 Speaker-ah a \ang tawh
bawk. SS zirtirtuah kum 43 lai a
\ang tawh bawk a. Pathian fak leh
chawimawi hi a phak tawkah a
ngai a, Pathian faka l^m pawh
nuam a ti a, Pathian ThlarauThianghlim hruaia rawngbawl \hin
mi a ni a, a bula thawh hi a nuam
a, mite harsatna, lung-ngaihna leh
l^wmna hriatpuiin mi dangte
\anpui peih reng mi a ni. A
inp>kna a thm a, a hna thawh
apiang theih tawp chhuah duh mi
a ni. A hna a felin a \haa, rintlaka
hna thawk thin mi a ni. Hotute leh
Pathian duhsakna dawngin amahang hi an tam lo a ni. A hna lo
chelh tawhte pawh hi mi naran
chelh phak loh vek a ni kan ti thei
ang. Chutiang thawk thei leh ni thei
a ni hi a ngaihsanawm >m >m a
ni. Amaherawhchu a induh tawk
lo hlein a insit hle thin a, \awng
lamah pawh hian \awng chi 8 a
thiam a, mi danglam tak chu a ni
hrim mai. Serkawnah Rawng-
bawltuaah 2002 khan thlan a ni a.
Chumi hnuah Kohhran Upaah
thlan a ni a, kum 2010 khanordained a ni.
Kum 2011 atangin a kal
(kidney) 2 a \ha lo va, CMC
Vellore-ah thl^k a ni a. A nupui
Pi Tluangteii kal pakhat ringin
tunah hian a nung a ni. Hei aia
tlaiah chuan hre chhuak sela
chuan thlak theih a ni tawh
lovang Doctorin an lo ti a, a hun
takah Pathianin kan thatna turin
min thawh sak a ni a ti a ni. A
rawngbawlna avangin BCM
pawhin nasa takin Mission lam
leh Home lamah malsawmna tam
tak kan dawng, kan chang kan
ti thei ang. Amah thlahna hi July
31, 2013 khan Sap Upa leh Pu
Buanga Hall-ah neih a ni a, a
thawhpuiten kan ui tak zet a ni.
(A ziaktu: Upa H. Zadinglianahi Pu Liandinga hna hum (OSnihna) luahtu; hneh taka hemawhphurhna Hqrs.-a vawngmektu a ni.
7/29/2019 Issue : September 2013
15/32
September 2013 15
CAMPER ENKAWL ZUINA
- Upa Biakthansanga Khiangte
Mizote tluka Camping uar hi an awm a nih pawhin an tam lo
vang. Kohhran \henkhat phei chuan Camping hi kum tina neih ngei
ngei turah kan ngai tawh hial emaw tih tur a ni. Mahse, Camping kan
uar ang hu chuan kan ram leh kohhran hm>l hmang chuan a danglam
phah >m >m lo a ni. Kan beisei anga rah \ha a chhuah loh vangte
pawh a ni ang, Camping hian sawis>l a hlawhin \anin, neih tawh loh
mai hi a \ha lawm ni tih thawm hriat tur te pawh a awm ta zeuh zeuh a.
Mahse Camping aia thlaraubo manna \ha z^wk, a thlakna tur kan la
hriat miau loh avangin kan la nei z>lin a rinawm a ni.
Enkawl zuina
Kohhran dinchhan chu, Isua
Mission chhunzawm a, mi bote
Krista ke bul a hruai a ni a. Camping
hi nei ta lo ila kohhran tam ber hi
chuan kum khat chhungin thlaraubopakhat pawh kan man d^wn lo a
nih hmel a. Mahse, Camping
hmanga mi-bote Krista ke bulah
kan hruai \hin hi a hlu hle a ni.
Camping in a ken tel pawimawh
>m >m chu Camper enkawlzuina,
follow-upa ni. Camping kan uar
hle lai hian a enkawlzuinaah chuan
kan hlawhchham deuh vek niin a
lang a. Enkawlzuina kan neih \hat
loh avangin piangthar \ha tak takte pawh khawvel lama l>t leh ta an
awm thin a, a pawi hle a ni. Hemi
kawngah hian \an kan l^k a ngai
hle a ni.
Camping-ah team hoten fa
sen kan malchungah rawn
hringin, kan enkawl turin an
hnuchhiah a, min kalsan leh daih
a. Piangthar hlim te hi mahni a
kal ngaihna hre lo, nun leh awmdan thiam lo zirtir ngai tak te an
ni a, an nun khawchhuah theihna
tur chuan zirtir, hruai leh
enkawlzui an ngai a ni. Chu chu
team hote mawhphurhna a ni
lo va, kohhran hruaitute,
Camping neih rawttute mawh-
phurh a ni. Kohhran hruaitu leh
fellowship hruaitu ten, Ka buai
lutuk, tih chhuan lama Camperenkawl-zuina atan kan hun kan
pe thei lo a nih phei chuan,
Camping neih loh ngam mai
pawh a \ha zawk mai thei a ni.
7/29/2019 Issue : September 2013
16/32
Kohhran Beng16
Chutih lai chuan enkawl
zuina lamah theih tawp kan
chhuah a, a man kan pe phal a
nih phawt chuan Camping hian
rah \ha a chhuah thei a ni tih kan
hriat a \ha. Hemi chungchangah
hian keimah ngeiin ka tawnhriat
n>p t> Pathian ropuina atan ka
han tarlang ang e.
Kum khat awh enkawlzuina
Zotlang North Lunglei-ah
2011 Sept. thla chawhnuah
Gospel Messengers Team
hmangin Camping kan nei a,
Camper an tam lutuk lo nain kan
boruak a \ha hle a. Camper zingah
kohhran-a mi hla, Biak in thleng
phak tawh lo, ruihtheih thil vanga
harsatna t^wk mi eng emaw z^tan awm a. Camp kan neih zawh
chuan, Camper te hi eng tin
nge kan umzui ang tiin,
Kohhran Committee-ah kan
ngaihtuah a. Tlai dar 4 ah Camper
puala \awng\aina leh Pathian
thuzirna Biak inah nei thin ila kan
ti a. Mahse a hlung mawhin, rei
vak lovah kan zuih ral titih ta mai
a. Camper pualin zan khat inpawl-hona kan nei a, Committee-in a
rel chin chu chuti zawng chu a ni.
Kan Camper te ka thlir a,
eng emaw zat chu khawvel lama
thui tak lo tl^n tawh, regular
taka ni tin ruih theih thil khawih
thin an ni nawk a. Naus>n, kal
dan leh nun dan pawh la thiam
lo, hmun ral\i leh hlauhawm takah
an mahni thu-a kal tura hnuchhiah
ngawt ang deuh ah ka in chan a.
An duh dana tal tura thlahthlam
ngawt mai chu an ngaihtuahawmlutukin ka hria a. Pathian hnenah
enkawl dan tur dilin ka \awng\ai
thin a. Camp kan neih hma hian
\hian pakhat nen kan kohhran
chhunga in hrang hrangah l>ngin,
\awng\aina leh Pathian thu
sawina hunte kan nei thin a. Min
sawm avanga kan l>n ch^ng a
awm a, a tam zawkah chuan min
sawm lem loh, \ul ni a kan hriatvanga l>ng kan ni thin a.
Ka thinlungah chuan, Kan
l>nnaah Camper te tel turin
s^wm ve ila, Pathian thu
chhiar leh \awng\aina te nei
sela.., tih a lo lang a. Chu chu
ka \awng\ai chh^nnaah ka ngai
hmiah a. Camper zingah pawh
v>npui ngai zual ni a ka hriat
\henkhat te s^wmin kan l>ng hota a. Kan hun hman hmasak ber
zan chuan mi 14 kan kal khawm
a, Camper te chuan Pathian thu
chhiarin hla an thlang a, kan zai
7/29/2019 Issue : September 2013
17/32
September 2013 17
hova, \awng\ai hona te neiin hlim
takin hun kan hmang a. A kar
leh thawhleh zanah pawh kan
l>ng ho leh a, min belh z>l a,
Camper ni l>m lote pawh an
rawn tel a, hlim tak leh zal>n
takin hun kan hmang thin a ni.
An ina inpawlhona nei turamin sawmtu an awm z>l a, kar
tin Thawhleh zan apiangin
Camper pual a inpawlhona chu
kan nei ta z>l a. Zal>n takin hun
kan hmang thin a, thusawi duh
neiin an sawi a, \awng\ai duh an
\awng\ai a, Bible chhiar duhin
an chhiar a, hla thlang duhin an
thlang a, inpawhtl^ng takin hun
kan hmang thin a. A hminga
khaipa deuh ni ve ta chu thiam
ang tawkin fuihna thuchah ka
sawi \hin a. Pathian hriatpui
programme a nih tlat avangin
inpawlhona boruak pawh a \ha
tlangpui a, mittui nena \awng\ai
\um te pawh kan nei thin a. Hlim
takin kan zai a, kan l^m a,
v>nth^wn nei miah lova theih
tawp a Lalpa fak leh l^m chu
nuam tak a ni. Hla ngainat zualbik, hlapui pathum kan nei a
chungte chuKraws-ah chuan
thisen hlu a luang te,Khawvel
hi bo mah se Isua ka nei te,
Hneh theih loh nun ka nei te a
ni a, thla 12 chhung kar tin kan
sa ziah a ni.
Camper zingah chak lo, kal
pai deuh nawk nawk ruihhlo lo
khawih leh zeuh te pawh an awm
thin a, chutiang mite pawh chu
Camper inhmuh khawm d^wnahsms leh \awngkain kan s^wm a,
a chang chuan an inah kalin kan
s^wm bawk thin a. Chu chuan
inpawhna \ha tak a siam a, p>ng
bo hlen tur venna \ha tak niin
kan hria a ni. Kan l^wmna >m
>m chu kohhran programme a
ni lo nain kan kohhran hruaitu
Upa leh Rawngbawltu ten min
\awiawm \ha a, a thlamuan thlak
hle \hin a ni.
Camper tam tak te
khawvel lama an l>t leh hun chu
Krismas bawr a ni a. Krismas
boruak hian mak tak maiin min
dawia a, hun danga an tih duh
loh sual hrang hrang tihna hun
atan an hmang thin a. Ka naute
ho chu him dam taka 2012 kum
thar chuan kaipui chu Lalpan ka
kovah a nghat tlatin ka hria a.Chumi a nih theihna tur chuan
Pathian pawh nasa takin ka au
thin a. December 31, kum hlui
thlah zan hi piangthar hlim tan a
7/29/2019 Issue : September 2013
18/32
Kohhran Beng18
paltlang har lai ber a nih avangin,
chumi ni chuan an mahni a tal
hrang lo va, kuah khawm \ulin
ka hria a. Kum 2011 December
31 ah chuan a hmingin chawhlui
ka siam sak a, kan naute ho chu
hmun danga an kal loh nan fatu
turin kan ruat a. Chawhnuah
inpawlhona neiin hun kan hmanga, zan inkhawm-a hlarem tur te
kan zir a. Pathianin kan \awng-
\aina a chhang a, Krismas leh
kum thar bawrah chuan inhloh
lovin kum thar 2012 chu kan
chuangkai thei a ni.
Kum thar 2012 him dam te
a kan chuan kai hnu chuan
Camper enkawlzuina chu tawp
ve mai turah ka ngai a. Mahsechung lam in \ul a la ti a ni ang,
kum tir a\angin kar tin Thawhleh
zan apiangin Camper pual
inpawlhona kan nei chho leh ta
a. Tichuan September 11, 2012
zan inkhawm banah kum khat
chhung Camper pual inpawlhona
kan neihah Pathian min hruaina
avanga lawmthu sawina hun kan
hmanga a. Mi 64 kan kal a, kansawm angin kan Speaker Upa
B.Lalthanliana leh team member
in min rawn hmanpui a. Hlim
takin hun kan hmang a ni. Naute
ho chu duhthusam in \ha chhuak
vek lo mah sela, eng emaw zat
chuan vawiin thlengin kohhran
ah leh TKP ah active takin an
inhmang z>l a, TKP Evangelical
Cell ah phei chuan a hnar kaitu
ber anni hlawm a. A lawmawmtak zetin ka hria. Lalpa chu fakin
awm rawh se.
Camping kan nei a nih
chuan Camper enkawlzui lamah
kohhran hote kan \han harh a
pawimawh tak zet a. Lalpa
chakna ringin hma i la ang u.
Mosia hnena ka sawi tawh
ang khan in kephaha in rah
apiang chu ka pe vek a che u,
titu Lalpa hi kan rin ngam phawt
chuan min thlahthlam dawn lo va,
kan hma hruaiin kan rah chin a
piang min p>k a tiam a, vawiin
thlengin a thutiamah a la ding z>l
a ni. Lalpa hi eng chenah nge i
rin ngam dawn le?
(A ziaktu: Upa BiakthansangKhiangte hi Zotlang North
Kohhran a mi, Bial leh Tual-chhung Kohhrana Secretary ani)
7/29/2019 Issue : September 2013
19/32
September 2013 19
Pathian Thilsiam- Nun Tihlimtu - Rev. K.Lalbiakchhawna
Thuhma:Pathianin mihringte aiin thilsiam dangte hi a siam hmasa
zawk a, hei hian Pathian remruatna felzia a tarlang chiang hle. He
leilung hi ch>nna tl^ka siam hmasak phawt a, ei tur leh in tur te,
mihringte thihlimtu siam hmasak phawt chu Pathian- Maka,Remruattua leh Chatuan Pa chuan a tum a lo ni reng mai. A hnuah
mihringte hi a siam ve chauh a ni. Amaherawhchu thilsiam dangte
chunga thuneihna a pe a, an chaw atan a pe bawk a ni. Lalpa
Pathian chuan mihring (Adama) chu a hruai a, Eden huanah chuan
a enkawl leh a, veng turin a dah ta a. (Gen. 2:15) mihring chuan
mawhphurhna lian tak a lo nei ta a ni.
Enkawl leh veng awmzia
chu enge ni?
Enkawl: RSV-ah chuan
enkawl tih hi leilet till tiin ahmang a, chumi awmzia chu
mihring chuan a ch>nna lei chu
a let ang a, rah a chhuah tur a ni
tihna a ni. A awm mai mai tur a
ni lo tihna a ni.
V>ng:V>ng tih hi keep tiin dah
a ni. Vawng tih te, kawl, chawm,
vulh, enkawl, chhawr, bel, chelh,
char, dal, serh, tiin JF Dictionary
chuan a sawi. Dictionary dangahchuan nei chhunzawm zel, ti bo
lo, hloh lo, mumal taka enkawl
zui leh a mamawh pe a enkawl
tiin an dah a ni. Enkawl leh veng
tih hian awmzia a nei thuk hle a
ni. Pathian thilsiamte chu
rahchhuah tura ngun taka enkawl
a, venghim leh an mamawh te petura thupek an ni tih a tichiang hle.
Thilsiam dangte chunga kan
rilru put dan tur chu:
a) Hmangaihna nen kan
enkawl tur a ni-Hm>lma emaw,
r^l emaw, ena kan en mai chuan
a fuh dawn lo va, hmangaihna nen
kan enkawl tur a ni. Thah tumna
rilru emaw, an sa ei tumna
ringawt rilru kan put hi a fuh lohle ang. Nangmah siamtu kha
thilsiam dangte siamtu pawh a ni
a, chuvangin ngilneihna te,
dawhtheihnate, \hatna te nen kan
7/29/2019 Issue : September 2013
20/32
Kohhran Beng20
(Mat. 25:1-13)
enkawlin kan v>ng ang. An
\hatna leh an mawina te, an
\angkainate kan hlutsak a
pawimawh a ni. Mikhual ta
emaw, hluihlawn thil ang maiin
emaw kan en tur a ni lo.
b)Renchemna nen kan enkawl
tur a ni- Kan ch>nna khawvelhi lirnghing avang te, tl^ngk^ng
avang te, tui lian avang te, ram
k^ng a vang te, ruahtui tam avang
te, lei min nasa avang te hian a
chhe nasa hle a, thing leh mau
pawh kan ch^n nasa >m >m a ni.
Chuvangin kan leilung te, thing leh
mau te hi duat taka kan enkawl
a, kan venhim \hat hi kan
mawhphurhna lian tak a ni. Kan
nawmmak leh ninhlei thila ram h lte, kih leh sah mai mai te hi i sim
teh ang u. Renchemna rilru puin i
enkawl ang u. Kan ram hi kan
zauh belh dawn tawh si lo va,
kristian ram niawm r>ngin i
vawng \ha teh ang u.
Kan lui lam thil te hi
i duat ang u
Pathian hian mihringte chaw
atana a siam ang chiahin chakaite, sanghate, kaikuang leh
uchang thleng hian tui hi an ngah
thei em em a, an inthlah pung
chak em em bawk. Ei tur awm
reng turin Pathian engkim relfel
tu chuan a ruat a ni. Mizoram
buai hnu thleng pawh khan kan
ram luiah hian sangha a tam em
em a ni. Vairam ang khuan l>n
leh nghakuai b^k hian man lo ta
ila, kan ei t^wk kan man chuan
lungawi ta ila, sanghate hi ei tur
a awm reng ang. Hmanraw chihrang hrang hmanga a pawlhote,
a department ang te apicnic
pah vela kan lo hrai thinte khan
kan lui a tirimchhia-in, kan luia
thilnungten nasa takin an tuar a
ni. A kristian lo hle a ni. Tunah
chuan kan sim ta zel niin a lang,a
lawmawm hle a ni. I sim z>l ang
u. Keimahni \hatna tur a ni e.
Kan sava te hi i
ngampattir ve ang u
Phairama zin thinte chuan kan
hmu thin ang a, savate hi chaw
an lo pe thin a, an sumtualah an
ngam >m >m a ni. Mihring nun
an tihlimin an hmuhnawm em em.
Inbul vela theikung leh
thingkunga bu an chhepte hian
min tihlim a, hah a tidam thin a
ni. Kan hnawh loh leh khawihloh pawha hlau reng renga nun
hmang an ni a, puar leh f^nna
tak tak pawh an tling chuang lo.
Kan in bula thingkungah te hian
7/29/2019 Issue : September 2013
21/32
September 2013 21
bu chhep ngam ve tawh se, an ei
turte i lo pe ve thin ang u.
Mizorama sava mawi tak
takte kha khawiah nge an awm
tak le. Hmuh tur an awm ta lo. A
khawharthlak hle a ni. Zirlaibuah
an hmingte chu kan la kawl \ha a
ni awm e. Kan ninhlei, sa duhlutuk leh koham lutuk avang
chauhvin mual min liam zawhsan
ta a ni mai lo maw? Tun atang
hian rilru thar pu ila, perhin vawm
lo ila, kan silai leh thangte lo
tawmim ta deuh sela, r^lkhel nan
hmang ta lo ila. Kan khawlai lung
te pawh hi kristian lungte an nih
ang hian lo lum ve mai mai se.
Kan sava mawi tak takte khan
l^m ang lo l>t lehin Mizoramah
ngei hian rn taka an lawi ve
hun hi a ni (Rom 8:19)
(A ziaktu: Rev.K.Lalbiak-chhawna hi BCM Pastor, tunaVaisam bial vawngtu a ni)
KUM 2013 BEIRUAL THUZIR PROGRAMME
Thupui: Puan In Hmun Zauh
Date & Days Zirlai Thupui
Sept.21 (Inrinni) 1-na Puan in hmun zauh awmzia leh
Pawimawhna
Sept.22 (Pathianni) zing & zan Sermon
Sept.23 (Thawh\anni) 2-na Huapzo Rawngbawlnaah
Sept.24 (Thawhlehni) 3-na Ramthimah (Mission Concept)
Sept.25 (Nilaini) 4-na Pawl dang nena thawhhonaah
Sept.26 (Ningani) 5-na Ram leh Khawtlangah
Sept.27 (Zirtawpni) 6-na Kohhran Inr>lbawlnaahSept.28 (Inrinni) 7-na Pathian chibai blnaah
7/29/2019 Issue : September 2013
22/32
Kohhran Beng22
Singapore |halai Inkhawmpui
Chanchin Point 10 Z.D.Lalnunmawia
|HALAI nih tawh vak loh hnu, |KP ah pawh over tawh
hnuah, Khawvel Baptist |halai rual inkhawmpuiah kal kan duh
ve tlat mai a, ka upa tawh deuh chu ka inti a, mahse chancehmasa a ni ve miau a, eng nge tunlaiah chuan 60s pawh New
40s an tia lawm tiin ka duhna ka chhawm nung a. He duhna hi
a lo in\anna chu zirtirtu \awng takin Visual Aid zu ni tlat pek a!
Kum 2012 khan Rev Dr CL Hmingan, Baptist World
magazine a subscribe thin, aposter-aSingapore BYW
Conferencesawmna awm chu, Lo zu tar ve ula, in kal ve duh
maithei asin min ti a. Sitting room-ah ka tar ve ran mai a, chumi
a\anga lo in\an chu....hei tunah Singapore a Baptist Youth World
Conference kal report ka ziak ve dawn ta reng mai! Pathian zar
vek a ni tih kan puang phawt teh ang.
1. Official ka ni lo
Tun \um BCM Zaipawl leh
|halai pawl hruaitu thenkhatte
zinga ka tel ve dan hi aofficial
l>m lo va. Chuti chungin
arrangementzawng zawng min
kepin, an zingah a tir atanga
tawp thlengin ka tal ve a ni.
Thlenna chungchangah pawh
group zar ka zo ve zel a, ka
lawm khawp mai. MahniainngaihtuahaHotel-a thleng tur
te chu ni ila, a ngaihna a awm lo
vang. Tun \um zin turgrouphi
Hqrs a kan hruaituten an buaipui
hman meuh lo a, Pu Rotea,
Director BCM Choir in thil
tamtak a buaipui a. Kan kal tak
tak hnuah khan a lo thawh
nasatzia leh BCM tan pawha
pawisa asave hnem zia ka hmu
a, a lawmawm ka ti kher mai.
2. 10:15 chu 10:15:
Singapore Airport kan
thlenin Mizo tlangval fel deuh
deuh mai pahnih Joseph leh
Jimmy ten min lo dawngsawng
a, chumi hnuah Singapore
Baptist convention atanga
volunteers ten bus-in min rawn
7/29/2019 Issue : September 2013
23/32
September 2013 23
hruai a, mipa ho chu Baptist
Theological Seminary ah min
dah a. Kan room thlenna turah
min hruaia. Seminary Faculty lo
lut khawmin, min lawmna thu te
sawiin, inthiarna, inbualna leh ei
tur dahna hmun te min
kawhhmuh a, fai taka che turin
min ngen pah bawk. An hotupachuan Naktuk dar 10:15 am
ah bus-in a rawn lam dawn che
u a, Singapore ah chuan 10:15
chu 10 :15 a ni mai, tiin 10:15
tih chu Classroom white board
ah chuan an ziak kalh mai a! Ka
rilru te tein Singpore a ni ngei
tawh a nih hi ka ti \an a.
3. Bonny Resu nen
Badge inang kan nei
Inkhawmpuina hmun hi
Suntec Singapore Conven-
tion & Exhibition Centre a ni
a, khawvel pum huapa
inhmuhkhawmna lian leh
changkang an neihna hmun a ni.
Chhawng ang zawnga chhiar
chuan chhawng 6 a awm a, a vai
hian square feet 880,000 vel a
ni. Worship/celebration leh Biblestudy kan neihna hi chhawng 6-
naa awm theatre lianpui mi 7300
vel lenna a ni a, Singapore-a
kohhran lian tak pakhat City
Harvest Church in inkhawmna
atana an hman thin a ni. Chhawng
3-naah hian Registration tihfelna
a awm a, he floor ah hian seminar
hrang hrang neihna hall eng emaw
zat a awm a, room ang ni chiah
lo, hmun awl, Carpet dup dul
inphahna zau tak mai a awm a,
tei kual velna lamah Bonny Resu,APBF (Asia Passific Baptist
Federation) General Secretary
kan hmu nawlh mai a, a nelawm
khawp mai a, a Identity badge
awrh lah chu ka badge awrh ang
tho, a ni. Badge chu ka chik zel
a, BWA President, General
Secretary, Director BWAid
(Rothangliani Chhangte) ho te
pawhin kan badge ang thoawrhin, an hming hnuaiah lah
chuan BWA worker tih a inziak
mawl ve tawp a, a awrhtute lahin
an lungawipui hmel phian a. A
satliah ber leh official pawimawh
tak pawh kan badge a inang vek
mai khan, \an a hmain min ti tlangnel
nghal em em mai, a Baptist principle
hlein ka hre bawk.
4. Thupuiah BCM MottoKan zaipawlte (BCM
Choir) kha hun pui ber, Openning
celebration prog-ramme-ah dah
an ni a, a lawmawm khawp mai.
7/29/2019 Issue : September 2013
24/32
Kohhran Beng24
BCM Electric Aizawl
Hla an sak hmain stage hnung
bang zau em em, big screen ni
nghal vekah chuan Mizo, hmana
lung bul, thing bul bia kan nih dan
leh BMS missionary lo kal dan,
kan ram lo >n t^k dan leh BCM
ngei pawhin khawvel hmun hrang
hrangah missionary kan tirh
chhuah dan, presentation fiah taklantir a ni a, a tawpa kan BCM
Mission map, Mizoram a\anga
kan missionary tirh chhuahna ram
hrang hrang kawk thlng leh l^wma au thawm a ring
hle mai. Lo \an rilrk dan map lo
lana, mipui screen thlira ngawi
\huap mai, vawilehkhata kut
b>ng th^wm nen, l^wm au
th^wm nen an rawn ri chhuak
meuh kha chuan, Chanchin |hakan rawngbawlna laimua kan
dah zel hi a fuh a ni tih keimahah
a rawn nemnghet nawn hle mai.
BCM Mission map, hei aia thll a.
Tichuan kan BCM Choir
Pu Lurtea hruai ngei chu an han
che ta a, sap hla Our God is
an awesome God tih thiam
takin an sa a, lo zawm thei tam
tak an awm. Sap hla a ni chunghian, a remna music chu western
tak siin Indian music rim a nam
tel a, chumai bakah Mizo khuang
ri leh Cheraw rhythm-te lo
inherchhuak z>lin, hla chhk, remchang >m >min kan
hnam l^m mawi >m >m mai
Cheraw, thuam famkim nen zei
tak maiin an rawn entir a, a fuh
hle mai. Kan zaipawlten lawman hlawh a, kan nulate pawh
kawrchei an hak ngat phei chuan
thlalakpuitu an ngah thei hle a,
hak ngai lem loh ni pawhin an
7/29/2019 Issue : September 2013
25/32
September 2013 25
ha taima ta khawp mai! Kan
leader Pu Valtea sawi dan takin,
opening zawh khan haw nal nal
mah ila, a hlawk hle tawh a ni.
5. Sermon style hrang hrang
Thupui Reach tih kha
kawng hrang hrangin speaker
style inang lo tak tak atangin kanngaithla a. |halai inkhawmpui a
ni bawka, thalai zinga rawng-
bawl \hang leh tla na deuh an
khawm a nih hmel. Stage
lawngah, microphone luvuah chi
hmangin an sawi ber. An inchei
danah pawhcasualtakin an awm
mai a, keini Mizoho pawh khan
kan pawm ve maiin ka hria,
sawisel kan awm ka hre lo. An
thuchah sawi turah an chiang a,
thunawi awm lovin an ri nghal
pawp pawp zel. Thusawi a \hat
tluk zetin a ngaithlatute atangin
chh^n l>tna (response) a \ha a.
Zirtirtu thukhawchang bawk
Communication dik tak chu
kawng hnih a ni an tih thin te
pawh min hriatchhuah tir. An thil
uar duh leh entir duh chu
Teaching Aid nen an che maia, Isuan a zirtirte ke a silsak
chungchang sawi pahin, mi ke an
sil mai a, kan rinna hi kan hlimpui
(enjoy) tur a ni tih sawi lai pawhin
a entir nan chocolate an ei leh
hmiah mai a, \halaite ngaihthlak
loh theihlohva thusawi an thiam
hle. A \hen lahin an thusawi point
hrang hrang, min sawi tir chh>n
a, sermon an sawi zawh meuh
chuan an sermon point chu kan
lo vawng ve vek mai.
6. Duhthlangin ka buai
Kan zin tur kha mahni
t^wka buai ve lai tak a nih
avangin engmah inenl wk ka nei
lo va. Kan thlen hnuah in-
khawmpui booklet-adetailed
programme te zir chawpin,
seminar topic hrang hrang te kan
han hmu chawpchilh a. Seminar
kal chakawm tak tak a lo tamkhawp mai a! Duhthlangin rei fe
chu ka buai nghe nghe. Seminar
ah hian mithiam tak tak, Europe,
USA, Japan leh UK lam mi ten
min ho a. Naga nula pawhin
pawl khat chu a ho ve, ka
lawmpui rualin Mizo pawhin
kan thei ka ti rilru neuh neuh.
Seminar, ka rawngbawl
mekna atana hlawkpui tura kangaih panga laiah ka tel ve a,
chungte chu: Childrens
Theology-A new paradigm in
religious education, Integrating
7/29/2019 Issue : September 2013
26/32
Kohhran Beng26
youth in to the church ,
Developing a Christian world
view, Environmental based
ministry, Bible study- make it
real and personal-ah te ka tel ve
a, rilru a hawng hle mai. A hlawk
lehzualna tur chu, khang resource
person thiam tak takte card kha
ka kawl far mai a, an ni hi aninhawng em em a, email
hmangte a biak zui peih zel chuan
an hnen atangin thil tam tak a zir
zui theih dawn a ni. Seminar
ringawt pawh hi kal chhanna
tlak a ni a, BCM department
hrang hrang atangte pawh hian
heng seminar tinzawn paha
inkhawmpuia intirh belh zel hi a
va tha dawn em. Tin, Tual-chhung kohhran te thleng pawh
hian kan \halaite, an s>nso vai
vaia tum lovin, a eng emaw zat
tumsak hian tinzawn nei taka
intirh ve a itawm hle mai.
7. Ka chhungte
Kan badge chungchang ka
sawi tawh a, khabadge-ah khan
kan kum aziringroup-ah min lo
\hen fel sa vek mai a, chu chuFamily Group an ti a.
Inkhawm (Celebration) zawhah
he group-ah hian in\henin thil
sawihona hun kan hmang thin.
Heng group-a awmhote hi chu a
mak khawp mai, kan innel nghal
thlap mai a, thil hrang hrang kan
sawiho a, kan \awng\ai ho a, hun
duhawm tak kan nei thin a, a hlu
ka va ti em. Inkhawmpui palai tam
tak inkhawm mup mup kha a
nuam a, a tifamkim turin, small
group-ah kan in\hen a, group lianakan chan ve phak loh thil sawi ve
theihna remchang, tin, mi dangte
nena inhmelhriatna hun remchang
tak a ni. MTKP inkhawmpuiah
pawh kan ti ve theiin ka hria. Tin,
inkhawmpuiah chauh ni lovin,
kohhran lian deuhvah chuan
Family Group hi a tihve chi
riauvin ka ring. Khawvela kohhran
nung leh lian, SaddlebackChurch te pawh member sing
chuang niin, lianpui puiin stadium
ah te inkhawm thin mah se an
chakna chu Small group an tih
tlat hi maw le. House church
buaipuitute pawh khan hei tho hi
an vision a nih ka ring.
8. Convention Hall a nghing!
Worship Band an \ha ngei
mai. An hotupa hi Naga a ni a,an member te pawh kan N.E.
unaute an tel nawk mai. Ka
lawmpui rualin Mizo pawhin
kan thei ka ti rilru leh neuh neuh
7/29/2019 Issue : September 2013
27/32
September 2013 27
a. Mahni tawka music ngaina
ve ka ni bawk a, worship huna
music \ha leh felfai tak nena zai
kha nuam ka ti hle mai. Khawvel
huapa worship hla lar tak tak,
Pathianin a hman mekte kan sa
a, kan thiam lohte kan zir ve pah
zel bawk. Tur chhuah leh phm lovin ka hria a, ka zai
chhunzawm ve leh ta a. L^m
boruak a tha hle a, mahse kan
Mizo inkhawmpui l m chu a tluk
lo deuhvin ka hria.
9. Khawvel huap hnatlang:
Pu Victor-a sawi dan takah
Khawvel pumpui |KP hna-
tl^ng koh a ni a. Hetah hian
Cambodia rama thawn tur, chawbaghnatlang buatsaih tur a ni.
An puangzar \ha bawka
hnatl^ng kan tam khawp mai.
Table hrang hrangah in siamin,
chawpackkan buatsaih a, a
suak chhuaktu, a bm >m
mai a, an average temperature
pawh 25-31 deg. Celsius a ni,
zia lai >m >m pawh nei lovin,
nipui a ni kumtluan zak mai thin.
Pawna nisa hnuaia han kal chuan
a lum uap hreawm hle a ni.
Mahse an ram changkang tak
avangin chutiang khawpa khawlum si chu kan zin ve chhung khan
lum hreawm kan tuar lo va, kan
thlenna, kan Bus chuanna, Lei
hnuai r>l, kan inkhawmpuina,
7/29/2019 Issue : September 2013
28/32
Kohhran Beng28
dawr leh restaurant reng reng
AC vek a ni a, v^wt kan ti mah
mah zawk thin. Kan ram kan
rawn thleng a, Zothlifimin a
chh>m heuh heuh rengah kan
han lk Mizote hi
malsawm tlak kan nih phawt
chuan kan hmabak hi a nep bikchuangin ka ring lo.
Rawngbawlna lama kan
hnam naupan ang hua kan
dinhmun hi en ila, Pathian ropui
nan hei aia thui hi kan thlen theih
a rinawm. Kan \halaite talent \ha
em em min pek te ka ngaituah a,
TKP level-a kan rawngbawl-na
chhuanawm tak tak te hi khawvel
huapa pho tlak tak tak a tamzia
mit ngeiin ka hmu ve. Leadership-
ah lah, kan thlarau lam hruaitute,
\hangthar \ha lehzual chhuak mekte ngaihtuahin, khawvel huap
hruaitu kan nih theih lohna a awm
bikin ka hre lo. Kan khawhawi
leh kan thil thlir dan \henkhat hi
han siam remin han zauh hlek ila
chuan, BWA level-ah hruaitu kan
ni chho zel thei ang. Tunlai \awng
takin, BCM hi tunlai \awng takin
Chanchin |ha HUB a ni thei
takzet a ni.Tichuan, tun \um ka
inkhawmpui kalin ka hawn tak
ber chu,Baptist niha Mizo nih
bawk vanneihna a ni a, BCM
hi Pathianin nasa leh pawi-
mawh zawkin khawvel huap
pawhin min hmang zel dawn a
ni tih conviction hi a ni.
(A ziaktu: Pu ZD.Lalnun-
mawia hi BHSS Junior Sec.-a Principal, Serkawn Koh-hrana Rawngbawltu a ni. Kanngenna tihlawhtlinga BYWCreport a ziak hi kan lawm hle)
7/29/2019 Issue : September 2013
29/32
September 2013 29
UPA CS. KAPLIANA
(1939-2013)
Ramhlun South
Upa CS. Kapliana hi
Mangsanga (L) leh Ngunpari (L)te inkarah April 15,1939 khan
Paithar-ah a piang a, unau
pianpui mipa 4 leh hmeichhia 1
a nei a, mipa 3 te hian an naupan
laiin an boralsan. Zirna avangin
mahni khuaah a awm tlem hle a,
a zir zawh hnua hna nghet a neih
hnuah Mizoram hmun hrang
hrangah an awm kual thin a,
1994 khan Aizawl ah pemin a
hun tawp thlengin Aizawl ah hianan chhungkuain an khawsa a,
December 9,1970-ah Pi Lalrin-
liani nen inneiin fapa 2 leh fanu 5
an nei.
Churanchand Higher Sec.
School Imphal atangin matric
1961 khan a zo a, PUC leh BA
hi Shillong-ah kalin BA hi kum
1966 khan tha takin a zo a ni.
Hemi hnu hian PG TrainingCollege, Guwahati ah BT leh
LLB. zir lehin exam hun hi a inrual
avangin BT zawk hi exam in 1968
khan tha takin a zo leh a ni.
Mahni hna a rinawm leh tih
takzeta thawk mi a ni a, hmun
hrang hranga a awmnaah hian
kohhran leh khawtlang thilah
pawh mawhphurhna hrang
hrang a nei reng thin a ni. 1963MES Shillong ah store keeper
hna thawkin 1965 khan Health
Directorate Assam-ah LDC hna
a thawk leh a, hemi hnu hian
Lawngtlai Private High School
lamah a thawk leh 1972 khan
Lai Council ah Education Oficer
hna hmu thar lehin 1973 khan
MCS exam a tling a, tichuan
1975 khan AO in Mamit ah a
awm a, hemi hnu hian Lawngtlai,
Sangau, Buarpui, Lunglei leh
Bunghmunah te SDO hna chelin
a awm a, Transport ah Deputy
Secretary atan dah a ni a, Lunglei
ah Addl. DC atan ruat a ni a,
Mamit ah 2000 khan DC niin
January 31, 2002 a pension
thlengin a thawk a ni.
Kum 1951-ah Paithar a
harhna a thlen tum atangaPathianah piantharna changin a
theih ang tawk leh phak ang
tawkin rawngbawlna a kova
nghah chu hlenchhuak tura
S U N N A T E
7/29/2019 Issue : September 2013
30/32
Kohhran Beng30
theihtawp chhuah thin a ni.
Chutiang taka mi inpe a nih avang
chuan a mawhphurhna a neih
tawh sawi vek sen a ni lo vang
a, a tlangpui chauh har tlang ila,
1969 khan BCM Bazar veng
Lawngtlaiah Rawngbawltu ah
thlan tlin a ni a, 1973 khan Upa
atan thlan a ni.Assembly Committee
hrang hrangah member a ni deuh
vek tawh a, Pay Commission
convener-ah pawh a \ang tawh
a. ABC pathumah Chairman
hna a thawk tawh bawk.
Tualchhung kohhranah
Secretary, Chairman, SS
Supdt.te hi vawi eng emaw zat
a thawk a, heng bakah hiancommittee hrang hrangah
chairman a ni deuh reng \hin.
2010 khan Guwahati lamah
inentir turin a kal a, hemi hnu hi
chuan a khat tawkin a inentir
zeuh zeuh a. Kum 2012 khan a
Prostrate, a mit leh a phing bul
te Guwahati ah zai a ni a, he mi
hnu hian Nazareth Hospital-ah
te, Durtlang-ah te, New LifeHospital-ah te enkawl a ni a.
Beisena sang tak nena kan thlir
reng laiin February 13, 2013
khan a lo chawl ta a ni.
February 13, 2013 chhun
dar 12 ah an chenna hmunah
thlahna hun hman a ni a, hemi hnu
hian Ramhlun S Biak inah Rev.
Dr. K. Thanzauvan vuiin a lei
taksa chu kan thlah liam ta a ni.
Upa H.Lalmuankima
Secretary,
BCM Ramhlun S
UPA TLANGDOVA
(1943-2013)
New Lungrang
Upa Tlangdova Hrahsel hi
upa Zachuailova leh Pi Roiangi
inkarah unau zinga upa ber
dawttu niin 1943 khan Saichalkhuaah a piang a, unau 5 (mipa
3 leh hmeichhia 2) an ni. Kum
1959-ah Pastor Patlaian
baptisma a chantir a, 1964 ah
Mauzam kohhrana Rawng-
bawltu atan lak a ni. 1963-1966
thleng TKP hruaitu a ni. 1975
ah Rinliani nen kohhran dan
puitlingin upa B.Robuaian a
inneihtira, 1983 ah a piangthara, 1988 ah Rev. R.Zolawman
kohhran upa atan a nemnghet.
Upa Tlangdova hi Pathian
leh kohhran tan \hahnemngai
7/29/2019 Issue : September 2013
31/32
September 2013 31
taka rawngbawl thin a ni.
Chutianga rawng a bawl laiin
natna khirh takin a tlakbuak ta
a. Damdawi inah te awmin
Doctor leh Nurse ten theih tawp
chhuah a enkawlin a nupui
fanaute, laina leh \hian \ha ten
an buaipui bawk a, mahse \hat
lam a pan thei vak chuang lo va,\hahnemngai taka rawng a lo
bawl sak thin Lalpa hnena chawl
turin February 25, 2013 khan a
nupui fanaute leh a
rawngbawlpuite chu min kalsan
ta a ni. Rev. F.Lalnunmuana,
Bialtu pastor-in thlamuanna
thuchah a sawi hnuah ui tak
chungin thlanmualah vuiliam a ni
ta a ni.Upa Tlangdova hi mi taima,
inngaitlawm, kohhran
programme leh hnatlangah a
dam a nih phawt chuan absent
ngai lo a ni. Kohhranin hetiang
mi kan then ta mai hi kan ui in
kan hrilh a hai takmeuh a ni.
Tunah in\hen rih mah ila,
kan beisei ram, van Jerusalem
Tharah intawh leh kan beisei.
Rbt. H.Lalrindika
Secretary, BCM
Nazareth New Lungrang
UPA C. LALTHANGA
(1929-2013)
Venglai, Lunglei
Upa C.Lalthanga hi
C.Lianchhinga (Mantama tia
hriat lar) leh Laldingi te fa 7 zinga
a upa ber dawttu a ni. December
20,1929-ah Hmuntlangah apiang a, Pi Thanhrangi nen 1959
ah an innei a, fa 11 an nei. A
fate 2-in khawvel an chhuahsan
tawh a, a thih hian a tu leh
tuchhuan 26 a kalsan a ni. PWD
ah J.E niin 1995-ah a pension.
ZEM (Zoram Evangelical
Mission) Lungleiah Chairman leh
AMFU Venglai Branch
Treasurer ni lai mek a ni.
Kum 1943-ah Zote S
khuaah baptisma a chang a, 1946
ah Rahsiveng ah pemin rei loteah
Rawngbawltuah lak a ni a,
Zaipawl hruaitu hun rei tak a ni
bawk. 1965-ah Rahsiveng
atangin Venghlunah a insawn a,
Rawngbawltu nihna chhawmin
SS zirtirtuah a \ang a, SS
Secretary ah kum 5 a \ang bawk.
1970 ah Venghlunah Upaa thlan a ni a, Pastor L^man a
nemnghet. Bial Standing hun lai
atangin Bial Committee
member ah kum 20 dawn lai a
7/29/2019 Issue : September 2013
32/32
Kohhran Beng32
awm a, ABC standing
committee ah term 3 a tel bakah
Assembly level committee hrang
hrang (Pension Board-ah term
2, R&D-ah term 2, Medical
Board-ah term 2, SS-ah term
2, Executive ah term 3) a tel thin
a, Venglai kohhran din tura
inkoh khawmna hun hmasalamah 1967 a Upa 3 leh pa 5
meeting an neihin Pu
C.Lalthanga hi a tel ve a, Venglai
pian hmaa a ruhrel dintu
pawimawhte zingah Lalpan a lo
telh tawh a ni. A thih ni thlengin
Lalpa taksa hmangaihtu,
kohhran mi dik tak a ni tih zep
rual a ni lo.
1976 ah chhangchhe takinVenglaiah an lo chho va, he mi
kum hian Venglai TKP Day chu
an inah lawm a ni. An in leh lo
engmah Lalpa leh a kohhran tan
a ui ngai lo. Khawtlang \hatna
turah pawh pa inhawng leh
inphal tak a ni.
Sunday School-ah Supdt.
leh zirtirtuah kum 42 a \ang a.
Kohhran Committee ah kum 9zet Asst. Secretary a ni a, kum
6 chhung Secretary a ni. Thuhril
rawngbawlna leh zaipawl hi a
dah pawi-mawh hle a, keini ang
Tualchhung kohhran lian ve
takah hi chuan Zaipawl chu
member 50 atanga 100 tal ni thei
se a ti thin. Pulpit rawngbawlna
hi a thih hmalawk thlengin
\hahnemngai takin a thawk a. A
upat tak deuh hnuah kohhran
Upa Pension a dil a, mahseTualchhung kohhran committee
in a remtihpui tlat lo va, commi-
ttee chu Lalpa kaihhruai a ni tih
hriain a thih ni thlengin pension a
dil nawn leh ta lo.
1996 atanginBlood sugar
a nei tih hriat a ni a, mahse hei
hian a tibuaui em em lo. 2012
November ah BP sang avangin
Christian Hospital Serkawn ahenkawl a ni a, thawhahin a tibuai
\an a, khawsik leh thawhahin a
tibuai zauh zauh a. January 16,
2013-ah Christian Hospital
Serkawn-ah dah a ni a,
damdawi in a chhuahsan hnuah
March 3, 2013 (Pathianni) ah
zual lehin zan dar 10:50 ah amah
thlangtu Lalpan a hnena chawl
turin a hruai ta a ni.Upa L.H.Liandula
Secretary,
BCM Venglai Lunglei