Date post: | 01-Jun-2018 |
Category: |
Documents |
Upload: | asociacion-red-ayni-peru |
View: | 220 times |
Download: | 3 times |
of 112
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
1/112
Educacin Inicial
CARTILLAS INTERACTIVAS
SHIPIBO
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
2/112
MINISTERIO DE EDUCACIN
REPB
LICADEL
PER
"Ao de la Consolidacin Democrtica"
Ministro de Educacin
Vice-Ministro de Gestin Pedaggica
Director Nacional de Educacin Intercultural Bilinge y Rural
Director de Educacin Intercultural Bilinge
Jos Antonio Chang Escobedo
Idel Vexler Talledo
Heriberto Bustos Aparicio
Modesto Glvez Ros
Autores:
Coordinador Tcnico:
Asesora Tcnica:
Ilustrador:
Revisin de la escritura shipibo:
Diagramacin:
Raquel Sunuiri PanduroGladys Guimaraes VsquezDocentes y Promotores de EducacinInicial Shipibo de Pucallpa (Trabajo en grupo)
Eleodoro Aranda Guzmn
Mara Julia Tagle Facho
Robert Huaya
Lidia Gonzales Snchez
Teresa Serpa Vivanco
Hecho el depsito legal:BNP:
Impreso en:
2007-00423
Grfica Tcnica SRLCalle Los Talladores 184. Urb. El Artesano - AteTelf.: 436-3140e-mail: [email protected] 2006
Ministerio de Educacin
Direccin Nacional de Educacin Intercultural Bilinge y Rural - DINEIBIRDireccin de Educacin Intercultural Bilinge - DEIBPrograma de Educacin en reas Rurales - PEARProyecto Elaboracin de Materiales de Educacin Bilinge Intercultural Temprana para nios y nias de contextosbilinges de zonas rurales - MATEBITE (Convenio MED-OEA)
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
3/112
PRESENTACIN
A fin de responder a la realidad lingstica y sociocultural de los nios y nias de 3 a 5 aos deedad, que hablan lenguas originarias de las zonas rurales, se ha implementado una propuesta deEducacin Intercultural Bilinge (EIB), con varios materiales educativos que permiten apoyar
la labor pedaggica de los docentes de aula y promotores educativos comunitarios de EducacinInicial, as como estimular el aprendizaje de los nios y nias.
Dentro de los materiales se han elaborado cartillas interactivas, destinadas a promover losaprendizajes en los nios y nias que hablan las variantes del quechua Cusco-Collao, (Cusco, Puno,
y parte de Apurimac), Ancashino (Ancash), Chanka (Andahuaylas, Ayacucho y Huancavelica), elAimara (Puno), el Awajun (Amazonas) y el Shipibo (Ucayali), tomando en cuenta los pasos delproceso de aprendizaje significativo: recuperar los saberes previos, construir el nuevo saber e
incorporar el saber a la vida.
Se han elaborado 51 cartillas en shipibo para uso del docente y promotor(a) de Educacin Inicial.De estas, 40 corresponden a la lengua materna (shipibo) y 11 son para estimular el aprendizajedel castellano oral como segunda lengua.Las cartillas permiten realizar actividades educativas concertadas, entre el nio, la nia, eldocente y el promotor, las cuales estn formuladas dentro del enfoque del aprendizaje natural,
comunicativo textual y psicolingstico para el desarrollo de la lengua materna y para el apren-dizaje oral de la segunda lengua se recurre al uso de situaciones comunicativas vivenciales.
CARACTERSTICAS DE LAS CARTILLAS
- Presentan actividades orientadas a propiciar aprendizajes significativos -Respetan lascaractersticas socioculturales locales y de otras culturas a fin de fomentar la intercultu-ralidad.
- Respetan el proceso del aprendizaje natural de los nios y nias de 3 a 5 aos de edad delas zonas rurales.
- Incorpora los saberes locales en las actividades pedaggicas.- Permiten desarrollar capacidades y actitudes propuestas en el diseo curricular nacional de
Educacin Inicial, incluido la EIB.- Promueven la participacin de los padres de familia, los sabios y autoridades comunales como
facilitadores del aprendizaje de los nios y nias dentro o fuera del aula.- Se pueden utilizar como parte de las actividades de los Proyectos o unidades didcticas que
se elaboren.- Buscan fomentar en los nios y nias, la creatividad, la participacin y la resolucin de pro-
blemas cotidianos.- Rescatan el valor pedaggico de los recursos disponibles de la comunidad local- Estn diseadas con una secuencia parecida, pero no son rgidas, las actividades propuestas
pueden ser objeto de adecuacin e incluso modificacin segn la realidad y necesidades deaprendizaje de los nios y nias.
EIB Inicial
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
4/112
ORIENTACIONES METODOLGICAS1.- Las cartillas se han elaborado para uso de los docentes y promotores de Educacin Inicial.2.- Cada cartilla debe usarse en relacin a las necesidades de aprendizaje de los nios y nias de
la zona rural y en concordancia con las capacidades previstas en el diseo curricular nacionalde Educacin Inicial.3.- A fin de aprovechar adecuadamente los materiales y recursos propuestos en las cartillas,
el docente o promotor(a) primero debe leer y reflexionar sobre la actividad pedaggicapropuesta en la cartilla. Luego, deber adecuar a la realidad las actividades, los materiales
y recursos sugeridos.4.- Para hacer un buen uso didctico de las cartillas, los docentes y promotores(as) deben tener
claro conocimiento sobre el aprendizaje que permiten lograr a los nios y nias.
5.- En las cartillas no se especifican edades, las actividades se aplican para las tres edades (3,4y 5 aos de edad) considerando el grado de complejidad de la actividad de aplicacin delsaber, segn la edad.
6.- Las cartillas en castellano deben trabajarse desde el inicio del ao escolar7.- Para garantizar un adecuado aprendizaje de la segunda lengua, es recomendable presentar
las cartillas en el orden sugerido, y realizar sobre todo al inicio un permanente ejercicio.8.- Los docentes y promotores deben producir ms cartillas afin de lograr un eficiente desarrollo
de la lengua materna y el aprendizaje oral de la segunda lengua.
9.- Para trabajar las cartillas en castellano, utilizar una seccin de vocabulario referido a ac-ciones y objetos (presentarle al nio y la nia, fichas con figuras de objetos).Esperamos que las cartillas interactivas elaboradas, motiven una eficiente labor pedaggica delos docentes y promotores de Educacin Inicial para aplicar la EIB, y as mismo que ellas y ellosse a su experiencia cotidiana realicen observaciones y sugerencias que contribuyan a mejorar
y enriquecer el material.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
5/112
Shipibo
Jaweboki noakenai
1
ENRA NOKON JANE ONANAI
Bakebaon jaa onantibo:Mesko wishabo oinxon jane onanai.
Jaskaxon onamatiAxeamisnin bewanan jane yokapakeai.
Axeamisnin kirikain jaton jane wishaxon menipakeai.
Tsinkixon oinkanai kirika jaton jane wishaya.
Axeamisnin kirika pakex wishaya jato menipakeai.
Bakebaon jaton jane wisha oinbokin jaa jisaribiakin taxnanai.Axeamisbetan yoyo akanai.
kirika
sikatibo besteti taxnanti
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
6/112
Jakoankinjawen jane yoiaiitan jaskakinwishatibo.
Akia ixon onanti:
Jane yokatayoiai.
1
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
7/112
Shipibo
2
ENRA NOKON YORA ONANAI
Bakebaon jaa onantibo:Meskoti tsiniana onanai jewebokijawen yoran jaa ixon.
Jaskaxon onamati
Jeman pikotax meskoti tsinikanai, ik pekao yoikanai.
Main rakamaxon jabe bake rakata tsisten wishai.
Axeamisnin yoibokin wishapakeai yoran ikabo, poyan, meken,
bero, rekin, kex, pabiki, tae.Aka pekao jatixonbi yoyo akanai.
Jaa jawebokinoa kenai
kirika sikatibo jiwi
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
8/112
Akia ixon onanti:
Jawen yorankojabo yoiai.Jawen aniboyoiai yoraonana..
2
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
9/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai
3
AXETI XOBO RAOATI
Bakebaon jaa onantibo:Tsinkixon tee seneantibo onanaiaxeti xobo raoakin.
Jaskaxon onamati
Bakebaon mesko bimi bero tsinkiai.
Jaweki bekanabo keonkanai, sikakanai itan xatekanai.
Tsamaxon yoikanai jaweranomein ja jawekibo akanti iki ixon.Axeamisbetan raoakanai jaton axeti xobo.
mesko berobomesko kirika
xatebo kirika taxnanti besteti sikatibo
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
10/112
Akia ixon onanti:
Mesko teebojato akinai.Kaxon jawenanibo yoiai,xobo jakon-shokoakinbenxoati.
3
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
11/112
Shipibo
Jaa jawekibonoa kenai
Jaskaxon onamati
Nii oixon mesko jiwibo bakebaon onanai.
Axeamisnin mesko jiwibo jato banakinai.Nii ribojanxon sikakanai.
4
NIIBO ONANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Nii koiranti onanai.
kirika sikatibo taxnanti mesko
banabo
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
12/112
Akia ixon onanti:
Yoikanaimeskokeska jiwionankana.
Kaxon yoiaijaton teeakabo itan niikoiranti.
4
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
13/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai
5
BESAWAMETI ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Besawemexon jonibo itan yoinabomawai.
Jaskaxon onamati
Shinankanai mesko jawekibo mawati.
Mesko ribojo axon xatepakekanai.
Jawen bero, rekin sikaxon oinbokin, pekaxon yomaman nexakanai.Jaskaxon jskati tsiniti shinankanai.
kirika yoman sikabito besteti xomox toxnanti
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
14/112
Kaxon jawenanibo yoiai, akjawekibo.
Akia ixon onanti:
Mesko jawekibomawai.
5
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
15/112
Shipibo
6
ESEBO ONANON IKANWE
Jaa jawebokinoa kenai
titashokoese onan.
Bakebaon jaa onantibo:Ese ninkatax koshi shinanyaitanribi noimis iti.
Jaskaxon onamati
Titashoko ese onainba merati bokanai, mesko jan yoiyaiboninkati.
Ninkatax shinamekanai.Joxon yoikanaitian axeamisnin kirikain wishai jaa
seneankanti joibo.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
16/112
Kaxon titaakinai.
Akia ixon onanti:
Ese ninkataboyoiai.
6
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
17/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai
kirika sikatibo besteti mesko
ribojoyashoko
7
IMAABO NINKANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Imaa ninkaxon, yoiai jaskati ikabo itanribiti wetsa imaa akai.
Jaskaxon onamati
Axeti xobon kaxon westioa yosin imaa joi jato ninkamai.
Imaa ninkaxon mesko yokabo axeamisnin aka yoikanaiitanribi mawakanai.
Axeamisnin meniai mesko ribojobo wetsa imaa shinanxon ati.Jaa akabo jabe bakebo ninkamai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
18/112
Kaxon yoiai imaaninkata itanribimeskoakin mawa.
Akia ixon onanti:
Jawen shinamanbiimaa pikoxon yoiai.
7
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
19/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai mesko yobinbo
(kaimito, mankoa,binpish)
bimi beroboribi.
8
TOPONTI ONANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Tsinianan toponti onanai.
Jaskaxon onamati
Mesko yobinbo, tsinkikanai.
Jainxon jawen jisabo yoikanai.
Ja pekao tsinikanai, westiora toro akax. Axeamisnin torochich yobinbo akanwe! ikaitian jatixonbi akanti.
Toponkanai jaton tsinkiabo.Jaton yobinbo jatixonbi kokoai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
20/112
8
Kaxon jawekibotoponai.
Akia ixon onanti:
Jawetirinixon yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
21/112
Shipibo
9
TEOTIANON AKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Bimi bero keonxon teoti akai.
Jaskaxon onamati
Rekenpari mesko berobo tsinkiai.
Jaa pekao jaa jisabires tsamanai.
Bimibo pekaxon keonai.Aka pekao non toponai jaweti teotiki aka ixon onantikopi.
mesko bimi berobo yoman
xomox boi xepox pekati
Jaa jawebokinoa kenai
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
22/112
9
Kaxon jawenanibo yoai
metsashokoteoti akabo.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon teoti akaitan jawen jisboyoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
23/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai jiwibo (ani
itan maxko) bimi berobo peibo
10
TSINKIBO ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Mesko jawekibo tsamanxon jawenjisabo onanai.
Jaskaxon onamati
Jeman pikoxon mesko jawekibo tsinkikanai (jiwi, bimi bero, pei).
Tsamanxon oinxon yoikanai jawen jisabo: (maxko, ani, iwe,
nenke).Kirika ribojoya sikakanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
24/112
10
Kax meskojawekibotsamanaxtsiniai.
Akia ixon onanti:
Jaweki tsinkixonjaa jisabiresyoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
25/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai
onpax jabon masen kaxke chopa
(soikiti)
11
KOIRAMETI ONANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Jaskatax isioma jati onankana.
Jaskaxon onamati
Ian tenama nashi bokanai.
Jainxon axeamisnin yoiai jawekopiki non yora koiranti iki ixon.
Ribojo sikakanai jan benxokati jawekibo.Benxoakanai jan chokiti jawekibo.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
26/112
11
Kaxonmechokixon
jawekiai.
Akia ixon onanti:
Janbixbichokitibo,benxokatiboonanke
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
27/112
Shipibo
12
NON JEMAN PISHTA ANON IKANWE
Jaa jawekibonoa kenai
tanpora shaka ati mesko
raokatibo
Bakebaon jaa onantibo:Jemankonia axebo onanai.
Jaskaxon onamati
Rekenpari axeamisbetan yoyo ikanai jeman pishta ati.
Jainxon jato yoyoai pishtankora mesko jawekibo jake ixon:
kaibobo itan rawibobetan nokoananti, koshi tananantibo.Jaskatax bakebo rabe tsama masha ikanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
28/112
12
Kax jabe bake-bobetan tsinki-tax masha ika-nai.
Akia ixon onanti:
Masha itionan.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
29/112
Shipibo
Jaa jawekibonoa kenai meskokeska
berobo onpax wiso mai masen kaxke chomo
13
JIWIBO ANIAI ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Jiwibo aniai itan koiranti onanai.
Jaskaxon onamati
Wiso mai meskoxon chomon napotai.
Axon jain bero banakanai.
Onpax machitai yamekiritibi.
Yamekiritibi bakebaon oinai jawekeskatiki xoxoai ixon.Axeamis kirikain wishai bakebaon yoia jaskati bana xoxoai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
30/112
13
Kaxon jiwibanai itankoiranai.
Akia ixon onanti:
Jaskati jiwiboxoxoai onanke itankoiranti.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
31/112
Shipibo
Jaa jawekibonoa kenai kirika besteti taxnanti sikati yoman
14
YOINABO MAWANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Yoinabaon jisa itan ikabo mawai.
Jaskaxon onamati
Toroti yakaxon yoikanai jawe yoinaboki onankana ixon.
Mawakanai jaton kena yoinabo.
Jawe yoinaki jabe baken mawai ixon yoiai.
Yoinabo ribojanabo oinxon rabiti joibo pikokanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
32/112
14
Kaxon yoinaonanabo yoiai.
Akia ixon onanti:
Yoinabomawai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
33/112
Shipibo
15
JATIAN NON JEMA PEOKOTA ONANTI
Jaa jaweboki
noa kenai joni winonijoibo onan
Bakebaon jaa onantibo:Jan jema peoni jonibo onanai itanjawen axebo koshiai.
Jaskaxon onamati
Joni joi winoni onainba bokanai.
Bekebo toroti yakaxon ninkakanai yosin joi yoiai.
Jaskaribi jato onamai moatian axebo jaskatax non jema peokoni.
Yosin bewameran jato eseai non jemaki shinanya iti.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
34/112
15
Kaxon jawenanibobo yoiaijaskatax jemapeokoni.
Akia ixon onanti:
Tsoabaonkijema peoa ikiixon onanke.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
35/112
Shipibo
Jawebokinoa kenai wanin jiwi
kaxke yoman teri tawa
16
WANIN PIA ATI
Bakebaon jaa onantibo:Wanin pia akai xanbo tsakanoxon.
Jaskaxon onamati
Wanin jiwi rebo kenshoakin chaxai kere akai.
Jainxon pia ati tawa senen nenkeshama xateai.
Tawa rebonko yomaman neai jan koshiati pari.
Jainxon wanin kenshoa tawanko reniai pontebokin.
Pia poinkiain yomaman yoina peia chitaneai terin sikabokin.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
36/112
16
Kaxon waninkanotininmakexon potai.
Akia ixon onanti:
Jaskaxonpia ati onana
yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
37/112
Shipibo
17
SHIRO BEWA AXENON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Shiro bewa axex bewai.
Jaskaxon onamati
Rekenpari axeamisnin bekebo yoyai.Mesko bewabora non moatian yoxabaononanke ixon, westiorashoko pikoaxtananon akanta ixon.
Jato ikinonxon beai kirika pakexain
ribojanashoko.Axeamisnin peoketian bakebaon
kechibanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
38/112
17
Neri joe tsabe tsabeA a anon xea, xeakinAtsa xeati seshaman
Jawen xobonkaxon jawentita bewaxonai.
Akia ixon onanti:Bakebo tana, tanaishinabenokanaketian
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
39/112
Shipibo
18
KENPO ANON IKANWE
Jawebokinoa kenai map patsa
parori mei ren
Bakebaon jaa onantibo:Bakebo kenpo ati axeai.
Jaskaxon onamati
Mesko jan kenpo ati tsinkiai.
Map pachi meia meskoai.
Map pakexbixon rataranai parorinin rakanxon.
Xapan rawexbokin kenpoai.
Kirika anin wishaxon naponshaman taxnanai jaskaxon kenpo ati.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
40/112
18
Kaxon yoxamankenpo akaitianakinai.
Akia ixon onanti:
Jaskaxonkenpoationana.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
41/112
Shipibo
Jawebokinoa kenai
mishkiti wiso bimi chachtonko yosi yomerati
onan
19
JASKAXON YOMERATI
Bakebaon jaa onantibo:Jaskakin yomeratibo onanai.
Jaskaxon onamati
Yosi yomerati onaman jato yoyai jaskakin mishkiti.
Moa ianman nokoxon bakebo mishkiti menipakeai ian kexa
chankaxon mixkiti.Joxon yapa bikanabo kobianxon jatixonbi pikanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
42/112
19
Kaxon yoiaimishkiti onana.
Akia ixon onanti:
Jaskakinyomeratiboonanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
43/112
Shipibo
parantajoshin tama
repamakan kenti
chachiti biskiati kenpo onpax karo
Jaweboki noa kenai
20
TAMA XEATI ATI
Bakebaon jaa onantibo:Tama xeati onanai.
Jaskaxon onamati
Bakebaon jaton xobonkonia beai paranta joshinshaman,wetsabaon tama repashaman.
Axeamisnin yoyai jaskakin atibo:
Paranta joshin xokaxon kobiain.
Kobinaitian tama rene nepotai.
Waketian botexon chachai itan biski akai. Jatixonbi xeakanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
44/112
20
Kaxon jawentita tama xeatiakinai.
Akia ixon onanti:
Tama xeatiati onanke.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
45/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai masen kaxke yoman sikatibo chichika taxnanti besteti
Jaskaxon onamati
Papabobetan masen kaxkaxon nawexkanai.
Meskoakinbo sikakanai (bero, rekin, pabike) yoinabo mawakin.
Besawemeti akax tsinikanai mesko yoinabo mawanan.
MASEN KAXKE BESAWEMETI ATI
Bakebaon jaa onantibo:Besawemeti sawexon meskojaweki mawai.
21
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
46/112
21
Kaxon yoiaimetsashoko
besawemetiaka.
Akia ixon onanti:
Besawemetibosawexon yoinamawai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
47/112
Shipibo
Jawebokinoa kenai santira bero
masen machito onpax
22
SANTIRA JASKAKIN BANATI
Bakebaon jaa onantibo:Santira banaxon koiranti onanai.
Jaskaxon onamati
Titan santira banai oini bokanai.
Santira bananoxon jaskakin banatibo ninkakanai. Yoikin seneanxon masemanshoko santira bero napoxon
bakebo menipakeai.
Papabaon mai chiniainko bakebaon santira bao napokanai. Banaxon koirankanai jakonshama aniti kopi.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
48/112
22
Kaxon jawentita yoiai bankoiranti.
Akia ixon onanti:
Jaskaxonsantira banationanke.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
49/112
Shipibo
23
MAROTI TEE ATIBO
Bakebaon jaa onantibo:Mesko maroti teebo onanai.
Jaskaxon onamati
Axeamisnin yoiai mesko jaweki marotibo jaton onana jawekibo.
Shinankanai mesko jaweki marotibo beti.
Jemanko boxon marotiakin tsamankanai. Papabaon oinai bekebaon mesko tee aka.
Jaa jawekibonoa kenai teoti
chitonti menexeti kenpo chomo jonxe maiti
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
50/112
23
Kaxon marotijaweki akai.
Akia ixon onanti:
Jaweki marotionana yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
51/112
Shipibo
24
SENENBIRESRIN IXON ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Ja jisabires jawekibo onanai.
Jaskaxon onamati Bakebo yonoai mesko jawekibo bekanti.
Bexon oinkanai itan yoikanai jawen jisabo. Ja pekao tsinikanani. Bakebo anicha, maxkocha, xoacha, oshicha, kataxon, jato
ishtomai. Tsinia pekao bakebaon yoikanai jatibi jawekibo senebiresma
iki ixon.
Ja jawekibo noa kenaimesko jaweibo (jiwi,
makan, pei, yobinbo)
mesko jonibo (ani,maxko, oshi itanxoa)
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
52/112
24
Kaxon jawenanibobo yoiai jaaxea jawekibo.
Akia ixon onanti:
Senenbiresrinixon jawekibo
yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
53/112
Shipibo
Jaa jawekibonoa kenai masen chichika jiwi tiosh xawan pei teri (boi) yoman
Jaskaxon onamati
Masen beti.
Masen nawexon tiosh bero napokanai.
Akin seneanxon terin yoman sikaxon xawan peia jiwi neai. Axon taxoai jan yantanxon shaka ati.
25
MASEN SHAKA ATI ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Masen shaka atiaxon meskotisha ikai ninkatai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
54/112
25
Kaxon yoiaimasen shakaati ak.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon
masen shakaatiaka yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
55/112
Shipibo
Jaa jawekibo noakenai
amakirinami paranta xakiti axe pei
kenti tashi kench onpax
26
AMAKIRI BETEN ATI
Bakebaon jaa onantibo:Amakiri nami beten axonjawekiai.
Jaskaxon onamati
Amakiri nami besheaxon kobiankai tashi nepoxon.
Kobinketian paranta xak motsaa nepotai.
Moa beten waketian axe pei nepoxon boteai. Jatixonbi tsinkixon pikanai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
56/112
26
Kaxon amakiribeten pia yoiai.
Akia ixon onanti:
Jaskakin amakiri
beten ati yoiai.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
57/112
Shipibo
Jawekibonoa kenai
atapamenkota
bachi choncho
27
CHONCHO PIKOTAI ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Jawekestaxki chocho pikotai ixononanke.
Jaskaxon onamati
Atapa menkota oini bokanai.
Ja pekao jato yoiai jaskati atapa menkotax bachi toshitai.Oinkanai jaskatax choncho pikotai.
Yoyo ikanai jaton oinbeiranaki choncho toshitaiki itanjaskaribi jaskakin aniati.
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
58/112
27
Kaxon chonchokoiranai.
Akia ixon onanti:
Yoiai jaskati
choncho toshitai.
28
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
59/112
Shipibo
Jaa jawekibonoa kenai yoshin bichi
jene tokoyo pakex sincho (xepan) mano
28
KENEATI ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Mesk akin chopa keneai.
Jaskaxon onamati
Tita keneai oini bokanai.
Joxon yoikanai jaton oinabo itan chopa keneashokoti shinankanai.
Jan atibo tsinkikanai (yonshin bichi jene, tokoyo, sincho).
Tita ken onanman akina chopa kene ashokokanai.
28
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
60/112
28
Kaxon meskken akaboyoiai.
Akia ixon onanti:
Chopa keneai
mawai.
29
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
61/112
Shipibo
Jaa jawekibo noa kenai
chopakeweya
bimibero
yoman xomox
xawanpei
29
MAITI ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Maiti ati onanai non axebo shinanbenoyamatikopi.
Jaskaxon onamati
Axeamisnin mesk maiti beabo jato oinmai.
Yoyo ikanai jaskaxon maiti ashokonoxon.
Jan ati jawekibo tsinkikanai (chopa keweya, bimi bero,yoman, xomox).
Axeamisnin jaskaxon maiti ati yoiai.
Jatixonbi maiti axon bimi bero kerontankanai.Mesko maitibo axon oinkanai itan jaskaxon akanabo yoikanai.
29
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
62/112
29
Kaxon meskomaiti akaboyoiai.
Akia ixon onanti:
Maiti ati
onanke.
30
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
63/112
Shipibo
30
NON SAWETIBO ONANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Non sawetibo onanai: Tari, chitonti,koton, maiti, paronoti, rex, kori.
Jaa jawekibo noa kenai
Jaskaxon onamati
Bakebaon mesk noa jan raokatibo tsinkikanai.
Benbobo itan ainbobo meskoti raokanai.
Jainxon yoikanai jawen jisabo.
Shinamekanai non axebo jenetima.
Mesko rabitibo akanai.
chitonti
koton tarimaiti paronoti,
rex
kori,
tonko-moro chinex-
etijonxe
30
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
64/112
30
Kaxon yoiai nonaxebo jenetima.
Akia ixon onanti:
Mesk non
saweti chopaboonana.
31
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
65/112
Shipibo
31
JAWE KOPIKI POPO KEOTAI IXON ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Mesko non ikoain joibo onana.
Jaskaxon onamati Yoxan winota joi onan axeti xobon kaxon jato yoiai, jaskati
popo keotai: Netexabataitian popo keotai iki yantan noki rarebo meratai Yantanshoko keotai iki yamekiri noki merakanai.
Nato isakanra noa keshanai noki merakantibo.
Yoyo ikanai neskara joi onankanaboki.
Jawebokinoa kenai yoxan
winotaboonan
31
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
66/112
31
Kaxon, popokeotaitian yoiaijoni meratai.
Akia ixon onanti:
Yoiai jaskati
popo keotai.
32
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
67/112
Shipibo
32
JONXE ATI ONANON IKANWE
Jaa jawekibonoa kenai mesk yoman
jiwi pakex janmabanti
chiati nishi
Bakebaon jaa onantibo:Yoman timaxon jonxeai.
Jaskaxon onamati
Yoxan jonxe timati onanman akaitian oinkanai.
Yoyo ikanai jonxeai oinaki itan mesko yokabo akanai.
Jonxeashokonoxon jaa jawekibo noa kenai tsinkikanai. Jainxon tanakanai yoman mabanxon timakin.
32
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
68/112
32
Kaxon yoiaiyoman mabanxontimati onana.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon
jonxeationana.
33
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
69/112
Shipibo
Ja jawekibonoa kenai atsa
kari xawi onpash ani kenti
33
ATSA XEATI ANAON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Atsa xeatiaxon jato xeakinai.
Jaskaxon onamati Tita atsa xeati akaitian akini bokanai.
Atsa xokaxon kobiankanai.
Waaketian botexon chachikanai itanribi kari xakixonnesho akai xawi jeneya.
Nete xabaketian kobiankanai.Moa matsishamanketian toaxon xeakanai jatixonbi.
33
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
70/112
33
Kaxon atsaxeatiai.
Akia ixon onanti:
Jaskakin atsa
xeati ati yoiai.
34
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
71/112
Shipibo
34
JASKAKIN TOBI RAONTI ONANTI
Ja jawekibonoa kenai rimon banainoa ik
is poi chopa pakex nenke parori animamakan maxko
Bakebaon jaa onantibo:Non raon tobi raonti onanai.
Jaskaxon onamati
Is poi pei bixon parorinin rakanxon chakai.
Chopa pakex bixon jakonshamakin tsamanai.
Tobi ikainko tsamanxon nexai.
Tobi tekitai kaman.
34
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
72/112
34
Kaxon yoiai tobiraonti onana.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon tobi
raonti onanayoiai.
35
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
73/112
Shipibo
Jawekibonoa kenai papabo paranta tako atsa taxo xenan bero kaimito xoxo
35
WAI ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Tsinkixon wai ati onanai.
Jaskaxon onamati
Papabo yokatai sepaxon xabakanti.
Bakebaon mesko banatibo bekanai (paranta tako, atsa
taxo, xenan bero, kaimito xoxo). Tsinkixon banakanai.
35
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
74/112
35
Kaxon papa waiakinai.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon wai
ati yoiai.
36
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
75/112
Shipibo
Jaa jawebokinoa kenai
titashokomasha itionan
36
MASHA ITI ONANTI
Bakebaon jaa onantibo:Tsinkitax mash ikanai.
Jaskaxon onamati
Torotax titashokobetan masha ikanai.
Masha ninkaxon mesko shinambo yoikanai.
Masha iti axekanai.
Jemanko meratai joniboki masha ikanai.
36
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
76/112
36
Kax mashaikai jabebabekobetan.
Akia ixon onanti:
Masha ikai.
37
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
77/112
Shipibo
37
YOBIN KOKONON BEKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Mesko yobinbo kokoti jaa.
Jaweboki noa kenaimesko
yobinbo kaimito kankan santira
isonxoma xawan-
mayari pocha naranxa
Jaskaxon onamati
Yobin tsinkikanai.
Yobiman jisabo yoikanai.
Yobin tsinkiax kokoti kenakanai. Shinanxon biti joi yobinboki akanai.
37
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
78/112
37
Kaxon meskoyobinbo onanayoiai.
Akia ixon onanti:
Mesko yobinbo
janepakeai.
38
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
79/112
Shipibo
38
BAWIN RERA KAW ATI
Bakebaon jaa onantibo:Bawin reraxon kawai.
Jaweboki noa kenai bawin
nami
batayochi siboria
axe pei tashi
koron pei nishi
Jaskaxon onamati
Bawin nami rera rera akai axon tashi akai.
Moa axon bata yochi siboria axe pei besheaxon meskoai.
Seneanxon pei pepoai jan kawanoxon.
Pein kawaxon nishin nexaxon chikan beanai.Waketian pikanai.
38
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
80/112
38
Kaxontsinkixonjawekiationanai.
Akia ixon onanti:
Bawin rera ati
onana yoiai.
39
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
81/112
Shipibo
Jaweboki noa kenai
atsa wame
namipakex axe pei
batayochi
tashi xakiti pei
39
ATSA MISI ATI
Bakebaon jaa onantibo:Atsa misiaxon jato jawekiakinai.
Jaskaxon onamati Atsa xokaxon xakiai itanribi potsikanai.
Jainxon axe pei, bata yochi besheakai.
Seneanxon kameskoai atsa xaki wame nami pakexya itantashiribi akai.
Jaska pekao pein kawaxon kobiain.Moa waketian jatixonbi jawekiakanai.
39
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
82/112
39
Kaxon atsamisiai.
Akia ixon onanti:
Jaskaxon
misiati yoiai.
40
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
83/112
Shipibo
Ja jawekibonoa kenai map
mei parori
40
MAP KENTI ANON IKANWE
Bakebaon jaa onantibo:Map kenti akai jan jawekiatianoxon.
Jaskaxon onamati
Map meiya meskoai.Mein jakon onanoxon tanakin pakex piai, iamaxon, xoikanai,
toenaketian.
Meinkin seneanxon pakex bixon parorinin taranai wirishamanbo.
Jaskaxonra tsamanboti iki mapo kenti akin.
Seneanxon choshimai itan oikanai.
Ak pekao nakonai nawiskirantiakin.
40
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
84/112
40
Xobon kaxonjawen aniboboyoiai,ak jawekibo.
Akia ixon onanti:
Tsamaxon tee
seneantiboonanke.
EN MI CASA ESTAN 41
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
85/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Desarrolla en segunda lengua posesin opertenencia.
CMO LO HAREMOS? CON PREGUNTAS Y RESPUESTAS:- Quin es este?... Mi pap.
- Quin es esta?... Mi mam, etc.
QU NECESITAMOS?Dibujos de la familia (cada
nio dibujar a su familia enuna hoja) protocolo: Quin es
este?/ mi
41
CON OBJETOS: 41
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
86/112
2da. Lengua
En su sigue jugando con losprotocolos; combinando con los
objetos de su hogar.
CON OBJETOS:Qu necesitamos?
Para el 2do. da los nios deben traer algunos objetos de sucasa como: taza, cuchara, etc.
2do. da
Protocolo: De quin es esto?
Es de mi.../ es tu.../ es su...
Cmo lo haremos?De quin es esta taza? Es mi tazaDe quin es este plato? Es tu platoDe quin es este cuchillo? Es mi cuchilloDe quin es esta olla? Es su ollaDe quin es la purua? Es su purua
EVALUACIN:Comprende y usa los protocolos.
CUL ES TU NOMBRE? 42
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
87/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Comprende preguntas y dialogos simples comoCul es tu nombre?.
CMO LO HAREMOS?- Cul es tu nombre? Yo me llamo Ewys.
QU NECESITAMOS?Elaborar un ttere.
Protocolo: Cul es tu nombre?Yo me llamo
42
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
88/112
2da. Lengua
En su juega haciendopreguntas.
EVALUACIN:Reconoce sus nombres.
43DNDE ESTA?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
89/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Desarrollar la ubicacin espacial: debajo...encima de... dentro de... fuera de...
QU NECESITAMOS?
- Una caja o canasta, mesa o silla.- Objetos del aula para colocar.
- Protocolo: Dnde est?
CMO LO HAREMOS? CON PREGUNTAS Y RESPUESTAS- Dnde est la pelota?... La pelota est dentro de la caja.
- Dnde est la taza?... La taza est encima de la mesa.
- Dnde est el gato?... El gato est debajo de la mesa.
43
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
90/112
2da. Lengua
En su sigue jugando con:Dnde est?
EVALUACIN:Reconoce la ubicacin de los objetos utilizando
dentro de, fuera de, encima de..., debajo de...
44DE QU COLOR ES?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
91/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Decir en segunda lengua, las caractersticasde colores.
CMO LO HAREMOS? PREGUNTAS
- De qu color es el gato? De color negro.- De qu color es el rbol? De color verde.
- De qu color es la papaya? De color amarillo.
- De qu color es la cocona? De color roja.
- De qu color es el pato? De color negro.
- De qu color es la hoja? De color verde.- De qu color es el pollo? De color blanco.
- De qu color es el corazn? De color rojo.
QU NECESITAMOS?
Elaborar siluetas o mostrarfi
guras.Protocolo: Usar gnero el y la de qu color es?
44
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
92/112
2da. Lengua
En su juega a preguntar a sushermanos sobre diferentes colores
de manejo familiar.
EVALUACIN:Reconoce los colores.
45GRANDE Y PEQUEO?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
93/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Diferencia tamao: grande y pequeo.
CMO LO HAREMOS?CON PREGUNTAS- De qu tamao es el pato?
El pato es grande.
- De qu tamao es el flor?
El ratn es pequea.
- De qu tamao es la casa?
La planta es grande.
QU NECESITAMOS?
Elaborar siluetas o dibujos de diferentes objetos,animales, plantas, etc.
Protocolo de qu tamao es?.
45
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
94/112
2da. Lengua
En su juega con los objetosgrandes y pequeos nombrndolos.
EVALUACIN:En la 2da. lengua diferencia
grande y pequeo.
46QU ESTN HACIENDO LOS ANIMALES?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
95/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Aprende a describir acciones de los animales.
SABERES PREVIOS- Salimos al campo a observar los movimientos y acciones de
los animales de su comunidad.
NUEVOS SABERES- En grupo y en forma individual.
QU NECESITAMOS?
- Siluetas de perro, gato, gallina, pato, pavo, gallo.
- Vocabulario de acciones: correr, saltar, volar,mirar, comer, caminar.
Protocolo: Qu estn haciendo?
46
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
96/112
2da. Lengua
En su observa animales quetienen en su hogar y contesta qu
estn haciendo?
EVALUACIN:Al describir acciones de los
animales utiliza los protocolosqu est haciendo? y respuesta.
CMO LO HAREMOS? PREGUNTAS Y RESPUESTAS- Qu est haciendo el perro? El perro est corriendo.- Qu est haciendo el gato? El gato est caminando.
- Qu est haciendo la gallina? La gallina est mirando.
- Qu est haciendo el pato? El pato est comiendo.
47APRENDAMOS LOS SALUDOS?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
97/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Usa frases como: saludar
CMO LO HAREMOS?- Enseamos a los nios y nias con fraces cortas para que
aprendan a saludar (buenos das, buenas tardes, buenas
noches).- Viendo a los 3 dibujos enseamos los saludos.
QU NECESITAMOS?- Elaborar los 3 carteles.- Elaborar las tarjetas.
47
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
98/112
2da. Lengua
En su conversa con suspadres sobre los saludos aprendidos
en su escuela.
EVALUACIN:Aprende los saludos: buenos das,buenas tardes y buenas noches.
Esta actividad se puede trabajarcon los nios de 3, 4 y 5 aos.
48APRENDAMOS A CONFECCIONARFIGURAS GEOMTRICAS?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
99/112
2da. Lengua
FIGURAS GEOMTRICAS?
CAPACIDAD: Reconoce y describe las figuras geomtricas.
CMO LO HAREMOS? PREGUNTAS- Cmo se llama esto? El crculo.
- Cmo se llama esto? El cuadrado.
- Cmo se llama esto? El tringulo.
QU NECESITAMOS?Figuras geomtricas, papel lustre, topa, tempera,tijera, lpiz, goma.
48
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
100/112
2da. Lengua
En su juega haciendo losdibujos con la arcilla.
EVALUACIN:Reconoce las figuras geomtricas.
49EL CAMPO
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
101/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Comunicar aprendiendo a describir loselementos conocidos. Utiliza tamaos: grande,pequeo en sus descripciones.
SABERES PREVIOS- Salimos al campo a observar el paisaje.
- Formulamos preguntas a los nios y nias y ellos responderndescribiendo el color y tamao.
NUEVOS SABERES
- Protocolo: decir cosas... Cmo es?, de qu tamao es?
QU NECESITAMOS?Elaborar siluetas de
pelotas grandes y pequeas,
rboles,fl
ores, maz,plantas, chacra.
49
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
102/112
2da. Lengua
En su sigue describiendoobjetos utilizando el protocolo
cmo es?
EVALUACIN:Describe elementos conocidos.
Utiliza en sus descripcionestamaos y colores.
CMO LO HAREMOS?Juegan en ronda, en pares, en grupos.
Preguntas Respuestas
- Cmo es la pelota? La pelota es roja y grande.
- Cmo es el rbol? El rbol es grande y verde.
- Cmo es la flor? La flor es amarilla y pequea.
Recomendaciones:Los nios de 5 aos que hablen ms.
50QU ESTN HACIENDO?
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
103/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Aprende a describir acciones de las personasque observa.
SABERES PREVIOS
- Realiza acciones con los nios.
QU NECESITAMOS?Ficha, ampliar el dibujo de
la lmina.
Vocabulario: yo, tu, el, ella.
Protocolo: Qu estshaciendo?.
50
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
104/112
2da. Lengua
En su sigue usando elprotocolo qu ests haciendo? y el
vocabulario yo, tu, el ella.
EVALUACIN:Describe con facilidad acciones de personas.
CMO LO HAREMOS? CON PREGUNTAS Y RESPUESTASEscribe en tarjetas el nombre de los personajes, incluida con
la de un nio o nia y coloca en las acciones.- Qu est haciendo Ana? Ella est bailando.- Qu est haciendo Jos? El est riendo.- Qu est haciendo T? Yo estoy comiendo.
- Qu est haciendo yo? T ests mirando.- Qu est haciendo tu mam? El est bailando.- Qu est haciendo tu pap? El est bailando.- Qu est haciendo tu hermana? Ella est bailando.
Recomendaciones:Los nios de 5 aos que incrementen ms su vocabulario conpalabras nuevas.
51LA BANDERA DEL PER
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
105/112
2da. Lengua
CAPACIDAD: Interroga textos narrativos (poesa).
CMO LO HAREMOS?- Copia de la ficha al papelgrafo o pizarra, la poesa.
- Pregunta a los nios que dice en el papelgrafo.- Lee conjuntamente con ellos el papelgrafo.
- Lee individualmente el papelgrafo.
- Juega cubriendo los dibujos al momento de leerlas.
- Utiliza la ficha y pide a los nios y nias que complete
dibujando lo que falta.
QU NECESITAMOS?Ficha, papelgrafo, pinturao crayola roja, lpiz, papelde cometa, papel lustre.
51
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
106/112
2da. Lengua
En su elabora una bandera paraadornar.
EVALUACIN:Comprende y reproduce textos orales (poesas).
Reconoce la bandera como smbolo patrio.
NDICE SHIPIBO
C tillTt l
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
107/112
20
1918
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
21
Ciencia y Ambiente
Ciencia y AmbienteCiencia y Ambiente
Comunicacin Integral
Lgico Matemtica
Comunicacin Integral
Personal Social
Ciencia y Ambiente
Comunicacin Integral
Personal Social
Lgico Matemtica
Lgico Matemtica
Lgico Matemtica
Comunicacin Integral
Comunicacin Integral
Comunicacin Integral
Ciencia y ambiente
Personal Social
Ciencia y AmbientePersonal Social
rea Cartilla
Tama xeati ati
Jaskaxon yomeratiKenpo anon ikanwe
Shiro bewa axenon ikanwe
Wanin pia ati
Jatian non jema peokota onanti
Yoinabo mawanon ikanwe
Jiwibo aniai onanti
Non jeman pishta anon ikanwe
Koirameti onanon ikanwe
Tsinkibo anon ikanawe
Teoti ati
Toponti onanon ikanwe
Imaabo ninkanon ikanwe
Esebo onanon ikanwe
Besawemeti anon ikanwe
Niibo onanon ikanwe
Axeti xobo rao ati
Enra nokon yora onanaiEnra nokon jane onanai
Ttulo
NDICE SHIPIBO
C tillTt l
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
108/112
40
3938
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
2221
Lgico Matemtica
Ciencia y AmbienteCiencia y Ambiente
Ciencia y Ambiente
Personal Social
Ciencia y Ambiente
Ciencia y Ambiente
Ciencia y Ambiente
Personal Social
Comunicacin Integral
Personal Social
Lgico Matematica
Lgico Matemtica
Ciencia y Ambiente
Ciencia y Ambiente
Comunicacin Integral
Lgico Matemtica
Personal Social
Ciencia y AmbienteCiencia y Ambiente
rea Cartilla
Map kenti anon ikanwe
Atsa misi atiBawin rera kawa
Yobin kokonon bekanwe
Masha iti onanti
Wai anon ikanwe
Jaskakin tobi raonti onanti
Atsa xeati anon ikanwe
Jonxeati onanon ikanwe
Jawekopiki popo keotai ixon onanti
Non sawetibo onanon ikanwe
Maiti anon ikanwe
Keneati onanti
Choncho pikotai onanti
Amakirin beten ati
Masen shaka ati anon ikanwe
Senenbiresrin ixon onanti
Maroti tee atibo
Santira jaskakin banatiMasen kaxke besawemeti ati
Ttulo
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
109/112
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
110/112
El Acuerdo Nacionall cuerdo Nacional
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
111/112
El 22 de julio de 2002, los representantes de las
organizaciones polticas, religiosas, delGobierno y de la sociedad civil firmaron elcompromiso de trabajar, todos, para conseguirel bienestar y desarrollo del pas. Estecompromiso es el Acuerdo Nacional.
El Acuerdo persigue cuatro objet ivosfundamentales. Para alcanzarlos, todos los
peruanos de buena voluntad tenemos, desde ell ug ar q ue ocup emos o e l r o l quedesempeemos, el deber y la responsabilidadde decidir, ejecutar, vigilar o defender loscompromisos asumidos. Estos son tanimportantes que sern respetados comopolticas permanentes para el futuro.
Por esta razn, como nios, nias, adolescenteso adultos, ya sea como estudiantes otrabajadores, debemos promover y fortaleceracciones que garanticen el cumplimiento deesos cuatro objetivos que son los siguientes:
La justicia, la paz y el desarrollo que
necesitamos los peruanos slo se puedendar si conseguimos una verdaderademocracia. El compromiso del AcuerdoNacional es garantizar una sociedad en laque los derechos son respetados y losciudadanos viven seguros y expresan conlibertad sus opiniones a partir del dilogoabierto y enriquecedor; decidiendo lo mejor
para el pas.
Para poder construir nuestra democracia, esnecesario que cada una de las personas queconformamos esta sociedad, nos sintamos
parte de ella. Con este fin, el Acuerdo
promover el acceso a las oportunidadeseconmicas, sociales, culturales y polticas.Todos los peruanos tenemos derecho a unempleo digno, a una educacin de calidad, auna salud integral, a un lugar para vivir. As,alcanzaremos el desarrollo pleno.
Para afianzar la economa, el Acuerdo secompromete a fomentar el espritu decompetitividad en las empresas, es decir,mejorar la calidad de los productos yservicios, asegurar el acceso a la formaliza-cin de las pequeas empresas y sumaresfuerzos para fomentar la colocacin denuestros productos en los mercados
internacionales.
Es de vital importancia que el Estadocumpla con sus obligaciones de maneraeficiente y transparente para ponerse alservicio de todos los peruanos. El Acuerdo
s e c om pr om et e a m od er ni za r l aadministracin pbl ica, desarrol larinstrumentos que eliminen la corrupcin oel uso indebido del poder. Asimismo,descentralizar el poder y la economa paraasegurar que el Estado sirva a todos losperuanos sin excepcin.
Mediante el Acuerdo Nacional nos compro-metemos a desarrollar maneras decontrolar el cumplimiento de estas polticasde Estado, a brindar apoyo y difundirconstantemente sus acciones a la sociedaden general.
1. Democracia y Estado de Derecho
2. Equidad y JusticiaSocial
3. Competitividaddel Pas
4. Estado Eficiente, Transparente yDescentralizado
SMBOLOS DE LA PATRIA
HIMNO NACIONALDEL PERCORO
Somos libres, semoslo siempre,t i l l S l
8/9/2019 ITEM 12 Cartilla Shipibo
112/112
CORO DEL HIMNO NACIONAL ESCUDO
y antes niegue sus luces el Sol,que faltemos al voto solemneque la Patria al eterno elev
El 10 de diciembre de 1948, la Asamblea General de las Naciones Unidas aprob y proclam laDeclaracin Universal de Derechos Humanos, cuyos artculos figuran a continuacin:
Declaracin Universal de los Derechos HumanosDeclaracin Universal de los Derechos Humanos
BANDERA
Artculo1.-
Artculo2.-
Artculo3.-
Artculo4.-
Artculo5.-
Artculo6.-
Artculo7.-
Artculo8.-
Artculo9.-Artculo10.-
Artculo 11.-
Artculo12.-
Artculo13.-
Artculo14.-
Artculo15.-
Artculo16.-
Artculo17.-
Artculo21.-
Artculo22.-
Artculo23.-
Artculo 24.-
.
Artculo25.-
Artculo26.-
Artculo27.-
Artculo28.-
Artculo29.-
Todoslos seres humanosnacen librese igualesen dignidady derechosy (...)debencomportarsefraternalmente losunoscon losotros.
Toda persona tiene todos los derechos y libertades proclamados en esta Declaracin, sindistincinalgunade raza, color,sexo,idioma,religin,opininpolticao decualquierotra ndole,origennacionalo social, posicin econmica, nacimiento o cualquier otra condicin. Adems, no se har distincin algunafundada en la condicin poltica, jurdica o internacional del pas o territorio de cuya jurisdiccin dependa unapersona(...).
Todoindividuotienederechoa lavida,a lalibertady a laseguridadde supersona.
Nadie estar sometido a esclavitud ni a servidumbre; la esclavitud y la trata de esclavos estnprohibidasen todas susformas.
Nadie sersometidoa torturasnia penaso tratoscrueles,inhumanos odegradantes.
Todoser humanotienederecho,entodaspartes,alreconocimientode supersonalidadjurdica.
Todos son iguales ante la ley y tienen, sin distincin, derecho a igual proteccin de la ley. Todostienenderecho a igualproteccin contratoda discriminacin que infrinjaesta Declaracin(...).
Toda persona tiene derecho a un recurso efectivo, ante los tribunales nacionales competentes,quela ampare contraactosque violensus derechosfundamentales(...).
Nadiepodr serarbitrariamentedetenido, presoni desterrado.Toda persona tiene derecho, en condiciones de plena igualdad, a ser oda pblicamente y con
justiciapor un tribunalindependientee imparcial, para la determinacin de sus derechosy obligacioneso para elexamen decualquieracusacincontraellaen materiapenal.
1. Toda persona acusada de delito tiene derecho a que se presuma su inocencia mientras no se pruebe suculpabilidad (...).
2. Nadie sercondenado poractosu omisiones queen elmomentode cometerse no fuerondelictivossegnelDerechonacionalo internacional. Tampoco seimpondrpenams grave quela aplicable enel momentodelacomisindel delito.
Nadie ser objeto de injerencias arbitrarias en su vida privada, su familia, su domicilio o sucorrespondencia, ni de ataques a su honra o a su reputacin.Toda persona tiene derecho a la proteccin de laleycontratales injerenciaso ataques.
1. Todapersonatienederechoa circularlibrementey a elegirsu residenciaen elterritoriodeun Estado.
2. Todapersonatienederechoa salirde cualquierpas,inclusodelpropio,ya regresara supas.
1. Encaso depersecucin,todapersonatienederechoa buscar asilo,y a disfrutarde l,en cualquier pas.
2. Este derechono podr serinvocadocontrauna accinjudicialrealmenteoriginadapor delitoscomuneso poractos opuestosa lospropsitosy principiosde lasNacionesUnidas.
1. Todapersonatienederechoa unanacionalidad.
2. Anadiese privararbitrariamente desu nacionalidadni delderecho acambiarde nacionalidad.
1. Los hombres y las mujeres, a partir de la edad nbil, tienen derecho, sin restriccin alguna por motivos deraza,nacionalidado religin,a casarsey fundaruna familia(...).
2. Slo mediantelibre y pleno consentimientode losfuturosesposospodrcontraerseelmatrimonio.
3. Lafamilia esel elementonatural y fundamental de lasociedady tiene derecho a laproteccinde lasociedad
ydel Estado.
1. Todapersonatienederechoa lapropiedad,individualy colectivamente.
2 Nadie serprivadoarbitrariamente desu propiedad
1. Toda persona tiene derecho a participar en el gobierno de su pas, directamente o por medio de representantes
librementeescogidos.2. Todapersonatieneelderechode acceso,en condicionesde igualdad,a lasfuncionespblicasde supas.
3. La voluntad del pueblo es la base de la autoridad del poder pblico; esta voluntad se expresar medianteelecciones autnticasque habrn decelebrarse peridicamente,por sufragiouniversale igualy porvoto secretouotroprocedimiento equivalenteque garanticela libertaddel voto.
Todapersona(...)tiene derechoa laseguridadsocial,y a obtener,(...)habidacuentade laorganizacin ylos recursos de cada Estado, la satisfaccin de los derechos econmicos, sociales y culturales, indispensables a sudignidady allibredesarrollodesu personalidad.
1. Todapersonatienederechoal trabajo,a lalibreeleccin desu trabajo,a condicionesequitativasy satisfactorias detrabajoy a laproteccincontraeldesempleo.
2. Todapersonatienederecho,sindiscriminacinalguna,a igualsalarioportrabajo igual.
3. Toda persona que trabaja tiene derecho a una remuneracin equitativa y satisfactoria, que le asegure, as como asu familia, una existencia conforme a la dignidad humana y que ser completada, en caso necesario, por
cualesquieraotros mediosde proteccinsocial.4. Todapersonatienederechoa fundar sindicatosy a sindicarsepara ladefensade susintereses.
Toda persona tiene derecho al descanso, al disfrute del tiempo libre, a una limitacin razonable de laduracindeltrabajo ya vacacionesperidicaspagadas
1. Toda persona tiene derecho a un nivel de vida adecuado que le asegure, as como a su familia, la salud y elbienestar, y en especial la alimentacin, el vestido, la vivienda, la asistencia mdica y los servicios socialesnecesarios; tiene asimismo derecho a los seguros en caso de desempleo, enfermedad, invalidez, viudez, vejez uotros casosdeprdidade susmediosde subsistenciaporcircunstanciasindependientesde suvoluntad.
2. La maternidad y la infancia tienen derecho a cuidados y asistencia especiales. Todos los nios, nacidos dematrimonioo fuera dematrimonio,tienenderechoa igualproteccinsocial.
1. Toda persona tiene derecho a la educacin. La educacin debe ser gratuita, al menos en lo concerniente a lainstruccinelementaly fundamental.La instruccinelemental serobligatoria.La instruccintcnicay profesionalhabr de ser generalizada; el acceso a los estudios superiores ser igual para todos, en funcin de los mritosrespectivos.
2. La educacintendrpor objeto elpleno desarrollo de lapersonalidadhumanay elfortalecimientodel respeto a losderechos humanos y a las libertades fundamentales; favorecer la comprensin, la tolerancia y la amistad entretodas las naciones y todos los grupos tnicos o religiosos, y promover el desarrollo de las actividades de lasNacionesUnidas paraelmantenimientode lapaz.
3. Lospadrestendrnderechopreferentea escogerel tipodeeducacin quehabrde darse asus hijos.
1. Toda persona tiene derecho a tomar parte libremente en la vida cultural de la comunidad, a gozar de las artes y aparticiparen elprogresocientficoy enlos beneficiosque del resulten.
2. Todapersonatienederecho a laproteccinde losinteresesmorales y materialesque lecorrespondanporrazndelasproducciones cientficas,literariaso artsticasde quesea autora.
Todapersonatienederechoa quese establezca unordensociale internacionalen elque losderechosylibertadesproclamadosen estaDeclaracin se hagan plenamenteefectivos.
1. Todapersonatienedeberesrespecto a lacomunidad(...).
2. En el ejercicio de sus derechos y en el disfrute de sus libertades, toda persona estar solamente sujeta a laslimitaciones establecidas por la ley con el nico fin de asegurar el reconocimiento y el respeto de los derechos ylibertadesde losdems,y de satisfacerlas justasexigenciasde lamoral,del orden pblicoy delbienestargeneral