+ All Categories
Home > Documents > ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · ufro axdens gavlenas erTmaneTze - politika...

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo ... · ufro axdens gavlenas erTmaneTze - politika...

Date post: 19-Oct-2020
Category:
Upload: others
View: 3 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
124
1 ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti flora esebua pier burdies socioanalizi: energoseqtori - politikis velisa da Jurnalistikis velis gadakveTis wertili qarTul presaSi disertacia Sesrulebulia sociologiis doqtoris akademiuri xarisxis mosapoveblad samecniero xelmZRvaneli (Tsu) asocirebuli profesori amiran berZeniSvili 2011 weli
Transcript
  • 1

    ivane javaxiSvilis saxelobis

    Tbilisis saxelmwifo universiteti

    flora esebua

    pier burdies socioanalizi:

    energoseqtori - politikis velisa da Jurnalistikis velis

    gadakveTis wertili qarTul presaSi

    disertacia Sesrulebulia sociologiis doqtoris akademiuri xarisxis

    mosapoveblad

    samecniero xelmZRvaneli

    (Tsu) asocirebuli profesori amiran berZeniSvili

    2011 weli

  • 2

    sarCevi

    Sesavali ---------------------------------------------------------------------------------- 4

    Tavi 1. pier burdies socioanalizis ZiriTadi kategoriebi

    1.1. struqturuli konstruqtivizmi ------------------------------------------------------------ 6

    1.2 habitusi --------------------------------------------------------------------------------------------------- 14

    1.3. veli --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17

    1.4. kapitali -------------------------------------------------------------------------------------------------- 19

    Tavi 2. masobrivi komunikaciis gaazrebisTvis -------------------------------- 22

    2.1. masobrivi komunikacia rogorc informaciis mauwyebeli ------------------ 24

    2.2. masobrivi komunikacia rogorc garTobis saSualeba ------------------------ 28

    2.3. masobrivi komunikacia rogorc biznesi ---------------------------------------------- 30

    2.4. masobrivi komunikacia rogorc politikuri gancxadebebis mauwyebeli

    ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 32

    2.5. informaciuli era ---------------------------------------------------------------------------------- 35

    Tavi 3. veli

    3.1. politikis veli ------------------------------------------------------------------------------------ 42

    3.2. Jurnalistikis veli ----------------------------------------------------------------------------- 51

    3.3. politikis velisa da Jurnalistikis velis gadakveTa---------------------- 55

    3.4. velis avtonomiurobis sakiTxi ----------------------------------------------------------- 58

    3.5. presa da televizia - Jurnalistikis velis agentebi ---------------------- 60

    3.6. mediatizirebuli inteleqtualebi ----------------------------------------------------- 67

  • 3

    Tavi 4. damokidebuleba mediisadmi da kvlevis Sedegebi

    4.1. saqarTveloSi mediisadmi damokidebulebis Sesaxeb------------------------- 86

    4.2. qarTuli presis kvleva da daskvnebi------------------------------------------------- 92

    gamoyenebuli literatura -------------------------------------------------------------------- 118

  • 4

    Sesavali

    dro, romelSic Cven vcxovrobT, bevrma ukve informaciulad, bevrma ki

    konkretulad satelevizio epoqad monaTla. am droSi mediis

    gansakuTrebul mniSvnelobaze da misi gavlenis did diapazonze aRaravin

    davobs. am epoaqaSi politikac axal Tvisebebs iZens; mas uwevs moqmedeba

    axal sibrtyeSi, sadac Tavad gvevlineba erTdroulad rogorc

    determinatoris, aseve determinirebulis rolSi. marTalia, bevrs

    saubroben avtonomiur politikur velze, romelic qmnis aminds

    saxelmwifoSi. Tumca, avtonomiuroba masze sxva velebis gavlenas,

    zogjer ki Zalian seriozul gavlenas sulac ar gamoricxavs. im

    realobis gaTvaliswinebiT, rom TiTqmis yvela velze dRes gavlenas

    axdens masobrivi komunikaciis saSualebebi, arc politikis velis am

    zegavlenis gareSe Seswavlaa logikuri. miTumetes, rom bevri socialuri

    mecnieri ukve saubrobs mediis gansakuTrebul zegavlenaze Tanamedrove

    politikis velze.

    Tavad media politikisa da biznesis interesebis gavlenis qveSaa da

    mudmivad am gavlenebisagan gaTavisuflebas cdilobs erTi mxriv. meore

    mxriv ki, is imdenad karnaxobs yvela sferos, maT Soris, politikasac da

    biznessac TamaSis sakuTar wesebs, rom xSirad mkafio sazRvrebis

    dadgena sferoebs, velebs Soris rTul amocanas warmoadgens.

    im pirobebSi, rodesac saubaria axali tipis sazogadoebaze, sadac

    informacia, misi gavrcelebis gzebi da tendenciebi gansakuTrebul rols

    TamaSobs, rodesac xazs usvamen qseluri sazogadoebis Camoyalibebas da

    misi gavrcelebis gansakuTrebul tempebs, romelic sul ufro metadaa

    mijaWvuli sxvadasxva mediasaSualebebs da srulad Tu ara, metwilad

    mainc virtualur, qselur realobaSi cxovrobs, rTulia gaarkvio, ra

    ufro axdens gavlenas erTmaneTze - politika mediaze Tu piriqiT.

  • 5

    mediatizaciis pirobebSi, politikas ufro metad uwevs Tanamedrove

    medialogikas daemorCilos Tu mainc media ufro ganicdis politikis

    velis gavlenas.

    swored am ori velis - politikis velisa da Jurnalistikis velis

    gadakveTis wertilebis Ziebaa kvlevis mTavari sagani. frangi

    sociologis pier burdies struqturuli konstruqtivizmi da velebis

    Teoria, sakmaod sainteresod xsnis zogadad velis funqcionirebis,

    sazogadoebis konstruirebis sakiTxs, da Tavad CemTvis saintereso ori

    velis gadakveTis sakiTxsac.

    swored burdies Teoriaa is xaraCo, romlis daxmarebiTac me Sevecdebi

    gaviazro Tu ra mimarTebaa politikis velsa da Jurnalistikis vels

    Soris. ra logikiT muSaobs es ori veli; romeli politikuri Temebia

    aqtualuri Jurnalistikis velisTvis; vin arian ZiriTadi politikuri

    diskursebis gamxmovaneblebi da ramdenad mravalferovania

    Jurnalistikis velis mier reprezentirebuli Temebi.

    am kiTxvebze pasuxis gacemas garda burdies Teoriisa, konkretuli

    kvlevis SedegebiT Sevecdebi, romelic am, Cemi azriT, sakmaod saintereso

    da aqtualuri sakiTxebis Sesaxeb argumentebs met damajereblobas

    Sematebs.

  • 6

    Tavi 1

    Ppier burdies socioanalizis ZiriTadi kategoriebi

    1.1. struqturuli konstruqtivizmi

    frangi sociologi pier burdie sakuTar Teorias konstruqtivistul

    struqturalizms an struqturalistur konstruqtivizms uwodebs.

    “struqturalizmis daxmarebiT minda vTqva, rom Tavad socialur

    samyaroSi arsebobs obieqturi struqturebi, agentebis nebisa da

    cnobierebisgan damoukidebeli, romelTac ZaluZT agentTa

    praqtikebisTvis an warmodgenebisTvis mimarTulebis micema an maTi

    CaxSoba. konstruqtivizmis daxmarebiT ki, minda vTqva, rom arsebobs

    socialuri genezisi, erTi mxriv, azrovnebis, aRqmisa da moqmedebis

    sqemebis, es ukanasknelni ki aris habitusis Semadgeneli nawili, meore

    mxriv ki, socialuri struqturebisa, kerZod ki imisa, rasac me vels an

    jgufebs, zogadad ki socialur klass vuwodeb” (Шматко, 1998, gv. 64).

    socialuri mecniereba erTi SexedviT sruliad araTavsebad or

    Tvalsazriss Soris meryeobs – obieqtivizmsa da subieqtivizms Soris.

    erTi mxriv, is amtkicebs, rom socialuri realoba Sedgeba socialuri

    faqtebisgan, obieqtebisgan. meore mxirv ki, realoba Sedgeba agentebis

    mier subieqturad konstruirebuli warmodgenebisgan. burdie am ori

    poziciis erTgvar Sejerebas cdilobs da gvTavazobs sakuTar e.w.

    struqturalistur konstruqtivizms.

  • 7

    burdies ganmartebiT, socialur mecnierebaSi arsebobs obieqturi

    struqturebi, romelTac akonstruirebs sociologi obieqtivizmis

    farglebSi, agentebis subieqtur warmodgenaTa ugulebelyofiT; magram,

    meore mxriv, es warmodgenebi unda iyos aTvisebuli individualur Tu

    koleqtiur doneze yoveldRiur brZolaSi. Tavad yoveldRiuri brZola

    obieqtur struqturaTa SenarCunebaze an Secvlazea orientirebuli.

    orive midgoma – obieqturi da subieqturi – dialeqtikur kavSirSi

    imyofeba erTmaneTTan.

    burdies mcdeloba, daZlios es dialeqtika, struqturalisturi

    konstruqtivizmis koncefciis saxiT Camoyalibda. man socialuri

    realobis aRsawerad termini socialuri sivrce Semoitana.

    socialuri sivrce isea konstruirebuli, rom masSi ganTavsebuli

    agentebi, jgufebi Tu instituciebi miT met saerTo Tvisebas floben, rac

    ufro axlos arian am sivrceSi. es aris sivrce qaRaldze, sadac

    distanciuroba emTxeva socialur distancias. geografiulad adamianebi

    SeiZleba Zalianac axlos imyofebodnen erTmaneTTan, Tumca socialurad

    distancia maT Soris iyos didi (Социоанализ Пьера Бурдьё, 2001, gv. 66).

    socialur sivrceSi agentebi ganawilebulebi arian ori sazomis mixedviT

    – erTi, sxvadasxva tipis kapitalis flobis mixedviT da, meore, Tavad

    kapitalis struqturis mixedviT. kapitalis struqtura gulisxmobs mis

    wonas, anu mniSvnelobas yvela kapitalis saerTo moculobaSi.

    socialuri sivrce imgvarad aris konstruirebuli, rom agentebi,

    romelTac aqvT msgavsi pirobebi, eqvemdebarebian msgavs garemoebebs da

    aqvT Sansi daeuflon msgavs dispoziciebs, da Sesabamisad, awarmoon

    msgavsi praqtikebi. dispoziciebi, romelTac adamiani iZens konkretuli

    poziciis dakavebisas, gulisxmobs am poziciasTan Seguebas, anu

    gofmaniseul sence of one’s place-s (СПБ, 2001). Sence of one’s place gulisxmobs

    sakuTari adgilis SegrZnebas, rodesac agenti grZnobs sakuTar adgils,

  • 8

    imavdroulad grZnobs sxvebis adgilsac da sakuTari adgilis

    dakavebasTan erTad sxvebs konkretul distanciaze tovebs.

    socialuri realoba, romelzec obieqtivistebi saubroben, aris aRqmis

    obieqtic. amdenad, socialurma mecnierebam kvlevis obieqtad es

    realobac unda aiRos da es aRqmac, romelic agentebs obieqtur

    socialur sivrceSi konkretuli poziciis Sesabamisad uyalibdebaT.

    burdies azriT, sociologiam unda mocvas socialuri samyaros aRqmis

    sociologiac, anu samyaroze warmodgenis konstruirebac, rac Tavis

    mxriv, samyaros konstruirebis procesSia CarTuli. rasakvirvelia,

    agentebi axdenen samyaros sakuTari xedvis konstruirebas, magram es

    konstruireba struqturuli zewoliT xdeba; aRqmul samyaros aqvs

    tendencia, is aRqmul iqnas rogorc raRac TavisTavadi.

    bergerTan da lukmanTan ”realoba” aris fenomenebis maxasiaTebeli,

    romelic adamianTa nebis gareSe arsebobs, Tumca Cven gvaqvs ”codna” am

    realobis Sesaxeb, rac imas niSnavs, rom adamianebi darwmunebulebi varT

    am fenomenebis realurad arsebobaSi.

    es socialuri sivce, anu realoba gansxvavebulia swored imitom, rom

    socialuradaa konstruirebuli; imis gaTvaliswinebiT ki, rom

    socialuri sivrce yvela sazogadoebaSi gansxvavebulia, realobac

    gansxvavebulad yalibdeba.

    socialuri realobis konstruirebis kvleva, pier burdiesTan, Semdeg

    rames gulisxmobs: pirveli, konstruireba ar xdeba socialur vakuumSi,

    aramed xdeba socialuri zewolis pirobebSi;

    meore, struqturirebuli struqturebi Tavad aris socialurad

    struqturirebuli, radganac aqvT socialuri genezisi;

    da mesame, socialuri realobis konstruireba ara mxolod

    individualuri saqmea, is SeiZleba koleqtiur saqmedac iqces (СПБ, 2001).

  • 9

    piter bergerisa da Tomas lukmanisTvisac realoba socialuradaa

    struqturirebuli ara vakuumSi, aramed konkretuli mniSvnelobis

    matarebel socialur sivceSi (Бергер & Лукман, 2001, gv. 23).

    socialuri sivrcis aRweras bergeri da lukmani ”umaRlesi realobiT”,

    cdiloben. am ukanasknels isini par excellence, anu yoveldRiuri cxovrebis

    realobas uwodeben. sazogadoebis rigiTi wevrebisTvis yoveldRiuri

    cxovreba aris aRqmuli, rogorc TavisTavad nagulisxmevi; es aris

    samyaro, romelic subieqturad yvelas cnobierebaSi da qmedebebSi

    arsebobs da ganicdeba adamianebis mier, rogorc realuri.

    yoveldRiuri cxovreba aris mowesrigebuli realoba, sadac fenomenebi

    garkveuli niSnebiTaa sistematizirebuli. es sistematizirebuli

    fenomenebi aRiqmeba rogorc adaminuri aRqmisagan damoukidebeli ram.

    yoveldRiuri cxovrebis realoba aris obieqtivirebuli, anu

    konstruirebuli obieqtTa garkveuli wesrigiT, romlebic ”Cemamdec

    arsebobda da Cems merec iarsebebs”. is, rac am obieqtivaciebs da Tavad

    yoveldRiur cxovrebasac mniSvnelobas aniWebs aris ena.

    yoveldRiuri cxovrebis realobas aqvs TavisTavad naguslixmevi xasiaTi,

    romelic, garda imisa, rom arsebobs, sxva damatebiT Semowmebas ar

    saWiroebs. is arsebobs rogorc TavisTavad cxadi faqti. da, radganac

    yoveldRiuri cxovrebis wesi ar wydeba, is aRqmulia, rogorc

    araproblematuri ram. yoveldRiuri cxovreba manam aris

    araproblematuri, sanam ar Sewydeba misi Tanmimdevurli funqcionireba.

    yoveldRiuri cxovrebis realobas aqvs sivrciTi da droiTi struqtura

    (Бергер & Лукман, 2001, gv. 49). sivrciTi struqtura niSnavs imas, rom

    yoveldRiuri cxovrebis realobas aqvs socialuri sazomi, rac imas

    niSnavs, rom Cemi manipulaciebis sistema mudmivad kveTs sxva adamianebis

    manipulaciaTa zonebs.

  • 10

    rac Seexeba yoveldRiuri cxovrebis realobis droiT struqturas, anu

    temporalurobas, rogorc mas bergeri da lukmani uwodeben, es aris

    Tviseba, romelic axasiaTebs cnobierebas. cnobierebis nakadi yovelTvis

    droSia mowesrigebuli. magaliTad, Tu Zalian ginda monawileobis miReba

    konkretul sportul SejibrebaSi, magram jerjerobiT amis kvalifikacia

    ar gaqvs, mogiwevs manamde mocda, sanam am kvalifikacias moganiWeben.

    yoveldRiuri cxovrebis temporalur struqturasTan adamians uwevs

    Sexeba, rogorc faqtTan, romelsac angariSi unda gauwios; yvela misi

    proeqti aucilebelia droSi iyos adeqvaturi. yoveldRiurobaSi dro

    aRqmulia rogorc uwyveti da saboloo, Tavad adamianis cxovreba ki

    aris epizodi drois uwyvet nakadSi, xolo sikvdilis gardauvalobis

    codna am dros saboloos xdis ”CemTvis”.

    yoveldRiuri cxovrebis realobas adamiani inawilebs sxva adamianebTan.

    viRacasTan adamians aqvs pirispir urTierToba, viRacasTan ara. es

    urTierTobebi sakmaod rTulia mkacrad dadgenili xatebis struqturaSi

    moaqcio, radganac TiToeuli adamianis aRqma subieqturia. marTalia,

    pirispir urTierTobebi dadgenili xatebisadmi winaaRmdegobas naklebad

    gulisxmobs, vidre sxvebTan gaSualebuli urTierToba, magram yovelTvis

    da yvelas mier erTi da igive situaciis zustad erTnairi aRqma ar xdeba.

    viRacasTan adamians aqvs pirispiri, viRacasTan ki anonimuri tipis

    urTierToba da es urTierTobebi msgavsi ar aris. marTalia, SesaZloa

    yoveldRe xvdebode gazeTis gamyidvels, magram masTan da sakuTari

    ojaxis wevrTan urTierToba msgavsi ver iqneba. interesebisa da

    intimurobis xarisxis mixedviT ki anonimuroba mcirdeba an izrdeba

    (Бергер & Лукман, 2001, gv. 59).

    bergerisa da lukmanis azriT, yoveldRiuri cxovrebis realoba SeiZleba

    gavigoT tipizaciis kontinuumSi, romlis anonimurobac imis mixedviT

    izrdeba, Tu ramdenad Sordeba ”aq da axla” pirispir urTierTobas. erT

    polusze imyofebian isini, visTanac adamians aqvs intensiuri, pirispir

  • 11

    urTierToba da ”mis wres” warmoadgnen, xolo meore polusze isini

    arian, visTanac pirispir urTierToba ar aqvs. socialuri struqtura

    tipizaciebisa da misi saSualebiT urTierTobaTa ganmeorebadi xatebis

    nakrebs, jams warmoadgens.

    yoveldRiuri cxovreba aris cxovreba, romelsac adamiani iziarebs

    sxvebTan enis saSualebiT. niSanTa sistemebiT adamians SeuZlia gadasces

    informacia, romelic ”aq da axla” subieqtur realobas ar gamoxatavs.

    ena iZleva uwyveti obieqtivaciis SesaZleblobas da maTi tipizacia xdeba

    kategoriebSi, romlebic gasagebia rogorc CemTvis, aseve sxvebisTvisac.

    magaliTad, Cemi problemebi Cemsave kolegasTan SeiZleba moeqces

    kategoriaSi - problema kolegasTan. marTalia, es aris ”Cemi” problema,

    ”Cemi kolega” da ”Cemi aRqma”, magram problema, mxolod sakuTari,

    SeiZleba qondes nebismier sxvas. Sesabamisad, es kategoria CemTvisac da

    sxvisTvisac gasagebia, xolo mniSvnelobaTa organizebis wesebiT

    klasificirebuli Cemi biografiuli gamocdileba aris obieqturad da

    subieqturad realuri. ”aq da axla” sistemidan gasvlis unaris gamo,

    realobis sxdavasxva zona axerxebs gaerTianebas da integrirebas erT

    azrobriv mTlianobaSi (Бергер & Лукман, 2001, gv. 69).

    burdiesTvis socialuri realoba orjer aris struqturirebuli.

    pirvel rigSi, arsebobs pirveladi anu obieqturi struqturireba

    socialuri urTierTobebiT. es urTierTobebi CarTulia sxvadasxva -

    materialuri Tu aramaterialuri resursis ganawilebaSi. meorec,

    socialuri realoba struqturirebulia agentTa warmodgenebiT am

    urTierTobebze, sxvadasxva sazogadoebriv institutze da saerTod

    socialur samyaroze, rac gavlenas axdens pirvelad struqturirebaze.

    orjeraa struqturirebuli realoba bergerisa da lukmanisTvisac.

    maTTan yoveldRiuri cxovrebis realoba organziebulia ori polusis -

    Cemi sxeulis ”aq” da Cemi amJamindeli drois ”axla”-s Soris.

  • 12

    bergeri-lukmaniseuli ”aq da axla”, burdies mier gaziarebul

    hofmaniseul sence of one’s place’s Zalian gavs. swored es ”aq da axla”

    SeiZleba gavigoT yoveldRiuro cxovrebis realobisadmi individis

    yuradRebis fokusad.

    marTalia, yoveldRiuri cxovrebis realoba mxolod am ori polusiT ar

    amoiwureba, magram aq yvelaze mniSvnelovani is aris, rom adamini

    yoveldRiur cxovrebas aRiqvams sivrciTi da droiTi miaxloebis an

    moSorebis xarisxis mixedviT. ”CemTan uaxloesia cxovrebis is zona,

    romelic Cemi fizikuri manipulaciebisTvis aris uSualod misawvdomi,

    anu Cemi moRvaweobis zona, zona, romelSic vsaqmianob da vapireb viyo.

    swored es aris individis par excellence” (Бергер & Лукман, 2001, gv. 43).

    imavdroulad, adamiani acnobierebs, rom am zonis miRma sxva

    zonac/zonebic arsebobs, magram isini misi uSaulo interesis sferoSi ar

    Sedis. ”Cemi ”aq” aris sxvebis ”iq”, xolo Cemi ”axla” sxvebis ”axlas”

    SesaZloa sulac ar emTxveodes. Tumca, me zustad vici, rom maTTan

    erTad vcxovrob da, rac mTavaria, Cven yvelas gvakavSirebs am realobis

    saerTo aRqma. ”yoveldRiuri codna - es aris codna, romelsac me viyof

    sxva adamianebTan”.

    es dialeqtika asaxavs interiorizacia/eqsteriorizaciis process,

    romelic akavSirebs obieqtur da subieqtur (inkorpotariul)

    struqturebs. ”socialuri struqturebi, interiorizirdebian ra

    praqtikebis ganxorcielebis procesSi, iqcevian praqtikul sqemebad -

    praqtikebis warmoebis sqemebad. amgvari inkorporatiuli struqturebi

    gansazRvraven eqsteriorizacias, anu agentTa praqtikebis saSualebiT

    kvlavwarmoebas”, - acxadebs burdie (СПБ, 2001, gv. 69).

    burdiesTan am dialeqtikis daZleva moxda habitusis kategoriis

    SemoRebiT. masTan agentebi floben unars spontanurad orientirdnen

    socialur sivrceSi. unari met-naklebad adeqvaturad upasuxon movlenebs

  • 13

    da Seesabamebodnen situacias, aris unari, romelic socializaciis

    procesSi yalibdeba da kristalizirdeba habitusis tipad.

    socialuri samyaro SeiZleba warmovidginoT mravalwaxnagovan sivrced,

    romelSic agentebi da jgufebi ganisazRvreba am sivrceSi maTi

    poziciebis mixedviT. burdiesTvis, agentTa pozicia sivrceSi ar

    ganixileba calke socialur da calke fizikur sivrced. masTan

    socialuri dayofa aris rogorc mentaluri struqtura, aseve fizikuri

    struqturac.

    erTi mxriv, socialur sivrceSi poziciaTa erToblioba konstruirdeba

    praqtikebiT, meore mxirv ki, Tavad praqtikebia is, rac arsebobs agentebs

    Soris. amdenad, praqtikaTa sivrce isevea obieqturi, rogorc agentTa

    sivrce. socialuri sivrce axdens am orive sivrcis - agentTa da

    praqtikaTa gaerTianebas mudmivi da aqtiuri urTierTqmedebiT.

    socialuri sivrce burdiesTvis aris ara mxolod ”socialuri dayofis

    realizacia”, aramed ”am dayofis xedvis” sevrcec, aseve, ara mxolod

    konkretuli poziciis dakaveba, aramed am poziciis SemuSavebac.

    amdenad, socialuri sivrce aris erTdroulad, obieqturi sivrciTi

    struqturac da subieqturi struqturac, romelic nawilobriv obieqtur

    struqturaTa inkorporaciis produqts warmoadgens.

  • 14

    1.2 habitusi

    rogorc ukve aRiniSna, burdies socioanalizis erT-erT ZiriTad

    kategorias habitusi warmoadgens. is aris fenomeni, romliTac burdiem

    scada obieqtivizmi-subieqtivizmis dialeqtika daeZlia.

    buvresis gancxadebiT, burdie mimarTavs habitusis kategorias, raTa

    ipovos Sualeduri gza ”obieqtivizmsa da spontaneizms Soris” (Бувресс,

    2001, gv. 226). struqturalizmis tendencia, gaiazros socialuri realoba,

    rogorc obieqtur urTierTobaTa sivrce, romelic transcendenturia

    agentebTan mimarTebaSi da ar daiyvaneba individebs Soris

    urTierTobebze, ar aris gaziarebuli burdies mier. is cdilobs agentebi

    gaiazros im swrafvaTa mixdeviT, romelic individebs aqvT im mizezTa

    damoukideblad, romlebic gavlenas axdenen masze da gansazRvraven mis

    qmedebebs.

    habitusi aris regulirebuli dispozicia, romelic warmoSobs

    regulirebad da regularul pirobebs wesebisgan damoukideblad.

    agentebis moqmedeba aris habitusis produqti, Tumca es faqti qmedebebis

    spontanurobas xels ar uSlis im SemTxvevaSi, Tu is qmedeba namdvilad

    Tavad agentis dispoziciidan modis da ar atarebs iZulebiT xasiaTs.

    metic, habitusidan momdinare qmedebebi xSirad ufro spontanuria, vidre

    sakuTriv Tavisufali, Tumca es ukanaskneli mtkiceba imas ar niSnavs,

    rom es qmedebebi iZulebiT xasiaTs atarebs.

    burdie amtkicebs, rom agentebs axasiaTebT ”TamaSis praqtikuli

    SegrZneba”, romelic miiReba mxolod TamaSis praqtikis dros. habitusi

    iZleva SesaZleblobas gavigoT, Tu rogor SeiZleba qceva iyos

    orientirebuli mizanze ise, rom cnobierad arc iyos masze (mizanze)

    mimarTuli (Бувресс, 2001).

  • 15

    swored ”TamaSis SegrZneba” aris piroba usazRvro raodenobis qcevebis

    warmoqmnisa, romlebic pasuxobs konkretul situaciebs da romelTa

    winaswari gansazRvra SeuZlebelia konkretuli wesebis mier.

    ”habitusi aris obieqturi aucileblobis inkorporaciis produqti; es

    aris aucilebloba, romelic iqca nebad, romelic warmoSobs situacias

    morgebul strategiebs; es aris qmedeba, romelic imarTeba ”TamaSis

    SegrZnebiT”, flobs racionaluri qmedebis yvela niSans, magram mas

    safuZvlad ar udevs goneba” (Бувресс, 2001, gv. 28).

    habitusi badebs qcevas, romelic flobs instinqturi qcevis yvela niSans,

    magram warmoSobs Sedegebs, romelic emTxveva Sedegebs, romelsac

    miviRebdiT wminda racionaluri gaTvlebis dros. is aris SesaZlo

    praqtikaTa aucilebeli piroba, agentTa praqtikebis mizezi. amis

    miuxedavad, habitusis uSaulo sociologiuri gazomva rTulia da is

    SeiZleba gaizomos gaSualebulad, anu im praqtikebis safuZvelze,

    romlebic misgan warmoiSoba.

    burdies postulatis Tanaxmad, habitusi funqcionirebs, rogorc

    struqturizebuli struqtura, romelic badebs praqtikebs. is aris

    praqtikul sqemaTa struqturizebuli sistema, romelic funqcionirebs

    rogorc struqtura, romelic axdens agentis praqtikebis formirebas ise,

    rom praqtikebi adaptirebulia socialur urTierTobaTa im sistemasTan,

    romlis produqtsac Tavad warmoadgens.

    erTi mxriv, rogorc praqtikuli sqemebis erToblioba, habitusi aris

    ”socialuri grZnoba”, anu raRac spontanuri da araracionaluri. meore

    mxriv ki, rogorc praqtikebis interiorizebuli modeli, is

    uzrunvelyofs agentTa improvizaciis struqturizebas, da aris

    konkretuli ”formulis” erTguli.

  • 16

    habitusi aris unari, Tavisuflad awarmoo praqtikebi da imavdroulad,

    is Tavad aris xaraCo, romelic am warmoebas gansazRvravs. is ar iZleva

    absoluturad axlis Seqmnis SesaZleblobas, magram arc ukve arsebulis

    meqanikuri gameorebaa.

    samyaros xedva konkretuli poziciidan yalibdeba, amitomac agentebis

    poziciebisa da habitusebis cvlileba samyaros maTeuli xedvis

    cvlilebasac iwvevs. habitusi aris Sefasebisa da aRqmis sistema,

    romelsac agentebi iReben konkretul poziciaSi garkveuli periodis

    manZilze yofnis Sedegad. habitusi aris ara mxolod aRqmisa da

    Sefasebis sqemebis sistema, aramed am sqemebis warmoebis sqemis sistemac.

    habitusi awarmoebs praqtikebs, romelTa aRqmac im agentebs SeuZliaT,

    romlebic floben socialuri samyaros gasagebad aucilebel kods,

    sqemebs. H

    habitusi gulisxmobs ara mxolod sakuTari adgilis SegrZnebas, aramed

    sxvebis adgilis SegrZnebasac. habitusis wyalobiT, Cven viRebT

    socialur samyaros, romelic gveCveneba rogorc cxadi, utyuari.

  • 17

    1.3. veli

    burdies socioanalizis kidev erT ZiriTad kategorias velis cneba

    warmoadgens. ar arsebobs velis calmxrivi da erTmniSvnelovani

    ganmarteba. Tumca, SeiZleba iTqvas, rom es aris ZalTa adgilsamyofeli,

    opoziciebiT struqturirebuli met-naklebad damoukidebeli sivrce.

    ”veli aris gansakuTrebuli adgili, sadac adgili aqvs sruliad

    mravalferovan brZolas”.

    burdiesTan veli warmoadgens ZalTa koncentraciis adgili, romlis

    farglebSic agentebi floben garkveul poziciebs, rac statistikurad

    gansazRvravs maT Sexedulebas am velze da maT praqtikebze, romlebic

    orientirebulia im ZalTa urTierTobis struqturis SenarCunebaze an

    Secvlaze, romlebic qmnian am vels (Бурдьё, 1). veli aris TamaSis

    istoriulad Camoyalibebuli sivrce specifikuri, mxolod misTvis

    damaxasiaTebeli interesebiT, miznebiTa da fsonebiT, funqcionirebis

    mxolod sakuTari kanonebiT.

    veli SeiZleba gavigoT, rogorc socialuri sinamdvilis erTgvari

    modusi. es aris ZalTa urTierToba da brZolis sivrce, sadac brZola

    da ZalTa gadanawileba xorcieldeba am ZalTa erTobliobis

    transformaciisTvis. velis SigniT adgili aqvs konkurencias da brZolas

    imis legitimirebisaTvis, risTvisac mimdinareobs brZola am konkretul

    velSi. agentebi, imyofebian ra garkveuli velis farglebSi, reagireben

    ZalTa gadanawilebaze, struqturebze, axdenen maT konstruirebas, da

    miuxedavad imisa, rom ganicdian garkveul zewolas, maT mainc aqvT unari

    zemoqmedeba moaxdinon velze; isini moqmedeben velSi winaswar dadgenili

    wesebis Sesabamisad, magram, imavdroulad, gaaCniaT Tavisuflebis

    garkveuli xarisxi.

  • 18

    praqtikebis progresirebadi gadanawilebis Sedegad Cndeba veli, romlis

    erT-erT umniSvnelovanes funqcias avtonomia, anu gare zewolisagan

    SedarebiTi damoukideblobis mopoveba da SenarCuneba warmoadgens. veli

    axdens gare zemoqmedebis sakuTar ”logikaSi” moqcevas. am Tvisebas

    burdie refraqciis unars uwodebs, rac niSnavs unars gardaqmna gare

    moTxovnebi Tavad velisaTvis maxasiaTebel specifikur moTxovnebad.

    agentebis gansazRvra xdeba velSi maT mier dakavebuli poziciebis

    mixedviT. TiToeuli pozicia warmodgenaTa, dispoziciaTa, interesTa

    konkretul sistemasTan da velis struqturis gansakuTrebul

    xedvasTanaa dakavSirebuli. agentTa brZola velSi sakuTari poziciis

    SenarCunebis an SecvlisTvis, imavdroulad aris brZola amave velis

    produqciis struqturisa da warmoebis institutebis SenarCunebisaTvis

    an SecvlisTvis.

  • 19

    1.4. kapitali

    “kapitali aris sikeTe, romlis warmoebisa da flobis

    legitimaciisTvisac warmoebs brZola velSi”.

    burdie mivida daskvnamde, rom velSi sakuTari poziciis dasakaveblad

    gaCaRebul brZolaSi individebi ibrZvian sami kategoriis kapitalisTvis.

    esenia: ekonomikuri kapitali - materialuri sikeTeebis floba;

    kulturuli kapitali - ganaTleba da Sesabamisi diplomi; aseve,

    individis is kulturuli done, romlis gamoyenebac SeuZlebelia im

    jgufis gareSe, romelic flobs Zalauflebas (ojaxi, eklesia, klubi da

    a.S); da simboluri kapitali - avtoritetis, reputaciis floba.

    kapitalebis gadanawileba agentebs Soris vlindeba rogorc

    Zalauflebis ganawileba da zegavlena am sivrceSi. agentebis pozicia

    socialur sirvceSi maTi kapitalebis moculobiTa da struqturiT

    ganisazRvreba. ekonomikuri da kulturuli kapitali aris Zalauflebis

    wyaro maTTvis, vinc maT flobs personalurad, rac aZlevs agentebs

    Zalauflebas maTze, vinc am kapitalebs naklebad flobs an ar flobs

    saerTod. es kapitalebi aris ara mxolod fsoni TamaSSi an mogeba,

    aramed Tavad TamaSSi CarTvis aucilebeli pirobac (Шматко, 1998, gv. 72).

    socialuri sivce warmoadgens agentTa Tavmoyris adgils, romelTac

    gansxvavebuli, magram sistematurad urTierTdakavSirebuli Tvisebebi

    aqvT. es aris erTgvari simboluri sistema, sxvadasxva statusis mqone

    agentebis, socialuri jgufebis cxovrebis sivrce, sadac TiToeul

    maTgans sakuTari adgili aqvs.

    socialuri samyaros aRsaqmelad simbolur brZolas sxvadasxva forma

    SeiZleba qondes. obieqturi TvalsazrisiT, brZola SesaZloa mimarTuli

    iyos imisken, rom aiZulos agenti dainaxos da aRiqvas konkretuli

  • 20

    realiebi. subieqturi TvalsazrisiT ki, SeiZleba moqmedeba socialuri

    samyaros aRqmisa da Sefasebis kategoriebis SecvliT.

    nebismier velSi adgili aqvs brZolas, erTi mxriv, damwyebebs Soris,

    romlebic cdiloben gaarRvion yvela barieri, romelic konkretul

    velSi moxvedraSi uSliT xels da, meore mxriv, dominantebs Soris,

    romlebic cdiloben daicvan monopolia da gamoricxon konkurencia.

    vels axasiaTebs TamaSis da specifikuri interesebis gansazRvra,

    romlebic ar daiyvaneba sxva velisTvis maxasiaTebel TamaSsa da

    interesebze. velis struqtura gulisxmobs brZolaSi CarTul agentebs an

    institutebs Soris ZalTa Tanafardobas, an specifikuri kapitalis

    ganawilebas, rac gansazRvravs brZolisTvis saWiro strategias. Ees

    struqtura mudam CarTulia brZolaSi. brZolis adgilia veli, romelSic

    mTavaria monopolia legitimur Zaladobaze (specifikur Zalauflebaze),

    romelic am konkretuli velis ganmasxvavebel Tvisebas warmoadgens.

    saboloo jamSi, brZola warmoebs specifikuri kapitalisTvis.

    specifikur kapitalze saubari niSnavs imis aRiarebas, rom kapitals

    Rirebuleba aqvs konkretul velTan mimarTebaSi, konkretuli velis

    farglebSi. rogorc ki kapitali gadadis sxva velis farglebSi,

    kapitali sxva tipad gardaiqmneba.

    isini, vinc axdenen specifikuri kapitalis monopolizirebas,

    orientirebulni arian SenarCunebis strategiaze – stragetiaze, romelic

    iswrafvis orTodoqsiis SenarCunebisken. mflobelebi ki, romlebic

    nakleb kapitals floben da ZiriTadad arian damwyebni, orientirebulni

    arian ngrevis, anu eresis strategiaze. swored eresi aiZulebs

    dominantebs daarRvion siCume da daicvan orTodoqsia.

    velis naklebad SesamCnevi, magram mniSvnelovani Tvisebaa isic, rom

    velSi CarTul yvela individs aerTianebs fundamentur interesTa saerTo

    krebuli, romlebic (interesebi) Tavad velis arsebobasTan aris

  • 21

    dakavSirebuli. brZola velSi mudmiv xasiaTs atarebs, ramdenadac yvela,

    vinc brZolaSia CarTuli xels uwyobs brZolis kvlavwarmoebas, da aseve

    xels uwyobs TamaSis Rirebulebis rwmenis gaCenas.

    damwyebni velSi Sesvlis uflebis mosapoveblad konkretul safasurs

    ixdian – isini aRiareben TavisTavad TamaSis Rirebulebas da velis

    funqcionirebis principebis praqtikul codnas iZenen.

  • 22

    Tavi 2.

    masobrivi komunikaciis gaazrebisTvis

    melvin deflori da everet denisi pirdapir acxadeben, rom Tanamedrove

    adaminis cxovrebis gaazreba, gaanalizeba mediis faqtoris

    gaTvsliwinebis gareSe praqtikulad SeuZlebelia, radganac ”dRes Cven

    Zalian varT damokidebulni mediis arsebobasa da mis Sinaarsze”. isini

    saubroben rogorc socialur, aseve pirovnul mediadamokidebulebaze

    (deflori& denisi, 2009, gv. 5). pirovnul doneze mediadamokidebulebis

    gaazreba Cveni interesis sfero naklebadaa, Tumca es TavisTavad

    saintereso sakiTxia.

    CvenTvis sainteresoa socialuri mediadamokidebuleba, anu sxavadasxva

    institutisTvis mediis mniSvneloba, gansakuTrebiT ki politikisTvis.

    ukve didi xania media politikis ganuyofel nawilad iqca. dRes

    politikis aqtorebi sakuTar kampaniebs swored medialogikis Sesabamisad

    adgenen. isini cdiloben gamoiyurebodnen Sesabamisad, gamoCndnen iq da

    ise, rogorc mediis kanonebi iTxovs, isaubron ise, rom mediam es naTqvami

    auditoriamde miitanos da a.S.

    maskomunikaciis mkvlevrebi bevri mimarTulebiT muSaoben da sxvadasxva

    aspeqtebis kvleviT arian dakavebulni. denis maqqueili acxadebs, rom

    masmediis ”sawyis wlebad” me-20 saukune unda miviCnioT. cxadia, mediis

    formebi manamde gaCnda, magram swored me-20 saukuneSi qonda adgili

    media institutebis Camoyalibebas, teqnologiur cvlilebebs, am

    yvelafris gavlena sazogadoebaze swored am epoqaSi gaizarda, aseve

    Camoyalibda specialuri disciplinebi, romlebic swavloben

  • 23

    komunikacias da gaCnda sivrce, romelic marTavda sajaro debatebs

    komunikaciis masaze zegavlenasa da mis mniSvnelobaze.

    maqqueilis azriT, mniSvnelovania mediasTan dakavSirebiT sakiTxTa sami

    tipis gaazreba: pirveli, komunikaciis axali saSualebebis Zalauflebis

    sakiTxi; meore, socialuri integraciis an deintegraciis sakiTxi,

    romlis mizezic media SeiZleba gaxdes; da mesame, ganmanaTleblobis

    sakiTxi. (McQuail, Sage, gv. 50).

    Cven SevecdebiT gavizaroT masobrivi komunikacia ramdenime sididis

    mixedviT. kerZod, media, rogorc informaciis mauwyebeli, rogorc

    garToba, rogorc politikuri gancxadebebis reprezentaciis saSualeba,

    rogorc ekonomika. aseve SevecdebiT, mokled mimovixiloT axali epoqis

    Taviseburebebi, romelsac informaciuls uwodeben.

  • 24

    2.1. masobrivi komunikacia rogorc informaciis

    mauwyebeli

    mediis erT-erT umTavres funqcias auditoriisTvis informaciis miwodeba

    warmoadgens. socialur garemoze dakvirvebis gziT media axali ambebis

    Segrovebas, damuSavebasa da gavrcelebas emsaxureba. rasakvirvelia,

    auditoriisTvis miwodebuli ambebi SerCeulia konkretuli

    jgufis/jgufebis mier, magram am ambebis saSualebiT sazogadoeba mis

    garSemo ganviTarebuli movlenebis saqmis kursSi yofnas mainc axerxebs.

    deflorisa da denisis gancxadebiT, rTulia axali ambebis arsis

    ganmarteba. Tumca, isini Tvlian, rom arsebobs oTxi etapi, romelic

    konkretulma ambavma unda gaiaros imisaTvis raTa mas axali ambavi

    ewodos (deflori&denisi., 2009, gv. 189).

    kerZod, es etapebia:

    1. mniSvnelovani faqtebisa da detalebis SerCeva;

    2. maTTvis axali ambebisa da konkretuli mediasaSualebis

    formatis morgeba;

    3. masmediis saSualebiT maTi auditoriisTvis gadacema;

    4. auditoriis mier miRebuli ambis naxva da gaanalizeba.

    Tanamedrove axali ambebis industriaSi erTdroulad ori tendencia

    arsebobs. erTi mxriv, axali ambebi, romlebic mediasaSualebebiT

  • 25

    vrceldeba aris trivialuri da gansakuTrebuli datvirTvis armqone;

    meore mxriv ki, axali ambebi SesaZloa iyos seriozuli da sasacicxlod

    mniSvnelovani sazogadoebisTvis. mediasaSualebebiT iseTi ambebis mosmena

    SeiZleba, romelTac Cven cxovrebaze mniSvnelovani gavlenis moxdena

    SeuZliaT. metic, axali ambebis industria dRes isea daxvewili, rom

    movlenebi detalurad Suqdeba msoflios sxvadasvxa wertilidan da

    maqsimalurad operatiulad.

    metic, dRes ukve erTmaneTs upirispireben cxel axal ambebsa da Tematur

    axal ambebs. cxel ambebSi swored is igulisxmeba, rasac Cveulebrivi

    mayurebeli moiazrebs axal ambad, anu drois TvalsazrisiT sruliad

    axali ambavi, romlis miwodebac auditoriisTvis maqsimalurad

    operatiulad da sasurvelia cxeli wertilidan moxdes (magaliTad,

    Zarcva, mkvleloba, katastrofa).

    rac Seexeba Tematur axal ambavs, is drois TvalsazrisiT, momentalur

    gaSuqebas ar saWiroebs, Tumca interess sazogadoebis mxridan

    SesaZlebelia iwvevdes. magaliTad, arc Tu uinteresoa auditoriisTvis

    mecnierebis an medicinis axali miRwevebi sxvadasxva daavadebaTa

    mkurnalobis TvalsazrisiT, an modis samyaros tendenciebi. es aris

    Tematuri axali ambebis magaliTebi, romlebic axalicaa, interessac

    iwvevs, magram drois TvalsazrisiT, uswrafes miwodebas ar iTxovs.

    Jurnalistikis velma axali ambebis ganmsazRvreli mosaxerxebeli

    kriteriumebi SeimuSaves, romelTac axali ambebis Rirebulebebi ewodeba.

    manam sanam ambavi auditoriamde miva, man garkveuli etapebi unda gaiaros

    da imis mixedviT, Tu ramdenad akmayofilebs ambavi RirebulebaTa

    sistemas, is moxvdeba an ar moxvdeba axali ambebis ricxvSi

    (deflori&denisi., 2009, gv. 198).

  • 26

    axali ambebis Rirebulebebi:

    - gavlena. saubaria imaze, ramdenad SeiZleba, rom movlenam gavlena

    moaxdinos adamianTa konkretul jgufebze, ramdenad didi SeiZleba iyos

    es gavlena da ramdenad did masebs moicavs is;

    - operatiuloba. ambavi sazogadoebas droulad unda miewodos,

    radganac ”cxel” ambebs meti Rirebuleba aqvT, vidre Cavlil ambebs;

    - cnobili adamianebi. imis miuxedavad, rom xSirad rCeba

    STabeWdileba, TiTqos media gacveTil saxeebze gviyveba, auditoriisTvis

    cnobili adaminebis Sesaxeb informaciis miReba ufro sainteresoa, vidre

    rigiT moqalaqeebze;

    - lokacia. axlos, Cven garSemo momxdari ambavi met Rirebulebas

    atarebs, vidre Cvengan Sors momxdari ambavi, amitomac axali ambebis

    rigiTobis dadgenisas, es faqti yovelTvis gaTvaliswinebulia;

    - ucnauri SemTxvevebi, romelTa mosmena auditoriaze yovelTvis

    axdens STabeWdilebas;

    - konfliqti. am kategoriisTvis principi - areuloba ufro

    sainteresoa, vidre harmonia - kargad muSaobs;

    - Tanadrouloba. axali ambebi elvis siwrafiT icvlba, magram icode,

    rodis ra Temaze ilaparako, mniSvnelovania. aucilebelia, axali ambebis

    industriaSi CarTulma adamianma Tanadroulobis princips adeqvaturad

    upasuxos.

    amrigad, axali ambebis auditoriamde mitana masobrivi komunikaciis erT-

    erT umTavres funqcias warmoadgens. am funqciis axsnas ori sapirispiro

    midgoma cdilobs, romelTagan erT-erTi - sabazro midgoma amtkicebs,

  • 27

    rom axali ambebi gasayidi produqtia. meore midgomis Tanaxmad ki, axali

    ambebi sazogadoebrivi interesebis sadarajoze dgas da sazogadoebis

    winaSe valdebulebebs mudmivad axsenebs rogorc mTavrobas, aseve

    opoziciur banaks, kerZo seqtors da sazogadoebis sruliad

    gansxvavebul institutebs.

    orive midgomas sakuTari argumentebi da sakmarisi mizezi aqvs arsebobis.

    CvenTvis mTavari mainc is aris, rom arc erTi midgoma ar akninebs mediis,

    rogorc informaciis mimwodeblis funqcias da mis mniSvnelobas usvams

    xazs.

  • 28

    2.2. masobrivi komunikacia rogorc garTobis saSualeba

    rac Seexeba masobrivi komunikaciis kidev erT - rekreatiul funqcias,

    unda iTqvas, rom es funqcia aranakleb mniSvnelovania, vidre sxva

    danarCeni. rogorc deflori da denisi SeniSnaven, mas Semdeg, rac me-19

    saukunis industriulma revoluciam samuSao dRis cneba daamkvidra, amis

    paralelurad gaCnda dasvenebis dReebis cnebac. popularuli kulturis

    warmoSoba, swored maSin gaCenil seirnobisa da garTobis faqtebs

    ukavSirdeba da ara masmediis gaCenas, Tumca popularuli kulturis

    Tanamedrove gageba swored mediasTanaa gadajaWvuli (deflori&denisi.,

    2009).

    Tavdapirvelad garToba sakmaod efemerul xasiaTs atarebda, Tumca

    mogvianebiT aSS-sa da evropaSi industriuli warmoebis tempebi gaizarda

    da farTo momxmarebelze gasvlas cdilobda. gaCnda reklamirebis

    organizebul formebamde miyvanis aucilebloba, media ki produqtis

    reklamirebis saukeTeso saSualeba iyo. swored ase gadaejaWva masmedia

    da popularuli kultura erTmaneTs da, Tamamad SeiZleba iTqvas, rom

    samudamod. istorikos riCard martbis lakonuri ganmartebiT,

    popularuli kulturaa is ”raRac, rac SeiZleba iyido, gansxvavebT

    folklorisgan, romelsac vqmniT” (deflori&denisi., 2009, gv. 229).

    popularuli kulturis mTavari funqcia, romlis prezentaciac mediis

    saSualebiT xdeba, aris garToba. maqsimalurad did auditoriaze gasvla

    da umravlesobis moTxovnilebebis dakmayofileba popkulturis

    arsebobisTvis aucilebeli pirobaa. dRes bevrs davoben imasTan

    dakavSirebiT, rom media, romelic auditoriis gemovnebis konstruirebas

    axdens, am funqcias negatiurad asrulebs. kerZod, ”maRali gemovnebis”

    nacvlad media ayalibebs ”saSualoze dabali gemovnebis” mqone

    auditorias.

  • 29

    igive deflori da denisi weren, rom masmediis ganviTarebade arsebuli

    xelovnebis ori tipi - folkloruli xelovneba, romelic dabali fenis,

    magram niWieri adamianebis mier spontanurad Seqmnili xelovnebaa,

    romelic sakuTari fenis yoveldRiur cxovrebas asaxvs da elituri

    xelovneba, romelic niWieri Semoqmedis mier iqmneba, individualur

    xasiaTs atarebs da gamoxatvisa da interpretaciis axali gzebis Ziebas

    warmoadgens, masmediam xelovnebis axali mimarTulebiT - kiCiT

    Caanacvla.

    kiCi aris iaffasiani, trivialuri kultura, romelic sinamdvilesa da

    ubralo, spontanur siamovnebas aufasurebs, wers duaiT makdonaldsi da

    miiCnevs, rom kiCi ryvnis Taobebs da droTa ganmavlobaSi maT am tipis

    kulturis miRebis moTxovnileba Tavad uCndebaT.

    denis maqqueili saubrobs masauditoriaze (mass audience), romelic arc

    jgufia, arc brbo da arc ubralod sazogadoeba. es aris didi,

    heterogenuli da disperisuli erToba adamianebisa, romlebic ar icnoben

    erTmaneTs, magram aerTianebT masobrivi komunikaciis mier gavrcelebul

    news-Ta da garTobaTa momxmareblis rolSi yofna (McQuail, Sage, gv. 398).

    masauditoria im produqtis moxmarebazea orientirebuli, romelsac

    media mas sTavazobs. mediamflobelebi da yvela is adamiani, romelic am

    did biznesSia CarTuli, auditorias ganixilavs, rogorc momxmarebels,

    bazars da maqsimalurad cdilobs iseTi produqtis SeTavazebas,

    romelic gaiyideba. amitomac, garTobis axali formebi, romelsac media

    sTavazobs auditorias martivi, yvelasTvis gasagebi da, Sesabamisad,

    kargad gayidvadia. da radganac es kargi biznesia, warmoudgenelia, rom

    mediidan popularuli kultura gaqres da adgili, iSviaTi gamonaklisis

    garda, elitur, e.w. ”maRal xelovnebas” daeTmos. garda amisa, maqqueils

    Tu vendobiT, mediis aseTi popularobis mizezi swored mis gasarTob

    xasiaTSi unda veZeboT.

  • 30

    2.3. masobrivi komunikacia rogorc biznesi

    mediis kvlevisas misi, rogorc ekonomikuri sididis Seswavla iseTive

    mniSvnelovania, rogorc yoveldRiur cxovrebaze mediis gavlenisa Tu

    politikuri sididis Seswavla. mediamkvlevrebisTvis saintereso sakiTxia

    mediis, rogorc biznes-kategoriis Seswavla.

    auditoriaze orientireba da misi moTxovnilebebis adeqvaturi

    produqtis Seqmna mediis mier calsaxad ekonomikis velis logikaSi

    jdeba. media komerciul xasiaTs atarebs; is mogebazea orientirebuli.

    mediis komerciuli xasiaTi gulisxmobs bazris Sesabamisi produqtis

    Seqmnas, am produqtis reklamirebas da auditoriisTvis kargad gayidvadi

    produqtisa da cxovrebis konkretuli stilis SeTavazebas (Fairclough,

    1995; gv. 42).

    robert pikardi mediis komerciul xasiaTs usvams xazs da aRniSnavs, rom

    mediis konkretuli formebis muSaobis wesi da strategia imazea

    damokidebuli, Tu vis mflobelobaSia is. mkvlevari mediaSi

    Zalauflebis mflobelTa oTx kategorias gamoyofs - mesakuTreni,

    prodiuserebi, reklamis SemkveTni da auditoria (Nordenstrang, Sage, gv.

    336).

    alTiuseri pirdapir mianiSnebs mediaze ekonomikuri velis zewolaze da

    ambobs, rom ”presis Sinaarsi pirdapir korelaciaSia mis

    damfinansebelTa interesebTan”.

    cxadia, mediaproduqtis SeqmnaSi TiToeuli jgufi monawileobs, Tumca

    prioritetebi da strategia swored mflobelis mier ganisazRvreba. es

    ukanaskneli ki, Tu pikards vendobiT, ”mefis”, anu auditoriis

    moTxovnilebebidan amodis. aqcenti swored imaze keTdeba, rac kargad

  • 31

    gaiyideba. rasakvirvelia, SeuZlebelia visaubroT mxolod Zalauflebis

    mflobelTa erTi jgufis mniSvnelobaze da sxvebis ignorirebaze. media

    biznesia da mogebis miReba ainteresebs, magram Zalauflebis yvela

    mflobelma icis, rom zustad iseve, rogorc mas SeuZlia moTxovnileba

    gaaCinos auditoriaSi, aseve SeiZleba arsebobdes ukve Camoyalibebuli

    moTxovnileba, romelsac adeqvaturi pasuxi unda gaeces, an sxva jgufi,

    romelsac sxva tipis produqtze SeuZlia moTxovna gaaCinos. amdenad,

    auditoriis interesebis codna yovelTvis mniSvnelovania.

  • 32

    2.4. masobrivi komunikacia rogorc politikuri

    gancxadebebis mauwyebeli

    Cven epoqaSi ZiriTadi politikuri diskursi Riaa imisaTvis, rom igi

    warmodgenil iqnas mediaSi. es aris ara mxolod survili, aramed

    aucilebloba; politikis mediatizaciis pirobebSi, politikosebi

    nebismier gancxadebas, nebismier Temaze saubarsa Tu gamoCenas

    sainformacio velSi, politikuri sityvis Tqmis JanrSi aqceven da

    cdiloben xSirad moxvdnen am velSi, radganac esmiT mediatizaciis

    mniSvneloba. es movlena zogjer aRiqmeba politikis kolonizaciad

    mediis mier, zogjer ki piriqiT, mediis kolonizaciad politikis mier.

    Tumca, unda iTqvas, rom politika-mediis urTierTobisas met “daTmobaze

    politika midis da ara media. politikosebis mier mediis wesebis

    ignorireba aqcevs maT marginalebad, romlebic kargaven

    sazogadoebisTvis saintereso saxes” (Fairclough, 1995; gv. 200).

    politikuri velis arsebobas komunikaciis garaSe azri ar eqneboda;

    velis amocana imaSi mdgomareobs, rom sakuTari principebi Tavs moaxvios

    sxva velebs, amitomac axorcielebs politikur komunikacias, socailur

    sistemasTan komunikaciis saukeTeso saSualebas media, misi formebidan ki

    televizia warmoadgens. igi, rogorc mks-is yvelaze gavrcelebuli forma

    flobs gansakuTrebul Zalauflebas politikuri velisaTvis. talevizia

    aris mediis yvelaze gavrcelebuli forma da prioritetuli imijebis

    “gasayidadac”. amis mTavari mizezi is aris, rom mosaxleobis

    umravlesoba informacias mimdinare politikuri movlenebis Sesaxeb

    iRebs televiziis saSualebiT. televiziis aseTi mniSvneloba

    politikuri velisaTvis ganisazRvreba, erTi mxriv, komunikaciis am

    formis xelmisawvdomobiT mosaxleobis umravlesobisTvis (wigniers Tu

    uwignurs, mdidars Tu Raribs da a.S. Tanabari SesaZleblobebi gaaCniaT

    mediis am formis momsaxurebiT sargeblobisaTvis); meore mxriv, ki Tavad

    politikis TaviseburebiT, ufro zustad ki eleqtoraluri moqmedebis

  • 33

    Taviseburi emocionalur-kognituri struqturiT, rasac kargad iyenebs

    politikuri garemo sakuTari miznebis misaRwevad.

    eleqtoratis mcire nawili Tu axdens miRebuli informaciis

    racionalur gaanalizebas; umravlesoba ubralod iRebs garkveul

    impulsebs, romelTac mas cnobierad da gegmazomierad awvdian da

    reagirebs maTze gansakuTrebuli racionaluri gaanalizebis gareSe.

    rogorc riCard niqsonis gundis wevri rei praisi ambobs, “politika

    ufro emocionaluria, vidre racionaluri da es gansakuTrebiT

    TvalsaCinod Cans saprezidento arCevnebisas. xalxi axdens sakuTari

    Tavis identificirebas prezidentTan ufro metad, vidre sxva

    sazogadoebriv figurasTan...” (Почепцов, 1, 2002, gv. 311).

    aq yvelaze mniSvnelovania politikis emociuri xasiaTis dafiqsireba. es

    aris informacia, romelsac amomrCevels awvdian mediis saSualebiT, rac

    uqmnis mas STabeWdilebas, uyalibebs garkveul pozicias ise, rom igi

    sulac ar axdens miRebuli informaciis analizs, ubralod, iRebs mas

    rogorc mocemulobas. nebismieri politikuri gancxadeba, romelic

    televiziiT (da ara mxolod) keTdeba, aris politikuri gzanili,

    romelsac aRiqvams auditoria. es gzavnilebi gansxvavebulia Tavisi

    SinaarsiT, Tumca amocana erTi aqvs _ gamoiwvios sasurveli reaqcia.

    jemisonis azriT, “politikuri gancxadebebi rom ar arsebobdes, Cven

    isini unda SevqmnaT, radganac es axdens politikuri institutebis

    legitimizacias da amtkicebs imas, rom cvlileba politikur sistemaSi

    SesaZlebelia; rom Cvens xmas SeuZlia Seqmnas raRac gansxvavebuli.

    politikuri gancxadebebis arseboba niSnavs imas, rom qveyanas aqvs

    momavali” (TSCV, 1997, gv. 178).

    politikuri gancxadebebis prezentireba mediis saSualebiT aris

    garantia imisa, rom is mravalricxovan auditoriaze gavrceldeba, xolo

    mediis SesaZlebloba Targmnos gancxadebebi verbalur, vizualur da

    situaciur konteqstSi, iZleva garantias, rom konkretulma politikurma

    gancxadebam sapasuxo, xSirad sasurveli reaqcia gamoiwvios.

  • 34

    Tamamad SeiZleba imis Tqma, rom Tanamedrove samyaroSi televizia aris

    saukeTeso forma mediisa politikur sivrceSi warmatebis misaRwevad,

    radganac politikis veli cdilobs eleqtoratis maqsimaluri raodenoba

    moicvas, amis realizebis saukeTeso saSualebas ki televizia

    warmoadgens; televiziis saSualebiT aris SesaZlebeli politikur

    ierarqiaSi garkveuli adgilis dakaveba. axali drois politika,

    sarCinelis TqmiT, “ar aris kompetenturi, Tu is ar aris kompetenturi

    mks-is sferoSi. politikuri lideris reitingis zrdac didwiladaa

    damokidebuli mis “telegenurobasa” da unarze, imuSaos sazogadoebasTan,

    radganac tradiciuli politika, romelic mxolod saorganizacio

    unarebis qonaSi gamoixateboda, dRes ukve araefeqturia. axal droSi

    moxda politikis personalizacia; swored amitom aris mniSvnelovani

    lideris faqtori da misi unarebi” (Сарчинелли, 2002, gv. 41).

    politikuri Zalaufleba ar aris “materialuri sidide” da igi mudmivad

    saWiroebs ganaxlebas komunikaciis gziT. “mediis logika”, anu

    orientacia siaxleze, sainteresosa da mimzidvelze, udides gavlenas

    axdens eleqtoratis mier politikuri gadawyvetilebebis miRebaze.

    Sesabamisad, politikis velic am logikas maqsimalurad emorCileba.

  • 35

    2.5. informaciuli era

    axali realobis dasaxasiaTeblad sxvadasxva skolis warmomadgenlebi

    gansxvavebul terminebs iyeneben da aqcentebsac gansxvavebulad svamen. me-

    20 saukunis bolosaTvis sakmaod farTod gavrcelda axali sazogadoebis

    rogorc informaciulis, komunikaciebis sazogadoebis Sesaxeb saubari.

    aRaravin davobs imaze, rom ukanaskneli aTeuli wlebis manZilze

    samyaroSi radikalur cvlilebebs hqonda adgili da rom amis mizezi

    masobrivi komunikaciis saSualebebis swrafi gavrcelebaa. SeiZleba

    iTqvas, rom axali sainformacio teqnologiebis gavrceleba ufro

    produqtiuli warmoebisaTvis, racionaluri organizebisa Tu

    informaciis efeqturi gamoyenebis procesisaTvis xelSemwyobi faqtoria.

    swored am process SeiZleba ewodos "informaciuli revolucia".

    denis maqqueili miiCnevs, rom termini ”informaciuli sazogadoeba” aris

    obieqturi aRwera droisa, romelSic Cven vcxovrobT (McQuail, Sage).

    manuel kastelsi, romelic axali "informaciuli eris" dadgomaze

    saubrobs, sadac axali socialuri struqtura asocirdeba warmoebis

    axali wesis - informaciis warmoqmnasTan, upiratesobas termin ”qseluri

    sazogadoebis” gamoyenebas aniWebs. Tumca, principulia ara terminebis

    simravle, aramed is, rac axasiaTebs axal eras. kerZod is, rom aq

    ganviTarebas aqvs sakuTari wesi, romelsac informaciuli wesi SeiZleba

    ewodos da romlisTvisac specifikuria codnis zemoqmedeba Tavad

    codnaze, rogorc warmoebis mTavar wyaroze. axal droSi TiTqmis

    yvelaferi koncentrirebulia komunikaciis, informaciis axali

    saSualebebis, teqnologiebis irgvliv.

    informaciis axali Tu Zveli teqnologiebis gavrceleba gansxvavebuli

    intensivobiT, magram TiTqmis mTels msoflioSi SeimCneva. axalma

    teqnologiebma, komunikaciis eleqtronulma saSualebebma xeli Seuwyo

  • 36

    informaciis globalur gavrcelebas da mTeli msoflios gaerTianebas

    erT did ojaxSi, romelsac pirobiTad "informaciuls" uwodeben.

    TumcaRa, kastelsi acxadebs, rom miuxedavad mks-is globaluri

    urTierTkavSirisa, "Cven vcxovrobT ara globalur sofelSi, aramed

    SekveTiT aSenebul kotejebSi, romlebic globalurad iwarmoeba, magram

    nawildeba lokalurad" (Castells, 1996, gv. 327).

    mark posteri Tvlis, rom informaciuli teqnologiebis gavrcelebam

    gansakuTrebuli zegavlena moaxdina Cveni cxovrebis wesze, Cveni

    “socialuri kavSirebis qselze”, imaze, Tu ras vfiqrobT Cven sakuTar

    Tavze. is gvTavazobs sazogadoebaSi mimdinare cvlilebebis sakuTar

    models, romelic “simboloTa gacvlis” gansxvavebul tipebzea

    (modusebze) dafuZnebuli (Уэбстер, 2004, gv. 343).

    posteri saubrobs Semdeg sam etapze:

    1. etapi, roca urTierToba xorcieldeba zepirad, pirispir. igi

    Seesabameboda myar, ucvlel socialur kavSirebs, roca pirovneba

    mWidro kavSirSi iyo jgufebTan, xolo simboloebis cvlileba

    daiyvaneboda imis aSkara gamoxatvaze, rac isedac cnobili iyo

    da dadebiTad fasdeboda sazogadoebis mier;

    2. werilobiTi urTierTobis etapi, roca niSnebi warmoadgendnen

    garkveul koncefciebs, xolo individi am tipis sazogadoebaSi

    iqceoda racionalurad;

    3. eleqtronuli gacvlis etapi, roca niSnebi mxolod raRacis

    simulacias axdenen, ayalibeben sinamdviles da kargaven TavianT

    reprezentaciul xasiaTs. am tipis sazogadoebaSi pirovneba aris

    decentralizebuli da mudmivad cvalebadi.

  • 37

    informacia, rogorc codnis gadacemis saSualeba mniSvnelovani iyo

    yvela sazogadoebaSi; axali sazogadoebis ganmasxvavebel niSans is

    warmoadgens, rom axali teqnologiuri pirobebis wyalobiT informaciis

    generireba, damuSaveba da gadacema iqca Zalauflebisa da warmoebis

    wyarod. aq informaciis damuSaveba mimarTulia informaciis damuSavebis

    teqnologiebis gaumjobesebaze. informacionalizmi orientirebulia

    teqnologiur ganviTarebaze; informaciis mopoveba, misi damuSaveba,

    Senaxva da gadacema aris is ZiriTadi amocanebi, romelic am epoqis

    winaSe dgas.

    informacia aris axali epoqis mTavari mamoZravebeli Zala; is aris

    warmoebis ZiriTadi forma da produqti. sxva materialur produqtebTan

    SedarebiT informacias, rogorc produqts, mravali upiratesoba aqvs:

    informacia ar cvdeba; misi mravaljeradi gamoyeneba avtomaturad ar

    iwvevs mis gaqrobas. informaciis swrafi tiraJireba martivad aris

    SesaZlebeli. misi koreqtuli gadacemis SemTxvevaSi is ar kargavs

    sakuTar arss; igi ekonomiuria.

    Tanamedroveobis erT-erT yvelaze popularul Teorias - postmodernizms

    aqvs axali xedva informaciaze da mis mniSvnelobaze am epoqaSi.

    ganmanaTlebeli epoqis filosofosebisaTvis cxadi iyo, rom ena

    warmoadgenda obieqturi sinamdvilis aRweris saSualebas, sityvebi ver

    daCrdilaven sinamdviles. magram postmodernistebi amtkiceben, rom es

    sxva araferia, Tu ara “miTi enis gamWvirvalobis Sesaxeb”, ubralod,

    Zveli filosofosebi Tvals xuWavdnen imaze, rom simboloebi da saxeebi

    (anu, informacia) warmoadgenen erTaderT realobas, romelTanac Cven

    gvaqvs saqme. miSel fuko am ideas ase ayalibebs: “sinamdvile saerTod ar

    arsebobs; yvelaferi rac aris, aris ena, da, maSinac ki, roca vsaubrobT

    enaze, Cven iZulebulni varT isve gamoviyenoT” (Уэбстер, 2004, gv. 331).

  • 38

    informaciis postmodernuli analizi imaSi mdgomareobs, rom Cven

    vcxovrobT ara samyaroSi, romlis Sesaxebac Cven gvaqvs informacia,

    aramed piriqiT, Cven vcxovrobT samyaroSi, SeqmnilSi informaciis mier.

    Jan bodriari miiCnevs, rom Tanamedrove kultura aris niSnebis

    kultura. yvelaferi, rasTanac Cven gvaqvs urTierToba, ase Tu ise, exeba

    mniSvnelobebs; bevri ram dakavSirebulia mks-is swraf ganviTarebasTan.

    cxadia, adamianebi yvela droSi iyenebdnen niSnebs, magram, bodriaris

    azriT, arc erTi sazogadoeba aqamde ar CaZirula niSanTa morevSi ise,

    rogorc es emarTeba axal sazogadoebas.

    “dRes Cveni cxovreba aris uwyveti cirkulacia niSnebisa imis Sesaxeb, Tu

    ra moxda msoflioSi (axali ambebis niSnebi), rogori STabeWdileba

    gindaT rom datovoT adamianebze (sakuTari Tavis amsaxveli niSnebi), ra

    pozicia gikaviaT sazogadoebaSi (statusisa da pativiscemis niSnebi) da

    a.S. niSnebis simravle aris erT-erTi yvelaze mniSvnelovani, rac axali

    drois sazogadoebas ganasxvavebs sxva drois sazogadoebebisagan”, -

    acxadebs bodriari (Уэбстер, 2004, gv. 334).

    Tumca, bevri Tvlis, rom niSanTa simravle iwvevs am niSnebis

    damaxinjebul gamoyenebas. am midgomis momxreebs amis magaliTad

    satelevizio sivrceSi “sapnis operebis” simravle mohyavT da miiCneven,

    rom isini axdenen adamianTa yoveldRiuri cxovrebis falsificirebas.

    magram, niSans aqvs is Tvisebac, rom mas SeuZlia aRadginos raRac

    suraTi da dagvixatos samyaro ufro naTel ferebSi. Jan bodriari ar

    cdilobs “damaxinjebuli komunikaciis gamosworebas”. misi azriT,

    imdenad ramdenadac yvelaferi daiyvaneba mniSvnelobebze, xelovnuroba

    gardauvalia swored niSnebis bunebis gamo. misTvis “sinamdvile” iwyeba

    da sruldeba niSnebiT satelevizio ekranze; am niSnebis nebismieri

    analizi migviyvans ara sinamdvilis versiamde, aramed niSanTa kidev erT

  • 39

    jgufamde, romlebic TiTqos asaxaven niSnebis miRma damalul realobas.

    metic, bodriari acxadebs, rom odesRac Tu Tvlidnen, rom niSnebi

    raRacis reprezentacias axdenen, dRes yvelas esmis, rom niSnebi mxolod

    simulireben da sxva araferi. es yvelaferi ki Zalzed kargad aris

    cnobili Tanamedrove adamianisaTvis. misTvis realoba sxva araferia Tu

    ara simulaciebi da am viTarebaSi araviTari aucilebloba realuris

    Ziebisa ar arsebobs.

    bodriars aseve Semoaqvs termini “simulakri” (xilvadoba) im niSanTa

    aRsaniSnavad, romlebic warmoadgenen aslebs, romelTac ar gaaCniaT

    originali. es faqti cnobilia da amis gamo naklebad nerviuloben

    (Уэбстер, 2004, gv. 340). auditoria, realurad, arafers xedavs da araferi

    esmis, is ubralod tkbeba speqtakliT, romelsac misTvis Tanamedrove

    sazogadoeba aTamaSebs.

    fsiqologi nana CaCua yuradRebas Tanamedrove epoqaSi informaciis

    simravlesTan erTad, am informaciis realobasTan Seusabamobasa da

    informaciis simravlisadmi damokidebulebis SeuTavseblobaze. misi

    TqmiT, adamianebi informacias iReben pirdapir, gaanalizebis,

    gacnobierebis gareSe. isini pasiurebi arian da ar mimarTaven kritikul

    cnobierebas. იnformaciis pirdapir miRebis wesi da apelireba imaze, rom

    raRac “daiwera presaSi, “Tqves televiziiT”, dacvis meqanizmis funqcias

    asrulebs, romelsac adamianebi imis gamo mimarTaven, rom ar surT

    aRmoCndnen Sinagan konfliqtSi, romlis daregulirebasac dro, energia

    da kritikuli azrovneba sWirdeba (CaCua, n. (2011)).

    italieli filosofosi jani vatimoc saubrobs masobrivi komunikaciis

    saSualebaTa gansakuTrebul rolze. igi miiCnevs, rom maTi raodenobrivi

    zrda da farTo gavrceleba iqca postmodernizmis epoqaSi gadasasvlel

    gansakuTrebiT mniSvnelovan faqtorad. swored mediis sferos

  • 40

    gafarToebas ukavSirebs igi axali drois sazogadoebaSi WeSmaritebisa

    da realobis rwmenis dakargvas. mks-is eqspansiam sazogadoeba aiZula

    uari eTqva Cvevaze, romelic gulisxmobda yvela movlenis erTi da igive

    TvalsazrisiT ganxilvas yvelas mier. imavdroulad, mks-is eqspansiam

    gamoiwvia is, rom mediis saSualebebisadmi xeli miuwvdebaT

    absoluturad gansxvavebul jgufebs, regionebs da qveynebs. amdenad,

    yvela auditoriisaTvis SeuZlebelia arsebobdes erTi da igive realoba

    an perspeqtiva; isini gansxvavebul azrebs iziareben da aqvT

    gansxvavebuli damokidebuleba faqtebisadmi. vatimos TqmiT axal droSi

    “mikrofonTan sxedan yvela tipis umciresobani”, aman ki gamoiwvia

    yvelasaTvis saerTo “simarTlis” kolapsi, da swored es aris

    Tavisuflebis piroba.

    eTeridan pirvel planze iwevs gansxvavebebi. niSnebis mravalferovneba

    aocebs adamians; is Tavs grZnobs dakargulad da araferSi ar aris

    darwmunebuli. Sedegad ki Cndeba postmodernuli situacia misTvis

    damaxasiaTebeli “cvalebadobiT, dezorientaciiTa da TamaSiT”. niSanTa

    mravalferovneba Sedegad iwvevs niSnis mier raime mniSvnelobis

    matareblis funqciis (unaris) dakargvas da adamianebi speqtaklis Semdeg

    iSlebian ise, rom ar ganixilaven mis arss, magram Tavisufalni

    WeSmaritebis Ziebis aucileblobis valdebulebisagan.

    axal droSi bevri kategoriis gadafaseba xdeba. magaliTad, moxda

    ganaTlebis miznebis gadafeseba da imis dadgena, rom is, rac erTxel

    iqna miRebuli, SeiZleba Seicvalos. da saerTodac, WeSmariteba

    (simarTle) aRar aris xelSeuxebeli. universitetebi aRar cdiloben igi

    ipovon, aramed cdiloben mis interpretacias sazogadoebrivi

    institutebis moTxovnebis Sesabamisad. Sedegad, Cndeba

    postmodernizmisaTvis damaxasiaTebeli niSani: WeSmaritebis adgils

    ikavebs mravali WeSmariteba, da ukve aRar arsebobs zogadad miRebuli

    wesi am elementebs Soris arCevanis gakeTebisa (Уэбстер, 2004, gv. 347). ukve

  • 41

    WeSmariteba aris arCevanis sfero; rCeba mxolod is, rac am konteqstSi

    miRebulia rom iTvlebodes WeSmaritebad.

    marTalia, am process dezorientacia axlavs Tan, magram mas dadebiTi

    mxarec aqvs; liotari Tvlis, rom WeSmaritebis totalitaruli

    koncefciis rRvevas SeuZlia migviyvanos “sazogadoebisa da azrovnebis

    ufro met Tavisuflebamde. saerTo pasuxismgeblobis zrdiT,

    sazogadoebis wevrebis urTierTdamokidebulebis gamZafrebiT (da maTi

    unaris gaumjobesebiT, monaxon saerTo ena), isini, vinc aiRo garkveuli

    valdebulebebi an aiRebs maT momavalSi, iqnebian gamorCeulni TavianTi

    moqnilobiT da iqnebian metad tolerantulni” (AQWP, 1999, gv. 82).

    imis miuxedavad, ras vuwodebT epoqas, romelSic Cven vcxovrobT, cxadia

    erTi ram - am droSi sazogadoebis cxovrebis yvela sferoze TiTqmis

    gansakuTrebul gavlenas axdens informacia, misi mopovebisa da miRebis

    gzebi. Tavad informaciaTa, aseve misi gavrcelebis saSualebaTa simravle

    marTlac SeiZleba rTul viTarebaSi gvayenebdes da adamianebs

    gagviWirdes ”swori”, ”zusti” informaciis garCeva ”araswori”, ”arazusti”

    informaciisgan. magram, meore mxriv, informaciis didi nakadi erTi,

    yvelasaTvis misaRebi an zusti informaciis kolafss iwvevs; dRes

    mikrofonTan sxvadasxva tipis umciresobebi sxedan, prezentirebas

    absoluturad gansxvavebuli ideebis matarebelni axerxeben, auditoria

    ki azrovnebis met Tavisuflebas iZens. moaxdens Tu ara is miRebuli

    informaciis gaanalizebas, daeTanxmeba Tu ara sxvebis daskvnebs Tu

    Tavad gamoitans daskvnebs, esec auditoriis gadasawyvetia da swored es

    SeiZleba miviCnioT am drois mTavar pozitivad.

  • 42

    Tavi 3. veli

    3.1. politikis veli

    “politikuri veli aris adgili, sadac agentebs Soris konkurentul

    brZolaSi ibadeba politikuri produqti, problema, programa, analizi,

    komentari, koncefcia, movlena, romelTanaganc Cveulebrivma moqalaqem,

    anu “momxmarebelma” unda gaakeTos arCevani”.

    politikuri velis ganxilva moTxovnisa da miwodebis logikaSi SeiZleba;

    is konkretul produqts qmnis. burdies azriT, produqti, romelsac

    politikis veli gvTavazobs, aris socialuri samyaros gamoxatvisa da

    aRqmis instrumentebi. mosaxleobaSi azrTa gadanawileba konkretuli

    jgufebis mier am instrumentebis flobasa da maTdami

    xelmisawvdomobazea damokidebuli. politikis veli aris erTgvari

    cenzori, romelic adgens, ra SeiZleba iyos gamoxatuli da ra ara; amas

    ki, Tavis mxriv, gansazRvravs konkretuli jgufis interesi. aq muSaobs

    Semdegi principi – rom ar arsebobdes Wadrakis TamaSis teqnika, arc misi

    TamaSis ganzraxva iarsebebda (Бурдье, 3, 2001, gv. 119).

    gadasvla implicituridan eqspliciturze, subieqturi STabeWdilebidan

    obieqtur gamoxatvaze aris institucionalizacia da warmoadgens

    oficialuri aRiarebis, legitimaciis formas. aRqmisa da gamoxatvis

    politikurad moqmedi da legitimuri formebis warmoeba aris

    profesionalTa monopoliis sfero. swored mcire ricxvi

    profesionalebisa da didi ricxvi momxmareblebisa, romlebic ar arian

    kompetenturni politikaSi da amis gamo axdenen sakuTari uflebebis

  • 43

    delegirebas monopolist profesionalebisTvis, xdis politikis bazars

    erT-erT yvelaze Tavisufal bazrad.

    nebismier TamaSSi monawile adamianebs aqvT sakuTari specifikuri

    interesi. magaliTad, politikur sivrceSi arsebobs ori ZiriTadi -

    memarcxene da memarjvene mxareebi, dominantebi da daqvemdebarebulni. maT

    Soris arsebobs homolgia, rac imas niSnavs, rom is, vinc TamaSSi ikavebs

    pozicias ”a” ”b”-s mimarT, am ukanasknelis poziciidan, Tavad ikavebs ”b”-s

    pozicias, radganac sxva rakursidan, ”b” aris dominanti (Бурдьё, 4, 1993,

    gv. 36).

    politikuri delegirebac am homologiis logikaSi unda ganvixiloT,

    acxadebs burdie. jgufebi, romlebic sakuTari uflebebis delegirebas

    axdenen konkretuli pirisTvis, misdeven sakuTar interesebs, iseve

    rogorc is piri, romlis gafetiSebac da romlisTvisac uflebebis

    delegireba ganxorcielda.

    Tavad amomrCevlis interesSia uflebebis gadacema konkretuli

    pirisTvis, raTa am ukanasknelma, saWiro sivrceSi es interesebi gaataros

    da daicvas. Tavis mxriv ki, delegirebulis interesSia daicvas

    amomrCevelTa interesebi, raTa ar dakargos xmebi da maTi ndoba.

    politikaSi warmatebis miRweva specifikur kompetenturobazea

    damokidebuli, rac imas niSnavs, rom politikosis habitusma unda

    gaiaros specialuri momzadeba. es ukanaskneli gulisxmobs specialur

    Teoriul codnas da Sesabamis gamocdilebas. politikis velSi TamaSi

    isea awyobili, rom politikosi unda iyos praqtikosi, qondes TamaSis

    SegrZneba, misma “praqtikulma unarma” unda SeaZlebinos mas

    mowinaaRmdegis Semdegi nabijebis gaTvla. igive unaris gamo, Tavad

  • 44

    politikosis samomavlo poziciebis gaTvlac aris SesaZlebeli, Tumca am

    TamaSSi yvelaze mTavari is aris, rom politikosi unda iyos mzad

    ”awarmoos kompetenturi, seriozuli, saimedo da stabiluri TamaSi”.

    swored es erTguleba Tavad TamaSisadmi aris politikuri TamaSis

    absoluturi moTxovna; investireba TamaSSi, aris TamaSis funqcionirebis

    rogorc Sedegi, aseve piroba. ra aris ufro Rirebuli – Tavad TamaSSi

    monawileoba Tu privilegiebi, konkretuli materialuri mogeba,

    romelsac iReb am TamaSiT, rTuli gasarkvevia. Tavad TamaSSi

    monawileoba SeiZleba monawileebis mier aRiqmebodes ukve rogorc

    Rirebuleba.

    brZola profesionalebs Soris aris sobmoluri brZolis par excellence; es

    aris brZola socialuri samyaros SenarCunebisa an transformaciisTvis

    socialuri samyaros Sesaxeb xedvis Secvlis an SenerCunebis gziT.

    brZolisTvis saWiro socialuri pirobebi unda veZeboT specifikur

    logikaSi, romlis mixedviTac xdeba politikuri TamaSis organizeba.

    politikur TamaSSi adgili aqvs, erTi mxriv, socialuri samyaros

    legitimuri danawilebis principis Seqmnasa da gavrcelebas da,

    Sesabamisad, jgufebis mobilizacias; da meore mxriv, xelisuflebis

    obieqtivirebuli instrumentebis gamoyenebis monopolias.

    demokratiul saxelmwifoebSi am brZolis agentebad gvevlinebian

    partiebi, anu sabrZolo organizaciebi, romlebic awarmoeben samoqalaqo

    omis sumblimirebul formas. isini maqsimalurad cdiloben gazardon

    sakuTari wevrebis ricxvi. erTi mxriv, partiebi cdiloben samyaroze

    sakuTari xedva Tavs moaxvion moqalaqeebis maqsimalur raodenobas,

    meore mxriv ki, cdiloben konkretuli postebis dakavebas, raTa

    uzrunvelyon Zalauflebis gavrceleba.

  • 45

    amdenad, socialur samyaroze ideebis warmoeba yovelTvis eqvemdebareba

    Zalauflebis mopovebis logikas. politikosebi ar emsaxurebian mxolod

    sakuTari momxreebis interesebs; metic isini swored sakuTari

    interesebisTvis ibrZvian. isini sxvebis interesebs imdenad emsaxurebian,

    ramdenadac sxvebis interesebi emTxveva maT sakuTar interesebs.

    politikosTa nebismieri sajaro gamosvla ormagad determinirebulia,

    radganac politikuri veli moiTxovs SesabamisobaSi yofnas ara mxolod

    velis Sida logikasTan, aramed sxva velebis logikasTanac.

    veli SeiZleba ganisazRvros rogorc sxvadasxva donis gansxvavebul

    gadaxraTa sistema da yvelaferi masSi azrs iZens gansxvavebaTa da

    sawinaaRmdegoTa erTmaneTTan dapirispirebis da Sejerebis Semdeg.

    magaliTad, “memarcxeneTa” arseboba azrs kargavs “memarjveneTa”

    arsebobis, maTi poziciebis dapirispirebis da simboluri brZolis

    gareSe.

    TiTqmis yvela vels aerTianebs pretenzia sxvebs Tavs moaxvion

    socialuri samyaros legitimuri xedva da TiToeuli maTgani awarmoebs

    brZolas “xedvisa” da “dayofis” gabatonebuli principis sxvebisaTvis

    Tavsmosaxvevad.

    martivi “ideuri dinebebi” politikur moZraobad iqceva mxolod maSin,

    rodesac es ideebi aRiarebas poulobs profesonlTa wris miRma.

    strategiebi, romelsac velis logika Tavs axvevs profesionalebs

    warmatebulia mxolod maSin, rodesac isini TanxvedraSi modis velis

    miRma arsebuli jgufebis strategiebTan.

    gansxvavebiT mecnierebis velisgan, acxadebs burdie, politikis velSi

    warmoTqmuli ideebis Zala ar izomeba misi WeSmaritebiT. politikis

  • 46

    velis ideebis Zala izomeba im jgufis siZlieriT, romelic am ideas

    aRiarebs. politikaSi “ilaparako” niSnavs “imoqmedo”, da piriqiT; anu, es

    aris undari daarwmuno, rom SegiZlia gaakeTo is, razec saubrob.

    politikosma unda SeZlos moqalaqeTa darwmuneba samyaros sakuTari

    xedvis upiratesobaSi. politikuri sityva axdens misi avtoris

    angaJirebas, radganac is aris valdebuleba, romelic unda Seasrulo da

    romelic WeSmaritad politikurad iqceva imdenad, ramdenadac mas ambobs

    pasuxismgebeli agenti an jgufi, romelsac ZaluZs jgufebis angaJireba.

    dapirebis utyuaroba damokidebulia mis realobasTan Sesabamisobaze da

    dapirebis warmomTqmelis avtoritetze. am ukanasknels unda SeeZlos

    jgufebis sakuTari dapirebis utyuarobaSi darwmuneba.

    politikuri winadadebebis, dapirebebis, prognozebis Semowmeba an

    uaryofa SeuZlebelia logikurad. isini utyuaria imdenad, ramdenadac

    mis warmomTqmels SeuZlia gaxados dapireba istoriulad samarTliani,

    anu SeZlos misi istoriaSi ganxorcieleba.

    politikuri kapitali warmoadgens simboluri kapitalis formas; is aris

    krediti, romelic efuZneba rwmenasa da aRiarebas. simboluri

    Zalaufleba aris Zalaufleba, romelsac is, vinc emorCileba gadascems

    mas, vinc axorcielebs am Zalauflebas. es ukanaskneli arsebobs

    imdendad, ramdenadac maT, vinc Zalauflebas emorCileba, am ukanasknelis

    arsebobisa sjeraT.

    burdiesTan arsebobs politikuri kapitalis ori ZiriTadi saxe – piradi

    kapitali da delegirebuli kapitali. piradi kapitali aris politikuri

    kapitali, romelic pirovnebam politikur TamaSebSi monawileobiT,

  • 47

    sakuTari warsuli gamocdilebiT daagrova. piradi politikuri kapitali

    Tavad pirovnebasTan erTad qreba.

    gansxvavebiT piradisgan, delegirebuli kapitali aris funqcioneris

    kapitali, romelic ekuTvnis struqturas, institucias. delegirebul

    kapitals akontrolebs Tavad instituti. am tipis kapitalis mopoveba

    erT specifikur logikas eqvemdebareba. kerZod, instituirebis aqts,

    rodesac partia axdens konkretuli piris oficialuri kandidaturis

    wardgenas arCevnebze, rac misTvis politikuri kapitalis gadacemas

    niSnavs.

    kanoni, romelic agentebsa da instituciebs Soris urTierTobebs

    aregulirebs, aseTia - institucia yvelafers aZlevs mas, vinc Tavad

    institucias misca yvelaferi. anu, instituciisgan delegirebuli

    kapitalis miRebis imedi SeiZleba qondes mxolod mas, vinc Tavis droze

    yvelaferi gaiRo Tavad insitutisTvis.

    Tumca, aris erTi saintereso momenti – delegirebuli kapitalis mqones

    aqvs Sansi piradi kapitalis SeZenis da amas is, Tavad instituciisgan

    maqsimaluri distancirebiT axerxebs.

    politikuri kapitalis delegireba gulisxmobs am tipis kapitalis

    obieqtivacias mudmiv institutebSi, mis materializacias politikur

    “manqanaSi”, postebsa da mobilizaciis saSualebebSi, aseve mis mudmiv

    kvlavwarmoebas meqanizmebisa da strategiebis daxmarebiT. rac ufro

    metad xdeba politikuri kapitalis institucionalizacia konkretuli

    postebis saxiT, miT ufro momgebiani xdeba aparatis wevrad yofna,

    gansxvavebiT krizisul periodSi politikur TamaSSi monawileobisa,

  • 48

    rodesac riski maRalia, mogebis Sansi ki naklebi, magaliTad revoluciis

    dros.

    politikuri kapitalis institucionalizaciis zrdisas brZola

    “niWisTvis” adgils uTmobs brZolas “postebisTvis”. miT ufro izrdeba

    aparatisa da mis mier SemoTavazebuli postebis raodenobis zrdis

    tendenciebi. es tendenciebi Zalian mniSvnelovania aparatis wevrebisTvis.

    am ukanasknelTaTvis materialuri da simboluri interesebi gacilebiT

    mniSvnelovani xdeba, vidre swrafva im miznis miRwevisken, romelic

    sakuTar miznad aparatma daasaxela. amdenad, bunebrivad iqmneba

    mdgomareoba, rodesac partiebi msxverplad swiraven sakuTar programas

    Zalauflebis SenarCunebis an ubralod arsebobis sanacvlod.

    patrik Sampanis gancxadebiT, politika, pirvel rigSi, aris simboluri

    brZola, romelSic TiToeuli politikuri aqtori sajaro sityvis

    monopolizirebas cdilobs; is cdilobs sakuTari xedva samyaroze Tavs

    moaxvios maqsimalurad didi raodenobis adamianebs. politikuri wesrigi

    aris mentaluri wesrigi, rodesac politikuri struqturebi ZiriTadad

    socialuri warmdgenebis saxiT arsebobs da inkorporirebulia TiToeul

    socialur agentSi (Шампань).

    politikuri ”demokratizaciis” procesi politikuri velis

    avtonomizaciasTan da mis mzard Sinagan diferenciaciasTanaa

    dakavSirebuli, rac, Sampanis gancxadebiT, imas niSnavs, rom veli qve-

    velebad iyofa, romlebSic pirobiTad avtonomiuri socialuri agentebi

    moRvaweoben - politikuri Jurnalistebi, politologebi, sazogadoebrivi

    azris mkvlevrebi, komunikaciis specialistebi da a.S., romelTac

    politikis velSi sakuTari interesebi aqvT da specifikuri fsonebis

    dadebiT met-naklebad aqtiurad monawileoben velis TamaSSi.

  • 49

    politikis veli aris erTgvari mikrokosmi. burdie ganmartavs, rom

    sityva mikrokosmi miuTiTebs imaze, rom politikuri universumi yvela

    institutTan da partiasTan, funqcionirebis wesTan da agentTan erTad,

    warmoadgens avtonomiur samyaros, mikrokosmoss, romelic socialur

    mikrokosmSia moTavsebili (Бурдье, 3, 2001, gv. 112).

    “politikuri mikrokosmi aris erTgvari universumi, romelic CarTulia

    didi universumis funqcionirebis kanonebSi da, miuxedavad amisa, flobs

    SedarebiT avtonomias am universumis SigniT da emorCileba sakuTar

    nomos-s, anu, sakuTar avtonomiur kanons”.

    politikis veli ar arsebobs sxva velebTan urTierTobis gareSe. is

    mudmiv interaqciaSia sxva velebTan; velis amocana imaSi mdgomareobs,

    rom sakuTari principebi Tavs moaxvios sxva velebs, amitomac

    axorcielebs politikur komunikacias, rac gulisxmobs politikuri

    informaciis gadacemis process, romlis wyalobiTac igi moZraobs

    politikuri sistemis erTi nawilidan meoreSi da brunavs politikur

    sistemasa da socialur sistemas Soris (berZeniSvili, 2000.). socialur

    sistemasTan komunikaciis erT-erT saukeTeso saSualebas swored media

    warmoadgens. marTalia, mediis sxvadasxva formebi auditoriis sxvadasxva

    raodenobazea gaTvlili, magram TiToeuli maTgani sazogadoebaSi

    mniSvnelovan rols asrulebs. rac ufro farTo auditoriaze gasvlaa

    politikuri Zalis mizani, miT ufro xSirad iyenebs politikuri veli

    mediis yvelaze gavrcelebul formas – televizias. Tumca, auditoriaze

    gasasvlelad politikis velis agentebi da “azrTa liderebi” iyeneben

    mediis rogorc beWdur, aseve radio, tele da internet formas.

    nebismieri politikuri jgufis Tu calkeuli figuris mizans sakuTari

    auditoriis gazrda da saWiro an saWiroze meti xmis miReba warmoadgens.

    informacia, romelsac amomrCevels Tu potenciur amomrCevels awvdian

  • 50

    mediis saSualebiT, uqmnis auditorias STabeWdilebas da uyalibebs

    garkveul pozicias.

    Tamamad SeiZleba imis Tqma, rom Tanamedrove samyaroSi politikur

    sivrceSi warmatebis misaRwevad mediis saukeTeso formas televizia

    warmoadgens, radganac politikis veli cdilobs eleqtoratis

    maqsimaluri raodenoba moicvas; Tumca politikur TamaSSi mxolod

    televizia rodi monawileobs. beWduri media, miuxedavad imisa, rom misi

    auditoria SedarebiT mcirericxovania, CarTulia axali drois “media-

    logikaSi”, rac siaxleze, sainteresosa da mimzidvelze orientacias

    gulisxmobs. sworedac mediis gansakuTrebuli mniSvnelobis gamo

    politikis velisTvis, misi Jurnalistikis velTan urTierToba

    burdiesTan kvlevisa da gaazrebis erT-erT umTavres sakiTxs

    warmoadgens.

  • 51

    3.2. Jurnalistikis veli

    vels, romlis gavlenasac, SeiZleba iTqvas, rom yvelaze metad ganicdis

    Tanamderove epoqaSi politikis veli, Jurnalistikis veli warmoadgens.

    Tavad Jurnalistikis veli, burdies azriT, ori saxis zewolas ganicdis:

    erTia zewola mkiTxvelis mxridan da meorea reklamis damkveTTa

    zewola. anu, zewola auditoriisa da ekonomikis mxridan.

    mediis sxvadasxva saSualebebis damoukideblobis xarisxi ganisazRvreba

    Semosavlis odenobiT, romelsac isini reklamisgan da saxelmwifo

    subsidiebisgan iReben. rac Seexeba calkeuli Jurnalistebis

    damoukideblobis xarisxs, es damokidebulia mediis koncentraciis

    xarisxze, rac imas niSnavs, rom rac ufro mcirea potenciur damkveTTa

    raodenoba, miT metia samsaxuris dakargvis SiSi; meorec, Tavad im

    gazeTis adgiliT mTel media-sivrceSi, anu, rasTanaa gazeTi SedarebiT

    axlos - ”inteleqtualur” presasTan Tu ”komerciulTan”; mesame, Tavad

    misi poziciiT gazeTSi - Jurnalisti speckorespondentia, kontraqtiTaa

    gazeTSi da a.S; dabolos, Jurnalistis unarze, Seqmnas, moiZios

    damoukidebeli informacia. Sesabamisad, cxadia, rom Jurnalistebze

    zewolis sxvadasxva meqanizmi SeiZleba iyos gamoyenebuli da pirdapiri

    ekonomikuri iZuleba sulac ar iyos saWiro.

    yvelaze sainteresoa iseTi berketis gamoyenebis SesaZlebloba,

    rogoricaa legitimur informaciaze monopoliis gavrceleba - anu,

    oficialuri wyaroebidan informaciis mopoveba. saxelmwifo

    struqturebisTvis da administraciisTvis swored es monopoliaa

    Jurnalistze zewolis mTavari meqanizmi. Tumca, Tavad presasac SeuZlia

    eqskluziuri informaciis mflobelebze zewolis moxdena, manipulireba

    da sasurveli informaciis mopoveba.

  • 52

    komunikaciis formebis arseboba mniSvnelovania sazogadoebisTvis. metic,

    sazogadoeba Tavadaa komunikaciis forma, romlis meSveobiTac xdeba

    gamocdilebis aRwera, modificireba Tu gacvla. is, rasac Cven

    sazogadoebas vuwodebT ar aris mxolod politikuri an ekonomikuri

    qseli, aramed aris komunikaciisa da swavlis procesi. komunikacia iwyeba

    brZoliT swavlasa da aRweras Soris; “viwyebT ra am process gonebaSi

    da gadavcemT ra mis Sedegebs sxvebs, Cven damokidebulni varT

    komunikaciis garkveul modelebze, romelTa meSveobiTac SesaZlebelia

    kontaqti saerTod. Cven SegviZlia SevcvaloT es modelebi, roca isini

    araadeqvaturia arsebuli situaciisaTvis. mTeli Cveni cxovreba,

    saboloo jamSi, aris am modelebis cvla, razedac Cveni energiis udidesi

    nawili ixarjeba. igi cvlis politikur da ekonomikur institutebs.

    metic, komunikaciuri modelebis umravlesoba socialur institutad

    iqceva. swored maT unda uzrunvelyon sxvadasxva sferos arseboba da

    funqcionireba” (Nordenstrang, Sage, gv. 45).

    Tavis droze, komunikaciis formebis gavrceleba swored ganaTlebis

    sistemas ukavSirdeboda; me-18 saukunidan, mas Semdeg, rac adamianebma

    gaacnobieres, rom wera-kiTxvis codna aucilebelia ara mxolod

    elitaruli wris warmomadgenelTaTvis, aramed nebismieri mokvdavisaTvis,

    Seiqmna Sesabamisi pirobebi, romlebic xels uwyobda adamianebis swavla-

    ganaTlebas; adamianebma miiRes meti informacia am samyarosa da masSi

    mimdinare movlenebze. es procesi uSualod iyo dakavSirebuli skolaTa

    qselis SeqmnasTan da sabeWdi saSualebebis gavrcelebasTan. komunikaciis

    Tanamedrove formebidan, Tavdapirvelad, me-18 saukuneSi, gaCnda gazeTi,

    romelic informaciis gadacemis ZiriTad saSualebas warmoadgenda; me-19

    saukuneSi Cndeba gazeTis yoveldRiuri gamocemebi aSS-Si, romelTa

    Rirebulebac erT cents ar aRemateboda da xelmisawvdomi iyo

    yvelasTvis (Гидденс, 1999).

  • 53

    Jurnalistikis velis Camoyalibeba XIX saukuneSi ori tipis gazeTis

    opoziciis safuZvelze moxda; kerZod, arsebobda gazeTebi, romlebic

    sTavazobdnen sensaciuri xasiaTis axal ambebs da arsebobda gazeTebi,

    romlebic orientirebulni iyvnen analitikuri masalis miwodebaze. es

    ukanasknelni aqtiurad usvamdnen xazs sakuTar gansxvavebulobas

    pirvelisagan da ”obieqturobaze” qondaT pretenzia. amdenad, arsebobs

    gazeTebis legitimaciis ori logika - erTia aRiareba msgavsTa,

    TanasworTa mxridan da meore, aRiareba masis mier, rac

    materializebulia gayidvebis raodenobaSi.

    Jurnalistikis veli mudmivad ganicdis bazris zewolas an uSualod

    klientTa mxridan pirdapiri sanqciis saxiT, an reitingis meqanizmiT, imis

    miuxedavad, uzrunvelyofs Tu ara saxelwmifo met-nakleb

    damoukideblobas uSualod bazris zegavlenisgan.

    Jurnalistikis veli orientirebulia iseTi produqtis warmoebaze,

    romelic malfuWebadia, amitomac brZola am velSi prioritetisTvis, anu

    ufro axali ambisTvis brZolis xasiaTs iRebs. swored ufro axali

    ambisTvis brZolaSi, sensaciebze gamokideba aris prioritetuli da rac

    ufro komerciul poluszea presa, miT metia sensaciuri ambisTvis

    brZolis Jini. realurad ki, am sensaciuri masalebis didi niwili, rac

    auditoriisTvis brZolaSi mTavar kozirad iTvleba, acxadebs burdie,

    ganwirulia imisTvis, rom ar iyos SemCneuli mkiTxvelis mxridan da

    iqneba SemCneuli mxolod konkurentebis mier. misi mtkicebiT, swored

    Jurnalistebi arian erTaderTni, vinc kiTxuloben yvela gazeTs.

    Jurnalistikis velis logika erTi dRiT cxovrebasa da azrovnebas

    moiTxovs. es veli mudmivad daZabuli adevnebs Tvalyurs konkurentebs

    da maqsimalurad iyenebs sxvebis Secdmobes. gaaSuqon Temebi, romlebic

    ”ar SeiZleba ar axseno” mxolod imitom, rom amaze sxvebma ukve isaubres,

  • 54

    gadmoibiro sxvebis Jurnalistebi mxolod imitom, rom xeli SeuSalo

    konkurents, aris Jurnalistikis velis maxasiaTebeli. konkurencia,

    romelmac unda Svas raRac sruliad originaluri da sxvebisgan

    gansxvavebulia, am velSi ar aris aRiarebuli. burdies mtkicebiT, am

    velSi konkurencia erTferovnebas Sobs.

    patrik Sampani iziarebs burdies pozicias da acxadebs, rom

    Jurnalistikis veli ormagadaa damokidebuli. misi mtkicebiT,

    Jurnalistikis veli politikis velisa da ekonomikis velis gadakveTaze

    imyofeba.

    erTi mxriv, Jurnalistikis veli sul ufro aqtiurad cdilobs

    gaTavisufldes politikuri gavlenisagan da iyos Tavisufali, meore

    mxriv ki, aseve aqtiurad, is iZulebulia daemorCilos ekonomikur

    moTxovnebs da iyos bazris kanonebis adeqvaturi. es orobiToba aris

    mizezi Jurnalistis profesiisadmi sruliad gansxvavebuli, polarulad

    sawinaaRmdego Sefasebisa. erTi mxriv, es aris pativsacemi profesia,

    romelic sazogadoebisTvis mniSvnelovan funqcias - informirebas

    emsaxureba, meore mxriv ki, mxolod skandalebze da Worebze, sxvebis

    ubedurebaze xelis moTbobis surviliT SepyrobilTa saqme, romelic

    pativsacemi sulac ar aris.

    informaciis warmoeba Jurnalistikis velis erT logikas - mZafr

    konkurenciasa da informaciis Seqmnis siswrafis zrdas emorCileba. am

    velis Taviseburebis ukeT gasagebad zogadad maskomunikaciis gaazreba

    logikuria, rasac Semdeg TavSi SevecdebiT.

  • 55

    3.3. politikis velisa da Jurnalistikis velis

    gadakveTa

    Jurnalistebi politikis demagogiur gaubraloebaze arian

    orientirebulni; imis SiSiT, rom ar iyvnen mosawyenni, Jurnalistikis

    velis agentebi debatebsa da polemikas, argumentebis dapirispirebas

    mosaubreTa konfrontacias amjobineben. am demagogiur gaubraloebaSi ki

    Jurnalistebi panelistebs aqtiurad iyeneben.

    burdie amtkicebs, rom politikaze momuSave Jurnalistebi, romelTa

    kompetenciaSi Sedis politikuri samyaros codna, floben codnas ara

    dakvirvebaze an kvlevaze dayrdnobiT, aramed pirad kontaqtebsa da

    Worebze dayrdnobiT. maT ainteresebT Tavad TamaSi da moTamaSeebi da

    ara TamaSis fsoni, uSualod politikuri taqtika, debatebis arsi; maTi

    interesis sferoa politikuri velis agentis gamosvlis efeqti da ara

    Tavad gamosvlis Sinaarsi.

    swored amgvari damokidebulebebi aiZulebs Jurnalistikis velis

    agentebs warmoadginon politikis velis sakuTari cinikuri xedva

    politikuri komentarebisa Tu interviuebis saxiT.

    amgvari realoba, burdies azriT, arc Tavad politikis velisTvisaa

    miuRebeli. am realobis SenarCuneba e.w. politikuri marketingis

    interesebSic Sedis. amgvari marketingi sul ufro aucilebeli xdeba

    politikuri warmatebis misaRwevas.

  • 56

    Jurnalistikis velis orientireba sensaciebis gacxarebuli Ziebisaken,

    informaciebisTvis paradoqsuli da ucnauri Seferilobis micema iwvevs

    situaciebis cinikur interpretirebas. rogorc wesi, burdies TqmiT,

    Jurnalistikis velis mier gakeTebuli prognozi Tu diagnozi srulebiT

    araprofesionaluria, Tumca is swrafad eZleva daviwyebas, radganac

    arsebul informacias elvis siswrafiT cvlis axali da informaciaTa

    didi nakadi gansakuTrebul gaazrebas TiTqos arc moiTxovs.

    es yvelaferi ki, burdies azriT, iwvevs depolitizacias, ufro zustad

    ki, imedgacruebas politikiT. ZiriTadi fsonis gakeTeba gasarTob

    aspeqtebze TavisTavad iwvevs mayurebelTa yuradRebis gadatanas raime

    sanaxaobaze an skandalze yovel jerze, rodesac Cndeba raime

    mniSvnelovani, Tumca erTi SexedviT mosawyeni politikuri sakiTxi.

    swored amitom xdeba gaxmaurebul sasamarTlo procesebTan erTad

    romelime qveyanaSi miwsZvris an raime stiqiuri ubedurebis gaSuqeba. es

    ukanaskneli, anu skandali, sensacia, mowyenis saSualebas ar aZlevs

    mayurebels da Jurnalistikis velis SiSi, ar iyos mosawyeni, daZleulia.

    auditoria politikur TamaSs aRiqvams rogorc profesionalTa saqmes,

    rac iwvevs fatalur CaurTvelobas politikaSi, gansakuTrebiT naklebad

    politizirebuli auditoriisa da arsebuli wesrigis SenarCunebas.

    politikas auditoria Tvals swored Jurnalistikis velis saSualebiT

    adevnebs.

    informaciis politikuri mniSvneloba, Sampanis mtkicebiT, imazea

    damokidebuli, Tu ramdenad xdeba erTi da igive informaciis

    kvlavwarmoeba mediis sxvadasxva saSualebebSi. rac ufro metad xdeba

    informaciis kvlavwarmoeba, miT metia misi simboluri Rirebuleba.

    presaSi gavrcelebuli informacia xSirad aris telesiuJetebis mTavari

    Tema da swored es aris presis warmateba, Tumca, arc Tavad presa axdens

  • 57

    satelevizio siuJetebis ignorirebas da SesaZloa, presaSic daiweros im

    movlenebze, romlebic televiziam gaaSuqa.

    miuxedavad burdies mtkicebisa, rom Jurnalistikis veli seriozuli

    politikuri diskursis gatarebis nacvlad, banalur da sensaciur

    Temebzea orientirebuli, is iqve SeniSnavs, rom am poziciiT arc Tavad


Recommended