9786009548507

مولـف

دکتر زهرا دیانتی دیلمیعضو هیات علمی گروه حسابداري دانشگاه خوارزمی

حسابداري روش تحقيق در راهنماي عملي براي نگارش پايان نامه و مقاله

Research Method in Accounting: An action guide to preparing dissertation and article

مؤلف زهرا ديانتي ديلميدكتر

خوارزميدانشگاهعضو هيات علمي گروه حسابداري

و مقاله نگارش پايان نامهعملي براي روش تحقيق در حسابداري: راهنماي عنوان: دكتر زهرا ديانتي ديلمي: مؤلف عدالت نوينناشر: آسيه احسانگر طراح: طاها : ديجيتال چاپ

1394پاييز – اول نوبت چاپ: 978-600 -95485-0-7 شابك:

نسخه 500شمارگان: ريال 150،000: قيمت

مهربان نشر – 189افي نژاد، پالك بفروردين، خيابان ل 12مركز پخش: تهران، خيابان 66958030و 66973175 -6تلفن:

www.mehrabanpub.com www.ketabemehraban.com

1357زهرا، ،يلميد يانتي: د سرشناسه نامه و مقاله انينگارش پا يبرا يعمل يراهنما :يدر حسابدار قيروش تحق :و نام پديدآور عنوان

.1394 ن،ينشر: تهران : عدالت نو مشخصات .ص.مصور 264: يظاهر مشخصات

978-600 -95485-0-7:شابك مختصر يپايف : يسيفهرست نو تيوضع

3824869:يمليكتابشناسشماره

مطالب اين انتشار تكثير و و ناشر محفوظ است.ه حقوق كتاب براي مولفكليو...) بدون اجازه كتبي توامان از اقتباس، تلخيص جزوه،(اعم از كتاب به هر نحو

مولف و ناشرممنوع است و پيگرد قانوني دارد.

اگر چه خدمت رساني كار كم اهميتي نيست اما در كنار خدمت رساني، كارهاي دقيق پژوهشي الزم است زيرا بدون آن، حتي

...هم ممكن است به درستي انجام نشودخدمت رساني

يم ما اگر تحقيق را جدي نگير .آموزش است هيتحقيق منبع تغذباز ســالهاي متمادي بايســتي چشــم به منابع خارجي بدوزيم و

ــهم كند و ي دنيا تحقيقي بنتظر بمانيم كه يك نفر در يك گوشاينجا وما از او يا از آثار تأليفي بر اساس تحقيق او استفاده كنيم

شــود اين وابســتگي اســت اين همان آموزش بدهيم اين نميشخصيت علمي براي يك كشور ترجمه گرائي و عدم استقالل

شگاهي است و براي يك مجموعه شگاه يك كشور .ي دان ،دانشور ضمن اينكه ارتباطات علمي خودش ،محيط علمي يك ك

چ هي ،از گرفتن علمي ،از تبادل علمي ،كند را با دنيا حفظ مي ابائي ندارد. هادانشگاه در ديدار اساتيد و رؤساي اسالميبيانات رهبر معظم انقالب

09/07/1387

م قد

م ه و باس بازرگان آ ر ی د ناب آ ند، تاد ار وص ا قدرم؛ ا ید روش اسام. شا ر ا مذ ون ت د ق را

و با تر م ا ا وق و ی، واره حا م

ی ی دی ا دیا ز

به نام خالق هستي بخش لفؤم گفتارپيش

در مجله "آشنايي با نحوه پايان نامه نويسي و دسترسي به مراجع تامين منابع"بعد از انتشار مقاله اي باعنوانكه خوشبختانه مورد استقبال و استفاده عالقمند تحقيق در حوزه حسابداري قرار گرفت، به دليل حسابرس

مشاهده سردرگمي اي كه برخي دانشجويان حسابداري در انجام تحقيقات درسي و سواالتي كه در نوشتن اينبار دم تامصمم ش مقاله و پايان نامه دارند، و به دليل فقدان كتابي راهگشا به زبان فارسي در اينخصوص،

در زمينه نحوه انجام تحقيق در رشته حسابداري و نگارش پايان نامه و مقاله در اين رشته، يبا تاليف كتابشناسي شمطالعه تطبيقي رو"توضيحات بيشتري ارائه دهم. بخصوص اينكه بعد از انجام دو پژوهش با عنوان

غفلت از تئوري حسابداري: مقايسه تطبيقي "و "از ايرانمقاالت حسابداري در مجالت معتبر داخل و خارج هاي داخلي كه اغلب تقليدي متوجه شدم پژوهش "مقاالت حسابداري در مجالت معتبر داخلي و خارجي

ساز ينهباشند، لذا نمي توانند زماز پژوهشهاي خارجي هستند، از تنوع روش تحقيقي چنداني نيز برخوردار نميو راهگشاي حل معضالت كنوني رشته حسابداري در ايران و ز نظر تئوري و عمل)پيشرفت حسابداري(ا

جهان باشند. از اينروكتاب حاضر به هدف آشنايي با شيوه انجام تحقيق در حسابداري و پر كردن خالهاي كنوني نوشته شده است.

رفع يكي تحقيق، براياز ويژگي هاي منحصربفرد اين كتاب، آن است كه عالوه بر معرفي روشهاي مختلف از اصلي ترين مشكالت دانشجويان حسابداري كه عدم آشنايي آنها با نحوه استفاده از روشهاي آماري مناسب جهت تجزيه و تحليل داده ها است، از مثالهايي مبتني بر پژوهشهاي حسابداري منتشر شده در مجالت

است كه استفاده از اين مقاالت در كتاب حاضر، به معتبر داخلي و خارجي، استفاده شده است. الزم به ذكرلب مثال عنوان يك نمونه موجود و در قاه معني تاييد مطالب، نظريات ويافته هاي آنها نمي باشد، بلكه صرفاً ب ر شود.تاشته باشند و براي خواننده ملموس از آنها استفاده شده است تا مطالب اين كتاب، حالت كاربردي د

اب حاضر بتواند راهنمايي مناسب براي دانشجويان رشته حسابداري درانجام پژوهشهاي قوي و اميد است كتا نظرات هاي علمي جز بآنجا كه پيشرفت در زمينهازقابل عرضه در مجالت معتبر داخل و خارج كشور، باشد.

شود، زيز تقاضا ميباشد، لذا از همكاران محترم و دانشجويان عو پيشنهادات سازنده و اثربخش ميسر نمي اينجانب را از پيشنهادات سازنده خود محروم نفرمايند.

ا...والسالم عليكم و الرحمته)1394( بهار زهرا ديانتي ديلمي

هيات علمي گروه حسابداري دانشگاه خوارزميzahradianati@yahoo.com

پيشگفتار انجمن حسابداري مديريت ايران

كميسيون14/10/1390 مورخ 208879/3 شماره مجوز اساس برانجمن حسابداري مديريت ايران، ان به عنوايران، زير نظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تاسيس شده است و علمي هاي انجمن

اهداف متعددي از قبيل گسترش، پيشبرد، ارتقاي انجمن تخصصي در حوزه حسابداري مديريت،عه كيفي متخصصين و همچنين بهبود بخشيدن به امور آموزشي و پژوهشي دراين زمينه علمي و توس

رشته دانشجويان و فارغ التحصيالنقابليت اساتيد محترم، انديشمندان، و توان از گيري بهره بارا فناوري ،عمليات در تحقيقهاي حسابداري، مالي، حسابرسي، مديريت، اقتصاد، رياضيات كاربردي

مدنظر ،عضويت شرايط واجدين عنوان به وابسته هاي رشته ورفتاري علوم و روانشناسي ت،اطالعا قرار داده است.

علمي ي،اجراي نهادهاي با همكاري و نيزالملليانجام تحقيقات علمي و فرهنگي در سطح ملي و بين و آموزش امور به مربوطهايبرنامه و هاطرح اجراي و بازنگري وارزيابيدرزمينه پژوهشي و

علمي از جمله وظايف اين انجمن است. در اين راستا، انجمن حسابداري زمينه هاي در پژوهش از آثار قويمديريت براي اشاعه علم حسابداري و علي الخصوص حسابداري مديريت و حمايت

علمي موردنياز، پس از ارزيابي و تاييد، اجازه انتشار اين كتب را با آرم انجمن صادر مي نمايد. كتاب حاضر نيز كه يكي از موردنياز ترين كتب براي محققان و دانشجويان عالقمند به تحقيق و

ات اعضاي هي پژوهش در رشته حسابدراي است توسط سركار خانم دكتر زهرا ديانتي ديلمي ازمديره انجمن حسابداري مديريت ايران و با نگارشي روان و مثالهاي كاربردي متعدد خاص رشته

زمينه الزم براي تفكر پژوهشي در دانشجويان حسابداري تاليف شده است. اين كتاب مي تواند د انجام كمتر شاه حسابداري و انجام تحقيقات ارزشمند علمي در اين رشته را فراهم آورد تا انشاهللا

تحقيقات گسسته و بي هدف الگو گرفته از تحقيقات به هم پيوسته و هدفمند خارجي در اين رشته باشيم. در كشور

انجمن حسابداري مديريت ايران http://www.imaa-fr.com

http://imaa.associations.iau.ir

مطالب فهرست صفحه عنوان

17آشنايي با روشهاي مختلف تحقيق–فصل اول 19 مقدمه

20 مختلفروش هاي تحقيق از ابعادانواع 22 رويكرد انجام تحقيق-بعد اول 22 رويكرد خردگرايانه 22 گرايانهرويكرد طبيعت 24 هدف پژوهش-بعد دوم 24 تحقيق بنيادي(پايه)-1 25 تحقيق كاربردي-2 25 تحقيق توسعه اي-3 26 تحقيق اكتشافي-4 27 تحقيق انتقادي-5 27 ماهيت تحقيق-بعد سوم 27 تحقيق اصيل(دست اول)-1 27 تحقيق مروري-2 29 ماهيت داده ها-بعد چهارم 29 پژوهش كيفي-1 30 پژوهش كمي-2 31 روش شناخت-بعد پنجم 33 روش تاريخي-1 33 روش فلسفي( عقلي)-2 33 روش شهودي-3 33 )روش تجربي( علمي يا آزمايشي-4 34 )توصيفي(غير آزمايشگاهيروش-5 35 تحقيق پيمايشي (زمينه يابي)5-1 37 اقدام پژوهي (عملي)5-2

38 بررسي موردي5-3 38 تحقيق همبستگي5-4 39 مطالعه همبستگي دو متغيري-الف 40 تحليل رگرسيون-ب 41 رگرسيون سري زماني 42 رگرسيون مقطعي 42 رگرسيون ميانگين 42 رگرسيون تجمعي 43 تحليل ماتريس همبستگي يا كواريانس-ج 43 تحليل عاملي(اكتشافي و تاييدي)-1 45 مدل معادالت ساختاري(يا مدلهاي علّي)-2 49 مقايسه اي)-روش تحقيق پس رويدادي (علّي5-5 49 (امكان سنجي)تحقيق پيش رويدادي-5-6 49 تحقيق ارزشيابي-5-7 50 روش تبييني-6 51 نوع استدالل-بعد ششم 51 قياسي 51 استقرايي(ميداني) 52 استقرايي-قياسي 53 بعد زمان-بعد هفتم 53 تحقيق گذشته نگر 53 تحقيق آينده نگر 53 طول مدت زمان-بعد هشتم 53 روش مقطعي 54 روش طولي 54 مقطعي( تركيبي)–روش طولي 55 روش تجميعي(ادغام شده/يكپارچه شده)▪ 55 روش تابلويي(پانل)▪

55 روش اثرات ثابت 57 روش اثرات تصادفي نحوه تشخيص استفاده از روش داده هاي تابلويي در مقابل روش داده

مقيد) و يا آزمون ضرايب الگرانژ Fآزمون چاو (يا ←هاي تجميعي (بروش پاگان)

57

نحوه تشخيص استفاده از روش اثرات ثابت در مقابل روش اثرات آزمون هاسمن ←تصادفي

58

59 روش هاي جمع آوري اطالعات-بعدنهم 59 آرشيوي، مشاهده، مصاحبه، كتابخانه اي، پرسشنامه، اسناد كاوي 59 روش تحليل داده ها-بعد دهم 59 تحليل محتوا 62 روش رياضي 63 روشهاي آماري

آشنايي با شيوه هاي يافتن و بيان موضوع تحقيق و تبيين فرضيه ها و -فصل دوم متغيرها

65

67 مقدمه 67 آشنايي با راههاي يافتن يك موضوع مناسب براي تحقيق -گام دوم

67 پايان نامه هاي موجودمطالعه-1 68 مطالعه آخرين مقاالت منتشره در مجالت داخلي و خارجي -2 74 شركت در كنفرانسها و همايشهاي علمي داخلي و خارجي -3 74 اطالع از آخرين واقع و اخبار حرفه حسابداري -4

75 عضويت در نهادها و انجمن هاي حرفه اي-5 77 خصوص رشته هاي ديگرافزايش دانش خود در -6

77 گام سوم: بررسي پيشينه تحقيق و اطمينان از تكراري نبودن موضوع انتخابي 82 گام چهارم: مشخص كردن عنوان تحقيق و فرضيه هاي آن

86 گام پنجم: تبيين متغيرهاي تحقيق و مشخص كردن نحوه اندازه گيري آنها 86 متغير مستقل -1 86 متغير وابسته -2

86 متغيرهاي مكنون يا پنهان و متغيرهاي مشاهده پذير يا اندازه گيري شده يا شاخص 87 شاخص انعكاسي(بازتابي)■ 87 شاخص شكل دهنده(تركيبي)■ X 87متغيرهاي مشاهده پذير(شاخص)■ Y 88متغيرهاي مشاهده پذير(شاخص)■

ستقل بيني، متغير مكنون بيروني، متغيرممتغير(سازه)برونزا، جريان دهنده، پيش ■ )ζ(كساي

88

η( 88متغير(سازه)برونزا، متغير مكنون وابسته، متغير مالك(اتا■ 88 متغيرهاي مكنون ميانجي■ 90 متغير كنترل -3 93 متغير تعديل كننده(متغيرمستقل فرعي)-4 95 متغير ميانجي-5 97 گرمتغير مداخله-6

98 تعيين جامعه و نمونه آماري (قلمرو مكاني) و دوره زماني تحقيق -گام ششم 98 نمونه گيري از جامعه آماري تحقيق 99 روشهاي تعيين تعداد نمونه آماري-1 99 اگر حجم جامعه معلوم باشد-الف 99 اگرحجم جامعه معلوم نباشد(جامعه نامحدودباشد)-ب 100 روشهاي نمونه گيري-2 101 روش نمونه گيري احتمالي-الف 101 نمونه گيري تصادفي ساده-1 101 نمونه گيري سيستماتيك-2 102 نمونه گيري طبقه اي-3 102 روش انتساب مساوي از هر طبقه -الف 103 روش انتساب متناسب از جامعه-ب 103 هر طبقهبراساس واريانس صفت متغير در -ج 103 نمونه گيري خوشه اي-4

105 روشهاي نمونه گيري غيراحتمالي-ب 105 قضاوتي-1 105 اتفاقي يا آساني يا احتمالي-2 105 سهميه اي-3 105 زنجيره اي يا شبكه اي (يا گلوله برفي)-4

106 جمع آوري داده هاي مربوط به متغيرها -گام هفتمفصل سوم : مشخص كردن نوع داده ها و تحليل آماري داده هاي تحقيق و

آزمون فرضيه ها107

109 مقدمه 109 مشخص كردن نوع داده هاي جمع آوري شده براي هر متغير -گام هشتم

109 داده هاي فاصله اي 110 داده هاي نسبتي 110 داده هاي اسمي 111 ترتيبيداده هاي رتبه اي يا

112 روش تحليل داده ها وبيان يافته هاي تحقيق-گام نهم 112 بررسي نرمال بودن داده ها

117 انتخاب آزمون آماري مناسب براي تجزيه و تحليل فرضيه ها 120 آزمونهاي مقايسه تفاوت يك گروه با يك مقدار فرضي-1 مقايسه تفاوت يك گروه با يك مقدار فرضي اگر داده ها داراي -حالت اول

ه اي(آزمون ميانگين يك نمون ←توزيع نرمال وكمي(نسبتي و فاصله اي) باشند

T(استيودنت

120

مقايسه تفاوت يك گروه با يك مقدار فرضي اگر داده ها رتبه -حالت دوم ور خي دو (كاي دو) يا كاي اسكآزمون ←اي(ترتيبي) و يا كمي غير نرمال باشند

يك نمونه اي

125

مقايسه تفاوت يك گروه با يك مقدار فرضي اگر داده ها كيفي -حالت سوم آزمون دو جمله اي يا آزمون نسبت←اسمي باشند

126

130 آزمونهاي مقايسه تفاوت دو گروه مستقل -2

داراي توزيع نرمال حالت اول: مقايسه تفاوت دو گروه مستقل اگر داده ها آزمون ميانگين براي نمونه هاي مستقل←وكمي(نسبتي و فاصله اي) باشند

130

حالت دوم: مقايسه تفاوت دو گروه مستقل اگرداده ها رتبه اي و يا كمي غيرنرمال )Uآزمون من ويتني(آزمون←باشند

132

135 داسمي باشنمقايسه تفاوت دو گروه مستقل اگر داده ها كيفي -حالت سوم اگر فراواني تعداد مشاهدات موجود در جدول توافقي كمتر از -الف

آزمون فيشر←باشد5135

آزمون خي دو(كاي ←اگر حداقل يكي از داده ها، كيفي باشد-ب دو) يا آزمون استقالل

139

، cآزمون في، ضريب وي يا في كرامر، و ضريب توافق تاوگودمن و كروسكالضريب الندا، ضريب

142

يا cكندال -، ضريب تاوbكندال-ضريب گاما، ضريب تاو سامرزd ضريب

143

2η( 143مجذور اتا( 144 آزمونهاي مقايسه تفاوت دو گروه وابسته -3 مقايسه تفاوت دو گروه وابسته اگر داده ها داراي توزيع نرمال وكمي( -حالت اول

آزمون زوجي←و فاصله اي) باشنديعني ازنوع نسبتي 144

مقايسه تفاوت دو گروه وابسته اگر داده ها رتبه ايو يا كمي غير نرمال -حالت دوم آزمون ويلكاكسون←باشند

147

مقايسه تفاوت دو گروه وابسته اگر داده ها كيفي اسمي -حالت سوم آزمون مك نمار←باشند

148

150 آزمونهاي مقايسه سه گروه مستقل يا بيشتر -4 مقايسه سه گروه مستقل يا بيشتر اگر داده ها داراي توزيع نرمال -حالت اول

رفهآزمون آناليز واريانس يكط←وكمي( يعني ازنوع نسبتي و فاصله اي) باشند150

مقايسه سه گروه مستقل يا بيشتر اگر داده ها رتبه اي و يا كمي غير -حالت دوم )Hواليس(آزمون-آزمون كروسكال←نرمال باشند

153

مقايسه سه گروه مستقل يا بيشتر اگر داده ها كيفي اسمي باشند -حالت سوم آزمون خي دو ←

159

159 آزمونهاي مقايسه سه گروه وابسته(سه وضعيت مختلف) يا بيشتر -5 يا بيشتر اگر داده ها داراي توزيع نرمال مقايسه سه گروه وابسته-حالت اول

آزمون آناليز واريانس با اندازه هاي مكرر←وكمي(نسبتي و فاصله اي) باشند159

بيشتر اگر داده ها رتبه اي(ترتيبي) و يا يا مقايسه سه گروه وابسته-حالت دوم آزمون فريدمن←كمي غير نرمال باشند

165

يا بيشتر اگر داده ها كيفي اسمي مقايسه سه گروه وابسته-حالت سوم آزمون كوكران←باشند

170

172 آزمونهاي اندازه همبستگي بين دو متغير -6 اگر داده ها داراي توزيع نرمال اندازه همبستگي بين دو متغير-حالت اول

آزمون ضريب همبستگي پيرسون ←وكمي(نسبتي و فاصله اي) باشند172

اندازه همبستگي بين دو متغير اگر داده ها رتبه اي(ترتيبي) و يا كمي -حالت دوم آزمون ضريب همبستگي اسپيرمن ←غير نرمال باشند

173

←متغير اگر داده ها كيفي اسمي باشنداندازه همبستگي بين دو -حالت سوم يا ضريب همبستگي توافق پيرسون Cضريب وابستگي يا ضريب توافق

173

175 آزمونهاي پيش بيني يك متغير بر اساس يك يا چند متغير -7 پيش بيني يك متغير بر اساس يك يا چند متغير اگر داده ها داراي -حالت اول

دگانه مدل رگرسيون ساده يا چن ←فاصله اي) باشند توزيع نرمال وكمي(نسبتي و خطي يا غيرخطي

175

176 آزمون مانايي متغيرهاي تركيبي 178 آزمون مفروضات مدل رگرسيون خطي 178 فرض خطي بودن مدل رگرسيون-1 178 فرضهاي مربوط به خطاهاي مدل رگرسيون -2 178 باشد.ميانگين خطاها صفر-الف

179 واريانس خطاها ثابت باشد -ب

179 توزيع خطاها بايد نرمال باشد-ج

180 بين خطاهاي مدل همبستگي وجود نداشته باشد. -د 180 فرضهاي مربوط به متغير مستقل-3 180 غير تصادفي بودن متغيرهاي مستقل-الف بدون خطاي مقادير متغير اندازه گيري دقيق و-ب

مستقل181

181 بين متغيرهاي مستقل همبستگي وجود نداشته باشد.-ج 181 فرض مربوط به مشاهدات-4 t 182آزمون←آزمون معناداري ضرايب مدل رگرسيون 182 آزمون معنادار بودن مدل رگرسيوني(تحليل واريانس) SPSS 183نحوه انجام تحليل رگرسيون در نرم افزار 193 تحليل واريانس سه عاملي پيش بيني يك متغير بر اساس يك يا چند متغير اگر داده ها رتبه -حالت دوم■

آزمون رگرسيون ناپارامتريك ←اي(ترتيبي) و يا كمي غير نرمال باشند 204

پيش بيني يك متغير بر اساس يك يا چند متغير اگر داده ها كيفي -حالت سوم■ آزمون رگرسيون لجستيك ←اسمي باشند

207

213 دهي ارجاعويافته هاي تحقيقو انتشارتفسير،فصل چهارم: نتيجه گيري 215 مقدمه

215 گام دهم: نتيجه گيري و تفسير يافته هاي تحقيق 218 و آثار ديگران دهي و رعايت امانت در استفاده از تحقيقات گام يازدهم: رفرنس

219 نحوه نوشتن منابع در داخل متن مقاله يا پايان نامه-1 219 نحوه نوشتن منابع در انتهاي مقاله يا پايان نامه (فهرست منابع و مĤخذ) - 2

219 گام دوازدهم: انتشار نتايج تحقيق 223 مجالت تحليلي و اطالع رساني

223 مجالت علمي ترويجي

223 مجالت علمي پژوهشي

224 مجالت علمي پژوهشي مورد تاييد وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ايران ISC 225مجالت علمي پژوهشي نمايه شده در پايگاه ISI 229مجالت علمي پژوهشي نمايه شده در پايگاه

232 مناسب براي چاپ مقالهISIنحوه انتخاب يك مجله

ISI 234نحوه اخذ پذيرش مقاله در مجالت

236 منابع و ماخذ 247 واژگان فهرست 249 واژگان ( انگليسي به فارسي)فهرست 257 واژگان(فارسي به انگليسي)فهرست