Kocatepe TIp Dergisi The Medical Journal ofKocatepe 7: 39-44 / Eyliil 2006 Afyon Kocatepe Oniver sitesi

Kronik Gerilim Tipi Basagrrsuun Proflaktik Tedavisinde Amitriptilin ile Venlafaksinin Karsrlastmlmast

Venlafaxine Versus Amitriptyline in The Prophylactic Treatment ofChronic Tension-Type Headache

Mehmet Kemal DEMiRKIRKAN1, Mehmet YAMAN2, Hulya ELLiDOKUZ3

,

Ozge YILMAZ2, Serdar ORUC;2

I Afyon Devlet Hastanesi Noro loji Boliimii. Afyonkarahisar 2 Afyon Kocatepe Univers itesi TIp Fakiiltes i Noroloji A.D. Afyonkarahisar

3 Afyon Kocatepe Universi tesi Tip Fakiiltesi Halk Saghgl A.D. Afyonkarahisar

OZET: Bilimsel Zemin: Kro nik ge rilim tipi basagnsi te­dav isinde kullarulan Tr isiklik antide presanlarm istenme­ye n ya n etkile ri , bu ilaclann kull amml anrn simrlama kta ­di r. Se lektif sero tonin-noradrena lin geri ahm inhibito ru ola n Venlafaks in degi sik tipteki kroni k ag n larda kullaru­Ian ve ya n etki leri gorece daha az o lan bir ilactir. Amac: Bu ca hs mada kronik ger ilim tipi basagn lan nm proflakt ik tedavi sind e Venl afak sin ve Amitriptil in'in et­kinl ikler i karsrlastmlrmsnr. Gerec ve Yiintem: Prospektif o larak yapilan bu ca hs maya 4 1 hasta almdi. 20 hasta Amit ripti lin, 2 1 hasta Ve nlafaksin kullandr, Ham ilton Depresyon skalasiyla depresyon tarusi dislanan hastalann tedavi oncesi ayhk agn sikhg i, agn su­resi ve ag n sidde ti kayd edildi . Hast alar 3 ay boyun ca ayda bir kez kont role cagnlarak tedavi siras mdaki degisimler ve yan etkiler belirlendi . Bulgular: Ca hs ma tam aml andi gmda Amitripti lin gru bun­da ortalama ilac dozu 25 .75±8 .47 mg/gun, Ve nlafaksi n grubunda 101. 62±33.9 rug/gun olarak saptan di, Her iki te­davi grubunda 3. ay sonunda baslangic degerlerine go re bas ag nsmm sikhk, sidde t ve surelerinde istatisti kse l ola­rak cok anlamh azalma saptandi (p:O. OOO). %50 ' nin uze­rinde iyi lesme tem el almdrginda agn stkhgi, suresi ve sid ­deti Amitripti lin gru bunda siras iy la % 100, %95 ve % 25, Ven lafa ks in grubunda %95, % 90 ve %20 hastad a aza lma gosterdi , Van etk i pro fili nde ise Ve nlafaks in' in Amitript ilin ' e gore daha guveni lir o ldugu goruldu. Sonuc: Bu calism a Venl afak sin 'in kronik gerilim tipi basagn si ted avisind e dtlsuk ya n et ki pro fil i ve etkin agn kont rolii ile iy i bir al te rna tif ilac oldug unu gos termektcdir. Anahtar Kelimeler: Kronik Ge ri lim Tipi Basagns i, teda ­vi, Amitri ptilin, Ve nlafaksin

ABSTRACT: Scientific Background: The adverse effect s of trisycl ic antidepressa nt dru gs for the treatment of chro nic ten sion-typ e headach e lim it its usage. Venlafaxine is a se lective seratonin and noradren alin e reuptake inhibitor and it can be used for various typ es of headache becau se of its less adve rse effects . Objectives: In this study , we compared the effects of Venl afaxine versu s Am itr iptyline in the Prophylact ic Treatme nt of Chro nic Tension-Type Headache. Materials and Methods: Fourtyone patient s we re se lected for this prospective study . Twenty pat ients were chosen for amit ripti line and 2 1 patie nts we re chose n for venlafaxi ne. The numb er of attack, dur at ion and severity of headache in a mo nth were listed before treatm ent for the patient s whic h was ex luded for depression w ith Ham ilton Depression Sca le. The patients we re exa mined once a month for 3 months to observe the adve rse effects of drugs . Results: The average dru g dosages we re 25 .75±8.47 mg/day for amitripty line and 10 1.62±33 .9 mg/d ay for ve nlafaxine . The nu mber of attac k, duration and severity of head ache s we re sig ni fica ntly decreased after 3 months as co mpared to pretreatment levels for bot h dru g gro ups (p<O.OO I) . Whe n we based on 50% cure, the number of attack, du rati on and severity of head ache were decreased 100%, 95% and 25% for ami tripty line gro up and 95%, 90 % and 20% for ve nlafaxi ne gro up, res pectively. Adverse effect profile was more safety in ve nlafaxine group as compared to amitriptyli ne gro up. Conclusions: This study showed that ven lafaxi ne ca n be chosen as an alternative dru g in the prophylactic treatm ent of chro nic ten sion-t ype headach e becau se of its less adverse effects and effective ness in pain contro l. Ke y Words: Chro nic ten sion-type head ache, Treat ment , Amitri ptiline, Venl afaxine

cmts

Prim er basagnlanndan a lan kronik ge rilim tipi basagn si (KGBT); Uluslararasi Basagn si Dern egi ra=l$ma ve ttpkt bosun icin; Dr. Mehm et YAMA N

Ornekevler Mah . Gelincik Sok. lrez Apt. (U BD) tarafmd an yapilan srmflarnaya gore en az 3 '\0:28:10 Afyo nkara hisar 03200 aydan beri devam eden ve her ay m en az 15 gunu Fax: 0272 217 20 29 I e-mai l: yaman@aku.edu.tr)

40 DEMiRKIRKAN ve ark.

baski ve sikisma tarzinda, kaba, dolgun, iki tarafh, hafif ve orta siddette hissedilen, fizik aktiviteyle ko­tillesmeyen, bulanti, fonofobi veya fotofobi gorule­bilen bas agnsr tipi seklinde tarumlanmaktadir (I). KGTB sap tanrna sikhgr %7.53, yasam boyu prevalansi % 1.3 olarak bildirilmistir (2-4). Tiirkiye Bas Agnsi cahsma grubunun yaptigi cahsmada iil­kemizde KGTB sikhgi %6.2 saptanmistir (5).

KGTB'mn proflaktik tedavisi oldukca zor 01­makla birlikte, antidepresanlar, myorelaksanlar, valporik asid, nonsteroid-antienflamatuar ilaclar, propronalol, barbitiiratlar tedavide kullamlmaktadir (4 ,6) . Ant idepresanlar KGTB tedavisinde en yaygm kullamlan ilaclardir (7). Trisiklik antidepresanlann, ozellikle Amitriptilin 'in (Amytryptline, Laroxyl, Roche) KGTB tedavisinde etkinligi kamtlanrrustir (8- 10). Etki mekanizmasi tam olarak bilinmemesine karsm, eldeki veriler, bu ilacm esas olarak beyindeki noronlann serotonin (5-HT) ve norepinefrin (NE) geri ahrmm baskilayarak etki gosterdigini ve bu et­kinin antidepresan etkisinden bagimsiz oldugunu dustmdurtmektedir (9) . Sedasyon, istah ve kilo artist, kardiotoksisite gibi iyi bilinen yan etkileri, trisiklik antidepresanlann kullammlanru smrrlamaktadir. 00­layisiyla son yillarda yeni jenerasyon antidepresanlar KGTB tedavisinde denenmektedir.

Venlafaksin (Venlafaxine, Efexor) 5-HT, NE ve dopamin geri ahmuu bloke eden bisiklik antidepresandir (II). Venlafaksin tedavisi sira smda ortaya cikan yan etkilerin azhgi yanmda fibromyalji, noropatik agn, migren gibi kron ik agn durumlannda etkin oldugu bildirilmistir (12-14). Aynca KGTB 'nm proflaktik tedavisinde etkin oldugu one surulmustur (13).

Bu cahsmada KGTB tamsi alan hastalarda, et­kinligi kamtlanrrus bir ilac olan Amitriptilin ile Venlafaksin 'in etkinlikleri karsrlasnnlmistrr.

YONTEM VE GERE<;LER

Cahsmaya Universitesi TIp Fakiiltesi Noroloji Anabilim Dah poliklinigine basvuran ve UBO simf­Iamasma gore KGTB tamsi alan 41 poliklinik hasta­Sl ahndi. Venlafaksin grubu 21 (3 erkek, 18 kadm, yas ortalamasi 33 .I8± I0.39) , Amitriptilin grubu 20 (2 erkek, 18 kadin, yas ortalamasi 34 .7±7.8) hasta­dan olusturuldu,

Calismaya alman hastalann seciminde asagida­ki dislama kr iterleri kullaruldi : a) anormal norolojik muayene bulgusu saptanmasi; b) kalp, karaciger, bobrek, solunum, endokrin, hematolojik ve gastroen­terolojik sistemleri iceren ciddi dahili hastaliklann

Kocat epe TIp Derg isi, cu. 7 No: 3, Eylii12006.

olmasi; c) epilepsi, kardiyopati, kalp iletim defekti, idrar retansiyonu veya glokom hikayesi; d) Hamilton Depresyon derecelendirme skalasmda I8 'den fazla bir skor; e) son bir ay icinde antidepresan, antiepileptik, beta bloker, myorelaksan ilaclar kul ­lanmak; t) Amitriptilin ve Venlafaksin 'e karst bili­nen al1erjik reaksiyon hikayesi ; g) KGTB dismda baska basagnsi tamsi almak; h) KGTB icin baska herhangi bir profilaktik tedavi ahyor olmak.

Cahsmaya alman 20 hastaya Amitriptilin, 21 hastaya Venlafaxin acik etiketli ve randomize olarak baslandi, Amitriptilin icin 10 ve 25 mg, Venlafaksin icin 37 .5 ve 75 mg olan formlan kullamldi, Amitriptilin, ilk ii<y giin IOmg/giin , daha sonraki uc giin 25mg/giin ve daha sonrada 50mg/giin dozlan ile devam edilmesi planlandi , Venlafaksin ilk uc giin 75mg/giin , daha sonrada 150mg/giin dozlan ile de­yam edilmesi planlandi. Her iki ilacm idame dozlan giinliik ikiye bolunerek verildi. Venlafaksin 'in extended release (XR) formu tercih edildi. Ted avi oncesi basagnlarmm sikhgi, suresi ve siddeti kayde­dildi . Agn sikhg: bir aydaki agnh gun sayisi, agn suresi ise saatle ifade edildi. Agn sidd etini degerlen­diren skalada 0; hie agn yok, 1; giinliik aktiviteyi et­kilemeyen, analjezik kullarnrm gerektirmeyen basagnsi, 2; giinliik aktiviteyi etkilemeyen ancak analjezik kullamrrn gerektiren bas agnsi, 3; giinliik aktiviteyi etkileyen bas agnsi seklinde derecelen­dirme yapildi. Tiim hastalar baslangic muayenesi sonrasi 3 ay boyunca ayda bir kez cagnldi. Her vizitte hastalar tarafmdan bildirilen agn sikhgi, siire­si ve siddeti kaydedildi . Hastalar tarafmdan bildiri­len yan etkiler ve objektif veriler (kan basmci , nabiz sayisi vb.) kaydedildi. Vizitlerde hekim tarafindan gerekli goruldukce doz artrmi yapildi . Cahsma sure­since baska bir proflaktik ajan kullamrmna izin ve­rilmedi, ancak ihtiyac halinde analjezik kullaruldi. Venlafaksin grubundaki bir hastada tedavinin ilk gtinlerinde ortaya cikan yaygm cilt reaksiyonlan ilac allerjisi olarak degerlendirildi ve hasta cahsmadan cikanldi,

istatistiksel degerlendirme cahsmadan cikanlan bir hasta nedeniyle 40 hasta iizerinde yapildi, lsta­tistiksel analizde nonparametrik testier uygulandi , istatistik anlarnhhk diizeyi p< 0.05 olarak kabul edildi . iki grup ortalamasi karsilastinlmasmda Mann-Whitney U testi kullarnldi. Ikiden cok tekrar­layan olcumlerin analizinde Friedman testi yapildi . Friedman testinde anlamh olan degiskenler icin anlamhhk diizeyi diizeltilerek Wilcoxon testi ile ikili analizler yapildi.

Kronik Gerilim Tipi Basagrtstntn Proflaktik Tedavis inde Amitriptilin il e Venlafaksinin Karstlasttrtlmast / 41 Venlafaxine Versus Amitrip tyline in The Prophylactic Treatment ofChronic Tension-Type Headache

BULGULAR

Cahsmaya ahnan hastalann demografik ve kl i­nik oz ellikleri tabl o I 'de gosterildi . Her iki grup ara­smda yas, cins iyet ve ort alama hastaltk sliresi, agn srklrgi , agn siddeti , agn slirelerinin baslangic deger­len aras mda istati stiksel anlamlt fark saptanmadi.

Cali sma sonucunda ortalama ilac do zu Amitriptilin alan grupta 25.75±8A7mg/glin, Venlafaksin grubunda 101.62±33 .9 mg/glin olarak saptandi. Her iki grupta ilcuncu ay sonunda baslan­gil; deg erlerine gore bas agn smm sikhk, siddet ve slirelerinde istatistiksel olarak cok anlamlt azalma saptandi, p: 0 .000 (Tablo 2) . Baslangic ve iicunctl aydaki degerlerin farki alm arak saptanan delta de­ge rleriy le yapilan istatistiksel analizde iki grup ara­smda ista tistiksel anlamlt fark saptanmadi , sirasiy la p>OA, p>0 .96, p> 1.0 (Tablo 3) .

Tedavi suresince en az %50 duzelme temel ah­narak yapilan analizde, agn sikhgi Amitripti lin gru ­bunda turn hastalarda %50 veya uzeri du zelme go s­terirken, Venlafaksin grubunda bu oran %95 o larak saptandi . Benzer olarak agn sures inde Amitriptilin grubunda %95, Venlafaksin grubunda % 90 hastada % 50'nin lizerinde du zelrn e goz lendi. Agn siddeti

icin yapilan degerlendirmede Amitript ilin grubunda %25, Venlafaksin grubunda % 20 hastada % 50'nin lizerinde iyil esme saptandi (Tablo 4). %50 ' nin uze­rinde dlizelme gosteren hasta oranlan na iki grup ara­smda istatistiksel anl amlt fark saptanmadi , Cah sma sonunda he r iki grupta 4 hastanm (% 25) agnlan ta­mamen sonlandi.

Cahsrna baslangicmda ilac aIIerji si nedeniyle cahs madan cikartilan hasta dismda turn hastalar ya­hsmayi tamarnladi , Ami trip tilin grubunda agiz kuru­lugu, uyku hali , kon stipasyon, sersemlik, bul arnk gorme ve kilo alma gibi bil inen yan etkiler Venlafaksin grubuna gore oldukca yuksek oranl arda gozlendi , Venlafak sin grubunda %25 orarunda goz­lenen mide bul annsi en stk rastlanan yan etkiydi ve Amitriptilin grubuna gore yu ksek oranda saptandi (Tabl o 5). Venlafaksin grubunda bir hastada tedavi ­nin ikinci aymda ge cic i hip ertansif atak (165/95 mmHg) saptandr, Bil inen hipertansiyonu olmayan bu hastada arteriyel tan siyon dege rlerini yukseltebi­lecek baska bir neden saptanama masma ragm en , ge­cici hipertansif atagm Venlafaks in kullarurm ile ilis­kisi de gosteri lemedi. Ca hsma yi tamamlayan hasta­da tekrar hipertan sif atak goz lenmedi.

Tablo 1: Calismaya altnan hastalarin klinik ve demografik ozellikleri

Amitriptilin Venlafa ks in Tonlam Hasta Sayisi 20 20 40

Yas (ort±ss) 34 .7+7.8 33 .42+ 10.58 34.04++9 .23

Kadm I Erkek 18/2 18/2 36/4

Evli I Bekar 18/ 1 14/6 33/7

Cocuk saYISI (ortrss) 2.05+ 1.27 1.7+ 1.58 1.87+ 1.43

Hastahk sures i (ort+ss), vII 3.72+3.17 3.69+3.05 3.70+3.07

Agn sikhgi/ay (agnzss) 23±5.23 25±5.84 24±5 .57

Agn siddeti (ort±ss) Ag n sures i (ort±ss) Baslangic dozu Etkin doz (ortr ss)

1.65±0.58 19.55±8.64

10mg 25.75+8.47

1.7±0.4 7 21.1±1 4.29

75 mg 101.62+33 .9

1.6710.52 20.32± 11.68

--

Tablo 2: Tedavi siiresince saptanan agr t siklig), siddeti ve siiresinin ortalamalan

Baslangic 1. ay 2.ay 3.ay p

Venlafaksin

Agn Sikligr 25±5.84 20 .35±7.79 7.9±7.06 3.71 3.59 0.000

I Agn Siddeti 1.7±0.4 72 1.5±0 .6 1.2±0.52 0.9±0.55 0.000

I Agn Siiresi 2 1± 14.29 9.7±4.43 5.9±5.67 2.25±3 .05 0.000

I Amitrintilin

I Agn Srkhg i 23+5 .23 17.4+5.28 8.05+6 .22 3.1+2.61 0.000

Ag n Siddeti 1.65±0.587 1.4±0 .50 I .O±O.O 0.75±0.44 0.000

Ag n Siiresi 19.55±8 .64 10.2±5.4 5.4±5 .82 2.6±5.28 0.000 Friedman test

Kocarepe rip Dergisi, CUr 7 No: 3. I:.:vliil 2006.

42 DEMiRKIRKAN ve ark.

Tablo 3: Baslangic ve 3. ay sonunda agn stkltk. siire ve siddetinin karsilastinlmasi

Amitriptilin Venlafaksin D

Delta, agn sikhg , 19.9±4.82 21.3+6.22 0.4 72

Delta , agn siddeti 0.9+0.71 0.8+0.61 0.96 0

Delta, agn siiresi 16.95+ 10.28 18.85+14.95 1.00

Mann-Whitney U test

Tablo 4: Her iki grup ta %50 'nin iizerinde iyilesme gos teren hasta say /Ian

Amitriptilin n (%)

Venlafaksin n (%) TJ

Agn Slkhgl 20 (%10 0) 19 (%95) 0.2

M .n Siddeti 5 (%25) 4 (%20) 0.7 Agn Siiresi 19 (%95) 18 (%90) 0.5

Chi-Square Testi.

Tablo 5: Caltsma stras tnda goz lenen yan etkiler ve goz lenme stkltklan

Yan etkiler Amitr iptilin Venlefaksin

Agiz kurulugu II (%55) 2 (% 10)

Uyku hali 8 (%40) 2 (% 10)

Konstipasyon 7 (%35) 0

Serse mlik hissi 5 (%25) 2 (% 10)

Bulamk gorme 3 (% 15) 1 (%5)

Kilo alma 3 (% 15) 0

Ca rpmti hissi 1 (%5) 2 (% 10)

Mide bulanusi 1 (%5) 5 (%25)

Gecici Hipertansiyon 0 1 (%5)

Tremor 0 1 (%5 )

TARTI~MA

KGTB kadmlarda ve 20-50 yas lar arasmda da­ha stk goz lenmektedi r, ( 15). Onernli diizeyde is giicii kaybmm yarusira kronik agnlann as m miktarda analjezik kull amrmna neden olmasi KGTB 'nm ted a­visine onem kazandirmaktad ir (16) .

KGTB 'na ge nelIikle depresyo n ve anks iyete de eslik etmektedir, ancak bu semptomlar siklikla tam konacak diizeyde degildir, Gerilim tip i bas agnsmm per ikranial kaslannm asin kontraksiyonu ile baglan­tih oldugu du sunulmektedir (6) . Yapil an ca lisma lar­da perikranial kas gerginl igine trombosit sero tonin diizeylerinde azalma, GA BA diizeyler inde artma ( 17) ve serebros pinal sivtda azalrms ~-endorfin dii­zey leri gibi biyokimyasal bozukluklann esl ik ett igi bildirilmist ir (6).

Antidepresanlar KGTB ' nda depresif semptom­lar olsun veya olmasm yararh olmaktadir ve bu ne ­denle KGTB'mn tedavi sinde ilk secenek olarak kul­lamlmaktadirlar (6 ,18) . Tri siklik antidepresanlar

Kocatepe TIp Dergisi, Ci/t 7 No: 3, Eylul 2006.

(TCA) en sik kullarulan ilac lar olurken, Amitriptilin gen elIikle ilk tercih edilen TCA 'dlr (6). Doxepin, imipirami n, nortriptilin , de sipram in 'de KG TB ted a­visinde kull amlmaktadirlar . Aynca SSRI 'lann da et­kili oldugunu bildiren yaymlar vardm o). Ilac ted avi­sinin yanmda psikoloj ik ve davrarus teknikle ri ile fizyoterapi de tedavide kullamlmaktadir (6 ,19 ).

TCA 'laria yapilan cahsmalarda, bu ajanl ann etkinliginin en onemli nedeni olarak 5-HT ve NE iizerindeki bilesik aktivi te leri go sterilrnektedir (9,20­22). KGTB tedavisinde antidepresanlan n etki meka­nizmasim degerlendiren bir ca hsmada 5-HT ve NE geri ahm reseptorleri iizerindeki etkilerin kombinas­yon un un , bunlardan biri ya da digeri baskilanarak elde ed ilemeyecek kadar guclu bir etkiye sahip 01­dugu so nucuna van lrms tir (23). Amitriptilin gibi ilaclann aktiv itesi nden so rum lu olan faktor, hem 5­HT hem NE iizerine olan etkilerin dengeli bir bicim­de diizenlenmesidir (22 ).

Venlafaksin aza lan etkinlik sira lamas ma go re 5-HT, NE ve dopamin geri ahrrunr onleyen bisiklik

43 Kronik Cerilim Tipi Basagnsintn Proflaktik Tedavisinde Amitriptilin ile Venlafaksinin Karstlasttrtlmast / Venlafaxine Versus Amitriptyline in The Prophylactic Treatment ofChronic Tension-Type Headache

antidepresandir, Dusuk dozlarda 5-HT, orta duzey­deki dozlarda NE daha yuksek dozlarda ise dopamin geriahrn inhibisyonu saglamaktadrr (24). Cahsma­mrzda kullarnlan ortalama dozlarda Venlafaksin'in NE uzerine etkisinin belirginlestigi dusunuldugunde bu ilacm sadece bir monoamin uzerine etkinlik gos­teren SSRI 'lara ustunlugu olarak degerlendirilebilir,

Bu cahsmada 3 ayhk tedavi sonrasi Venlafaksin kullanan hastalardaki iyilesme oraru, Amitriptilin kul­lanan hastalarla benzerdi. Her iki grupta bas agnsi sik­hgl, siddeti ve suresi istatistiksel anlamh azalma gos­terdi . Venlafaksin kullanan grupta ago sikhgt %50'nin uzerinde duzelen hasta oram %90 idi. Literaturde KGTB tedavisinde Venlafaksin'in etkinligi arastiran az sayida cahsma vardir. Bir cahsmada KGTB alt gru­bunda 16 hasta bulunan retrospektif ve kontrolsuz 9a­hsmada hastalar ortalama 6 ay sureyle 150 mg/gun Venlafaksin kullamlrrustir. Ayhk ortalama bas agnsi sayisi tedavi sonrasi anlamh olarak azalan cahsmada, %50 ve iizeri diizelme gosteren hasta orarn %58 sap­tanrmsur(13) .

Cahsmarmzda %50 iyilesme temel almdigmda, her iki hasta grubunda ago sikhgi ve suresinde ista­tistiksel olarak anlamh azalma gozlendi . Agn sidde­tinde istatistiksel anlamh iyilesme saptanmasma ragmen, bu duzelmenin diger parametreler kadar be­lirgin olmamasi ilgincti.

Venlafaksin TCA'lar kadar etkinlik gosterebil­mekle birlikte yan etki profili daha iyi gozukmekte­dir. Bu cahsmada yan etki sayismm az olmasi, Venlafaksin'in iyi tolere edildigini gostermistir. 01­gular 3 ay sureyle Venlafaksin kullandilar. Bu sure­de sadece bir hasta allerjik reaksiyon nedeniyle te­daviyi birakti , Venlafaksin kullanan hastalarda teda­vi brrakmayi gerektirmeyen yan etkiler TCA'lann yan etki profiliyle karsilastmldigmda belirgin olarak dusuktur. Bazi cahsmalarda Venlafaksinin tolerabilitesinin TCA'lardan ve bazi SSRI 'lerden daha iyi oldugu gosterilmistir (25-27). Migrenli has­talar uzerinde de Amitriptilin - Venlafaksin karsrlas ­tirmah bir cahsmada bizim cahsmarmzda oldugu gi­bi her iki ilac agn parametreleri bakimmdan benzer etki gosterirken, yan etkilerde Venlafaksinin daha guvenilir oldugu bulunrnustur (28). Bizim cahsma­rmzda Venlafaksin kullanan hastalarda en sik rastla­nan yan etki mide bulantisiydr . Literatiirde de benzer sonuclar bildirilmistir (\1,13). Venlafaksin (150mg/giin) kullanan bir hastada gecici olarak sap­tanan yuksek arteriyel tansiyon degeri cahsma sure­since sebat etmedi. Literatiirde 200 mg': asan doz­larda kan basrnci ve kalp atrm hizmda hafif artislar olabilecegi bildirilmistir (\1). Bu bilgiler isigmda

ozellikle hipertansif hastalarda kullannm sirasmda arteriyel tansiyon degerlerinin takibi gerekebilir.

SOnu9 olarak Venlafaksin KGTB'nda agn sik­hgl, suresi ve siddetini en az Amitriptilin kadar azaltmakta ve daha az yan etkiye neden olmaktadir. Ayru zaman da KGTB 'na eslik edebilecek depres­yon ve anksiyete gibi semptomlar uzerine olan etki­leri de goz onune almdigmda Venlafaksin KGTB te­davisinde kullamlabilecek iyi bir alternatiftir. Venlafaksin'in KGTB'ndaki etkinliginin daha genis hasta gruplannda cift kor, plasebo kontrollu cahs­mayla ortaya konulrnasi gereklidir.

KAYNAKLAR

1. Headache Classification Subcommittee of the International Headache Soc iety , The International Classification of Headache Disorders : 2nd edition. Cephalalgia. 2004; 24 (suppl 1): 9-160.

2. da Costa MZ, Soares CB, Heinisch LM, Heinish RH. Frequency of headache in the medical student of Santa Catarina's Federal University. Headache. 2000 ; 40 (9) : 740-744.

3. Svensson DA, Ekbom K, Larsson B, Waldenlind E. Lifetime prevalence and characteristic of recurrent prim ary head ache in a population-based sample of Swedish tw ins . Headache. 2002 ; 42(8): 754-765 .

4. Rasmussen BK, Jensen R, Olessen 1. Impact of headache on sickness absence and utilization of medical services : a Danish population study. J Epidemiol Comm health. 1992, 46 : 443-446.

5. Turkiye bas agnsi epidemiyoloji Cahsmasi (1997­1998). Bayer TUrk A.S tarutim kitabi . 2000 ; 10-18 .

6. Stephan D.S, Richard B, Peter J.G. Headache in Clinical Practise. First edit ion, ISIS Medikal Med ia, Oxford. 1998 ; 93-100.

7. Tomkins GE, Jackson JL, O'Malley PG. Treatment of chronic headache with antidepresants : a meta analysis. Am J Med. 2002 ; III (I): 54-63 .

8. Cerbo R, Barbanti P, FabbriniG. Amitriptyl ine is effective in choronic but not in episodic tension-type headache: pathogenetic implications. Headache. 1998; 38 : 453-457 .

9. Bendsen L, Jensen R, Olesen 1. A non-selective (amitriptyline), but not a selective (citalopram), serotonin reuptake inhibitor is effective in the prophylactic treatment of choronic tension-type headache. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1996; 61: 285-290.

11. Barkin RL, Fawcet 1. The management challenges of chronic pain: the role of antidepressants. Am J Ther. 2000; 7(1) : 31-47.

Kocatepe TIp Derg isi , CUt 7 No: 3, Eyliil 2006.

44 DEMiRKIRKAN ve ark.

12. Nasci mento ED. Prophylaxis of migraine: open study with venlafaxine in 42 patients. Arq Neuropsiquiatr. 1998; 56(4) : 744-746 .

13. Leon C, James U, Randal V.S. Venlafaxine exte nded release (XR) for the prophylaxis of migraine and tension-type headache: A Retrospective study in a clinic setting.. Headache . 2000 ; 40 (7): 572-580 .

14. Songer DA, Schulte H. Venlafaxine hydrocloride and choronic pain (letters). Am J Psychiatry. 1996; 153: 737.

15. Stephan D.S, Richard B, Peter J.G. Headache in Cl inica l Practise. First edition, ISIS Medikal Media, Oxford.1998; 27-28.

16. Jensen R, Sandrini G. Chronic tension-type headache. In: Olesen J, Tfelt-Hansen P, Welch KM, eds. The Headache. Raven Press Ltd, Newyor k. 1993; 503­508.

17. Kowa H. Shimomura T, Takahashi K. Platelet gam­ma-aminobutyric acid level s in migraine and tension­type headache. Headache. 1992, 32: 229-232 .

18. Anthony M, Lance JW: Headache. In: Eadie MJ: Drug Therapy in Neurology . London, Churchill Livingstone. 1992; 335-37 4.

19. Diener HC, Edmeads J. Genera l approach to treatment. In: Olesen J, Tfelt-Hansen P, Welch KMA. The Headache. Raven Press Ltd, Newyork . 1993; 537-542 .

20. Shrivastava RK, Cohn C, Crowder J, et all. Long term safety and clinical acceptability of venlafaksine and

imipir amine in outpat ients with maj or depression. J Clin Psychopharmacol. 1994, 14: 322-329 .

21. Couch JR, Hassanein RS. Amitripty line in migraine prophylaxis. Arch Neurol. 1979, 36: 695-699 .

22. Goadsby PJ. How do the currently used prophylactic agents work in migraine? Cephalalg ia. 1997, 17: 85­92.

23. Walker Z, Walker RW, Robertson MM. Antidepresant treatment of chronic tension-type headache: a comparison between fluokset in and desipramine. Headache. 1998, 38: 523-528 .

24. Holliday SM, Benfield P: Ven lafaksi n: A review of its pharmology and therapeut ic potent ial in depression. Drugs. 1995, 49: 280-294.

25. Silberstein SD. Comrehensive managem ent of headache and depression. Cephalalgia. 1998, 18 (Suppl 21) 50-55.

26. Songer DA, Schult e H. Venlafaxine for treatment of chronic pain. Am J Psychiat ry. 1996, 153: 737-8 .

27. Sauer H, Huppertz-Helmhold S, Dierkes W. Efficacy and safety of venlafaxine ER vs. amitriptyline ER in patients with maj or depression of modera te severity. Pharmacopsychiatry 2003 ; 36: 169-75

28. Bulut S, Berilgen MS, Baran A, Tekatas A, Atmaca M, Mungen B. Venlafax ine versus amitriptyline in the prophylactic treatment of migraine : randomized, double-blind, crossove r study. Clin ical Neurology and Neuros urgery 2004 ; 107: 44-8

Kocatepe rip Dergisi. Cilt 7 S o: J . £.1''''' 2006.