ทฤษฎี�จิ�ตสังคมของอ�ริ�คสัน( Erikson’ Theory of Deveiopment

เสนอ อาจารย์น�ตย์า เร องแป้�น

จ�ดทำ�าโดย์นางสาวส�ไรน� ด�มู�เละ รหั�ส

405201003นางสาวน�รมูา ละเล าะ รหั�ส 405201007นางสาวรอสมู� เป้าะเสาะ รหั�ส 405201009นางสาวมูาร�นา นอจ� รหั�ส 405201011นางสาวกาวาก�ป้ มูะสะ รหั�ส 405201021นางสาวซามู�เร าะ ล�โกะ รหั�ส 405201035นางสาวน�รอ�ย์น�# บื อราเฮ็&ง รหั�ส 405201036

โป้รแกรมูว�ชาภาษาไทำย์ ค.บื

อ�ร�คส�น เป้+นน�กจ�ตว�เคราะหัทำ�#มู�ช #อของอเมูร�กา และจ�ดอย์�-ในกล�-มูฟรอย์ร� -นใหัมู- เก�ดทำ�#เมู องแฟรงเฟ0ต

ป้ระเทำศเย์อรมู�น ต-อมูาได2ย์2าย์ไป้อย์�-ป้ระเทำศอเมูร�กาในป้3 ค.ศ . 1933 อ�ร�คส�น ได2สร2างทำฤษฎี�ข67นในแนวทำางความู

ค�ดของฟรอย์ด แต-ได2เน2นความูส�าค�ญทำางด2านส�งคมู ว�ฒนธรรมู และส�#งแวดล2อมูด2านจ�ตใจ (Psychological Environment) ว-ามู�บืทำบืาทำในพั�ฒนาการบื�คล�กภาพัมูาก ความูค�ดของอ�ร�คส�นต-างก�บืฟรอย์ดหัลาย์ป้ระการ เป้+นต2นว-า เหั&นความูส�าค�ญของ Ego มูากกว-า Id และถื อว-าพั�ฒนาการของคนไมู-ได2จบืแค-ว�ย์ร� -น แต-ต-อไป้จนกระทำ�#งวาระส�ดทำ2าย์ของช�ว�ต ค อ ว�ย์ชรา และตอนทำ�#ย์�งมู�

ช�ว�ตอย์�- บื�คล�กภาพัของคนก&เป้ล�#ย์นไป้เร #อย์ๆ ทำฤษฎี�จ�ตส�งคมู(Psychological Theory) ได2

แบื-งพั�ฒนาทำางบื�คล�กภาพัออกเป้+น 8 ข�7น ด�7ง

1. ความไว�วางใจิกับความไม�ไว�วางใจิ (Trust VS. Mistrust) (ในช่�วง - 0 1 ปี�) ว�ย์น�7ทำารกมู�ความูต2องการแต-ไมู-สามูารถืช-วย์ต�วเองได2ใหั2สมูความูป้รารถืนา ต2องอาศ�ย์ผู้�2ใหัญ-หัร อ� 2ใกล2ช�ด ด�7งน�7น แมู-

หัร อผู้�2เล�7ย์วด� จ6งมู�อ�ทำธ�พัลต-อเด&กทำารกมูาก “ความคงเสั�นคงวา” ในการตอบืสนองความูต2องการใหั2ทำารก ย์-อมูส-งผู้ลถื6งพั�ฒนาการทำางบืวกและลบืได2 หัากได2ร�บืความูพัอใจและบืรรล�ตามูความูต2องการเสมูอทำารกก&ร� 2ส6กไว2ใจผู้�2อ #นได2 แต-ถื2าไมู-บืรรล�ตามูความูต2องการทำารกก&จะร� 2ส6กไมู-ไว2ใจผู้�2อ #น

2. ความเปี นตวของตวเองกับความคลางแคลงใจิ (Autonomy VS. Doubt)(ในช่�วง 2 – 3 ปี�)

เด&กในว�ย์น�7จะเร�#มูพั�ฒนาความูเป้+นต�วของต�วเอง ร� 2ส6กว-าตนเองมู�ความูส�าค�ญและอย์ากเอาชนะส�#งแวดล2อมูหัร ออ�านาจทำ�#มู�อย์�- พั-อแมู-จ6งควรระว�งในเร #องความูสมูด�ลในการเล�7ย์งด� ควริให้�โอกัาสัและกั&าลงใจิต�อเด็(กั เด&กจะ

พั�ฒนาความูเป้+นต�วเอง มู�ความูมู�#นใจ ร� 2จ�กอ�สระทำ�#จะควบืค�มูตนเอง แต-ถื2าพั-อแมู-ไม�ให้�โอกัาสัห้ริ)อท&าแทนเด็(กัท*กัอย่�าง เด&กจะเก�ดความูคลางแคลงใจในความู

สามูารถืของตนเอง

3. ความริ�เริ�,มกับความริ-�สั.กัผิ�ด็ (Initiative VS. Guilt) (ในช่�วง 4 – 5 ปี�)

การมู�ส-วนร-วมูในก�จกรรมูตลอดถื6งการใช2ภาษาจะช-วย์ใหั2เด&กเก�ดแง-ค�ดในการวางแผู้นและการร�เร�#มูทำ�าก�จกรรมูต-างๆ ก&จะเป้+นการสั�งเสัริ�มท&าให้�เขาริ-�สั.กัต�องกัาริท�,จิะศึ.กัษาค�นคว�าต�อไปีเด&กก&จะมู�ความูค�ดร�เร�#มู แต-ในทำางตรงก�นข2ามูถื2าผู้�2ใหัญ-

คอย์เข�มงวด็ ไม�เปี1ด็โอกัาสัให้�เด็(กั ต&าห้น�อย่-�ตลอด็เวลา เขาก&จะร� 2ส6กผู้�ดเมู #อค�ดจะทำ�าส�#งใดๆ นอกจากน�7เขาก&จะเร�#มูเร�ย์นร� 2

บืทำบืาทำทำางเพัศมูาตรฐานทำางศ�ลธรรมูและการควบืค�มูอารมูณ์

4. ความขย่นห้ม,นเพี�ย่ริกับความริ-�สั.กัต&,าต�อย่ (Industry VS. Inferiority) (ในช่�วง 6 – 11

ปี�) เด&กในว�ย์น�7จะเร�#มูเข2าเร�ย์นและต2องการเป้+นทำ�#ย์อมูร�บื

ของผู้�2อ #น มู�พั�ฒนาการทำางด2านความูขย์�นข�นแข&ง โดย์พัย์าย์ามูค�ดทำ�า ค�ดผู้ล�ตส�#งต-างๆ ใหั2เหัมู อนผู้�2ใหัญ-ด2วย์การทำ�-มูเทำทำ�7งก�าล�งกาย์และก�าล�งใจ ถื2าเขาได็�ริบค&าช่มเช่ย่กั(จิะเปี นแริงกัริะต*�นให้�เกั�ด็กั&าลงใจิ มู�ความูมูานะพัย์าย์ามูมูากข67น แต-ถื2าตรงก�นข2ามูเด&กไม�ได็�ริบความสันใจิหัร อผู้�2ใหัญ-

แสดงออกมูาใหั2เขาเหั&นว-าเป้+นการกระทำ�าทำ�#น-าร�าคาญเขาก&จะร� 2ส6กต�#าต2อย์

5. ความเปี นเอกัลกัลกัษณ์4กับความสับสันในบทบาท (Identity VS. Role

Confusion) (ในช่�วง 12 – 18 ปี�) เป้+นช-วงทำ�#เด&กย์-างเข2าส�-ว�ย์ร� -น และเร�#มูพั�ฒนา

เอกล�กษณ์ของตนเองว-าตนค อใคร ถื2าเขาค2นหัาตนเองได2 เขาจะแสัด็งบทบาทของตนเองได็�อย่�างเห้มาะสัม แต-ถื2าตรงก�นข2ามูเขาค�นห้าเอกัลกัษณ์4ของตนไม�พีบเขาจิะเกั�ด็ความสับสันและแสดง

บืทำบืาทำทำ�#ไมู-เหัมูาะสมูหัร อไมู-สอดคล2องก�บืตนเอง

6. ความใกัล�ช่�ด็ผิ-กัพีน – ความอ�างว�างตวคนเด็�ย่ว (Intimacy vsIsolation)

วย่น�5เปี นวย่ผิ-�ให้ญ่�ริะย่ะต�น (Young Adulthood) เป้+นข�7นของการพั�ฒนาทำางด2านความูร�ก ความูผู้�กพั�น

เมู #อบื�คคลสามูารถืค2นพับืเอกล�กษณ์ของตนเองได2แล2ว ก&เก�ดความริ-�สั.กัต�องกัาริม�เพี),อนสัน�ทท�,ริ-�ใจิ สามูารถืป้ร�บืทำ�กขซ6#งก�นและก�นได2 ตลอดถื6งแสดงความูย์�นด� และเส�ย์สละใหั2แก-ก�น แต-ถื2าพั�ฒนาการในช-วงน�7ล2มูเหัลวไมู-สามูารถืสร2างความู

ร� 2ส6กเช-นน�7ได2 เขาก&จะขาดเพั #อนสน�ทำ หัร อเก�ดความูร� 2ส6กต�องกัาริจิะช่�งด็�ช่�งเด็�น ช่อบทะเลาะกับผิ-�อ),น ริ-�สั.กัว�าเห้ว�

เห้ม)อนถู-กัทอด็ท�5ง ซ6#งจะน�าไป้ส�-การแย์กต�วเอง และด�าเน�นช�ว�ตอย์-างโดดเด�#ย์ว

7. กัาริท&าปีริะโย่ช่น4ให้�สังคมกับกัาริค�ด็ถู.งแต�ตนเอง (Generativity VS. Self Absorption)

เป้+นช-วงของว�ย์กลางคน ซ6#งมู�ความูพัร2อมูทำ�#จะสร2างป้ระโย์ชนใหั2ส�งคมูได2เต&มูทำ�# ถื2าพั�ฒนาการแต-ละข�7น

ตอนทำ�#ผู้-านมูาด�าเน�นไป้ด2วย์ด� มู�การด�แลร�บืผู้�ดชอบืเอาใจใส-ต-อบื�ตรหัลานใหั2มู�ความูส�ข มู�การอบริมสั,งสัอนบ*ตริห้ลานให้�เปี นคนด็�ต�อไปีในอนาคต แต-ถื2าตรงก�น

ข2ามูก&จะไมู-ป้ระสบืความูส�าเร&จ เขาจะเก�ดความูร� 2ส6กทำ2อถือย์ เบื #อหัน-าย์ช�ว�ต ค�ดถื6งแต-ตนเองไม�ริบผิ�ด็ช่อบ

ต�อสังคม

8. บ-ริณ์ากัาริกับความสั�5นห้วง (Integrity VS. Despair) วย่ช่ริา

เป้+นช-วงของว�ย์ชราซ6#งเป้+นว�ย์ส�ดทำ2าย์ ถื2าบื�คคลผู้-านข�7นตอนต-าง ๆ มูาด2วย์ด� ก&จะมูองอด�ตเต&มูไป้ด2วย์

ความูส�าเร&จ มู�ป้ร�ชญาช�ว�ตตนเอง ภ�มู�ใจในการถู�าย่ทอด็ปีริะสับกัาริณ์4ต�างให้�แกั�ล-กัห้ลาน แต-ถื2าตรงก�นข2ามูก�นช�ว�ตมู�แต-ความูล2มูเหัลว ก&จะเก�ดความูร� 2ส6กส�7นหัว�งในช�ว�ต เส�ย์ดาย์เวลาทำ�#ผู้-านมูาไมู-พัอก�บืช่�ว�ตในอด็�ตไม�ย่อมริบ

สัภาพีตนเอง เกั�ด็ความคบข�องใจิต-อสภาพัความูเป้ล�#ย์นแป้ลงทำ�#เก�ดข67น ขาดความูสงบืส�ขในช�ว�ต

แนวค�ด็ของอ�ริ�คสันท�,ม�อ�ทธิ�พีลต�อกัาริศึ.กัษา

• ริะด็บอน*บาล การสงเสร�มูใหั2เก�ด Autonomy ในระด�บือน�บืาล

ควรเป้0ดโอกาสใหั2เด&กได2ทำดลองทำ�าส�#งต-างๆอย์-างอ�สระ ไมู-เข2าไป้ย์�-งเก�#ย์วมูากน�ก แต-คอย์ใหั2ความูช-วย์เหัล อ

แนะน�าอย์�-หั-างๆทำ�7งน�7เพั #อป้�องก�นมู�ใหั2เก�ดคลางแคลงในความูสามูารถืของตน เพัราะถื2าคร�ไมู-คอย์ด�แล2ว เด&กอาจจะทำ�าในส�#งทำ�#เก�ดความูสามูารถืเก�นก�าล�งของตน

ซ67งจะทำ�าใหั2เด&กเก�ดความูสงส�ย์ในความูสามูารถืซ67งส�#งทำ�#จะตามูมูาค อความูไมู-มู�#นใจในตนเอง

• ริะด็บปีริะถูมต�นและปีริะถูมปีลาย่ การส-งเสร�มูใหั2เก�ด Industry เด&กว�ย์น�7อาจจะพั�ฒนาความูร� 2ส6กต�#าต2อย์ ความูร� 2ส6กว-าตนเองส�2เพั #อนๆไมู-ได2 โดย์ง-าย์ ถื2าคร�ไมู-ทำราบืว�ธ�ทำ�#จะช-วย์เหัล อ ส�#งส�าค�ญทำ�#จะต2องระว�งส�าหัร�บืเด&กว�ย์น�7 ค อ พัย์าย์ามูหัล�กเล�#ย์ง การ

ใหั2งานทำ�าชน�ดทำ�#มู�การแข-งข�น การเป้ร�ย์บืเทำ�ย์บืระด�บืความูสามูารถื เพัราะถื2าใหั2งานป้ระเภทำน�7จะทำ�เด&กเพั�ย์งส-วนน2อย์เทำ-าน�7นทำ�#ป้ระสบืความูส�าเร&จแต-เด&กส-วนใหัญ-จ�าทำ�าไมู-ได2 ซ67งจะทำ�าใหั2เด&กพั�ฒนาความูร� 2ส6กต�#าต2อย์ ความูร� 2ส6กส�2เพั #อนไมู-ได2 ต�7งแต-เร�#มูเข2าเร�ย์น ซ67งเด&กจะมู�แนวโน2มูค�ดว-าต�วเองเป้+นเช-นน�7นตลอดไป้ ฉะน�7นว�ธ�ทำ�#ด�ทำ�#ส�ด

ค อ พัย์าย์ามูจ�ดป้ระสบืการณ์ทำ�#ช-วย์ส-งเสร�มูการเร�ย์นร� 2ใหั2โดย์การเป้0ดโอกาส ใหั2เด&กทำ�างานแข-งก�บืต�วเอง

• ริะด็บมธิย่มศึ.กัษา ส�#งส�าค�ญการจ�ดการศ6กษาส�าหัร�บืเด&กว�ย์ร� -น ค อการเก�#ย์วข2องก�บื negative identity ซ67งถื อว-าเป้+นส�#งทำ�#

ย์ากล�าบืาก เด&กพัวกน�7มู�กจะย์6ดย์าเสพัต�ดเป้+นทำ�#พั6#ง ด�7งน�7นคร�ทำ�#ทำ�างานก�บืเด&ก ควรพัย์าย์ามูทำ�าความูเข2าใจถื6งแรง

จ�งใจทำ�#ทำ�าใหั2เด&กพัวกน�7ใช2ย์าและพัย์าย์ามูหัาทำางเล อกใหั2เด&ก สามูารถืแสวงหัาความูหัมูาย์หัร อป้ระสบืการณ์ในช�ว�ต คร�อาจมู�พั�ดใหั2เด&กเข2าใจ ว-ามู�ว�ธ�อ #นทำ�#จะช-วย์ในการแสวงหัาความูหัมูาย์ของช�ว�ตโดย์ไมู-ต2องพั6#งย์า ส�#งส�าค�ญทำ�#คร�จะต2องทำ�า ค อ ส�มูพั�นธภาพัระหัว-างคร�ก�บืน�กเร�ย์น ความู

เมูตตา ความูเข2าใจ ความูสนใจของเด&กทำ�#แทำ2จร�ง พัย์าย์ามูส-งเสร�มูใหั2น�กเร�ย์นแสดงออกตามูความูสามูารถืของตน

สัริ*ปีทำฤษฎี�ของอ�ร�คส�น เป้+นทำฤษฎี�ทำ�#อธ�บืาย์พั�ฒนาการของช�ว�ต

ต�7งแต-งว�ย์ทำารกจนถื6งว�ย์ชรา อ�ร�คส�นเช #อว-า ว�ย์แรกของช�ว�ตเป้+นว�ย์ทำ�#เป้+นรากฐานเบื 7องต2น และว�ย์ต-อ ๆ มูาก&สร2างจากรากฐานน�7

ถื2าหัากในว�ย์ทำารกเด&กได2ร�บืการด�แลอย์-างด�และอบือ�-น ก&จะช-วย์ใหั2เด&กมู�ความูเช #อถื อในผู้�2อ #นทำ�#อย์�-รอบื ๆ ต�7งแต-บื�ดามูารดา บื�คคล

ต-าง ๆ ทำ�#อย์�-รอบืต�วเขา จะช-วย์ใหั2เด&กช-วย์ตนเอง มู�ความูต�7งใจทำ�#จะทำ�าอะไรเอง และเมู #อเขาเต�บืโตข67นก&จะเป้+นผู้�2ทำ�#ร� 2ส6กว-าตนเองมู�

สมูรรถืภาพัทำ�#จะทำ�าอะไรได2 นอกจากน�7จะมู�ความูซ #อส�ตย์ต-อตนเองและผู้�2อ #น สามูารถืทำ�#จะย์อมูร�บืส�#งทำ�#ด�และไมู-ด�ของตนเองได2และผู้�2อ #นสามูารถืทำ�#จะสน�ทำสนมูก�บืผู้�2อ #น ทำ�7งเพัศเด�ย์วก�นและเพัศตรงข2ามูโดย์สน�ทำใจ โดย์ไมู-มู�ความูอ�จฉาว-าเพั #อนจะด�กว-าตน เมู #อเป้+น

ผู้�2ใหัญ-ก&จะเป้+นผู้�2เส�ย์

เส�ย์สละไมู-เหั&นแก- ต�วด�แลผู้�2ทำ�#อ-อนเย์าวกว-า เช-นล�กหัลาน หัร อคนร� -นหัล�งต-อไป้ และเมู #ออย์�-ในว�ย์ชราก&จะมู�ความูส�ข

เพัราะว-าได2ทำ�าป้ระโย์ชนและหัน2าทำ�#มูาอย์-างเต&มูทำ�#แล2ว อ�ร�คส�นถื อว-าช�ว�ตของคนเรา แต-ละว�ย์จะมู�ป้Bญหัา บืางคนก&สามูารถืแก2ป้Bญหัาด2วย์ตนเอง และด�าเน�นช�ว�ตไป้ตามูข�7น แต-บืางคน

ก&แก2ป้Bญหัาเองไมู-ได2 อาจจะต2องไป้พับืจ�ตแพัทำย์ หัร อน�กจ�ตว�ทำย์าช-วย์เพั #อแก2ป้Bญหัา แต-บื�คล�กภาพัของแต-ละบื�คคลเป้+นเร #องทำ�#เป้ล�#ย์นแป้ลงอย์�-เสมูอ และทำ�กคนมู�โอกาสทำ�#จะ

แก2ไขบื�คล�กภาพัของตน และผู้�2ใหัญ-ทำ�#อย์�-แวดล2อมูก&มู�ส-วนทำ�#จะช-วย์ส-งเสร�มูหัร อแก2ไขบื�คล�กภาพัของผู้�2เย์าวทำ�#อย์�-ในความู

ด�แลใหั2เจร�ญเต�บืโตเป้+นผู้�2ใหัญ-ทำ�#มู�ความูส�ข