Case Reports
Dexcel® Pharma GmbH Carl-Zeiss-Straße 263755 Alzenau
www.periochip.nl
SRP plus
Combinatiebehandeling bij matige tot ernstige parodontitis
een betrouwbare oplossing voor de behandeling van parodontitis
Voorwoord Dr. Bernd KretschmannMarketing Manager Branded Products, Dexcel Pharma GmbH
InhoudsopgavePerioChip casusverslagen
www.periochip.nl
Gebruikersverslag Dr. med. dent. Frank Vogel tandarts
Bacteriedodende middelen ter ondersteuning van de parodontale therapie Dr. med. dent. Tobias Thalmairtandarts
Ervaringsverslag Romina Lindtpreventieassistente
Ervaringsverslag Narges Qasima Sprengelmondhygiëniste
Auteurs
2
Over de auteurs:
Dr. med. dent. Tobias Thalmairstudeerde tandheelkunde in Erlangen en heeft sinds 2013 zijn eigen praktijk in Freising (Duitsland). Subspecialisme: parodontologie, implantologie.
Dr. med. dent. Frank Vogelis vrijgevestigd tandarts in Plauen (Duitsland) en heeft als subspecialisme endodontie.
Romina Lindt
Narges Qasima Sprengel
uit Ratingen (Noordrijn-Westfalen) werkt sinds 2006 als preventieassistente in diverse tandartspraktijken. Momenteel is zij werkzaam in tandartspraktijk Mundart in Ratingen (Duitsland).
is mondhygiëniste met een jarenlange staat van dienst. Sinds haar afstuderen in 2007 is zij werkzaam in verschillende tandartspraktijken in het Rijn-Maingebied (Duitsland).
3
4
8
10
16
23
PerioChip®, insert voor dentaal gebruik 2,5 mg 2,5 mg chloorhexidine digluconaat (CHX), Hulpstoffen: gehydroliseerde gelatine, glycerol, gedistilleerd water. CHX is een breed spectrum antimicrobiële stof. Indicatie: samen met tandsteen verwijderen en tandwortel schoonmaken, geïndiceerd voor een aanvullende, antimicrobiële behandeling van matig ernstige tot ernstige chronische periodontaal ziekten bij volwassenen met pocket-vorming. PerioChip kan gebruikt worden als onderdeel v.e. periodontaal behandelprogramma. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor CHX of één v.d. hulpstoffen. Waarschuwingen: Gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen die nystatine bevatten moet vermeden worden. Gebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding: zie vak- en gebruikersinformatie. Periochip bevat chloorhexidine. Van chloorhexidine is bekend dat het overgevoeligheid veroorzaakt, waaronder generaliseerde allergische reacties en anafylactische shock zie vak- en gebruikersinformatie. Bijwerkingen: Circa één derde v.d. patiënten ondervindt bijwerkingen, meestal voorbijgaand, tijdens de eerste paar dagen na inbrengen v.d. chip. Dit kan ook een gevolg zijn v.d. mechanische plaatsing v.h. dentaal insert in de periodentaal pocket of een gevolg van het verwijderen van tandsteen. De meest frequent gerapporteerde bijwerkingen zijn aandoeningen v.h. gastro-intestinaal stelsel: dentaal, gingival of orale zachte weefsel reacties die ook worden beschreven als toepassingsnevenreacties. Verdere informatie: zie vak- en gebruikersinformatie. UR-geneesmiddel. Stand: 07/2018. Vergunningshouder: Dexcel® Pharma GmbH, Carl-Zeiss-Str. 2, 63755 Alzenau, Duitsland Tel.: +49/6023/9480-0, Fax: +49/6023/9480-50. A
DV-N
L-015
Geachte lezers,
We weten allemaal dat de behandeling van parodontitis nu een van de belangrijkste uitdagingen binnen de tandheelkunde is. De ernstige vorm van parodontitis is immers de op vijf na meest voorkomende aandoening ter wereld. Er lijden inmiddels meer dan 700 miljoen mensen aan (stand 2010)1 . Gelukkig is er nu meer bewustzijn voor de ziekte, zetten tandartsen en praktijkteams zich onvermoeibaar in en zijn er nieuwe hulpmiddelen voor de behandeling. Dit heeft de afgelopen jaren tot zichtbare resultaten geleid. Toch is de noodzaak om parodontitis actief te bestrijden nog altijd hoog! De genoemde studie voorspelt namelijk een toename van de behandelbehoefte bij patiënten met parodontitis vanwege de grote demografische veranderingen die ons te wachten staan.
Het leek ons daarom een goed idee om ons te verdiepen in behandelmogelijkheden die de afgelopen jaren aantoonbaar effectief zijn gebleken. Daartoe behoort ongetwijfeld de PerioChip, een flinterdunne matrixchip die ter ondersteuning van de behandeling van parodontitis in aangetaste pockets wordt ingebracht vanwege zijn lokale, antibacteriële werking. De chip is eenvoudig te appliceren, is zeer effectief tegen paropathogene bacteriën en houdt maar liefst elf weken lang pathogenen op afstand. Dat maakt de PerioChip tot een sterke partner in de tandheelkundige praktijk.
Voorbeelden van dit succesvolle teamwork zijn er inmiddels te over. Wij stellen hier graag vier opvallende casussen aan u voor. In hun ervaringsverslag bespreken de auteurs, mondhygiëniste Narges Qasima Sprengel, preventieassistente Romina Lindt, dr. Tobias Thalmair en dr. Frank Vogel, ieder een casus waarbij ze met de PerioChip een aanzienlijke verbetering van de parodontiumstatus van hun patiënt konden realiseren.
Ik wens u veel lees- en studieplezier. Wie weet doet u door de besproken casussen nieuwe ideeën op voor de dagelijkse strijd tegen parodontitis.
Met vriendelijke groet, Uw PerioChip-team Dr. Bernd [email protected]
www.periochip.nl
1Kassebaum N. J. et al.: Global Burden of SeverePeriodontitis in 1990-2010: A Systematic Review and Metaregression. J Dent Res 93(11):1045-1053, 2014.
3
Parodontale aandoeningen behoren tot de meest voorkomende ziekten en zijn in de tandheelkunde naast cariës één van de meest voorkomende redenen voor het verlies van gebitselementen. Ze worden meestal veroorzaakt door bacteriële toxinen in biofilms op gebits- en weefseloppervlakken. Door complexe afweermechanismen ontstaan vervolgens tandvleesontstekingen en botafbraak.
Vergeleken bij cariëslaesies is parodontitis moeilijker te bestrijden. Ont-brekende preventieve maatregelen, voedingsgewoonten en levensstijl zijn de meest voorkomende oorzaken van deze aandoening, die in de meeste gevallen chronisch en pijnvrij verloopt. Ook bepaalde occlusale omstandig-heden kunnen het ziekteverloop versnellen. Tandheelkundig ingrijpen is meestal beperkt tot het creëren van stabiele occlusale omstandigheden, reductie van bacteriën en regeneratie van weefsel. Cruciaal daarbij is de mechanische en chemische verwijdering van de bio-film. Ter ondersteuning dienen antibacteriële geneesmiddelen als chloorhe-xidinedigluconaat. De werking daarvan is gebaseerd op het vernietigen van de celmembraan van de bacterie. Doorslaggevend bij het gebruik van deze werkzame stoffen is de werkingsduur en -frequentie van de stof. Weefsel-regeneratie en aanhechtingswinst zijn alleen mogelijk als deze stoffen een lang aanhoudende werking hebben. Over een dergelijke depotwerking van
Gebruik van de PerioChip bij een plotseling verslechterde, gelokaliseerde, chronische parodontitis marginalis
chloorhexidine in tandvleespockets beschikt de PerioChip.De patiënt wordt grondig onderzocht. We stellen vast dat hij gebrekkige protheses heeft en dat er sprake is van een sterk verlies van de dorsale steunzone. Verder is er sprake van cariëslaesie bij element 22. Element 23 heeft een kroon waarvan een eerdere brugrestauratie na element 24 is afgescheiden. Bij de 23 is ter hoogte van de aangehechte gingiva een zwelling met pusafvloed te voelen, die pijn doet bij palpatie. De mucosa in deze regio is loodgrijs, oedemateus, verkleurd. Bij lokaal sonderen blijkt de pocketdiepte rond element 23 distaal-palatinaal 7 mm van de gingivarand tot de bodem van de pocket en ontstaat een spontane bloeding na sonde-ren. De graad van mobiliteit van element 23 is 1. De reactie op koude was positief.
Bij lokaal sonderen blijkt de pocketdiepte rond element 23 distaal-palatinaal 7 mm van de gingivarand tot de bodem van de pocket en ontstaat een spontane bloeding na sonderen.
Met een bloedingsscore na sonderen van 40 procent en een PSI van 0-1 op alle andere lokaties wijst dit slechts op een geringe mate van parodontale beschadiging. Op het orthopantomogram is distaal van element 23 verticaal botverlies tot de helft van de wortellengte te zien.
C A S U S :
Een 67-jarige mannelijke patiënt, niet-roker en in zijn algemene anamnese verder geen bijzonderheden, komt op ons spreekuur met het verzoek om genezing van zijn ontstoken tandvlees. Hij heeft last van halitose en een vieze smaak in de mond. De patiënt poetst twee keer per dag met een elektrische tandenborstel. Tandzijde of andere hulpmiddelen gebruikt hij niet. Ook ondersteunende preventieve tandheelkundige maatregelen, zoals professionele gebitsreiniging, heeft hij nog nooit gehad. Hij heeft af en toe last van lokaal ontstoken tandvlees.
Gebruikersverslag PerioChip Dr. med. dent. Frank VogelGebrüder-Lay-Straße 26D-08527 [email protected]
www.periochip.nl4 5
Voor elke casus …
Voor elke casus …
Met een bloedingsscore na sonderen van 40 procent en een PSI van 0-1 op alle andere lokaties wijst dit slechts op een geringe mate van parodontale beschadiging. Op het orthopantomogram is distaal van element 23 verticaal botverlies tot de helft van de wortellengte te zien. Dit betekent dat we kunnen uitgaan van een ernstige, plotseling vers-lechterde, gelokaliseerde, chronische parodontitis marginalis. Het is onzeker of de cuspidaat, belangrijk als pijlerelement voor een nieuwe prothetische constructie, behouden kan blijven. Differentiaaldiagnostisch zou de parodontitis apicalis van de wortelrest van de 22 aan de abcesvorming hebben kunnen bijdragen. Daartegen spreken echter de klinisch af te grenzen lokaties en symptomen. De eerste stap van de behandeling bestond uit abcesdrainage en curettage van de pocket rond de 23 met een initiële spoeling met 0,1% chloorhexidine en het aanbrengen van een gel met 2% chloorhexidine.
Daarna hebben we de slecht functionerende brugrestauratie van de 11, de door cariës aangetaste wortelrest van de 22 en de dummy van de 24 verwi-jderd. Vervolgens hebben we door middel van een tijdelijke restauratie een volledige frontale en dorsale steunzone gecreëerd. De tijdelijke restauratie is met gebogen ankers om element 23 en 14 geklemd.
De patiënt kreeg mondhygiëne-instructies en onderging een professione-le gebitsreiniging. Dankzij herhaalde lokale applicatie van chloorhexidine konden we tevens de gingiva rond element 23 herstellen en werd een blo-edingsscore na sonderen van 0 behaald. Met behulp van de PerioChip wilden we verdere stabilisatie en behoud van de cuspidaat bereiken, zodat deze als pijler voor de prothese kon dienen. We begonnen de behandeling bij een pocketdiepte van 7 mm met een chip in de tweewandige parodontale pocket distopalatinaal van element 23. De applicatie verliep pijnvrij en zonder bloeding. Ook de gingiva en de cuspidaat bleven in de weken daarna symptoomvrij. We lieten de pocket verder met rust en brachten bij een vervolgafspraak alleen supra-gingivaal chloorhexidine aan. Acht weken na applicatie van de
eerste PerioChip was de mobilisatie van het element verminderd, de mucosa steviger en was er geen bloeding na sonderen. De pocketdiepte was gere-duceerd tot 6 mm, maar dat was nog niet het gewenste resultaat. Daarom werd besloten nogmaals een PerioChip te plaatsen. Nog eens zes maanden later kon bij een preventieve controle worden vast-gesteld dat de diepte van de parodontale pocket gereduceerd was tot 5 mm. Dankzij de verbeterde mondhygiëne van de patiënt en de indexen kon een definitieve restauratie met telescoopkronen op element 14 en 23 worden gemaakt. Na endodontische herbehandeling van element 12 kunnen de 12 en de 11 de restauratie ondersteunen door solitaire kronen met uitfrezing. Na een draagduur van een jaar zonder complicaties is element 23 klach-tenvrij en de diepte van de parodontale pocket gereduceerd tot 5 mm. Het element is niet meer mobiel en de mobiliteitsgraad is daarom teruggebracht van 1 naar 0. Verdere pocketreductie is nauwelijks mogelijk, omdat door destructie en pocketcurettage het voor nieuwe aanhechting essentiële wortelvlies onher-stelbaar verloren is.
De behandeling is geslaagd dankzij verschillende complexe klinische mecha-nismen, waaronder de werking van de PerioChip, de verbeterde occlusale omstandigheden, de verwijdering van de locaties waar zich vuil kan opho-pen en de gewijzigde levensstijl en mondhygiëne van de patiënt. Voor het langetermijnsucces van een parodontale regeneratie moeten alle factoren die een rol spelen bij de aandoening, worden geëlimineerd.
PerioChip ondersteunt bij de regenatie van weefsel waardoor het de pathogene bacteriën zoveel mogelijk elimineert. Omdat de chip wordt uitgewerkt, worden alle genoemde factoren veroorzaakt bijdragen dat het aantal bacteriën zo laag mogelijk blijft.
Gebruikersverslag Dr. med. dent. Frank Vogel
www.periochip.nl6 7
InleidingHet primaire doel van de behandeling van parodontitis is het elimineren van de ontsteking en reiniging van de subgingivale pocket. Met de behandeling worden de sonderingsdiepten op een door de patiënt en de professionele nazorg controleerbaar niveau teruggebracht. Aansluitend wordt de klinische situatie opnieuw geëvalueerd. Naar aanleiding van de bevindingen wordt beslist of tot ondersteunende parodontale behandeling wordt overgegaan, of dat een chirurgische ingreep nodig is. Daarbij is een serieuze risicofactor of de verdere progressie van de sonderingsdiepte bij parodontitis met meer dan 5 mm is vergroot; ofwel bloeden bij sonderen. In het kader van ondersteunende parodontale behandeling kunnen enkele persisterende of recidiverende pockets met sonderingsdiepten van meer dan 5 mm en ‘bloeden bij sonderen’ voor mechanische behandeling van het worteloppervlak met lokale antiseptica behandeld worden. Er moet dan wel een stabiel subgingivaal depot gemaakt worden, zodat de werkzame concentratie antiseptica continu afgegeven kan worden. Een biologisch afbreekbare medicatiedrager, die over een antimicrobiële substantie beschikt, is de PerioChip® (Dexcel Pharma GmbH, Alzenau). De medicatiedrager bestaat uit een biologisch afbreekbare matrix (gelatine glutaaraldehyde-polycondensaat, glycerine) en bevat 36% chloorhexidine digluconaat.
BeschrijvingDe patiënte (44 jaar, goede algemene gezondheid) had voor het begin van de behandeling een bevredigende mondhygiëne met sonderingsdiepten tot 7 mm (afb. 1). Vier weken na deze eerste zitting werd een subgingivale behandeling van alle verdiepte pockets gedaan (‘full-mouth-desinfection’).
Succesvolle behandeling van parodontitis in lokale toepassing van PerioChip.
Bij de nieuwe evaluatie acht weken na de anti-infectiebehandeling, waren de klinische tekenen van parodontale ontsteking verbeterd. Persisterende sonderingsdiepten groter dan 6 mm met bloeden bij sonderen werd nog bij de 12 distaal vastgesteld (afb. 2). Als ondersteuning van de mechanische reiniging werd een PerioChip voor verdere reductie van de sonderingsdiepte ingebracht. Na vier maanden was de sonderingsdiepte opnieuw gereduceerd met 4 mm zonder klinische tekenen van ontsteking zoals bloeden bij sonderen (afb. 3). De röntgenfoto liet een radiologisch geconsolideerde botopbouw in het distale bereik zien (afb. 4). Door het gebruik van medicatiedragers met chloorhexidine kunnen parodontale pockets voor de ondersteunende parodontale behandeling succesvol behandeld worden.
ConclusieLokaal aangebrachte antiseptica, zoals de PerioChip, werken snel en met een hoge concentratie. Na afgifte van een dragersubstantie plakt de werkzame stof aan harde en zachte weefsels. Daarmee wordt een continue afgifte in de sulcus gedurende een bepaalde periode mogelijk gemaakt. De locale chloorhexidine-behandeling met PerioChip is hoofdzakelijk geindiceerd bij persisterende pocketdieptes in de ondersteunende parodontitisbehandeling. De reductie van pockets is duidelijk hoger dan met enkel mechanische behandeling. Er is ook geen risico op mogelijke bijwerkingen. Aanvullende controle bij een goede medewerking van de patiënt is echter een duidelijke voorwaarde voor een succesvolle behandeling.
Bacteriedodende middelen ter ondersteuning van de parodontale therapie Dr. med. dent. Tobias Thalmair
8 9www.periochip.nl
Voor elke casus …
Abb. 1 De patiënte had voor aanvang van de behandeling een bevredigende mondhygiëne met sonderingsdiepten tot 7 mm.
Abb. 2 Bij de 12 distaal was de sonderingsdiepte nog groter dan 6 mm.
Abb. 3 Na vier maanden was de sonderingsdiepte opnieuw gereduceerd met 4 mm zonder klinische tekenen van ontsteking.
Abb. 4 De röntgenfoto laat een geconsolideerde botopbouw zien.
Ervaringsverslag Romina Lindt
Antimicrobieel, lokaal werkzaam en daarom onmisbaarDertien jaar geleden heeft een flinterdunne matrixchip gezorgd voor grote veranderingen in de dagelijkse parodontale praktijk van de auteur. Voorheen waren er bij bepaalde pockets van verschillende parodontale patiënten telkens weer problemen: ze bleven ontstekingsverschijnselen vertonen of er was sprake van een recidief. Het aantal geslaagde behandelingen nam aanmerkelijk toe sinds het gebruik van de chip (PerioChip®, Dexcel Pharma, Alzenau). Op welke manier de chip wordt gebruikt en wat de voordelen ervan zijn, kunt u lezen in dit artikel.
De chip is gemaakt van gelatine, meet 4 x 5 millimeter en dient ter ondersteuning van de parodontale therapie. De chip bevat een hoge concentratie (2,5 mg, ca. 36%) chloorhexidinedigluconaat (kortweg: chloorhexidine, CHX), een werkzame stof met een bewezen bactericide werking. Chloorhexidine is ook bekend van mondspoelmiddelen en wordt met succes ingezet tegen plaque en gingivitis1-5. Uit de matrixchip komt de werkzame stof gedurende een week beetje bij beetje vrij in het lokale, aangetaste gebied. Het effect dat pathogenen op afstand houdt, is tot elf weken werkzaam (retardwerking).
Toepassing bij parodontale preventie en therapieVoor elke uitgebreide behandeling van parodontitis is natuurlijk een duidelijk stappenplan nodig. In mijn praktijk lichten wij onze patiënten bijvoorbeeld bij elke professionele gebitsreiniging voor over het verloop van gingivitis en parodontitis en brengen we tegelijkertijd de parodontale status in kaart. De preventieassistent laat de resultaten daarvan vervolgens via een beeldscherm aan de patiënt zien en bespreekt met hem of haar de mate van ontsteking en de diepte van de pockets. Afhankelijk van de bevindingen wordt in overleg een parodontale behandeling en/of regelmatige professionele gebitsreiniging geadviseerd, met periodieke controle.
De chloorhexidinehoudende matrixchip wordt ingebracht na scalen en rootplanen of na een professionele gebitsreiniging, en wel bij alle pockets met een diepte van 5 millimeter of meer. De chip kan met een pincet in de aangetaste pocket worden geplaatst. Na zeven dagen is de chip helemaal opgelost. Er hoeven geen resten te worden verwijderd.
10 11www.periochip.nl
Voor elke casus …
Ervaringsverslag Romina Lindt
Patient A Patient B
12 13www.periochip.nl
Voor elke casus …
bevinding 1bevinding 1
bevinding 2
bevinding 2
Een mannelijke patiënt, geboren in 1944, had met tussenpozen van telkens ongeveer zes jaar al drie
parodontale behandelingen ondergaan. Bij hem waren in het verleden pockets met een diepte tot 6 millimeter vastgesteld. In januari 2017 werd in de distale pocket van element 32 maar liefst 12 millimeter gemeten, hoewel dat bij de laatste controle nog slechts 4 millimeter was geweest. Alle andere elementen hadden een pocketdiepte van maximaal 3,5 millimeter en waren ontstekingsvrij.
Omdat de patiënt leed aan diabetes mellitus type 2 leek een adequate parodontale behandeling belangrijker dan ooit. Zoals bekend kan het voor diabetici met parodontitis moeilijker zijn om de diabetes onder controle te krijgen. Omgekeerd levert de behandeling van parodontitis juist een verbetering van de bloedglucosewaarden op. De mondhygiëne van de patiënt was goed. We spraken af dat de patiënt elke vier maanden op controle zou komen.
Na de professionele gebitsreiniging in januari 2017 plaatsten we de chloorhexidinehoudende matrixchip bij element 32 en al bij de daaropvolgende controle in mei stelden we vast dat de pocketdiepte van 12 naar 3,5 millimeter was afgenomen.
In een andere casus werd bij een patiënt, jaargang 1960, in 2014 een parodontale behandeling uitgevoerd en
sindsdien halfjaarlijks het gebit gereinigd. De pocketdiepte bleef stabiel tot in maart 2017 bij element 37 mesiaal 5 millimeter en bij element 32 distaal 8 millimeter werd gemeten. We voerden een professionele gebitsreiniging uit en appliceerden de chloorhexidinehoudende chip.
In oktober van dat jaar bleek bij de controle dat de pockets ontstekingsvrij waren en nog maar een diepte hadden van 2 (element 32) en 4 (element 37) millimeter. We adviseerden de patiënt om zijn gebit elke zes maanden professioneel te laten reinigen
Ervaringsverslag Romina Lindt
14 15www.periochip.nl
Voor elke casus …
DiscussieDe resultaten van bovenstaande casussen kunnen we veralgemenen: eenmalige applicatie van de matrixchip resulteert al in een ontstekingsvrije, niet meer bloedende pocket en vaak in een pocketreductie tot 2 à 3 millimeter. Het komt maar zelden voor dat bij een vervolgafspraak een tweede applicatie nodig is.
De patiënten hebben nauwelijks last van bijwerkingen. Slechts een aantal van hen meldt een licht drukgevoel of kloppen in de eerste uren na de applicatie. Deze bijwerking is naar de mening van de auteur in principe verwaarloosbaar, omdat de parodontale situatie wordt gestabiliseerd.
Het gebruik van de matrixchip heeft bij de meeste patiënten een positief effect op de therapietrouw. Dat is niet alleen onze, maar ook de algemene ervaring: patiënten accepteren een behandeling sneller en volgen de instructies veel beter op, als ze hun parodontale status direct kunnen zien en de preventie/therapie direct uitgelegd krijgen. Als we elke behandelstap vastleggen en de successen duidelijk herkenbaar documenteren (en de matrixchip is voor patiënten een heel duidelijk voorbeeld van zo’n succes), heeft dat een positieve invloed op de motivatie van de patiënt.
Dat is belangrijk, want een goede mondhygiëne is essentieel voor het slagen van professionele parodontale preventie en therapie. Medewerking van de patiënt is dan ook noodzakelijk.
Een ander interessant aspect: aan de hier beschreven methode komen geen antibiotica te pas. De hele problematiek van mogelijke resistentievorming speelt daarom geen rol bij gebruik van de matrixchip met chloorhexidine als werkzame stof.
Samenvattend kunnen we stellen dat de chloorhexidinehoudende matrixchip als hulpmiddel onontbeerlijk is geworden sinds hij dertien jaar geleden voor het eerst zijn intrede deed in de praktijk van de auteur. Onontbeerlijk omdat ons tandheelkundig team elke dag weer de overtuigende resultaten ziet, ook bij moeilijkere casussen.
1)
2)
3)
4)
5)
Literatuur: Arweiler, NB, Sculean A: Chemische Kontrolle des dentalen Biofilms.
Quintessenz 2009;60(11):1321-1332
Arweiler NB, Boehnke N, Sculean A, Hellwig E, Auschill TM: Differences in efficacy of two commercial
0.2% chlorhexidine mouthrinse solutions: a 4-day plaque re-growth study. J Clin Periodontol
2006;33:334-339
Jones CG: Chlorhexidine: is it still the gold standard? Periodontology 2000 1997;15:55-62
Lang NP, Brecx M: Chlorhexidine digluconate: an agent for chemical plaque control and prevention.
J Periodontal Res 1986; 21(Supp 16):74-89
Löe H, Schiott CR: The effect of mouthrinses and topical application of chlorhexidine on the
development of dental plaque and gingivitis in man. J Periodontal Res 1970;5:79-83
C o n c l u s i e vo o r d e p ra k t i j k :
Ervaringsverslag Narges Qasima Sprengel
Parodontitis is een bacteriële ontsteking van het parodontium. De ontsteking begint als gingivitis en leidt gaandeweg tot pocketvorming met degeneratie van het parodontium (aanhechtingsverlies). Dit resulteert in loszittende gebitselementen en leidt onbehandeld tot verlies van gebitselementen.
Het antibioticumvrije alternatief ter ondersteuning van de parodontale therapie
Van ernstige parodontitis is sprake bij multipele pockets met een diepte van
≥ 6 mm op meer dan twee vlakken en een pocketdiepte van ≥ 5 mm op meer
dan een vlak. De prevalentie van parodontitis neemt toe met de leeftijd. In
de leeftijdsgroep van 60 tot 85 jaar komt een pocketdiepte van ≥ 5 mm het
vaakst voor. In Duitsland bestaat een hoge prevalentie van parodontitis,
waarbij 45 tot 55 procent van de patiënten lijdt aan een matige vorm
van parodontitis en maar liefst 20 tot 40 procent een ernstige vorm van
parodontitis heeft. Uit het vierde Duitse mondgezondheidsonderzoek (DMS
IV) kwam naar voren dat we voor het jaar 2005 bij 4 tot 8 procent van
de volwassenen in de leeftijd van 35 tot 44 jaar en bij 14 tot 22 procent
van de ouderen in de leeftijd van 65 tot 74 jaar moesten uitgaan van de
aanwezigheid van een ernstige parodontitis. Bij ongeveer 40 procent van
de gemiddelde bevolking is sprake van een matige vorm van parodontale
destructie.1,2
In dit verslag wil ik u vertellen over mijn jarenlange ervaring met de
Literatuur: IDZ, Institut der Deutschen Zahnärzte (Hrsg.): Vierte Deutsche Mundgesundheitsstudie (DMS IV).
Unveröffentlichtes Material aus der DMS IV, 2005
W. Micheelis, Th. Hoffmann, B. Holtfreter, Th. Kocher, E. Schroeder. Zur epidemiologischen
Einschätzung der Parodontitislast in Deutschland – Versuch einer Bilanzierung. Deutsche
Zahnärztliche Zeitschrift. Sonderdruck 63. Jahrgang, Heft 7 (2008) Seite 464 – 472
chronische parodontitis met verschillende bacteriegroepen
een pocketdiepte van ≥ 5 mm
peri-implantitis met pocketvorming en positieve bloedingsindex (conform S3-richtlijn van de Duitse vereniging voor implantologie (DGI), offlabel-gebruik)
16 17www.periochip.nl
1)
2)
Voor elke casus …
antiseptische behandeloptie van parodontitis, de PerioChip®. Het gaat
hierbij om een desinfectans met de werkzame stof chloorhexidine in
een concentratie van 36 procent. Dat is 36x zoveel als de concentratie
chloorhexidine in een gangbaar mondspoelmiddel. De chip bevat geen
antibiotica waardoor resistentievorming is uitgesloten en meerdere
behandelingen mogelijk zijn. Ik heb geen bijwerkingen in de vorm van
allergische reacties kunnen vaststellen, zoals bij antibiotica. De enige
bijwerking die ik tot nu toe bij sommige patiënten heb gezien, is een
hevige neuropathische pijnreactie. Ik gebruik de PerioChip® bij de volgende
aandoeningen:
De chip wordt rechtstreeks in de pocket ingebracht om daar zijn lokale
werking te doen. Ik raad mijn patiënten altijd aan om in de eerste week na
het plaatsen van de chip geen tandzijde of interdentale ragers te gebruiken
om verplaatsing van de chip te voorkomen. Ook mogen ze de eerste week
alleen handmatig poetsen en geen elektrische tandenborstel gebruiken. Na
een week is de chip normaal gesproken helemaal opgelost en kan de patiënt
weer zijn normale mondhygiëne oppakken. De lokale werking ervan houdt
elf weken aan. De behandeling met de PerioChip® kan naar behoefte elke
drie maanden worden herhaald. In de tussentijd heeft het tandvlees tijd om
zich te herstellen.
Ervaringsverslag Narges Qasima Sprengel
Voordat de chip wordt geplaatst, moet het tandvlees wel eerst professioneel worden voorbehandeld. Alleen dan is de volledige lokale werking van de chloorhexidine gegarandeerd. Daarom volgt na de diagnosestelling van parodontitis altijd eerst een initiële parodontale behandeling. Er zijn tandartspraktijken waar de PerioChip® zonder voorbehandeling direct in de pocket wordt geplaatst om op die manier als een soort ‚springstof‘ op het tandsteen in te werken. Op deze manier bereikt de chip echter nooit zijn volledige werking. Ik denk dat het voor het slagen van de behandeling absoluut noodzakelijk is om eerst een professionele parodontale behandeling uit te voeren.
Verloop van de behandelingEerst wordt de patiënt uitvoerig geadviseerd en voorgelicht: over het ziektebeeld van parodontitis, de risico‘s van deze aandoening waaronder het verlies van gebitselementen, de verschillende behandelopties inclusief de behandeling met de chip en de behandelkosten, indien de patiënt besluit dat hij deze behandeling wil. Voor tandartspraktijken kan deze behandeling lucratief zijn. Bij een aantal aanvullende verzekeringen worden de behandelkosten vergoed. Patiënten van 18 jaar en ouder met alleen een basisverzekering moeten de behandeling zelf betalen.
Hierna volgt de eerste parodontale behandeling inclusief het vaststellen van de parodontale status en het uitvoeren van een professionele gebitsreiniging. Bij pockets met een diepte van ≥ 5 mm adviseer ik de plaatsing van een PerioChip® voor lokale behandeling. Tijdens deze afspraak moet de patiënt ook worden voorgelicht over een goede mondhygiëne met tandzijde/interdentale ragers etc. De patiënt komt dan na 4 tot 6 weken weer terug voor een controle van de mondhygiëne. Bij deze afspraak wordt opnieuw de pocketdiepte gemeten. Als de pocketdiepte niet is verbeterd, wordt een afspraak gemaakt voor een parodontale behandeling en het plaatsen van de chip. Ik plaats per afspraak niet meer dan zes chips en concentreer me daarbij op de diepste pockets en furcaties. Andere pockets moeten in een aparte sessie worden behandeld. Een week na plaatsing komt de patiënt op controle waarbij we hem alleen klinisch onderzoeken. Na drie maanden is de volgende controleafspraak. Bij deze afspraak krijgt de patiënt een professionele gebitsreiniging, wordt de mondhygiëne gecontroleerd en de parodontale status onderzocht. Als er nog pockets met een diepte van ≥ 5 mm zijn, wordt er opnieuw een chip in deze pockets geplaatst. Dit wordt elke 3 tot 4 maanden herhaald, net zolang tot alle aangetaste pockets verdwenen zijn.
Dankzij de PerioChip® kunnen we een lokale parodontale behandeling herhalen, in het bijzonder ook bij zeer ernstige vormen van parodontitis, zonder het gevaar van resistentievorming, zoals we dat kennen bij de behandeling met antibiotica. Het plaatsen van de chip is eenvoudig. De behandeling is voor tandartspraktijken vanuit economisch oogpunt een interessante dienst om aan te bieden. Ik vind het heel belangrijk om nogmaals te wijzen op het belang van een initiële parodontale behandeling voordat de chip voor de eerste keer wordt geplaatst. Het tandvlees moet goed worden voorbehandeld, zodat de werkzame stof van de chip zijn volledige werking kan doen. Ik vergelijk deze situatie graag met het voorbeeld dat ook niemand zal proberen om een huis op een moeras te bouwen. Bij de behandeling van parodontitis met ondersteuning van de PerioChip® is begeleiding van de patiënt dan ook absoluut noodzakelijk en mag niet beperkt blijven tot de esthetische kant van het verhaal.
CasusEen 54-jarige patiënte verscheen afgelopen jaar in mijn praktijk met de kenmerkende symptomen bloedend tandvlees en loszittende gebitselementen. Bij de initiële inspectie bleek het volgende: duidelijk te zien is een ernstige vorm van parodontitis met opvallende sulcusplekken en zeer rood en ontstoken tandvlees (afb. 1a). We voerden een parodontale behandeling uit, machinaal met behulp van de Cavitron en handmatig met behulp van curettes. Na het reinigen en opfrissen van de pockets volgde nog een spoeling met chloorhexidine. Vervolgens werd op verschillende plaatsen een PerioChip® geplaatst (afb. 1b). Bij de volgende controle zag de situatie er beter uit. De ontstekingsverschijnselen waren duidelijk afgenomen (afb. 1c). Op het orthopantomogram voor en na de parodontale behandeling is een duidelijke verbetering te zien. De eerder zichtbare concrementen en de tekenen van verticaal en horizontaal botverlies zijn in het verloop van de behandeling duidelijk geregredieerd (afb. 2a en b). Bij een andere patiënt met een duidelijke parodontitis met ontstekingsverschijnselen van het tandvlees en blootliggende tandhalzen zien we dat deze symtomen na de parodontale behandeling (afb. 3a) en het lokaal plaatsen van de chip na verloop duidelijk zijn afgenomen (afb. 3b en c).
www.periochip.nl18 19
Voor elke casus …
De eerder zichtbare concrementen en de tekenen van verticaal en horizontaal botverlies zijn in het verloop van de behandeling duidelijk geregredieerd.
De patiënt heeft een ernstige vorm van parodontitis met opvallende sulcusplekken en zeer rood en ontstoken tandvlees.De parodontale behandeling en aansluitende plaatsing van de PerioChip®.Bij de volgende controle zag de situatie er beter uit. De ontstekingsverschijnselen waren duidelijk afgenomen.
Aanzicht patiëntensituatie voor en ... …na de behandeling met de PerioChip®.
www.periochip.nl20 21
a a a
b c
eerder
eerder naderhand
naderhand
Voor elke casus …Ervaringsverslag Narges Qasima Sprengel
Snel en eenvoudig aan te brengen – binnen één minuut
1. Na het reinigen van de pockets de PerioChip® voorzichtig met een pincet uit zijn blisterverpakking halen.
2. Met de afgeronde kant eerst in de parodontale pocket plaatsen.
3. De PerioChip® vervolgens tot onderin de pocket schuiven.
Duurzaam behandelen voor een langdurig effect
Voor het optimale behandelingsresultaat: Om de 3 maanden een PerioChip® aanbrengen
