ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
➢ สาระส าคญของความตกลงใหขอมล PNR ระหวางอยกบสหรฐอเมรกาและออสเตรเลย
➢ ประเดนปญหาในความตกลงระหวางอยและแคนาดา
➢ ประเทศไทยควรเตรยมความพรอมอยางไร ในการท าความตกลงแลกเปลยน PNR กบอย
➢ WCO กบหนทางสรางแนวปฏบตส าหรบ API/PNR กรณการขนสงทางรางและทางเรอ
Credit: Flight Compensation Companies
Comparison
e) บรรณาธการทปรกษา
นายนต วทยาเตม
อครราชทต (ฝายศลกากร)
นายเทดศกด สวรรณมณ
อครราชทตทปรกษา (ฝายศลกากร)
นายภสรรครฐ นลพนธ
เลขานการเอก (ฝายศลกากร)
กองบรรณาธการ
นายน าโชค ศศกรวงศ
เจาหนาทโครงการ
Customs Policy Monitoring Unit
จดท าโดย
ส านกงานทปรกษาการศลกากร
ประจ าสถานเอกอครราชทตไทย
ณ กรงบรสเซลส
Office of Customs Affairs
Royal Thai Embassy to Belgium,
Luxembourg and Mission to the EU
Dreve du Rembucher 89, 1170
Watermael-Boitsfort
Tel. +32 2 660 5759
Fax. +32 2 675 2649
http://brussels.customs.go.th
Email: [email protected]
❖ สวสดครบ ทานผอาน
ตามทส านกงานฯ ไดน าเสนอสาระส าคญของกฎหมายอย เกยวกบ PNR แนวปฏบตของอยในการท าความตกลงใหขอมล PNR แกประเทศทสาม รวมทงบทบาทของศลกากรในจดหมายขาวฉบบทแลวนน
ในจดหมายขาวฉบบน ส านกงานฯ ขอน าเสนอสาระส าคญของความตกลงใหขอมล PNR ของอยแกสหรฐอเมรกาและออสเตรเลย รวมทงประเดนปญหาในราง ความตกลงระหวางอยและแคนาดาอนสงผลใหทงสองฝายตองเรมตนเปดการเจรจา รางความตกลงใหมอกครง ตามความเหนของศาลยตธรรมแหงสหภาพยโรป (Court of Justice of the European Union)
ในเดอนพฤษภาคม 2562 ทจะถงน ความตกลงกบสหรฐอเมรกาและออสเตรเลย จะสนสดลง และความเหนของศาลฯ ในกรณของแคนาดา จะเปนบรรทดฐานทส าคญทคณะกรรมาธการยโรป (European Commission) จะใชในการเจรจาท าความตกลงใหขอมล PNR ในอนาคต จงเปนทนาจบตาวา ความตกลงฉบบใหมจะมสาระส าคญประการใด
พวกเราหวงวา จดหมายขาวฉบบน จะเปนกรณศกษาส าหรบกรมศลกากรและหนวยงานอนทเกยวของในการเตรยมความพรอมเพอเขาสกระบวนการเจรจากบอยเพอท าความตกลงในลกษณะเชนเดยวกนนตอไป
นต วทยาเตม
สาระส าคญของความตกลงระหวางอยและสหรฐอเมรกาวาดวยการใชและการสงขอมล PNR........................................1 สาระส าคญของความตกลงระหวางอยและออสเตรเลยวาดวยการประมวลผลและการถายโอนขอมล PNR...................4 ประเดนปญหาในความตกลงระหวางอยกบแคนาดา: ความเหนของศาลยตธรรมแหงสหภาพยโรป................................7 แนวทางส าหรบประเทศไทยในการท าความตกลงกบอยส าหรบขอมล PNR....…...........................................…..……........10 API/PNR กบการขนสงทางรางและทางเรอ....................................................................................................................….13 Icelandair เขารวมโครงการสงขอมลสนคาลวงหนาตอศลกากรแคนาดา.......................................................................16 จนเปดเขตศลกากรน ารองส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกส............................................................................................17 สหราชอาณาจกรประกาศใชพธการศลกากรน าเขาทงายขน กรณออกจากสหภาพยโรปโดยไมมความตกลง................18 EU ประกาศเผยแพร Union Customs Data Model 3.0..............................................................................................19 จนกบหนทางสเสนทางสายไหมดจทล.................................................................................................................................20 คณะกรรมาธการยโรปใหค าแนะน าแกผประกอบการ กรณสหราชอาณาจกรออกจากสหภาพยโรปโดยไมมความตกลง......................................................................................21 คณะท างานเพอทบทวนอนสญญาเกยวโต (ฉบบปรบปรง) เสรจสนการประชมครงท 3.................................................22 ขาวกจกรรมส านกงาน.................................................................................................................................. .......................23
สารบญ
Credit: Amadeus
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 1
สาระส าคญของความตกลงระหวางอยและสหรฐอเมรกา
วาดวยการใชและการสงขอมล PNR
อยท ำควำมตกลงสงและใชขอมล PNR กบ
สหรฐอเมรกำ (Agreement between the United States of America and the European Union on the use and transfer of passenger name records to the United States Department of Homeland Security) เ ม อ ว น ท 14 ธนวำคม 2554 และมผลบงคบใชวนท 1 มถนำยน 2555 โดยในสหรฐอมรกำมกระทรวงควำมมนคงภำยใน (Department of Homeland
Security ห ร อ DHS) เ ป นผ ด ำ เนนกำรไ ม ใชศ ลกำกรดงเชนในกรณของออสเตรเลย ค ว ำ ม ต ก ล ง ด ง ก ล ำ ว ม
สำระส ำคญสรปได ดงน 1. ขอบเขต ขอมล PNR ตามทนยาม
ใน Guidelines of the International Civil Aviation Organisation กลาวคอ เปนขอมล
การเดนทางทสายการบนหรอตวแทนจดเกบ เมอผโดยสารส ารองบตรโดยสาร
ดวยตวเองหรอผอนกระท าแทนให และบนทกลงในระบบส ารองบตรโดยสาร ระบบควบคมการเดนทาง
ขาออก หรอระบบอน ๆ ทมหนาทคลายคล งกน โดยขอมล PNR ทอยภายใตความตกลงน ระบไวในภาคผนวกของความตกลง ทงน ความตกลงนนอกจากจะใชบงคบกบสายการบนทใหบรการเทยวบนโดยสารระหวางอยและสหรฐฯแลว ยงใชบงคบกบสายการบนทจดตงหรอจดเกบขอมลในอยและใหบรการเทยวบนโดยสารทไปยงหรอมาจากสหรฐฯดวย (มาตรา 2) โดยความตกลงไมไดระบวา เทยวบนดงกลาวนตองม ตนทางหรอจดหมายปลายทางในอยหรอไม 2. การใหขอมล ขอมล PNR ทสายการบนใหตองเปนไปตามมาตรฐานท DHS ก าหนด และเปนไปตามมความตกลงน ด วย กล าวคอ หากขอมลท สายการบนใหมขอมลทไมไดระบในภาคผนวก DHS ตองลบขอมลนนทนททไดรบ (มาตรา 3) โดยสงขอมลดวยวธ อ เลกทรอนกส 96 ช ว โมง กอนเทยวบน ออกเดนทาง นอกจากน อาจตกลงใหสงขอมลแบบ real-time หรอก าหนดความถในการสงตามตารางเวลาทก าหนด (มาตรา 15) 3. การใชขอมล สหรฐฯเกบรวบรวม ใช และประมวลผลขอมล PNR เพอการปองกน การตรวจหา การสบสวนสอบสวน และการด าเนนคดการกอการรายและอาชญากรรมข ามชาต ท งน มขอส ง เกตว า อาชญากรรมขามชาตทสามารถใชขอมล PNR ไดตาม
Cre
dit
: Th
e B
est
Flag
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 2
ความตกลง ตองเปนความผดทมโทษจ าคกไมนอยกวา 3 ป นอกจากน DHS อาจใชและประมวลขอมล PNR เพอระบตวบคคลทอาจตองซกถามหรอตรวจสอบอยางใกลชดเมอเดนทางมาถงหรอออกจากสหรฐฯ รวมทงส ามารถใช ข อม ล PNR ในการด า เน นคด อ น ๆ ทตรวจพบระหวางการใชและประมวลผลขอมล PNR ดวย (มาตรา 4) ทงน สหรฐฯตองไมใชมาตรการใด ๆ ทสงผลกระทบทางลบอยางมนยยะส าคญตอบคคลใด ๆ โดยอาศยการใชและการประมวลผลขอมล PNR โดยอตโนมตเพยงอยางเดยว (มาตรา 7) 5. ความมนคงปลอดภยของขอมล DHS ตองรบรองวา มมาตรการทางเทคนคและการบรหารจดการองคกรทเหมาะสมในการปกปองคมครองขอมลสวนบคคล รวมทงมาตรการเยยวยาความเสยหาย (มาตรา 5) ส าหรบขอมลทมความออนไหว กลาวคอ ขอมลทเปดเผยเชอชาต ชาตพนธ ความคดเหนทาง การเมอง ความเชอทางศาสนา/ปรชญา สมาชกภาพในสหภาพแรงงาน สขภาพ วถและพฤตกรรมทางเพศ DHS ตองใชระบบคดกรองเขามลเหลานนออกโดยอตโนมต แตสามารถใชขอมลดงกลาวไดในกรณพเศษทมอนตรายตอชวต โดยตองใชเปนกรณไปและตองไดรบอนมตจากผบรหารระดบสงของ DHS (มาตรา 6) 6. การจดเกบขอมล DHS สามารถจดเกบข อ ม ล PNR ใ น ฐ า น ข อ ม ล ท ใ ช ง า น อย (active database) ไดส งสด 5 ป และตองปกปดขอมลทระบอตลกษณบคคลหลงจาก 6 เดอน ทงน เมอสนสด
ระยะเวลา 5 ป ตองถายโอนขอมลไปยงฐานขอมลส ารองใช (dormant database) เปนระยะเวลาไมเกน 10 ป โดยภายหลง 10 ปน ตองลบขอมลทน าไปส การเปดเผยอตลกษณทงหมด (มาตรา 8) 7. สทธของบคคล ผโดยสารมสทธเขาถงและแกไขขอมล PNR ของตน (มาตรา 11 และ12) รวมทงมสทธไดรบคาตอบแทนและการเยยวยาทางกระบวนการยตธรรม โดย DHS จดต ง DHS Traveler Redress Inquiry Program (DHS TRIP) เ พ อ เ ป น ศ น ย ก ล า ง ในการอ านวยแกผ โดยสารในการใชสทธดงกลาว (มาตรา 13) นอกจากน สหรฐฯตองใหความคมครองทเทาเทยมกนตอผโดยสารทกคนโดยไมมการกดกนทางดานสญชาต ประเทศทเปนถนก าเนด และประเทศทพ านกอาศย (มาตรา 9) อยางไรกตาม มขอสงเกตวา มบทบญญตเปนการเฉพาะส าหรบบคคลทมสญชาตห ร อ พ า น ก อ า ศ ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ ส ม า ช ก อ ย เ ช น การก าหนดให DHS แจงตออยกรณมการละเมด ความเปนสวนตวของบคคลดงกลาว (มาตรา 7(4)) หรอแจงตอประเทศสมาชก กรณสงขอมลของบคคลดงกลาวใหแกประเทศทสามอน (มาตรา 17(4)) เปนตน 8. ความโปรงใสและการก ากบดแล DHS ตองแจ ง ใหประชาชนทราบเก ยวกบการใช และประมวลผลขอมล PNR ผานชองทางตาง ๆ เชน บน เว บ ไซต ข อ ง DHS ในสญญา ให บ ร ก า ร ข อ ง สายการบน เปนตน (มาตรา 10) นอกจากน ตองม การก าดบดแลโดย DHS chief Privacy Officer และ
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 3
องคกรภายนอก เชน Government Accountability Office และรฐสภา เปนตน (มาตรา 14) 9. การสงตอขอมล DHS อาจสงตอขอมล ไปย งหน วยงานร ฐ อน ๆ ได ตามวตถประสงค ของความตกลง คอ เ พอปองกนและปราบปราม ก า ร ก อ ก า ร ร า ย แ ล ะ อ า ช ญ า ก ร ร ม ข า ม ช า ต โดยหนวยงานทรบขอมลตองมมาตรการปกปองคมครองขอมลทเทยบเทากบทก าหนดในความตกลง (มาตรา 16) รวมทงสามารถสงตอใหประเทศทสามอนไดภายใตเงอนไขทคลายคลงกน แตตองท าเปนกรณไป (มาตรา17) 10. การทบทวนและการประเมน ภาคทงสองฝายจะทบทวนการปฏบตตามความตกลงรวมกนภายหลงจาก 1 ป ทความตกลงมผลใชบงคบ และทบทวนรวมกนเปนระยะตอจากนนตามแตจะตกลง รวมทงประเมนผลภายหลงจาก 4 ป ทความตกลงม ผลใชบงคบ (มาตรา 23) 11. การระงบขอพพาท ในเบองตน ใหใชวธการปรกษาหารอ (consultation) แตหากไมสามารถ
หาขอยตได ภาคฝายใดฝายหนงอาจระงบการปฏบตตามความตกลงโดยสงหนงสอแจงผานชองทางการทต (มาตรา 24) 12. การสนสดความตกลง ความตกลงมระยะ เวลา 7 ป น บแต ม ผล ใชบ งคบ โดย เม อ ครบก าหนด ความตกลงจะขยายระยะเวลาไปอก ครงละ 7 ป (มาตรา 26) ทงน ภาคฝายใดฝายหนงอาจบอกเลกความตกลง ณ เวลาใด ๆ โดยสงหนงสอแจงผานชองทางการทตกได (มาตรา 25)
ความตกลงระหวางอยและสหรฐฯ น มผลใชบงคบเมอวนท 1 มถนายน 2555 และจะสนสดลงใน วนท 31 พฤษภาคม 2562 จงเปนทนาจบตาวา ความตกลงฉบบตอไปจะเปนอยางไร ทงน อารมภบทของความตกลงไดกลาววา ความตกลงฉบบนไมถอเปนบรรทดฐาน (precedent) ส าหรบความตกลงในอนาคต และทงสองฝายตกลงอภปรายหารอเกยวกบความเปนไปไดในการสงขอมล PNR ของการขนสงทางทะเลดวย
อางอง
Agreement between the United States of America and the European Union on the use and transfer of passenger name records to the United States Department of Homeland Security. European Commission. Passenger Name Record (PNR). https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we- do/policies/police-cooperation/information-exchange/pnr_en. Accessed 15 February 2019.
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 4
สาระส าคญของความตกลงระหวางอยและออสเตรเลย
วาดวยการประมวลผลและการถายโอนขอมล PNR
อยท ำควำมตกลงสงและใชข อ ม ล PNR ก บ ออส เ ต ร เ ล ย (Agreement between the European Union and Australia on the processing and transfer of Passenger Name Record (PNR) data by air carriers to the Australian Customs and Border Protection Service) เมอวนท 29 กนยำยน 2554 และมผลบงคบใชวนท 1 มถนำยน 2555 โดยหนวยงำนทรบผดชอบ คอ Australian Customs and Border Protection Service (CBPS)1 ควำมตกลงดงกลำวมสำระส ำคญสรปได ดงน 1. นยำมและขอบเขต นยามขอมล PNR ไมไดอ า ง ถ ง Guidelines of the International Civil Aviation Organisation โดยขอมล PNR ทอยภายใตความตกลงน ระบไวในภาคผนวกของความตกลง มจ านวน 19 รายการ (มาตรา 2(f)) เทากบทระบในความตกลงระหว า ง อย ก บสหร ฐอ เมร กา ท งน ความตกลงกบออสเตรเลยฉบบนระบไวชดแจงวา
1 ไดถกยกเลกไป และแทนทดวย Australian Border Force
นอกจากจะใชบงคบกบสายการบน ท บ น ม า จ า ก ห ร อ ไ ป ย ง
ออสเตรเลยแลว ยงใชบงคบก บ เ ท ย ว บ น ท บ น ผ า น (through) ออสเตรเลยดวย
(มาตรา 2(d)) รวมทงนยามของผ โดยสารยงครอบคลม
ถ ง ล ก เ ร อ แ ล ะ ก ป ต น ด ว ย (มาตรา 2(g))
2. ก ำ ร ใ ห ข อ ม ล ข อม ล PNR ท สายการบนใหตองเปนไปตามมาตรฐานท CBPS ก าหนด (มาตรา 20(a)) และหากขอมลทสายการบนใหมขอมลทไมไดระบในภาคผนวก CPBS ตองลบขอมลนนทนททไดรบ (มาตรา 4(3)) โดยสงขอมลออกเปน 5 ชวง ชวงแรกสงภายใน 72 ชวโมง กอนเทยวบนออกเดนทางตามตาราง โดย CBPS ตองแจงใหสายการบนทราบ เก ย วก บ เ วลาท แน นอนท จ ะ ให ส ง ข อม ล (มาตรา 21(1)) 3. กำรใชขอมล ออสเตรเลยเกบรวบรวม ใช และประมวลผลขอมล PNR เ พอการปองกน การตรวจหา การสบสวนสอบสวน และการด าเนนคดการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตรายแรง
Credit: Sam's Man Cave
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 5
(มาตรา 3(1)) ท งน มขอสงเกตวา อาชญากรรม ขามชาตทสามารถใชขอมล PNR ไดตามความตกลง ตองเปนความผดทมโทษจ าคกสงสดเปนระยะเวลาไมนอยกวา 4 ป (มาตรา 3(3)) อยางไรกตาม ความตกลงไมไดระบใหใชและประมวลขอมล PNR เพอระบตวบคคลทอาจตองซกถามหรอตรวจสอบอยางใกลชดเมอเดนทางมาถงหรอออกจากออสเตรเลย หรอสามารถใชขอมล PNR ในการด าเนนคดอน ๆ ทตรวจพบระหวางการใช และประมวลผลขอมล PNR ด ง เชนกรณ ความตกลงกบสหรฐฯ ทงน CPBS และหนวยงานรฐ อน ๆ ตามภาคผนวก ตองไมใชมาตรการใด ๆ ทสง ผลกระทบทางลบอยางมนยยะส าคญตอบคคลใด ๆ โดยอาศยการใชและการประมวลผลขอมล PNR โดยอตโนมตเพยงอยางเดยว (มาตรา 15) 5 . ค ว ำ ม ม น ค ง ป ล อ ด ภ ย ข อ ง ข อ ม ล ความตกลงระบใหขอมล PNR อยภายใตกฎหมาย Privacy Act 1988 (Cth) ของออสเตร เล ย ซ ง เปนกฎหมายทหนวยงานรฐสวนใหญใชในการเกบรวบรวม ใชจดเกบ และเปดเผยขอมลสวนบคคล (มาตรา 7 (1)) ส าหรบขอมลทมความออนไหว CPBS ตอง คดกรองเขามลเหลานนออก และหามประมวลผลขอมลเหลาน (มาตรา 8) ตางจากกรณของสหรฐฯ ทสามารถใชขอมลดงกลาวไดในกรณพเศษทมอนตรายตอชวต โดยตองใชเปนกรณไปและตองไดรบอนมตจากผบรหารระดบสงของ DHS 6. กำรจดเกบขอมล CBPS สามารถจดเกบขอมล PNR ไดสงสด 5 ปครง โดยในชวง 3 ปแรก
ตองจ ากดการเขาถงโดยเจาหนาท CBPS เฉพาะบคคลท ได รบอ านาจจาก Chief Executive Officer ของ CBPS และหลงจากนนจนสนสดระยะเวลา 5 ปครง ตองปกปดขอมลทน าไปสการเปดเผยอตลกษณทงหมด (มาตรา 16) 7. สทธของบคคล ผโดยสารมสทธเขาถงและแกไขขอมล PNR ของตน (มาตรา 12 และ 13) รวมทงม ส ท ธ ไ ด ร บค า ตอบแทนและการ เ ย ย วย า ทา งกระบวนการยตธรรม (มาตรา 14) นอกจากน ตองใหความคมครองทเทาเทยมกนตอผโดยสารทกคนโดยไมมการกดกนทางดานสญชาต ประเทศทพ านกอาศย และไมวาจะอยทออสเตรเลยหรอไมกตาม (มาตรา 7) 8 . ค วำม โปร ง ใ สและกำ รก ำ ก บ ด แ ล ออสเตรเลยตองขอใหสายการบนใหขอมลทชดเจนแกผโดยสารเกยวกบการเกบรวบรวม การประมวลผล และวตถประสงคการใชขอมล PNR โดยควรใหขอมลขณะจองบตรโดยสาร นอกจากน ออสตรเลยตองใหขอมลดงกลาวแกประชาชนทวโดย โดยเฉพาะอยางยง บนเวบไซตของหนวยงานทเกยวของ (มาตรา 11) นอกจากน ตองมการก าดบดแลโดย Australian Information Commissioner แ ล ะ ป ร ะ ช า ช น ม สทธรองเรยนตอ Commonwealth Ombudsman ดวย (มาตรา 10) 9. กำรสงตอขอมล CPBS อาจสงตอขอมลไปยงหนวยงานรฐอน ๆ ได เฉพาะหนวยงานทระบในภาคผนวก 2 และเปนตามวตถประสงคของความตกลง คอ เพอปองกนและปราบปรามการกอการรายและ
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 6
อาชญากรรมขามชาต โดยหนวยงานทรบขอมลตองมมาตรการปกปองคมครองขอมลทเทยบเทากบทก าหนดในความตกลง (มาตรา 18) ซงตางจากกรณของสหรฐฯ ทไมไดระบหนวยงานเฉพาะทสามารถสงขอมลใหได นอกจากน CPBS สามารถสงตอใหประเทศทสามอนไดภายใตเงอนไขทคลายคลงกน แตตองท าเปนกรณไป และตองท าใหแนใจวา ประเทศทสามนนจะไมสงขอมลตอไปอก (มาตรา 19) ซงเงอนไขประการหลงน ไมไดระบในความตกลงกบสหรฐฯ 10. กำรทบทวนและกำรประเมน ภาคทงสองฝายจะทบทวนการปฏบตตามความตกลงรวมกนภายหล งจาก 1 ป ท ค ว ามตกลงม ผล ใชบ ง ค บ และทบทวนรวมกนเปนระยะตอจากนนตามแต จะตกลง รวมท งประเมนผลภายหล งจาก 4 ป ทความตกลงมผลใชบงคบ (มาตรา 23) 11. กำรระงบขอพพำท ในเบองตน ใหใชวธการปรกษาหารอ (consultation) แตหากไมสามารถหาขอยตได ภาคฝายใดฝายหนงอาจระงบการปฏบต
ตามความตกลงโดยสงหนงสอแจงผานชองทางการทต (มาตรา 23) 12. กำรสนสดควำมตกลง ความตกลง มระยะเวลา 7 ป นบแตมผลใชบ งคบ โดยเม อ ครบก าหนด ความตกลงจะขยายระยะเวลาไปอกครงละ 7 ป (มาตรา 26) ทงน ภาคฝายใดฝายหนงอาจบอกเลกความตกลง ณ เวลาใด ๆ โดยสงหนงสอแจงผานชองทางการทตกได (มาตรา 25)
เชนเดยวกบกรณของสหรฐฯ ควำมตกลงระหวำง อ ย แ ล ะ ออส เ ต ร เ ล ย ฯ น ม ผ ล ใ ช บ ง ค บ เ ม อ ว นท 1 ม ถ น ำยน 2555 และจะส น ส ดลงใน วนท 31 พฤษภำคม 2562 จงเปนทนำจบตำวำ ควำมตกลงฉบบตอไปจะเปนอยำงไร ทงน อำรมภบทของควำมตกลงไดกลำววำ ควำมตกลงฉบบนไมถอเปนบรรทดฐำน (precedent) ส ำหรบควำมตกลงในอนำคต และทงสองฝำยตกลงอภปรำยหำรอเกยวกบควำมเปนไปไดในกำรสงขอมล PNR ของกำรขนสงทำงทะเลดวย
อำงอง
Agreement between the European Union and Australia on the processing and transfer of Passenger Name Record (PNR) data by air carriers to the Australian Customs and Border Protection Service. European Commission. Passenger Name Record (PNR). https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we- do/policies/police-cooperation/information-exchange/pnr_en. Accessed 15 February 2019.
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 7
ประเดนปญหาในความตกลงระหวางอยกบแคนาดา:
ความเหนของศาลยตธรรมแหงสหภาพยโรป
เมอป 2549 อยเคยท ำควำมตกลงใหขอมล PNR แกแคนำดำ โดยควำมตกลงดงกลำวสนสดลง ในป 2552 ตอมำ ในป 2553 สภำยโรป (European Parliament) มมต ให เรมกำรเจรจำควำมตกลง ฉบ บ ใ ห ม ก บท ง สห ร ฐ อ เ ม ร ก ำ อ อส เ ต ร เ ล ย และแคนำดำ โดยใหอยบนพนฐำนของระเบยบวธและหลกกำรเดยวกน เพอเปนบรรทดฐำนในกำรท ำควำมตกลงกบประเทศอนตอไป เมอรำงควำมตกลงกบแคนำดำไดเสรจสมบรณในป 2556 สภำยโรป ไดลงมต เพอขอควำมเหนจำกศำลยตธรรมแหงสหภำพยโรป (Court of Justice of the European
1 มำตรำ 7 กำรเคำรพชวตสวนตวและครอบครว บคคลทกคนมสทธในการไดรบความเคารพชวตสวนตวและครอบครว บานเรอน และ การสอสาร 2 มำตรำ 8 กำรคมครองขอมลสวนบคคล 1) บคคลทกคนมสทธไดรบความคมครองขอมลสวนบคคลทเกยวของกบบคคลคนน 2) ขอมล
เชนวานนตองไดรบการประมวลผลอยางเปนธรรมส าหรบวตถประสงคทก าหนดไว โดยไดรบความยนยอมจากบคคลดงกลาว หรอมกฎหมายใหอ านาจไว บคคลทกคนมสทธเขาถงเขามลทจดเกบรวบรวมทเกยวของกบบคคลนน และมสทธทจะแกไขขอมลดงกลาว
3) การปฏบตตามกฎเกณฑเหลานอยภายใตการควบคมของหนวยงานอสระ 3 มำตรำ 21 กำรไมเลอกปฏบต 1) หามเลอกปฏบตไมวาดวยเหตผล
ใด ๆ เชน เพศ เชอชาต สผว พนฐานทางสงคม/ทมาทางชาตพนธ
Union) วำ รำงควำมตกลงดงกลำวขดกบกฎหมำย อยหรอไม
ขอกฎหมายดงกลาวเกยวเนองกบสทธสวนบคคลทบญญตในกฎบตรสทธขนพนฐานแหงสหภาพยโรป (Charter of Fundamental Rights of the European Union) โดยเมอวนท 26 กรกฎาคม 2560 ศาลยตธรรมฯ ไดออกความเหนวา ความตกลงฯ ขดกบบางมาตราของกฎบ ตรด ง กล า วจร ง พร อม ใหข อ เสนอแนะในการท าความตกลง ให ไม ข ดกบ ขอกฎหมายนน สรปได ดงน
1. ความตกลงฯ ขดกบมาตรา 71, 82, 213 และมาตรา 52(1)4 ของกฎบตรสทธขนพนฐานแหงสหภาพยโรป
ลกษณะทางพนธกรรม ภาษา ศาสนาหรอความเชอ ความเหน
ทางการเมองหรอความเหนอน ๆ การเปนชนกลมนอย ทรพยสน ชาตก าเนด ความพการ อาย หรอวถทางเพศ 2) ภายใตขอบเขตการใชบงคบของสนธสญญาจดตงประชาคมยโรปและสนธสญญาวาดวยสหภาพยโรป และภายใตบงคบของบทบญญตจ าเพาะของสนธสญญาดงกลาว หามเลอกปฏบตทางสญชาตไมวาดวยเหตใด 4 มำตรำ 52 ขอบเขตของสทธทไดรบกำรรบรอง 1) การจ ากดการใชสทธและเสรภาพทกฎบตรนรบรอง ตองมกฎหมายรองรบและเคารพสาระส าคญของสทธและเสรภาพดงกลาว ทงน ภายใตหลกการ ความไดสดสวน การจ ากดดงกลาวสามารถกระท าไดเฉพาะกรณจ าเปนและเปนไปเพอประโยชนสาธารณะตามทสหภาพยโรปรบรอง หรอเมอมความจ าเปนในการปกปองสทธและเสรภาพของผอน
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 8
เนองจากไมไดหามการถายโอนขอมลทมความออนไหวจากอยไปยงแคนาดา รวมทงการใชและการจดเกบขอมลดงกลาว
2. เพอใหสอดคลองกบมาตรา 7, 8 และ 52(1) ของ กฎบตรสทธขนพนฐาน ความตกลงตองมเนอหาสาระ ดงน 2.1 ก าหนดขอมล PNR ทจะสงจากอยไปยงแคนาดาอยางละเอยดและชดเจน 2.2 รปแบบและหลกเกณฑท ใชในการประมวลผลขอมล PNR โดยอตโนมต ตองความชดเจน เชอถอได และไมมการเลอกปฏบต 2.3 นอกเหนอจากการตรวจสอบยนยนทเกยวเนองกบรปแบบและหลกเกณฑทก าหนดไวกอนหนาส าหรบ การประมวลผลขอมลโดยอตโนมต ตอง 2.3.1 มหลกเกณฑทเปนภววสย (objective criteria)5 ทงในทางสารตถะและกระบวนการ ส าหรบการใชขอมลโดยหนวยงานของแคนาดาทมอ านาจ ระหวางทผโดยสารพ านกในแคนาดาและหลงจากเดนทางออกนอกประเทศ รวมทงส าหรบการเปดเผยขอมลใด ๆ ตอเจาหนาท 2.3.2 กอนการใชและเปดเผยขอมลในขอ 2.3.1 ตองมการพจารณาทบทวนโดยศาลหรอองคกร อสระ
5 หลกเกณฑทขนอยกบขอเทจจรง ไมขนกบความรสกหรอความเหนสวนบคคล 6 หลกฐานทอางองกบความเปนจรง ไมขนกบความรสกหรอความเหนสวนบคคล
โ ดยหน ว ย ง านท ป ร ะส งค ใ ช ข อม ล ย น ค า ร อ งทประกอบดวยเหตผลตอศาลหรอองคกรนนเ พอขอ ค าตดสนหรอขอวนจฉย ตามกรอบกระบวนการการปองกน การสบหา หรอการด าเนนคดอาญา ยกเวนในกรณฉกเฉนทเหตอนควร 2.3.3 จ ากดการจดเกบขอมล PNR หลงจากทผโดยสารเดนทางออกนอกประเทศใหเหลอเฉพาะขอมลของผ โ ดยสารท ม หล กฐานท เ ป นภวว ส ย (objective evidence)6 วา อาจเปนภยในการปราบปรามการกอการรายและอาญชากรรมขามชาตทรายแรง 2.3.4 การเปดเผยขอมล PNR โดยหนวยงานทมอ านาจของแคนาดาตอหนวยงานรฐของประเทศทสาม ตองอยภายใตเงอนไข กลาวคอ มความตกลงระหวางอยกบประเทศทสามท เทยบเทากบความตกลงระหวางแคนาดากบอยวาดวยการถายโอนและการประมวลผลขอมล PNR หรอ ค าตดสนของคณะกรรมาธการยโรปภายใตมาตรา 25(6) ของ Directive 95/46/EC of the European Parliament and of the Council of 24 October 1995 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data 7
7 ถกยกเลกไปโดย Regulation (EU) 2016/679 of the European Parliament and Of The Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data,
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 9
ครอบคลมถงหนวยงานทแคนาดาประสงคจะเปดเผยขอมล 2.3.5 ใหผโดยสารมสทธไดรบแจง เมอมการใชขอมล PNR ท เก ยวของกบบคคลนนระหวางทพ านกในแคนาดาและหลงจากออกจากแคนาดาแลว รวมทงเมอหนวยงานทมอ านาจของแคนาดาเปดเผยขอมล PNR ดงกลาวตอหนวยงานหรอบคคลอน ๆ และ 2.3.6 รบรองวา มหนวยงานทเปนอสระก ากบดแลขอก าหนดตาง ๆ ในความตกลงฯ
มขอสงเกตวา ความตกลงกบแคนาดาไมแตกตางจากความตกลงกบสหรฐอเมรกาและออสเตรเลยมากนก เชน ในความตกลงกบสหรฐฯ อนญาตใหประมวลผลขอมลทมความออนไหวได เชนกน นอกจากน ใน ความตกลงกบสหรฐฯ และออสเตรเลย สามารถ
ถายโอนขอมล PNR ใหกบประเทศทสามได โดยไมมเงอนไขวา ประเทศทสามนนตองมความตกลงลกษณะเชน เดยวกนกบ อย อย างไรกตาม ไมอาจทราบ แนชดไดวา เพราะเหตใด ประเดนปญหาจงเกดขนกบ ความตกลงกบแคนาดาเทานน
ทงน ควำมเหนดงกลำวของศำลยตธรรมฯ PNR Directive และกฎหมำยอน ๆ ทเกยวของ จะเปนหลกเกณฑส ำหรบกำรเจรจำควำมตกลงใหขอมล PNR แกประเทศทสำมตอไป ส ำหรบกรณของแคนำดำนน คณะกรรมำธกำรยโรปไดรบมอบอ ำนำจจำกคณะมนตรเ มอเดอนธนวำคม 2560 ใหเปด กำรเจรจำกบแคนำดำอกครง ซงไดเรมตนขนเมอเดอนมถนำยน 2561
อำงอง Opinion 1/15 of the Court of Justice of the European Union (Grand Chamber). 26 July 2017. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A62015CV0001%2801%29. Accessed 15 February 2019. European Commission. Passenger Name Record (PNR). https://ec.europa.eu/home-affairs/what-we- do/policies/police-cooperation/information-exchange/pnr_en. Accessed 15 February 2019.
and repealing Directive 95/46/EC (General Data Protection Regulation) ดมาตรา 45(3)
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 10
แนวทางส าหรบประเทศไทย
ในการท าความตกลงกบอยส าหรบขอมล PNR
จ า กค า อ ธ บ า ย เ ก ย ว ก บ PNR Directive แ ล ะ
แนวปฏบตของอยในจดหมายขาว (CPMU news)
ฉบบเดอนมกราคม 2562 และกรณศกษาความตกลง
ระหวางอยกบสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย และ
แคนาดาทไดกลาวมากอนหนาในจดหมายขาวฉบบน
อาจสรปแนวทางส าหรบประเทศไทยในการท า
ความตกลงกบอยได ดงน
1 . เน อ งจาก อย ให ความส าคญกบการปกป อ ง
คมครองขอมลส วนบคคล เปน อนดบตน และใน
1 มาตรา 5 ในความตกลงกบออสเตรเลยและแคนาดา
ความตกลงกบทงสามประเทศดงกลาวม “adequacy
clause”1 ซ งถอวา ในการปฏบตตามความตกลง
ประเทศภาคมระดบการคมครองขอมลสวนบคคลท
เทยบเทากบกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคลของอย
เ พอใหสามารถท าความตกลงเร อง PNR ดวยได
ประเทศไทยตองศกษากฎหมายของอยในเรองดงกลาว
อยางละเอยด โดยเฉพาะอยางยง Regulation (EU)
2016/679 of the European Parliament and of
the Council of 27 April 2016 on the protection
มาตรา 19 ในความตกลงกบสหรฐอเมรกา
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 11
of natural persons with regard to the processing
of personal data and on the free movement of
such data, and repealing Directive 95 / 46 / EC
ห ร อ เ ร ย ก โ ด ย ย อ ว า General Data Protection
Regulation (GDPR) เ พ อ น า ม า พ ฒ น า ป ร บ ป ร ง
กฎหมายของไทยใหม ระดบการค มครองขอมล
สวนบคคลทเทยบเทากบของอย
2. มระบบอเลกทรอนกสส าหรบบรหารจดการขอมล
PNR ทงการรบขอมล การประมวลผล การจดเกบ
การใช และการสงตอขอมล ทมความปลอดภย รดกม
มการเขารหสขอมล ไม เลอกปฏบต มการจ ากด
การเขาถงขอมลเฉพาะเจาหนาทท เกยวของ และ
มระบบคดกรองขอมลทมความออนไหว2 ออกโดย
อตโนมต ทงน ควรมการดงานการด าเนนการตาง ๆ ใน
ประเทศทมการใชความตกลงนเพอพฒนาบคคลากรให
มความพรอม
3. มกฎหมายก าหนดสทธของเจาของขอมลและอ านาจ
หนาทของหนวยงานทใชและประมวลผลขอมล PNR
อยางชดเจน เนองจากมความส าคญ ดงน
2 ขอมลทน าไปสการเปดเผยเชอชาต ชาตพนธ ความคดเหนทางการเมอง ความเชอทางศาสนา/ปรชญา สมาชกภาพในสหภาพแรงงาน สขภาพ วถและพฤตกรรมทางเพศของบคคลนน ๆ
3 .1 การ เข า เป นภาค ความตกลง ในกรณของ
สหรฐอเมรกาฯ กระท าการโดย Department of
Homeland Security สวนออสเตรเลยม Australian
Customs and Border Protection Service เ ป น
หนวยงานทรบผดชอบ
3.2 การก าหนดหนวยงานทมสามารถรบและประมวล
ขอมล PNR เนองจากขอมล PNR สามารถสงตอได
เฉพาะแกหนวยงานทมอ านาจเทานน ในกรณของ
ออสเตรเลย ไดระบรายชอหนวยงานอยางชดเจนใน
ภาคผนวก
3.3 การปกปองคมครองขอมลสวนบคคล หนวยงาน
ตาง ๆ ทมอ านาจตองมระดบการปกปองคมครองขอมล
ทเทาเทยมกนดวย
4. สบเนองจากขอ 3. ควรมการจดตงหนวยขอมล
ผโดยสาร (Passenger Information Unit หรอ PIU)
เ พอการบรหารจดการขอมล PNR ท เปนระบบ
โดยก าหนดหนวยงานท เขารวมอยางชดเจน และ
อาจผลกดนใหศลกากรเปนหนวยงานแนวหนาใน PIU
เน องจากศลกากรเปนหนวยงานท เก ยวของกบ
การบรหารจดการชายแดนโดยตรง โดยอาศย
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 12
ความรวมมอกบหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ เชน
ส านกงานตรวจคนเขาเมอง เพอใหการบรหารจดการ
ชายแดนเปนองครวมและมประสทธภาพ ท งน
การจดตง PIU ยงแสดงถงระดบการบรหารจดการท
เทยบเทากบทบญญตใน PNR Directive ดวย3
5 . มกระบวนการ เย ยวยาท งทางปกครองและ
ทางยตธรรมกรณมการกระท าผดเกยวกบขอมล
ไมเลอกปฏบต รวมทงมมาตรการลงโทษทเหมาะสม
6. จดตงหนวยงานอสระเพอก ากบดแลและปกปอง
คมครองขอมล โดยมอ านาจแทรกแซงและบงคบใช
กฎหมายอยางมประสทธภาพ เพอสอดสองหนวยงาน
ตาง ๆ ทใชขอมล PNR
7. มกฎหมายใหสทธแกประชาชนในการเขาถง แกไข
ลบขอมล PNR ของตน ฯลฯ ภายใตเงอนไขทก าหนด
การเจรจาท าความตกลงแลกเปลยนขอมล PNR กบ
อย ตองมการตระเตรยมทงในดานบคลากร กฎหมาย
และการบรหารจดการองคกรซงเปนเรองทควรรบ
ด า เ น น ก าร เพ อ ร บ ม อก บภ ย ก อ ก าร ร า ยและ
อาชญากรรมขามชาตทรายแรง โดยศลกากรควรเขา
มามบทบาทส าคญในการเจรจาและการบรหาร
จดการขอมล PNR ตามภารกจดานความมนคงของ
ศลกากรทประกาศในมตปนตาคานา (Punta Cana
Resolution)4 ขององคการศลกากรโลก บนพนฐาน
ความรวมมอกบหนวยงานอน ๆ ทเกยวของ
3 รายละเอยดเพมเตมเกยวกบ PIU ดจดหมายขาว (CPMU news) ฉบบเดอนมกราคม 2562 หนา 12-14
4 รายละเอยดเพมเตมเกยวกบ Punta Cana Resolution ดจดหมายขาว (CPMU news) ฉบบเดอนมถนายน 2559 หนา 1-5
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 13
API/PNR กบการขนสง
ทางรางและทางเรอ
การตรวจสอบควบคมผโดยสารเปนภารกจของ
ศลกากร นอกจากผโดยสารทเดนทางมากบเครองบน
แล ว ศ ลกากรย ง มหน าท ค วามรบผ ดชอบใน
การตรวจสอบควบคมผโดยสารทเดนทางมาดวยวธ
อน ๆ ดวย ทงทางบก (รถโดยสาร รถยนตสวนตว
รถบรรทก รถไฟ) และทางน า ( เ ร อ โดยสาร
เรอทองเทยว) ในการน ระหวางการประชมเมอ
เ ด อ น พ ฤ ศ จ ก า ย น 2 5 6 0 ส ม า ช ก ข อ ง
WCO/IATA/ICAO API-PNR Contact Committee
เหนวา ตองมการอภปรายหารอเกยวกบการควบคม
ผโดยสารทเดนทางมาดวยวธตาง ๆ ไมใชเฉพาะทาง
เคร องบน เท าน น โดยเฉพาะอย างย ง เพ อ ใ ห
การควบคมเปนไปอยางมประสทธภาพ ศลกากรควร
จดทาพธการใหเปนไปในทศทางเดยวกนสาหรบ
การขนสงทกรปแบบ
ดวยเหตน ในเดอนพฤศจกายน 2561 คณะกรรมการ
เทคน คถาว รขององค ก า รศ ลกากร โลก ( WCO
Permanent Technical Committee) ไ ด อภ ป ร า ย
หารอเกยวกบความรวมมอระหวางศลกากรและ
การรถไฟ โดยเฉพาะอยางยง ความรวมมอในการปรบ
ขอก าหนดเกยวกบขอมลตาง ๆ ใหเปนไปในทศทาง
เดยวกนส าหรบการสงขอมลลวงหนาทางอเลกทรอนกส
ในพธการผานแดน รวมทงความจ าเปนในการควบคม
ผโดยสาร
Credit: pngtree
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 14
นอกจากน ประเทศในยโรปหลายประเทศ
ก าล งจดต ง โครงการน ารองส าหรบการสงขอมล
ผโดยสารรถไฟความเรวสงลวงหนา เชน เบลเยยมได
ประกาศโครงการน ารองส งขอมลผ โดยสารจาก
Eurostar ท ใหบรการขนสงระหวางเบลเยยมและ
สหราชอาณาจกร ไปยงหนวยขอมลผโดยสาร (PIU)
เพอใหส านกงานต ารวจ ส านกความมนคงแหงชาต
ส านกขาวกรองทางทหาร และศลกากรปฏบตงาน
รวมกนในการตรวจสอบขอมล PNR กบฐานขอมลดาน
ความมนคง
นอกจากการขนสงทางราง เมอเดอนมนาคม
2561 คณะกรรมการดานการปองกนและปราบปราม
(WCO Enforcement Committee) ไดอภปรายหารอ
เก ยวกบภยท ก าล งก อต วท มากบ เร อทอง เท ย ว
โดยคณะกรรมการเหนวา ประเดนนควรพจารณาเปน
สวนหนงของงานดานการควบคมผโดยสาร
โดยเรมตนจากการเปรยบเทยบการควบคม
ผโดยสารทางเรอกบทางอากาศ เชน
ขอก าหนดทางวซา การคดกรอง
การตรวจคน การประเมนความเสยง
เทคนคและเครองมอส าหรบการจดเกบ
ประวต การมอยของขอมล API/PNR เปนตน
ในการน ในการประชม WCO Asia/Pacific
Regional Heads of Customs Administrations
เมอเดอนพฤษภาคม 2561 ทประชมได เหนพอง
ใหส านก เลขาธการรวบรวมสมาชกคณะท างาน
ซงประกอบดวยเจาหนาทศลกากรทประจ าการใน
กร ง บ ร ส เ ซ ลส (Brussels-based Attachés: BBA)
เพอศกษาประเดนเกยวกบฟอรแมตและการสงขอมล
ผโดยสาร และเพอหาแนวทางสรางมาตรฐานขอมล
PNR ส าหร บการขนส งทาง เ ร อ โดยร วมม อก บ
ผ เกยวของตาง ๆ เชน องคการทางทะเลระหวาง
ป ร ะ เทศ (International Maritime Organization)
เปนตน ในการน คณะกรรมาธการดานนโยบาย (Policy
Commission) ไดมมต จ ดต ง BBA Working Group
เ พ อ ศ ก ษ า ป ร ะ เ ด น เ ก ย ว ก บ ก า ร ค ว บ ค ม
เรอทองเทยว โดยมนวซแลนดเปนผน าคณะท างานฯ
ท ผ า น ม า ม ก า ร พ ฒ น า ม า ต ร ฐ า น แ ล ะ
แนวปฏบตหลายประการ
เ ก ย ว ก บ ข อ ม ล
ผโดยสาร โดยเฉพาะ
อยางยง
Credit: Chamber Of Shipping
ปท 4 ฉบบท 2 ประจ ำเดอนกมภำพนธ 2562
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 15
ภายใตความรวมมอกบสมาคมขนสงทางอากาศระหวาง
ประ เทศ (IATA) อย า ง ไ รก ต าม มาตรฐ านและ
แนวปฏบตดงกลาวเกดขนจากประเดนปญหาทจ าเพาะ
กบการขนสงทางอากาศ เชน มาตรฐานขอมล API
PAXLST แ ล ะ CUSRES ส ร า ง ข น เ พ อ อ า น ว ย
ความสะดวกในการถายโอนขอมล API โดยอตโนมต
จากระบบเชกอนของสายการบน (Departure Control
System (DCS)) ไปยงระบบของหนวยงานรฐทมอ านาจ
อยางมประสทธภาพ เปนตน จ งมขอทาทายวา
มาตรฐานและแนวปฏบตดงกลาวจะน ามาใชกบ
การขนสงรปแบบอนไดมากนอยเพยงใด
นอกจากน ประเดนปญหาเกยวกบ API/PNR
ส าหรบการขนสงรปแบบอน ตองอาศยความรวมมอกบ
องคการระหวางประเทศและผเกยวของอน ๆ เนองจาก
ทผานมา มเฉพาะผเกยวของกบการขนสงทางอากาศ
ไดแก IATA และองคการการบนพลเรอนระหวาง
ประเทศ (ICAO) ทอยใน WCO/IATA/ICAO API-PNR
Contact Committee จ งอาจม ความจ า เป นต อ ง
เปลยนแปลงองคประกอบของคณะกรรมการฯ เพอให
ผเกยวของกบการขนสงทางรางและทางเรอเขามาม
สวนรวมในการปฏบตงาน
ในโลกปจจบน ศลกากรไดเปลยนบทบาท
จากองคกรทมงเนนการจดเกบภาษจากสนคาเปน
สาคญ เปนองคกรแนวหนาทชายแดน ทมภารกจ
ดานความมนคงของชาตท เกยวของของกบมต
ระหวางประเทศดวย การบรหารจดการขอมล
API/PNR มความสาคญย งตอการปฏบตภารกจ
ดานความมนคงของศลกากร และตอการอานวย
ความสะดวกแกผโดยสาร การพฒนามาตรฐานและ
แนวปฏบตส าหรบ API/PNR สาหรบการขนสง
รปแบบตาง ๆ จงเปนสงทขาดเสยมได ความคบหนา
ในประเดนนจงเปนทนาจบตามองตอไป
อางอง
WCO/IATA/ICAO API-PNR Contact Committee. Use of API-PNR for different modes of transport. 12th session.
22-23 January 2019. PS0079E1a
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 16
Icelandair เขารวมโครงการสงขอมลสนคาลวงหนาตอศลกากรแคนาดา
สายการบน Icelandair ไดเรมสงขอมลสนคาลวงหนากอนการบรรทก (pre-load advance cargo information) ในโครงการน ารอง PACT ของแคนาดาในระยะแรกแลว
PACT เปนโครงการน ารองของแคนาดาทคลายคลงกบ Air Cargo Advance Screening (ACAS) ของสหรฐอเมรกา กลาวคอ เปนโครงการทน ากฎหมายเกยวกบการสงขอมลสนคาลวงหนากอนการบรรทก มาใชปฏบต เพอน าขอมลดงกลาวมาประเมนความเสยง
ในโครงการน ใชเทคโนโลย TGS ของ CHAMP Cargosystems ผใหบรการเทคโนโลยแกผประกอบการ ทเกยวของกบการขนสงสนคาทางอากาศ โดย TGS เปน platform ทออกแบบมาโดยเฉพาะส าหรบการสงขอมลของสนคาดงกลาว โดยไดมการน าไปใชกบ ACAS ของสหรฐอเมรกากอนหนานแลว
ทงน การสงขอมลสนคาทจดสงทางอากาศลวงหนามความส าคญยงตอศลกากรในการประเมนความเสยงเพออ านวยความสะดวกทางการคา และเปนประเดนถกเถยงส าคญประเดนหนงในทประชมของคณะท างานองคการศลกากรโลกเพอปรบปรงแกไขอนสญญาเกยวโตฯ (ฉบบปรบปรง) ดวย
อางอง https://www.aircargonews.net/news/airline/single-view/news/champ-and-icelandair-in-pact-pilot-for-pre-load-data-transmission.html
Credit: Icelandair
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 17
จนเปดเขตศลกากรน ารองส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกส
เมอวนท 3 กมภาพนธ 2562 เขตศลกากรน ารองส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกสระหวางประเทศ
ทเมอง Zhuhai จงหวด Guangdong ไดเปดตวอยางเปนทางการ ดวยการอนญาตใหผประกอบการน าเขา
สนคาเขามาในเขต โดยจดเปนสนคาทณฑบนกอนจะตรวจปลอยสนคาออกนอกเขตตอไป เปนทคาดวา โครงการ
ดงกลาวจะชวยลดตนทนของผประกอบการและลดระยะเวลาในการขนสง สงผลใหสนคาราคาถกลงอนจะเปนผลด
ตอผบรโภค
เขตศลกากรดงกลาว อนญาตใหผใหบรการ platform ส าหรบการพาณชยอเลกทรอนกส น าเขาสนคา
จ านวนมากจากตางประเทศ ตามอปสงคของผบรโภคและการคาดการณทางการตลาด โดยสนคาจะถกจดเกบใน
บรเวณพเศษทศลกากรก ากบดแล กอนจะขนสงไปยงผบรโภคในฐานะของใชสวนตว (personal items)
เปนทคาดวา โครงการน าเขาสนคาทณฑบนดงกลาวน จะดงดดผประกอบการจากฮองกงและมาเกา
เนองจาก เมอง Zhuhai เชอมตอกบทาอากาศยานฮองกงโดยตรง ตงแตสะพาน Hong Kong-Zhuhai-Macao
ไดเปดใหบรการเมอเดอนตลาคม 2561 นอกจากน ยงคาดวา ผประกอบการจากประเทศหรอภมภาคทใช
ภาษาโปรตเกสและภาษาสเปนจะเขามาประกอบการกจการดวย
อางอง
http://www.globaltimes.cn/content/1138002.shtml
Credit: 10 Design
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 18
สหราชอาณาจกรประกาศใชพธการศลกากรน าเขาทงายขน
กรณออกจากสหภาพยโรปโดยไมมความตกลง
เมอวนท 4 กมภาพนธ 2562 ศลกากรและสรรพากรสหราชอาณาจกร (HM Revenue and Customs
หรอ HMRC) แจงตอผประกอบการกวา 145 ,000 ราย ทประกอบกจการในอย เกยวกบพธการน าเขาสนคา
ทงายขน รวมทงการเตรยมการตาง ๆ เพอใชพธการดงกลาว
Transitional Simplified Procedures (TSP) เปนพธการทจะน ามาใชเปนระยะเวลา 1 ป ในเบองตน
กรณทสหราชอาณาจกรออกจากอยโดยไมมความตกลง เ พอใหผประกอบการน าเขาสนคาไดโดยสะดวก
โดยผประกอบการทลงทะเบยนขอใช TSP จะสามารถขนสนคาจากอยเขามาในสหราชอาณาจกรไดโดยไมตองยน
ใบขนสนคาเตมรปแบบ (full customs declaration) จนกวาสนคาจะขามชายแดน และสามารถเลอนการช าระ
ภาษไดจนถงเดอนถดไปหลงจากทน าเขา
ทงน ผประกอบการทประสงคจะใช TSP ตองมคณสมบต ดงน
1. มหมายเลข (EORI) Economic Operator Registration and Identification
2. จดทะเบยนกอตงในสหราชอาณาจกร
3. น าเขาสนคาจากอยเขามาในสหราชอาณาจกร
HMRC เปดใหลงทะเบยนใช TSP ตงแตวนท 7 กมภาพนธ 2562 และคาดวา จะเปดใหใช TSP มากกวา
1 ป เพอใหผประกอบการมเวลาเตรยมตวส าหรบพธการศลกากรแบบเตมรปแบบ โดยจะทบทวนนโยบายเปน
ระยะ 3-6 เดอน หลงจากน ามาใชบงคบวนท 29 มนาคม 2562 ซงเปนทสมาชกภาพของสหราชอาณาจกร
สนสดลง
อางอง
https://www.gov.uk/government/news/hm-revenue-and-customs-simplifies-importing-from-the-eu-as-part-of-
no-deal-preparation
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 19
EU ประกาศเผยแพร Union Customs Data Model 3.0
เมอวนท 5 กมภาพนธ 2562 อยประกาศเผยแพร European Union Customs Data Model (EUCDM)
3.0 ซงเปนเวอรชนใหมลาสด
EUCDM เปน data model ส าหรบระบบของศลกากรในอย เชน NCTS, AES, ICS และส าหรบระบบ
ตรวจปลอยสนคาของประเทศสมาชก มวตถประสงคเพอเปนเครองมอทางเทคนคทก าหนดรปแบบขอมลตาม
กฎหมายของอยทเกยวของกบศลกากร และเปนตนแบบเพยงหนงเดยวส าหรบการพฒนาทางเทคนคของระบบ
เทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ ทศลกากรในอยใชในการประมวลผลขอมล
ทงน EUCDM มแผนผง (mapping) แสดงความสอดคลองกบขอก าหนดทางขอมลของ WCO Data
Model (WCO DM v.3.6.0) ดวย
ผทสนใจ สามารถอานเพมเตมไดท https://svn.taxud.gefeg.com/svn/Documentation/
EUCDM/EN/index.htm
Credit: AgentMail
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 20
จนกบหนทางสเสนทางสายไหมดจทล
เมอป 2556 ประธานาธบดส จนผง ประกาศโครงการรเรม Belt and Road Initiative (BRI) เพอพฒนา
โครงสรางพนฐานและยกระดบการรวมกลมทางการคา การเงน และผคน ในกวา 80 ประเทศ ตงแตเอเชย
ตะวนออกเฉยงใต เอเชยใต เอเชยกลาง ตะวนออกกลาง ตลอดจนถงยโรปตะวนออกและยโรปกลาง โดยทผานมา
จนไดสรางเสนทางคมนาคม สายเคเบลออปตก เครอขาย 5G ดาวเทยม และเครองมอตาง ๆ เพอเชอมโยงระบบ
เหลาน รวมทงระบบการพาณชยอเลกทรอนกส ซงจะผลกดนใหจนเปนผน าในการก าหนดบรรทดฐานและ
หลกเกณฑดจทลในประเทศเหลาน
ตงแตปลายป 2561 ถงเดอนมกราคม 2562 เยอรมน โปแลนด และบางประเทศทรบหรอทก าลงพจารณา
รบการลงทนเทคโนโลยสารสนเทศจากจน อาจระงบโครงการไว เพอเจรจากบจนเพมเตมผานชองทางการทต
เนองจากมขอกงวลวา ความตกลงใหผลประโยชนกบจนมาก ในขณะทประเทศในโครงการ BRI ตองแบกรบ
ความเสยงหลายประการ
ไทยเปนประเทศหนงใน BRI และมโครงการสรางสายเคเบลออปตกจากจน จงอาจเปนขอทาทายส าหรบ
ศลกากรในการรบมอกบความเปลยนแปลงดานดจทลในอนาคต โดยเฉพาะอยางยง ในสวนทเกยวของกบการสง
ขอมลเกยวกบสนคาทซอขายผานอนเทอรเนตจากจน
อางอง https://www.iiss.org/blogs/analysis/2019/01/china-digital-silk-road
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 21
คณะกรรมาธการยโรปใหค าแนะน าแกผประกอบการ
กรณสหราชอาณาจกรออกจากสหภาพยโรปโดยไมมความตกลง
เนองจากสมาชกภาพของสหราชอาณาจกรในอยจะสนสดลงในวนท 30 มนาคม 2562 อนจะสงผลให
สหราชอาณาจกรกลายเปนประเทศทสาม คณะกรรมาธการยโรปเสนอแนะใหผประกอบการในอยเตรยมตว
ใหพรอมอยางเรงดวน หากไมมขอยตเกยวกบความตกลงส าหรบระยะเวลาเปลยนผาน
เพอชวยเหลอผประกอบการในการเตรยมการ คณะกรรมาธการยโรปไดจดท าเวบเพจเพอน าเสนอขอมล
และค าแนะน าตาง ๆ ดงน
1. ขอมลเกยวกบการเตรยมตวกรณ Brexit
https://ec.europa.eu/taxation_customs/uk_withdrawal_en
2. รายการตรวจสอบ (checklist) ส าหรบผประกอบการ
https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/brexit_checklist_for_traders_en.pdf
3. แนวปฏบตเกยวกบศลกากรส าหรบผประกอบการ
https://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/leaflet-brexit-customs-guide-for-
businesses_en.pdf
Credit: IamExpat
รายงานความเคลอนไหว
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 22
คณะท ำงำนเพอทบทวนอนสญญำเกยวโต (ฉบบปรบปรง)
เสรจสนกำรประชมครงท 3
เมอวนท 6 -8 กมภาพนธ 2562 คณะท างานเ พอทบทวนอนสญญาเกยวโต (ฉบบปรบปรง ) อยางครอบคลม (Working Group on the Comprehensive Review of the RKC) ไดจดประชมเปนครงท 3 โดยประเทศสมาชกไดอภปรายหารอประเดนตาง ๆ เกยวกบการแกไข RKC ตามทประเทศสมาชกเสนอ รวมทงขอเสนอของประเทศไทย 6 ขอ ดวย ไดแก ขอเสนอเกยวกบขอมลสนคาลวงหนา การช า ระภาษดวยวธ อเลกทรอนกส การตรวจสอบหลงตรวจปลอยสนคา การเผยแพรขอมล ค าวนจลวงหนา และโครงการ Single Window โดยทงหมด 6 ขอเสนอ ไดรบการพจารณาในฐานะ Track A ซงหมายถง ขอเสนอไดรบการยอมรบโดยทวไปจากประเทศสมาชก นอกจากน ทประชมไดเหนชอบใหผเกยวของภายนอก เชน ผประกอบการ ภาคการศกษา มสวนรวมในการแสดงความคดเหนเกยวกบขอเสนอแกไขอนสญญาฯ ดวย
“ International Convention on the Simplification and Harmonization of Customs Procedure” หรอ “อนสญญาระหวางประเทศวาดวยการพธการศลกากรใหงายและสอดคลองกน” หรอทรจกกนในนาม “อนสญญาเกยวโต” ผลบงคบใชเมอป 2517 กอนจะผานการปรบปรงแกไปตอมาในป 2542 และมผลใชบงคบในป 2549 ในนาม “อนสญญาเกยวโต (ฉบบปรบปรง)” หรอ RKC ในฐานะพมพเขยวส าหรบพธการศลกากรสมยใหมทมประสทธภาพในศตวรรษท 21 ดวยการปฏรปพธการศลกากรใหมความโปรงใสและสามารถ คาดการณได
ทงน อนสญญาเกยวโตฯ ไมไดรบการแกไขปรบปรงมานานกวา 10 ป จงมบทบญญตบางประการทไมสอดคลองกบสถานการณการคาโลกและเทคโนโลยสมยใหมในปจจบน ดวยเหตน Revised Kyoto Convention Management Committee จงไดจดประชมเพออภปรายหารอถงแนวทางการพฒนาปรบปรงอนสญญาเกยวโตฯ ใหทนสมย สอดคลองกบสถานการณการคาและขอทาทายดานความมนคงในปจจบน โดยค านงถง ความเปลยนแปลงในอนาคต
ในโอกาสน ส านกงานฯ จะน าเสนอประเดนแกไขอนสญญาฯ ทนาสนใจในรายงานการศกษาของส านกงานฯ ตอไป
กจกรรมส ำนกงำนฯ
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 23
การประชม Working Group on E-Commerce (WGEC) ครงท 5
องคการศลกากรโลก (WCO) จดการประชม Working Group on E-Commerce (WGEC) ครงท 5 ระหวางวนท 18-22 กมภาพนธ 2562 ในโอกาสน นางสาวลลตา อรรถพมล (ผอ.สบศ.3 สสภ.) นายณชพล คงคาหลวง (นกวชาการศลกากรช านาญการ) และนายตน ลนาวงศ (นกวชาการศลกากรช านาญการ) เปนคณะผแทน กรมศลกากรเขารวมอภปรายหารอกบผแทนศลกากรจากประเทศสมาชก WCO เกยวกบ Framework of Standards on Cross-Border E-Commerce และประเดนขอทาทายตาง ๆ ในการพาณชยอเลกทรอนกส โดยมนายนต วทยาเตม อครราชทต (ฝายศลกากร) เขารวมกบคณะผแทนกรมฯ ในการประชมครงนดวย
กจกรรมส ำนกงำนฯ
ส ำนกงำนทปรกษำกำรศลกำกร ณ กรงบรสเซลส HTTP://BRUSSELS.CUSTOMS.GO.TH 24
การประชม Administrative Committee for the Convention on Temporary Admission ครงท 18 และการประชม Contracting Parties to the customs Convention on the ATA Carnet for the Temporary Admission
of Goods ครงท 15
คณะผแทนกรมศลกากร อนประกอบดวย นางสาวอจฉรา เขมทองใหญ (ผอ านวยการสวนกฎหมาย ตางประทศ) นางสาวนวพร ตงจตเจรญชย (นตกรช านาญการ) และนางสาวสรญา หยมการณ (นตกรปฏบตการ) เขารวมประชม Administrative Committee for the Convention on Temporary Admission ครงท 18 แ ล ะ ก า ร ป ร ะ ช ม Contracting Parties to the customs Convention on the ATA Carnet for the Temporary Admission of Goods ครงท 15 ณ องคการศลกากรโลก (WCO) กรงบรสเซลส ระหวางวนท 27-28 กมภาพนธ 2562 ในโอกาสน นายนต วทยาเตม อครราชทต (ฝายศลกากร) และนายเทดศกด สวรรณมณ อครราชทตทปรกษา (ฝายศลกากร) เขารวมกบคณะฯ ในการอภปรายหารอกบผแทนศลกากรสมาชก WCO ทวโลกดวย
Office of Customs Affairs
Royal Thai Embassy to Belgium,
Luxembourg and Mission to the EU
Dreve du Rembucher 89
1170 Watermael-Boitsfort
Tel. +32 2 660 5759
Fax. +32 2 675 2649
E-mail: [email protected]
http://brussels.customs.go.th
Credit: virgin Credit: Los Cabos Airport