+ All Categories
Home > Documents > precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1...

precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1...

Date post: 14-Apr-2020
Category:
Upload: others
View: 10 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
18
1 علنذ ارجو از دیذگبصذرا هprecedence of science on Mulla Sadra افضلعلن الذ عصذرا ه چکیذب سجتض ت٤ذ. ا اد شص ثشتش ت دابفت٤ ت دس ر٣ ثضسسف فاس بذف و ثب٣٤ب تىت ب ط٤ذس ا ن است.طت ٣سببدت ا س تب استش ضذ تمب ٤ دس ا٥ ثب تىبذ٤ د ث٥بت تزاس عى ب٥ ثا يغذسا ث ژ٤ رض ت٥ ٢ ٥ط٥ پسف ف ثبو آت ٢ب بذ٤ د، ت،٤ب دس ذ اص اسر ي٢ب ن ٣س ثبثشس اصش وذا هش٢ب ص٤شا اصص٥ پد خ، ت ث٤ب يذاط دا تزشث ت عس٤دغذ ، يشفبد ثب ثش، ثذ٥تى ود ث٢ذ٥، تمسفغؽ ف ٣٤شا ت يم٤دغذ شادات٤ ا ٣ تزشث يذدت ه٤ ش ثش و٢ش٤ دب اص آاسد است، ٣٤ب هش ٢ كشط ساب ذ.٤ غذسا تمذ ت٤ب دس است استذ مد سا ثب ت ض وطف دذ ساا ثتب ثبضذ و صش دا٤ذ ثشتش اص دا ت٣ ٣ط ، داست.٥ سش٥ ٥بت تك عى٤ رض اص قش سا٤ ا زاسد ثطش٢ت، فشاس س ٣ع ذ٥٤ ثب تأ ت وشد٥ تشو کلوبتذی کلی> ت عى،٥بت يذ، اسرغذسا، يم. Abstract: Always great philosophers have tried to find superior knowledge. These efforts have led to the emergence of ideas and the school has been aimed at human perfection and happiness. In this article we have tried to rely on Mulla Sadra as the founder of Transcendental Philosophy, as well as special attention to former philosophers and their diverse views, By study the venerable science standards from the perspective of each of their preceding trends, and considering the limitations of rationalism as philosophers, Imitative the words of theologians, no proof of mysticism, limitations and drawbacks of other scientists feel and experience that each of them has arrived, has raised its final
Transcript
Page 1: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

1

هالصذرا دیذگب از ارجوذ علن

precedence of science on Mulla Sadra

هالصذرا عذ العلن افضل

چکیذ

نس اذ٤ط ب ىتت ب٣٤ ثب ذف وب اس فالسف ثضس٣ دس رت ٤بفت داص ثشتش تالش د اذ. ا٤ تالضب سجت

سبدت اسب٣ طت است.

ث فالسف پ٥ط٥ ٥٢ض تر ٤ژ الغذسا ث يا ث٥ب زاس عىت تب٥ث د٤ذب ثب تى٥ دس ا٤ مب تالش ضذ است تب

يب٤ت ث ، خدپ٥ص اص شا٤ص ب٢ هش ش وذا اص ثبثشسس٣ الن ب٢ ي اسرذ اص دس ب٤ت، ،د٤ذب ب٢ تو آب

غذد٤ت يم شا٣٤ غؽ فالسف، تم٥ذ٢ ثد وال تى٥، ثذ ثشب ثد يشفب ، غذد٤ت عس تزشث داطذا

٤ذ.ب سا كشط ٢هش ب٣٤ ، استاسد اص آ بد٤ش٢ و ثش ش ٤ه تذد ي تزشث٣ ا٤شادات

، داط٣ ٣ تاذ ثشتش اص د٤ش داص ب ثبضذ و ثتاذ سا د وطف ضد سا ثب تم استذال استدس ب٤ت تمذ الغذسا

تشو٥ت وشد ثب تأ٥٤ذ ع٣ ست، فشاس٢ ثطش زاسد ا٤ سا رض اص قش٤ك عىت تب٥ ٥سش ٥ست.

.يم الغذسا، اسرذ، ي تب٥، عىت< کلیذی کلوبت

Abstract:

Always great philosophers have tried to find superior knowledge. These efforts have led to the

emergence of ideas and the school has been aimed at human perfection and happiness.

In this article we have tried to rely on Mulla Sadra as the founder of Transcendental Philosophy,

as well as special attention to former philosophers and their diverse views, By study the

venerable science standards from the perspective of each of their preceding trends, and

considering the limitations of rationalism as philosophers, Imitative the words of theologians,

no proof of mysticism, limitations and drawbacks of other scientists feel and experience that

each of them has arrived, has raised its final

Page 2: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

2

Finally, Mulla Sadra believes that the knowledge can be superior to other knowledge, heart and

intuition that can combine with reason and argument and confirmed by the revelation and

tradition, Puts a human face and it is not possible except through transcendental philosophy.

Kay words : Transcendent Wisdom, Science venerable, Mulla Sadra, Reason

هلخص:

لذ أدت ز ازد إى نس أفىبس ىبتت تذف اىب اسبد٠ االي٣.ال٤ضا افالسف افغ ثزا رذ ف٣ غب ا

.إلسب

ثم٥ سب ف٣ ز امب١ أ ايتذب يى ر اهشالغذسا ثبيتجبس أ ؤسس اغى اتب٥ أ٤ؿب اتب اخبغ فالسف١ اسب

االي٣ ر١ هش و االتزببت اسبثم١ ب، ثبهش إى ام٥د اغذد ربت هش اختف١، ى تغم٥ك الوبت

يى امال١٥ فالسف١، تم٥ذ اتى٥ ىال، و اشفب ثالثشب، غذد٤ مع اغس اتزشث بء اتزشث٣ اطبو

غذسا، اهش اب٣٤ االي٣. أخ٥شا، ٤تمذ الغذسا أ ا اتذد األخش٢ ات٣ سدت ي٣ و ب، ألر ره، اغذس ال

االي٣ ٤ى أ تى تفل١ يى ابسف األخشى، ارا وب امت اغذس ات٣ ٤ى ف٣ ره ا، تتغذ ى ام اغز١ ى

.١ اتب١٥تأ٥٤ذ اع٣ اتم٥ذ، تى ر السب، أ ال ٤ى إال خال افسف

.اغى١ اتب١٥، ي اجز، غذساتأ٥، ام <صلیاللغبت اال

طرح هسئل

پ٣ آ عم٥مت ست٣ ب٢ ساص ث آ اسبس ثش ثتاذ و اذ ثد داط٣ ٤بفت دجب ث ثطش٢ اذ٤ط تبس٤خ ق دس ثس٥بس٢ فالسف

ا٤ دس آب اص ٤ه ش تالش ستشد ا٢ ث ي آسدذ فشاخش خ٤ص دس ا٤ سا اضشاق ش وذا ث تبست فالسف طبء. ثجشذ

مبئع دس اثتذا ا٤ است و ،دجب ٣ وذا٤ مب سئ ا٢ و . است شفت لشاس اثشا مذ سد و اذ داضت سدب٣٤آ دست سا

سض ضذ ختفثب آضىبس ضذ الن ٥ضا اسرذ٢ ي آ ب . بئ٥ ا٤شادات ي ختف اص هش الغذسا كشط

اص ٢ هش اص ي ثشتش٤ و بئ٥ سض اتأ٥، ثب اسائ الن اسرذ٢ ي اص هش غذس، يا٤ ؾى الغذسا سجت ث

شفت لشاس ا٤طب لج سد ست٣، عم٥مت وطف ثشا٢ ، تذا ي اص ٤ه ٥ش اغال آ٤ب ثبضذ ٣ ،ي وذا٥ب ي ختف،

تب د٤ذب الغذسا سا دس اسائ ي ثشتش و دس ثش٥شذ تب٣ الن ب٢ ي اسرذ اص هش ٢ وذ. ا٤ مب تالش ٣ است

Page 3: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

3

ت٥٥ پب٤جذ٢ ثشتش اص هش ٢، عىت تب٥ ث يا يشصذ ثشا٢ تكج٥ك الن ب٢ سد هش الغذسا ثب . است، تج٥٥ ب٤ذ

ا٤طب ث ا٤ الن ب، ٥بص ث ثشسس٣ د٤ش٢ ٣ ثبضذ.

تعریف علن

عػ غست ضئ ، ، دس اغكالط عىبء(;56،85د < ق 5849)اث هس، م٥ؽ ر ث ب٢ داب٣٤ ٣ ثبضذي دس غت

ي سا ، ٢(=75، 7د< 5>=5. الغذسا ي سا رد زشد اص بد ٣ داذ)غذساتأ٥، (;55 <ش ;;57ضد يم است)اث سضذ،

ص٤شا ص٥ض٢ ث ؾط ،سدآث ضبس ٣ ، آ سا ثذ تش٤ف (5;5،6< د ث٣ تباث يشث٣، زا ، بذ اث يشث٣ ) داست شادف ثب رد

و ث ا٢ ، رب٢ ب خبظ خد سا داسد اب دس قجم ثذ٢ ي ، ش ي٣ ي سا تش٤ف وشد. ،ي ٥ست تب ثتا ث س٥ آ

رذا ب ثشسس٣ ٣ ضد. اص ا٤ رت ٣ ث٥٥ الغذسا ش ٤ه اص ي تذا سا رذاب غه صد ٥ضا اسصش د٣ ش وذا

، ي تزشث٣ ث يا ا٥ ب اص رب خبسد بد٢ است٣٤ تش٤ داص دس٤بفت ا اثتذااص آ رب و ث آ ب سا سز٥ذ است.

.ي٣ و ثطش ثب آ استجبـ داسد سد ثشسس٣ لشاس ٣ ٥شد

هالصذرا دیذگب از حسی تجرثی علم

تب عس٣ شفت ،(89 ،>د <5>=5 الغذسا،)ذاسد شفت٣ اسصش تب٣٤ ث تزشث٣، عس٣ ضبخت و است تمذ ، الغذسا

اوتفب ستذ يذ٣ عذد غذد٤ت داسا٢ و شاتج٣ ث تب عم٥مت، اص ثشخسداسذ ادسان ؾف اص و است وسب٣ ث غػش

.(68 <تب ث٣الغذسا، )اذ وشد

شاتت ث اسب دست٥بث٣ ثشا٢ قش٤م٣ سا تزشث٣ شفت عب ي٥ دس ٣ ٥ست لبئ صذا٣ اسصش عس٣ شفت ثشا٢ الغذسا شصذ

،=د <5>=5،الغذسا)سسبذ ٣ وب ث سا اسب ضذ ٣ غسة ال٣ ي يب٣، شاتت ا٤ الى دس و داذ ٣ شفت ثبالتش

.(;55 <ةش 57:7 7=5

٣ آخشت د٥ب تجب٣ رت آ ثش ص٤بد ضد اوتفب صذ٣ زساذ مذاس ث ثب٤ذ تزشث٣ د٢٥ ي ث الغذسا هش اص ثبثشا٤

.شدد

سثب٣، بسف ا٣، اس ث شثـ و است داط٣ ،٣ سسذ وب ث اسب٣ عم٥متث س٥ آ و داط٣اص هش غذساتأ٥،

ث و ي٣ ثخص عست ثش بذ ٣ ربدا ا شا و است فس هش٢ ثخص عست ثش وب ا٤ اجت. است بد جذء تع٥ذ،

ب٢ خاست ث سس٥ذ د٥بست صذ٣ اش اغالط هش اص غشفب ب آ ث ٥بص و ب٣٤ داص ،د٤ش ضد، ٣ صائ د٥ب اص وس ب

ثش س٤بست ضت ث سس٥ذ فخشفشض٣ ٤بث٣، لذست ثذ٣ ب٢ زت عس٣ بفى آسد ص ث ٤ب د٢٥ ب٢ ذف فسب٣

(::5< ش5>57،الغذسا.)آبست آسد دست ث اص ثتش جدطب دست دس سد اص ث٥ص ؾشسضب ،ثبضذ فشبشا٣٤ يب

Page 4: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

4

تب٥ عىت ا٣ ي بذ تش ضش٤ف ي ث ٤بث٣ دست ثشا٢ مذ يا ث ثب٤ذ تزشث٣ رض٣٤ ي دس لت غشف ثبثشا٤

وذ تشوض آب دس ٥ست ضب٤ست ا٣ شد ثش ثپشداصذ اس ا٤ ث د٢٥ ٥بصب٢ سفى ثشا٢ خبظ ا٢ يذ تب است الص ثبضذ

.(>59 ،=د <5>=5،الغذسا)

طبذات ثش الن تزشث٣، ي دس و رب آ اص و شفت سا ت٥ز ا٤ تا ٣ تزشث٣ ي ص٥ دس الغذسا هش٤بت زو اص

ثبل٣ سشا٢ رب ا٤ دس اغ٣ ذف داسذ ب ضبخت ادسان دس ا٢ اسك مص اس ا٤ است استاس بد٢ اس عس٣

ت٥٥ تاذ ٣ اغبتب اب وشد استفبد عم٥مت ذا٤ت ثتش دسن ثشا٢ سا ب آ د تر ب آ ث عذ ٥ دس ثب٤ذ پس ذاسذ،

.است نبش٢ طبذ٠ نبش بد ضبخت ا٤ دس اغ٣ الن ص٤شا. ثبضذ ٤بة عم٥مت وذ

هالصذرا دیذگب از فلسف

:ب٤ذ ٣ تش٤ف ا٤ سا فسف غذسا ال

ثب تغم٥ك س٢ اص ردضب ث عى ستذ، ص ثبثشآ ردات عمبئك ضبخت ثب اسب٣ فس استىب اص است يجبست فسف »

<5>=5الغذسا، )«.وذ پ٥ذا تب٣ ثبس٢ ث ضجبت تب..... اسب٣ سى قبلت اسبسثش د٤شا، تم٥ذ ب اص ثششفت ثشا٥،

.(64 ،5د

و رب آ اص اب. ٤بثذ دست اس عمب٤ك ث تب وذ ٣ س٣ غشف يم٣ ثشب قش٤ك اص فسف است، آذ فشاص ا٤ دس و ب

دصبس ٥ض يم٣ ضبخت و است قج٣٥ داسد، سا خد خبظ ب٢ غذد٤ت ٥ض اسب يم است يم٣ ب٢ ثشداضت ث تى٣ فسف

اسبس ثش الغذسا، فت ث و ضبخت٣ است ثشب اسبس ثش آسد ٣ اسغب ث اسب ثشا٢ فسف و ضبخت٣. شدد ٣ غذد٤ت

غشفب ص ثبضذ، ٥ض لشآ سا٤بت پ٥ب پز٤شش ثشاسبس و ضبخت٣ كت ا٤ ث تر ثب الى دس. ثد خاذ كة ثبضذ، تم٥ذ

عب٣ دس. است كة و است ثشب ث تى٣ ضبخت تب ص٤شا جبضذ؛ كة ثد الن ا٤ دس داخ است ى است، تم٥ذ٢

.داذ ٣ ؾجف سا يم ث تى٣ ضبخت الغذسا د٤ش رب٣٤ دس ث٥٥ ٣ و

پس. رد عم٥مت است، آ ب٢ طب ب٥ت ضبس٥ ٣ رد عم٥مت اص خد ر٣ غس قش٤ك اص ب آضث يم٥ذ الغذسا،

اص قش٤ك اص ؾ٥ف٣ ي ث وشد ثسذ ٤ب عؿس٢ ي ب آ ضبخت سا تب ٥ست ثطش يم لذست دس اض٥بء عم٥مت ضبخت

.(6: ،5< د5>=5الغذسا، )است آ ب٢ طب

ب٥ت ث تاذ ٣ تب يم و ا٤ وذ ٣ اضبس يم تسف اض٥بء اص ر٣ تػس غذد٤ت ث غذسا ال ث٥٥ ٣ رب ا٤ دس

ضبخت سا فسف ذف تش پ٥ص و عب٣ دس ثد، خاذ يبرض رد عم٥مت دسن اص صب ٤بثذ دست رد عم٥مت ب٢ طب

.(64 ،5< د5>=5الغذسا، )داست ٣ ثشب يم اسبس ثش ردات عم٥م٣

Page 5: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

5

ث يم و است آ اص تش ستشد عم٥مت، و ا٤ ر اص وذ، ٣ ث٥ب يم٣ ضبخت غذد٤ت ثشا٢ ٥ض د٤ش٢ يا الغذسا

اغشافبت فسب٣، تب٤الت تسف يم شفت لشاس تأح٥ش تغت ر اص (، ;5 ،5د <5>=5الغذسا، )٤بثذ اعبق آ ث ثتاذ تب٣٤

آ يزض يم٣ ادسان مػب يا ر٣ ،(857 ،;د <5>=5الغذسا،)رب٥ت ب٢ پ٥ذ٢ تػت اػبف، اص دس٢ اخالل٣،

.است اس عمب٤ك ضبخت اص

فسف اص خ٤ص شدا٣ س يت سا ثطش٢ غؽ يم ثشا٢ ب٣٤ غذد٤ت ص٥ الغذسا و ضد ٣ كبت ا٤ ث تر ثب

.داذ ٣ تب٥ عىت ث آسد س٢ طبء

س وال اص آب استفبد يذ حب٢ مالت ٥ش٢ ثىبس دس طبء فسف مع سا فسف ث خد ع١ يت د٤ش رب٣٤ دس الغذسا

.داذ ٣ ال٤ت ع٣

رب٢ ث ا٤ى خ وذ فر عمب٤ك يك ث تاذ ٣ داسد سشوبس حب٢ مالت فب٥ ثب طبء فسف ٤ژ ث فسف و رب آ اص

سبعت ا٤زب و وذ ٣ ايتشاف خد ضذ بتا رسب٣ بد ضبخت دس س٥ب اث س، ا٤ اص وذ ث٥ب سا آ ف ض٥ش٣٤ صط٥ذ

فت غست ا٤ غ٥ش دس وذ وب ال٤ت جت س ثب سا خد داص و داست ال٣ عى٥ سا ف٥سف٣ تا ٣ لت٣. ٥ست يم

.(: ،>د 585 ،9د< افش ::57 ،الغذسا)است زبص ي٣ وذ ٣ اوتفب ثشب ث تب و وسب٣ سد دس عى٥

ي د٤ش ث سجت ذ٢ اسصش عم٥مت دسن اص بتا تزشث٣، ي بذ سا فسف ، الغذسا و است فق الع ث تر ثب

.داذ ٣ ثطش٢ تذا

٣ اضىبالت٣ داسا٢ ٥ض سا اضشاق فسف ثى پز٤شد، ٣ رد عم٥مت ضبخت دس سا غؽ يم٣ ثشب طبء فسف تب غذسا ال

. است وشد ثسذ ثشب، ثذ ٢ضد ث ٥ست ثشخسداس رذ٢ ايتجبس اص فىش٢ هب ا٤ دس ثشب ص٤شا ٥ست؛ ٢ پسذ سد داذ

:٤ذ ٣ االضشاق عى١ وتبثص، غتا٢ دسثبس سشسد٢ ص صب

ف٥ ٤طىىى وب ب خال، اغز١ ي اهش لكت عتى اغز١ ي٥ قجت ح آخش ثأش عػ وب ث ثبفىش، اال ى ٤غػ »

.(54 ،6د ش< 9;57 سشسد٢،) «طىه

اضشاق شفت٣ ث٥ب ثشا٢ ثشب يم٣ د٥. است اس ضبخت دس ثشب اص ٢ پ٥ش٢ يذ دس اضشاق ض٥خ ربت اص اؾغ٣ الشاس ا٤

.است احش ث٣ آ جد ٤ب ثد ثى ذاسد، ؤحش٢ رب٤ب

يػش اضشاق فسف صذ ش يال ث طد، ايتبد٢ آ ثش ثشب ثذ و است فىش٢ هب٣ دجب ث الغذسا و است عب٣ دس ا٤

دصبس عم٥مت ضبخت دس زا است، بذ غبف عذ٤ج ع٣ ص ٣ جى اص اب ثشد، ٣ وبس ث خد فىش٢ سش يا ث سا ضد

.ضد ٣ خكب اىب غذد٤ت

Page 6: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

6

اسد ٣ ب٤ذ، دس اسد ر٤ العه ٣ شدد<ا٤شادات٣ و الغذسا پ٥شا تفىش فسف٣ تم غؽ

.٣ ثبضذ ضبخت ب٥ت٣ اض٥بء اص قش٤ك ضبخت غس ر٣ تسف يم، ضبخت عم٥مت رد -5

يذ ضبخت عم٥مت رد تسف يم ثطش٢. -6

ثش آ. ثطش٢ ستشد٣ عم٥مت يذ اعبق١ يم -7

تغت تأح٥ش لشاس شفت يم تسف تب٤الت فسب٣ . -8

.ت اخالل٣ تأحش ضذ يم اص آ ب دس تطخ٥ع خد.اغشافب -9

تػت پ٥ذ٤ب٢ رب٥ت و دسو تطخ٥ع يم٣ تأح٥ش ٣ زاسد. -:

.استفبد ستشد طبئ٥ب اص مالت حب٢ و بى اص ضبخت يم٣ عمب٤ك ٣ ضد -;

.يذ استفبد فالسف يم شا اص ع٣ ال٤ت)وتبة ست( ->

عرفبى پیراهى هالصذرا دیذگب

قش٤ك اص تب ستذ ذي٣ و ضد وطف ا يشفب ثش اس اب است لبئ ال٣ يبسفب ثشا٢ و اعتشا٣ رد ثب غذسا ال

.وذ ٣ ع شدذ ٣ بئ ست٣ عمب٤ك وطف ث ضد وطف سبء سلع ازب س٤بؾت

فسب٣ زبذ س٤بؾت ث فشاا اضتغب د٥ ث اب ٤بثذ، ٣ دسست سا عمب٤ك صذ ش ضد وطف ا ثش اسبس د٤ذوب ٢،

د٤شا ثشا٢ سا خد ضد وطف ب ٤بفت تاذ ٣ استذال ثشب لايذ سيب٤ت يذ ٤ب هش٢ جبعج ت ت٥ دس بتا٣

. (5;6 ،:د< 5>=5 الغذسا،)٥ست ا٤شاد مؽ تسبظ اص خب٣ آب ب٢ يجبست رت، ا٤ اص ب٤ذ ف لبث

غف٣ ب ص داسذ، سا ثبضذ داضت ثب٤ذ آض خبف غفبت٣ آب اص ثشخ٣تمذ است، دسغ٥ يبسفب غف٥ زت دس غذسا ال

وث٣ پب٢ ص٣ دست سبو صشا٣ ضى زبس وشد رى خد دس ث سا ربيت٣ و ضد ٣ اقالق وس٣ ث سصبس ا٤ دس

.(98 ش< 5>57 ،الغذسا )اذاصد ثشا

ث ضد الغذسا. بذ ى «تخ٥» سا يشفب اص ثشخى آساء سجت، ٥ ث ضب٤ذ است ثشب ث ترى ثى يشفب، سش اغ٣ اضىب

ش< 5789، الغذسا)داذ ٣ ؾشس٢ غشف، يم٥بت دس خػظ ث تب، وطف ثشا٢ سا ثشب رد ص٤شا داذ ٣ وبف٣ سا تب٣٤

6::).

Page 7: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

7

س، ا٤ اص وذ سخ يبسف ضد وطف دس اث٥س تج٥س است ى و است ا٤ ٥شد ٣ يشفب ثش و د٤ش٢ اضىب الغذسا

كبثمت يذ د٥ ث غف٥ تخ٥الت اص ثس٥بس٢ رت ا٤ اص است ج٢ وطف ع٣ س٢ اص آ تأ٥٤ذ ث طشـ وطف٣ ش غغت

.(9< افش 57:7 ،الغذسا)ذاسد ايتجبس داسا٢ ست ع٣ غتا٢ ثب

وذ، ٣ اوتفبزشد رق رذا دس آ ص عى ٣ ب٤ذ، ضد وطف ث فمف و ا٤ د٥ ث غف٥ب الغذسا، يم٥ذ ث

.(678، =< د5>=5،الغذسا)٥شذ ٣ لشاس ٢ تػذ٤ك سد ستذ خجش ث٣ لك٣ يم٥ ثشب اص

هالصذرا دیذگب از کالم لنع

سا غسسبت آب اص ثس٥بس٢. بتاذ ا٣ بسف ث ٤بث٣ دست دس ،٣ وذ تم٥ذ اص د٤شا تىباص آ رب و ،اص هش الغذسا

الب ث ىشد تى٥ سا س٤بؾ٥بت كك اذ پشداخت ا٥بت ثغج ث جشد ا٢ ثش قج٥٥بت اص ضذ مالت اص ثغج اسد طبخت

تم٥ذ سع٥ داضت وذ ٣ ا٤زبد عزبة عم٥مت دسن ضخع ٥ب و ٣ يا اص ٤ى٣ ثبثشا٤. اذ آسد س٢ ل٥بس ثشب

.(=5 ش<5>57 ،الغذسا)است تغم٥ك ث پشداخت

ؾف دالئ تش٤ اص غفت ا٤ ٣ ثبضذ تفىش ا ث د٥ تم٥ذضب دس ف٥ذ اس، تىب ٢ ص٥ تمذ است،

،الغذسا)داذ ٣ ى رذ٣ ب٢ اذ٤ط وال٣ ب٢ ثغج قش٤ك اص سا ا٣ اسشاس ث ٤بث٣ دست ص٥ ٢. است آب ادساو٣

لشاس سأ٣٤ خد خدپسذ٢ س٤ب شؼ دس ضذ دس اخالظ اص اسب تب ضد ٣ رت وال رذ ص٤شا ،(867 ،5د <5>=5

.ث٥شد

عمب٥ت ث طتبلب ضخع و ا٢ ث است ثشب٣ يمال٣ سش ثب اسب ذا٤ت اسال د٤ ذف است طد و ب

وطبذ صبص ث داد ضىست ثى ٥ست، ثطش ذا٤ت وال ي ذف اب ٤بثذ، ا٤ب ٤م٥ آ ث ضد بئ خ٤ص اتخبة

ي٥ ػ ابب پسذ سد سش ا٤ است تمذ الغذسا س ا٤ اص است، غبك رذ ٤ژ ث سض٣ ش ثب عش٤ف استذال

،الغذسا)٣ وشدذ ؾشس٢ دس ثشخسد ثب خبف٥، ىآب اغغبة سا اص ثىبس ٥ش٢ ي وال بنش رض دس اسد جد اسال

.(6:6 ،5د< افش ::57

اص ثذ اسب اعا ث وال قش٤ك اص ثخاذ شوس آ٤ذ ٣ ثذست وال رذ٣ ب٢ ثغج اص ا٣ ضش٤ت اسشاس الغذسا هش اص

.(7:6 7:5 ،5د <5>=5 ،الغذسا)است پ٥د سا ثبق٣ سا ٤بثذ دست بد جذء اسشاس د٤ش شي

اضىبالت٣ سا و الغذسا ثش يىال اسائ د اذ، دس اسد ر٤ خالغ ٣ شدد<

ا وال ا تم٥ذ دس تفىش ستذ. -5

Page 8: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

8

ب خدپسذ٢ حش ا٢ ٤ذف ي وال زبدالت پس ضىست داد عش٤ف است، دس عب٣ و رذ رض ستشش س -6

ذاسد.

ى ٣ دذ. ،ا ث٥ت اصوال بنش رض دس ب ؾشست -7

هالصذرا دیذگب از فق علن

قت رب د٥بقت فم٥ب سد دس الغذسا مذ سخ ثبثشا٤. است لبئ سا اعتشا ب٤ت پش٥ضوبس، پبسسب فم٥ب ثشا٢ الغذسا

ص٣ لت اعا فس ب٢ آفت آخشت قش٤ك داص ضذ ٣ اقالق عك ضبخت ثش زضت دس فم٢ تمذ است و است.

،الغذسا) آ هب٤ش سح٣ اا تمس٥ نبس قالق شاثغ لايذ داص ثد، ب خث٣ ث ب ثذ٢ تجذ٤ اخالق تز٤ت

.(99 ش<5>57

ثب ا٤ فمبء ،ثبضذ ٣ ضب هب ثخط٣ طشي٥ت دس آب دستب ضذ ضد٤ه عىب ث داذو ٣ وسب٣ سا سء ء فمب ،٢

بت افشاد ثش تسكطب غشبت، استىبة دس رسبستطب ضش٤ت لا٥ بثد٢ رت ،خ٤ص نبب اعىب ثبق فتبا٢

رت س٥ ا٤ ث تب ذ،شد ٣ ضشي٣ خالف ىبت فم٣ زبد١ ب٢ ض٥ اسائ دس ش٢ ع٥ ااطب تػشف سبو٥

شدد ٣ قش٤مطب ق٣ دس ؤ٥ اساد سست٣ د٤ سفت اصث٥ ث ت٣ و ضد وبسب٣٤ ازب ثشا٢ ٤بفت رشأت دس آب سخػت

.(98 < ش 5>57الغذسا، )

فم٥ دس اسبس٣ ضشـ خذاذ ث سجت د دس خط٥ت خف تشس٣ خذا سا٤بت، آ٤بت اسبس دس شف٣ فم٥ ال٣، ثش الغذسا

رب ٤ب ٤ت ث و سا ي٣ الغذسا ي، ضاس٢ اسصش ٣ اسد دس. ث د٥ ا٤ و (7; ش<5784 ،الغذسا)٣ داذ ضذ

است، د٢٥ اس ث شثـ و سا فم ي رت ا٤ اص ضد، ٣ د٥ب ث شثـ و داذ ٣ ي٣ اص االتش داسذ ث٥طتش٢ تر آخشت

.(9= ،5د <ةش 57:7 >6 ،6د ش ة<::57 ،الغذسا)داذ ٣ ٤بفت ذا٤ت آخش رب ث شثـ ي اص تش اسد و

اسبء غفبت، خذا، رات ضبخت دس ٥ض خد اذ پشداخت فشيبت فم ي ث فمف و فمبئ٣ است تمذ ص٥ الغذسا

(.>79 ،9د <اف::57 ،الغذسا)وذ شار ا٣ عى٥ب ث ثب٤ذ ستذ مذ٤ د٤ش بذ ا تز٥بت

اضىبالت٣ و الغذسا ثش ي فم فمبء سء اسد ٣ داذ سا ٣ تا دس اسد ر٤ العه د<

فمبء د٥ب قت رب قت مشث٥ سالق٥ ن سد ىص الغذسا ستذ. -5

.فس اقالق ٣ ضذفم دس زضت ثش ضبخت عك داص قش٤ك آخشت ص٣ تز٤ت -6

اقالق ٣ ضذ. ،ش آئداص فم دس زضت ث لايذ شاثغ قالق نبس اسث هب -7

Page 9: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

9

يت د٥ب قج٣ ثشخ٣ فم٥ب اص هش الغذسا، دس٢ اص قشط جبعج ايتمبد٢ يم٣ ٢ است. -8

.ث رب آخشت ذا٤ت ضذ، است شثـاص هش الغذسا ي فم ص شثـ ث اس د٢٥ است، و اسد تش اص ي -9

تر فم ث اس د٢٥ داسد دسعب٣ و ي ثشتش تر ث اس آخش٢ غ٥ج٣ داسد -:

هالصذرا هظر از ست حی

ثش و رت آ اص ٥ض س آ ي٥ اهلل غى اوش پ٥بجش سخب است ع٣ بثذاكج٥، سبئ دس ٤ژ ث ضبخت بثى اص ٤ى٣

ي ٤ژ ث عىت ي و است تمذ الغذسا س ا٤ اص. ضد ٣ غسة ال٣ ضبخت بثى اص د٤ش ٤ىى است، عى اسبس

(.>68 ،>داف< ::57الغذسا،)ضد ى التجبس جت، س رض ص٥ضى اص اخش٢

ب٢ ٤بفت بدسست دسست سزص اغ٣ ٥بس عت٣ است عم٥مت ث سس٥ذ ثشا٢ سا تش٤ كئ ع٣ ،الغذسا يم٥ذ ث صذ ش

سا٤بت آ٤بت فب٥ د٣٤ ب٢ ضاس. است آ دصبس د٣٤ ت و است آفبت٣ اص ٤ى٣ ش٢ سكغ٣ اب ثبضذ، ٣ د يم

ي٥ك ب٣ دسن اص ثسذ آ اثتذا٣٤ نبش٢ ب٢ ث وسب اص ثس٥بس٢ و است ختف ب٣٤ سكط ب ال٤ داسا٢

و داسد م ازب٣ غسس آغبص٢ پب، ثبق٣ آضىبس نبش٢ اسب٣ فشد ٤ه بذ سثب٣ اش٢ يا ث ضش٤ت .اذ دسبذ

ذف ث٣ ذاسد سط و است رسذ٢ بذ وذ، سب سا ثبقص آسد س٢ ضش٤ت نبش ث وس ش پس. است ضش٤ت سط

(.:;7 <57:4 ،الغذسا)است سششدا

تب ي ا٤ ثطبسذ، سا سثث٥ت بسف اال٥ت عمب٤ك غذ٤ت اسشاس تاذ ٣ ،يشفب فسف عت٣ ي٣، ٥ش غذساال هش ث

دست آ ث ثبضذ داضت ر٣ تاب٣٤ لج٣ قبست و خبغ٣ افشاد تب و است عذ٤ج لشآ ثك ي ث غػش

(.6> <5784 ،الغذسا)٤بثذ ٣

ي استفبد تب ص٤شا زاسد، ٣ تفبت اذ٤طذا يبد٢ ب٢ اسب ٥ب م، ث تسه د٣٤ ت اص رست ثش دس الغذسا

ف طتبق ثشخسداسذ الص استذاد ش اص و وسب٣ اب ،ضبسد ٣ الص ب آ ثشا٢ سا آ ثى داذ، ٣ دسست سا م اص شد

شاتت ث سس٥ذ ثشا٢ يش تب ثب٤ست ٣ ثى ٥ست، رب٤ض د٣٤ ب٢ ضاس ث ا٤ب غشف تم٥ذ تب اذ عمب٤ك ي٥ك دس٤بفت

(.:7: ،6د <5789 ،الغذسا)ب٤ذ تالش اس دس تغم٥ك ثشب عىت تغػ٥ فس دس ربد ث عم٥مت ٤م٥ ثبال٢

، يم ثذ است يم ٥بصذ خد احجبت دس ٥ض ع٣ ،است ٥بصذ ع٣ صشا ث خد عشوت دس يم و اذاص ب ث قشف٣ اص

ت٥ز ا٤ ث غذساتأ٥. است ش٤ضا آ اص ٥ض ضش٤ت سط و ضذ خاذ تجذ٤ تم٥ذ٢ ايب يمبئذ اص ا٢ زي ث د٤ذاس٢

تأس٥س آ ثبضذ ذاضت سا ب آ ؾف مبـ ث٥طتش وبسا٣٤ ي٥ دس تب وذ رى رذ٤ذ٢ هب دس سا ي ا٤ ٥ش٢ و سسذ ٣

.سسذ ٣ ب٣ ث آ دس وطف م يم، و است ي٣

Page 10: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

10

:٤ذ ٣ ص٥ عذ٤ج لشآ ثبق ضبخت ؾشست تم٥ذ اص ٣ پ٥شا ،«اغ س سسب» دس الغذسا

ط٥خ م سا اص و ثب٤ذ ٤ب اى داست ت و صبست يى ش اش ثبضذ وسى ت ض ضب٤ذ ثخذا غشس و وى ى اذ٤ط بآ٤»

ايتبد ايتمبدات دس خد آثبى طب٤خ ثتم٥ذ و سا رى ب٤ذ ى زت لشآ اص اؾى صذ٤ دس صشا تبى عك پس ٥ش٤ذ، فشا

ب (؛ پس اص ا٤ ث٥ب، الغذسا ثب ىص وسب٣ و 5>، 5د ش< 5784،الغذسا«)اذ. وشد ثذا ت٤ د٤ اغ دس اذ د

،غ ،غت ،وال ،ث٥ب ،ب٣ شاد اص ي٣ و خذاذ سس غ٣ اهلل ي٥ آ ثش آ تأو٥ذ سص٤ذ اذ، فم ٤ب يوذ، ٣

الغذسا، .)داذغػش دس ي ثك لشآ عذ٤ج ٣ قج٥٥بت، است، آ ي سا ٥ب٥ئت ،ادايذ، ذس ،فسف، ز ،قت ،غشف

صب ثى ت ي لشآ ٥ست، م٥مدس عم ٣ فذ لشآ ٢ اص اخب صخطشى آ ص ،(. ث هش الغذسا6> 7> <ش 5784

دس عم٥مت اسب لطش رذ و صب ٣ ثبضذ، ب ي ا٤ ساى لشآ ي شدد، ى وال بى غ غت ث سارى

.(8>ش< 5784الغذسا، است)٥ست،ثى زبصا اسب اسب

ثذست آسد<٣ تا تب٤ذ ر٤ سا د است،ضش٤ت اسال، كشط اص كبج٣ و الغذسا دس سد ي عم٥م٣ سد هش

.است ضذ اخز جت س اص فمف أخش٢ ي عىت -5

.ثبضذ ٣ سا٤بت آ٤بت د، يم ب٢ ثبفت سزص الن -2

.داسذ ختف ب٣٤ سكط ب٢ ال٤ داسا٢ سا٤بت ا٤بت فب٥ د٣٤ ب٢ ضاس -7

.ثبضذ ٣ يبرض ب آ ب٣ ي٥ك دسن اص وذ ٣ استفبد سا٤ت آ٤بت اثتذا٣٤ ب٣ ناش اص افشاد ثشخ٣ - 8

.است لشآ عذ٤ج ثك ي ث غػش ي ا٤ ثد بتا سثث٣، بسف اسشاس اص يشفب فسف -9

.٤بثذ ٣ دست عذ٤ج لشآ اص ثبق٣ ي ا٤ ث ثبضذ داضت ر٣ تاب٣٤ لج٣ قبست و افشاد٢ تب -:

.داذ ٣ الص سا( عذ٤ج)م اص شد ي استفبد الغذسا، -;

رب٤ض د٣٤ ب٢ ضاس ث غشف ا٤ب تم٥ذ اذ، عمب٤ك ي٥ك دس٤بفت طتبق ستذ الص استذاد ش داسا٢ و وسب٣ ->

.وذ ثشب عىت تغػ٥ تغم٥ك ثب٤ذ ٥ست،

حکوت تعریف

ب٣ ثش عىت ٣ پشداص٤. د٤ذب الغذسا دس سد ي اسرذ، ث ث٥ب د٤ذب ٢ پ٥شا عىت تش٤ف آ بپ٥ص اص ث٥

٤بثذ ٣ اختػبظ ث٥طتش ي٣ ي ث غست ا٤ دس ضذ، اقالق غبظ ي عس ثشي سا عىت ب٣. ضد ٣ اقالق تذد٢

تبس٤ف عىت ثشا٢، «اتب١٥ اغى١» دس الغذسا .ضد ٣ اقالق ي فس ثش بس٥٢ثس استبالت دس ب٣ هش٢؛ ي تب

Page 11: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

11

اذاص ث س٥بست، دس تب٣ خبك ث ٤ب التذا٤ب ازب ف٣ و ت٥ز ٥ه دذ، ؛ ب٣ عىت سا ضبخت اض٥بء، است آسد تذد٢

(.958، 7< د5>=5، الغذساثطش٢ است) قبلت

اسب و ثذ٤ ي؛ ي دس ٣٤ ثطش٢ قبلت اذاص ث خذاست ث ضذ ضج٥ اص يجبست ، عىت ستذ و٥ض تمذ فالسف

خطص خد فسبد اص سا يفتص تجز٤ش ثخ اص سا ثخطذ٥ص ست اص سا سفتبسش ر اص سا يص و ا٤ تب وذ وضص

وذ؛ پبوسبص٢ وتب٣ غ اص سا غجتص تك٥ لبعت اص سا ع٥بئص رسبست ثكبت اص سا عص تشس ثبو٣ ث٣ اص سا

< 5>=5الغذسا، . )است د ل٥ب خمص عمق خذاذ عك ث و عب٣ دس ،اغشاف ثذ ثبضذ، ستم٥ ساست سا ثش ثبز

دس ثش ٥شذ تب٣ ف تج٥٥ الغذسا دس سد عىت سض ٣ ضد، ٢ عىت سا ي٣ ٣ داذ و (. ا ص اص تش958٤، 7د

٣ سبصد. ص٥ عىت٣ سا ثب ب شتفى ي ثد ات٥بصات ٣ سا داسا ٣ ثبضذ دس مبث اضىبالت تذد ي ختف سا ٥ض

شف٣ ٣ ب٤ذ. «عىت تب٥»

هتعبلی حکوت

ر٣ ستذ، ذا٤ت سا اسائ عمب٤ك وطف ذي٣ و ختف٣ ي و ضد ٣ ختف، ي ث سجت الغذسا اؾى اص

يم دس غ فسف اس، عمب٤ك وطف دس ربى سا٣ اسائ اص بتا تزشث٣، ي اصهشالغذسا،. ثبضذ ٣ ثد و مع داسا٢

اص ٥ض وال غف٥، يبلال ب كك ث٣ تخ٥الت ضد وطف اص سشست يشفب ست، ع٣ ثب آضب ب فشـ شا٣٤

نبش دستب اس٥ش ٥ض ست ع٣ ال٤ت، ضش٤ت ثبق ادسان ٥بصذ د٥بقج٣ ززة فم تم٥ذ٢، عبغ ث٣ زبدالت

ثشا٢ سا ٣٤ ي د رجشا ا٥ض، ايزبة لبت ٤ه دس سا تب٣ ب٢ وبست٣ و ستذ داط٣ ٥بصذ ٣ كك، ث٣ شا٤ب

.آسد فشا آخشت د٥ب عم٥م٣ ضبخت ث ذا٤ت وست

ب آ وبالت تب٣ ربى ثى ثبضذ، ذاضت سا د٤ش ي وجدب٢ تب و داسد داط٣ ص٥ اسائ دس س٣ ا٥ض ا٤ ثب الغذسا

ذاسد، تر٣ داسد فبغ تغم٥ك ا اص ساد ب٤ب يب ٥ب و ي٣ ث٢ .ب٤ذ فشا سا ب اسب ذا٤ت سا الى ث ثد

پشداخت ال٣ ي داد آضت٣ ث تب داذ ٣ تب٤ض يشفب فسف وال، ث تهبش٤ ث٥د سخب اص سا خد طشة س ا٤ اص

بذ سا تب٥ عىت و ا٢ ث ثشسبذ اسزب ث خد اذ٤ط دس سا ختف بثى ا٤ است تاست ص الغذسا اب. است

ستذ تذد٢ السب داسا٢ ي شفت اشص الغذسا هش اص سسذ؟ ٣ ث م وال يشفب، فسف، و داذ ٣ سا٣ صبس

.عم٥متذ ٤ه ب شاتت اب

.(=85 ،7< د5>=5الغذسا،)«تفبت١ فس االستذادات ى امذس يب وب ا جذأ أ»

Page 12: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

12

صدد فس آ٥٤ اص و است ب٣٤ عزبة دس تب تفبتطب ذاسذ تفبت٣ ،ي ف٥ؽ يب دس يث يم٥ذ الغذسا،

ضفبف٥ت دس تفبت آ دجب ث طت عبغ رد٢ جبد٢ غفل ط فب يم ثب و استجبق٣ اتػب مذاس دس ضذ

.(;4> ،6د ش< 5789 ،الغذسا)است آ ستش ست ادسان

يم د٣٤ ب٢ ضاس زا ذاسذ، تبسؾ٣ ثب ضبخت بثى ،ذاس٤ ث٥طتش عم٥مت ٤ه ٥ست دب ال٥ت و رب آ اص ثبثشا٤،

يم نشف و داذ ٣ ا٢ سس٥ذ اد ث عمب٤ك سا ش٤ض خشد اس ا٤ غذسا. الثبضذ ست٥ض يم تاذ ٣ ش٤ضذ يم ٤ب پز٤ش

عذ٢ ث ضش٤ت ب٢ يشغ د٤ اسشاس اص ا٢ پبس، است بتا يم٣ اس دسن اص عاس و ب ذاسد، سا آ زب٤ص

(.9;5 ،6د< ::57 ،الغذسا)است جت ال٤ت ب، آ ضبخت سا تب ث٥شذ، يم لش اص و سس٥ذ

اص اش شفت ا٤. است افب غفبت تب٣، عك شفت ب آ مػد ذاسذ اختالف٣ ثب ٥ض ذف دس عت٣ ضش٤ت عىت

(.857 ،;د< 5>=5 ،الغذسا)ضد ٣ ب٥ذ ال٤ت عىت آ٤ذ، دست ث وست سن اص اش جت ، ضد عبغ ع٣

ثشب سا ب٣٤ داس اب ،است وشد ا٤زبد افت اس د٤ش س٢ اص هش رق ٥ب س، ٤ه اص هش ع٣ ٥ب الغذسا صذ ش

يب ضبخت ٤ژ ث ست٣ دسن ثشا٢ يمال٣ است تالض٣ الغذسا، فسف٣ ىتت. ثد خاذ فسف٣ ىتت ا طشة زا ،داذ ٣

٣ ا٣ ي٣ سا آ زا ،طت يم يب سخ ضذ يم٣ س٥ش دس اسب عشوت ث وه ٥ض ا٣ غفبت اسبء يم

يم استذال يمال٣ اسائ ٣ وذ، ثى ثب شا ضذ ثب ع٣ اص ا٤ س٢ ٣ ث٥٥، عىت تب٥ تب ضبخت٣ ثش جب٢ .دا٥

.دس ا٤ شع است و س٥ش سن يشفب٣ صبض٣ تم استذال ثشب٣ ٣ شدد. دس س٥ش ست، ضبخت٣ ا٣ ٥ض اسائ ٣ ب٤ذ

صبسب سفشب٢ عك سبه سن عشوت ث٥ب دس ٣ پشداصد. ٢ س٥ش سن يشفب٣، الغذسا ث سفشب٢ صبسب فسب٣

:وذ ٣ ث٥با٤ عك سا سبه ثشا٢ سا

اسث١ أسفبس اال٥بء اشفبء سبه أ اي»

اغك إ٣ اخك اسفش أعذب

اغك ف٣ ثبغك اسفش حب٥ب

ثبغك اخك إ٣ اغك أل األ ٤مبث اخبج اسفش

(57 ،5د < 5>=5الغذسا، )«.اخك ف٣ ثبغك أل ر اخب٣ ٤مبث اشاثى

ل٥ػش٢، غد ث داد وبت دس س٤ط( اسث اسفبس)تمش٤ش ا٤ اغ. است استاس فق سفش صبس ثش الغذسا تب٥ عىت اسبس

سا آ غست ٥ض ٢ است اسبئش٤ بص طضش دس وبضب٣ يجذاشصاق ال تمش٤ش ث بنش ٥ض ل٥ػش٢ ث٥ب. داسد اغى فػظ ضبسط

.(د ضبس <4=57آثبد٢، وش٤ صاد عس)است شفت اسبئش٤ بص ثش ضشعص دس تبس٥ب٣ اذ٤ يف٥ف اص

Page 13: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

13

طس، اسث اسفبس ث تمش٤ش تش٤ ضج٥. ضد ٣ ٤بفت يشث٣ اث اص پ٥ص دس٠ دس ضذ، كشط اسث اسفبس اص و تذد٢ ب٢ تمش٤ش

تشس٥ سا اسث اسفبس قشط و است وس٣ ا٥ ا سسذ ٣ هش ث است اسبئش٤ بص ضشط افش٢ الف ضشط دس تسب٣ تمش٤ش

ا٤ غست.داد اسائ خد اسبئش٤ بص ضشط دس تمش٤ش٢ سفشب، تج٥٥ دس غتا٣٤ تػشف و٣ ثب وبضب٣ ٢ اص پس. است وشد

ثمب٢ غتا٢ ثب «اغك ف٣ سفش» ب ثب سا د سفش داست «فب»مب ب٤ت تب سا ا سفش تسب٣ و آ رض ذاسد، تفبت٣ ثب اسفبس

داست فب اص پس ثمب٢ سا س سفش عك دس فب٢ سا د سفش عك ث غ تب سا ا سفش وبضب٣ اب است، وشد كشط فب اص پس

ب٣٤ غست صبس، سفش تج٥٥ دس تػشف و٣ ثب ٥ض ل٥ػش٢ ا ضبشد وبضب٣، اص پس. اذ فت سخ ٤ىسب صبس سفش دس

ضبسعب الغذسا اص پس. ٤بفت ضشت ا االسفبساالسث وتبة الغذسا قش٤ك اص و د تشس٥ تشس٥ اسث اسفبس اص طس٢

ثب ضذ آغبص تسب٣ ثب آ د ض٠٥ ث اسث اسفبس قشط الى، دس. افضدذ آ غب٢ ث دادذ، لشاس ثشسس٣ د سا تمش٤ش ا٤ ص٤بد٢

ثب شفت ا اص ثشخ٣ ٥ب، ا٤ دس. سس٥ذ خد ث ث وشد، اسائ آ اص ل٥ػش٢ و تمش٤ش٢ ثب زساذ سا سضذ اص دسا٣ وبضب٣

(.د< ضبس 4=57عس صاد وش٤ آثبد٢، ) وشدذ تشس٥ اسفبس اص د٤ش٢ تمش٤ش تمش٤ش، آ دس تغ٥٥شات٣ ايب

ارثع اسفبر تضیح ثیبى

اص٣ عم٥مت ث٥ خد ث٥ سا٣ نب٣ ب٢ عزبة ثب٤ذ اثتذا سبه و ب ا٤ ث. است عك س٢ ث خك اص سفش< ا سفش

سفت سفت ،خ٤ص ب٢ س٤بؾت ثب ،رب ا٤ دس سبه. ثشسذ اال٣ لشة ث تب سبصد سب رضئ٣ اىب٣ ل٥د اص سا خد ثشداسد؛ سا اثذ٢

غست ا٤ دس ضد، ٣( عك خذا ث االتػب ضذ٤ذ) عمب٣ اال٣ ا رد ضذ، خذا دس فب٣ سبه لت٣. سسذ ٣ عك دس فب٢ ث

.(57 58 ،5د< 5>=5 الغذسا،)سسذ ٣ پب٤ب ث ا سفش

ا٤ تب وذ ٣ س٥ش د٤ش٢ اص پس ٤ى٣ خذا وبالت غفبت دس سبه سفش ا٤ دس. است عك ثب عك س٢ ث عك اص سفش< د سفش

ال٤ت مب ث يبسف و است د سفش دس. ضد ٣ بئ( است ى اسب ثشا٢ و مذاس آ) خذا وبالت طبذ مب ث و

دست ا سفش دس و رات فب٢ ثش يال، خد افب غفبت فب٢ مب ٣٤ «خفبء» مب ث اثتذا سبه سفش ا٤ دس سسذ؛ ٣ وب

دسر ث اخف٣ مب دس سبه سسذ؛ ٣ است د سفش پب٤ب و «اخف٣» مب ث سپس ٤بثذ؛ ٣ دست خذا افب غفبت دس ،ثد ٤بفت

(.58 ،5< د5>=5الغذسا، ) است( افب غفبت دس فب٢ رات دس فب٢) لج٣ فب٢ د ش اص فب٣ و سسذ ٣ ا٢

٣ س٥ش بست ىت رجشت، يا دس عك افب شاتت دس شع ا٤ دس سبه. عك ثب خك س٢ ث عك اص سفش< س سفش

.(58، 5د <5>=5الغذسا، )وذ ٣ طبذ سا يا ا٤ اص رات ٣٤ وذ؛

و آسد ٣ دست ث خلبت تب اس اص وب٣ اقاليبت سبه سفش ا٤ دس. عك ثب است خك س٢ ث خك اص سفش< صبس سفش

سرو اغ اص آب٣ ،(آخشت د٥ب)ضد٤ه دس آ٤ذ دس ب آ بفى ؿبس ث ي ب، آ اص آحبس خال٤ك، طبذضب

٤ژ ث خلبت ثذثخت٣ ٤ب سبدت ث شثـ ص آ ش خالغ آ اى خذا، ث سس٥ذ اسجبة سرو، ص٣ خذا، ث خال٤ك

(59 ، 5< د5>=5الغذسا،)ضد ٣ آب است، اسب

Page 14: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

14

ثب تؾ٥غبت٣ و پ٥شا عىت تب٥ د٤ذب الغذسا دس ا٤ سد اسائ طت، تب٤ذ ر٤ عبغ ٣ ضد<

.ست٥ض يم ستذ ش٤ض يم د٣٤ ب٢ ضاس-5

.بذ ٣ ال٤ت سا( عذ٤ج)وست قش٤ك اص عىت سن، قش٤ك اص جت، ع٣، اص بض٣ شفت -6

.ثبضذ ٣ خبسد يم لش اص است خشدش٤ض د٤ اس اص ثشخ٣ -7

.است( عذ٤ج لشآ)جت ال٤ت خشدش٤ض، عمبئك ضبخت سا تب -8

.اغشاف ثذ ثبضذ ستم٥ ساست، سا دس اسب و است ا٤ عىت، -9

هتعبلی حکوت ارجوذی ثرتری

ب داص د٤ش ثى دس٥ب٤ذ داط٣ ٥ش استخذا ث ا ثبضذ ا خذت دس ب داص ٣ و داط٣ ثشتش٤اص هش الغذسا،

ب عشف ذف ض٥ ثبضذ ٣ ب آ جذء بسف ي سشس و است ا٣ ي ستذ، آ ب٢ ضبخ بذ

ي٣ ي اص ا٣ هش٢ ي شتج ضأ. ثبضذ ٣ آ ثذب وبسشا ف ي د٤ش است آ ثش ٣ ذاس غب٤ى

ت٥ز اص تش ستج و مذ و رت آ اص است، ايب اص تش پب٥٤ آب ستج زا ستذ، ايب اغالط س٥ ي٣ ي ص٤شا است ثبالتش

سپس ي آ اص ثشتش٢ پس بسفذ ي مذ اعا اعا، غفبت مذ ايب وشداس عشوبت قشف٣ اص. ثبضذ ٣

.(4;< ش 5>57)الغذسا، ٤ذ ىبضفبت ي سا ا٣ هش٢ ي بالت ي سا ي٣ ي. ثبضذ ٣ ايب آب اعا

است ذف راتب خد تب خذا٢ شفت. است ثشتش٤ خذاضبس٣ ي اهلل شفت ،ا٢ ىبضف ي ٥ب ث ا٤ تشت٥ت اص

ب؛ شفت د٤ش ث باثست است آصاد شفت٣ ،شفت ا٤ پس. است عم٥م٣ سبدت ي٥ زا د٤ش، ذف٣ ث سس٥ذ ثشا٢ ا٢ س٥

ي اص ثشتش كك ي و سز٥ذ تا ٣ سا ا٤ اص داسد، ث٥طتش٢ فؿ٥ت اهلل شفت ث ثدص تش ضد٤ه مذاس ث ي٣ ش ثبثشا٤

.(4;ش< 5>57الغذسا، )قج٥ت ضبخت اص ثشتش فس ضبخت است، غ غت

٤ب ي، آ دس ضذ شفت وبس د٥ ث اق٥ب اذاص آ شف٣ ٣ وذ ٥ض اس د٤ش٢ د٤ذب ،ي تفبؾ سزص ثشا٢الغذسا

و رت ا٤ اص د٥ ثشتش٢ است، آضىبس ؾو ثشتش٢ است، تغمك ا٣ بسف دس ثشتش٢ ربت تب٣. است آ ؾو ثشتش٢

خالف ث ذاسد، خبغ٣ غفت ٤ب صب ث ثست٣ و وذ ٣ كك اص٣ ؾشس٢ اش٢ احجبت و ستذ ثشا٣٥ ي ا٤ ثشا٥

دس ا٤ ي، اص ا٤ ت٥ز ثشتش٢ اب. داسد سا «ؾو رد» ل٥ذ الال است ل٥ذ٢ داسا٢ عب ش ث آب احجبت سد و ي د٤ش

ب سبدت سبدت خ٥شات خ٥ش عم٥م٣ خ٥ش اص يجبست و ا٢ د٤ش٢ ٥ست، ت٥ز ،ي ا٤ ت٥ز اص ثبالتش رت است و

(.4; <ش 5>57الغذسا، )است

Page 15: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

15

آ زت اددس ا٣ ي ثشتش٢ ي اسرذ، الن د٤ش٢ سا طب ٣ دذ و بب زت ثخط٣ ي است. غذساتأ٥ ثشا٢

است، ضشافت لذس ث ي٣ ش زت است، وش٤ ر ث هش عك ضبخت ب زت تش٤ تب ثبالتش٤اص آ رب و . بست

داست اص ثشتش ز كك ي زت و صب است خ٥بق٣ ثبفذ٣ ي زت اص ثشتش شد اس تذث٥ش س٥بست ي زت

اغ اس ثاق ث ي پس اذ، نبش رض٣٤ بت اص تش ضش٤ف ،سعب٣ ثبق٣ و٣ بت است ضش صثب لايذ

ردات اغ عمب٤ك ثبق ب اش عب. ٣ ثبضذ ب آ ياسؼ ب ضبخ ناش ث ي اص تش ضش٤ف ثشتش ، ب آ عمبئك

ث ي ي تش٤ ز٤ز ثبثشا٤،. ثد خاذ ي تش٤ ضش٤ف تش٤ ز٤ز ا ث ي ضه ثذ ،ثبضذ ٤ ردتش ضش٤ف ٤ تش وب

(.679 <ش 5>57الغذسا، ثبضذ) ٣ خد ه دس ا تذث٥ش ضبخت ا افب غفبت خذا

رت ادس وشد سبو اسب سسبذ آساص ث دس ي آ تاب٣٤ مذاساص هش الغذسا، ي اسرذ٢ ب٢ طب اص د٤ش ٤ى٣

است تجب٣ خكش اص سب٣٤ ثطت ث دست٥بث٣ ضشف ،آ ضبخت دس اذ، ضش٤ف عم٥م٣ ي ٤ژ ث ي.»است بس اص دس٢

ثشخ٣ رد ا٤ ثب. است ر بدا٣ ب٢ تبس٤ى٣ اص سفت ث٥ش ب د س اساط آساص فس صذ٣ ثبيج آ ث سس٥ذ

اس دس و ستذ تم٢ د٤ ا يب٢ داطذا ثشتش٤ ، ثبثشا٤د٤شاذ اص ثشتش ٥ض آ ا ثشتشذ، د٤ش ثشخ٣ اص ي

م عذ٤ج ي ث آ سا ثذ داضت ث٥ص شدد ٣ ضشد ب، زا الغذسا غشفسا٤ت م تم٥ذ ثش اذ ث٥ص ٤م٥ ثش آخشت

(.66: 67: ة<57:7 ،غذساال)

غ٥ش ٤ب است د٣٤ ٤ب ي، و ا٤ ا< وذ ٣ ث٥ب ،است تب٥ عىت آ ل و ا٣ ي اسرذ٢ ثش د٤ش٢ دال٤ الغذسا

اغذ ي خبد د٤ش ي ص٤شا است، اضشف ا٣ و فشو ٤ب است اغ ث ي ٤ب د٣٤ ي است، اضشف د٣٤ ي د٣٤

ث ٣ي ش اسرذ٢ ضشف و ا٤ د٤ش. ثبضذ ٣ ٥بص ث٣ ب آ اص اغ ي و عب٣ دس است اثست اغ ي ث ب آ غغت

اسبس ثش. داسد ثش دس سا ب آ تب ا٣ ي و است ي آ حش پش تب٤ذ غب٤ت وب فبي، فؿ٥ت غست، ص٤جب٣٤ ؾو، ضشف

ص٤شا ؾيص، رت ث است قت اص اضشف ،٥ئت ي خالسجت ث ي د٤ش ضبخت. سا ي ثشخ٣اسصش تا ٣ د٥ ٥

اؾذاد ثذ اخالـ اص تشو٥ج٣ و اسب ثذ قت، ؾو ثبضذ، ٣ يػش٤بت ب٢ پ٥ذ٢ اص االتش ثس٥ك وش٤ ارشا ٥ئت ؾو

است، قت ؾو اص اضشف ٥ئت ؾو ثبثشا٤ است، فسبد شي س٢ ث ثشذ پ٥ص ثبضذ، ٣ دسدب اشاؼ آبد٠ و است

٣ ىف ف فم ؾو ص٤شا است، د آ اص تش پبئ٥ ؾو عست ث صذ ش ثبضذ، ٣ د ش اص اضشف ،غب٤ت ايتجبس ث ٥ض فم

ن٣ فم اد ٣ ضذ تطى٥ ٤م٣٥ مذبت اص ٥ئت اد ص٤شا است تش پبئ٥ جبد٢ اد رت ث ٥ض ٥ئت اص ثبضذ،

(.:9 ،6 د <اف ::57 ،الغذسا)ستذ

:الن ب٣٤ سا و الغذسا ثشا٢ ي ثشتش اسرذ اسائ د سا دس اسد ر٤ ث٥ب د ث ا٤ تشت٥ت ٣ تا

-.است ب آ جذء بسف ي سشس ا٣، ي -5

Page 16: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

16

ت٥ز و ايب اص تش پبئ٥ ستج دس پس ستذ ايب اغالط س٥ ي٣ ي ص٤شا است، ثبالتش ي٣ ي اص ا٣ هش٢ ي -6

.ستذ ثبضذ، ٣ اغالط

.ثبضذ ٣ ايب سپس اعا سپس ي آ اص ثشتش٢ پس ستذ، بسف ي مذ اعا اع، غفبت مذ ايب -7

.داسد ث٥طتش٢ فؿ٥ت اهلل شفت ث ثد تش ضد٤ه مذاس ث شفت٣ ش -8

است ي آ ؾو ثشتش٢ ي، ٤ه ثشتش٢ دس الن ٤ه -9

.است ي آ اق٥ب ثخص ثد دال٤ دال٤ ثشتش٢ ي، ٤ه ثشتش٢ دس د٤ش الن -:

.ضد ٣ عبغ ي آ اص و است تب٤ز٣ ثشتش٢ ي ٤ه ثشتش٢ دس د٤ش الن -;

.ستذ داسا سا ٥ش٢ ت٥ز دس ثشتش٢ د٥ ثشتش٢ ؾو ثشتش٢ ا٣ بسف ->

.است ي آ ضبخت دس زت اد ي، ٤ه ثشتش٢ دس د٤ش الن -=

.ثد خاذ ي ثشتش٤ ثبضذ، خذاذ ٣٤ اس ثبق ث ي.است ي آ دس ضشافت اذاص ث ي ش زت -54

.است اسب سسبذ آساص ث دس ي آ تاب٣٤ مذاس ي، ٤ه ثشتش٢ دس د٤ش الن -55

.است د٤ش ي اص استمالص ي آ ث د٤ش ي اثست٣ ٥ضا ي، ٤ه ثشتش٢ دس د٤ش الن -56

سا آ داست ثشتش ي ب٢ الن تب٣ عب٢ سا تب٥ عىت الغذسا ي، ثشتش٤ تطخ٥ع دس فق ب٢ الن ث تر ثب

(4;< ش 5>57،غذساال)ذاسد سا د٤ش كشع١ ي اص ٤ه ٥ش الع و ا٢ ث ضبسذ، ٣ ي ثشتش٤

د٤ش فشاص٢ دس ٥ى وذ، ٣ شف٣ ي و ثشتش٤ يا ث سا تب٥ عىت ثشتش، ي شف٣ مب دس الغذسا و ا٤ رد ثب

ف ااس عىت، ، ثشا٢ ثبضذ ٣ اسال ي٥ ث٥ت ا جت ث٥ت اص د پ٥ش٢ اص يجبست و وذ ٣ كشط سا ٣ الن

(.5:4، 8اف< د ::57، الغذسااستفبد اص آب ؾشس٢ ٣ ثبضذ)

گیری تیج

Page 17: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

17

ي فسف بذ ،ستذ تى٣ ثبق٣ ضد ٤ب سع ٤ب يم ثش غشفب و ي٣ ٢ هش اص و طت الغذسا آساء ثشسس٣ دس

ضبخت دس كث٣ رب٤ب تاذ ٣ ،وال بذ ،وذ ٣ تالش رذ ثشا٢ ستذ تم٥ذ٢ غشفب و ي٣ ٥ض يشفب تزشث٣

پ٥ش٢ ع٣، اسال ي٥ جت ث٥ت ا سش اص وبال و ا٤ د٥ ث ،الغذسا هش اص تب٥ عىتاب .ثبضذ داضت ست٣ مب٤كع

د٤ذب اص ي ٤ه ثشتش٢ ب٣٤ اغ٣ الن و٥ ٣ طبذ تشت٥ت ا٤ ث. است شد٤ذ ي ثشتش٤ ستج عبئض وذ، ٣ تبثت

است تب٤ز٣ ثبسب ثب ،ي آ ثبسب٢ تب٤ذ تب٥ كبثمت ثبضذ، ٣ ثم٥ اص تش ب، الن تب٣ اعشاص اص ثذ و الغذسا

الن ب٣٤ ثبضذ تب٣ ٥ب دس الن تش٤ تب٤ض تش٤ و٥ذ٢ ضب٤ذ الن ا٤. اذ د اسئ لشآ، اسال ي٥ ث٥ت ا و

تاست آ د كشط ثب الغذسا و ا٢ ث اسائ شد٤ذ است، اسرذ ي ضبسبئ٣ رت ختف، اذ٤طذا و تسف

الغذسا ٥ضا پب٢ ثذ٢ ا٤طب دس عفم وشد س٢ ا٤لؿبت دس ثبس اجت. وذ اسائ ،ثشتش ي ضبخت دس رذ٤ذ٢ ثبة است

.داسد ث٥طتش٢ ثشسس٣ تأ رب٢ صالن ب٢ اسرذ٢ ي دس اسائ عىت تب٥،

:هبثع فرست

، تشا، عىت، ا.تلخیص هبثعذالطجیعش(، ;;57اث سضذ، غذ ث اعذ،) -5

اع٥بءاتشاث اشث٣، ا.داس ل، ، لسبى العرةق(، 5849)غذ ث ىش،اث هس، -6

، ث٥شت، داسغبدس.فتحبت الوکیة ،(ث٣ تب) غ٣ اذ٤، اث يشث٣، -7

.، عىت يشفب٣، سب ا، ضبس داسفبر ارثع در عرفبى اسالهی(، 4=57)عس صاد وش٤ آثبد٢، داد؛ -8

كببت ؤسس تشا، ،اشراق شیخ هصفبت هجوع ،(9;57(،)اضشاق ض٥خ)٤غ٣٥ ضبة اذ٤ سشسد٢، -9

فش٣. تغم٥مبت

ا٤شا. فسف عىت اسال٣ از رب، ث٣ ،البئویي ایقبظ ،،)ث٣ تب()غذساتأ٥(اثشا٥ ث غذ ،ذ٤ا غذس -:

.ث٥ذاس، ل، خار٢، غذ تشر ،الکرین القرآى تفسیر اف(، ::57)، -;

اتشاث. داساع٥بء ث٥شت، ،العقلیة االرثعة االصفبر فی الوتعبلیة الحکوة (، 5>=5)، ->

تشا. م م ي داطب تشا، ،اصل س رسبل ،(5784)، -=

تشا، ا. فش٣، تغم٥مبت كببت ؤسس ،کبفی اصل شرح ة(، ::57)، -54

د. طش، ازب٣ اشوض طذ، ،السلکیة الوبج فی الرثثیة الشاذ ،( 57:4، ) -55

، ا.غذسا عىت ث٥بد تشا، ،الجبلیة االصبم کسر ، ( 5>57،) -56

ا٤شا. فسف عىت از تشا، ،الوعبد الوجذء (، 5798،)-57

Page 18: precedence of science on Mulla Sadrakalam.saminatech.ir/WebUsers/kalam/UploadFiles/OK/...1 ارذصلاه بگذید زا ذ وجرا نلع precedence of science on Mulla Sadra ارذصلاه

18

قس٢، د. وتبثخب تشا، ،الوشبعر، اف( 57:7)، -58

فش٣، ا. تغم٥مبت ؤسس تشا، ،الغیت هفبتیحة(، 57:7) ، -59


Recommended