Raport Mobile 2

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilnąwięcej na: www.biznes20.pl

RAPORT MOBILE WEB 2.0Jak efektywnie wykorzystaćkomunikację mobilną

PARTONEM WYDANIA JEST:

Informacje o prawach autorskich:

Autorem dokumentu oraz właścicielem praw autorskich jest Biznes20.pl. Treść dokumentu nie może być wykorzystywana ani przetwarzana bez zgody autora. Wszystkie wykorzystane ilustracje są własnością ich autorów i zostały użyte jedynie w celach edukacyjnych.

Wrocław, wrzesień 2008

1

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.pl

Wstęp

Autorzy

Wstęp

Użytkownicy mobilnego internetu

Mobilny internet - dlaczego warto?

Najważniejsze zalety internetu mobilnego

OgOgraniczenia w mobilnym dostępie do internetu

Rynek mobilny

Potrzeby internautów mobilnych

Reklama mobilna

Formy reklamy

Spotler

Bluetooth marketing

SSpecyfikacje techniczne

Przykłady zastosowań

Serwisy informacyjne

eCommerce

Serwisy korporacyjne

Rozrywka i serwisy społecznościowe

Podróże

Miasta w mobilMiasta w mobilnym internecie

Strategia mobilna

Cele serwisu mobilnego

Projektowanie

Jak poznać swoich użytkowników?

Architektura informacji

Wytyczne dla mobilnej architektury informacji

Click Click Streams

Scenariusze użycia (use cases)

Persony

Prototypowanie

Wytyczne dla mobilnego layoutu

Najczęstsze prototypy

Testowanie

Jak przepJak przeprowadzić test z użytkownikami

Ilu użytkowników powinno brać udział w testach?

Różne urządzenia

Basic Phones

Feature Phones

Smart Phones i PDA

iPhone

Najpopularniejsze modele teleNajpopularniejsze modele telefonów

Platformy mobilne

Projektowanie graficzne

Projektowanie na różne wielkości wyświetlacza

Kolory

Wiarygodność

4

4

5

6

8

8

99

9

10

11

11

12

13

1313

15

15

15

16

18

21

2222

24

24

25

25

25

26

2626

26

26

27

27

27

27

2727

28

28

28

29

29

29

2929

30

30

30

31

31

SPIS TREŚCI


2


Wdrożenie

Adaptacja

Idea One Web

Rekomendacje dla serwisów mobilnych

Szybkość działania

Kodowanie znaków

TTytuł strony

Tabele

Ramki

Liczba linków

Unikaj przeładowania

Klawisze dostępu (access keys)

Unikaj wprowadzania tekstu

CzcionkiCzcionki

Rozmiar obrazków

Alternatywny tekst

Zewnętrzne elementy serwisu

Ciężar serwisu

Nazwa serwisu

Testowanie serwisu mobilnego

Jak testJak testować

Desktop testing (Quick and Dirty)

Testowanie w emulatorze

Walidator

Serwisy typu DeviceAnywhere

Testowanie w urządzeniu

Więcej informacji

32

32

33

35

35

35

3535

35

35

35

36

36

36

3636

36

36

37

37

38

38

3838

38

38

39

39

39

40

SPIS TREŚCI


3


Internet mobilny to, najprościej mówiąc, serwisy WWW dostępne z poziomu telefonów komórkowych i wszelkich innych urządzeń przenośnych. Od kilku lat na całym świecie trwa era mobilnego Internetu. Telefon nadal będzie służył do rozmów telefonicznych i wysyłania SMS-ów, ale coraz częściej za jego pomocą surfujemy po Internecie.

Ten raport ma za zadanie wprowadzić Cię do świata mobilnego Internetu.Raport kierowany jest do osób zajmujących się Internetem w korporacjach i firmach zajmujących się ebiznesem. Szczególnie pomocny powinien być menadżerom i specjalistom kierującym pracami nad nowymi kanałami komunikacji z klientami.

Zapraszamy do zapoznania się z Raportem. Będzie on sukcesywnie rozwijany, zapraszam też do pisania swoich uwag i pomysłów na rozwój Raportu.

Tomasz Karwatka jest współtwórcą projektu Biznes20.pl. Tomasz Karwatka jest absolwentem dwóch kierunków Politechniki Wrocławskiej, członkiem Usability Professional Association, Fundacji Internet PR oraz Akademii Internetu. Pracował w agencji interak-tywnej, agencji reklamowej, firmie informatycznej a obecnie pracuje jako Dyrektor Operacyjny w Divante. Jest autorem Kursu Usability, współtwórcą społeczności Lista Usability oraz spotkań Grill IT. Autor bloga mobiletrends.pl.

Z raportu dowiesz się:

jak rozwija się Internet mobilny na świecie i w Polsce,

· jakie są udane wdrożenia mobilne, kto może być inspiracją,

· jak stworzyć i wdrożyć strategię mobilną,

· jak zdefiniować i zaspokoić potrzeby użytkowników mobilnych,

· jak budować użyteczne i profesjonalne serwisy mobilne,

· jak test· jak testować i ulepszać serwisy mobilne,

· skąd czerpać dalszą wiedzę

Marta Klimowicz jest szefem projektu Biznes20.pl. Z wykształcenia socjolog i antropolog kultury, kończy rozprawę doktorską o polskiej blogos-ferze. Od niemal 2 lat prowadzi popularnego bloga o społecznych aspektach Internetu, jest również autorką kilkudziesięciu artykułów naukowych i publicystycznych poświęconych temu zagadnieniu. Dla Agory S.A. współtworzy serwis poświęcony nowym technologiom; współpracuje również z czeską firmą Idealisti przy budowaniu wizerunku międzynarodowych korpo-racji (m.in. Mars, Kofola).

Marcin Malinowski jest współtwórcą drugiego wydania Kursu Mobile Web 2.0. Dziennikarz freelancer specjalizujący się w tematyce związanej z internetem i nowymi technologiami. Posiada kilkuletnie doświadczenie w pracy redakcyjnej (m.in. w redakcji Dziennika Internautów, serwisu Osiołki Polskiego Internetu oraz wortalu Załoga G). Od początku 2008 roku redaktor naczelny serwisu koncerty.net.pl.

WSTĘP

AUTORZY

Marek Lose, Internet DesignersPomysłodawca i współzałożyciel w 1996 roku jednej z pierwszych i obecnie jednej z największych polskich agencji interakty-wnych full service - Internet Designers.

Stworzony przez niego zespół ekspertów z różnych obszarów marketingu interaktywnego obsługuje dziś ponad 100 Klientów, m.in. Black Red White, Cityboard Media, Heinz, Leroy Merlin, Lukas Bank, Rigips, Rockwool, RTV Euro AGD.

Akcjonariusz i udziałowiec kilku spółek z branży internetowej, w tym Contium S.A., która jest integratorem specjalizującym się w dostarczaniu systemów informatycznych wykorzystujących technologie internetowe.

Ukończył z wyróżnieniem Politechnikę Wrocławską, broniąc w 1998 roku pionierską pracę magisterską pt. “Zarządzanie marką w Internecie”. Laureat konkursu zarządzania Challenge Management oraz kilku wyróżnień przyznawanych przez branżę i media.


4

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plWSTĘP

Piotr BaranowskiJuż od 6 lat doradza spółką z rynku internetowego i telekomunikacyjnego. Redaktor naczelny PasjaGSM.pl, analityki konsul-tant. Konsultował projekty internetowe dla wielu dużych polskich spółek. Aktywnie wspiera nieformalne spotkania branżowe. Szczególnym zamiłowaniem darzy wszelkie formy marketingu niestandardowego.

Mobilny internet w Polsce nadal czeka na swoje „5 minut”. Technologia przesyłu danych musi zostać znacznie poprawiona by móc pogodzić rozrywkę użytkowników i pieniądze dla marketerów. Cieszy mnie, że polskie portale horyzontalne dostrzegły już potencjał i szansę przed jaką z pewnością stoją. Na zasługę zasługuje ich podejście przy tworzeniu swoich mniejszych odpowiedników. To już nie tylko gotowa treść podana użytkownikowi, ale możliwość brania udziału w dyskusjach czy korzystania z bardziej zaawansowanych funkcjonalności lokalizacyjnych czy społecznościowych.

Niestety nasi rodzimi operatorzy nadal utrzymują stosunkowo wysokie stawki za mobilne połączenia z siecią ograniczając tym samym grono jej potencjalpotencjalnych użytkowników. Obniżenie kosztów pozwoliłoby na rozwój nowych usług opartych między innymi na geolokalizacji i budowaniu społeczności mobilnych. Końcówka roku 2008 i początek 2009 może wiele zmienić na rynku. Konsorcjum operatorów (PTC, PTK Centertel, Polkom-tel i P4) porozumiało się w sprawie wdrożenia wspólnego, zamkniętego, systemu fotokodów (Matrix Code). Dzięki fotokodom możemy w prosty sposób dostarczać na telefon komórkowy różne treści multimedialne (audio, video, linki do strony www lub wap, wizytówki, wysłać SMS-a o zdefin-iowanej treści na zdefiniowany numer, nawiązać połączeniez konkretnym numerem telefonu).

Wprowadzenie i promocja tego rozwiązania na skalę jaką planuje Konsorcjum w moim przekonaniu pociągnie za sobą nie tylko zwiększenie przy-chodów operatorów z tytułu przesyłania danych, ale także przekona i pomoże przyzwyczaić zwykłego abonenta do korzystania z mobilnego dostępu do sieci. Wiele witryn stoi przed ogromną szaną - w I kwartale 2009 roku możemy spodziewać się znacznego wzrostu ruchu na łamach ser-wisów mobilnych. Tylko czy właściciele serwisów skorzystają z tej szansy?

Dominik KaznowskiZwiązaZwiązany z rynkiem internetowym od 2000 roku. Od 2003 roku pełni szereg funkcji związanych z rynkiem internetowym w Polsce: był wiceprezesem IAB, od września 2006 r. przewodniczącym rady nadzorczej IAB Polska, zasiada w radzie nadzorczej Polskich Badań Internetu, z ramienia branży jest członkiem Komisji Etyki Reklamy przy Związku Stowarzyszeń Rada Reklamy. Pomysłodawca kampanii promującej internet "Internet też medium", twórca idei i autor raportów IAB. Autor niezliczonych publikacji, felietonów. Autor wpływowego bloga kaznowski.blox.pl i dwóch książek o marketingu w internecie. W 2004 roku zostałzostał wyróżniony przez ekspertów w plebiscycie "Człowiek roku polskiego internetu" wydawnictwa IDG. Dyrektor Marketingu w Pionie Internet Agora SA. W 2007 roku otrzymał nagrodę Webstar Creative za najlepszą zintegrowaną kampanię marketingową oraz nominację do tytułu człowieka roku polskiego internetu.

Marketing nie znosi stagnacji. W czasach postępującej segmentacji oraz upowszechniania się wciąż nowych rozwiązań technicznych konsumenci uczą się unikać komunikacji komercyjnej. Telefon komórkowy, a właściwie urządzenie przenośne o możliwościach komputera, dawno już przestałobyć wykorzystywane do prowadzenia rozmów. Dzisiaj najnowsze typy tego rodzaju sprzętu oferują wiele niezwiązanych z komunikacją głosową usług. Łączność internetowa, multimedia, aplikacje, mechanizmy społecznościowe, rozrywka, elektroniczne i dźwiękowe książki, ekrany dotykowe, muzyka – to wszystko tworzy dzisiaj obraz rzeczywistości mobilnej. To świat, który zna i rozumie konsument. Nie może w niej zabraknąć firm.

Niewątpliwie w nieodległej przyszłości, zapewne w perspektywie co najwyżej kilku lat, bezprzewodowy Internet będzie podstawowym jeśli nie je-dynym sposobem korzystania z sieci. Trend ten obserwujemy już dzisiaj. Zmiana to spowoduje całkowite przewartościowanie podejścia do tworze-nia rozwiązań interaktywnych. Internet nie będzie już kojarzony z komputerem. Jeśli możemy obecnie spekulować na temat przyszłego kształtu rynku online, to jego przyszłość zwiazana będzie niewątpliwie z kanałem mobilnym.


5


Zgodnie z danymi CTIA Wireless Association, w pierwszym kwartale 2008 roku w Stanach Zjednoczonych jakiekolwiek urządzenie mobilne posiadały 254 miliony osób. Na całym świecie sprzedaż telefonów komórkowych osiągnie poziom 1,28 mld egzemplarzy w tym roku, o 11 proc. więcej niż w ubiegłym roku, kiedy na świecie sprzedano 1,15 mld terminali – wynika z badań firmy Gartner.

Według badań Pew Internet z marca 2008, 96 proc. obywateli USA w wieku 18-29 lat posiadających urządzenie mobilne (telefon komórkowy lub PDA) co najmniej raz korzystało z usług mobilnego transferu danych (wiadomości tekstowe lub multimedialne, przeglądanie stron internetowych, pobieranie plików). W pozostałych grupach wiekowych odsetek ten był również wysoki: z technologii mobilnych korzystało85 proc. osób w wieku 30-49 lat, 63 proc. osób w wieku 50-64 lat oraz 36 proc. osób w wieku 65 lat i starszych.

W pierwszym kwartale 2008 roku krajami o największej liczbie użytkowników mobilnego internetu były USA, Wielka Brytania i Włochy:

Do końca 2008 roku dostęp do internetu przez urządzenia mobilne będzie miało 1,3 miliarda osób na całym świecie. Według GSM Association już teraz liczba osób posiadających urządzenia przenośne z dostępem do internetu przewyższa liczbę posiadaczy komputerów podłączonych do inter-netu. Można szacować, że około 60 proc. osób pracujących regularnie wykorzystuje systemy mobilne w działalności biznesowej. W porównaniu do 2006 r. oznacza to wzrost o ponad 200 procent.

Począwszy od kwietnia 2008 roku Opera Software ASA, norweski producent popularnej w Polsce przeglądarki Opera co miesiąc publikuje raport zatytułowany State of the Mobile Web przedstawiający trendy wyznaczane przez użytkowników przeglądarki Opera Mini, która może być insta-lowana na każdym urządzeniu mobilnym posiadającym obsługę Javy.

UŻYTKOWNICY MOBILNEGO INTERNETU

Chart 1.

Source: Nielsen Mobile

Mobile Internet Usage Penetration Across Sixteen Measured Countries (Q1 2008)

US 15,6%

UK 12,9%

Italy 11,9%

Russia 11,2%

Spain 10,8%

Thailand 10,0%

France 9,6%

Germany 7,4%

China 6,8%

Philippes 3,4%

Singapore 3,0%

Brazil 2,6%

Taivan 1,9%

India 1,8%

New Zealand 1,6%

Indonesia 1,1%


6


Kiedy użytkownik Opery Mini łączy się z internetem, strona przez niego żądana najpierw wysyłana jest na specjalny serwer, który dokonuje kom-presji strony, a dopiero potem przesyła ją na telefon użytkownika, dzięki czemu znacząco zmniejszają się koszty transferu danych.

Od chwili premiery w 2006 roku przeglądarkę pobrało ponad 44 mln użytkowników. W sierpniu 2008 r. z Opery Mini aktywnie korzystało 17,3 mln osób. Za jej pomocą dokonano ponad 4,1 mld odsłon stron internetowych, co daje średnio 242 stron na użytkownika, o 11,7 proc więcej niż w lipcu.

Użytkownicy Opery Mini wygenerowali ruch rzędu 60,3 mln MB. Strony generowane przez Operę Mini są skompresowane średnio w 90 procentach, więc gdyby dane nie były kompresowane, przez Operę Mini przejrzano by strony o łącznej wadze 603 mln MB.

Ważnym bodźcem wzrostu liczby użytkowników internetu mobilnego jest model abonamentu komórkowego z nielimitowanym dostępem do inter-netu. Obecnie 14 proc. amerykańskich użytkowników telefonów komórkowych posiada taki właśnie abonament, a połowa posiadaczy urządzeń mobilnych jest takim modelem zainteresowana.

Urząd Komunikacji Elektronicznej szacuje‚ że w 2007 roku 8 mln Polaków korzystało z usług transmisji danych w sieciach komórkowych. Dla większości z nich to incydent‚ ale rośnie także grupa regularnych użytkowników. Miguel Martin, członek zarządu Polkomtela w wypowiedzi dla dzi-ennika Rzeczpospolita zauważył, że w 2007 roku wolumen transmisji danych w sieci Polkomtela wzrósł trzykrotnie, podobnie będzie w roku 2008. Od stycznia 2007 r. ilość danych transmitowanych przez wszystkie sieci komórkowe wzrosła 20-krotnie.

65.000.000

60.000.000

55.000.000

50.000.000

45.000.000

40.000.000

35.000.000

30.000.000

25.000.000

20.000.000

15.000.000

10.000.000

5.000.000

J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A


7


Internet mobilny jest medium łączącym elastyczność Internetu (głównie serwisów WWW) i dostępności telefonów komórkowych.Zacznijmy od zasięgu tego medium. Według badań Outlook 2007: The Future is Now opublikowanych przez Fortune w 2007 rynek mobilny już dziś jest największą platformą dystrybucyjną na świecie.

GSM Association szacuje, że 29% ludzi na Ziemi używa telefonów komórkowych.Już w 2006 Ipsos podawał, że około 28% użytkowników telefonów komórkowych korzystało za ich pomocą z Internetu.

Widać powstający wielki rynek, z wieloma użytkownikami nie korzystającymi dotychczas z Sieci. W Japonii już w ubiegłym roku ilość telefonów z dostępem do Sieci przekz dostępem do Sieci przekroczyła ilość komputerów. Gdy w październiku 2006 ruszyła rejestracja domen .mobi– przeznaczonych do umieszczania na nich stron w wersjach mobilnych w pierwszych 8 godzinach zarejestrowano 75 000 domen.

Obecnie zarejestrowanych i działających domen .mobi na rynku istnieje ponad 700 tysięcy. Zainteresowanie Internetem mobilnym rośnie wraz z ciągłym wzrostem ilości jego użytkowników.

Z technologicznego punktu widzenia Internet mobilny dziś to głównie serwisy WWW przystosowane do oglądania na przeglądarkach w urządzeniach mobilnych.

Przystosowanie serwisu WWW do wersji mobilnej następuje w kilku obszarach.

Koszt – bardzo często użytkownicy mobilni są rozliczani za pobrane dane. Należy minimalizować koszty na jakie ich narażamy poprzez lekk layout serwisu.

Szybkość działania – dostęp mobilny odbywa się zazwyczaj wolniej niż na popularnych łączach szerokopasmowych. Należy zastosować techniki umożliwiające minimalizację opóźnień.

Nawigacja – charakterystyka urządzeń mobilnych wymaga zupełnie innego zaprojektowania user-experience. Należy brać pod uwagę małe wymiawymiary wyświetlacza, pracę w ciężkich warunkach, możliwość wystąpienia nawigacji z klawiatury lub ekranu dotykowego oraz wiele innych czynników.

Poprawne działanie – urządzenia mobilne nie wykształciły jeszcze spójnego standardu technologicznego. Należy dopasowywać serwowane dane w zależności od wykrytej przeglądarki w urządzeniu. Należy też przeprowadzić testy serwisu w najpopularniejszych urządzeniach.

Kontekst – potrzeby użytkowników mobilnych są diametralnie różne od potrzeb użytkowników klasycznych. Konieczna jest analiza potrzeb dla ustalenia wartości kluczowych dla użytkownika mobilnego.

Serwisy mobilne muszą ściśle odpowiadać potrzebom swoich użytkowników. Nie możemy mówić zatem o przenoszeniu 1:1 serwisów tradycyjnych do wersji mobilnej. Nawet w rozwiązaniach umożliwiających automatyczną konwersję (np. Volantis) wybierana jest ta treść, która odpowiada potrzebom użytkowników kanału mobilnego.

1. Możliwość dostępu do informacji wszędzie gdzie posiadamy z sobą telefon. Telefon jest też zawsze włączony.

2. Zasięg Internetu mobilnego już teraz jest dwa razy większy niż zasięg Internetu klasycznego. Dziś 1/3 ludzi na Ziemi ma dostęp do Internetu mobilnego. Przed rokiem 2010 prawdopodobnie połowa ludzi na Ziemi będzie mieć taki dostęp.(źródło: Informa Telecoms & Media, 2007)

3. Umożliwia zwiększenie funkcjonalności serwisów WWW poprzez możliwości związane z nawigowaniem głosowym, zarządzaniem kontaktami, lokalizacją (zarówno poprzez GPS jak i stacje bazowe i usługi operatorów).

MOBILNY INTERNET - DLACZEGO WARTO?

NAJWAŻNIEJSZE ZALETY INTERNETU MOBILNEGO


8


1. Mały rozmiar ekranu urządzenia przenośnego. Najpopularniejszą obecnie stosowaną w telefonach komórkowych rozdzielczością ekranu jest 240*320 pikseli. Utrudnia to lub uniemożliwia dotarcie do treści dostosowanych do rozmiarów monitora tradycyjnego komputera.

2. Brak okien lub kart, między którymi można się przełączać, co uniemożliwia przeglądanie więcej niż jednej strony naraz i wymusza przeglądanie w takim porządku, w jakim strony są ładowane. Jedynie najnowsze urządzenia przenośne (m.in. iPhone) posiadają możliwość przeglądania w kart-ach lub oknach.

3. Problemy z nawigacją na stronie. Urządzenia mobilne nie posiadają wskaźnika podobnego do myszy komputerowej, jedynie możliwość przewi-jania w górę i w dół oraz klikania w linki, co zdecydowanie ogranicza możliwości nawigacji.

Wielu analityków zauważa analogię pomiędzy rozwojem Internetu a rozwojem Internetu mobilnego. Ten drugi szacuje się, że jest około 4-8 lat wcześniej w rozwoju. Oznacza to, że największy rozwój mobilnego Internetu właśnie się zaczyna.

Rynek mobilny jest największą platformą dystrybucyjną na Świecie. Mamy dwa miliardy użytkowników telefonów komórkowych w opozycji do mil-iarda użytkowników Internetu i miliarda użytkowników telewizji. - "Outlook 2007: The Future is Now," Fortune Magazine, 2007

29% ludzi na Ziemi używa telefonów komórkowych.- GSM Association, 2007

Około 28% użytkowników telefonów komórkowych korzystało za ich pomocą z Internetu przynajmniej raz. - Ipsos, 2006

W Europie mobilny Internet jest najpopularniejszy w Niemczech i we Włoszech, korzysta z niego 34% populacji internautów w tych krajach. -comScore Networks, 2006

Rysunek 1 - Używanie i penetracja Internetu mobilnego. Badanie wykonane w grudniu 2006 przez Online Publishers Association & OPA Europe. Liderami są UK, Włochy i USA.

W 2006 roku ilość urządzeń mobilnych z dostępem do Sieci wyniosła 2,4 miliarda.- GSM Association, 2007

Firmy i osoby indywidualne zarejestrowały około 75 000 stron w domenie .mobi w pierwszych 8 godzinach 27 października 2006 gdy domena ta trafiła do publicznego obrotu.

OGRANICZENIA W MOBILNYM DOSTĘPIE DO INTERNETU

RYNEK MOBILNY

US(penetration n=1011)(Usage n=204)

UK(n=1003)(n=304)

France(n=1004)(n=138)

Italy(n=1051)(n=283)

Germany(n=1020)(n=252)

Spain(n=1006)(n=272)

Moblile Internet Penetration Moblile Internet Usage

71%

41%

76%

54%64%

34%

83%

41%

81%

40%

81%

40%

Base: Penetration = Total Respondents; Usage = Mobile Internet UsersQ09a. Which statement best reflects your usage of the mobile Internet?


9


- dotMobi, 2006

Analitycy przewidują rozwój Internetu mobilnego podobnie do rozwoju Internetu klasycznego. Dziś rynek mobilny szybko rośnie, ale dojrzewać będzie jeszcze przez kilka następnych lat.

Niżej fragment prezentacji Next Generation Mobile Web firmy Blue Flavor.

Web 1.0 -> Web 2.0Proprietary -> StandardsWalled Gardens -> Web ServicesFirst to market -> Web as a PlatformBrand-centered -> User-centered

Wraz z rozwojem platformy Internetu mobilnego, użytkownicy coraz częściej deklarują swoje potrzeby. Gazeta Wyborcza opublikowała wyniki badań KPMG - przebadano 400 osób w wieku 25-40 lat - ludzi, którzy intensywnie korzystają z Internetu i telefonów komórkowych. Ilość takich osób w Polsce oszacowano na od 2 do 4 milionów. Z opublikowanego raportu wynika między innymi, że badani chętnie w Internecie mobilnym sprawdzaliby adresy, godziny otwarcia, rozkłady jazdy, przeszukiwali plan miasta lub rezerwowali bilety. Według autorów raportu istnieje duże, niezaspokojone zapotrzebowanie na mobilne usługi internetowe. W dalszej części omówimy kilka udanych realizacji bazujących na tych potrzebach.

Niżej prezentujemy wyniki badania dotyczącego serwisów wykorzystywanych przez użytkowników mobilnych w Europie.

Rysunek 2 - Z jakich serwisów korzystają mobilni internauci. Badanie wykonane w grudniu 2006 przez Online Publishers Association & OPA Europe.

Mobile 1.0 -> Mobile 2.0Proprietary -> StandardsWalled Gardens -> Web ServicesFirst to market -> Web as a PlatformBrand-centered -> User-centered

Base: Internet Users Who Access Content Vertical (Base Varies)

Q15. Wchich of the following content categories do you surf using your mobile phone?

* Mobile= (Mobile Only%+Both%) /Total%

% OF CONSUMERS ACCESSING CONTENT VIA MOBILE

Weather 53%

Sports News/Highlights/Scores 49%

Local/National News 36%

Stocs quotes 35%

Entertainment News 33%

International News 28%

Busines/Financial News 28%

Technology News 27%

Product Info/Reviews 25%

Lifestyles 23%

Health Newa/Info 18%

POTRZEBY INTERNAUTÓW MOBILNYCH


10


Dominującą formą reklamy w urządzeniach mobilnych wciąż pozostanie reklama poprzez SMS-y i MMS-y, szczególnie w Indiach czy Chinach - kra-jach, które dopiero rozwijają sieci 3G pozwalające na szybką transmisję danych. Reklama tego typu to zazwyczaj SMS lub MMS wysłany na telefon komórkowy, którego właściciel uprzednio wyraził zgodę na otrzymywanie tą drogą treści reklamowych.

Przekaz reklamowy może być również prezentowany w postaci tzw. ogona reklamowego, czyli tekstu lub obrazu dołączanego do SMS-ów i MMS-ów wysyłanych przez bramki operatorów sieci komórkowych.

Reklama graficzna w wyszukiwarkach i reklama w mobilnej telewizji będzie się jednak coraz dynamiczniej rozwijać i według prognoz Informa Tele-com do 2011 roku będzie częściej obecna w urządzeniach mobilnych niż reklama tekstowa. Niewielki, ale zauważalny udział będą miały inne rodzaje reklamy, takie jak przesyłanie treści reklamowych za pomocą technologii Bluetooth czy reklama w postaci product placement obecnego w aplikacjach pobieranych na telefon.

„Masa Krytyczna” - tak Firma Nielsen Company zatytułowała swój raport na temat Mobile Web (Critical Mass: The Worldwide State of the Mobile Web) dochodząc do wniosku, że internet mobilny stał się równie ważnym medium reklamowym jak tradycyjny dostęp do internetu oraz inne media.

W maju 2008 r. 95 milionów mieszkańców USA (37 proc. wszystkich użytkowników mobilnych) miało dostęp do internetu na urządzaniach mo-bilnych. Aktywnie korzystało z niego 40 mln osób. Mobilne wersje najpopularniejszych serwisów mają zasięg liczony w milionach unikalnych użytkowników, co czyni je atrakcyjnym rynkiem dla agencji reklamowych.

Jak wynika z badań Nielsen Mobile, 26 proc. amerykańskich użytkowników korzystających z internetu na urządzeniach mobilnych co najmniej raz spotkało się z jakąś formą reklamy. W Wielkiej Brytanii i Hiszpanii odsetek ten wynosił odpowiednio 26 i 34 proc.

Niemal jedna czwarta użytkowników mobilnego internetu spodziewa się, że reklamy w ich telefonach będzie więcej. 32 proc. użytkowników rozwiązań mobilnych jest otwartych na reklamę w urządzeniach mobilnych jeśli obniży to koszty dostępu do internetu.

Wraz ze wzrostem liczby użytkowników internetu mobilnego rosną wydatki na reklamę w urządzeniach mobilnych. Według różnych źródeł w skali globalnej wzrosną one do kilkunastu miliardów dolarów w ciągu kilku kolejnych lat.

Analitycy z firmy Gartner szacują rynek na 12 mld dolarów, Informa Telecom na ponad 11 mld dolarów. ABI Reseach prognozuje, że w 2011 roku rynek reklamy mobilnej będzie wart 19 mld dolarów. Firma analityczna eMarketer przewiduje natomiast, że wydatki na reklamę mobilną wzrosną z 2.7 mld dolarów w 2007 roku do 19,1 mld dolarów w 2012 roku.

REKLAMA MOBILNA


11

FORMY REKLAMY


Jedną z ciekawszych form reklamy w urządzeniach mobilnych jest tzw. spotler. Jest to reklama, która która wyświetla się użytkownikom na całym ekranie komórki w czasie pobierania na telefon zamówionych multimediów (tapet, dzwonków, gier Java itp.). Jak tłumaczy Kamila Kuczyńska, mar-keting manager w firmie Telecom Media specjalizującej się w reklamie mobilnej, w przypadku stosowania reklam typu spotler duża jest zapamiętywalność komunikatu – użytkownik w oczekiwaniu na zakończenie procesu pobierania obiektu skupia całą swoją uwagę na tym, co się dzieje na ekranie jego komórki.

Reklama jest dobierana do kategorii multimediów pobieranych przez konsumenta na swój telefon. Przykładem takiego powiązania jest wyświetlanie reklamy męskiego kosmetyku w kategoriach „Sport”, „Motoryzacja”, „Muzyka rockowa” lub reklamy karmy dla zwierząt w kategoriach „Zwierzęta”, „Natura”.

Telecom Media udostępnia swoim klientom trzy wersje spotlera różniące się stopniem angażowania konsumenta w interakcję z reklamowaną marką:

Spotler BasicPodstawowa forma mobilnej reklamy, skierowana głównie do klientów zainteresowanych kampaniami wizerunkowymi. Reklama wyświetlana jest nie krócej niż 5 sekund jako statyczna lub animowana grafika na ekranie telefonu użytkownika. Format grafiki zależy od wielkości wyświetlacza telefonu.

Spotler InteractiveTo bardziej zaawansowana forma reklamy, idealna dla celów sprzedaży bezpośredniej, gdyż umożliwia przekazywanie reklamodawcy kontaktów do zainteresowanych jego ofertą konsumentów. Składa się z trzech elementów: reklamy graficznej, krótkiego tekstu reklamowego oraz elementu "opt-in", dzięki któremu pozyskiwana jest zgoda użytkownika telefonu na kontakt z nim. Spotler Interactive pełni więc zarówno rolę wizerunkową, jak również sprzedażową - gromadząc zgody użytkowników na kontakt.

Spotler MaxJest to najbardziej rozbudowana wersja spotlera. W pierwszym kroku konsument widzi reklamę graficzną a następnie otrzymuje link do multimedi-alnego prezentu i przechodzi na stronę mobilną reklamodawcy. Spotler Max dostarcza więc dodatkową wartość w postaci darmowego gadżetu na telefon, najczęściej powiązanego z innymi informacjami o produkcie. Reklamodawca zaś pozyskuje


12

SPOTLER

Source: Informa Telecom

GLOBAL MOBILE ADVERTISING FORECAST 2011: $11.35B

Mobile TV 39%

Other 10%

Search and Display 27%

Text, Picture Messaging 24%


konsumenta na swojej stronie WAP, gdzie zamieszcza więcej informacji o nowym produkcie/ usłudze oraz np. numery infolinii. Według Kamili Kuczyńskiej skuteczność kampanii reklamowych realizowanych za pomocą tego nośnika jest bardzo wysoka w porównaniu do tradycyjnych rodza-jów reklam, waha się w granicach 30%-50%.

Kolejnym interesującym i dynamicznie rozwijającym się segmentem reklamy mobilnej jest docieranie do użytkownika za pomocą technologii bez-przewodowej Bluetooth. Ten rodzaj reklamy umożliwia urządzenie wielkości talerza które umieszczane w miejscu, gdzie zwykle przebywa dużo ludzi (galerie handlowe, targi, miejsca imprez masowych).

Zgodnie z wytycznymi Mobile Marketing Association rekomendowaną szerokością bannera reklamowego przeznaczonego dla urządzeń mobilnych są wymiary 120, 168, 216 oraz 300 pikseli. Maksymalna waga statycznego bannera reklamowego nie powinna przekroczyć 5 KB. Obrazuje to poniższa tabela:

Skanuje ono otoczenie w promieniu kilkudziesięciu metrów w poszukiwaniu telefonów z włączoną funkcją Bluetooth i wysyła na nie wcześniej zaprogramowane komunikaty marketingowe w postaci kuponu, pliku video, gry Java lub innego obiektu multimedialnego. Najpierw jednak na wyświetlaczach telefonów pojawia się zapytanie o zgodę na otrzymanie obiektu od danej firmy lub marki przez Bluetooth. Jeśli użytkownik wybi-erze TAK urządzenie automatycznie wysyła do niego wiadomość. Jeśli zaś wybierze NIE, na jego telefon nie zostanie wysłany żaden komunikat,a system zapamięta, aby ponownie nie pytać tego samego użytkownika o zgodę, jeśli znowu znajdzie się on w zasięgu.

Przy akcjach marketingowych z użyciem technologii Bluetooth idealne są miejsca, w których użytkownik przebywa dłużej i jest nastawiony na myślenie o konsumpcji, m.in. restauracje, galerie handlowe, ogródki piwne, koncerty, a nawet plaża w sezonie.

Po uzyskaniu zgody na przesłanie danych przez Bluetooth użytkownik jest informowany o tym, co ma zrobić, aby wziąć udział w akcji. Można do tego wykorzystać stand reklamowy, na którym widnieć będą określone informacje: „Włącz bluetooth! Weź udział w loterii i wygraj kamerę”. Ważna jest tu forma zachęty, którą może być atrakcyjny kontent cyfrowy (muzyka, zwiastun filmu, gra), aplikacja informująca o nowym modelu samochodu prezentowanym u wejścia do centrum handlowego lub zniżka na towar ze sklepu w pobliżu. Właściwy dobór zachęty jest kluczem do rozpoczęcia interakcji z konsumentem i zależy od charakteru promowanej marki.

Zaletą tego typu rozwiązania jest relatywnie niski koszt przesyłania komunikatów, gdyż poza zakupem lub dzierżawą urządzeń i kosztem związanym z tworzeniem layoutu komunikatu jego dystrybucja jest bezpłatna, nie ma więc znaczenia czy podczas akcji zostanie wysłanych 100 czy 10 tys. wiadomości.

Transfer danych jest bezpłatny zarówno dla nadawcy jak i odbiorcy (w przeciwieństwie do SMS-a lub MMS-a), gdyż w procesie przesyłu nie uczest-niczy sieć operatora. To również oznacza, że Bluetooth zachowuje swoją użyteczność w miejscach, gdzie zwykle nie ma zasięgu sieci telefonii komórkowej takich jak podziemne stacje lub parkingi.


13

BLUETOOTH MARKETING

SPECYFIKACJE TECHNICZNE


Table 2: Static Image Banners in default 6:1 aspect ratio

Ad Size Technical Speci-fications

Sample Creative (approx, size)

X-Large im-age Banner

300 x 50 pixels<5 KB file size.giff, .png, .jpg

Large im-age Banner


Mediumimage Ban-ner


Small im-age Banner


Text Tagline(optional)1

Up to 24 charact-ers for X-LargeUp to 18 charact-ers for LargeUp to 12 charact-ers for MediumUp to 10 charact-ers for small

Tak wyglądają bannery reklamowe wyświetlone na różnych rodzajach urządzeń przenośnych:


14


Najbardziej oczywiste zastosowanie Internetu mobilnego to serwisy informacyjne. Mając przy sobie telefon komórkowy niemal zawsze posiadamy dostęp do aktualnych informacji. W tej kategorii serwisów umieszczam zarówno mobilne wersje portali – Onet (http://lajt.onet.pl), Gazeta (http://gazeta.mobi), Wirtualna Polska (http://mobi.wp.pl), Interia (http://mobinteria.pl) jak i wortali typu Bankier (http://m.bankier.pl). Firma Bankier.pl S.A. mobilną wersję swojego serwisu zaprezentowała 20 czerwca 2007. Na jego promocję przeznaczy ponad 1,1 mln zł. Serwis http://m.bankier.pl oferuje notowania giełdowe, komunikaty spółek, kursy walut, komentarze analityków, wiadomości ekonomiczne.

Jednym z pierwszych sklepów posiadających swoją mobilną wersję (http://mobi.Kolporter.pl) był sklep firmy Kolporter. Mobilna wersja tego sklepu umożliwia dostęp do list najpopularniejszych produktów i ich recenzji. Można też przeczytać zapowiedzi nowych produktów. Zakup jest realizow-any dwoma drogami – poprzez infolinię lub poprzez przesłanie informacji o produkcie na e-mail i sfinalizowaniu transakcji już z klasycznego kom-putera. Tego rodzaju proces zakupowy powstał w wyniku analizy zachowań użytkowników – jeszcze dziś boją się oni realizować transakcje z pozi-omu telefonów komórkowych. Ciekawym przykładem mobilnego sklepu internetowego jest też http://telekwiaty.mobi, pozwalający kupić okazjonalne wiązanki z poziomu telefonu.

Gdy jesteśmy już przy eCommerce warto wspomnieć o mobilnej porównywarce cen. Pierwsza w Polsce mobilną porównywarkę cen stworzył Nokaut.pl (http://m.nokaut.pl). Uruchomiona została ona w czerwcu 2007 roku. Serwis pozwala sprawdzić ponad 6,6 mln cen produktów w ponad 1300 sklepach. Mobilność zapewnia dostęp do porównywana z dowolnego miejsca, można zatem podczas zakupów w sklepie tradycyjnym porównać atrakcyjność oferty z tym, co oferują sklepy internetowe. Dodatkowo ceny można sprawdzać za pomocą wiadomości SMS.

Rysunek 3 - Serwis mobi.kolporter.pl

W maju 2008 roku Nokaut.pl w swojej mobilnej wersji serwisu wprowadził geolokalizację oraz dostęp do map pozwalających na dotarcie do sklepu znajdującego się najbliżej wskazanej okolicy. Jeśli telefon jest wyposażony w moduł GPS, porównywarka może pokierować przeglądającego do najbliższego punktu sprzedaży. Jest to możliwe dzięki integracji z programem Google Maps for Mobile udostępnianym przez Google. Użytkownicy starszych telefonów otrzymają dokładne wskazówki dotyczące dojazdu do wybranego punktu w formie opisowej. Funkcja ta wykorzystuje usługę Google Local.

PRZYKŁADY ZASTOSOWAŃ


15

SERWISY INFORMACYJNE

eCOMMERCE


Coraz popularniejsze stają się serwisy umożliwiające poszukiwanie usług i produktów na zadanym obszarze. Popularne są także serwisy ułatwiające kupno czy wynajem nieruchomości (np. http://coalters.mobi, http://greatlakesrealestate.mobi).

Rysunek 4 - Serwis cloaters.mobi

Serwisy korporacyjne to klasyczne zastosowanie Internetu mobilnego. Warto w tym wypadku zastanowić się, kto z otoczenia biznesowego firmy potrzebuje najbardziej dostępu mobilnego. Często są to klienci biznesowi, media, inwestorzy, handlowcy firmy. Mobilny serwis korporacyjny stanie się w najbliższych latach tak samo oczywistym kanałem komunikacji jak telefon, e-mail czy serwis WWW. Swoje mobilne strony korporacyjne zbudowały już między innymi ING DiBa (http://diba.mobi/), Neckerman (http://neckermann.mobi), BMW (http://www.bmw.mobi). Braliśmy udział w pracach nad mobilnymi stronami internetowymi dla Viessmann oraz Enea. Każda z korporacyjnych stron mobilnych musi zawierać esencję tegotego czego oczekują użytkownicy „w ruchu”. Przykładowo dla Viessmann, firmy produkującej systemy grzewcze, istotne było zamieszczenie listy dystrybutorów i serwisów. Koncern Energetyczny może natomiast dzięki serwisowi mobilnemu informować np. o wyłączeniach i uszkodzeniach linii energetycznych, gdyż mobilne urządzenia są o wiele bardziej niezawodne niż tradycyjne.


16

SERWISY KORPORACYJNE


Rysunek 5 - Serwis bmw.mobi

Rysunek 6 - Serwis diba.mobi


17


Rysunek 5 - Serwis bmw.mobi

Swoje mobilne wersje mają również najpopularniejsze na świecie serwisy społecznościowe, takie jak MySpace (http://m.myspace.com), Facebook (http://m.facebook.com) czy YouTube (http://m.youtube.com).

Ciekawą mobilną wersję posiada serwis Polskich Linii Lotniczych LOT. Pod adresem http://mobile.lot.com dostępna jest wyszukiwarka połączeń pozwalająca wyszukać loty z i do kilkudziesięciu lotnisk na całym świecie oraz narzędzia, dzięki którym można m.in. sprawdzić status płatności za bilet i rezerwacji, anulować rezerwację ubezpieczenia i samochodu.


18

ROZRYWKA I SERWISY SPOŁECZNOŚCIOWE


Rysunek 7 - Serwisy YouTube i Facebook

Bywalcy tych serwisów starają się zawsze być na bieżąco, nie tylko wtedy, gdy siedzą przy komputerze. Według raportu „State of the Mobile Web” opublikowanego w kwietniu 2008 r. przez Opera Software prawie 40 proc. z niemal 12 milionów aktywnych użytkowników przeglądarki Opera Mini korzystało z jakiegoś serwisu społecznościowego. W USA, RPA oraz Indonezji odsetek ten był nawet większy i sięgał do poziomu ponad 60 procent wszystkich przeglądanych stron.

Polskie serwisy społecznościowe również udostępniają mobilne wersje swoich witryn. Przykładem może być Grono (http://m.grono.net) czy Profeo (http://m.profeo.pl). Dziwi jednak nieobecność największych graczy na rynku. Najpopularniejszy polski serwis społecznościowy, nasza-klasa.pl, nie posiada mobilnej wersji, choć wg wspomnianego wcześniej raportu „State of the Mobile Web” jest drugim pod względem liczby unikalnych użytkowników serwisem, ustępując jedynie wyszukiwarce Google.

Ciekawym przykładem polskiego serwisu społecznościowego posiadającego więcej niż jedną mobilną wersję jest Wykop.pl, polski klon amerykańskiego serwisu Digg.com. Wykop posiada osobną wersję dla iPhone, dostępną pod adresem http://iwykop.pl oraz witrynę dla pozostałych urządzeń mobilnych: http://mwykop.pl.


19


Na powyższym zdjęciu widać, jak mogą się różnić witryny przygotowywane dla zwykłych urządzeń mobilnych od tych, które przeznaczone są dla smartfonów z ekranem dotykowym.

Hitem ostatnich miesięcy w USA jest Twitter - aplikacja pozwalająca wieloma kanałami powiadamiać znajomych o tym, co właśnie robimy. Głównym kanałem jest oczywiście mobile. Istnieje już kilka polskich serwisów inspirowanych Twitterem, takich Blip.pl czy Pinger.pl

Wiadomości na Blipa można wysyłać przez interfejs www, przez komunikator internetowy (Gadu-Gadu, Jabber) SMS-em lub MMS-em oraz poprzez mobilną wersję dostępną pod adresem http://m.blip.pl.


20


Twitter oraz jego polski odpowiednik obok popularnych blogów mobilnych (np. http://moblog.pl) to kolejny doskonały przykład łączenia Internetu klasycznego z mobilnym.

Zaczęły również powstawać serwisy społecznościowe dedykowane użytkownikom urządzeń mobilnych. Jednym z przykładów jest Belysio (http://belysio.com), serwis, udostępniający specjalną aplikację instalowaną na telefonie komórkowym, która łączy w sobie tradycyjnie dostępne w telefonie funkcjonalności, takie jak książka adresowa z możliwościami, jakie daje ciągły dostęp do sieci.

Dzięki możliwości lokalizacji telefonu komórkowego poprzez stacje bazowe telefonii komórkowej, Belysio pozwala na wyszukiwanie znajomych na mapie miasta i powiadamianie, kiedy są w pobliżu. Funkcja ta pozwala również na korzystanie z wyszukiwarki usług i obiektów, takich jak restau-racje, banki, obiekty sportowe, apteki itp. znajdujących się najbliżej miejsca, w którym obecnie przebywa osoba z zainstalowaną aplikacją Belysio.

Kontakty znajdujące się dotychczas wyłącznie na telefonie komórkowym można zintegrować z usługami takimi jak komunikator internetowyi baza e-maili i przechowywać na serwerze Belysio. Są one automatycznie aktualizowane w chwili, gdy zmieni je osoba znajdująca się na liście znajo-mych.

Ludzie podróżujący są jedną z najbardziej podstawowych grup zainteresowanych dostępem do Internetu mobilnego. Nie dziwi nikogo fakt, że pow-staje wiele serwisów mobilnych dotyczących turystyki, rezerwacji biletów, wycieczek. Rozwijający się serwis http://hostels.mobi umożliwia rezerwację hosteli w Europie – docelowo będzie to doskonałe źródło informacji dla podróżujących. Serwis http://hiltonfamily.mobi pozwoli Ci znaleźć i zarezerwować miejsce w hotelu sieci Hilton w każdym zakątku świata.

Powstaje też sporo przewodników turystycznych dla osób odwiedzających konkretne miejsca. Londyn zainwestował w obszerny przewodnik tury-styczny połączony z mobilnym serwisem miejskim (http://londonengland.mobi).

Rysunek 8 - Serwis hostels.mobi

Rysunek 9 - Serwis londonengland.mobi


21

PODRÓŻE


Na świecie mobilne portale miejskie przeżywają rozkwit. W USA niektóre miasta mają po kilka portali mobilnych, które już teraz konkurują ze sobą o budowanie zasięgu. Polskie miasta, wzorem największych europejskich metropolii, również tworzą mobilne wersje swoich portali. Przykładami są m.in. Wrocław i Kraków.

Na stronie http://mobi.wroclaw.pl można znaleźć aktualności, informacje dotyczące komunikacji miejskiej i lotniczej, repertuar kin i teatrów, prognozę pogody, ważne komunikaty informacje wrocławskiego Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta.

Informacje dostępne na mobilnej stronie Krakowa, http://mobi.krakow.pl, są dość podobne. Ciekawostką jest E-Urząd, w którym można on-line sprawdzić dokumenty do odbioru: prawa jazdy, dowodu rejestracyjnego oraz dowodu osobistego.

Rysunek 10 - Mobilne witryny Krakowa i Wrocławia

MIASTA W MOBILNYM INTERNECIE


22


Inspiracja. Wyróżnione serwisy mobilne możesz zobaczyć na http://mtld.mobi/showcase . W Polsce powstaje katalog stron mobilnych http://direk.mobi. Wykaz serwisów mobilnych prowadzi również agencja reklamowa Mobilum: http://mobilum.pl.


23


Użytkownicy mobilni zazwyczaj chcą zrealizować konkretne potrzeby w jak najkrótszym czasie. Urządzenia mobilne na razie są rzadko wykorzystywane do ogólnego wyszukiwania informacji.

Budowanie strategii mobilnej najlepiej zacząć od banalnego pytania „Dlaczego powinniśmy tworzyć serwis mobilny?”. Posiadanie możliwości tech-nicznych i treści, którą można serwować mobilnie, zazwyczaj nie jest wystarczającym argumentem, aby tworzyć serwis mobilny. Celem powinno być stworzenie wartości dla użytkowników, wynikającej ona z połączenia usług i treści z mobilnym dostępem do nich.

Niektóre z nowych telefonów potrafią pokazywać klasyczne serwisy WWW. Nie oznacza to jednak, że user-experience tych serwisów jest optymalny dla użytkownika mobilnego. Może zdarzać się tak, że treść poszukiwana szczególnie przez użytkowników mobilnych będzie w serwisie klasycznym trudna do odnalezienia (zwłaszcza z ograniczonej przeglądarki urządzenia mobilnego). Zdarza się także, że poszczególne strony klasycznego ser-wisu nie działają poprawnie na urządzeniu mobilnym. Problemem dla użytkowników mobilnych będzie też zbyt duży rozmiar klasycznych stron WWW (czas oczekiwania i koszt pobrania danych).

Po uzasadnieniu potrzeby stworzenia wersji mobilnej, następne pytania dotyczą potrzeb użytkowników, jakie serwis mobilny ma zaspokajać. Na-jbardziej oczywista potrzeba to dostęp do treści, niemniej z perspektywy użytkownika mobilnego okazać się może, że większość oferowanych treści jest zupełnie nieinteresująca. Bardzo często należy kompletnie zmienić architekturę informacji i strukturę serwisu, aby zaspokoić potrzeby użytkowników mobilnych.

Należy skupić się przede wszystkim na określeniu głównych celów użytkowników.

Strategia mobilna ma łączyć cele biznesowe firmy z celami funkcjonalnymi użytkowników. Należy zbadać i określić obie grupy celów. Przykładowe cele.

Weryfikacja ustalonych celów nastąpić może w kolejnym opisywanym etapie („Jak poznać swoich użytkowników?”). Przydatne mogą okazać się szczególnie takie narzędzia badawcze, jak: przegląd konkurencji, grupy fokusowe, badania ankietowe, wywiady indywidualne.

STRATEGIA MOBILNA


24

CELE SERWISU MOBILNEGO

Cele biznesowe

Polepszenie efektywności biznesu poprzez nowy kanał dotarcia do klientów, dostawców, mediów.

Cele użytkownika

Dostępność informacji w dowolnym czasie i przestrzeni.

Generowanie nowego biznesu. Możliwość korzystania z serwisu w trakcie podróży i innych nietypowych miejscach.

Duża niezawodność medium – korzystanie w sytuacjach awaryjnych.

Korzystanie z informacji w kontekście aktualnej lokalizacji.

Budowanie lojalności w stosunku do marki (do kontaktu także bez uczestnictwa komputera).Nakłanianie do częstszego (może cyklicznego)kontaktu z marką.

Dotarcie do nowych grup docelowych (osoby nie posiadające dostępu do Internetu z komputera domowego).

Możliwość wyświetlania linków reklamowych,reklam oraz informacji marketingowych.

Budowanie wizerunku innowacyjnej firmy.

Raport Mobile Web www.biznes20.pl


Zaprojektowaną strukturę informacji można przedstawić za pomocą mapy myśli (tutaj wykorzystano darmowy program Freemind).

Rysunek 11 - Struktura serwisu mobi.kolporter.pl

Pojęcie „Click Streams” określa ścieżki jakimi podążają użytkownicy w serwisie. Zazwyczaj w serwisie istnieje kilka ścieżek (na ścieżkę składa się kilka kolejnych stron), które są najbardziej popularne wśród użytkowników. W serwisie mobilnym pojęcie click streams jest szalenie istotne dla zachow-ania dobrego user-experience (przyjemności użytkowania). Dysponując małym wyświetlaczem chcąc czy nie, jesteś zmuszony do rozbijania infor-macji na wiele podstron. Bardzo ważne jest, aby użytkownik płynnie poruszał się po prezentowanej treści.

By ułatwić projektowanie nastawione na efektywne poruszanie się użytkownika po ścieżkach, można zastosować metodę zwaną use cases.

Persona to opracowany profil typowego użytkownika. Często persony występują jako aktorzy w scenariuszach użycia. By stworzyć personę, piszesz charakterystykę finalnego użytkownika dla każdej grupy docelowej serwisu. W opisie uwzględniasz charakterystykę osoby (np. stopień znajomości technologii) oraz typowe cele, zadania i potrzeby jakie ma na użytek persony realizować system.

WYTYCZNE DLA MOBILNEJ ARCHITEKTURY INFORMACJI

SCENARIUSZE UŻYCIA (USE CASES)


26

CLICK STREAMS

Ograniczaj wybory. Podawaj tylko treść adekwatną do potrzeb użytkowników mobilnych.Stwórz prostą architekturę informacji skierowaną na potrzeby użytkowników mobilnych.Wyświetlaj nie więcej niż 5 kategorii na stronie.Wyświetlaj nie więcej niż 10 linków na stronie.Zawsze dostarczaj co najmniej jeden element kontentowy na każdą wyświetloną stronę (unikaj generowania stron bez treści)Staraj się nadać treści priorytety według popularności lub aktywności użytkowników.KKoniec strony powinien zawierać link umożliwiający kontynuację nawigacji.Minimalizuj wielkość strony.Używaj dobrego kodu dla minimalizacji problemów technicznych.Kolejność kodu powinna odpowiadać strukturze dokumentu. Koduj semantycznieUżywaj klawiszy dostępu.

PERSONY

Scenariusze użycia opisują jak użytkownicy wykonują zadania na podstawie typowych zadań. Są tworzone zawsze z perspektywy użytkownikai jego potrzeb.• Minimalizuj wielkość strony.• Używaj dobrego kodu dla minimalizacji problemów technicznych.• Kolejność kodu powinna odpowiadać strukturze dokumentu. Koduj semantycznie• Używaj klawiszy dostępu.

mobi.kolporter.pl

Książki

Muzyka

Zakupy przez telefon

Nowości

Bestsellery

Nowości

Bestsellery

FilmyNowości

Bestsellery

GryNowości

BestselleryKsiążki (041) 367 84 39

Filmy (041) 367 84 41

Muzyka (041) 367 84 41

Gry (041) 367 84 39


Posiadając architekturę informacji oraz scenariusze zachowań użytkowników można przystąpić do projektowania prototypów (zwanych też maki-etami, wireframes, mockups). Prototyp powinien oddawać to, jak wyglądać będą poszczególne strony serwisu mobilnego. Można go wykonać wieloma metodami.

Rysunek 12 - Sugerowany layout serwisu mobilnego

PROTOTYPOWANIE

WYTYCZNE DLA MOBILNEGO LAYOUTU


27

NAJCZĘSTSZE PROTOTYPY

Sens tworzenia prototypów opiera się na możliwości przetestowania tego, jak radzą sobie z nimi użytkownicy. Badanie z użytkownikami jest uznawane za podstawowe (najefektywniejsze) narzędzie testowania prototypów.

TESTOWANIE

Przygotowujesz zadania testowe (najlepiej oprzeć ja na wcześniej zdefiniowanych celach serwisu). Zadania mogą mieć charakter otwarty („znajdź ciekawą książkę dla siebie”) lub zamknięty („znajdź ostatnią książkę Sapkowskiego”). Zadań powinno być kilka – do 10, gdyż sam test nie powinien zając więcej niż 1,5 h.

1.

JAK PRZEPROWADZIĆ TEST Z UŻYTKOWNIKAMI

Papierowe – narysowane na kartce papieru, proste w modyfikacji.Elektroniczne – wykonane w programie typu PowerPoint, Visio – umożliwiają szybką modyfikację i tworzenie dużej ilości wariacji, osobiście najczęściej z nich korzystam.HTML – wykonane najczęściej w graficznych edytorach HTML, umożliwiają w łatwy sposób testowanie interakcji.Graficzne – tworzone w programach graficznych, zbliżone do finalnych projektów graficznych, wymagają dużo pracy i z tego powodu są rzadko stosowane.

Najczęstszą metodą tworzenia layoutu mobilnego jest posłużenie się pionową listą odnośników (wraz z odpowiadającymi im accesskey od 0 do 9). Zazwyczaj najlepiej pokazywać tylko jeden poziom nawigacji. Podmenu należy pokazać dopiero na podstronie. Ogólna zasada mówi o pokazy-waniu tylko linków nawiązujących do kontekstu danej podstrony.Z każdej podstrony powinien prowadzić link do poprzedniej sekcji lub wyższego poziomu menu. Taki link najlepiej sprawdza się na górze podst-rony (użytkownik nie musi przewijać strony) oraz na dole (używany po przeczytaniu treści).

Treść

Nagłówek

Stopka


Wykonujesz wszystkie zadania samodzielnie dla zweryfikowania ich realizowalności.Prosisz kogoś o asystę w charakterze obserwatora. Osoba ta będzie notować wszystkie problemy, jakie napotkał użytkownik podczas testów, Ty możesz nie zdążyć zapisać wszystkiego. Opcjonalnie możesz przygotować sprzęt nagrywający test.Rekrutujesz użytkownika do testu (osoba nie związana z serwisem badanym, najlepiej z grupy docelowej serwisu), Prowadzisz test. Użytkownik wykonuje poszczególne zadania, głośno myśląc (zachęcaj użytkownika do dzielenia się tym, co myśli, co go dener-wuje, jak rozumie serwis). Obserwator i Ty wykonujecie notatki.Po zakończeniu testu porównujecie notatki i nanosisz poprawki na makiety.

2. 3.

4.5.

6.


28

Pierwsi użytkownicy zazwyczaj odkrywają najwięcej błędów. Jakob Nielsen i Tom Landauer wykazali, że testowanie z 5 użytkownikami pozwala na wykrycie 85% problemów dotyczących funkcjonalności witryn. Zatrudnianie większej ilości użytkowników nie gwarantuje liniowego wzrostu liczby wykrytych błędów. Zamiast jednego testu z 8 użytkownikami lepiej przeprowadzić dwie tury testów z 3 użytkownikami. Najczęściej duże błędy zasłaniają te mniejsze i dopiero usunięcie ich i przeprowadzenie drugiej tury pozwala na odkrycie mniejszych błędów. Jeśli na bieżąco testujesz i modyfikujesz makiety, możesz po każdej modyfikacji przeprowadzać 1-2 testy.

Obecnie mówi się o trzech typach telefonów. Projektując należy zastanowić się nad możliwościami, jakie chcemy dać każdej z grup użytkowników.

Najprostsze telefony, nie obsługujące transmisji danych. Ich użytkownicy nie mogą korzystać z mobilnych serwisów WWW, niektóre posiadają jedynie przeglądarkę obsługującą protokół WAP. Niegdyś najpopularniejszy typ telefonów, obecnie stanowi mniejszość.

Rysunek 13 - Wykres przedstawia ilość znalezionych problemów usability w odniesieniu do ilości badanych użytkowników. Wykres na podstawie badań J. Nielsen i T. Landauer.

Bardzo dobry artykuł o badaniach z użytkownikami znajdziesz pod adresem: http://www.uzytecznosc.pl/publikacje/metody/testy . Opisano tam przebieg profesjonalnego badania z użytkownikami (większość badań jest realizowanych skromniejszymi środkami). Więcej informacji o testach z użytkownikami znajdziesz też w darmowym Kursie Usability – www.webusability.pl.

ILU UŻYTKOWNIKÓW POWINNO BRAĆ UDZIAŁ W TESTACH?

RÓŻNE URZĄDZENIA

BASIC PHONES

100%

75%

50%

25%

0%

NUMBER OF TEST USERS

0 3 6 9 12 15

USABILITY PROBLEMS FOUND


To najczęściej występujące telefony, takie jak Nokia 6300, Nokia N73 czy Sony Ericsson K800i. Zazwyczaj mają 12 klawiszy, kolorowy wyświetlacz, obsługują SMS oraz transmisję danych. Wiele z nich posiada też aparat cyfrowy, często z możliwością nagrywania wideo oraz odtwarzacz MP3.

FEATURE PHONES


29

To mobilne komputery ze zintegrowanym telefonem. Od Feature Phones różnią się możliwością uruchomienia aplikacji zewnętrznych oraz większym ekranem. Telefony te najczęściej używają systemów Symbian lub Windows Mobile. Ich głównym zastosowaniem jest organizacja zadańi spotkań. Często posiadają klawiaturę w standardzie QWERTY lub wyświetlacz dotykowy. Przykładami takich urządzeń są m.in. telefony BlackBerry czy Motorola Q.

SMART PHONES I PDA

W raporcie firmy IAB iPhone firmy Apple został wyjęty spoza trzech powyższych kategorii jako smartphone zoptymalizowany do korzystania z inter-netu i multimediów, który zmienił wygląd rynku urządzeń mobilnych. Popularność tego urządzenia pokazała, że istnieje duży popyt na urządzenia silnie nastawione na konsumpcję mediów na małym ekranie.

IPHONE

W krajach Unii Europejskiej objętych badaniem Nielsen Mobile (Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania, Szwecja oraz Wielka Brytania) najpopu-larniejszymi telefonami komórkowymi były produkty Nokii. Oprócz Nokii N95, N70 oraz N73 w pierwszej piątce znalazły się jedynie Motorola RAZR oraz Sony Ericsson K800i.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w Stanach Zjednoczonych. Oprócz Motoroli RAZR, która znalazła się na czele amerykańskiej stawki urządzeń mobilnych, reszta najpopularniejszych telefonów to smartfony: iPhone, BlackBerry oraz Motorola Q.

W Polsce użytkownicy przeglądarki Opera Mini badani przez Opera Software najczęściej korzystali natomiast z produktów firmy Sony Ericsson oraz Nokii (dane z sierpnia 2008):1. Nokia 63002. Sony Ericsson K550i3. Sony Ericsson K800i4. Sony Ericsson K750i5. Sony Ericsson W200i6.6. Sony Ericsson K510i7. Nokia 3110c8. Nokia 6500s9. Nokia E5110. Sony Ericsson K310

NAJPOPULARNIEJSZE MODELE TELEFONÓW


Po premierze iPhone, telefonu firmy Apple, która nastąpiła w czerwcu 2007 roku, sytuacja na rynku urządzeń mobilnych nabrała nieznanej wcześniej dynamiki. IPhone jest telefonem nastawionym na intensywne korzystanie z internetu i, co dowiodły badania, jego użytkownicy, oraz użytkownicy urządzeń podobnego typu (zoptymalizowane do korzystania z sieci, z dużym, często dotykowym ekranem) konsumują o wiele więcej mediów niż osoby korzystające z typowych telefonów komórkowych.

Efektem poprzednich etapów jest komplet makiet opisujących rozmieszczenie elementów serwisu na każdej ważniejszej podstronie serwisu. To doskonała podstawa do prac dla grafika.

Projektowanie graficzne pod mobile z pewnością jest sporym wyzwaniem dla designerów. Mimo rozwoju urządzeń mobilnych i przeglądarek mo-bilnych nadal istnieje wiele ograniczeń rzutujących na layouty serwisów mobilnych. Należy brać pod uwagę takie problemy, jak długi czas ładowania, różne wielkości wyświetlaczy i ilość obsługiwanych kolorów, czy wreszcie niekompatybilności w obsłudze CSS.

Dodatkowym bodźcem, który skłania do częstszego korzystania z mobilnego internetu jest duża ilość oprogramowania dla iPhone (oraz iPoda touch) dostępna do pobrania w łatwy sposób poprzez internetowy sklep App Store, dostępny również w ramach sztandarowego sklepu Apple - iTunes.

Dzięki pakietowi rozwoju oprogramowania (SDK – Software Development Kit) tworzyć i sprzedawać w App Store programowanie może każdy, kto wykupi specjalny certyfikat od Apple oraz pakiet oprogramowania. We wrześniu 2008 roku w App Store dostępnych było niemal 3500 aplikacji.

Spektakularny sukces i wielka popularność iPhone i iPoda touch oraz oprogramowania dostępnego na te platformy skłoniło innych gigantów rynku do pójścia w ślady Apple. W grudniu 2007 roku Open Handset Alliance, konsorcjum ponad trzydziestu firm związanych z rynkiem mobilnym, ogłosiło utworzenie platformy mobilnej oraz systemu operacyjnego Android, mającego stanowić darmową i rozprowadzaną jako open-source alternatywę dla rozwiązań Apple.

Android posiada również swój własny pakiet rozwoju oprogramowania, a pod koniec 2008 roku do powszechnej sprzedaży wejdzie telefon T-Mobile G1 (znany również jako HTC Dream) – pierwszy telefon działający na platformie Android.

Zaprezentowane wcześniej dane dotyczące urządzeń, którymi posługują się użytkownicy mobilnego internetu w USA potwierdzają wnioski Nielsen Mobile – użytkownicy urządzeń takich jak iPhone to niewielka na razie, choć bardzo dynamicznie rozwijająca się grupa osób z unikalnymi zachow-aniami związanymi z technologiami mobilnymi. Nielsen Mobile podaje, że 82 proc. użytkowników iPhone korzysta z mobilnego internetu. Jest to o pięć razy więcej niż w przypadku właścicieli tradycyjnych urządzeń mobilnych.

PLATFORMY MOBILNE

PROJEKTOWANIE GRAFICZNE


30

Obecnie większość PC pracuje na rozdzielczości 1024*768, 1280*1024 lub wyższej. W świecie urządzeń mobilnych zróżnicowanie jest dużo większe.

PROJEKTOWANIE NA RÓŻNE WIELKOŚCI WYŚWIETLACZA


Rysunek 14 - Rysunek pochodzi z wydanego przez dotMobi Mobile Web Developer's Guide. DotMobi zaleca stosowanie rozdzielczości do 200x250px.

Radzić sobie z różnymi wielkościami wyświetlacza można na wiele sposobów. Jedna z metod mówi o tworzeniu odrębnych arkuszy stylów dla różnych rozdzielczości, inna proponuje skalowania layotu i dopasowanie do ekranu w locie. Osoby mające doświadczenia w projektowaniu pod PC znają wady i zalety obu metod. Z pewnością dla każdego z projektów należy szukać optymalnego rozwiązania.

Coraz częściej pojawiają się urządzenia przenośne z większym ekranem. Apple iPhone posiada 3,5-calowy wyświetlacz o rozdzielczości 480x320 px, Internet Tablet firmy Nokia (modele n800 oraz n810) jest wyposażony w wyświetlacz 800*480 px. Warto zauważyć, że najpopularniejsze obecnie modele telefonów mają zazwyczaj wyświetlacz o rozdzielczości 240*320 pikseli. Biorąc pod uwagę rozwój technologiczny i fakt, że Mobile Web Developer;s Guide powstało na początku 2007 roku trzeba zastanowić się, czy nie powiększyć sugerowanej minimalnej rozdzielczości do 240*320 pikseli.


31

Nadal wiele urządzeń może nie posiadać kolorowego wyświetlacza. Upewnij się, że informacja jest czytelna także przy przeglądaniu serwisu w skali szarości. Ważne też, aby grafika serwisu mobilnego posiadała odpowiedni kontrast – użytkownicy mogą przeglądać serwis w słabym lub bardzo mocnym oświetleniu. Istnieje wiele aplikacji (także darmowych) automatycznie sprawdzających, czy kontrast jest odpowiedni.

KOLORY

Internet mobilny jest dziś w fazie dynamicznego rozwoju. Dla użytkowników ważne jest poczucie bezpieczeństwa, wiarygodność aplikacji i ser-wisów, z których korzystają. Wiarygodność może budować wiele elementów (marka, referencje), ale najprostszym z nich jest profesjonalny projekt graficzny. Warto przygotować projekt graficzny dla serwisu mobilnego, który będzie dobrze wyglądał na ograniczonych wyświetlaczach. Być może warto poszukać grafika specjalizującego się w grafice pixel by pixel, który stworzy miniaturowe elementy graficzne. Graficy o takich umiejętnościach projektują często gry na urządzenia przenośne i konsole.

WIARYGODNOŚĆ


Tworzenie stron mobilnych jest zasadniczo proste. Głównym wyzwaniem dla twórców serwisów mobilnych jest sprostanie bardzo zróżnicowanym wymaganiom wielu przeglądarek mobilnych. Sytuacja żywo przypomina tę gdy udręką webmasterów było ciągle sprawdzanie czy strona prawidłowo działa zarówno w Internet Explorer jak i Netscape. W wypadku urządzeń mobilnych przeglądarek jest znacznie więcej – tutaj firmy tworzące serwisu mobilne mają najwięcej pracy.

WDROŻENIE


32

W tym dokumencie opisujemy serwisy mobilne tworzone specjalne na użytek telefonów komórkowych. Można jednak stosować jedną z metod adaptacji klasycznych serwisów WWW do wersji mobilnej. Niestety nie ma wtedy mowy o projektowaniu strategii mobilnej czy dopasowywaniu ser-wisu do potrzeb użytkowników. Metody takie, jak reformatowanie serwisu klasycznego czy podmiana plików CSS umożliwia przeglądanie serwisu w urządzeniu mobilnym, ale zazwyczaj serwis taki nie realizuje poprawnie potrzeb użytkownika mobilnego. Metodą pośrednią jest wykorzysty-wanie wybranych treści z klasycznego serwisu i automatyczna transformacja ich do formatu mobilnego

Rysunek 15 - Przykład pochodzi z prezentacji Next Generation Mobile Web firmy Blue Favore. Przykład prezentuje różne metody adaptacji serwisu mobilnego. Ostatni ze screenów pokazuje serwis w wersji specjalnie zaprojektowanej do urządzeń mobilnych.

Pod adresem http://www.w3.org/TR/mobileOK-basic10-tests/ możesz zapoznać się z dokumentem W3C opisującym test poprawnościkodu serwisu mobilnego.

ADAPTACJA

Dokument Mobile Web Best Practices 1.0 sugeruje następujące parametry dla serwisu mobilnego:• Szerokość ekranu: 120 pikseli.• Język: XHTML - Basic Profile.• Kodowanie znaków: UTF-8.• Format obrazków: JPEG, GIF 89a (non-interlaced, non-transparent, non-animated).• Ciężar strony: 20kB.•• Kolory: Web safe.• Obsługa arkuszy stylów: CSS Level 1.



33

Pojawiają się sugestie, by serwisy mobilne budować w filozofii One Web. Oznacza to tyle, że zależnie od przeglądarki używany jest tylko inny arkusz stylu, aby dopasować treść do formatu wyświetlania. Teoretycznie umożliwi to przeglądanie dowolnego serwisu WWW na dowolnym urządzeniu. Oczywiście, technicznie można to zrealizować, ale.. ale tak naprawdę tracimy z pola widzenia użytkownika. To wiąże się nie tylko z utratą usability, ale też pogorszeniem biznesowych współczynników.

Serwis mobilny jest zazwyczaj używany w zupełnie innych sytuacjach i wiąże się z realizacją innych potrzeb. Serwowanie użytkownikom klasycz-nego Internetu oraz mobile tego samego kontentu mija się z celem. Do czego innego służy auto sportowe (broadband, 17 calowy monitor, dźwięk przestrzenny i mysz optyczna) a do czego innego terenowe auto (mały wyświetlacz, prosta klawiatura). Można stworzyć coś pomiędzy, ale czy ktokolwiek zechce z tego skorzystać? Taki hybrydowy serwis na każdym z rynków będzie ustępował swoim natywnym konkurentom.

Wbrew pozorom realizacja idei One Web może zostać wcielona w życie, ale na poziomie wyższym niż kod. Dla użytkownika najwygodniejszą sytuacją jest gdy wchodząc do serwisu WWW zostanie on przełączony automatycznie na wersję klasyczną lub mobilną. One-web, czyli jeden adres i automatyczne przenoszenie do odpowiedniej wersji.

Co zatem z dostępnością, standardami i wszystkim dookoła? Jest to szalenie istotne. Każdy serwis WWW powinien być zbudowany w sposób umożliwiający jego przeglądanie na dowolnym urządzeniu. Zupełnie nie wyklucza to zbudowania dedykowanych wersji mobilnych.

Rysunek 16 - Wersja mobilna umożliwia uzyskanie największej wartości dla użytkownika.

Nowoczesne rozwiązania umożliwiają generowanie wersji mobilnych serwisu poprzez integrowanie kilku kanałów danych – wersja mobilna może składać się z: automatycznie konwertowanych elementów strony klasycznej, informacji pobieranych w formie XML i RSS, dedykowanych elementów wprowadzonych za pomocą CMS dla stron mobilnych. Wiele serwisów WWW można bez trudu konwertować do wersji mobilnej – nie generując do-datkowej pracy dla klienta. Procedura polega na zdefiniowaniu tych elementów serwisu WWW, które mogą okazać się przydatne użytkownikom mo-bilnym – następnie specjalne oprogramowanie pobiera treść z serwisu WWW i konwertuje ją do postaci mobilnej. Mówimy wtedy o dedykowanej wwersji mobilnej (najwyższa wartość dla użytkownika), ale tworzonej w oparciu o istniejące dane (najmniejszy wysiłek dla klienta).

IDEA ONE WEB

Metody adaptacji:• SSR (Small Screen Rendering) – przeglądarka (jak np. Opera Mini) modyfikuje serwis. Więcej o SSR na http://www.opera.com/products/mobile/smallscreen/. • Reformat – kod HTML jest upraszczany i wyświetlany.• Stylesheets – podmiana arkusza stylów dla osiągnięcia lepszego wyglądu pod mobile.• Mobile Specific – dedykowana wersja mobilna dla urządzeń mobilnych.



34

Idealna sytuacja: Mamy jak najbardziej dostępną wersję klasycznego serwisu do przeglądania przez osoby niewidome, niedowidzące, roboty wyszukiwarek oraz awaryjnie przez urządzenia mobilne (np. musimy mieć jakąś informację z klasycznej wersji serwisu). Do tego dokładamy au-tomatyczne przekierowanie do dedykowanej wersji mobilnej (z możliwością powrotu do wersji klasycznej). To rozwiązanie wydaje się maksymalizować zarówno użyteczność dla użytkowników, jak i spełniać wymagania związane z dostępnością i standardami.

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plREKOMENDACJE DLA SERWISÓW MOBILNYCH


35

Użytkownik powinien móc przewidzieć czas pobierania danych. W wypadku, gdy jest wiele danych do pobrania, powinno się informować o tym użytkownika. Należy dbać o jak najszybsze działanie serwisu. Użytkownicy mobilni są wrażliwi na ten parametr i nie chcą korzystać z wolno działających serwisów (także w obawie przed wpływem tego na wielkość rachunków, nawet gdy ta obawa jest nie uzasadniona).

SZYBKOŚĆ DZIAŁANIA

Odpowiednie kodowanie znaków jest krytycznie ważne dla czytelności serwisu mobilnego. Aby uzyskać dobre kodowanie znaków, używaj UTF-8 w dokumentach XML oraz ISO 8859-1 w dokumentach text/html. Jeśli nie zdefiniujesz odpowiedniego kodowania znaków serwis mobilny może wyświetlać się nieprawidłowo z urządzeniu mobilnym. Większość przeglądarek mobilnych zakłada, że strony text/html są kodowane jako ISO 8859-1.

KODOWANIE ZNAKÓW

Odpowiedni tytuł strony ułatwia użytkownikom dodawanie stron do ulubionych, wyszukiwanie ulubionych oraz nawigowanie po serwisie. W przeglądarce mobilnej tytuł jest często skracany, zatem należy tworzyć krótkie, unikalne tytuły dla każdej z podstron.

Dla serwisów mobilnych warto stosować odwrotną konwencję niż dla serwisów klasycznych, czyli zapis: Opis treści podstrony – nazwa serwisu.

TYTUŁ STRONY

Tabele na mniejszych wyświetlaczach sprawiają problemy. Generalnie w projektowaniu pod urządzenia mobilne powinno unikać się używania tabel. Szczególnie niewskazane są zagnieżdżone tabele, nie działają poprawnie w wielu przeglądarkach mobilnych. Do tworzenia layoutu powinny być wykorzystywane warstwy oraz arkusze stylów CSS.

TABELE

Ramki nie są obsługiwane przez wiele przeglądarek mobilnych, sprawiają też problemy związane z usability. Nie korzystaj z ramek.

RAMKI

Liczba linków rekomendowanych w serwisie mobilnym nie powinna przekroczyć 10. Stosuj też Access keys, aby ułatwić nawigowanie po linkach z użyciem klawiatury telefonu.

Najważniejsze linki można wyróżnić poprzez umieszczenie ich najwyżej na liście linków. Pamiętaj, że dla użytkownika najważniejsze jest odnalezie-nie interesujących ich informacji w jak najmniejszej ilości klików.

Na końcu każdej strony powinny znajdować się linki umożliwiające powrót do poprzedniego poziomu struktury lub przejście do powiązanej relaty-wnie treści. Ważne aby dbać o dobrą płynność ruchu użytkowników – każda strona powinna zawierać dalsze propozycje nawigacji po serwisie.

LICZBA LINKÓW

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plUNIKAJ PRZEŁADOWANIA


36

Mają umożliwiać nawigowanie za pośrednictwem klawiatury. Standardowo proponuje się przypisanie access keys od 0 do 9 - każdy telefon ma 10 klawiszy zatem to kolejny powód, by na jednej stronie nie zamieszczać więcej niż 10 linków.

Dobrą praktyką staje się przypisywanie access key 0 linkowi umożliwiającemu powrót do głównego menu.

KLAWISZE DOSTĘPU (ACCESS KEYS)

Większość przeglądarek mobilnych wyświetla całą treść jedną czcionką (Sans-serif). Wielkość czcionek (W3C sugeruje aby nie używać px ale em) sugerowana przez Nokię to:• Heading 1: 18px, bold• Heading 2: 16px, bold• Heading 3: 14px, bold• Heading 4: 12px, bold• Body text: 12px, normal

CZCIONKI

Zadbaj o odpowiedni rozmiar obrazków, aby użytkownik nie pobierał dużego obrazka, który następnie jest pomniejszany (dłuższe pobieranie, gorsza jakość). Zdecydowana większość wyświetlaczy może pokazać obrazek o szerokości 120 pikseli bez skalowania go. Zazwyczaj grafika wymaga obróbki przed publikacją w tak małej rozdzielczości. Należy zmniejszyć ilość szczegółów da uzyskania czytelności przekazu.

Pamiętaj o deklarowaniu rozmiarów obrazka w kodzie. Zapobiegnie to automatycznemu przeskalowaniu grafiki przez przeglądarkę. Pozwoli to także skrócić czas renderowania strony i zapobiegnie efektowi „jeżdżenia” strony podczas ładowania.

ROZMIAR OBRAZKÓW

Umieszczenie tekstu alternatywnego dla każdej z grafik pozwoli odczytać serwis bez ładowania grafiki (lub podczas ładowania się grafiki). Alter-natywny tekst pomaga także uzyskać dobre SEO serwisu.

ALTERNATYWNY TEKST

Użytkownicy mają często problemy z wprowadzaniem tekstu za pomocą telefonu komórkowego. Warto minimalizować ilość wymaganych do wprowadzenia informacji. Tam gdzie to możliwe, używaj listy wyboru i radio butonów. Jeśli użytkownik musi wprowadzić teksty staraj się, aby były to tylko niezbędne Ci informacje.

Staraj się wszędzie, gdzie użytkownik wprowadza dane ustalać ich format. Podawaj użytkownikom oczekiwany format danych oraz przykłady. Gdy można ograniczyć wprowadzane dane, np. tylko do znaków numerycznych, stosuj maskę. Przykładowo:

<input type=”text” style=’ –wap-input-format: ‘*N’’ />

pozwoli wprowadzać tylko znaki numeryczne i automatycznie przełączy w taki tryb wprowadzania znaków.

UNIKAJ WPROWADZANIA TEKSTU

Zbyt wiele opcji może skutecznie odstraszyć użytkownika. Eksperymentowanie z wersją mobilną jest dużo bardziej kłopotliwe niż z klasycznym ser-wisem WWW (dłuższy czas ładowania, trudniejsza interakcja, trudna w obsłudze wielozadaniowość). Nigdy nie pokazuj dodatkowych opcji, zanim użytkownik nie zobaczy tego, czego szuka (wynika to z analizy kontekstu użytkownika). Pamiętaj o filozofii „Less is more” - w wypadku urządzeń mobilnych to bardzo ważne.

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plZEWNĘTRZNE ELEMENTY SERWISU


37

Zaleca się szczególną ostrożność w pobieraniu przez serwis mobilny zewnętrznych zasobów. Wydłuża to czas ładowania serwisu oraz może prowadzić do nieprzewidzianych sytuacji gdy zewnętrzny zasób ulegnie zmianie.

CIĘŻAR SERWISU

Obecnie zakłada się jako dobrą praktykę utrzymanie wielkości każdej ze stron serwisu mobilnego w granicach 10kB – 20kB.

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plNAZWA SERWISU


38

Wraz z uruchomieniem domeny .mobi świat IT podzielił się na dwa obozy. Część specjalistów uważa, że powinniśmy dążyć do realizacji idei One Web, czyli projektowania stron WWW, które wyglądają dobrze w każdych warunkach. Część – na czele z największymi firmami (Ericsson, Google, GSM Association, Microsoft, Nokia, Samsung Electronics, T-Mobile, Vodafone) stworzyła organizację dotmobi, która promuje domenę .mobi oraz tworze-nie dedykowanych stron mobilnych. Domena .mobi jest jasnym komunikatem, że serwis pod nią umieszczony jest przeznaczony do urządzeń mo-bilnych.

Wiele projektów powstaje jednak w innych nazwach – często są to mobile.domena.pl lub domena.pl/mobile.

W praktyce obie idee nazewnictwa można łączyć – te firmy, które chcą promować jeden adres, mogą używać skryptu, który wykrywa, że przeglądarka użytkownika jest przeglądarką mobilną i w tym wypadku przekierowuje użytkownika na mobilną wersję serwisu. Użytkownicy mobilni z czasem przyzwyczają się do swojego dedykowanego adresu i będą korzystać wprost z niego bez konieczności czekania na przełączenie.

TESTOWANIE SERWISU MOBILNEGO

JAK TESTOWAĆ

DESKTOP TESTING (“QUICK AND DIRTY”)

Testowanie serwisu jest niezwykle istotne i powinno nastąpić jak najszybciej. Testowanie opisane niżej nie zastąpi w żadnym wypadku testowania usability i koncepcji serwisu, opisanego wcześniej. Testowanie tutaj opisane skupia się na poprawnym działania serwisu w warstwie technicznej.

Pierwszym testowaniem, jakie można wykonać, to przetestowanie serwisu z poziomu komputera PC. Można użyć kilku ułatwień, przykładowo przeglądarka Opera pozwala włączyć widok symulujący mały ekran telefonu. Można też stworzyć ramkę o rozmiarze odpowiadającym wielkości ekranów mobilnych i następnie uruchamiać w takiej ramce strony do testów.

TESTOWANIE W EMULATORZE

Istnieje wiele emulatorów urządzeń mobilnych. Renderowane na nich strony są tylko przybliżeniem tego, jak będą wyglądać w prawdziwym urządzeniu.

• Emulator 18 popularnych telefonów http://www.mobilerunner.wap3.net/emu_wap3/p/wap3/• Emulator przeglądarki WWW telefonu komórkowego – Openwave http://developer.openwave.com/dvl/tools_and_sdk/ • Emulator przeglądarki Opera Mini, która jest często stosowana w urządzeniach mobilnych. http://www.opera.com/products/mobile/operamini/demo.dml

Rysunek 17 - Ten sam kod, nawet prosty i semantycznie poprawny może wyglądać różnie na różnych platformach. Przykładowo w pierwszym zrzucie ekranu wszystkie nagłówki zostały tak samo sformatowane. Przykład pochodzi z prezentacji Cameron Moll.



39

WALIDATOR

• Emulator Nokia http://www.forum.nokia.com/info/sw.nokia.com/id/db2c69a2-4066-46ff-81c4-caac8872a7c5/NMB40_install.zip.html • Do testowania stron tworzonych na WAP można używać WinWAP Smartphone Browser Emulator http://www.winwap.com/products_2_3.php • Emulator Black Berry http://na.blackberry.com/eng/developers/downloads/simulators.jsp

Serwis http://ready.mobi/ umożliwia pobieżne sprawdzenie, czy kod Waszego serwisu będzie poprawnie wyświetlany na przeglądarkach mobilnych. Wersja beta walidatora W3C: http://validator.w3.org/mobile/.

SERWISY TYPU DeviceAnyWhere

Serwisy typu DeviceAnywhere (http://deviceanywhere.com) umożliwiają zdalne testowanie serwisów WWW na wielu urządzeniach. Obecnie De-viceAnywhere umożliwia dostęp do ponad 300 urządzeń.

TESTOWANIE W URZĄDZENIU

Nic nie zastąpi testowania w prawdziwym urządzeniu. Oczywiście w im większej ilości urządzeń przetestujesz serwis tym lepiej. Jednak gdy Twoje zasoby są ograniczone, skup się na kilku najważniejszych platformach, które pokrywają najwięcej rynku. Przykładowo w publikacji DotMobi Wev Developer’s Guide autorzy wspominają o pięciu najważniejszych ich zdaniem platformach: Nokia Series 40, Motorola V series, Samsung, Smart-phone jak np. Nokia s60, PDA jak np. Treo lub jeden z PDA na Windows Mobile.

W trakcie częstych testów możesz używać połączeń WiFi (w modelach w nie wyposażonych), aby przyspieszyć testy i obniżyć ich koszt.

Pamiętaj, że działający już serwis można (i należy) przetestować także pod kątem usability. Więcej o testach z użytkownikami znajdziesz w Kursie Usability – www.webusability.pl.

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plWIĘCEJ INFORMACJI


40

• Mobile Web Best Practices 1.0, http://www.w3.org/TR/2006/WD-mobile-bp-20060113/

• Mobile Web Developer’s Guide Part I, http://dev.mobi/node/293

• Mobile Web Developer’s Guide Part II (w trakcie prac), http://dev.mobi/node/413

• MobileOK Basic Tests, http://www.w3.org/TR/mobileOK-basic10-tests/

• Scope of Mobile Web Best Practices, http://www.w3.org/TR/mobile-bp-scope

• Opera's Making Small Devices Look Great, http://my.opera.com/community/dev/device

•• OpenWave, http://developer.openwave.com/dvl/support/documentation/guides_and_references/best_practices_in_xhtml_design/index.htm

• Nokia Guidelines for XHTML-MP on Series 60 http://sw.nokia.com/id/4f7b6805-47d7-4914-885c-

• Browsing on Mobile Phones, http://www.research.att.com/~rjana/WF12_Paper1.pdf

• Little Spring Design, http://www.littlespringsdesign.com/design/styleguides.html

• Study by Segala M Test on Scrolling vs. Pagination, http://www.mobilefriendly.org

• Mobile Usability: How Nokia Changed the Face of the Mobile Phone, Christian Lindholm, Turkka Keinonen and Harri Kiljander (eds),

McGraw-Hill © 2003

•• XHTML Mobile Profile Tutorial, http://www.developershome.com/wap/xhtmlmp/

• Mobile Design, http://www.mobiledesign.org

• Mobile Monday, http://mobilemonday.com

• Mobile Web Design Series, http://cameronmoll.com

• Usable Products, http://usableproducts.com

• MEX 2007: The PMN Mobile User Experience Report

• Global Authoring Practices for the Mobile Web, http://www.passani.it/gap/

•• Blog Mobilny Internet, http://www.nowakowski.mobi/blog/

• Blog Webmobile, http://webmobile.pl/

• Blog Mobiletrends, http://mobiletrends.pl/

• Opera: State of the Mobile Web report, http://www.opera.com/mobile_report/

• A Mobile Advertising Overview, http://www.iab.net/media/file/moble_platform_status_report.pdf

• Mobile Advertising Guidelines for Europe, Middle East & Africa, http://www.mmaglobal.com/emeamobileadvertising.pdf

• Mobile Advertising in a .mobi World, http://advisorygroup.mobi/mobileadvertising/whitepaper.pdf

•• Critical Mass: The Worldwide State of the Mobile Web, http://www.nielsenmobile.com/documents/CriticalMass.pdf

6ef2b487adf6/Series_60_Platform_Designing_XHTML_MP_Content_v1_4_en.pdf



42

O firmie Opera Software ASA

www.PasjaGSM.pl

Firma Opera Software ASA odmieniła przeglądanie Internetu na komputerach desktop, telefonach komórkowych i innych korzystających z sieci urządzeniach. Międzyplatformowa technologia przeglądarek internetowych Opera znana jest z wydajności, zgodności ze standardami i małych rozmiarów, dając jednocześnie użytkownikom szybsze, bezpieczniejsze i bardziej dynamiczne doznania online. Opera Software jest firmą z siedzibą w Oslo w Norwegii oraz oddziałami rozsianymi po całym świecie. Firma jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Oslo pod symbolem OPERA. Dowiedz się więcej o Operze pod adresem http://www.opera.com/.

Raport Mobile Web Jak efektywnie wykorzystać komunikację mobilną więcej na: www.biznes20.plPATRONI MERYTORYCZNI


43

Dominik Kaznowski

Date post:	22-Nov-2014
Category:	Art & Photos
Upload:	divante
View:	1,974 times
Download:	4 times

Raport Mobile 2

Art & Photos