1
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
RAPORTIVJETOR
A global reach with a local touch.
ww
w.in
tesasanp
aolo
.com
2
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
3
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
RapoRtiVjetoR
‘09
4
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
pasQYRa e lËnDËs
5
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
pershendetje e kryetarit
situata makroekonomike ne vitin 2009
parashikimet për vitin 2010
ekonomia shqiptare gjate vitit 2009
Rritja ekonomike
Defiçititregtardhedërgesat
Punësimidhepapunësia
kursi i këmbimit
Inflacioni
Situatafiskale
PolitikatMonetare
sistemi bankar
nje veshtrim mbi situaten financiare
AnalizaeDrejtimit
Pritshmëriapërtëardhmen
Marrëdhëniameklientëttanë
Marrëdhëniamepunonjësittanë
Marrëdhëniameshoqërinë
raporti i auditorit te pavarur
informacion baze
7
10
14
16
16
17
18
18
18
19
20
20
22
22
26
27
28
29
31
110
6
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
peRshenDetjee kRYetaRit
7
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
Gjatë vitit 2009 Intesa Sanpaolo Bank Albania demonstroi një ecuri të mirë pavarsishtngasituatataevështirëglobalemakroekonomikeecilandikoinegativishtnëekonominëShqiptare.
FitiminetoiBankësuraportuaLek1.6miliard,icilirezultoingarritjame7%etotalittëaktivit,icilinëfundtëmuajitDhjetor2009shënoivlerënLek114.4miliard.
Nëtënjejtënkohë,pavarësitngakëtorrethana,Bankaarritimesuksestëruajënjëpoziciontëfortëlikuiditetiiciliështëfrytibesimittëfituargjatëkëtyreviteve.
NëpërputhjemestrategjinëafatgjatëIntesaSanpaoloBankAlbaniavazhdoitëpërqëndrojëaktivitetinesajnëpërmirësiminecilësisësëproduktevetësajdheofrimineshërbimevenëpërputhjemenevojateklientëve.
Përarritjenekëtijobjektivi,gjatëvitit2009ubënëpërpjekjetëmëdhapëredukiminestafittëpunonjësve,icilikonsiderohetnjëfaktorkryesorpërarritjenecilësisësëlartëtësynuartëshërbimeveqëofronbanka.
NëGusht2009IntesaSanpaolobleungaFondiShqiptaro–AmerikaniNdermarrjevepjesënembetur të shoqërisë,ecilapërfaqësonte10%tëkapitalit të saj:dhesi rezultat ikësajblerjeIntesaSanpaolotanizotëron90,83%tëtotalittëaksionevetëIntesaSanpaoloBankAlbania.
NëmarrëveshjemeFilialetetjeratëGrupitIntesaSanpaolo,IntesaSanpaoloBankAlbaniavazhdon të zhvillojë aktivitetet e veta sipas kuadrit të vlerave të Grupit, ku një rol tërëndësishëmkanëiniciativatendërmarrangaNjësiapërPërgjegjësinëSocialetëKorporatës.
DëshirojtëfalenderojtëgjithëkolegëtemitëKëshillitDrejtuespërbashkëpuniminetyretë vlefshëmdhe të gjithë punonjësit e Intesa Sanpaolo BankAlbania për aktivitetin dheangazhiminetyretëpërditshëm.ShprehmirënjohjepërtëgjithëaksionerëtpërmbështetjeneBankësdhetëgjithëklientëtdhepartnerëttanëtëbiznesitpërbesnikërinëdhebesiminetyretekIntesaSanpaoloBankAlbania.
MassimoPierdicchiKyetariKëshillitDrejtues
8
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
K A P I T U L L III
9
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
K A P I T U L L III
10
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
situata MAKroeKoNoMIKenË Vitin 2009 DhePArAShIKIMIpËR Vitin 2010Nëvitin2009,ekonomiabotërorekaloiperiudhënerecesionitmëtëkeqqëngavitet’30.Niveliirëniesnëaktiviteteteprodhimitnëtëgjithaekonomitëkryesoretëindustrializuara,tensionetnëtregjetkapitaledhekërcënimiinjëkolapsinësisteminndërkombëtarfinanciarnuk kanë precedencë në historinë e ekonomisë pas Luftës së Dytë Botërore. rënia einvestimeve,tkurrjaefluksittëtregtisëbotëroredhekonsumiivogëlsollënrritjeneshpejtëtënumrittëpersonavetëpapunënëtëgjithaekonomitëkryesore. Passtabilizimitgradualtësistemitfinanciarndërkombëtar,vonënëpranverëureflektuanshenjateparatërikuperimitngaAziadhe,mëpasngaShteteteBashkuara.Njërolkryesorkishinmasatefortatëstimulimitfiskaltëcilatumorënnëkuadrinepërballimittëefekteverealetëkrizës.Gjatëtremujorittëtretë,rikuperimifilloitështrihejnëpjesënmëtëmadhetëekonomisëbotërore,pasibiznesetfilluantërifitoninbesimin,sidomospërteardhmen.
Megjithatë,tendencarritëseetreguesvetëaktivitetitekonomikngafazaerecesionitishtemodeste:nëfundtëvitit2009,kapacitetiimadhiprodhimitqësollirecesioninishteendei konsiderueshëmdhenormaepapunësisë vazhdoi të rritej në europëdhenëShtetet eBashkuara.
Sipas vlerësimeve më të fundit, tkurrja mesatare vjetore e PBB ishte -2.4 në Shtetet eBashkuaradhe -4.0%nëeurozonë.Gjithsesi, falë rritjes sëvendevenëzhvillim tëAzisë,niveli iPBBnëbotëpësoinjërënievetëmme1%.Tkurrjaeinvestimevetëqëndrueshmekapitale,nëprodhiminindustrialdheveçanërishtnëtregtinëejashtmeishte10%osemëelartësenëAmerikëneVeriutdhenëeuropë.Nëveçantiprodhimiindustrialnëeurozonërame15.0%pasrëniessëparëme17%nëvitin2008dheniveliieksporteverame132%meçmimetkonstante.Ndikimiikrizësnëtregunepunëssollinjërritjetënormëssëpapunësisënga5.8%në9.2%nëShteteteBashkuaradhenga7.6%në9.4%nëeurozonë.Politikatfiskaledhemonetarevazhdojnëtëmbetengjithëpërfshirëse.raporti idefiçititndaj/PPBurritmbi9%nëShteteteBashkuaradhembi6%nëeuropë.rritjaeshpejtëeborxhitpublikurregjistruapraktikishtnëtëgjithaekonomitëeindustrializuara.Nëgjysmëneparëtëvitit2009,bankatqëndroreibënëmëagresivemasatetyretëekspansionitmonetar,efektetetëcilaveushtrinënëgjysmënedytëtëvitit.
NëShteteteBashkuara,MbretërinëeBashkuardhenëJaponi,autoritetetmonetareiniciuan
11
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
programetprivatepërmarrjeneborxhitnënjëpërpjekjepërteshtrënguarzgjerimineofertësmonetaredheinfluencimindirektnëkushtetekreditimitnëdisasektorë.
Në eurozonë, ulja e normave zyrtare të eCB nga 2.5% ne 1.0%, duke përfshire dhemenaxhiminejashtëzakonshëmtëtransaksionevetëtreguttëlirë,dukefinanciuartëgjithakërkesatpërfondengasistemi,pasparaqitjessëgarancisë.Minimumiipërhershëm1%ushoqëruamevendiminpërtëmarrëpjesënembuluarmeobligacionepërshumënprej60miliardeuro,meqëlliminjektiminemëtejshëmtëparësenësistem.Gjatëgjysmëssëdytëtë vitit eCBvazhdoi të zbatojëmasa të jashtëzakonshmestimuluesedukemos sugjeruarsedotëndryshojëorientiminepolitikëssetijmonetare.Prandaj,normapëroperacionetkryesoretërifinancimitmbetinë1.0%.Blerjetepërhershmemembulesëtëobligacionevevazhduan,dhemenaxhimiijashtëzakonshëmimarrëveshjevetëriblerjeskrijuantepricëtëvazhdueshmelikuiditetinësistem.NëDhjetor,BankaQëndrorenjoftoisedukefilluarngatremujoriiparëivitit2010,dotëshkurtontenëmënyregradualemasatsasioretëstimulimit,sëpari duke reduktuarnumrin e ankandeve të jashtëzakonshmepër likuiditet dhedukekufizuar gradualisht kriteret e pranuara për aplikimin e letraveme vlerë/securization përoperacionetekredisënëeurosistem.
Likuiditetiimadhnësistempërshpejtoirënienenormavetëeuriborit,tëcilatarritënnivelinmëtëulëttëtëgjithakohërave.Normamujoreranë0.42%,215pikëbazënënnivelineraportuarnëfundtëvitit2008,ndërsanivelitremujorieuriboritishtemëiuletsenormaerifinancimitqëngamuajiKorrik.Lidhurmefaturiminmëshumësenjëvit,rënianëperiudhënngaJanarinëMajushoqëruamenjëtendencejotëbarabartë,mengritjeuljetëmëdha.Nëvitin2009shkëmbimiinormës2vjeçaretëinteresitumbyllme1.85%,81pikëbazëmëiulëtseniveletnëfillimtëvitit;IrSpërperiudhën10vjeçareumbyllme3.59%,vetëm12pikëbazënënnivelinevitittëmëparshëmdhepakmbivlerënenivelittëndryshueshëmprej3.24-3.85%.
Përkeqësimiikuadritfiskalsollirritjenepaqeëdrueshmërisësëspreditshtetëror,mezhvillimetëpërkohshmereperkusioninëspredinBTP-BundnëmuajinJanardhenëperiudhënnëmestëmuajitShkurtdheMars.Tensionetmëtëfortaundjenënëfillimtëvititpërborxhinpubliktë IrlandësdheAustrisë;nëfundtëvititnjoftimipër rishikiminemergjent tëdeficititdheborxhitpubliktëGreqisësollënnjëpërkeqësimtëborxhitshtetërortëvenditngaagjencitëeklasifikimitdheshënuanrritjenespreditnëkrahasimmetëgjithëemetuesitnëeurozonë.PavarësishtngaefektetekrizësnëGreqi,sprediBtp-Bundëembyllivitinmenjërënienga135pikëbazënëfillim të Janaritnë74pikëbazënë fund të vitit.Asnjë vendeuropiannuk kishte vështirësi përmbulimin e ankandeve të obligacioneve të thesarit, pavarësishtshqetësimevepërstabilitetinfiskal.
Tregjetvalutoreshënuanlëvizjeterëndësishme.Kursiikëmbimiteuro/DollariAmerikan,icilinëtremujorineparëshënoinjëniveltëulet1.26,rrjedhimishtshfaqinjëtendencërritësenë1.51;nëDhjetor,kursi ikëmbimitustabilizuanënivelet1.42në1.45.ecuriaeeuroskundrejtpaund-it,yen-itdhemonedhaveqëpërfitojnëngatregtiasidollariAustraliankaqenëendryshueshme.
Lidhurmeecurinëebursës,pasnjëfilliminegativnëfillimtëvitit,për shkak të thellimittëkrizësfinanciaredhengadalësimittëmadhtëekonomisëglobale,kunjënumërimadhsektorëshkaluannëtënjëjtënkohënëreçesion,tregjetndërkombëtaretëbursëshynënëfazënerikuperimittëfortëdhetëqëndrueshëmnganiveleteultaqëkaluannëgjysmëneparëtëmuajitMars2009.
Kjokthesëedukshmeunxitdheiniciuanëmënyretëveçantëngamasateshumtadhestimujtfiskalqëzbatuanqeveritëdhebankatqëndrore,sidhengashenjateparatëstabilizimittëekonomisë botërore; rënia graduale e riskutmë pas favorizoi kthimin e investitorëve nëbursë.
12
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
Gjatëgjysmëssëdytëtëvitit,tendencapozitiveumbështetmëtejngaraportettremujoretëkompanive,tëcilatnëshumicënerastevepasqyroninstabiliziminemarzheve,tëcilatuarritënnëpërmjetpolitikavestriktetëkontrollittëshpenzimevedhediversifikimitgjeografikdrejtsektorëveqëtregoninecurimëtëmirëekonomike.Disponueshmëriaevazhdueshmeelikuiditetitpërbentegjithashtunjëmbështetjepërinvestimetnëbursë.
Gjatëvitit2009,indeksiF&Shurritme23.5%.Tënjëjtënecuripatëndhetreguesitetregjevekryesoreeuropianetëbursës:DAXurritme23.8%,dheCAC40me21.2%;FTSe100embyllivitinmenjë rritjeprej22.1%.Sëfundmi,DJeuroStoxx rifitoi24.4%ngaJanari,pasi shënoi pikenmë të ulët prej -24%në9Mars. Bursat aziatike shënuannjë rritje tëkonsiderueshmenëvitin2009:IndeksiiKompozicionitSSetëtregutKinezembyllivitinme79.8%,dheNikkeiurritme19%.
Nëlidhjemeobligacionetekorporatave,viti2009dëshmoinjëzvogëlimtëdukshëmdhetëpërgjithshëmtë spredevenë tëgjithësegmentete tregut.rikuperimi idukshëm, i cilindryshoi tendencënnegativeqëmbizotëroigjatëdymuajve tëparë të vitit, i atribuohetkryesisht zbutjes së frikës sëkrizës së sistemitndërkombëtarfinanciar, e cila kishte sjellerritjenemadhetërrezikutdhekishtenxiturrishpërndarjenekujdesshmetëportofolit,icilikishtepenalizuarproduktetespredit.rikuperimiitregjevetëkredisëuarritedhenësajtëreagimittëfortëtëtregjevendërkombëtarekryesoretëbursësdukefilluarqënëfillimtëmuajitMars,ecilaushoqëruanganjëreduktimikonsiderueshëmi luhatshmërisë.Gjatëgjysmëssëdytë tëvitit2009, lajmetngafushamakroekonomikekonfirmuanstabilizimineciklit,duke inkurajuarshpresatpërnjërikuperimtëfortënëvitin2010.Kthimigradualitregjevefinanciarenënormalitetdhesinjaletpozitivengafushamakroekonomikesollënecurinëemirëpozitivetësegmentittëparasë.NësegmentineinvestimitInvestmentGrade,ecuriamëemirëuregjistruangaletratmevlerëjofinanciaredhehuatëBBB.Kysegmentukarakterizuanganivelimiikurbavetëklasifikimittëkredisë,siçupasqyruapërshembullnë vjeshtëme afërsisht 200 pikë bazë të diferencimit BBB-AAA. Pas trazirave të fundit,vëmendjeemadhevazhdontikushtohettëdhënavepërecurinëaktualedhenëtëardhmentëciklitekonomikdhestrategjivetëdaljesngamasatejashtëzakonshmefiskaledhestimujtmonetarëtëzbatuaraderimesotnëpërgjigjetëreçesionit.
Viti2009dëshmoinjëngadalësimnëciklinekonomiktëtregjevetëreja;gjithsesinormaerritjesseekonomisënëpërgjithësimbetinënivelepozitive.Sipastëdhënaveparaprake,rritjaePBBishtedisimëpakse2%,krahasuarme+6%ne2008dhe+8%në2007.
Norma e ngadalësimit u shpërnda në mënyre të pabarabartë në sektorë të ndryshëm.VendetnëzhvillimtëAzisërregjistruannjërëniemesatare,nënjëkohekurritjaePBBishteendembi6%.Politikatmonetaredhefiskaleqëmiratuanqeveritëevendevekryesorekanëkompensuar pjesërisht kontributin e ulët nga tregtia e jashtme. Kina dhe India drejtuanekonominëaziatike,medinamikaproduktitëcilatjanëvlerësuarrespektivishtafërsishtme8%dhe6%.Vendeteindustrializuarasëfundmi-Koreja,hongKong,SingaporidheTaiëani–vërtetuanse ishinmëtëndjeshëmpërshkaktëtregtisësë jashtmedhemarrëdhënievefinanciare,dhepërjetuannjërëniemëtëmadhenëaktivitetinekonomikgjatëvitit.
Në sajë tëmarrëdhënieve tregtareme Shtetet e Bashkuara dhe evropën, së bashkumeekspoziminemadhndajciklittëprodukteve,Amerikalatinehyrinëreçesion,menjërënieekonomikeprej2%.recesioniishtemjaftiashpërpërMeksikën,kusektoriiprodhimitvaretkryesishtngacikliiShtetevetëBashkuara.Megjithatë,bazatefortadhemenaxhimiefikasipolitikaveekonomike,bënëtëmundurqëvendeteAmerikësLatine,nëveçantiBrazili,Kili,KolumbiadhePeruja,tëkalojnëkrizënaktualemëmirësetëgjithasituatatetjerakritikenëtëkaluarën.Ngaanatjetër,njëpërgjigjeqeveritaremëpakefektivendajkrizësdhevarësiangacikliiproduktevedhemallravebëriqëArgjentinadheVenezuelatëjenëmëtëdobëtadheprekshmengakriza;nëkëtovendePBBraafërsishtme3%.
13
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
rritja e GDP u ngadalësua shumë në vendet e Lindjes sëMesme, ndërkohë që niveli ipërgjithshëm ishtepozitivme+2%në2009nga+5.4%në2008.ekonomitëevendevetëGjirit Persik u prekën nga rënia e të ardhurave nga nafta dhe nga vështirësitë që pokaloninsektorifinanciardhesektoriipronavetëpatundshme,dukesjellëkështutkurrjenerritjessëPBB,madjedherënienetij.VendeteAfrikëssëveriutsiegjipti,Jordania,MarokudheTunizia,tëcilatkanëekonomitëdiversifikuar,shënuannjëngadalësimtëciklittëtyreekonomik,dukeiushmangurreçesionit.Niveleteqëndrueshëmtëkërkesëssebrendshme,membështetjen e politikave stimuluese, zvogëluan ndikimin e goditjeve të jashtme. Nëveçanti,egjipti,vitifiskalitëcilitpërfundoinëQershorinekaluar,shënoinjërritjetePBBmeafërsisht5%.
Defiçiti i konsiderueshëm i llogarisë korrente, varësia e madhe nga sektori privat ngafinancimiihuajdhedefiçitiimadhpublik,icililapakhapësireveprimipërmasatebrendshmestimuluese,lidhjetefortatregtaremevendeteevropësperëndimoretëcilatvetëishinnërecesion,dhesëfundmipërvendetShPC(ShtetetePavarurateCommonëealth),ekspozimiimadhndajciklit tëmallravedheprodukteve,çoiPPBtëvendevetëeuropësLindorenërecesion(vendetBalltike,eQL,ShPCdheeJL).Disavende,përkatësishtvendetBalltikedheUkralregjistruannjërëniemedyshifratëPBB.rusiadhedisavendetëeQL(hungaria)dheeJL(Bullgariadherumania)shënuannjërënietënivelittëPBBnga6dhe9%.
Nëvendetnëzhvillimautoritetetepolitikaveekonomikemiratuannëpërgjithësimasatërrepta të stimulimit ekonomik.Normate interesit ishinnëniveletmë tëulta të tëgjithaperiudhave.Shumatemëdhatëlikuiditetituinjektuannësistemetfinanciare,dheshpenzimetpublike,mepërjashtimtëvendevetëevropësLindore,urritënndjeshëmnëmbështetjetëkërkesës.Këtomasa,sëbashkumembështetjenfinanciaretëinstitucionevendërkombëtareqëiudhavendevetëcilatpopërballeshinmekrizatëmundshmelikuiditetilehtësuansëparistabiliziminemjedisitndërkombëtarfinanciardhepërrrjedhojerikuperimineekonomisësëvërtetë.
Në kuadrin e kësaj situate, tregjet kapitale, pas një tremujori të parë ende të vështirë,rregjistruan rritje tëmëdhadhenëmasë.Gjatëvitit2009 indeksiMSCI (MorganStanleyCapitalInternational)përtregjetebursëssëvendevenëzhvillimshënuannjërritjeafërsisht60%, krahasuar me rritjen prej 20% të tregjeve të bursës të eurozonës, Japonisë dheShtetevetëBashkuara.Nëbotë,progresinmëtëmirëeshënoiBrazili,rusia,IndiadheKina(BrICs), pasi perspektivat e rritjes tejkaluan parashikimet, së bashkume Turqinë (+96%)dhehungarinë(+73%).NëfundtëklasifikimitmbetendisangavendeteevropësLindore(indeksetebursëssëSllovenisëdheKroacisëurritënpërkatësishtme10%dhe16%,ndërsaindeksiSllovakisërame25%)tëcilatuprekenngarecensionidhefrikaekonkurrencës,sidhedisavendetëGjiritPersiktëcilatjanërënduarngarëniaesektorëvefinanciardhetëpronavetëpatundshme.
Gjatëvitit2009,sprediCDSpërborxhinshtetëroruulndjeshëm;paskulmitqëarritinëshumërastegjatëtremujorittëkatërtdhenëfundtëvititpjesamëemadheetyreishterikuperuarnënivelet e Shtatorit2008,përparafillimit të krizësfinanciare. IndeksioITP (Partnere tëTjerëtërëndësishëmTregtar)përvleratekëmbimevevalutoretëDollaritAmerikankundrejtmonedhavetëvendevenëzhvillim–tëcilatjanëpartnerëtërëndësishëmtregtartëShtetevetëBashkuara–ramë3.6%në2009.KjotendencëpasqyronrritjenekonsiderueshmetëUSDndajmonedhëssëAmerikësLatine(monedhaeBrazilitdheKiliturritmëshumëse20%,falëprurjevetëmëdhatëkapitalit),Azisë (Indonezia+14.5%,Koreja+7.5%)dheevropësLindore(Bullgaria,Kroacia,PoloniadherepublikaÇeke,ecilaurritmidis3%dhe4%),stabilitetiipërgjithshëmimonedhavetëvendevetëGjiritPersikdheKinës,dherëniaedisamonedhavetëvendevetëShPC(rusia-3%,Ukrainemëshumëse-4%).humbjaerregjistruarndajdollaritngadisamonedhatëevropësLindore(krahasrusisëdheUkrainës,edherumaniadhehungaria)fillimishtishterezultatinivelittëlartëtëborxhittëjashtëm.PasarritjessënivelittëulëtnëfundtëmuajitShkurt,këtomonedhafilluantërifitoninhumbjetetyre(pornëmbylljetëvitituzhvlerësuansërishtkundrejtdollaritdheeuros),sirrjedhojëe
14
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
planevetëstabilizimit,ndihmësfinanciarengainstitucionetndërkombëtare(qëjudhandërtëvendevetëtjeraBosnjës,Lituanisë,Serbisë,rumanisë,hungarisëdheUkrainës)dhepërrusinë,ngarikuperimi içmimittënaftës.Gjatëvititagjencitëeklasifikimitraportuannjërritje tëbesimit tekekonomitënëzhvillim.Niveli i rritjes,më imadhnëAmerikënLatine(Bolivi,Kili,ekuadordhePeru)dhenëAzi(IndonezidheFilipinettejkaloinivelinerënies,qëkaluanvendetballtike,disavendetëShPC(Kazakistan,UkrainadheMeksika).
parashikimet për vitin 2010
Viti2010pritettëjetënjëvitirikuperimitekonomik,icilidotëmbështetngaqëndrimetdhepolitikatekspansionistefiskaledhemonetare,pordotëshoqërohetmenjëpapunësinërritje,kapacitettëmadhtëvazhdueshëmprodhimidhetrysnimbizotëruesedeflacioni.Prodhimiibrendshëmbrutodotëtregojenjërritjerelativishttëmadhevetëmnëvendeteuropianenëzhvillim,eksportuesitemallravedheShteteteBashkuara.Nëeurozone,rikuperimi,mëpakmbështetjengastimujfiskaldhekërkesetëmadhetëbrendshme,dotëjetëingadaltedheshumëindryshëm.
Stabilitetimë imadh i tregjeve financiare do të bëjë tëmundur që bankat qëndrore tëtërhiqenngamasateshumtamonetarejotëzakonshmetëmiratuaramidisviteve2008dhe2009.Megjithatë,tërheqjaerezervavetëtepërtadotë jetegradualedhedotëpërfshijerritjetëvoglatënormavetëinteresitpërperiudhamaturimitëshkurtra.Tëgjitharritjetenormavebenchmarkdotëjenëtëvogla.Skenariilikuiditetittëbollshëm,rritjessëngadaltedheinflacionittëulëtduhettëfavorizojëstabilitetinenormavepërperiudhatafat-mesmedheafat-gjatatëmaturimit.
Lidhurmenormatetreguttëparasë,normatbankarepritettërritenpakgjatëvitit.
Skenariikredidhëniesdotëinfluencohetngapërmirësimiiciklitekonomik,iciligjithsesidotëvazhdojëtëinfluencohetngarritjaengadaltëeekonomisë,normaemadheepapunësisëdherrezikuilartëikredisë.
Ndryshimetstrukturoreqëlidhenmerishikiminekuadritrregullatorfinanciardotëjenëtërëndësishme.Ndryshimetemundshmetërregullorevepërkapitalinebankësdhekërkesatpërlikuiditetebëjnësituatënnëveçantitëpasigurtë.
Megjithatë,aktivitetiikredidhëniespritettërikuperohetnëmënyrëgradualegjatëvitit2010nënjëlinjemepërmirësimingradualtëciklitekonomik.Megjithatë,përshkaktëvonesëstradicionalenëemergjencënekredivemeprobleme,ecilaështëpërkeqësuarsirezultat ivështirësivetëvazhdueshmetëparashikuarametëcilatupërballenbiznesenënjëskenartërritjessëulët,rregullimetekredivedotëvazhdojnëtëkenënjëimpaktdhendikimtëmadhnëfitimetebankës.
Financimi direkt do të vazhdojë të jetë një stimul strategjik, megjithëse pritet që tëngadalësohetgjatevitit2010,paralelishtmekthimingradualnënormalitettëparasëdhetregjevefinanciare,eciladotëinkurajojeinvestitorëtpërtëkaluarnëinstrumentamerrezikmëtëlartëkthimipërrrjedhojëtendencanëpërmirësimeaktivevenëndrejtiminevitit2009,pritettëvazhdojë.
K A P I T U L L IIII
15
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
K A P I T U L L IIII
16
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
eKoNoMIAshQiptaRe gjatË Vitit 2009rritja ekonomike
ekonomiashqiptareingadalësoiritmeterritjesgjatëvitit2009,dukereflektuarpasojatekrizësekonomikeglobale,qëarritënkulmingjatëvitittëkaluar.SipastëdhënavetëINSTAT,rritjavjetoreeProdhimittëBrendshëmBruto(PBB)gjatëvitit2009vlerësohetparaprakishttëketëqenë3.3%,njënivelrritjejeqëështëpranuardhengainstitucionetndërkombëtare,ngarreth7.8%qëuvlerësuakytreguesnë2008-n.Shqipëriarezultoindërkohëndërtëpaktatshtetenëevropëqëshënuanrritjeekonomikepozitivegjatë2009-s.
Shpenzimet e larta buxhetore, sidomos në pjesën e parë të vitit, në prag të zgjedhjeveelektorale që umbajtën në qershor 2009, ishin një stimul i rëndësishëmqëndikuannëritmetelartatërritjesnëdytremujorëtepartëtëvitit(përkatësisht3.8%mebazëvjetorenëTI2009dhe6.3%nëTII).Mëpasritmeterritjesungadalësuan,dukezbriturnë3.9%mebazëvjetorenëtremujorintretëdhepërherëtëparëekonomiashënoiritmerritjejenegativenëtremujorinefundit,me-0.8%.
Postëtelekomunikacioniështësektoriqëkashënuarrritjenmëtëmadhevjetoregjatëvitit2009prej28.2%,inxiturngashtimiikonkurrencëssëoperatorëvecelularë.Ndërtimi shënoi një ecuri pozitive gjatë pjesës së parë të vitit (me rritje vjetore prej 3.9dhe18.2%përkatësishtnë tremujorineparëdhe tëdytë),por i stimuluarkryesishtngashpenzimetelartakapitale,nëpjesënmëtëmadhetëadresuarapërrrugënDurrës-Kukës,qëmorën38miliardëlekë(rreth3.5%tëPBB-së).Gjysmaedytëevititnxorinëpahproblemetrealetëndërtimit,mengadalësimtërritjessëshifrëssëafarizmit,tëvëllimittëndërtimitdhetëkonsumittëdukshëmtëçimentossidheshtimtëproblemevetëlikuiditetittekndërtuesit,indikuardhengafrenimiimenjëhershëmihuasëbankarepërkëtësektor.Ndërtimirezultoimenjërritjetotalemebazëvjetorepër2009-nprejvetëm0.6%.
Industriaishtesektorimeperformancënmënegativegjatë2009-s,dukeshënuarnjërëniemebazë vjetoreprej -1.2%,meeksportetqëugoditënnga rënia e kërkesësnë tregjetndërkombëtare. Investimet private kanë reflektuar goditjen kryesore të krizës botërorefinanciaredheekonomike,dukerënënë21.6%tëPBB-sënëvitin2009,nga23.9%tëPBB-sënë2008-n.edhekërkesakonsumatoreureduktuanëtremujorinetretë,duketreguarnjëfrenimtëkonsumittëbrendshëm,qëerdhikryesishtsirrjedhojëereduktimittëprurjevetëemigrantëve,rëniessëkredisëpërindividëdhenënçmimittëkursittëkëmbimit.
Bujqësia,tregtiaehoteletdhetransportishënuannjëecurirelativishtpozitivemenjërritjevjetorepërkatësisht2.7%,5.4%dhe8.3%,qëjanëgjithsesimëtëulëtanëkrahasimmevitinparaardhës.
Përvitin2010,qeveriaparashikonnjënivel tëkënaqshëmtërritjesekonomikenë4-5%,ndërsa institucionetndërkombëtarepresinqëvenditëvijojëtëketëritmetëulëtarritjeje
17
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
prej2-3%,dukereflektuaredhenënjëtëardhmeafatmesmepasojatekrizësekonomikeglobale.
deficiti tregtar dhe dërgesat
efektetekrizësglobaleureflektuannënjëngadalësimtëaktivitetittregtargjatëvitit2009,sinëkahuneeksporteveashtudhetëimporteve.
eksportet shënuan një rënie prej 18%me bazë vjetore, sipas të dhënave nga Bilanci iPagesaveiBankëssëShqipërisë.Grupmalli“materialendërtimidhemetale”dhakontributinkryesornëkëtërënie,teksaeksportetetyreupërgjysmuan.Tekstiletekëpucët,qëpërbënin47%tëtotalittëeksportevegjatë2009-sshënuannjërënietëlehtëprej1.3%.Importet shënuan një rënie me bazë vjetore prej rreth 9%, me importet e mineraleve,lëndëvedjegësedheenergjisëqëdhanëkontributinkryesornëkëtërënie.raportiimbulimittëimportevemeeksportezbritinë24.5%nga27.4%në2008-n.
Tkurrjaeaktivitetittregtarnukarrititëreduktontendjeshëmdeficitinellogarisëkorente,siçndodhinëvendetetjeratërajonit.Kytreguesralehtënga15.8%ePBB-sënë2008-nnë15.6%tëPBB-sënë2009-n,nivelqëkonsiderohetilartëdheipaqëndrueshëm.FluksiilartëitransferimittëfitimitngakompanitëndërkombëtareqëushtrojnëaktivitetnëShqipëriishtearsyejakryesoreqëndikoinegativishtnëdeficitinellogarisëkorentegjatëvitittëkaluar.
Bilancinetoutëardhuravengaturizmirezultoipërtëdytinvitrreshtpozitiv,porgjithsesiaimbetetmjaftiulëtpërtëdhënëndikimtëndjeshëmnëpërmirësiminedeficitittëllogarisëkorente.
Të ardhurat e emigrantëve, vijuan tendencën e tyre në ulje edhe gjatë vitit 2009, dukereflektuar si prirjen rënëse ciklike, ashtu dhe pasojat e krizës në vendet ku emigrantëtpunojnëejetojnë.Transfertateemigrantëveureduktuanme6%mebazëvjetorenë2009-n,nënjëkohëqënjëvitmëparëreduktimivjetorkishteqenë12.5%.roliitransfertavetëemigrantëvenëfinanciminedeficitittëllogarisëkorentesavjenepozvogëlohet.Derinëvitin2007,këtotransfertafinanconinkrejtësishtdeficitinellogarisëkorente,ndërsagjatëdyvitevetëfunditatokanëarriturtambulojnëpjesërishtatë,sipasvlerësimevetëBankëssëShqipërisë.
rritjaeeksportevemevlerëtëlartëtështuar,tërheqjaeinvestimevetëhuajadirekte,rritjaefluksevepozitivetëtëardhuravengaturizmishihensiburimetkryesoretëthithjessëvalutëssëhuajnëtëardhmen.
ecuria e bilancit të llogarisë korente sipas zërave
Llogariakorente(mlneuro)Llogariakorente(%ndajPBB)Importet(mlneuro)eksportet(mlneuro)Bilancitregtar(mlneuro)Bilancitregtar(%ndajPBB-së)Bilancinetoishërbimevemlneuro(kryesishthyrjetdhedaljetngaturizimi)Bilancinetoitëardhurave-mlneuro-(tëardhuratngapunahyrëse;daljetngatransferimifitimit)Transferakorente-mlneuro-(kryesishtprurjetngaemigrantët)
2005-
589-7.3
-1,477530
-1,477-22.3-140
131
897
2006
-471-7.3
-1,659631
-1,659-22.6-32
209
1,011
2007
-831-11.4-2,104786
-2,104-26.8
13
217
1,043
2008
-1,370-15.8-2,431
917-2,431-27.4
69
55
937
2009
-1,327-15.6-2,304
751-2,304-26.6
121
-79
934
Burimi: Banka e Shqipërisë
18
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
punësimi dhe papunësia
Ngadalësimiiaktivitetitekonomikgjatë2009-sudhaefektdhenëtreguesitepunësimit.Të dhënat e publikuara nga INSTAT flasin për një rënie të lehtëme rreth 2140 vetë tëtëpunësuarvenë sektorinprivat jobujqësornëkrahasimme fundine2008-s. Tkurrja eaktivitetitindustrialupasqyruanënjërëniemesatarevjetoretëtëpunësuarvenëkëtësektormerreth4.1përqindnëtretremujorëteparëtëvitit,sipasBankëssëShqipërisë.
Normaepapunësisë rezultoi13.75%nëfundtë tremujorit tëkatërt2009,nga12.68%nëfundtë2008-s.rritjaemenjëhershmenënormënepapunësisëidedikohetrishikimittënumrittëtëvetëpunësuarvenësektorinprivatbujqësornëtremujorinekatërt2009(iciliurivlerësuanëbazëtëAnketëssëForcëssëPunës2008),çkaçoinëuljenetëpunësuarvenëkëtësektormerreth72,360vetë.Njëkohësishtuulmerreth70mijëvetëedheforcaepunësgjithsej.Vlerësimiisaktëinivelitëpapunësisëvijontëmbetetivështirëpërshkaktëraportimevejoshumëtëbesueshmedhendryshimevetëherëpashershmemetendencëulësenënumrineforcaveaktivepërpunë,qësynojnëruajtjenenivelevetëulëtatëpapunësisë.
kursi i këmbimit
Paskatërvjetstabiliteti,monedhashqiptareshfaqiprirjetëfortanënçmuesegjatëvitit2009.Lekuuzhvlerësuavazhdimishtndajeuros,sidomosnëpjesënedytëtëvitit.Kursimesatarilekutkundrejteurosrezultoi132.06lekëpërnjëeuro,dukeunënçmuar7.5%nëkrahasimmekursinmesatarpërkatës të2008-s.edhedollariukuotuamesatarishtnë95 lekëpërnjëdollar,menjërritjeprej13.5%nëkrahasimmemesatarene2008-s.Luhatshmëriaeraporteveeuro/lekdhedollar/lekgjatëvitit2009karezultuarelartë,dukereflektuarkështuraportine lëkundurtëofertësmekërkesënsidhepasigurinëeagjentëvetëtregut,sipaskonstatimevengabankaeShqipërisë.Stimuli i lartëmonetarnëmonedhënvendasengaBankaeShqipërisë,qëfurnizoivazhdimishtbankatmelikuiditete,nëkahuneofertëspërlekë dhe transferimi i fitimeve nga kompanitë ndërkombëtare, në kahun e kërkesës përvalutë,ishinfaktorëtkryesorëqëndikuannësjelljennënçmuesetëlekut,tëshoqëruaradhenganjëlëkundjeebesimittëpublikutndajsistemitfinanciardheeinstrumentevetëofruarprejtij.
Zhvlerësimiilekutnxorinëpahrrezikunekredisësëmarrënëvalutëpërtëgjithëataqëkanëtëardhuranelekë,ndërsaibëribiznesetmëtëkujdesshmenëmenaxhiminepozicionevetëtyrevalutore.
inflacioni
Pas niveleve të larta në vitin 2008, inflacioni qëndroi në nivele të ulëta gjatë 2009-s,megjithatë shfaqiprirjemekah rritësgjatëdy tremujorëve të fundit.Normae inflacionitvjetorenëfundtëdhjetoritrezultoi2.5%,dukeqenëpakmbikufirinminimalprej2%tëvendosurngaBankaeShqipërisë.
SipasBankëssëShqipërisë“Analizaekomponentëvepërbërësevidentonndikiminkryesorqëkadhënëkategoria“Ushqimetëpapërpunuara”nënivelinepërgjithshëmtëinflacionit.Inflacioni ikësajkategorie,nëdisarastekashënuarnormarritjejetë larta,dukeformuarnëmasën82përqind inflacionin totalnë termamesatarë”. Inflacioni vjetor i kategorisë“Ushqime të papërpunuara” ka shënuar një normë mesatare rritjeje prej 9.9 për qindgjatë vitit2009.Peshae lartëqë zënëushqimetnë shportënemallravembibazëne tëcilavellogaritetIndeksiiÇmimevetëKonsumit(37.2%tëtotalit),ebëninflacioninmjafttëndjeshëmndajndryshimevetëçmimevetëushqimeve.
Nënçmimi i lekut ndaj valutave ka qenë një tjetër faktor që ka ndikuar në tendencëninflacionistegjatë2009-s,ishoqëruardhenganjëpranitëprirjesrritësetëçmimevetëlëndëve
19
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
tëparanëtregjetbotërore.Nëkushtetkurnjëpjesëemadheeproduktevebujqësorevijnëngaimporti(nëpamundësitëprodhimitvendaspërtëplotësuarkërkesënpërkëtomallra),çmimeteimportuarambetentepërtëvarurangaecuriaekursittëkëmbimit,dukebërëtëpandjeshëmfaktinqëniveleteçmimevetëhuajaishinrelativishttëulëtagjatë2009-s.Një strategji e zëvendësimit të importeve me prodhim vendas për ata sektorë ku kemipërparësikrahasuesedotëultevarësinëeçmimevendajluhatjevetëkursittëkëmbimit.
situata fiskale
Gjatë vitit 2009 qeveria ndoqi një politikë fiskale zgjeruese në drejtim të kryerjes sëshpenzimeve,nënjëkohëqëtëhyratnëbuxhetshënuannjërritjeminimalenëpothuajsetëgjithazërattatimore,dukereflektuarngadalësimineekonomisëvendase.
Shpenzimetqeveritarejanërriturme13%nënivelvjetorgjatëvitit2009,sipastëdhënavetëMinistrisësëFinancave,dukearriturnë33.2%tëPBB-së.ritmiirritjessëshpenzimeveishteveçanërishtilartëgjatëgjashtëmuajvetëparëtëvitit2009,qëpërkoimeperiudhënparaelektoralepër t’u zvogëluarmëpasgjatëpjesës sëdytë të vitit, kuu konstatuanjëtërheqjeestimulitfiskal.edhegjatëvitit2009vijoipërqendrimiimadhishpenzimevekapitalenëprojektinmadhortërrugësDurrës-Kukës,tëcilatpërbënin40%tëtotalittëshpenzimevekapitalegjatëatijviti.Tëardhuratbuxhetoreshënuannjërritjenominaleminimaleprej2.7%(dukearriturnë26.2%tëPBB-së),ndërsarritjarealeetëardhuravekonsiderohetnegative,dukepasurparasyshqëekonomiaurritme3.3%nëtënjëjtënperiudhëdheinflacioninëfundtëvitirezultoi2.5%.Shtimiishpenzimevemeritmemëtëlartaseetëardhuraveçoinënjërritjetëdeficititbuxhetor,iciliarritinërreth7%tëPBB-sënëfundtëvitit.Burimetkryesoretëfinancimittëdeficititishintëardhuratngaprivatizimet(tëcilatkanëfinancuarrreth35%tëdeficititbuxhetor),krediasindikale (qëmbuloi31%tëtij)dhehuamarrjaebrendshmemeletramevlerë(23%).
Stoku i borxhit arriti në një nivel rekord prej rreth 60% të PBB-së, duke arritur kufirinmaksimaltëvendosurmeligj(rreth61përqindestokuttëborxhitpublikpërfaqësohetngaborxhiibrendshëm,dhepjesaembeturitakonstokuttëborxhittëjashtëm).Qeveriashtyuplaninpëremetimineeurobondevepërnëvitin2010,sirrjedhojëesituatëssëpafavorshmenëtregunndërkombëtar,tëkrijuarngakrizaglobalefinanciareeekonomike.
Nëkushtetkurndjeshmëriaetregjevendërkombëtarendajborxhevekombëtareështërriturndjeshëm,sirrjedhojëekrizësnëGreqi,njësjelljeekujdesshmefiskalenëtëardhmen,eshoqëruarmeuljetëdeficitibuxhetorereduktimtëborxhitpublikdotëishteedomosdoshme,nëmënyrëqëtërritetbesueshmëriaevenditdhetëmundësohetemetimiieurobondevemekostosamëtëulët.
të dhëna kryesore makroekonomike 2005-2009
Inflacioni vjetor (%) fund v/v
Norma e papunësië (%)
Norma reale e rritjes së PBB (%)
PBB me çmimet aktuale (milion lek)
PBB për frymë (USD)
Borxhi publik (% të PBB-së)
Deficiti i buxhetit (% të PBB-së)
Kursi mesatar i këmbimit (lek për 1 eur)
Kursi mesatar i këmbimit (lek për 1 USD)
Burimi: Ministria e Financave, BSH, INSTAT, *vlerësim
2005
2.0
14.2
5.7
814,797
2,597
57.4
-3.5
124.2
99.9
2006
2.5
13.8
5.4
882,209
2,854
56.1
-3.3
123.1
98.1
2007
3.1
13.2
6.2
966,651
3,394
53.5
-3.5
123.6
90.4
2008
2.2
12.7
7.8*
1,087,867*
4,073*
54.8
-5.5
122.8
83.9
2009
3.5
13.8
3.3*
1,143,373*
3,765*
59.5
-7
132.1
95.0
20
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
politika monetare
BankaeShqipërisëkaqenëmjaftaktivegjatëvititëkaluar,dukeluajturnjëroltërëndësishëmnëqetësiminetregutbankar,paspasigurisëqëshoqëroizhvillimetnëtregqëngatremujoriifunditivitit2008.Sistemibankarështëfurnizuarmelikuiditettëbollshëm,tëvazhdueshëmdhemekostonërëniengaBankaeShqipërisë,dukeneutralizuarmungesënelikuiditetittëbankavesirrjedhojëetkurrjessënivelittëdepozitave.BankaQendrorekabërëtëditursekandërhyrënëtregmeanëtëoperacionevenëtregtëhapur,aponëmënyrëverbale,përtëulurtensionetnëtreg,përtënxiturtregtimindhepërtësiguruaragjentëtekonomikëefinanciarëmbiruajtjenestabilitetitfinanciarnëvend.
Banka e Shqipërisë ndoqi një politikëmonetare lehtësuese,me synim nxitjen e kredisë,ritmetetëcilësungadalësuanndjeshëmgjatë2009-s.BankaQendroremorivendimpëruljenenormësbazëtëinteresitnëdyraste,nëmuajtjanardhetetor2009,dukeezbrituratënënivelin5.25%nga6.25%qëishtenëfundtëvitit2008.Vendimetureflektuannëtregmenjëperiudhëdisamujorevonesë,teksakërkesaelartëeqeverisëpërfinancimtëbrendshëmmbajtitëlartëyield-inebonovetëthesarit(qëpërdoretsireferencëpërçmiminekredisënëlekë),tëcilatshënuantendencërritësederinëtetordhevetëmpaskëtijmuajiuvurereagiminërënie.
Zhvillimet afatshkurtra në strukturën e parasë, sipas Bankës së Shqipërisë, tregojnëzhvendosjenestrukturëskohoretësajdrejtpërbërësitmëlikuid,parasëjashtëbankave,sirezultatimbajtjessënjëpjesetëdepozitavetëtërhequrajashtësistemit.Stokuidepozitavetotale rezultonnënivelin76%tëagregatitM3nëdhjetor2009,kundrejtnivelit81%tëshënuarnështatortëvitit2008.NdërsaParajajashtëkorporatavedepozituesenëfundtëdhjetorit2009ishterreth24%tëparasëgjithsej,nëniveletënjëjtamefundine2008-s.
sistemi bankar
Sistemi bankar shqiptar ka ngadalësuar ndjeshëm ritmet e rritjes gjatë vitit 2009, pastronditjesqëfilloinëtremujorinefundittë2008-s,kurbankatupërballënmenjëtërheqjetëdepozitave,rrjedhojëepanikutngapërhapjaekrizësfinanciareglobale.efektetundiendhemëtej, teksakrizafinanciareushndërruanënjëkrizë tëekonomisë realenëmbarëglobindhenuklapaprekuredheShqipërinë.rritjaengadaltëedepozitave,tkurrjaekredisëushoqëruanmenjërritje tëshpejtëtëkredivemeprobleme,dukerriturshpenzimetpërprovigjione,çkandikoindjeshëmnërezultatinnetotësistemit.
Totaliiaktivevetësistemitbankarnëfundtëvitit2008arritinërreth886miliardëlekë,rreth77.5%tëPBB-së,menjërritjeprej6.3%nëkrahasimmevitin2008(ngarreth12.3%qëishterritjavjetorenëvitin2008),sipastëdhënavetëBankëssëShqipërisë.Pasnjëstanjacioninëdytremujorëteparëtëvitit,rritjaeaktiveveugjallëruadisinëpjesënedytëtëvitit,enxiturnganjëpërmirësimikreditimit.
Pasrëniessëdepozitavenëtremujorinefundit2008dhetëparin2009,sistemibankarfilloitamarrëvetengradualisht,teksadepozitatshënuannjërritjegradualedhetëqëndrueshmederinëfundtëvitit.Depozitatshënuannjërritjemebazëvjetoremerreth7%gjatë2009-s,dukembeturnënivelinerreth58%tëPBB-së.Pavarësishtrritjesgraduale,nëdhjetor2009atoendenukekishinarriturnivelineshtatorit2008,momentikurfilloidhekrizafinanciareglobale.
Paqëndrueshmëriaeecurisësëdepozitave,sidomosnëpjesëneparëtëvititndikoiedheveprimtarinëendërmjetësimittësektoritbankar,dukeushoqëruarmengadalësimtëkredisë.ritmeterritjessëhuasëishin13%,mëtëulëtatevitevetëfundit,nga50%qëishterritjamesatarevjetorenëperiudhën2004-2007dhe35%në2008-n,sipastëdhënavengaBankaeShqipërisë.Kyngadalësimreflektoikujdesineshtuartëbankave(forciminerregullavetëkredidhëniesdherritjeneinteresave)sidomosnëatasektorëqëukonsideruanmerreziktë
21
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
lartënganjëraanëdhengaanatjetërnjëfrenimtëkërkesëssëbizneseveekonsumatorëvepërkredi.Krediaerepërndërtimindhepërpasuritëpaluajtshmepërindividëshënoidherënienmëtëmadhegjatë2009-s.Nëfundtëdhjetorit2009,stokuikredisëpërekonominëarritinërreth440miliardëlekë,rreth38.5%tëPBB-së.
Krediameproblemeshënoinjërritjetëvazhdueshmegjatëgjithë2009-s,dukearriturnë10.27%tëtotalittëhuasënëfundtë2009-s,nga6.46%nëfundtë2008-s.Ngadalësimii ritmeve të kredisë, problemet që bizneset apo individët hasën në përballimin e krizësekonomike,shtrenjtimiikëstevetëkredisënëvalutësirrjedhojëenënçmimittëlekutishindisangaarsyetkryesoreqëndikuannëkëtëpërkeqësimtëcilësisësëportofolittëhuave.Pavarësishtmasave të vazhdueshme tëndërmarranga sistemibankarpërmenaxhiminehuavemeprobleme,niveliityrevazhdoitërritejedhenëtremujorineparëtë2010-s,përtëarriturnë11.5%tëtotalittëkredisënëfundtëmarsit2010.
rezultatifinanciarisektoritbankarnëfundtëvitit2009,ishtepozitivpërrreth3.5miliardëlekë,duke shënuarnjë rënieprej rreth51%nëkrahasimme fundine2008-s.rritjame40% e shpenzimeve për provigjione ishte arsyeja kryesore që ndikoi në përkeqësimin ekëtijrezultati,nënjëkohëkurtëardhurateveprimtarisëishinpothuajsenëtënjëjtinnivelmevitinekaluar.rezultatiiulëtfinanciarkandikuardhenëpërkeqësiminetreguesvetëkthyeshmërisëngaaktivetdhetëkapitalittëvettësistemitbankar.
Kredianëvalutëvazhdoitëdominontestrukturënehuasësipasmonedhës,dukepërbërë68%tëstokuttëkredisënëfundtëvitit2009,menjërënietëlehtëtëpeshësmetrepikëpërqindjejenëkrahasimmefundine2008-s.Pavarësishtuljessënormësndërkombëtaretëreferencës(euribor)gjatëvitit2009,interesatekredivenëeurourritënnëtregunshqiptar,dukereflektuarrritjenerrezikuttëhuasënëmonedhëneuropiane.Bankatuorientuangjatë2009-snëdhënienekredisënëlekë,stokuitëcilësurritme23%mebazëvjetoregjatë2009-s,nga5%qëurritkredianëvalutë.
Nëfundtëvitit2009,sistemibankarshqiptarnumëronte16bankatënivelittëdytë.Numriidegëvedheagjencivebankaretësistemitbankararritinë533nëfundtëvitit2009,nga509nëfundtëvitit2008,sipastëdhënavengaShoqataeBankave.Numriipunonjësve,nga6332nëfundtëvitit2008në6384,njërritjeminimalekjondryshengavitetekaluara,kursistemibankaruzgjeruameritmetëshpejta.
të dhënat për sektorin bankar
Totali aktiveve (milion lek)totali aktiveve ndaj PBBTotali huave ndaj PBBKredia për ekonominë ndaj totalit të aktiveve (%)Totali huave (në milion Lek)pesha e kredisë në lekPesha e kredisë në monedhë të huajTotali depozitave në milion lekpesha e depozitave në lekpesha e depozitave në monedhë të huajRezultati neto (në miliard lek)Raporti i kthimit nga aktivet (%)Raporti i kthimit mbi kapitalin (%)Norma e Mjaftueshmërisë së kapitalit (%)Paraja jashtë korporatave depozituese (miliard lek)Oferta e parasë (miliard lek)PJB/oferta e parasë (%)
Burimi: Banka e Shqipërisë
2006
624,410.569.421.731.5
195,746.829%71%
503,203.2062.40%37.60%
7.41.5
20.218.1
163.0666.0
24.5
2007
742,543.275.629.739.1
293,863.727.70%72.30%
602,653.4058.30%41.70%
10.21.57
20.7417.08
15475720.3
2008
833,681.576.635.747.2
396,264.328.80%71.20%
619,790.4057.90%42.10%
7.30.91
11.3517.23
19581523.9
2009
886,309.077.538.549.6
440,397.431.90%68.10%662,42655.70%44.30%
3.50.424.58
16.1720987124
22
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
3.1 një vështrim mbi situatën financiare
ShifratkryesoretëIntesaSanpaoloBankAlbania në milion LEK
analiza e drejtimit
ruajtja e rentabilitetit duke u fokusuar veçanërisht tek qëndrueshmeria, likuiditeti dhe profili i riskut.
Analizaqëvijonbazohetnë rezultatet sipasSNrF.Tëgjithashifrat janë tëpasqyruaranëmilionLek.
2009kundrejt2008
TëardhurangaInteresiNetoLeK4,349mln,rritjeme3.5%(2008:LeK4,826mln)
KomisionenetoLeK564mln,rënieme6.7%(2008:605mln)
rezultatiiKëmbimeveValutoreLeK285mln,rënieme8.8%(2008:312mln)
MarzhioperacionalNetoLeK4,925mln,rritjeme2.1%(2008:LeK4,826mln)
ShpenzimeoperacionaleLeK2,284mln,rritjeme2.4%(2008:LeK2,231mln)
TëardhuraoperacionaleNetoLeK2,641mln,rritjeme1.8%(2008:LeK2,595mln)
FitimipastatimitNetoLeK1,618mln,8.9%mëpak(2008:LeK1,776mln)
raportiKostombitëardhura46.4%,rritjeme0.2%(2008:46.2%).
Të ardhura nga Interesi Neto Të ardhura jo nga Interesi Totali i të ardhurave Shpenzime Operacionale
Fonde rezerve per huatëTë ardhura neto Kthimi mbi aktivet Kthimi mbi kapitalinRaporti Shpenzime/ardhura Totali i Aktiveve Totali i HuaveDepozitat e klientit Totali i Kapitalit Aksioner
2008
4,203623
4,826 (2,231)
(407)1,776
1.67%
28.49%46.2%
107,126
44,68690,399
9,028
2009
4,349577
4,925 (2,284)
(765)1,618
1.46%
17.92%46.4%
114,385
49,73397,42810,991
Ndryshimi
146-46100
(53)
(357)(158)
-0.21%-10.57%
0.2%
7,2595,0467,0291,963
Ndryshimine %
3%-7%2%2%
88%-9%
7%
11%8%
22%
23
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
huatëpërKlientët(Bruto)nëfundtëvitit2009ishinLeK49,733mln,njërritje me11.3%ngavitiikaluar(Dhjetor2008:LeK44,686mln)
DepozitateKlientëvenëfundtëvitit2009ishinLeK97,428mln,njërritjeprej 7.8%ngavitiikaluar(Dhjetor2008:LeK90,399mln)
TotaliiKapitalitAksionernëfundtëvitit2009ishinLek10,991mln,njërritjeprej 21.7%ngavitiikaluar(Dhjetor2008:LeK9,028mln)
Nëlidhjemesfidatemjedisitmakroekonomikdhebankar,sidhemepershtatjenmepolitikëneGrupitIntesaSanpaolo,Bankaupërqendruakryesishtnëqëndrueshmërinëelikuiditetitdheprofilineriskut.
Përsaipërketqëndrueshmërisë,Bankapërmirësoikapitalinnëpërmjetrritjessëstrukturëssëaktivevedrejtaktivevetëponderuarameriskmëtëulët.Prandaj,aktiveteponderuarameriskurritënvetëmme6%gjatë2009nëkrahasimmerritjenekapitalitrregullatormë13%.raportiimjaftueshmërisësëkapitalitarriti17.2%nëfundtëvitit2009,iciliishte1%mëilartësenë2008.
Duke qenë 75% të totalit të depozitave të klientit, financimet retail vazhduan të jenëkomponenti kryesor i totalit të burimeve të financimit. Pas përballjes me rrjedhjen edepozitavenëtremujorinefundittë2008dhetremujorineparëtëvitit2009,Bankaishtenëgjendjetëruantepozicionineqëndrueshëmtëlikuiditetitnëpërmjetharmonizimittërritjessëdepozitavemerritjenekredivenëtermavolumi,periudhënematurimitdhemonedhën,sidhedukeumbeshteturmëshumënëpërmasatdhesigurinëeGrupitIntesaSanpaolo.
2008
49% 51%
2009 2008
73% 75%
2009
KREDITË PËRKUNDREJT DEPOZITAVE RETAIL PËRKUNDREJT TOTALIT TË DEPOZITAVE
24
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
NëlidhjemeraportinnëngritjetëhuavemeProblemenëSektorinBankarShqiptar,kreditëpërklientëtiuakorduanklientëvetëpërzgjedhur.VëmendjetëveçantëiukushtuaprofilittëriskutpasiBankapërmirësoimëtejanalizëneriskuttëkredisë,monitoriminehuavemeProblemedheproçeseterikuperimittëkredisë.
Ndërtëtjerash,Bankaufokusuamëshumënërritjenetëardhurave,optimizimineproçesevedherritjeneefikasitetit.Prandaj,përmirësimeubënënë:shkurtimineciklittëkreditimit;reduktiminekohëssëdisaaktiviteteveoperacionaledherritjenekohëssëmarketingutdirekt;zhvillimineaftësivetëshitjesnëpërmjettrajnimeve;zhvillimittësistemittëMenaxhimittëMarrëdhënësmeKlientët;etj.
Viti2009 ishtenjëvit i vështirëpothuajsenëçdoaspekt.Pavarësishtkushteveshumëtëvështiratëtregutdhekushteveekonomike,Bankaarrititëruantefitiminnëniveletëmira.Përvitineplotë,BankaraportoinjëfitimnetoprejLeK1.6bln,dukepasqyruarforcëneekskluzivitetit,menaxhimittëpërmirësuartëaktivitdhepasivit,menaxhiminstrikttëkostovedhemenaxhimittëpërforcuartëriskut.
Tënxiturngarezultatipozitivitëardhuraveneto,tëardhuraturritënme2.1%kundrejtvitittëkaluar.rritjanetoetëardhuravengainteresiishte3.5%krahasuarmevitin2008pasitregufilloitërikuperohejnëtremujorinetretëtëvitit2009,dukesjellënivelemetëlartatëvolumittëaktivitetevedhenivelemetëlartalikuiditeti.
Dukeqenëseraportiifitimitishtembimesatarenetregut,roAprej1.46%dheroeprej17.92%kanërënënëkrahasimmevitin2008,kryesishtsirezultatingadalësimitekonomik,trendiipafavorshëminormavendërkombëtaretëinteresitdhepolitikaeprovigjionimittëkujdesshëm.
Nëkuadrinenjohjevetëlimitevetëtëardhurave,Bankashfrytëzoishumëmundësitëpërreduktimineshpenzimevedheufokusuaveçanërishtnëkontrollinekostos.
2008
4,826 +2.1%
+2.4%
4,925
2009 2008
2,231 2,284
2009
TË ARDHURAT TOTALE SHPENZIMET TOTALE
Për rrjedhojë raporti shpenzime– tëardhura ishte i qëndrueshëm. Ky raportështëraportimëiulëtnësektorinbankardheshumëmëiulëtsemesatarjaetregut
SHPENZIME - TE ARDHURA
2008
46,2%+0,2%
46,4%
2009
25
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
Gjatëvitit2009,rëniaemadheenormësndërkombëtareushtroinjëtrysninërënietektëardhuratnga interesi.Bankamorrimasa tëmenjëhershme lidhurmerritjenespreditpërmonedhënehuaj.
Pavarësisht nga rënia e spredit për klient me 59 bp (nga 5.55% per 2008 ne 4.96%për 2009), Bankambajti pothuajse të qëndrueshëm spredin global (2009: 3.77%) dukevazhduaroptimiziminestrukturëssëaktiveveqëfitojnëinteresdhedukereduktuarkostonefinancimit.
TëardhurateBankësngainteresiishinafërsishtsinëvitin2008,pasiBankaarrititërikuperojërëniennënormënmesataretëportofolittëkredisëmepërmirësiminenormësmesatarenëportofolineletravemevlerëdhemerritjenevolumittëaktiveveqëfitojnëinteres.
Nëtënjëjtënkohëshpenzimete interesituulënme2.8%pasivëmendje iukushtuameshumëmonitorimittëkujdesshëmtënormaveqëofroheshin.
TE ARDHURA NGA INTERESI
2008
7,766+0.6% -2.8% +3.5%
7,812
2009
SHPENZIME NGA INTERESI
2008
3,563 3,463
2009
TE ARDHURA NETO NGA INTERESI
2008
4,203 4,349
2009
Nëmënyrë tëngjashme,nëpërgjigje të tendencësnë rënie tënormavendërkombëtare,Banka rishikoi të gjitha kushtet e punës për të trajtuar ndikimin negativ të kushteve jotë favorshme ekonomike në rezultatet e komisioneve.Megjithatë, të ardhurat neto ngakomisionetrezultuan6.7%mëulëtserezultatetevitit2008.
Komisionetepaktangapagesatdhehuatëishinkryesishtrezultatirëniessëvolumitdhenumrittëtransaksionevetëbiznesittëkryerangaklientëtebankësveçanërishtgjatëgjysmëssë parë të vitit 2009. Kjo rënie, krahas ngushtimit të vazhdueshëm të spreadit solli njërezultatkëmbimivaluatorprej8.8%mëtëulëtsenëvitin2008.
Megjithatënjërikuperimgradualuevidentuagjatëvitit2009.
KOMISIONET NETO (Lek/mln)
2008
605-8.8%
564
2009
-6.7%
REZULTATET NGA KV
2008
312 285
2009
26
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
Gjatë vitit 2009, Banka kishte si qëllim racionalizimin e operacioneve dhe burimeve. Përrrjedhojë,Bankareduktoilehtërrjetindhenumrinepunonjësve.
NR. I DEGEVE
2008
37-3%
36
2009
-1%
NR. I PUNONJESVE
2008
568 565
2009
Në krahasimme vitin e kaluar, Banka kishte shpenzimemë të larta personeli lidhurmepersonelin e marrë nga Kompanitë e Grupit si dhe shpenzime të larta të përkohshmepersoneli.
Në sajë të kontrolleve rigoroze dhe një seri iniciativave të shkurtimit të shpenzimeve,shpenzimet umbajtennë nivele optimale. Bankapërfitoi shkurtimin e shpenzimevengarishikimi ikontratavedhemarrëveshjevemefurnitorëtdhengapërdorimi iekonomisësëshkallësnëfazëneprokurimit.Sirezultat,shpenzimettonaadministrativeuzvogëluanme4.8%krahasuarmevitinekaluar.
Në tënjëjtënkohë,Banka vazhdoi të investontenë teknologji për tëmbështetur rritjen,shtiminesistemevetëinformacionittëbiznesit,dhembështeturmenaxhimineriskutsidhepërtëqenënëpërputhjemekuadrinrregullatortëGrupit.Prandajshpenzimetezhvlerësimitmbetennëtënjëjtinnivelmevitinekaluar.
SHPENZIME PER PERSONELIN
2008
906+13.8 -7.6% +0.5
1,031
2009
SHPENZIME ADMINISTRATIVE
2008
968 695
2009
SHPENZIME NGA AMORTIZMI
2008
356 358
2009
Dukeqenëseraportiihuavemeprobleme(kuadrirregullatoriBSh-së)nësektorinbankarupërkeqesuanga6.6%në10.5%,raportiihuavemeproblemetëBankësurritnga4.5%në9.1%.KjorritjeupasqyruaedhenëklasifikiminsipasSNrF.
pritshmëria për të ardhmen
Kuadriimasaveenergjiketëmarragjatëvitit2009,pritettëketëndikimtëmadhnëvitin2010.Prandaj,pavarësishtngakushtetepasigurtamakroekonomike,Bankabesonseviti2010dotëjetëvitmerezultatepozitivepërAksionerët.
27
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
marrëdhënia me klientët tanë
Dukeqenëiklasifikuarmidisgrupevekryesorebankaretëeurozonës,GrupiIntesaSanpaoloarringjithmonëmesuksest’ikushtojëvëmendjekërkesavelokalegjatëhartimittëstrategjiveglobale.Kydetajkaq i rëndësishëmepërafronGrupinedhemëshumëme19.7milionëklientëqëndodhennëkatërkontinentet,nëtëgjithaanëtebotëskubankattregtare,degëtdhezyratepërfaqësimittëgrupitjanëvendosur.
IniciativaeGrupit IntesaSanpaolo,“Judëgjojme100%”,ecila fokusohetnëdëgjiminezërittëklientëveuzbatuanëtëgjithavendetkuoperonGrupinëpërmjetbankavetregtare.NëShqipëri,kjoiniciativëuprezantuanëvitin2008dheukonsoliduanëvitin2009.Iniciativa“Judëgjojmë100%”rezultoijovetëmesuksesshmenëvendosjenenjëmënyrëkomunikimitëhapurmeklientëttanë,poredhenëgjenerimineplanveprimevedhegjetjenemënyravepërpërmirësimineproduktevedheshërbimevebankare.Pjesëekësajiniciativeishinnjëseritakimeshetrajnimeshsi“Programiiedukimit–Judëgjojmë100%”kupërfshihenmësimetemarradhehapatqëduhettëndiqennëtëardhmen.rezultatetnëvitin2009menjëherërevolucionizuanmënyrën e tëmenduarit, sjelljendhe reagimin e shpejtë të bankës drejtpërmirësimit tëkohësdhecilësisë së shërbimit tekShërbimimeKlientët,përmirësimit tëproçeduravepërmiratiminekredisëdheforciminebesnikërisësëklientit.Paspërballjesmesfidatekonomiketëvitit2009,GrupiIntesaSanpaologjatëmuajitShtatorinicioinëtëgjithëeuropëndherajonineMesdheut,fushatënndërkombëtaretëkomunikimit“Mesytëmbyllur”,nëpërmjettëcilësvleraebesimitreciprokështëguri i themelittënjëmarrëdheniejesolidemidisbankësdheklientit.ProjektipërreklamiminushndëruanënjëstrategjindërkombëtaretëkomunikimitdukebashkuartëgjithabankatehuajaqëipërkasinGrupitIntesaSanpaolosëbashku–tëfokusuaranëshenjënuniversaletëbesimit,njëdëshmiemarrëdhëniessolidemidisprotagonistëvetëcilëtbashkëveprojnëmebesimtëplotëteknjëri-tjetri.Laitmotivetefushatësjanë,‘Zbuloninjëtëardhmetëndërtuarmbibesimin’dhe‘Marrëdhënietsolidembështetennëbesim.’ Njëngaarritjetkryesoretëvitit2009ishteprojektipilot,‘Perceptimi iKlientit’, icilizgjati5muaj dhe vendosi baza të forta për instrumentet eMenaxhimit tëMarrëdhënievemeKlientëtdheanalizënqëdotëpërdoretdheeksperimentohetngaDivizionitpërShërbimetdheProduktetBankarepër individë.Departamenti iCrM(Menaxhimi iMarredhënivemeKlientët) filloi aplikimin e një metode inovatore për nën-segmentimin dhe përgatitjen efushatavetëdedikuarapërklientëtesynuar.
Tëkuptuaritmëmirëtënevojavetëklientëveupasqyruagjithashtuedhenëpërmirësimindhe zgjeriminegamës sëproduktevedhe shërbimeve tëofruaragjatë vitit 2009. IntesaSanpaoloBankAlbaniauangazhuanëdisainiciativatëcilatkishinpërqëllimthjeshtëzimineproçeseve,dukepërshpejtuarproçeduratpërt’ishërbyermëmirëklientëvedhenëarritjenestandartavembicilësinëeshërbimitnënivelGrupi.
Bankarritinumrinemarrëveshjevebilateralemekompanitëutilitare,kompanitëetelefonisëfiksedhecelularedukelehtësuarnëkëtëmënyrëpagesënefaturavemujorengaklientëtnëpërmjetBankëssidhezbatiminedisamarrëveshjevetëndryshmetëdebitimitautomatik.Viti2009sollipërklientëtnjëshërbimtëpërmirësuardhemjafttëlehtëpërt’upërdorurtëkryerjessëveprimevebankarenëpërmjetinternetit,dukemundësuarkështunjëmenaxhimmëtëmirëtëllogarivepersonaledhedukeofruarsiguritëlartëgjatëkryerjessëtransaksionevenëpërmjetinternetit.
NjësiaeZhvillimittëProduktit,nëvijimtëndjekjessëzhvillimevetëtregutdhepërshtatjessëtyresipasnevojavetëklientit,nëvitin2009zhvilloiproduktinDepozitaStafete,njëdepozitëprogresiveecilaofronçdomuajnjëinterestmëtëlartë,sidhekredinëMozaik,njëkrediafatshkurtër, e thjeshtëdhefleksibëlpër tëplotësuar samëmirënevojat endryshme tëklientit.BankaepërqendruarnëefikasitetinerrjetitekzistueszgjeroirrjetinbankarmenjëDegëtërenëLezhë.
28
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
Viti 2009 u karakaterizua gjithashtu nga racionalizimi i kostove dhe shpenzimeve. Nëkëtëkontekst, zbatimi i njëpolitike të repërprokurimindhe funksionimi i Komitetit tëProkurimeveuofruanfurnitorëveekzistuesmundësipërforciminemarrëdhëniessëtyremebankënsidhefurnitorëvetërinjukrijoimundësipërtëhyrënëmarrëdheniemebankënfalëtransparencëssëblerjevedherinovimittëkontratavetëndryshme.
marrëdhëniet me punonjësit tanë
Gjatëvitit2009,punonjësite IntesaSanpaoloBankAlbaniakanëmarrëpjesënëmënyreaktivenëfushatënebrendshmetëGrupitpërshtatëvleratepërbashkëtasitransparenca,tëvepruaritdrejt,barazia,tëdëgjuaritmekudjes,respektimi indryshimeve,tëqenurittëpërgjegjshëmdhepërmirësimi i cilësisë. Secila vlerë është thelbësorepër zhvillimin enjëmjedisipunekupërfituesitjanësipunonjësitashtuedhedheklientëtebankës.
Njëhapirëndësishëmishtegjiithashtundërmarrjaenjëiniciativeinstitucionaletëngjashmeme programin “Ju dëgjojme 100%”, e njohur si Sondazhi për Klimën e Brendshme,nëpërmjettëcilëssynohejqëtëgjithëpunonjësittëndaninopinionetdhevlerësimetetyrenëlidhjemepikatkryesoreestrategjiketëbankës.SondazhipërKlimëneBrendshme2009bazohetnëmetodologjinëeaplikuarnëItaliqënëvitin2007dhe325punonjësose63%etyreiupërgjigjënkësajiniciative.Dukemarrënëkonsideratëkomunikiminepunonjësvedhedukeqenëseështëinformacionmjaftmevlerëdhestrategjikpërarritjeneobjektivaveafat-gjatëtëorganizimit,SondazhipërKlimëneBrendshmedotëzhvillohetçdovitrregullishtpërtëzhvilluarmëtejproçesinepërmirësimitndajtëcilitbankaangazhohetmaksimalisht.
BurimetNjerëzorekaqënënjëngashtyllatkryesorekuBankainvestoigjatëvitit2009.Ngaproaktivitetidrejtveprimitkomercial–kyishtesloganiiprogramittëiniciuarpërtrajniminekonsulentëvetëshitjeveSMedheDrejtorëteDegëvemesynimpërmirësiminemëtejshëmtëaftësivedheteknikavetëtyrekomerciale,optimiziminemarrëdhëniesmeklientetdhepërfavorizimineqëndrimitproaktivnëplanifikimineaktivitetitkomercial.Programidotëvazhdojëedhenëvitin2010dhedotëkryhetmepjesëmarrjenenjësisësë“Fluxushr”dhe“ShërbimittëFormimit”tëIntesaSanpaolo.
NjëtjetëriniciativëeGrupit,ProgramipërZhvillimineLidershipit,filloinëvitin2009dukepërfshirëlinjëneparëdhelinjënedytëtëdrejtimit.Gjatëpjesëssëparëtëprogramit,linjatemenaxhimittëDivizionitNdëkombëtaruprezantuanmeModelineAftësisësëGrupitmeqëllim identifikiminepikave të fortadheatyrepër t’upërmisuar.Nëvecanti, iniciativaereagimit360gradësynoitëjeptemëshumënjohurimbiaftësitëmenaxheriale,kjobazuarsinëperceptimetevetëmenaxherëveedhetëatyreqëpunojnëmëafërmeto.Bazuarmbikëtë kontroll skuadradrejtuese është gati të vazhdojëmepjesën e dytë të Programit tëZhvillimittëLidershipitgjatë2010.
Bankajovetëmqëikushtonvëmendjeperformancësditorenëpunëtëstafit,porkujdesetedhepërjetëtetyreprivate,tëfëmijëvedhefamiljevetëtyre,meqëllimruajtjenebalancavetëdrejtamesjetësprivatedheasajprofesionale.Nëkuadrinepromovimittëpunësnëskuadër,bankambështetnjëseriaktiviteteshsocialedhekulturoreqëorganizohengjatëgjithëvitit.Grupi gjithashtu vë në zgjedhje të kujtdo nga stafi një seri eventesh ndërkombëtare tëzgjedhurameshumëkujdesnëfushënemuzikës,modës,sportit,artitdhekulturës,eventekëtotënjohuragjerësishtsieventeteDivizionitNdërkombëtartëBankaveVartëse.
Ponëvitin2009,skuadratebankëstëvollejbollitpërfemradhefutbollitpërmeshkujruajtëntraditënepjesëmarrjesnëkampionateteDivizionitNdërkombëtartëBankaveVartësekupjesëmarresë janë të gjithë skuadrat sportive bankare anembanë. Me të njëjtën frymë,fëmijëtestafitudërguannëFollonica-Itali,nënjëfshatturistikkutëpranishëmishintëgjithëfëmijeteGrupitIntesaSanpaolo.
29
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
marrëdhënia me shoqërinë
edhegjatëvitit2009,bankavazhdoitëluajërolinesajnëmbështetjetëplotëtëaktivitetevemefokustekfëmijëtdhefamiljetetyre,sicjanëMilanParkdheMilanJuniorCamp.
Një arritje e vecantë ishte bashkëpunimime një program ndërkombëtar, “Intercultura”,dedikuartërinjvenën17vjeçtëcilëtstudiojnëpërnjëvitnënjëshkolletëmesmenëItali.IniciativaestudimitdhejetesëspërnjëvitnëItali,endërmarrëngaGrupiIntesaSanpaolonjohu për të parën herë edhe një pjesëmarrës nga Shqipëria. Kjo u arrit falë ndihmësfinanciareqëBankajonëofroipërtëpërzgjedhurin.PjesëmarrësiështëendedukestudiuardhenjëkohësishtjetuarpranënjëfamiljejeItalianenërajonineNapolit,Itali.
Mbështetjesignifikativekanëpërfituaredheiniciativatendryshmetëndërmarranëfushënebamirësisë,promovimittëvleravedhekulturëskombëtaredhetëarsimimit.
K A P I T U L L IIV
RapoRti i auDitoRit te paVaRuR
34
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
shënime 2009 2008
aktivet
Mjetemonetaredhetengjashme 8 5,742,645 4,497,583
huadheparadheniebankave 9 8,686,240 8,215,701
Letramevleretevendosjes 10 2,643,232 1,963,807
Letramevlereteinvestimit 11 47,016,899 46,065,994
huadheparadhenieklienteve 12 47,490,960 43,415,104
Ndertesadhepajisje 13 1,862,884 2,027,981
Aktiveafatgjatajomateriale 14 289,771 195,921
Tedrejtatatimoreteshtyra 19 39,678 39,394
Tedrejtatatimorekorrente 178,709 150,866
Mjetetetjera 15 433,743 553,262
aktive gjithsej 114,384,761 107,125,613
detyrimet
Detyrimendajbankave 16 4,554,716 6,489,442
Detyrimendajklienteve 17 97,427,503 90,399,380
Llogarirrjedhese 26,161,276 24,216,368
Depozitameafat 71,266,227 66,183,012
Borxhiivarur 18 529,471 481,811
Detyrimetatimorekorrente 41,346 77,740
Detyrimetatimoreteshtyra 19 42,187 14,889
Provizione 20 187,786 176,629
Detyrimetetjera 21 610,794 457,528
detyrime gjithsej 103,393,803 98,097,419
kapitali aksioner
Kapitaliinenshkruaripaguar 22 5,562,518 5,562,518
primet e aksioneve 22 1,383,880 1,383,880
rezervaligjoredherregullative 23 1,347,176 1,258,387
rezervaperletratmevleretevendosjes (889,309) (1,285,725)
Diferencaerivleresimitngakursetekembimit 106,952 6,389
Diferencatetjerarivleresimi 24 714,555 714,555
Fitimiipashperndare 2,765,186 1,388,190
totali i kapitalit aksioner 10,990,958 9,028,194
totali i detyrimeve dhe kapitalit aksioner 114,384,761 107,125,613
Shënimetngafaqa8derine73janëpjesëintegraleepasqyravefinanciaretëkonsoliduara.
__________________________ ______________________________
StefanoFarabbi AdelaXhemaliDrejtoriPërgjithshëmekzekutiv DrejtoreeKontrollitFinanciar
pasqyra e konsoliduar e pozicionit financiar me 31 dhjetor
(NE ‘000 LEK)
35
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
shënime 2009 2008
Teardhurangainteresi 7,811,838 7,765,638
Shpenzimeinteresi (3,463,147) (3,562,523)
Teardhurangainteresi,neto 25 4,348,691 4,203,115
Teardhurangakomisionet 716,027 744,030
Shpenzimeperkomisionet (151,862) (139,136)
Teardhurangakomisionet,neto 26 564,165 604,894
Teardhurabankarengatregtueshmeria,neto 27 284,733 312,106
Teardhura/(shpenzime)tetjeraoperative,neto 28 (176,611) (131,887)
Teardhuraoperative 5,020,978 4,988,228
humbjengazhvleresimiimjetevefinanciare,neto 12 (771,489) (437,232)
Shpenzimepersoneli 29 (1,010,351) (929,811)
Shpenzimeqerajeoperacionale 33 (170,844) (211,648)
Zhvleresimidheamortizimi 13,14 (358,036) (356,103)
Amortizimiipermiresimeveteambientevemeqira 15 (101,972) (154,034)
Shpenzimetetjeraadministrative 30 (744,728) (754,526)
Provizioneperrreziqedheshpenzime 20 (80,813) -
Totaliishpenzimeve (3,238,233) (2,843,354)
Fitimi neto para tatimit 1,782,745 2,144,874
Tatimimbifitimin 31 (164,524) (369,096)
Fitimiperperiudhen 1,618,221 1,775,778
Shenimetngafaqa8derine73janepjeseintegraleepasqyravefinanciaretekonsoliduara
__________________________ ______________________________StefanoFarabbi AdelaXhemaliDrejtoriPergjithshemekzekutiv DrejtoreeKontrollitFinanciar
notes 2009 2008
Fitimiperperiudhen 1,618,221 1,775,778
Teardhuratetjeragjitheperfshirese
Ndryshimi netone vleren edrejte te LetravemeVlere teVendosjes
24 396,416 (795,223)
efektiitatimitmbifitimin (39,642) 79,522
Teardhuratetjeragjitheperfshireseperperiudhen,neto 356,774 (715,701)
Totaliiteardhuravetetjeragjitheperfshireseperperiudhen,neto
1,974,995 1,060,077
pasqyra e konsoliduar e te ardhurave dhe pasqyra e konsoliduar e te ardhurave gjitheperfshirese deri me 31 dhjetor
(NE ‘000 LEK)
36
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
kap
ital
i i
pag
uar
prim
et e
ak
sio
nev
er
ezer
vat
rez
erva
t e
vler
esim
itfi
tim
i i
viti
tto
tali
ret
ain
ed
earn
ing
s
stat
uto
ry,
gen
eral
an
d l
egal
re
serv
e
ava
ilab
le
for
sale
re
serv
e
fore
ign
c
urr
ency
tr
ansl
atio
n
rese
rve
co
mp
reh
ensi
ve
item
gje
nd
ja m
e 1
jan
ar 2
008
4,30
9,67
5-
(483
,605
)1,
231,
421
(490
,502
)28
,416
714,
555
900,465
6,21
0,42
5
rritjaekapitalitaksioner
446,250
1,383,880
--
--
--
1,830,130
Transferimiifitimitvjetor
900,465
900,465
-
Kalimiifitimittembartur
806,593
-(833,559)
26,966
--
--
Teardhuratetjeragjitheperfshirese
(Ndryshiminevlereneinvestimitne
letramevleretevendosjes,neto)
--
--
(795,223)
--
(795,223)
Diferencavalutoreerivleresimit
--
29,111
--
(22,027)
-7,084
fiti
mi i
vit
it-
--
--
--
1,77
5,77
81,
775,
778
gje
nd
ja m
e 31
dh
jeto
r 20
085,
562,
518
1,38
3,88
0(3
87,5
88)
1,25
8,38
7(1
,285
,725
)6,
389
714,
555
1,77
5,77
89,
028,
194
pasq
yr
a f
ina
nc
iar
e e
ko
nso
lid
ua
r e
nd
rysh
imev
e n
e k
api
tal
der
i me
31 d
hje
tor
200
9(N
E ‘0
00 L
EK)
37
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
kap
ital
i i
pag
uar
prim
et e
ak
sio
nev
er
ezer
vat
rez
erva
t e
vler
esim
itfi
tim
i i
viti
tto
tali
ret
ain
ed
earn
ing
s
stat
uto
ry,
gen
eral
an
d l
egal
re
serv
e
ava
ilab
le
for
sale
re
serv
e
fore
ign
c
urr
ency
tr
ansl
atio
n
rese
rve
co
mp
reh
ensi
ve
item
gje
nd
ja m
e 1
jan
ar 2
009
5,56
2,51
81,
383,
880
(387
,588
)1,
258,
387
(1,2
85,7
25)
6,38
971
4,55
51,
775,
778
9,02
8,19
4
rritjaekapitalitaksioner
-
Transferimiifitimitvjetor
1,775,778
(1,775,778)
-
Kalimiifitimittembartur
(88,789)
88,789
-
Teardhuratetjeragjitheperfshirese
(Ndryshiminevlereneinvestimitne
letramevleretevendosjes,neto)
396,416
396,416
Diferencavalutoreerivleresimit
(152,436)
100,563
(51,873)
Fitim
i i v
itit
1,618,221
1,618,221
gje
nd
ja m
e 3
1 d
hje
tor
2009
5,56
2,51
81,
383,
880
1,14
6,96
51,
347,
176
(889
,309
)10
6,95
271
4,55
51,
618,
221
10,9
90,9
58
pasq
yr
a f
ina
nc
iar
e e
ko
nso
lid
ua
r e
nd
rysh
imev
e n
e k
api
tal
der
i me
31 d
hje
tor
200
9(N
E ‘0
00 L
EK)
Shenimetngafaqa8derine73janepjeseintegraleepasqyravefinanciaretekonsoliduara.
____
____
____
____
____
____
___
__
____
____
____
____
____
___
StefanoFarabbi
AdelaXhemali
DrejtoriPergjithshemekzekutiv
DrejtoreeKontrollitFinanciar
38
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
2009 2008
fluksi i parase nga/(ne) aktivitetet operative
Fitimi neto 1,618,221 1,775,778
Zeratqerakordojnefitiminparatatimitmemjetetmonetarenetoteperdoruraneaktivitetetoperacionale
Zhvleresimiindertesavedhepajisjeve 246,176 253,801
Amortizimiiaktiveveafatgjatajomateriale 92,995 68,729
Zhvleresimiipermiresimeveteambjentevemeqira 101,972 154,034
Shitjaeaktiveveafatgjatajomateriale 409 -
Shitjaendertesavedhepajisjeve 18,456 21,564
Amortizimi i investimeve ne letra me vlere te mbajtura deri nematurim-bonothesari
(152,099) (336,522)
Amortizimi i investimeve ne letra me vlere te mbajtura deri nematurim-tendryshmengabonothesari
(112,620) (436,199)
Amortizimiiletravemevleretevendosjes 934 (9,342)
humbjengazhvleresimiimjetevefinanciare 771,489 437,232
Pakesimi(rritje)neinteresinpert’uarketuar (121,902) (7,319)
rritje(pakesim)neinteresinpert’upaguar 42,621 313,198
Diferencangandryshimiikursittekembimit 25,598 (38,947)
ndryshime ne aktive dhe detyrime operative
Ndryshiminetregtimineletravemevleretevendosjes - -
Ndryshimenehuadheparadheniebankave (472,227) 4,282,335
Ndryshimenehuadheparadhenieklienteve (4,746,824) (4,990,733)
Ndryshimeneaktivetetjera 28,954 (24,727)
Ndryshimeneaktivetatimoreteshtyra 6,106 (976)
Ndryshimenedetyrimendajbankave (1,932,972) 2,212,009
Ndryshimenedetyrimendajklienteve 6,977,600 (3,297,301)
Ndryshimenedetyrimetetjeradheprovizione 164,424 (40,014)
Ndryshimenedetyrimetatimoreteshtyra 27,298 (6,339)
Ndryshimenetatimekorrente (64,237) 54,168
fluksi neto i parase nga aktivitetet operative 902,150 (1,391,349)
fluksi i parase nga aktivitetet investuese
Shitja(blerja)eaktiveveafatgjatajomateriale (175,065) (141,257)
Shitja(blerja)endertesavedhepajisjeve (183,923) (841,262)
Shitja(blerja)eletravemevleretevendosjes (283,943) (155,286)
Shitja(blerja)eletravemevleretembajturaderinematurim (686,186) (4,594,584)
Fluksinetoiparasengaaktivitetetinvestuese (1,329,117) (5,732,389)
rrjedhjanetoeparasengaaktivitetetfinancuese
Zmadhimi(zvogelimi)iborxhittevarur 53,808 (417,310)
emetimikapitalitaksioner - 1,830,130
Fluksinetoiparasengaaktivitetetefinancuese 53,808 1,412,820
Ndryshimiimjetevemonetaregjateperiudhes 1,245,062 (3,935,140)
pasqyra e konsoliduar e fluksit te mjeteve monetare deri me 31 dhjetor
(NE ‘000 LEK)
39
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
Mjetemonetareetengjashmenefillimteperiudhes 4,497,583 4,847,434
efektiibashkimit - 3,585,289
mjete monetare e te ngjashme ne fund te periudhes 5,742,645 4,497,583
Fluksiiparasengainteresat:
Interesatepaguara 3,417,017 3,249,325
interesa te arketuara 7,426,151 7,758,319
Gjate vitit 2009 Banka pagoi si Tatim Fitimi, per vitin aktual, nje shume totale prej Lek225,360mije(2008:Lek294,519mijepervitinaktualdhevitetemeparshme).
Shenimetngafaqa8derine73janepjeseintegraleepasqyravefinanciaretekonsoliduara.
Keto pasqyra financiare jane miratuar nga Keshilli Drejtues i Bankes ne 9 Mars 2010.Pasnxjerrjes se tyre, çdondryshimeshtekompetenceeAksionereve teBankes. PasqyratfinanciarejanefirmosurneemerteBankesnga:
____________________________ ________________________StefanoFarabbi AdelaXhemaliDrejtoriPergjithshemekzekutivDrejtoreeKontrollitFinanciar
40
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
1. subjekti raportues
Intesa Sanpaolo BankAlbania, (më poshtë referuar “Banka”), themeluar nëMaj të vitit1998,uautorizuaqëtëushtrontëaktivitëtbankarnëShqipërinëpërputhjemeLigjinnr.8365,“PërSistëminBankarnëShqipëri”,qëdatonnë2Korrik1998,iciliuzëvendësuangaLigjinr.9662“PërBankatnëShqipëri”,datë18Dhjetor2006,icilihyrinëfuqinëQershor2007.Bankaefilloiaktivitëtinevetëmë24Shtator1998.
Me 20-21 Dhjetor 2006, Fondi Shqiptaro-Amerikan i Ndërmarrjeve (më poshtë referuar“FShAN”) në cilësinë e tij si aksionëri i vetëm i Bankës, firmosi një marrëveshje përShitblerjeneAksionëve (mëposhtë referuar“MarrëveshjaeBlerjes”)meSANPAoLo IMIs.p.a(“Blerësi”),njëkompaniethemeluarnëpërputhjemeLigjeterepublikësItalianë,mesynimineshitjestë12,000,000aksionëvetëBankësmenjëvlerënominaleprej2.2266USDqëpërbëntërreth80%tëvlerëstotaletëkapitalittëBankës,kundrejtnjëçmimiprej125,520mijëUSD(“ÇmimiiBlerjes”).Më1Janar2007,SANPAoLoIMIs.p.adheBancaIntesaS.p.akrijuan Intesa Sanpaolo S.p.a nëpërmjet bashkimit të dy bankave.Në 29Qershor 2007,DataeMbylljesepërcaktuarnëMarrëveshjeneBlerjes,pasplotësimittëgjithakushtëve,përfaqesuesiteFShANdhetëIntesaSanpaolos.p.anënshkruantransferimineaksionëve.
BankadheBankaItaloAlbanësëSh.a.(enjohursiBankaItaloShqiptareosëBIA)ubashkuannëpërmjet përthithjes së aktiveve dhe pasiveve të BIA në aktivitëtët e Intesa SanpaoloBankAlbania. Tëgjithëaksionërëtmiratuan tërmatdhekushtëtebashkimit, sipasPlanittëBashkimitdheMarrëveshjespërBashkimnëdatën6Nëntor2007dheShtojcësdatë4Dhjetor 2007. Kursi i këmbimit të aksionëve u përcaktua sipasmetodologjisë për vlerënkontabëltërregulluarnëto(vleraerregulluareaktivit)nëbazëtëpjesëmarrjessëaksionërëvedhevlerësimitpërkatëstësituatësfinanciaretësëcilësBankëme30Qershor2007,sinjëpërqindjeevlerësimittëkombinuartëtëdybankavenëtënjëjtëndatë,pavarsishtnumrittëaksionëveqëdotëregjistroheshin.
Nëdatën04Gusht2009,IntesaSanpaoloS.p.a(“Blerësi”)nëcilësinëeaksionëritkryesortëBankës,nënshkroinjëMarrëveshjepërShitblerjeneAksionëvemeFondinShqiptaro–Amerikan tëNdërmarrjeve, për transferimin e pronësisë së 1,751,283 aksionëve dhe nëdatën 14 Gusht 2009 të dyja palët nënshkruan Deklaratën Përfundimtare ku pranoninpërmbushjen e kushtëve kontraktuale, duke përfunduar këtë transaksion. Detaje tëpjesëmarrjessëAksionëreveparaqitënnëShënimin22.
Banka,mesëlinëTiranë,nëadresënrruga“IsmailQemali”,nr.27,opëronnëpërmjetnjërrjetitëpërbërënga36degëdheagjensinëqytëtëtëndryshmetëShqipërisë:Tiranë,Durrës,Vlorë,elbasan,Fier,Gjirokastër,Korçë,Lushnjë,etj,dhegjithashtunëGreqimekatërdegënëAthinë,Sëlanik,PëristëridhePire(2008:37degëdheagjenci).
Në31Dhjetor2009Bankanumërontë515punonjës(2008:511).
PasmarrjessëmiratimitpërfundimtartëBankëssëShqipërisë,ngadata13Tëtor2008emriiBankësundryshuangaBankaAmerikanëeShqipërisënëIntesaSanpaoloBankAlbania.
PasqyratfinanciaretëkonsoliduaratëBankësderime31Dhjetor2009dhepërpëriudhënushtrimoretëmbyllur,përfshijnëgjithashtufilialinnëGreqi(degëtnëGreqi),iciliopëronsisubjektligjormëvetë.
41
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
2. bazat e pregatitjes
3. deklaratë për përputhshmërinë rregullative
Nëpërputhjeme legjislacioninkontabël vendas,pasqyratfinanciare të konsoliduara janëpregatitursipasStandartëveNdërkombëtaretëraportimitFinanciar(SNrF)tëvendosurangaBordiiStandardeveNdërkombëtaretëKontabilitëtit(BSNK).
(a) bazat e matjes
Pasqyrat financiare të konsoliduara janë pregatitur në përputhje me parimin e kostoshistorike,dukebërëpërjashtimvetëmpërmjetëtfinaciaretëletravemevlerëtëvendosjes,tëcilatjanëtëmaturamevlerënedrejtë.
(b) monëdha funksionale dhe raportuesë
PasqyratfinanciaretëkonsoliduarajanëtëraportuaranëLek,ecilaështënëtënjëjtënkohëedhemonëdhafunksionaleeBankës.
DiferencatekonvertimitpërfshijnëtëgjithadiferencatngakursëtekëmbimitsipasojëekonvertimittëpasqyravefinanciaretëveprimtarisësëfilialittëhuajnëmonëdhënfunksionaledheraportuesëtëBankës.MonëdhafunksionaleedegëvetëGreqisëështëeuro.
Mepërjashtimtërastëvekurështëspecifikishteshprehur,informacionifinanciarishprehurnëLekështërrumbullakosurnëtëmijtënmëtëafërt.
(c) bazat e konsolidimit
PasqyratfinanciaretëkonsoliduarapërfshijnëpasqyratfinanciaretëBankësdhefilialevetësajpërvitinembyllurmë31Dhjetor.
(i) filialet
Filialet janëentitëtë të cilat janë tëkontrolluarangaBanka.Kontrolli ekzistonkurBankaka tëdrejtë tëdrejtojëpolitikatfinanciaredheopërative tënjë entitëti nëmënyrëqë tëpërfitojëtëmiraprejushtrimittëaktivitëtittëtij.Gjatëvlerësimittëkontrollit,tëdrejtatevotës qëushtrohen aktualisht, janëmarrë në konsideratë. Pasqyrat financiare të filialevejanëtëpërfshiranëpasqyratfinanciaretëkonsoliduaraqëngadataefillimittëushtrimittëkontrollitderinëdatënqëkykontrollmerrfund.
(ii) transaksionët e eliminuara gjatë konsolidimit
Tëpricat që rrjedhin nga marrëdhenie brenda grupit, dhe të ardhurat e shpenzimet eparealizuaraqëburojnëngatransaksionëbrendagrupit,janëeliminuarnëmomentinqëjanëpërgatiturpasqyratfinanciaretëkonsoliduara.Tëardhurateparealizuarajanëeliminuarnëpërgatitjenepasqyravefinanciaretëkonsoliduara.Shpenzimeteparealizuarajanëeliminuarnëtënjëjtënmënyrësitëardhurateparealizuara,porvetëmnëatëmasëkurnukkatreguespërzhvlerësim.
(iii) bashkimi me entitëtë nën të njëjtin kontroll
BashkimimepërthithjeiBankësmeBIAukontabilizuamë1Janar2008,sipaspërcaktimitnëmarrëveshjenebashkimit.Mjetëtdhedetyrimetemarra janënjohurnëvlerëne tyrekontabël,tënjohurmëparënëpasqyratfinanciaretëkonsoliduaratëgrupittëaksionërëvenënkontrollinetyre.
42
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
3. përdorimi i çmuarjeve dhe gjykimeve kontabël
Gjatëproçesit tëzbatimit tëpolitikavekontabël tëBankës,Drejtimikapërdorurgjykimetdheçmuarjetnëpërcaktimineshumaveqënjihennëpasqyratfinanciare.Përdorimetmëtërëndësishmetëgjykimevedheçmuarjevejanësimëposhtë:
(a) vijimësia
Drejtimi iBankëskavlerësuarmundësinëeBankëspërtëvazhduarnëvijimësidheështëi kënaqur që banka ka burime për të vazhduar biznësin dhe aktivitëtin në të ardhmen.GjithashtuDrejtiminukështënëdijenitëndonjëpasiguriematërialetëcilatmundtësjellindyshimembimundësinëeBankëspërtëvazhduarnëvijimësi.Prandaj,pasqyratfinanciarevazhdojnëtëpërgatitënnëbazëtëvijimësisë.
(b) Vlera e drejtë e instrumentëve financiare
Nërastëtkurvleraedrejtëeaktivevedhedetyrimevefinanciare,eregjistruarnëpasqyrëne gjendjes financiare, nukmund të përfitohet nga tregjet aktive, ato përcaktohen dukepërdorurdisatëknikatëndryshmevlerësimitëcilatpërfshijnëdhepërdoriminemodelevematëmatikore.Tëdhënatqëpërdorennëkëtomodelejanëtëdhënatqëvëzhgohennëtreg,dhekurkëtotëdhënanuk janëtëdisponueshme,nëpërmjetgjykimitpërcaktohenvleratedrejta. Për instrumentëtfinanciareqënuk tregtohen shpeshdhekanë transparencë tëkufizuarpërçmimin,vleraedrejtëështëmëpakobjektivedhenëvojitënniveletëndryshmegjykiminë varësi të likuiditëtit,përqëndrimit,pasigurisë së faktoreve të tregut, supozimeçmimidherisqetëtjeraqëprekininstrumentinecaktuar.VlerësimiiinstrumentëvefinanciareparaqitëtnëmënyrëtëdetajuarnëShënimin7.
(c) humbjet nga zhvlerësimet për huatë dhe paradhëniet
Bankarishikondheanalizonhuatëdheparadheënietindividualetërëndësishmenëçdodatëtëhartimittëpasqyrëssëgjendjesfinanciarepërtëvlerësuarnësëhumbjetngazhvlerësimiduhettëregjistrohennëpasqyrënetëardhurave.Nëmënyrëtëveçantë,gjykimingadrejtimiështë inëvojshempërvlerësimineshumësdhekohënerrjedhjessëardhshmetëparasëkur përcaktohen humbjet nga zhvlerësimi. Në përllogaritjen e fluksit të parasë, bankagjykon situatën financiare të huamarrësit dhe vlerën nëto të realizueshme të kolateralit.Këtoçmuarjebazohennësupozimelidhurmedisafaktorëdherezultatëtaktualemundtëndryshojnë,dukesjellendryshimetëardhshmenëzbritjetngahuatë.huatëdheparadhenietevlerësuaranëmënyrëindividualedherezultuartëpazhvlerësueshme,sidhetëgjithahuatëdheparadhënietindividualejotëkonsiderueshmevlerësohenkolektivisht,nëgrupeaktiveshmekaraktëristikatëngjajshmerisku,përtëpërcaktuarnësëduhenkrijuarprovizionëpërshkaktëngjarjevetëhumbjevepërtëcilatekzistonprovëedukshme,porefektëtendenukjanëtëdukshme.Vlerësimikolektivmerrnëkonsideratëtëdhënatngaportofoliihuave(sicilësiaekredisë,niveliivonësave,përdorimiikredisë,etj)dhepërqendrimetetjeratëriskutdhetëdhënaveekonomike.
humbjetngazhvlerësimipërhuatëdheparadhënietparaqitënnëmënyrë tëdetajuarnëShënimin12.
(d) të drejta tatimore të shtyra
Tëdrejtat tatimore të shtyranjihennë lidhjemehumbjetnga tatimetderinënivelinkurekzistojnëgjasatqëfitimiitatueshëmdotëjetëidisponueshëmndajtëcilitmundtëpërdorenhumbjet.Gjykimiështë inëvojshëmpër tëpërcaktuar shumëne tëdrejtave të tatimit tështyrëqëdotënjihet,nëbazëtëkohësdhenivelittëardhshemtëfitimittëtatueshëmdhestratëgjivetëardhshmetëplanifikimittatimor.PërmëshumëdetajereferojuniShënimit4g.
43
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël
PolitikatkontabëltëpërcaktuaramëposhtëjanëaplikuarnëmeënyrëtëvazhdueshmepërtëgjithëepëriudhënepasqyravefinanciaretëkonsoliduarasidhejanëaplikuarvazhdimishtnganjësitëeBankës.
(a) monëdha e huaj
(i) transaksionët në monëdha të huajaTransaksionëtnëmonëdhëtëhuajjanëkonvertuarnëmonëdhënfunksionaletëBankësmekursinekëmbimittëdatëssëtransaksionit.
Aktivetdhedetyrimetmonëtarenëvalutëtëhuajjanëri-konvertuarnëmonëdhënfunksionalemekursëtekëmbimitnëdatënembylljessëbilancit.Tëgjithadiferencatrespektivesipasojëe kësaj të fundit, kalojnë në pasqyrën e të ardhurave, përveç diferencave që vijnë ngarivlerësimiikapitalittënënshkruartëpaguar,tëcilattransferohenmenjëherënënjërezervëtëposaçmetëkapitalit.
Aktivetdhedetyrimetjo-monëtarenëvalutëtëhuajtëmaturamevlerënedrejtë,janëri-konvertuarnëmonëdhënfunksionalemekursinekëmbimittëdatëssëpërcaktimittëvlerëssëdrejtë.Diferencatekonvertimittëcilatrezultojnëngari-konvertimetnjihennëllogarinëfitimhumbje.
(ii) opëracionët e huajaMjetëtdhedetyrimetngaopëracionëtehuajajanëkonvertuarnëmonëdhënfunksionalemekursinekëmbimitnëdatëneraportimit.Tëardhurateshpenzimetngaopëracionëtehuajajanëëkonvertuarnëmonëdhënfunksionalemekursinekëmbimitnëdatënetransaksionit.Diferencatekonvertimitnjihendirektnëkapital.Ngadata1Janar2007,dataekalimittëraportimittëBankëssipasSNrF,këtodiferencajanëpasqyruarnërezervënpërdiferencënvalutore të rivlerësimit.Kur një opëracion i huajmbyllet pjesërisht osëplotësisht, shumapërkatësëediferencësvalutoretërivlerësimittransferohetnëllogarinëfitimhumbje.
(b) intëresat
Tëardhuratdheshpenzimeteintëresitnjihennëpasqyrënetëardhuravemeanëtëmetodëssënormësefektivetëintëresit.Normaefektiveeintëresitështënormaecilabënzbritjenepagesavedhearkëtimevetëpritshmenëtëardhmengjatëkohëzgjatjessëpritshmetëaktivitosëdetyrimitfinanciar (osëmund të jetënjëpëriudhëmëe shkurtër)deri në shumënembarturtëaktivitosëdetyrimitfinanciar.Normaefektiveeintëresitpërcaktohetmenjohjenfillestaretëaktivitdhedetyrimitfinanciardhenukrishikohetmëpas.
Llogaritja e normës efektive të intëresit përfshin të gjitha komisionët e paguara osë tëarkëtuara, shpenzimetpër transaksionët,dhe zbritjetosëprimetqë janëpjesëenormësefektivetëintëresit.Shpenzimetetransaksionitjanëshpenzimeshtësëqëiatribuohennëmënyrëdirektëblerjes,emetimitosëshitjessënjëaktiviosëdetyrimifinanciar.
(c) komisionët
Tëardhuratdheshpenzimetngakomisionëtqë janëpjesë intëgraleenormësefektive tëintëresittënjëaktiviosëdetyrimifinanciarpërfshihennëpërcaktiminenormësefektivetëintëresit.
Të ardhurat e tjera nga komisionët, përfshirë komisionët e shërbimit, komisionët përmenaxhim investimi, komisionët për shitje dhe vendosje depozitë njihennëmomentin ekryerjessëshërbimit.
Shpenzime të tjeranga komisionët lidhen kryesishtmekomisionët për transaksionëdheshërbime,tëcilatkalojnënëshpenzimenëmomentinemarrjessëshërbimittëofruar.
44
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(d) të ardhura bankare nga tregtueshmëria, nëto
Këtotëardhurapërfshijnëfitiminminushumbjetqërezultojnëngatregtimiiaktivevedhedetyrimeve,dhepërfshijnëtëgjithandryshimetevlerëssëdrejtëdhediferencatekëmbimevevalutore.
(e) dividentët
Të ardhurat nga dividentët njihen kur vendosët e drejta për të përfituar të ardhura.Zakonisht, kjo bëhet në datën e ish-dividentit për letratme vlerë të kapitalit. Dividentëtpasqyrohensikomponënt i tëardhuravebankarenëtonga tregtueshmëria, tëardhuravenëtongainstrumentëtëtjerafinanciaretëmaturamevlerënedrejtëosëtëardhuravetëtjeraopërative,nëbazëtëklasifikimittëinstrumentittëkapitalit.
(f) qeraja dhe përmirësimet e ambjentëve me qera
Përcaktiminësënjëmarrëveshjeështëkontratëqirajeosëpërmbannjëtëtillë,bazohetnëthelbindhepërmbajtjenemarrëveshjesdhekërkonnjëvlerësimtëfaktitnësëpërmbushjaedetyrimevetëmarrëveshjesvaretngapërdorimiinjëaktiviosëaktivevetëveçantëdhenësënëmarrëveshjeparashikohetedrejtapërpërdorimineaktivit.
Bankakavetëmmarrëveshjeqerajeopëracionale,pagesate tëcilavenjihennëpasqyrëne të ardhuravememetodën linëare gjatë gjithë kohëzgjatjes së qerasë. Shpenzimet përpërmirësimineambjentëveqëpërdorennëbazëtëkëtyremarrëveshjevekontabilizohensimjetëtëtjeradheamortizohenlinëarishtpërgjatëkohëzgjatjessëqerasë.
Pagesatrastësorepërqeratëkontabilizohenmeanëtërishikimittëpagesaveminimaletëqerasëpërpëriudhënembeturnëmomentinekonfirmimittëndryshimittëkontratëssëqerasë.
(g) Tatimi mbi fitimin
Tëdrejtatapodetyrimetaktualetatimorepërvitinaktualdheatatëmëparshëmllogaritënnëatëvlerëqëpritëtpërt’umbuluarngaosëpaguartëautoritëtëttatimore.Normatetaksavedheligjetnëlidhjemetotëpërdorurapërllogaritjenevlerëssëdetyrimittatimorjanëatoqëndodhennëfuqiapoqëjanëpothuajsëfuqizuarnëdatënebilancit.
Tatimi i shtyrë gjendetmbi diferencat e përkohshmenëdatën e bilancit ndërmjet bazëssë taksueshme të mjetëve dhe detyrimeve dhe vlerave të tyre të mbartura për qëllimeraportimesh financiare. Detyrime të shtyra tatimore njihen për të gjitha diferencat epërkohshmetëtatueshme,përveç:
•kudetyrimiishtyrëtatimorvjensipasojëenjohjesfillestaretënjëtëdrejtëapodetyriminënjëtransaksionqënukështëkombinimbiznësi,dhenëmomentinetransaksionit,nukndikonasnëfitiminkontabëlasnëfitiminapohumbjenetaksueshme;dhe
•nëlidhjemediferencatepërkohshmetëtaksueshmetëlidhurameinvestimetnëfilialet,kukohaerikthimittëdiferencavetëpërkohshmemundtëkontrollohetdheështëemundshmeqëdiferencatepërkohshmetëmoskthehennënjëtëardhmetëparashikueshme(tëafërt).
45
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(g) Tatimi mbi fitimin (vazhdim)
edrejta tatimoreeshtyrënjihetpër tëgjithadiferencatepërkohshmetëzbritshme,derinëatënivelkuështëemundshmeqëfitimiitatueshëmtëmatërializohetkundrejttëcilitdiferencatepërkohshmetëzbritshmemundtëpërdoren,përveç:
•kutëdrejtattatimoretështyratëlidhuramediferencatepërkohshmetëzbritshmevijnësipasojëenjohjesfillestaretënjëmjetiapodetyriminënjëtransaksionqënukështëkombinimbiznësi,dheqënëmomentinetransaksionit,nukndikonasnëfitiminkontabëlasnëfitiminapohumbjenetatueshme;dhe
•nëlidhjemediferencatepërkohshmetëzbritshmeqëiatribuoheninvestimevenëfiliale,tëdrejtateshtyratatimorejanënjohurderinëatënivelkuështëemundshmeqëdiferencatepërkohshmedotëkthehennënjëtëardhmetëafërtdhefitimi i tatueshëmdotë jetëmatërializuarkundrejttëcilitdiferencatepërkohshmemundtëpërdoren.
Vleraembarturetëdrejtavetatimoretështyrarishikohetnëçdodatëbilancidhereduktohetderinëatënivelqënukështëmëemundshmeqënjëfitimimjaftuesheëmdheitatueshëmdotëmatërializohetpërtëlejuarqëegjithaaponjëpjesëetëdrejtavetatimoretështyratë përdoren. Të drejtat tatimore të shtyra të panjohura rivlerësohen në çdo datë bilancidhenjihenderinëatënivelqëështëemundshmeqëfitimiiardhshëmitatueshëmdotëmundësojëqëtëdrejtattatimoretështyratërimerren.
Tëdrejtatdhedetyrimeteshtyratatimorematënmenormatetaksaveqëpritëntëzbatohennëvitinnëtëcilinnjëedrejtëkrijohetaponjëdetyrimshlyhet,ibazuarnënormatetaksave(dheligjetpërto)tëfuqizuaraapopothuajsëtëfuqizuaranëdatënebilancit.
Tatimi aktual apo i shtyrë që lidhetme zëra të cilët njihenmenjëhere në kapital njihengjithashtunënjërezervënëkapitaldhejonëpasqyrënetëardhurave.
Tëdrejtatdhedetyrimeteshtyratatimorekompensohenmenjëra-tjetrënnësënjëedrejtëedetyrueshmeligjoreekzistonpërtëkompensuarnjëtëdrejtëtatimoreaktualekundrejtnjëdetyrimitatimoraktualdhetatimeteshtyralidhenmetënjëjtëtsubjektëtëtatueshëmdheautoritëttatimor.
(h) Aktivet dhe detyrimet financiare
(i) njohjaBankafillimishtnjëhhuatëdheparadhëniet,depozitatdhehuamarrjetnëdatënkuratojanëkrijuar.Blerjetdheshitjeterregulltatëaktivevefinanciarenjihennëditënetregtimitkurbankaangazhohetpërblerjenosëshitjeneaktivit.TëgjithaaktivetdhedetyrimetetjerafinanciarenjihenfillimishtnëdatënetregtimitnëtëcilënBankabëhetpalëpërrespektiminedispozitavekontraktualepërinstrumentin.
(ii) KlasifikimiShihpolitikatkontabël4(i)(j)(k)dhe(l). (iii) mos-njohja Bankanukenjëhmenjëaktivfinanciarkurtëdrejtatkontraktualepërpërfitimineparavengaaktivi janë shuar,osëkur transferohen tëdrejtatpër tëmarrëpërfitiminkontraktualngaaktivifinanciarnënjëtransaksionnëpërmjettëcilittransferohentëgjitharreziqetdhepërfitimetepronësisëmbiaktivinfinanciar.ÇdointëresnëaktivetfinanciaretëtransferuaraqëkrijohetosëmbahetngaBankanjihetsinjëaktivosëdetyrimmevetë.Bankanuknjëhnjëdetyrimfinanciarkurdetyrimetkontraktualejanëshfuqizuar,anullohenosëkuruskadonafati.
46
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(h) Aktivet dhe detyrimet financiare (vazhdim)
(iii) mos-njohja (vazhdim)Bankakryentransaksionënëpërmjettëcilavetransferonaktivetenjohuranëbilancinesajkontabël,pormbantëgjithaosënëthelbtëgjitharreziqetdheshpërblimeteaktivevetëtransferuara,apondonjëpjesëtëtyre.NërastsëBankamerrpërsipërtëgjithaosënëthelbtëgjitharreziqetdheshpërblimetaktualeosëtëmëvonshme,atëherëaktivetetransferuaravazhdojnëtënjihennëbilancinkontabël.Transferimiiaktiveve,ndërkohëqëmerrenpërsipërtëgjithaosënëthelbtëgjitharreziqetdheshpërblimetaktualeosëtëmëvonshmepërfshijnëpërshembullhuadhënieneletravemevlerëdhetransaksionëteriblerjes.
PërtransaksionëtkuBankanukmbandheastransferonnëmënyrëthelbësorerreziqetdheshpërblimetaktualeosëtëmëvonshmeqërrjedhinngapronësiambiaktivinfinanciar,ajonukenjëhaktivinnërastsënukkakontrollmbiaktivin.Tëdrejtatdhedetyrimetqëmbahengjatë transferimit njihenme vetë si aktive dhe detyrime, sipas rastit. Në transferime, kuruhetkontrollimbiaktivin,Bankavazhdontënjohëaktivinpëraqkohësakyaktivrezultonipërfshirë,ecilapërcaktohetnganiveliiekspozimitndajndryshimevenëvlerëneaktivittëtransferuar.
Bankafshinkreditëcaktuaratëcilatpërcaktohensikreditëpakthyeshme(shihShënimin5).rimarrjaenjëzëritëfshirëngabilancirregjistrohetnënzerinTëardhura/shpenzimetëtjeranëpasqyrënetëardhurave(shihShënimin28).
(iv) kompensimiAktivetdhedetyrimetfinanciarekompensohendhevleranëtoparaqitëtnëbilancinkontabëlkur,dhevetëmkurBankagëzontëëdrejtënligjorepërtëbërëkompensimineshumavedhevlerave,dhekasiqëllimlikuidiminmbibazënnëtoosëlikuidimineaktivitdheshlyerjenedetyrimitnjëkohësisht.
Tëardhuratdheshpenzimetparaqitënnëtovetëmkurlejohenngastandardetekontabilitëtit,osëpërfitimeapohumbjetëcilatrezultojnëngarealizimiitransaksionëvetëngjashmesinëaktivitëtintregtartëBankës.
(v) matja me kosto të amortizuarKostoeamortizuareaktivitosëdetyrimitfinanciarpërbënshumënmetëcilënaktividhedetyrimifinanciarmatëtnëfazënenjohjesfillestare,minuskthimineprincipalit,plusosëminusvlerëneamortizimittëakumuluardukepërdorurmetodëneintëresitefektivpërtëgjithandryshimetmidis shumësfillestareqëështënjohurdheshumëssëmaturuar,dukezbriturndonjëhumbjengazhvlerësimi.
(vi) matja me vlerën e drejtë Përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve financiare bazohet në çmimet ekuotuaranë tregosë çmimetekuotuarangaagjentipër instrumentëtfinanciare të cilattregtohen në tregjet aktive. Për të gjitha instrumentat e tjerë financiare vlera e drejtëpërcaktohet me anë të tëknikave të vlerësimit. Tëknikat e vlerësimit përfshijnë tëknikate vlerës aktualenëto,metodëne zbritjes sëfluksit tëmjetëvemonëtare, krahasiminmeinstrumentëtëngjashmepërtëcilatnëtregekzistojnëçmimetpërkatësë,dhemodeletevlerësimit.Bankapërdormodelevleresimitënjohuragjerësishtpërpërcaktiminevlerëssëdrejtëtëinstrumentëvefinanciaretëëzakonshmedhetëthjeshtasiopsionëtdhekontratat“sëap” tënormave të intëresitdhekëmbimevevalutore.Përkëto instrumentëfinanciareinformacionëtqëpërdorennëmodelejanëtëdukshmenëtreg.
47
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(h) Aktivet dhe detyrimet financiare (vazhdim)
(vii) Identifikimi dhe matja e zhvlerësimeve Nëçdodatëtëbilancitkontabël,Bankavlerësonnësëekzistojnëprovaobjektiveqëaktivetfinanciaretëcilatnukjanëmbajturmevlerënedrejtëpërmespasqyrëssëtëardhuravejanëtë zhvlerësuara. Aktivet financiare konsiderohen të zhvlerësuara nësë vërtëtohet përmesprovaveobjektiveqëhumbjakandodhurpasnjohjesfillestaretëaktivit,dhesëngjarjaqëkashkaktuarhumbjendotëinfluencojënëfluksineardhshëmtëmjetëvemonëtaretëaktivit,qëmundtëvlerësohetbesueshëm.
Bankamerrnëkonsideratë treguesitpërzhvlerësimineaktivevenënivelinenjëaktivi tëvetëmdhekolektivisht.Tëgjithaaktivetfinanciaretërëndësishmevlerësohenveçmaspërzhvlerësimespecifike.Tëgjithaaktiveterëndësishmetëcilatnukrezultojnëtëzhvlerësuaranëveçanti,vlerësohentëgjithasëbashkupërndonjëzhvlerësimqëmundt’iketëndodhur,porqënukështëidentifikuarende.Aktivetqënukjanëtërëndësishëmmevetëvleresohensëbashkupër identifikimin e zhvleresimit, dukegrupuar sëbashkuaktivetfinanciare (tëmbajturamekostoneamortizuar)tëcilatparaqesinkaraktëristikatëngjashmetëriskut.
Provaobjektiveqe vertëtonzhvleresiminmund të jetëmospërmbushjaedetyrimevedheshkeljangaanaeklientit,ristrukturimiikredisëosëparadheniesngabankamekushtëtëcilatBankanukdot’imerrtënëkonsideratënërasttëkundërt,treguesqëhuamarrësiosëemetuesi do të shpallë falimentin, zhdukjenenjë treguaktivpër letratme vlerë,osë tëdhënatëtjeratëvëzhgueshmeqëekzistojnë lidhurmenjëgrupaktiveshsipërshembullndryshimejotëfavorshmenëstatusinelikuidimittëhuasësëkredimarrësitosëemetuesitnëgrup,apotëkushtëveekonomikeqëlidhenmemospërmbushjenedetyrimevenëgrup.huatëdheparadhëniet qëu jepen klientëve klasifikohen si nënstandart; të dyshimta; tëhumbura;tëristrukturuarasipaspërcaktimevetëBankësQëndroretëShqipërisë,dhenësëu ka kaluar afati përmë shumë së30ditë, atobëhen subjekt i vlerësimit individual përidentifikiminezhvlerësimitspecifik.
Bankavlerësonpëridentifikimetëzhvlerësimeveindividualepërkrahhuavemeprobleme,atohuatëcilatnëdatënevlerësimitjanëmevonësëmemëshumësë30ditë.Kyzhvlerësimmatët si diferencëndërmjet vlerës sëmbartur të kredisë, dhe vlerës aktuale të fluksit tëparashikuartëtëardhurave,dukemarrënëkonsideratëfluksëtetëardhuravengambulimete pengjeve dhe/osë garancive të cilat sigurojnë këto ekspozime. Në rast së rezulton njëhumbje,vleraembarturekredisëzvogëlohetngaprovizionipërzhvlerësiminemundshëm,injohurmëparënëpasqyrënetëardhurave.
Pasushtrimittëmësipërm,zhvlerësimetvarenngafaktorëtëtjerëosëparametravlerësimitëcilatpërdorenpërllogaritjenevlerësaktualetëfluksëvetëardhshmetëparasë,sip.sh.:vleraerealizueshmeepengjeveosëkohaepërftimittëfluksëvetëpritshmetëparasë.
Tëgjithëklientëtqëkanëlinjahuajëtëristrukturuarajanësubjektitëstimevepërzhvlerësimindividual.Atombetënpjesëekëtyrevlerësimevepërnjëpëriudhëprejtëpaktënnjëvitingadataeristrukturimitdhe/osëdatëssëriskedulimit,pavarësishtngapagesatekryeranëvazhdimësitëkushtëvetërejatëripagimit.
Tëgjithahuatëpërtëcilat“nukidentifikohenprovaobjektivezhvlerësimi”vlerësohennëmënyrë kolektive. Vlerësimi kolektiv bëhet sipas grupeve të krediveme karaktëristika tëngjashme risku, dhe dukemarrë në konsideratë historikun e normave të dështimit dhepërqindjevepërkatësëpërhumbjetngakreditë,nëbazëtëelementëvetëdukshemnëdatënebilancit.Vlerësimimerrparasysh,gjithashtu,edheriskunqëparaqetvendiihuamarrësit.
48
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(h) Aktivet dhe detyrimet financiare (vazhdim)
(vii) Identifikimi dhe matja e zhvlerësimeve
humbjet nga zhvlerësimi i aktivevematën në bazë të diferencës së shumës sëmbarturtëaktivevefinanciaredhevlerësaktualetëfluksittëpërllogariturtëmjetëvemonëtaretëskontuarmenormënfillestareefektivetëintëresittëaktiveve.humbjetnjihentëkpasqyraetëardhuravedheparaqitënnëllogarinëezbritjessëhuavedheparadhënieve.
Kurnjëngjarjeemëvonshmeinfluenconnëzvogëlimineshumëssëhumbjesngazhvlerësimiiaktivit,humbjakthehettëkpasqyraetëardhurave.
Aty ku është e mundur Banka bën ristrukturimin/rinëgocimin e huave sësa marrjen nëzotërimtëkolateralit.Kjopërfshinzgjatjeneafatit tëpagesavepërkthiminehuasëdhemarrëveshjepërkushtë të rejakredie.Menjëherepas rinëgocimit tëkushtëvezhvlerësimimatëtnëbazëtënormësefektivetëintëresitfillestarsiçështëllogariturpërparandryshimitdhemodifikimittëkushtëvedhehuajanukkonsiderohetematuruar.Drejtiminëmënyrëtëvazhdueshmerishikonkreditëerinëgociuarapërtëgarantuarpërmbushjenetëgjithakritëreve dhe kryerjen e pagesave në të ardhmen. huatë vazhdojnë të mbetën subjekti vlerësimit të zhvlerësimit individual osë kolektiv, e cila përllogaritët në bazë të normësefektivetëintëresitfillestar.
(i) mjetë monëtare dhe të ngjashme
Mjetëmonëtare dhe të ngjashme përfshijnëmjetët në arkë, gjendjet e pakufizuaramebankatqëndroredhedepozitatafatshkurtrashumëlikuidemematuritëtmëpaksë3muaj,tëcilatjanësubjektindryshimevejotërëndësishmetëvlerëssëtyretëdrejtëdhepërdorenngaBankapërpërmbushjeneangazhimevetësajafatshkurtra.Mjetëmonëtaredhetëngjashmembahennëbilancmekostoneamortizuar.
(j) aktive dhe detyrime të tregtueshme
AktivedhedetyrimetëtregtueshmekonsiderohenatoaktivedhedetyrimeqëBankablenosëmerrkryesishtpërqëllimineshitjesosëriblerjesbrendanjëafatitëshkurtër,osëmbansipjesë tënjëportofoliqëadministrohetpër realiziminefitimitdhemarrjenepozicionitbrendanjëafatitëshkurtër.Aktivet dhe detyrimet të tregtueshme njihen fillimisht dhe më pas matën me vlerën edrejtënëbilancmeshpenzimetpërtransaksionëtëcilatpasqyrohendirekttëkpasqyraetëardhurave.Tëgjithandryshimetnëvlerënedrejtënjihennëpasqyrënetëardhuravesipjesëe tëardhuravenëtonga tregtueshmëria.Aktivetdhedetyrimete tregtueshmenukriklasifikohenpasnjohjesfillestaretëtyre.
(k) huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët
huatëdheparadhënietpërbankatdheklientëtjanëaktivefinanciarejoderivativëmepagesafiksëosëtëpërcaktueshmetëcilatnukjanëtëkuotuaranënjëtregaktivdheBankanukkapërqëllimshitjenetyretëmenjëhershmeosënënjëkohëtëafërt.huatëdheparadhënietmatënnëfillimmekostoneamortizimitpluskostotetjeratëtransaksionëvedirektë,dukepërdorurmetodëneintëresitefektiv.Pasmatjesfillestare,atomatënmekostoneamortizimitmenormënefektivetëintëresit,dukezbriturvlerënezhvlerësimit.Amortizimipërfshihetnëtëardhuratngaintëresinëpasqyrënetëardhurave.humbjetqërezultojnëngazhvlerësiminjihennëpasqyrënetëardhuravetëkhumbjetnëtongazhvlerësimiimjetëvefinanciare.Nuk ekzistojnë zhvlerësime të cilat njihen për huatë dhe paradhëniet Bankave sikundërpërcaktohetnëmënyrëtëdetajuartëkriskuikredisënëShënimin5.
49
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(l) investime në letra me vlerë
Letratmevlerëkontabilizohennëvarësitëklasifikimittëtyre,siletramevlerëtëinvestimit,letramevlerëtëtregtueshmeosëletramevlerëtëvendosjes.
(i) letra me vlerë të investimit LetratmevlerëtëinvestimitjanëaktivefinanciarejoderivativemetëardhurafiksëosëtëpërcaktueshmedhemematuritëtëfiksëqëBankakaqëllimindheaftësinët’imbajëderinëmaturimdheqënukklasifikohensitëtregtueshmeosëletramevlerëtëvendosjes.Letratmevlerëtëinvestimitmatënmekostoneamortizuarnëpërmjetmetodëssëintëresitefektiv. Të gjitha shitjet dhe riklasifikimet e një shume të konsiderueshme të letravemevlerëtë investimitqënukjanëafërmaturimitriklasifikohensi investimenë letramevlerëtëvendosjesdhenukelejojnëBankënt’iklasifikojëatonëinvestimenëletramevlerëtëinvestimitpërvitinushtrimoraktualdhedyvitëtushtrimoretëardhshëm.
(ii) letra me vlerë të vendosjesLetratmevlerëtëvendosjesjanëinstrumentëjoderivativetëcilatnukpërbëjnënjëkatëgoritjetër të aktiveve financiare. Të ardhurat nga intëresi njihen në pasqyrën e të ardhuravenëpërmjetmetodëssëintëresitefektiv.TëardhuratngadividentëtnjihennëpasqyrënetëardhuravekurBankagëzontëdrejtënmbidividentin.Fitimetosëhumbjetngakëmbimetvalutoretëinvestimevenëletramevlerëtëvendosjesnjihennëpasqyrënetëardhurave.Ndryshimetëtjeratëvlerëssëdrejtënjihendirektnëkapitalderisainvestimitëshitëtosëzhvlerësohet,dhegjendjanëkapitalnjihetmëpasnëpasqyrënetëardhurave.
(m) ndërtësat dhe pajisjet
(i) njohja dhe matja Ndërtësatdhepajisjetparaqitënmekostone tyrenëtopasiuështë zbritur zhvlerësimi iakumuluardhendonjëhumbjengazhvlerësimi.Kostotpërfshijnëtëgjithashpenzimettëcilatmundt’iatribuohennëmënyrëtëdrejtpërdrejtëblerjessëmjetit.Nësëpjesëtënjëmjetikanëjetëpërdorimitëndryshme,atëherekëtopjesëkontabilizohensielementëtëveçanta(përbërësitkryesore)tëndërtësavedhepajisjeve.
(ii) kosto të tjera rrjedhësëKostotezëvendësimittënjëpjesëtënjëndërtësëosëpajisjejenjihenmevlerënembarturtëaktivitnësëështëemundurqëtësigurohenpërfitimetëardhshmeekonomikedhenësëkostotetijmundtëmatënnëmënyrëtëbesueshme.
(iii) Zhvlerësimi njihet në pasqyrën e të ardhurave duke përdorur metodën linëarepërgjatëkohëzgjatjessëjetëssëdobishmetëçdopjesëtëndërtësësdhepajisjes.TruallidheVeprateArtitnukzhvlerësohen.
50
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(m) ndërtësat dhe pajisjet (vazhdim)
Ndryshimet në jetëgjatësinë e pritshme të përdorimit kontabilizohen duke ngarkuarpëriudhën osëmetodën e zhvlerësimit në varësi të rastit, dhe trajtohen si ndryshimenëpërllogaritjet(parashikimet)kontabël.
Jetëgjatësitëeparashikuaratëpërdorimitpërpëriudhënaktualedhepëriudhënkrahasuesëjanëtëparaqiturasimëposhtë:
(iv) mos-njohjaNdërtësatdhepajisjetnuknjihenmënëmomentinkurhiqentëdrejtatdhekontrollimbitodhekurngapërdorimiityreasnjëpërfitimekonomiknëtëardhmennukpritëttërealizohet.Çdo humbje apo fitim ngamosnjohja e një aktivi (të llogaritur si diferencë ndërmjet tëardhuravengavleraeshitjesdhevlerëssëtijtëmbartur)njihetnëkatëgorinë“Tëardhuratëtjeraopëracionale”nëpasqyrënetëardhuravenëvitinnëtëcilinndodhmosnjohja.
(n) aktive afatgjata jomatëriale
Programetkompjutërike,liçensatdhemarkattregtarepërbëjnëaktivetafatgjatajomatëriale.ProgrameteblerangaBankaparaqitënmekostonnëtongaamortizimiiakumuluar.Shpenzimet emëtëjshmenë aktivet afatgjata jomatëriale kapitalizohen vetëmnësë këtoshpenzimerrisintëmirateardhshmeekonomiketëkëtijmjetispecifik.Çdollojkostojetjetërshpenzohetnëpëriudhënnëtëcilënkryhet.Amortizimipasqyrohettëpasqyraetëardhuravedukepërdorurmetodënlinëaretëamortizimitpër të gjithë jetëgjatësinë e aktiveve afatgjata jomatëriale. Mjetët e qëndrueshme tëpatrupëzuaraamortizohenngadataefillimittëpërdorimittëtyre.Jetëgjatësiaeparashikuarpërpëriudhënaktualedhekrahasuesëvijonsimëposhtë:
(o) Zhvlerësimi i aktiveve jo financiare
Vlera embartur e aktiveve jo financiare të Bankës, të ndryshmenga aktivet tatimore tështyra,rishikohetçdodatëraportimi,përtëpërcaktuarnësëkatreguestëzhvlerësimit.Nërastsërezultojnëtreguestëtillë,atëherëpërllogaritëtvleraerikupërueshmeeaktivit.
humbjetngazhvlerësiminjihennësëshumaembarturenjëaktiviosënjësieqëgjenërontëardhuraetëjkalonshumënevlerëssërikupërimit.Njësiaqëgjenërontëardhuraështëgrupimëivogëliaktivit,iidentifikueshëmqëgjenëronfluksëtëmjetëvemonëtaretëcilatjanëshumëtëpavaruarangaaktivetetjeradhegrupet.humbjetngazhvlerësiminjihentëkfitimiosëhumbjet.humbjetngazhvlerësimilidhurmenjësitëegjenërimittëtëardhuraveshpërndahenpërtëreduktuarshumënembarturtëaktivevetëtjeranënjësi(grupnjësish)nëmënyrëproporcionale.
ndërtësat 20 vjet
mobiljet, orenditë dhe pajisjet 5 vjet
kompjutërat dhe pajisje të tjera kompjutërike 4 vjet
programet kompjutërike 4 vjet
liçensat dhe markat tregtare 10 vjet
51
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(o) Zhvlerësimi i aktiveve jo financiare (vazhdim)
Vleraerikupërueshmeenjëaktiviosënjësiegjenërimitëtëardhuraveështëmëemadhjaprejvlerësnëpërdorimdhevlerëssëdrejtëminuskostotpërt’ushitur.Përvlerësiminevlerësnëpërdorim,fluksi itëardhuravetëparashikuaraskontohetnëvlerëaktualemenormënezbritjesparatatimitecilareflektonvlerësimetaktualetëtregutmevlerënkohëtëparasëdherisqetspecifiketëaktivit. humbjetngazhvlerësimitënjohuragjatëpëriudhavetëmëparshmevlerësohennëdatëne raportimit për të verifikuar nësë ka tregues që pasqyrohen së humbjet janë zvogëluarosënukjanëmeekzistëntë.humbjetngazhvlerësimikthehennërastsëkapasurndonjëndryshimnëpërllogaritjetebërapërpërcaktimineshumëssërikupërueshme.humbjetngazhvlerësimikthehenvetëmkurshumaembartureaktivitnuketëjkalonshumënembarturqë do të ishtë përcaktuar, pa zhvlerësimin dhe amortizimin, nësë nuk do të njihej asnjëhumbjengazhvlerësimi.
(p) depozitat dhe borxhet e varura
DepozitatdheborxhetevarurapërbëjnëburimetefinancimittëBankës.KurBankashetnjëaktivfinanciardhenëtënjëjtënkohënënshkruannjëmarrëveshjepërriblerjeneaktivit(osëtënjëaktivitëngjashëm)meçmimfiksnënjëdatëtëmëvonë(“repo”osë“stocklending”)marrëveshja kontabilizohet si depozitë, dhe aktivi në fjalë vazhdon tënjihet nëpasqyratfinanciaretëBankës.
Depozitatdheborxhetevarurafillimishtmatënmevlerënedrejtëpluskostotdirektë tëtransaksionit,dhemëpasmatënmekostonetyretëamortizuardukepërdorurmetodënenormësefektivetëintëresit,përveçsëkurBankavendostëmbartëdetyrimemevlerënedrejtënëpërmjetnjohjessëfitim–humbjeve.
(q) marrëveshjet e riblerjes dhe marrëveshjet e anasjellta të riblerjes
Letratme vlerë të blera sipasmarrëveshjeve për t’u rishitur (marrëveshjet e anasjellta tëriblerjeve)dheletramevlerëtëshiturasipasmarrëveshjevepërtëriblerë(marrëveshjetpërriblerje), trajtohensi transaksionëfinanciaremekolateralnë formëneparapagimeveosëarkëtimeveplusinteresinepërllogaritur.Letratmevlerëtëmarrambibazënemarrëveshjevetëriblerjessëanasjelltëdheletratmevlerëtëdhenasipasmarrëveshjevetëriblerjesnuknjihenosëhiqenngabilanci,derisahiqetdorëngakontrolliitëdrejtavekontraktualetëcilatpërfshijnëkëtoletramevlerë.Intëresatefituarangamarrëveshjeteriblerjevetëanasjelltadheinteresiimarrëveshjevetëriblerjevenjihensitëardhurangainteresatosëshpenzimeinteresipërsëcilënmarrëveshje,mbijetëneçdomarrëveshje.TëgjithamarrëveshjeteriblerjesdhemarrëveshjeteanasjelltajanëberemeBankenQendroretëShqipërisë.
sigurimi me kolateral mjete monëtare i marrëveshjeve të riblerjes së anasjelltë/marrëveshjet e riblerjes. Transaksionët e huadhënies dhe huamarrjes së letrave me vlerë në përgjithësi janë tësiguruarame letrame vlere osëmjetëmonëtare. Transferimi i letraveme vlerë kundrejtpalëvepasqyrohetnëpasqyrënepozicionitfinanciarvetëmnësëtransferohenedherisqetdheshpërblimetepronësisë.Pagesaosëarketimiparapraksikolateralregjistrohetsiaktivosëpasiv.InformacionmëidetajuarpasqyrohetnëShënimet11dhe16.
52
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(r) provizionët
Njëprovizionmundtënjihetnësë,sirezultatinjëngjarjejenëtëkaluarënBankadispononnjëdetyrimligjorosëkonstruktivqëmundtëvlerësohetmebesueshmëridheqëgjithashtuështëemundur qëtë kërkojedaljetëpërfitimeveekonomikepërtëmbyllurdetyrimin.Provizionëtpërcaktohendukepërdorursinormëskontimipërfluksëtepritshmetëparasënëtëardhmen,njënormëparataksoreecilareflektonvlerësimetaktualetëtregutpërvlerënnëkohëtëparasëdheatykueshtëepërshtatshme,edhespecifikateriskutpërdetyrimin.
(s) Garancitë financiare
GarancitëfinanciarejanëkontrataqëkërkojnëqëBankatërealizojepagesaspecifikepërtërimbursuarmbajtësinegarancisëpërnjëhumbjeqëkandodhursirezultatimungesëssëpagesëssipastermavekontraktorepërnjëinstrumentborxhinganjëdebitoricaktuar.
Detyrimetpërgarancitëfinanciarenjihenfillimishtmevlerënetyretëdrejtë,ecilaamortizohetgjatëjetëssëgarancisëfinanciare.rrjedhimishtdetyrimiigarancisëmbartetmevlerënmëtëlartëmidisvlerëssëamortizuardhevlerësaktualetëndonjëpagesëtëpritshme.(kurpagesanëlidhjemegarancinëbëhetemundshme).Garancitëfinanciarejanëtëpërfshiratekdetyrimetëtjera.
(t) Përfitimet e punonjësve
(i) planët e përcaktuara të kontributeve Bankaoperonvetëmmekontributetëdetyrueshmetësigurimeveshoqëroreqësigurojnëpërfitimepensionipërpersonëlinnëmomentinedaljesnëpension.Autoritetetlokalejanëpërgjegjës për të siguruarminimumin e nivelit të pensionit sipas ligjit për pensionët nëShqipërisipasnjëplanitëpërcaktuarkontributipërpensionin.KontributeteBankësndajpërfitimevetëplanittëpensionitpasqyrohennëpasqyrënetëardhuravenëmomentinkurndodhin.
(ii) Përfitimet afatshkurtër Detyrimetpërpërfitimetafatshkurtërtëpunonjësvellogaritenmbinjëbazëtëpaskontueshmedhenjihensishpenzimekurshërbimipërkatësështësiguruar.Njëprovizionnjihetpërvlerënepriturpërt’upaguarnëqoftësëBankakanjëdetyrimaktualligjorosëkonstruktivpërtëpaguarkëtëshumësirezultatinjëshërbimitëkryernëtëkaluarënngapunonjësidhekydetyrimmundtëvlerësohetnëmënyrëtëbesueshme.
(u) deklarata të reja (standarde të reja, ndryshimet/rishikimet e standardeve osë intërpretimeve të tyre) në fuqi për vitin ushtrimor të mbyllur me 31 dhjetor 2009.
i) intërpretimet dhe amendimet (ndryshimet) e standardeve të mëposhtme u bënë të detyrueshme për here të parë për vitin financiar të filluar më 1 Janar 2009:
NëMaj2008,BSNKpublikoindryshimeteSNrF“PërmirësimeteSNrF”,tëcilatrezultuanngaprojektiiBSNKpërpërmirësimetvjetore.Atopërfshijnëamendimetdhendryshimetqërezultojnënëndryshimetkontabëlpërqëllimeprezantimi,njohjedhematjesidhendryshimeteterminologjisëosëeditorialeqelidhenmemorinëestandardeveindividualetëSNrF.Pjesamëemadheeamendimevejanënëfuqipërperiudhatvjetoredukefilluarnëdhepasdatës1Janar2009,dukelejuaraplikiminmetëhershëm.Këtoamendimenukkishinasnjëndikimnëpolitikatkontabël,pozicioninfinanciarosëecurinëdheprogresineBankës.
53
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(u) deklarata të reja (vazhdim)
SNrF2,“Pagesattëbazuaranëaksionë”-KushteteInvestimitdheAnullimet(Amenduar),upublikuanëJanar2008dhehyrinëfuqipërperiudhavjetoreqefillojnënëdhepasdatës1 Janar2009.Kyamendimsqaronpërkufiziminekushteve të investimitdhepërshkruantrajtimin kontabël të një shpërblimi qe anulohet efektivisht për shkak tëmos-plotësimittënjëkushti jo-investimi.KyamendimnukkishteasnjëndikimnësituatënfinanciareosëecurinëeBankës.
SNrF8,“Sëgmentetoperacionale”,nëfuqipërperiudhavjetoreqëfillojnënëdhepasdatës1Janar2009.Kystandardparashikondhënieneinformacionitpërsëgmentetoperacionaletë subjektit dhe zëvendëson kërkesën për përcaktimin e sëgmenteve primare (biznësit)dhesëkondare (gjeografik) të raportimit tësubjektit.Miratimi iketij standardinukkishtëasnjë impaktnë situatënfinanciareosëecurinëeBankës.Bankapërcaktoi së sëgmentetoperacionalejanëtënjëjtëmesëgmentetebiznësittëidentifikuartekSNK14“raportimiSëgmental”.
IFrIC13,“Programetebesnikërisësëklientit”,upublikuanëQershor2007dhenëfuqipërperiudhavjetoreqëfillojnënëdhepasdatës1Korrik2008.Kyintërpretimkërkonqëshpërblimetpërbesnikërinëeklientëvetëmerrennëkonsideratësinjëpërbërësiveçantëitransaksionëvetëshitjesnëtëcilatatojanëofruardheatëherënjëpjesëevlerëssëdrejtëtëkëtyreshumavetëmarra,vendosëtsipjesëeshpërblimittëdhënëdheshtyhetnëkohëderisa këto kreditë shpërblimi plotësohen. IFrIC 13 nuk kishte asnjë ndikimnë pasqyratfinanciaretëBankëspasinukekzistojnëskematëtilla.
IFrIC15,“MarrëveshjepërNdërtiminePasurivetëPaluajtshme”,upublikuanëKorrik2008dhe në fuqi për periudha vjetore që fillojnë në dhe pas datës 1 Janar 2009 dhe duhettë zbatohet nëmënyrë retrospektive. Ky interpretim sqaron kur dhe si të ardhurat dheshpenzimetelidhurangashitjaenjënjësietëpasurisësëpaluajtshmeduhettëorganizohetnësënjëmarrëveshjemidiszhvilluesitdheblerësitarrihetpërparapërfundimittëndërtimittëpasurisësëpaluajtshme.IFrIC15tëdrejtonedhelidhurmemënyrënsësitëpërcaktoshnësënjëmarrëveshjepërndërtiminenjëpronëtëpaluajtshmeështëpjesëeqëllimittëSNK11‘KontrataNdërtimi’osëSNK18‘Tëardhurat’dhe,rrjedhimisht,kurduhettënjihentëardhuratngakyndërtim.IFrIC15nukkalidhjemeoperacionëteBankëspasiBankanukofronshërbimtëndërtimittëpasurivetëpaluajtshme,apotëzhvillojëpasuritëpaluajtshmepërshitje,përrrjedhojënukkishteasnjëndikimnëpasqyratfinanciaretëBankës.
IFrIC16,“MbrojtjeteInvestimeveNëtonënjëveprimtaritëhuaj”,upublikuanëKorrik2008dhehyrinëfuqipërperiudhavjetoreqëfillojnënëdhepasdatës1Tetor2008.Kyinterpretimofron udhëzime për identifikimin e risqeve të këmbimit valutor të cilat kualifikohen përmbrojtjen kontabël të investimeve nëto, kurmund tëmbahet brenda grupit instrumentimbrojtësdhesinjësubjektduhettëpërcaktojeshumënefitimitosëhumbjesngakëmbimetvalutore,tëcilatlidhenmeinvestiminnëtodheinstrumentinmbrojtës,qëdotëriciklohetmeshitjeneinvestimitnëto.KyinterpretimnukkishteasnjëndikimnëpasqyratfinanciaretëBankës.
54
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(u) deklarata të reja (vazhdim)
IFrIC 9 “rivlerësimi i derivatëve të përfshira në instrumentët financiare” (Amenduar).Amendimetjanënëfuqipërperiudhavjetoreqepërfundojnënëosëpasdatës30Qershor2009.Atokërkojnëqesubjektettëvlerësojnënësëduhettëndajnënjëderivativtëpërfshirenë instrumentet financiare nga një kontratë pritësë nësë subjekti e klasifikon një aktivfinanciarhibridjashtëvlerëssëdrejtëpërmeskategorisësëtëardhurave.Kyvleresimbehetnërrethanatëcilatekzistojnëjomevonësëdatakursubjektieshtëberepalenëkontratëdhesëdataeamendimevetëkontratëstëcilatndryshojnëkonsiderueshemrrjedheneparasësëkontratës.ZbatimiiketijamendiminukkishtëasnjëndikimnëpasqyratfinanciaretëBankespasinukubeasnjërisklasifikimpërinstrumentëtmepërmbajtjederivativesh.
IFrIC18,“TransferimeteAktivevengaKlientët”,upublikuannëJanar2009dhehyrinëfuqinëmenyreprospektivepërtransferimineaktivevengaklientëtëmarranëosëpasdatës1Korrik2009,lejuartëaplikohejparaprakisht.Intërpretimieshtëizbatueshemngasubjektëqemarrinkontributënëprona,pajisjedhemakinëringaklientëtetyre.Kyintërpretimudhezonnëlidhjemekontabilitëtinemarrëveshjevenëbazetësëcilesnjësubjektmerrngaklientinjëpronë,pajisjeapomakinëriqesubjektiduhettapërdoreosëpërtëlidhurklientinmenjërrjettëcaktuarosët’isigurojeklientitaksëstëvazhdueshempërtëofruarmallratdhesherbimet,osëtëdyja.IFrIC18nukeshtëiaplikueshempërpasqyratfinanciaretëBankes,pasiBankanormalishtnukkasiqellimtëmarrengaklientëtkontributëteaktiveve,përrrjedhojenukkishtëasnjëndikimnësituatënfinanciaredheecurinëeBankes.
ii) standardet e reja të mëposhtme, amendimet e standardëve dhe interpretimet janë publikuar por nuk janë efektive për vitin financiar të filluar me 1 Janar 2009:
“PërmirësimenëSNrF”.NëPrill2009BSNKpublikoipjesënedytëtëamendimevetëvetëstandardeve,kryesishtmeqellimheqjenemospërputhjevedheshpjegimineformulimittëtyre.Pjesameemadheeamendimevejanënëfuqipërperiudhavjetoreqefillojnëmeosepasdatës1Janar2010.ekzistojnëdispozitatëpërkohshmepërçdostandard.Këtoamendimenukdotëkenëasnjëndikimnëpolitikatkontabël,gjendjenfinanciaredheecurinëeBankës,përveçamendimevetëmëposhtmeqendryshojnëpolitikatkontabël,simeposhtë:
•SNrF5,“AktiveAfatgjataqembahenpërt’ushiturdheoperacionet jotëvijueshme”:sqaronsëdhëniaeinformacionitqekërkohetnëlidhjemeaktivetjo-afatshkurtradhegrupenëmbyllje të cilët janë klasifikuar për shitje ose operacione jo të vijueshme janë vetëmatotëparashikuaranëSNrF5.KërkesatpërdhënieinformacionieSNrFtëtjeraaplikohetvetëmnësekërkohetnëmënyretëveçantëpëraktivet joafatshkurtraoseoperacionet jotëvijueshme.BankaështëdukevlerësuarnësekyamendimdotëketëndonjëndikimnëpasqyratfinanciaretëBankës.
• SNrF 8, “Informacion për Segmentet operacionale”: sqaron së aktivet dhe detyrimetduhettëraportohenvetëmkurkëtoaktivedhedetyrimepërfshihennëmasatqepërdorenngavendimmarrësikryesoroperacional.DukeqenësëvendimmarrësikryesoroperacionaliBankësrishikonaktivedhedetyrimetsegmentare,Bankaështëdukevlerësuarndonjëimpakttëmundshëmtëdhëniessëinformacionit.
•SNK7“PasqyraerrjedhjessëParasë”:Nëmënyretëqartësqaronsëvetëmshpenzimetqerezultojnëpërnjohjenenjëaktivimundtëklasifikohensirrjedhjeeparasëngaaktiviteteteinvestimit.
55
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(u) deklarata të reja (vazhdim)
•SNK36“Zhvlerësimi (dëmtimi) iAktiveve”:Kyamendimsqaronsënjësiameemadheelejuarpërndarjeneemrittëmire,përfituarnënjëbiznestëkombinuar,ështësegmentioperacionalpërcaktuarnëSNrF8përparabashkimitpërqëllimeraportimi.ËshtëvlerësuarsëamendiminukdotëketëasnjëndikimnëBanke. SNK39“Instrumentet Financiare:njohjadhematja”–ZëratePranueshme tëmbrojtura(Amenduar).KyamendimupublikuanëGusht2008,dhehynnëfuqipërperiudhavjetorenëosepasdatës1Korrik2009.Amendimitrajtonpërcaktimineriskuttënjëanshëmtënjëzëritëmbrojtur,dhepërcaktimineinflacionitsinjërisktëmbrojturosepjesëesituatavetëcaktuara.Kystandardsqaronsënjësubjektlejohettëpërcaktojenjëpjesëtëndryshimevetëvlerëssëdrejtëosendryshueshmërisësërrjedhëssëparasësënjëinstrumentifinanciaresizëimbrojtur.DrejtiminukmendonsëSNK39dotëndikojenëPasqyratfinanciaretëBankës,pasiBankanukkanënshkruarndonjëmarrëveshjembrojtjeje.
SNrF 3, “Kombinimet e Biznesit” (rishikuar) dhe SNK 27, “Pasqyrat Financiare tëKonsoliduaradhetëNdara”(Amenduar),upublikuannëJanar2008dhehynënëfuqipërvitetfinanciareqefillojnënëosepasdatës1Korrik2009meaplikimnëmënyreperspektive.SNrF3irishikuarprezantondisandryshimenëkontabiliziminpërkombinimebiznesitëcilatdotëndikojnënëbalancëneemrittëmiretënjohur,rezultateteraportuarapërpërudhenkurbehetnjëblerje,dherezultateteraportuaranëtëardhmen.SNK27iamenduarkërkonqenjëndryshimnë interesin epronësisë sënjëfiliali të kontabilizohet si një transaksionkapitali.Prandaj,njëndryshimitillenukdotëketëasnjëndikimnëemrinemire,dhenukdotësjellefitimapohumbjetëkontrollittënjëfiliali.Bankaështëdukemarrenëkonsideratëkëtondryshimenëlidhjemendikimetnëtëardhmen,megjithatëamendimiiSNrF3nukaplikohetpëroperacionetesaj.
SNrF 2, ”Pagesa të Bazuara nëAksione”: Transaksione të pagesave tëGrupit nëmjetëmonetaretëbazuaranëaksione(Amenduar),upublikuanëQershor2009dhehyrinëfuqipërvitetfinanciareqefillojnënëosëpasdatës1Janar2010.Amendimi,icilizëvendësonIFrIC8dhe IFrIC11,sqaronqëllimindhekontabiliziminetransaksionevetëpagesavetëgrupitnëmjetëmonetaretëbazuaranëaksione.Bankashpresonsëkyamendimnukdotëketëasnjëndikimnëpasqyratfinanciaretësaj.
IFrIC17,“ShpërndarjatëAksionëreteAktivevejomonëtare”,upublikuanë27Nëntor2008dhehyrinëfuqipërpëriudhavjetoreqëfillojnënëosëpasdatës1Korrik2009.IFrIC17zbatohetpërshpërndarjetnëmënyrëproporcionaletëaktivevejonëvlerëmonëtarepërveçpërtransaksionëtekontrollittëzakonshëmdhekërkonqënjëdividentipagueshëmduhettënjihetkurdividentitëjetëiautorizuarrregullishtdhetëmosjetëmënëgjykiminesubjektit;njësubjektduhettënjohediferencenmidisdividentittëpaguardhevleressëmbarturtëaktivevenëtoqejanëshpërndarenëpasqyrenetëardhurave.Intërpretimikerkongjithashtusënjësubjektduhettësigurojeinformacionështësënësëaktivenëtotëcilatmbahenpërt’ushpërndareaksionëreve,plotësojnëkushtinenjëopëracionijotëvijueshem.Bankashpresonsëkyintërpretimnukdotëketëimpaktnëpasyratesajfinanciare.Megjithatë,dukeqenësëintërpretimilidhetmedividentëteardhshemtëcilatdotëjenësubjektigjykimittëkeshillitdrejtues/aksionërevenukeshtëimundurpërcaktimiparaprakiefektëvetëzbatimit.
56
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
4. përmbledhje e politikave kontabël (vazhdim)
(u) deklarata të reja (vazhdim)
SNK32“ParaqitjaeInstrumenteveFinanciare”:Klasifikimiitëdrejtave”(Amenduar).Në Tetor 2009, BSNK publikoi amendimin e SNK 32. Subjektet duhet të zbatojnë ketëamendimpërperiudhavjetoreqefillojnënëosepas1Shkurt2010.Aplikimiparaprakështëlejuar.KyamendimndryshonpërkufiziminenjëdetyrimifinanciarnëSNK32përklasifikiminetëdrejtavedheopsionevetëcaktuaraosegarancivesiinstrumentatëkapitalit.Kjoështëezbatueshmenësetëdrejtatijepennëmënyreproporcionaletëgjithëaksionareveekzistuestëtënjëjtëskategoritëinstrumentevejo-derivativetëkapitalittënjësubjekti,përtëblerenjënumërtëcaktuartëinstrumentëvetëkapitalittënjësubjektipërnjëshumetëcaktuarnëçdomonedhe.Bankabesonsëkyamendimnukdotëketëasnjëndikimnëpasqyratfinanciaretësaj.
SNrF9“InstrumentetFinanciare”.NëNëntor2009BSNKpublikoifazëneparetëSNrF9Instrumentet Financiare.Ky standarddo të zëvendësoje SNK39 Instrumentët Financiare:Njohja dheMatja. SNrF 9 hyn në fuqi për vitët financiare qe fillojnë në osë pas datës1 Janar 2013. Subjektetmund tëmiratojnë fazën e pare për periudhat e raportimit qepërfundojnënëosepasdatës31Dhjetor2009.FazaepareeSNrF9prezantonkritereterejapërklasifikimindhematjeneaktivevefinanciare.Nëveçanti,përmatjennëvazhdimtëgjitheaktivetfinanciareduhettëklasifikohenmekostotëamortizuarosëmevlerenedrejtëpërmespasqyressëtëardhuravemeopsionineparevokueshemqeinstrumentëtekapitalittëcilatnukmbahenpërt’utregtuartëmatënmevlerenedrejtëpërmestëardhuravetëtjeragjithepërfshiresë.Nëkonsideratëtëdatëssëfillimittëaplikimit,Bankaeshtëdukevleresuarndikiminqedotëketëmiratimiistandardittëri.
SNK 27 “Pasqyrat Financiare të Konsoliduara dhe Individuale” (Amenduar), në fuqi përperiudhavjetoreqefillojnënëosepasdatës1Janar2009.Kystandardkërkonqekontabilizimiindryshimevetëinteresavetëpronësisësënjëfilialiicilindodhdukemoshumburkontrollin,tënjihetsitransaksionkapitali.KurBankahumbkontrollinenjëfiliali,interesiimbeturpërishfilialinesajdotëmatëtmevlerënedrejtëkufitimidhehumbjadotënjihennëpasqyrënetëardhurave.AmendimeteSNK27,tëcilatbëhentëdetyrueshmepërpasqyratfinanciaretëBankëspërvitin2010,nukpritëntëkenëndonjëndikimnëpasqyratfinanciare.
SNK24,“DhëniaeInformacionevepërPalëteLidhura”(rishikuar),upublikuanëNëntor2009dhehyrinëfuqipërperiudhavjetoreqefillojnënëosepasdatës1Janar2011,aplikimiparaprakitëcilitlejohet.rishikimiistandarditthjeshtonkërkesatpërdhënieneinformacionitpërsubjektetelidhuraqeveritaredhesqaronpërcaktiminenjëpaletëlidhur.Mepare,njësubjektikontrolluarosemendikimtëmadhtëqeverisëduhejtëjepteinformacionpërtëgjithatransaksionetmesubjektetekontrolluaraosemendikimtëmadhngaenjëjtaqeveri.Standardiirishikuarkërkondhënieneinformacionitpërkëtotransaksionevetëmnësekanërendësiindividualeosekolektive.BankaështëdukeshqyrtuarmundësinëeadoptimittëSNK24tërishikuardukefilluarngadata1Janar2010.
57
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar
Si pasoje e përdorimit të instrumenteve financiare, Banka ekspozohet ndaj risqeve tëmëposhtëm:
-riskuikredisë-riskuilikuiditetit-riskuitregut-riskuoperacional
Ky shënim jep informacion rreth ekspozimit të Bankës ndaj secilit prej llojeve të risqeve,objektivatebankës,politikatdheprocesetpërvlerësimindhemenaxhimineriskutsidhemenaxhiminekapitalittëBankës.
kuadri i menaxhimit të riskut
BordiiDrejtorevetëBankëskapërgjegjësitëplotëpërvendosjendhembikëqyrjenestrukturëssëmenaxhimittëriskuttëBankës.BordikakrijuarKomitetineAsetëvedheDetyrimevedhenjëKomitëtriskuKredieLokaldheKomitetipërCilësinëeAktiveve,tëcilëtjanëpërgjegjëspërmarrjenevendimevenëfushatetyrespecifike,embështetënngaDepartamentiiThesaritdheDivizioniiMenaxhimittëriskut,tëcilëtjanëpërgjegjëspërzhvillimindhemonitoriminepolitikavetëmenaxhimittëriskuttëBankësnëkëtofusha.TëgjithakomiteteteBorditkanëanëtareekzekutivedhe joekzekutivedheraportojnërregullisht tekKëshilliDrejtues lidhurmeaktivitetetetyre.
Politikat e menaxhimit të riskut të Bankës janë krijuar për të identifikuar dhe analizuarriskunmetëcilinpërballetBanka,përtëvendosurlimitëtdhekontrollineduhursidhepërtëmonitoruar risqet dhe zbatimin e limitëve. Politikat emenaxhimit të riskut rishikohenrregullishtpërtëreflektuarndryshimetnëkushtëtetregutsidheproduktetdheshërbimete ofruara. Aktualisht Banka po ndërton një kuadër të avancuar për drejtimin e risqevefinanciare, nëpërmjet: implementimit të një programi kompjuterik për Menaxhimin eAktivevedheDetyrimevedheprezantimittëmetodologjiveestandardëvedrejtuesetërejalidhur me të. Banka nëpërmjet trajnimit, standardëve dhe procedurave të menaxhimitsynontëzhvillojenjëhapësirekontrollikonstruktivedhetëdisiplinuar,nëtëcilëntëgjithëpunonjësittëkuptojnëroletdhedetyrimetetyre.
risku i kredisë
Nëaktivitetinnormalbankar,Bankaështëeekspozuarndajriskuttëkredisënëhuadhënietdheparapagesatndajklientëvedheinstitucionevefinanciare,investimetnëletramevleredhezëravetëtjerëjashtëbilancit.
risku i kredisëështë risku injëhumbjejefinanciare tëBankësnësenjëklientosepaleengjashme qe posedon një instrument financiar dështon në realizimin e detyrimevekontraktoreqeburojnëngahuadhëniaeBankësndajklientëve,institucionevefinanciareoseqeburojnëngazëratëtjerëjashtëbilancit.PërarsyeraportimitëmenaxhimittëriskutBankakonsiderondhe konsolidon të gjithe elementët e ekspozimit të kredisë ndaj riskut (riskuindividualimospërmbushjessëdetyrimeve,riskuisektorëvetëekonomisësidheriskulokal).Bankaemenaxhonekspoziminesajndajriskuttëkredisëperiodikishtdukemonitoruarngaafërlimitëtekredisë,portofolinehuavedhepërqendrimineekspozimit.
58
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar ( vazhdim)
menaxhimi i riskut të kredisë
Këshilli Drejtues i Bankës i ka deleguar përgjegjësi përmarrjen e vendimeve Drejtorit tëPërgjithshëm ekzekutiv, i cili ka krijuar Komitetin Lokal të Kredisë dhe i ka deleguarkompetencapër riskune kredisë.Divizioni përAdministrimin eriskut, i cili raporton tekDPe,ështëpërgjegjëspërmbikëqyrjendheadministrimineriskuttëkredisësëBankës,dukepërfshiredetyratemëposhtme:
.Formulonpolitikakredieduke:ukonsultuarmenjësitëebiznesit,mbuluarkërkesatpërkolateral,vlerësuarkredinë,nivelineriskutdheraportimin,proceduratedokumentacionitdheatoligjore,sidhepërputhshmërinëmekërkesatrregullativedhestatutore.
. Vendosstrukturëneautorizimitpëraprovimindherinoviminelehtësiravetëkredisë.Limitëteautorizimitshpërndahennëzyrtaretekredisëtënjësivetëbiznesit.LehtësimetëmëdhakërkojnëaprovimngaDrejtoriiMenaxhimittëriskuttëKredisë,KomitetitLokaltëKrediveoseBordittëDrejtorevesipasrastit.
. rishikondhevlerësonriskunekredisë.DepartamentiiKredisëvlerësontëgjithaekspozimetekredisëqeekanëtejkaluarlimitinecaktuar,përparasëlehtësiratpërkreditimtëjepenndajklientëvenganjësiaebiznesiteautorizuarpërketëgje.rishikimetdhekontrolliikushtevetëkredisëjanëobjektitënjëjtitproceskontrolli.
. Kufizon përqendrimin e ekspozimit ndaj palëve të biznesit, gjeografikisht dhe për ngaindustria, (përhuadhëniedheparapagesa)sidhesipas lëshuesit, likuiditetit tëtregutdhevendit(përletratmevlere).
. Zhvillon dhe mirëmban klasifikimin e riskut të Bankës në mënyre qe të kategorizojeekspozimet sipas nivelit të riskut të humbjes financiare qe përballet si dhe të fokusojemenaxhimin e risqeve të tjerë shoqërues. Klasifikimi i riskut përdoret për të përcaktuarnevojën e provigjionimit të dëmeve ndaj ekspozimeve specifike të kredisë. Struktura eklasifikimittëriskutaktual,pranuarsipasrregullorevetëBankëssëShqipërisëkonsistonnëpesënivele,dukereflektuarniveletëndryshmetëriskuttëmosshlyerjessëdetyrimevesidhedisponueshmerinëekolateralitoseminimizimittërisqevetëtjeratëhuadhënies.PërgjegjësiapërtëvendosurniveleteriskutbiembiaproviminfinaltëKomitetitLokaltëKredisë.NiveleteriskutjanëobjektirishikimitmujorngaMenaxhimiiriskuttëKredisë.
. rishikonpërputhshmërinëenjësivetëbiznesitmelimitëteekspozimittëmiratuaradukepërfshireatopërindustritëezgjedhuradhellojeteprodukteve.KomitetitLokaltëKrediveisigurohenraportemujorembicilësinëekredivetëportofolevelokalekugjithashtuparaqitëtdhetendencaetyredheveprimetrregulluesetëduhuraqeduhenndërmarre.
. ofronkonsultën,drejtimindheaftësitëprofesionalendajnjësivetëbiznësitpërtëpromovuarnëBankepraktikenmetëmiretëmenaxhimittëriskuttëkredisë.
ÇdonjësiebiznesiikërkohettëzbatojepolitikadheprocedurakrediemeautoritetetaprovuesetëkredisëtëdeleguarangaKomitetiLokaliKredisë.Zyrtaripërgjegjëspërçdonjësibiznesiraportonsiduhetpërtëgjithaçështjetlidhurmekreditëtekmenaxhimilokal,riskuiKredisëoseKomitetiLokaliKredisë.ÇdonjësibiznesidheKomitetiiriskuttëKredisëjanëpërgjegjëspërcilësinëdheefektshmerinëeportofolevetëkredisësidhepërmonitorimindhekontrollinpërtëgjitharisqetekredisëtëktodukepërfshiredheatoobjekttëaprovimitngaqendra.
59
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim) ekspozimiMaksimalndajriskuttëKredisëpamarrenëkonsideratëkolateraletapondonjëlehtësitjetërkreditore(brutongandonjëzhvleresim)
Tabela e meposhtme tregon ekspozimin aktual maksimal ndaj riskut të kredisë përkomponëntëteaplikueshemtëbilancit:
eKSPoZIMIMAKSIMALBrUTo
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
LlogaritëmeBankenQendrore(dukepërjashtuarArken) 3,902,454 2,864,865
huadheparadheniebankave 8,686,240 8,215,701
huadheparadhenieklientëve 49,685,769 44,645,468
Aktivefinanciare-letramevleretëvendosjes 2,643,232 1,963,807
Aktivefinanciare-letramevleretëinvestimit 47,016,899 46,065,994
Totali 111,934,594 103,755,835
huadhenietëaprovuaraporjotëdisbursuara 4,057,899 4,091,582
LetërKredi 1,771,817 5,860,405
Garancitëdhenanëfavortëklientëve 4,998,971 6,500,946
Totaliiangazhimevenëlidhjemekredinë 10,828,687 16,452,933
TotaliiekspozimitndajriskuttëKredisë 122,763,281 120,208,768
ekspozimimaksimal ikredisëkundrejtnjëklientiapogrupiklientëshnë31Dhjetor2009është1,655,520mije Lek (2008:1,371,372mije Lek) përparamarrjes në konsideratë tëkolateraleveapondonjëlehtësietjetërtëkredisë.
Aty kumjetet financiare regjistrohenme vlerën e drejtë, shumat e pasqyruara tregojnëekspozimineriskuttëkredisë,porjoekspoziminmaksimaltëriskuticilimundtërezultojenëtëardhmensirezultatindryshimevetëvlerës.
Banka imundësonklientëve të saj garanci të cilatmund të kërkojnëqeBanka të kryejepagesanëpërfitimtëtyredhendërmerrangazhimepërtështriremetejlinjatekredisëpërtësiguruarnevojatetyretëlikuiditetit.LetërkreditëdhegarancitëeangazhojnëBankënnëkryerjenepagesavenëpërfitimtëklientëvenërasttënjëaktispecifik,përgjithësishtilidhurme importin dhe eksportin emallrave. Të tilla angazhime e ekspozojnë Bankënnë risqekredietëngjashme,tëcilatzbutënngatënjëjtatproceduradhepolitikakontrolli.
ÇdotremujorBankavlerësonangazhimetesajfinanciarepërndonjëzhvlerësimtëmundshëm.Subjekt i vlerësimit individual për zhvlerësime tëmundshme të këtyre angazhimeve janëhuatëeklientëvemeproblemeosehuatëeatyreklientëveqe janë ristrukturuardhe/oseriskeduluar.Përjashtimbëjnëangazhimetfinanciaretëcilatsigurohenmekolateraletëtillasiparanëdoredhe/osekundragarancitëvendosurangakompaniamëmë.Matjaehumbjevenga zhvlerësimet behet nëpërmjet të njëjtës metode, si për huatë dhe paradhëniet përklientët(referojuShënimit4hvii).
60
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar
risku i kredisë (vazhdim)
Cilësia e Kredisë sipas klasave të aktiveve financiare
Tabelatmeposhtëtregojnëcilësinëekredisëpëraktivetfinanciaretëekspozuarakundrejtriskuttëkredisë,bazuarnëklasifikimetebrendshmetëBankës.huatëevonuaraporqenukjanëzhvlerësuartestohennëmënyreindividualedhekolateraliityreaporritjaekrediverrisinriskunndajtëcilitekspozohetBanka.rritjaekredisëkanjëpërqindjetëlartërikuperimi,vleretëmadhedheperiudhetëshkurtërrikuperimi,tëcilatinfluencojnëdirektnëmoskrijiminezbritjevepërzhvlerësimpërketëgrupkredish.Aktivetfinanciarenëtabelënemëposhtmeparaqitënbrutopazbritjetpërzhvlerësimetpërtëdyvitëtfinanciareme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008:
Nëhuatëmevonesëmësipërjanëpërfshirekreditëqejanëmëshumësë30ditëmevonesë.
31 dhjetor 2009as me
vonesë as të zhvlerësuara
me vonesë por jo të
zhvlerësuara
individualisht të zhvlerësuara
totali
LlogarimeBankënQendrore(dukepërjashtuarArkën) - - - 3,902,454
huadheparadhëniebankave - - - 8,686,240
huadheparadhënieklientëve:
huatregtare 28,875,305 5,961,904 6,023,570 40,860,779
hua hipotekore 4,827,897 1,771,441 1,347,912 7,947,250
hua konsumatore 722,341 20,883 181,290 924,514
Komisiondisbursimi,ishtyre (32,123) (7,469) (7,182) (46,774)
Aktivefinanciare-letramevleretëvendosjes:
kompani të listuara - - - 1,963,139
kompani jo të listuara - - - 680,093
Aktivefinanciare-letramevleretëinvestimit:
kompani të listuara - - - 8,731,411
kompani jo të listuara - - - 38,285,488
Totali 34,393,420 7,746,759 7,545,590 111,934,594
31 dhjetor 2008as me
vonesë as të zhvlerësuara
me vonesë por jo të
zhvlerësuara
individualisht të zhvlerësuara
totali
LlogarimeBankënQendrore(dukepërjashtuarArkën) - - - 2,864,865
huadheparadhëniebankave - - - 8,215,701
huadheparadhënieklientëve:
huatregtare 30,763,219 2,332,001 3,827,374 36,922,594
hua hipotekore 5,844,272 866,421 740,518 7,451,211
hua konsumatore 239,512 - 72,942 312,454
Komisiondisbursimi,ishtyre (33,635) (2,920) (4,236) (40,791)
Aktivefinanciare-letramevleretëvendosjes:
kompani të listuara - - - 1,424,197
kompani jo të listuara - - - 539,610
Aktivefinanciare-letramevleretëinvestimit:
kompani të listuara - - - 8,713,417
kompani jo të listuara - - - 37,352,577
Totali 36,813,368 3,195,502 4,636,598 103,755,835
61
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar
risku i kredisë (vazhdim)
huadheparadhenie klientëve janë klasa e vetme e aktivevefinanciare të rezultuaramevonësëe jo tëzhvleresuara.Analizae tyre respektive, sipaskohevonësësme31Dhjetor2009dhe2008paraqitëtsimeposhtë:
Vleraembartursipasklasavetëaktivevefinanciarepërtëcilatkushtëtjanërinegociuar.
Tabelameposhtëtregonvlerënembarturtëhuavedheparadhënievepërklientët,tëcilatjanërinëgociuar/riskeduluar,sipasprodukteve:
huatëe rinegociuara , lidhurmeanalizënemësipërmenëkohe vonesë, klasifikohennëkategorinëehuavememeshumesë180ditëvonësë.
31 dhjetor 2009 31 në 90 ditë 91 në 180 ditëmë shume së
180 ditëtotali
huadheparadhënieklientëve:
huatregtare 3,042,579 823,583 2,095,742 5,961,904
hua hipotekore 647,894 374,105 749,442 1,771,441
hua konsumatore 6,590 1,568 12,725 20,883
Komisiondisbursimi,ishtyrë (3,475) (1,198) (2,796) (7,469)
Totali 3,693,588 1,198,058 2,855,113 7,746,759
31 dhjetor 2009 31 në 90 ditë 91 në 180 ditëmë shume së
180 ditëtotali
huadheparadhënieklientëve:
huatregtare 409,845 952,429 969,727 2,332,001
hua hipotekore 553,467 144,276 168,678 866,421
hua konsumatore - - - -
Komisiondisbursimi,ishtyrë (880) (1,001) (1,039) (2,920)
Totali 962,432 1,095,704 1,137,366 3,195,502
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
huatregtare 942,810 825,874
hua hipotekore 52,919 35,340
hua konsumatore 1,288 -
Totali 997,017 861,214
62
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
huatë dhe letrat me vlere të zhvlerësuara huatëdhe letratme vlere të zhvlerësuara janë atopër të cilat Bankamendon së është emundurtë ndodhe qe të jetë e paaftë tëmbledhë principalin dhe interesin e arkëtueshem sipas kushtevekontraktualetëmarrëveshjessëhuasë.Bankaiklasifikonhuadhënietdheparapagimetndajklientëvenë grupet: Standartë, Në ndjekje, Nën standartë, Të dyshimta dhe Të humbura në përputhjemerregulloreteBankëssëShqipërisëpërriskunekredisë,ndërkoheqekryentestetëzhvlerësimitpërtëgjithahuadhënietqeshfaqinprovaobjektivepërzhvlerësim,dukevlerësuartëskontuarrrjedhëneardhshmetëparasëdhedukeekrahasuarmeshumënembeturpërhuatërespektive.huatë,provatobjektivetëtëcilavenukpërmbushinkushtëtpërt’utestuarindividualishtsitëzhvlerësuara,testohensëbashkudukepërdorurnormathistoriketëBankëspërdështiminekredivedhekthiminosëzgjidhjenezhvlerësimitpërgrupekredishmekarakteristikatëngjashmetëriskut.
zbritjet për zhvlerësim Banka përcakton një për humbjet nga kreditë e zhvlerësuara qe përfaqëson një përllogaritje përhumbjet në portofolin e kredive. Komponentët kryesore të kësaj zbritjeje janë një komponent ihumbjesspecifikeqelidhetmeekspozimeterëndësishmeindividuale,dhenjëzbritjepërhumbjetnëhuatëevlerësuarakolektivisht,tëvendosurapërgrupeaseteshhomogjenënëlidhjemehumbjetqekanëndodhurporqenukjanëidentifikuarnëhuatëobjektivlerësimitindividualpërzhvlerësim.
TabelameposhtëtregonekspoziminNetotëhuavedheParadhënievepërklientëtpaszbritjevepërzhvlerësim sipas kategorive të Bankës së Shqipërisë ku ky portofol klasifikohet respektivisht, dukeqenësëkjoefunditpërbenklasifikiminebrendshëmtëhuavedheparadhënieveklientëvepërveçdygrupimevetëtjerakryesore;individualishtosekolektivishttëzhvlerësuara,simeposhtë:
ekspozimi neto i huave dhe paradhënieve klientëve
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Individualishttëzhvlerësuara
Standardë&Nëndjekje 4,268,755 3,366,341
Nënstandardë 1,826,806 606,672
Tëdyshimta 744,548 297,237
të humbura 712,663 370,584
shuma bruto 7,552,772 4,640,834
Zbritjapërhumbjetngazhvlerësimi (2,044,337) (1,077,151)
Vleranëto 5,508,435 3,563,683
Kolektivishttëzhvlerësuara
Standardë&Nëndjekje 42,132,997 40,004,634
shuma bruto 42,132,997 40,004,634
Zbritjapërhumbjetngazhvlerësimi (150,472) (153,213)
Vleraneto 41,982,525 39,851,421
Totalihuavedheparadhënievepërklientët 47,490,960 43,415,104
LevizjeteveçantatëzbritjevepërzhvleresimeindividualeekolektiveparaqitënnëShenimin12.
63
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
Meposhtëparaqitëtnjëanalizeeshumavebrutodheneto(ezbritjevepërzhvlerësime)përhuatëezhvlerësuaraindividualishtsipasklasifikimittëriskut:
hua dhe paradhënie klientëve individualisht të zhvlerësuara
bruto neto
31 dhjetor 2009
huaStandardë&Nëndjekje 4,268,755 3,403,454
huanënstandardë 1,826,806 1,389,935
huatëdyshimta 744,548 460,117
hua të humbura 712,663 254,929
total 7,552,772 5,508,435
31 dhjetor 2008
huaStandardë&Nëndjekje 3,366,341 2,818,512
huanënstandardë 606,672 473,120
huatëdyshimta 297,237 74,675
hua të humbura 370,584 197,376
totali 4,640,834 3,563,683
politikat e fshirjes nga librat kontabël
Bankafshinngalibratnjëhuadhënie(dhezbritjetpërzhvlerësimengahumbjetëlidhurametë)kurKomiteti iKredisësëBankës përcaktonsëkrediaështëepambledhshme.Kyvendimarrihetpasmarrjesnëkonsideratëtëinformacionitpërndodhjenendryshimevetërëndësishmenëpozicioninfinanciartëhuamarrësit,nëmënyrëtëtilleqehuamarrësinukpaguandotmedetyrimetosekolateralinukdotëjetëimjaftueshempërtëshlyertëgjitheekspozimin.
64
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
Ashtusitregohetdhenëshënimin4,fluksiiparashikuaritëardhuravengakolateraletdhe/osegaranciveqembulojnëekspozimetkonsiderohetsifluksparashnëtëardhmenpërlinjatekredisë.Disaparametravlerësimitëpërdorurapërllogaritjejanë:
-Vleraerealizueshmeekolateraleve, tëcilatpërllogaritëndukeulurvlerënekolateralevetë vlerësuaramenjë ‘faktor skontimi’.Kjoe funditmerrnëkonsideratëkarakteristikategrupevetëngjashmetëkolateraleve.Kjonënkuptonvlerënmesataretërikupërueshmetënjëkolateralitëcaktuar,ibazuarnëeksperiencëntonëtëprocesittërikuperimittëkolateraleve.-Kohaefluksevetëparashikuaratëparasë,ecilaireferohetkohëssëpritshmetërikuperimit(nëvite)tënjëllojitëcaktuarkolaterali.
Kostot e rikuperimit zbritën nga fluksi i ardhshëm i parashikuar i parasë.Kolateralipërgjithësishtnukmbahetpërhuatëdheparadhënietndajinstitucionefinanciare,përveç kur instrumentat financiare mbahen si pjesë e marrëveshjeve të ndërsjella dheaktivitetittëhuamarrjesnëpërmjetinstrumentavefinanciare.Zakonisht,pengunukmbahetkundrejtinstrumentevetëinvestimit,dheasnjëpengitillenukështëmbajturnë31Dhjetor2009ose2008.Parashikimetpërvlerënedrejtë janëtëbazuaranëvlerënepengjevetëvlerësuaranëmomentinemarrjessëborxhit,dhejanëgjithashtutërishikueshmepërdisangahuatëdheparadhënietezhvlerësuaraindividualisht.Njëpërllogaritjeevlerëssëdrejtëtëkolateralevedheinstrumentavetëtjerëgarantues,tëmbajturkundrejtaktivevefinanciaretregohetmeposhtë:
Kolateraletpërhuatëdheparadhënietklientëve
31 Dhjetor 2009
Kolateraletpërhuatëdheparadhënietklientëve
31Dhjetor2008
bruto neto bruto neto
PërIndividualishttëzhvlerësuara
Ndertësa 9,966,149 4,864,019 5,886,366 3,212,771
Mjetëmonetare 93,045 87,733 84,145 81,828
Pengje&Garanci 1,502,783 556,683 676,810 269,084
Totali 11,561,977 5,508,435 6,647,321 3,563,683
Shuma bruto e kolateralit përfshin vlerën e kolateralit përpara testimit të huadhënieveindividualishttëzhvlerësuara.Shumanetotregonvlerëneaktualizuartëtënjëjtitkolateralpaskëtijtesti.Tabelameposhtëtregontotalinekolateralevepërhuadhënietevlerësuaranëkategorinëezhvlerësimitkolektiv.Këtokolateralenukkalojnënëtënjëjtënproceduretestimisigrupimesipër,kështuqevetëmvlerabrutoështëparaqitur.
Informacioninëtabelënemëposhtmetregonsësajanëtësiguruarahuatëdheparadhënieteklientëvetëzhvlerësuarakolektivishtndajkolateralitpërkatëstëtyre.
65
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
kolaterale për huatë dhe paradhënietklientëve (bruto)
për kolektivisht të zhvlerësuara
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Ndertësa 57,748,157 48,719,900
Letramevlere 1,309 12,202
Kapitali 286,482 127,514
Mjetëmonetare 523,878 407,427
Pengje&Garanci 5,581,808 5,432,541
Totali 64,141,634 54,699,584
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
Banka ka si politike qe të shesë (tëmosmbaje) aktivet qemban nëpërmjet procesit tërikuperimit.
Vleratqemblidhenngatëardhurateshitjessëaktivitpërdorenpërtëzvogëluaroseshlyervlerënembarturtëhuavedheparadhënievemeprobleme.
NërastinendërtesavesikolateralenëpronësitëBankës,konvertiminëparaështëqëllimikryesoriBankës,ecilandërmerrnjëmarketingtëmirëfilltëpërshitjen.Nësenukkaasnjëofertëtëmiretëmbledhurderinënjëmomenttëcaktuar,Bankakasiproceduretëmbajeaktivinnëinventarëtesajpërshitjederisatëmarreofertënmetëmire.
NëvarësitëveprimtarisësëBankësdhenevojavetësajdhepërshtatshmërisësëaktivitpërt’iplotësuaratonevoja,menaxhimivendostaverenëpërdorimatë,rrjedhimishtbehetnjëriklasifikimnëaktivetoperacionaletëBankës.
Natyradhevleratpërkatësetëinventarittëkolateraleveme31Dhjetor2009paraqitënnëShënimin15.
Bankamonitoron përqendrimet e riskut të kredisë sipas sektorëve dhe vendit. Analiza eriskuttëkredisënëdatëneraportimitparaqitëtsimeposhtë:
66
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
hua dhe paradhënie klientëve
përqendrimi sipas sektorëve 31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Pronatepatundshme 296,520 277,864
Prodhimi 6,512,066 6,102,352
Shitjameshumice 8,935,923 8,373,709
Ndërtimi 7,082,572 6,636,963
shërbimet 7,900,176 7,403,127
të tjera 4,787,636 4,486,417
korporatat 35,514,893 33,280,432
Kredihipotekare 7,687,423 6,505,434
konsumatore 4,288,644 3,629,238
Individët 11,976,067 10,134,672
Vleraneto 47,490,960 43,415,104
Përqendrimisipasvendit
Shqipëri 46,334,004 42,444,956
Greqi 1,156,956 970,148
Vleraneto 47,490,960 43,415,104
5. menaxhimi i riskut financiar ( vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
hua dhe paradhënie bankave
përqendrimi sipas sektorëve 31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
banka 8,686,240 8,215,701
Vleraneto 8,686,240 8,215,701
përqendrimi sipas vendit
Shqipëri 8,686,240 8,215,701
Greqi - -
Vleraneto 8,686,240 8,215,701
hua dhe paradhënie bankave
përqendrimi sipas sektorëve 31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
shteti 40,532,573 39,339,225
banka 9,127,558 8,675,834
kapitali - 14,742
Vleraneto 49,660,131 48,029,801
Përqendrimisipasvendit
Shqipëri 43,821,220 42,188,780
Greqi 5,839,911 5,841,021
Vleraneto 49,660,131 48,029,801
PërqendrimiihuavedheparadhënievesipasvenditmatëtnëbazetëvenditkundodhetBankaqekaaktivin,qelidhetngushtëedhemevendndodhjeneklientit.
Përqendrimisipasvenditpërletratmevlerematëtnëbazetëvenditkundodhetemetuesiiletrësmevlere.AnalizaeletravemevleresipasagjencisësëvlerësimitMoody’s,kuështëeaplikueshme,vijonsimeposhtë:
67
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i kredisë (vazhdim)
letra me vlere
shtëti 31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
KlasifikimiAaa 412,598 367,893
KlasifikimiAa2 1,693,607 1,589,789
KlasifikimiAa3 286,794 197,883
KlasifikimiA2 - -
KlasifikimiA3 - 266,149
KlasifikimiBaa1/*+ 321,895 -
KlasifikimiB1 37,324,315 36,459,760
Klasifikimiipadisponueshëm 493,364 457,751
40,532,573 39,339,225
banka
KlasifikimiAaa 2,446,586 2,978,810
KlasifikimiAaa/* - 448,037
KlasifikimiAa1/* - 538,447
KlasifikimiAa2 - 347,380
KlasifikimiAa2/*- 535,548 881,359
KlasifikimiAa3 737,956 495,690
KlasifikimiA1 1,362,222 981,011
KlasifikimiA2 - 1,030,093
KlasifikimiA2/*- 1,380,291 -
KlasifikimiA3 162,975 192,033
KlasifikimiBaa1 1,645,782 -
KlasifikimiBaa2 578,577 508,632
KlasifikimiB1 277,621 274,342
Klasifikimiipadisponueshëm - -
9,127,558 8,675,834
kapitali
KlasifikimiA1 - 14,742
totali vleres nëto 49,660,131 48,029,801
risku i shlyerjes
AktiviteteteBankësmundtëkrijojnërisknëkoheneshlyerjessëtransaksionevedhetregtimit.riskuishlyerjesështëriskuihumbjespërshkaktëdështimittënjëkompaniepërtëshlyerdetyrimetpërdhënieneparasënëdore,letravemevlereoseasetevetëtjerasipasmarrëveshjeskontraktuale.riskuishlyerjesmepartnerebankarepërfshihetbrendanjësistemikufizimeshpërtëgjithatransaksionëtmeketapartnëredheeshtëobjektimonitorimittëpërditshem.
68
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar ( vazhdim)
risku i likuiditetit
riskuilikuiditetitështëpërcaktuarsipaaftësiaemundshmeenjëinstitucionipërtëplotësuardetyrimetqekapërpagesapërshkaktëpaaftësisëpërtëlikuiduaraktiveosepërtësiguruarfinancim të mjaftueshëm nga tregu (risku i likuiditetit nga financimi), ose për shkak tëvështirësiveqelidhenmekonvertiminepozicionittëaktivevefinanciareqeshoqërohenmendryshimetërëndësishmenegativetëçmimeve,përshkaktëkushtevetëpapërshtatshmeoseçrregullimevetëpërkohshmetëtregut.
menaxhimi i riskut të likuiditetit
Metoda e Bankës përmenaxhimin e likuiditetit është të siguroje same shume të jetë emundur,qedo të ketëgjithmonë likuiditet tëmjaftueshëmpër të shlyerdetyrimet e sajkurduhet,nëkushtesinormaledhejonormale,papësuarhumbjetëpapranueshmeosedëme riskozepër reputacionin eBankës. Bankapërcaktonudhëzimetpërmenaxhimin eriskuttëlikuiditetitdhenjëplanemergjencetëcilatjanëobjektirishikimitngaALCo.Kadepartamente qe sigurojnë aplikimin e duhur të politikave të likuiditetit si Departamentii Thesarit, përgjegjës përmenaxhimin e likuiditetit dheDivizioni iMenaxhimit të riskut,përgjegjëspërmonitoriminetreguesvedheverifikiminezbatimittëlimitëve.
Bankamonitoronlikuiditetinnëbazeditoreqetëmenaxhojedetyrimetesajdhekurduhenrealizuarsidheqetëaktivizojeproçeduraemergjencenërastpërshkallëzimi.Nëvijim,BankapërgatitrregullishtskenarëlikuiditetidukeubazuarnëtendencathistoriketësituatëssësajtëlikuiditetitdhegjithashtunësituatatëtjeratëmarrasipasudhëzimevetëGrupit,tëtillasisituataspecifikekrizefinanciarenëtreg.
Përqellimtënormëssëlikuiditetitqekërkohetngagrupiaktivetnetolikuidekonsiderohendukepërfshiremjetetmonetaredhetëngjashmemeto,letratmevlere,përtëcilatkanjëtregaktivdhe likuid, letratmevleretëpranueshmeminusdepozitatngabankat, letratelëshuaratëborxhit,tëtjerahuamarrjeosedetyrimefinanciaremematurimbrendamuajitpasardhës.NjëkalkulimingjashëmporjoinjëjtëpërdoretpërtëvlerësuarpërputhshmërinëebankësmelimitëtelikuiditetittëvendosurngaBankaeShqipërisë.
PolitikaebrendshmeeBankëssiguronqeBankaduhettëmbajejomepaksë7%tëtëgjithadepozitavetëklientëvenënjëngamonedhatehuajanëmjetëmonetaredhemenjëherëtëketëbalancatëvlefshmemebankakorrespondentë,dherregullatlokaleikërkojnëasajqe10%tëkëtyredepozitavet’imbajesirezervetëdetyruarmeBankënQendroretëShqipërisë.Bankamund të investojenjëmaksimumprej75%tëdepozitave tëklientëve të sajdhefondevetëliranëçdomonedhenëLetrameVleretëklasifikimittëkreditit”Investment”.raportetafatshkurtratë likuiditetitmonitorohennëmënyreperiodikengaGrupidukeiureferuarlimitëvedheinstruksionevetëbrendshme.raportetafatshkurtratëlikuiditetitkanëqenëbrendalimitëvegjatëgjithevitit2009.
NëvijimraportetestrukturëssëlikuiditetitllogaritënngaGrupinëpërputhjememetodologjinëdherregullateBankëssëItalisëdhekanërezultuarpërsëribrendalimitëvetëkërkuara.
69
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar - risku i likuiditetit (vazhdim)
Tabelame poshtë tregon situatën e likuiditetit të Bankës siçmonitorohet aktualisht ngamenaxhimiiBankës,me31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008,dukekonsideruarfluksetedalajashtëtëparasëtëpaskontuarapërtëgjithadetyrimetfinanciare,dukeiureferuarmaturitetitkontraktuardhedukemosreflektuarndonjëripagesëtëhershmeosesupozimetëhistorikuttëmbajtjessëtyre.
31 dhjetor 2009deri në 1
muaj1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vjet > 5 vjet totali
AKTIVeT(FLUKSIIMJeTËVeMoNËTArehYreSË)
44,566,378 4,430,050 15,245,001 40,160,666 11,674,119 116,076,214
arka neto 1,840,191 - - - - 1,840,191
Kërkesatpërrezervënminimale 8,707,529 - - - - 8,707,529
Paradhëniebankave 918,344 - - - - 918,344
LetramevleretëinvestimitBonoThesari 11,475,290 - - - - 11,475,290
Letramevleretëinvestimitdheletramevleretëvendosjes–TreguAktiv
8,333,028 - - - - 8,333,028
Letramevleretëinvestimitdheletramevleretëvendosjes–TreguJoAktiv
570 1,142,230 4,077,749 22,686,511 2,028,309 29,935,369
hua bankave 2,972,417 - - - - 2,972,417
huadheparadhenieklientëve(huabrutopaprobleme)
10,319,009 3,287,820 11,167,252 17,474,155 9,645,810 51,894,046
31 dhjetor 2009 deri në 1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vjet > 5 vjet totali
DeTYrIMeT(FLUKSIIMJeTËVeMoNËTAreDALeSË)
(51,597,896) (14,997,579) (34,948,569) (1,223,114) (1,075,731) (103,842,889)
Depozitangabankatdheklientët-llogarirrjedhëse
(33,770,626) - - - - (33,770,626)
Llogarirrjedhësemebankat (757,960) - - - - (757,960)
Llogarirrjedhësemeklientët (33,012,666) - - - - (33,012,666)
Depozitangabankat,ngatëcilat: (3,747,309) (16,465) (16,086) (15,708) - (3,795,568)
“Cash”përrepodhepërletratmevleretëdhënaborxh
(3,066,891) - - - - (3,066,891)
Depozitangaklientët-Depozitameafat
(14,079,960) (14,973,346) (34,924,757) (1,145,812) (512,855) (65,636,730)
Borxhiivarur - (7,768) (7,726) (61,594) (562,876) (639,964)
GAP-IToTAL (7,031,518) (10,567,529) (19,703,568) 38,937,552 10,598,388 12,233,325
70
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar - risku i likuiditetit (vazhdim)
31 dhjetor 2008deri në 1
muaj1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vjet > 5 vjet totali
AKTIVeT(FLUKSIIMJeTËVeMoNËTArehYreSË)
41,485,024 5,478,253 17,444,083 34,192,514 13,472,042 112,071,916
arka nëto 1,632,718 - - - - 1,632,718
Kerkesatpërrezervenminimale 8,221,991 - - - - 8,221,991
Paradheniebankave 960,184 - - - - 960,184
Letramevleretëinvestimit–Bonothesari
12,318,603 - - - - 12,318,603
Letramevleretëinvestimitdheletramevleretëvendosjes–TreguAktiv
11,280,358 - - - - 11,280,358
Letramevleretëinvestimitdheletramevleretëvendosjes–TreguJoAktiv
- - 3,294,619 18,410,756 2,711,240 24,416,615
hua bankave 1,153,033 762,781 - - - 1,915,814
huadheparadhenieklientëve(huabrutopaprobleme)
5,918,137 4,715,472 14,149,464 15,781,758 10,760,802 51,325,633
31 dhjetor 2008 deri në 1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vjet > 5 vjet totali
DeTYrIMeT(FLUKSIIMJeTËVeMoNËTAreDALeSË)
(51,319,841) (15,300,078) (29,426,371) (1,597,797) (968,096) (98,612,183)
Depozitangabankatdheklientët-llogarirrjedhesë
(30,861,124) - - - - (30,861,124)
Llogarirrjedhesëmebankat (559,140) - - - - (559,140)
Llogarirrjedhesëmeklientët (30,301,984) - - - - (30,301,984)
Depozitangabankat,ngatëcilat: (5,805,469) (15,454) (16,134) (47,382) - (5,884,439)
“Cash”përrepodhepërletratmevleretëdhenaborxh
(5,094,531) - - - - (5,094,531)
Depozitangaklientët-Depozitameafat
(14,653,247) (15,267,894) (29,393,779) (1,417,573) (397,911) (61,130,404)
Borxhiivarur - (16,730) (16,458) (132,842) (570,185) (736,215)
GAP-IToTAL (9,834,817) (9,821,825) (11,982,288) 32,594,717 12,503,946 13,459,733
71
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku i likuiditetit (vazhdim)
Informacioniisiguruarlidhetmefluksineparasëqevjenngadetyrimetfinanciare,kështuqe ndryshon konsiderueshëm nga prezantimi në bilanc. Analiza nuk përfshin detyrimetjofinanciare,dhekapitalindhepërfshinflukseteparasëmeintereskontraktual.
Tabela me poshtë tregon maturitetin kontraktual të detyrimeve të kushtëzuara dheangazhimevetëBankës:
31 dhjetor 2009 1 muaj 1-3 muaj 3-12 muaj 1-5 vjet >5 vjet totali
Angazhime 4,057,899 - - - - 4,057,899
Garanci 6,770,788 - - - - 6,770,788
31Dhjetor2008
Angazhime 4,091,582 - - - - 4,091,582
Garanci 70,307 257,735 2,546,398 8,923,230 563,681 12,361,351
Bankapretqevetëmnjëpjesëevogëleangazhimevetëkërkohetbrendanjëmuajidhegarancitëtëmbyllensipasafatittëmaturimit.referojunidheshënimit32Angazhimetdhedetyrimetekushtëzuara.
rakordimindërmjettabelëssëmaturitetittëangazhimevedhedetyrimevetëkushtëzuaradheShënimit32Angazhimetdhedetyrimetekushtëzuaraështësimeposhtë:
risku i tregut riskuitregutështëriskuqendryshimetnëçmimetetregut,sinormaeinteresit,çmimetekapitalit,kursetekëmbimittëmonedhavetëhuaja,spread-etekredisë(jotë lidhuramendryshime të gjendjes së debitorit/kreditorit) do të ndikojnë fitimet e bankës ose vlerëne mbajtjes së instrumentave financiare. objektivi i menaxhimit të riskut të tregut ështëtë menaxhoje dhe kontrolloje ekspozimet ndaj riskut të tregut brenda parametrave tëpranueshëm,ndërkoheqemaksimizonkthiminmbiriskun.
menaxhimi i risqeve të tregut Bankanukekandareekspoziminndajriskuttëtregutnëportofoletëtregtueshmedhejotëtregtueshmederime1janar2007.MeaplikimineSNrFsikuadërkontabël,BankaberinjëndarjetëportofolittëletravemevlerenëpërputhjemeIAS39nëLetramevleretëvendosjesosetë investimit.Nëketëmënyrepozicionetqekrijohenngaportofoletendryshmejanëmonitoruarsëbashku.
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Angazhime 4,057,899 4,091,582
hua të aprovuara jo të disbursuara
4,057,899 4,091,582
Garanci 6,770,788 12,361,351
LetërKredi 1,771,817 5,860,405
Garancinëfavortëklientëve 4,998,971 6,500,946
72
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
ekspozimi ndaj riskut të kursit të këmbimit
‘risku i kursit të këmbimit’ përkufizohet simundësia qe luhatjet e normave të huaja tëkëmbimit tëprodhojnëndryshime të rëndësishme, sipozitivedhenegativenëbilancinekonsoliduartëBankës.Burimetmetërëndësishmetëriskuttënormëssëkëmbimitshtrihennë:
-huadhënietdhedepozitatnëmonedhëtëhuajtëkorporatavedheindividëve;-InvestimenëLetratmevlerenëmonedhëtëhuaj;-Konvertiminëmonedhënvendasetëaktiveve,detyrimevedhetëardhuravetëdegëvetëhuaja;-Tregtimiikartëmonedhavetëhuaja;-Mbledhjaosepagesaeinteresit,komisioneve,dividendëve,kostoveadministrative,etjnëmonedhatëhuaja.
ekspozimiiBankësndajriskuttëkursittëkëmbimitmonitorohetnëbazeditorengaDivizioniiManaxhimittëriskutqesiguronpërputhshmërimelimitëtebrendshmedherregullative.rregulloret e brendshme caktojnë kufizime për çdo pozicion të hapur monedhash, përpozicionetëhapuraglobale,përhumbjemaksimaledheVlerënmerisk(“Var”),ndërkohekufizimetrregullativetësistemitbankarireferohennjëmaksimumiprej20%tënjëpozicionitëhapurpërçdomonëdhedhe30%përpozicioninepërgjithshëmtëmonedhavenëbazëkonsolidimi.
MetodologjitëevlerësimitpërllogaritjeneVar-ittëpërfshiranëproceduratebrendshmejanëtëbazuaranëmetodologjinëevlerësnërisktëvariancësdhekovariancës.Njëstimulimështëberepër tëdhënathistorike tëpozicionit tëmonedhavepërdyvitenëmënyreqëtëvlerësohejsaktësiaemodelittëpërdorur,përtëpërcaktuartestimetëtjeradhepërtëvendosurpërkufizimetepërmenduramepare.Llogaritjetaktualeditorepërgatitëndukeaplikuarpeshaspecifikenëçdopozicionmonëdhemenjërangkohorprej125ditëshdhenjë faktor skontues 0.992, në përputhjemeUdhëzimet eGrupit. Përme tepër,matricavariancë-kovariancë llogaritet për çdoditënëmënyreqe tëmerretnë konsideratë lidhja(korrelacioni)ndërmjetvalutavetëndryshme.Var-iivlerësuarnënjënivelbesimiprej99%dheperiudhembajtjejenjëditore,ështëLek1Milionme31Dhjetor2009,menjëmesatarepërgjatëvititprejLek1.4milion(2008:Lek5.3miliondhemesatarishtLek1.4milion). efektiviteti i llogaritjevetëVar-itështëmonitoruarnëbazaditorenëpërmjettestimevetëkthyera,kuvlerësimetevlerësmeriskjanëkrahasuarmehumbjetellogariturangatestimetekthyera(nëkohe),edhepsemodelinukparashikonnëmënyreprecizevlerënefitimitosehumbjesditore,ndajrezultatetevidentuannjënivelVar-ibrendalimitëvetëvendosurapërtëdyvitet2009dhe2008,vetëmmepesëthyerjetë‘ndallimitiihumbjes’(5thyerjelimitigjatë2008).
Aktivet financiare nëmonedha të huaja janë të paraqitura në çdo shënim respektiv tëpasqyravefinanciare.
73
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a5.
m
ena
xh
imi i
ris
ku
t fi
na
nc
iar
(v
azh
dim
)
ak
tiv
ele
k u
sd e
ur
të
tjer
a t
ota
l
Mjetëmonetareetëngjashme
954,650
1,075,197
3,085,803
626,995
5,742,645
huadheparadhëniebankave
3,131,764
1,860,611
3,693,864
-8,686,240
huadheparadhënieklientëve
5,086,394
6,512,219
35,892,036
311
47,490,960
Letramevleretëvendosjes
277,621
2,118,912
-246,699
2,643,232
Letramevleretëinvestimeve
37,324,315
6,954,459
2,261,325
476,800
47,016,899
Ndertësadhepajisje
1,791,887
413
70,584
1,862,884
Aktiveafatgjatajomateriale
211,539
78,233
289,771
Tëdrejtatatimorekorrente
178,709
--
-178,709
Tëdrejtatatimoretështyra
39,678
39,678
Mjetëtëtjera
200,327
67,852
165,221
343
433,743
Aktivegjithsej(1)
49,196,884
18,589,664
45,247,065
1,351,148
114,384,761
det
yr
ime
Detyrimendajbankave
3,753,300
76,107
725,309
-4,554,716
Detyrimendajklientëve
32,682,709
18,170,179
45,233,181
1,341,434
97,427,503
Borxhiivarur
529,471
529,471
Provizione
81,867
92,123
13,796
187,786
Detyrimetëtjera
317,957
26,487
265,438
912
610,794
Detyrimetatimorekorrente
41,346
41,346
Detyrimetatimoretështyra
42,187
42,187
Kapitaliaksioner,neto
10,990,958
10,990,958
Detyrimegjithsej(2)
47,910,324
18,364,896
46,767,195
1,342,346
114,384,761
Pozicionivalutornetome31Dhjetor2009(1)-(2)
1,286,560
224,768
(1,520,130)
8,802
-
Aktivejashtëbilancit
2,346,150
10,963,580
100,779,325
9,276
114,098,332
Detyrimejashtëbilancit
2,184,132
11,126,818
100,766,909
20,473
114,098,332
Pozicionivalutornetojashtëbilancitme31Dhjetor
2009
162,018
(163,238)
12,416
(11,197)
-
tota
li i
pozi
cio
nit
va
luto
r 3
1 d
hje
tor
2009
2,63
2,29
0(1
,122
,045
)(1
,507
,714
)(2
,532
)-
akt
ive
në
bila
nc
me
31 d
hje
tor
2008
47,8
99,2
7017
,839
,526
40,4
84,3
6590
2,45
210
7,12
5,61
3
det
yrim
e n
ë b
ilan
c m
e 31
dh
jeto
r 20
0846
,639
,780
19,7
71,7
0239
,458
,231
1,25
5,90
010
7,12
5,61
3
pozi
cio
ni
valu
tor
nët
o
jash
të
bila
nci
t m
e 31
d
hje
tor
2008
112,
941
1,95
8,12
0(2
,251
,062
)18
0,00
1-
tota
li i
pozi
cio
nit
va
luto
r 3
1 d
hje
tor
2008
1,37
2,43
125
,944
(1,2
24,9
28)
(173
,447
)-
74
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
ekspozimi ndaj riskut të normës së interesit
riskukryesorinormëssëinteresitndajtëcilitjanëtëekspozuarportofoleteBankësështërisku i humbjes nga luhatjet e flukseve të ardhshme të parasë ose vlerave të drejta tëinstrumentavefinanciarepërshkaktënjëndryshiminënormateinteresavetëtregut.
riskukrijohetfillimishtngaportofoliiletravemevlere,siedheaktivitetibankarilidhurmekorporatatdheindividët.
risku i normave të interesit menaxhohet kryesisht nëpërmjet monitorimit periodik tëdiferencave e shumave të normave të interesitmidis aktiveve dhe detyrimeve të Bankëssidhegjithashtudukepërgatitur analiza tëdetajuarambinormate interesitpërqëllimevendimmarrje.
MetodaepërdorurpërllogaritjeneriskuttënormëssëinteresittëbilancittëBankësështëanaliza e ndjeshmërisë. Analiza e zhvendosjes së ndjeshmërisë saktëson ndryshimin nëvleretëportofolitfinanciarqerezultonngalëvizjetepafavorshmetënormëssë interesit.Dukekonsideruar riskunenormëssë interesit, një lëvizjeepafavorshmepërkufizohetsinjëzhvendosjeparaleledheuniformeekurbessënormëssëinteresitprej±25pikesh.Kjomatjetheksonefektinevariacionevenënormateinteresittëtregutnëportofolqeështëpërllogaritur pa supozuar ndryshime në të ardhmen në aktive dhe detyrime të Bankës.Ndjeshmëriaekapitalitllogaritëtdukerivlerësuarportofolineletravemevleretëvendosjes.Aktivet financiare të Bankës dhe detyrimet e saj kanë norme të ndryshueshme interesiosekanënjëdatëriçmiminëmepaksënjëvitmepërjashtimtëdisa letravemevlere joshqiptare,tëcilatkanënjënormekuponimidis4-7%përatonë,midis3.72-6.00%përletratmevlerenëeUrodhemidis5-6.00%përatonëmonedhënGBP(BritishPaund).
risku inormëssë interesitgjeneruarngabilanci iBankësdhe imaturnëpërmjetanalizëssëndjeshmërisë sipas zhvendosjes±25pikesh, regjistroinë2009një vlereprej Lek176milionnëfundtëvitit(Dhjetor2008:Lek274milion).Tabelameposhtëtregonndarjenemonëdhavesipasanalizëssëndjeshmërisëpërfundvitin2009.
ndjeshmëria e zhvendosjes
31 dhjetor 2009
rritje në baze pikesh (b. p.)
totalindjeshmëria e
fitimit & humbjesndjeshmëria e
kapitalit
euR +25b.p./-25b.p. (9,381)/9,381 (9,381)/9,381 -
euR +26b.p./-26b.p. (9,755)/9,755 (9,755)/9,755 -
usD +25b.p./-25b.p. (87,782)/87,782 (78,338)/78,338 (9,443)/9,443
usD +26b.p./-26b.p. (91,226)/91,226 (81,407)/81,407 (9,818)/9,818
lek +25b.p./-25b.p. (69,720)/69,720 (69,720)/69,720 -
lek +26b.p./-26b.p. (72,498)/72,498 (72,498)/72,498 -
Tëtjera(GBP&ChF) +25b.p./-25b.p. (9,568)/9,568 (4,610)/4,610 (4,958)/4,958
Tëtjera(GBP&ChF) +26b.p./-26b.p. (9,946)/9,946 (4,792)/4,792 (5,154)/5,154
riskuoperacionalpërkufizohetsiriskihumbjeveqevijnëngapamjaftueshmëriaosedështimii proceseve, burimeve njerëzore dhe sistemeve të brendshme, ose si rezultat i ngjarjevetë jashtmedhepërfshin riskun ligjor, i cili është risku i humbjespër shkak të thyerjes sërregulloresdheligjeve,detyrimevekontraktualeosejokontraktualeosekonfliktevetëtjera;riskustrategjikdheireputacionitnukpërfshihen.
75
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
5. menaxhimi i riskut financiar (vazhdim)
risku operacional (vazhdim)
KëshilliDrejtuesiBankësaprovoiudhëzimetpërnjëstrukturetëpërgjithshmetëmenaxhimittëriskutoperacionaldukeadoptuarnjëpolitikedhenjëprocesorganizativpërvlerësimin,menaxhimindhekontrollineriskutoperacional.
DivizioniiMenaxhimittëriskutështëpërgjegjëspëridentifikimin,vlerësimin,menaxhimindhe minimizimin e riskut operacional, verifikimin e efektshmerisë së minimizimit si dheraportimin tek Drejtuesit e Lartë të Bankës dhe tek njësia përkatëse eGrupitme synimvlerësimineimpaktitekonomiktëmundshëmveçanërishtngangjarjeseriozeoperacionale.
Përputhshmëriame standartet e Bankës mbështetët nga një programperiodik kontrolliqebehetngaKontrolli iBrendshëm.rezultateteKontrollit tëBrendshëmdiskutohenmemenaxhimin e njësisë së biznesitme të cilën lidhen, dhe përmblidhen për t’iu adresuarKomitetittëKontrollitdheDrejtuesvetëLartëtëBankës.
Politikaemenaxhimit tëkapitalit tëBankës synon tëmbajenjëbaze të fortëkapitalinëmënyreqëtësigurojëzhvilliminebiznesitnëtëardhmen.
kapitali rregullator
rregullatoridrejtuesiBankës,BankaQendrore,vendosdhemonitoronkërkesënpërkapitaltëBankës.DegaGrekembikëqyretdirektngarregullatoriivetlokal.
Politika e Bankës është tëmbajë bazën e kapitalit brenda limitëve, duke kapitalizuar tëgjithatëardhuratngaaktivitetinëmënyreqetëmbështetëzhvillimineardhshëmtëbiznesitdukenjohurimpaktinaktualtënivelittëkapitalitmbikthimetndajaksionareve.Bankanjehnevojënpërtëmbajturnjëekuilibërmidiskthimevemetëlartaqemundtëjenëtëmunduradukepërdorurmeshumeinstrumentadheavantazheqeofrohennganjëpozicionifortëikapitalit.
norma e mjaftueshmërisë së kapitalit
Nëimplementiminekërkesavekorrentepërkapital,BankaQendroreeShqipërisëikërkonBankës të mbaje një norme të detyrueshme qe llogaritët si raport i totalit të kapitalitrregullatorndajtotalittëaktivevetëponderuarameriskunsidhezëravejashtëbilancit,nënjëminimumprej12%.Gjatëvititfinanciar2009Bankakapasurnjënormemjaftueshmëriepërtejminimumittëkërkuardhenë31Dhjetor2009shënoinjënivelprej17.2%.
Normaemodifikuaremjaftueshmërisësëkapitalit,ecilapërfaqësonnormënekapitalitbazendajaktivevetëvlerësuarameriskundhezëravejashtëbilancitështënjëtjetërlimitivendosurngaAutoritetiMbikëqyrësiBankës,nënjëpërqindjeprej6%.edhekjonorme,gjatë vitit 2009 ka ndjekur trendin e normësme sipër, duke shënuar niveleme të lartakrahasuarmelimitinmbikëqyrës,dhenë31Dhjetor2009shënoinjënivelprej16.2%.
Gjatë gjithe periudhës nuk ka pasur ndryshime të konsiderueshme në menaxhimin ekapitalitngaBankasidheështësiguruarnjëpërputhshmërimetëgjithakërkesatejashtmerregullativembikapitalin.
76
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
6. veprimtaritë e bankës në degët e shqipërisë tdhe greqisë
Me31Dhjetor2009,veprimtaritëeBankësnëdegëteShqipërisëdheGreqisëjanësimeposhtë:
shqipëri greqitransaksione
brenda grupittë
konsoliduara
aktiVet
Mjetemonetareetëngjashme 9,233,522 5,171,611 (8,662,488) 5,742,645
huadheparadhëniebankave 8,686,240 - 8,686,240
huadheparadhënieklientëve 46,334,004 1,156,956 47,490,960
Letramevleretëvendosjes 2,356,435 286,797 2,643,232
Letramevleretëinvestimit 41,464,785 5,552,114 47,016,899
Ndertësadhepajisje 1,829,035 33,849 1,862,884
AktiveAfatgjataJomateriale 283,874 5,897 289,771
Tëdrejtatatimoretështyra 39,678 39,678
Tëdrejtatatimorekorrente 178,709 178,709
Mjetëtëtjera 315,006 118,737 433,743
Aktivegjithsej 110,721,288 12,325,961 (8,662,488) 114,384,761
DeTYrIMeT
Detyrimendajbankave 9,002,620 4,214,584 (8,662,488) 4,554,716
Detyrimendajklientëve 90,611,342 6,816,161 97,427,503
Llogarirrjedhëse 25,781,009 380,267 26,161,276
Depozitameafat 64,830,333 6,435,894 71,266,227
Borxhiivarur 529,471 529,471
Detyrimetatimorekorrente 41,346 41,346
Detyrimetatimoretështyra 42,187 42,187
Provizione 154,342 33,444 187,786
Detyrimetëtjera 472,427 138,367 610,794
Detyrimegjithsej 100,853,735 11,202,556 (8,662,488) 103,393,803
kapitali aksionËR
Kapitalinënshkruaripaguar 6,946,398
Diferencatëtjerarivlerësimi 714,555
Fitimipashpërndare 2,765,187
rezervapërletratmevleretëvendosjes (889,309)
rezervaligjoredherregullative 1,347,176
Diferencerivlerësimingakursetekëmbimit 106,952
TotaliiKapitalitAksioner 10,990,958
Shumaprej8,662,488mijeLekpërfaqësondepozitabrendagrupitmidisZyraveQendrorenëShqipëridheDegëvetëGreqisë,në31Dhjetor2009.
77
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
shqipëri greqitransaksione
brenda grupittë
konsoliduara
aktiVet
Mjetemonetareetëngjashme 8,240,743 2,115,795 (5,858,955) 4,497,583
huadheparadhëniebankave 8,215,701 - - 8,215,701
huadheparadhënieklientëve 42,444,956 970,148 - 43,415,104
Letramevleretëvendosjes 1,765,915 197,892 1,963,807
Letramevleretëinvestimit 40,422,865 5,643,129 - 46,065,994
Ndertësadhepajisje 1,927,796 100,185 2,027,981
AktiveAfatgjataJomateriale 183,347 12,574 195,921
Tëdrejtatatimoretështyra 39,394 - 39,394
Tëdrejtatatimorekorrente 150,866 - 150,866
Mjetëtëtjera 359,398 193,864 553,262
Aktivegjithsej 103,750,981 9,233,587 (5,858,955) 107,125,613
DeTYrIMeT
Depozitangabankat 8,369,835 3,978,562 (5,858,955) 6,489,442
Depozitangaklientët 86,362,882 4,036,498 90,399,380
Llogarirrjedhese 23,690,989 525,379 24,216,368
Depozitameafat 62,671,893 3,511,119 66,183,012
Borxhiivarur 481,811 - 481,811
Detyrimetatimorekorrente 77,740 - 77,740
Detyrimetatimoretështyra 14,889 - 14,889
Provizione 176,629 176,629
Detyrimetëtjera 395,581 61,947 457,528
Detyrimegjithsj 95,702,740 8,077,006 (5,858,955) 98,097,419
kapitali aksionËR
Kapitalinënshkruaripaguar 6,946,398
Diferencatëtjerarivlerësimi 714,555
Fitimipashpërndare 1,388,190
rezervapërletratmevleretëvendosjes (1,285,725)
rezervaligjoredherregullative 1,258,387
Diferencerivlerësimingakursetekëmbimit 6,389
TotaliiKapitalitAksioner 9,028,194
6. veprimtaritë e bankes në deget e shqipërisë dhe greqisë (vazhdim)
Me31Dhjetor2008,veprimtaritëeBankesnëdegeteShqipërisëdheGreqisëjanësimeposhtë:
Shumaprej5,858,955mijeLekpërfaqësondepozitabrendagrupitmidisZyraveQendrorenëShqipëridheDegëvenëGreqinë31Dhjetor2008.
78
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
6. veprimtaritë e bankës në degët e shqipërisë dhe greqisë (vazhdim)
Me31Dhjetor2009,veprimtaritëeBankësnëdegëteShqipërisëdheGreqisëjanësimeposhtë:
shqipëri greqitransaksione brenda grupit
të konsoliduara
Tëardhurangainteresi 7,475,334 408,632 (72,128) 7,811,838
Shpenzimeinteresi (3,222,495) (312,780) (72,128) (3,463,147)
të ardhura nga interesi, neto 4,252,839 95,852 - 4,348,691
Tëardhurangakomisionet 701,161 14,866 716,027
Shpenzimepërkomisionet (146,651) (5,211) (151,862)
të ardhura nga komisionet, neto 554,510 9,655 564,165
Tëardhurabankarengatregtueshmëria,neto 288,528 (3,795) 284,733
Tëardhura/(shpenzime)tëtjeraopëracionale,neto (141,011) (35,600) (176,611)
të ardhura operative 4,954,866 66,112 5,020,978
humbjengazhvlerësimiimjetevefinanciare,neto (738,775) (32,714) (771,489)
Shpenzimepersonali (889,083) (121,268) (1,010,351)
Shpenzimeqerajeoperacionale (145,877) (24,967) (170,844)
Zhvlerësimidheamortizimi (333,970) (24,066) (358,036)
Amortizimiipërmirësimevetëambientevemeqira (60,257) (41,715) (101,972)
Shpenzimetëtjeraadministrative (661,215) (83,513) (744,728)
Provizionepërrreziqeeshpenzime (80,813) - (80,813)
totali i shpenzimeve (2,909,990) (328,243) (3,238,233)
fitimi neto para tatimit 2,044,876 (262,131) 1,782,745
Tatimmbifitimin (164,524) - (164,524)
fitimi për periudhën 1,880,352 (262,131) 1,618,221
Shumaprej72,128mijeLekpërfaqësontëardhurangainteresidheshpenzimengainteresinëdepozitatbrendagrupitmidisZyraveQendrorenëShqipëridheDegëvenëGreqi,me31Dhjetor2009.
79
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
6. veprimtaritë e bankës në degët e shqipërisë dhe greqisë (vazhdim)
Me31Dhjetor2008,veprimtaritëeBankësnëdegëteShqipërisëdheGreqisëjanësimeposhtë:
shqipëri greqitransaksione brenda grupit
të konsoliduara
Tëardhurangainteresi 7,427,847 457,249 (119,458) 7,765,638
Shpenzimeinteresi (3,386,004) (295,977) (119,458) (3,562,523)
të ardhura nga interesi, neto 4,041,843 161,272 - 4,203,115
Tëardhurangakomisionet 728,900 15,130 744,030
Shpenzimepërkomisionet (134,506) (4,630) (139,136)
të ardhura nga komisionet, neto 594,394 10,500 604,894
Tëardhurabankarengatregtueshmëria,neto 318,937 (6,831) 312,106
Tëardhura/(shpenzime)tëtjeraopëracionale,neto (125,129) (6,758) (131,887)
të ardhura operative 4,830,045 158,183 4,988,228
humbjengazhvlerësimiimjetevefinanciare,neto (436,400) (832) (437,232)
Shpenzimepersonali (803,389) (126,422) (929,811)
Shpenzimeqerajeoperacionale (153,507) (58,141) (211,648)
Zhvlerësimidheamortizimi (336,153) (19,950) (356,103)
Amortizimiipërmirësimevetëambientevemeqira (59,716) (94,318) (154,034)
Shpenzimetëtjeraadministrative (641,872) (112,654) (754,526)
Provizionepërrreziqeeshpenzime (2,431,037) (412,317) (2,843,354)
totali i shpenzimeve
2,399,008 (254,134) 2,144,874
fitimi neto para tatimit (369,096) - (369,096)
Tatimmbifitimin 2,029,912 (254,134) 1,775,778
fitimi për periudhën 1,880,352 (262,131) 1,618,221
Shumaprej119,458mijeLekpërfaqësontëardhurangainteresidheshpenzimengainteresinëdepozitatbrendagrupitmidisZyraveQendrorenëShqipëridheDegëvenëGreqi,me31Dhjetor2008.
80
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
7. vlera e drejtë e instrumenteve financiare
Bankapërdorhierarkinëemëposhtmepërpërcaktimindhepasqyriminevlerëssëdrejtëtëinstrumentevefinanciarenëpërmjetteknikessëvlerësimit:
Niveli1:çmimetëkuotuara(tëparregulluara)nëtregjeaktivepëraktivedhepasiveidentike;
Niveli2:teknikatëtjera,përtëcilattëgjitharegjistrimetqekanënjëimpakttëkonsiderueshëmnëvlerënedrejtëtëregjistruar,janëtëvëzhgueshmenëmënyretëdrejtpërdrejtëosejo;dhe
Niveli 3: teknikat qe përdorin regjistrime të cilat kanë një impakt të konsiderueshëmnëvlerënedrejtëtëregjistruar,tëcilatnukbazohennëtëdhënatevezhgueshmetëtregut.
Analizae instrumentevefinanciaretëregjistruaramevlerënedrejtësipasnivelithierarkikparaqitëtsimeposhtë:
31 dhjetor 2009 niveli 1 niveli 2 niveli 3 totali
Investimefinanciare-Letramevleretëvendosjes
investime të kuotuara
Letramevleretëqeverisë 286,794 286,794
Letratëtjeramevlere 1,676,345 402,472 2,078,817
Kapital
investime të pakuotuara
Letramevlere
Kapital
totali 1,963,139 402,472 2,365,611
31 dhjetor 2008 niveli 1 niveli 2 niveli 3 totali
Investimefinanciare-Letramevleretëvendosjes
investime të kuotuara
LetramevleretëQeverisë 197,892 197,892
Letratëtjeramevlere 1,211,498 265,332 1,476,830
Kapital 14,742 14,742
investime të pakuotuara
Letramevlere
Kapital
totali 1,409,390 280,074 1,689,464
81
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
7. vlera e drejtë e instrumentëve financiare (vazhdim)
Klasifikimikontabëldhevleratedrejta:
31 dhjetor 2009 shënim tregtimiletra të
investimithua dhe të
arkëtueshmeletra të
vendosjes
të tjera në kosto të
amortizuara
vlera totale kontabel
vlera e drejtë
Mjetëmonetaredhetëngjashme
8 - - 5,742,645 - - 5,742,645 5,742,645
huadheparadhëniebankave
9 - - 8,686,240 - - 8,686,240 8,686,240
huadheparadhënieklientëve
12 - - 47,490,960 - - 47,490,960 47,490,960
Letramevlere
Maturmevlerënedrejtë
10 - - - 2,365,611 - 2,365,611 2,365,611
Maturmekostotëamortizuar
11 - 47,016,899 - 277,621 - 47,294,520 46,712,797
totali - 47,016,899 61,919,845 2,643,232 - 111,579,976 110,998,253
Depozitangabanka 16 - - - - 4,554,716 4,554,716 4,554,716
Depozitangaklientë 17 - - - - 97,427,503 97,427,503 98,639,422
Detyrimetëvarura 18 - - - - 529,472 529,472 529,472
totali - - - - 102,511,691 102,511,691 103,723,610
Letratmevlere tëvendosjesdheato të investimit tëQeverisëShqiptare janëobligacionemenormatëndryshueshmemekuponBonoThesari1Vjeçareplusmarzhin.MatjaeVlerëssëDrejtëtëkëtyreobligacionevekryhetnëpërmjetteknikessëmodelittëvlerësimit,dukezbriturtëgjitharrjedhjeteardhshmetëparasëqerezultojnëngakëtoinstrumentë.PjesatjetëreletravemevleretëvendosjesjanëinstrumentanëmonedhatëhuajadhepërfaqësojnëobligacionengaBankadheInstitucioneFinanciare.VleraetyreedrejtëofrohetngaAgjensiNdërkombëtareeKlasifikimeve(rating).huatëdheparadhënietklientëvekanëvlerënetyrekontabël,ecilaështëgjithashtudhevleraedrejtëetyrepasiigjitheportofolibazohetnënormatëndryshueshmeinteresidheqendryshohennëbazatremujore,gjashtëmujoredhevjetore. Vlera e drejtë e depozitave nga klientët ri-çmohet duke përdorur vlerën aktualeneto.Normateinteresavetëpërdorurjanënormateinteresittëtregutpërvitinushtrimortëmbyllur,tëcilatjanëtëpublikuarangaBankaQendroreeShqipërisë.Këtonormajanënjëpërafriminormavetëtregut(referuarShënimit4mbipërmbledhjenepolitikavekontabëlpërmatjenevlerëssëdrejtë).Vleraedrejtëellogariverrjedhësedhellogarivetëkursimitkonsiderohett’ipërafrohetvlerëskontabël.
82
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
7. aktivet dhe detyrimet financiare (vazhdim)
Klasifikimikontabëldhevleratedrejta(vazhdim)
MatjaeVlerëssëDrejtëtëLetravemeVleretëVendosjesdheLetravemeVleretëInvestimittëQeverisëShqiptarepër31Dhjetor2009kryhetnëpërmjetteknikessëmodelittëvlerësimitndajtregut,enjëjtametodeepërdoruredhenëvitin2008dukezbriturtëgjitharrjedhjeteardhshmetëparasëqerezultojnëngakëtoinstrumentë.
31 dhjetor 2009 shënim tregtimiletra të
investimithua dhe të
arkëtueshmeletra të
vendosjes
të tjera në kosto të
amortizuara
vlera totale kontabel
vlera e drejtë
Mjetëmonetaredhetëngjashme
8 - - 4,497,583 - - 4,497,583 4,497,583
huadheparadhëniebankave
9 - - 8,215,701 - - 8,215,701 8,215,701
huadheparadhënieklientëve
12 - - 43,415,104 - - 43,415,104 43,415,104
Letramevlere
Maturmevlerënedrejtë
10 - - - 1,689,464 - 1,689,464 1,689,464
Maturmekostotëamortizuar
11 - 46,065,994 - 274,343 - 46,340,337 44,444,799
totali - 46,065,994 56,128,388 1,963,807 - 104,158,189 102,262,651
Depozitangabanka 16 - - - - 6,489,442 6,489,442 6,489,442
Depozitangaklientë 17 - - - - 90,399,380 90,399,380 77,115,379
Detyrimetëvarura 18 - - - - 481,811 481,811 481,811
totali - - - - 97,370,633 97,370,633 84,086,632
83
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
8. mjetë monetare dhe të ngjashme
Mjetetmonetaredhe tëngjashmepërperiudhat31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008detajohen:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Arkadhellogarinëbanka 2,646,424 1,950,062
Llogaritëpakufizuaramebankaqendrore 539,647 642,840
Depozitamebanka 2,556,574 1,904,681
totali 5,742,645 4,497,583
9. hua dhe paradhënie bankave
huadheparadhëniebankaveme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbehennga:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
rezerveedetyrueshme 8,686,240 8,206,928
Bankakorrespondentë - 8,773
totali 8,686,240 8,215,701
10. letra me vlere të vendosjes
Letratmevlere tëvendosjesme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008detajohen simeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
QeveriaShqiptare 277,621 274,342
Kompanitëlistuara: 1,963,139 1,424,197
-Banka&institucionefinanciare 1,676,342 1,211,571
-QeveritëBe-së 286,797 197,884
-Institucionetëtjerandërkombëtare - 14,742
Kompanijotëlistuara: 402,472 265,268
-Banka&institucionefinanciare 402,472 265,268
totali 2,643,232 1,963,807
Bankarishikoninstrumentetesajtëborxhittëklasifikuarasiletramevleretëvendosjesnëçdodatëbilancinëmënyreqetëvlerësojenësekandonjëproveobjektiveqeatomundtëjenëzhvlerësuar.Kjokërkonqetëzbatohetnjëgjykimingjashëmsiaiiaplikuarpërhuatëdheparadhënietpërklientët.
Duke u bazuar në testimet e bëra për të evidentuar zhvlerësimet në letrat me vlere tëvendosjes,gjykimiimenaxhimitështëqekurngjarjetndodhinpasdatësfillestaretënjohjessëtyrekjonukpërbennjëarsyeqetëketëproveobjektivepërndonjëzhvlerësim.rëniaekonsiderueshmeeçmimevetë tregutkapaturnjëndikimnegativnëtëgjithesisteminfinanciar,porkjonukpërbendomosdoshmërishtnjëevidencepërzhvlerësim.Dukemarrenëkonsideratë informacionetmetëfundit tëtregut,menaxhimi iBankësbesonsëasnjëngainstrumentetfinanciare,nukvlerësohettëjetënëvështirësifinanciare,qetëmundtëndikojenëzhvlerësiminetyre.
84
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
11. letra me vlere të investimit
Letratmevlere të investimitme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008detajohen simeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Qeveritëhuajadhetëtjera: 2,921,487 3,430,425
-Institucionendërkombëtare - 748,844
-QeveritëShBA-sëdheBe-së 2,921,487 2,681,581
Kompanitëlistuara:Banka 5,809,924 5,282,992
Kompanijotëlistuara:Banka 961,173 892,817
QeveriaShqiptare 37,324,315 36,459,760
totali 47,016,899 46,065,994
Në31Dhjetor2009, letratmevlere të investimitnë shumën3,639,130mije Lek (2008:5,280,000mije Lek ) janë vendosur si kolateral përmarrëveshje të anasjella të riblerjes.Këtomarrëveshjejanënënshkruarnëbazetëkushtevetëpërgjithshmetipikepërkreditiminstandard, aktivitetet e huamarrjes dhe kreditimit të letrave me vlere si dhe në baze tëkërkesavetëpërcaktuarangaBankaQendroreeShqipërisë.Me31Dhjetor2009,interesimesatariletravemevleretëinvestimittëcilatjanëvendosursikolateralpërmarrëveshjeteanasjelltëtëriblerjesështë9.24%(2008:7.93%).
12. hua dhe paradhënie klientëve
huadheparadhënieklientëvepëtrbehensimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
huaklientëve 29,639,548 24,708,586
Paradhënie (overdrafte)klientëve
20,092,995 19,977,673
VleraBruto 49,732,543 44,686,259
Komisionedisbursimi,tështyra (46,774) (40,791)
Zbritjengazhvlerësimi (2,194,809) (1,230,364)
totali 47,490,960 43,415,104
85
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
12. hua dhe paradhënie klientëve (vazhdim)
Lëvizjetnëzbritjetpërhumbjezhvlerësimitëhuavedheparadhënieveklientëveparaqitënsimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Zbritjetspecifikepërhumbjengazhvlerësimi
gjendja me 1 janar 1,077,151 202,216
humbjezhvlerësimipërperiudhën
Shpenzimepërperiudhën 1,742,936 1,561,779
Rikuperime (888,325) (655,707)
Diferencakonvertimi 113,678 2,551
Shumatëfshira (1,103) (33,688)
gjendja me 31 dhjetor 2,044,337 1,077,151
Zbritjetkolektivepërhumbje
ngazhvlerësimi
Gjendjame1Janar 153,213 69,340
humbjezhvlerësimipërperiudhën
Shpenzimepërperiudhën 170,719 183,570
Rikuperime (225,827) (109,716)
Diferencakonvertimi 52,367 10,019
Shumatëfshira - -
Gjendjame31Dhjetor 150,472 153,213
totali i zbritjeve për humbje nga zhvlerësimi
2,194,809 1,230,364
Shpenzimetme31Dhjetor2008,përfondetrezerveindividualedhekolektivepërhumbjetnga zhvlerësimi përfshijnëpërkatësisht shumat423,391mije Lekdhe119,303mije Lek,njohurpërtepricaterezultuarangabashkimimeishBIAme1Janar2008.
Nëtotalinekostovetëzhvlerësimitpasqyruarnëpasqyrënetëardhuravepërvitinderime31Dhjetor 2009, shuma prej LeK 28,013mije i referohet angazhimeve të tjera, sikursepërshkruaredhenëShënimin20.
86
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
13. ndertësa dhe pajisje
Ndertësadhepajisjeme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbehensimeposhtë:
toka dhe ndertësa
pajisje informatike
dhe elektrike
mobilje dhe vepra arti
mjetë të tjera jo elektrike
paradhënie për pajisje
totali
kosto
gjendja me 1 janar 2008 462,341 747,670 146,140 203,707 71,584 1,631,442
Shtësagjatëpëriudhes 1,164,479 323,666 59,303 101,551 30,181 1,679,180
pakesime - (28,320) (14,267) (27,581) - (70,168)
Diferencakonvertimi - 1,407 389 337 - 2,133
gjendja me 31 dhjetor 2008 1,626,820 1,044,423 191,565 278,014 101,765 3,242,587
Shtësagjatëpëriudhes - 80,170 5,985 35,012 - 121,167
pakesime (10,370) (3,287) (7,814) (22,529) (44,000)
Diferencakonvertimi 10,310 2,725 2,654 - 15,689
gjendja me 31 dhjetor 2009 1,626,820 1,124,533 196,988 307,866 79,236 3,335,443
Përveçinvestimevetëreja,shtesatpërperiudhënembyllurme31Dhjetor2008,përfshijnëshumën680,073mijeLek,tëmarragjatëbashkimit,ngagjendjeteishBIAme1Janar2008.Pakësimetpërperiudhënembyllurme31Dhjetor2008përfshijnënjëshumeprej13,334mijeLek,sirezultatifshirjessëdisazëravetëaktivevetëishBIA,nëvijimtëstandardizimittëpolitikavekontabël.
NukkaasnjëbarrëmbiNdertësadhepajisjet.
VlerësimeteBankëspërperiudhënraportuesedolënnëpërfundiminqenukkatreguespërzhvlerësiminendonjëaktivi.
Me31Dhjetor2009,BankanukkishteasnjëangazhimkontraktuallidhurmeNdertësadhePajisje.
87
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
toka dhe ndertësa
pajisje informatike
dhe elektrike
mobilje dhe vepra arti
mjetë të tjera jo elektrike
paradhënie për pajisje
totali
zhvlerësim i akumuluar
gjendja me 1 janar 2008 57,851 432,147 99,622 117,766 - 707,386
Zhvlerësimipërperiudhën 197,457 218,389 51,216 73,560 - 540,622
pakësime - (19,292) (933) (15,044) - (35,269)
Diferencakonvertimi - 1,218 384 265 - 1,867
gjendja në 31 dhjetor 2008 255,308 632,462 150,289 176,547 - 1,214,606
Zhvlerësimipërperiudhën 81,341 126,306 16,359 41,033 - 265,039
pakësime - (9,557) (2,190) (6,709) - (18,456)
Diferencangarivlerësimi - 7,317 2,479 1,574 - 11,370
gjendja me 31 dhjetor 2009 336,649 756,528 166,937 212,445 - 1,472,559
Vlera kontabël neto:
me 1 janar 2008 404,490 315,523 46,518 85,941 71,584 924,056
me 31 dhjetor 2008 1,371,512 411,961 41,276 101,467 101,765 2,027,981
me 31 dhjetor 2009 1,290,171 368,006 30,051 95,416 79,236 1,862,884
13. ndertësa dhe pajisje (vazhdim)
Zhvlerësimipërperiudhënderime31Dhjetor2008përfshin: shumën253,244mijeLek,tëmarregjatëbashkimit,ngagjendjeteishBIA-sme1Janar2008,sidhenjërregullimtërezultatitfinanciarpërvitin2008nëshumën35,516mijeLek,përshkaktëstandardizimittëpolitikavekontabellidhurmeklasifikimineaktivevetëmarradherillogaritjenezhvlerësimitmenormateBankës.
Me31Dhjetor2009aktiveteamortizuarplotësishtpërbejnënjëshumeprej963,439mijeLek(2008:524,857mijeLek).
88
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
14. aktive afatgjata jomateriale
AktivetAfatgjataJomaterialeme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008paraqitënsi meposhtë:
programe kompjuterike &
liçensa
paradhënie për programe kompjuterike
totali
kosto
gjendja me 1 janar 2008 311,231 - 311,231
Shtesagjatëperiudhës 152,154 7,128 159,282
pakësim - - -
Diferencakonvertimi 783 - 783
gjendja me 31 dhjetor 2008 464,168 7,128 471,296
Shtesagjatëperiudhës 174,695 16,965 191,660
pakësim (6,200) - (6,200)
Diferencakonvertimi 5,907 - 5,907
gjendja me 31 dhjetor 2009 638,570 24,093 662,663
zhvlerësimi dhe humbjet nga dëmtimi
Gjendjame1Janar2008 194,968 - 194,968
Zhvlerësimipërperiudhën 79,516 - 79,516
pakësim - - -
Diferencakonvertimi 893 - 893
Gjendjame31Dhjetor2008 275,377 - 275,377
Zhvlerësimipërperiudhën 92,995 - 92,995
pakësim (409) (409)
Diferencakonvertimi 4,929 4,929
gjendja me 31 dhjetor 2009 372,892 372,892
vlera neto kontabël
me 1 janar 2008 116,263 - 116,263
me 31 dhjetor 2008 188,791 7,128 195,919
me 31 dhjetor 2009 265,678 24,093 289,771
Shtesatgjatëperiudhësderime31Dhjetor2009përfaqësojnëinvestimetpërliçensadheprogramekompjuterikekryesishtnëlidhjemepërmirësimineprogramitqendrortëBankës.
Shtesatdhezhvlerësimetgjatëperiudhësderime31Dhjetor2008përfshijnëpërkatësishtshumat22,770mijeLekdhe10,539mijeLek,tëmarrapasbashkimit,ngagjendjeteishBIA-sme1Janar2008.
Zhvlerësimetpërperiudhënderime31Dhjetor2008përfshijnëgjithashtunjërregullimtërezultatitfinanciarpërvitin2008nëshumën247mijeLek,berepërshkak tëndryshimitnëpolitikat kontabëlpër rillogaritjene zhvlerësimitmenormateBankës,përprogrametkompjuteriketëmarrangaishBIA.
Me31Dhjetor2008zërateamortizuarplotësishtpërbejnënjëshumeprej163,804mijeLek(2008:182,955mijeLek).Me 31Dhjetor 2009, vlera e angazhimeve kontraktuale të Bankës lidhurme investimetnëprogrametkompjuterikeështë12,922mijeLek,sërishlidhurmeprograminqendrortëBankës.
89
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
15. mjetë të tjera
Mjetetetjeranëdatë31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbehensimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Përmirësimetëambientevemeqera 214,722 258,676
Parapagime 54,986 51,358
Aktiveafatgjatatëmbajturapërshitje 49,953 52,985
Debitorëtëndryshëm 70,741 29,294
Çeqepërarkëtim 20,950 88,029
TransaksioneATM&PoS 19,760 31,656
humbjetëparealizuarangakontratatekëmbimevevalutore
320 40,780
të tjera 2,311 484
totali 433,743 553,262
Lëvizjetnëzërinepërmirësimevetëambientevemeqerapërpërudheneraportimitvijojnësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Nëfillimtepëriudhes 258,676 225,556
Shtesagjatepëriudhes 12,611 200,342
Pakesime: (69,977) (169,323)
-Amortizimiipëriudhes (69,977) (154,034)
-Transferime - (15,289)
Diferencakonvertimi 13,412 2,101
në fund te përiudhes 214,722 258,676
Shtesatgjatëperiudhësderime31Dhjetor2008,përfshijnëshumënLek87,381mije,ecilaupërfituangabashkimi,ngagjendjaeishBIAme1Janar2008.
Nëamortiziminevitit2008kanjëimpakttotalnëshifrënprejLek92,987mije,iardhurngapërfundimiimarrëveshjespërnjëngaambientetefilialittëGreqisë,ecilarrjedhimishtnukkadhenëasnjëndikimgjatëvitit2009.
ShpenzimetpërpërmirësimetëambientevemeqerapërfshijnëgjithashtudhenjëshumeLek31,995mije,tëprovizionuarpërmbylljenedegëvenëGreqi,sikurseparaqitëtedhenëShënimin20.
Aktivet afatgjata tëmbajtura për shitje përfshijnë vlerat e kolateraleve të disa huave tëparikuperueshme.NgatotaliprejLek49,953mije,me31Dhjetor2009:Ndertësa(përfshiretruallinendërtimit) kapin vlerënLek48,863mijedhePajisjet elektronike Lek1,090mije(2008:Ndertësa (përfshi truallinendërtimit)kapinvlerënLek41,887mijedheTruall Lek11,098mije).Bankakanëpronësikëtoaktivedhesynont’ishesëato. Debitorëtëndryshëmnëfundtëperiudhëssëraportimitkanënjëndryshimtëmadhngavitiikaluarpërshkaktënjëshumetëkonsiderueshmepaguarparaprakishtpërautoritetettatimoresitatimnëburim,nëpritjetënjërimbursimiprejLek47,622mije.
90
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
16. detyrime ndaj bankave
Detyrimendajbankaveme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
DetyrimendajBankësQendrore 47,257 70,683
Bankakorrespondentë
Llogarirrjedhëse
rezidentë 51,027 53,434
Jo-rezidentë 706,384 504,848
757,411 558,282
Depozita
rezidentë 680,082 433,329
Jo-rezidentë - 272,379
Diferencarivlerësimi (2,057) 46,780
678,025 752,488
Marrëveshjetëriblerjes 3,072,023 5,107,989
totali 4,554,716 6,489,442
Shuma(2,057)mijeLek(Dhjetor2008:46,780mijeLek)përfaqësondiferencënedepozitavenëGreqingaatonëZyratQendrorenëShqipëridhegjendjenehuamarrjevenëdegëtnëGreqingaZyratQendrorenëShqipërime31Dhjetor2009.DiferencarivlerësimilidhetmetransaksionetbrendaGrupit.
Marrëveshjeteriblerjesme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbehensimeposhtë:
31 dhjetor 2009
maturiminorma e interesit
vlera nominale
intëresi i përllogaritur
vlera kontabël
07 jan 2010 5.25% 1,785,230 257 1,785,487
07 jan 2010 5.25% 687,132 99 687,231
07 jan 2010 5.25% 171,206 25 171,231
21 jan 2010 5.77% 423,323 4,751 428,074
Totali 3,066,891 5,132 3,072,023
31 dhjetor 2008
maturiminorma e interesit
vlera nominale
intëresi i përllogaritur
vlera kontabël
5 jan 2009 6.25% 2,508,995 2,578 2,511,573
5 jan 2009 6.25% 957,629 984 958,613
5 jan 2009 6.25% 1,234,341 1,268 1,235,609
12 Feb 2009 6.60% 398,662 3,532 402,194
Totali 5,099,627 8,362 5,107,989
BankakavendosursikolateraleBonoThesaripërnjëvlereprej3,639,130mijeLek(2008:5,280,000mijeLek)siçështëpërshkruaraedhemeparenëShënimin11.
91
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
17. detyrime ndaj klientëve
Detyrimetndajklientëveme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbehensimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
llogari rrjedhëse lek valutë totali lek valutë totali
Individë 2,385,609 5,200,656 7,586,265 2,430,880 4,636,917 7,067,797
korporata 7,085,290 11,489,721 18,575,011 7,643,454 9,505,117 17,148,571
9,470,899 16,690,377 26,161,276 10,074,334 14,142,034 24,216,368
Depozita
Individë 21,596,495 43,950,714 65,547,209 20,652,759 37,983,029 58,635,788
korporata 1,615,316 4,103,702 5,719,018 1,304,834 6,242,390 7,547,224
23,211,811 48,054,416 71,266,227 21,957,593 44,225,419 66,183,012
totali 32,682,710 64,744,793 97,427,503 32,031,927 58,367,453 90,399,380
Tepricatedetyrimevendajklientëvesipasmaturimitdhellojittëmonedhësjanësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
lek valutë totali lek valutë totali
Llogarirrjedhëse 9,470,899 16,690,377 26,161,276 10,074,334 14,142,034 24,216,368
Depozita
Paafat 1,297,806 5,554,441 6,852,247 1,284,984 4,790,732 6,075,716
1 mujore 5,517,346 9,268,971 14,786,317 4,846,768 11,860,841 16,707,609
3 mujore 4,037,439 10,204,253 14,241,692 4,778,889 10,036,030 14,814,919
6 mujore 4,047,020 8,283,786 12,330,806 3,564,046 6,091,875 9,655,921
9 mujore 4,713,958 8,138,666 12,852,624 4,224,346 6,865,253 11,089,599
12 mujore 2,665,618 5,874,753 8,540,371 2,305,673 3,771,096 6,076,769
24 mujore 698,663 325,830 1,024,493 765,078 522,004 1,287,082
të tjera 233,960 403,717 637,677 187,809 287,588 475,397
23,211,810 48,054,417 71,266,227 21,957,593 44,225,419 66,183,012
totali 32,682,709 64,744,794 97,427,503 32,031,927 58,367,453 90,399,380
92
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
17. detyrime ndaj klientëve (vazhdim)
Përllogaritërrjedhësedhedepozitatmeafat,normatvjetoretëinteresittëpublikuaradheaplikuarapërafatetëndryshmeparaqitënsimeposhtë:
2009 lek (%) usd (%) eur (%)
Llogarirrjedhësedhedepozitapaafat
3.50–3.50 0.60–1.00 2.05–2.20
Depozitameafat–1mujore 2.50–3.75 0.10–2.30 1.00–4.70
Depozitameafat–3mujore 4.00–5.20 0.80–2.50 2.50–4.80
Depozitameafat–6mujore 5.00–7.60 1.10–2.70 3.00–4.90
Depozitameafat–12mujore 6.00–8.20 1.25–2.80 3.00–5.00
Depozitameafat–24mujore 7.00–8.50 1.65–2.65 3.75–4.90
2008 lek (%) usd (%) eur (%)
Llogarirrjedhësedhedepozitapaafat
3.50–4.00 0.80–2.75 2.05–2.90
Depozitameafat–1mujore 3.00–4.50 0.60–4.20 1.85–4.70
Depozitameafat–3mujore 4.00–5.00 0.80–4.30 2.85–4.80
Depozitameafat–6mujore 5.00–6.30 1.15–4.40 3.15–4.90
Depozitameafat–12mujore 6.00–7.20 1.25–4.40 3.25–5.00
Depozitameafat–24mujore 7.00–7.20 1.65–3.90 3.75–4.40
Ndryshe nga normat e përgjithshmeme sipër, Drejtimi i Bankës ka ofruar edhe kushtepreferencialepërklientëtshumetërëndësishëmtëBankës.
18. borxhi i varur
Gjendjaeborxhittëvarurme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008ështësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Borxhiivarur 524,248 470,440
Intëresiipërllogaritur 5,223 11,371
totali 529,471 481,811
BorxhiivarurprejeUr3,800,000,transferuarBankëspasbashkimitmeishBIA,lidhetmenjëmarrëveshjetënënshkruarnëdatën23Shkurt2007midisSanPaoloIMIBANKIreLANDdheishBIA.
Dataematurimittëborxhitështë28Shkurt2017dhepaguhetnëdatën28Shkurtdhe28Gushtmekëstëgjashtë-mujore.IntëresiiborxhitështëibarabartëmeeUrIBor6M+180b.pnëvitderinë28Shkurt2012.Paskesajdatë,marzhidotërritëtme0.60centnëvit.
93
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
19. tatimi i shtyre
Njohjaeaktivevedhedetyrimevetatimoretështyraatribuohetsameposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
aktive detyrime neto aktive detyrime neto
Tëdrejtatatimoretështyra 39,678 - 39,678 39,394 - 39,394
AktiveAfatgjataMaterialedheJomateriale
39,678 - 39,678 37,314 - 37,314
Mjetëtëtjera - - - 2,080 - 2,080
huadheparadhënieklientëve
- - - -
efektiikëmbimit - - - - - -
detyrime tatimore të shtyra
- (42,187) (42,187) - (14,889) (14,889)
huadheparadhënieklientëve
(42,187) (42,187) - (14,889) (14,889)
të drejta / (detyrime) tatimore të shtyra, neto
39,678 (42,187) (2,509) 39,394 (14,889) 24,505
Lëvizjetediferencavetëpërkohshmegjatëvititjanësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 Teprica në fillimefekti i
bashkimitNjohur në fitim
humbjeteprica në fund
AktiveAfatgjataMaterialedheJomatëriale
37,314 - 2,365 39,679
Mjetëtëtjera 2,080 - (2,080) -
huadheparadhënieklientëve (14,889) - (27,299) (42,188)
efektiikëmbimit - - - -
Totali 24,505 - (27,014) (2,509)
31 dhjetor 2008
AktiveAfatgjataMaterialedheJomatëriale
31,475 - 5,838 37,313
Mjetëtëtjera 3,934 - (1,853) 2,081
huadheparadhënieklientëve (16,733) (925) 2,769 (14,889)
efektiikëmbimit 364 - (364) -
totali 19,040 (925) 6,390 24,505
Tatimiishtyrenukkaasnjëndikimnëllogaritëekapitalitpërtëdyvitetushtrimore.
94
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
20. provizionet
31 dhjetor 2009procedime
ligjore tatimoreprocedime
ligjore të tjeratë tjera
provizionetotali
Në fillim të periudhës 122,982 26,141 27,505 176,629
Shtesagjatëvitit - 88,886 42,995 131,880
Pakësime(shumatëpërdoruradhetëpapërdorura)
(77,076) (12,179) (39,013) (128,269)
efektiikëmbimit - 4,588 2,957 7,546
në fund të periudhës 45,906 107,436 34,444 187,786
rënietnërezervatmbiçështjetligjoretatimorepasqyruardhenëShënimin31,ireferohenkryesishtkthimittëgjobavetëtatimfitimitpërllogaritëvitevetëmëparshme.rritjet/rëniete rezervavembi çështjet e tjerapërfshijnëefektetnetopër vitinprej Lek80,813mije, sidhepërdoriminerezervavetëmëparshmepasshitjessëdykolateralevetëmarrangahuatë fshira, në shumën prej Lek 4,016mije. Provizionet e tjera lidhenme parashikimin eristrukturimittëdegëvenëGreqisidhemeangazhimetëtjeratëBankës,sikursepërmenduredhenëShënimet12dhe15.
21. detyrime të tjera
Detyrimetëtjeranëdatat31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008përbëhensimëposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Fatura për të mbërritur 358,919 107,704
Kreditoretëndryshëm 61,528 196,999
Llogaritëpërkohshme 79,933 63,180
Çeqe bankare të lëshuara dhepagesatransit
50,009 1,547
Detyrimetëtjeratatimore 41,912 48,278
Detyrimendajpalëvetëtreta 15,916 11,268
Tëardhura/shpenzimetëtjeratëpërllogaritura/shtyra
2,577 28,552
totali 610,794 457,528
DetyrimetëtjeratatimorepërfaqësojnëdetyrimetmujorepërDhjetor2009,llogariturlidhurmekompensimetepersonelitdhegjithashtuinteresatqeijanëpaguarklientëveindividëpërdepozitatdheBonoteThesarittëmaturuarapërgjatëmuajittëfundittëvitit.Këtodetyrimejanëpaguarnëmuajinvijues,Janar2010.
95
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
22. kapitali aksioner dhe primet
Bankafillimishtefilloiaktivitetinesajmenjëkapitalaksionertënënshkruarprej3,000,000USD.Në31Dhjetor2006,aikishtenjëvlerëprej33,400,000USDdheilejuarngaBankae Shqipërisë, u regjistrua nëUSD. Të gjitha aksionit,me një vlere fillestare 2.2266USD,u paguanplotësisht nga ish aksioneri i vetëm i asaj kohe, Fondi Shqiptaro -Amerikan iNdërmarrjeve.
NëAsamblenëeJashtëzakonshmetëAksionëreveme29Qershor2007,uvendosqe80%eaksionevetëBankësdotëzotërohejngaIntesaSanpaoloS.p.a,dhepjesaembeturprej20%eaksionëvengaFondiShqiptaro-AmerikaniNdërmarrjeve.
GjatëmuajitGusht2007,kapitaliaksionerinënshkruariBankësukonvertuanëmonëdhenvendaseLek,nënjëvlerëekuivalentëprej3,001,851mijeLek,epërbëreprej15,000,000aksionëshmevlerenominale200.12Lek.
NëvijimtëbashkimitmepërthithjetëBIA-s,kapitaliaksionerisajshënontenë31Dhjetor2007një vlere prej 1,307,824,110 Lek, e përbëre nga 155 aksione plotësisht të paguarmenjëvlerenominaleprej8,437,574.90Lek.KonvertimingaUSDnëLek ishtekryernëperiudhënTetor-Nëntor2007.
Në29Prill2008,nëAsamblenëeJashtëzakonshmetëAksionëreve,uvendosqetërritejkapitaliiBankësdukekapitalizuarfitiminepashpërndaretëvitit2007,dukepërfshiredheatëtëishBIA-s.
Në 16 Maj 2008, në Asamblenë e Jashtëzakonshme të Aksionëreve, u vendos të rritejkapitalinëpërmjetemetimittë1,250,000aksionevetërejamevlere15,000,000euro(ose1,830,130mijeLek).Aksioneterejaudhanëmenjëvlerenominaleprej357Lekpëraksionme një vlere totale prej 446,250mije Lek. Përme tepër, u dha një prim aksionesh prej1,383,880mijeLeknënjëvlereprej1,017mijepëraksion.
Me poshtë është paraqitur një informacion i detajuar në lidhjeme kapitalin aksioner tëBankësdheprimetnë31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008:
(shumatnënjësiorigjinale) numri i aksioneve vlera nominale primi i paguar totali i vlerës së aksioneve
KapitaliAksionerme1Janar2008 15,000,000 200.12 - 3,001,851,000
pas bashkimit 14,331,282 300.72 - 4,309,675,110
rritjaekapitalitngafitimiipashpërndare 14,331,282 357.00 - 5,116,267,674
emetimi i aksioneve të reja 1,250,000 357.00 - 446,250,000
KapitaliAksionerme31Dhjetor2008 15,581,282 357.00 - 5,562,517,674
Primetepaguarapëraksionetereja 1,250,000 - 1,107.10 1,383,880,000
IntesaSanpaoloS.p.A. 1,152,750 - 1,107.10 1,276,214,136
BankaevropianëpërrindërtimdheZhvillim
97,250 - 1,107.10 107,665,864
kapitali aksioner dhe primet me 31 dhjetor 2008
15,581,282 357.00 1,107.10 6,946,397,674
kapitali aksioner dhe primet me 31 dhjetor 2009
15,581,282 357.00 1,107.10 6,946,397,674
Të gjitha aksionët e Bankës kanë të drejta të njëjta; nuk ka preferenca, kufizime apodiferencimetëtjera,pavarësishtngafaktiiprimevetëpaguarangaaksioneretmetëmëdhenj.
96
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
22. kapitali aksioner dhe primet (vazhdim)
Nëdatën04Gusht2009,IntesaSanpaoloS.p.a(“Blerësi”)nëcilësinëeaksioneritkryesortë Bankës, duke ushtruar opsionin e parashikuar në kontratën origjinale, nënshkroi njëMarrëveshjepërShitblerjeAksioneshmeFondinShqiptaro–AmerikantëNdërmarrjeve,përtransferiminepronësisëmbi1,751,283aksionevenominative.
Kytransaksionumiratuanë07GushtnëAsamblenëeZakonshmetëAksionërevetëBankës. SipaskësajmarrëveshjedhekuadritligjornëShqipëri,nëdatën14Gusht2009transferimiipronësisëuregjistruanëregjistrineAksionevetëBankësdheulëshuacertifikataereeaksioneve.Nëtënjëjtëndatë,14Gusht2009,sicraportohetedhenëshënimin1,tëdyjapalëtpranuanpërmbushjenekushtevekontraktuale,dukepërfunduarketëtransaksion.
Nëvijimtëkëtyrengjarjeve,strukturaekapitalitndryshoisimeposhtë:
(shumat në njësi origjinale)numri i
aksioneve vlera nominale
totali i vlerës së aksioneve
pjesëmarrja në %
kapitali aksioner me 31 dhjetor 2008 15,581,282 357.00 5,562,517,674 100.00%
IntesaSanpaoloS.p.A. 12,401,373 357.00 4,427,290,161 79.59%
FondiShqiptaro–AmerikaniNdërmarrjeve 1,751,283 357.00 625,208,031 11.24%
BankaeuropianepërrindërtimdheZhvillim 1,212,224 357.00 432,763,968 7.78%
SocietàItalianapërleImpresëall’estëroS.p.A.
216,402 357.00 77,255,514 1.39%
kapitali aksionër me 31 dhjetor 2009 15,581,282 357.00 5,562,517,674 100.00%
IntesaSanpaoloS.p.A. 14,152,656 357.00 5,052,498,192 90.83%
BankaeuropianepërrindërtimdheZhvillim 1,212,224 357.00 432,763,968 7.78%
SocietàItalianapërleImpresëall’estëroS.p.A.
216,402 357.00 77,255,514 1.39%
23. rezerva ligjore dhe rregullative
Qeprejvitit2001,Bankakakrijuardyrezervanëpërmjetkalimitngafitimiimbartur:rezervaepërgjithshmekërkohetngarregulloretmbikqyresëbankarenëvendndërsarezervaligjorekërkohetngalegjislacionivendasmbishoqëritëtregtare.
rezervaepërgjithshmellogaritëtnë20%tëfitimitvjetorpastatimit,ndërsarezervaligjorellogaritëtnë5%tëfitimitvjetorpastatimit.
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
rezervarregullative 1,125,837 1,125,837
rezervaligjore 221,339 132,550
totali 1,347,176 1,258,387
97
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
diferenca të tjera rivlerësimi
GjendjaprejLek714,555mijepërtëdyjaperiudhatderime31Dhjetor2009dhe2008përfaqësondiferencatqerezultuanngakonvertimiikapitalitaksionerngaUSDnëLeK.Ngakjogjendje,shumaprejLek297,666mijeunjohme1Janar2008ngabashkimimeishBIA,sirezultatitënjëjtitndryshimtëmonedhëssëkapitalitaksioner.
rezerva për letra me vlere të vendosjes
rezervatpërletramevleretëvendosjespërfaqësojnëndryshiminevlerëssëdrejtëtëletravemevleretëvendosjes.Ndryshimetnetogjatëvititfinanciarme31Dhjetor2009arritënnëLek396,416mije(2008:Lek(795,223)mije).
diferenca rivlerësimi nga kurset e këmbimit
SiçpërshkruhetedhenëShënimin4aii,rezervatngakursetekëmbimitpërfshijnëdiferencënqerezultonngalëvizjetekëmbimevevalutoretërezervavetëtjeradhefitimittëpashpërndare(humbjet)tëdegëvenëGreqipërfshirediferencaterivlerësimittëardhurangakonsolidimiifitimitdhehumbjevepërperiudhënkorrentë.Gjatëvititfinanciarderime31Dhjetor2009lëvizjetarritënvlerënprejLek100,563mije(2008:Lek(22,027)mije).
25. të ardhura nga intëresi, neto
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
të ardhura nga interesi
huadheparadhënieklientëve 3,540,285 3,621,318
Letramevleretëinvestimit 3,845,583 3,383,007
huadheparadhëniebankave 258,717 652,571
Letramevleretëvendosjes 167,253 107,938
Mjetëmonetaredhetëngjashme - 804
totali i të ardhurave nga intëresi 7,811,838 7,765,638
shpenzime intëresi
Depozitameafat 2,831,701 3,068,732
Depozitangabanka 329,842 156,673
Llogarirrjedhëse 281,525 295,922
Borxhiivarur 20,079 41,196
totali i shpenzimeve nga intëresi 3,463,146 3,562,523
të ardhura nga intëresi, neto 4,348,691 4,203,115
98
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
26. të ardhura nga komisioni, neto
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Shërbimearkëtimeshdhepagesash 247,387 287,149
Llogarirrjedhëseaktive 186,945 186,025
ATMdhePoSaktive 154,140 116,456
Garancitëdhëna 83,730 94,242
Linjakredititëpapërdorura/likuiduaraparaprakisht
23,117 49,059
të tjera 20,708 11,099
të ardhura nga komisioni 716,027 744,030
ATMdhePoSaktive 132,718 122,087
Shërbimebankare-degetëhuaja 13,357 15,098
Shërbimarkëtimeshdhepagesash 1,472 1,375
Garancitëmarra 4,315 576
Kartakrediti - -
Shpenzimekomisioni 151,862 139,136
të ardhura nga komisioni, neto 564,165 604,894
Shifratemësipërmenukpërfshijnëkomisionetearkëtuarapërhuatëdheparadhënieteklientëve(kostotransaksioni)tëcilatkonsiderohensirregullimpërvlerënnetokontabëltëkëtyreaktivevefinanciaresipasmetodëssënormësefektivetëinteresit.
27. e ardhura bankare nga tregtueshmeria, neto
Tëardhurabankarengatregtueshmeria,neto,me31Dhjetor2008dhe31Dhjetor2007përbehetsimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Këmbimivalutor 262,414 293,147
Letramevleretëkapitalit(tëvendosjes,VISA) 22,264 18,908
të tjera 55 51
totali 284,733 312,106
DukeqenësëBankameparekazotëruar8,950aksioneVISAtëcilatisiguroingabiznesimekartatVISA,shumaeparaqiturlidhurmekëtoaksioneështërezultatishitjessëplotëtëaksionevegjatë2009dhematerializimittë5,029aksionevengatotalii8,950aksione-vegjatë2008.
99
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
28. të ardhura / (shpenzime) të tjera operative, neto
Tëardhuratëtjerame31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësivijon:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Primipërsiguriminedepozitave (132,350) (123,633)
humbjenganxjerrjajashtëpërdorimitemjetevetëqëndrueshme
(13,962) (21,060)
humbje/fitimngashitjaemjetevetëqëndrueshme
740 (525)
rikuperimepërhuatëfshira 6,910 30,063
humbjeopëracionaletëndryshme,neto (37,949) (16,732)
totali 176,611 131,887
humbjet e ndryshmeopëracionale janë rritur gjatë periudhës së raportimit për shkak tëdisakostovetëkonsiderueshmeqejanëregjistruarngatransaksionemekartat(cardfrauds)dhevjedhjaenjëdegejashtëTiranëpërnjëtotalprej22,829mijeLek,sidhepërshkaktëdisagjobave tëvendosurangakontrollet tatimorepërvitetemëparshme, sidetyrime tëndryshmengatatimfitimipërshumën13,232mijeLek.
29. shpenzime personeli
Shpenzimepersonelime31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësivijon:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Paga 783,986 805,895
Sigurimeshoqërore 95,267 100,430
Personelitransferuar 85,994 -
Trajnimedhetëngjashme 36,710 9,881
Fondeshpërbliminëpërfundimtëmarrëdhëniessë punës
8,394 13,605
totali 1,010,351 929,811
100
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
30. shpenzime të tjera
Shpenzimetëtjerame31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësivijon:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Siguracione 36,722 34,012
reklamadhePublikime 87,671 134,616
Mirëmbajtjedheriparime 114,244 127,889
Mirëmbajtjeeprogramevekompjuterike 135,328 116,289
Telefondheenergjielektrike 127,919 93,651
Transportivleravemonetaredhetëtjera 46,305 65,097
Shërbimeligjoredhekonsulentë 60,485 57,611
Artikujkancelarie 70,324 62,855
Udhëtimepune 18,597 38,963
Sigurifizike 30,522 22,634
të tjera 16,611 908
totali 744,728 754,525
31. shpenzime tatimi mbi fitimin
Komponentëtekëtijzëripërvitetembylluranë31Dhjetor2009dhe2008janë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Vitiaktual 186,610 225,306
Tatimimbifitiminivitevetëmëparshme (49,100) 150,180
totali i tatimeve aktuale 137,510 375,486
Tatimiishtyre 27,014 (6,390)
totali i tatimit të shtyre 27,014 (6,390)
Totali i shpenzimeve të tatimit mbi fitimin 164,524 369,096
101
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
Meposhtëparaqitetnjëkuadrimishpenzimevetëtatimitmbifitiminmefitiminkontabëlpërvitetembyllurame31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Fitimikontabëlpërparatatimit 1,782,745 2,144,874
Tatimfitimimenormënligjoretëtatim-fitimit
10% 178,275 10% 214,487
efektitatimormbishpenzimetepanjohura
0.5% 8,336 0.5% 10,819
efektitatimornganjohjaehumbjevetatimore të mëparshme
-2.8%
(49,100) 7%
150,180
Njohjadhekthimiidiferencavetëpërkohshme
1.5% 27,013 0%
(6,390)
Shpenzimi për tatimin mbi fitimin 9.2% 164,524 17% 369,096
31. shpenzime tatimi mbi fitimin (vazhdim)
Norma efektive tatimore për vitin 2009, siç vërehetme sipër është 9.2% (2008: 17%).Nëvijimtënjërezultatitëtatueshëmmetëuletpërperiudhënraportuese,njëimpakttëkonsiderueshëmnërënienenormësefektivetatimorekadhenërregullimiidetyrimevepërvitetemëparshme.
Dukefilluarngaviti2008,përllogaritjenedetyrimeveaktualetatimore,fitimiparatatimit,në baze të Ligjit nr. 9228 datë 29.04.2004 “Për Kontabilitetin dhe Pasqyrat Financiareështë llogaritur sipas Standardeve Ndërkombëtare të Kontabilitetit SNrF. Gjithashtu, nëbazetëdispozitavetëUdhëzimitnr.5,datë30.01.2006për“TatiminmbiFitimin”,aiështëkorrigjuarmedisashpenzimeqejanëklasifikuarsitëpanjohura.Diferencatellogariturapërzhvlerësiminemjetevetëqëndrueshmedheprovizionevetëkrijuarapërhuatë,rezultojnëngaaplikimiirregullavetatimoredhekontabël.Njëinformacionmeidetajuarështëparaqiturmeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Zhvlerësimi&amortizimiimjetevetëqëndrueshme
15,031 27,608
Provizionepërhuatë - 24,451
Shpenzimetëtjera 39,528 15,695
Shpenzimepërzyra 8,995 14,692
Qera për apartamente 9,248 12,312
Shpenzimepersoneli 4,535 6,981
Shpenzimepërfaqësimi 6,020 6,447
totali i shpenzimeve të panjohura 83,357 108,186
102
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
31. shpenzimi i tatimit mbi fitimin (vazhdim)
referuarligjitnr.9766datë09.07.2007“PërdisashtesadhendryshimenëLigjinNr.8438,datë28.12.1998”,normaetatimitmbifitiminpërshoqëritëeaplikuarpërvitin2009është10%(2008:10%).
Gjatëvitit2009Bankapagoinjëtatimfitimitëparapaguarprej225,360mijeLek(2008:183,960mijeLek)icilimundtëpakësohetvetëmprejshpenzimevetëtatimitmbifitimin,nësedotëjetërasti,pasinspektimevetëardhshmengaZyraeTaksavetëçdojuridiksioni.
Tatimiaktualmbifitiminnëlidhjemevitetemëparshmepërfaqëson:kthiminngaprovizioniigjobëssëvendosurpërtatiminmbifitim(siçpërmendetdhenëShënimin20),nëshumënLek75,090mije(regjistruarfillimishtnëvitin2008sirezultatikontrollittatimorushtruartekishBIApërperiudhën2004-2007),kthimkynëbazetëvendimittëDrejtorisësëPërgjithshmetëTatimeve,datë01.06.2009;dhenjohjenenjëdetyrimishtesëtatimfitiminëshumënLek25,990mije,sirezultatikontrollittatimornëBankepërperiudhën2004-2007.
Siçparashikohetnënenin73tëLigjitNr.9920,datë19.05.2008“PërProceduratTatimore“,administratatatimorerezervontëdrejtënpërtëberenjëvlerësimtatimorbrenda5vjetëvengadataefunditedorëzimittëdeklaratësvjetoretatimore.
humbjetngataksatmundtëmbartënderinë3vjetnëShqipëridhederinë5VjetnëGreqi.TëdrejtattatimoretështyranëlidhjemehumbjetefilialittëGreqisënukjanënjohur,pasinukështëemundshmeqefitimiiardhshëmitatueshëmtëjetëidisponueshëm,kundrejttëcilitfilialimundtëpërdorepërfitimetqenëatëmomentemepas.
32. angazhime dhe të drejta / detyrime e kushtëzuara
Angazhimedhedetyrimetëkushtëzuaranë31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësivijon:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Tëdrejtatëkushtëzuara 109,099,362 101,382,986
Garancitëmarrangaklientëtëkredituar
102,820,268 86,144,908
Linjahuajetëpapërdorura 4,057,899 4,091,582
Letërkredi 1,771,817 5,860,405
Kontratakëmbimivalutormeafat 449,378 4,894,770
Depozitatëardhshmemebankat - 391,321
Detyrimetëkushtëzuara 4,998,971 6,500,946
Garancinëfavortëklientëve 4,998,971 6,500,946
Garancitëkonsistojnëkryesishtnëgaranciofertëdhekontratë.Garancitëdheletratekredisëjanëtësiguruarangadepozitaemjetëmonetare.Bankalëshongarancinëfavortëklientëvetësaj.Këtoinstrumentëmbartinnjërrezikkreditimiqeështëingjashëmmeatëtëkredivetëdisbursuara.
çështje me autoritetet tatimore Aktualisht, Banka ka njëmosmarrëveshjeme autoritetet tatimore lidhurme rezultatin eKontrollitTatimornëishBIA.Bankapondjektëgjithehapatligjorepërtëmbrojturvetënpasibesonsëgjetjetnukjanënëpërputhjemelegjislacioninshqiptar.rastiështëpërmomentinnëproçeduragjyqësorenëGjykatënerrethitTiranë.Drejtimi iBankësbesonsëprovizionipërriskuntatimorështë ikujdesshëmdhebesonsëështëpërballe një rastimepretendime të forta, dukeubazuar kryesisht nëpasiguritë ekuadrittatimorshqiptar.
103
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
32. angazhime dhe të drejta / detyrime të kushtëzuara (vazhdim)
procese të tjera gjyqësore
Banka është subjekt procedimesh ligjore, pretendimesh dhe detyrimesh qe lindin gjatëushtrimittëaktivitetittësajbankar.DrejtimibesonsëtëgjithaprocesetgjyqësoreaktualeoseatopotencialetësëardhmesnukdotëkenënjëefektmaterialnëgjendjenfinanciaretëBankës,nërezultatetopëracionaleaponëfluksineparasë.
33. angazhime qeraje dhe shpenzime qeraje operacionale
QeratëopëracionaletëBankësme31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008janësimeposhtë:
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Mepaksënjëvit 131,278 139,272
Njëderinëpesëvjet 244,432 277,071
Meshumesëpesëvjet 88,148 100,000
totali 463,858 516,343
BankakanënshkruarmarrëveshjeqerasjememundësirinovimipërzyratesajnëShqipëridheGreqi.Gjatëvitit2009,përambientetemarrameqera,unjohsishpenzimnëpasqyrënetëardhurave,shumaprej170,844mijeLek(2008:211,678mijeLek).
Kontratatopëracionaletëqerasëjanëtëanullueshme,nësebehetnjëlajmërimparaprakprejnjëperiudhe180ditore.
104
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
34. palët e lidhura
Palëtkonsiderohentëlidhurakurnjëpalekamundësinëpërtëkontrolluarpalëntjetëroseushtronnjëndikimtëkonsiderueshëmtekpalatjetërnëmarrjenevendimevefinanciaredhevendimevetë tjera,osepalëtkontrollohennga injëjti subjekt.Njënumër transaksioneshbankare janë kryer me palën e lidhur Intesa SanPaolo s.p.a gjatë zhvillimit normal tëaktivitetitbankar.Kjopalecilësohetsikompaniamëmëebankës.Transaksionetemësipërmepërfshijnëhua,depozitadhe të tjerapër administratoret, aksionaretdhepale të tjera tëlidhurangushtëmeto.Nëshumicënerasteve,palëtetjeratëlidhurajanëpalenënkontrolloseinterestëaksionërevetëBankësosejanëfamiljaretëngushtëtëdrejtuesvekryesore.
Nukkanërezultuarborxhetëdyshimtalidhurmetepricëndebitoretëpalëvetëlidhura,përrrjedhojeaszbritjeshtesëpërndonjëhumbjezhvlerësimi.
Transaksionetjanëekzekutuarsipaskushtevetregtaredhemenormatetregut.
Gjatë periudhës së raportimit, nuk ka pasur përfitime afatgjata dhe as shpërblime përpërfundimtëmarrëdhëniessëpunëstëpaguarapërdrejtuesitkryesore.
Tepricatebalancavepërpalëtelidhurame31Dhjetor2009dhe31Dhjetor2008vijojnësimeposhtë:
kompania mëmë pale të tjera të lidhura
31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008 31 dhjetor 2009 31 dhjetor 2008
Aktivenëfundtëvitit 320,417 154,072 267,348 563,601
huaeparadhënieinstitucionevetëkreditit
320,417 154,072 - -
huaeparadhënieklientëve - - 267,348 563,601
Detyrimenëfundtëvitit 681,347 1,057,840 399,950 2,766,273
huaeparadhëniengainstitucionetekreditit
681,347 1,057,840 - -
Depozitateklientëve - - 399,950 2,766,273
Zërajashtëbilancit 1,906,649 5,743,870 929,817 686,009
LetërKredi/LetërGarancitëdhëna - - - 314,738
LetërKredi/LetërGarancitëmarra 1,794,843 2,281,591 504,000 -
Kontratavalutore 111,806 3,462,279 - -
Kolaterale - - 425,817 371,271
Tëardhuranëfundtëvitit 172,700 2,466 36,852
Tëardhurangaintëresi 172,700 2,466 36,835
Tëardhurangakomisionet - - 17
Shpenzimenëfundtëvitit 2,939 17,882 12,498
Shpenzimeintëresi 2,939 17,882 12,498
KompensimpërDrejtuesitKryesore - - 123,172 79,136
Paganeto - - 82,198 49,014
Bonusetëpaguaraneto - - 19,576 27,605
Sigurime shoqërore dheshëndetësore
- - 2,065 2,517
Shpenzimetëtjera - - 19,333 -
105
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
34. palët e lidhura (vazhdim) Në lidhjemekompensiminedrejtuesvekryesore,gjatë vitit 2009PagaNetoështë rriturnëkrahasimmevitin2008.Arsyejaështësëkanjë rritje tëshpenzimevetëpersonelit tëtransferuarngakompanitëtjeratëgrupit.Injëjtishpjegimvlenedhepërshpenzimetetjera.
35. ngjarjet pas datës së bilancit
DrejtimiiKompanisënukkadijepërndonjëngjarjetjetërpasdatëssëbilancit,tëcilatdotëkërkoninkorrigjimeapoedheshënimeshpjegueseshtesënëpasqyratfinanciare.
106
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
K A P I T U L L IV
107
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
K A P I T U L L IV
108
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
intesa sanpaolo bank
IntesaSanpaoloBankAlbaniaështëpjesëegrupitndërkombëtarbankaritalianIntesaSanpaolodhebankaedytënëvendsipasaktiveve.Aktualisht,bankaushërbenklientëve,nëpërmjetnjërrjetiprej38degëshnëShqipëridheGreqi.Misioni ikësajbankeështëtëofrojëshërbimetëplotadhecilësorebankarepërtëgjithëklientëtesajsidhetëmbështesëmëtejzhvillimineekonomisësëvenditnëtërësi.
Qënëthemeliminesaj,IntesaSanpaoloBankAlbaniakaudhëhequrnëtransformimineindustrisësëshërbimevefinanciarenëShqipëridukeukthyernjëkohësishtnënjëndërhuadhënësitmëtëmëdhenjnëvendsidhedukeofruarnjëshërbimcilësorpër tëgjithëklientët e saj. rritja e vazhdueshme e Bankësmbështetet në teknologjinëmë të funditbankare,qëpërfshinkëtuedheshërbiminesajbankarnë`përmjetinternetit,ATM-vedhekartavetësaj.SipjesëegrupitbankarIntesaSanpaolo,bankadovazhdojët’uofrojëklientëvetësajshërbimeedhemëkonkuruesedhetëreja.
Më1janar2008ish-BankaAmerikaneeShqipërisëubashkuameBankënItalo-Shqiptarepërtëformuarinstitucioninedytëkryesuesnësisteminbankarshqiptar.
historik i shkurtër i bankës amerikane të shqipërisë (bash)
BankaAmerikaneeShqipërisë(BASh)uthemeluanështator1998,ngaFondiShqiptaro-Amerikan iNdërmarrjeve (FShAN)një fondprivat investimesh i themeluarngaQeveriaeShtetevetëBashkuaranënAktinSeeDtëvitit1989,përtëmbështeturShqipërinënërrugënesajdrejtnjëekonomietregu.Sipasshifravetë30dhjetorit2007,BAShrezultontemenjëtotaldepozitashprej93.4miliardlekë,totalkredishmbi39.7miliardlekë,dhetotalaktiveshmbi106.4miliard lekë.Më20dhe21dhjetor2006, FShAN,nërolinesajsiaksioneri ivetëm i BASh-it, firmosiMarrëveshjen e Shitblerjes së Aksioneve si dheMarrëveshjen eAksionerëvepërshitjene80%tëaksioneve,sipastëcilinFShANmbankontrolltë20%tëaksionevederinëvitin2009.Marrëveshjaufinalizuamë29qershor2007,kurBAShubëzyrtarishtpjesëeGrupitIntesaSanpaolo.
109
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
këshilli drejtues
massimo pierdicchi Kryetar
massimo malagoli Zv/Kryetar
stefano farabbi President&DPe
andrea fazzolari anëtar
guido ottolenghi anëtar nora kocsis anëtare
historik i shkurtër i bankës italo-shqiptare (bish)
BankaItalo-Shqiptareuthemeluanëkorrik1993sinjëndërinstitucioneteparaprivatenëShqipëri.Themelimiisajubësinjësipërmarrjeepërbashkët(jointventure)ndërmjetBankësKombëtareTregtare tëShqipërisë (aksionetesëcilës i’u transferuanMinistrisësëFinancave)dheBankësitalianeBancadiroma.Më7dhjetor2005,atëherëSanpaoloIMI,firmosimarrëveshjeneblerjessë80%tëaksionevetëBankësItalo-Shqiptare,ngaCapitaliadheMinistriaeFinancave(me40%secila).NdërsaBankaeuropianepërNdërtimdheZhvillim(BerZh)mbajtiaksionetevetaprej20%.
struktura aksionere
subjekti %PjesëmarrjesnëBank
IntesaSanpaoloGroupS.p.A 90.83%
Bankaeuropianepërrindërtim&Zhvillim 7.78%
SocietaItalianaperleImpreseall’esteroS.p.A. 1.39%
Totali 100.00%
110
R a p o R t i V j e t o R 2 0 0 9
IntesaSanpaoloështënjëndërgrupetkryesorebankarenëeurozonëdheaktorikryesornëItalinëfushatebiznesitpërindividët,korporatatdheadminsitriminepasurisë.Falënjërrjetitëshpërndarëmirëprej6,000degë,ajoofronnjëgamëtëgjërëshërbimeshafërsisht11.2milionklientëvenëItali.AktivitetetndërkombëtareteIntesaSanpaolojanëtëpërqëndruaranëeuropënQëndroredheLindoredhenëpellguneMesdheut,dukeoperuarnë13vendenëpërmjetbankaveretaildhetregtaremeafërsisht1,900degëdhe8.5milionklientë.Ndërtëtjera,rrjetindërkombëtarështëprezentnë34vendenëndihmëtëklientëvekorporata.
të dhëna financiare
2009 2008 Ndryshime
Shuma%
pasqyra e të ardhurave (në milion euro)Tëardhurangainteresi,Neto
Tëardhurangakomisioni,Neto
Fitimi(humbje)ngatregtimi
TëardhurangabinznesiiSigurimit
Tëardhuraoperacionale
Kostooperacionale
Marzhioperacional
rregullimiNetopërhuatë
Tëardhurapastatimitngaoperacionetepandërprera
Tëardhuraneto
Bilanci(nëmilioneuro)
huatëpërklientët
Depozitatëdrejtpërdrejtatëklientëve
Depozitajotëdrejtpërdrejtatëklientëveprejtëcilave
AktiveneAdministrim
Totaliiaktiveve
Kapitaliaksioner
10,486
5,341
1,112
437
17,480
-9,459
8,021
-3,706
169
2,805
374,033
421,944
416,798
225,839
624,844
52,681
11,518
5,698
-53
400
17,841
-9,851
7,990
-2,566
1,195
2,553
394,672
422,636
406,948
213,786
636,133
48,954
-1,032
-357
1,175
37
-361
-392
31
1,140
-1,026
252
-20,639
-692
9,850
12,053
-11,289
3,727
-9.0
-6.3
9,3
-2.0
-4.0
0.4
44.4
-85.9
9.9
-5.2
-0.2
2.4
5.6
-1.8
7.6
intesa sanpaolo group
IntesaSanpaoloështënjëgrupbankarrezultatibashkimittëBankësIntesameSanpaoloIMI.IntesaSanpaolokryesonnëtregun Italiandheruannjëprezencëtë fortëndërkombëtareecilaështëepërqëndruarnëeuropënQëndroredheLindoresidhepellguneMesdheut.IntesaSanpaolokasiqëllimshndëriminesajnënjëstandartbenchmarkperkrijiminevleravenësektorinbankareuropian.
Grupi bashkon dy bankat kryesore Italiane me vlera të përbashkëta dhe përmirësonmundësitëetyrepërrritjesidhepërmirësimineshërbimitpërklintetindividë;mbështetjetëmadhepërzhvillimineklientëvetëbiznesit,sidhenjëkontributtëmadhpërrritjenetëgjithavendevekuoperonGrupi
111
i n t e s a s a n pa o l o b a n k a l b a n i a
intesa sanpaolo bank albaniarr.IsmailQemalinr271000Tirana,AlbaniaTel.0035542276000Fax0035542248762
RAPORTIVJETORANNUALREPORT
A global reach with a local touch.
ww
w.in
tesasanp
aolo
.com