بیمارستان هاي دوستدار كودكبازنگري شده براي مراقبت هاي ادغام يافته

حمايت و ترويج تغذيه باشيرمادردر بيمارستان هاي دوستداركودك

ساعته براي كاركنان بيمارستان ها20دوره آموزشي Unicef- 2009- WHO

انجمن علمی تغذیه باشیرمادرایران

1390

شناسنامه كتاب :

: حمايت و ترويج تغذيه باشيرمادر در بيمارستانهايعنواندوستداركودك Unicef- 2009- WHO ساعته براي كاركنان بيمارستانها20دوره آموزشي

ترجمه اي از كتاب:Breastfeeding Promotion and Support in A Baby-Friendly Hospital . section 3.2 session outlines (A 20-Hour Course For Maternity Staff)Unicef-

WHO-2009

: انجمن علمی تغذیه باشیرمادرایرانناشرترجمه وبازنگری 1390

مقدمه:

: سرفصل هاي جلسات2/3 بخش

صفحه عنوان رهنمودها براي مربيان دوره آموزشي1/3سرفصل هاي جلسات: 2/3

جلسه خوش آمد گويي4

: راه اندازي بيمارستان دوستدار كودك بعنوان1جلسه 6

يك بخش از استراتژي جهاني : مهارت هاي برقراري ارتباط2جلسه

17 3: ترويج تغذيه با شيرمادر دردوران بارداري- اقدام 3جلسه

45 : حفاظت از تغذيه باشيرمادر4جلسه

79

4: روش هاي زايمان وتغذيه با شيرمادر- اقدام 5جلسه 93

: چگونگي انتقال شير از پستان به شيرخوار6جلسه 112

5: كمك به تغذيه با شيرمادر- اقدام 7جلسه 126

9 الي6: روش هاي كمك و تسهيل تغذيه با شيرمادر- اقدامات 8جلسه 153

172 : توليد شير9جلسه : شيرخواران با نيازهاي خاص10جلسه

188 5: شيرخواراني كه قادر به تغذيه از پستان نيستند- اقدام 11جلسه

208 : وضعيت هاي پستان ونوك آن12جلسه

229 :نگراني هاي مربوط به سالمت مادران13جلسه

259 10: حمايت مداوم ازمادران شيرده- اقدام 14جلسه

273 : چگونگي راه اندازي بيمارستان دوستدار كودك15جلسه

292 جلسه اختتاميه

320 : مشاهده شيردهي و كمك به تغذيه با شيرمادر1تمرين باليني

322 : گفتگوبا مادران باردار2تمرين باليني

328 : مشاهده دوشيدن شير بادست و تغذيه با فنجان3تمرين باليني

333 براي دوره آموزشيPower point اساليدهاي3/3

جلسه خوش آمدگويي

زمان: دقيقه15

اگر مراسمي بعنوان افتتاحيه داريد، زمان اضافي منظور كنيد.

مواد آموزشي: برنامه زماني دوره آموزشي را تهيه كنيد ويك نسخه به هر شركت كننده در

كالس بدهيد.

خوش آمدگويي به شركت كنندگان:.خودتان را معرفي كنيد وبگوئيد دوست داريد شمارابه چه نامي صدا كنند

از ساير مربيان و تسهيل كنندگان دوره كه حضو ردارند بخواهيد كه خودرابه گروه معرفي كنند يا شما آنهارا معرفي كنيد.

از شركت كنندگان بخواهيد كه خودرا معرفي كنند و بگوئيد كه انتظار دارند درطول اين دوره چه مطالبي را بياموزند.

روش كار و برنامه زماني اين دوره آموزشي را شرح دهيد:اين دوره شامل بحث و تبادل نظر ،ايفاي نقش و نمايش و انجام كار

گروهي خواهد بود. شما تمرين باليني با مادران باردار و شيرده نيز انجامخواهيد داد.

در طول اين دوره ، انتظار مي رود شما با مشاركت وابراز عقيده ونظريه خوددر آموزش افراد گروه سهيم شويد.

شما زمان براي مطرح كردن سئواالت خود در پايان هر بخش داريد اما اگر

نكته اي هست كه نياز داريد در همان جلسه توضيح داده شود، سئوال خودرا مطرح كنيد. چون ادامه آموختن در حاليكه سئوالي در ذهن شما

مطرح شده مشكل است. روز خواهد بود. امروز ما درساعت)...( تمام3طول مدت اين دوره

خواهيم كرد ويك تنفس و استراحت در ساعت)...( داريم . فردا از ساعت)...( شروع مي كنيم و برنامه درساعت)...( خاتمه مي يابد.

-برنامه دوره آموزشي را توزيع كنيد.-اگر برگه براي ارزشيابي دوره آماده كرده ايد ،آنرا شرح دهيد.

- مقررات مثل ضرورت خاموش كردن موبايل را درطول جلسات تذكر دهيد. -امكانات وتسهيالت موجود درمحل برگزاري دوره مثل آب آشاميدني، دستشويي

هاوامكانات ايمني را شرح دهيد..نكاتي كه الزم است قبل از شروع جلسه توضيح داده شود چك كنيد-

1جلسه راه اندازي بيمارستان دوستدار كودك:

يك بخش از استراتژي جهاني

:اهداف جلسهدر خاتمه جلسه، شركت كنندگان قادر به موارد زيرخواهند بود:

- بيان هدف استراتژي جهاني يونيسف و سازمان جهاني بهداشت1 براي تغذيه شيرخواران وكودكان خردسال

دقيقه5 BFHI 5-اهداف بيمارستان دوستدار كودك ) )2

دقيقه-شرح اهميت ايجاد بيمارستان دوستدار كودك در نواحي3

HIV 5 با شيوع باالي دقيقه

دقيقه10-بيان چگونگي كمك اين دوره آموزشي به چنين مركزي 4 5- مرور چگونگي تطابق يافتن اين دوره آموزشي باساير فعاليتها5

دقيقه کل مدت جلسه : دقيقه30

مواد آموزشي:

: استراتژي جهاني1/1اساليد : هدف بيمارستان دوستدار كودك2/1اساليد : اهداف دوره3/1اساليد

اساليدهايي از اطالعات كشوري يا منطقه اي بشرح زير تهيه كنيد: - تعداد بيمارستانهاي دوستدار كودك در منطقه / كشور ، ودرصد تولدها در

بيمارستانهاي دوستدار كودك-برنامه هاي ملي براي اجراي استراتژي جهاني

+ يك كپي از استراتژي جهاني يونيسف و سازمان جهاني بهداشت براي تغذيهشيرخواران و كودكان خردسال نمايش دهيد.

+ يك كپي از سياست هاي تغذيه با شيرمادر در كشور يا منطقه يا مراكزبهداشتي را نمايش دهيد.

اقدام براي شيردهي موفق را نمايش دهيدو يك نسخه به هر10+ پوستر شركت كننده بدهيد.

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان:

محتواي اين جلسه را با جلسه افتتاحيه مرتبط كنيد.

- استراتژي جهاني براي تغذيه شيرخواران و كودكان خردسال 1دقيقه5

كودك هر روز بخاطر روش هاي نامناسب تغذيه شيرخواران5500حدود می میرند. بعالوه بسیاری از کودکان دچار عوارض دراز مدت ناشی از روش های نامناسب تغذيه شيرخواران مثل نقص تكاملي ، سوء تغذيه و افزايش عفونت هاوبيماري هاي مزمن مي شوند. افزايش ميزان چاقي

دركودكان با عدم تغذيه با شيرمادر مرتبط است. ارتقاء تغذيه شيرخواران وكودكان خردسال در تمام بخش هاي دنيا اقدامي مناسب و ضروري

است. نامناسب تغذيه شيرخواران برخانواده ها، جوامع وخدمات عملکرد بپرسيد: اثرات

بهداشتي چيست؟براي دريافت چند پاسخ منتظر شويد وسپس ادامه دهيد.

اجالسيه مشترك سازمان جهاني بهداشت ويونيسف ، استراتژي جهاني تصويب نموده2002تغذيه شيرخواران وكودكان خردسال را در سال

است. را نشان دهيد ومطلب زير را بخوانيد.1/1-اساليد

-هدف استراتژي جهاني عبارتست از : ارتقاء وضعيت تغذيه، رشد وتكامل وسالمت كودكان ازطريق تغذيه مطلوب آنان وبنابراين حفظ بقاء

شيرخواران وكودكان خردسال. ماه اول وتداوم تغذيه با6-اين استراتژي از تغذيه انحصاري با شيرمادر براي

سال يابيشتر همراه با تغذيه تكميلي بموقع، كافي2شيرمادر براي مدت وسالم ومناسب حمايت می کند

-اين استراتژي همچنين از حمايت هاي تغذيه اي و اجتماعي مادر پشتيبانيمي كند.

استراتژي جهاني جايگزين برنامه اي نشده است ،بلكه برنامه هاي موجودشامل

راه اندازي بيمارستان هاي دوستدار كودك را تقويت مي كند.

(BFHI)-نهضت راه اندازي بيمارستان هاي دوستدار كودك 2 دقيقه5

راه اندازي بيمارستانهاي دوستدار كودك يك نهضت جهاني است كه توسط يونيسف وسازمان جهاني بهداشت آغاز شده و هدف آن اعطاء

بهترين شروع زندگي به هر نوزاد از طريق ايجاد مراقبت هاي بهداشتي مناسب براي حمايت از تغذيه با شيرمادر بعنوان يك رفتار معمول در

جوامع مختلف مي باشد. 20000بیش از2007 آغاز شد وتا سال 1991اين نهضت در سال

بيمارستان درسراسر جهان رسما" لوح دوستدار كودك را دريافت كردهاند.

اين نهضت شامل ارزيابي جهاني وطرح اعتبارنامه براي تشخيص عملكرد بيمارستان هايي است كه روش هاي آنها از تغذيه باشيرمادر حمايت مي

كنند ونيزشامل تشويق بيمارستان هايي مي شود كه روش هاي آنها مطلوب نيست تا به ارتقاء روش هايشان بپردازند.)خود ارزيابي و ارزيابي

مطرح خواهد شد(15از خارج بيمارستان درجلسه بيان كنيد كه چند بيمارستان در منطقه/ كشور رسما" بعنوان دوستدار كودك تائيد شده اند-

و چه نسبتي از تولدها در كشور درآنها انجام مي شود. را نشان دهيد ومطالب زيررا بخوانيد:2/1- اساليد

اقدام10هدف از نهضت راه اندازي بيمارستانهاي دوستدار كودك، اجراي براي تغذيه موفق با شيرمادر و خاتمه دادن به توزيع رايگان ياارزان قيمت

شيرمصنوعي در بيمارستان هامی باشد.

نهضت بيمارستانهاي دوستدار كودك ساختاري رافراهم مي سازد تا مادران قادربه كسب مهارت هاي مورد نياز براي تغذيه انحصاري با

ماه اول وتداوم تغذيه با شيرمادر همراه با غذاهاي6شيرمادر در سال يا بيشترشوند.2كمكي براي مدت

يك بيمارستان دوستدار كودك به مادراني كه به تغذيه با شيرمادر نمي پردازند نيزكمك مي كند تا تصميم آگاهانه بگيرند. ضمنااز شيرخواران

آنها تا حد ممكن مراقبت مي كند.استراتژي جهاني ايجاد بيمارستان هاي دوستدار كودك، گنجاندن

آموزش تغذيه با شيرمادر در كوريكولوم آموزشي كاركنان بهداشتي درمانی و جمع آوري اطالعات بهتر در مورد تغذيه با شيرمادر را مورد

تاكيد قرار مي دهد.

- راه اندازي بيمارستان هاي دوستدار كودك در مناطقي که3 باالست اهميت دارد.HIVشيوع

دقيقه5

برخي از مردم درباره راه اندازي بيمارستانهاي دوستدار كودك در در مادران از شيوع بااليي برخوردارHIVمناطقي كه عفونت

است، سردرگم هستند، در حاليكه ايجاد اين بيمارستان ها در چنين مناطقي بسيار مهمتر از سايرمناطق است. نيازهاي خاص مادران

HIV مثبت مي تواند بدون به خطر انداختن وضعيت بيمارستان هاي دوستدار

كودك كامال" تامين شود.بيانيه سياستUNAIDS / WHO /UNICEF درمورد HIVو تغذيه

شيرخواران اعالم مي دارد كه: مادران حق دارند كامال" آگاه و حمايت شوند تا توانايي اتخاذ تصميم آگاهانه در مورد تغذيه

شيرخوارشان را پيدا كنند. بعالوه ، تداوم حمايت از تغذيه با شيرمادر در زناني كهHIVمنفي

آنها مشخص نيست، بسيار اهميت دارد. اگرHIVهستند ويا وضعيت از مادر به كودك ازطريقHIVتاكيد فقط در مورد خطرات انتقال

شيرمادر باشد، ممكن است فراموش شود كه بهترين انتخاب براياكثريت مادران وشيرخواران ، تغذيه با شيرمادر است.

- چگونه اين دوره آموزشي مي تواند به بيمارستانهاي4 دوستدار كودك كمك نمايد.

دقيقه10

اقدام10ما درطول اين دوره آموزشي بحث مي كنيم كه چيست، چگونه مي توان آنها را اجرا كرد و ايجاد بيمارستان

دوستدار كودك براي كاركنان چه اهميتي دارد. ما همچنين

درمورد روش هاي مربوط به بازاريابي شيرمصنوعي وفرآيندهاي ارزيابي آن در انتها صحبت مي كنيم.

اقدام براي شيردهي موفق را نشان دهيد و يا يك نسخه به هر10پوستر - شركت كننده بدهيد.

-ازيك شركت كننده بخواهيد از روي آن، اولين اقدام را بخواند.

:اولين اقدام ازاقدامات دهگانه عبارتست از ضرورت وجود سياست تغذيه باشيرمادر در هربيمارستان

))سياست مدون ترويج تغذيه با شيرمادر در معرض ديد كليه كاركنان نصب شده باشد وبراي اطمينان از ارتقاء كيفيت خدمات

پايش شود((** توجه:

اقدامات دهگانه بيمارستان هاي دوستداركودك در كشورما بازنگري شده وتغييراتي در نسخه فارسي آن داده شده و بعنوان دستورالعمل اجرايي ترويج تغذيه باشيرمادر به بيمارستان ها ابالغ شده است. ازجمله عالوه بر زايشگاهها

وبخش هاي زنان و زايمان بيمارستانها ، بخش هاي مراقبت ویژه نوزادان و كودكان بستري را نيز شامل مي شود.لذااین اقدام بصورت زیرارائه شده

سياست مدون ترويج تغذيه با شيرمادر در معرض ديد كليهاست: كاركنان نصب شده باشد وبراي اطمينان از ارتقاء كيفيت خدمات

بطورمستمرتوسط کمیته بیمارستانی ترویج تغذیه باشیرمادر پايش.شود

:وجود سياست مدون به موارد زير كمك مي كند -اطمينان يافتن از ارائه مراقبت هاي پايدار ومؤثر براي مادران

وكودكان -فراهم كردن يك استاندارد براي روش هايي كه مي توانند مورد

سنجش و ارزيابي قرار گيرد.-حمايت از اقدامات

منظور از سياست، يك پروتكل درماني يا يك استاندارد مراقبت نيست. سياست بدين معني است كه تمامي كاركنان موافق با

پيگيري پروتوكل ها واستانداردها هستند وكاركنان مي بايست خود

مجري آن باشند. لذا پيگيري سياست مذكور وياعدم پيگيري آن مثل تمام سياست هاي ديگر بسته به تصميم شخصي افراد

نيست مثال" يك فرد نمي تواند تصميم بگيرد كه آيا واكسن به كودك بزند يا خير و يا چه اطالعاتي را روي گواهي تولد ثبت

نمايد. اگر سياست در مواقع خاصي پيگيري نشود، الزم استدليل آن ثبت شود.

سياست مذكور در ارتباط با اقدامات دهگانه وكد بين المللي بازاريابي شيرمصنوعي است و چگونگي اجراي اقدامات در

بيمارستان ومراکزبهداشتی درمانی را ذكر مي كند.-به سياست تغذيه با شيرمادر يا تغذيه شيرخواران رجوع كنيد.

ازشركت كنندگان بخواهيد كه به اين سياست درطول اين دوره )نه فقطدرطول اين جلسه( توجه داشته باشند و دقت كنند كه چگونه اجرا مي شود.

اشاره كنيد وازيك شركت كننده بخواهيد كه آنرا قرائت2-به اقدام كند:.دومين اقدام در مورد آموزش كاركنان است

)) كليه كاركنان به منظور كسب مهارت هاي الزم براي اجراياين سياست )قبل وحین خدمت( آموزش )های مکرر( ببينند((

اقدام حمايت كند.آموزش10اين سياست بايد از تمامی کارکنان به اجراي اين اقدامات كمك مي كند. اين دوره به

شما كمك مي كند تا درباره آگاهي ومهارتهاي خود در زمينه مراقبت

از مادران و شيرخواران كه همه روزه انجام مي دهيداعتمادبه نفس كافي بدست آوريد.

را نشان داده ومطلب زير را بخوانيد:3/1اساليد

هدف اين دوره آموزشي عبارتست از اينكه كاركنان بهداشتي درمانی با اعتماد بنفس براي تغذيه زودرس و انحصاري

شيرخواران باشيرمادر از مادران حمايت كنندوبيمارستان درراستاي معيارهاي بيمارستان دوستدار كودك حركت كند.

درطول اين دوره ما بقيه اقدامات رابا جزئيات بحث خواهيم كرد و فرصتي خواهيم داشت تا شما بياموزيد وتمرين كنيد كه چگونه موارد

زيررا انجام دهيد: از مهارتهاي ارتباطات براي صحبت با زنان باردار، مادران و همكاران استفاده-

كنيد. -اقدامات دهگانه براي شيردهي موفق را اجرا كنيد و براي اجراي كد بين المللي بازاريابي شيرمصنوعي محكم و استوار باشيد.)درکشورمابصورت قانون مصوب

شده است( -اهميت تغذيه با شيرمادر را با زنان باردار بحث كنيد و رفتارهايي كه شروع

تغذيه با شيرمادر را حمايت ميكند مختصرا" شرح دهيد.-تماس پوست با پوست و تغذيه زودرس با شيرمادر را تسهيل كنيد.

-به مادر براي آموختن مهارتهاي وضعيت صحيح بغل كردن و به پستان گذاشتنشيرخوار و نيز مهارت دوشيدن شير با دست كمك كنيد.

-بامادر بحث كنيد كه چگونه پس از ترخيص براي شيردهي خود در جستجويحمايت و حامي باشد.

-چه نيازهايي يك مادر غيرشيرده دارد كه بايد با اوبحث شود واين مادران رابراي كمك بيشتر درمورد تغذيه شيرخوارانشان ارجاع دهيد.

-روشهايي كه تغذيه با شيرمادر راحمايت مي كنند ويابا آن تداخل مي كنند،شناسايي كنيد.

-براي تشخيص موانع شيردهي ويافتن راه حلها جهت غلبه برآنها با همكاران خودكار كنيد.

شركت كنندگان دراين دوره ميزان آگاهي، مهارت و اعتماد بنفس شان را افزايش مي دهند و سازگاري اطالعات وعملكرد را در بيمارستان فراهم

مي كنند..اين دوره، ساختارعملكرد بيمارستان دوستدار كودك را فراهم مي كند

دوره هاي تخصصي تر هم وجود دارد. بعالوه فرد مرجع در منطقهاطالعات بيشتري دارد.

- چگونه استراتژي جهاني باساير فعاليت ها تطبيق مي يابد.5دقيقه5

،استراتژي جهاني بوسيله سياست هاي ملي، قوانين و برنامه ها ی ترويج حفظ و حمايت از تغذيه با شيرمادرحمايت می شود و از حقوق مادران

شاغل براي مرخصی زايماني حفاظت می کند.

- اگر وقت اجازه مي دهد موارد زير را ليست كنيد و مختصر شرح دهيد: برنامه هاي ملي يا فعاليتها براي اجراي استراتژي جهاني براي مثال سياست ملي تغذيه شيرخواران و توانايي ملي، كد بين المللي، قانون مرخصي زايماني، بيمارستانهاي دوستدار كودك، اطالعات جمع

آوري شده در سيستم بهداشتي، اصالحات كوريكولوم ، كوششها براي بسيج جامعه،سياستهاوفعاليتها .

-بپرسيد اگر سئوالي دارند مطرح كنند سپس خالصه مطالب اين جلسه را بيا ن كنيد.

1 خالصه جلسه

استراتژي جهاني براي تغذيه شيرخواران وكودكان خردسال به برنامه هاي موجود تغذيه مطلوب كمك مي كند و بنابراين امكان شروع زندگي

سالمي را به كودكان هديه مي كند. هدف استراتژي جهاني عبارتست از: ارتقاء وضعيت تغذيه، رشدوتكامل

وسالمت كودكان ازطريق تغذيه مطلوب وبنابراين حفظ بقاء شيرخواران وكودكان خردسال.

ماه اول، تداوم تغذيه6استراتژي جهاني از تغذيه انحصاري با شير مادر براي - سال يا بيشتر همراه با غذاهاي كمكي بموقع ،كافي و2با شيرمادر براي مدت

سالم و مناسب حمايت مي كند. همچنين استراتژي جهاني از تغذيه مادران و حمايت هاي اجتماع و جامعه از-

آنان پشتيباني مي كند. اقدام و همچنين10نهضت بيمارستانهاي دوستدار كودك متضمن اجراي

حفاظت در برابر بازاريابي شيرمصنوعي وكمك براي فراهم نمودنحمايتهاي بيمارستاني است.

اقدام براي تغذيه موفق10-هدف نهضت بيمارستان هاي دوستدار كودك اجراي با شيرمادر و خاتمه دادن به توزيع شيرمصنوعي رايگان و ارزان قيمت در

بيمارستانها ومراكز بهداشتي است.حمايت از تغذيه انحصاري با شيرمادر وتداوم راه اندازي بيمارستانهاي

اهميتHIVدوستدار كودك در همه جا حتي در مناطق با شيوع باالي دارد.

شركت دراين دوره مي تواند به شما كمك كند كه به مهارتهاي خود براي حمايت از تغذيه با شيرمادر اعتماد كنيد وامكانات بهترين عملكرد را در

بيمارستان فراهم كنيد. شما براي آموختن واجراي موارد زير فرصتخواهيد داشت:

از مهارتهاي ارتباطات براي صحبت با زنان باردار، مادران و همكاران استفاده-كنيد.

-اقدامات دهگانه براي شيردهي موفق را اجرا كنيد و براي اجراي كد بين الملليبازاريابي شيرمصنوعي محكم و استوار باشيد.

-اهميت تغذيه با شيرمادر را با زنان باردار بحث كنيد و رفتارهايي كه شروعتغذيه با شيرمادر را حمايت ميكند مختصرا" شرح دهيد.

-تماس پوست با پوست و تغذيه زودرس با شيرمادر را تسهيل كنيد. -به مادر براي آموختن مهارتهاي وضعيت صحيح بغل كردن و به پستان گذاشتن

شيرخوار و نيز مهارت دوشيدن شير با دست كمك كنيد. -بامادر بحث كنيد كه چگونه پس از ترخيص براي شيردهي خود در جستجوي

حمايت و حامي باشد. -چه نيازهايي يك مادر غيرشيرده دارد كه بايد با اوبحث شود واين مادران را

براي كمك بيشتر درمورد تغذيه شيرخوارانشان ارجاع دهيد. -روشهايي كه تغذيه با شيرمادر راحمايت مي كنند ويابا آن تداخل مي كنند،

شناسايي كنيد. -براي تشخيص موانع شيردهي ويافتن راه حل ها جهت غلبه برآنها با همكاران

خود كار كنيد.

1كنترل آگاهي جلسه يكي از همكاران از شما مي پرسد كه چرا اين دوره الزم است و چگونه اين

دوره می تواند به مادران و كودكاني كه شما مراقبت از آنها را بعهده داريد، كمك

كند. شما چه پاسخي به او مي دهيد؟

دستورالعمل ترویج تغذیه با شیرمادر در بیمارستانهای دوستدارکودکبخشهای اطفال(— ) بخشهای زنان وزایمان

-سياست مدون ترويج تغذيه باشيرمادر درمعرض ديد كليه كاركنان نصب شده باشد و ب��راي1 اطمين��ان از ارتق��اء كيفيت خ��دمات، بط��ور مسمترتوس��ط كميت��ه بيمارس��تاني ت��رويج تغذي��ه

باشيرمادر پايش شود. -كليه كاركنان به منظور كسب مهارتهاي الزم براي اجراي اين سياست آموزش هاي قب��ل از2

خدمت و حين خدمت آموزش های مکرر ببينند. -مادران باردار را در زمينه مزاياي تغذيه با شيرمادر، چگونگي شيردهي وتداوم آن ، عوارض3

تغذيه مصنوعي و بطري و گول زنك آموزش دهند. -به مادران كمك كنند تا تماس پوست با پوست را از لحظه تولد و تغذيه نوزاد باش��يرمادر را4

در ساعت اول شروع كنن��د ودر بخش ه��اي اطف��ال برنام��ه تج��ويز دارو و انج��ام آزمايش��ات واعمال جراحي به گونه اي طراحي گردد كه اختالل در تغذيه از پستان مادر ايجاد نكند.

-به مادران روش تغذيه باشيرمادر وچگ��ونگي حف��ظ وت��داوم ش��يردهي را)درص��ورت بيم��اري5مادر يا شيرخوار،اشتغال مادر(آموزش دهند وبراي حل مشكالت شيردهي كمك وحمايت كنند.

م��اه اول عم��ر بج��ز ش��يرمادر ،غ��ذا ي��ا مايع��ات ديگ��ر )آب،آب6-ب��ه ش��يرخواران س��الم در6قند...(ندهند.)مگر درصورت ضرورت پزشكي(

-برنامه هم اتاقي مادر وشيرخوار را در طول ش��بانه روز اج��را كنن��د و دربخش ه��اي اطف��ال7 تسهيالت الزم براي اق��امت ش�بانه روزي م��ادران ونيازه�اي ف��يزيكي وع�اطفي آن��ان را ت��امين

نمايند. -مادران را به تغذيه برحسب ميل وتقاضاي شيرخوار باشيرمادر تشويق ,کمک وحمایت كنن��د8

ودر مواقع لزوم امكان دوشيدن مكرر شير و ذخيره آن وجود داشته باشد.-مطلقا ازشيشه شير وپستانك)گول زنك( استفاده نكنند.9

-تشكيل گروههاي حمايت از مادران شيرده را پيگيري نمايند و اطالعاتي در مورد گروههاي10حامي و مراكز مشاوره شيردهي در اختيار والدين قرار دهند.

2جلسه مهارت هاي برقراري ارتباط

اهداف جلسه:در خاتمه اين جلسه، شركت كنندگان قادر به موارد زير خواهند بود:

-شناخت مهارتهاي برقراري ارتباط يعني گوش كردن وآموختن1 و مهارتهاي ايجاد اعتماد بنفس

دقيقه30 (Worksheet-تمرين استفاده از اين مهارتها بوسيله برگه تمرین) 2 كل مدت جلسه دقيقه 30

تمرين مهارتها مي تواند دقيقه60 درجلسه جداگانه اي انجام شود.

مواد آموزشي:-يك عروسك براي نمايش

-دو صندلي براي نشستن در جلوي جمع - كپي قسمت هايي كه بايد در نمايش قرائت شوند. داشتن متن كامل نمايش در پايان جلسه، براي كساني كه قرائت مي كنند راحت تر ازكپي قسمت هايي

از آن است. رجوع كنيد(1-ليستي از مهارتهاي برقراری ارتباط آماده كنيد)به خالصه جلسه

و روي ديوار يا فيليپ چارت درابتداي جلسه نمايش دهيد. ()بدون پاسخ( Worksheet/برگه تمرین) 2/1-كپي مهارتهاي برقراري ارتباط در

رابه هرشركت كننده بدهید. مفهوم )) كلمات قضاوت كننده(( ممكن است نياز كتاب مشاوره شيردهي7به تشريح بيشتر به زبان محلي داشته باشد)به بخش

مراجعه كنيد(2006و 1993

آماده شدن براي اجراي نمايش ها: اين نمايش ها خيلي كوتاه هستند. مربي نكاتي را كه الزم است شركت كنندگان روي آنها تمركز كنند، معرفي مي كند . پس از هر نمايش، مربي نظريه اي براي

تاكيد يا روشن ساختن نكته مهم نمايش ارائه مي دهد. اولين نمايش برقراري ارتباط غيركالمي است وبايد در جلوي كالس انجام

شود .چون الزم است آنها حركات راببينند. قبل از جلسه ازيك شركت كنندهبخواهيد براي انجام نمايش ارتباط غيركالمي به شما كمك نمايد.

براي صرفه جويي دروقت درطول اجراي ساير نمايش هاالزم نیست شركت كنندگان جلوي كالس بيايند. كپي قسمت هايي از متن نقش ها را توزيع كنيدو از يك نفر بخواهید که آنرا برای افراد نشسته دركنار هم بخواند. ازشركت كنندگان

بخواهيد كه در هر نمايش قسمت هايي را باصداي بلند از همان محلي كهنشسته اند، بخوانند.

:منابع براي مطالعه بيشتر

مهارت هاي برقراري ارتباط-1 اغلب كاركنان بهداشتي براي پيدا كردن مشكالت و مقابله با آنها آموزش

مي بينند. خوب برقرار كردن ارتباط يعني شمابه افكار، باورها و فرهنگ مادراحترام بگذارید و به اين معني نيست كه شما بگوئيد يا توصيه كنيد كه مادران بايد چكاري انجام دهند و يا آنان را براي انجام يك كار خاص

تحت فشار بگذاريد.بيش از ارائه اطالعات، بایدكاركنان بهداشتي درمانی توانمندی هایی

داشته باشند .اين امر جزيي از شغل آنهاست كه علل هر مشكلي را جستجوكنندياتشخيص دهند و راه هايي را براي كمك به رفع مشكل

پيشنهاد دهند .اغلب مشكلي براي برطرف شدن وجود ندارد اما مادر نيازدارد كه مطمئن شود که اوبخوبی انجام وظیفه می کند.

:شما مي توانيد از مهارتهاي برقراري ارتباط در موارد زير استفاده كنيدگوش كردن و آموختن درباره باورهاي مادر، ميزان آگاهي و عملكرد او.-

-ايجاد اعتماد بنفس در مادر و تمجيد رفتارهايي كه او بايد براي انجام آنهاتشويق شود.

-ارائه اطالعات

-اگرتغییری موردنیازاست,پيشنهاد تغييراتي كه مادر مي تواند به آنها توجهنمايدانجام شود.

-ترتيب دادن يك مالقات براي پيگيري.:شما همچنين مي توانيد اين مهارتها را در موارد زير بكارببريد

-برقراري ارتباط با همكاراني كه ممكن است براي تغييردادنعملكردشان در جهت دوستدار كودك شدن بيمارستان مقاومت نمايند. -برقراري ارتباط با اعضاء خانواده مادر كه اورا حمايت مي كنند بويژه

آنهايي كه ممكن است تاثير منفي بر روش هاي تغذيه شيرخوارش داشتهباشند.

-برقراري ارتباط با سياستگذاران براي دفاع از بيمارستانهاي دوستداركودك.

مهارتهاي برقراري ارتباط دراين دوره بعنوان يك سطح پايه يا اساسي معرفي

مي شود. اين مهارتهاهمانطور كه از آنها استفاده مي كنيد طبيعي تراحساس

مي شوند . شما مي توانيد از اين مهارتهاي برقراري ارتباط در خانه باخانواده خود و با دوستانتان در محل كاراستفاده كنيد.

مهارتهاي گوش كردن و آموختن

ارتباط مي تواند ارتباط كالمي باشد. ارتباط غيركالمي نيز بهمان اندازه اهميت دارد و منظور حركاتي است كه ما از خود نشان مي دهيم ويا مي

توانيم در مادر مشاهده كنيم.ما ممكن است مشاهده كنيم كه مادر در وضعيت ناراحتي نشسته است

يا اطراف را نگاه مي كند و نگران است كه ديگران درحال گوش کردن سخنان اوهستند و او نمي تواند روي تغذيه فرزندش تمركز نمايد.مشاهده اين حركات وارتباط غيركالمي در مادر بسيار مفيداست.

وقتي با مادر در يك محلي كه او احساس راحتي وايمني مي كند صحبت مي كنيد اين امر به تمايل مادر براي صحبت با شما كمك مي كند.

- استفاده از ارتباطات غيركالمي مفيد1 - ارتباطات غيركالمي ما با مادر مي تواند به احساس آرامش مادر وتوانايي او

براي گوش كردن كمك نمايد. -بپرسيد: برخي روشهاي ارتباط غيركالمي مفيد درطول بحث كدامند؟ براي شنیدن پاسخ

ازچند نفر منتظر شويد. -برخي روشهاي برقراري ارتباط غيركالمي مفيد درطول بحث با مادر عبارتند

ازاينكه:-هم سطح با مادر ونزديك او بنشينيد.

-هر مانعي كه در فاصله بين شماست مثل ميزتحریریازونکن هارا برداريد. -به مادر توجه كنيد. از ايجاداغتشاش حواس پرهيز نمائيد و با تكان دادن سرو

لبخند زدن وساير حركات مناسب به اونشان دهيد كه در حال گوش كردن بهاوهستيد.

- بدون عجله و نگاه كردن به ساعت تان وقت صرف كنيد.

-دست يا بازوي اورا به طريق مناسب لمس كنيد.)اگر كارمند بهداشتي درمانیخانم هستيد( پستانهاي او و يا بدن كودكش را بدون اجازه لمس نكنيد.

:1نمايش - نمايش را معرفي كنيد: در اين نمايش كارمند بهداشتي در حال احوالپرسي با مادر با

استفاده از كلمات مشابه اما به روش هاي مختلف است. شما به ارتباطات غير كالمي در هربار احوالپرسي توجه كنيد.

يكي از شركت كنندگان نقش مادر را ايفا مي كند و روي يك صندلي روبروي گروه مي نشينددر حاليكه يك عروسك را بغل كرده و نمایش می دهدکه در حال شير دادن به اوست.

مربي نقش كارمند بهداشتي را ايفا مي كند و هربار دقيقا" از كلمات مشابه استفاده مي كند:))صبح بخير ، شيردهي چطور پيش مي رود؟((

هربار اين جمله را با استفاده از ارتباطات غير كالمي متفاوت بيان مي كند .براي مثال: مي ايستد يا در كنار مادر مي نشيند يا وقتي سئوال را مي پرسد به ساعتش نگاه مي كند يا به

شیرخوارورمی رود..جلو خم مي شود و به -بحث كنيد كه چگونه ارتباطات غير كالمي مي تواند تفاوت در برخورد با مادر ايجاد كند.

از" مادر " بپرسيد كه هربار چگونه احسا سي داشته است. از شركت كنندگان بپرسيد: كهآنها از اين نمايش ارتباطات غير كالمي چه چيزي را آموخته اند؟

- سئواالت بازبپرسيد2وقتي شما به يك مادر كمك مي كنيد، مي خواهيد پي ببريد در چه

وضعيتي است و اگر مشكلي دارد مادر چه كاري انجام مي دهد يا انجام داده ويا نداده است. اگر شما سئواالت را به طريقي بپرسيد كه تشويق شود با

شما صحبت كند، ديگر نيازي نيست كه سئواالت زيادي بپرسيد.سئواالت باز معموال" مفيدتر هستند و مادر را به دادن اطالعات

بيشتري ترغيب مي كنند. سئواالت باز معموال" با )) چگونه؟ چه؟ چه وقت؟كجا؟ چرا؟(( شروع

مي شوند. براي مثال: )) فرزندتان را چگونه تغذيه مي كنيد؟ (( سئواالت بسته را مادر با بلي يا خير پاسخ مي دهد و ممكن است

اطالعات زيادي به شما ندهد سئواالت بسته معموال" با چنين كلماتي شروع مي شود )) آيا شمااین چنین هستید این چنین کردید؟ آيا كودك این چنین

بوده(( براي مثال: آيا شما فرزند قبلي تان را با شير خود تغذيه مي كرديد؟((.شما ممكن است فكر كنيد كه مادر مايل به صحبت با شما نيست

مادر ممكن است بترسد و پاسخ هاي غلط به شما بدهد. گاهي مادر به سؤال بسته شما )) پاسخي كه صحيح است(( مي دهد يعني او ممكن است فكر كند

كه شما همين را مي خواهيد بشنويد، خواه واقعيت داشته يا نداشته باشد.

الف:2نمايش

- نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش به يك كارمند بهداشتي گوش مي كنيد كه از مادرسئواالت باز يا بسته مي پرسد ومادر پاسخ مي دهد.

صبح بخير آیاشما وفرزندتان امروز خوبكارمند بهداشتي:هستيد؟

بلي، خوبيممادر:آیامشكالتي داريد؟كارمند بهداشتي:

خيرمادر:آيا فرزندتان اغلب شير مي خورد؟كارمند بهداشتي:

بليمادر: نظريه بدهيد: سئواالت بسته فقط با پاسخ بلي يا خير همراه هستند . كارمند بهداشتي بيش

از اين چيزي از مادر نمي شنود و اين براي ادامه صحبت مشكل است.حال اجازهدهیدبنحودیگراجراکنیم.

ب:2نمایش نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش به يك كارمند بهداشتي گوش مي كنيد كه از مادر

سئواالت باز يا بسته مي پرسد و مادر پاسخ مي دهد.صبح بخيرحال شما وفرزندتان امروز چطور است؟كارمند بهداشتي:

بلي، خوبيممادر:به من بگو فرزندت را چگونه تغذيه مي كني؟كارمند بهداشتي:

من اغلب اورا با شيرخودم تغذيه مي كنم با يكبار تغذيه با بطريمادر:در شب

چه چیزموجب شدشماشبها فرزندتان را با بطري تغذيه كنيد؟كارمند بهداشتي: كودكم شب بيدار مي شود و فكر مي كنم شيرم براي او كافيمادر:

نيست. پرسید. مادر در پاسخ به سئواالت ، اطالعات را ارائه نظريه: كارمند بهداشتي سئواالت باز

وكارمند بهداشتي اطالعات بيشتري دریافت کرد. داد

- مادررا به صحبت كردن تشویق کنید- عالقمندي نشان دهیدوآنچه3رامی گویدبه اوبرگردانید نشان دهيد.

چگونه مي توانيم به مادر نشان دهيم كه به شنيدن آنچه كه مي گويد عالقمنديم؟بپرسيد: براي شنيدن چند پاسخ از شركت كنندگان منتظر شويد.

ما مي توانيم عالقمندي خودرا به طرق مختلف به مادر نشان دهيم ازجمله: بوسيله لبخند زدن، تكان دادن سر و گفتن عباراتي كه نشان دهد بخوبي گوش مي كنيم... اگر شما گفته مادر را تكرار كنيد ياآنچه

رامی گویدبه اوبرگردانید ، مادر احساس مي كند كه در حال گوش كردن هستيد و به حرف زدن تشويق مي شود. شما مي توانيد از

كلمات متفاوتي براي تكرار گفته هاي مادر استفاده كنيد و عين جمله اورا تكرار نكنيد.بنابراین بنظرنمی رسدصحبت های اوراکپی کرده

اید.بسيار مفيد است اگربرگرداندن حرفهای مادر را با ساير پاسخ ها توام

كنيد) براي مثال: اوه، واقعا" ، ادامه بده( يا يك سئوال باز بپرسيد.

:3نمايش -نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش شما كارمند بهداشتي رادر حال گوش كردن و آموختن

مشاهده مي كنيد كارمند بهداشتي در حال گوش كردن به صحبت هاي مادر است وازمهارتهايي استفاده مي كند كه از گفته هاي مادر بيشتر مي آموزد.

كارمندبهداشتي:

صبح بخير، امروز چطوريد؟

من خیلی خسته ام,فرزندم تمام وقت بیداربود.مادر: كارمند

بهداشتي:اوه، عزيزم ) خودرا نگران جلوه دهيد(

خواهرم مي گويد كه اونبايد شب بيدار شود ومن دارم اورا بد عادتمادر:مي كنم.

كارمندبهداشتي:

خواهرت مي گويد كه اورا بدعادت مي كني؟

بله ، خواهرم هميشه براي مراقبت از فرزندم توصيه هايي به منمادر:مي كند.

كارمندبهداشتي:

آها )با تكان دادن سر(

من نمي دانم كه چرا نحوه مراقبت از فرزندم براي او مشغولياتيمادر:شده .

كارمندبهداشتي:

اوه، بيشتر دراين باره به من بگو

نظريه : پاسخهايي مثل اوه، عزيزم و آها، نشان مي دهد كه شما در حال گوش كردن مي تواند بشما كمك كند تا گفته مادر را روشن سازيد. دراين هستيد.برگرداندن حرف او

نمايش مي بينيم كه ممکن است بيدار شدن كودك، مشكل عمده مادرنباشد . او دلواپسنظريات خواهرش است.

نشان دهيد كه احساس مادر را درك مي كنيد ( empathy ) - باهمدلي 4

تائيد كردن مادر به او نشان مي دهد كه صحبت هاي اورا گوش مي كنيد واحساس اورا درك مي كنيد. يعني از نقطه نظر او به موقعيتش توجه

( متفاوت است. هنگام همدردي شماsympathyمي كنيد. همدري كردن )از نقطه نظر خودتان به موقعيت او توجه مي كنيد.

همدلي كردن با احساسات خوب مادر نيز مهم است . تنها با احساسات بد او همدلي نكنيد.

شما نياز داريد كه اطالعات بيشتري بپرسيد اما اين كار را پس از آنكه پي برديد كه او درباره موقعيتش چه احساسي دارد، انجام دهيد.

الف:4نمايش نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش شما كارمند بهداشتي را در حال همدلي با مادر-

مشاهده مي كنيد او سعي مي كند احساسات مادر را درك كند. كارمند

بهداشتي:صبح بخير ) نام مادر( حال شما وكودك) نام او( امروز چطور است؟

) نام كودك( یک دو روزي است كه خوب شیرنمی خورد و من نميمادر:دانم چكار كنم.

كارمندبهداشتي:

خوب شیرنمی خورد من احساس شمارا درك مي كنم وقتي كودكممن هم نگران او

مي شوم و دقيقا" احساس شمارا مي دانم.وقتي كودكتان خوب شیرنمی خورد، شما چكار مي کنید مادر

نظريه: آنها چه مي بينند؟ اينجا صحبتها به جاي تمركزروي مادر، روي كارمند بهداشتي متمركز شده واين همدلي نبود و روي احساس مادر متمركز نشد. بگذاريد طور ديگري اين

نمايش را اجرا كنيم

ب:4نمايش - نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش شما كارمند بهداشتي را در حال همدلي با مادر

مشاهده مي كنيد اوسعي مي كند احساسات مادر را درك كند. كارمند

بهداشتي: صبح بخير) نام مادر( حال شما وكودك ) نام او( امروز چطور

است؟ ومن نمي )نام كودك( چند روزي است كه خوب شیرنمی خوردمادر:

دانم چكار كنم. كارمند

بهداشتي:شما درباره )نام كودك( نگران هستيد.

بلي، نگرانم او ممكن است مريض باشد چون خوب .شیرنمی خوردمادر نظريه: در اين نمايش روي مادر تمركز شده است. اين كارمندبهداشتي همدلي خود را با

مادر ازطريق درك احساس مادروبرگرداندن این هیجان به او نشان مي دهد كه واقعا درحال گوش دادن است. اين روش باعث ترغيب مادر مي شود كه كارمندبهداشتي رابيشتردر

احساس خود شريك كندوبه صحبت كردن ادامه دهد.

- از بكار بردن كلماتي كه بيانگر قضاوت وانتقاد باشند، بپرهيزيد.5

،كلماتي كه نشانگر قضاوت شماست عبارتند از: درست، غلط، خوب، بد كافي، خيلي خوب، مناسب، مشکل,بدرستی. باكلماتي شبيه اينها ممكن است

مادر احساس كند كه بايد به يك استانداردي برسد ويا كودكش طبيعي رفتارنمي كند.

كودك شما خوب شیرمی خورد ؟ ( با اين جمله ممكن براي مثال ) آيا است مادر تصور كند كه استانداردي براي تغذيه وجود دارد و كودكش اين

استاندارد را رعايت نمي كند. مادر ممكن است نكاتي را از شما پنهان كند چون احساس مي كند كه شما آنها را بعنوان عدم کفایت قضاوت مي كنيد. بعالوه مادر وكارمند بهداشتي

درباره مفهوم) تغذيه خوب( عقايد متفاوتي دارند. پرسيدن يك سئوال باز مفيدتر است نظير: ) كودكتان چگونه شیرمی خورد ؟ يا مي توانيد درمورد

شیرخوردن فرزندتان به من توضيحاتي بدهيد؟(

(کارمندبهداشتی رابهداشتی درمانی تلقی کنید)

الف:5نمايش نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش استفاده از كلمات قضاوت كننده يا پرهيز از آنها را

توسط كارمند بهداشتي مشاهده مي كنيد. كارمند

بهداشتي: صبح بخير، آيا فرزند شما از آخرين باري كه توزين شد، وزن گيري

كافي داشته است؟

فكر نمي كنم، مطمئن نيستم.مادر: كارمند

بهداشتي:آيا اوبطور مطلوب تغذيه مي شود؟ آيا شيرتان شما خوب است؟

نمي دانم، اميدوارم. مطمئن نيستم )نگران بنظر مي رسد(مادر چيزی را نمي آموزد و مادر را نگران مي سازد. بگذاريد به روش نظريه: كارمند بهداشتي

ديگري اين نمايش را اجرا كنيم.

ب:5نمايش نمايش را معرفي كنيد. در اين نمايش استفاده از كلمات قضاوت كننده يا پرهيز از آنها را

توسط كارمند بهداشتي مشاهده مي كنيد. كارمند

بهداشتي: صبح بخير. كودك شما اين ماه چطور رشد كرده؟ مي توانم كارت

رشد او را ببينيم؟

پرستار مي گويد كه او نيم كيلو وزن اضافه كرده و من خوشحالم.مادر: كارمند

بهداشتي: اين نشان مي دهد كه او قطعا" تمام نيازهايش با شير مادر تامين

مي شود. نظريه: كارمند بهداشتي بدون اينكه مادر را نگران كند ، آنچه را كه نياز دارد بداند از مادر مي

آموزد.

مهارتهای ایجاد اعتماد بنفس و حمایت ازمادرمهارتهای ارتباطی شما می تواند به مادر کمک کند که احساس خوبی در

مورد خودش داشته باشد و به خود اعتماد کند که مادر خوبی می باشد.اعتماد بنفس

می تواند به مادر در تصمیم گیری هایش کمک کند ودر برابر فشار اطرافیان خود مقاومت نماید. شما برای ایجاد این اعتماد و حمایت به موارد زیر نیاز

دارید:

- آنچه را که مادر فکر و احساس می.کند بپذیرید.6 ما می توانیم عقاید و احساس مادر را بپذیریم بدون اینکه با او مخالفت کنیم یا

. پذیرش گفته های مادر به معنی به او بگوئیم نگران نباش چیزی نیستموافقت با آنچه که

می گوید نیست. شما می توانید گفته های اورا بپذیرید واطالعات صحیح را بعدا" به او بدهید. پذیرش گفته های مادر به او کمک می کند تا به شما اعتماد

کند و برای ادامه مکالمه تشویق شود.

الف:6نمایش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند. من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم من شیرکافیمادر

ندارم. کارمند

بهداشتی من مطمئنم شیرشما کافی است فرزندتان به تغذیه با شیشه نیاز

ندارد. نظریه: آیا کارمند بهداشتی احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی با مادر مخالفت و

عقیده اورا رد کرده است.بگذارید به روش دیگری این نمایش را اجرا کنیم.

ب:6نمايش نمایش را معرفی کنید دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم من شیرکافیمادر

ندارم. کارمند

بهداشتی بلي، يك بار تغذيه با شيشه در شب بنظر مي رسد بعض كودكان را

آرام نمايد. نظریه: آیا دراین نمایش کارمند بهداشتی فکر یا احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی با عقيده اشتباه مادر موافقت كرده است.موافقت در اينگونه موارد به مادر و كودك كمكي

نمي كند. حاال اين تمرين را به طريق ديگري انجام مي دهيم.

پ:6نمايش نمایش را معرفی کنید دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند

من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم من شیرکافیمادرندارم.

کارمندبهداشتی

می بینم که شما فکر می کنید شب ها شیر کافی ندارید.

نظریه: آیا دراین نمایش کارمند بهداشتی فکر یا احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی گفته های مادر را پذیرفته اما با او موافقت یا مخالفت نکرده است. کارمند بهداشتی مادر را

می پذیرد ونظر اورا تصدیق می کند. به این ترتیب مادر احساس می کند که کارمند بهداشتی به او گوش می دهد .آنها حاال می توانند به صحبت های خود درباره تغذیه با شیرمادر در شب

ادامه دهند واطالعات صحیح درباره تولید شیررا بحث کنند.

آنچه که مادر به درستی انجام می دهد. شناخت وتقدیر -7

شناسایی وتحسین کنید. برای کار درست مادر و آنچه راکودک کسب کرده مثال به او بگوئید که شما به این نکته توجه کرده اید که مادر منتظر می شود تا شیرخوار دهانش را برای گرفتن پستان کامال" بازکندسپس به پستان می گذارد یا اشاره کنید به اینکه چگونه کودکش از او جدا می شود وقتی تغذیه اش را از

یک پستان تمام می کند وبرای تغذیه از پستان دیگر آماده می شود.

-به مادر کمک های عملی ارائه دهید.8 اگر مادر راحت باشد این امر کمک می کند تا شیرش به جریان بیافتد. او

ممکن است تشنه یا گرسنه باشد. ممکن است نیاز به یک بالش اضافی داشته باشد یا ممکن است نیاز داشته باشد که کسی فرزندش را نگهدارد تا او به

دستشویی یا توالت برود. یا مادر ممکن است یک مشکل شیردهی عملی داشته باشد. برای مثال می خواهد نحوه دوشیدن شیررا بیاموزد. اگر شما این کمک را

عمال" به مادر بکنید او راحت تر می شود و قادر است روی کودکش تمرکزنماید.

- با استفاده از زبان مناسب ، اطالعات مناسب به مادر ارائه9دهید.

جستجو کنید که مادر دراین زمان چه چیزهایی نیاز دارد بداند.ازکلمات مناسب که مادر درک کند استفاده کنید.

اورا با اطالعات زیاد اشباع نکنید.

-به مادر پیشنهاد بدهید، به اودستورندهید .10 چند راه را به مادر پیشنهاد کنید و بگذارید خود او تصمیم بگیرد که چه روشی

بهتر است.به او نگوئید که باید یا نباید این کار رابکند.

پیشنهادات خودرا به یکی دو پیشنهاد که مناسب موقعیت فعلی او باشد محدودکنید.

الف:7نمایش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش شما می بینید که آياکارمند بهداشتی اطالعات مرتبط را

با زبان مناسب به مادر ارائه می دهد وآيا پیشنهاد می کند اما توصیه نمی کند. کارمند

بهداشتیصبح بخیر امروز چه کار می توانم برای شما بکنم؟

مطمئن نیستم که باید فرزندم را شیربدهم یا خیر وقتی كه متولد میمادر شود.HIVشود. نگران هستم که مبادا مبتال به

کارمندبهداشتی

HIV% مادران 5-15توجه کن که وضعیت از اینقرار است . حدود مثبت این ویروس را از طریق شیرمادر منتقل می کنند. این میزان در نقاط مختلف متفاوت است اگر مادر اخیرا" مبتال شده باشد یا

دچاربیماری میزان زیادی از ویروس را در بدن خودداشته باشد یا عالمت دار شده باشد احتمال خطر بیشتر است.

اگر شما تماس جنسی نامطمئن داشته باشید در حالیکه شیرمی دهيد آلوده شوید وسپس احتمال انتقال آن به کودکHIVمی توانید به بیشتر است.

بهرحال اگر شما به فرزندتان شیرندهید ممکن است اودر معرض خطر سایر بیماریهای بالقوه کشنده مثل بیماریهای تنفسی و گوارشی

قرار گیرد. حاالشما برای مشاوره دیرمراجعه کرده اید اگر من بجای شما بودم

تصمیم می گرفتم که ...

اوهمادر بپرسید: شرکت کنندگان درباره این ارتباط چه فکر می کنند؟ آیا کارمند بهداشتی اطالعات

کافی به مادر داده است؟ کارمند بهداشتی اطالعات خیلی زیادی ارائه کرده است .این اطالعات با شرایط مادر در حال حاضر مربوط ومناسب نیست. او از کلماتی استفاده کرده که برای مادر آشنا نیست . برخی اطالعات را از جنبه منفی آن ارائه داده است. کارمند بهداشتی بیشتر اطالعاتی به مادر ارائه

می دهد که چکارهایی به او کمک می نماید تا اطالعاتی که بتواند تصمیم خودرا اتخاذ نماید.بگذارید روش دیگری را هم مشاهده کنیم.

موجود است( HIV ب: ) اگر امکان آزمایش 7نمایش نمایش را معرفی کنید : دراین نمایش کارمند بهداشتی را مشاهده می کنید که اطالعات مربوط و مناسب با وضعیت مادررا با زبان مناسب ارائه می دهد و پیشنهاد می کند اما

نظریه صادر نمی کند. کارمند

بهداشتیصبح بخیر. چه کاری می توانم امروز برای شما انجام دهم؟

وقتی متولد می شودمطمئن نیستم که باید به فرزندم شیربدهم یامادر شود.HIVخیر . من نگرانم ممکن است مبتال به

کارمندبهداشتی

هستید این خطر وجود دارد که به فرزندتانHIVاگر شما آلوده به را انجام داده اید؟HIVمنتقل شود. آیا آزمایش

نه نمی دانم کجا آزمایش بدهم.مادر کارمند

بهداشتی بهترین کار این است : قبل از آنکه درمورد چگونگی تغذیه فرزندتان

دارید یا خیر. من می توانم به شماHIVتصمیم بگیرید ابتدا بدانید که توضیح دهم که چه کسی

می تواند با شما درمورد این آزمایش صحبت کند. آیا مایل هستید؟بلی، من مایلم در مورد این آزمایش بیشتر بدانم.مادر

نظریه: کارمند بهداشتی اطالعاتی که بیشترین اهمیت را در حال حاضر برای مادر دارد به او دارید یا خیر و سپس در مورد تغذیهHIVارائه داد. بسیار اهمیت دارد که شما ابتدا بدانید که

طفل تصمیم بگیرید. کارمند بهداشتی از زبان ساده استفاده کرد وکلمات قضاوت کننده بکار و برای آزمایش ارجاع داد.HIVنبرد ومادر را به مشاور

موجود نيست(HIVب: )اگر امكان آزمايش 7نمايش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش شما کارمند بهداشتی را مشاهده می کنید که اطالعات مربوط با مادر را بازبان ساده به مادر ارائه می دهد و پیشنهاد می کنداما نظریه صادر نمی

کند. مطمئن نیستم که باید به فرزندم شیربدهم یا خیر وقتی که متولد میمادر

شود.HIVشود. من نگرانم ممکن است مبتال به کارمند

بهداشتی هستید خطر انتقال آن به فرزندتان وجود دارد.HIVاگر شما آلوده به

اینجا امکان آزمایش وجود ندارد تا دراین مورد مطمئن شوید. وقتی شما دارید و نمی تواند آزمایش بدهید توصیه می شودHIVمطمئن نیستید که

که به فرزندتان شیربدهید.من این را نمی دانستم.مادر

کارمندبهداشتی

ماه اول6بلی، دادن شیرمادر به تنهایی، بدون سایر غذاها ومایعات برای کودکتان را از بسیاری از بیماریها نظیر اسهال حفاظت می کند.

نظریه: کارمند بهداشتی اطالعاتی به مادر می دهد که در حال حاضر بیشترین اهمیت را دارد. مثبت هستید، تغذیه انحصاری با شیرمادر توصیه می شود. کارمندHIVاگر شما نمی دانید که

بهداشتی اززبان ساده بدون کلمات قضاوت کننده استفاده کرده است. این احتمال وجوددارد که این زن وکارمند بهداشتی بتوانند به این ارتباط ادامه دهندوبیشتر بحث کنند.

ترتیب پیگیری و حمایت بعدی را بدهید.

اغلب وقتی بحث ادامه می یابد مادر ممکن است هنوز سئواالتی داشته باشد که وقت مطرح کردن آنهارا نداشته باشد وممکن است چیزهای دیگری

فکر کند که بخواهد با شما مطرح نماید یا ممکن است انجام آنهارا مشکلبیابد. مهم است که ترتیب پیگیری و حمایت بیشتر اورا بدهید:

-بیاموزید که چه کمکی از سوی خانواده ودوستان براي مادر قابل دسترساست.

-زمانی را مشخص کنید که مجدد بتوانید مادررا مالقات وبا او صحبت کنید. - مادر را تشویق کنید که اگر تردید یا سئوالی دارد باشما یافرد دیگری مالقات

کند وکمک بگیرد.- اورا به گروههای حامی جامعه اگر در دسترس هستند، ارجاع دهید.

-اگر الزم است اورا برای مشاوره تخصصی تر ارجاع دهید.

بسياری زنان قادر به انجام چیزی که خودشان می خواهند یا شما پیشنهاد

می دهید نیستند. درمورد وضعیت مادر در خانواده الزم است بحث کنید. اعضاء خانواده، وقت وپول همسر، سالمت مادر و روشهای معمول در خانواده وجامعه روی کارهایی که مادر می تواند انجام دهد، بیشترین تاثیررا دارند.

یادآوری می نماید که شما نباید برای مادر تصمیم بگیرید یا سعی کنید که او آنچه را که شما فکر می کنید بهترین است انجام دهد. شما می توانید به

حرفهای او گوش کنید واعتماد بنفس اورا تحکیم کنید. بطوریکه او بتواند تصمیمبگیرد که چه چیز برای او و فرزندش بهترین است.

-مهارتهای برقراری ارتباط را تمرین کنید. 2 دقیقه30

شرکت کنندگان را به گروههای کوچک یا دوتایی تقسیم کنید و شرح دهید کههرگروه ، تمرینات جدول کاری را انجام دهد.

هر تمرین یک مثال دارد و یک تمرین را گروه تکمیل می نماید. اولین مثال راقرائت وکنترل کنید که شرکت کنندگان درک کرده باشند که چکار باید بکنند.

از سایر مربیان بخواهید که بین گروههای در حال انجام فعالیت گردش کنند و ببینند که شرکت کنندگان فعالیتها و مهارتهارا درک می کنند. در هر گروه کوچک مربیان می توانند مثال های دیگری را نیز ذکر کنند از شرکت کنندگان بخواهید

worksheet 25 ))که سعی کنند کلماتی را بگویند و بنویسند برای این جدول کاریدقیقه وقت بگذارید.

در پایان وقت ، خالصه بخش را بیان کنید وبه سئواالت پاسخ دهید شماالزمنیست صحیح بودن هر آیتم را در تمرینات دراین فعالیت بیان کنید.

این یک بخش ضروری از این دوره آموزشی است چون کارکنان بهداشتی راههای جدید برقراری ارتباط با مادران را می آموزند. اگر امکان دارد وقت

اضافی برای این مهارتها منظور کنید.

2 خالصه جلسه برقراری ارتباط شامل گوش کردن وایجاد اعتماد بنفس در مادر

است وفقط ارائه اطالعات نیست.

به گفته هاي مادرگوش کنيد و بياموزيد:- از ارتباطات غیركالمي مفیداستفاده كنيد.

- سئواالت بازبپرسيد.- عالقمندی نشان دهيدوگفته های مادررابه اوبرگردانید.

- باهمدلی به مادرنشان دهید که احساس اورا درک می کنید- از بکار بردن کلمات قضاوت کننده بپرهيزيد.

اعتماد بنفس مادر را تحكيم و او راحمایت كنيد:- فکر و احساس مادر را بپذيريد.

- کارهایی راکه مادر و کودک بدرستی انجام می دهند بشناسيد وتشویق كنيد.- کمکهای عملی ارائه دهيد.

- اطالعات مناسب ومربوط وکم با استفاده از زبان ساده ارائه دهيد.- یکی دوپیشنهاد ارائه دهيد ودستور صادر نكنيد.

پیگیری و حمایت مناسب با موقعیت مادر را ترتيب دهيد.

مهارتهای برقراري ارتباط) با پاسخ های احتمالی( 1/2 برگه تمرین

:سئواالت باز برای هر سئوال بسته، یک سئوال باز جدید بنویسید.

مثال:آیا فرزندتان را با شیرخود تغذیه می کنید؟)سئوال بسته(

فرزندتان را چگونه تغذیه می کنید؟ )سئوال باز(این سئواالت را دوباره بصورت سئواالت باز بنویسید:

چه وقت کودکتان شیرمی خورد ؟ - آیافرزند شما اغلب تغذیه می شود؟ شیردهی به کودکتان چگونه پیش- آیا مشکالتی در تغذیه کودکتان دارید؟

می رود؟ وزن کودک چگونه است؟ - آیا کودک وزن اضافه کرده است؟

:همدلی كردن با احساسات مادر اظهارات زیر توسط مادر بیان می شود. پاسخی را که شما می توانید برای

نشان دادن همدلی و درک احساسات مادر بدهید عالمت بزنید.مثال:

کودکم تمام شب شیرمی خورد و من خسته شده ام:- چند بارشیرمی خورد ؟

- آیا هرشب همینطور است؟.شماواقعا" احساس خستگی می کنید -

پاسخ هایی را که نشان دهنده همدلی است عالمت بزنید:شیرم رقیق بنظر می رسد، نمی تواند خوب باشد.:

-شیرمادر همیشه رقیق بنظر می رسد. شما در مورد شیرتان نگرانید؟-

-فرزندتان چقدر وزن اضافه کرده؟ می ترسم به فرزندم شیربدهم.:HIVمن بخاطر

شمادر مورد-HIVنگران هستید؟ -آیا آزمایش داده اید؟

-از شیرمصنوعی استفاده کنید.پرهیز از کلمات قضاوت کننده

هرسئوال را دوباره بنویسید. از کلمات قضاوت کننده استفاده نکنید ویک سئوالباز بپرسید.

مثال:آیافرزندتان خوب شیرمی خورد؟ فرزندتان چگونه شیرمی خورد؟

کلمات قضاوت کننده را تغییردهید: کودکتان شبها چگونه است؟ گریه می کند؟خیلی زیادآیا کودکتان شبها

ارتباط با شیردهی دارید؟ شیردهی چگونه پیش میمشکالتی درآیا شما رود؟

وزن گیری کودکتان چگونه است؟خوبآیا وزن گیری کودکتان است؟

:پذیرش افکار مادر باکشیدن خط ارتباطی نشان دهید که کدام پاسخها مبنی بر پذیرش، موافقت

باعقیده اشتباه مادر یا مخالفت با نظریه مادر است. مثال:

مادر: ) هرروزی که گرم باشد به او آب می دهم(پاسخ:

موافقت با عقيده) آب الزم نیست تغذیه با شیرمادر آب کافی دارد( - اشتباه

-مخالفت )بلی شیرخواران در آب و هوای گرم نیاز به آب دارند( )شمااحساس می کنید وقتی هوا گرم است کودک نیاز به آب دارد؟( -

پذيرش

جوابهارا با نوع پاسخ ارتباط دهید:مادر: ) فرزندم اسهال دارد تازمان بهبودی به او شیرنمی دهم.(

پاسخ:مخالفت ) شما دوست ندارید حاال اوراباشیرخود تغذیه کنید؟(

پذیرش )درزمان اسهال تغذیه باشیرمادر کامال" ایمن ومناسب است( ) بهترین کار قطع تغذیه باشیرمادر درزمان اسهال است(

موافقت)باعقیده اشتباه(

مادر: ) اولین شیرم خوب نیست پس من باید منتظر شوم تا شیرم بیاید(پاسخ:

پذیرش ) اولین شیربرای کودک خیلی اهمیت دارد( )شمافکر می کنید شیراول برای کودک خوب نیست(

مخالفت موافقت )فقط یکی دوروز طول می کشد قبل از آنکه شیراول بیاید(

)با عقیده اشتباه(

ارائه اطالعات مرتبط و بازبان ساده ومناسب به مادر

اظهارات را دوباره با کلمات ساده و قابل درک برای مادر بنویسید.مثال:

) شما می توانید بگوئید که هورمون اکسی توسین ترشح شده وقتی که میبینید رفلکس جریان شیربرقرار است(

استفاده از زبان مناسب: ) وقتی کودک در حال شیرخوردن است شما ممکن است بتوانید نشت شیر از

پستان طرف دیگررا ببینید. این نشانه آن است که شیربخوبی جریان دارد.(

اظهارات زيررا تغییردهید واز کلمات ساده تر برای درک بهتر مادر استفاده کنید: ماه اول عمر6)تغذیه انحصاری با شیرمادر تمام مواد مغذی که فرزند شما در

نیازدارد، فراهم می کند.( 6تغذیه با شیرمادر به تنهایی تمام نیازهای کودک شمارابرای سالمت ورشد در

ماه اول تامین می کند. ))ایمنوگلوبولین ها در شیرانسان، حفاظت در برابر ویروس ها و باکتری هارا

فراهم می کنند((

شیرشما کودکتان را دربرابر بیماری ها محافظت می کند.

پیشنهاد کنیدامادستورندهید هردستور را دوباره بنویسیدوآنرا تغییردهید بطوریکه به مادر پیشنهاد داده باشید

دستورصادر كرده باشيد. نه اينكهمثال: به کودکتان آب ندهید )) دستور((

اين جمله رابه صورت پیشنها د تغییردهید:)درمورد دادن فقط شیر به تنهایی فکر کرده اید؟ )پیشنهاد(

هر دستور را به صورت یک پیشنهاد تغییردهید: -)اورا نزدیک خود نگه دارید بطوریکه بتواند پستان رابقدر کافی در دهان بگیرد(

(دستور ) - پيشنهاد:آیاتمایل داریداورابخودنزدیکترکنیدتابتواندقسمت بیشتری ازپستان

رابدهانببرد.؟.............................................................................................

..........................

( دستور ماهگی هیچ نوع غذایی به فرزندتان ندهید()6-)تاقبل از ماهگی به غذایاآب نیازندارند.آیامی توانیداینگونه6- پيشنهاد:.اکثربچه هاتاپایان

عملکنید؟..............................................................................................

.........................به اوبیشترشیربده تاشیرت زیادشود)دستور(.

آیامی توانی دفعات بیشتربه اوشیربدهی؟اگراین کارراانجام دهی شیرت زیادمیشود.

:2/1برگه تمرینات مهارت های ارتباطی:سئواالت باز

. بنویسیدبرای هر سئوال بسته، یک سئوال باز جدیدمثال:

آیا فرزندتان را با شیرخود تغذیه می کنید؟)سئوال بسته( فرزندتان را چگونه تغذیه می کنید؟ )سئوال باز(

این سئواالت را دوباره بصورت سئواالت باز بنویسید:)اغلب شیرمی خورد؟(- آیافرزند شما اغلب تغذیه می شود؟

- آیا مشکالتی در تغذیه کودکتان دارید؟ - آیا کودک وزن اضافه کرده است؟

:همدلی كردن با احساسات مادر اظهارات زیر توسط مادر بیان می شود. پاسخی را که شما می توانید برای

نشان دادن همدلی و درک احساسات مادر بدهید عالمت بزنید.مثال:

کودکم تمام شب شیرمی خورد و من خسته شده ام:- چند بارشیرمی خورد ؟

- آیا هرشب همینطور است؟.شماواقعا" احساس خستگی می کنید -

پاسخ هایی را که نشان دهنده همدلی است عالمت بزنید:شیرم رقیق بنظر می رسد، نمی تواند خوب باشد.:

-شیرمادر همیشه رقیق بنظر می رسد. -شما در مورد شیرتان نگرانید؟

-فرزندتان چقدر وزن اضافه کرده؟ می ترسم به فرزندم شیربدهم.:HIVمن بخاطر

نگران هستید؟HIV-شمادر مورد -آیا آزمایش داده اید؟

-از شیرمصنوعی استفاده کنید.پرهیز از کلمات قضاوت کننده

هرسئوال را دوباره بنویسید. از کلمات قضاوت کننده استفاده نکنید ویک سئوالباز بپرسید.

مثال:آیافرزندتان خوب شیرمی خورد؟ فرزندتان چگونه شیرمی خورد؟

کلمات قضاوت کننده را تغییردهید: گریه می کند؟خیلی زیادآیا کودکتان شبها

ارتباط با شیردهی دارید؟ مشکالتی درآیا شما است؟خوبآیا وزن گیری کودکتان

:پذیرش افکار مادر باکشیدن خط ارتباطی نشان دهید که کدام پاسخها مبنی بر پذیرش، موافقت

باعقیده اشتباه مادر یا مخالفت با نظریه مادر است. مثال:

مادر: ) هرروزی که گرم باشد به او آب می دهم(پاسخ:

موافقت با عقيده) آب الزم نیست تغذیه با شیرمادر آب کافی دارد( - اشتباه

-مخالفت )بلی شیرخواران در آب و هوای گرم نیاز به آب دارند( )شمااحساس می کنید وقتی هوا گرم است کودک نیاز به آب دارد؟( -

پذيرش

جوابهارا با نوع پاسخ ارتباط دهید:مادر: ) فرزندم اسهال دارد تازمان بهبودی به او شیرنمی دهم.(

پاسخ:مخالفت ) شما دوست ندارید حاال اوراباشیرخود تغذیه کنید؟(

پذیرش )درزمان اسهال تغذیه باشیرمادر کامال" ایمن ومناسب است( ) بهترین کار قطع تغذیه باشیرمادر درزمان اسهال است(

موافقت)باعقیده اشتباه(

مادر: ) اولین شیرم خوب نیست پس من باید منتظر شوم تا شیرم بیاید(

پاسخ: پذیرش ) اولین شیربرای کودک خیلی اهمیت دارد(

)شمافکر می کنید شیراول برای کودک خوب نیست(مخالفت

موافقت )فقط یکی دوروز طول می کشد قبل از آنکه شیراول بیاید()با عقیده اشتباه (

:ارائه اطالعات مرتبط و بازبان ساده ومناسب به مادر

اظهارات را دوباره با کلمات ساده و قابل درک برای مادر بنویسید.مثال:

)وقتی که می بینید رفلکس جریان شیربرقرار است شما می توانید بگوئید کههورمون اکسی توسین ترشح شده(

استفاده از زبان مناسب: ) وقتی کودک در حال شیرخوردن است شما ممکن است بتوانید نشت شیر از

پستان طرف دیگررا ببینید. این نشانه آن است که شیربخوبی جریان دارد.(

اظهارات زيررا تغییردهید واز کلمات ساده تر برای درک بهتر مادر استفاده کنید: ماه اول عمر6)تغذیه انحصاری با شیرمادر تمام مواد مغذی که فرزند شما در

نیازدارد، فراهم می کند.( ))ایمنوگلوبولین ها در شیرانسان، حفاظت در برابر ویروس ها و باکتری هارا

فراهم می کنند((

پیشنهاد کنیدامادستورندهید هردستور را دوباره بنویسیدوآنرا تغییردهید بطوریکه به مادر پیشنهاد داده باشید

دستورصادر كرده باشيد. نه اينكهمثال: به کودکتان آب ندهید ))دستور((

اين جمله رابه صورت پیشنها د تغییردهید:)درمورد دادن فقط شیر به تنهایی فکر کرده اید؟ )پیشنهاد(

هر دستور را به صورت یک پیشنهاد تغییردهید: -)اورا نزدیک خود نگه دارید بطوریکه بتواند پستان رابقدر کافی در دهان بگیرد(

(دستور ) -

( دستور ماهگی هیچ نوع غذایی به فرزندتان ندهید()6-)تاقبل از -به اوبیشترشیربده تاشیرت زیادشود)دستور(.

نمایش های جلسه دوم

این قسمتهارامی توانید کپی کنید وهر قسمت را به افرادی که ایفای نقش میکنند بدهید.

:1نمایش یک شرکت کننده نقش مادر را ایفا می کند و جلوی گروه روی صندلی می

نشیند در حالیکه یک عروسک را بعنوان کودک در حالت شیردادن در بغل دارد. مربی نقش کارمند بهداشتی را ایفا می کند و چندین بار دقیقا" از کلمات

مشابهی استفاده می کند: ) صبح بخیر، کودکتان را چگونه تغذیه می کنید؟( اما این جمله را هربار با

حرکات غیركالمي متفاوتی بیان می کند. برای مثال: درکنار مادر سرپا میایستد یا کنار او

می نشیند، در حالیکه سئوال را می پرسد به ساعتش نگاه می کند، به جلو میرود و به شیرخوارورمی رود)نحوه پستان گرفتن را ابتدا با شرکت کنندگان بحث

کنيد(

الف:2نمایش کارمند

بهداشتیصبح بخیر امروز حال شما و کودکتان خوب است؟

بلی ما خوبیممادر کارمند

بهداشتیآیا مشکلی دارید؟

خیرمادر کارمند

بهداشتیآیا کودکتان مکرر تغذیه می شود؟

بلیمادر

ب:2نمایش کارمند

بهداشتیصبح بخیر امروز حال شما و کودکتان چگونه است؟

ما خوبیممادر کارمند

بهداشتیبه من بگو چگونه فرزندت را تغذیه می کنی؟

اورا اغلب با شیرخودم تغذیه می کنم وفقط یکبار در شب به اومادرشیشه می دهم

کارمندبهداشتی

چه چیز باعث شد که تصمیم به تغذیه او با شیشه شیر درشب بگیری؟

فرزندم درطول شب بیدار می شود ولذاشیرم برای او کافیمادرنیست.

:3نمایش کارمند

بهداشتیصبح بخیر امروز شما دونفر چطورید؟

من خیلی خسته ام کودکم دیشب خیلی زیاد بیدار شد.مادراوه عزیزم ) درحال گفتن نگران بنظربرسید( کارمند

بهداشتیخواهرم می گوید او نباید شبها بیدار شود من اورا بدعادت کرده ام.مادر

کارمندبهداشتی

خواهرت می گوید که تواورا بدعادت کرده ای؟

بلی خواهرم همیشه درمورد نحوه مراقبت از او نظراتی به من میمادردهد.

کارمندبهداشتی

هوم )سرتکان دهید(

نمی دانم که چرا نحوه مراقبت از فرزندم براي اومشغله شده.مادر کارمند

بهداشتیبیشتر دراین باره صحبت کن

الف:4نمایش کارمند

بهداشتیصبح بخیر)باذکرنام( شما و فرزندتان )باذکر نام( امروز چطورید؟

) نام کودک(چند روزی است خوب شیرنمی خورد. من خیلیمادرنگرانم.

کارمندبهداشتی

من احساس شمارا درک می کنم .وقتی کودکم شیرنمی خوردخیلی نگران

می شدم .شما چکار می کردید وقتی کودکتان خوب نمی خورد؟مادر

ب:4نمايش کارمند

بهداشتیصبح بخیر)باذکرنام( شما و فرزندتان )باذکر نام( امروز چطورید؟

) نام کودک(چند روزی است خوب شیرنمی خورد. من خیلیمادرنگرانم.

کارمندبهداشتی

شما درمورد)نام كودك( نگران هستيد.

بلي، من نگرانم كه . خوب شیرنخوردن اوبخاطربیماری باشد.مادر

الف:5نمايش نمايش را معرفي كنيد: دراين نمايش استفاده از كلمات قضاوت كننده يا پرهيز از آنها را

توسط كارمند بهداشتي مشاهده مي كنيد. كارمند

بهداشتي: صبح بخير، آيا فرزند شما از آخرين باري كه توزين شد، وزن گيري

كافي داشته است؟

فكر نمي كنم، مطمئن نيستم.مادر: كارمند

بهداشتي:آيا اوبطور مطلوب تغذيه مي شود؟ آيا شيردهي شما خوب است؟

نمي دانم، اميدوارم. مطمئن نيستم )نگران بنظر مي رسد(مادر نظريه: كارمند بهداشتي همه چيز را نمي آموزد و مادر را نگران مي سازد. بگذاريد به روش

ديگري اين نمايش را اجرا كنيم.

ب:5نمايش نمايش را معرفي كنيد. در اين نمايش استفاده از كلمات قضاوت كننده يا پرهيز از آنها را

توسط كارمند بهداشتي مشاهده مي كنيد. كارمند

بهداشتي: صبح بخير. كودك شما اين ماه چطور رشد كرده؟ مي توانم كارت

رشد او را ببينيم؟

پرستار مي گويد كه او نيم كيلو وزن اضافه كرده و من خوشحالم.مادر: كارمند

بهداشتي: اين نشان مي دهد كه او قطعا" تمام نيازهايش با شير مادر تامين

مي شود. نظريه: كارمند بهداشتي بدون اينكه مادر را نگران كند ، آنچه را كه نياز دارد بداند از مادر مي

آموزد.

الف:6نمایش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند. من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم من شیرکافیمادر

ندارم. کارمند

بهداشتی من مطمئنم شیرشما کافی است فرزندتان به تغذیه با شیشه نیاز

ندارد. نظریه: آیا کارمند بهداشتی احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی با مادر مخالفت و

عقیده اورا رد کرده است.بگذارید به روش دیگری این نمایش را اجرا کنیم.

ب:6نمايش نمایش را معرفی کنید دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم چون شیرکافیمادر

ندارم. کارمند

بهداشتی كودكان بلي، يك بار تغذيه با شيشه در شب بنظر مي رسد كه بعض

را آرام نمايد. نظریه: آیا دراین نمایش کارمند بهداشتی فکر یا احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی با عقيده اشتباه مادر موافقت كرده است.موافقت در اينگونه موارد به مادر و كودك كمكي

نمي كند. حاال اين تمرين را به طريق ديگري انجام مي دهيم.

پ:6نمايش نمایش را معرفی کنید دراین نمایش کارمند بهداشتی گفته های مادر را می پذیرد، یا با او

مخالفت یا موافقت می کند من هرشب یکبار کودکم را با شیشه تغذیه می کنم چون شیرکافیمادر

ندارم. کارمند

بهداشتی می بینم که شما فکر می کنیدممکن است شب ها شیر کافی نداشته

. باشید نظریه: آیا دراین نمایش کارمند بهداشتی فکر یا احساس مادر را پذیرفته؟ کارمند بهداشتی گفته های مادر را پذیرفته اما با او موافقت یا مخالفت نکرده است. کارمند بهداشتی مادر را

می پذیرد ونظر اورا تصدیق می کند. به این ترتیب مادر احساس می کند که کارمند بهداشتی به او گوش می دهد .آنها حاال می توانند به صحبت های خود درباره تغذیه با شیرمادر در شب

ادامه دهند واطالعات صحیح درباره تولید شیررا بحث کنند.

الف:7نمایش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش شما می بینید که آياکارمند بهداشتی اطالعات مرتبط را

با زبان مناسب به مادر ارائه می دهد وآيا پیشنهاد می کند اما توصیه نمی کند. کارمند

بهداشتیصبح بخیر امروز چه کار می توانم برای شما بکنم؟

مطمئن نیستم که وقتی متولد می شود باید فرزندم را شیربدهم یامادر شود.HIVخیر. نگران هستم که مبادا مبتال به

کارمندبهداشتی

HIV% مادران 5-15توجه کن که وضعیت از اینقرار است . حدود مثبت این ویروس را از طریق شیرمادر منتقل می کنند. این میزان در نقاط مختلف متفاوت است اگر مادر اخیرا" مبتال شده باشد یا

عالمت میزان زیادی از ویروس را در بدن خودداشته باشد یا بصورتدار دچار ایدز شده باشد احتمال خطر بیشتر است.

اگر شما تماس جنسی نامطمئن داشته باشید در حالیکه شیرمی دهيد آلوده شوید وسپس احتمال انتقال آن به کودکHIVمی توانید به بیشتر است.

بهرحال اگر شما به فرزندتان شیرندهید ممکن است اودر معرض خطر سایر بیماریهای بالقوه کشنده مثل بیماریهای تنفسی و گوارشی

قرار گیرد. حاالشما برای مشاوره دیرمراجعه کرده اید اگر من بجای شما بودم

تصمیم می گرفتم که ...

اوهمادر بپرسید: شرکت کنندگان درباره این ارتباط چه فکر می کنند؟ آیا کارمند بهداشتی اطالعات

کافی به مادر داده است؟

کارمند بهداشتی اطالعات خیلی زیادی ارائه کرده است .این اطالعات با شرایط مادر در حال حاضر مربوط ومناسب نیست. او از کلماتی استفاده کرده که برای مادر آشنا نیست . برخی اطالعات را از جنبه منفی آن ارائه داده است. کارمند بهداشتی بیشتر اطالعاتی به مادر ارائه

می دهد که چکارهایی به او کمک می نماید تا اطالعاتی که بتواند تصمیم خودرا اتخاذ نماید.بگذارید روش دیگری را هم مشاهده کنیم.

موجود است( HIV ب: ) اگر امکان آزمایش 7نمایش نمایش را معرفی کنید : دراین نمایش کارمند بهداشتی را مشاهده می کنید که اطالعات مربوط و مناسب با وضعیت مادررا با زبان مناسب ارائه می دهد و پیشنهاد می کند اما

نظریه صادر نمی کند. کارمند

بهداشتیصبح بخیر. چه کاری می توانم امروز برای شما انجام دهم؟

مطمئن نیستم که وقتی فرزندم متولد می شود باید به فرزندممادر شود.HIVشیربدهم یا خیر . من نگرانم ممکن است مبتال به

کارمندبهداشتی

هستید این خطر وجود دارد که به فرزندتانHIVاگر شما آلوده به را انجام داده اید؟HIVمنتقل شود. آیا آزمایش

نه نمی دانم کجا آزمایش بدهم.مادر کارمند

بهداشتی بهترین کار این است که قبل از آنکه درمورد چگونگی تغذیه فرزندتان

دارید یا خیر. من می توانم به شماHIVتصمیم بگیرید ابتدا بدانید که توضیح دهم که چه کسی

می تواند با شما درمورد این آزمایش صحبت کند. آیا مایل هستید؟بلی، من مایلم در مورد این آزمایش بیشتر بدانم.مادر

نظریه: کارمند بهداشتی اطالعاتی که بیشترین اهمیت را در حال حاضر برای مادر دارد به او دارید یا خیر و سپس در مورد تغذیهHIVارائه داد. بسیار اهمیت دارد که شما ابتدا بدانید که

طفل تصمیم بگیرید. کارمند بهداشتی از زبان ساده استفاده کرد وکلمات قضاوت کننده بکار و برای آزمایش ارجاع داد.HIVنبرد ومادر را به مشاور

موجود نيست(HIVب: )اگر امكان آزمايش 7نمايش نمایش را معرفی کنید: دراین نمایش شما کارمند بهداشتی را مشاهده می کنید که اطالعات مربوط با مادر را بازبان ساده به مادر ارائه می دهد و پیشنهاد می کنداما نظریه صادر نمی

کند. مطمئن نیستم که وقتی متولد می شود باید به فرزندم شیربدهم یا خیر.مادر

شود.HIVمن نگرانم ممکن است مبتال به کارمند

بهداشتی هستید خطر انتقال آن به فرزندتان وجود دارد.HIVاگر شما آلوده به

اینجا امکان آزمایش وجود ندارد تا دراین مورد مطمئن شوید. وقتی شما دارید و نمی تواند آزمایش بدهید توصیه می شودHIVمطمئن نیستید که

که به فرزندتان شیربدهید.من این را نمی دانستم.مادر

کارمندبهداشتی

ماه اول6بلی، دادن شیرمادر به تنهایی، بدون سایر غذاها ومایعات برای کودکتان را از بسیاری از بیماریها نظیر اسهال حفاظت می کند.

نظریه: کارمند بهداشتی اطالعاتی به مادر می دهد که در حال حاضر بیشترین اهمیت را دارد. مثبت هستید، تغذیه انحصاری با شیرمادر توصیه می شود. کارمندHIVاگر شما نمی دانید که

بهداشتی اززبان ساده بدون کلمات قضاوت کننده استفاده کرده است. این احتمال وجوددارد که این زن وکارمند بهداشتی بتوانند به این ارتباط ادامه دهندوبیشتر بحث کنند.

3جلسهترويج تغذيه باشيرمادر در دوران بارداري

اهداف جلسه:شركت كنندگان پس از پايان اين جلسه قادر به موارد زير خواهندبود:

دقيقه20- تعيين سرفصل هاي اطالعات موردنياز مادران باردار1 - تشريح انواع آمادگي هاي موردنياز براي پستان در دوران بارداري2دقيقه5

جهت شيردهي ، ذكرانواع مؤثر و غيرمؤثردقيقه5 - شناسايي زنان نيازمند مراقبت ويژه3دقيقه10 مثبتHIV- تعيين سرفصل هاي اطالعات موردنياز زنان 4- تمرين مهارت هاي برقراري ارتباط با زنان باردار درموردشيردهي5

دقيقه50دقيقه90كل مدت جلسه

موادآموزشي:: مادران در كلينيك مراقبت هاي بارداري1/3-اسالید مثبتHIV : توصيه ها براي مادران باردار2/3-اساليد

( را1/3اگر ممكن است تصاوير دو مادر در كلينيك دوران بارداري )اساليدبصورت پوستردر طول اين جلسه نمايش دهيد.

را كه حروف اولAFASS- روي فيليپ چارت كلمات مربوط به هريك از حروف كلمات زيرهستند)به معني قابل قبول،عملي،در دسترس،مستمروسالم( ،

بنويسيد: Acceptable, Feasible ,Affordable ,Sustainable ,Safe

وآزمايش آن در مناطقHIV - اطالعات درموردچگونگي دسترسي به مشاورهمحلي.

- اطالعات در مورد چگونگي دسترسي به مشاوره تغذيه شيرخوار براي زناني كه مثبت هستند.HIVآزمايش شده و

- چك ليست مراقبت هاي دوران بارداري- يك كپي براي هر شركتكننده)اختياري(

- فعاليت اختياري: هزينه تغذيه مصنوعي را محاسبه كنيد)اطالعات الزم را قبل ازاين جلسه جمع آوري كنيد(.

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان:

مقدمه:

يا پوسترآنرا نشان دهيد و داستان زير را معرفي كنيد:1/3اساليد–- اساليد فاطمه و مريم

ادغام تئوری با کار عملی روزانه حائز اهمیت است.بنابراین دراین دوره ما داستان خانم بیان می کنیم. خانم فاطمه ومریم برای مراقبت بارداری2هایی درباره

مراجعه می نمایند. فاطمه منتظر اولین فرزند ومریم منتظر دومین فرزندش است. مااین دو خانم را درتمام دوران بارداری ، زایمان وروزهای اول پس از

زایمان پیگیری مي کنیم.

-گفتگودر مورد شیردهی با خانم هاي باردار1 دقیقه 20

اقدام براي شیردهی موفق عبارتست از:10 از 3اقدام برای همه مادران باردار مزایا وروش اداره شیردهی را بیان کنید.

در بسیاری از فرهنگ ها خانم ها خودرا متعهد و ملزم به شيردهي می دانند.اما در مناطقی که شیرمصنوعی بطور وسیع تبلیغ می شود اکثر خانم ها نمی دانند چه کنند. اما اگر آموزش و آگاهي دادن به مادر هر چه زودتر

شروع شود ومادران وشیرخواران نیازمند مراقبت ویژه مشخص شوند،موفقیت مادر در شیردهی افزایش می یابد.

برای آنکه مادربتواند تصمیمات مبتنی بر آگاهی در مورد تغذیه شیرخوارش اتخاذ كند ، نياز به اطالعات زير دارد:

دقیق وواقعی درمورد اهمیت تغذیه با شیرمادر و خطرطالعاتي- باید ا عدم شیردهي به اوگفته شود. كاركنان بهداشتي درماني نباید عقاید

خویشتن یا اطالعاتی را که شركت های توليد و توزيع كننده شیرمصنوعیبه آنها داده اند،به مادران منتقل کنند.

كند. ايندرك- مادر اطالعات الزم و مناسب درمورد وضعيت خودش را بدان معني است كه كاركنان بهداشتي درماني بايد اطالعات مناسب با

موقعيت مادر را با زبان ساده بيان و با مادر بحث كنند. در مادر بوجود آورد تا به توانايي خود براي تغذيهاعتماد به نفس - باید

انحصاري فرزندش باشيرمادر اعتماد كند. حتي اگرمادر نخواهد شیربدهد ،الزم است كه به خود اعتمادكند كه مي تواند بهترین جایگزین را

برای فرزندش ودرشرایط خودش انتخاب نمايد . دارد تا فرزندش را با موفقیت تغذیه کند.حمایت- مادر نياز به

مادربايد معتقد شود که می تواند تصمیمش را اجراء کند. این کافی نیست که پرسنل فکر کنند اطالعات کافی را ارائه داده اند. بلکه باید بررسی

کنند كه آیا نیاز اطالعاتی و حمایتی مادر برآورده شده است یا خیر؟

فاطمه و مریم به کلینیک بارداری مراجعه کرده اند. یکی از کارکنان خانم های باردار را جمع کرده ودر مورد تغذیه شیرخواران با آنها صحبت می کند. فاطمه

ومریم هم گوش می کنند.

صحبت گروهی درميان زنان باردارسئوال كنيد: فکر می کنید برای بحث گروهی چه نكات عمده اي مناسب است؟

براي شنيدن چند پاسخ منتظر شوید.

با گروه درمورد مراقبت هاي دوران بارداري بحث كنيد. -مربيان و راهنمايان گروه ها مطالب زیررا می توانند برای زنان باردارعنوان کنند.

ازمادران شیرده بخواهیدتجارب موفق خودرابیان کنندواگرمشکل داشته اندچه بوده وروش پیشگیری چیست.همچنین بااستفاده ازعروسک روش شیردهی رابیان

کنید.

چرا تغذیه با شیرمادر حائز اهمیت است

تغذیه با شیرمادر برای کودک،مادر و خانواده حائز اهمیت است. تغذیه با شیرمادر کودک را سالم نگه می دارد. کودکانی که با شیرمادر تغذیه نمی شوند

بیشتر احتمال دارد که:

- بیمارشوند ،احتمال مرگ آنها در اثر بیماریهای اسهالی ، عفونت های گوارشی وذات الریه بیشتر است.

- اختالل رشد وسوء تغذیه در آنها که در شرایط نامناسب زیستی زندگی می کنندبیشتر است.

- چاقی و بیماری های قلبی درسنین باالتردر خانواده های مرفه بیشتر است.منافع تغذیه با شیرمادر برای خانم ها نیز فراوان است . اگرخانم ها

شیرندهند به مشكالت زير دچار مي شوند: - کم خوني، حفظ اضافه وزن دوران بارداری و چاقی

- حاملگي زودرس- سرطان پستان

- شکستگی گردن استخوان ران در سنین کهولت)استئوپروز( و غیره

:به عالوه - شیرمادر همیشه و همه جا حاضر است ونیازی به خریدن، تهیه یا ذخیره سازی

ندارد.- تغذیه با شیرمادر ساده است ووسیله وتجهیزاتی الزم ندارد.

- اگر شیرخوار با شيرمادر تغذیه نشود باید شیرمصنوعي وسایروسايل الزم را خریداری کرد. برای تهیه وآماده کردن شير و تميز نگهداشتن وسايل وقت صرف

کرد. - چنانچه شیرخوار با شیرمادر تغذیه نشود ابتالء بیشتر او به بیماری ها موجب

صرف هزینه هابراي درمان ومراقبت کودک وغیبت والدین از کار می گردد.

شیرمادر همه نیازهای شیرخوار را برآورده می کند : ماه اول عمر قویا" توصیه می شود.6تغذیه انحصاری با شیرمادر برای -

شیرخوار نیاز به آب، مایعات یاغذاهای دیگر در این مدت ندارد. ماهگی نيز كه سایر غذاها به کودک داده می شود ،ادامه شیردهی6- پس از

اهمیت دارد. - ترکیب شیرمادر روز به روز و ماه به ماه و تغذیه به تغذیه فرق می کند وبراساس نیاز شیرخوار تغییر می کند. شیرخوار طعم غذای خانواده را از

شیرمادر دریافت می کند. - شیرمادر بی نظیر است.یک مایع زنده است که شیرخوار را در مقابل عفونت ها

.محافظت می کند ولی شیرمصنوعی محافظتی ایجاد نمی کند

اقداماتی که موجب تغذیه موفقیت آمیزازپستان مادر می :شود

- اقدامات بیمارستانی که می تواند منجر به انجام موفق تغذیه با شیرمادر شودعبارتنداز:

+به مادر اجازه دهند كه يكي از نزديكان اوموقع زایمان او را همراهی كندکه موجب آرامش مادر مي شود.

+ بیمارستان ازمداخالتي مثل تجویز مسکن وآرام بخش ها برای کاهش درد زايمان و همچنين سزارين اجتناب کند مگر اینکه از لحاظ پزشکی اندیکاسیون

داشته باشد. + تماس پوست با پوست بالفاصله بعداز زایمان رابین مادرونوزاد برقرار

کند که موجب گرم نگهداشتن نوزاد وشروع زودرس تغذیه با شیرمادرمي شود. + نوزاد را کنار مادرنگهدارد )هم اتاقی یا هم تختی( که شیرخوار بتواند به

راحتی و با اطمینان وامنیت تغذیه شود. + به مادرعالئم نیاز شیرخوار به شیررا نشان دهند که تغذیه براساس

برنامه نباشد وبرحسب خواست شیرخوار انجام شود. + تغذیه مکرر از پستان انجام شود که تولید شیر افزایش یابد.

+ تغذیه باشيرمادر بطورانحصاری انجام شود وازشیرکمکی، بطری یا گولزنگ ونوک های مصنوعی استفاده نشود

روش بغل گرفتن وبه پستان گذاشتن شیرخوار برای تغذیه پستانی باحضوروكمك یک پرسنل انجام مي شود. اکثر خانم ها می توانند شیربدهند واگر نياز داشته

باشند به آن ها كمك خواهدشد.

اطالعات در مورد آزمایش HIV :

بطورمحرمانه دادهHIV- به تمام خانم های باردار بايد پیشنهاد مشاوره وتست (چنانچهدرایران افرادی که سابقه رفتارهای پرخطرداشته اندشود)

آزمایش مادری مثبت باشد خطر انتقال آن به جنین و نوزاد دردوران بارداري،موقع زایمان ودر خالل تغذیه وجود خواهد داشت. چنانچه خانم باردار

مثبت است می تواند تصمیمي توام با آگاهی بگیرد.HIVبداند که % )يك بيستم تا يك هفتم( شیرخواران متولد شده از این خانم ها از5-15- حدود

مثبت خواهند شد یعنی همه مبتال نمی شوند.HIVطریق تغذیه با شیرمادر - دربعضی شرایط خطر بیماری ومرگ ناشي ازعدم تغذیه انحصاری باشیرمادر

از طریق شیرمادر است. یکی از دالیل مشاوره فردیHIVبیشتر از خطر انتقال همین مطلب است که به مادرآگاهي داده شود تا بدانددر شرایط خودش چطور

فرزندش را تغذیه کند. منفی هستند وعده ای هم وضعیت خودشان را نمی دانندHIV- اکثریت خانم ها

پس به اين مادران توصیه می شود كه شیربدهند.:کمک موجوداست

یک مادربارداریاشیرده می توانداطالعات بیشترکسب کند. پس ازوالدت نوزادپرسنل توانمندحضوردارندومی تواننددرموردشیردهی کمک

کنند. قبل ازترک مرکزبهداشتی درمانی به مادربگوییدبرای کسب حمایت وکمک تغذیه

ای فرزندش به کجا مراجعه کند.

رادرHIV ازطریق تغذیه باشیرمادر,شیوع HIVبرای تخمین درصدشیرخواران درخطرابتال) مثبت هستند وهمه شیربدهندحدودHIV %خانم های باردار 20%ضرب می کنید.مثالاگر15%ممکنست ازطریق پستان مادرمبتالشوند(3

گفتگوی اختصاصی درخالل بارداری خانم فاطمه نزدمامایش می رود. مامانمی داند که فاطمه سخنان اورا در جلسه

شنیده و آيا سؤالي دارد. سئوال كنيد: چطور کارمند بهداشتي)ماما( بداند که آیا خانم باردار اهمیت تغذیه با

شیرمادر رامی داند و آياسئوالي دارد ؟منتظرشنيدن چند پاسخ شويد.

بحث را بامطرح كردن یک سئوال باز شروع کنید.

:بایک سئوال باز شروع کنید. مثل سؤال زيردر مورد تغذیه باشیرمادر چه می دانید؟

این نوع سئوال باز، فرصت براي تقویت تصمیم گیری در موردتغذيه باشیرمادر، همچنين امكان بحث در مورد موانع موجود در امر شيردهي و یا بحث در

موردمشكالت احتمالي در شیردهی قبلی را فراهم مي سازد. سئوال كنيد: اگر سئوال را به شكل زير مطرح كنيد، فكر مي كنيد مادر چه

" يا " آیا می خواهی به فرزندت شیرخودت رابدهی؟"پاسخي به شما مي دهد: براي تغذيه فرزندت چه تصميمي داري؟"

براي شنيدن چندپاسخ منتظر شويد.اگربپرسيد كه آيا قصد داري به فرزندت شيرخودت را بدهي؟ ومادر به اين

گونه سؤاالت پاسخ خير بدهد، فرصت گفتگو باقی نخواهد ماند.

از مهارت های برقراری ارتباط برای ادامه گفتگو استفاده کنید.

اجازه دهید خانم باردار نگرانی ها ودلواپسي های خودرا در مورد تغذیه شیرخوارش بیان کند. گفتگوی دوطرفه با ارزش تر از صبحت یک طرفه کارمند

بهداشتی است.چنانچه خانم باردار بگوید ارزش شیر مادر وتغذیه انحصاری را می داند، پس

می توانيد آگاهی اورا تقویت کنید وآنچه را كه تا بحال می دانسته الزم نیستبیان کنید.

تصمیم مادر درمورد نحوه تغذيه فرزندش تحت تاثير نظر پدر،مادربزرگ کدام یک از"وسایر افرادخانواده خواهدبود. لذامفيد است كه از مادرسئوال کنید:

"اعضاء خانواده ، شما را کمک و حمایت خواهد کرد؟ شما مي توانيد پيشنهادكنيد يك عضو خانواده كه به مادر بيشتر نزديك است و او را

كمك مي كند براي شنيدن صحبت هاي شما مادر را همراهي كند. گفتگوی دوران بارداری قسمت مهمی از مراقبت هاي بارداري را

شامل می شودبحث تغذیه باشیرمادر بصورت فردي نیاز به صرف وقت خیلی طوالنی ندارد. در

دقیقه ای می توان مطالب زیادی را به مادرانتقال3هر جلسه با یک بحث کوتاه داد.

ممکن است یک خانم در دوران بارداری با پرسنل بهداشتی درمانی مختلفی مواجه شود. تمام کارکنان در ارتقاء و حمایت ازتغذیه با شیرمادر نقش دارند.

بعضی از بیمارستان ها چک لیست دوران بارداری دارند که چه مطلبی را درهر جلسه به مادربگویند. یک نمونه از اين چك ليست در پایان همين فصل آمده

است. - فعاليت اختياري: يك كپي از چك ليست مراقبت دوران بارداري را به هر شركت

كننده بدهيد و در صورت لزوم آنرا بحث كنيد.

- آماده کردن پستان ونوک آن در دوران بارداری2 دقیقه 5

خانم فاطمه می گوید که همسایه اش به او گفته است نوک پستانت را برایشیردهی آماده کن .چون بعضی پستان ها براي شيردهي خوب نيستند.

سئوال كنيد: فاطمه نگران شده ونمی داندكه آیا پستان او سالم است یانه وچطورمي تواند بفهمد که آيا توانايي شيردهي دارد؟

منتظرشنيدن چندپاسخ شويد.

مادررا مطمئن کنید که اکثر خانم ها بدون هیچ مشکلی قادر بهشیردهي هستند:

همانطور که گوش، بینی ، انگشت یا پای انسان ها، شکل ها واندازه های مختلف دارندو بخوبي عمل می کنند وکسی سئوال نمی کندكه آیا گوش

بزرگتر يا گوش كوچكتربهتر می شنود ؟ پستانها ونوک آنها هم، اندازه وشکل های مختلفي دارند. ولی همه آنها، مگردر موارد خیلی نادرکامل و

خوب عمل می کنند. اقدامات دوران بارداری مثل پوشیدن سينه بند، بکاربردن کرم، ماساژ

پستان وتمرین دادن نوک پستان یا استفاده از شکل دهنده نوک پستان بهشیردهی كمك نمی کنند.

اعمالی مثل سفت کردن نوک پستان بوسیله اصطکاک با حوله خشن یامالیدن الکل به آن یا کشیدن زیاد آن لزومی ندارد وممکن است صدمه به

پوست و عضالت ظریف نگهدارنده پستان برساند ونباید توصيه شود.

اطالعات بیشتر برای کارکنان بهداشتی درمانی:

است كه برای اشاره کردن بشرطی مفیدمعاینه پستان در خالل حاملگی به مطالب زیرباشد:

اشاره شود پستان در خالل حاملگی بزرگ می شود. جریان خون درآنها افزایش- یافته وپستان ها حساستر می شوند واینها عالئم آماده شدن پستان برای شیردهی

هستند.

- روی قفسه سینه وپستان به آثار جراحی، تروما یا سایر مسائلی مثال" وجودتوده در پستان توجه شود.

.- با مادر درمورد خودآزمایی منظم پستان صحبت شود

چنانچه معاینه پستان در بارداری بخواهد توان نوک پستان یاپستان مادر را برای شیردهی مناسب یاغیرمناسب موردقضاوت قرار دهد،این معاینه

خواهد بود . خیلی نادراست که خانمی بخاطر شکل مضرواظهار نظرپستان یا نوک سینه اش نتواند شیربدهد.

آماده کردن ایده آل در دوران بارداری گفتگو در مورد دانش مادر ، عقاید و احساس او درباره شیردهی وایجاد اعتماد بنفس در اوست که بتواند تغذیه

انحصاری باشیرمادر را رعایت کند.

--خانم هایی که نیاز به مراقبت ويژه دارند3

سئوال كنيد: کدام خانم باردار نیاز به حمایت ومشاوره بیشتر برای تغذیهشیرخوارش دارد؟

منتظرشنيدن چند پاسخ شويد.خانم های با نگرانی خاص را مشخص کنید.به آنها کمک کنید ودرباره

موضوعاتی که ممکن است بر تصمیم گیری آنها اثر بگذارند صحبت کنيد. به خانم باردار پیشنهاد بدهید که چنانچه الزم است با اعضاء خانواده اش

صحبت مي كنيد تا اورا حمایت کنند.

در شرایط زیر مشاوره ويژه و حمایت از مادرالزم می شود:

- اگرمادر برای فرزند قبلی مشکل شیردهی داشته وشیرمصنوعی را زود شروعکرده یا اصال" شیر نداده است .

- اگر شاغل است وبایستی ساعاتي را از فرزندش دورشود،اگردانشجواست وبایدتحصیل کند, دراین صورت بایداو را مطمئن کرد که می تواند سرکار برود

وشیردهی را هم ادامه دهد. -اگرمشکل خانوادگی دارد کمک کنید افرادي ازخانواده راکه حامي مادر نیستند،

شناسایی کرده وسعی کنید با آنها صحبت کنید.- مادري كه افسرده است.

-مادري كه ایزوله است و حمایت اجتماعی ندارد.-مادر، جوان یا تنها است.

- اگرمادر قصددارد فرزندش را به فرزند خواندگی بسپارد. - اگر قبال" جراحی پستان یا تروما داشته بطوريکه در تولید شیرش اختالل بوجود

آورده باشد.- اگر دچار بیماری مزمن است یا نیاز به دارو دارد.

- اگرپيش بيني مي شود كه فرزندش بعداز زایمان نياز به مراقبت ویژه خواهدداشت و یا دوقلو داشته باشد.

مثبت است.HIV- اگر اگر مادر فرزند بزرگتری دارد که شیرمی خوردواینک حامله است، لزومی

ندارد شیردهی را قطع کند. ولی چنانچه سابقه زایمان نارس داشته و یا با شیردهی دچار کرامپ رحمی شود باید با پزشک صحبت کند. ازطرفی خانم

های بارداري که شیرهم می دهند باید به تغذیه و استراحت خودتوجه کنند.گاهی پستان هاي آ نها بیشتر حساس می شوند یا به نظر مي رسد كه

ماهه دوم بارداري کاهش می یابد اما اين امر دلیلي براي قطع3شیر درشیردهی محسوب نمی شود.

چه کمبود غذادر خانواده موجود باشد یا نباشد تغذیه با شیرمادر می تواند یک قسمت عمده از رژیم غذایی کودک خردسال باشد. چنانچه تغذیه با شیرمادر

متوقف شود بخصوص که کودک منبع غذایی حیوانی نداشته باشد در خطر قرار خواهد گرفت. تغذیه مادر مؤثرترین راه تغذیه مادرونيز نوزاد دنیا نیامده)جنين( وکودک نوپای شیرمادر خوار است. هیچگاه نباید تغذیه با

شیرمادر را ناگهان قطع کرد.چنانچه خانم باردار احساس می کندكه تغذیه انحصاری فرزندش باشيرمادر

امکان پذیر نمی باشد، با او صحبت كنيد که چرا چنین احساسی دارد وتوصیه کنیدكه تغذیه انحصاری باشيرمادررا آغاز کند.اگر با شرایط او تغذیه انحصاری

HIVمشكل بود، شیردهی نسبی بهتر از اصال"شير ندادن است مگر اينكه بیشترHIVمثبت باشد،دراینصورت چون درشیردهی نسبی احتمال انتقال

مثبت شيردهي نسبيHIVازتغذيه انحصاري باشيرمادراست، پس به مادر توصيه نمي شود.

چنانچه مادری بدالیل پزشكي مثلHIVيا تصميم خودش نمی خواهد شیربدهد ، باید چگونگي روش تغذیه فرزندش را بداند. برای این مادران

مشاوره اختصاصی درمورد شیر جایگزین و روش تهیه شیرالزم است.

مثبتHIV گفتگو با خانم باردار -4 دقیقه10

به همه خانم های باردار مشاوره و آزمایش داوطلبانهHIVرا پيشنهاد كنيد.)درایران افرادی که سابقه رفتارهای پرخطرداشته اند( خانم

مثبتHIVهايي كه آزمايش مي شوند و مشخص مي شود كه هستند،مراقبت وتوجه اضافی در بارداري نياز دارند.

در شرایطی که خانم باردار آزمایش ومعلوم می شودHIVمثبت است توصیه هاي تغذیه ای مشتمل بر موارد زير الزم است:

2/3- اسالید شماره مثبتHIVتوصیه تغذیه شیرخوار در مادر

هنگامی که شیر جایگزین قابل قب��ول ، عملي،در دس��ترس ، مس��تمر وایمن اس��ت در غیراینص��ورت ش��یردهی انحص��اری.مثبت از شيردهي من��ع مي ش��ود HIV مادر

ماه اول توصیه می شود وسپس به محض امكان شيردهي را قط��ع6باشيرمادردرمي نمايند.

تمام خانم هایHIV:مثبت نیاز به مشاوره شامل موارد زيردارند درمورداين كه خطرات ومنافع انواع روش هاي تغذیه- ارائه اطالعات

شیرخوارچيست. که مناسب ترین انتخاب رادر شرایط خود برگزينند.- هدایت آنان

شوند تابتوانند روش انتخابی خود رااجرا كنند.حمایت .ایده آل آن است که در بارداری در مورد روش تغذیه انتخابی گفتگو شود

HIVگرچه عده ای ممکن است تازایمان یا ماه های اول تولد ندانند از نظر چه وضعیتی دارند .

" قابل قبول ، عملي،در دسترس ، مستمر وایمن"- فلیپ چارتي که روی آن عبارات(AFASS.نوشته شده را نشان دهید )

اگر بعداز مشاوره با خانمHIVمثبت، اوتصمیم به تغذيه فرزندش با قابل قبول، عملي، درشیردیگری بگيرد، بشرطی که روش انتخابي

باشد، باید به او کمک کردکه چطورآنرا تهیه ، آمادهدسترس،مستمر و ایمن وذخیره کند وبه فرزندش بدهد. بایداين آموزش را قبل از تولد فرزندش

یادبگیرد تا به محض زایمان آنرا شروع کند.خانمی که به هر دليلي تصمیم ندارد شیربدهد بايد موارد زير با او بحث

شود: روش هاي جایگزین کدامند وآيا قابل قبول، عملي، در دسترس ،مستمر و-

ايمن هستند. - برای روشی که انتخاب می کند چه وسایلی الزم دارد. نوع شير، آب ،

تجهيزات ، هزینه آن چقدر است وچقدروقت می گيرد. - اگر شیر مصنوعی را انتخاب می کند، بايد تفاوت بین انواع شيرهاي

مصنوعي ونوع مناسب براي تغذيه فرزندش را بداند. - اگر آب مورد استفاده ایمن نیست چطور آنرا ایمن کنند. الزم است آب را

بجوشانند و آب داغ براي شستن وسايل الزم است. آيا سوخت كافي دردسترس دارند؟

- چطور وسایل را تمیز نگه مي دارد. - چه کسی براي آماده کردن ودادن فرموال به فرزندش او را كمك مي كند و

چه وقت روش ها را خواهد آموخت؟

به خانمی کهHIVمثبت است باید گفت از تغذیه مختلط فرزندش باشيرمادر و شيرمصنوعي اجتناب کند و از پستانش مراقبت بعمل آوردتا

شيرش خشک شود.چنانچه استفاده ازشیرمصنوعی مناسب اوضاع وشرایط مادر نیست نباید

" بطورايمن تر"آنرا شروع کند.در عوض می تواند از تغذيه باشيرمادر استفاده کند. بدين معنی كه تغذیه انحصاری با شیرمادر را شروع كند وپس

جایگزین بطور ايمن انتقال دهد. از آن تغذيه شيرخوار را به تغذیه انحصاری مادرممکن است تصمیم بگیرد شیرش را بدوشد وآنرا حرارت بدهد تا

از بین برود. چنانچه خانمی تصمیم بگیرد تغذیه ایمن از پستانHIVویروس را انجام دهد باید راهنمایی و حمایت شود.

بعضی از خانم ها ممکن است تصمیم بگیرند فرزندشان را تغذیه انحصاری باشیرمادر نموده وبه محض امکان ، تغذیه جایگزیني که قابل قبول ،

عملي،در دسترس، مستمروایمن باشد را شروع كنند. چنانچه مادرHIVمثبت شیربدهد، تغذيه انحصاری باشيرمادر شانس انتقال

HIV.را به فرزندش به نصف کاهش می دهد

مثبت ازكجا مي توانند مشاوره و راهنمايي الزم را درHIVسؤال كنيد: مادران هر محل كسب كنند؟

براي شنيدن چند پاسخ منتظر شويد. مثبت از مجموعه زير استفاده كنيد:HIVبرای مشاوره با مادران

HIV and infant feeding counseling: a training course and Integrated Infant Feeding counseling .WHO /UNICEF .

-در مورد تغذیه با شیرمادر با خانم های باردار گفتگوكنيد:5 دقیقه 50

دقيقه5اين فعاليت را شرح دهيد: در اینجا شرکت کنندگان آمادگی پیدا می کنند که با خانم باردار صحبت نمایند.

شرکت کنندگان را به گروه های سه نفره تقسیم کنید. یک نفر مادر باردار، یک نفر پرسنل بهداشتی ویکی ناظر باشد . کارمند بهداشتي به صحبت های خانم

باردار در مورد شیردهی ونگرانی هایش گوش می دهد. کارمند بهداشتی اهمیت شیرمادر را برای خانم باردار بیان می کند. همچنین اقدامات یکی دو روز اول

زایمان را که به شیردهی موفق کمک می کند،بیان می نمايد . چک لیست دوران بارداری در مورد تغذيه باشيرمادربه کارمند بهداشتی کمک می کند كه به چه

مطالبی اشاره نماید. وقتي کارمند بهداشتی بشرح زير شروع مي كند،ناظر گوش مي دهد و يادداشت

مي كند:

از سئواالت باز استفاده می کند تامادر را به حرف زدن تحریک نماید.- - چطور خانم باردار را با نشان دادن عکس العمل ، تشویق وبکاربردن مهارتهای

مشاوره بطورمناسب راهنمايي می کند. - اطالعات صحیح شامل اهمیت شیردهی برای مادر و شیرخوار و علل روش

هاي توصيه شده را با زبان ساده بیان می کند..- به خانم باردار فرصت سئوال کردن می دهد یا تبادل اطالعات می کند

سپس هر سه نفر مهارتهای بکار گرفته شده واطالعات داده شده را بحث میکنند.

دقیقه:30تمرین عملی دقیقه از شرکت کنندگان بخواهید نقش شان را عوض کنند. بطوریکه5حدود هر

در همه نقشی بازی کنند ومربی نظارت کلی خواهد داشت.

دقیقه:10بحث گروهی اگر برای خانم هایی که به کلینیک های بارداری مراجعه می کنند وقت محدود

است یا مراجعه نمی کنند چطور با آنها گفتگو خواهیم کرد؟ چه وقت صحبت های فردی مناسب وعملي است؟

چه وقت سخنرانی برای گروه انجام می شود؟ اگر صحبت گروهی انجام می شود چطور می توان اطمینان پیدا کرد خانم ها همه

آنچه را که در مورد تغذیه فرزندشان نيازدارند شنیده باشند؟ شده و مثبت بوده است، چه به او ميHIVدرمورد تغذیه فرزند خانمي كه آزمايش

گوئيد؟ اگر خانمی نمی خواهد به چیزی گوش کند چه می کنید؟

از شركت كنندگان بپرسيد كه آيا سؤالي دارند و سپس خالصه اين جلسه را بيانكنيد.

3 خالصه جلسه

:یک خانم باردارنیاز به درك موارد زيرداردتغذیه با شیرمادر برای خود وفرزندش مهم می باشد.-

ماه توصیه می شود.6- تغذیه انحصاری با شیرمادر به مدت - تغذیه مکرر با شیرمادر بعداز شروع غذای کمکی بايدادامه یابد.

- تماس زودرس پوست با پوست بعداز زایمان ، شروع زودهنگام تغذیه از پستان مادر، هم اتاقی مادر و نوزاد)کودک(، تغذیه براساس خواست شیرخوار، خوب در آغوش گرفتن وخوب پستان به دهان او گذاشتن و تغذیه انحصاری مفید بوده و به

برقراری تغذیه با شیرمادر كمك می نمایند.

.- درصورت شیردهی از اوحمایت می شودآمادگی ایده آل قبل از زایمان آن است که در مادر اعتماد بنفس بوجود

آورند که بتواند شیربدهد. الزم نیست پستان و نوک آنرا آماده کنند چونممکن است این کارها مضر باشد.

بعضی از خانم ها نیاز به توجه بیشتر دارند مثال" آنها که تجربه خوبی از شیردهی قبلی نداشته اند یا درمعرض مشکالت هستند. به همه خانم های

محرمانه داده شود.) درایران افرادیHIVباردار پیشنهاد مشاوره وتست که سابقه رفتارپرخطرداشته اند(

اگر مادرHIVمثبت است باید با اومشاوره و اورا کمک کرد که بهترین راه ( AFASSتغذیه برای فرزندش را انتخاب کند)

کنترل آگاهي:- دوعلت مهم بودن تغذيه انحصاري باشيرمادر برای شیرخواررابیان کنيد.

- دوعلت اهمیت شیردهی برای مادررا بیان کنيد. - چه نوع آگاهی به خانم باردارالزم است بدهيد تا فرزندش را با شیرخودش تغذیه

نمايد. - دواقدام قبل از زایمان را که به شیردهی کمک می کند و دو اقدام مضررا نام

ببريد. مثبت باشداز کجا مشاوره تغذیه ای دریافت کند.HIV- چنانچه خانمی

چك ليست آموزشهاي شيردهي در دوران بارداريهفته( تا بايستي مطالب . )32همه شود زده تيك وباذكرتاريخ شود داده آموزش بارداري

: : شماره دهنده آموزش خانوادگي نام و نام واحدبهداشتي نامپرونده:

نام ونام خانوادگي آموزشتاريخمادروامضاء

داده شد سن

حاملگي)ماه(

موضوع

امتناع کرد پمفلت

داده شد

اهميت تغذي{{{{ه ب{{{{ا ش{{{{يرمادر وتغذي{{{{ه انحص{{{{اري ب{{{{ا شيرمادربرای شیرخوار:

شيرخوار را در مقاب��ل بس��ياري از بيماريه��ا ازجمل��ه اس��هال، ذات-{ الريه، گوش درد و غيره محافظت مي كند . به رشد جسمي و ذهني

كودك كمك مي كند -نياز شيرخوار تغيير مي كن��د و تغي��يرات ش��يرمادر نيزهم��ه نيازه��ا را

برآورده مي كند ماهگي فقط شيرمادر كفايت مي كند 6 - تا

-اگ��ر بچ�ه ه��ا ب��ا ش��يرمادر تغذي��ه نش��وند در مع�رض ان��واع بيماريه��اخواهند بود .

اهميت شيردهي براي مادر:-مادر را در مقابل سرطان پستان محافظت مي كند

-در سن كهولت به شكستگي استخوان ران كه در افراد مسن شايعاست گرفتار نمي شود.

د-موجب برقراري ارتباط عاطفي و جسمي مادر وكودك ميشو -مشابه تغذیه مصنوعی هزينه هاي اضافي به خانواده تحميل نمي

...كند و.اهميت تماس پوست با پوست بالفاصله بعد از زايمان:

-نوزاد را گرم مي كند و اجازه نمي دهد درجه حرارت بدنش سقوطكند

- سبب آرامش مادرو نوزاد مي شود.- پيوند عاطفي مادرو كودك را تسريع و تسهيل مي كند

- به شروع تغذيه از پستان كمك مي كند- تنفس و ضربان قلب را منظم مي كند

-نوزاد را با ميكروبهاي بدن مادر كلون��يزه مي كن��د و در نتيج��ه دف��اعبدنش بهتر مي شود

-گريه نوزاد كم مي شود و استرس و صرف انرژي كاهش مي يابد -به نوزاد اجازه مي دهد پستان را پيدا كند و آنرا بگيرد و خود شروع

كنداهميت خوب قرار گرفتن در آغوش مادر و خوب

پستان گرفتن: -اگر شيرخوار درست در آغوش مادر قرار بگيرد و درست پس��تان را

بگ�يرد، ش�ير ك�افي برداش�ت مي كن��د و ن�وك پس��تان وپس��تان م�ادر.صدمه نمي بيند

:بسوي شروع خوب و موفق تغذيه با شيرمادر-برحسب تمايل و خواست شيرخوار شير داده شود

- مادر بداند چه وقت شيرخوار سير شده استاهميت هم اتاقي مادر وشيرخوار را

بداندتاشیرخواررانزدخودنگهداردمضرات استفاده ازگول زنك و بطري را بداند ماه اول فقط و فقط شيرخودش را بدهد:6در

م�اهگي ب�ه بع�د6آب و هيچ نوع نوش�يدني و غ�ذايي نده�دو از - س�الگي2همراه ب��ا ش�روع غ�ذاهاي كمكي، ش�يرمادر را ت��ا پاي��ان

ادامه دهد

:خطرات تغذيه مصنوعي را بداند-شيرخوار را در مقاب��ل بيماريه��اي ح��اد و م��زمن مح��افظت نميكن��د -آلودگي، اشتباه در تهيه، هزينه ها و ع��وارض ف��راوان ديگ��رواین ک��ه

اگرتصمیم بگیردشیرندهد,تغییراین تصمیم مشکل خواهدبود.:راه اطمينان يافتن از كفايت دريافت شير مادر

وزن گيري مناسب كودك بر اساس منحني رشد:مطالب ديگر و ارجاع اگر الزم است

اطالعات اضافی در مورد جلسه سوم

گفتگوی دوران بارداری

ساعت از24گفتگوی دوران بارداري بخصوص برای خانم هایی که زودتر از بخش زایمان مرخص می شوند مفید است. چون ممکن است آموزش

چندانی در مورد شیردهی ندیده باشند. در خالل مالقات های دوران بارداری کارکنان بهداشتی دانش و اطالعات قبلي مادر را در مورد شیردهی مي

سنجند و به مادركمك مي كنند تا نحوه مديريت شیردهی را بياموزد.

به عالوه یک خانم باردارنیاز به اعتماد به نفس دارد تابتواند شیربدهد. این بدان معنی است که درمورد نگرانی هایی که دارد با او صحبت شود و براي

برقراری جریان شیرش كمك شود.خانم باردار محصل مدرسه نیست و نياز به معلمي كه جلوي کالس بایستد و

حرف بزند، ندارد. آموزش بزرگساالن باید مبتنی بر نیازهاي آنان باشد و آن ها بتوانند مطالب را با اطالعاتي كه ازقبل می دانستند، پیوند دهند وبا دیگران درباره آن گفتگو کنند. بحث گروهی می تواند راه مفیدي براي رفع مسائل فرهنگی مثل ناراحت شدن برای شیردهی جلومردان، ترس ازتغییراندام ، ترس ازناتوانی درجداشدن از فرزند، تفکرهمسرو والدین ، ایجاد تعادل بین

کار داخل و خارج منزل و تغذیه باشد. بعضی از مطالب را می توان باگفتگوی دوطرفه بین همساالن انجام داد تابا مسئولین بهداشتي.

به خاطر داشته باشيد زناني را كه درطول بارداري بستري هستند، در بحث هاي انفرادي و گروهي شركت دهيد.

چنانچه انتظار مي رود كه نوزاد پس از تولد نیاز به مراقبت ويژه داشته باشد مثال" نارس به دنیا آید، صحبت در مورد اهمیت تغذيه باشیرمادر برای نوزاد و

حمایت هاي موجود براي تغذيه نوزاد تحت مراقبت ويژه مفيد است.

متاسفانه عده ای دربارداری مراجعه نمی کنند وموقعی که می رسند فرصت کمی برای گفتگو وجوددارد.

چنانچه خانمی در مورد تفاوت شیرمادر و شیرمصنوعی ، هزینه های مربوطه و روش آماده سازی تغذيه مصنوعي سؤال كند دادن اطالعات

بطور خصوصي به او بالمانع است.)بیادداشته باشیدکه تغذیه باشیرمادرایده آل است

ولذاشیرمصنوعی راباشیرمادرمقایسه کنیدنه شیرمادرراباشیرمصنوعی.ممکن است درشیرمصنوعی مقدارزیادی ازیک ماده موجودباشدولی این بدان معنیتیست که مقدارزیادازیک ماده غذایی درشیرمصنوعی بهترازشیرمادرباشد.(

هنگام بحث گروهی، موقع مناسبي براي دادن اطالعات درمورد روش تهیه وآماده سازی شیر مصنوعی نيست. در صورت لزوم اطالعات بايد به

مادراني كه تصميم به تغذيه مصنوعي گرفته اند ، بطور خصوصي گفته شود و بايد نزديك به زماني كه الزم است)نه چند هفته قبل از تولد نوزاد( بيان

شود. بعالوه آموختن روش تهیه شیرمصنوعی چنانچه در جمع و جزو آموزش هاي

دوران بارداري گفته شود، این فکر را ایجاد می کند که آنها همه بایددرمورد کودکانشان این کار را انجام دهند و اثر منفی بر خانم هایی که مي خواهند

فرزندشان را بطور انحصاری باشیر مادر تغذیه كنند، می گذارد.

اهمیت تغذيه باشیرمادر وشیرمادر:

تغذیه با شیرمادر برسالمت حال و آینده مادر وکودک اثرات بسیار مهمی دارد.هم عمل شیردهی ازپستان وهم تغذیه باشیرمادرحائزاهمیت می

باشند.

آثار تغذیه ازپستان مادر:تغذیه ازپستان مادر براي رشد وتکامل فک وصورت ، عضالت زبان

وعضالت شیپور استاس اثر تکاملی دارد. اين تكامل شامل موارد زير است:- میزان بروز عفونت گوش میانی را کاهش می دهد.

- گفتار روان تر وقابل فهم تر ایجاد می کند. - از پوسیدگی دندان پیشگیری کرده ومشكالت محتاج ارتودنسی را کاهش می

دهد. - شیرخوار در مصرف شیرتوان خود تنظیمی پیدا می کند که بر تنظیم اشتهای کودک در آینده اثر کرده و از چاقی پیشگیری می کند. ولی با تغذیه مصنوعی

کنترل در دست فرد تغذیه کننده است. - تغذیه با شیرمادر تامین کننده گرما، صمیمیت، نزدیکی وتماس مادر وکودک است که نتیجه آن ارتقاء تکامل جسمی وعاطفی کودک مي باشد.مادرانی که

فرزند خودرا با شیرخودشان تغذیه می کنند، طفل خود رابه فرزند خواندگی نمیسپارند و سرراه

نمی گذارند وکودک آزاری نمی کنند.

:شیرمادر برای کودکان حائز اهمیت است زیرا

شیرمادر: تغذیه ایده آلي را فراهم مي نمايد كه نیازهای تغذيه ای کودک را برای رشد

وتکامل مطلوب تامین می کند. - حفاظت در مقابل انواع بیماری های عفونی را فراهم کرده و مرگ ومیررا

کاهش می دهد. - احتمال بیماری های آلرژیک وشرايطي مثل دیابت جوانان را در خانواده هايی كه

زمینه آن وجود دارد، کاهش می دهد. - سيستم هاي بدن را كه ممکن است در تنظیم فشارخون و کاهش خطر چاقی

درسنین بزرگسالی موثر باشند ،تنظيم مي كند.- همیشه در دسترس است ونیاز به آماده سازی ندارد.

شیرهرمادري برای فرزند خودش بهترین است وبراساس تغییر نیازهای او ترکیب آن عوض مي شود.

بسیاری از اثرات شیرمادر بستگی به مقدار مصرف آن دارد. یعنی هرچه بیشتر و طوالنی تر خورده شود ومنحصرا" شیرمادر استفاده شود منافع

بیشتري دارد.کودکانی که با شیرمادر تغذیه نمی شوند یا شیرمادر دریافت نمی کنند

درمعرض خطر بیشتري براي موارد زيرهستند: از جمله: بیماری های عفونی مثل اسهال وعفونت های گوارشي ، عفونت های تنفسی-

وعفونت های کلیه ومجاری ادرار.- اگزما وسایر بیماری های آلرژیک

- التهاب روده منجر به نکروز روده در نوزادان نارس- کسب مهارت های تکاملی وتحصیلی کمترودرنتیجه درآمدکمتر

- ایجاد دیابت نوجوانان ، فشارخون باالتر، چاقی در طفولیت . همه اين هانشانگرهای

بیماری های قلبی در سنین بزرگسالی هستند.- مرگ در دوران شیرخوارگی و اوايل طفولیت

خطرات عدم تغذیه با شیرمادر در همه گروه ها و شرایط اجتماعی اقتصادی مشهود است. بسیاری از مطالعات حاکی از آن است که عدم

برابر احتمال مرگ25 تا6تغذیه با شیرمادر در شرایط نامساعد منجر به برابر بیشتر به خاطر ذات الریه در سال اول عمر4بیشتر بدلیل اسهال و

می گردد . این خطرات در تغذیه انحصاری با شیرمادر بسیار کمتر است. ماه اول عمربطورانحصاری با شیرمادرتغذيه6چنانچه تمام شیرخواران در

میلیون کودک از مرگ نجات می یابند و کیفیت زندگي3/1شوندهرسال میلیونها كودك كه زنده مي مانند ارتقا ء می یابد.

تغذیه با شیرمادر براي مادر، خانواده و جامعه مفید است:

عدم تغذيه با شیرمادر در مقایسه بازنانی که شیرمی دهند موجب افزايش خطرات زيرمي گردد:

- سرطان پستان و بعضی اشكال سرطان تخمدان را افزایش می دهد- درسنین باال خطر شکستگی استخوان ران را افزایش می دهد

- چربی ذخیره شده دوران بارداری باقي مي ماند وموجب چاقی سنین بعدی میشود.

- کم خونی به دلیل کمتر جمع شدن رحم به دنبال زایمان واز سرگیری زودترعادت ماهیانه را سبب می شود.

- بدلیل نبودن تاثيرشيردهي برفاصله گذاري بين حاملگی ها، بارداري مکرر راایجاد

می کند.-فرصت کمتربرای نزدیکی بافرزند

بعالوه چنانچه کودکی با شیرمادر تغذیه نشود،اثرات زير برخانواده مشهود است :

- از دست رفتن درآمد خانواده، غیبت از کار بدلیل بیماری کودک ونياز او به مراقبت های الزم، صرف هزینه بیشتر خانواده برای خرید وآماده سازی

شیرمصنوعی و وسایل آن، صرف وقت بیشتر برای تغذیه کودک و هزینه بیشتربخاطر بیماری های کودک.

- اضطراب براي دردسترس نبودن شیرمصنوعی یا براي بیماری کودککودکانی که باشیرمادر تغذیه نمی شوند در خطر بیشتر بیماری ومراجعه

بیشتر به درمانگاه ها، بیمارستان وصرف هزینه بیشتربراي درمان هم در شیرخوارگی و هم درسنین باالتر خواهند بود.بعالوه شیرخواران اگرسالم

رشد کنند بزرگساالن سالمی خواهند شد ودر محل کار افرادی زرنگوباهوش خواهند بود ودر رفاه جامعه مشاركت خواهند كرد.

خطرات عدم تغذیه باشیرمادر:

:خطرات عدم تغذیه باشيرمادر ناشي از دالیل زير است- نبودن عناصر محافظتی شیرمادر ودر نتیجه میزان بیماری بیشتر

- نبودن توازن مطلوب تغذيه مثال"در آنچه كه برای رشد مغز و تکامل روده الزماست

بعالوه خطراتی توسط خود شیرهاي مصنوعي ايجاد مي شود.از جمله ممكن است:

- شیرمصنوعي بدلیل خطاهاي کارخانه آلوده باشد -شیرمصنوعی استریل نیست وممکن است درخالل تولیدبوسیله میکروبهایی مثل

آنتروباکترساکازاکی وسالمونالانتریکاکه مولدبیماری های خطرناک ومرگومیرهستندبشود.

- محتوی عناصر غیرسالم یا فاقد عوامل غذایی حیاتی باشد- آب شستشوی بطری یا تهیه فرموال آلوده باشد

- مقدارآب را کم یا زیاد بریزند که موجب بیماری کودک شود

- خانواده ها شیررا رقیق درست کنند تامدت طوالنی تری استفاده کنند)خطرسوءتغذیه(

- برای آرام كردن گریه به شیرخوارداده شود وبعنوان راه حلی برای مشكالتکودک تلقی شود كه منجربه چاقی اومي شود.

- آب و چای ودم کردنی هابجای شیر داده شود وکودک وزن نگیرد - خرید شیرمصنوعی و هزینه آن منجر به کاهش در آمد خانواده وصرف هزینه

کمتر برای سایر اعضاء خانواده شود- حاملکی های مکرر موجب تحمیل بار اضافی به جامعه و خانواده شود

- هزینه های باالي درمان ودارو برای بیمارستان ها ایجاد کندبعضی از خطرات استفاده از شیرمصنوعی را می توان با رعایت دقیق

شرایط تهیه وبهداشت کاهش داد ولی تفاوت ترکیب شیرمادر وشیرهایدیگر را نمی توان ازبین برد.

فعاليت اختياري- وقت اضافي براي انجام آن در نظر بگيريد. از شركت كنندگان بپرسيد:آيا مي داننديك خانواده چقدر بايد براي تامين

ماه صرف نمايد. ازجدول كار6هزينه تغذيه مصنوعي شيرخواربراي مدت در پايان اين فصل براي بحث مي توانيد استفاده كنيد.1/3شماره

بحث در كالسآيا تفاوتي داردكه شما مطلب زير را چگونه بيان كنيد؟

- كودكاني كه شيرمادر مي خورند كمتر بيمار مي شوند. يا- كودكاني كه شيرمادر نمي خورند بيشتر بيمار مي شوند.

بحث كنيد كه جمله اول تاكيد مي كند : بيمارشدن در كودكان طبيعي است وابتالء كودكاني كه شيرمادر مي خورند كمتر از ميزان معمول بيماري در

كودكاني است كه شيرمادر نمي خورند.

جمله دوم تاكيد مي كند: تغذيه با شيرمادر طبيعي است و آنان كهشيرمادر نمي خورند درمعرض خطر هستند.

" شما احساس بدي دربه همكارتان چه پاسخي مي دهيدكه مي گويد: مادر ايجاد مي كنيد وقتي خطرات عدم تغذيه باشيرمادر را عنوان مي

"كنيد. كاركنان بهداشتي نبايد ترديد كنند درگفتن اين كه موارد زير خطر دارد: سيگار كشيدن در بارداري ، يا عدم حضور فرد آموزش ديده در هنگام

زايمان، ترك كردن شيرخوار وتنها گذاشتن او در خانه. خطرات بسياريوجود دارد كه مادران را از آنها برحذر مي كنيم.

اين حق مادران است كه بدانند چه چيز براي فرزندشان بهترين است واگر اطالعات را از آنان پنهان كنيد عصباني مي شوند.

تغذیه با شیرمادر درشرایط اضطراري و بحران ها.بطورفزاینده ای مادران وشیرخواران درشرایط بحران متاثرمی شوند

بحرانها مثل زلزله، طوفان، سیل و جنگ موجب آوارگی میلیونها نفرومحرومیت از دسترسی به غذا می گردد.

،در بسیاری از موارد مسئله فوری امنیت غذا با بروز بیماری هايی مثل وبا دیفتری و ماالریا وبدنبال قطع برق و آب و سرویس های حمل زباله عارض

می شود.در شرایط بحرانی تغذیه با شیرمادر بخصوص تغذیه انحصاری ایمن ترین

بوده و شیرمادر تنها غذای مورد اطمینان برای شیرخواران و خردساالن است. شیرمادر هم غذا و هم محافظت از بیماریها را تامین کرده هزینه

اضافی یا آب اضافی نمی خواهد.

یک مادرآرامش کامل نیازنداردتاشیربدهد.بسیاری از خانم هادر شرایط فوق العاده پراسترس هم شیرمی دهند. عده ای متوجه می شوند که شیردهی موجب آرامش آنهاشده وبه کمک آن با استرس کنارمي آیند. دربعضی از

خانم ها استرس موجب می شود که پستان رگ نکند بنابراین الزم است در بحران ها مکان ایمني تامين شود تا خانم های باردار و شیرده در آنجا جمع

شده ویکدیگر را حمایت کنند. چنانچه کارکنان بهداشتی از مادران بخوبي حمایت کنند ودر مادر اعتماد بنفس بوجود آورند این کار کمک می کند که

شیرآنها خوب جريان يابد.چنانچه شیرخواری با شیرمادر تغذيه نمي شود ، خطرات زیادی درهنگام

بحرانها و شرايط اضطراري اورا تهدیدمي کند. مادران اين شيرخواران بايد برای ارزیابی کامل خطرو در صورت امكان براي برقراري مجدد شيردهي و

نيز ساير حمايت ها ارجاع شوند.

چراشیرمادر بی نظیراست

جزء شناخته شده و نيزاجزائی دارد که هنوز200شیرمادر بیشتر از مشخص

نشده اند. موجودات مختلف شیرشان متفاوت است مثال" گوساله سریعرشد

می کند ، عضالت واستخوان بندی درشت دارد ولی فرزند آدمی رشدآهسته دارد وتکامل مغز در او سریع انجام می شود.

شیرمادر بخصوص برای فرزند خودش مناسب است. تغییراتی برحسب زمان و طي يك وعده درآن بوجود می آید که نیاز شیرخوار را برآورده مي

كند.آغوز و شیرمادر براسا س سن بارداری تغییرمی کنند. ترکیب شیررسیده از تغذیه ای به تغذیه دیگر واز ماهی به ماه دیگر فرق می کند

تانیاز شیرخوار را برآورده سازد. شیرمادر یک ماده زنده است که بطورفعال شیرخوار را در مقابل عفونت ها محافظت می نماید.

چگونگي افزایش مقاومت بدن توسط شیرمادر

3سیستم ایمنی شیرخوار در بدو تولد به خوبي تکامل نیافته است وتا سن سالگی یا بیشتر طول می کشد تا کامال" به تکامل برسد. تغذیه با شیرمادر به

طرق مختلف به تکامل کودک کمک می کند ازجمله: - هنگامی که مادر در معرض عفونت قرار گیرد در بدنش پادتن تولید می شود وبا

عامل عفونی مقابله مي كند.این پادتن ها ازطریق شیربه شیرخوار می رسند.- شیرمادر محرک رشد سیستم ایمنی شیرخوار است.

- عوامل موجود در شیرمادربه رشد سلول های دیواره روده کمک می کنند نموده و بهسد دفاعی در برابر میکروب ها و آلرژن ها كمكوبنابراين به ایجاد

می نماید. ترمیم صدمات ناشی از عفونت ها كمك- گلبولهای سفید موجود در شیرمادر میکروب ها را نابود می کنند.

اتصال میکروب ها وعوامل بیماریزا به جدار سلول- اجزاء موجود در شیرمادر از و آنهاچنانچه نتوانند به سلول بچسبند از بدن دفع می شوند.جلوگیری می نمایند

الکتوباسیلوس بیفیدوس به وسیله شیرمادر تامین میمیکروب های مفید- رشد شود که به میکروب های مضراجازه رشد نمی دهد.

مواد غذایی برای رشد میکروب های مضر در اختیار آنها قرار نخواهد گرفت- مثال" الکتوفرین به آهن متصل شده از ایجاد بیماری توسط میکروب هایی که برای

تکثیر نیاز به آهن دارند پیشگیری می کند.تغذیه مصنوعی حاوي هیچ نوع سلول زنده، پادتن ، عامل ضدعفونی زنده

اي نيست ونمی تواند بطور فعال شیرخوار را درمقابل عفونت ها محافظتنماید.

خصوصيات شیرمادر

آغوز : اولین شیرآغوز از ماه هفتم حاملگی در پستان ها تولید مي شود و در روزهای اول

زایمان ادامه مي يابد. ظاهرآن یک مایع زرد رنگ تاشفاف غلیظ وچسبندهاست.

آغوز مثل رنگ نقاشي جدار روده شیرخوار را می پوشاند وآنرا محافظت می کند. چنانچه آب یا هر ماده اي غیراز شیرمادر داده شود قسمت هایی

از این جدار محافظ منهدم می شود و اجازه می دهد عامل عفونی نفوذپیداکند.

آغوز اولین واکسنياسیون است که شیرخوار دریافت می کند واورا در مقابل بسیاری از عوامل میکروبی و ویروسی محافظت نموده و به رشد

باکتری های مفید در روده شیرخوار کمک می کند. آغوز اولین غذای کامل برای شیرخوار است که محتوی پروتئین و ویتامینA

بیشتري از شير روزهای بعد است. آغوز یک مسهل است وبه شیرخوارکمک

می کند مکونیوم ) مدفوع سیاه چسبنده ابتدایی( را دفع کند. با این کار اززردی پیشگیری می شود.

مقدار آغوز کم است. این مقدار با حجم کم معده نوزاد وکلیه نابالغ اوکه نمی تواندازعهده مایع زیادبرآیدمتناسب است . به نوزادي که با شیرمادر

داده شود مگر اینکه از لحاظ طبی سرم گلوکزهتغذیه می شود نباید آب یا اندیکاسیون داشته باشد.

شیرمادر برای نوزاد نارس:هفته حاملگی بدنیا مي آید خاص37شیرمادرانی که فرزندشان زودتر از

نوزاد نارس است ومحتوی پروتئین ، مواد معدنی مثل آهن و عوامل دفاعی بیشتري نسبت به شیرنوزادان رسيده است ولذا برای نوزاد نارس متناسب

تر است.شیرمادر را می توان قبل از اینکه شیرخوار توان مکیدن داشته باشد به او

رسانید. مادر می تواند شیرش را بدوشد و با فنجان، قاشق یا لوله معده بهاو بدهد.

شیررسیده:،شیررسیده مادر محتوی مواد غذایی اصلی مثل پروتئین ، کربوهیدراتها

چربی، ویتامین، موادمعدنی وآب به مقدار مورد نیاز کودک است. ترکیب آن براساس ساعات روز ، طول مدت شیرخوردن ، نیاز شیرخوار وبیماری که

مادر باآن تماس داشته ، متفاوت است.اجزاء شیرمادر عالوه برمواد غذایی شامل موادی است که به هضم ، رشد

و تکامل وهمچنین به پیشگیری از عفونتها کمک می کند و مزاياي بسياري دارد. همچنانکه کودک رشد می کند اين مزايا ادامه می یابد وقطع نمی

شودمواد غذایی موجود در شیرمادر:

پروتئین :مقدار پروتئین موجود در شیرمادر برای رشد شیرخوار وتکامل مغز اوکافي

است. هضم آن راحت است و قادر به تامين سريع نیاز شیرخوار مي باشد.تغذیه مصنوعی محتوی پروتئین هایی است که باشیرمادر متفاوت

است وهضم آهسته ومشکل آن مي تواند برسیستم های شیرخوار فشار وارد کند. بعضی از شیرخواران آنرا تحمل نمی کنند وبدنشان دچار بثورات، اسهال وسایر عالئم می گردد. مقدار پروتئین شیرمادربا تغييرترکیب غذای

مادر تغییر نمی كند.

چربی:چربی منبع اصلی انرژی)كالري( برای شیرخوار است. آنزیم های موجود در

شیرمادر شروع به هضم چربی می کنند. بنابراین به سرعت در اختیارشیرخوار قرار گرفته بعنوان منبع انرژی عمل می کند.

چربی شیرمادر محتوی اسیدهای چرب بازنجیره بلند است که به رشد مغزو تكامل چشم کمک می کند. همچنین محتوی کلسترول و ویتامین هاست .

سطح باالی کلسترول آن به تکامل سیستم های بدنی براي تنظیم کلسترولبدن در تمام عمر کمک می نماید.

سطح چربی در ابتدای هر وعده تغذيه با شیرمادرکم است وبه رفع تشنگی شیرخوار کمک می کند. مقدار چربی در شیر پسین یا انتهایی بیشتر است

ومنجر به سیری یا ارضاء او می شود. مقدار چربی از وعده ای به وعدهدیگر فرق می کند.

ترکیب شیرمصنوعی از یک وعده به وعده دیگر فرق نمی کند ومحتوی آنزیم نیز نمی باشد. شیرمصنوعی کلسترول ندارد یا مقدار آن کم است. به بعضی از انواع آن اسیدهای چرب اضافه کرده اند ولی اسيدهاي چرب را از

روغن ماهی یا تخم مرغ یا نباتات می گیرند..نوع چربی موجود در شیرمادر براساس رژیم غذایی مادر تغييرمی کند

چنانچه مادری در رژیم غذایی اش مقدار زیادی چربی غیراشباع مصرف كند، شیراو مقدار زیادی چربی غیراشباع خواهد داشت. مقدار کلی چربی شیرمادر با رژیم غذایی مادر تغییرنمی کند. مگر اینکه مادر شدیدا" دچار

سوء تغذیه بوده وذخیره چربی نداشته باشد.

کربوهیدراتها:الکتوز کربوهیدرات اصلی شیرمادر است كه در پستان تولید می شود

ودرتمام طول شبانه روزثابت است. به جذب کلسیم کمک می کند و بعنوان سوخت برای رشد مغز عمل می نمايد.رشد میکروب های مضرروده را به

تاخیر می اندازد. هضم آن آهسته است. وجود الکتوز در مدفوع اینشیرخواران دلیل عدم تحمل نمی باشد.

تعدادی از شیرهای مصنوعی الکتوز ندارند وهنوز مشخص نيست كه چه اثری برشیرخوار دارند.

آهن: مقدار آهن شیرمادر کم است ولی چنانچه شیرخوار تغذیه انحصاری با شیرمادر داشته باشد خوب جذب می شود. شیرمادر محتوی عواملی است که به انتقال آهن کمک می کند. چون آهن شیرمصنوعی خوب جذب نمی شود به آن مقدار

زیادی آهن افزوده اند که می تواند به تکثیر میکروبهای مضردر روده کمک کند.

ماه اول زندگی شیرخوارانی که تغذیه انحصاری باشیرمادر6-8آنمی فقرآهن در می شوند وسالم ورسیده بدنیا آمده باشند وبندنافشان را زود نبسته باشند نادر

است.

آب:شیرمادر غنی از آب است. اگر به شیرخوار اجازه داده شود تا هروقت که

تمايل دارد شیرمادر بخورد ديگرنیازي به آب حتي در هوای گرم و خشک ندارد. شیرمادر کلیه شیرخوار را تحت فشار قرار نمی دهدوشیرخوار نیز

آب اضافی غیرالزم را در بدن نگه نمی دارد.دادن آب یا مایعات دیگر مثل چای ودم کردنی ها ممکن است تولید

شیرمادررا مختل کند ودريافت موادغذایی شيرخوار را كاهش دهد و خطرعفونت ها را بیفزاید.

عطرو طعم:عطروطعم شیرمادر بوسیله غذای مادر متاثر می شود. تغییرات طعم

شيرمنجر به آشنا شدن شیرخوار با غذاهای خانواده و پذیرش راحت تر غذا

ماهگی می شود. شیرمصنوعی همیشه همان طعم را دارد درطول6بعداز يك وعده تغذیه نیز طعم آن عوض نمی شود. طعم شیرمصنوعی به غذایی

که شیرخوار بعدها خواهد خورد ارتباطی ندارد. ماه اول عمر:6تغذیه انحصاری باشيرمادردر

تغذیه انحصاری باشيرمادرتمام موادمغذي و مایعاتی را که شیرخوار برای ماه اول عمر نیاز دارد تامین می کند. این به معنی6رشد وتکاملش در

ماهگی.6 ماهگی است ونه شروع 6 هفتگی یا پایان 26 روزگی یا 180تغذیه انحصاری با شیرمادر به معنی عدم تجویز هیچ نوع غذا یا نوشیدنی

بجز شیرمادر است. ویتامین ، موادمعدنی یادارو را می توان داد. اکثر بار در شبانه8-12شیرخوارانی که تغذیه انحصاری با شیرمادردارند حداقل روز شیرمی خورند که شامل تغذيه شبانه هم می شود.

:هریک از شرایط زیر تغذیه انحصاری را مختل می کند - شیرخواری که نوشیدنی یا غذایی غیراز شیرمادر دریافت کند.

- شیرخواری که گول زنگ بگیرد. - شیرخواری که براساس دفعاتی که شیرخواسته به او داده نشده است.

- شیرخواری که مدت مکیدن او از پستان محدود شده باشد. ماهگی کودکان باید عالوه بر شیرمادر غذای کمکی دریافت کنند.6بعداز

درصد نیاز کالری کودک را در30-50شیرمادر همچنان مهم است وغالبا" سالگی و پس از آن نیز ادامه یابد.2 ماهگی تامین می کند وباید تا 12

مثبت هستند:HIVتوصیه هاي تغذیه با شیرمادر برای مادرانی که

چنانچه خانمیHIVمثبت باشد خطر انتقال عفونت به فرزندش در دوران %5- 15بارداري،موقع زایمان ودر خالل تغذیه با شیرمادر وجود دارد.حدود

مثبت ازHIV نفر( متولد شده از مادران 7 در 1 تا 20 در1شیرخواران ) ممکنHIV مثبت می شوند. برای کاهش خطر انتقال HIVطریق شیرمادر

است مادر شیرندهد یا بطورانحصاری شیربدهد اما به محض امکان استفادهازجایگزین،شيردهي راقطع نموده و جایگزین بدهد.

در بعضی از شرايط خطر عدم تغذیه انحصاری باشيرمادرمثل خطرHIVیا باالتر از آن است .به این علت مشاوره فردی الزم است.

در شرایطی که خانمیHIV:مثبت است توصیه این است

مثبتHIV توصیه های تغذیه ای خانم های ماه اول زندگی مگراینکه قبل ازاین زمان6 تغذیه انحصاری باشیرمادربرای

تغذیه جایگزین قابل قبول-دردسترس-قابل تهیه-مستمر-ایمن وبی خطربرای خودوفرزندشان باشد.وقتی تغذیه جایگزین باشرایط گفته شده دردسترس

استاصالشیرندهد.

زنان تماماین توصیه نمی گوید که باید HIV.مثبت از شیردهی منع شوند ندادن شیرمادر مضراتی برای کودک دارد از جمله اینکه خطر بیماری هارا

در او افزایش مي دهد.

:حائز اهمیت است که مطمئن شویم شیر جایگزین قابل قبول، عملي ، در دسترس، مستمر ودرشرایط زندگی این خانواده ايمن

باشد. هر خانمی کهHIVمثبت است نیاز به گفتگوی فردی بایک فرد آموزش

ديده دارد تا کمک کند که تصمیم بگیرد بهترین راه تغذیه کودکش درآنشرایط چیست.

اکثریت خانم ها آلوده به ویروس ایدز نیستند. بنابراین تغذیه با شیرمادر چه وضعیتی دارند ونيز برايHIVبرای همه خانم هایی که نمی دانند از نظر

مقدور نمی باشدHIV منفی توصیه می شود. چنانچه انجام تست HIVزنان باید همه مادران شیربدهند. باید اقداماتی انجام داد که در جامعه

حفظ ،حمايت و ترويج ترویج تغذیه با شیرمادر تداوم یابد و توسط کارخانههای شیرمصنوعی مورد تهاجم واقع نشود وقوانین شیرمادر جاری شود.

گفتگوی کالس

به همكارتان كه سؤال زير را مي پرسد،چه پاسخي ميدهيد:

است ، شيرندهد تا كودكانHIV بهتر است هر مادري كه در معرض خطركمتري آلوده شوند.

مثبت:HIVایجاد تغییراتی در تغذیه با شیرمادر برای مادران

چنانچه مادرHIVمثبت باشد می تواند شیرش را بدوشد و حرارت دهد کشته شود.از شیردوشیده شده سایر خانم ها هم می توانHIVتاویروس

استفاده کرد چه از طریق بانک شیر و چه شیر حرارت دیده یا می توان +از منفی است استفاده شود.HIVخانمی که تست شده و

انتخاب نوع شیر جایگزین::انتخاب ها برای تغذیه جایگزین عبارتند از

- فرموال بصورت پودریامحلول کنسانتره که فقط نیاز به آب برای مخلوط کردندارد.

پودر شیرمصنوعی)خشك( از شیردام تهیه می شود. چربی آن را عوض می کنند وروغن نباتی اضافه می کنند.قند وریز مغذیها را به آن اضافه می کنند.

ممکن است فرموالی ژنریک در اختیار داشته باشید که بدون بازاریابی،برچسب گذاری و توزیع شده باشد.

یک فرموالی تجاری، برای تغذیه شیرخوارمتناسب شده است ولذا فقط باید با مقدار مناسب آب مخلوط شود.

مهم است که یادآور شویم کیفیت شیرهای مصنوعی یاشیرهای تهیه شده درخانه مشابه شیرمادر نمی شود. همچنین عوامل دفاعی و فاکتورهای

رشد درشیردام ومصنوعی وجود ندارد ونمی توان آنهارا به شیر اضافه کرد.سایر انواع فرموال فقط برای شرایط خاصی كه شيرخواراز لحاظ پزشكي

به آن نياز دارد، تجویز می شوند مثل: بدون الکتوز است. چنانچه شیرخواریformula) (soy infant- فرموالی سویا

نسبت به پروتئین شیرگاو عدم تحمل داشته باشد، ممکن است پروتئین سویا را نيزموجود است ولی بدلیل عدم کفایتsoy milkهم تحمل نکند. )شیرسویا))

کلسیم وسایر فرآورده های حیوانی که برای رشد مناسب الزم است برای کودکانخردسال مناسب نیست.(

- شیرمخصوص نوزادان نارس و كم وزن حاوي پروتئین و بعضی از مواد معدنی بیشتري است و نیز تركيب قند و چربی آن متفاوت از فرموالی نوزادان رسیده است. این شیرها برای نوزادان رسیده سالم توصیه نمی شود. نیازهای

تغذيه ای نوزادان کم وزن باید بطور فردی ارزیابی شود. - انواع فرموالی مخصوص برای شیرخواران درشرايط مختلف مثل ریفالکس ،

نياز به انرژی زیاد ، عدم تحمل الکتوز، دچار آلرژی و بيماري هاي متابوليك مثل فنیل کتونوری موجود است. این فرموالها ترکیب متفاوتي دارند وبرای نیازهای

خاص وتحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه تجویز می شوند. ماه تجویز می6 برای شیرخواران باالی UP FOLLW یا FOLLW ON - شیرهای

شوند. اين شيرها محتوی مقادیر بیشتري پروتئین بوده ونسبت به فرموالی ماه کمتر تغتیر یافته اند . لزومی به تجویز چنین شیرهایی6شیرخواران زير

6نیست. طیفی از فرآورده های شیرهای معمولی وجود دارد که می توان باالی ماهگی توصيه کرد واگر الزم شود

ریز مغذی ها را بصورت مكمل تجويز نمود.:فرآورده های نامناسب برای ساخت فرموال برای شیرخواران عبارتنداز

- شيركم چرب يبصورت شير تازه يا پودرخشك - شیر تغلیظ شده )حاوي قندخيلي باال و چربي كم(

- creamer.که برای سفید کردن چای یا قهوه مورد استفاده قرار می گیرند

آب برای تهیه فرموال:فرموال نیاز به آب براي اضافه كردن دارد. آب براي تهيه فورموال بايد

جوشانده شود بطوريكه كامل به جوش آید یعنی غلغل کند.ابتدا شیر آب را باز كنيد تا مقداري از آن بريزد که آب ساکن را حذف کرده باشید سپس آب

برداشت كنيد.از آبی که آلودگی کمتر وسرب و سموم و آلوده کننده های دیگر ندارد

استفاده کنيد . آب معدنی داخل بطري ها بايد كنترل شوند چون ممكن میلی گرم در لیتر(باشند که برای20است حاوي سدیم زیاد) باالی

شیرخوار مناسب نیست و سايرمواد مواد معدنی آنها نيز باالست و نياز بهكنترل دارد. از آبی که بطور مصنوعی نرم شده استفاده نکنید.

نسبت آبي كه براي تهيه فرموال مورد استفاده قرار مي گيرد، براي سالمت كودك اهميت بسیار دارد.

فعاليت اختياري: هزينه عدم تغذيه باشيرمادر

آئين نام��ه بين المللي بازاري��ابي جانش��ين ش��ونده ه��اي ش��يرمادراز كاركن��ان بهداشتي درماني مي خواه�د ك�ه اس��تدالل م�الي هرتص�ميمي ب�راي ع�دم تغذي�ه باشيرمادر را بدانن��د و وال��دين را آگ��اه كنن��د.آي��ا ش��ما مي داني��د؟ اين ج��دول ب��ر

تهي��ه ش��ده و فق��ط ش��امل هزين��ه ه��ايUNICEF/WHOاساس فعاليت آموزشي ماهگي ن��يز6مستقيم تهيه تغذيه مصنوعي است. ارزش تغذيه مصنوعي پس از

ماه اول محاسبه6بايد به حساب آيد اما در اينجا براي تسهيل برآورد فقط هزينه شده است.

هزينه شيرمصنوعييك قوطي................. گرمي شيرمصنوعي......................ريال است.

كيل��وگرم شيرمص��نوعي الزم اس��ت ك��ه ................20 ماه اول ح��دود 6براي ريال قيمت دارد.

هزينه شيرمصنوعي: .................

هزينه سوخت ماه اول ...............بار ك��ودكش6بر اساس دستورالعمل زير مادر بايد درطول

را تغذيه نمايد. براي تهيه اين مقدار فورم��وال..................لي��تر آب باي��د جوش��انده ش��ود بعالوه

1مقدار آب اضافي براي گرم كردن و شستش��و.................)تقريب��ا دره��ر ب��ار ليتربراي شستشو و گرم كردن( . هزينه .............. براي جوش آم��دن ي��ك لي��تر

روز.180 ................. ليتر روزانه ضربدر xآب هزينه سوخت:..................

وقت مراقبت كننده شيرخوار بر اساس دستورالعمل زير مراقبت كننده طفل باي��د...........بارتغذي��ه ش��يرخوار را در روزآماده نمايد. زمان الزم براي تهيه هر وعده تغذيه ...............دقيق��ه در

روز است كه كل آن روزانه ............ ساعت مي شود. م{{اه6هزينه آماده كردن تغذي{{ه مص{{نوعي ب{{راي تغذي{{ه ش{{يرخوار در

اولحداقل دستمزد يك پرستار كودك .................... ريال

حداقل دستمزد يك كارگرزن كارخانه.............ريال م��اه اول................ري��ال ........ % دس��تمزد6تغذي��ه مص��نوعي ب��راي

پرستار ........ % دستمزد كارگر

كارخانهبعالوه وقت اضافي كه مادربراي آماده كردن از ساير اعضاء خانواده مي گيرد.

همچنين به هزينه هاي درازمدت عدم تغذيه باشيرمادربايد توجه كرد.هزين��ه ه��اي مراقبت هاي بهداشتي درصورت عدم تغذي��ه ش��يرخوار باش��يرمادر اف��زايش مي

يابد كه بر خانواده، سيستم بهداشتي ، خدمات رف��اه اجتم��اعي و م��ؤدي مالي��اتي تاثير گذار است. يك تصوير آني از هزينه روحي رواني بيماري يا م��رگ ش��يرخوار يا مادر نمي توان مجسم كرد گرچه قابل توجه است و مثل ي��ك عف��ونت ح��اد ي��ا

يك بيماري مزمن بايد مورد توجه قرارگيرد.

استفاده از بطري توصيه نمي شودزيرا تم��يز نگهداش��تن آن مش��كل اس��ت. به��رحال اگر بطري مورد استفاده قرار گيرد:

هزينه تجهيزات .............. بط����ري ب����راي ش����يردادن ب����ه ش����يرخوار، هري����ك .............

كه ...............ريال مي شود.............. سرشيشه ، هريك ................ كه ................. ريال مي شود.

.............. برس براي شستشو ،هريك ...............كه ....................ري��ال ميشود.

هزينه استراليزاسيون 180............ ريال در روز ب��راي اس��تفاده از محل��ول ه��اي ش��يميايي ، ض��ربدر

روز. درجمع: .......... ريال اگراستريليزاس��يون ش��يميايي اس��تفاده مي ش��ود، ي��ك لي��تر آب جوش��يده ب��راي

شستن وپاك كردن اين مواد از داخل هر بطري و سرشيشه الزم است. ) يا مي توانيد ساير روش ها مثل جوشاندن بطري ها و سرشيشه ه��ا را ب��رآورد

كنيد.(

4جلسهحفاظت از تغذيه باشيرمادر

در پايان اين فصل شركت كنندگان بايد قادر باشند: اهداف جلسه:

در م�����ورد ت�����أثير بازاري�����ابي غ�����ذاي ك�����ودك بحث و گفتگ�����و كنن�����د:-1 دقيقه5

نك�ات كلي�دي ك�د بين المللي بازاري�ابي جانش�ين ش��ونده ه�اي ش�ير م�ادر را-2 مختص��������������������������راً ش��������������������������رح دهن��������������������������د:

دقيقه 15 اقداماتي راكه كاركنان بهداشتي درماني مي توانند ب��راي مح��افظت خ��انواده-3

ه��ا از اث��ر تبليغ��ات بازاري��ابي شيرمص��نوعي انج��ام دهن��د، تش��ريح نماين��د: دقيقه5

مراقبت هاي الزم در مورد اهداء كنندگان جانشين ش��ونده ه��اي ش��يرمادر در-4 ش�����������رايط بح�����������راني را مختص�����������راً ش�����������رح دهن�����������د:

دقيقه 5

نح��وه عكس العم��ل ب��ه اق��دامات بازاري��ابي شيرمص��نو عي را ش��رح دهن��د:-5دقيقه 15

ك{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ل م{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{دت جلس{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ه:

دقيقه45

مواد آموزشي:- تصوير مادران در كلينيك مراقبت هاي دوران بارداري1/4 اساليد - هدف كد بين المللي بازاريابي جانشين شونده هاي شيرمادر2/4اساليد

نمونه هاي آگهي هاي بازرگاني جانشين شونده هاي شير مادر را از طريقمادران و كاركنان بهداشتي درماني جمع آوري كنيد.

نمونه هاي هداياي ارائه شده به كاركنان بهداشتي را از كمپاني ها جمع آوريكنيد.

مطالب براي مطالعه بيشتر مربيان :

مقدمه

مربوط به مريم و فاطمه را نشان دهيد و داستان را بگوييد. 1تصوير - مريم منتظر به دنيا آوردن دومين فرزندش می باشد . فرزند قبلي مريم در

بيمارستان ديگري متولد شده بود. در آن بيمارستان مريم در طول حاملگي اش پمفلت هاي رنگارنگي در مورد استفاده از شير مصنوعي و كوپن هاي تخفيف دار شيرمصنوعي دريافت كرده بود. او همچنين موقع ترخيص يك قوطي شير

مصنوعي، يك بطري و سرشيشه گران قيمت دريافت كرد.

اثر تبليغات در موردعملکرد تغذيه شيرخواران-1دقيقه5

سئوال كنيد: دادن هدايا ممكن است چه تأثيري در تصميم مريم براي تغذيه شيرخوارشداشته باشد؟ براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

بازاريابي و ترويج جانشين شونده هاي شيرمادر مي تواند شيردهي و اهميت شيرمادر را زير سئوال ببرد و موجبات تنزل آنرا فراهم كند.

از شركت كنندگان بخواهيد بعضي راه هايي كه سبب ارتقاء تبليغات و يا بازاريابي- جانشين شونده هاي شير مادر در منطقه مي شود رانام ببرند. چك ليست مورد نياز شما براي انجام اين كار به شرح ذيل است. چنانچه شركت كنندگان به اين استراتژي ها اشاره

نمي كنند،فقط آن ها را نام ببريد.

چك ليست روش هاي بازاريابي شيرمصنوعي

آگهي هاي تبليغاتي تلويزيون و راديو آگهي هاي تبليغاتي روزنامه ها و مجالت آگهي ها از طريق تابلوهاي تبليغاتي تبليغ وترويج از طريق وب سايتدادن تخفيف و كاهش قيمت ارسال پيام از طريق پست الكترونيكي به زنان باردار و مادران كوپن هايي براي تخفيف برقراري خطوط تلفني بعنوان كمك به كودك توزيع پوستر، تقويم وغيره در مطب پزشكان و بيمارستان ها گرفتن تأييد از پزشكان و پرستاران توزيع هداياي رايگانارائه نمونه هاي رايگان شيرمصنوعيتوزيع مواد آموزشي

اگر مادران اطالعات مخدوش و غلط در مورد تغذيه شيرخوار دريافت كنند، قادر به انتخاب درست و آگاهانه در مورد تغذيه شيرخوارشان

نيستند. كارخانجات توليد كننده شيرمصنوعي اطالعاتي در مورد محصوالتشان با هدف فروش بيشتر فراهم مي كنند.بنابراين كارخانه ها

منابع اطالعاتي مناسبي نيستند. عالوه بر اين، چنانچه اطالعات مناسب در مورد تغذيه با شيرمادر و

مطالب آموزشي مربوط به آن به جامعه داده نشود، حتي زنان آگاه نيز از حمايت هاي فردي و اجتماعي ضروري براي تغذيه انحصاري با

شيرمادر برخوردار نخواهند شد. اطالعات نادرست و ناكافي از سوي دوستان و كاركنان مي تواند حتي زنان آگاه را درباره توانايي شان براي شيردهي دچار ترديد نمايد و توصيه تنش زا و فشارهاي ناپيدا اعتماد به

نفس آنان را ضعيف مي كند.

كد بين المللي بازاريابي جانشين شونده هاي شيرمادر-2دقیقه15

درجمهوری اسالمی ایران قانون ترویج تغذیهباشیرمادرحاکم است

استوار ماندن يك بيمارستان دوستدار كودك، از طريق كد بين المللي بازاريابي جانشین شونده هاي شيرمادر است. كد بين المللي در اجالس

توسط اعضاء به عنوان گامي در جهت1981جهاني بهداشت در سال حفظ تغذيه با شيرمادر و محافظت از تعداد معدودي ازشيرخواران كه

ممكن است به تغذيه مصنوعي نياز داشته باشند، مورد توافق قرار گرفت. همچنين قطعنامه ها و مصوبات بعدي سازمان جهاني بهداشت

)كه تقريباً هر دو سال يكبار منتشر مي شود( نيز با كد مذكورموافق بودهو ازآن حمايت كرده اند.

كد بين المللي يك قانون نيست. يك توصيه بر اساس مجموع استدالل هاي اعضاء باالترين مجمع بين المللي درعرصه بهداشتي يعني اجالس

سازمان جهاني بهداشت مي باشد. را نشان دهيد و نكات ذيل را بخوانيد. 2/4اساليد -هدف كلي كد بين المللي بازاريابي جانشين شونده هاي شيرمادر، تغذيه

سالم و كافي همه شيرخواران است. براي نيل به اين هدف بايد اقداماتذيل را انجام دهيم:

حفظ ، حمايت و ترويج تغذيه با شير مادر -اطمينان از مصرف مناسب جانشين شونده هاي شيرمادر در مواقع لزوم -فراهم كردن اطالعات كافي در مورد تغذيه شيرخواران-منع تبليغات يا هرگونه ترويج جانشين شونده هاي شير مادر -

،هدف كد بين المللي اين نيست كه مادراني كه تمايل به شيردهي ندارند برخالف ميلشان مجبور به شيردهي كند. هدف كد آن است كه اطمينان حاصل شود كه هر فردي اطالعات صحيح و غيرمخدوش در مورد تغذيه

شيرخواران دريافت كند. همچنين كدبين المللي ازشيرخواراني كه تغذيه مصنوعي مي شوند از

طريق دادن اطالعات بي طرفانه، منصفانه و علمي محافظت مي كند به گونه اي كه سالمت كودكان آسيب نبيند. بر اساس كد برچسب جانشين

شونده هاي شيرمادربايد حاوي هشدارها و دستورالعمل هاي صحيح آماده كردن و تهيه كردن آن ها باشد تا چنانچه مورد استفاده قرار گرفتند به

روش درستي تهيه و آماده شوند. كدبين المللي شفاف مي سازد كه جانشين شونده هاي شيرمادر به طور

اصولي، سالم، درست ،مناسب و قابل دسترسي توليد و توزيع شوند اما تبليغ وترويج آنها به هر طريق كه سبب فروش بيشتر اين محصوالت شود

پذيرفته نمي باشد.

كد بين المللي و اجراي منطقه اي آن:

كشور هاي عضو كه مي خواهند كد بين المللي را اجرا كنند، مي توانند آن را به روشي كه براي كشورشان بهترين است اجرا كنند. چنانچه يك

كشور براي تقويت اقدامات بهداشتي از قانون استفاده مي كند مي تواند كد را به صورت قانون درآورد اما چنانچه مرسوم است كه احكامي را از

سوي دولت صادر كنند و يا به صورت مقررات در سطح وزارتخانه منتشركنند،از اين طريق

نيزمي توانند اقدام كنند. استاندارد پذيرفته شده است و از دولتحداقلكد بين المللي به عنوان

هاي عضو انتظار مي رود كه اصول پايه را اجرا كنند و اين مقررات را طبق نيازهاي جامعه شان تقويت نمايند. كشورها مي توانند به منظور حفظ سالمت و بقاء شيرخواران و كودكان خردسال آنرا مستحكم تر

كنند.ولی نمی توانندآنراتضعیف یاحذف کنندمسئوليت پايش اجراي كد با دولت است. گر چه سازندگان و توزيع

كنندگان، گروههاي حرفه اي و سازمانها، انجمن هاي غيردولتي در نهايتبايد با دولت همكاري داشته باشند. پايش نبايد تحت نفوذ تجارت باشد.

- هر نوع قانون يا كدي كه در كشور اجرا مي شود رابراي شركت كنندگان شرحدهيد.

محصوالت مشمول كد بين المللي )محدوده كد(

:كد براي بازاريابي و اقدامات مرتبط به محصوالت ذيل به كار مي رودجانشين شونده هاي شيرمادر شامل شير مصنوعي- ساير فرآورده هاي شيري، غذاهاي كمكي كودكان )غالت فرآوري شده( و-

آشاميدني ها )شامل دم كردني ها مثل چاي و آب ميوه هاي كودكان( كه براي استفاده به عنوان جايگزين نسبي يا كامل شير مادر بازاريابي و يا

معرفي مي شوند.

بطري شير وسرشيشه ها - ماه اول عمر6طبق توصيه ها ي تغذيه اي شيرخواران بايستي در

به طور انحصاري با شيرمادر تغذيه شوند. اين بدان معني است كه هرنوع غذا يا نوشيدني ديگري كه قبل از اين سن به كودك داده شود جايگزين

شيرمادر خواهد شد و بنابراين يك جانشين شونده شيرمادر تلقي مي شود. ماهگي، هر چيزي كه جايگزين بخشي از شيردر رژيم غذايي6بعد از سن

كودك شود، به عنوان جانشين شونده شيرمادر تلقي مي شود به عنوان يا غالتي كه براي مصرف با بطري تبليغ ميfollow onمثال شيرهاي

شوند. كد مانع توليد و دسترسي به جانشين شونده هاي شيرمادر نمي باشد وبر

ماهگي اثر نمي گذارد.6استفاده مناسب از غذاهاي كمكي بعد از

ترويج و فراهم كردن اطالعات:

برچسب محصوالت مشمول كد، بايد به طور شفاف بيانگر برتري تغذيه با شيرمادر باشد. روي برچسب ها ذكر شود كه اين توليدات توسط كاركنان بهداشتي درماني تجويز مي شوند و هشدارهاي مربوط به عوارض ناشي

از استفاده از آن ها بر سالمتي ذكر شود. روي برچسب ها نبايد ازتصاوير كودكان و يا تصاوير ديگري كه استفاده از شير مصنوعي را ايده آل تلقي

كند، استفاده شود. بر اساس كد تبليغ جانشين شونده هاي شيرمصنوعي به طور عمومي

ممنوع است. كمپاني ها مي توانند اطالعات الزم در ارتباط با تركيبات محصوالتشان و

نحوه استفاده از آن هارا به كاركنان بهداشتي بدهند. اما اين اطالعات بايد علمي و حقيقي بوده و جنبه بازاريابي نداشته باشند. اين اطالعات نبايد به

مادران داده شود. چنانچه هرگونه مطلب آموزشي براي والدين تهيه مي شود، اين مطالب

بايد موارد زير را توضيح دهد: اهميت تغذيه با شيرمادر -مضرات وعوارض سالمتي ناشي ازتغذيه با بطري-هزينه هاي استفاده از شيرمصنوعي-چنانچه مادرتصمیم بگیردشیرندهدتغییرتصمیم اومشکل خواهدبود. -

تحویل نمونه ها)اشانتیون(وتامین نیازمراکزبهداشتی درمانی

در هيچ يك از بخش هاي سيستم بهداشتي درماني نبايد نمونه هاي رايگان يا ارزان قيمت جانشين شونده هاي شيرمادر موجود باشد. مراكز

بهداشتي درماني بايد تعداد معدود شير مصنوعي مورد نياز كودكانمحروم از شير مادررا از طريق مجاری اداری معمول خريداري كنند.

توزيع نمونه هاي رايگان براي مادران، خانواده آنها يا كاركنان بهداشتي درماني ممنوع مي باشد. دادن تعداد معدود شير مصنوعي به عنوان هديه يا در هنگام ترخيص از بيمارستان يا ديگر مكان هاي اجتماعي به مادران

نيز ممنوع است. زيرا اين ها مادران را به استفاده از اين محصوالتتشويق مي كنند.

گاهي اوقات دولت تصميم مي گيرد كه جانشين شونده هاي شير مادر را به صورت رايگان يا ارزان قيمت با هدف تأمين اجتماعي به مادران يا

مثبت هستند وHIVمراقبت كنندگان بدهد)به عنوان مثال به مادراني كه آگاهانه تصميم گرفته اند كه كودكشان را با شير خود تغذيه نكنند(. در اين

شرايط بايد اطمينان داشت كه ذخيره شير براي تغذيه هر شيرخوار بهمدتي كه مورد نياز اوست، وجود داشته باشد.

براي تأمين ذخيره شير براي كودكان نيازمند نبايد به مقدار شيرهاي اهدايي وابسته بود. اهداء شير در هر زمان كه متوقف شود، در آن

صورت كودك هيچ شيري نخواهد داشت. كودكي كه با شير مادر تغذيه كيلوگرم پودر شير مصنوعي و به يك20 ماه اول به 6نمي شود در

سالگي نياز دارد. 2جانشين شونده مناسب شيرمادر تا سن كليه محصوالت جانشين شونده بايد از كيفيت بااليي برخوردار باشند و بر

اساس وضعيت آب و هوايي كشورمصرف کننده به نحوه مناسبي انبارشوند. شيرهاي تاريخ مصرف گذشته به هيچ وجه نبايد توزيع شوند.

كاركنان بهداشتي درمانی چگونه مي توانند خانواده ها را در-3 مقابل تبليغات محافظت نمايند؟

دقيقه 5 چگونه ترويج شيرمصنوعي از طريق سيستم بهداشتي درماني رسوخ مي كند:

از شركت كنندگان بخواهيد برخي راه هاي ترويج، آگهي تبليغاتي يا بازاريابي جانشين- شونده هاي شيرمادر از طريق مركز بهداشتي درماني و بيمارستانها را نام ببرند. موارد

ذيل چك ليست شما را تشكيل مي دهد. روش هاي بازاريابي را نام ببريد اگر شركتكنندگان به آن ها اشاره نكردند:

چك ليست بازاريابي از طريق سيستم بهداشتي نمونه هاي رايگان عرضه رايگان اين محصوالت به بيمارستانها و متخصصين و كاركنان بهداشتي درمانيارائه هداياي كوچكي نظير خودكار، سرنسخه، منحني هاي رشد، تقويم، پوستر و

تجهيزات ارزان قيمت پزشكي هداياي بزرگي نظير انكوباتور، ماشين، يخچال، دستگاه تهويه، كامپيوترهداياي حرفه اي نظير طراحي معماري بيمارستان، سازماندهي و مديريت بزرگداشت

ها و سمينارها هداياي شخصي نظير مسافرتهاي تعطيالت، كاالهاي الكترونيكي، غذا و سرگرمي هاحمايت مالي از بيمارستان، كلينيك ها يا پروژه ها، انجمن هاي كاركنان بهداشتي

درماني سرمايه گذاري و حمايت مالي از تحقيقات و پرداخت دستمزدها و هزينه ها حمايت از مراسم حرفه اي و تخصصي و انجمن هاي تخصصيحمايت مالي از دانشجويان و امكان حضور نمايندگان كمپاني ها در مكان هاي

آموزشي بهداشتي درماني به نحوي كه شامل تدوين دوره هاي آموزشي تغذيهشيرخوران باشد.

حمايت مالي از كنفرانسها، سمينارها و انتشاراتتبليغات در مجالت وسايرانتشارات ، مقاالت كه ظاهراً اطالعات مي دهند اما در اصل

مطالب تبليغاتي دارند. .گزارشات تحقيقاتي كه در واقع مطالب تبليغاتي هستندبرقراري ارتباطات دوستانه بمنظور تشويق كاركنان بهداشتي درماني براي اينكه

احساس خوبي نسبت به كمپاني داشته باشند از طريق فرستادن كارت، آوردنشيريني يا ديگر غذاها براي كارمندان در محل كار

برقراري ارتباط نزديك با وزارت بهداشت و كاركنان آنهامالقات نمايندگان كمپاني با پزشكان در مطب ها، سازمان هاي بهداشتي درماني و

وزارتخانه ها سئوال كنيد: براي كمك به حفاظت كودكان و خانواده آنها در برابر تبليغات تغذيه مصنوعي

چه كارهايي مي توانيد انجام دهيد؟ براي دريافت چند پاسخ منتظر شويد.

كارهايي كه كاركنان بهداشتي درماني مي توانند انجام دهند:

كاركنان بهداشتي درماني چه به صورت فردي و چه در غالب گروه مي توانند شيرخواران و مادران آنها را در برابر تبليغات محافظت نمايند. آنها

مي توانند و بايد اقدامات زير را انجام دهند: برداشتن پوسترها و آگهي هاي تبليغاتي مربوط به شير مصنوعي، دم-

كردني ها، آب ميوه ها يا غالت فر آوري شده)سرآلها(، بطري و سرشيشه ها و ممانعت ازپذيرفتن هداياي رايگان از سوي كمپاني هاوپوسترهای

مرتبطعدم اجازه توزيع نمونه هاي مجاني، هدايا يا بروشورها به مادران - ممانعت از آموزش هاي گروهي دوران بارداري در مورد آماده سازي زنان-

باردار، بويژه توسط آموزش دهنده هايي كه كارمندان كمپاني ها هستند.آموزش انفرادي مادري كه شيرخوارش نيازمند شيرمصنوعي است.-گزارش موارد نقض كد )و يا قوانين محلي( به اولياي امور- پذيرش اطالعاتي از كمپاني ها كه صرفا علمي و واقعي باشد وجنبه-

تبليغاتي نداشته باشد.بيمارستانها بايد از طريق كد بين المللي و قطعنامه هاي متعاقب آن

مستحكم تر شوند ونسبت به کدمتعهدبمانندتا بتوانند به عنوان بيمارستاندوستدار كودك شناخته شوند.

اهداء شير در شرايط بحران:-4

در بحران ها و باليا منابع اصلي مورد نياز براي تغذيه مصنوعي سالم از قبيل آب سالم و پاكيزه و سوخت يا خيلي كم هستند و يا وجود ندارند. كوشش در جهت تغذيه مصنوعي در چنين شرايطي خطر سوء تغذيه،

بيماري و مرگ را افزايش مي دهد. به عالوه كودكان خردسال كه از شير مادر محروم مي شوند اثرات حفاظتي آنرا از دست مي دهند و بيشتر مستعد ابتال به عفونت و

بيماري بوده وآسيب پذير هستند. در بحرانها، شيرهاي مصنوعي، غذاها و بطري ها از طرق منابع زيادي

اهداء مي شوند كه شامل افراد يا گروههاي كوچكي است كه آگاهي كافي

ندارند. پوشش هاي خبري ممكن است منجرشود به اينكه ايناهداكنندگان باور كنند كه مادران نمي توانند در شرايط بحران شير بدهند.

:اين اهداكنندگان بايدمنع شوند چون كارشان منجر مي شود به اينكه

مقدار زيادي شير مصنوعي فرستاده مي شود كه مورد نياز كودكان نيست- وممکن است کودکانی که نیازندارنددریافت کنند و مشكالتي را در زمينه

ذخيره وانهدام مازادنیاز آن بوجود مي آورد. همچنين سبب آلودگي محيط وايجاد زباله مي شود.

موجبات تبليغ براي نوع شيري كه توزيع مي شودفراهم مي گردد. بطوري- كه مادران ممكن است تصور كنند كه استفاده از اين نوع شير به آنها

توصيه شده است.

شيرهاي اهدايي تاريخ مصرف گذشته یانامناسب توزيع مي شود كه-نامناسب وغيرقابل استفاده هستند.

:مشكالت بيشتر مي تواند بوجود آيد از جملههيچ دستورالعملي به زبان محلي براي آماده كردن شير وجود ندارد. - بطري و سرشيشه توزيع مي شود در حالي كه استفاده از فنجان مورد-

تاكيد وتوصيه است.

خطرات ديگرناشي از توزيع نامحدود اين محصوالت در بحرانها:

چنانچه شير مصنوعي در سطح وسيع و غيرقابل كنترل در دسترس قرار گيرد و توزيع شود ممكن است مادراني كه شير خود را مي دهند اعتماد

به نفس شان را از دست بدهند و به طور غير ضروري و بدون نياز شروعبه دادن شیر مصنوعي كنند.

شيرخواران و خانواده هاي آنها به شير مصنوعي وابسته خواهند شد و چنانچه شير رايگان در اختيارشان قرار نگيرد، كودكان عالوه برخطرات

وعوارض تغذيه مصنوعي در معرض سوء تغذيه نيز قرار مي گيرند. اهداء اين محصوالت در حد وسيع ممكن است از سوي كمپاني هايي باشد

كه تمايل دارند بازار جديدي را براي فروش جدي محصوالتشان در بين جمعيت هايي كه در زمان بحران تحت تأثير واقع شده اند يا در

كشورمیزبان ايجاد كنند. چنانچه اهداي شيرمصنوعي غيرقابل اجتناب است مي توان از آنها براي

ها براي كودكان بزرگتريا ديگران استفاده تهيه غذاهاي پختني ياحریره ها relactation-inducedكرد و يا براي تولیدشیروبرقراري مجدد شيردهي )

lactation .( از طريق سيستم مكمل رسان)کمک پستان( استفاده كرد

- چطور در مقابل بازاريابي محصوالت مشمول كدعكس العمل5نشان دهيم

دقیقه15بحث كالسي نماينده يك كمپاني, متخصصین تغذيه را در يك مركزتوانبخشي تغذيه اي براي

تبليغ استفاده از يك شير مصنوعي جديد مالقات مي كند. او مي گويد اين شيرمصنوعي به ويژه براي كودكان سوء تغذيه اي مفيد است و پيشنهاد مي كند كه اين شيررا به مقدار كافي فراهم كند به نحوي كه هر مادر دو قوطي مجاني

دريافت نمايد. اگر اين متخصصین كد را اجرا كند چگونه پاسخ خواهند داد.

پاسخها را روي تخته سياه يا فيليپ چارت بنويسيد. - نكات كليدي: بايدکارکنان از پذيرفتن شير اهدايي اجتناب نمايد. در مورد اين كودكان-

بايد تغذيه با شير مادرترويج و تشويق شود. دو قوطي شير مدت بسيار كوتاهي كودكرا تغذيه خواهد كرد. پس از اينكه دو قوطي تمام شد چه اتفاقي خواهد افتاد؟

مهري به يك تسهيالت زايماني مي رود. دوستش ليال در يك كمپاني توليد شير مصنوعي كار مي كند و به توزيع پوسترها و پمفلت ها در مورد تغذيه پستاني و تغذيه با بطري وتبليغ استفاده از شير مصنوعي پردازد.مهري چه مي تواند به

دوستش بگويد؟

چند پاسخ را روي تخته سياه يا فيليپ چارت بنويسيد. - نكات كليدي: مهري مي تواند براي دوستش اهميت تغذيه با شيرمادر را براي سالمتي-

مادران و كودكان توضيح دهد. پوسترها و شيرمصنوعي رايگان، اهميت شير مادر را زير سئوال مي برد. چنانچه مادري شيرنمي دهد ، شير مصنوعي رايگان تنها مدت كوتاهي

جوابگوي نياز فرزندش خواهد بود. اين مادران نياز به يك مشاور تغذيه شيرخوار در مورد راههاي مداوم براي تغذيه فرزندشان دارند. پوسترها و شيرمصنوعي رايگان مورد

نياز نيست.

پزشکی در حال طي مراحل آموزشي براي گرفتن تخصص اطفال است. او به تغذيه شيرخواران بسيار عالقمند است. يك كمپاني شير مصنوعي به او پيشنهاد

مي كند كه از نظر مالي و پرداخت هزينه هاي مربوطه او را حمايت كند تا به طور رايگان به يك كنفرانس برود. اگراو اين حمايت مالي را بپذيرد ممكن است

چه اتفاقي بيافتد؟

پاسخ ها را روي تخته سياه يا فيليپ چارت بنويسيد. - پزشک بايد در مورد پذيرش اين حمايت به دقت تأمل كند. آيا نكات كليدي:-

در اين كنفرانس مطالب علمي و واقعي مطرح خواهد شد يا اطالعات مربوط به بازاريابي محصوالت كمپاني است؟ آيا در اين كنفرانس هدايايي

مبني بر تبليغ و بازاريابي محصوالت كمپاني اعم از خودكار،سرنسخه، پوستر و ديگر مواد آموزشي ارائه خواهد شد؟ آيا نماينده كمپاني پس از

و انتظار نخواهد داشت كه محصوالتكنفرانس به سراغ او نخواهد آمد كمپاني را بپذيرد ودر مركز بهداشتي درماني ومطب استفاده نمايدو به آنها

براي ترويج محصوالتشان كمك كند؟ ماده هفت كد بيان مي كند كه هيچ نوع هديه و موادآموزشي كه سبب ترويج محصوالت مشمول كد شود نبايد به كاركنان بهداشتي درماني داده شود يا توسط آنها پذيرفته شود. چنانچه

سرمايه گذاري براي يك كنفرانس فراهم مي شود، كمپاني بايد اين سرمايه گذاري را در مركز بهداشتي درماني كه شخص در آنجا مشغول به كار است علناً مطرح كند و كارمند بهداشتي نيزكه اين حمايت را دريافت

مي كند بايد مسئوالن خود را در جريان قرار دهد. از شركت كنندگان بخواهيد چنانچه سئوال ديگري دارند مطرح كنند. سپس مطالب-

بخش را خالصه كنيد.

4 خالصه فصل

بازاريابي جانشين شونده هاي شير مادر و بطري ها مي تواند اعتماد به نفس مادران رابراي شيردهي و در سطح وسيع تر جامعه را تضعيف

نمايد. كد بين المللي و قطعنامه هاي متعاقب آن از طرق كاهش تماس و در

معرض بودن مادران و كاركنان بهداشتي درمانی با اطالعات نادرست كه تغذيه با شيرمادر را زير سئوال مي برد، به تغذيه كافي و سالم

شيرخواران كمك مي كند. همچنين كد اطمينان حاصل مي كند كه در صورت نياز به جانشين شونده هاي شير مادر، اين مواد به درستي مورد

استفاده قرار گيرند ونيز اطالعات كافي در مورد تغذيه شيرخواران فراهم مي آورد و از بازاريابي و توزيع جانشين شونده ها به طور مناسب

اطمينان حاصل مي كند. كاركنان بهداشتي درماني مي توانند خانواده ها را در برابر بازاريابي

جانشين شونده هاي شيرمادر با رعايت و پيگيري كد از طريق امتناع ازپذيرش شير مصنوعي و هدايا و منع تبليغ انواع شير مصنوعي، منع تبليغ

مواد آموزشي و نمونه هاي رايگان به مادران محافظت نمايند. وازتوزیعموادی که عالمت محصوالت رادارندجلوگیری نمایند.

بایدبرخوردباموارد اهدايي جانشين شونده هاي شير مادر در باليا و بحران ها با احتياط و مراقبت زيادصورت گیرد . زيرا اين موارد مي تواند تغذيه

و سالمت شيرخواران را به مخاطره بياندازد.

جواب درست يا غلط را عالمت بزنيد. - كنترل آگاهي - دادن پمفلت در مورد جانشين شونده هاي شير مادر از سوي1

كمپاني هابه مادر مي تواند تغذيه شيرخوار را تحت تأثير قرار دهد.غلط درست

- جانشين شونده هاي شير مادر شامل شير مصنوعي، دم كرده2هاو آب ميوه ها مي باشد.) ونیزساير محصوالت(

غلط درست

- كد بين المللي و اقدامات دهگانه بيمارستانهاي دوستداركودك3 استفاده از شير مصنوعي براي شيرخواران در بخشهاي زنان را منع

مي كنند.

غلط درست

- كمپاني ها هرنشريه يا مواد آموزشي را مي توانند به كاركنان4 بهداشتي درماني بدهند مشروط بر آنكه آنان اين موارد را در اختيار

مادران قرار ندهند.

غلط درست

- شيرهاي مصنوعي اهدايي بايد در شرايط بحران به مادران داده5شود.

غلط درست

پاسخ ها:

درست - هدف ازپمفلت هاي كمپاني ها افزايش فروش محصوالتشان مي-1باشد.

درست- جانشين شونده هاي شير مادر شامل شير مصنوعي، ديگر-2 محصوالت شيري، غذاها و آشاميدني ها)دم كردني ها و آب ميوه هاي شیرخواران (، غذاهاي كمكي كه توسط بطري داده مي شوند )غالت

ماه( با يا بدون6فرآوري شده و مخلوط هاي سبزيجات براي كودك زير تغيير و اصالح كه براي استفاده به عنوان جايگزين نسبي يا كامل شير

مادرتبليغ مي شوند. غلط- پاسخ صحيح: شيرخواراني كه به داليلي از شير مادر محروم اند،-3

مي توانند بوسيله شير مصنوعي كه بخش زنان براي آنان خريداري نموده است، تغذيه شوند و نبايد بوسيله شير مصنوعي اهدايي توسط كمپاني ها

تغذيه شوند. غلط- پاسخ صحيح : انتشارات كمپاني ها در مورد محصوالتشان براي-4

كاركنان بهداشتي درماني بايستي فقط شامل اطالعات علمي و واقعيباشد.

غلط- پاسخ صحيح : موارد اهدايي ممكن است بيماري ها را افزايش-5دهد. آنها نبايد به طور عمومي توزيع شوند.

پنجم جلسه عملکردهنگام زايمان وتاثیربر تغذيه باشيرمادر-

اقدام چهارم

اهداف جلسه:در پایان این فصل شرکت کنندگان باید بتوانند:

- شرح دهند که چگونه اقدامات طی شروع دردهاي زايماني و زایمان می1 30تواند تغذیه اولیه با شیرمادر را حمایت کند.

دقیقه دقیقه15-اهمیت تماس زودرس بین مادر وشیرخوار را توضیح دهند. 2 5 - راه های کمک به شروع اولیه تغذیه با شیرمادر را توضیح دهند.3

دقیقه 15- راه های کمک به تغذیه با شیرمادر پس از سزارین را لیست کنند. 4

دقیقه - بحث كنند كه چگونه اقدامات بیمارستان های دوستدار کودک مي تواند در5

10مورد مادرانی که شیرنمي دهند بكار رود.دقیقه

کل مدت جلسه دقیقه75

مواد آموزشی:

: تماس پوست با پوست3/5 تا 1/5اسالید چک لیست زایمان)اختیاری(

منابع برای مطالعه بيشتر مربيان:

عملکردزمان دردهاي زايمان و زایمان برای حمایت از تغذیه- 1 اولیه وزودرس با شیرمادر

دقیقه30

درفصل گذشته مريم مادر مورد نظرمان در کلینیک مراقبت هاي دوران بارداري بود. چندین هفته گذشته است و حاال کودکش آماده به دنیا آمدن است.او به

تسهیالت زایمانی آمده است. سئوال کنید:

چه اقداماتی طی درد زايمان و بالفاصله پس از زایمان مي تواند به مریم و کودکش برایشروع تغذیه با شیرمادر به نحو مطلوب کمک کند؟

برای چند جواب منتظر بمانید.

مراقبتی که مادر درطول درد و زایمان تجربه می کند می تواند برشیردهی و چگونگی مراقبت او از نوزادش مؤثر باشد .

اقدام چهارم از اقدامات دهگانه برای شیردهی موفقیت آمیز بدین شرح است:

به مادران کمک کنید تا اولین شیردهی را ظرف نیم ساعت پساز زایمان شروع کنند.

برای تاكيد براهمیت تماس پوست با پوست و مالحظه آمادگی شیرخوار، ایناقدام به عبارت زير خواهدبود:

نوزادان را بالفاصله پس از تولد در تماس پوست با پوست با مادرانشان براي مدت حداقل یک ساعت قرار دهید ومادران را

تشویق کنید تاتشخيص دهندچه موقع نوزاد برای تغذیه از پستانآماده است ودرصورت نیاز به آنها کمک کنید.

سئوال کنید: چه اقداماتی ممکن است برای شروع شیردهی بالفاصله پس از زایمان بهمادران کمک کند ؟ برای گرفتن چندین جواب منتظر بمانید.

اقداماتی که کمک مي کند تامادراحساس حمایت ، کنترل و موفقيت نمايدو برای تعامل با نوزادش که هوشیار است آمادگي پيداكند ، به

اجراي این اقدام كمك مي نمايد.این اقدامات وعملکردها شامل:- حمایت عاطفی در طول مرحله دردزایمان

- توجه به اثرات داروهای ضد درد روی شیرخوار- پیشنهاد غذاهای سبک ومایعات در اوایل درد زايمان

- آزاد ی تحرک در طول درد - اجتناب از سزارین غیرضروری

- تماس زودرس مادر ونوزاد- تسهیل اولین تغذیه باشيرمادر

سئوال کنید: چه اقداماتی ممکن است تماس زودرس مادر ونوزاد را مختل کند؟ برای دریافت چندین پاسخ منتظر بمانید.

اقداماتی که ممکنست تماس اولیه بین مادر ونوزاد و برقراری تغذیه با شیرمادر را مختل نمايد شامل:

درخواست از مادر که در طول درد و زایمان حالت خوابیده داشته باشد - - حمایت نکردن

پرهیز از دادن غذا و مایعات در اوایل درد زايمان- به- داروهای ضد دردی که مادر رادچارتخدیریارخوت نماید ،اپي زيوتومی(

، پایشاز ابتداي دوره هاي زايماني.م(، رگ گرفتن) صورت روتين.م( الکترونیکی مداوم جنین و دیگر مداخالتی که به طور معمول بدون دالیل

منطقی پزشکی استفاده می شود.- قنداق محکم نوزاد پس از تولد

- جداکردن مادر وشیرخوار پس از تولد

مراقب باشید این اقدامات که ممکن است تماس اولیه مادر و نوزاد را مختل کنند، فقط زمانی استفاده شوند که از نظر پزشکی مورد نیاز

باشند.

خواهر مریم با او به بخش زایمان آمده است. مریم از خواهرش می خواهد during وهنگام زایمان درکنار اوبماند.مراحل اوليه درد زايمانيکه در طول

labour and the birth سؤال كنيد: چنانچه خواهر مریم در طول درد و زایمان درکنار اوبماند چه تفاوت هایی

ممکن است ایجاد شود؟برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

حمايت در طول مرحله درد زايمان

:حضور یک همراه طی مرحله درد وزایمان می تواندموجب کاهش )احساس دردشدید(شدت درد--تحرک را تشویق کند.--اضطراب را کاهش دهد.-طی مراحل درد وزایمان را سرعت بخشد.-نیاز به مداخالت پزشکی را کاهش دهد.-.اعتماد به نفس مادر را درباره توانایی هایش افزایش دهد-

:حمایت می تواندمنجربه نوزاد شود چون داروهای ضد دردکمتری به نوزادمی سبب هوشیاری-

رسد. خطرهیپوترمی و هیپو گلیسمی نوزاد را كاهش دهد زيرا نوزاد کمتر در-

معرض استرس قرار مي گيرد و انرژی کمتری صرف می کند.امكان تغذیه زود و مکرر نوزاد با شیرمادر را فراهم مي كند.- پیوندعاطفی مادر شیرخوار راحت تر برقرار مي شود. -

،فرد همراه در طي مرحله درد زایمان وزایمان می تواند مادر خواهر، دوست، عضو خانواده یا پدر کودک یا یکی ازكاركنان بخش زایمان باشد. این فرد حمایت گر الزم است که به طور مداوم در

طول درد و زایمان در کنار مادر بماند.:فرد همراه ,حمایت های غیردارویی را به شرح ذیل فراهم می کند

تشویق به راه رفتن و تحرک طي مرحله درد-ارائه غذای سبک و مایعات- ایجاد اعتماد به نفس در مادر با تاکید براینکه مراحل درد و زایمان به-

خوبي درحال طی شدن است.پیشنهاد راه هایی برای کنترل درد واضطراب-ماساژ دادن، گرفتن دست,پوشیدن لباسهای راحت وسبک- استفاده از کلمات مثبت وتشویق کننده -

تسکین درد مریم در مورد تسکین درد و اثرات آن روی نوزاد و تغذیه اوبا شیرمادر،

سئوال می کند.

سئوال کنید: چه چیز در مورد تسکین درد می توانید به مريم بگوئید؟.برای دریافت چندین پاسخ منتظر بمانید

قبل از استفاده از داروهای ضددرد، روش های غیردارویی برای تسکین دردرا پیشنهاد بدهید. این روش های غیردارویی شامل:

-حمایت درطول دردهای زایمان-راه رفتن و تحرک داشتن دراتاق زایمان

- ماساژ - آب گرم

- اطمینان دادن به طریق کالمی وفیزیکی-محیط آرام بدون روشنایی زیاد وتا حد امکان خلوت

- درطول درد و زایمان مادر را كمك كنيد تا در هر وضعیتی که خودشانتخاب

می کند وراحت است، قرار بگيرد.:درمان های دارویی ضد درد می تواند خطر موارد ذیل را افزایش دهد

طوالنی تر شدن مراحل دردزایمانی -مداخالت جراحی غیرضروری -جدایی مادر ونوزاد پس از تولد- تاخیردرشروع برقراری تماس پوستی مادرونوزادونیزشروع تغذیه-

باشیرمادرخواب آلودگی به نحوی که نوزاد به سختی بيدارمی شود.-

کاهش رفلکس مکیدن نوزاد- کاهش دریافت مصرف شیر، افزايش خطر زردی، هیپو گلیسمی و وزن-

گیری ناکافی نوزاد چنانچه داروهای ضد درد استفاده شوند ممکن است به وقت بیشتر وکمک-

برای برقراری تغذیه با شیرمادر و برقراری ارتباط عاطفی بین مادر و شیرخوارنیاز باشد.

در مورد روش های کاهش درد وناراحتی وخطرات ومزایای هر روش طی- مراقبت های زایمان بحث کنید. نیاز برای تسکین درد تحت تاثيراسترس،نداشتن حمایت وعوامل ديگر در بخش قرار می گیرد.

غذاهای سبک ومایعات درطول مرحله درد مریم در اوایل مرحله درد به خوبی پیشرفت می کندو هیچ مشکل

پزشکی وجود ندارد. او از شما در مورد اینکه آیا می تواند نوشیدن آب راادامه دهد، سئوال می کند.

طی مراحل دردزایمانی مراحل سختی هستند. زن طی این مراحل به انرژی نیاز دارد هیچ مدرکی وجود ندارد که منع مصرف غذای سبک

ومایعات كه به عنوان یک اقدام روشن براي زناني كه در معرض خطرات در مراحل ابتدايي زايمان ميباشد، مفید باشد. الگوی خوردن

و آشامیدن افراد متنوع است وباید به زنان اجازه داده شود که خودشان در مورد اینکه بنوشند یابخورند تصمیم بگیرند. محدود کردن غذا ومایعات می تواند منجر به كاهش انرژي و افزايش استرس زنان

در طول مراحل درد زايماني بشود.

نیاز به استفاده از مایعات داخل وریدی برای زنان در طول درد زايمان تنها در صورت وجود اندیکاسیون مشخص مصداق دارد. دادن مایعات

زیاد ازطریق ورید می تواند منجر به عدم تعادل الکترولیت ها درمادرو نوزاد شده و کاهش وزن زیادی را در نوزاد بوجود آورد. استفاده از

مايعات داخل وریدی موجب كاهش تحرك مادر ميگردد.متعاقب زایمان طبیعی، مادرممکن است گرسنه شود و بايد به غذا

دسترسی داشته باشد. چنانچه درطول شب زایمان کند باید مقداری غذا در دسترس او باشد ودراین صورت نیازی نیست که ساعت ها

منتظردريافت غذا باقي بماند.

اقدامات زایمانی سئوال کنید: چه اقدامات زایمانی ممکن است کمک کننده باشد و بهتر است از انجام چه

اقداماتی تازمانی که دلیل منطقی وجود ندارد اجتناب شود؟برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

:زمانی که زایمان انجام می شود همه زنان نیاز دارند به-یک مراقب ماهر حضور داشته باشد.

-به حداقل رساندن اعمال غير ضروري نظیر اپی زیاتومی* و عفونت های منتقلهHIV-احتیاط های عمومي برای پیشگیری از انتقال

ازطريق خون انجام شود.-سزارین یا هر مداخله دیگري فقط درصورت ضرورت پزشکی انجام شود. -زایمان های همراه با ابزار)فورسپس یا وکیوم ( می تواند منجر به تروما،

ازهم گسيختگي استخوان هاي سر نوزاد وتاثیر بر عملکرد اعصاب وعضله ودر نتيجه منجر به بروزمشکالتي در تغذیه شود.

- زایمان طبیعی درصورتی که مادر در مراحل اوليه درد تحرک داشتهودسترسی به غذا ومایعات داشته باشد و برای زایمان در وضعیت عمودي)

upright (یا چمباتمه زدن ) squatting.قرار گيرد،تسهيل خواهد شد ) - اپی زیوتومی که منجر به درد و مشکل در نشستن روزهای اول پس از

زایمان خواهد شد، می تواند برتماس اولیه پوست با پوست ،تغذیه با شیرمادر و برقراری ارتباط بین مادر ونوزاد تاثیر بگذارد. اگر مادر درد

داردوزخمی شده ، او را تشويق كنيد كه دراز بكشد و نوزادش را در آغوشبگيردوشیربدهد.

- بندناف تازمانی که ضربان آن کاهش یابد ونوزاد خون اضافی کافی برايذخیره آهن دریافت كند ، نباید قطع شود.

زمانی که برای زایمان اقدامی انجام می دهيد به خاطر داشته باشید که این اقدامات به همان اندازه که روی مادر اثر می گذارد روی نوزاد او نیز مؤثر

است.

دقیقه15اهمیت تماس اولیه وزودرس)بهنگام( -2مریم ، یک کودک دارد اویک دختر سالم است.

سئوال کنید: چه اقدامات مهمی باید فورا" پس از زایمان برای کمک به مادر وکودکشانجام داد ؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

* فرآیندهای تهاجمي شامل معاینات واژینال، آمینوسنتز،آمينو كوردو سنتزو نمونه گیری ازجفت، پاره کردن پرده ها، اپیزیوتومی وتزريق خون ، ساکشن کردن نوزاد

تماس پوست با پوستاز برقراری تماس پوست با پوست بطورمداوم و بدون عجله بین هر

مادر ونوزاد سالم که پیچیده نشده اطمینان حاصل کنید. این کار را فورا" حتی قبل از قطع بند ناف یا هرچه زودتردر اولین دقایق پس از تولد انجام

دهيد. ترتیبی دهید که این تماس پوست با پوست حداقل تا یکساعت پس از تولد تداوم یابد.چنانچه طی این مدت مکیدن راشروع نکرده تماس راطوالنی

ترکنید. تصویری از تماس پوست با پوست مادرو نوزاد را نشان دهید واشاره-

کنید که نوزاد نبایدپیچیده باشد وبايد مادر ونوزاد با هم پوشانده شوند.

:مزاياي تماس پوست با پوست مادر و شیرخوار را آرام می کند و ضربان قلب وتنفس شیرخوار را ثبات-

می بخشد.-شیرخوار را با استفاده از حرارت بدن مادرگرم نگه می دارد.

-به تطابق متابولیکی وثبات گلوكز خون کودک کمک می کند. -گریه شیرخوار را کاهش می دهد. بنابراین استرس و مصرف انرژی او نیز

کاهش می یابد.

- جايگزيني باكتري هاي روده شیرخوار را با باکتری طبیعی روده مادرفراهم

می کند. بدین دلیل که مادر اولین کسی است که نوزاد را درکنار خود دارد ونه یک پرستار ، پزشك یا شخص دیگرکه ممکن است سبب جايگزيني

باکتری های آنها در نوزاد شود. پیوندعاطفی بین مادر ونوزادش را وقتی هوشیار است ظرف - برقراري

ساعت نوزادان به2-3 ساعت اول تولد تسهیل کنید. معموالپس از2یک تا مدت طوالنی

می خوابند. -به نوزاد اجازه مي دهد تا پستان مادر را پیداکند وخودش به آن نزدیک شده

آنرا بگیرد. بدين ترتيب مكيدن مؤثر محتمل تر است تا اینکه نوزاد در چندساعت اول تولد از مادرش جدا باشد.

-همه مادران ونوزاداني كه عالئم حياتي پايدار دارند از مزایای برقراریفوری تماس پوست با پوست پس از تولد سود می برند.

.همه نوزادان برای آنکه روی پوست مادر قرار گیرند. باید خشك باشند نیازی نیست که کودک را بالفاصله پس از تولد حمام کنید. نگهداري نوزاد

قرار نمي دهد. مهم اینHIVدركنار مادر او را در معرض خطر در انتقال است که مادر مبتال به ایدز نوزادش را بغل بگیرد وباتماس فیزیکی ،به

اواحساس نزدیکی ومحبت كند.

، می توان( نيستندstable- درموردنوزادانی که بالفاصله پس از تولد، پايدار) تماس پوست با پوست آنهارا با مادر بعدا" هرزمان که نوزاد

3/5پايدارشد،برقرارنمايند.اسالید

سئوال کنید: چه موانعی برسر راه برقراری زودرس تماس پوست با پوست مادرو نوزاد به عنوان یک اقدام معمول پس از تولد وجود دارد و چگونه می توان براین موانع غلبه

کرد؟برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

غلبه برموانع برقراری زودرس تماس پوست با پوست

بسیاری از موانع برقراری تماس پوست با پوست به عملکردهای رایج ونه به دالیل پزشکی مربوط می شوند. تغییردربرخي روش ها می تواند تماس پوست با پوست را تسهیل کند. موارد زيرازجمله موانعي است كه مطرح مي

نمايند::نگراني اینکه نوزاد سرما خواهد خورد-

راروی قفسهحوله يا پارچه كودكنوزاد را خشک کنیدواوراعریان و با يك سینه مادر قرار دهید. مادرو نوزاد را با یک پارچه خشک یا پتو بپوشانيد. اگر اتاق سرد است سر کودک را نيزبپوشانید تا احتمال کاهش دماي بدن او را کاهش دهید. تنظيم درجه حرارت در بدن نوزاداني كه در تماس پوست با پوست مادرهستند،نسبت به زمانی که زیردستگاه گرم کننده هستند، بهتر

است.:نوزاد به معاینه نیاز دارد-

بیشتر معاینات باید در حالتی که نوزاد روی قفسه سینه مادر است و آرامدراز کشیده انجام شود. توزين نوزاد بايد به تاخير افتد.

:مادررا بايد بخيه بزنند- چنانچه مادراپیزیوتومی ویا سزارین شده ونیاز به بخيه دارد، نوزاد می تواند

روی قفسه سینه مادر باقی بماند.

:نوزاد نیاز به حمام دارد- تاخیر در انجام اولین حمام به نوزاد سبب مي شود تا ورنیکس به داخل

پوست او نفوذ كرده و پوست را نرم و محافظت نماید. همچنین تاخیر در انجام حمام از کاهش دمای بدن نوزاد پیشگیری می کند. نوزاد را می توان

پس از تولد فقط خشک كرد.

:اتاق زایمان شلوغ است- چنانچه اطاق زایمان شلوغ است ، مي توان مادر و نوزاد رادرحالت

تماس پوست با پوست به بخش منتقل نمود تا تماس مادرونوزاد در آن بخشتداوم یابد.

کاركنان بهداشتي براي مراقبت از مادرونوزاد در دسترس-نیستند:

یکی از اعضاء خانواده می تواند در کنار مادر ونوزاد بماند.:کودک هوشیار نیست-

اگرنوزاد از نتیجه اقدامات پزشکی و دارویی كه براي مادر استفاده شده، خواب آلوده است ،برقراري تماس او با نوزاد حتي مهم تر نيز

هست.زیرابرای برقراری ارتباط عاطفی و تغذیه نوزاد حمایت بیشترالزماست.

:مادر خسته است- به ندرت مادر آنقدر خسته است که نوزادش را در بغل نگه دارد. تماس با

نوزاد به مادر کمک می کند تا آرام شود. اقداماتي را كه در مرحله درد انجام مي شود مرور كنيد. برخي روش ها نظیر ندادن مایعات و غذا واقداماتی که ممکن است طول مدت درد را افزایش دهند، می توانند سبب خستگی مادر

شوند.:مادر نمی خواهد نوزادش را دربغل نگه دارد-

چنانچه مادر تمایل ندارد نوزادش را در بغل نگه دارد، ممکن است نشان دهنده افسردگی اوباشد و درمعرض خطر بیشتری براي ترك نوزاد، غفلت یا

كودك آزاري است. تشویق برای برقراری تماس از این نظر بسیار حائز )چنانچهاهمیت است که ممکن است خطركودك آزاري را کاهش دهد.

خطرضررزدن به شیرخواروجودداردالزم است یک فردحامی حضورداشته باشدکه عالوه برتشویق(مادربرای نگهداری فرزند,محافظت ازشیرخوارنیزبعمل آورد

در مورد دوقلوها طول زمان بين تولد دو قل متفاوت است. به طور معمول اولین نوزاد می تواند تازمانی که درد مادر برای دومین تولد شروع

می شود در تماس پوست با پوست قرار گیرد. اولین قل می تواند در تماس پوست با پوست با یکی از اعضاء خانواده قرار گیرد وگرم شود تازمانیکه

دومین قل متولد مي شود. سپس هر دونوزاد در تماس پوست با پوست با مادر قرار گیرند و وقتی برای تغذیه آماده شدند به مادر کمک شود تا آنها را

تغذیه نمايد.اضافه كردن يك بند به چارت مخصوص زایمان ویا مرحله درد براي

ثبت زمان شروع و خاتمه تماس پوست باپوست كمك كننده است. این موضوع نشان دهنده اهمیت تماس پوست با پوست درکنار سایر اقداماتی

است که ثبت آنهاضروري است. -اختیاری: درمورد چک لیست اقدامات زایمانی بحث کنید)در پایان این

جلسه(

کمک برای اولین تغذیه با شیرمادر-3دقيقه5

مریم در دوران بارداري در مورد تماس پوست با پوست مادرونوزاد مطالبي شنیده و خوشحال است که چنین تماسی با نوزادش برقراركند.وقتی مریم

و فرزند قبلی اش را دربیمارستان دیگری به دنیا آورده بود نوزاد راپیچیده علیرغم میل او فورا" به بخش نوزادان منتقل كرده بودند. مریم همچنین

شنيده كه این تماس برای شروع شیردهی هرچه زودتر پس از زایماننيزمفید است.

سئوال کنید: چگونه می توانید به مریم و دخترش برای شروع تغذیه با شیرمادر کمککنید؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

چگونگي كمك برای اولین شیردهی از پستان هنگامی که نوزادروی قفسه سینه مادرودرتماس پوست باپوست

قرارداردبوی پستان مادراوراتشویق می کندکه بطرف نوک پستان.مادرکشیده شود

به مادر کمک کنید تا بتواند رفتارهای پیش از تغذیه را تشخیص .دهد

زمانی که مادر ونوزادش به آرامی درتماس پوست با پوست بایکدیگر هستند نوزاد به طور مشخص یک سری رفتارهای پیش از تغذیه ازخود نشان می دهد که ممکن است از چند دقیقه تا یک ساعت یا بیشتر طول بکشد. این

رفتارهای نوزادان شامل موارد زيراست:-یک استراحت کوتاه دروضعيت هوشیاری برای استقرار درمحیط جدید

-بردن دست ها به دهان وانجام عمل مکیدن،ايجادصدا و لمس نوک پستان بادست ها

-خيره شدن به ناحیه تیره پستان که همانند یک هدف عمل می کند.-یافتن ناحیه نوک پستان وگرفتن آن با دهان کامال" باز

كه اولین تغذیههیچ فشاری برمادر ونوزاد نبايد وارد شود زودانجام

شود، یاچه مدت اولین تغذیه طول بکشد،یا چگونه نوزادپستان را گرفته باشد یا چقدر کلستروم دریافت کند. باید در نظر داشت كه این اولین تغذیه

پستانی، معارفه يا آشنايي با پستان است تاتغذیه .بعدی به مادرارائه کمک بیشتر برای تغذیه از پستان می تواند در تغذیه

شود و او را درباره نحوه بغل کردن، به پستان گذاشتن و عالئم تغذیه ایودیگر مهارت هايي که مورد نیاز اوست كمك نمايند.

:نقش کاركنان بهداشتی درمانی دراین زمان آنست که آرام ووقت كافي فراهم کنید.-محیط

-به مادر برای قرار گرفتن در وضعیت راحت کمک کنید. -به رفتارهای مثبت شیرخوار نظیر هوشیاری ورفلکس جستجو) روتینگ(

اشاره کنید.-در مادر اعتماد به نفس ایجاد کنید.

-نوزاد را به طرف پستان هل ندهید ویاپستان را به زور به داخل دهان نوزادفشارندهيد.

راههای حمایت از تغذیه با شیرمادر پس از جراحی سزارین-4دقيقه15

اکنون مریم ونوزادش بخاطربرقراری تماس اولیه وشروع تغذیه باشیرمادر خوشحال هستند. هردو آنها دربخش پس از زایمان در حال استراحت هستند.

در حالی که فاطمه حاال به بخش زنان آمده است. فرزندفاطمه بخاطرمشكالتي كه داشته با تصمیم پزشک چند هفته اي زودترسزارین شده است.

سزارین چه تاثیراتی می تواند برروی فاطمه ونوزادش از نظر شیردهیسئوال کنید:داشته باشد؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

جراحی سزارین یک جراحی بزرگ شکمی است . مادر معموال" مشكالتيداردازجمله :

-ترسیده ومضطرب است.- سرم به دست اووصل است وسوند ادراري دارد.

در تخت محبوس شده است"-تحرک او محدود است و ظاهرا محدودیت مصرف مایعات وغذا داشته است - هم قبل وهم بعداززایمان

بنابراین تهي از انرژی برای مراقبت از فرزندش می باشد. -براي تسكين درد داروي هاي بیحسی وبیهوشی دریافت کرده است که

پاسخگویی مادر و نوزاد راتحت تاثير قرار مي دهد.-سطوح اکسی توسین و پروالکتین )هورمونهای شیردهی( تغيير يافته است.

-بیشتر در معرض خطر عفونت وخونریزی است.-ازنوزادش جدا شده است.

- احساس شکست مي كند كه بدنش نتوانسته به طور طبیعی عمل کردهوزایمان طبیعی انجام دهد.

همچنین کودکی که ازطریق سزارین بدنیامي آيد تحت تاثیر قرار مي گيرد. ازجمله:

-اپر خطرازنظر عدم تغذیه باشیرمادر یاتغذیه باشیرمادر به مدت کوتاه- ممکن است مشکالت تنفسی بیشتری داشته باشد.

-ممکن است نیاز به ساکشن ترشحات داشته باشد بطوري که به دهانوگلوی او آسیب برساند.

-ممکن است در نتیجه درمان های دارویی كه به مادر داده شده است خوابآلود باشد.

-احتمال تماس پوستی زودرس مادرونوزادکمتراست-احتمال دریافت شیرکمکی بیشتراست

-ممکن است به اتاق مخصوص مراقبت نوزادان برده شودوعالوه براحتمالابتالبه بیماری های عفونی ازسایرین,محدودیت تغذیه پستانی نیزدچارشود

کودک فاطمه متولد شده و پسراست. اوچهارهفته زودتر به دنیا آمده است ( است. اورا برای برقراری تماس پوست باstableاما تنفس او پايدار)

پوست به فاطمه داده اند. این اقدام به تنظيم تنفس و درجه حرارت بدن او کمک می کند.

سئوال کنید: چگونه می توانید پس از جراحی سزارین به فاطمه و نوزادش برای اولینشیردهی کمک کنید؟

برای دریافت چندین پاسخ منتظر بمانید.

وجود کارمند بهداشتی درمانی حامی برای کمک به اولین شیردهی مادري كه سزلرين شده مفيد است پس از سزارین کمک کننده است:

مادر را برای برقراري تماس پوست به پوست پس از تولد در كوتاه ترين زمان ممكن تشويق كنند.

- به طور معمول مادرانی که بیهوشی اسپانیال یا اپیدورال دارند هوشیار بوده و همانند مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند قادر به

پاسخگویی فوری به نوزادشان هستند. -به دنبال بیهوشی عمومی درصورت پاسخگویی مادر تماس او با نوزاد ممکن است در اتاق ریکاوری اتفاق افتد. هرچندكه ممکناست مادر هنوز خواب آلود بوده ویا تحت تاثیر بیهوشی باشد.

- پدر يا ساير اعضاء خانواده مي توانند تماس پوست با پوست با نوزاد برقرار كنند واو را گرم ودرحالت آرامش نگهدارند تا زماني كه

مادر به هوش آمده و توانايي پاسخگويي به نوزاد را بدستآوردوازاتاق عمل برگردد.

- اگر اين تماس به تاخير افتد، نوزاد بايد به طريقي پوشانده شودكه امكان تماس پوست با پوست بدون پوشش را با مادر هنگامي كه او

پاسخگواست،داشته باشد. - براي نوزاداني كه نارس يا با يك ناتواني متولد مي شوند نيز برقراري تماس پوست با پوست با مادر مفيد است. اگر نوزاد

وضعيت پايدار ندارد و نياز به مراقبت فوری دارد، برقراري تماس پوست با پوست با مادر بايد به محض ثابت شدن وضعيت او انجام

شود.

هنگامی که مادرو نوزاد عالئم آمادگي را نشان براي مي دهند،كمك نمائيدتاتغذیه باشیرمادرشروع شود.

الزم نيست كه مادر بنشيند ,نوزاد را دربغل بگيرد وياساير شيردهيمعيارهای حرکتی را رعايت كند. نوزاد خود پستان را پيدا

مي كند و مي مكد. وجود يك همراه و فرد حامی وكمك كننده سبب مي شود كه چنانچه هنوز مادر خواب آلود بوده و هشيار كامل نيست ، نوزاد

بتواندپستان مادر را بگيرد و بمكد. به مادراني كه سزارين شده اند كمك كنيد كه در وضعيت

ممكن است محل قرارگرفتنراحت براي شيردهي قرار گيرند. سرم مادر نياز به تغيير داشته باشد تا نوزاد بتواند در وضعيت صحيح

براي شيرخوردن قرار گيرد. دراز كشيدن به پهلو : خوابيدن به يك سمت به پرهيز از درد در ساعات-

اول كمك مي كند حتي اگر مادر پس از بي حسي اسپاينال مجبور باشد بهپشت يا طاقباز دراز بكشد.

- . .شیردهی درحالت نشسته درحالی که بالشی راروی محل بخیههاقرارداده یاشیرخواردرپهلوی مادرقرارگرفته به پستان گذاشته می شود.

-طاق باز خوابیدن مادر در حالی که شيرخوار روی مادر دراز کشیده است. - گذاشتن بالش زیرزانودرهنگامی که مادرنشسته است یازیر زانوی باالیی

ودرقسمت پشت کمرمادر وقتی كه به پهلودراز کشیده است.امكان هم اتاقی وحضورهمراه را فراهم کنید و كمک هاي الزم را

ارائه كنيد تازمانی که مادر بتواند از کودکش به تنهايي مراقبت کند.

چنانچه كاركنان حامی بوده دانش کافی دارند اقامت طوالني تر در بيمارستان بعداز سزارین به برقراری تغذیه پستانی کمک مي كند.

- اقدامات بیمارستان دوستدا رکودک وزنانی که شیرنمي5

دقبقه10دهند.

همه مادران باید در طول درد وزایمان حمایت شوند. از انجام اقدامات مضر باید اجتناب شود. تماس پوست با پوست زودرس برای همه

مادران ونوزادان مفید است.بجز مواردي كه دليل پزشكي شناخته شده اي براي شيرندادن وجود

مثبت هستند و درطيHIVدارد،)براي مثال زناني كه آزمايش شده و مشاوره دوران بارداري تصميم به عدم شيردهي گرفته اند( ، تمام

مادران بايد تشويق شوندكه به نوزادان خود اجازه مكيدن پستانشان را بدهند. اگر مادري ميل باطني براي شيردهي ندارد،مي تواند در اين

زمان اعالم نمايد.نوزاداني كه شیرمادرمي خورند مقدار کمی آغوز را در اولین تغذیه

دریافت می کنند که متناسب با معده كوچك آنها ست. چنانچه نوزاد با شیرمادر تغذیه نمی شود،تغذیه جایگزین باید به میزان کم شروع شود.

بايد ترتیبی داده شود تااطمینان حاصل شود كه براي شيرخوارانمحروم از پستان مادرشيرجايگزين در دسترس است.

- درمورد اینکه چگونه تغذیه جایگزین را می توان در اولین ساعات پس از تولدبه نوزاد داد بحث کنید.

بپرسيد كه آياشركت كنندگان سؤاالتي دارند و سپس مطالب اين فصل را-خالصه کنید.

خالصه جلسه پنجم

اقدام چهارم از اقدامات دهگانه برای شیردهی موفق عبارتست از به مادران برای شروع تغذیه با شیرمادر ظرف نیم ساعت پس از"اينكه:

"تولد کمک کنید.درحال حاضراین اقدام به شرح ذیل تعبیر می شود:

نوزادان را بالفاصله پس از تولد به مدت حداقل یک ساعت درتماس پوست با پوست با مادرانشان قرار دهید ومادران را

تشویق کنید تاعالئم آمادگي نوزادشان را براي شيرخوردنتشخیص دهند ودرصورت نیاز به آنها کمک کنید.

اقداماتی که سبب مي شود زنان احساس توانمندی ، کنترل ، حمایت وآمادگی براي برقراری ارتباط با نوزادشان که هوشیار است بكنند، به انجام

این اقدام كمك می کند. مرکززايماني را براي مراقبت خانواده محوربا جلبمشاركت پدر يا يكي از اعضاء خانواده طی زایمان تشويق كنيد.

اقدامات حمایتی شامل: حمایت در طی درد زايمان ، محدود کردن مداخالت تهاجمي،توجه به اثرات داروهاي کاهنده های درد، پیشنهاد دادن

غذای سبک ومایعات به مادر طي مرحله درد، اجتناب از سزارین غیرضروریو تسهیل برقراری تماس زودرس مادر ونوزاد.

و کمک به شیردهی می تواند به عنوان اقدام همچنین تماس زودرس معمول پس از سزارین در نظر گرفته شود.

تماس پوست با پوست رابا حوصله وبدون انقطاع بین مادر ونوزاد سالم او برقرار کنید. این تماس را بالفاصله یا به محض امکان ظرف دقایق اول

پس از زایمان شروع کنید. کودک باید لخت باشد ومادر ونوزاد هردو باهم پوشانده شوند . این تماس را حداقل به مدت یک ساعت پس از تولد ادامه

دهید.)دمای اتاق مناسب باشد.م(مادر را برای پاسخگویی به عالئم آمادگی شیرخوار برای گرفتن پستان

تشویق کنید. نیازی نیست که این اقدامات حمایتی برای مادران HIVمثبت تغییری

بکند.

کنترل آگاهي چهاراقدامي كه در مرحله درد یازایمان می تواند مادر وکودک را براي شروع

خوب شیردهی کمک کند نام ببريد.

سه راه برای کمک به شیردهی مادر سزارینی نام ببرید.

سه مانع احتمالی برای تماس پوست با پوست اولیه مادرو نوزاد وراههایغلبه برهریک را نام ببرید.

اطالعات اضافی- فصل پنجم

شروع تغذیه با شیرمادر

مادر رابراي تغذيه نوزاد وقتي که آماده است )معموال" ظرف ساعت اول پس از تولد ( تشویق کنید.لزومی نداردعجله کنیدواورابزوربه پستان بگذارید. مادر ونوزاد باید به آرامی درتماس پوست با پوست با هم قرار

گیرند واین تماس تازمانی که برای شیردهی آماده مي شوند ادامه پیدا کندكه

مي تواند چند دقیقه یا یک ساعت یا بیشتر طول بکشد .

لمس زودهنگام نوک و هاله پستان منجر به ترشح هورمون اکسی توسین می شود. اكسي توسين كمك مي كند به :

- انقباض سریعتر رحم وخونریزی را کنترل مي نماید. وقتی که مادر پس از زایمان شروع به شیردهی نماید استفاده معمول اکسی توسین

وارگومترین كمتر مورد نياز خواهد بود.مادر احساس عشق وعالقه و نزديكي بیشتر به کودکش پيدا مي كند.-

کلستروم اولین شیرپستان به طور حیاتی برای کودک حائز اهمیت است .عوامل ایمنی بسياري رابراي حفاظت نوزاد فراهم می آورد وبه پاک

شدن روده کودک از مکونیوم کمک می کند . کلستروم روده نوزاد رامي پوشاند وبه تکامل روده کمک می کند .بنابراين تنها مايعي است كه نوزاد

نياز داردهمین کلستروم می باشد. (تغذيه پره الكتال Prelactealيعني هرنوع غذا یا مایعاتی که قبل از )

شروع شیردهی به نوزاد داده شود شامل آب ، شیرمصنوعي، غذاهای بومی مثل عسل، خرما ياموز، دم کردنی های گیاهی یا دیگر مواد حتی

یکی دوقاشق از این مایعات یا غذا ها می تواند خطر عفونت و آلرژی رادر نوزاد افزایش دهد. اگر تغذیه

پره الکتال درمنطقه استفاده می شود با مادر در طی بارداري درمورداهمیت تغذیه انحصاری باشيرمادر و چگونگی رعایت آن بحث کنید.

برای آزمایش توانائی مکیدن یا بلعیدن نوزادان نیاز به استفاده ازآب یا دیگر غذاهای مصنوعی نيست.درموارد نادر وقتي که نوزاد

ناهنجاری بلع دارد کلستروم )ماده طبيعي فيزيولوژيكي( براي ريه نوزادكمتر ازيك ماده خارجي مثل آب

يا فورموال خطر دارد.مادری که دراتاق زایمان شیرمی دهد نسبت به آنهايي که اولین شیردهی

را با تاخير انجام مي دهند، احتمال بیشتری براي تداوم شیردهي به مدتطوالني تر دارد.

اگر مادري شيردهي را در اتاق زايمان شروع نكرده،مطمئن شويد كه كاركنان بخش از اين امر اطالع داشته باشند. از آنها بخواهيد كه مطمئن شوند تماس پوست با پوست مادر و نوزاد ادامه پيدا كند و عالئم آمادگي

نوزاد را براي شيرخوردن نظارت كنند.

فعاليت اختياري يك مادر و نوزاد را در حالت تماس پوست با پوست پس از زايمان مشاهده كنيد. چه

رفتارهايي در نوزاد مي بينيد كه منجربه هدايت او بطرف پستان مي شود؟

چك ليست زايمان

نام مادر:......................................................:................................تاريخ و زمان زايمان

نوع زايمان: :واژينال طبيعي وكيومفورسپس سزارين با اپيدورال/اسپاينال

سزارين بيهوشي عمومي تماس پوست با پوست:

زمان شروع:............... زمان خاتمه:................ طول مدت تماس:........................ دليل براي خاتمه تماس پوست با

پوست:.................................................................................

:........................................زمان اولين تغذيه باشيرمادر تاريخ و زمان كمك به مادر در دومين تغذيه

:.....................................................باشيرمادرمالحظات:........................................................................................

.....................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

....................................................

تماس پوست باپوست مادرو نوزاد پس از تولد:. نوزاد را گرم نگه مي دارد-

مادرو نوزاد را آرام كرده ،تنفس و ضربان قلب را تنظيم مي كند.- -..باکتری های بی ضررطبیعی روی بدن مادربه نوزادمنتقل شده اورادرمقابل بیماری

هامحافظت می نماید- گريه نوزاد را كاهش داده لذا استرس و انرژي مصرفي را كم مي كند.

پستان را پيدا كند و براي شروع شيردهي آنرا بگيرد. - به نوزاد اجازه می دهد- پیوندعاطفی بين مادرو نوزاد را تسهيل كنيد.

نوزاد بجز شيرمادر به غذا و مايعات اضافي نياز ندارد.

6 جلسه چگونگي انتقال شير از پستان

به شيرخوار

اهداف جلسه:در پايان اين جلسه انتظار مي رود شركت كنندگان قادر به موارد زير باشند:

- بخش هاي مختلف پستان را بشناسند وعملكرد آنرا شرح دهند:دقيقه5

15- شرح دهند که چط��ور ش��یرمادرتولید وکن��ترل می ش��ود: دقیقه

20- نقش شیرخوار را در برداشت شیراز پس��تان م��ادر ش��رح دهن��د: دقیقه

5- درمورد مراقبت ازپس��تان م��ادر بحث كنن��د: دقیقه

ك{{{{{{{{{{{{{{{{{{ل م{{{{{{{{{{{{{{{{{{دت جلس{{{{{{{{{{{{{{{{{{ه : دقيقه45

موادآموزشي:

: قسمتهای پستان1/6اسالید : ماساژ پشت2/6 اسالید : شما چه مي توانيد ببينيد- نماي داخلي 3/6 اسالید : شما چه می توانید ببينيد- نماي خارجي4/6 اساليد

عروسک )اختياري ( – مدل پستان پارچه ای

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان:

مقدمه:

شمابراي کمک به شيردهي مریم وفاطمه نیاز دارید بدانید پستان چگونه کار میکند و شیرخوار چگونه می مکد.

در تغذیه طبیعی از پستان مادر، دو عامل برای خارج کردن ش��یرو انتق��ال آن ب��هشیرخوار الزم است که عبارتند از:

-پستانی که توليد و ترشح شير دارد.-شیرخواری که بتواند شیررا با مکیدن مؤثر از پستان خارج کند.

روش به دهان گرفتن و نگهداشتن پستان توسط شیرخوار تعیین کننده م��وفقيت ك�اركرد این دو عام��ل ب��ا يك��ديگر اس��ت. اگ��ر پس��تان از ش��يرتخليه نش��ود، ش��يربيش����������������������������������������������تري تولي����������������������������������������������د

نمي شود.

-قس{{{مت ه{{{ایی از پس{{{تان ک{{{ه در تولی{{{د شیرش{{{رکت دارن{{{د1 دقيقه5

قسمت هاي مختلف پستان را نشان دهيد.1/6 اسالید شماره

را می بینید که منطقه تیره اط��راف ن��وک پس��تان آرئولدر ظاهر پستان است.باید شیرخوار قسمت زیادی از آرئول را به دهان ببرد تا بتواند خوب

شیربخورد. روی آرئول غدد مونتگمری قراردارند که مايع چربي را ترش��ح می کنن��د ک��ه پوس��ت را س��الم نگ��ه مي دارد. همچ��نین منب��ع ب��وی خاص��ی اس��ت ک�ه ب��ه

شیرخوار کمک می کند تا پستان مادر را شناسایی کند.

:درون پستان قسمت هاي زير ديده مي شودکه به پستان شکل و حجم می دهد.بافت نگهدارنده - چربی و

که پیام ها را از پستان به مغز منتقل می کنند تا هورمون های م��ؤثراعصاب-�� در شیردهی آزاد شوند.

که شیررا تولید می کنند. آلوئول ها - کیسه های کوچک مولد شیر یا منتقل می کنند. شیرخواربايد آرئ��ولنوک پستان که شیررابه مجاری شیر-��

پستان رابخوبي در دهان گرفته باش��د ت��ا بتوان��دمخزنهاي ش��ير را ك��ه در زي��ر آنقرار دارند ، بفشارد و بطور مؤثر شیررا برداشت نماید.

در اطراف آلوئول ها عضالت ک��وچکی ق��رار دارن��د ک��ه منقبض می ش��وند ت��ا شیررا به داخل مجاری برانند. همچنین شبکه ع��روقی در اط��راف آلوئ��ول ه��ا

وجود دارد که مواد غذایی را به سلول های مولد شیرمی رسانند.باید مادر را مطمئن كرد که اندازه و شکل پستان های خانم ها متفاوت است

و مقدار شیری که تولید می شود به اندازه پس��تان ارتب��اطی ن��دارد. ب��ه هم��ه مادران بايد گفته شود که پستان هایشان برای تولید شیر مناسب هستند و از

نبايد استفاده كرد."مشكل"كلمات نگران كننده مثل )*توجه : ممکن است پستان های کوچک مشابه پستان های ب��زرگ نتوانن��د ش��یر زیادی در بین دفعات ش��یردهی، ذخ��یره کنن��د وش��یرخواران م��ادرانی ک��ه پس��تان کوچک دارند نی�از باش�د ک�ه ب�ه دفع�ات بیش�تري ب�ه پس�تان گذاش��ته ش��وند ولی

مقداركلي تولید شیرآنها دریک شبانه روز مثل پستان های بزرگ است.(

-تولی{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{د شیردرپس{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{تان2 دقيقه15

اولین مرحله تولید شیرتحت کنترل هورم��ون ه��ا ي��ا پي��ام رس��ان ه��ای ش��يميايي است که در خون وجود دارند.

- در طول بارداری هورمون ها کمک می کنند که پستان ها بزرگ ش��وند وتکام��ل پیدا کنند. و آماده توليد شير بشوند. همچنین پستان ها شروع به تولید آغ��وز می

کنند. - بعداز زایمان هورمون های حاملگی کاهش می یابند. هورم��ون ه��ای پروالک��تین واکسی توسین برای تولید و جریان یافتن شیر اهمیت پی�دا می کنن�د. تحت ت�اثیرپروالک��������������������������������������������������������������������������������������������������تین

س��اعت بع��داز30-40 پستان ها مقادیر بیشتري شیر تولی��د می کنن��د. معم��وال" تولد مقادیر زیاد شیرتولید می شود. هنگامی که نوزاد متولد می شود آغوزآماده

است.

پروالکتین.پروالكتين هورمونی است که موجب می شود آلوئول ه��ا ش��یرتولید کنن��د

پروالكتين بعد از هربارتغذيه شيرخوار، براي ساختن شیروعده بع��دی بك��ار مي افتد. عمل دیگر پروالکتین ایج��اد آرامش در م��ادر و احس��اس خ��واب

آلودگی اوست. ساعت اول تول��د مق��دار پروالك��تين باالس��ت. همچ��نین مق��دار آن در2در

شب افزایش می یابد. بنابراین تغذیه از پس��تان م��ادر در ش��ب اج��ازه میدهد که پروالکتین بیشتری تولید شود.

اکسی توسیناکسی توسین موجب می شود که سلول های عضالنی اطراف آلوئول ه��ا

منقبض شده شیر را به مجاری شیر سرازیر کنند. این کار ش��یرخوار را در برداش��ت ش��یر از پس��تان توانمن��د می س��ازد. این فرآین��د رفلکس اکس��ی توسین یا جهش شیر یا رگ كردن يا جریان اندازی شیر گفت��ه می ش��ود و ممکن است در طول یک وعده شیرخوردن چند ب��ار تک��رار ش��ود. احتم��ال دارد با گذشت زم�ان اين رفلکس متف�اوت احس�اس ش�ود ی�ا قاب�ل توج�ه

نباشد.پس از تول��د ن��وزاد ممکن اس��ت م��ادر بعض��ی از عالئم رفلکس اکس��ی

توسین را تجربه کند. این ها عبارتند از:انقباضات دردناک رحم که گاهی همراه خروج مقداری خون است. -

- تشنگی ناگهانی - پاش��یده ش��دن ش��یراز پس��تان ی��ا نش��ت ش��یر از پس��تانی ک��ه در ده��ان

شیرخوار نیست. - احساس دوشیده شدن در پستان

اما همیشه مادران احساس و عالئم جسمی از این رفلکس ندارند.هنگامی ک�ه ش��یر ب�ه خ�ارج افش�انده می ش��ود ریتم مکی��دن ش��یرخوار از

سریع به آهس��ته و عمی��ق ) ح��دود ی��ک ب��اردر ثانی��ه( تب��دیل مي ش��ود و اوشیررا می بلعد.

نگ�اه ك�ردن ب�ه ش�یرخوار ، ش��نیدن ص�دای او ، لمس ك�ردن او وي�ا تفک�ر عاشقانه در مورد شیرخوار به رفلکس اکسی توسین كمك می کند

:مادر می تواند با اقدامات زیر به عملكرد این رفلکس كمك کند.

- احساس خوب در موردشيرخوار و داشتن اعتماد به نفس که ش�یرمادر به�تریناست.

- آرام باشد ودر موقع شیردهی احساس راحتی کند)مکان ووضعیت راحت(.- مقدار کمی شیرش را بدوشد وبه آرامی نوک پستانش را لمس يا تحريك کند.

- شیرخوار را نزدخود نگهدارد بطوريکه بتواند اورا مشاهده کند، ب��وي او را حسكند، او رالمس کند وبه او پاسخ دهد.

- اگر الزم باشد از فردي بخواه��د ک��ه اط��راف س��تون فق��رات او رادر مح��ل بینشانه ها ماساژ دهد.

را نشان دهيد2/6اساليد بوسیله عوامل زیر مهار می شود:بطور موقتآزاد شدن اکسی توسین

- درد شدید مثل شقاق نوک پستان یا بخیه سزارین یا اپی زیوتومی - استرس به ه��ر علت مث��ل ش��ک وتردي��د، پریش��انی وبرآش��فته ش��دن و

اضطراب،نیکوتین والکل

ب��ه ي��اد داش��ته باش��يد ك��ه ط��رز ص��حبت ک��ردن ش��ما ب��ا م��ادر مهم- است..همانطور که آموخته اید اگر اورا در مورد ش��یرش

نگران کنید ممکن است اکسی توسین آزاد نشود.

(Feedback Inhibitor of Lactation- FIL)مهار عکس العملی تولید شیر:

ممکن است متوجه شده باشید ک��ه گ��اهي ی��ک پس��تان ش��یرتولید می کن��د ولی دیگری نه. معموال" بدلیل این است که شیرخوار فقط از ی��ک پس��تان

است که می توان��د تولی��دمهارکننده ايتغذیه شده است زیرا شیر حاويشیررا مهارکند.

چنانچه شیر از پستان تخلیه نشود و پستان پرشود مهارکننده، تولید شيررا کاهش می دهد. ولی چنانچه شیر از پستان تخلیه ش��ود م��یزان مهارکنن��ده کاهش یافته شیرتولید می شود. بنابراین برای اطمین��ان از ف��راوان ش��دن

تولید شیر باید اطمینان پیداکرد که شیربطور مؤثر از پستان تخلیه شود.برای پیش��گیری از مه��ار عکس العم��ل تولی��د ش��یر و جلوگ��یری از ک��اهش

تولید شیرمادر بایستی:مطمئن شد که شیرخوار پستان را خوب گرفته است-

- مادر را براي شيردهي مكررتشویق کرد. - اجازه دهید شیرخوارتا هر مدتي كه مي خواهد هر پستان را بمكد.

- اج��ازه دهی��د ش��يرخوار تغذي��ه از پس��تان اول را ب��ه ب��ه پای��ان برس��اندوسپس پستان دوم را به او بدهيد.

- چنانچه شیرخوار نمی مکد شیررا بدوشید تاتولید شیرادامه یابد.

- نقش ش{{{{{{{{{یرخوار در برداش{{{{{{{{{ت ش{{{{{{{{{یراز پس{{{{{{{{{تان3دقيقه20

مکی��دن ش��یرخوار منج��ر ب��ه تولی��د پروالک��تین ورفلکس اکس��ی توس��ین و برداشت مهارکننده داخل پستان می شود.برای تولید شیربه مق��دار م��ورد نیاز شیرخوار باید اغلب اوقات وبه نح��و درس��ت پس��تان را بمک��د. چنانچ��ه

فقط نوک پستان را بمکد شیرخارج نمی شود.

خوب و بد گرفتن پستان توسط شیرخوار

تصاویر زیر خوب و بدگرفتن پستان را نشان می دهد را نشان دهيد.3/6اساليد

سمت چپ(که شيرخوارپستان را خوب گرفته اس��ت1در تصویر شماره(

عالئم زیردیده می شود:- نوک پستان وآرئول در دهان شیرخوار کشیده وطویل شده است.

- مجاری بزرگ زیر آرئول در دهان شیرخوار قرار گرفته است. - زبان شیرخوار آنقدر جلو آمده که روی لثه قرار دارد. بنابراین می تواند شیررا

گفته میSucklingازپستان خارج کرده به داخل دهان برده بنوشد. به این عمل شود.

- هنگامی که شیرخوار به این ص��ورت پس��تان را ب��داخل ده��ان ب��برد ، پس��تان راخوب گرفته است ومی تواند به راحتی شیربخورد.

سمت راست( که ش��يرخوار پس��تان را خ��وب نگرفت��ه2در تصویر شماره( است، عالئم زير ديده مي شود:

نوک پستان و آرئول کشیده و طویل نشده است. - - مجاری شیر درون دهان او قرار ندارند.

- زبان شیرخوار عقب دهان قرار دارد و نمی تواند شیررا خارج کند.

- این شیرخوار پستان را خوب نگرفته و تنها ن��وک آن را می مک��د ک��ه می توان��د برای مادر دردناک باشد و شیرخوار نمی تواند مؤثر بمکد وی��ا نمی توان��د ش��یررا

به راحتي خارج کند.در واقع بصورت جويدن نوك پستان است.

چطور بفهمیم که شیرخوار پستان را خوب یا بد گرفته است:

شما می توانید با نگاه تشخیص دهید که شيرخوار پستان را خوب و ي��ا ب��د گرفته است . دو تصویر زیر نشان می دهد که چه می بینید:

4/6تصویر شماره

2 1

شیرخوار پستان را خوب گرفته است و مالحظه می کنید بطوريکه:1در تصویر شیرخوار کامال" باز است.دهان- به بیرون چرخیده است.لب تحتانی- به پستان چسبیده یا تقریبا" نزدیک آن است. چانه - بیشتر در باالی دهان دیده می شود تازیر آنآرئول-

.دیدن مقدار کم یا زیاد آرئول یک عالمت معتبر خوب پستان گرفتن نیست بعض��ی از خانمه��ا آرئ��ول ب��زرگ و ع��ده ای آرئ��ول کوچ��ک دارن��د. عالمت معتبرتر، دیدن مق�دار بيش��تري آرئ�ول در ب��اال در مقايس�ه ب�ا آرئ�ول قاب��ل

مشاهده درپائین دهان شیرخوار است ) اگر دیده شود(اینها عالئم خوب گرفتن پستان توسط شیرخوار است. اگر همه این عالئم

دیده شود شیرخوار پستان را خوب گرفت��ه اس��ت. هنگ��امی ک��ه ش��یرخوار پستان را خوب گرفته باشد، مادر احساس راحتی ك��رده ودردی حس نمیکن�����������������������������������������د و ش�����������������������������������������یرخوار

می تواند مؤثر بمکد. که شيرخوار پستان را خوب نگرفته اس��ت، عالئم زي��ر را مي2در تصویر

بينيد: خوب بازنیست.دهان- متمایل به جلو است و به ب�يرون برنگش��ته و ی�ا ممکن اس�ت ب��هلب تحتانی-�

داخل چرخیده باشد. دور از پستان است.چانه-

بیشتر در زیر دهان دیده می شود ) يا ممکن است مقدار آرئ��ول قاب��ل- آرئولمشاهده در باال و پائین يكسان باشد.(

اینها عالئم خ��وب نگ��رفتن پس��تان اس��ت.اگ��ر ش��ما هری��ک از این عالئم را ببینی��دشیرخوار پستان را خوب نگرفته است.

( : sucklingعمل مكيدن از پستان مادر)

هنگامی که پستان با لب شیرخوار تماس پیدا می کند ) ي��ا ش��یرخوار ب��وی شیررا استشمام می کند ( سرش را کمی عقب می ب��رد، ده��ان را خ��وب باز می کن��د، زب��انش راب��ه زی��ر پس��تان بط��رف جل��و می آورد و پس��تان را

جستجو می کند. این رفلکس ، جستجونام دارد.هنگامی که شیرخوار خوب به پستان نزدیک است ومقدار زی��ادی از ب��افت

پستان را به دهان مي برد ، قادر خواهد بود نوک پستان را به عقب دهان)تحریک می شود.رفلکس مکیدن كام نرم( برساند. با این عمل

سپس عضالت زبان حرکات م��وجی را از جل��و ب��ه عقب ده��ان ش��روع می کنند وشیر را از مجاری داخل آرئول به داخل دهان می دوش��ند. در هم��ان زمان رفلکس اکسی توسین موجب جریان يافتن شیردرطول مج��اری می

گردد.( رفلکس بلعیدنوقتی عقب دهان شيرخوار پراز شیرشد، آنرا می بلعد .)

رفلکس های جستجو، مکیدن وبلعيدن دریک شیرخوار سالم رسیده بط��ور خودکار اتفاق می افتد. ولی بردن پستان ب��ه ح��د ک��افی ب��ه داخ��ل ده��ان ،

کامال" خودکار نیست وبسیاری از شیرخواران نیاز به کمک دارند.شیرخواری ک�ه ب�دلیل اس��تفاده از داروه�ای دری�افتی م�ادر درمراح�ل درد

زايمان خواب آلود شده ویا نوزاد نارس یا بیمار ممکن است براي درس��تو مؤثر گرفتن پستان نیاز به کمک داشته باشد .

عالئمی که نشان می دهد شیرخوار بطور مؤثر پستان را می مکد

چنانچه شیرخوار پستان را خوب گرفت��ه باش��د احتم��اال" خ��وب می مک��د و شیرکافی برداش��ت می نماي��د. عالئمی ک��ه نش��ان می ده��د ش��یرخوار ب��ه

راحتی شیررا برداشت می کند عبارتند از:شیرخوار مکیدن های آهسته وعمیق دارد وگاه مکث کوتاه می کند.-

- شما می توانید بلع اورا ببینید یا صداي آنرا بشنوید.- گونه های شیرخوار پر است و درطول تغذیه توکشیده نمی شوند

- شیرخوار تغذیه را به اتمام می رساند وپستان را خودش رها می کن��د وراض��یبه نظر می رسد.

این عالئم می گوید که شیرخوار شير را نوشیده ومکیدن اومؤثر بوده است.

عالئمی که نشان مي دهد شیرخوار مکیدن مؤثر ندارد

چنانچه شیرخوار:- مکیدن های سریع دارد،

- صدای ملچ ملوچ یا تیک تاک در می آورد،- گونه هایش به داخل کشیده می شود،

- در موقع پستان گرفتن آرام نگرفته و پس��تان را ره��ا ک��رده ومی گ��یردو گري��همي كند،

- خیلی مک��رر می خ��ورد )بیش��تر از هری��ک س��اعت یکب��ار، هم��ه روزه()بعض��ی ازش��یرخواران ب��رای چندس��اعتی خیلی مک��ررمی خورن��دوبرای چندس��اعتی می

خوابندکه طبیعی است( - اگر طوالنی می مکد )براي بیش از یکساعت ودر هر تغذیه ( مگر اینکه موق��ع

تولد کم وزن باشد،- در پایان شیرخوردن راضی و قانع به نظر نمی رسد.

این عالئم ح��اکی از آن اس��ت ک�ه مکی��دن م�ؤثر نب��وده وش��یرخوار ش��یررا راحتوک���������������������������������������������افی دری���������������������������������������������افت

نمي كند . حتی وجود یکی از این عالئم نشان مي دهد كه مشکلی وجود دارد.

مشكالت ناشي از سرشيشه ها يا نوك هاي مصنوعي

مکی��دن ن��وک مص��نوعی،سرشیش��ه ,گ��ول زن��ک, مکی��دن پس��تان را ب��راي شيرخوارمشکل می نمايد.

- پس از مكيدن نوك مصنوعي چون عمل مکیدن پس��تان ب��ا مكي��دن ن��وک ه��ای مصنوعی متفاوت است، شیرخوار ممکن است نوک مص��نوعی را ت��رجیح داده و

پستان گرفتن برایش مشکل شود. - استفاده از گول زنگ ممکن است مدت مکیدن پستان را ک��اهش داده، تحری��ک

الزم براي تولید شیر و برداشت شیر از پستان را کاهش دهد.سئوال:

فاطمه سئوال می کند: چكار کند که شیرش زیاد شود و راههای اصلی اطمین��انیافتن ازتولید کافی شیر چیست؟

براي شنيدن چند پاسخ منتظر شويد.

:به مادران بیاموزید كه چطورمقدار زيادي شير توليد كنند- به نوزاد کمک کنید تا پس از تولد هرچه زودتر پستان را بگیرد.

- اطمینان پیدا کنید که نوزاد پستان را خوب در دهان گرفته است وازگ��ول زن��گ و سرشیشه استفاده نمي كند زيرا منجر به گیجی و شبهه در مکیدن می شود یا

مکیدن پستان و تحریک تولید شیررا کاهش مي دهد.- شيرخوار را بطور انحصاري باشيرمادرتغذیه كنيد.

ساعت است و به مدت1-3- شیرخوار را مکررا" وبراساس نیاز که معموال" هردلخواه او تغذیه کنید:

-شب ها هم به او شیرتان را بدهید چون مقدار پروالکتین که درش��ب ترش��ح می.شود زیاد است

دقیقه5-مراقبت از پستان 4

: مادران شیرده نياز به چه اطالعاتي براي مراقبت از پستانشان دارند؟سئوالبراي شنيدن چند پاسخ منتظرشويد.

.به مادر بیاموزید که چطور از پستان هایش مراقبت کند - پستان را فقط با آب بشوئید و از ص��ابون، لوس��یون، روغن و وازلین ک��ه جالی

طبیعی پوست را بهم می زند، استفاده نکنيد. - چنانچه روزانه یکبار استحمام می کنيد همان شستن يكبار در روز کافی اس��ت. لزومی ندارد که قبل از تغذیه پستان ها را بطور مس��تقيم بش��وئيد. چ��ون ب��ا این کار چربی محافظ پوست ازبین رفته رایحه ای که شیرخوار با آن پستان مادرشرا می شناس������������������������������������������د مح������������������������������������������و

می شود. - سينه بند الزم نیست ولی اگر مادر تمایل دارد سينه بند استفاده کند بايد نوعی

باشد که پستان را تحت فشار قرار ندهد.

: ممکن است بعضی از مادران شیرندهند،آنه��ا ب��راي م��راقبت از پس��تانسئوالهايشان در روزهاي اول زايمان چه كار مي توانند بكنند؟

براي شنيدن چند پاسخ منتظرشوید.

مادری که شیر نمی دهد نيزباید از پستان های خود م��راقبت کن��د. چنانچ��ه پستان اومکيده نشود، تولید شیرش قطع و خشك می شود. ولی اين ام��ر یک هفته یا بیشتر طول مي کشد. دراین مدت الزم است فقط مقداركمی شیربدوش��د ک��ه پس��تان ه��ایش راحت ش��وند. اين ش��ير را مي ت��وان ب��ه

مثبت است می تواند شيردوشيده ش��ده خ��ودHIVشيرخوار داد. اگر مادر را حرارت داده وبه شیرخوارش بدهد.

6 خالصه جلسه

.اندازه وشکل پستان ارتباطی به توان شیردهی نداردپروالکتین به توليد شیركمك مي كندومنجربه احساس ریالکس شدن م��ادر

می شود. اکسی توسین به خروج شیراز پستان كمك مي كند تا ش��یرخوار بتوان��د ب��ا

مکیدن آنرا برداشت نماید. آرامش مادر وراحت بودن، دیدن، لمس کردن، شنیدن وفکر کردن به شيرخوار می تواند به درست عم��ل ك��ردن رفلکس اکسی توسین كمك کند.درد، شک وتردید، پریشانی وبرآش��فتگی، نیک��وتین

یا الکل می توانند موقتا" اکسی توسین را مهار کنند.چنانچه پستان خیلی پرباشد عکس العم�ل مه�اری ش��یردهی تولی��د ش�يررا

ک��������������������������������������������������������������������������������������������اهش می دهد.تولید شیردرصورتي ادامه می یابد که پستان تخلی��ه ش��ود. هرچ��ه شیر بيشتري ازپستان برداشته شود به همان میزان تولید شير بيش��تر می

شود..زود شروع کردن ومکرر شیردادن به شروع تولید شیركمك می نماید

عالئم بد گرفتن پستان:- چانه دور از پستان است

- دهان کامال" باز نیست - لب تحت��انی متمای��ل ب��ه جل��وو ب��داخل

برگشته است. - آرئول : بیشتر درزیر دیده می شود تادرباال

يا درباال وپائین مساوی است.

عالئم خوب گرفتن پستان: -چانه درتماس ب��ا پس��تان ی��ا خیلی نزدی��ک

است-دهان کامال" بازاست

- لب تحتانی به بیرون برگشته استآرئول:درباال بیشتر دیده می شود تا پائين

دهان

عالئم مکیدن مؤثر:- مکیدن ها آهسته وعمیق است و صدای بلع شنیده می شود.

- گونه ها پربه نظر می رسد وبه داخل کشیده نمی شود.- شیرخوار آرام شیرمی خورد.

-شیرخوار خودش تغذیه را به پایان می رساند و راضی به نظر می رسد.-مادر احساس درد نمی کند.

عالئم مکیدن غیرمؤثر شیرخوار:- مکیدن ها سریع وسطحی بوده ،صداي ملچ ملوچ یا تیک تاک شنیده می شود.

- گونه ها به داخل کشیده می شود.- شيرخوار زير پستان بي قرار است و پستان را مي گيرد و رها مي كند.

- شیرخوار می خواهدخیلی مکرر تغذیه ش��ود. تغذی�ه اش خیلی ط�والنی می ش�ودولی پستان را رها نمی کند وسیروراضی به نظر نمی رسد.

- مادر احساس درد می کند.

مراقبت از پستان ها مهم است

- لزومی ندارد قبل از تغذیه پستان مادر شسته شود. - مادرانی که شیرنمی دهند نیز الزم است تازمان قط��ع تولی��د ش��یر از پستانش��ان

مراقبت کنند.

كنترل آگاهي: برای یک مادري كه تازه زايمان كرده بخواهید شرح دهدخوب گرفتن پس��تان ومکی��دن موثربچ��ه

معنی است.

7 جلسه

کمک به تغذيه باشيرمادر-

5اقدام

اهداف جلسه:

در پایان جلسه شرکت کنندگان قادر به موارد زیر خواهند بود: - عناصر کلیدی وضعیت صحيح شیردهی برای تغذیه موفق و راحت از پستان1

مادر را لیست کنند. دقیقه5دقیقه5-روش ارزیابی شیردهی را شرح دهند.2- عالئم درست در آغوش گرفتن و گرفتن پستان توسط شيرخوار را بشناسند.3

دقیقه20

-با ایفای نقش چگونگی آموزش مادر رابرای بغل کردن وبه پستان گذاشتن4شیرخوار نشان دهند.

دقیقه25 دقیقه5 -بحث کنند که چه وقت مادر را برای شیردهی کمک می کنند.5 دقیقه20-دریک گروه کوچک نحوه کمک به مادر را تمرین کنند.6 - لیست کنند که به چه دالئلی ممکن است شیرخوار برای گرفتن پستان7

مشکل داشته باشد. دقیقه10

دقیقه90کل مدت جلسه :

مواد آموزشی: : انواع وضعيت هاي مختلف شيردهي1/7اسالید شماره : فرم مشاهده شيردهي2/7اساليد شماره فرم مشاهده شيردهي1: تصوير 3/7اساليد شماره : دهان باز4/7اساليد شماره فرم مشاهده شيردهي2-3: تصاوير6/7 و 5/7اساليد شماره

)انتخابی(يك كپي از فرم مشاهده شيردهي براي هر نفربالش ويا حوله يا پارجه تا شده

صندلی کوتاه یا معمولی برای زیرپای مادر، تخت برای نمایش روش خوابیدن، يک عروسک و مدل پارچه ای پستان برای هر چهار شرکت کننده.

منابع برای مطالعه بیشتر مربیان:

-آمادگی برای اجرای نمایش: از دو شركت كننده بخواهيد كه شما را ب��راي اج��راي نم��ايش كم��ك كنن��د. ش��رح دهيد كه بايد يك نفرنقش مادري را بازي كند كه نياز به كم��ك دارد.ي��ك م��ادر مي نشيند و يك مادر دراز مي كشد. اين مادران براي خود و فرزندشان اسم انتخاب كنند يا از نام واقعي آنها استفاده كنيد. هميشه با عروسك ط��وري رفتاركني��د ك��ه انتظار داريد آنها به همان طريق عمل كنند.با توجه به متن داده شده ب��ا ش��ركت كنندگان تمرين كنيد. راحت تر است كه يك ناظر نكات مهم را ش��رح ده��د و ي��ك

ناظر مادر را كمك نمايد.

- نحوه بغل گرفتن برای شیردادن:1 دقیقه5

قادر باش��د پس��تان را خ��وبشیرخواراو یعنی مادر چطور فرزندش را بغل کند تا بگ��یرد. چنانچ��ه ش��یرخوار پس��تان را درس��ت نگ��یرد ش��ما می توانیدب��ه م��ادر

دروضعیت دادن به شیرخوارکمک كرده که پستان را بهتر بگيرد. چنانچه شیرخوار پستان را خوب گرفته باشد ومؤثربمکد مداخله نکنید. ب��ه

مادر بگوئید به چه نکات اساسی توجه دارید تا دراو اعتماد ب��ه نفس ایج��ادشده و خود بتواند شیردهی را ارزیابی کند.

وضعیت های مادر:وضعیت های مختلفی برای شیردهی وجود داردکه ممکنست مادراس��تفاده

کند مثال" روی زمین یا روی ص��ندلی می نش��یند ی��ا دراز می کش��د ی��ا می ایستد یا راه می رود و شیرمی ده��د . چنانچ��ه مادردروض��عیت نشس��ته ی��ا

خوابیده شیر می دهد باید :راحت بوده وپشت مادر تکیه گاه داشته باشد.- چنانچه روی صندلی نشسته است زیرپایی داشته باشد تا پاهاي او آوی��زان ی��ا-

ناراحت نباشند.چنانچه الزم است پستانش نیزرابادست نگهدارد.-

وضعیت شیرخوار: )نمایش با عروسک( شیرخوار می تواند روی دست مادر، زیربغل یا پهل��وی او ق��رار گ��یرد. در ه��ر-

نکته کلیدی موجود باشد تا راحت شیربخورد:4وضعیتی باید *گوش،شانه و باسن شيرخوار در امتداد ي�ك خ�ط مس�تقيم ق�رار گ�يرد،

بطوريكه گردن او نچرخيده يا متمايل به جلو يا عقب نشود.

* بدن شيرخوار نزديك به بدن مادر باش��دبطوری ک�ه او بط�رف پس��تان مادر به طرف او كشيده شود. پستانآورده شود تا اينكه

* سر و شانه شيرخوار)وچنانچه نوزاد است تمام بدنش( حمايت شود. *وقتي كه شيرخواربه طرف پستان آورده مي شود. ,بيني اومقابل ن��وك

پستان قرار گيرد. : تصاويري از وضعيت هاي مختلف ش�يردهي. وض��عيت ه�اي مختل�ف را1/7اساليد شماره-

توضيح دهيد. در تمام آنها بدن شيرخوار در يك امتداد، نزديك مادر ودر حمايت او و مقابلپستان قرارگرفته است.

شما اگر خودتان در وضعيت ناراحتي قرار گرفت��ه باش��يد،نمي تواني��د ب��ه مادر كمك كنيد. اگر پشت شما تكيه گاه نداشته باشد يا بدنتان خم شده باشد ممكن است عجله كنيدو وقت صرف نكني��د.. آس��وده ودر وض��عيت

راحتي براي كمك به مادر بنشينيد.

5-چگونگي ارزیابی تغذیه با شیرمادر: 2دقیقه

:ارزیابی تغذيه باشیرمادر می توانددر موارد زير به شما كمك كندبراي شناخت عملکردخوب مادر و شيرخوار و تشويق آنها - مشخص نمودن اشکاالت موجود در تغذیه باشیرمادر -

هايي که اگرتشخیص داده نشوند بعدا" منجربه - مشخص كردن عملکرد مشکالتی در شيردهي شوند

ارزیابی شیردهی شامل مشاهده شیردهی و گوش کردن به صحبت های مادراست. به مادر بگوئید می خواهید شیرخوردن فرزندش را مشاهده کنید تا احساس راحتی کند. امانگوئید که می خواهید ببینید مادر چه می

کند.چنانچه شیرخوار درپتوی ضخیمي پیچيده شده ، از مادر بخواهيد كه بازش

کند تا بتوانید وضعیت بغل كردن و شیرخوردن او را مشاهده کنید. ازفرم مشاهده شیردهی استفاده کنید. -

را نشان دهید.2/7 - اسالید فرم مشاهده شيردهي به شما كاركنان بهداشتي کمک می کند كه هنگام

تغذيه شيرخواربه چه چيزهايي توجه کنید ومشكالت را شناسايي نمائيدفرم مشاهده دو بخش دارد که هر قسمت از موارد ليست شده بيانگر

تغذيه خوب با شير مادر ويا مشکالت احتمالی مي باشد. مي توان بر حسب مشاهده هر عالمت تيک زده شود، تمامی تيک های سمت راست

فرم احتماال تغذيه خوب با شيرمادر و در صورت وجود، تمامی تيک هایسمت چپ فرم، مشکالت در تغذيه با شير مادر است.

نگاه کلی به مادر نكات مهم درمورد مادر- به سن اوو ظاهر او توجه کنید، آیا بیمارگونه یا سالم،-

شاد يا محزون، راحت یا تحت فشار به نظر می رسد؟ -نكات مهم در مورد پيوند عاطفي مادر و شيرخوار- شامل تماس چشمی،

لبخند، خوب بغل کردن وبا اعتماد به نفس، یا بدون تماس چشمی ودرستبغل نکردن شیرخوار

:نگاه کلی به شیرخوار -نكات مهم در مورد شيرخوار- سالمت عمومي ، هشیاريا خواب آلوده ، آرام يا درحال گریه و هر شرایط ديگري مثل گرفتگی بینی یا شکاف کام که می تواند

شیرخوردن اورا مختل کند، وجود دارد؟ -نحوه واکنش شیرخوار- مثال" اگر گرسنه است دنبال پستان می گردد، به

مادرخود را نزدیک مي كند یا از او دور می شود؟همچنان که مادر آماده می شود که شیربدهدبه چه نكات مهمي درمورد

پستان هاي او توجه مي كنيد؟ پستانها و نوك آنها چگونه به نظر مي رسند؟آیا سالم يا قرمز، متورم یا زخمی-

هستند؟ -آیا مادر از درد شاکی است یا بخاطر درد می ترسد شیرخوار را به پستان

بگذارد؟ -چطور پستان را برای شیردادن نگه می دارد؟ آیا قرارگرفتن انگشتان او به

نحوی مي باشد که شيرخوار حجم کافی از پستان را بگيرد:به وضعیت شیرخوار برای شیرخوردن توجه کنید

-وضعيت شيرخوار چگونه است- آیا سر)ستون فقرات( اودرامتداد یک خط واقع است، نزدیک مادراست ومادربدنش را حمایت کرده و روبروی پستان

قرارگرفته وبيني او مقابل نوك پستان است ؟ یا بدنش چرخیده، نزدیک بهمادرنیست، حمایت نشده و باچانه او در مقابل نوک پستان قرار دارد

:عالئم خوب گرفتن پستان را درطول تغذيه مشاهده کنید-می توانید مشاهده کنید که:

* آرئول بیشتر در باال دیده می شود تا پائین، *دهان کامال" باز است،

*لب پائین به بیرون برگشته است ،و *چانه شيرخوار درتماس با پستان است

:مکیدن شیرخوار را مشاهده کنید آیا مکیدن عمیق وآهسته را مشاهده می کنید؟ ممکن است صدای بلع آرام یا-

قلوپ قلوپ خوردن یاتیک تاک) تق تق(بشنوید یا اينكه گونه برجسته شيرخوارراکه در خالل تغذیه به داخل کشیده نمی شود،ببینید.

-توجه کنید تغذیه چگونه پایان می پذیرد- آیا شیرخوار خودش پستان را رها میکند و راضی به نظر می رسد؟

:از مادر بپرسید چه احساسی درهنگام شیردهی دارد آیا عالئم رفلکس اکسی توسین مثل نشت شیر یا حالتی شبيه سوزن سوزن-

یاغلغلک شدن دارد؟- آیا درد یا ناراحتی حس می کند؟

نحوه بغل گرفتن شیرخواروبه پستان - تشخیص نشانه های 3 دقیقه20گذاشتن او

- اسالیدهارا نشان دهید و از شرکت کنندگان بخواهید به فرم مشاهده شیردهی رجوع کنند و سپس آنچه را كه شرکت کنندگان نگفته اند، شما شرح دهید. شما نمی توانید با مشاهده یك

عکس تمام نشانه ها را ببینید. برای مثال نمی توانید حرکت ها یا چگونگی ختم شیردهی راببینید. اما بادیدن مادر وکودک واقعی تمام نشانه هارا می توانید مشاهده کنید.

را مشاهده کنید به شرکت کنندگان چند دقیقه وقت بدهید و بپرسید چه 3/7اسالید می بینند وآنچه را که آنها اشاره نمی کنند شما بگوئید.

نشانه هايي كه شما مي توانيد ببينيد:نشانه هاي عمومی:

مادررويهم رفته سالم به نظر مي رسد-- او راحت نشسته است

- نگاه او به فرزندش عاشقانه است- شیرخوار سالم به نظر می رسد و آرام وریالکس است

- پستان هاي مادر سالم به نظر می رسند - مادر پستانش را نگه نداشته است. ممکن است پستان به دلیل سينه بند یا

بلوزي كه پوشيده وخوب بازنشده، تحت فشار باشد ومنحرف شده باشد.

وضعیت شیرخوار:- سروتنه شيرخواردرامتداد یک خط است

نیست- شيرخواربه مادر نزدیک نشده- شيرخوار خوب نگه داشته

- شیرخوار روبروی مادراست.

نحوه گرفتن پستان توسط شیرخوار: این مادر آرئول بزرگ دارد. بنظر می رسد حجم کافی ازپستان را به دهان-

است.نبرده نشده- دهان شیرخوار باز است ولی بقدر کافی باز

- لب تحتانی به بیرون برگشته است نیست- چانه شیرخوار با پستان درتماس

ما نمی توانیم عالئم مکیدن را در تصاوير مشاهده کنیم.

سئوال كنيد: وقتی در حال صحبت با مادرهستيد، قبل ازآنكه تغییرات الزم را توصيه كنيد،نکات مثبت رايادآوري نمائيد. چه نكات مثبتی را مي توانيد برای مادربیان كنيد؟

-شیرخوارش رشد کرده و شيردهی خوبی دارد.-به نظر می رسد عاشقانه به کودک نگاه می کند.

-بدن شیرخوار دریک خط نگهداشته شده و روبروی پستان مادر است.سئوال كنيد : چه پیشنهاداتي مي توانيد به مادر ارائه دهيد؟

- برای مکیدن مؤثرترشیرخوار ، توصیه کنید دوباره مادر وضعيت بگيرد ودوباره اورابه پستان بگذارد.

- تاپ و سينه بند را خارج کند که پستان تحت فشار نباشد.

- آنگاه مادرخواهد توانست پستان را با یک دست نگهداشته وبادست دیگرشیرخوار را حمایت کند تا او بتواند به اندازه کافی پستان را در دهان ببرد.

را نشان دهید.4/7برای نشان دادن دهان کامال" باز اسالید

5/7اسالید سئوال : ازشرکت کنندگان بخواهید با استفاده از فرم مشاهده شیردهی به تصویر نگاه کنند

وآنچه را در هر قسمت می بینند بیان کنند وآنچه راكه نمی گویند شما بیان کنید.عالئمی را که مشاهده می کنیدبشرح زير است:

عالئم عمومي:شمادر اين تصوير ، مادر ووضعیت اورا خیلی خوب نمی بینید.

او از دو انگشت اشاره و ميانی به شکل قیچی براي حمايت پستانش استفاده مي كند. ممکن است نتوان انگشتان را به مدت طوالنی به این حالت نگه

داشت و با لغزاندن انگشتان به جلو شیرخوار نتواند قسمت کافی از پستان را به دهان ببرد. شیرخوار، سالم به نظر می رسداما ناراحت است. چون دست

ها را محکم مشت کرده است.

وضعیت شیرخوار: و سراو خیلی به عقب منحرف است. نیستندسروتنه شيرخواردرامتداد یک خط

.نیستشیرخوار به مادر نزدیک .نداشته اندمادراورا خوب نگه

شیرخوار رودر روی مادر است.

شیرخوار: نحوه پستان گرفتننمی بینید . دراین تصویر آرئول را خوب

.نیستباز دهان شیرخوار خیلی است. برنگشته لب تحتانی به بیرون

است چانه او به پستان چسبیده

دراین تصویر نمی بینیم. عالئم مربوط به مکیدن را

سئوال : نکات مثبتی که می توان به آنها اشاره کرد کدام است؟-شیرخوار سالم به نظر می رسد.

-مادر نگاه عاشقانه واز روی محبت به فرزند دارد.-بدن شیرخوار رودر روی مادر است.سئوال: چه توصیه هایی به مادر می کنید؟

پیشنهاد کنید برای مکیدن مؤثرتر شیرخوار دوباره مادر وضعيت بگيرد واو را-به پستان بگذارد.

-اگر شیرخوار را به خود نزدیکتر کند وباالآورده و حمايت کند )با بالش یا حولهتاشده زیراو( او بدون زور زدن و به عقب بردن سر می تواند پستان را بگیرد.

نگه دارد شیرخوار قادر خواهد بودC) -اگر پستان را باکف دست) به شکل به راحتی مقدار زیادی از نسج پستان را به دهان ببرد.

6/7اسالید

سئوال : از شرکت کنندگان بخواهید چند دقیقه به تصویر نگاه کنند و با استفاده از فرممشاهده شیردهی آنچه را می بینند بگویند و آنچه راكه اشاره نمی کنند شما بیان کنید.

نشانه هايي كه شما مي توانيد ببينيد:

نشانه هاي عمومي:دراین تصویر مادر یا وضعیت اورا خیلی نمی توانید مشاهده کنید.

او از دو انگشت استفاده کرده تا پستان را نگه دارد ولی به نظر نمی رسد واقعا پستان را نگه داشته باشد. به نظر می رسد بجای اينکه شیرخوار تاسطح

پستان باال آورده شود ، پستان ها آویزان شده اند تا شیرخوار آنرا بگیرد. اين شيرخوارسالم به نظر نمی رسد، و ممکن است به دليل مشکل نتواند در يک

نوبت به مدت کافی و طوالنی پستان را بمکد.

وضعیت شیرخوار:سروتنه اودر یک امتداد است . گردن او نچرخيده است.

شیرخوار خوب نزدیک مادر نيست. مادر، شیرخوار را بغل کرده ولی باید طوری نگه داشته شود که در سطح

پستان قرار گیرد ورودر روی مادر باشد. شیرخوار رودر روی مادر نیست.

نحوه گرفتن پستان توسط شیرخوار:دراین تصویر آرئول به خوبی دیده نمی شود.

دهان اوکامال" بازنیست . لب تحتانی به بیرون بر نگشته است.

چانه او در تماس با پستان نيست . عالئم مکیدن را نمی توان دراین تصویر مشاهده کرد.سئوال : چه نکات مثبتی را که می توان برای مادر بازگو کرد؟

شیرخوارش را با شیرمادر تغذیه می كند که نشانه مراقبت وعشق ورزیدن-مادر به فرزندش است.

سئوال: چه توصیه هایی براي مادر دارید؟ ممکن است الزم باشد وضعیت راحت تری به خود بگیرد تا مجبور نباشد روی-

شیرخوار خم شود. می توانید توصیه کنید مجددا" در وضعیتی قرار گیرد کهشيرخوار بتواند پستان را به نحوی بگیرد که مکیدن مؤثرتری داشته باشد.

-اگر شیرخوار را نزدیکتر نگه دارد و همه بدن شیرخوار به طرف پستان باشد وبا استفاده از بالش، حوله تا شده باالتر قرار گیرد راحت تر پستان را می گیرد

ومقدار بیشتری از بافت پستان را به دهان می برد.

این تصاویر تعدادی از عالئمی را نشان داد که باید اصالح شوند. به یاد داشته باشید اکثر مادران در شيردهی و شيرخواران در شيرخوردن از

پستان، مشکلی ندارند. نه فقط به نشانه هایی که حاکی از وجود مشکلاحتمالی هستند بلکه به نشانه های خوب شیرخوردن نيزتوجه کنید .

بعدا شما مادر و کودک واقعی را مي بينيد.

آموزش درنحوه بغل گرفتن و به پستان گذاشتن- کمک به مادر براي 4 شيرخوارش.

دقيقه25

- ابتدا این نکات را شرح دهید: فرزندش را درستخودشهدف از کمک به مادر این است که بتواند

در آغوش گرفته وبه پستان بگذارد. اگر کارکنان بهداشتی درمانی این اعتماد به نفسبهقادر به انجام آن نباشد خود کاررا انجام دهند ومادرمادر کمک نمي شود.

:هنگامی که به مادر کمک می کنید به این نکات توجه کنید هميشه قبل از کمک به مادر، شیردهی اورا مشاهده کنید. فقط اگر مشکلي-

وجود دارد کمک الزم را به او ارائه كنيد. تا آنجا که ممکن است بدون استفاده ازدست به او کمک کنید بطوریکه-

مادر خود فرزندش را به پستان بگذارد.اگر الزم است كه به او نشان دهید، سپس نمايش دهيد روی بدن خود تان با حرکت دست در ابتدا

اگر الزم شد با دست تان به آرامی دست و بازوی مادر را هدایت کنید. -در مورد نکات کلیدی با مادر صحبت کنید که موقع شیردادن به چه نکاتی توجه

، نزدیک بودن کند مثل: قرارگرفتن سر و تنه شيرخواردر یک امتداد یک خط نگه داشتن او ، حمايت او و داشتن تکیه گاه، رودر رو بودن . بنابراین مادر با

.اعتماد به نفس وبطور مؤثر این کار را انجام خواهد داد همه مادران مثل هم نیستند. بعضی از مادران وشيرخواران به وقت بیشتری-

چند ممکن است فقط نياز به مادرانبرای یادگیری نیازدارند وبعضی اعتماد به نفس در آنها بوجود آید. كاركنان بهداشتیداشته باشند که کلمه

مشاهده و گوش دادن به صحبت های مادر دارند تا کمکنياز به درمانی عملی و حمايت روانی مناسب را ارائه دهند .

نمایش نحوه کمک به مادری که نشسته شیرمی دهد

شيرخوار را نمايش دهيد. با استفاده از مهارت های ارتباطی درمادر گرفتن -نحوه بغل اعتماد به نفس بوجود آورید و كمك كنيد تا او بخوبي درك كند بطوري كه شركت كنندگان

هنگامی که نکته ای را برایبتوانند ببينند كه مهارت هاي ارتباطي چگونه عمل مي كنند. ونهکمی از مادر دورشوید و روبه شرکت کنندگان شركت كنندگان توضيح مي دهيد

. مادر بصورت شفاف صحبت کنيد از شركت كننده يا مربي كه به شما كمك مي كند بخواهید كه روی

صندلی یا تخت بنشیند. او بايد يك عروسک را درعرض بدنش به فرم

معمول نگه دارد ولی در وضعيت نادرست بطوريكه فقط سر عروسك تکیه گاه داشته باشد، بدنش دور از بدن مادر واو مجبور باشد خم شده وشیربدهد. به او بگوئید وقتی از او سئوال می کنیدكه شیردهی چطور

پیش می رود؟ بگوید وقتی شیرخوار می مکد احساس درد دارد.- به این نکات اشاره کنید.

حاال شما به طور عملی کمک به مادر را مشاهده می کنید. ابتدا مادر در وضعيت نشسته روي صندلی شير مي دهد.

:وقتی قرار است به مادری کمک کنید به موارد زير دقت نمائيدسالم کرده و خودرا معرفی کنید. اسم او و فرزندش را سئوال کنید.-

-سئوال کنید حالش چطور است ویکی دو سئوال باز از وضع شیردهی وپیشرفت آن بپرسید.

و از او بخواهید فرزندشاز او بخواهید که شیرخوردن فرزندش راببینید -را به پستان بگذارد. همان طور که به طور معمول انجام

می دهد . .وبگوییدمی خواهیدشیرخوردن فرزندش راببینید.-خودتان هم بنشینید تاراحت باشید وبتوانید او راکمک کنید.

-شیردهی را چند دقیقه ای مشاهده کنید.سپس برای نشان دادن عملی با سالم- سئوال ومشاهده - اقدام خواهید کرد.

سپس برای شرکت کنندگان توضیح دهید:وقتی شیردهی را مشاهده می کنید از فرم مشاهده استفاده کنید.به

نكات زير دقت كنيد:وضعيت عمومي مادر و شيرخوار -

- پستان های مادر - وضعیت در آغوش گرفتن شيرخوارونحوه گرفتن پستان توسط

شیرخوار - نحوه مکیدن او

از مادر درمورداحساسش در شیردهی سئوال کنیددراین نمایش عملی مشاهده می کنید که مادر خم شده وشیرخوار به

پشت خوابیده وبدنش دور از مادراست وفقط سرش حمایت شده ومادراحساس درد دارد.

:بعداز مشاهده شیردهی )مثال" او شیرشمارا دوستعبارات تشویق کننده به مادربگوئید -

دارد. این طور نیست؟( به او بگوئید چه کاری کمک کننده خواهدبود واگر مايل باشد شما مي -

توانيد به او نشان دهيد. اگر موافقت کرد او را کمک کنید)مثال" بگوئید:اگر شیرخوار بقدر کافی از پستان را در دهان بگیرد، درد کمتری احساس مي كنيد.

دوست دارید نشان دهم چطوری این کار را انجام دهید؟( -پس اين مراحل را دنبال كنيد: عبارات تشویق کننده بگوئید، توضیح دهيد و پیشنهاد کمک به

مادر را نمایش دهید.

این نکات را بگوئید و کمک کنید تا مادر هر توصیه ای را كه ارائه كرده ايد ، قبل از آنكه-توصيه بعدي را مطرح كنيدا نجام دهد. مادر روی صندلی راحتی ریالکس می نشیند.

) وقتي كه شما تصميم به تمرين مي گيريد.(

وضعیت مادر مهم است. پشت وزیر پای اوبايد راحت باشد وتکیه گاه داشته باشد. شیرخواررا بايد تا سطح پستان باال بیاورددرصورت لزوم و با

استفاده از لباس يا حوله تاشده و متکا . 4عبارتند از: نکته کلیدی وضعیت شیرخوار

سرو تنه دریک امتداد باشد-1 کندنزدیک- مادر اورا به خود 2 ونه فقط سر وشانه های شيرخواررا نگه داردهمه بدن-اگر نوزاد است 3 وبینی او مقابل نوک پستان باشدصورت او روبروی پستان- 4

به مادر کمک کنید تا فرزندش رابطور مستقیم ، نزدیك و روبروي خود نگهداشته و او را-حمايت كند.

سپس به او نشان دهيد كه چگونه پستانش رابا دستانش حمايت كند و به شيرخوار بدهد. -

: بسیاری از مادران پستانشان را به طرق زير نگه می دارند زیر پستان وروی قفسه سینه قرار مي گيرددست بجز شست درانگشتان -

یک تکیه گاه در قاعده پستان است. اشاره بنابراین انگشت شست در باالي پستان فشار مالیمی وارد می کنند. باانگشت-با استفاده از

این کار شکل دهی به پستان بهتر می شود و شیرخوار راحت تر آنرا میگیرد.این فشار باید مالیم باشد و همیشه دریک مکان نباشد.

-مطمئن شوند که انگشتان نزدیک نوک پستان قرار نگیرد ومزاحم آرئول نباشدپستان پرکند.بخش بيشتری از و شیرخوار قادر باشد دهانش را با

بشرح تاآوردهسپس کمک کنيد شیرخوار را به طرف پستان بگیرد:را زیرپستان

شیرخوار تماس دهد تا او دهانش را بازکند.های-نوک پستان را با لب -منتظر بماند تا اودهانش را کامال" باز كند و سپس شیرخوار را به طرف پستان

پستانبا بخش بيشتری از بیاورد. باید دهان شيرخوارکامال" باز باشد تا بتواند پرشود.

که لب تحتانی بخوبی زیر پستان طوری شيرخوار را بطرف پستان ببريد- قرار گیرد بطوری که ابتدا چانه ولب تحتانی در تماس با پستان قرار گیرد سپس

لب فوقانی. پستانش را جلو ببرد بلکه بايد شیرخوار را به طرف خودش - مادرنبايدخود

بیاورد.

برای شرکت کنندگان توضیح دهید:حتی االمکان به مادر و شیرخوار دست نزنید ولی اگر الزم شد به

مادرنشان دهيد که چكار کند، نكات زير را در نظر داشته باشيد: دستتان را روی دست یا بازوی او قرار دهید بطوریکه از این طریق شیرخوار-

رانگه دارید.-پشت شانه شیرخوار و نه پس سراو را نگه دارید..- دقت کنیدكه سر شیرخوار را به جلو فشار ندهید

شیرخواران کم سن نیازدارند كه تمام بدن آن ها ونه فقط سروگردنشان با دست هاي مادرحمايت شود.ممکن است کودک بزرگتر دوست داشته

باشد که فقط پشتش تکیه گاه داشته باشد ويا حتی در حالت نشسته شیربخورد. باید دست يا بازوي مادر تکیه گاه سر شیرخوار باشد ولی

نباید سراورا سفت بگیرد بلكه شیرخواربايد بتواند موقع گرفتن پستانسرش را کمی به عقب خم کند.

لزومی ندارد مادر پستانش را عقب نگه دارد که روی بینی شیرخوار را نگیرد. سوراخ های بینی او بازاست وبه تنفس او کمک می کند.اگر نگران

هستید که بيني شیرخوار خیلی مسدود است باسن شیرخوار را به بدن مادر نزدیکتر کنید. بااین کار سرشیرخوار کمی به عقب رفته وبینی او

عقب تر می رود.توجه کنید عکس العمل مادر به تغييراتي كه پیشنهاد می کنید چیست؟

خیلی"در اين نمايش از مادر سئوال کنید چه احساسی در مورد شیردهی دارد واو باید بگوید "بهتر شد.

نکات زیررا به شرکت کنندگان تذکر دهید.

چنانچه پستان گرفتن نامناسب شیرخوار راحت تر شود، مادر خوشحال به نظرمی رسد وناخودآگاه می گوید که راحت تر شده است.

برای مادر ناراحتی بوجودنمی آوردپستان توسط شیرخوار اگر مکیدن واو خوشحال به نظر می رسد، احتماال" شیرخوار پستان راخوب گرفته است و اگر مکیدن ناراحت یا دردناک است احتماال" شیرخوار پستان را

خوب نگرفته است.به همه عالئم خوب گرفتن توجه کنید ) گرچه باعروسک نمی توانید تمام

عالئم را كنترل كنيد(. اگرپستان را خوب نگرفته تکرار کنید.معموال" چند بار تالش و تکرار الزم است تا شيرخوار پستان را خوب

بگیرد. ممکن است الزم باشد باردیگر یا فردا مادر را ببیند تا شیردهی اوبه خوبي پیشرفت کند.

کمک کنید تا در وضعیت راحتراحت نيست چنانچه مادر دریک وضعیت تری قرار گیرد.

نمایش را جمع بندی کنید ومثال" از مادر نمایشی بپرسید:- به نظر می رسد این وضعیت جدیدی که گرفتید برای شماو فرزندتان خیلی"

"راحت تر باشد. ممکن است مجددا" این کار را بکنید تامن مشاهده کنم ؟تشکر کنید. ازشركت كننده اي كه نقش مادر را ايفا نمود-

نمایش نحوه کمک به مادری که در حال خوابیدن می خواهدشیربدهد:

از شرکت کننده ای که می خواهد ایفای نقش کند بخواهید روی تخت دراز بکشد و به آرنجش تکیه کند. عروسک دور از او قرار گیرد بطوری که اورا خوب

نگه نداشته باشد. به شرکت کنندگان بگوئید:-

حاال خواهید دید که چطور به مادر شیرده در وضعیت خوابیده کمک کنید.مشابه با نمايش قبلي عمل كنيد:

- به مادر سالم و خودرا معرفی کنید.- از او بپرسيد كه شيردهي اش چگونه پيش مي رود

- بپرسیدكه آیا ممکن است فرزندش را به پستان بگذارد تا شما مشاهدهکنید.

- شیردهی را مشاهده کنید.

هنگامی که کار نمایشی انجام می دهید این مراحل را طی کنید: سالم به مادر ، معرفی کردن خود ، سئوال که شیردهی چطور پیش می رود،

مادر باید بگوید درد دارد واز او بخواهید شیر بدهد و شيردهي را مشاهده کنید. یک عبارت تشویق کننده بگوئید ) مثال" دراز کشیدن و شیردادن راه خوبی برای

استراحت هم هست(- به شرکت کنندگان بگوئید:

با این نمایش مادری را مشاهده می کنید که به آرنجش تکیه کرده است. ممکن است این وضعیت بعداز چند دقیقه برای او ناراحت کننده باشد. شیرخوار دور از

مادراست و خوب حمایت نشده است.:بعداز مشاهده یک تغذیه

یک عبارت تشویق کننده به زبان آورید.-اقدامی که کمک کننده است را پیشنهاد کنید وبه او نشان دهید.-

با مادر نمایشی صحبت كنيد:- اگر راحت تر قرار بگیريد و شیرخوار را"پيشنهاد كمك تان را عنوان كنيد:

خوب به خودتان نزدیک كنيد، شیردهی راحت تر خواهد بود. ميل داريد به"شما نشان دهم؟

این نکات را برای مادر بگوئید و کمک کنید هر توصیه ای را انجام دهد سپس توصیه یا-دستورالعمل بعدی را مطرح كنيد.

برای اینکه راحت باشد توصیه کنید به یک طرف دراز بکشد. تکیه برآرنج نمي تواند وضعيت راحتي براي مادر باشد.

یک پارچه لوله شده یا بالش زیر سراو و بین زانوهای او می تواند کمک کننده باشد. پشت اونیز نیاز به تکیه گاه دارد. تکیه گاه می توانددیوارنزديك بستر او یا يك پارچه لوله شده و يا شوهرش باشد!

به مادرنشان دهید شیرخوار را چطور نگه دارد. اگر الزم است به او نشاندهید که چه کاری انجام دهد.

4نکته کلیدی وضعیت شیرخوار رابه مادر بگوئیدکه شامل:دریک امتداد داشتن تکیه گاه یا حمایتوبودن, نزدیک بودن , رو در رو بودن با مادر

او مي تواند پشت کودکش را با ساعدنمودن شيرخواراست. دستش حمايت کند.

چنانچه الزم باشد مادر می تواند با دست باالیی پستان را نگه دارد. اگر پستانش را حمايت نمي كند ، می تواندكودكش را باهمان دست نگه

دارد.به او نشان دهید چطور شیرخوار رابه طرف پستان بیاورد که بتواند آن را

در دهان گيرد. یک دلیل شایع برای مشکل بودن پستان گرفتن در حالت دراز کش آن

است که شیرخوار خیلی باال قرار بگیرد)یعنی خیلی نزدیک به شانه هایمادر( ولذا شيرخوارباید سرش را به جلو خم کند تا پستان را بگیرد.

.توجه کنید که مادرچگونه به تغییرات پیشنهادی پاسخ می دهد بهتر"ازمادر نمایشی بپرسید چه احساسی در مورد شيردهي دارد.او باید بگوید که: -

"شد. به مادر نمايشي عباراتي مثل جمالت زير بگوئيد: از نمايش نتيجه گيري كنيد.-

به نظر می رسد این وضعیت جدید برای شما و شیرخوارتان راحت تر است.""مي توانيد دفعه بعد همین طور شیر بدهید تا من هم مشاهده کنم .

مادر نمايشي تشکر کنید.از -

می توانیدساير وضعیت هاي شیردهي نظير حالت زیربغلی راهم با اجرای نمایش تمرینکنید.

-چه وقت به شیردهی مادر کمک کنید5دقيقه5

درساعت اول تولد, شیرخوار پستان مادررا جستجو می کند و ممكن است در همين زمان پستان را بمكد. اين زمان بايد با آرامش و ریالکس

بودن بدون تاکید بروضعیت مادر و شیرخوار یا بدون ارائه کمک سپري شود. غالبا" مادر و شیرخوار بعداز این معارفه اوليه یکی دوساعتی می

خوابند. ساعت بعد بیدار شد زمان خوبی برای کمک به وقتی شیرخواریکی دو

منظور قرار گرفتن در وضعیت راحت برای خودش و شیرخوار و خوب گرفتن پستان توسط شیرخوار است البته اگر کمک الزم باشد. به یاد

داشته باشید که اول مشاهده کنید.به مادر کمک کنید خودش شیرخوار را در وضعیت مناسب قرار دهد نه

شما . باید مادر توانمند شود که خودش شیرخوارش را در وضعيتمناسب قراردهد.

چنانچه نوزاد رسیده وسالم است, نیازی نیست که در چند ساعت اول بیدارش کنید. چنانچه نوزاد در طول ليبر در معرض داروهاي خواب آور

یا درمعرض خطر هیپو گلیسمیSGAقرار گرفته یا نارس یا ساعت برای شیرخوردن3-4است ،ممکن است الزم باشد بعداز

بیدارش کنیدوبه شیرخوردن تشویق کنید.

- نحوه کمک کردن به مادر را دریک گروه کوچک تمرین کنید 6 دقیقه20

شرکت4شرکت کنندگان را به گروه های کوچک تقسیم کنید. بطوری که هر کننده یک مربی داشته باشد. از آن ها بخواهید دونفری کارکنند ومادر را برای

قرار دادن شیرخوار در وضعیت صحيح کمک کنند.به هر گروه یا هر دو نفر یک عروسک و مدل پستان بدهید.

یک کپی از جزوه کمک به مادر برای قرار دادن شیرخوار در وضعیت مناسب در اختیار آنهابگذاريد.

کارمند بهداشتی درمانی هریک از مراحل را بطور خالصه به دقت مرور می کند. بطوری که بتوانند وقتی یک مادر واقعی را در کلینیک کمک می کنند مطالب را

به یاد آورند. شرکت کننده دیگر در گروه کوچک مشاهده می کند وپیشنهادات راارائه می دهد.

مطمئن شوید که شرکت کننده بطور چرخشی بخشی از نقش کارمند بهداشتی درمانی را که به مادر کمک می کند ایفا می نماید. شرکت کنندگان را تشویق

کنید که از وضعیت های متفاوت استفاده کنند.

-شیرخواری که در گرفتن پستان مشکل دارد7دقيقه10

ممکن است شیرخوار به دالیل مختلف تمایل به گرفتن پستان نداشته باشد. مادر احتماال فکر کند که شیرخوار او را پس می زند و ناراحت مي

شود. در چند روز اول ممکن است مادر و فرزند نیاز به فرصت داشته باشند تاچگونگی تغذیه با شیرمادر را بیاموزند. مادر و شیرخوار را دریک

وعده شیردهی مشاهده كنيد وتالش شیرخوار را برای گرفتن پستان نگاهکنید.

علل امتناع شیرخوار از گرفتن پستان:

سئوال کنید: چرا شیرخوار پستان را پس می زند؟برای گرفتن چند پاسخ منتظر بمانید.

.ممکن است شیرخوار درآن هنگام گرسنه نباشد اگر شیرخوار تازه وبقدر کافی شیرخورده باشد، میل به شیر خوردن نخواهد

داشت و مادر متوجه این امر می شود. اما ممکن است فرد دیگری شیرخوار رابابطری تغذیه نموده باشد پس شما باید این مسئله را کنترل کنید.

شیرخوار ممکن است سرماخورده ، بیمار یا کوچک وضعیف باشد.

شیرخوار ممکن است دراین شرایط از خوردن امتناع نماید یا پستان را بگیردبدون اینکه بمکد یا خیلی ضعیف یا کوتاه بمکد.

نگه داشته باشد وضعیت نامناسبیمادر ممکن است ، شیرخوار را در و او نتواند پستان را به خوبی بگیرد. دراین شرایط شیرخوار ممکن است

گرسنه به نظر برسد و مایل است تغذیه شود اما نمی تواند پستان رابطور مؤثر بگیرد.

كه وضعيتپستانش و يا شيرخوار را تكان دهدمادرممكن است پستان گرفتن را برايش مشكل سازد.

وسفت باشد بنابراینپستان مادردچار احتقان بودهممکن است گرفتن آن برای شیرخوار مشکل است.

باشد وشير بافشار خارج شود وجریان شیرخیلی سریعاحتمال دارد شیرخوار خوب شروع به مکیدن نماید اما بعد با گریه و حالت خفگی از

پستان جداشود. داشته باشد و کوتاهزخم دهان یا انسداد بینیاحتمال دارد شيرخوار

مدت بمکد ویابا گریه ونااميدي از پستان جدا شود. ،داشته باشد.دردممکن است شيرخواردر وضعیتی که نگه داشته شده

مثال" پس از فورسپس سراو صدمه دیده و اينك فشار به آن ناحیه واردمی شود ویا نگهداری سرش در وضعیتی خاص اورا ناراحت می کند.

می دهند ودیگر مکیدن پستانگول زنگ و شیشهاحتمال دارد که به او برای او مشکل شده است.

ممکن است مادر از صابون يا عطر جدیدی استفاده می کند و شیرخوار بوی آنرا دوست ندارد.

باشد و شیرخوار در ابتدایجریان شیرخیلی آهستهممکن است تغذیه شیرزيادی دریافت نمی کند ، مایوس می شود و پستان را پس می

زند. گرفتن پستان دیگر امتناعگاه شیرخوار یک پستان را می گیرد اما از

شاید شیرخوار در وضعیت دردناکی قرار می گیرد یا جریانمی ورزد. شیر از آن پستان متفاوت است یا دچار احتقان است.

تدابیر برای مقابله با امتناع شیرخواراز گرفتن پستان

:درصورت امکان علت را درمان یا برطرف کنید - به مادر کمک کنید که وضعیت بغل کردن وبه پستان گذاشتن شیرخوار را

اصالح کند. - به مادر کمک کنید چنانچه شیرش خیلی سریع جاری می شودیاپستانش

دچاراحتقان است، قبل از شیردادن کمی شیرش را بدوشد.- چنانچه شیرخوار مشکلي دردهان یا برفک دارد، اورا درمان کنید یا ارجاع دهید.

- چنانچه شیرخوار درد دارد آنرا برطرف کنید. - اگر شیرخوار آسیبی دیده، به مادر کمک کنید اورا در وضعیتی نگه دارد که

سبب درد در منطقه صدمه دیده نشود. - گول زنک و سرشیشه استفاده نکنندواگر الزم است شیرخوار را با فنجان

تغذیه کنند.

- مادر باید از هرچیزی که ممکن است طعم یا بوی پستان را تغییردهد، اجتناب.نمایدتماس پوست با پوست بین مادر و شیرخوار را دریک محیط آرام ووقتی

که شیرخوار گرسنه نیست برقرار کنند. با این کار مادر و شیرخوار پستان را مکان مناسبی برای برقراری ارتباط با هم می بينند. سپس شیرخوار

می تواند پستان را جستجو کند و هروقت آماده بود آنرا بگیرد.ممکن است این اتفاق یک ساعت بعد یا بیشتر رخ دهد ویا در ابتدای تماس

پوست با پوست اتفاق نیافتد..وقتی شیرخوار در حال گریه است اورا به زور به پستان نگذارید

شیردهی باید همراه با احساس آرامش و راحتی باشد. ممکن است الزم باشد شیرمادررا دوشیده و بافنجان به شیرخوار بدهند تا شیرخوار پستان

گرفتن با خوشحالی را یاد بگیرد.

پیشگیری از پس زدن پستان: :بسیاری از موارد پس زدن پستان را می توان به طرق زیرپیشگیری کرد

-تماس زودرس ومكررپوست با پوست مادر و نوزاد ، به شیرخوار کمک می کندکه از همان ابتدا بیاموزد که پستان مکان امنی است.

-به مادر کمک شود تا وضعیت بغل کردن وبه پستان گذاشتن شیرخوار را در یکمحیط آرام و بدون عجله بیاموزد.

- در مدتی که شیرخوار پستان گرفتن را می آموزد، صبور باشيد.- از شیرخوار با اعتماد بنفس وآرامش مراقبت نمایند.

ازشرکت کنندگان بپرسید که آیا سئواالتی دارند. پس مطالب جلسه را خالصه کنید.

7 خالصه جلسه

وضعیت در تغذیه با شیرمادر:-

وضعیت مادر مادر از لحاظ تکیه گاه برای پشت و پا راحت باشد ودر صورت نياز پستانش-

را نگهداردوضعیت شیرخوار

امتداد -بدن شیرخوار دریک-بدن شیرخوارنزدیک به بدن مادر وبه طرف پستان آورده شود.

-سر،شانه و اگر نوزاد است تمام بدن حمایت شود. گیرد.-شيرخوار روبروی پستان و بینی او مقابل نوک پستان قرار

وضعیت براي فرد کمک کننده.راحت و ریالکس بدون اینکه به جلو خم شود-

ارزیابی شیردهی:مشاهده كنيد

وضعيت كلي مادر و شیرخوار--پستان های مادر

-وضعیت شیرخوار-نحوه گرفتن پستان توسط شیرخوار

-مکیدن شیرخوار.از مادر بپرسید چه احساسی دارد

کمک به مادر تانحوه در آغوش گرفتن و به پستان گذاشتنشیرخوار را بیاموزد

:وقتی به مادر کمک می کنید موارد زیررا به یاد داشته باشید -همیشه قبل از کمک به مادر، شیردهی را مشاهده کنید.

- فقط در صورتي كه مشکلی وجود داشته باشد ، کمک کنید. -اجازه دهید تا آنجا که ممکن است مادر خودش اقدامات الزم را انجام دهد.

-مطمئن شوید که مادر فهمیده باشد که چه باید بکند.

شیرخواری که برای گرفتن پستان مشکل داردنحوه آوردن شیرخوار را بطرف پستان و اگر درحال مکیدن است، مکیدن

اورا مشاهده کنید . سئواالت باز از مادر بپرسید وعلت احتمالي مشکل راپیدا کنید.

:تدابیرمقابله با مشكل-درصورت امکان علت را برطرف یا درمان کنید.

-در محیط آرام تماس پوست با پوست بین مادر و شیرخوار برقرار کنید.-شیرخوار را به زور به پستان نگذارید.

-درصورت لزوم مادر شیرش را دوشیده وبا فنجان به شیرخوار بدهد.:پیشگیری

- اطمینان پیداکنید که برقراری تماس زودرس پوست با پوست مادر و شیرخوار، به شیرخوار کمک می کند تا پستان مادر را مکان امنی بیابد.

-به مادر کمک کنید تا مهارت بغل کردن وبه پستان گذاشتن شیرخوار را در یکمحیط آرام وبدون عجله بیاموزد.

-مادام که شیرخوار در حال یادگیری شیرخوردن است، صبور باشد.-از شیرخوار با اعتماد بنفس و آرامش مراقبت کنید.

کنترل کنید:7آگاهی شرکت کنندگان رادر مورد مطالب فصل -چهار نکته کلیدی برای وضعیت شیرخوار هنگام شیرخوردن چیست؟

-شمامادری را مشاهده می کنید که فرزند چهار روزه اش را تغذیه می کند. به چه نکاتی توجه می کنید تا مشخص کنید که شیرخوار به خوبی می مکد؟

وضعیت های شیردهی

خوابیدن به پهلو .به مادر کمک می کند تا استراحت نماید

.بعد از سزارين روشی راحت است مراقب باشید که سطح بینی شیرخوار مقابل نوک پستان

مادر قرار گیرد ونیاز نباشد که گردنش را برای گرفتن پستان خم کند.

وضعیت گهواره ای )معمولي يا سنتي(

دست زیرین شیرخوار دور بدن مادرقراردارد وبین قفسه سینه شیرخوار ومادر نیست و

درپهلوی مادر قرار می گیرد.مراقب باشید که سرشیرخوار خیلی دور در زاویه آرنج مادر فرو نرفته باشد که پستان

به یک طرف کشیده شود و نتواند آنرا درست

بگیرد.

وضعیت گهواره ای متقابل )روی ساعد مادر(

اين وضعيت برای نوزاد نارس یا بیمار مفید است. مادر، سروتنه شیرخوار را کنترل می کند،بنابراین

یادگیری تغذیه از پستان مفید باشد.روشی به منظور ممکن است مراقب باشید سر شیرخوار محکم نگهداشته نشود و طوری قرار نگیرد که

شود. آنمانع حرکت وضعیت زیربغلی

برای دو قلوها یا کمک به تخلیه تمامی قسمتهای پستان مفید است. به مادر دید خوبي در نحوه گرفتن پستان

می دهد.مراقب باشید که شیرخوار گردنش را خم نکند که

.فرو رودچانه اش به طرف پائین وقفسه سینه اش

فرم مشاهده شيردهي نام مركز بهداشتي درماني يا بيمارستان: .......................................... نام و نام

خانوادگي: ....................................................

شماره پرونده يا خانوار: .......................................... سنشيرخوار:...............................................................

عالئم حاكي از احتمال وجود مشكلعالئمي كه نشان مي دهد شيردهي خوب پيش مي رود

ي ت عموم

ضعيو

نستا

پ

مادرت

ضعي و

شيرخوار ن

ستان پ

گرفت

ط س

توشیرخوار

نحوهن

مكيد

شیرخوار براي شیردهی نمود نكمک به مادر در بغل و بپرسید شیردهی چگونه پیش می رود. به مادر خوش آمد بگوئيد .خودتان در وضعیت راحت قرار بگیرید

.یک وعده شیردهی را مشاهده کنید.به نکات مثبت توجه کنید ومادر را تشویق کنیداگر متوجه مشکلی شدید، شرح دهید چه اقداماتی کمک کننده است و از

مادر بپرسید که آیا دوست دارد به او نشان دهید. قرار دارد.آرام مطمئن شوید که در وضعیت راحت و شرح دهید که چطور شیرخوار را در آغوش بگیرد و اگر الزم است به او

نشان دهید.4:نکته کلیدی عبارتند از

-سروتنه شيرخوار در یک امتداد بدن مادر -بدن شیرخوار نزدیک به

-حمایت سروتنه و اگر نوزاد است حمايت تمام بدن او مقابل نوک در-قرارگرفتن شيرخوار رودر روی پستان وبینی شیرخوار

پستان:نحوه نگهداشتن پستان را به مادر نشان دهید

انگشتان روی قفسه سینه وزیر پستان-- نگهداشتن پستان از زير با انگشت اشاره-قرار دادن انگشت شست در باالی پستان

.)عقب تر از هاله باشد( -انگشتان مادر خیلی نزدیک نوک پستان نباشدچگونگي كمك به شیرخوار برای گرفتن پستان را به مادر شرح يا نشان

دهيد:شیرخوار با نوک پستان های لمس کردن لب-

- منتظرشدن تا شیرخوار دهانش را بازکند بطوری که لب پائینی زیربردن سريع شیرخوار به طرف پستان -

گيری کند.نوک پستان را هدف توجه کنید که مادر چطور به شیرخوار پاسخ می دهد واز مکیدن شیرخوار

چه احساسی دارد.نشانه های صحیح گرفتن پستان را مشاهده كنید شامل: دیدن قسمت

بیشتری از آرئول درباالی پستان و قسمت كمتري در پائين ، دهان کامال"باز، لب پائینی به بیرون برگشته وچانه در تماس با پستان است.

8فصل روش هايي كه به تغذيه با شيرمادر كمك مي كنند

(9 تا6) اقدامات

اهداف جلسه:در پايان اين فصل شركت كنندگان قادر به موارد زير خواهندبود:

نقش خويش را در مورد روش هايي كه به هم اتاقي مادر و نوزاد كمك-1 مي كند، شرح دهند

دقيقه 10 نقش خويش را در مورد روش هايي كه با تغذيه شيرخوار بر اساس-2

تقاضاي او كمك مي كند، بيان كننددقيقه15

روش هاي بيدار كردن شيرخوار خواب آلود و آرام كردن شيرخوار در-3 حال گريه را پيشنهاد كنند

دقيقه10 خطرات دادن شير كمكي غير ضروري را فهرست نمايند-4

دقيقه5 شرح دهند كه چرا پرهيز از بطري و گول زنك اهميت دارد-5

دقيقه5 15 رفع موانع شروع زودرس شيرمادر را بحث كنند-6

دقيقه كل مدت جلسه

دقيقه 60مواد آموزشي مورد نياز:

: مادراني كه با پرستار صحبت مي كنند. در صورت امكان2- تصوير 1/8اساليد اين عكس را به عنوان پوستر در خالل اين فصل نمايش دهيد.

:منابع براي مطالعه بيشترمربيان

هم اتاقي مادر و نوزاد -1دقيقه10 از اقدامات دهگانه بيمارستان هاي دوستداركودك :7اقدام

بايد از، هم اتاقي مادرو نوزاد را در طول شبانه روز اجرا كنند" جدائي رايج بين مادر و شير خوار پرهيز شود. جدائی ففط بايد در صورت نياز با

لينی و موردی انجام شود. ودر بخش هاي اطفال تسهيالت الزم براي اقامت"شبانه روزي و نيازهاي فيزيكي وعاطفي مادران را تامين نمايند.

بخش : توجه در شيرخوار مادرو اتاقي وهم شده بازنگري ما كشور در اقدام ايناست شده اضافه آن به نيز .اطفال

: مادران در حال صحبت با كارمند بهداشتي2 تصوير– 1/8اساليد

اكنون نيم روزي از تولد فرزند مريم گذشته است. مريم استراحت كرده است و حاال سواالتي از پرستار دارد. زماني كه فرزند قبلي مريم متولد شد، كودك

بيشتر اوقات در نرسري نگهداري مي شد. مريم سؤال مي كند چرا بايد فرزندجديدش در كنار او در بخش باشد؟

سوال كنيد: براي توضيح اهميت هم اتاقي مادرو نوزاد چه چيزهايي مي توانيد به مريمبگوئيد؟

براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

اهميت هم اتاقي

:هم اتاقي مادرو نوزادمزاياي فراوان دارد. ازجمله

كودكان بهتر مي خوابند و كمتر گريه مي كنند.- قبل از زايمان، بين مادر و شيرخواران يك ريتم خواب و بيداري ايجاد-

شده كه در صورت جدا كردن آنها، اين ريتم بهم مي خورد. تغذيه با شيرمادر به خوبي برقرار مي شود و به مدت طوالني تر ادامه-

مي يابد و وزن گيري كودك سريع تر مي شود. شيردهي در پاسخ به رفتارهاي شيرخوار زماني كه او نزديك مادر است،-

آسانتر انجام مي شود بنابراين به افزايش توليد شيركمك مي كند.مادر در مراقبت از فرزندش اعتماد به نفس پيدا مي كند.-

مادران مي توانند مالحظه كنند كه فرزندشان خوب و سالم است. زيرا- هرمادري با شنيدن صداي گريه شيرخواران در نرسري نگران مي شود

كه اين فرزند اوست. وقتي شيرخوار نزديك مادرش است نسبت به زماني كه در نرسري است-

كمتر در معرض عفونت ها قرار مي گيرد. سبب ارتقاء پيوند عاطفي بين مادر و شيرخوار مي شود حتي اگر مادر-

شيرده نباشد.سؤال كنيد: موانع اجراي هم اتاقي مادرونوزاد بعنوان يك روش معمول چيست؟

براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد. همچنين سؤال كنيد كه راه حل هاي رفع اين موانع چه مي تواند باشد؟

موانع هم اتاقي مادرو نوزاد و راه حل هاي احتمالي :موانع شامل موارد زير است

نگران خستگي مادران هستند.- بخش به طور معمول الزم است كه استراحت مادر را ب��ا ف��راهم ك��ردن اوق��اتي بدون س��رو ص��دا ك��ه هيچ نظ��افتي انج��ام نش��ود و مالق��ات كنن��دگان رفت وآم��د نداشته باشند و يا بازديد پزشكي و اقدامات طبي صورت نگيرد، تامين نمايد. ب��ه عالوه مرور روش هاي زايمان الزم است تا تعيين شودكه آيا ليبر طوالني اس��ت،

استفاده نامناسب از داروهاي بيهوشي و اپيزيوتومي صورت مي گيرد ، آيا كمبود م�واد مغ�ذي وج�ود دارد ي�ا ش�رايط اس�ترس زا اس�ت ك�ه منج�ر ب�ه خس�تگي و

ناراحتي مضاعف مادر مي شوند.

بردن شيرخواربه ) نرسري( بخش نوزادان براي انجام اقدامات الزم - مراقبت از نوزاد به طور كلي بايد در كنار مادر يا در حضور مادر انجام شود. اين

كار مي تواند براي مادر اطمينان خاطر و فرصتي براي آموزش اوفراهم نمايد.

همچنين چنانچه كودك استرس داشته يا ناراحت شده باشد وجود مادر موجبآرامش او مي شود.

عقيده بر اين است كه نوزادان بايد تحت نظر باشند- به همان راحتي كه مي توان نوزاد را در نرسري تحت نظر داشت مي توان او را در كنار مادر نيز تحت نظر گرفت. مادر قادر است خيلي خوب نوزادش را

تحت نظر داشته باشد و اغلب تغيير حال فرزندش را قبل از پرستار پرمشغله تشخيص داده و به آن توجه مي كند. در بخش نرسري كه تعداد زيادي نوزاد

وجود دارد امكان تحت نظر گرفتن و مراقبت مداوم و نزديك وجود ندارد.

در بخش فضايي براي كات نوزاد وجود ندارد - شيرخواران مي توانند در تخت مادر باشند. هم تختي يا هم آغوشي مي تواند به

استراحت بيشتر مادر و شيرخوارو تغذيه مكرر طفل ازپستان كمك كند. كنار تخت بايد نرده داشته باشد، صندلي جلوي تخت باشد يا تخت در كنار

ديوارقرارگيرد تا خطر سقوط شيرخوار ازتخت كاهش يابد. كارمندان نمي دانند چگونه به مادر كمك كنند تا مراقبت از فرزندش را ياد -

بگيرد. بخش مهمي از مادري كردن، آرام كردن فرزند و مراقبت از اوست . كمك به مادر كه در هنگام شب نحوه مراقبت از فرزندش را ياد بگيرد بسيار مفيدتر از

آن است كه فرزندش را ازاو جدا كنند و به بخش ديگر ببرند. جدا كردن نوزاد از مادر ممكن است اعتماد به نفس مادر را در اين مورد كه

مي تواند از عهده مادري كردن برآيد، كاهش دهد.

- مادران درخواست مي كنند كه فرزندشان را به نرسري ببرند. براي مادر شرح دهيد كه ترويج هم اتاقي ، فراهم نمودن فرصتي براي شناخت

فرزند و نيازهاي او و مفيد به حال مادر و شيرخوار است. در مورد اينكه مادر بهچه دليل

مي خواهد كه فرزندش را از او جدا كرده و به نرسري ببرند بحث و گفتگو كنيد و ببينيد كه آيا مي توان بدون جدا كردن نوزاد، مشكل را حل كرد. در طي

مراقبت ها و مراجعات دوران بارداري، در مورد منافع هم اتاقي با مادر صحبتكنيد.

چنانچه جداسازي مادر و نوزاد)شیرخوار( به داليل پزشكي الزم باشد، در پرونده مادر و نوزاد داليل مربوطه را ثبت كنيد. نياز به جداسازي بايد مكررا" بررسي و مرور شود تا بتوان هر چه زودترو تا حد امكان اين مدت را كاهش

داده و مادر و فرزند را در كنار هم قرار داد.در طول جدايي مادر وشيرخوار، مادر را تشويق كنيد كه كودكش را تا حد

امكان هر چه بيشتر ببيند و در آغوش بگيرد و نيز شيرش را بدوشد.

سؤال كنيد: همه مادران و نوزادان هم اتاقي چطور براي مادر انجام شده است؟ آيا به صورت معمول

در كنار هم بوده اند مگر اينكه به داليل پزشكي از هم جدا شده اند و يا اينكه مادر خود درخواست كرده كه شيرخوارش در كنارش باشد؟- در واقع اين جمله اشاره بر آن دارد كه

آيا مكان معمول براي شيرخوار، نرسري يا كات نوزاد در نظر گرفته شده است؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد و سپس ادامه دهيد.

-تغذيه برحسب نياز و تقاضاي شيرخوار2

گانه براي شيردهي موفق بشرح زير است:10 اقدام هشتم از اقدامات دقيقه15

مادران را براي تغذيه باشيرمادر برحسب ميل و تقاضايشيرخوارتشويق كنند و

" امكان دوشيدن مكرر شير و ذخيره آن وجود داشته باشد." . *عبارت داخل گيومه مربوط به بازنگري ده اقدام در كشور ماست

تغذيه برحسب تقاضا، تغذيه با راهنمايي و هدايت شيرخوار نيز ناميده مي شود. اين بدان معناست كه تكرر و طول مدت تغذيه توسط نيازها و عالئم

شيرخوار تعيين مي شود.

مريم فكر مي كرد كه بايد نوزادش را بر اساس جدول زمان بندي تغذيه كند. اما درا ين بيمارستان به او گفته شد كه بر اساس نياز و خواست شيرخوار شير

بدهد. سؤال كنيد: چگونه مي توانيد توضيح دهيد كه چرا تغذيه بر اساس خواست شيرخوار توصيه

مي شود؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

اهميت تغذيه شيرخوار بر اساس تقاضا:تغذيه برحسب تمايل و درخواست شيرخوار منجربه موارد زيرمي شود شيرخواركلستروم سرشار و غني از مواد ايمني بخش را بيشتر دريافت-

مي كند و بنابراين بيشتر در برابر بيماري ها محافظت مي شود.شيرمادر سريع تر توليد مي شود.-وزن گيري شيرخوار سريع تر مي شود.-يرقان نوزاد كمتر مي شود.-

احتمال احتقان پستان مادركمتر مي شود.-مادر ياد مي گيرد كه به نياز فرزندش پاسخ دهد.-برقراري جريان شيرمادر راحت تر صورت مي گيرد. - گريه شيرخوار كمتر مي شود بنابراين وسوسه استفاده از شير كمكي-

كمتر خواهد شد.طول مدت شيردهي طوالني تر خواهد شد.-

شيرخواراني كه به آنها اجازه داده مي شود تكرر و مدت تغذيه شان را خود كنترل كنند، ياد مي گيرند كه عالئم گرسنگي و سيري خود را تشخيص دهند. اين توان خود تنظيمي ممكن است يكي از علل چاقي كمتر در كودكاني باشد كه با

شيرمادر تغذيه مي شوند.

مريم مي گويد كه ايده تغذيه بر حسب تقاضا و هدايت شيرخوار را درك مي كند اما اگر او بر اساس ساعت عمل نكند چگونه بفهمد كه چه زماني بايد كودكش

را تغذيه كند و در هر بار چه مدت تغذيه را انجام دهد؟ سؤال كنيد: اگر به شيرخوار نگاه كنيم چه عالئمي حاكي از گرسنگي وتعيين زمان مناسب

تغذيه شيرخوار است؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

عالئم گرسنگي:زمان تغذيه شيرخوار زماني است كه او اولين عالئم گرسنگي را نشان مي

دهد. اين عالئم عبارتند از:افزايش حركات چشم در زير پلك بسته يا چشم باز- بازكردن دهان، بيرون آوردن زبان و چرخاندن سر به اطراف براي يافتن-

پستان ايجاد صداهاي آرام- مكيدن يا جويدن دستها، انگشتان، پتو يا ملحفه، يا ديگر اشيائي كه با-

دهان او تماس پيدا مي كند.چنانچه شيرخوار بلند گريه مي كند، بدنش را كمانه يا به عقب قوس مي دهد

و در پستان گرفتن مشكل دارد، اينها عالئم ديررس گرسنگي هستند. در اينشرايط بايد كودك را بغل و آرام كرد تا بتواند پستان را بگيرد.

بعضي شيرخواران خيلي آرام و بي سرو صدا هستند و منتظر مي شوند تا مادر به آنها شير بدهد و چنانچه به اين موضوع توجهي نشود دوباره به خواب مي روند. اين امر مي تواند منجر به كم غذايي كودك شود. ساير كودكان به

سرعت بيدار مي شوند و چنانچه فورا" تغذيه نشوند، خيلي آزرده خاطر و ناراحت مي شوند. به مادر كمك كنيد خلقيات فرزندش را بشناسد و تشخيص

دهد و ياد بگيرد كه به بهترين وجه نيازهاي فرزندش را برآورده سازد.سؤال كنيد:

چه عالئمي حاكي از آن است كه شيرخوار شيركافي دريافت كرده يا سير شده است؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

عالئم سيري: ( در شروع تغذيه اكثر شيرخواران بدني سفت Tenseدارند. همان طور كه )

تغذيه شده و سير مي شوند بدنشان شل مي شود و آرامش مي يابند.بيشتر شيرخواران وقتي شيركافي دريافت كرده باشند پستان را رها مي

كنند. البته عده اي نيز به مكيدن هاي آرام وکوتاه ادامه مي دهند تا زماني كه خوابشان

ببرد.براي مادر توضيح دهيد كه او بايد اجازه دهد شيرخوارابتدا يك پستان را رها

كند و بعد پستان ديگر را به او بدهد تا كودك بتواند شير مغذي انتهايي را دريافتكند.اين كار سبب توليد شير بيشتر مي شود.

الگوهاي شيرخوردن:بعضي شيرخواران به مدت كوتاه و مكرر شير مي خورند. بعضي ديگر

طوالني شير نمي خورند و بعد تغذيهa few hours يكي دو ساعت وجند ساعتيمي خورند

بعدي را شروع مي كنند. كودكان ممكن است از روزي به روز ديگر يا در طييك روز الگوي شيرخوردن خود را تغيير دهند.

:عالئم الگوي تغذيه اي نوزاد رسيده سالم را به مادران آموزش دهيد روز اول تولد هر يك تا سه ساعت يكبار شير مي7 تا 2نوزادان در -

خورندوممکن است به دفعات بيشتري هم شير بخورند. شيردهي در شب براي اطمينان از تحريك كافي توليدشير و انتقال آن و-

نيز پيشگيري از بارداري حائز اهميت است. تا8به محض آنكه جريان شير برقرار شود ، شيرخوار به طور معمول -

بار در شبانه روز شير مي خورد. معموال بين بعضي دفعات تغذيه12فاصله زماني طوالني تر است.

در طول دوره رشد سريع ممكن است شيرخوار گرسنه تر از شرايط- معمول باشد و براي چند روزي تغذيه بيشتري نياز دارد تا توليد شير

افزايش يابد. به شيرخواران اجازه دهيد هر زمان كه بخواهند شير بخورند. با اين كار-

اگر شيرخوار گرسنه يا تشنه است نياز او برطرف مي شود يا چنانچهپستان مادر پر است تخليه مي شود.

دقيقه در اكثر دفعات40تغذيه هاي خيلي طوالني ) بيش از دقيقه در اكثر دفعات10شيرخوردن( يا خيلي كوتاه ) كمتر از

ساعت در اكثر24بار در 12شيرخوردن( يا خيلي مكرر)بيش از روزها( ممكن است نشان دهنده آن باشد كه كودك به درستي

پستان را نگرفته است.آزردگی, دردوزخم هاي نوك پستان نتيجه پستان گرفتن نادرست

توسط شیرخوار است وربطي به تغذيه مكرر يا خيلي طوالني ندارد. چنانچه شيرخواري خوب پستان گرفته است، مهم نيست كه

شيرخوار مكرر بمكد يا گاهي طوالني شير بخورد.

شرايط خاص:اگر شيرخواري به دليل نارس بودن، يرقان، يا اثرات داروهايي كه

مادردرزمان درد و زايمان دريافت كرده دچار خواب آلودگي زياد شده باشد يا چنانچه پستان مادر خيلي پر و ناراحت باشد، ممكن است الزم باشدكه مادر به

مدت يك تا دو روز خود كنترل تغذيه را به عهده گيرد و شيرخوار را برايشيرخوردن بيدار كند.

الزم است شيرخواري كه شير جايگزين دريافت مي كند نيز بر اساس خواست و نيازش تغذيه شود و نه بر اساس برنامه زمان بندي شده.گاهي

اوقات به دليل اينكه شير آماده شده ، شيرخوار را مجبور به تغذيه مي كنند. اين كار مي تواند منجر به پرخوري شود. مادر مي تواند با نگاه كردن به كودكش

عالئم سيري از جمله چرخيدن به اطراف و امتناع از شيرخوردن را متوجه شود. شير جايگزين بايد ظرف يك ساعت از شروع تغذيه مصرف شود و نبايد آنرا

براي مدت طوالني تر نگهداري كرد..زيرا باكتري در آن شروع به رشد خواهد كرد. چنانچه شيرخوار در يك وعده تغذيه، شير جايگزين را تمام نكرد مي توان

آنرا به غذاي كودكان بزرگتر اضافه كرد.

-راه هاي بيدار كردن شيرخوار خواب آلود و آرام كردن شيرخواري3 كه گريه مي كند.

دقيقه10بيدار كردن شيرخوار خواب آلود

چنانچه شيرخواربرای شیرخوردن خيلي خواب آلود به نظر مي رسد، موارد زيررا به مادر پيشنهاد كنيد:

پتو و لباس سنگين را از او دور كنيد و اجازه دهيد دست و پاي شيرخوار-حركت كند.

در وضعيت عمودي تر ) نشسته( كودك را شير بدهيد.-بدن كودك را به آرامي ماساژ دهيد و با او حرف بزنيد.-نيم ساعت صبر كنيد و مجددا" تالش كنيد.-ازتكان دادن يا ضربه به گونه يا پاي شيرخواركه به اوصدمه -

مي زند، بپرهيزيد.

آرام كردن شيرخوار در حال گريهمادر و خانواده اش ممكن است تصور كنند شيرخواري كه زياد گريه مي كند

به دليل آن است كه مادر شيركافي ندارد يا اينكه شيرش مناسب و خوب نيست. شيرخواري كه زياد گريه مي كند، براي مادر مشكل زا است و اعتماد به

نفس مادررانسبت به خودو خانواده رانسبت به مادر كاهش مي دهد.شيرخواري كه زياد گريه مي كند ممكن است واقعا" بيشتراز سايركودكان

گريه كند يا ممكن است خانواده نسبت به گريه كودك تحمل كمتري داشتهباشند و يا مهارت كمتري براي آرام كردن شيرخوار داشته باشند.

چنانچه شيرخوار مكررا" گريه مي كند، علت يابي كنيد. به سخنان مادر گوش كنيد و شرايط او را ببينيد، يك وعده شيردهي را مشاهده كنيد، كودك را

معاينه كنيد و در صورت نياز او را براي بررسي بيشتر به پزشك ارجاع دهيد. ممكن است شيرخواران به دليل گرسنگي، درد، تنهايي، خستگي يا داليل ديگر

گريه كنند. به مادر اعتماد به نفس بدهيد كه براي مراقبت از فرزندش توانايي دارد و او

را به طرق زيرحمايت كنيد:به آنچه مادر احساس مي كند گوش كنيد و آنرا بپذيريد.- مواردي را كه مادر و شيرخوار به درستي انجام مي دهند يا طبيعي است-

تقويت كنيد.اطالعات مناسب و مرتبط با شرايط به مادر بدهيد.-يك يا دو پيشنهاد به او بدهيد.-به طور عملي به او كمك كنيد.-

:پيشنهادات و كمك عملي مي تواند شامل موارد ذيل باشد براي شيرخوار آرامش و راحتي بوجود آوريد مثال" اگر خيس يا كثيف-

است پوشاك او را عوض كنيد، زير او خشك باشد، او را گرم كنيداماخيلي گرم نباشد.

شيرخوار را به پستان بگذاريد. ممكن است شيرخوار گرسنه يا تشنه-باشد يا گاهي اوقات براي احساس امنيت فقط بخواهد بمكد.

شيرخوار را روي قفسه سينه مادر و در تماس پوست با پوست با او- بگذاريد. گرما ، بوي بدن و ضربان قلب مادر به آرامش شيرخوار كمك

مي كند. در حالي كه شيرخوار را بغل كرده ايد با او صحبت كنيد. برايش آواز-

بخوانيد و او را ماليم تكان دهيد.دست ها، پاها و پشت كودك را به آرامي ماساژ داده يا نوازش كنيد.- در هر بار شيردادن، از يك پستان به كودك شير بدهيد، در وعده بعد-

پستان ديگر را به شيرخوار بدهيد. اگرپستاني كه در اين وعده استفاده نشده ، خيلي پرشده و تحت فشار قرار مي گيرد، كمي از شير آنرا

بدوشيد.مادر نوشيدن قهوه يا ساير نوشيدني هاي كافئين دار را كاهش دهد.- در اطراف كودك نبايد سيگار بكشند. در صورت سيگاري بودن مادر، بايد-

سيگار را پس از تغذيه شيرخوار و نه قبل يا در طول تغذيه او بكشد. کمی شيرخوار را به شخص ديگري بدهيد تا او را مراقبت و بغل كند.- سايراعضاي خانواده را به گفتگو دعوت كنيد تا مادر راتحت فشار نگذارند-

كه تغذيه كمكي غير ضروري را شروع كند. كودك را طوري بغل کنیدکه با حمایت سر,تنه,پاودستهایش احساس-

امنیت کند.

-از دادن شير كمكي غير ضروري اجتناب كنيد4دقيقه5

از اقدامات دهگانه براي شيردهي موفق بشرح زير است:6 اقدام

ماه بجز شيرمادر،غذا يا مايعات ديگر6به شيرخوارسالم كمتر از""ندهند مگرضرورت پزشكي ايجاب كند.

سالم رسيده به ندرت ممكن است ازلحاظ پزشكي نياز به شير شيرخواران كمكي يا تغذيه جايگزين اوليه داشته باشند. آنها براي پيشگيري از كم آبي نياز به

آب ندارند. در مورد نيازهاي شيرخواران نارس يا بيمار داراي انديكاسيون هايپزشكي براي دادن شيركمكي در فصول بعدي بحث خواهد شد.

مريم به فرزند قبلي اش از زمان تولد به بعد مرتبا" شير كمكي داده است. حاال خوب نيست و مي خواهد نوزادان babiesاو شنيده است كه شيركمكي براي

علت آنرا بداند. سؤال كنيد: در مورد اينكه چرا شيركمكي توصيه نمي شود به مريم چه مي توانيد بگوئيد؟

براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

خطرات شير كمكي:

ماه اول عمر توصيه مي شود. شير6 تغذيه انحصاري با شيرمادر براي كمكي

مضرات زير را دارند: را پرمي كند كه ديگر او مايل به مكيدن پستاننوزاد babyآنقدر معده-

نيست. پستان را نمي مكد كه اين نوزادbabyتوليد شير را كاهش مي دهد زيرا-

امر منجر به پري پستان ها خواهد شد. به جاي شير،آب، دم كرده يا آب قند داده شود اين كارنوزادچنانچه به -

سبب وزن گيري ناكافي شيرخوار خواهد شد. اثر حفاظتي شيرمادر كاهش مي يابد بنابراين خطر اسهال و ديگر بيماري-

ها افزايش مي يابد. شيرخوار را در معرض آلرژي و عدم تحمل قرار مي دهد كه مي تواند-

منجر به اگزما و آسم شود. چنانچه شيركمكي براي آرام كردن گريه شيرخوار استفاده شود، اعتماد-

به نفس مادر كاهش مي يابد.غير ضروري و هزينه براست.-

عالوه بر نكات فوق الذكركه براي مادر توضيح داده مي شود، داليل بيشتري وجود دارد كه چرا استفاده از شيركمكي توصيه نمي شود.

ازجمله: مادري كه پيگير دريافت شير كمكي است، ممكن است نشانگر آن باشد-

كه مشكلي در تغذيه و مراقبت كودكش دارد. بهتر است به مادر كمك كنيم كه بر مشكالتش غلبه كند نه آنكه شير كمكي به او بدهيم و از

مشكالتش غافل شويم. كارمند بهداشتي كه شيركمكي را به عنوان راه حل پيشنهاد مي كند-

ممكن است حاكي از آن باشد كه دانش و مهارت حمايت كافي از تغذيهبا شيرمادررا ندارد.

استفاده مكرر ازشير كمكي ممكن است نشان دهنده محيط سرشار از استرس باشد كه راه حل سريع موقت براي حل مشكل اتخاذ شده

است. دادن هرنوع ماده غذايي به نوزاد قبل ازاولين تغذيه باشيرمادر يا دادن-

مثبت است و قصد شيردهيHIVشيرمصنوعي به شيرخواري كه مادرش دارد، ممكن است مخاط دستگاه گوارش را تغيير داده و منجر به انتقال

ويروس شود. آزمايش كنيم، بايدHIVزماني كه ما نمي توانيم وضعيت مادر را از نظر

را در طولHIVتاكيد كنيم كه تغذيه انحصاري با شيرمادر خطر انتقال شيردهي كاهش

مي دهد. چنانچه مادر مشاوره و آزمايش شده است و مشخص شده كهHIV

مثبت است و تصميم گرفته كه شير ندهد، اين يك دليل قابل قبولپزشكي براي دادن شيرهاي جايگزين به شيرخوار است.

حتي اگرتعداد بسياري ازمادران ازشيرهاي جايگزين استفاده كنند، اين موضوع مانع از دوستدار كودك شدن يك بيمارستان نيست به شرطي

كه مادران همگي مشاوره شده باشند، مورد آزمايش قرار گرفته وانتخاب صحيح و آگاهانه كرده باشند.

اجتناب كنيد -ازمصرف بطری شير و سرشيشه5دقيقه5

:اقدام نهم از اقدامات دهگانه براي شيردهي موفقيت آميز بشرح زير است نوک های مصنوعی ,بطريartificial teats or pacifier از دادن "

از شيرمادر تغذيه مي نمايندکه شیریاگول زنک به شيرخواراني "خودداري كنيد.

سؤال كنيد: چرا استفاده از بطري و سرشيشه منع مي شود؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمايند و سپس ادامه دهيد.

گاهي اوقات شيرخواران مكيدن گول زنك وسرشيشه را ترجيح مي دهند و از مكيدن پستان مادر امتناع مي كنند.

چنانچه به يك شيرخوار گرسنه به جاي شير، گول زنك بدهيد، شير كمتري دريافت

كرده و درست رشد نمي كند.سرشيشه ها، بطري ها و گول زنك ها مي تواند عامل انتقال عفونت باشند و

اين وسايل حتي براي آنهايي كه با شيرمادر تغذيه نمي شوند الزم نيست. زماني كه از سرشيشه يا پستانك استفاده مي شود عفونت هاي گوش و مشكالت

دنداني شيوع بيشتري دارند و با ناهنجاري در عضالت دهان نيز ارتباط دارند. چنانچه ندرتاشیرکمکی الزم شود,تغذیه ازطریق فنجان توصیه می

می "شودزیراتمیزکردن آن راحت تراست. مطمئنا گرفته شیرخواردربغل

شود برقرارمی چشمی تماس تغذیه موقع و تغذیه .شود مدت طولنیست نیزبیشترازبطری .فنجانی

-بحث و گفتگو- برطرف كردن موانع تغذيه زودرس باشيرمادر5 دقيقه15

مطالعه موردي زير را بلند در كالس بخوانيد. از شركت كنندگان بخواهيد روش هايي كه- برقراري تغذيه باشيرمادر را كمك مي كنند ويا با آن تداخل مي كنند را يادداشت نمايند. تاثير

اين شرايط بر شيردهي چه خواهد بود؟

مطالعه موردي داشته و هيچ يك از سارا براي فرزند اولش مرحله دردوزایمان طوالنی

اعضاء خانواده اش اجازه نداشته اند كه او را همراهي كنند. زماني كه كودكش متولد شد او را در يك

حوله پيچيده بودند و براي لحظه اي كودك را به سارا نشان دادند. او ديد كه بين چشم هاي فرزندش لكه اي وجود دارد. سپس چون شب فرا رسيده بود نوزاد را از او جدا كرده به نرسري بردند.كارمند بيمارستان يك شيشه شير مصنوعي

براي دووعده تغذيه به كودك مي دهد.

ساعت از تولد او گذشته10فردا صبح زود نوزاد را نزد مادر مي آورندكه است. پرستار به او مي گويد كه به كودكش شير بدهد. به سارا گفته شده است

تو كه نمي خواهي" دقيقه شير بدهد. پرستار مي گويد:3كه از هر سينه تنها نوك پستانت زخم شود،

" مي خواهي؟

سارا مي خواهد در حال خوابيده شيردهي را شروع كند اما پرستار به او مي گويد كه او بايد هميشه بنشيند و شير بدهد. سارا به سختي مي نشيند، تشك

فرورفته است و او بايد پشتش را خم كند. او به دليل زايمان زخم و درد دارد و نمي تواند درست بنشيند. پرستار سارا را ترك مي كند تا او به كودكش شير

بدهد.

او كودك را به پستان مي گذارد و پستانش را با دست به سمت دهان كودكفشار

مي دهد. اما كودك خواب آلود است و خيلي ضعيف مي مكد، سارا فكر ميكند كه هنوز شير ندارد زيرا پستان هايش نرم هستند.

سارا به لكه روي صورت كودك فكر مي كند و با خود مي گويد كه در طي بارداري چه اشتباهي مرتكب شده ام كه چنين شده است. او نگران آن است

كه شوهر و مادر شوهرش در اين مورد به او چه خواهند گفت. پرستاران خيليمشغول كار به نظر

مي رسند و سارا نمي خواهد سؤالي از آنها بپرسد. خانواده اش تا بعد از ظهراجازه مالقات نخواهند داشت.

پرستار برمي گردد و كودك را با خودش به نرسري مي برد. او چند دقيقه بعد بر مي گردد و به سارا مي گويد كه كودك را وزن كرده و پي برده كه شيرخوار

گرم شير خورده است و اين مقدار شير براي اوكافي نيست. پرستار25فقط اگر نتواني كودكت را درست شيربدهي چگونه مي تواني فردا به"مي گويد:

"منزل بروي؟

پاسخ هاي احتمالي: - نداشتن حمايت در طول مرحله دردزایمان) ليبر(وزایمان ممكن است منجر به طوالني تر شدن ليبر شود و سارا خستگي و اضطراب بيشتري را احساس

كند. - عدم تماس پوست با پوست بدين معني است كه ساراهيچ فرصتي نداشته كه بانوزادش تماس داشته باشد و او به تنها چيزي كه توجه كرد لكه روي پيشاني

فرزندش بود كه او را نگران كرد. - سارا و كودكش ساعات زيادي از يكديگر جدا شدند. به كودك شير مصنوعي با

بطري داده شد و نوزاد آغوز ارزشمند را دريافت نكرد و پستان هاي ساراتحريك نشد تا شيرتوليد كند.

- هيچ كمكي به سارا براي شيردهي نشد. نوزاد با شيرمصنوعي سير و خواب آلودشد. بنابراين تمايل به مكيدن پستان ندارد. پرستار، مادر را با صحبت كردن

در مورد زخم نوك سينه نگران كرد. - براي سارا نشستن براي شيردهي دردناك است و اين حالت ترشح اكسي توسين را مهار مي كند. سارا مي توانست در حالت دراز كشيده به كودكش

شير دهد. -سارا احساس مي كند در بيمارستان تنهاست و هيچ كس را ندارد كه به او كمك

كند يا با او صحبت كند و همين موضوع سبب اضطراب و نگراني اوست. - پرستار با گفتن اينكه او قادر به تغذيه كودكش نيست و نمي تواند به خانه برود

او را ترسانده است. اينكه سارا ناراحت و نگران شده است ، درد دارد، ترسيده است ونتيجه

احساس تنهايي مي كند و تصورمي كند كه نمي داند چطور به كودكش شير بدهد. او احتماال" در حالي به منزل مي رود كه فكر مي كند قادر به شيردهي و

توليد شير نيست و كودكش را با شير جايگزين تغذيه خواهد كرد.

از شركت كنندگان بخواهيد چنانچه سؤالي دارند مطرح كنند. سپس مطالب جلسه را-خالصه كنيد.

8 خالصه جلسه

هم اتاقي و تغذيه بر حسب ميل و تقاضاي شيرخوار به برقراري شيردهي و پيوند عاطفي بين مادر و نوزاد كمك مي

كند: مادران مي توانند هنگامی که عالئم گرسنگی کودکشان را بدانند به-

راحتي به رفتاراو توجه نموده و پاسخ دهند. كودك كمترگريه مي كند بنابراين مادر كمتر وسوسه مي شود كه تغذيه-

مصنوعي به كودك بدهد. مادر در مراقبت از فرزندش و شيردهي اعتماد به نفس بيشتري پيدا مي-

كند. تغذيه با شيرمادر زودتر استقرار مي يابد، كودك به خوبي وزن خواهد-

گرفت و احتمال بيشتري وجود دارد كه شيردهي به مدت بيشتري تداوميابد.

:كمك به مادران براي يادگيري مهارتهاي مادري كردنبه يادگيري چگونگي بيدار كردن شيرخوار خواب آلود كمك مي كند.-به يادگيري چگونگي آرام كردن گريه شيرخواركمك مي كند.-به يادگيري چگونگي شناسايي عالئم گرسنگي كمك مي كند.-

تغذيه نوزاد باساير مواد قبل از اولين تغذيه باشيرمادرو تغذيه با شيركمكي خطرناك هستند:

خطر عفونت، عدم تحمل و آموزش را افزايش مي دهند.- مكيدن از پستان را مختل كرده و برقراري تغذيه با شيرمادر را با-

مشكالت بيشتري مواجه مي سازند.سرشيشه و گول زنك و نوك هاي مصنوعي مشكل آفرين

خواهند بود. کمک بکاربردن نوک های مصنوعی,گول زنک یامحافظ نوک پستان

می توانندتولیدشیررامختل نمایند.نوک)نوک ساز-محافظ نوک(

8كنترل آگاهي فصل - سه دليل براي اينكه چرا هم اتاقي به عنوان يك اقدام روتين توصيه مي شود بيان كنيد.

- براي مادر توضيح دهيد كه تغذيه برحسب خواست و تقاضاي شيرخوار يا با هدايت او به چهمعني است.

سه مشكل يا خطرناشي از مصرف شير كمكي را نام ببريد.

: 8 اطالعات اضافي براي فصل

هم اتاقي مادرو شيرخوارهم اتاقي براي شيرخوار، مادر و بيمارستان منافع زيادي دارد. عالوه بر

موارد فوق الذكر ساير مزايا عبارتند از: به كودك سريعتر پاسخ داده مي شود و در نتيجه كمتر گريه مي كند.-

بنابراين ذخاير انرژي شيرخوار كمتر مصرف مي شود و وسوسه براي دادنتغذيه مصنوعي كاهش مي يابد.

تغذيه مكرر به معني احتمال شيوع كمتر يرقان خواهد بود و زردي به-ميزان هاي باال نخواهد رسيد.

پيوند عاطفي محكم تر شد ه و احتمال كودك آزاري و سر راه گذاشتن-كمتر خواهد شد.

ميزان عفونت به دليل تماس كمتر پرسنل با كودك كاهش خواهد يافت.- به عالوه بدن نوزاد با باكتري هاي بدن مادر جايگزين شده وهمزمانعوامل ايمني مربوطه رااز طريق شيرمادرش دريافت خواهد كرد.

ميزان عفونت ها، استفاده از تغذيه مصنوعي و نياز به نرسري كاهش- خواهد يافت كه همه اين موارد سبب صرفه جويي در هزينه هاي

بيمارستاني خواهد شد. اعتماد به نفس مادران و برقراري خوب جريان شير در بيمارستان در-

زمان ترخيص منجر به مراجعه كمتر پس از ترخيص به مراكز بهداشتيدرماني خواهد شد.

مادراني كهHIVمثبت هستند و مادراني كه شيردهي ندارد نيز از منافع هم اتاقي سود مي برند. هم اتاقي به آنها كمك مي كند كه كودكشان را

بهتر بشناسند و در مراقبت از شيرخوار اعتماد به نفس يافته و توانمندشوند.

هم آغوشي / هم تختي/ خوابيدن مادر و شيرخوار با هم يا در يكتخت

هم تختي يا هم آغوشي مي تواند به مادر وشيرخوار كمك كند كه بيشتر استراحت كنند و مكررا" تغذيه با شيرمادر انجام شود.

:در شرايط زير در مورد مادر يا پدر هم تختي توصيه نمي شود يكي از والدين سيگاري باشد- يكي از والدين الكلي یاتحت تاثیرداروی خواب آور باشند كه سبب چرت-

زدن آنها خواهد شد. والدين خستگي غيرعادي دارند و ممكن است نتوانند به شيرخوار پاسخ-

دهند. بيمارند يا شرايطي دارند كه بر هشياري آنها اثر مي گذارد به عنوان مثال-

صرع، ديابت كنترل نشده خيلي چاق باشند- والدين خيلي بيمارباشند و يا شيرخوار يا بچه هاي ديگر خيلي بيمارباشند-

در اين صورت بايد از رختخواب مشترك بپرهيزند.:راهكارها براي رختخواب مشترك / با هم خوابيدن

- در مورد منافع و كنترانديكاسيون هاي هم تختي بحث و گفتگو كنيد تاوالدين در اين مورد مطلع شوند.

- از يك تشك سفت استفاده كنيد نه تشكي كه شل و داراي پستي و بلندي پفی( همراه با شيرخوار، باشد. خوابيدن روي مبل راحتي يا كوسن)پشتی

امنيت ندارد.-بالش راازشیرخواردورنگهدارید.

- ملحفه و پتوي نخي يا پنبه اي ايمن تر از لحاف است.

- اگر مادر و شيرخوار هم تخت هستند ، به قنداق كردن يا پيچيدن كودك در پتو يا زياد پوشاندن نياز نيست. بدن مادر گرماي مورد نياز شيرخوار را

تامين مي كند. - مادر كنار شيرخوار مي خوابد و صورتش رو به شيرخوار است و شيرخوار

به پشت مي خوابد مگر موقع شيرخوردن - اطمينان حاصل كنيد كه شيرخوار از تخت سقوط نمي كند و يا بين تخت و

ديوارگیرنمی افتدوزندانی نمی شود.عالوه بر رعايت راهكارهاي فوق در مورد هم تختي مادر و شيرخوار، الزم

است در بيمارستان نكات زير رعايت شود: مطمئن شويد چنانچه مادرمشكل حركتي در تخت پيدا كند، بتواند به -

سهولت براي كمك گرفتن پرستاران را خبركند. خوب بودن و سالمت مادر و شيرخوار را مكررا" كنترل كنيد. مطمئن-

شويد كه روي سر شيرخوار پوشيده نباشد و در مواقعي كه شير نمي خوردبه پشت )طاقباز(خوابيده باشد.

وقتي پرسنل ، شيفت را به همكاران خود تحويل مي دهند بايدآنها را از-وجود مادران و شيرخواراني كه هم تخت هستند آگاه و مطلع كنند.

داليل گريه شيرخوار:داليل زيادي براي گريه شيرخواران وجود دارد:

براي آنچه كه مي توانيد در اين خصوص علل گريه و پيشنهادات انجام دهيد:

تنهايي يا بي حوصلگي- شيرخوار را بغل كرده و با او صحبت كنيد.- ساعت3-4گرسنگي - ممكن است مادر انتظار داشته باشد شيرخوار هر -

شير بخورد و به او شير ندهد. بسياري از كودكان در همه اوقات از يك الگوي مشابه پيروي نمي كنند. مادر را تشويق كنيد هنگامي كه شيرخوار

گريه مي كند پستانش را به او عرضه كند. ناراحتي- به نيازهاي كودك پاسخ دهيد. از جمله تعويض كهنه يا پوشك-

خيس، گرما يا سرماي زيادبيماري يا درد- درمان كنيد و يا ارجاع دهيد- در مكاني ساكت، آرام او را تكان دهيد تا خستگي- او را بغل كنيد و-

شيرخوار خوابش ببرد.او را جابجا نكنيد، تحريك نكنيد و مالقاتها را كاهشدهيد.

گاهي مشكل در رژيم غذايي مادر است- اين موضوع خيلي شايع نيست و- غذايي وجود ندارد كه به مادر توصيه شود كه از خوردن آن اجتناب

ورزد.به مادر پيشنهاد كنيد هر غذايي را كه تصور مي كند پس از خوردن آن شيرخوار را بي قرار مي كند قطع نمايد. سپس با خوردن مجدد آن

غذا مي تواند كنترل كند كه آيا واقعا شيرخوار ناراحت مي شود. تاثير داروها- اگر مادر نوشيدني هايي نظير نوشابه و نوشيدني حاوي-

كافئين مصرف مي كند، كافئين مي تواند داخل شيرمادر شود و شيرخوار را بي قرار كند. دود سيگارحتي سيگار ديگران همچنين مي تواند عامل

تحريك شيرخوار باشد. مادرمی تواند از نوشيدني هاي كافئين دار و

نوشابه ها اجتناب كند و از افراد بخواهد كه در منزل و يا نزديك كودكسيگار نكشد.

،كوليك تعاريف مختلف دارد و ممكن است اين كلمه براي افراد مختلف معاني متفاوتي داشته باشد. ابتدا ساير علل گريه را بررسي و رد كنيد.

كودكي كه كوليك دارد به خوبي رشد مي كند و معموال" در ساعات معيني در روز اغلب هنگام غروب گريه مي كند اما در ساير اوقات حال او خوب

است. تغذيه كودك را كنترل كنيد. خوب پستان نگرفتن منجر به بلعيدن هوا و نفخ شكم مي شود جريان سريع شير يا دريافت زياد الكتوز شير ابتدايي مي تواند منجر به ناراحتي شود. توجه به نحوه شيردهي ممكن

است اين مشكالت را كاهش دهد.

جلسه نهم

توليد شير

اهداف جلسه : درپایان این جلسه شرکت کنندگان قادربه موارد زير خواهند بود:

10-درمورد نگرانی های مربوط به ناکافی بودن شیربامادران بحث کنند 1دقیقه

دقیقه5- الگوی رشد طبیعی شیرخواران را شرح دهند 2-چگونگی ارتقاء دريافت شير توسط شيرخوار ویا انتقال شیر به 3

شیرخوار ونيزتولید شیررا شرح دهند دقیقه10

رابه گفتگو"عدم کفایت شیر"- به صورت موردی یک نمونه 4 وتبادل نظر بگذارند

دقیقه 20 كل مدت جلسه:

دقیقه45

موادآموزشی مورد نیاز: : عکس دومادر بر روی تخت درحال صحبت کردن با پرستار.1/9 اسالید : مطالعه موردی2/9 اسالید

برای مطالعه موردي الزم است : از سه نفر از شرکت کنندگان بخواهید روي صندلی در جلوي جمع ایفای نقش نمایند.براي تمرین کردن ازیک عروسک یا

یک بقچه پارچه اي بجای شیرخوار استفاده کنید.

منابع بیشتر برای مطالعه مربيان:

نگرانی ها درمورد عدم کفایت شیرمادر:-1

را نشان دهید: مادران در تخت خوابیده اند وبا پرستار2اسالیدشماره تصو- گفتگو می کنند.

مریم برای فرزند قبلی اش، بدلیل اینکه احساس می کرد شیرکافی ندارد، شیرکمکی رابه طور مرتب از هفته های اول شروع کرد. اما درطی این

بارداری او شنیده است که تغذیه انحصاری با شیرمادر برای فرزندش بسیار مهم می باشد. مریم به اهمیت مسئله معتقد است اما مطمئن نیست که

شیرخوارش را بتواندفقط باشيرمادر بدون هیچ چیز دیگری تغذيه كند.مهمترین دلیل رایج مادران برای قطع شیردهی یا دادن غذاهای دیگر

عالوه بر شیرمادر به فرزندشان ،آن است که عقیده دارند شیرشان کافینیست.

سئوال: چه عالئمی ممکن است مادران را به فکر فرو ببرد که شیرکافی ندارند حتیدرمواردی که رشد شیرخوارشان خوب است؟ برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

ممکن است مادر یا اعضاء خانواده یا کارکنان بهداشتی درمانی با مشاهده عالئم ذیل تصور کنند شیرمادر ناکافی است:

شیرخوار اغلب گریه می کند،--شیرخوار به مدت طوالنی نمی خوابد،

- شیرخوار موقع پستان گرفتن آرام نمی گیرد وشیردادن به او مشکل است،-شیرخوار انگشت یا دستش را می مکد،

-شیرخواربه طور مشخص درشت یا ریز است،-شیرخوار می خواهد مکررو یا به مدت طوالنی به سینه گذاشته شود،

- مادر فکر می کند شیرش آبکی است،- وقتی مادر سعی می کندشیر بدوشد شیرنمی آید یاخیلی کم می آید،

- پستان ها مثل قبل پر نمی شوند یا نرم تر از قبل هستند،- مادر نشت شیر یا سایر عالئم رگ کردن پستان را نمی بیند،

-چنانچه شیرکمکی به شیرخوار داده شود، می خورد.ممکن است این عالئم حاکی از دریافت ناکافی شیر توسط شیرخوار

باشد ولی شاخص های معتبری محسوب نمی شوند.

سئوال کنید: کدام عالئم معتبرهستند که مادر شخصا"بتواند با دیدن آنها پی ببردکهشیرخوارش شیرکافی دریافت می نماید؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

عالئم معتبر کفایت دریافت شیرتوسط شیرخوار عبارتند از:

میزان دفع ادرار و مدفوع شیرخوار :

- چنانچه شیرخوار دفع ادرارومدفوع دارد پس معلوم می شود شیر خوردهاست.

کهنه مرطوب یا6 *انتظار مي رود شيرخوار بعداز روز دوم، تعداد ساعت با ادرارکم رنگ ورقیق داشته باشد. چنانچه24بیشتر در

شيرخوارآب یا مایعات دیگری عالوه برشیرمادرمصرف کرده باشد، ممکناست دفع ادرار خوب باشد ولی وزن گیری کمی داشته باشد.

ساعت مورد انتظار است. به موازات24 بار اجابت مزاج در 3 -8* رشد شیرخوار و عبور او ازسن یک ماهگی، دفعات مدفوع ممکن

است کمتر شود. -هشیاری، قدرت عضالنی مناسب ، پوست سالم وشاداب و رشد اوكه لباس

هايش برايش كوچك مي شود.وزن گیری مداوم عالمت کفایت شیراست ولی ممکن است

مادرنتواندفرزندش راغالب اوقات وزن کند,چنانچه درموردمصرفشیرمشکوک هستید وامکان توزین هفتگی وجودداردهفتگی وزن کنید-

دانستن این عالئم موجب افزایش اعتماد به نفس مادر می گردد. به کارهایی که به درستی انجام داده است اشاره کنید وراه هایی که می

تواند اورا در مادری کردن بهتر حمایت کند ، پیشنهاد کنید.

داليل توليد ناکافی شیر:

دالیل شایع تولید ناكافي شیر مربوط به فاکتورهای محدود کننده برداشت شیر توسط شیر خوار می باشد. اگر شیر برداشت نشود،شیرکمتري

ساخته می شود. این فاکتورها شامل:شیردادن به دفعات کم و غیرمکرر-

-شیردادن از روی برنامه و زمانبندی-شیردادن کوتاه مدت

-مکیدن ضعیف-خوب نگرفتن پستان توسط شیرخوار

:ممکن است تولید ناکافی شیر با عوامل روانی مرتبط باشد

ممکن است مادر اعتماد به نفس نداشته باشد، احساس خستگی کند، بسیار پر-مشغله باشد، دچار اضطراب باشدویا درپاسخ به شیرخوار مشکل داشته باشد.

-فاکتورهای فیزیولوژیک ممکن است به عملکرد ضعیف ویا غیرمؤثرتغذیه ازپستان منجر شود. مادری که در شرایط پر استرس قرار دارد ممکن است به

دفعات کمتر یابه مدت کوتاهتري شیربدهد ويا احتمال بیشتری وجود دارد کهشیرکمکی یا گول زنک بدهد ومدت کمتری را در مراقبت از فرزندش بگذراند.

داليل انتقال ناکافی شیر به شیرخوار:ممکن است توليد شيرمادركافي باشد اما شیرخوار قادر نباشد

شیرراازپستان برداشت نماید.دالیل انتقال ناکافی شیرعبارتند از: شیرخوار پستان را خوب نگرفته وبه طورمؤثر نمی مکد. دراین صورت ممکن-

است شیرخوار بی قرار به نظر برسد و خود را از پستان دور کند یا پستانراباتقالبکشد.

-شیرخوردن ها کوتاه و با عجله یا غیرمکرر هستند. -شیرخوار خیلی زود از پستان برداشته مي شود و به اندازه کافی شیر انتهایی

را دریافت نمي كند. -شیرخوار بیمار یا نارس است و قادر به مکیدن قوی و طوالنی درحدی که

نیازش برآورده شود، نمی باشد.تولیدشیر و انتقال آن به شيرخوارباهم مرتبط هستند. چنانچه شیر از

پستان برداشت نشود، تولید شیرکاهش خواهد یافت. اگر به شیرخوار کمک کنید که پستان مادر را در هر بار شير خوردن تخليه نمايد ، توليد

شير افزايش خواهد يافت.

-الگوی رشد طبیعی شیرخواران:2 مریم صحبت های شما رادرمورد کفایت شیر شنیده است. اما نگران است که

فرزندش چقدر وزن اضافه کرده است. برای فرزند قبلی که فکر می کرد خوباست و رشد کرده به او گفته شده بود که به اندازه کافی وزن نگرفته است.

سئوال کنید: الگوی رشد طبیعی برای یک شیرخوار چگونه است؟ برای دریافت چند پاسخمنتظر بمانید.

اکثر شیرخواران چنانچه پس از تولد سريع ترتغذيه انحصاري با شيرمادر را شروع كنند و پستان را صحيح گرفته و مکرر بخورند، زودتر شروع به

افزایش وزن می نمایند.بعضی از شیرخواران در روزهای اول تولد وزن از دست می دهند که به

دلیل آب اضافی است که در دوران زندگی رحمی دربدن آنها ذخیره شده هفتگی بدست آورده باشد.2باید مجددا" وزن تولد را تا است.

ماهگی به دو برابر وزن هنگام تولد و در یک سالگی5-6 آنها معموال" در برابروزن هنگام تولد می رسند. همچنین طول قد و دور سرکودکان3به

6 سانتي متر ودر 9 و15 ماه اول بترتيب 6نیز در سانتي متر رشد 3 و10ماه دو م می کند.

اگر منحنی رشد شیرخوار مرتبا" رسم شود الگوی رشد او مشاهده خواهد شد. رشد طبیعی دارای محدوده ای است. یک خط واحد وجود

ندارد که رشد همه شیرخواران روی آن خط پيش رود.نبايدمنتظرشوید که وزن گیری آهسته شود و آنگاه ارزیابی دقیق تغذیه از

پستان را انجام دهید. باید تغذیه ازپستان راباعملکردخوب شروعوباعملکرد خوب ادامه دهيد.

اقدام برای تغذیه موفق با شیرمادر کمک می کند که مطمئن10عمل به شوید تولید شیرفراوان خواهد بود:

- اهمیت تغذیه با شیرمادر و چگونگي شیردهی را در دوران بارداري با مادرانبحث كنيد)اقدام سوم(،

- برقراري تماس پوست با پوست بین مادر و نوزاد راپس از تولد تسهيل کنید(،4)اقدام

(4- پس از تولد، هرچه زودتر پستان را به نوزاد ارائه کنید )اقدام (،5-کمک کنید شیرخوار به نحوی پستان رابگیرد که بتواند خوب بمکد)اقدام

- شیرخوارمنحصرا" با شیرمادر تغذیه شود: از دادن آب ، مایعات و غذاهای(،6دیگراجتناب نموده و فقط شیر مادربه او بدهید)اقدام

-نوزاد را نزد مادرنگهداري كنيد بطوری که مادرمتوجه عالئم تقاضای شیرخوار(،7براي شيربشود. )اقدام

-کودک رامکرر و هرچند بار وهرمدت که می خواهد، با شیرمادر تغذیه(،8کنید) اقدام

(،9-ازمصرف سرشیشه و گول زنگ اجتناب کنید) اقدام -مادر رابه طور مداوم حمایت کنید ومطمئن شوید مادر می داند این حمایت را

(10چطور کسب کند)اقدام

- ارتقاء برداشت شیرتوسط شیرخوار وتولید شیر3دقيقه 10:از مهارتهای برقراري ارتباط استفاده کنید

به حرفهای مادر گوش کنید وسئواالت مربوطه را بپرسید،-

-به شیرخوار نگاه کنید )به هشیاری ، وضع ظاهر، رفتار ومنحنی رشداو)درصورت دسترسي( دقت كنيد.

-یک وعده شیردهی را مشاهده کنید واز ابزار فرم مشاهده شیردهی استفادهکنید.

-به مادر پاسخ دهید و به او بگویید دنبال چه هستید. از کلمات مثبت استفادهکنید واز انتقادو قضاوت اجتناب ورزید.

-اطالعات الزم و مربوط را با استفاده از بیان مناسب و ساده به اوبدهید. -توصیه هایی بکنید که شرایط را بهبود بخشد وبا مادر گفتگوکنید که آيامی تواند

به توصیه ها عمل کند یا خیر؟-در مادراعتماد به نفس ایجاد کنید.

-به مادركمك كنيد تااز حمایت برای شیردهی ومادری کردن درخانواده برخوردارشود.

ارتقاء دريافت شيرتوسط شيرخوار) يا انتقال آن به شيرخوار(

علت برداشت ناکافی شیرتوسط شیرخوار را جستجو کرده وبراي برطرف كردن آن تالش كنيد.ممکن است الزم باشد که:

-به شیرخوار کمک کنید خوب پستان رابگیرد،-بامادر درمورد چگونگي تغذیه شیرخوار به دفعات مکررترگفتگوکنید.

عالئم تغذيه ای شيرخواررابرای مادرشرح دهيد بطوري كه مادر :- شير دهي یادبگیرد وقتی شیرخوار یک پستان را تمام کرد، او را به پستان دیگربگذارد

وازروی ساعت عمل نكند.- تماس پوستی و نگهداري شيرخوار نزد مادر را تشويق كنيد.

- توصیه کنیدكه به هیچ وجه ازگول زنک، سرشیشه های مصنوعی )شاملمحافظ نوک( استفاده نکنند.

-چنانچه شیرخوار ناآرام است توصیه کنيد اورا به پستان بگذارند تا آرام شود.- توصيه كنيد از دادن شيركمكي پرهيزكنند و يا آنرا كاهش دهند.

چنانچه توليد شیرخیلی کم است ، برای چند روز، تازمانی که توليد شیرتامین شود، شیرکمکی الزم است. با مادر درمورد اینکه شیرکمکی را چطور بدون استفاده از بطری وسرشیشه به شیرخوار بدهد، گفتگو

بحث خواهد شد (11کنید) اين موضوع در جلسه

افزایش تولید شیر

برای افزایش تولید شیر باید پستانها تحریک شوند وشیرمکررا" از پستانبرداشته شود .

پیشنهادات فوق الذكر برای ارتقاء انتقال شیر به تولید شیرنيزکمک مي كنندزیرا شیراز پستان برداشت می شود.

بعالوه موارد زير را به مادرپیشنهاد کنید : - هنگام شیردادن پستان رابه آرامی ماساژ دهيد كه به جریان شیرکمک مي

کند.

- بین وعده های شیردهی ، مادر شیرش را بدوشد وشيردوشيده شده را به وسیله فنجان یا سیستم مکمل رسان به شیرخوار بدهد.این عمل بویژه درموردشیرخواراني كه مکیدن ضعیف دارند ویا تمایلي به خوردن ندارند، مفید است.

- با خانواده اوصحبت کنيد تا ببینيد که مادرچگونه می تواند نیازهای مراقبتیشیرخوارش را باساير تقاضاهادر خانواده با توجه به وقتش مدیریت کند؟ -اگر عقیده دارندمصرف هرنوع غذا یا نوشیدنی یا داروی گیاهی می تواند

تولدشیررا افزایش دهد،درصورت سالم و ايمن بودن ازآنها استفاده کنند. چون ممکن است موجب افزایش اعتماد بنفس مادردر توانایی تغذیه شیرخوارش با

شیرخود شود و یا كمك كنند كه مادرمراقب باشد كه از غذاهاي خاصي استفاده نمايد.خوردن غذاهاي خاص یا مصرف یک داروبراي افزايش شير نمی تواند

جایگزین تغذیه مکررشيرخوار همراه با خوب گرفتن پستان شود.

پایش و پیگیری مادر و شيرخوار

بمنظور كنترل ارتقاء تولید شیر وانتقال آن به شیرخوار، وضيعت شير دهي مادر و تغذيه ورشد شيرخوارراپیگیری کنید. دفعات پیگیری به شدت

مشكل وچگونگي وضعیت آنها بستگی دارد. پایش تنها به معني وزن کردن نیست. عالئم ارتقاء تولید شیر وانتقال آن

به شیرخوار را که می توانید به مادر بگویید شامل موارد زير است: افزایش هشیاری کودک، گریه کمتر، مکیدن قویتر، دفعات بیشتر ادرار

واجابت مزاج وتغییرات پستانی نظیر پرشدن ونشت شیراز پستان.پايش به شما فرصت می دهد که با مادر صحبت ومالحظه کنید که

تغییرات راچگونه اعمال می كند.دراو اعتماد بنفس ایجاد کنید و اورا بهخاطر کارهای خوبي که انجام می دهد، تشویق کنید.

چنانچه شیرخوار خیلی کم وزن است و شیرکمکی الزم می شود، هنگامي كه وضعيت او رو به بهبود مي رود، شیر کمکی را کاهش دهید. پس از

قطع شیر کمکی هم پایش را برای چند هفته ادامه دهید تا مطمئن شویدکه توليد شیرمادرکافی است.

-تبادل نظر درباره یک گزارش موردي:4 ازسه نفر شرکت کننده بخواهید برای مورد زیر، جلوی کالس ایفای نقش

نمايند.این ایفای نقش باید كارهاي ماما و چگونگي پیگیری اورا منعکس کند .پس از آن با شرکت کنندگان به بحث وتبادل نظر بپردازید.

شخصيت ها:نام بیمار آنا، مادر شوهرش ، مامای مرکز بهداشتی

را به همراه واژه های کلیدی گزارش موردي نشان دهید.2/9-اسالید شماره

مطالعه موردي: هفته قبل یک پسر سالم در بیمارستان بدنیا آورد. امروز نوزاد، آنا و مادر2آنا

شوهرش بدلیل خواب زیاد نوزاد و فقط سه بار اجابت مزاج او در طول يك هفته ، مجددا" به بیمارستان مراجعه کرده اند. وقتی ماما نوزادرا وزن می کند

% وزن تولدش را از دست داده است.12در می یابد که کودک

مامادرمورد رخ دادهای هفته اخیر باتوجه به مهارت های ارتباطی ازمادر سئوالمی کند و متوجه می شود که:

آنا وکودکش روز دوم بعداز زایمان از بیمارستان مرخص شدند. آنا درمدت بستری در بخش پس از زایمان درمورد شیردهی آموزش زیادی

نگرفته است. آنا احساس می کند فرزندش از تغذیه پستانی امتناع می کند و شیرش را نمی

خواهد. با بطري به نوزاد مادر شوهرش ازروز قبل شروع به دادن چای وآب قند-

باربه اين ترتيب تغذيه مي كند.2کرده و او را روزانه

سئواالتي که ماما مي تواند بپرسدعبارتند از:- آیا ممکن است در مورد یکی دو روز اول بعداز زایمان بیشتر برایم توضیح دهید؟

- كودك روزهای اول چطور شیرمی خورد؟- االن در مورد تغذیه فرزندتان چه احساسی دارید؟

- آیا شیرخوار چیز دیگری غیراز شیرمادر دریافت می کند؟

ماما یک وعده شیردهی اورا مشاهده می کند ومی بیند که مادرشیرخوار را خوب در بغل نگرفته و باید شیرخوار سرش را خم کند تا خود را به پستان

برساند. کودک مقدار بسیار کمی ازپستان را دردهان دارد به طوری که پستان به راحتی از دهان او خارج می شود. وقتی پستان از دهانش خارج می شود

ناراحت شده وسرش را به اطراف می چرخاند، گریه می کند و در گرفتن مجددپستان دچار مشکل می شود.

سئواالت براي تبادل نظر و گفتگو ) و جواب های احتمالی(

- در این شرایط اقدامات خوبي که انجام شده وشما مي توانیدآنها را تاكيد كنيدكدام ها هستند؟

اقدامات خوب آنها عبارت است از اينكه آنهابرای کمک و راهنمایی مراجعه کرده اند. مادر شوهر مراقبت می کند و فقط به مدت یک روز بطری به

شيرخوار داده شده است.

- سه اقدام اصلی که باید اين خانواده در حال حاضر بداند چیست؟ *چگونگي در آغوش گرفتن شیرخوارو پستان به دهان او گذاشتن که

شیرخوارمکیدن مؤثر داشته باشد. ساعت یا بیشتر(ودرصورت نیاز بیدارکردن شیرخوار2* تغذیه مکرر)هر

الزم است. *اجتناب ازدادن آب ياآب قند و چای وبطری و سرشیشه و درصورتنیازآموزش چگونگي دوشیدن شیرو دادن آن بوسيله فنجان به کودک

همچنین دانستن موارد ذیل مفید است: - استفاده از تماس پوست با پوست فراوان بین مادر و شیرخوار تاکمک کند شیرخوار یاد بگیرد که پستانها مکان راحت و ايمني برای او هستند و كمك به

تحریک ترشح پروالکتین .-اجازه دهند شیرخوار یک پستان را تمام کند وسپس پستان دیگر رابه او بدهند.

-برداشتن شیراز پستان منجر به تولید بیشتر شیرمی شود.-عالئم داشتن شیرکافی

برای پیگیری چه توصیه هایی دارید؟ روز بعد مالقات كنيد و از نظر1-2-درصورت امکان مادر و شیرخوار را طی

ارتقاء تغذيه باشيرمادر و حصول وزن گیری کنترل نمائيد.-کمک و پیگیری تا زمانی که تغذیه و وزن گیری شیرخوار بهتر شود ، ادامه يابد.

بپرسید كه آيا سؤالي دارند، سپس خالصه جلسه را بيان کنید.-

9 خالصه جلسه

نگرانی ها در مورد عدم کفایت شیرمادر

ممکن است مادر یا خانواده اواعتماد بنفس کافی برای شیردهی نداشته باشند و فکر کنند مادر شیرکافی ندارد. عالئم معتبرکفایت شیرشامل

دفعات ادرار و مدفوع و مشاهده هشیار بودن شیرخوار و رشد اورا براي مادرشرح دهید.افزایش وزن یک عالمت معتبر است بشرطی که ترازومطمئن وامکان کنترل بعدی و پايش وزن با همان ترازو مقدور باشد.

.در مادر،اعتماد بنفس درباره توانایی شیردهی اش بوجود آوریدشایع ترین علت تولید ناکافی شیر مادر، برداشت ناکافی شیراز پستان

است پس شیرکمتری تولید می شود.علل شایع انتقال ناکافی شیربه شيرخوارعبارتند از : خوب نگرفتن پستان

توسط شیرخوار، مکیدن ضعیف او، دفعات کم یا کوتاه تغذیه و بیماری یاضعف شیرخوار.

الگوی رشد طبیعی شیرخواران وزن تولدشان را در روزهای اول تولد7-10ممکن است شیرخواران %

وزن تولد را مجددا"بدست آورند.2-3از دست بدهند. امابايد بین هفته چنانچه تغذیه انحصاری از پستان مادرهرچه زودتر بعداز زایمان شروع

شود، ممکن است نوزادان وزن كمي از دست بدهند و یا اصال" وزن ازدست ندهند.

3 برابر ودریک سالگی به 2 ماهگی به 6 شيرخواران معموال" در برابروزن تولد می رسند.

اقدام برای شیردهی موفق در بيمارستانها کمک می کند که10اجرای مطمئن شوید توليد شیرفراوان خواهید داشت.

بهبود دريافت شیر توسط شیرخوار وتولید شیر

از مهارتهای ارتباطی نظیرگوش کردن، مشاهده، پاسخگويي و ایجاد اعتماد بنفس استفاده کنید.

:علت انتقال ناکافی شیر و راه حل های احتمالی را بیان کنید -بهبود پستان گرفتن توسط شیرخوار، افزایش دفعات وطول مدت

مکیدن شیرخوار، اجتناب از دادن شیركمكي و غذای مكمل و گول زنگ.:تولید شیررا افزایش دهید

-مادر بايد به دفعات بیشتر و طوالنی تر شیربدهد. بین دفعات شیردهی، پستانش را بدوشد. با خانواده صحبت کنید که از مادر حمایت به عمل

آورند.مادر و شيرخوار را تا زمان وزن گیری کافی شيرخواروايجاد اعتماد بنفس

در مادر ، کنترل و پیگیری کنید.

9کنترل آگاهی فصل خانمی به شما می گوید که فکر می کند شیر کافی ندارد. اولین چیزی که به

اوخواهید گفت، چيست؟چه سئوالی می کنید که بفهميد واقعا" این چنین هستیاخیر؟

شما متوجه می شوید که شیرخوار شیرکافی متناسب با نیازش دریافت نکرده است. برای کمک به افزایش دریافت شیر توسط شیرخوار چه کارهایی می

توانید انجام دهید؟

9 مطالب اضافی براي جلسه

علل تولید ناكافي شيرعلل شايع

دالیل شایع تولید ناکافی شیرمربوط به فاکتورهای محدود کننده برداشت شیر توسط شیرخوار است. چنانچه پستان تخليه نشود، شیرکمتری تولید

می شود. این فاکتورهای شایع عبارتند از: به دالیل زير:ناكافي بودن دفعات تغذیه از پستان-

-مادر عالئم آمادگی شیرخوار برای تغذیه را نمی داند یا متوجه نمی شود.-شیرخوار خواب آلود یا ساکت است وبنظر نمی رسد شیربخواهد.

-مادر پرمشغله است و شیردهی را به تعویق می اندازد. -شیرخوار دور از مادر می خوابد. بنابراین مادر عالئم تمايل او به شیرخوردن

اورا نمی شنود یا نمی بیند.

-سایر مواد غذایی یا نوشیدنی ها به شیرخوار داده می شود وبنابراین او تمایلیبه خوردن نشان نمی دهد.

- به جای شیردادن به شيرخوارگول زنگ داده می شود یا حواس اورا به طرفچیز دیگري جلب می کنند.

- عقیده دارند کودک به شیردهی شبانه نیازی ندارد.-نوک پستان یا پستان مادر درد دارد ومادر نمی خواهد شیربدهد.

در این صورت تغذیه مکرر انجام نمی شود. بعالوهتغذیه از روی ساعت- - شیرخوار گریه می کند تازمان شیراو فرابرسد، انرژی مصرف می کند وممکن

است در زمان معین برای شیردهی نيز خوابش ببرد. شیرخواری که خوب پستان را گرفته است وخوب شیرتغذیه کوتاه مدت--

می خورد،وقتی سیرشد پستان رارها می کند . اگر مادر زمان بندی کند و اجازه ندهد كه شیرخوار شیرخوردنش را خود به پایان برساند ویا توقف كوتاه مدت او

را حين مكيدن به حساب اتمام شيرخوردن فرزندش بگذارد، ممکن استشیرخوار شیرکافی دریافت نکند.

- فاکتور مهارکننده در شیر، تجمع یافته و ازعدم برداشت شیرکافی از پستان-تولید شیرجلوگیری می کند.

- شیرخواری که ضعیف است یا خوب پستان را نگرفتهمکیدن ضعیف شیرخوار- است، نمی تواند شیررا از پستان تخلیه نماید. بنابراین شیرکمتری ساخته می

شود. تغذیه از پستان باید بعداز تولدهرچه زودتر کهتاخیر درشروع تغذیه پستانی--

ممکن است، شروع شود.

علل غير شايع برای تولید ناکافی شیر: مصرف قرص پیشگیری از بارداری محتوی–مصرف دارو توسط مادر

استروژن می تواند توليد شیررا کاهش دهد ، درمان با دیورتیک همچنينتوليدشير را كاهش مي دهد.

.الکل و دخانیات می توانند تولید شیررا کاهش دهندجراحی پستان که طی آن مجاری یااعصاب مربوط به پستان رابریده

باشند..اگر مادر مجددا"حامله شود، ممکن است تولید شیرش کم شود

دالیل بسیار نادر تولید ناکافی شیر:باقی ماندن تکه جفت که برروی هورمون ها ی مورد نیاز برای تولید

شیراثر می گذارد.

رشد ناکافی پستان طی بارداری به طوری که سلول های مولد شیرکم تولید شوند یا اصال" تولید نشوند.

سوء تغذیه شدید- شیرازآنچه مادر می خورد وهمچنین ازآنچه كه در بدنش ذخیره دارد ، ساخته می شود. چنانچه مادرذخایر بدنش را استفاده كرده باشد، برتولید شیراو اثر خواهد گذاشت. بهر حال سوء تغذيه شديد

و طوالني مدت اين اثر را دارد. محدودیت شدید درمصرف مایعاتنيزممکن است برتولید شیراثر بگذارد.

افزایش وزن. تغذیه با شیرمادر ضامن سالمت ووزن گیری طبیعی شیرخواران است

بسیاری از شیرمادر خواران از شیرخواراني كه با شيرمصنوعي تغذيه ميشوند الغرترند )چربی کمتري دارند(.

وزن کردن شيرخوار قبل و بعد از يك وعده تغذیه باشيرمادر،شاخص خوبی از دريافت شيرخوار و توليد شیرمادر نیست. مقدار شیری که

شیرخوار برداشت می کند از یک وعده به وعده دیگر متغیراست.وزن کردن ممکن است

موجب نگرانی مادر شده و اعتماد بنفس اورا در شیردهی کاهش داده واورا متقاعد سازد که شیرکمکی بدهد.

شیرخواری که شیررا خوب برداشت می کند و خوب شیرمی خورد ولی وزن

نمی گیرد ممکن است بیمار باشد. چنانچه شیرخوار خوب شیر نمی خوردویا عالئم بیماری نشان می دهد، اورا برای درمان ارجاع دهید. ولی

اگرشیرخوار بنظر مي رسد كه تمایل به شیرخوردن دارد ولي عالئم بیماری ندارد، ممکن است دلیل وزن نگرفتن کافی او ،دریافت ناکافی

شیرباشد که اغلب به دلیل تکنیک نامناسب شیردهی است. باید به مادر وشیرخوار کمک کردکه تغذیه از پستان خوب انجام شود.

،شیرخواری که دچار بیماری مادرزادی قلب است یا مشکالت عصبی دارد ممکن است علیرغم دریافت کافی شیر وانتقال مناسب آن وزن گیری

کافی نداشته باشد.باید همه کودکان پایش رشد داشته باشند حتی اگر از شیرمادر محروم

هستند.

برقراري مجدد شیردهي - عبارت است از: برقراری مجدد تولید و جریانبرقراري مجدد شیردهي

شیردر مادری که شیردهی اش را قطع کرده یا شیرش خیلی کم شده است. چنانچه مادر تولید شیرش را متوقف کرده اما تمایل دارد مجددا شیربدهد، كارمند بهداشتي مي تواند به توليد مجدد شير او كمك كند. برقراري مجدد

شيردهي در موارد زير مي تواند مورد نياز باشد :-شیرخوار بیمار بوده است و قادر به مکیدن نیست.

-مادردرزمانی که شیرخوار قادر به مکیدن نبوده، شیرش را ندوشیده است . شیرخواراز ابتدا با شیرمادر تغذیه نشده واینک مادر می خواهد شیربدهد.–

-شیرخوار در اثر تغذیه مصنوعی بیمار می شود.-مادر بیمار بوده وشیردهی را قطع کرده است.

.-مادر،کودکی را به فرزندی قبول کرده و فرزند قبلی خودرا شیرداده استخانمی که دوست دارد شیردهی مجدد داشته باشد باید به انجام موارد

زير تشویق شود: اجازه دهد فرزندش غالب اوقات تاجایی که ممکن است پستانش رابمکد، هم-

روز و هم شب و هرچه طوالنی ترتا جایی که شیرخوار مایل است. -بین وعده هاي شیردهی ، پستان هایش را ماساژ دهد وبدوشد، بویژه زمانی که

شیرخوار تمایل نداشته باشد مکرر بمکد. -تغذیه مصنوعی را ادامه دهد تازمانی که شیرکافی برای رشد فرزندش تولید

کند. -ازخانواده کمک بگیرد و اطمینان حاصل شود که وقت کافی برای تولید مجدد

شیرخواهد داشت..گاهی اوقات ازدرمان دارویی استفاده می شود تا تولید شیرافزایش یابد

این کار تنها وقتی مؤثر است که پستان ها به اندازه کافی تحریک شوند.:در شرایط زیر تولید مجدد شیرآسان تر خواهد بود

ماه داشته باشد( وبه2شیرخوارخیلی کم سن باشد) سن کمتر از -استفاده ازنوک مصنوعی عادت نکرده باشد.

-مادری که اخیرا" زایمان کرده و یا اخیرا" شیردهی اش را قطع کردهباشد.

به هرحال تولید مجدد شیردر هر سني كه شیرخوارباشد و یا هرزمان از قطع شیردهی امکان پذیر است. حتی مادر بزرگ ها نیز می توانندمجددا"

شیر تولید کنند ونوه شان را سیر نمایند.

10 جلسه شیرخواران با نیازهای خاص

اهداف جلسه:

درپایان این جلسه شرکت کنندگان باید قادربه موارد زير باشند:

-درمورد تغذیه با شیرمادر شیرخواران نارس، کم وزن یا دارای نیاز خاص بحث1 دقیقه20و گفتگو کنند.

- روش کمک به شیردهی مادران دارای بیش از یک فرزند را شرح دهند.2دقیقه5

-نک��ات عم�ده پیش�گیری و درم�ان نگ��رانی ه�ای ب�الینی ش�ایع راتوض�يح دهن�د:3 هیپوگلیس���می ن���وزادی، یرق���ان، کم آبی باتوج���ه ب���ه تغذی���ه ب���ا ش���یرمادر

دقیقه10 -اندیکاسیون های طبی استفاده از شیرکمکی یا سايرمایعات بجز شیرمادر را4

بطور مختصر شرح دهند. دقیقه10

كل مدت جلسه :دقيقه45

مواد آموزشی: KMC : تصاویر مراقبت مادرانه آغوشی 2/10 و 1/10اسالیدهای شماره

: نحوه بغل کردن و به پستان گذاشتن کودک نارس 3/10اسالید: دوقلوها4/10اسالید

c : نح��وه ق��رار گ��رفتن انگش��تان دور س��ینه ب��ه ش��کل 6/10 و 5/10اس��الید (Dancer Hand Position کودک در اسالید )سندرم داون دارد. 6/10

دو یا سه عروسک ) با اندازه های مختلف ب��رای نم��ایش تغذی��ه دوقلوه��ا وتغذی��هکودک نارس(

آی��ا ش��یرخوار نی��از ب��ه جانش��ین ش��ونده ه��ای ش��یرمادر دارد ؟ ی��ک ک��پی ب��رایهرشرکت کننده نیاز است.

منابع براي مطالعه بیشترمربيان:

-تغذی{{{{ه ن{{{{وزادان ن{{{{ارس، کم وزن ی{{{{ا بیم{{{{ار باش{{{{یرمادر1 دقیقه20

-با اين داستان ادامه دهيد: درجلسات گذشته ديديم كه فاطمه خانم و پسرش به دنب�ال س��زارین اورژانس ، تماس پوست با پوست برقرار کردند. این نوزاد چهار هفته زودتر بدنیا آم��ده ب��ود

( بود و در اتاق ریک��اوری تغذی��ه پس��تانی را آغ��از ک��رده ب��ود.Stableولی پايدار ) فاطمه خوشحال بود که می تواند ش��یربدهد و اینک��ه ن��وزاد توانس��ته مق��داری از آغوز راکه خ�واص دف�اعی دارد دري��افت کن��د. پرس�تار ب��ه او گفت ک�ه تغذی�ه ب�ا

شیرمادر برای نوزاد نارس خیلی مهم است .

سئوال کنید: چرا شیرمادر بویژه درمورد نوزادان ن��ارس، کم وزن، دارای نیازه��ای خ��اص و ی��ابیمار مهم است؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

اهمیت شیرمادر برای نوزاد نارس، کم وزن یا دارای نیازهاي خاص

:شیرمادر محتوی-فاکتور های ایمنی محافظت کننده است که از عفونت ها پیشگیری می کند.

-محتوی فاکتورهای رشد است که به تکام��ل روده و س��ایر سیس��تم ه��ای ب��دن وهمچنین به ترمیم سریعتر روده بعداز اسهال نیز کمک می کند.

-محتوی آنزیم هایی است که هضم و جذب شیر را آسان می کند.-محتوی اسیدهای چرب ضروری است که به تکامل مغز کمک می کند.

:بعالوه تغذیه با شیرمادر -موجب آرامش ش��یرخوار ش��ده ودرد ناش��ی از خونگ��یری ی��ا ش��رایط مش��ابه راک�����������������������������������������������������������������������������������������������������اهش

می دهد.-به مادر نقش مهمی در مراقبت نوزاد می دهد.

-موجب آرامش کودک شده وپیوند بین او و خانواده را تداوم می بخشد.شیرخواران با نیازهای خاص نظ��یر ش��رایط و مش��کالت عص��بی، قل��بی ی��ا

شکاف کام یا لب شکری و شیرخواران بیمارنیزبه ش��یرمادرهمانند، س��ایرشیرخواران)اگرنگوییم بیشترنیازدارند( به شيرمادرنیاز دارند.

روش تغذیه هر نوزادي ب��ه وض��عيت و ش��رایط اوبس��تگی دارد. ام��ا بط��ور كلی

مراقبت ه��ا را می ت��وان ب��ر اس��اس ش��رایط ش��یرخواران ب��ه م��وارد ذی��لتقسیم کرد:

شیرخوار قادر به تغذیه از راه دهان نباشد.--شیرخوارمنع تغذیه دهانی نداشته باشد ولی خود قادر به مکیدن نباشد.

-شیرخوار قادر به مکيدن هست اما نه در حد تغذیه کامل.- شيرخوار قادر به مكيدن بخوبي مي باشد.-شیرخوار قادر به دریافت شیرمادر نیست.

فرزند فاطمه خانم را به دلیل مشکالت تنفسی به واحد مراقبت ویژه آورده ان��د و فاطمه به بخش مراقبت پس از زایمان منتقل شده است. اوبخاطر ج��دایی از

فرزندش، نگران شیردهی است

سئوال کنید: چه راه هایی وج��وددارد ت��ا واح��دهای م��راقبت وی��ژه ) ن��وزادان بیم��ار ی��ا نیازمن��دمراقبت خاص( بتوانند از تغذیه با شیرمادر حمایت کنند؟

برای دریافت چند پاسخ منتظر بمانید.

حم{{ایت از تغذی{{ه باش{{یرمادر در بخش ه{{ای م{{راقبت وی{{ژه ن{{وزادان وشیرخواران

ترتیبی بدهید که تماس شبانه روزی بین مادر و ن{{وزاد برق{{رار باشد.

مادر را تشویق کنید که هرچه بیشتر نوزادرامالقات كرده ،او را لمس ک��رده و-�� مراقبت کند.

- مادر در مواجهه با میکروب ها و ویروس ها برعلیه این عوام��ل بیم��اریزا پ��ادتن ترشح می کند. وق��تی م��ادر در بخش ن��وزادش را هم��راهي مي كن��د، ب��دنش این فاکتورهای ایمنی رادر برابر میکروب هایی که ش��یرخوارش در مع��رض آنهاس��ت

تولید كرده و به شیرخوار منتقل می کند.

KMC را نشان دهید: مراقبت آغوشي مادرانه2/10 و 1/10اسالید

- تماس پوست با پوست یا مراقبت کانگورویی كه آنرا مراقبت آغوشي مادران��هن�����������������������������������������������������������������������������������������������������������يز مي ناميم ،روشی برای نگهداری ن��وزاد )بطورعری��ان و تنه��ا ب��ا پوش��ک( در زی��ر لباس و بین پس��تانهای مادراس��ت. ش��یرخوار می توان��د هرزم��ان ک��ه بخواه��د ب��ه پستان دسترسی داشته باشد. تم��اس پوس��ت ب��ا پوس��ت م��ادرو ن��وزاد ب��ه تنظیم درجه حرارت و تنفس نوزاد وبه تکامل او کمک کرده ، تولید شیررا اف��زايش مي

.دهد.حضور مادر برای رفاه وسالمت وبقاء شیرخوار حیاتیمراقبت از مادر

است پس:-به مادر کمک کنید همراه نوزادش در بیمارستان اقامت داشته باشد.

-چنانچه مادر از راه دور به مالقات فرزندش می آی��د اطمین��ان حاص��ل کنی��د ک��همکانی برای استراحت و اقامت در بیمارستان داشته باشد.

ن��وزادش ن��زد-اطمینان حاصل کنیدكه مادر ص�ندلی راح�تی ب�رای نشس��تن کن��ارداشته باشد.

-مراکز و بیمارستان ها را تشویق کنیدكه غ��ذا و نوش��یدنی در اختی��ار م��ادر ق��راردهند.

-به سئواالت و نگرانی های والدین با صبروحوصله جواب دهید. درزم��ان بیم��اری شیرخوار وال��دین دچ��ار آش��فتگی و ت��رس ب��وده و تحت فش��ار هستندوباص��طالح

دست وپایشان راگم می کنند. -اجازه دهید والدین بدانند که شما برای شیرمادر و شیردهی ارزش قائل هس��تید

و به آن اعتقاد دارید.

کمک کنید تغذیه با شیرمادر برقرار شود ساعت اول زایم��ان6به مادر کمک کنید شیرش را بدوشد و دوشیدن را ظرف -

بار یا بیشتر بدوشد.6 ساعت 24شروع کند. در مدت -مادر راتشویق کنیدكه نوزاد را هرچه بیشتر و هرچ��ه زودت��ر ب��ه پس��تان بگ��ذارد. حتی اگر نوزاد قادر به خوب مکیدن نباشد. چنانچه نوزاد رس��یده باش�د ب�ه ح�دی که بتواند پستان را لیس بزند، جستجوگری كند، بمکد و ببلعد، او اینک��ار را ب��دون

ضرر و زیان انجام خواهد داد.

-توضیح دهید دفعات اول که نوزاد به پستان گذاش��ته می ش��ود بیش��تر ه�دف م��ا شناس��ایی وی��ادگیری ش��یرخوار در م��ورد پس��تان اس��ت و انتظ��ار نمی رود ک��ه

بالفاصله همه نیازش را از پستان مادردريافت کند. -شیرخوار می تواند در حالیکه با لوله معده تغذیه می شود پس��تان را هم داش��ته

باشد تا همراه با احساس سیری، پستان هم در دهانش باشد. -وزن ی��ک معی��ار دقی��ق ب��رای ان��دازه گ��یری ت��وان ش��یرخوردن نيس��ت. بل��وغ و

رسیدگی نوزاد فاکتور مهمتری است. -تازم��انی ک��ه ن��وزاد بتوان��د از پس��تان م��ادر تغذی��ه ش��ود، می ت��وان ن��وزاد را ب��ا شیردوشیده شده ازطریق لوله معده یا فنجان تغذیه کرد. از مصرف گ��ول زن��ک

و بطری بايد اجتناب نمود.

به پستان گذاشتن شیرخوار:وقتی شیرخوار شروع به بی��دار ش��دن می کن��د ک��ه این ح��الت ب��ا حرک��ات

سریع كره چشم ها اززیر پلک ها دیده می ش��ود،اورا ب��ه پس��تان بگذاری��د. هنگامی که شيرخوار آماده شیرخوردن است ممکن است حرکات مکی��دن را بازبان و دهانش انجام دهد.ممکن است شیرخوار دستش را به ده��انش ببرد. به مادر کمک کنید یاد بگیرد که چطور زمان تغذیه را پیش بی��نی کن��د

تا بدین ترتیب اجازه ندهد شیرخوار با گریه كردن انرژی ازدست بدهد. را نش��ان دهی��د. ق��رار دادن ن��وزاد ن��ارس در وض��عیت مناس��ب. از3/10اسالید -

عروسک برای نمايش استفاده کنید..به مادر نشان دهید چطور فرزندش را نگهدارد و چطور به پستان بگ��ذارد

یک روش نگهداری نوزاد كوچك جثه و ری�ز، نگه�داری اوهم��راه ب�ا حم�ایت سر اوست. ولی نبای��د ب��ا دس��ت م��ادر محکم وس��فت نگ��ه داش��ته ش��ود . بازوی مادر می تواند بدن شیرخوار را حمایت و نگه��داری کن��د. ن��وزاد می تواند همانند این تصویر درکنار مادر باشد یا مادر می تواند از دست سمت

مخالفي که شیر می دهد استفاده کند و پستان را نگهدارد.مادرمی تواند ازدست دیگ��رش اس��تفاده کن��د ت��ا بتوان��د پس��تان رادرده��ان

انگش��تش را در زی��ر و شس��ت4نوزاد نگهدارد. به مادرنشان دهید چطور را درباالی پستان نگهدارد.

برای اف��زایش جری��ان ش��یر می ت��وان ه��روقت ک��ه ن��وزاد درفواص��ل بين مکی��دن ه��ايش، توق��ف می کن��د،پس��تان را ماس��اژ داده و کم��پرس ک��رد.

مگراینکه جریان شیر بیشتر از توان بلع شیرخوار باشد.

به مادر توضیح دهید موقع شیردادن چه انتظاری داشته باشد

مادر انتظار داشته باشد که احتماالشيرخوارمدتي طوالنی به مكيدن ادامه دهد و در فواصل آن مكث هاي مك��رر ب��راي اس��تراحت از مكي��دن داش��ته باشد. مادر بايد براي تغذيه شيرخوار با آرامش و بدون شتاب )يك س��اعت

يا بيشتر براي هر وعده( برنامه ريزي كند. مادرانتظ��ار قل��وپ قل��وپ خ��وردن و ب��ه گلوپری��دن راداش��ته باش��د چ��ون

تونیسیته عضالنی شيرخوار كم و مکیدن هاي او ناهماهنگ است.

اگر شیرخوار خیلی خوب آلود یا ناآرام و بی قرار است تالش برای تغذی��ه را متوقف کند. مادر می تواند شیرخوار را زیر پستان نگهدارد بدون اینک��ه

تالشی برای شروع شیردهی به اوداشته باشد.تا آن جا که ممکن است شيردهي را با آرامش انجام ده��د. از سروص��دای

بلند، نورخیلی زیاد، ضربه زدن، حرکت کردن ، باال و پائین انداختن و تکان دادن آهسته یا صحبت با شیرخوار در طول مدت تغذیه و شیردهی اجتناب

ورزد.

مادر و نوزاد را برای ترخیص آماده کنید

چنانچه شیرخوار بطور مؤثر شیر می خورد و وزن می گیرد، ممکن اس��ت آماده ترخیص از بیمارستان باشد. معموال" الزم است قبل از ترخیص وزن

گرم رسیده باشد. اما این موض��وع در1800-�� 2000شیرخوار حداقل به بیمارستان های مختلف، متفاوت است.

چنانچه مادرحضورنداشته است ازمسئولین بیمارستان بخواهی��د مک��انی را ساعته مادر فراهم کنند تا مادر بتواند یکی دو روز قبل از24برای اقامت

ت�رخیص هم دربيمارس�تان حض�ور داش�ته باش�د. ب�ااین کارکم�ک می کنی�د اعتماد به نفس او افزایش یافته وتولید شیرش با نیاز ش��یرخوار مط��ابقت

يابد.مطمئن شويد مادر عالئم تغذیه ای و عالئم کفایت دريافت شیررا می داند

و می تواند شیرخوار را درست در آغوش بگیرد و به پستان بگذارد.

مطمئن شوید که مادر می داند پس از ترخیص برای کمک گرفتن و کسب حمایت به کجا مراجعه کند. زمان مراقبت بع��دی را ب��رای م��ادر مش��خص

کنید.

- تغذیه باشيرمادربرای بیش از یک فرزند2دقيقه5

.م��ادران می توانن��د ب��رای دو و ح��تی س��ه فرزن��د ش��یرکافی تولی��د نماین��د فاکتورکلیدی، تولی��د شیرنیس�ت بلک��ه وقت م��ادر، حم��ایت و تش��ویق او از

سوی کارکنان بهداشتی، اعضاء خانواده و دوستان است.:مادر را تشویق کنید که

- ازدیگران برای مراقبت سایر کودکان وکارهای منزل کمک بگیرد. - هرگاه ممکن است در حالت درازکشیده و خوابیده شیربدهد تا انرژی او ذخیره

شود.- غذاهای متنوع بخورد و از خودش مراقبت کند.

- سعی کند ب�ا ه�ر ش��یرخوار، زم�انی را ج�دا ج�دا بگذران�د ت�ا بتوان�د هرک�دام راجداگانه بشناسد.

مربوط به دوقلوها را نشان دهید. از عروسک برای نم��ایش دادن وض��عیت بغ��ل4/10- اسالید گرفتن استفاده کنید.

.مادر دوقلوه��ا ممکن اس��ت ت��رجیح ده��د ه��ر ن��وزاد را جداگان��ه ش��یربدهد بنابراین او می تواند برای هرکدام جداگانه تمرکز کند ک��ه چطورش��يرخوار را نگهدارد و چطور به پستان بگذارد. هنگامی که شیرخوار وم��ادر بتوانن��د پستان را خوب گرفته وتغذیه را انج��ام دهن��د م��ادرمي توان��د ب��راي ص��رفه

جویی در وقت آنها را با هم به پستان بگذارد.چنانچه یک شیرخوار بهتر شير مي خورد و دیگري کمتر فعال است ، مادر

باید هر بار جای آنهارا عوض کند تا هردوپستان ب��ه خ�وبي ش��یرتولید کنن��د. اگر يك شیرخوار مکیدن مؤثر کمتری دارد چنانچ��ه ه��ر دو همزم��ان تغذي��ه شوند، و دیگری در همان زمان قوی می مکد، ب��ا این ک��ار رفلکس اکس��ی

توسین فعال می شود و شيرخواراول نيز بهره مند مي گردد.

تغذیه نوزاد و کودک بزرگتر باشيرمادر

وقتي فرزند جدید به دنیا می آید، بطور معمول الزم نیست کودک بزرگ��تر از شیرگرفته شود. اگر مادر از نظر تغذیه ای و استراحت مراقب خ��ودش

باشد، براي هردوشیرکافی تولید خواهد کرد.چه کمبود غذا در خانواده باشد یا نباشد شیرمادر می تواند س��هم عم��ده و

اصلی رژیم غ��ذایی ک�ودک محس��وب ش��ود. چنانچ��ه ش��یرمادر قط��ع ش��ود کودک خردسال در معرض خطر قرار خواهد گرفت بویژه اگر منابع غذایي حیوانی در رژیم غذایی او موجود نباشد. توجه كافي به تغذیه مادر و تامين آن، بهترين راه براي اطمين��ان ازتغذي��ه مطل��وب م��ادر، ن��وزاد و ش��يرخوار

خردسال است. از قطع ناگهانی شيرمادر بايد همواره اجتناب نمود.

- پیشگیری ودرمان مشکالت بالینی شایع 3 دقیقه10

ازطری��ق اج��رای اق��دامات ذی��ل م��وارد زی��ادی از هیپوگلیس��می، کم آبی و یرق�����������������������������������������������������������������������������������������ان را

می توان پیشگیری نمود: - برقراری هرچه زودترتماس پوست با پوست مادر و نوزاد تا گرماي م��ورد ني��از

نوزاد تامين شود.-تغذیه از پستان مادر هرچه زودتر شروع شود و بطورمکرر انجام شود.

-نوزاد و مادر هم اتاق باشند واز هم جدا نشوند تا تغذیه مکرر امکان پذیر باشد. -چنانچه شیرخوار به دلیل ضعف یا خواب آلودگی قادر به مکیدن مؤثر از پس��تان مادر نباش�د بای�د م�ادر را تش�ویق ک�رد ت�ا ش��یرش را بدوش�د و ب�ا فنج��ان ب�ه او

بخوراند. - به نوزاد آب ندهید. آب در کاهش یرقان اث��ری ن��دارد و ممکن اس��ت آن��را ب��دتر

کند. - تمام نوزادان رادر روزهای اول مشاهده کنید تا مطمئن ش��ویدكه آنه��ا در ح��ال

یادگیری مکیدن بطور خوب و مؤثرمی باشند.

هیپوگلیسمی نوزاد

هیپوگلیسمی به معنی کاهش س��طح قن��د خ�ون اس��ت. ن��وزادان ن��ارس ی��ا کوچک برای سن حاملگی ونوزادانی ک��ه خ��ود بیمارن��د ی��ا مادرش��ان بیم��ار

است ممکن است دچار هیپوگلیسمی شوند.شواهدی وجود ندارد که نش��ان ده��د هیپوگلیس��می ب��دون عالمت در ن��وزاد

رسیده سالم مضر باشد.ن��وزاد س��الم رس��یده ب��ه دلی��ل دری��افت ناک��افی ش��یر بس��هولت دچ��ار

هیپوگلیس�����������������������������������������������������������������������������������می نمی شود. چنانچه نوزاد رسیده سالم دچار عالئم هیپوگلیس�می ش�ده بای��د

او را از نظرساير مسائل زمینه ای بررسی کرد.

یرقان )زردی(یرقان یا زردی رنگ پوست در نوزادان به دلیل اف��زایش بیلی روبین خ��ون

در هفته اول عمر شایع است. رنگ زرد را در قسمت سفیدی چشم خیلی راحت تر می توان مشاهده کرد. آغوز به دفع مکونیوم کم��ک می کن��د وب��ا

این کار بیلی روبین اضافی از بدن نوزاد دفع می شود.

کم آبیشیرخواران سالمی که منحص��را" ب��ا ش��یرمادر تغذی��ه می ش��وند، نی��از ب��ه

مایعات اضافی برای پیشگیری ازكم آبی ندارند.شیرخوار دچار اسهال باید مکررا" با شیرمادر تغذیه شود. تغذیه مک��رر ب��ا

شیرمادر تامین کنن��ده مایع��ات، م��واد مغ��ذی و فاکتوره��ای ایم��نی بخش و حفاظتی است . بعالوه فاکتوره��ای رش��د موج��ود در ش��یرمادر ب��ه ج��بران

رشد ناشي ازآسیب روده کمک می کنند.

شیرخوارانی که مشکالت تنفسی دارندشیرخوارانی که مش��کل تنفس��ی دارن��د بای��د ب��ا مق��ادیر کم ومک��رر تغذی��ه

شوند. چون به راحتی خسته می ش��وند. تغذی��ه ب��ا ش��یرمادر ت��امین کنن��ده مواد مغذی ، مواد ایمنی بخش،ک��الری، مایع��ات وآرامش ش��یرخوار دچ��ار

دیسترس و مادراست.

شیرخوارانی که دچار مشکالت عصبی هستند شیرخواران دچار س��ندرم داون ی��ا مش��کالت عص��بی هم می توانن��د ب��ا ش��یرمادر تغذیه شوند. چنانچه شیرخوار نتواند از پستان مادر تغذیه کند رسانیدن ش��یرمادر

به او بسیار حائز اهمیت است. بعضی روش های کمک به او عبارتنداز: -تشویق تماس زودرس پوست با پوست مادرو نوزاد و زود ش��روع ک��ردن تغذی��ه

باشيرمادر -ممکن است الزم باشد شیرخوار برای تغذیه مکرر از پستان مادر بی��دار ش��ود و

نيزتحریک شود که در خالل تغذیه هشیار باقی بماند.-به مادر کمک کنید تا شیرخوار را به درستی بغل کند و به پستان بگذارد.

-به مادر کمک کنید تا پستان خودش و چانه شیرخواررا دروض��عیت مناس��ب نگ��ه دارد بطوری که فک شیرخوار ثابت بماند و شیرخوار بتواند درتمام طول تغذی��ه ، پستان را خوب نگهدارد.مادر می توان��د ب��ه آرامی چان��ه ش��یرخوار را ب��ا انگش��ت شست و انگشت اشاره خود نگهداری كرده وبا سه انگشت دیگر پس��تان را نگ��ه

دارد.

Dancer را نش��ان دهی��د. عکس پس��تان گ��رفتن ب��ه نحو6/10 و 5/10-اس��الید handC positionسندروم داون دارد.6/10تصویر )را نشان می دهد. كودك در

: به عالوه - تغذیه شيرخوارصرف نظ��ر از روش آن، ممکن اس��ت ط��ول بکش��د. ب��ه م��ادر کمک کنید تا درك كند که دراین کودکان تنها تغذیه با شیرمادر نیست كه ط��والنيمي ش����������������������������ود بلک����������������������������ه هرن����������������������������وع

تغذیه ای ، به صرف وقت نياز دارد. - مادر ممکن است نیاز داشته باشد شیرش را بدوشد وآنرا ازطری��ق فنج��ان ب��ه

شیرخوار بدهد. -از مصرف سرشیش��ه وگ��ول زن��ک اجتن��اب ورزی��د زی��را ممکن اس��ت ب��رای این ش��یرخواران خیلی مش��کل باش��د ک��ه مکی��دن پس��تان و سرشیش��ه ه��ردو را ی��اد

بگیرند. -بعضی از شیرخواراني كه دچار مشکالت عصبی هستند ح��تی ب��ا وج��ود دری��افت

شیرکافی، آهسته وزن می گیرند. -بعضی از ش��یرخواران دچ��ار مش��کالت عص��بی، ممکن اس��ت مش��کالت دیگ��ری

نظیر بیماری های قلبي داشته باشند.

-دالیل پزشکی برای دادن سايرغذاها بجز ش{{یرمادر ب{{ه ش{{يرخوار4دقیقه10

گاهی اوقات تغذیه با شیرمادر شروع نشده ویا متوق��ف ش��ده ب��دون آنك��ه دليل روشن پزشكي وجود داشته باشد. این مهم است که بتوانید تشخیص

دهید که : شیرخوارانی وجود دارند که نمی توانند از پستان تغذیه کنند ام��ا ش��یرمادر-

برای آنها غذای انتخابی است. ش��یرخوارانی ک��ه هیچ ن��وع ش��یری ب��رای آنه��ا مناس��ب نیس��ت و ش��یرهای-

مصنوعی معمولی را هم نمی توانند دریافت کنند..شیرخوارانی که به هر دلیلی شیرمادر در اختیار آنها نیست-

لذا بایستی برای هر گروه اقدامی انجام داد.شیرخوارانی که قادر نیستند از پس��تان م��ادر ش��یربخورند می ت��وان

آنها رابا شیردوشیده مادر ازطریق لوله معده، فنجان ی��ا قاش��ق تغذی��ه ک��رد. مطمئن شوید که شیرخوار شیرپسین را دریافت می نماید ک��ه ح��اوي چ��ربی

بااليي است و به رشد او کمک می کند .تع��داد بس��یار کمی از ش��یرخواران ب��ا نقص متابولیس��م متول��د می

شوند نظیر بیماریهای متابولیک ، گاالکتوزمی ،فنیل کتونوری یابیماری ش��ربت اف���را. این ش���یرخواران ممکن اس���ت نی���از ب���ه تغذی���ه نس���بی ی���ا کام���ل

باش��یردیگری)رژیمی( داش��ته باش��ند ک��ه ب��رای ش��رایط وی��ژه متابولی��ک آنه��امناسب باشد.

ممکن است مادر دور از شیرخوار باشد و شدیدا" بیمار یا فوت شده باش��د مثبت اس��ت وتص��میم آگاهان��ه گرفت��ه اس��ت ک��ه ش���یرندهد. اینHIVی��ا

شیرخواران به تغذیه جایگزین نیاز دارند. شرایط مربوط به سالمت مادر ک��ه ممکن اس��ت ش��يرخوارنیاز ب��ه غ��ذاهای دیگرغيرازش��يرمادر داش��ته باش��د در

ذكر شده است.13فصل شیرخواراني که به دالیل پزشکی اجازه ندارن��د تغذی��ه انحص��اری ب��ا

شیرمادر داشته باش��ند بای��د توس��ط اف��راد متخص��ص تحت نظ��ر باش��ند. الزم است این شیرخواران برنامه تغذیه اي خاص خود را داشته باشند و بايد م��ادر و خانواده به طور ک��امال" ش��فاف و روش��ن در م��ورد چگ��ونگی تغذی��ه ک��ودک

آموزش ببینند. اگر شیرخوار نیاز به شیرخاصی دارد مطالب آموزش��ی در اختی��ار م��ادر ق��رار

دهید و نکات مورد نیاز را با آنها بحث کنید.

ازشرکت کنندگان بخواهید چنانچه سئوالی دارن��د مط��رح نماین��د س��پس مط��الب فص��ل راخالصه کنید.

:10کنترل آگاهی مطالب فصل هفت�ه دارد ک�ه در بخش م�راقبت وی�ژه ن�وزادان33*لیال یک شیرخوار نارس

بستری است. این نکته بسیار ح��ائز اهمیت اس��ت ک��ه ش��یرخوارش ش��یرمادردریافت کند.

- چطور به لیال کمک می کنید که شیراوجاری شود و چطور کمک می کنید کهپس از چند روز شیرخوار مستقمیا" از پستان مادر بمکد؟

*نسرین دوقلو زایمان کرده ودو دختر به دنیا آورده است. -او نگران است که شیرکافی برای تغذیه ه��ردو نداش��ته باش��د و محت��اج دادن فرموال شود. اولین چیزی که می توانید به نسرین بگوئید ت��ا در او اعتم��اد ب��ه نفس ایجاد کنید چیست؟ برای اینک��ه فرزن��دانش را ش��یربدهد چ��ه توص��یه ای

دارید؟

10 خالصه فصل

شیرخواران نارس، کم وزن ، بیمار یا دارای نیازهای غذایی خاصشیرمادر برای شیرخواران پره ت��رم، کم وزن ی��ا دارای نیازه��ای خ��اص

اهمیت دارد. این نوع تغذیه موجب محافظت آنها شده عالوه ب��ر ت��امینغذا به رشد وتکامل آنها نیز کمک می کند.

تغذیه هر شیرخوار به نیازها و شرایط خاص او بستگی دارد. براس��اس توان مکیدن شيرخواران می توان نح��وه م��راقبت را ب��ه چن��دین طبق��ه

تقسيم نمود: م��ادر را تش��ويقشیرخواری که نمی تواند از راه دهان تغذیه شود. -

كنيد تا شيرش را بدوشد تا توليد شير خود را براي زماني كه ش��يرخوار ق��ادرب�������������������������������������������ه ش�������������������������������������������يرخوردن مي شود حفظ نمايد. شيردوش��يده ش��ده را مي توان��د ب��راي مص��ارف بع��دي

فريز كند. شیرخواری که قادر به تغذيه از دهان مي باش{{د ام{{ا خ{{وب نمي-��

. اگر شيرخوار توان��ايي دارد شيردوش��يده ش��ده را ب��ا لول��ه و فنج��ان ب��همكدشيرخوار بدهيد.

اجازه-شیرخوار قادربه مكيدن مي باشد اما نه در حد تغذيه كامل. دهيد شيرخوار هر زمان كه مايل است پستان را بمك��د. دفع��ات كوت��اه م��دت تغذيه ممكن است نسبت به تغذيه طوالني مدت با فواصل طوالني ت��ر ك�ودك را كمتر خسته نمايد عالوه بر دفعات تغذيه شيرخوار، شيردوشيده شده م��ادر

را با لوله يا فنجان به شيرخوار بدهيد. مادر را ب��راي ش��يردهيشيرخوار بخوبي قادر به مكيدن مي باشد.-��

مكرر بمنظور تغذيه ، حفاظت در برابر عفونت ه��ا و ب��راي تس��كين و راح��تيمادر تشويق كنيد.

ب��ه ط��ور مث��ال شيرخوار ق{{ادر ب{{ه دري{{افت ش{{يرمادر نمي باش{{د. - ش��يرخوار دچ��ار بیم��اری متابولی��ک نظ��یر گ��االکتوزمی اس��ت و ب��ه فرم��والی

مخصوص نیاز دارد.

با دادن غذا، مایعات، و فراهم كردن امكان استراحت از مادر م��راقبت کنید وبه او کمک کنید که با شیرخوار تماس نزدیک داشته باشد.

انتظار داشته باشید که شیرخوار درطول مكيدن پستان مکررا" توق��ف داشته باشد تا استراحت کند . برنامه ریزی کنید که تغذیه ب��دون عجل��ه وبدون سرو صدا و طوالنی مدت انجام شود. از سرو صدای بلند ، ن��ور زی��اد، ض��ربه زدن ،ب��اال و پ��ائین ان��داختن و تک��ان دادن در خالل تغذی��ه

بپرهیزید.، م��ادر و ش��یرخوار راب��راي ت��رخيص آم��اده كني��د ازطری��ق: هم ات��اقی

تشویق تماس پوست با پوست ، ص�رف وقت ب�رای ی�ادگیری تغذی�ه ب�ا شیرمادر و تشخیص عالئم آمادگی برای ش��یرخوردن و آگ��اهي از اينك��ه

اگر دچار مشکل شد از چه کسی کمک بگیرد. درمورد شیرخوارانی که نیازهای خاص دارند پیگیری زود به زود داش��ته

باشید.

تغذیه بیش از یک فرزند باشيرمادر مادران می توانند شیرکافی برای فرزندان دو و ح��تی س��ه قل��و داش��ته

باشند. فاکتور کلیدی،تولی��د شیرنیس��ت بلک��ه داش��تن وقت ، حم��ایت وتشویق از سوی پرسنل بهداشتی درمانی، خانواده و دوستان است.

پیشگیری ودرمان مشكالت شایع بالینی

به اج��را درآوردن اق��داماتی نظ��یر برق��راری تم��اس پوس��ت ب��ا پوس��ت زودرس مادرو نوزاد ، تغذیه مکرر و زودرس از پستان مادر، هم ات��اقی مادر و شیرخوار، دوشیدن شیر وتغذیه فنجانی در شیرخوار خواب آلود یا ضعیف و اجتناب از دادن آب می تواند موارد زیادی از هیپو گلیسمی

، یرقان و کم آبی را پیشگیری نماید.

ش{{{{یرکمکی عالوه م{{{{وارد اندیکاس{{{{یون پزش{{{{کی ب{{{{رای دادنبرشیرمادر

ب��رخی ش��یرخواران تحت ش��رایط ط��بی خ��اص ک��ه نمی توانن��د تغذی��ه انحصاری باشيرمادرداشته باشند باید توسط كارمند بهداش��تي درم��انی

آموزش ديده مالقات و پیگیری شوند.

آیا شیرخوار نیاز به شیر جایگزین دارد؟

ماه اول عمر الگوی طبیعی تغذيه ش��يرخواران6تغذیه انحصاری با شیرمادردر اس����ت وبخص����وص ب����رای مادروشیرخوارمفیداس����ت . در تع����داد کمی از شيرخواران ممکن است اندیکاسیون پزشکی ب��رای ش��یرکمکی ی��ا ج��ایگزینی کامل شیرمادر وجود داشته باشد. بسيارمفيد است كه شما م��وارد زي��ر را از

يكديگر تميز و تشخيص دهيد:ش��يرخواراني ك��ه نباي��د ش��يرمادر ي��ا ه��ر ن��وع ش��ير ديگ��ري از جمل��ه

فورموالي معمولي را دريافت كنند و نياز به فورموالي مخصوص دارند.شيرخواراني كه شيرمادر ب��راي آن��ان به��ترين انتخ��اب اس��ت ام��اممکن

است برای مدت محدودی نیازبه غذابجزشیرمادرداشته باشند.

شيرخواراني كه ش{{یرمادربرای آنه{{ابهترین غذابحس{{اب می آی{{دولی این ممکن است برای مدتی محدودنیازب{{ه ش{{یرکمکی داش{{ته باش{{ند

شامل نوزادان خيلي كم وزن و خيلي نارس يعني نوزاداني كه گروه می تواند هفتگي متول��د مي ش��وند،32 گ��رم و ي��ا در س��ن کم��تراز 1500با وزن كمتر از

همچ����نين م����وارد زي����ر را ش����امل مي ش����وند: ش����يرخواران در مع����رض خطرهيپوگليس���مي ناش���ي ازاختالل آداپتاس���یون متابولی���ک ی���اافزایش نیازب���ه

ی����ادرطی زایم����ان دچاراس����ترس قاب����ل مالحظ����ه-SGAگل����وکز)ن����ارس-

هیپوکسی/ایسکمی ش��ده ان��د,آنهاک�ه بیماراندوآنهاک�ه مادرانش��ان مبتالب�ه دی��ابت بوده وقندخونشان به تغذیه مطلوب پستانی یاشیرمادرپاسخ نمی دهد

شيرخواراني ك{{ه نباي{{د ش{{يرمادر ي{{ا ه{{ر ن{{وع ش{{ير ديگ{{ري از جمل{{ه ش��امل ش��يرخواراني مي ش��ود ب��افورموالي معمولي را دري{{افت كنن{{د ،

برخي شرايط نادر متابوليك نظير گاالكتوزمي ك��ه ني��از ب��ه فورم��والي مخص��وص ع��اري از گ��االكتوز دارن��د و ي��ا ش��يرخواران مبتال ب��ه بیم��اری ب��ابوی ادرارش��ربت افراکه شیرخاص بدون لوسین,ایزولوسین,ووالین نیازدارن��دو فني��ل كتونوري��ا ك��ه شیرمخصوص بدون فنیل آالنین نیازدارند) قسمتی ازتغذيه آنان باشيرمادرباپایش

دقیق امکان پذیرمی باشد(

10 مطالب اضافی برای جلسه

استفاده از شیردوشیده:شیرمادری که نوزاد ن�ارس ب�ه دنی�ا آورده محت�وی پروت�ئین ، کلس�یم و

سدیم بیشتری نسبت به شیرنوزاد رسیده است. نوزاد نارس اغلب ب��هپروتئین بیشتر نیاز دارد واین موضوع کمک کننده است.

میلی100 کیل��و ک��الری ب��رای ه��ر 65شیرمادر با ارزش انرژی معادل میلی لی��تر ب��ه ازای ه��ر کیل��وگرم در روز ،200لی��تر و حجمی مع��ادل

Kcalان��رژی مع�ادل در روز را ت��امین خواه��د ک�رد. چنانچ��ه م��ادر130 بیشتر از نیاز فرزندش شیرداش��ته باش��د مي توان��د شیردوش��یده ش��ده خود را مدت كوتاهي در ظرف بگذارد ثابت بماند تا ش��یر انته��ایی غ��نی از چربی روی آن بایستد. می توان اين چربي يا خامه را به ش��یری ک��ه شيرخوار بطور معمول می نوشد اض��افه نماي��د و از این طری��ق ارزش

انرژی شيرباالتر مي رود.( بعض��ی از بخش ه��اي ن��وزادان ب��ه ش��یرمادر، غ��ني كنن��دهFortifierو )

فرموال اضافه می کنند تا رشد شیرخوار را سرعت بخشند. اثرات دراز مدت رشد سریع دراین دوران شناخته نشده است . افزودن این م��وادب�����������������������������������������ه ش�����������������������������������������یرمادر می تواند منجرب��ه اض��طراب م��ادر ش��ود ک��ه ش��یرش ب��رای فرزن��دش مناسب وکافی نیست. اورا مطمئن کنید شیرش برای فرزن��دش خ��وب ومناسب است. چنانچه ب��ه دالی��ل پزش��کی نی��از ب��ه اف��زودن چ��یزی ب��ه شیرمادر باشد به او توضیح دهید که شیرخوار برای مدت کوت��اهی نی��از

به این مواد اضافه دارد.،چنانچه شیرمادر و فرموال به صورت توام ب��ه ش��يرخوارداده مي ش��ود

جذب فرم��والی مخل��وط ش�ده ب�ا ش��یرمادر به�تر ص�ورت می گ�یرد ت��ا زمانی که فرموال و شيرمادرجدا جدا به کودک داده شود. افزودن م��واد کمکی ب��ه ش��یرمادر ی��ک سیاس��ت اس��تاندارد همگ��انی ب��رای هم��ه

ش������������������یرخواران در بخش������������������ها محس������������������وب نمی شود وباید براساس نیاز هرشیرخوار تصمیم گیری شود.

هیپوگلیسمی نوزادنوزاداني که با شیرمادر تغذیه می ش��وند س��طح گل��وكز خونش��ان به��تر

تنظیم می شود تا ن��وزاداني ک��ه ب��ا شیرمص��نوعی تغذی��ه می ش��وند. ن��وزادان کاهش قندخون را با استفاده از سوخت موجود در ب��دن خ��ود ب��ه ط��ور

مثال گلیکوژن ذخيره شده در کبد جبران می کنند. ن��وزادان س��الم رس��یده ب��ه راح��تی دچ��ار هیپوگلیس��می ب��ه دلی��ل کم غ��ذایی

نمی شوند . چنانچه نوزاد سالم رسیده عالئم هیپوگلیسمی نشان دهد باید از نظر مسائل زمینه ای بررسی شود. عالئم هیپ��و گلیس��می عبارتن��د از ک��اهش سطح هشیاری ، تش��نج،ش��ل ش��دن ب��دن و آپن��ه. ب��ا مش��اهده این عالئم بای��د

بالفاصله شیرخوار توسط پزشک ویزیت شودیرقان فیزیولوژیک:

شایعترین نوع یرقان در نوزادان یرقان فیزیولوژیک است ك��ه ح��اکی از بیماری در نوزاد نمی باشد. معم��وال" در روز دوم ی��ا س��وم تول��د ظ��اهر شده و روز دهم برطرف می شود. تخریب گلبول های قرمز جنینی که نوزاد بعداز تولد به آنها نیاز ندارد سریع تر از آن حدي که کب��د ناب��الغ او بتواند از عهده آن ها برآید،. همچنان که عملکرد كبد اوتکام��ل پی��دا می کند یرقان کاهش می یابد. بیلی روبین عمدتا" ازطریق مدفوع دفع می شود ونه ادرار. لذا دادن آب ب��ه ک��اهش س��طح بیلی روبین کمکی نمی

کند.یرقان طول کشیده:

م��اه ط��ول بکش��د. بای��د3 هفته تا 3گاهی یرقان ممکن است به مدت ش��یرخوار را ب��رای رد یرق��ان غیرع��ادی وی��زیت نم��ود. چنانچ��ه ک��ودک شیرمادر می خ��ورد و خوش��حال اس��ت و خ��وب وزن می گ��یرد یرق��ان خفیفی دارد. در اين شرايط یرقان ط��والنی م��دت ن��درتا" ی��ک مش��کل

محسوب می شود.یرقان غیرطبیعی یا پاتولوژیک:

يرقان غير طبيعي درزمان تولد ویا ظرف ی��ک ی��ا دو روز اول دی��ده مي ش��ودومعموال" به تغذیه ارتباطی ندارد .

معموال" شیرخوار بیمار است. مادر باید ش��یربدهد مگ��ر اینک��ه دچ��ار ش��رایطبسیار نادر متابولیکی نظیر گاالکتوزمی باشد.

درمان یرقان شدید:. فت��وتراپی در یرق��ان ش��دید ب��ه ک��ار می رود ت��ا بیلی روبین را بش��کند

تغذیه مکرر با شیرمادر برای پیشگیری از کم آبی بسیارمهم است. اگر شیرخوار خواب آلود است شیردوش��یده ش��ده ب��ه او بدهی��د. آب ی��ا آب قند کمکی به کاهش یرقان نخواهد کرد ولی برداش��ت شیرمادرتوس��ط

سیرخوار را کاهش خواهد داد.

مشکالت قلبی

ممکن اس��ت اين ش��یرخواران ب��ه راح��تی خس��ته ش��وند. تغذی��ه مک��رر وکوتاه مدت کمک کننده است با این نوع تغذیه ش��یرخوار ق��ادر خواه��د بود راحت تر نفس بکشد. تغذیه با ش��یرمادر کم��تر اس��ترس زا ب��وده و شيرخوار انرژی کمتری صرف می کند. بن��ابراین وزن گ��یری ش��یرخوار بهتر است.شیرمادر بدلیل حفاظت ک��ودک از ابتال ب��ه بیم��اری، احتم��ال بستری شدن راکاهش می دهد و به رشد وتکامل بهتر ش�یرخوار کم�ک

می کند.

شکاف کام ولب

تغذیه ازپستان مادر حتی در موارد شدید شکاف لب وکام امک��ان پ��ذیر است. بدلیل اینکه این شیرخواران بیشتر در معرض خط��ر اوتیت م��دیا و عفونت تنفسی فوقانی قرار دارند ، تغذیه با شیرمادر برای آنها حائز

اهمیت است.شیرخوار را طوری نگه دارید که بینی و گلوی او ب��االتراز پس��تان ق��رار

گیرد. این کار از نشت شیر ب��ه داخ��ل حف��ره بی��نی جلوگ��یری می کن��د. ورود شیر به بینی در حین شیرخوردن، تنفس را مشکل می کند. نس��ج پستان ی��ا انگش��ت م��ادر می توان��د ش��کاف لب را پرک��رده وکم��ک کن��د

شیرخوار مکش را ادامه دهد.تغذیه شيرخوار مدتي طول خواهد کشید. از مادر بخواهید ص��بور باش��د

چون شیرخوار خسته می شود ونی��از ب��ه اس��تراحت دارد. ممکن اس��ت مادر نی��از ب��ه دوش��یدن ش��یر و ش��یرکمکی داش��ته باش��د. او می توان��د شیردوشیده شده را با فتجان یا سیستم مکمل رس��ان )کم��ک پس��تان( به شیرخوار برساند. به دنبال ج�راحی ت�رمیم ش�کاف، تغذی��ه ازپس�تان

مادر به محض هشیار شدن شیرخوار از سر گرفته می شود.

شیرخواران محتاج جراحی

شیرمادربه راحتی هض��م می ش��ود، ل��ذا م��دت زم��ان الزم ب��رايNPO بودن شيرخوارکمتر از شیرمصنوعی است .به طور کلی نباید شیرخوار

باشد. دراین مدت والدین بايد شیرخوار را بهNPO ساعت 3بیشتر از طرق مختلف آرام کنند. به محض بیدار شدن شيرخواربعداز عم��ل می

توان اورا از پستان مادر تغذیه کرد.،زود ش��روع ک��ردن تغذی��ه پس��تانی پس از ج��راحي ب��ه ک��اهش درد

ایجادآرامش شیرخوار وتامین مایعات و انرژی موردنياز اوکمک خواه��د کرد.چنانچه ش��یرخوار نتوان��د مق��دار زی��اد ش��یرمادر را بالفاص��له بع��داز عمل و هشیار شدن مصرف نماید، مادر می تواند شيرش را بدوش��د و اجازه دهدكه شیرخوار پستان خالی رابمک��د ت��ا زم��انی ک��ه وض��عيت او

( شود.Stableپايدارتر)

11جلسه : شیرخواراني كه قادر به تغذيه از پستان5 اقدام

نيستند

اهداف جلسه:در پایان اين جلسه شرکت کنندگان بايد قادر به موارد زير باشند:

-شرح دهند که چرا دوشیدن دستی مفید است و چطور بدوشند1دقیقه15

دقیقه15-کمک عملی برای دوشیدن دستی به مادر ارائه نمایند2 دقیقه5- استفاده ايمن از شيرمادران دیگر را شرح دهند3 دقیقه25- روش تغذیه فنجانی را شرح دهند.4

دقيقه60 كل مدت جلسه

نم��ايش تغذی��ه فنج��انی انج��ام مي ش��ود. اگ��ر م��ادر و3در ط��ول تم��رین ب��الينيشیرخواری حضور دارند آنها را به کالس بیاورید.

مواد آموزشي: سیس��تم3/11 تغذیه فنجانی، اس��الید 2/11 دوشیدن دستی، اسالید 1/11اسالید

Breastمکمل رسان یا کمک پستان supplementer 2-3، مدل پستان ب��رای ه��ر نفر یکی.

عروسک، فنجان کوچک، پارچه ، فنجان روباز وب��دون لب��ه ت��یز، فنج��ان ي��ا پيمان��ه دارویی، فنجان تخم مرغ یا فنجان یا اس��تکان کوچ��ک. اگ��ر ازاس��تکان ی��ا فنج��ان

شیشه ای استفاده كنيد، شیررا راحت ترمي توانيد مشاهده کنيد. ج���زوات روش تغذی���ه فنج���انی و دوش���یدن ش���یر را ب���ه ش���ركت كنن���دگان

بدهید)اختياري(. فعاليت اختياري: استفاده ازشیردوش هایی که در محل موجودند:مطمئن ش��وید شركت كنندگان روش استفاده از آنها را می دانند. ب��راي مع��رفی ش��يردوش ه��ا ازنماینده کمپانی ها دع��وت نكني��د.چ��ون مک��رر توص��یه خواه��د ک��رد وس��ایلش را

بخرند.کمک پستان یا مکمل رسان خانگی یا تجاری برای نمايش.

من{{{{{{{{{{ابع ب{{{{{{{{{{راي مطالع{{{{{{{{{{ه بيش{{{{{{{{{{تر مربي{{{{{{{{{{ان:

- یادگیری روش دوشیدن دستی1

از ده اقدام شیردهی موفق در بيمارستانها بشرح زير است :5اقدام ب{{ه م{{ادران روش تغذي{{ه باش{{يرمادر و چگ{{ونگي حف{{ظ ت{{داوم شيردهي حتي هنگام جدايي از شيرخوار را آموزش دهند و ب{{راي

حل مشكالت شيردهي كمك و حمايت كنند.

سئوال : چرا يادگيري دوشیدن دستی شير براي مادر مفيد است؟ منتظر شوید چند شرکت کننده پاسخ بدهند.

چرا مادران باید دوشیدن دستی را یاد بگیرند؟

:دانستن روش دوشيدن دستي مفید است زیرا در شرایط احتقان یا انسداد مجرا یا خ��ارج ک��ردن برای راحت کردن پستان -

چند قطره شير روی نوک برای تسکین نوک زخمی و دردناک که پستان را بگیرد,بدوشد یعنی:براي تشویق شیرخوار -

+ مادر شیررا به نوک پستان بیاورد تا شیرخوار بتواند آنرا ببوید ومزه کند.چنانچ��ه مکی��دن ن��وزاد ض�عیف اس��ت مس�تقیما" ب��ه داخ�ل ده��ان او +

بدوش��يد،یابخواه��د آرئ��ول پس��تان پ��ر را ن��رم کن��دوشیرخوار بتواند پستان رابگیرد.

+ اگر شیرخوار نمی تواند بمکد دوشیدن شير س��بب حف��ظ تولی��د ش��یرميشود یا تولید را افزایش می دهد.

وق��تي ش��یرخوار ق��ادر ب��ه مكي��دن نیس��ت ي��ابرای برای حفظ تولي��د ش��یر،-اف�������������������������زايش تولي�������������������������د ش�������������������������ير

. وقتي شيرخوارقادر به تغذي��ه از پس��تان نيس��ت يا براي بدست آوردن شير-

کوچک است و زود خسته می شود، يا هنگ�ام ج�دايي م�ادر و ش��یرخوار ازهم ، یا فراهم كردن شير براي بانک شیر.

مثبتHIV مثال براي مادران براي پاستوريزه كردن شيرمادر،-

بسیاری از مادران دوشیدن دستی را به دوشیدن با شیردوش به دالی��ل زیر ترجیح می دهند:

-دست همیشه با شماست، خراب نمی شود، نمی شکند، گم نمی شود.

-هنگامی ک�ه م��ادر تجرب��ه کس��ب می کن��د دوش��یدن دس��تی خیلی م�ؤثر وسریعتر است.

-بعضی از مادران تحریک پوست به پوست با دست را براحساس پالستیکشیردوش یا صدای شیردوش ترجیح می دهند.

-دوشیدن دستی معموال" مالیم تر از شیردوش است بخص��وص اگ��ر ن��وکپستان مادر دردناک باشد.

-احتمال انتقال عفونت کمتر است چون مادر از وس��یله ای اس��تفاده نمیکند که مورد استفاده دیگران هم بوده باشد.

روش دوشیدن دستی

فاطمه می داند که شیرمادر برای فرزندش بسیار با اهمیت است.چون فرزندش هنوز خوب نمی مکد باید شیرش را بدوشد.او با كمك پرستار

خیلی زود پس از تولد فرزندش دوشیدن شير را شروع مي کند.یادگیری دوشیدن شيروقتی پستان نرم است راحت تر از زمانی است

که پستان محتقن و دردناک است .:اقدامات کلیدی برای دوشیدن دستی عبارتند از

- اقدامات برای به جریان انداختن شیر-یافتن مجاری شیر

-فشردن پستان در محل مجاری شیر-تکرار در همه قسمت های پستان

جزوه دوشیدن شیر را به آنها بدهید. همچنانکه شرح می دهید مدل پستان را در اختیارآنها قرار دهيد

اقدامات برای به جریان انداختن شیر::مادر می تواند رفلکس اکسی توسین را به طرق زیر تحریک کند

-آرام,راحت و ریلکس باشد.-به فرزندش فکر کند. به شیرخوار یا حتی عکس او نگاه کند.

-پستانش را گرم کند و آرام ماساژ یا غلغلک دهد..-نوک پستان را به آرامی بین شست و انگشت بغلطاند

.مادران با تمرین قادرند به راحتی رفلکس اکسی توسین را فعال کنند اگر مادری عادت به دوشیدن دارد ممکن است نیاز به اق��داماتی ب��رای

به جریان انداختن شیرنداشته باشد.

نحوه یافتن مجاری شیرازمادر بخواهید به آرامی پستان را در لبه خارجی آرئول یا بافاصله ای

در حدود طول بند اول شست خود از عقب نوک پستان لمس کند سانتی متر(. بالمس متوجه می شود که احساس4اینچ یا 5/1) حدود

متفاوتی از بقیه پستان دارد و ممکن است چیزی شبیه یک نخ گره خورده یا یک ردیف نخود زیردست خود حس کند. اینها مجاری

شیرهستند. در هر قسمت که چنین احساسی داشته باشد انگشت اول

را روی آن و شست را در نقطه مقابل آن قرار دهد یا شست را روی مجرا و انگشت اول را مقابل آن قرار داده وبا بقیه انگشتان یابا دست

دیگر پستانش را حمایت کند.

فشار دادن مجاری پستاناز مادر بخواهید پستان خود را به كمك شست و انگشتان به آرامي

به طرف عقب و به طرف قفسه سینه كمي فشاردهد. سپس مجاري شير بين انگشت شست واول را فشار دهد. با این کار شیربه طرف نوک پستان جریان می یابد با برداشتن فشار و فشارمجدد و تکرار آن

شیرخارج می شود. ممکن است یکی دو دقیقه طول بکشد تا شیرخارج شود. ممکن است آغوز قطره قطره بیاید چون غلیظ و مقدار آن کم است. زمانی که رفلکس اکسی توسین به کار افتد

ممکن است شیربه بیرون پاشیده شود.

تکرار این عمل در قسمت های مختلف پستانهنگامی که جریان شیر آهسته می شود مادر شست وانگشتان خود را

در دورتا دور لبه آرئول حرکت می دهد تا همه قسمت های آرئول تخلیه شوند. وقتی جریان شیر متوقف می شود پستان دیگر را می

دوشد وتکرار می کند. )اگر باید هردو پستان را بدوشد(مادر می تواند دوشیدن رامتوقف کندوپستانش را ماساژ دهد و مجدد بدوشد واگر

الزم باشد می تواند چندبار این کار را تکرار کند.

چه زمانی بدوشدچنانچه شیرخوار قادر به مکیدن نباشد مادر باید بعداز زایمان به محض

ساعت اول دوشیدن را شروع نماید.6امکان و ترجیحا" در

مدت زمان دوشيدن:طول مدت دوشیدن به علت دوشیدن بستگی دارد

- اگر آغوز را برای نوزادی که قادر به مکیدن نیست می دوشند ممکن دقیقه دوشیدن الزم باشد تا یک قاشق مرباخوری آغوز به5-10است

1-2دست آید. توجه داشته باشيد که معده نوزاد خیلی کوچک است و هر ساعت آغوز به مقدار کم تمام نیازهاي او را برطرف مي كند.

بار یا6 دقیقه حداقل 20- اگر دوشیدن برای افزایش تولید شیراست ساعت بدوشند که حداقل یکبار آن در شب باشد. بنابراین24بیشتر در

دقیقه خواهد بود.100کل مدت دوشیدن در شبانه روز حداقل -چنانچه مادر می خواهد آرئول را نرم کند که شیرخوار آنرا بگیرد ممکن

بار فشردن داشته باشد.4 یا 3است نیاز به -چنانچه مادر در حال بازکردن یک مجرای مسدود است فشردن و ماساژ

باید تا برطرف شدن توده انجام شود. -چنانچه بعداز دوره نوزادی است و مادر شیرش را می دوشد تا وقتی در محل کار می باشد آنرا به شیرخوار بدهند، طول مدت دوشیدن به جریان

15شیرو مقدار شيرمورد نیاز شیرخوار بستگی دارد.بعضی از مادران دقیقه وقت براي دوشيدن صرف می کنند.30دقیقه و بعضی

-مادر می تواند یک پستان را بدوشد و از پستان دیگر شیرخوار را تغذیهکند.

شیرخواران نارس و بعضی از شیرخواران بیمار ممکن است در ابتدا فقط مقدار کمی شیر برداشت کنند. آنها را تشویق کنید که مکرر وکم

کم آغوز را دریافت نمايند. حتی مقدار کم شیرنیز مفید خواهد بود وهمان مقدار کم را که مادر می دوشد نباید هدر بدهد.

ممکن است با دوشيدن فقط چند قطره آغوز بدست آید . این قطرات برای شیرخوار ضروری و حیاتی است. مادر می تواند آنرا در یک قاشق ، فنجان کوچک یا مستقیما" داخل دهان شیرخوار بدوشد.

بنابراین هیچ قطره ای از آغوز هدر نمی رود. یک راه مفید این است که وقتی مادر آغوز را می دوشد فرد دیگری آنرا با سرنگ بکشد. يك

سي سي شيردر یک سرنگ كوچك زياد بنظر مي رسد.

نکات قابل توجه:موقع آموزش شیردهی به مادر الزم نيست كه كاركنان بهداشتی

درمانی پستان مادر را لمس کنند.ممکن است قبل از اینکه مقدار زيادي شیرخارج شود چند بار دوشیدن

الزم باشد لذا اگر در دوشیدن هاي ابتدایی شیرنیاید یا کم بیاید مادرنبايد نگران شود. با تمرین عملی شیربیشتری بدست خواهد آمد.

به مادر شرح دهید نوک پستانش را ندوشد. فشردن یا کشیدن نوک پستان به خروج شیر منجر نخواهد شد. بعالوه این عمل دردناک است

وبه نوک پستان صدمه می رساند.مادر نبايد موقع دوشیدن و فشار دادن پستان، برای خارج کردن

شیردستش را روی پستان بلغزاند یا آنرا مالش دهد. چون پستانصدمه می بیند.

با تمرین عملی ممکن است مادر این مهارت را بدست آورد که هر دو پستان را هم زمان بدوشد.

(چنانچه مادر هم می دوشد و هم شیرخواربزرگتر خود را شیر می دهد مثال وقتی مادر شاغل است( توصیه کنید اول بدوشد و بعد شیر

بدهد . شیرخوار قادر است شیرچرب انتهایی را از عمق پستان خارجنماید و مؤثرتر از دوشیدن عمل می کند.

دوشیدن نباید منجر به صدمه پستان شود.چنانچه مادر صدمه دید تكنيك هاي فوق را چک کنید و دوشیدن اورا مشاهده نمائید.

--تمرین دوشیدن دستی2دقيقه15

شركت كنندگان را به گروههاي دونفري تقسيم كنيد تا به كمك يكديگردوشيدن شير را تمرين كنند و يك مدل پستان به دونفر بدهيد.

شركت كنندگان مي توانند در گروه سه نفري تمرين كنند : يكنفر بعنوانمادر ، يك نفر كارمندبهداشتي و يك ناظر.

به یاد داشته باشيد که مهارتهای ارتباطی گوش کردن، تشویق کردن، دادن آگاهي و پیشنهاد را نباید فراموش کنید . دستور

ندهید ، مجادله نکنید.

دقيقه5-استفاده از شیرسايرمادران3

چنانچه شیرخواری نتواند از پستان شیربخورد بهترین انتخاب شیردوشیده شده مادرخودش می باشد. چنانچه شیرمادر خودش موجود نیست وشیرمادر دیگري در دسترس هست مناسب تر ازشیرگاو، بز، شتر یا سایر دام ها یا شیر گیاهی )سویا( مي باشد.

منفی باشد(HIV) مادر دیگر باید (( هنگامی که خانمی فرزند دیگری را شیربدهد دایهWet nursing

نامیده می شود. به شیر دوشیده شده مادر دیگر شیراهدایی گفته می شود.

دربعضی مناطق برای اهداء شیرجهت تغذيه شیرخوار نارس یا بیمار بانك شيرمادردایر کرده اند . در بانک های شیر، مادران را از

و سایر بیماری ها غربالگری می نمايند و شیررا با حرارتHIVنظر پاستوریزه

می کنند. بکارگیری شیر از بانک شیر یک انتخاب کوتاه مدت است . چون ممکن است به قدر كافي شير نداشته باشند ولذا باید

راه دیگری برای تغذیه اندیشیده شود.-چنانچه بانک شیردر منطقه دارید به شرکت کنندگان بگوئید.

-نحوه تغذيه شيرخوار باشیر دوشیده شده 4دقيقه25

اگر شیرخوار نتواند از پستان بمکد می توان اورا به طرق زیر تغذیه کرد:

-لوله بینی معده یا دهانی معده ای-سرنگ یا قطره چکان

-قاشق-دوشیدن مستقیم دردهان

-فنجانباید براساس شرایط هرمادر و شیرخوار تصمیم گرفت که چطور

شیرخوار تغذیه شود:براي شیرخواري كه نتواند بمکد و ببلعدتغذيه با لوله معده

استفاده مي شود.براي دادن مقادير خيلي كم شير)مثال"سرنگ يا قطره چكان

5/0آغوز( استفاده مي شوند. مقدار خیلی کمی شیر) بیشتراز

سی سی درهر بارنشود( در داخل گونه شیرخوار وارد کنید و اجازه دهید قبل از آنکه مقدار بیشتری بدهید آنرا ببلعد.)چنانچه سرنگ در

وسط زبان شيرخوارگذاشته شود و شیرخوارآمادگی بلع نداشته باشد خطر ریختن ناگهانی شیر در ته حلق شیرخوار را دارد. بعضی از شیرخواران سرنگ را نیز مثل سرشیشه می مکند، اگر در مرکز

دهانشان قرار گیرد. اما به این طریق ممکن است بیشتر از توان بلعیدن شیرخوار شیر به دهانش وارد شود وبرای او از آموختن

مکیدن پستان مشکل تر باشد.( شبیه تغذیه با سرنگ است که شیربه مقدارتغذیه با قاشق

خیلی کم به شيرخوارداده می شود . شیرخوار نمی تواند جریان شیررا کنترل کند. بنابراین اگر سریع داده شود خطر

آسپیراسیون وجود دارد. دادن مقادیر زیاد شیر باقاشق نیز وقت زیادی می گیرد و ممکن است شيرخوار يا تغذيه كننده او قبل از

اتمام شیر خسته شوند.چنانچه از قاشق بزرگ استفاده شودمشابه تغذیه با فنجان است.)یعنی بایدهمانگونه عمل شود(

ممکن استدوشیدن مستقیم در دهان شیرخوار شیرخوار را تشویق به مکیدن کند. بعضی از مادران قادرند با

این روش شیرخوار دارای شکاف کام را تغذیه کنند.درتمام روش های باال فرد شیردهنده تصميم مي گيرد که

. شیرخوار چه مقدار و با چه سرعتی شیرکمکی را می نوشد

تغذیه فنجانیاگر شیرخوار نتواند پستان رابمکد یا کامال" خودرا سیرکند ولی

توان بلع داشته باشد از تغذیه فنجانی استفاده می شود. ممکن است شیرخوار نتواند پستان را خوب بگیرد و کمی بمکد ولی زود

هفته را30-32خسته شود. یک شیرخوار باسن داخل رحمی می توان با فنجان تغذیه کرد.

: تغذیه فنجانی را نمايش دهيد.1/11- اسالید :تغذیه فنجانی منافعی دارد که برتر از روش های دیگر است

- برای شیرخوار خوشاینداست چون خشونت و تهاجم مثل لولهگذاری ندارد .

-به شیرخوار اجازه می دهد از زبانش برای یادگیری طعم هااستفاده کند.

-هضم شیرخوار را تحریک می کند.- هماهنگی تنفس/ مکیدن / بلعیدن را تشويق مي كند.

-باید شیرخوار را بغل کرد ولذا امکان تماس چشمی بوجود می آید.- به شیرخوار اجازه مي دهدكه سرعت ومقدار شیررا کنترل کند.

-تمیز نگه داشتن فنجان راحت تر از شیشه و سرشیشه است. -می تواند روش واسطه ای یا انتقالی برای تغذیه پستانی باشد نه

آنکه شکست در شیردهی تلقی شود.:ممکن است تغذیه فنجانی مضراتی داشته باشد

، شیر بهوریخت وپاش کند -اگر شیرخوار شیررا به خوبی نخوردهدر مي رود.

-اگر شیرخوار رسیده مرتبا" به پستان گذاشته نشود ممکن استفنجان را ترجیح دهد.

-ممکن است به جای پستان از تغذیه فنجانی استفاده شود چون آسانتر است. برای مثال ممکن است پرستار بخش مراقبت ویژه به جای صدازدن مادر وکمک به او که نوزاد کم وزن را از پستان

شیردهد، از تغذیه فنجانی استفاده کند.مقدار شیری که شیرخوار استفاده می کند از وعده ای به وعده

دیگر فرق می کند که البته با هر روش تغذیه ای چنین است. چنانچه شیرخوار دریک وعده کمتر شیرخورده، دفعه بعد زودتر

اورا شیربدهید. بخصوص اگر شیرخوار عالئم گرسنگی نشان ساعته را یادداشت کنید وبه وعده ها نگاه24دهد. مصرف شیر

نکنید.چنانچه شیرخواربدلیل ضعف نتواند همه نیازش را ازفنجان بنوشد از لوله معده هم استفاده کنید.

چنانچه مادر به تغذیه فنجانی آشنا نیست می توان اطالعات الزم رابه او داد.الزم است مادرنحوه تغذیه فرزندش با فنجان را

مشاهده کند. او باید اعتماد به نفس پیدا کند که خودش آنراانجام دهد.

فنجان مثل شیشه و سرشیشه نیاز به استریل کردن ندارد. روی آن باز است. درونش صاف ومسطح است وباشستن با آب داغ و صابون تمیز می شود. از مصرف لیوان های ناودان دار سفت وآنهاکه سطوح ناصاف دارند که ممکن است باکتری ها به آنها

بچسبند وسبب رشد میکروب ها شوند، اجتناب کنید.شیرخواری که با لوله معده تغذیه می شود می تواند پیشرفت

کند وبه تغذيه با فنجان وسپس به تغذیه کامل پستانی انتقال یابد. لزومی ندارد در سیرتکاملی اش یاد بگیرد که با شیشه

وسرشیشه تغذیه شود.

جزوه روش تغذیه فنجانی را به شرکت کنندگان بدهید.- با استفاده از عروسک، تغذیه فنجانی را نمایش دهید. به سئواالت پاسخ-

دهید ومطالب جلسه را خالصه کنید.

11 خالصه جلسه

یادگیری دوشیدن دستییادگیری دوشیدن دستی می تواند در موارد زیر مفید

باشد:پری دردناک پستان را برطرف می کند.-

-کمک می کند شیرخوار پستان را بگیرد.-تولید شیررا تداوم می بخشد.

-امکان تهیه شیررا برای شیرخواری که نمی تواند بمکد یا از مادر جداست یابرای تغذیه شیرخوار دیگر فراهم می سازد.

مثبت باشد می تواند شیرش را بدوشد وپاستوریزه کند.HIV- چنانچه مادر :مراحل کلیدی دوشیدن دستی بشرح زير است

رفلکس اکسی توسین یا جریان یافتن شیررا تحریک کنيد.- -مجاری شیررا پیدا کنيد.- مجاری را فشار دهيد.

- در همه قسمت های پستان تکرار کنيد..مقدار شیر بدست آمده با تمرین افزایش می یابد

استفاده از شیرسايرمادرانچنانچه برای شیرخوار شیرمادر خودش در دسترس

منفی شیر تهیه کرد كه نسبت به استفاده ازHIVنیست، می توان از مادر شیردام یا شیر گیاهی ارجح است.

روش تغذيه شيرخوار با شیر دوشیده شدهشیرخوارانی که نمی توانند از پستان تغذیه شوند، می

توانند به روش های زیر تغذیه شوند: - لوله بینی یا معده ، سرنگ یا قطره چکان، قاشق، دوشیدن مستقیم داخل

دهان ، فنجان.باید برای هر مادر و شیرخوار روش مناسب خاص آنان را

بطور انفرادی ارزيابي وانتخاب کرد.ازتغذیه فنجانی مي توان برای شیرخواری که قادربه

بلعيدن هست ولی نمی تواند مقدار کافی برای تامین همه نیازش بمکد،استفاده هفته بدنیا آمده غالبا" می30-32نمود. شیرخواری که با سن داخل رحمی

تواندتغذیه از فنجان راشروع کند چنانچه مادری از تغذیه فنجانی استفاده نمی کند ، نیاز به

اطالعات دارد والزم است نحوه تغذيه فرزندش با فنجان رامشاهده کند واعتمادبه نفس الزم را کسب نمايد.

11کنترل آگاهي جلسه دلیل یادگیری دوشیدن دستی را بیان کنید. 4

دلیل بهتر بودن تغذیه با فنجان4چنانچه شیرخوار نتواند پستان را بمکد رابرروش های دیگر ذکر کنيد.

دوشیدن شیر

شیرشما برای فرزندتان بسیار با ارزش است. دوشیدن شیر درموارد زیر مفید است:

-وقتی شیرخوار نمی تواند پستان را بمکد.-وقتی از شیرخوار دور می شوید.

-قطره ای شیرمی خواهید تا اورا به مکیدن تشویق کنید. -مقداری از شیر پسین را نیاز دارید که به نوک پستان زخمی خود بمالید و داليل

بسياردیگر.پستان شماپراست یادچارانسدادمجرای شیرهستید

شما مي توانيد كمك كنيد تا شيرتان به جریان افتد:-راحت بنشیند ، ریالکس باشید و به فکر فرزندتان باشید.

-پستانتان را گرم کنید.- پستان ها را ماساژ یا غلغلک دهید ونوک آنرا بین انگشتانتان بغلطانید.

-بگوئید پشتتان را ماساژ دهند.

از عقب نوک پستان و روي آرئول را لمس کنید و ببینید کجا .این مکان مثل گره های نخ یا نخوداحساس متفاوتی در لمس می یابید

درون غالف است و مکان خوبی برای فشار آوردن و دوشیدن است . شست را انگشت دیگر را درطرف مخالف آن قرار دهید.2-3دریک طرف پستان و

آن قسمت از پستان را که مجاری شیردر زیر آن قرار دارند فشاردهید.

اول پستان را به كمك شست و انگشتان به طرف قفسه سینه فشار دهيد وبعد شست و ساير انگشتان را به طرف یکدیگر فشار دهید و شیررا به طرف نوک

پستان هدایت کنید ، رهاکرده وتکرار کنید تا شیر شروع به آمدن کند.

زمانی که جریان شیر آهسته در همه قسمت های پستان تکرار کنید.

می شود، انگشتان خودرا در جهات مختلف پستان حرکت دهید و شیررا تخلیه نمائيد.)هنگامی که جریان شیرآهسته می شودپستان دیگررابدوشید( همچنان که

دست را جابجا می کنید گاهی پستان را ماساژ دهید. چنانچه دوشیدن برای بازکردن مجرای بسته است تنها ناحیه مسدود شده را بدوشید.

برای دوشیدن شیر باید زيادتمرین داشته باشید. فقط آغوز ممکن است قطره قطره بیاید.این قطرات برای فرزند شما ارزش حیاتی

دارد.

بستگی به علت دوشیدن دفعات متغیر خواهد بود. در اوایل که ساعت یکبار باید2-3شيرخوارنمی تواند از پستان بخورد. هر

دوشید.

تميز بودن دست ها و ظروف جمع آوری شير دوشيده شده اهميتبسيار دارد. نحوه ذخیره کردن شیر را نيز بحث كنيد.

نکاتي كه پیشنهادمي شونداماقانون نیستند:کاری را انجام دهید که براي شما بهترين است.- با دوشیدن نباید احساس درد ورنج و صدمه کنید واگر چنین است بگوئید کمکتان-

کنند. بپرسيد اگر سؤالي دارند مطرح كنند. شما مي توانيد از منبع زير استفاده كنيد:-

تغذیه شیرخوار با فنجان

چرا تغذیه فنجانی توصیه می شود: -یک روش غیرتهاجمی است وبرای شیرخوار خوشایند است وازروشهای

تهاجمی مثل لوله دهانی خبری نیست.-به شیرخوار اجازه می دهد با زبانش طعم ها را یادبگیرد.

-به هضم کمک می کند.- به هماهنگی تنفس ومکیدن وبلعیدن کمک می کند.

- باید شیرخوار در بغل نگه داشته شود وتماس چشمی را ممکن می سازد.

-به شیرخوار اجازه می دهد مقدار و سرعت مصرف شیررا کنترل کند.-تمیز نگه داشتن فنجان راحت تر از شیشه و سرشیشه است.

-می تواند یک روش واسطه ای در جهت انتقال به تغذیه پستانی ونه شکستشیردهی باشد.

چطور شیرخوار را با فنجان تغذیه کنید.

شیرخواررا در حالت نشسته یا نیمه نشسته در بغل خود داشته باشید. پشت، سرو گردن اورا به خوددستهایش مزاحم نباشد تکیه دهید. پیچیدن اودریک پارچه کمک می کند که پشت او حمایت شودو

-فنجان کوچک شیررا در تماس با لب او قرار دهید. -فنجان را به آرامی روی لب تحتانی او قرار دهيد بطوري كه لبه های آن با قسمت خارج لب باال تماس

یابد. -فنجان را کج کنید تا شیر با لب شیرخوار تماس پیدا کند. شیرخوار هشیار می شود و دهان وچشمش

را بازمی کند. شیرخوار نارس با زبان شیررا بدهان می برد.-شیرخوار رسیده ، می مکد و مقداری را هم می ریزد.

-شیررا درون دهان او نریزید و با نگهداشتن فنجان شیردرتماس بالب او اجازه دهید خودش آنرامصرف کند. وقتی به اندازه کافی مصرف کرد دهانش را می بندد و بیشتر نمی خورد.

چنانچه مقدار محاسبه شده را مصرف نکند ممکن است وعده بعد مصرف کند یا باید دفعات بیشتری ساعته را محاسبه کنید24اورا تغذیه کنيد. به مقدار مصرف یک وعده نگاه نکنید بلکه مقدار

.

11 اطالعات اضافی فصل

استفاده از شیرمادران دیگر برای شیرخوار

شیردایه:در بعضی فرهنگ ها چنانچه مادری فوت کند یا خیلی بیمار باشد فرزند

را به زن شیرده دیگری می دهند که شیرش بدهد. همچنین در زمانی که مثبت باشد ،دراینHIVمادری خیلی از فرزندش دورباشد یا مادر

درHIVصورت از مادر دیگری می خواهند به شیرخوار شیربدهد تا از آزمايشHIVامان بماند . با آن خانم باید مشاوره شود و از نظر

شودكه منفی باشد.چنانچه دایه از نظر جنسی فعال است باید توجه داشت رفتاری که

منجربه ابتالء به بیماری شود نداشته باشد. باید دایه از حمایت شیردهی وکمک الزم برخوردار باشد که شیردهی بخوبی جریان یابد.

باید تا آنجا که ممکن است مادر نزد فرزندش باشد تا پیوند عاطفی بين آنها برقرار شود.

شیراهدایی و حرارت دادن آن: حرارت دادن شیرویروسHIV را منهدم می کند. بنابراین مادر HIVمثبت

می تواند شیرش را حرارت داده به فرزندش بدهد. نباید شیرمادر را منفی یا مادری که وضعیت اوراHIVحرارت داد مگر الزم باشد. شیرمادر

نمی دانید برای فرزند خودش نباید حرارت داده شود . حرارت دادن بعضی از آنزیم ها و عوامل دفاعی شیررا کاهش می دهد.به هرحال

مثیتHIVشیرحرارت دیده بر شیرمصنوعی ارجحیت دارد.چنانچه مادراست لزومی نداردبرای فرزندش شیرش راحرارت دهد

اطالعات در مورد مصرف شیرسايرمادران وروش حرارت دادن ومشاوره تغذيه شيرخوار آمده است. )HIV کتاب 4شیردرفصل

)

نحوه تغذيه شيرخوار باشير دوشیده شده

چربی شیربه جدار لوله می چسبد ولذا انرژیتغذیه با لوله معده : شیردریافتی کاهش می یابد. چنانچه تغذیه با شیرمادر بطورممتد انجام می شود ،سرنگ محتوی شیررا زاویه دار نگهدارید و سرنگ را طوری

قرار دهید که محل خروجی در باالترین قسمت شیرباشد تا ابتدا شیرخامهدار به شیرخوار منتقل شود.

به اشکال و اندازه هاي مختلف وجودتغذیه با بطری و سرشیشه دارند و هیچ یک مناسب وشکل پستان مادر نیست. ممکن است كودكاني

که از این وسایل استفاده می کنندعالقه ای به گرفتن پستان نشان ندهند. شیرخوار می تواند از تغذیه با لوله معده به تغذيه بافنجان و سپس به

تغذيه مستقيم ازپستان انتقال داده شود و همه نیازش را از پستان تامینکند و لزومی ندارد با بطری تغذیه شود.

همیشه آب تمیز و سوخت برای تمیزکردن بطری و سرشیشه وجود ندارد واین مسئله سالمت شیرخوار را به خطر می اندازد. اگر مادری مي

خواهدازبطری,سرشیشه ها استفاده کند بایددستورات بهداشتی وایمنی آنهارابداندو رعایت نمايد . اگر این ظروف هربار استریل نشوند و با

محیط تماس داشته باشند یا شیردرآنها بماند یا آب آلوده باشد خطرناکخواهند بود. مسائل فکی دندانی مشکالت دیگر آنهاست.

supplementerسیستم مکمل رسان یا کمک پستاناین وسیله براي اطمينان از اينكه شيرخوار شيركافي دريافت مي كند

مفيد است در حالي كه به مكيدن پستان به مدت طوالني ترتشويق مي شود يا اگرشيرخوار مکیدن ضعیف دارد، استفاده از اين وسيله كمك

كننده است. براي استفاده از اين سيستم باید شیرخوارقادر به گرفتنپستان ومكيدن باشد.

تصوير وسيله مكمل رسان را نمايش دهيد.2/11- اسالید این وسیله اجازه می دهد در حالي كه شيرخوار به پستان گذاشته شده

است ، شیراضافی را هم دريافت كند. بنابراین پستان برای تولیدشیر تحريك می شود. شیرخوار به مکیدن تشویق می شود و تماس و نزدیکی

مادر و شیرخوار راممكن مي سازد.چنانچه شیرخوارنتواندپستانرابگیردوبمکداین روش مناسب نیست.

.می توان این وسیله را خرید یا درمنزل درست کرددر نوع خانگی شیررا درون فنجان ریخته، لوله ظریفي از یک طرف در

شیرواز طرف دیگر روي پستان قرارگرفته و به دهان شیرخوار هدایت می شود. همچنان که شیرخوار پستان را می مکد شیرکمکی را نیزاز

لوله دریافت می کند ..بالفاصله بعداز هربار استفاده لوله را با آب خوب بشوئید واستریل کنید

بخصوص که شیرخوار بیمار یا نارس باشد و برای شیرخوار بزرگتر وسالم آنرا باآب تميزكرده وسپس با آب خیلی داغ و صابون شستشو دهید که

البته برای مادر و پرسنل کار اضافه ایجاد می کند.

-اگر دربیمارستان از آن استفاده می کنید آنرا نشان دهید و توضیحات الزم را ارائه کنید.

شیردوش ها

- شیردوش های موجود و قابل دسترس مادران در جامعه خود را نشان دهید و جنبه هایمثبت ومنفی آنهارا ذکر کنید.

شیردوش ها همیشه عملی، قابل دسترس یا قابل استفاده نیستند وبنابراین آموزش دوشیدن دستی ترجیح داده می شود. اگر شیردوش در

منطقه وجود دارد ومادر می خواهد استفاده کند کمک کنید شيردوش مؤثري را انتخاب نمايد وطبق دستور کارخانه سازنده نحوه استفاده از

آنرا آموزش دهید.اگر قبل از دوشیدن شیر رفلکس اکسی توسین را بکاراندازید ، دوشيدن

مفیدتر خواهد بود. راحت نشستن، داشتن تکیه گاه و حمایت برای پشت مادر و دستی که شیردوش را نگه داشته، ریالکس بودن، ماساژ و تکنیک

های دیگر برای دوشیدن دستی مهم است.شیردوش های برقی بزرگ قادرند هردو پستان را هم زمان بدوشند. با

این نوع شیردوش های دوبله سطح پروالکتین باال می رود. این نوع شیردوش ها برای زمانی که شیرزیادمورد نيازاست یا مادر کمبود وقت

دارد،مفید است.

از هرنوع شیردوشی که استفاده می کنید باید میزان مكش مناسبي که راحت باشد داشته باشد. مکش زیاد نمی تواند شیربیشتری خارج کند

وممکن است پستان را صدمه بزند. شیردوش باید مثل مکیدن شیرخوار عمل کند یعنی مکش های اولیه کوتاه وسریع و سپس دوشیدن هایش طوالنی تر و آهسته تر شود.اگر شیردوش نوع سیلندری دستی است دسته را بکشید ومکش ایجادکنید که ناراحت کننده نباشد ونگهدارید تا

شیر به آهستگی جاری شود. اگر شیرجریان دارد الزم نیست پمپ کردنرا ادامه دهید.

اگر با شیردوش مقدارناچیزی شيربدست می آید، شیردوش را کنترل کنید. روش دوشیدن را هم کنترل کنید واگر الزم است رفلکس اکسی

توسین را تحریک کنید و به مادرنگوئید كه او شیرندارد..مطمئن شوید که مادر می تواند دستگاه را استریل کنداز شیردوش دستی که ته آن بادکنک الستیکی دارد استفاده نکنید. چون

اوال" نوک پستان را صدمه می زند،ثانیا" تمیزکردن آن مشکل است وثالثا" نمی توان شیرآنرا برای تغذیه شیرخوار به کاربرد.

چک لیست برای انتخاب شیردوش-آیا مادر طرز کار با این شیردوش را خوب می داند؟

-آیا به راحتی در دسترس است ومی تواند از عهده خرید آن برآید؟ -آیا بکاربردن آن از لحاظ وضعیت دست و وزن راحت است و مکش قابل

تنظیم دارد؟ -آیا اندازه فنجانی آن که روی پستان قرار می گیرد یا قیف آن برای پستان

ونوک آن مناسب است؟-آیا ظرف جمع آوری و ذخیره کننده شیردارد یا باید خریداري شود؟

-موقع استفاده چه مقدار صدا ایجاد می کند؟-آیا استفاده از آن ایمن است وتمیزکردن و استریل کردن آن راحت است؟

-آیا سوار کردن تکه های آن راحت است؟-آیا دستورالعمل واضحی برای استفاده از آن وجود دارد؟

ذخیره کردن شیردوشیده شده

ازظرف مناسبی از جنس شیشه یا پالستیک که بتوانید درب آنرا بپوشانید استفاده کنید. با آب داغ وصابون آنرا تمیز کنید و با آب داغ آب بکشید.

اگر مادر با دست شيرش را می دوشد مستقیما" آنرادر ظرف جمع آوریبدوشد.

اگرمادر شیرش را در چندین ظرف ذخیره می کند، بايد روي هر ظرف تاریخ را بنويسد و ابتدا شيرهاي قدیمی تررا استفاده نمايد.

شیردوشیده شده باید هرچه زودتر مصرف شود و شیرتازه بهتراز شیرمنجمد شده است.

24شیرمنجمد شده را دریخچال بگذارید تا به آرامي ذوب شود وطی ساعت استفاده کنید. می توان آنرا با قرار دادن دریک ظرف آب گرم

ذوب کرد و طی یک ساعت همچنان که گرم است مصرف کرد. شیررا نجوشانید ودر ماکرویوگرم نکنید چون بعضی از عناصر آن نابوده شده و

مي تواند دهان شیرخواررا نیز بسوزاند.

ذخیره کردن شیرمادر

- ذخیره كردن شير برای شیرخوار سالم درخانه:1

شیرتازه: ساعت4 درجه سانتی گرادمدت 25-37در درجه حرارت

ساعت8 درجه سانتی گرادمدت 15-25 -دردرجه حرارت ساعت24 درجه تا 15 -دمای زیر

درجه ذخیره نشود.37 -دردمای باالی روز:8 درجه سانتیگراد تا 2-4دریخچال

ظرف شیررا در سردترین قسمت یخچال یا فریزر قرار دهید. بسیاری از یخچال ها درجه حرارت پایدار ندارند. بنابراین

بهتراست شیرطی روز آینده5 روز استفاده شود یا اگر قرار نیست طی 5-3

مصرف شود آنرا منجمد کنند.

شیرمنجمد شده: :)هفته2اگر فریزر درون یخچال است )جایخی یخچال :ماه3در قسمت فریزر یخچال فریزر : ماه6در فریزر مستقل با انجماد عمیق ساعت یا قراردادن ظرف در آب24شيرمنجمد ذوب شده در یخچال : تا

گرم که شيرسریع ذوب شود. شير را دوباره منجمد نکنید.

- شیرخوار بیمار در بیمارستان:2شیرتازه:

ساعت4 درجه( : 25در حرارت اتاق )تا ( 2-4در یخچال : )ساعت48 درجه

شیرمنجمد: :هفته2در جایخی یخچال در قسمت فریزر یخچال فریزر و همچنین در فریزرهای مستقل با

ماه3- درجه سانتي گراد( :20انجماد عمیق)

: ساعت) دوباره منجمد نکنید(12شيرذوب شده در یخچال

12 جلسه

وضعيت هاي پستان و نوك پستان

اهداف جلسه: شركت كنندگان پس از خاتمه اين جلسه قادر به موارد زير خواهند بود:

دقيقه5- نكات مهم در معاينه پستان و نوك آن را ليست كنند 1-علل، طرق پيشگيري ودرمان احتقان و ماستيت را شرح دهند.2

دقيقه20- علل، طرق پيشگيري و درمان دردوزخم نوك پستان را شرح دهند.3

دقيقه10 -از طريق ايفاي نقش كمك به مادر ي كه مشكالت پستاني دارد را نمايش4

كل مدت جلسه: دقيقه 25دهند. دقيقه60

مواد آموزشي :- پستان پارچه اي

: اندازه و شكل پستان و نوك آن1/12- اساليد : پستان پر2/12- اساليد : احتقان پستان3/12- اساليد : ماستيت4/12- اساليد : زخم نوك پستان6/12-5/12- اساليد

يك كپي براي هر شركت كننده–- فرم مشاهده شيردهي - يك كپي براي هر شركت كننده2- ليست مهارت هاي ارتباطي براي جلسه

نفره 4-6شرح حال براي هر گروه يك– - كپي شرح حال ها بخش اطالعات اضافي:

: روش استفاده ار سرنگ براي نوك پستان فرو رفته7/12- اساليد : كانديداي پستان9/12 و 8/12- اساليد

Tongue- tie: كوتاه بودن مهار زباني10/12- اساليد - سرنگ و تيغ تيز براي بريدن آن

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان:

دقيقه5- معاينه پستان و نوك آن1در مبحث قبل درباره ترويج تغذيه باشيرمادر در دوران ب��ارداري ذك��ر ش��د

كه آماده كردن نوك پستان در بارداري بطور كلي كمك كنن��ده نيس��ت. زن ب��ارداردر ط��ول مالق��ات ه��ا و م��راقبت ه��اي دوران ب��ارداري مي توان��د اطمينان حاصل كند كه پستان هاي اكثر زنان صرف نظر از شكل و اندازه

پستان،قادر به توليد شير كافي مي باشند. پس از تول��د ن��وزاد ني��ازي نيس��ت ك��ه كاركن��ان بهداش��تي درم��اني تم��امي

مادران را از لحاظ پستان ها و نوك آن ها معاينه كنند.آن ها اين معاين��ه رافقط در صورت وجود درد و مشكلي در امر شيردهي بايد انجام دهند.

هميش��ه درهنگ��ام مش��اهده ش��يردهي وض��عيت پس��تان ه��اي م��ادر را ن��يز مشاهده نمائيد. در اكثر موارد اين اقدام ك�ل ك�اري اس�ت ك�ه باي�د انج��ام دهيدچون تمام نشانه هاي مهم را مي توانيد هنگامی که مادر ش��يرخوار را زي��ر پس��تان مي گ��ذارد ي��ا وق��تي ك��ه ش��يرخوار تغذي��ه اش را تم��ام مي

كندمشاهده کنید.:چنانچه پستان هاي مادر را معاينه مي كنيد به موارد زير دقت كنيد

به مادر شرح دهيد كه چه كاري مي خواهيد انجام دهيد.- شرايط خلوت و محرميت را رع��ايت كني��د ت��ا م��ادر احس��اس-

راحتي نمايد. قبل از در معرض ديد قرار دادن پستان ه��ا و لمس آن ه��ا از-

مادر اجازه بگيريد. بامادر صحبت كنيد وبدون لمس پستان ها، آن ها را مش��اهده-

كنيد. اگر نياز ب��ه لمس پس�تان هس��ت ب�ه آرامي اين ك��ار را انج��ام-

دهيد.

از مادربپرسيد كه آيا درخصوص پستان ه��ايش م��وردي وجود دارد كه نگرانش كرده باشد؟در اين صورت مشكل را نشان دهد.

در مورد هر چيزي كه متوجه شده ايد و ه��ر نش��انه اي كه مشاهده كرديد با م��ادر ص��حبت كني��د.نش��انه ه��اي مثب��تي را ك��ه مش��اهده كرديد م��ورد تاكي��د قراردهي��د.انتق��ادی برخوردنکنی��د.اعتم��ادبنفس م��ادر را در

توانايي اش براي شيردهي تقويت كنيد.

شكل و اندازه پستان ها -اندازه و شكل پستان ها و نوك آن ها را نشان دهيد.1/12اساليد -

پستان ها و ن��وك آن ه��ا ب��ه اش��كال و ان��دازه ه��اي بس��يار متف��اوتي در افرادمختلف دي�ده مي ش��وند. ش��يرخواران تقريب�ا از تم��امي آن ه�ا ق��ادر ب�ه

شيرخوردن هستند.شكل نوك پستان ها در بارداري تغييريافت��ه و ق��ابليت كش��ش بيش��تري

مي تواند پيدا كند.نيازي به تشخيص ودرمان نوك پستان صاف ي��ا ف��رو رفت��ه ویاتمرینات مخصوص برای برجسته کردنbreast shellاستفاده ازدرطول بارداري نيست. .)

ن���وک پس���تان درب���ارداری توص���یه نمی ش���ودچون ممکنس���ت مولددردباش���ندوبرای م���ادراین فکررابوجودآورندک������ه پستانهایش������ان ب������رای ش������یردهی مناس������ب نیس������تند.ازهنگ������ام

(تولدنوزاددرمادراعتمادبنفس ایجادنموده حمایت وکمک خوبی ارائه کنیدنوك پستان ف��رو رفت��ه هميش��ه مش��كل س��از نيس��ت. چ��ون ش��يرخوار

پستان را در دهان مي گيرد و نه فق��ط ن��وك آن را. اگ��ر فك��ر مي كني��د ن��وك پستان فرورفته ا ست،بهترين راه براي كم��ك ب��ه م��ادر ايج��اد اعتم��ادبنفس و

اق��داماتفراهم كردن حمايت مناسب از بدو زايمان و تول�د ك��ودك مي باش��د.) حم��ایتی مث��ل تم��اس پوس��ت باپوس��ت ,تش��ویق ش��یرخواردرگرفتن پس��تان آنطورک��ه خ��ودش پیداکند,کمک به گ��رفتن وض��عیت مناس��ب وب�دهان ب�ردن پس�تان,اجتن�اب ازن�وک مص��نوعی وگ�ول

زنک,کمک به استقرارتغذیه ازپستان مادر(نوك پس�تان بلن��د و ب�زرگ نیزممکنس�ت س��بب مش�كالتي بش�ود چ�ون

ش����������������������������������������������������������������������������������������������يرخوار نمي تواند به قدركافي از نسج پستان را در دهان بگيرد. به مادر كم��ك كني��د كه به درستي شيرخوار را در بغل بگيرد و به پستان بگذارد تا ش��یرخواربتواند

عالوه بر نوك پستان ، مقدار زيادي از بافت پستان را در دهان بگيرد.چنانچه شيرخوار به دليل بزرگي نوك پس��تان م��رتب دچ��ار اغ زدن مي

شود،از مادر بخواهيد كه شيرش را بدوش��د و ك��ودك را چن��د روزي از طري��ق فنجان تغذيه نمايد. كودكان به س��رعت رش��د مي كنن��د و فض��اي ده��ان ش��ان

نيزبزرگ تر مي شود.

- احتق{{{{{{{{{{{ان، مج{{{{{{{{{{{راي بس{{{{{{{{{{{ته و ماس{{{{{{{{{{{تيت2دقیقه20

يكي از مادران بنام فاطم��ه خ��انم ش��نيده اس��ت ك��ه ن��وك در اين شرح حال پستان مادران ش��يرده ممكن اس�ت زخم ش��ود. چ�ون پس��تان ه�ايش مت��ورم

شده اند نگران است كه مبادا دچار اين حالت شود. سؤال كنيد: در مورد تغييرات طبيعي پستان ها در دوران شيردهي و تغييراتي كه ممكن است نشان دهنده وجود مشكلي باشد، چه توض��يحاتي ب��ه م��ادران

مي دهيد؟

احتقاناحتقان چيست؟

- پستان پر را نشان می دهد.2/12اساليد - :وقتي پستان به شير مي آيد، به موازات تولي��دپري طبيعي پستان

شيربيشتر، خون بيشتري نيز در پستان جري��ان مي ياب��د. ممكن اس��ت پس��تان ه��ا گ��رم ، پ��ر و س��نگين احس��اس ش��وند.اين ح��الت ط��بيعي است..براي رفع پري پستان بايد كودك مكرر تغذيه شود و مابين وعده

هاي تغذيه، پستان راكمپرس س��رد نماين��د.ظ��رف چن��د روز پس��تان ه��امتناسب با نياز شيرخوار شير توليد خواهندكرد.

- تصوير احتقان را نشان می دهد.3/12 اساليد - :چنانچه پستان از شير تخليه نشود،شير،خ��ون ولن��ف م��وجباحتقان

تورم پس��تان ش��ده و جري��ان ش��ير را متوق�ف خواه��د ك�رد. اين ح�الت موجب تورم وادم شده و پستان ها داغ,،سفت و سخت و دردن��اك مي شوند. پستان ها سفت ،تحت فش��ار و ب��راق ب��ه نظ��ر مي رس��ند.ن��وك پستان ها ممكن است تحت فشار و صاف شده و پستان گرفتن ب��راي شيرخوار مشكل گردد. اين حالت مي توان��د م��وجب زخم ن��وك پس��تان

شود.، چنانچ��ه احتق��ان ت��داوم داش��ته باش��د،رفلكس مهاركنن��ده شيرس��ازی

توليدشير را كاهش مي دهد.:علل احتقان پستان شامل موارد زير است

تاخير در شروع تغذيه باشيرمادر پس از تولد - - پستان گرفتن نادرست كه شير بطور م��ؤثر از پس��تان برداش��ت

نمي شود - تغذيه نامكرر، عدم شيردهي در شب و دفعات كوتاه مدت تغذيه

آيا اقدامات شما به پيشگيري از احتقان كمك مي كند؟ اگر در زايشگاه شما یادرمادران ت��رخیص ش��ده اززایش��گاه ش��ماموارد

زيادي احتقان ديده مي شود ، بايد الگوي مراقبت از مادران را ب��ازنگري كني��د.اج��راي اق��دامات دهگان��ه ب��راي ش��يردهي موف��ق از ب��روز احتق��ان جلوگيري مي كند. اگر پاسخ شما به تمام سؤاالت زير بلي باشد، م��وارد

احتقان در بخش شما نادر خواهد بود.:از خود سؤال كنيد

آي���ا تم���اس پوس���ت ب���ا پوس���ت در ات���اق زايم���ان برق���رار-(4 مي شود؟ )اقدام

آي���ا تغذي���ه باش���يرمادر ظ���رف س���اعت اول تول���د ش���روع -(4مي شود؟) اقدام

آي��ا كاركن��ان كم��ك زودرس را ب��ه م��ادران ارائ��ه مي كنن��د و-مطمئن

مي ش��وند ك��ه ه��ر م��ادري مي دان��د چگون��ه ش��يرخوار باي��د(5پستانش را بگيرد؟ )اقدام

اگر شيرخواري باش��يرمادر تغذي��ه نمي ش��ود، آي��ا م��ادر ب��راي- دوشيدن مكرر شير تشويق مي شود و نحوه انجام آن به وي

(5نشان داده مي شود؟)اقدام ساعت در كنارهم24آيا مادران و شيرخواران در تمام مدت -

(7هستند؟ ) اقدام آيا تمام مادران براي تغذيه شيرخواربطورمكرر درهر زمان و-

به هر مدت ك��ه ش��يرخواربخواهد در ش��ب و روز تش��ويق مي(8 بار در شبانروز (؟ ) اقدام 8-12شوند ) حداقل

آيا به شيرخواران گول زنك ،نوک های مصنوعی, سرشيشه و- بطري بعنوان جايگزين مكيدن پستان داده نمي شود؟)اق��دام

9)

)مادرغیرش{{یردهكمك به مادرشیرده براي تسكين احتق{{اندراطالعات اضافی ذکرشده(

براي درمان احتقان، برداشت ش�ير از پس�تان ه�ا و تخلي�ه آن ها ضروري است.اين اقدام موجب :

رفع ناراحتي مادر-پيشگيري از بروز مشكالت بيشتر مثل:ماستيت و آبسه-كمك به تداوم توليد شير-قادر نمودن شيرخوار به دريافت شيرمی شود-

:چگونگي كمك به مادر براي رفع احتقان پستان گرفتن شيرخوار را كنترل كنيد.آیاپستان راخوب بدهان-

می برد؟اگرنه: براي اينكه ش��يرخوار بتوان��د بق��در ك��افي پس��تان را در ده��ان-

بگيرد و شير بخورد، به مادر كمك كنيد. به او پيشنهاد كنيد كه قبل از ش��يردادن ب��ه آرامي ش��يرش را-

ق��دري بدوش��د ت��ا آرئ��ول ن��رم ت��ر ش��ده و گ��رفتن آن ب��رايشيرخوار آسان تر شود.

اگر تغذيه باشيرمادر به تنهايي احتقان را كاهش نمي دهد،ب��ه- مادر توصيه كنيد كه بين وعده هاي شيردهي چن��دبار ش��يرش

را بدوشد وادامه دهدتا زماني كه احساس راحتي كند. م��ادر را ب��ه ش��يردهي مك��رر تش��ويق كني��د: چنانچ��ه دفع��ات-

شيردهي محدود شده ، مادر را تشويق كنيد كه در ه��ر زم��انو به هر مدتي كه شيرخوار مايل است او را تغذيه نمايد.

. دوش گرفتن يا حمام گرم نيز ب�ه جري�ان ي��افتن ش��ير كم��ك-مي كند.

ماساژ پشت و گردن يا ساير روش هاي ريالكس شدن نيز به-جريان يافتن شير كمك مي كند.

ب��ه م��ادر كم��ك كني��د ت��ا راحت باش��د. چنانچ��ه پس��تانهابزرگ- هس�تند,ممكن اس��ت ني�از ب�ه تكي�ه گ�اه ب�راي پس�تان ه�ايش

داشته باشد)شایدکرست مناسب.م( فضاي حمايت از مادر فراهم كنيد وبرای ایجاداعتمادبنفس به-

او بگوئيد اين مش��كل موق��تي اس��ت وب��ه زودي برط��رف ميشود.

كمپرس سرد پستان ها در فواصل تغذيه ش��يرخوار مي توان��د-از درد آن بكاهد.

انسداد مجراي شير و ماستيت

گاه به نظر مي رس��د ك��ه ش��ير در ي��ك قس��مت از پس��تان ناميده مي شود.انسدادمجراجمع شده است.اين حالت

اگر شير در بخشي از پستان ب��اقي بمان��دمي توان��د س��بب ش��ود.در ابت��داماس��تيت غ��يرعفونيب��افت پس��تان و تورم

ماس��تيتعفوني نيست اما ممكن است عفوني شود و به تبديل گردد.عفوني

:مجراي بسته و ماستيت به داليل زير ايجاد مي شوند تغذيه نامكرر: ممكن است ب��ه دلي��ل بيدارنش��دن ش��يرخواربه-

دفع��ات الزم ، ع��دم توج��ه م��ادر ب��ه عالئم گرس��نگي، ي��ا پ��رمشغله بودن مادرباشد.

برداشت نامكرر شير از يك ناحيه از پستان- فشار موضعي ب�ه ي�ك ناحي�ه از پس�تان ب�ه علت لب�اس تن�گ،-

خوابيدن روي پس��تان،فش��ار انگش��تان م��ادر روي قس��متي ازپستان يا ضربه به پستان.

شده اس��ت ، ب��ه ش��ما مي انسداد مجرامادري كه دچار گويد كه ت��وده اي را احس�اس مي كن��د و پوس��ت روي اين قسمت قرم��ز اس��ت. ممكن اس��ت اين ت��وده دردن��اك ي��ا حساس باشد . مادر معموال تب ن��دارد و ح��ال عم��ومي او

خوب است. شده است، ممكن است ب��رخيماستيتمادري كه دچار

يا تمام نشانه هاي زير را گزارش كند:درد و قرمزي ناحيه اي از پستان-chillsتب و لرز-خستگي يا تهوع ، سردرد و دردهاي عمومي بدن-نشانه هاي ماستيت در هر دو ح�الت ماس�تيت عف�وني و غ�ير

عفوني مشابه هستند.

تصوير ماستيت را نشان دهيد. تذكر دهيد ك��ه– 4/12اساليد - يك ناحيه اي از پستان قرمز و مت�ورم اس��ت. اين ن�وع ش��ديد ماس��تيت اس��ت. ش��ركت كنن��دگان و م��ادران ني��از دارن��د ك��ه مجراي بسته و ماستيت را در مراحل اوليه تشخيص دهن��د ت��ا

به مراحل شديد پيشرفت نكند.

ارزيابي مادر با مجراي بسته يا ماستيت بخش مهم درمان ، بهبود تخليه شير ازقسمت مبتالي پس��تان

است. يك وعده شيردهي را مشاهده كنيد. ب��ه محلي از پس��تان ك��ه-

مادر انگشتانش را مي گذارد توجه كني��د. چنانچ��ه ب��ا انگش��ت فشار به آن ناحيه وارد مي كند، ممكن است جري��ان ش��ير را

مسدود نمايد.

چنانچه پستان هاي مادر خيلي سنگين هستند،به اين موض��وع- توجه كنيد. اگر مجراي بسته ي��ا ماس��تيت در قس��مت تحت��اني است بلندكردن پستان در هنگام شيردهي به ش��يرخوار كم��ك

مي كند تا آن بخش از پستان بهتر تخليه شود. در مورد دفعات شيردهي سؤال كنيد وبه مادر توص��يه نمائي��د-

كه به شيرخوار اجازه دهد تا هرمدت كه بخواهد شيربخورد. در مورد هر نوع فشاري به پستان سؤال كنيد از جمله لب��اس-

تنگ، بخصوص سينه بند تنگ درشب و يا ضربه به پستان.

درمان ماستيت

موارد زير را انجام دهد: بايدبراي مادر شرح دهيد كه تخليه مكرر شير از پستان ) چنانچه مكرر تخليه نش��ود آبس��ه-

بروز مي كند( بهترين طريق براي تخليه پستان تداوم تغذيه مكرر ش��يرخوار-

است.كنترل كنيد كه شيرخوار پستان را درست گرفته باشد.-در كنار شيرخوار بخوابد تا بتواند مكرر او را شير بدهد.- ابتدا پستان مبتال را به شيرخوار عرضه كند)اگر خيلي دردناك-

نيست(به طرق زيركمك كند تا شير جريان يابد :- ماساژ ماليم مجراي بس��ته ي�ا ناحي��ه حس��اس پس�تان بط�رف-

نوك پستان قبل يا حين شيردهيكنترل اينكه لباس ها يش بويژه سينه بند تنگ نباشد - در كنار شيرخوار استراحت كند بطوري كه بتوان��د او را اغلب-

شير بدهد.مقدار زيادي مايعات بنوشد. مادر ش�اغل مرخص�ياستعالجی بگيرد.

مادر استراحت كند نه پستان او!

اگر مادر يا شيرخوار تمايلي به تغذيه مك��رر ندارن��د دوش��يدن شير ضروري است.این شیررابه ش��یرخواربدهید. اگ��ر پس��تان تخليه نشود، توليدشير متوقف و پستان دردناك ترمي ش��ود و

احتماال منجر به بروز آبسه مي گردد.:درمان دارويي ماستيت درم��ان ض��د الته��اب ب��ه ك��اهش نش��انه ه��اي ماس��تيت كمك

مي كند.ايبوبروفن در صورت در دسترس ب��ودن قاب��ل قب��ولاست. يك مسكن ضعيف نيز مي تواند جايگزين آن شود.

:درمان با آنتي بيوتيك در موارد زير ضرورت دارد ساعت يا بيشتر تب دارد.24مادر براي - شواهد احتمال عفونت وجود داشته باشد مثال ش��قاق عف��وني-

نوك پستان)ترک برداشته(

ساعت از تغذيه مكرر و مؤثر شيرخوار و24عالئم مادر طي -يا دوشيدن شير فروكش نكرده باشد.

وضعيت مادر بدتر شده باشد.- آنتي بيوتيك تجويز شده بايد براي يك دوره زماني ك��افي داده-

روزتوص��يه مي ش��ود ت��ا از ع��ود آن10-14ش��ود. ام��روزه جلوگ��يري كن��د.)آن��تي بيوتي��ك ه��اي رايج خ��وراكي عبارتن��داز: اريترومايس��ين، فلوكلوگزاس��يلين، ديكلوگزاس��يلين،آموكس��ا

سيلين، سفالكسين (

مثبتHIVماستيت در زنان در زنانHIV مثبت ماس��تيت ي��ا ش��قاق ن��وك پس��تان )ب��ويژه اگ�ر هم�راه

خونريزي يا ترشح باشد( خطر انتقال ايدز را افزايش مي دهد. چنانچه يك خانمHIV مثبت دچار ماس��تيت،آبس��ه ي��ا ش��قاق ن��وك پس��تان

شود، نبايد تا بهتر شدن اين وضعيت از پستان مش��كل دارش ش��ير بده��د. ناحیه مبتالی پستان را بايد به وسيله دست يا شيردوش بدوشد تا اطمينان حاصل شود كه شير كافي از پستان برداشت شده است.انجام اين اق��دام براي پيشگيري از بدتر شدن وضعيت و كمك به بهبود پستان و تداوم توليد

شير ضروري است. درمان با آنتي بيوتيك در زنانHIV مثبت معموال انديكاس��يون دارد. آن��تي

بيوتيك تجويز شده بايد به مدت ك��افي داده ش��ود. معم��وال مص��رف آن ب��ه روز براي پيشگيري از عود بيماري توسط متخصصين توصيه10-14مدت

مي شود.چنانچه فقط يك پستان درگير شده باشد، شيرخوار را مي توان با پس��تان

سالم بط��ور مكررت��ر و ب��ه م��دت ط��والني ت��ر تغذي��ه نم��ود ت��ا تولي��د ش��ير افزايش يابد. اكثر شيرخواران از يك پستان به مقدار كافي ش��ير دري��افت مي كنند. وقتي پستان مبتال بهب�ود ي�افت ش�يرخوار مي توان�د تغذي�ه از آن

پستان را ازسرگيرد.چنانچه هردو پستان مبتال شده باشد مادر قادر نخواهدبود كه از هيچ يك از

پستان ها شير بدهد. مادر نياز خواهد داشت كه هردو پستانش را بدوش��د.زماني كه پستان هابهبود يافتند مي تواند شيردهي را از نو شروع كند.

كارمندبهداشتي درمانی نياز دارد ك��ه در م��ورد ديگ��ر انتخ��اب ه��اي م��وقت تغذيه اي )در صورت در دسترس بودن،عملي بودن،ايمن، مس��تمر و قاب��ل قب��ول ب��ودن آن( ب��ا م��ادر بحث نماي��د. م��ادرمي توان��د تص��ميم بگ��يرد ك��ه شيردوشيده شده را حرارت دهد يا شيرمصنوعي تجاري و ي��ا ش��ير آم��اده شده در منزل را ب��ه ش��يرخوارش بده��د. در اين م��وارد باي��د ش��يرخوار ب��ا

ممکنس��ت درش��یرحرارت دی��ده ت��وده ه��ایی ایجادش��ودکه می ت��وانفنجان تغذيه شود. ) آنهارابرداشت وسپس شیررابه شیرخوارداد(

گ���اه م���ادر تص���ميم می گ���يرد ش���يردهي اش را در اين زم���ان متوق���ف كنددرصورتي كه قادر به تغذيه شيرخوارش با شير ديگ��ري بط��ور س��الم و ايمن باشد. او بايد به به دوشيدن مق��داركافي ش��ير ادام��ه ده��د ت��ا پس��تان هايش بهبود يابند وبتواند آن ها را سالم نگه دارد تا زماني ك��ه تولي��د ش��ير

متوقف مي شود.

- دردوزخم ن{{{{{{{{{{{{{{{{{{وك پس{{{{{{{{{{{{{{{{{{تان ه{{{{{{{{{{{{{{{{{{ا3دقيقه10

شيردهي نبايد دردناك باشد! برخي از مادران متوجه مي شوند كه نوك پستان هاي آن ها در شروع شيردهي براي چن��د روزي ق��دري حس��اس اس��������ت. اين احس��������اس درد اولي��������ه ظ��������رف چن��������د روز وباعملکردبهترمادروش���یرخواربرطرف مي ش���ود.اگ���ر اين حس���اس ودردن��اک ب��ودن بح��دی باش��د ك��ه م��ادر از گذاش��تن س��ينه در ده��ان شيرخوار بترسد، يا نوك پستان دچار صدمات قابل رؤيت ش��ده باش��د،

اين درد و زخم طبيعي نيست و نياز به توجه دارد. و قاب��ل پيش��گيري س��ادهشايع ت��رين عل��ل دردوص��دمه ن��وک دراوای��ل

است.چنانچه مادران در مركز شما دچار زخم و درد نوك پستان شوند، اطمينان حاصل كنيد كه كليه كاركنان قادر به چگونگي كمك به م��ادران هس�����تندتا ش�����يرخواران بتوانن�����د بخ�����وبي پس�����تان را در ده�����ان بگيرندودچارمشکل نشوند.. اگ��ر ش��يرخواران بخ��وبي پس��تان بگيرن��د و مك��رر تغذي��ه ش��ونداكثريت م��ادران دچ��اردردو زخم ن��وك پس��تان نمي

شوند.

مشاهده و گرفتن شرح حال براي دردوزخم نوك پستان .از مادر بخواهيد كه احساس خود را شرح دهد

دردي كه در شروع ش��يردهي ايج��اد مي ش��ود و ب��ا ره��اکردن- طفل برطرف مي گ�ردد، ب�ه احتم�ال زي�اد مرب�وط ب�ه نح�وه

پستان گرفتن شيرخوار است. دردي كه در طي شيرخوردن طف��ل ب��دتر مي ش��ود و پس از-

پايان شيردهي نيز هنوز ادامه دارد و م��ادر آن را ب��ه س��وختن یه فرو رفتن خنجر تشبيه مي كند ، به احتمال زياد مربوط به

.كانديدا آلبيكنس است)عامل برفک دهان(.به پستان و نوك آن نگاه كنيد

پوست ت��رك خ��ورده پس��تان معم��وال ب��ه علت پس��تان گ��رفتن-نادرست شيرخوار است.

پوستي ك��ه قرم��ز، ب��راق ،خ��ارش دار و پوس��ته پوس��ته وگ��اه- همراه با از دست دادن پيگمانتاس��يون اس��ت، اغلب ب��ه دلي��ل

كانديدا مي باشد. به ياد داشته باشيد چنانچه شيرخوار پستان را درس��ت نگ��يرد-

همراهي كانديدا و تروما مي تواند وجود داشته باشد. مشابه ساير قسمت هاي بدن پستان و نوك آن مي توان��د ب��ه-

.اگزما، درماتيت و ديگر مشكالت پوستي مبتال شود را نمايش دهيد:soreاساليدهاي زخم نوك پستان- : روي اين نوك پستان ي��ك زخم ب��از افقي وج��ود5/12اساليد-

دارد. احتماال دليل آن پستان گرفتن نادرست است.

اس��ت.ب��هsore : اين ن�وك پس�تان قرم�ز و زخم6/12اس��اليد - عالئم قرمزي ، صدمه و كوفتگي اطراف آرئول توجه كنيد كه

احتماال به دليل پستان گرفتن نادرست است.

با استفاده از ف��رم مش��اهده ش��يردهي ي��ك وع��ده تغذي��ه ش��يرخوار ب��ا شيرمادر را بطور كامل مشاهده كنيد.

و پس��تان گ��رفتن ورفتن بط��رف پس��تاننح��وه بغ��ل ك��ردن،,-مكيدن پستان و ادامه شيردهي را كنترل كنيد.

به اين نكته كه مادر شيردهي را خاتمه مي دهد و يا شيرخوار-خود، شيرخوردنش را تمام مي كند ، توجه كنيد.

حالت و شكل نوك پستان در پايان شيردهي را مشاهده كنيد.- آيا در پايان شيردهي نوك پستان له شده، قرمز يا داراي ی��ک

سفيد به نظر مي رسد؟ خطدهان ش��يرخوار را از نظ��ر وج��ود كاندي��دا و گ��ره زي��ر زب��اني)فرنول��وم

كوتاه( بررسي كنيد.از مادر در مورد تاريخچه ابتال قبلي ب�ه كاندي�دا ي�ا ه�ر ش��رايطي نظ�ير

مصرف آنتي بيوتيك كه او را مستعدابتال به كانديدا كند سؤال كنيد.چنانچه مادر از شيردوش استفاده مي كند، كنترل كني��د ك��ه ش��يردوش

درس��ت روي پس��تان قرارگرفت��ه باش��د و ق��درت مكش آن خيلي ب��االنباشد.

در موردعلت درد و زخم نوك پستان تصميم بگيريد. شايع ت��رين دالي��ل درد و زخم نوك پستان عبارتنداز:

پستان گرفتن نادرست-متعاقب احتقان ياتوام به دليل پستان گرفتن نادرست -كشيدن پستان از دهان شيرخوار بدون قطع مكش شيرخوار- شيردوشي كه قدرت مكش زياد دارد و سبب كش��يدگي بيش-

از حد نوك وپستان يا سائيدگي پستان شود. كانديدا مي تواند از طري��ق ده��ان ش��يرخوار ب��ه ن��وك پس��تان-

منتقل شود. فرنولوم كوتاه زير زبان كه اجازه نمي دهد زب��ان روي لث��ه را-

بپوشاند و سبب سائيدگي نوك پستان مي شود.داليل بسيار ديگري نيز كه كمتر شايع هستند براي دردو زخم نوك پس��تان

وجود دارد.درصورت نياز ترتيبي دهيد كه فرد آموزش دي��ده اي م��ادر را ازنظر اين داليل بررسي كند.

درمان دردوزخم نوك پستانبه مادر اطمينان دهيد ك��ه زخم و درد ن��وك پس��تان درم��ان مي ش��ود و در

آينده قابل پيشگيري است.:علت زخم و درد نوك پستان را برطرف كنيد

به مادر كمك كنيد تا وضعيت در آغ��وش گ��رفتن و ب��ه پس��تان- گذاش��تن ش��يرخوار را اص��الح كن��د. ممكن اس��ت اين کارتنها اقدام الزمي باشد كه باي��د انج��ام بدهي��د. در ص��ورت ني��از ب��ه

م��ادر نش��ان دهي��د ك��ه چگون��ه ك��ودكش را در وض��عيت ه��اي مختلف ديگري شيربدهد. اين كار كمك مي كن��د ت��ا م��ادر درد كمتري را تجربه كند. زيرا شيرخوار فشار را به قسمت ه��ايمختل���������ف پس���������تان وارد مي كن���������د و اج���������ازه

مي دهد كه تا زمان بهبود نوك پستان، شيردهي ادامه يابد. مش��كل پوس��ت را درم��ان كني��د ي��ا علت تحري��ك را برط��رف-

نمائيد.كانديداي نوك پستان و دهان شيرخوار هر دو را درمانكنيد.

چنانچه فرنولوم شيرخوار آن قدر كوتاه است ك��ه نمي توان��د- 3تا2زبانش را روي لثه بياورد و نوك پس��تان م��ادر ب��ه م��دت

هفته زخم ي��ا مص��دوم ش��ده اس��ت، ش��يرخوار را در ص��ورت.لزوم براي برش فرنولوم كوتاه ارجاع دهيد

تا زمان بهبودي نوك پستان مادر اق��دامات زي��ر را ك��ه مي توان��د م��ادر را راحت تر كند پيشنهاد دهيد:

پس از ش��يردهي مق��داري از ش��ير را دوش��يده و روي ن��وك- پس��تان بمالي��د ت��ا ب��افت ن��وك پس��تان را ن��رم و چ��رب كن��د و

تسكين دهد. قبل از شيردهي براي تحريك رفلكس جاري ش��دن ش��ير ي��ك-

پارچه مرطوب و گرم روي پستان قرار دهيد. درهرب��ار ش��يردهي ش��يردادن را از پس��تاني ك��ه كم��تر دچ��ار-

مشكل است شروع كنيد. چنانچ��ه پس��تان در ده��ان ش��يرخوار اس��ت و خ��وابش ب��رده و-

بطور فعال نمي مكد ولي پس��تان را در ده��ان نگهداش��ته، ب��هآرامي او را از پستان جدا كنيد.

نوك پستان را فقط يك ب��ار در روز مث��ل س��اير قس��مت ه��اي- بدن بمنظور رعايت بهداشت بشوئيد و الزم نيست ب��راي ه��ر بار تغذيه شسته شود. از صابون براي تميز كردن نوك پستان.استفاده نكنيد زيرا چ��ربي ط��بيعي پوس��ت را از بين مي ب��رد

)این روش شستشوی طبیعی است ونه برای نوک زخمی(

:نمي كنندچه اقداماتي به دردو زخم نوك پستان كمك

شيردهي را متوقف نكنيد. چون پستان دچار احتقان شده و گرفتن آن براي شيرخوار مشكل تر مي شود.توليد شير نيز در صورت عدم برداش��ت ش��ير

از پستان كاهش مي يابد.تع��داد دفع��ات و ط��ول م��دت تغذي��ه را مح��دود نكني��د. اگ��ر مش��كل اص��لي

برطرف نشده باشد،محدود كردن تعداد دفعات تغذيه كمكي نمي كند.ح��تي يك دقيقه مكيدن در وضعيت نادرست قرارگرفتن پستان در دهان به پستان آس��يب مي رس��اند. ام��ا بيس��ت دقيق��ه مكي��دن در وض��عيت درس��ت پس��تان

گرفتن آسيبي به پستان نمي رساند.از بكاربردن موادي روي نوك پس��تان ك��ه مي توانن��د ب��راي ش��يرخوار مض��ر

باشند و بايد قب�ل از ش�يردهي از روي پس�تان پ�اك ش�وند، پرهيزكني��د و ي�ا موادي كه پوست مادر را حساس كرده و زخم نوك پس��تان را ش��ديدتر مي

كنن���د اس���تفاده نكني���د.پم���ادنمی توان���دجایگزین اص���الح پس���تان گ���رفتنشیرخوارباشد.

چنانچه نوك هاي مصنوعي در دسترس هس��تند(بط��ور معم��ول ي��ا روتين از( روي پستان استفاده نكنيد. زيرا"(nipple shieldنوك مصنوعي يا كمك نوك)"

مشكل را بدترمي كند.برخي از آن ها سبب تحريك كمتر پستان و در نتيج��ه كاهش انتقال شير به شيرخوار شده و توليد ش��ير را كم مي كنن��د. اين مي تواند بر نحوه مكي��دن ش��يرخوار اث��ر بگ��ذارد و هنگ��امي ك��ه اس��تفاده از آن متوق��ف مي ش��ود زخم ن��وك پس��تان را بدتركن��د. همچ��نين ب��راي س��المت

شيرخواربه دليل احتمال آلودگي مضر است.

- ك{{{{{{{{{{{{{{ار در گ{{{{{{{{{{{{{{روه ه{{{{{{{{{{{{{{اي كوچ{{{{{{{{{{{{{{ك4دقيقه25

شركت كنندگان را به گروه هاي چهارنفره تقسيم كنيد. به هر گروه ي��ك م��ورد براي مطالعه بدهيد و از آن ها بخواهيد در مورد س��ؤاالت بحث كنن��د. آن ه��ا را تشويق كني��د ك��ه ب��ه ايف��اي نقش بپردازن��د ت��ا ب��دين ت��رتيب ب��ه ص��ورت واقعي سؤاالت را بپرسند و از مهارت هاي ارتباطي استفاده كنند. ب��ه آن ه��ا ي��ادآوري كنيد كه عبارات و جمالتي را تمرين كنند ك��ه در ارتب��اط ب��ا م��ادر بك��ارمي برن��د حتي اگر در ابتدا چالش برانگيز باشد.به فهرست مهارت هاي ارتب��اطي اش��اره كنيد و استفاده از آن ها را تاكيد كنيد. براي اطمينان از درك تمرين ه��ا توس��ط ش��ركت كنن��دگان ، مدرس��ين مي توانن��د آن ه��ا را بط��ور چرخش��ي كن��ترل نمايند.درصورتي که فرصت كافي وجود دارد مي تواني��د از ه��ر گ��روه بخواهي��د

براي ساير گروه ها ايفاي نقش نمايد.

از شركت كنندگان بخواهيد چنانچه سؤالي دارند مطرح كنند. سپس مط��الب-جلسه را خالصه كنيد.

12 خالصه جلسه معاينه پستان مادر و نوك آن

هرگاه شيردهي را مشاهده مي كنيد به وضعيت پستان ن��يز توج�ه كني�د.در بيش��تر م��وارد اين تم��ام ك��اري اس��ت ك��ه باي��د انج��ام بدهي��د . زم��اني ك��ه شيرخوار به پستان گذاشته ش��ده ي��ا تغذي��ه را ب��ه پاي��ان رس��انيده ، تم��ام

نكات مهم را مي توانيد مشاهده كنيد.فقط در مواردي ك��ه مش��كلي وج��ود دارد پس��تان را معاين��ه كني��د.ش��رايط

ح�ریم خصوص��ی و خل��وت ب��ودن را رع�ايت كني��د و قب��ل از لمس پس��تاناجازه بگيريد.

به شكل پستان و نوك آن توجه كني�د. ب�راي دي�دن ه�ر ن�وع ت�ورم، ص�دمه پوست يا قرمزي و آثار جراحي قبلي دقت كنيد.

در مورد آنچه كه يافته اي��د ب��ا م��ادر ص��حبت كني��د. ب��رعالئم و نش��انه ه��اي مثب��تي ك��ه مش��اهده ك��رده اي��د تاكي��د كني��د.اعتم��اد بنفس م��ادر را ب��راي

شيردهي تقويت كنيد.

پيشگيري از احتقان

پري پستان در روزهاي اول طبيعي است. اما پري بيش از ح��د غيرط��بيعي است.

:با انجام ده اقدام زير مي توانيد از بروز احتقان پيشگيري كنيد تماس پوست با پوست بالفاصله پس از تولد و ش��روع تغذي��ه-

انحصاري و بدون مح��دوديت باش��يرمادر ظ��رف ي��ك س��اعت(4اول تولد را تسهيل نمائيد.) اقدام

به مادراني كه در مورد چگونگي به پستان گذاشتن ش��يرخوار-(5نياز به كمك دارند نحوه درست را نشان دهيد.) اقدام

(5نحوه دوشيدن شير را به مادران نشان دهيد.)اقدام - شيرخواران را بطور انحصاري باشيرمادرو بدون هر نوع مواد-

( 6غذايي ديگرشامل آب و شيركمكي تغذيه كنيد.)اقدام مادر و شيرخوار را در كنار يكديگر وتحت مراقبت نگه داري��د.-

(7)اقدام-12شيرخواران را براي شيرخوردن به تعداد دفعات ح��داقل -

بار در شبانه روز در طول روزهاي اول تشويق كنيد.)اقدام88)

از دادن گول زنك،نوک های مصنوعی, سرشيشه و بطري ب��ه-(9شيرخوار بپرهيزيد.) اقدام

درمان احتقان.پستان را تخليه كنيد و تداوم شيردهي را تشويق كنيد

مشكالت مربوط به نحوه پس��تان گ��رفتن ش��يرخوار را برط��رف كنيد.

براي نرم شدن آرئول مقداري از شير را بدوشيد و كمك كنيد تا ش�يرخوار بدرستي پستان را بگيرد.

.شير خوار را مكرر شير بدهيد.پس از شيردهي از كمپرس سرد استفاده كنيد .اعتمادبنفس مادر را تقويت كرده و او را كمك كنيدتا احساس راحتي كند

انسداد مجاري و ماستيت) تورم,التهاب پستان(

ممكن است به دليل دفعات كم شيردهي ،تخليه ناك��افي ش��ير از پس��تان ي��ا فشار روي يك قسمت از پستان ايجاد شده باشد.

درمان:براي بهبود جريان شيراقدامات زير را انجام دهيد

نح��وه پس��تان گ��رفتن ش��يرخوار را كن��ترل كني��د و در ص��ورت-لزوم اصالح نمائيد.

فشار ناشي از انگشتان يا لباس تنگ را برطرف كنيد.- اگ��ر پس��تان ب��زرگ اس��ت ب��راي بهب��ود جري��ان ش��ير آن را-

نگهداريد.

:موارد زير راپشنهاد كنيد ش��يردهي مك��رر: درص��ورت ل��زوم ب��راي پيش��گيري از پ��ري-

پستان، شيرتان را بدوشيد.پستان را بطور ماليم به طرف نوك آن ماساژ دهيد.- قبل از شيردهي يك پارچه مرطوب و گرم روي ناحيه مشكل-

دار پستان قرار دهيد.مادر استراحت نمايد اما به پستان استراحت ندهد.-.در صورت درد درمان ضد التهاب يا مسكن استفاده شود-

: در موارد زير با آنتي بيوتيك درمان كنيد ساعت است كه تب دارد.24اگر مادر بيش از - س��اعت پس از تك��رر تغذي��ه بط��ور م��ؤثر وي��ا24عالئم م��ادر -

دوشيدن شير تخفيف نيافته باشد.شرايط مادر بدتر شده باشد.-

چنانچه مادرHIVمثبت باشد و دچار ماستيت يا آبسه شود باي��د ب��ه م��وارد زير توجه نمايد:

از تغذي��ه ش��يرخوار ب��ا پس��تان مبتال ت��ا زم��ان رف��ع مش��كل-بپرهيزد.

شير پستان مبتال را بدوشد و مي تواند شير دوشيده ش��ده را-حرارت داده و به شيرخوار بدهد.

اس��تراحت كن��د، گ��رم نكهداش��تن و مايع��ات ،مس��كن و آن��تي-بيوتيك استفاده نمايد.

soreدردیازخم نوك پستان

با مشاهده شيردهي و ساير بررسي ها علت يابي كنيد. ن��وك پس��تان و پستان را بررسي كنيد.

.به مادر اطمينان خاطر بدهيدعلت را برطرف و درمان كنيد- بدگرفتن پستان توسط شیرخوارش��ايع

ترين علت درد و زخم نوك پستان است..از محدود كردن دفعات شيردهي اجتناب كنيدموارد مربوط به بیماری های پوست وفرنولوم كوتاه و ساير ش��رايطي

كه كمترشايع است را به فرد آموزش ديده)متخصص( ارجاع دهيد.

12دانش فصل –كنترل آگاهي - در چه مواردي از مشكالت پستان الزم اس��ت پس��تان و ن��وك آن معاين��ه

شود؟

- مينا به شما مي گويد كه در زم��ان ش��يردهي ب��ه فرزن��د قبلي اش دچ��ار احتقان دردناك شده است و مي ترسد كه اين بار نيز اتفاق بيافت��د. ب��راي

پيشگيري از احتقان به او چه مي گوئيد؟

دردیا زخم خیلی شدید نوك پس��تان ش��كايت دارد. زم��انيsore- نرگس از كه شيردهي او را مشاهده مي كنيد،به چ��ه چ��يزي توج��ه مي كني��د؟ ب��راي

كمك به او چه كاري مي توانيد انجام دهيد؟

- تف��اوت بين مج��راي بس��ته ، ماس��تيت غ��يرعفوني و ماس��تيت عف��وني راشرح دهيد. مهمترين درمان براي كليه اين موارد چيست؟

شرح حال)داس{تان( ه{ايي ب{راي تم{رين و ك{ارعملي در گ{روه ه{{ايكوچك

است. ش��ما ب��ه پس��تان او به شما مي گويد كه پستانش دردناک- خانم الف1 نگاه مي كنيد و مي بينيد كه يك قسمت از آن قرمز و در لمس حساس ودردناک است. خانم الف نيز مي گوي��د ك��ه ي��ك ت��وده لمس مي كن��د. او تب ن��دارد. س��ن

هفت�����ه اس�����ت. تش�����خيص احتم�����الي ب�����راي خ�����انم3ش�����يرخوارش الف ............................

- براي همدلي با خانم الف به او چه مي گوئيد؟

- داليل احتمالي براي وقوع چنين شرايطي چيست؟

- چه سؤاالتي از او مي كنيد؟

- چه اطالعات مرتبطي را به او ارائه مي دهيد؟

- چه پشنهادات و توصيه هايي براي خانم الف داريد تا بتوان��د ب��ر مش��كلش غلب��هكند؟

چه روش هايي براي پيشگيري از وقوع مجدد اين مشكل توصيه مي كنيد؟-

به شما مي گويد كه احساس مي كن��د در دو روز گذش��ته آنفل��وانزاخانم ب-� 2 داشته است. او در تمام بدنش احساس درد مي كند و يك پس��تانش ن��يز دردن��اك است. زماني ك�ه پس�تان را نگ��اه مي كني��د بخش�ي از آن داغ،قرم�ز،س��فت و در لمس بسيار حساس است. خانم ب تب دارد و فكر مي كن��د آن ق��در ح��الش ب��د

ماه��ه اس��ت و ش��يردهي او خ��وب5است كه نمي تواند سر كار برود. ك��ودكش پيش مي رود. كودك شب ها مكرر شير مي خورد و خانم ب قبل از ت��رك م��نزل براي رفتن به سركار شيرش براي تغذيه طفل مي دوشد و به محض برگشت از سر كار به كودكش شير مي دهد. در مح��ل ك��ار مش��غله زي��ادي دارد و در ط��ول

روز فرصتي براي دوشيدن شير پيدا نمي كند.- تشخيص احتمالي براي خانم ب ..................................

برای همدلی باخانم ب چه می گوئید؟

داليل احتمالي براي وقوع چنين شرايطي چيست؟-

- چه سؤاالتي از او مي كنيد؟

- چه اطالعات مرتبطي را به او ارائه مي دهيد؟

- چه پشنهادات و توصيه هايي براي خانم الف داريد تا بتوان��د ب��ر مش��كلش غلب��هكند؟

چه روش هايي براي پيشگيري از وقوع مجدد اين مشكل توصيه مي كنيد؟-

ديروز متولد شده است. او س��عي ك��رد هرچ��ه زودت��ر پس از خانم ج فرزند-3 زايمان فرزندش راشيربدهد اما اومكيدن خوبي نداشت. خ��انم ج مي گوي��د ن��وك پستانش فرو رفته اس��ت و نمي توان��د ش��يربدهد. ش��ما پس��تان او را معاين��ه مي كنيد و در مشاهده متوجه مي شويد ك��ه ن��وك پس��تانش در ح��الت تحري��ك نش��ده صاف است. از او مي خواهيد نوك پستان و آرئ��ولش را ب��ا انگش��ت كمي ب��يرون بكشد. در اين صورت مشاهده مي كنيد كه ن��وك پس��تانش ب��ه راح�تي خ�ارج مي

شود.

عقيده خانم ج چه مي توانيد به او بگوئيد؟پذيرش براي -

چگونه مي توانيد در او اعتمادبنفس ايجاد كنيد؟-

براي كمك به شيرخوردن فرزندش چه روش هايي را مي توانيد پيشنهاد كنيد؟-

12 اطالعات اضافي براي فصل معاينه پستان

ابتدا سؤال كنيد:پستان ها در طول بارداري چگونه تغيير مي كنند؟ آیا پستان ها بزرگ تر و

آرئول ها تيره تر مي شوند كه معموال نشان دهنده وجود بافت توليد كنندهشير به مقدار زياد است.

آيا او در هيچ زماني جراحي پستان داشته است كه برخي از مجاري و اعصاب پستان قطع شده باشند ويا آبسه پستان داشته است؟

سپس نگاه كنيد:آيا پستان ها خيلي بزرگ يا خيلي كوچك هستند؟ به مادر اطمينان دهيد

كه پستان هاي كوچك و بزرگ همگي مقدار زي��ادي ش��ير تولي��د مي كنن��د ام��اگاهي مادر براي پستان گذاشتن شيرخوار به كمك نياز دارد.

آيا آثاري كه نشان دهنده مشكل قبلي مادر در شيردهي نظير آبس��ه ي��ا جراحي باشد ، وجود دارد؟

آيا پستان متورم ، تحت فشار و پوست آن براق است؟ در اين ص��ورت احتق��ان و ورم وج��ود دارد. وق��تي ش��ير م��ادر جري��ان مي ياب��د، پ��ري ط��بيعي پستان باعث بزرگ تر شدن پستان مي شود اما سبب تورم همراه با پوس��ت

براق نمي شود.آيا بخشي از پوست پستان قرمز است؟اگر قرمزي منتش��ر اس��ت مي

تواند به علت احتقان باشد و اگر منتشر نيست ممكن است ب��ه علت انس��داد مجرا )منطقه كوچك( يا ماستيت ) منطقه وسيع تر با حدود مشخص( باش��د.

تغيير رنگ ارغواني حاكي از احتمال وجود آبسه است.،اندازه و شكل نوك پستان چگونه است؟ )طويل يا صاف ، ف��رو رفت��ه

خيلي بزرگ(آيا اين اشكال مي تواند در پستان گرفتن مشكل ايجاد كند؟آي��ا, زخم و ش��قاق)زخم خطي( وج��ود دارد؟ اين ح��االت معم��وال ب��دين

معني است كه شيرخوار در هنگام مكيدن ، پستان را درست نگرفته است.آيا بثورات جلدي يا قرمزي روي نوك پستان ديده مي شود؟

سپس لمس كنيد:

آيا پستان سفت يا نرم است؟ سفتي منتشر گ��اهي هم��راه ب��ا چن��دين توده ممكن است در نتيجه پري طبيعي پستان ي�ا احتق��ان ايج��اد ش��ده باش�د. ظاهر پوست ) ب��راق هم��راه ب��ا احتق��ان ي��ا پ��ري پس��تان( و ق��ابليت انعط��اف

پوست به شما مي گويد كه كدام حالت وجود دارد.با مادر در مورد يافته هاي خود صحبت كنيد. نشانه ه��اي مثب��تي را ك��ه

مي بينيد تاكيد كنيد. امابیانات انتقادی درموردپستان اونداشته باشید . اعتم��ادبه نفس مادر را براي شيردهي تقويت كنيد.

كمك به مادري كه نوك پستان فرو رفته دارد

:اگر مادر نوك پستان هاي فرورفته دارد، به موارد زير توجه كنيد - بالفاصله پس از تولد و هر زم��ان ديگ��ر تم��اس پوس��ت ب��ا پوس��ت را ب��دون وقفه و مداوم برقرار كنيد ت��ا ش��يرخوار تش��ويق ش��ود ك��ه خ��ودش راهش را

براي گرفتن پستان آن طور كه بايد پيدا كند. - در يكي دو روز اول قبل از اينكه پستان ها پر شوند، ب��ه م��ادر بيش��تر كم��ك كنيد تا در وضعيت ص��حيح فرزن��دش را بغ��ل بگ��يرد و ب��ه پس��تان بگ��ذارد. ب��ه مادري كه نوك پستان فرو رفته دارد شرح دهي��د ك��ه ش��يرخوار آرئ��ول را مي

گيرد نه فقط نوك پستان. - به مادر كمك كنيد در وضعيتي قرار گيرد كه به شيرخوار براي گرفتن

پستان كمك شود. براي مثال گاه شيرخوار را روي ميز مي خواباند و به طرف او خم مي شود به نحوي كه به طرف دهان او متمايل شود ، شايد

شيرخوار در اين وضعيت بتواند پستان را بگيرد. C - به مادر پيشنهاد كنيد كه آرئول پستانش رابه آرامی بااستفاده ازوضعیت شكل به صورت يك مخروط يا ساندويج درآورد. در اين صورت گرفتن پستان

براي شيرخوار راحت تر مي شود. - شرح دهيد كه شيرخوار براي يادگيري نياز به زمان دارد و وقتي بياموزد

ناخودآگاه پستان را خواهد گرفت. - به مادر پيشنهاد كنيد قبل از آن كه شيرخوار را به پستان بگذارد كاری کندکه شیرخوار دهانش رابازکند.برای این کاردهان شيرخوار را با پستانش

لمس كند و منتظر بماند تا كودك دهانش را كامال باز كند. به مادر بياموزيد كهبتواند پستان گرفتن مؤثر را تشخيص دهد.

- مادر را تشويق كنيدكه كمك كند نوك پستانش را قبل از شيردهي به آرامي تحريك و برجسته نمايد. مي تواند از شيردوش يا از وسيله ديگري كه مكش

ضعيف دارد و يا)اگر براي مادر قابل قبول است( فرد ديگري پستانش را بمكدتا نوك آن بيرون بيايد.

- از بكاربردن نوك مصنوعي و گول زنك اجتناب كنيد. زيرا اين وسايل ممكناست ازگرفتن مقدارزیادپستان دردهان شیرخوارپیشگیری کند

- از بروز احتقان پيشگيري كنيد زيرا پستان گرفتن شيرخوار را دچار مشكل مي كند. در صورت نياز تا زماني كه شيرخوار شيرخوردن را ياد بگيرد ، پستان را

بدوشد و شيرخوار را با فنجان تغذيه كند.

روش استفاده از سرنگ براي درمان نوك پستان فرو رفته

اين روش به برجسته شدن نوك پستان فرو رفته به سمت خارج كمك مي كند و شيرخوار را قادر به گرفتن آن مي نمايد. م��ادر باي��د خ��ودش از س��رنگ اس��تفاده نمايد تا بتواند م�يزان مكش را تنظيم و كن�ترل كن�د و از ص�دمه ب�ه ن�وك پس�تان

جلوگيري كند. س��ي س��ي20س��ي س��ي و اگ��ر ممكن اس��ت 10 يك س��رنگ باان��دازه ح��داقل

برداريد تا به اندازه كافي بزرگ باشد و با نوك پستان مادر تطابق داشته باشد..طرفي كه سر سوزن به آن وصل مي شود را به وسيله قيچي يا تيغ ببريد.پيستون را از طرفي كه بريده ايد وارد كنيدبه مادر بگوئيد قبل از آن كه شيرخوار را به پستان بگذارد ، به موارد زير توجه

كند:پيستون را تا حدود يك سوم مسير بكشد.-

- انتهاي صاف سرنگ را روي نوك پستان قرار دهد. ثانيه30- پيستون را به آرامي بكشد تا كشش مداوم ولي آرامي را به مدت

ايجاد كند. - پيستون را به آرامي بازگرداند تا مكش را كاهش دهد و آن را از روي پستانش

بردارد.به مادر بگوئيد اگر احساس درد مي كند پيستون را كمي به حالت اول

برگرداند. اين كار از صدمه به نوك پستان جلوگيري مي كند.

روش استفاده ازسرنگ براي اصالح نوك پستان فرو رفته – 7/10 اساليد

بحث در كالس: احتقان )اختياري( مريم سه روز پيش فرزندش را سالم به دني��ا آورده اس��ت.ن��وزادش ج��دا از او و در اتاق نوزادان نگهداري مي ش��ود و او را براس��اس برنام��ه زم��ان بن��دي ب��رايتغذي�������������������������������ه ن�������������������������������زد م�������������������������������ادر مي آورند. زماني كه ماماي بخش در حال بازديد اس��ت، درمي ياب��د ك��ه پس��تان

هاي مريم بسيار محتقن شده اند و مريم مي گويد كه دردناك نيز هستند.ماما چه كار مي تواند براي كمك به مادر انجام دهد؟

چگونه مي توان از وقوع احتقان پيشگيري كرد؟

مريم چطور از ابتالی مجدد به احتقان پيشگيري كند؟

:برطرف كردن احتقان زماني كه مادر شير نمي دهد.پستان ها بايد تكيه گاه داشته باشند تا مادر احساس راحتي بيشتري كند

)احتماالکرس��ت مناس��ب.م( )اماپس�تان را نباي�د محكم ببن�دد زي��را ن��اراحتيمادر افزايش مي دهد.(

پستان ها را كمپرس كنيد. بعضي مادران با كمپرس گرم احساس راح��تي مي كنند در صورتي كه ديگران كمپرس سرد را ب�راي ك�اهش ت��ورم ت�رجيح

مي دهند.

مادر بايد شيرش را ت��ا ح��دي بدوش��د ك��ه احس��اس ن��اراحتي او برط��رف شود. زماني كه پستان ها خيلي پر هستند دوشيدن را مي ت��وان چن��دين ب��ار در روز انجام داد. چنانچه مادر راحت است ، نيازي به انجام اين كار نيست. بايد شير كمتري نسبت به آنچه كه شيرخوار برداشت مي كند دوشيده شود

تا توليد شير تحريك نشود.درد را برطرف كنيد . از يك مسكن مثل بروفن يا پاراس��تامول مي ت��وان

استفاده نمود. بعضي زنان از ف��رآورده ه��اي گي��اهي نظ��ير دم ك��ردني ه��ا و جوشانده هاي گياهي استفاده مي كنند ويا برگ خام كلم را روي پستان مي

)آس��پیرین اولین انتخ��اب مادرش��یرده نمیگذارند كه درد و تورم را كاهش مي دهد.( باش������������������������������دزیرامی توانددرشیرخوارمولدس������������������������������ندرم ری باشد

موارد زير توصيه نمي شود: درمان هاي دارويي براي كاهش توليد شير ) به توضيحات زير توج�ه كني�د(*

روش هاي فوق در طوالني مدت مؤثرتر هستند.

: درمان هاي دارويي زير تا كنون بكار رفته است:توجه* stilboestrol(diethylstilbestrol)عوارض جانبي شامل خونريزي ناش��ي از قط��ع دارو و ترمب��و:-

امبوليسمoestrogen.احتقان پستان و درد را كاهش مي دهد امابا قطع دارو خطر عود مجدد دارد:-

bromocriptineترشح پروالكتين را مهار مي كند. عوارض جانبي آن شامل مرگ مادر، تشنج:- وحمله. براي همين استفاده از آن براي زنان پس از زايمان در برخي از كشورها منع مي

شود. cabergolineترشح پروالكتين را مهار مي كند. از بروموكريپتين ايمن تر است. احتمال:-

کاهش فشارخون و خون دماغ وجود دارد. عوارض جانبي شامل سردرد، گيجي ،

درمان آبسه پستانچنانچه ماستيت زود درمان نشود ممكن است منجر به آبسه شود. آبسه تجمع

چرك در داخل پستان است. در اين حالت تورم دردناك و گاهي با تغيير رن��گbruise.محل ضايعه همراه است

محتويات آبسه را بايد به وسيله سرنگ بكش��ند وي��ا توس��ط پزش��ك ب��ا ج��راحي تخليه نمايند.

مادر مي تواند به شيردهي ادامه دهد در صورتي كه محل لوله تخلي��ه آبس��ه ي��ا برش جراحي به حدكافي دور از آرئول باشد به نح��وي ك��ه ب��ا پس��تان گ��رفتن

مثبت اس��ت ازپس��تان دچارآبس��هHIVش��يرخوار ت��داخل نكن��د.)چنانچ��ه م��ادرشیرندهد(

چنانچه مادر به دليل محل قرارگرفتن آبسه قادر به شيردهي نيست يا خ��ودش -3تمايل ندارد، بايد شيرش را بدوشد. به مجرد شروع بهب��ودي )ك��ه معم��وال

روز است( شيرخوارش مي تواند شيرخوردن از آن پستان را شروع نمايد.2.مادر مي تواند شيردهي را از پستان سالم ادامه دهد.اگر ماستيت خوب درمان شود، از بروز آبسه پيشگيري مي شود

(shieldنوك مصنوعي يا كمك نوك یامحافظ نوک)

گاهي اوقات استفاده از نوك مصنوعي به عنوان راه حل براي كودكي كه به خوبي نمي مكد يا مادر درد و زخم نوك پستان دارد، پيشنهاد مي شود. اما مي

تواند سبب بروز مشكالتي شود . از جمله: - مي توان��د تحري��ك پس��تان و ن��وك آن را ك��اهش ده��د و بن��ابراين منج��ر ب��ه

توليدكمترشير و كاهش رفلكس اكسي توسين مي شود.- خطر وزن گيري ناكافي و كم آبي بدن شيرخوار را افزايش مي دهد.- با مكيدن پستان توسط شيرخوار بدون نوك مصنوعي تداخل مي كند.

- محل تجمع باكتري ها ياقارچ عامل برفك و عفونت در شيرخوار مي شود. - سبب تحريك و سائيده شدن نوك پستان مادر مي شود.

مادر، شيرخوار و كاركنان بهداشتي درماني ممكن اس��ت ب��ه اس��تفاده از ن��وك مصنوعي وابسته شوند و تغذيه باشيرمادر بدون استفاده از ن��وك مص��نوعي را

مشكل تلقي كنند.قبل ازتوصيه به اس��تفاده از ن��وك مص��نوعي فك��ر كني��د.اگ��ر بط��ور م��وقت در

كلينيك استفاده مي شود،مطمئن شويد كه مادر پيگيري وكمك شود ت��ا قادرب��هشيردهي بدون استفاده از نوك مصنوعي شده باشد.

عفونت قارچي كانديدا)برفك(برفك عفونتي است كه توسط قارچ كانديدا آلبيكنس ايجاد مي شود. عفونت

كانديدايي اغلب به دنبال استفاده از آنتي بيوتيك ها كه در درمان ماستيت ، يا ساير عفونت ها يا پس از سزارين بكار مي روند،بروز مي نمايد.درمان م��ادر و شيرخوار هر دو اهميت دارد. بطوري كه از ت��داوم عف��ونت و انتق��ال مج��دد

آن ازمادر و شيرخواربه يكديگر پيشگيري شود. زخم و درد ناشي از پستان گ��رفتن نادرس��ت مي توان��د هم زم��ان ب��ا كاندي��دا

ايجادشود، لذا قبل از شروع درمان كاندي��دا س��اير عل��ل ايجادكنن��ده درد ن��وكپستان نظير پستان گرفتن نادرست را كنترل كنيد.

: كاندي��دا روي ن��وك پس��تان ب��ا پوس��ت ت��يره را8/12اس��اليد -نشان دهيد.

: كانديدا روي ن��وك پس��تان ب�ا پوس��ت روش��ن را9/12اساليد -نشان دهيد.

:نشانه هاي عفونت برفكي به قرار زير است - نوك پستان هاي مادر ممكن است طبيعي يا قرمز و تحريك ش��ده ب��ه نظ��ر برس���ند. ممكن اس���ت دردعمی���ق وتیرکش���نده ایجادکندومادراظهارکندک���ه

بعدازشیردادن درنوک پستانش احساس زنبورزدگی یاسوختن داشته باشد - نوك پستان مادر بين دفعات تغذيه به مدت طوالني عليرغم پس��تان گ��رفتن

دردناك باقي مي مانند.اين ممكن است تنها نش��انه عف��ونت صحيح شيرخوار باشد.

- شيرخوار ممكن است لكه هاي سفيد روي مخاط دهانش داشته باشد.- شيرخوار ممكن است بثورات جلدي قارچي در ناحيه پوشك داشته باشد.

- مادر ممكن است عفونت قارچي واژينال داشته باشد.

درمان برفك

از ي��ك دارو ب��راي ن��وك پس��تان ه��اي م��ادر و ده��ان ش��يرخوار مط��ابق ب��ا روزپس از برط��رف7دستورالعمل كش��وري اس��تفاده كني��د. ب��راي م��دت

، درمان را ادامه بدهي��د. از دارويي اس��تفاده كني��د ك��ه شدن درد-ناراحتی شستن وپاك كردن آن از روي نوك پس��تان قب��ل از تغذي��ه ش��يرخوار الزم

نباشد.- برخي درمان هاي مورد استفاده و رايج كانديدا را نام ببريد.

ن��ور خورش��يد برخي از مادران قرار دادن نوك پستان را در معرض ه��واو پس از هر بار شيردادن مفيد يافته ان��د. س��ينه بن��د خ��ود را روزان��ه ع��وض ك��رده و ب��ا ص��ابون و آب داغ بش��وئيد. اگ��ر داخ��ل س��ينه بن��د ازبالش��تکاس�����������������������������������������������������������������������������������������تفاده

مي كنيد، وقتي مرطوب مي شود آن را عوض كنيد.در صورت وجودعفونت واژينال با قارچ كانديدا ، براي درمان آن بايد

اقدام نمود. ممکن است شوهر نيز نياز به درمان داشته باشد.پس از تعويض پوشك يا كهنه بچه و پس از رفتن به توالت دست هاي

خود را به خوبي بشوئيد.،در صورتي كه از گول زنك، سرشيشه و نوك مصنوعي استفاده مي شود

استفاده از آن ه�ا را متوق�ف كني�د. در ص�ورت ت�داوم اس��تفاده، آن ه�ا رادقيقه بجوشانيد و بطور هفتگي تعويض كنيد.20روزانه

گره زيرزباني )فرنولوم كوتاه(شيرخوار ممكن است فرنول��وم كوت��اه داش��ته باش��د ك��ه س��بب مح��دوديت

حركت زبان مي شود و زبان نمي تواند روي لثه پائين را بپوشاند. لذا زب��ان با نوك پستان اصطكاك پيدا كرده و موجب سائيده شدن آن و ب��روز زخم ودرد ن�����������������������������������������وك پس�����������������������������������������تان

(10/12مي شود.)اساليد

13جلسه نگراني هاي مربوط به سالمت مادران

اهداف جلسه:در پايان اين جلسه شركت كنندگان قادربه موارد زير خواهند بود:

در مورد نيازهاي تغذيه اي زنان شيرده بحث و گفتگو كنند. -1دقيقه10

مختصرا" شرح دهند كه چگونه شيردهي به فاصله گذاري بين فرزندان -2دقيقه10كمك مي كند.

چگونگي تدابيرشيردهي رادر زمان بيماري مادرشرح دهند.-3دقيقه 15

دقيقه10اطالعات پايه مربوط به داروها و شيردهي را مرور كنند.-4 كل مدت جلسه

دقيقه45

مواد آموزشي:(LAM: روش آمنوره ناشي از شيردهي )1/13اساليد مثبت هستند.HIV: توصيه براي زناني كه 2/13اساليد

بيماري مادر و شيردهي- يك كپي براي هر شركت كننده ) اختياري( خالصه درمان دارويي مادر و شيردهي ) يك كپي براي هر شركت كننده

) اختياري(WHO (2002)كپي كامل براي نمايش درمان دارويي مادر و شيردهي يونيسف /

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان

-نيازهاي تغذيه اي زنان شيرده1دقيقه10

تصاويري را نشان دهيد كه دو مادر در تختشان در حال صحبت كردن با پرستار هستند يا-پشت ميز در حال گفتگو با يكديگر هستند.

مادر فاطمه به او گفته است كه بايد غذاهاي خاصي بخورد تا شيرخوبي داشتهباشد و ضمنا" بعضي غذاها مي تواند روي كودكش اثر بگذارد.

سؤال كنيد: اگر مادر شيرده از شما بپرسد كه چه چيز بايد بخورد و يا از خوردن چه چيزياجتناب كند، چه پاسخي مي توانيد به او بدهيد؟

مادران نياز دارند كه غذاها و مايعات كافي بخورند و بياشامند تاتمام قادر باشند كه از خانواده شان"احساس نمایندکه حالشان خوب است وضمنا

مراقبت كنند. اگر مادر غذاهاي متنوع به مقدار كافي مي خورد، پروتئين ها ، ويتامين ها و مواد معدني مورد نيازش را دريافت خواهد كرد. الزم نيست

مادران شيرده غذاهاي مخصوص بخورند يا از خوردن غذاهاي خاصي اجتنابكنند.

بدن زنان در طول حاملگي چربي ذخيره مي كند تا به توليد شيردر دوران شيردهي كمك كند. بخشي از شيرمادر از اين ذخائر توليد مي شود و بخشي

ديگر از غذاهايي است كه مي خورد.باید مادردچارسوء تغذیه شدیدباشدتاتولیدشیرش بطورقابل مالحظه کاهش

یابد.چنانچه کمبودغذاوجودداشته باشد)قحطی(ابتداازذخایربدن مادربرای تولیدشیراستفاده می شود.درمقایسه بامادری که خوب تغذیه شده است ,ممکن

است حجم شیرش کاهش یافته,چربی وبعضی ویتامینها راکمی کمترداشتهباشداما هنوز همچنان كيفيت خوبي خواهد داشت.

اگر مادر غذاهاي مقوي و خوبي نخورد يا يك وعده غذايي را از دست بدهد توليد شيرش كاهش نخواهد يافت. گرچه مادري كه خيلي كار مي كند، وقت براي غذا خوردن ندارد يا غذاي كافي ندارد و يا ازحمايت اجتماعي برخوردار

نيست ممكن است از خستگي و كاهش توليد شير رنج ببرد. مراقبت از مادر وصرف وقت براي تغذيه مكرر كودك، به توليد شيركافي كمك خواهد كرد.

تغذيه با شيرمادر بر امنيت غذايي تمام اعضاي خانواده اثرگذار است. چنانچه منابع محدود باشد بهتر است بجاي اينكه به كودك شيرمصنوعي بدهند ، به مادر

غذا داده شود تا بتواند از كودكش مراقبت كند. در اين مورد با افراد خانوادهگفتگو كنيد.

.مادران شيرده اغلب تشويق مي شوند كه مقادير زيادي مايعات بنوشند نوشيدن مايعات بيشترازآنی که كه براي رفع تشنگي مورد نياز است توليد شير را افزايش نخواهد داد و حتي ممكن است آنرا كاهش دهد. مادر بايد تا حد رفع تشنگي)براساس تشنگی( و يا در صورتي كه ادرارش كم يا غليظ شود، مايعات

بنوشد. چنانچه کمک های غذایی برای مادران بارداروشیرده منطقه شماموجوداست

.بیان کنید

- چگونگي تاثيرشيردهي به فاصله گذاري بين فرزندان 2 دقيقه10

ال كنيد: به مادر درموردتاثير شيردهي به فاصله گذاري بين فرزندان چه مي گوئيد؟سؤبراي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

شيردهي مي تواند منجر به تاخير در تخمك گذاري وتاخیر شروع قاعدگي شود و بنابراين مي تواند به فاصله گذاري بين بارداري ها كمك كند. روش

( به زنان كمك مي كند كه از شيردهي براي فاصلهLAMآمنوره شيردهي )گذاري استفاده كنند.

LAM را نشان دهيد- 1/13اساليد -

اثر بخشي روش LAM خواهد بود98 در روش هاي پيشگيري از بارداري % شرط زير برقرار باشد:3اما فقط در شرايطي كه

قاعدگي مادر هنوز شروع نشده باشد.- مادر به طور انحصاري كودكش را با شير خود تغذيه كند ) روز و شب( و-

بين دفعات شيردهي فاصله خيلي طوالني ايجاد نشود و ماه سن داشته باشد.6شیرخوار كمتر از -چنانچه هر يك از اين سه شرط وجود نداشته باشد، بايد به مادر توصيه كرد

كه از روش هاي ديگر تنظيم خانواده براي به تاخير انداختن حاملگي استفاده كند. بيشتر روش هاي تنظيم خانواده بجز قرص هاي پيشگيري حاوي استروژن با

شيردهي سازگارهستند.

-تدابير شيردهي در هنگام بيماري مادر3دقيقه15

فاطمه از همسايه اش شنيده است كه اگر يك مادر شيرده تب كند يا نياز به هردارويي داشته باشد بايد شيردهي را متوقف كند.

سؤال كنيد: چنانچه مادر بيمار باشد در مورد شيردهي به او چه مي گوئيد؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

.زنان مي توانند تقريبا" در تمام موارد ابتال به بيماري به شيردهي ادامه دهند فوايد زيادي براي تداوم شيردهي طي بيماري وجود دارد:

ن مادر در برابر عفونت توليد آنتي كر مي كند كه وارد شيرمادر ميبد-شود و به محافظت شيرخوار در برابر عفونت كمك مي كند.

توقف ناگهاني شيردهي مي تواند منجر به پستان دردناک شود و مادر-ممكن است تب كند.

چنانچه شيردهي به طور ناگهاني قطع شود، كودك ممكن است عالئم-پریشانی واضطراب) ديسترس( نظير گريه زياد را نشان دهد.

ممكن است پس از بهبودي مادر از سرگيري شيردهي مشكل باشد بدليل-اينكه توليد شيراو كاهش يافته است.

توقف شيردهي كودك را در معرض خطرات و صدمات ناشي از تغذيه-مصنوعي قرار مي دهد.

شيردهي وقت و كار كمتري را نسبت به آماده كردن شيرمصنوعي، تغذيه- كردن كودك و جوشاندن شيشه و سرشيشه نياز دارد. در تغذيه از پستان

كودك مي تواند در كنار مادر دراز بكشد و هر قدر نياز دارد تغذيه شود بدون

اينكه الزم باشد حركت كند. مادر و شيرخوار مي توانند با هم باشند بنابراين او مي داند كه كودكش-

سالم و خوشحال است. كودك به دريافت منافع ناشي از نغذيه با شيرمادر ادامه مي دهد. از-

جمله: حفظ سالمت، بهترين تغذيه، رشد و تكامل مطلوب، خطر كمترچاقي و مشكالت بعدي در سالمتي

مادراني كه بيماري مزمن دارند ممكن است نياز به كمك بيشتري براي شيردهي داشته باشند. براي مثال مادري كه ديابت دارد ممكن است

مشكالتي را طي زايمان داشته باشد كه مي تواند با شيردهي تداخل نمايد.اما باكمك مناسب مي تواند به طور طبيعي شيردهي را انجام دهد.

سؤال كنيد : مادر مريض براي شيردهي به چه نوع كمكي نياز دارد؟براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

زماني كه مادر بيمار است براي كمك به شيردهي به موارد زير توجه كنيد:

ارزش تداوم شيردهي در طول بيماري را شرح دهيد.-جدايي را به حداقل برسانيد و مادر و شيرخوار را در كنار هم نگهداريد.-مايعات كافي به مادر بدهيد بويژه اگر تب دارد.- به مادر كمك كنيد تا وضعيت راحتي براي شيردهي پيدا كند يا به شخص-

همراه اونشان دهيد كه چگونه به مادركمك كند تا به راحتي كودكش را دربغل بگيرد.

چنانچه شيردهي مشكل است يا مادر خيلي ناخوش يا ناراحت است- ممكن است قادر باشد ) يا با كمك گرفتن بتواند( شيرش را بدوشد و تا

زماني كه بهتر بشود كودك را از طريق فنجان تغذيه كند.درمان ها و داروهايي را انتخاب كنيد كه براي شيردهي مضر نباشند.- چنانچه در طي بيماري مادر، شيردهي قطع شده است. پس از بهبودي-

مادر به برقراري مجدد شيردهي كمك كنيد. سؤال كنيد : آيا شرايطي مربوط به سالمت مادر وجود دارد كه استفاده از غذاهايي بجز

شيرمادرمورد نياز باشد، براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

شرايط بسیارمعدودو نادري مربوط به سالمت مادر وجود دارد كه نياز به استفاده تغذيه مصنوعي مي باشد. تشخيص اين نكته بسيار حائز اهميت است

كه آيا بيماري مادر منع شيردهي دارد و يا شرايط آن بيماري، شيردهي رامشكل كرده است،

بستري شدن به خودي خود جزو موارد منع شيردهي نيست. چنانچه مادر بستري شود، كودك بايد در كنار مادر نگهداري شود. چنانچه مادر قادر نباشد كه از شيرخوارش مراقبت كند، مي توان از يكي از اعضاء خانواده درخواست نمود

كه در كنار مادر بماند و براي مراقبت از كودكش به او كمك كند.در موارداعتياد مادر به نیکوتین، الكل,اکستازی,آمفتامین,کوکائین ومحرکهای

وابسته مشخص شده است که آثارنامطلوب برشیرخواردارند.الکل,اپیوئیدها,بنزودیازپین هاوحشیش موجب

تخدیردرمادروشیرخوارمی شوند.بایستی مادرتشویق به عدم استفاده ازاینموادشده فرصت وحمایت ترک داده شود.

چنانچه مادري بيماري مسري شايعي نظير عفونت ريه، گلودرد، يا عفونت دستگاه گوارش دارد اين خطر براي شيرخوار وجود دارد كه به واسطه نزديكي با مادر و از طريق تماس با او سرفه ونظاير آن در معرض عفونت قرار گيرد.

وقتي كه مادر به شيردهي ادامه مي دهد كودك تا حدي در برابر عفونت مادرمحافظت می شود.چنانچه مادرشیردهی رادراین زمان قطع

کند,شیرخواردرخطربیشتری برای مبتالشدن به عفونت مادرقرارمی گیرد . در ، و ماستيت منع شيردهيBمورد اكثر عفونت هاي مادر شامل سل، هپاتيت

وجود ندارد.چنانچه مادري قادر به شيردهي نباشد بايد تالش شود كه از دايه ) با وضعيت

منفي( استفاده شود و يا از شير انسان که حرارت ديده وHIVمشخص شده در بانك شير مادرموجوداست استفاده نمايند.

يك كپي از بيماري مادر و شيردهي به شركت كنندگان بدهيد و به آنها اجازه دهيد ه در وقتداده شده موارد فهرست شده را بخوانند. در صورت نيازتوضيحات بيشتر ارائه كنيد.

/ ايدزHIVمادر مبتال به

را نشان دهيد.2/13اساليد

عنوان شد، در شرايطي كه مادر آزمايش شده و1 همان طور كه در فصل مثبت است، موارد زير توصيه مي شود:HIVمشخص شده است كه

توصيه هاي يونيسف و سازمان جهاني بهداشت در مورد تغذيه مثبتHIVشيرخوار براي زنان

برای مادروشیرخوارقابل قبول،قابل تهیه عملي، زماني كه تغذيه جايگزين توصيه ميHIV باشد، به مادران مبتال به مداوم ،سالم وایمن و قابل دسترس

ماه اول زندگي تغذيه انحصاري6شود كه شير ندهند. در غيرا ينصورت در طي باشيرمادرتوصيه مي شود

هنگامی که تغذیه جایگزین قابل قبول,دردسترس,قابل تهیه عملی مداوم وسالممثبت شیرندهدHIVوایمن است مادر

هرزنHIVمثبت به صورت فردي نيازبه مشاوره با فرد آموزش ديده دارد تا به او كمك كند كه بر اساس شرايط خاص خود بهترين راه

رابراي تغذيه فرزندش برگزيند.

- داروها و شيردهي4دقيقه10

چنانچه مادر به دارو نياز دارد، اين امكان براي پزشك فراهم است كه دارويي را تجويز نمايد كه مصرف آن طي دوران شيردهي بي ضرر باشد. بيشتر

داروها تنها به ميزان جزئي از شيرمادر عبور مي كنند و تاثيري بر شيرخوار ندارند. در بيشتر موارد توقف شيردهي ممكن است براي شيرخوار خطرناك تر

از مصرف دارو باشد.داروهايي كه مادر مصرف مي كند احتمال تاثيرشان روي كودك نارس يا

ماه بيشتر ازتاثير آن روي كودكان بزرگ تراست. چنانچه نگراني2كمتر از وجود دارد، معموال" اين امكان هست كه درمان يا دارويي جايگزين شود كه

بيشترين سازگاري را با شيردهي داشته باشد.چنانچه مادر شيرده دارويي را دريافت مي كند كه شما در مورد آن مطمئن

نيستيد،به موارد زير توجه كنيد: تا زماني كه شما به كسب اطالعات بيشترمي پردازيد، مادر را تشويق-

كنيد به شيردهي ادامه دهد، كودك را از نظر عوارض جانبي نظير خواب آلودگي غير عادي، عدم تمايل-

به شیرخوردن و يرقان تحت نظر بگيريد به ويژه چنانچه مادر نياز بهمصرف طوالني مدت دارو داشته باشد،

ليست سازمان جهاني بهداشت را در مورد داروها كنترل كنيد، ) توضيح- دهيد كه از كجا مي توان اين ليست را گرفت و يا هر ليست در دسترس

معتبرموجود را كه حمايت كننده شيردهي است استفاده نمايند.( از كاركنان متخصص نظير پزشك يا داروساز براي گرفتن اطالعات بيشتر-

سؤال كنيد و در صورت نياز، داروي جايگزيني را كه سالم تر و بي ضررتر است ، پيدا كنيد.

چنانچه شيرخوار دچار عوارض جانبي شده است و داروي مادر را نمي- توان جايگزين نمود، در صورت امكان موقتا" يك روش تغذيه اي جايگزين

براي شيرخوار در نظر بگيريد.

درمان هاي سنتي، داروهاي گياهي و ساير درمان ها ممكن است روي شيرخوار اثر بگذارند. چنانچه در منطقه شما استفاده از اين ها رايج است، در

مورد آنها اطالعات بيشتري كسب كنيد. در اين مواقع مادر را به ادامه شيردهيتشويق كنيد و شيرخوار را از نظر عوارض جانبي تحت نظر بگيريد.

از شركت كنندگان بخواهيد چنانچه سؤالي دارند مطرح كنند. سپس مطالب فصل را-خالصه كنيد.

13 خالصه جلسه

نيازهاي تغذيه اي زنان شيرده

كافي بخورند تا احساس خوبي داشته همه مادران نياز دارند كه غذای باشند و قادربه مراقبت از خانواده شان باشند.

الزم نيست مادران شيرده غذاهاي خاصي بخورند يا از خوردن بعضي غذاها اجتناب ورزند.

چنانچه منابع غذايي محدود است براي سالمت و تغذيه هر دو نفريعني مادر و شيرخوار و صرف هزينه كمتر بهتر است به جاي دادن شيرمصنوعي به

شيرخوار، به مادر غذا داده شود تا او بتواند از شيرخوارش مراقبت كند.

چگونگي تاثير شيردهي بر فاصله گذاري بين فرزندان چنانچه سه شرط ذيل برآورده شود روش LAM درصد موارد مؤثر98 در

است:قاعدگي مادرشروع نشده باشد،- مادر به طور انحصاري به كودك شير دهد و فواصل بين تغذيه ها طوالني-

مدت نباشد؛ ماه باشد.6سن شيرخوار كمتر از -چنانچه هر يك از سه شرط فوق برقرار نباشد به مادر توصيه مي شود كه از

روش هاي ديگري پيشگيري از بارداري استفاده كند.

تدابير شيردهي هنگام بيماري مادر: شما مي توانيد در طول بيماري مادر به شيردهي او به طرق زيركمك كنيد ارزش تداوم شيردهي در طول بيماري را شرح دهيد،-جدايي مادرو شيرخوار را به حداقل برسانيد و آنهارادر كنار هم نگه داريد،-به مادر مايعات كافي بدهيد به ويژه اگر تب دارد،-مادر را براي قرارگرفتن در وضعيت راحت جهت شيردهي كمك كنيد،- چنانچه حال مادر آنقدر خوب نيست كه بتواند از پستان شيردهد، مادر-

رابراي دوشيدن شير و تغذيه شيرخوار با شيردوشيده شده از طريقفنجان كمك كنيد.

درمان ها و داروهايي را انتخاب كنيد كه از نظر شيردهي ضرري ندارند.- چنانچه مادر در طي بيماري شير نداده است در زمان بهبودي به مادر و-

شيرخوار براي برقرار مجدد شيردهي كمك كنيد.

داروها و شيردهي

چنانچه درمان دارويي مورد نياز باشد، اغلب بايد دارويي مورد استفاده قرار گيرد كه در شيردهي ضرري نداشته و روي كودك اثر بدي نداشته باشد. اغلب

داروها از شيرمادر به مقدار جزئي عبور مي كنند و به ندرت روي شيرخوار اثر مي گذارند. در بيشتر موارد توقف شيردهي براي شيرخوار خطر بيشتري نسبت

به مصرف داروها به همراه دارند.

شيرخوار را از نظر عوارض جانبي داروتحت نظر بگيريدو چنانچه نگران ماه2هستيد اطالعات بيشتري را در مورد دارو بدست آوريد. شيرخواران زير

بيشتر احتمال دارد كه اثرات جانبي دارورا نشان دهند.بدانيد كه ازكجا اطالعات يا توصيه هاي بيشتري در مورد داروها بدست

آوريد.

13كنترل آگاهي فصل يك زن باردار به شما مي گويد كه چون از عهده خريد غذاهاي مخصوص براي

خودش برنمي آيد، نمي تواند شير دهد، شما چه مي توانيد به او بگوئيد تا متوجهشود كه شيردهي براي او امكان پذير است؟

يكي از همكاران به شما مي گويد كه مادري الزم است شيردهي اش را قطعكند زيرا نياز به دريافت دارو دارد. شما چه جوابي به همكارتان مي دهيد؟

بيماري مادر و شيردهي

ماه اول عمريك فرآيند طبيعي است وبرای6تغذيه انحصاري با شيرمادر در مادروشیرخوارمفیداست.معهذادرشرایط پزشکی معدودی ازشیرخوارومادرتوصیه عدم

شیردهی موقت یادائم صورت می گیرد.این شرایط که تعدادکمی ازمادران وشیرخواران رادربرمی گیردهمراه باشرایط مادرکه ممکن است جدی باشدولی دلیل استفاده

ازشیرجایگزین نمی باشددرزیرمی آید.مادرانی که شرایط زیررادارندبایستی براساس استانداردهادرمان شوند

:مادرانی که ممکن است الزم شودشیرندهند هستندکه چنانچه تغذیه جایگزین قابل قبول,دردسترس HIVاین گروه شامل مادران مبتالبه

وقابل تهیه,عملی مداوم وایمن است.:مادرانی که ممکن است اجتناب موقت ازشیردهی داشته باشند

مادری که بدلیل بیماری شدیدقادربه مراقبت ازفرزندخودنمی باشدمثالدچارسپسیس است. تارفع ضایعات فعال توصیه می شودتماس مستقیم بین ضایعه فعال1درهرپس سیمپلکس نوع

پستان مادرودهان شیرخوارانجام نشود. می کندشامل:داروهایی که مادرمصرفدراین گروه

-داروهای تخدیرکننده چون داروهای سایکوتراپاتیک,ضدصرع,واپیوئیدهاوترکیبات آنهاممکن است عوارضی چون خواب آلودگی وتخدیرتنفس ایجادکنندوبهتراست درصورت وجودداروهای

ایمن تراجتناب شوند. رادیواکتیواجتناب وبجای آن ازترکیب ایمن تری استفاده شود.اگراستفاده131-بهتراست ید

ماه بعدازمصرف شیردهی ازسرگرفته شود.2می کند -مصرف زیادیدموضعی یایدوفورها)مثالبتادین(بخصوص روی زخم بازومخاط هامیتواندمنجربه سرکوب تیروئیدیااختالل الکترولیت درشیرخوارشودوبایداجتناب شود.

-داروهای شیمی درمانی سیتوتوکسیک نیازبه قطع دشیردهی درخالل درمان دارند.

مادرانی که قادربه ادامه شیردهی هستندگرچه مسائل بهداشتی نگران کنندهممکن است موجودباشد:

ابسه پستان:شیردهی ازپستان سالم انجام وباشروع درمان,شیردهی ازاین پستان نیزآغازشود

هپاتیتBساعت اول زندگی یابمجردامکان به شیرخوارواکسن مربوطه48:طی تزریق شود.

هپاتیتC:ماستیت:چنانچه تغذیه پستانی خیلی دردناک است بایدشیررادوشیدکه وضع

بدترنشود..سل:براساس برنامه کشوری مادروشیرخواردرمان شوند

مواد سو مصرف :ء , , , , اثرسوء- , دارای وابسته های ومحرک کوکائین آمفتامین اکستازی الکل مادرازنیکوتین استفاده

برشیرخوارهستند. -الکل ,اپیوئیدها,بنزودیازپین هاوحشیش می توانندموجب تخدیرمادروشیرخوارشوند.

بایدمادرتشویق شودکه این موادرامصرف نکندوفرصت ترک همراه باحمایت داده شود

ماخذ:

شيردهي و مصرف داروها توسط مادر- خالصه

موارد منع شيردهي:داروهاي ضد سرطان ) آنتي متابوليت ها(-مواد راديواكتيو ) شيردهي موقتا"- قطع مي شود(-

تداوم شيردهي: * در موارد زيراحتمال بروز عوارض جانبي وجود دارد، كودك را از نظر خواب

آلودگي تحت نظر بگيريد: داروهاي انتخابی روان درماني و ضد تشنج ) در مورد دارو اطالعات-

كسب كنيد(

* در صورت امكان از داروهاي جايگزين استفاده شود: كلرامفنيكل، تتراسيكلين، مترونيدازول، آنتي بيوتيك كينولون ) به عنوان-

مثال سيپروفلوكساسين(

*كودك را از نظر زردي كنترل كنيد:

سولفوناميدها، داپسون، سولفامتوكسازول+ تريمتوپريم-) كوتريموكسازول( سولفادوكسين + پريمتامين ) فنسيدار(

*از داروي جايگزين استفاده كنيد ) ممكن است توليد شير را كاهش دهد(: استروژن ها شامل قرص هاي پيشگيري حاوي استروژن، مدرهاي تيازيد،-

ارگومترين

*داروهاي ذيل در دوزهاي معمول ايمن هستند: رايج ترين داروهاي مصرفي:

، ايبوپروفن و دوزهايASA- مسكن ها و تب برها: دوره كوتاه استامينوفن، گهگاه مورفين و پتيدين

- آنتي بيوتيك ها: آمپي سيلين ، آموكسي سيلين، كلوگزاسيلين و ديگر پنيسيلين ها، اريترومايسين

- داروهاي ضد سل: داروهاي ضد جذام، ) داپسون را در باال نگاه كنيد(- داروهاي ضد ماالريا: )بجز مفلوكين، فنسيدار(، ضد انگل ها، ضد قارچ ها

- برونكوديالتورها ) كشاد كننده برونش ( ) مثل سالبوتامول(،كورتيكوستروئيدها، آنتي هيستامين ها

- آنتي اسيد ها، داروهاي ديابت، اكثر داروهاي ضد فشار خون,دیگوکسین - مكمل هاي تغذيه اي يد، آهن و ويتامين هااقتباس از :

14جلسه10 اقدام –حمايت مداوم از مادران شيرده

اهداف جلسه:شركت كنندگان در پايان اين فصل قادربه موارد زير خواهند بود:

�15 چگونگي آماده كردن مادر براي ترخيص را شرح دهند. 1دقيقه

10- دسترسي به حمايت و پيگيري پس ازترخيص را شرح دهند. 2دقيقه

�10 راههاي حمايت از مادران شاغل شيرده را مختصراً شرح دهند.3دقيقه

دقيقه�10 راههاي تداوم شيردهي در سال دوم زندگي يا بيشتررا شرح دهند .4 دقيقه30- حمايت گروهي براي تغذيه با شير مادر را شرح دهند. 5

كل مدت جلسه:دقيقه75

مواد آموزشي و تداركات:

: حمايت مادر به مادر1/14اساليد جزئيات تماس براي حمايت در منطقه نظير گروههاي حامي مادران، حمايت

جامعه يا كلينيك هاي تغذيه در مراكز بهداشت اطالعات درمورد قانون كشوري يا بخشنامه ها براي حمايت ازتغذيه با شير

مادردر محيط كار اطالعات در مورد راهكارها و سياستهاي كشوري مربوط به تغذيه تكميلي -

ماه حمايت6كنترل كنيد كه مفاد آنها از تغذيه انحصاري باشيرمادربه مدت كنند.

2فيليپ چارت مهارت هاي ارتباطي مربوط به فصل

از دو نفر از شركت كنندگان بخواهيد كه به عنوان مادر در فعاليت هاي گروه حامي نقشبازي كنند و به آنها سؤاالتي براي پرسش بدهيد.

منابع براي مطالعه بيشتر مربيان :

- آماده كردن مادر براي ترخيص1دقيقه15

: اقدام دهم از اقدامات دهگانه براي شيردهي موفق عبارت است از ايجاد گروه هاي حامي تغذيه با شير مادر را ترغيب كنيد و مادران را پس از

ترخيص از بيمارستان يا كلينيك به آنها ارجاع دهيد.در مراكز درماني كه نوزاد متولد مي شود اقدامات زيادي براي شروع و

برقراري شيردهي یاجایگزین سالم انجام مي شود.اما پس از ترخيصنيزمادر نياز به حمايت براي تداوم شيردهي دارد.

در بعضي از جوامع مادران توسط اعضاء خانواده و دوستان به خوبي حمايت

مي شوند ولي وقتي كه چنين حمايتي وجود ندارد مثال براي مادراني كه دور از خانواده زندگي مي كنند، الزم است مراكز درماني ترتيبي دهند كه مادران

مورد پيگيري قرار گيرند و بايد قبل از ترخيص در اين موردبا آنان گفتگونمايند.

- مطلب بعدي را در قالب »داستان« بيان كنيد: فاطمه و مريم براي ترخيص از بيمارستان به همراه فرزندانشان آماده مي

شوند. سؤال كنيد: قبل از اينكه مادر بيمارستان را به همراه فرزندش به قصد منزل ترك كند، چه

چيزهايي نياز دارد؟ براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

: قبل از ترخيص مادر از بخش زايمان او نيازبه موارد زير دارد- بتواند فرزندش را شير دهد.

ماه اول و تداوم آن را همراه با غذاهاي6- اهميت تغذيه انحصاري باشيرمادردر سالگي و بيشتر بداند.2كمكي تا

- بتواند عالئمي را كه نشان مي دهد تغذيه به خوبي انجام مي شودوادامه داردرا، تشخيص دهد.

- در مورد چگونگي دسترسي و برخورداري از حمايت مستمر كه مورد نيازاوست، بداند و آنرا طلب كند.

مادر بايد قادر باشد فرزندش را شير دهد:

هركارمند بهداشتي درماني كه آموزش حمايت از شيردهي را ديده باشدبايد شيردهي هر مادر و شيرخوار را مشاهده كند و اطمينان حاصل نمايد كه

تمام مادران و شيرخواران مي دانند چطور از تغذيه پستاني بهره مند شوند.

:هرمادر بايد قادر به موارد زير باشد - در مورد تغذيه شیرخواربر حسب تقاضاي شيرخواروعالئمی که نشان می دهد

و چگونگي رفتار كودكان بداند.- قادر باشد عالئم تغذيه اي شيرخوار را تشخيص دهد.

- قادر باشد شيرخوار را به درستي در آغوش بگيرد و به درستی به پستانبگذارد.

- عالئم شیرخوردن مؤثرازپستان و شيرخوار سالم را بداند.- چنانچه فكر مي كند شير كافي ندارد بداند كه بايد چكار كند.

- قادر باشد شيرش را بدوشد.چنانچه مادر ی شيرنمی دهد و شير جايگزين را انتخاب مي كند يك كارمند

بهداشتي درماني آموزش ديده بايد به او كمك كند و او را در مورد نكات زيرآگاه سازد:

- چه نوع شيري قابل قبول، قابل تهیه, عملي، در دسترس، ايمن و مداوم است.- چطور شير جايگزين را به مقدار كافي فراهم كند.

- چطور شير جايگزين را به طور بهداشتي آماده كند و به كودكش بخوراند.- چطور خطرات همراه با اين نوع تغذيه را كاهش دهد.

كارمند بهداشتي درماني بايد مشاهده كند كه آيا مادر )يا هر فرد مراقب ديگري ( قبل از ترخيص از بخش زنان، مي تواند شير جايگزين را با روشي

بدون خطر و بهداشتي آماده كند و به كودكش بخوراند.

مادراهميت تغذيه انحصاري و تداوم تغذيه با شير مادر را درك كند:

وقتي مادر به منزل مي رود ممكن است از سوي اطرافيان براي دادن شير كمكي و مايعات و چيزهاي ديگر تحت فشار قرار بگيرد. لذا قبل از ترخيص

ماه اول را براي مادربازگو كنيد.6اهميت تغذيه انحصاري در ماهگي كودك عالوه بر شير مادر به غذا نيز نياز دارد. تداوم تغذيه با6بعد از

شير مادر عالوه بر تامين تغذيه مناسب و محافظت شير خوار در برابر بيماريها ،موجب نزدكي و ارتباط صميمي مادر و كودك مي شود. شير مادر

سال و بيشتر ارزشمند است.2براي سالمت و تغذيه كودك تا چنانچه مادرHIVمثبت است و كودكش را شير مي دهد، بهترين كار تغذيه

انحصاري با شير مادر است. نشان داده شده است كه تغذيه مخلوط و تجويز را افزايش ميHIVغذا و مايعات ديگر همراه با شير مادر، خطر انتقال

دهد.

مادربتواند تشخيص دهد كه شيردهي خوب پيش مي رود:

گاهي ممكن است به مادر بگوييم اگر مشكلي داشت با ما تماس بگيرد. اما ممكن است مادر جديد نداند چه چيزي طبيعي و چه چيزي مسئله يا مشكل است. عالئمي كه براي مادر جوان نشانگر آن است كه شيردهي خوب پيش

مي رود عبارتند از اينكه: بار در شبانه روز شير مي خورد.8- شيرخوار هوشيار و فعال است و حداقل

- در ساعاتي از شبانه روز آرام مي گيرد و به خواب مي رود.

كهنه مرطوب يا بيشتر با ادرار بيرنگ، رقيق و دفع6 ساعت 24- شيرخوار در بار مدفوع يا بيشتر در شبانه روز دارد. 3

- پستانها قبل از شيردادن پرتر هستند تا بعد از تغذيه، پستانها و نوك آنها راحتاند ودرد و زخم ندارند.

.- به طور كلي مادر در مراقبت شيرخوار احساس اعتماد به نفس مي كند

در مورد چگونگي كسب حمايت مورد نياز، با مادرگفتگو كنيد:مادر نياز به حمايت و پشتيباني دارد. وقتي مادر به منزل مي رود نياز به

فردي از اعضا خانواده، دوستان و نزديكان خود يا كاركنان بهداشتي دارد كه اعتماد به نفس او را براي مراقبت ازشيرخوارش تقويت نمايند. مادر به

خصوص در شرايط ذيل نياز به كمك دارد: - مادري كه وظايف زيادي از جمله مراقبت كودكان ديگر و وظايف خانگي

زيادي به او محول شده است.- براي اولين بار، مادر شده است.- در تغذيه فرزندش مشكل دارد.

- مادرخارج از منزل كارمی كند و فرزندش را نتواند همراه خود ببرد.- تنها است و تماس چنداني با افراد حامي ندارد.

- توصيه هاي گيج كننده و چالش آور از افراد زيادي دريافت مي كند.- اگرمادر يا فرزندش بيماري يا مشكل طبي دارند.

گاهي مادر فكر مي كند كه او بايد بتواند هر كاري را بدون كمك ديگران انجام دهد. او ممكن است فكر كند كه اگر كمك بخواهد چنين تصور مي شود

كه او مادر خوبي نيست يا نمي تواند از عهده وظايفش برآيد.وقتي هر يك از ما شغل يا مهارت جديدي را ياد مي گيريم نياز به فرصت

داريم كه آن را بكار بگيريم و ممكن است به كمك ديگران نياز داشته باشيم. اين درست شبيه يادگيري براي مادرشدن است. مادرنيز نياز به يادگيري

مهارت هاي جديد دارد. ممكن است مادر جديد نياز به تشويق داشته باشدكه كمك بگيرد و از حمايت هاي در دسترس استفاده كند.

پيگيري مادري كه شير نمي دهد و از شير جايگزين استفاده مي كند مهم است كه چطور شير را تهيه و استفاده مي كند و اگر بخواهد نوع آنرا تغيير

دهد بايد اطمينان حاصل شود كه قادر به انجام اين كار باشد.هنگامي كه در دوران بارداري با خانمي صحبت مي كنيد كمك كننده خواهد

بود كه به او بگوييد كه چنانچه دچار مشكلي شد ، سرويس هاي حمايتي در دسترس اند. گفتن اين مطلب ممكن است به مادر كمك كند تا از آغاز

احساس اعتماد به نفس كند.

دقیقه10{ پيگيري و حمايت پس از ترخيص 2منابع موجود در جامعه محلي:

حمايت مادر براي مادر– را نشان دهيد 1/14اساليد فاطمه و مريم گاهي يكديگر را مالقات مي كنند، مي نشينند و راجع به

كودكانشان با يكديگر صحبت مي كنند. فاطمه دوست دارد كه سخنان مريم را

بشنود زيرا كه او صاحب دومين فرزندش شده است و فاطمه براي تجربه وآگاهي مريم ارزش قائل است.

سؤال كنيد: در جامعه چه كسي مي تواند حمايت مستمر از مادر را براي تغذيه و مراقبتشيرخوارش تأمين كند؟

اعضاء خانواده و دوستان:به طور كلي اعضاء خانواده و دوستان منابع مهمي براي حمايت ازشيردهي

هستند. اما معموال در جاهايي كه براي شيرخواران تغذيه تكميلي را زود ماه كمتر از سوي خانواده6شروع مي كنند، تغذيه انحصاري باشيرمادر تا

حمايت مي شود.مادراني كه شير جايگزين مي دهند همچنين نياز به حمايت خانواده و دوستان

مثبت است نيز نياز به حمايت دارد كه از تغذيه مختلطHIVدارند. مادري كه خودداري كرده منحصراً شير جايگزين بدهد.

مراقبت اوليه و كاركنان بهداشتي درماني )مراکزبهداشتی درمانیروستایی وشهری(

، هر گاه كاركنان بهداشتي درماني با مادر و كودك خردسال تماس دارند مي توانند مادر را در تغذيه و مراقبت كودك حمايت و كمك كنند. اگركارمند

بهداشتي نتواند خودش اين كار را انجام دهد، مادر را به فرد ماهر ديگري كهمي تواند او را حمايت كند، ارجاع خواهد داد.

كاركنان بهداشتي درماني جامعه ارتباط نزديكتري با خانواده دارند تا كاركنان بيمارستاني و وقت بيشتري را با خانواده مي گذرانند. براي مؤثر بودن اين

ارتباط بايد كاركنان مراكز بهداشتي درماني براي حمايت از مادر در تغذيه ومراقبت از فرزندش، آموزش ديده باشند.

داشته باشند كه در"كلينيك هاي شيردهي"مراكز بهداشتي درماني مي توانند آنها افراد آموزش ديده به مادر شيرده در زماني كه با كلينيك تماس مي

گيرد,بدون نیازبه تعیین وقت قبلی كمك كنند. تجمع مادران می تواند به تبادل تجارب منجر شود. از اين كلينيك ها

گروه حامي نيز مي تواند حاصل شود.كاركنان بهداشتي درماني مي توانند يك گروه نمونه در جامعه خود بوجود

ماه اول منحصراً با شير خود تغذيه كرده6آورند بطوريكه فرزندانشان را دروبعد ازآن غذاي كمكي را شروع كنند.

حمايت مادر از مادراساس و مبناي اين حمايت جامعه است و ممكن است نفر به نفر يا به

صورت گروهي باشد. مادر با تجربه مي تواند حمايت اختصاصي را براي خانمي كه تازه مادر شده است فراهم كند. از مادر با تجربه اجازه بگيريد كه

نام او را به مادران جديد در منطقه و محله بدهيد.ممكن است يك گروه در شروع تكميل خود فقط مركب از چند مادر باشد

كه خودشان و يا از طريق كاركنان بهداشتي گرد هم آمده باشند. براي مثبت هم HIVمادران

مي توان گروه حمايت اختصاصي بوجود آورد.كمك گروه حامي در دسترس ، رايگان و يا كم بها است. هر گاه مادري

مشكل داشت مادران آموزش ديده او را كمك و حمايت مي كنند. ممكن

است حمايت از طريق تلفن، نامه و در مواردي از طريق پست الكترونيكي)email.باشد )

:در گروه حامي مادر به مادر- كمك كننده مي تواند از مادران محل يا منطقه باشد.

- مادران مي توانند بطور سنتي از افراد فاميل و دوستان خودحمايت كسبكنند.

- تغذيه كودك و مراقبت از شيرخوار به عنوان يك فعاليت طبيعي تلقي مي شودو نه به عنوان مشكلي كه نياز به رفع آن توسط كاركنان بهداشتي باشد.

- بحث هاي گروهي توسط مادران با تجربه هدايت مي شود.- مادران احساس اطمينان و اعتماد به نفس بيشتري خواهند كرد.

- از مادران بارداروباتجربه نيزبخوبی استقبال خواهدشد. - مادران مي توانند خارج از گروه نيزبا هم مالقات كرده و ارتباط دوستانه

برقرار كنند.بعضي از گروه هاي حمايت مادر به مادر بخشي از يك شبكه بزرگترهستند

كه آموزش، جزوات وساير خدمات را ارائه مي دهند. مادران با تجربه را مي توان به عنوان هدايت كننده يا تسهيل كننده گروه دعوت كرد كه در آموزش كاركنان بهداشتي ، در ويزيت بخش ها و كلينيك ها مشاركت نمايند و خود را

به مادران باردار و مادران جديد معرفي كنند.

زماني كه حمايت رسمي وجود ندارداگر در منطقه شما گروه حامي وجود ندارد، قبل ازترخيص مادر از زايشگاه

بايد به نكات زير توجه كنيد: - سؤال كنيد در خانواده چه كسي حامي و پشتيبان او خواهد بود.

- در صورت امكان با اعضاء خانواده اوصحبت كنيد و كمك هايي را كه مي توانندبه او بكنند با آنها در ميان بگذاريد.

- نام يكي از شاغلين بيمارستان يا كلينيك را به مادر بدهيد. مادربايد در هفته اول بعد از زايمان براي پيگيري و كنترل خود و فرزندش به آنجا برود تا در اين

مالقات شيردهي او مشاهده شود و هرگاه سؤال يا مشكلي داشته باشدمراجعه نمايد.

هفتگي بعد از زايمان مراجعه كند و6- همچنين مادر بايد براي كنترل روتين فرزندش را با خود ببرد تا او نيز پيگيري وكنترل شود.)ویزیت

شیرخوارومادربراساس توصیه های کشوری انجام شود(- نكات كليدي تغذيه مطلوب را براي مادر يادآوري كنيد.

- اغلب دادن مواد آموزشي مكتوب از قبيل پمفلت هايي كه مطالب آن صحيح است و ارتباطي به شركت هاي توليد و توزيع كننده شير مصنوعي و شيشه و

گول زنك ندارد، مفيد است. - در صورت امكان وقتي مادران مرخص شدند با آنها تماس بگيريد و ببينيد در

مورد تغذيه شيرخوارشان چه مي كنند. بعضي از بيمارستان ها گروه حامي دارند كه بوسيله يكي از پرسنل

بيمارستان هدايت شده و در بيمارستان مالقات دارند. چنانچه مادر مشكلي در تغذيه دارد در صورت وجود كلينيك تغذيه در بيمارستان ، مي تواند به آنجا

مراجعه كند.

- اطالعات خاص درمورد هريك از مراجع و يا گروه حامي را در اختيار مادرقراردهيد.

جوامع دوستدار كودك

بعضي از جوامع عنوان دوستدار كودك را كسب كرده اند. گرچه براي جامعه دوستداركودك ضوابط بين المللي وجود ندارد اما بايد اين جوامع اقدامات

دهگانه براي شيردهي موفق را اجرا نمايند. :جوامع دوستدار كودك شامل موارد زير مي شوند

- سيستم بهداشتي يا مراكز بهداشتي درماني بعنوان دوستدار كودك شناختهشده اند و تغذيه زودرس و انحصاري باشيرمادررا حمايت مي كنند.

- دسترسي به يك مركز ارجاعي با مهارت هاي الزم براي حمايت از شروع زودرس تغذيه باشيرمادر، تغذيه انحصاري و تداوم تغذيه با شير مادر وجود

دارد. - حمايت ازتغذيه تكميلي بموقع ومناسب با سن ، مكرر و براساس پاسخگويي

به كودك همراه با تداوم تغذيه با شير مادر وجود دارد. - سيستم حمايت مادر براي مادر يا شبيه آن وجود دارد.

- هيچ اقدامي ، هيچ توزيع كننده اي يا خدماتي كه كد بين المللي را زير پابگذارند وجود ندارد.

- عوامل حكومتي يا شهري اقداماتي را انجام مي دهند كه مادر و خانواده راحمايت

مي كنند تا در تغذيه مطلوب كودك موفق شوند. نمونه اين تغييرات مي تواند تقسيم وظايف براساس زمان، انتقال مادر شيرده در صورت نياز براي ارجاع،

جلب حمايت رهبران جامعه براي تغذيه با شير مادر وحمايت مادران شيردهشاغل در محيط هاي كار باشد.

{ حفظ تغذيه با شير مادر براي مادران شاغل3دقيقه10

بسياري از مادران به دليل برگشت به محل كار، شير كمكي را زود شروع مي كنند يا شيردهي خود را زود قطع مي كنند. كاركنان بهداشتي درماني مي

توانند به مادران شيرده كمك كنند كه عالوه بر ادامه شير مادر، شغل شانرا نيز ادامه دهند.

سؤال كنيد : چرا توصيه مي شود مادري كه شاغل است پس از برگشت به محل كار شيردهيرا ادامه دهد؟

براي دريافت چند پاسخ منتظر بمانيد.

مشابه اهميت كلي تغذيه باشير مادر كه در مباحث گذشته بحث شد، براي خانمي كه در خارج از منزل كار مي كند، شير دهي باارزش است. زيرا:

- فرزندش كمتر بيمار مي شود لذا كمتر ناچار به ترك كار براي مراقبت كودكمي شود.

- شب ها استراحت بيشتر دارد چون همين طور كه خوابيده است فرزندش راشير

مي دهد.- فرصت گذراندن وقت با فرزند و نزديكي با او را براي مادر فراهم مي كند.

- شانس استراحت در حين شيردهي را فراهم مي كند. - برقراري ارتباط خاص و فردي و رابطه صميمي مادر وكودك را تامين مي

كند.

سؤال كنيد: اگر كارفرمايي از شما بپرسد چرا بايد از مادر شيردهي كه به سركار برگشته،حمايت نمايد، چه پاسخي خواهيد داد؟

كارفرماياني كه از تداوم شيردهي مادران حمايت مي كنند از منافع آن سود مي برند از جمله:

- مادران كمتر از سركار غيبت مي كنند زيرا فرزندشان كمتر بيمار مي شود وسالم است.

- مادر كارش را به خوبي انجام مي دهد و مي تواند روي كارش تمركز نمايدفرزندش می باشد. چون كمتر نگران بيمار شدن

- كارفرماها شاغلين با مهارت را بيشتر نگه مي دارند. - خانمي كه بدين ترتيب حمايت شود بهتر كار مي كند و نسبت به كاركردن

بيشتر راغب است.- خانواده و جامعه قدردان كارفرمايان حامي هستند.

- كودكاني كه با شير مادر تغذيه مي شوند خوب رشد مي كنند و نيروهاي سالمآينده هستند.

سؤال كنيد: نكات كليدي كه بايد به مادر شاغل آماده بازگشت به محل كار گفته شودچيست؟

براي دريافت چندين پاسخ منتظر بمانيد.

:چند هفته قبل از برگشت مادر به محل كار با او گفتگو كنيد- آيا مي تواند فرزندش را با خود به محل كار ببرد؟

- آيا مي تواند فرزندش را در محلي نزديك به محل كار نگهداري كند و در زمانهاي استراحت به مالقات او برود و او را شير بدهد يا كودك را نزد او بياورند؟

- آيا تا بزرگتر شدن كودك مي تواند ساعات يا روزهاي كمتري كار كند.چنانچه امكان شيردهي مستقيم در روزهاي كاري وجود ندارد موارد زير را به

مادر پيشنهاد كنيد:- در طول مرخصي شيردهي تغذيه انحصاري و مكرر با شير مادر را ادامه دهد. - هر گاه مادر و كودك با هم هستند چه شب، چه صبح زود چه روزهاي تعطيل

شيردهي را ادامه دهد. - غذاي كمكي يا ساير مواد غذايي را زودتر از آنچه كه الزم است شروع نكند.در

روز قبل از شروع به كار كافي است.2-3صورت لزوم - دوشيدن شير را ياد بگيرد و شير دوشيده شده را آماده كند تا فرد مراقب

كودك از آن براي تغذيه طفل استفاده كند. ساعت شيرش را بدوشد تا عالوه بر3- چنانچه ممكن است در محل كار هر

تداوم توليد شير، پستانها نيز تحت فشار نباشند. وقتي شير برداشت شود، توليدشير بيشتر خواهد شد.

- به مراقب كودك ياد دهيد كه شيردوشيده شده را با مهرباني و محبت وبطور ايمن بوسيله فنجان به كودك بدهد و از شيشه استفاده نكند تا وقتي كه مادر در

خانه است، عالقه شيرخوار براي مكيدن پستان باقي بماند.- با سايرمادران شاغل شيرده تماس داشته باشد و حمايت آنها را جلب كند.

براي مادران دانشجو نيز بايد حمايت در مورد تغذيه با شير مادر وجود داشته باشد.

)اختياري(اكثر كاركنان بهداشتي خانم هستند و بسياري از آنان كودك خردسال دارند.-مراكز بهداشتي براي چه تسهيالت حمايتي براي آنان فراهم مي كند؟

قانون و مقررات محلي و ملي حمايتي مادران در محيط كار را شرح دهيد.-

سال يا بيشتر2{ حفظ تداوم شيردهي به مدت 4دقيقه10

سن خاصي وجود ندارد كه گفته شود ديگر شير مادر اهميت ندارد. تغذيه با شير مادرهمواره موجب نزديكي مادر و كودك، پيشگيري از بيماري و تغذيه

مطلوب مي گردد.

براي كودكان خردسال و بزرگتركه بيمار باشند تغذيه باشيرمادرمفيد است. اغلب كودكان در زمان بيماري نسبت به ساير غذاها كم اشتها مي شوند ولي به شير مادر عالقه نشان مي دهند و لذا در زمان بيماري تغذيه باشيرمادرعالوه بر

كمك به دريافت مايعات از كاهش وزن هم پيشگيري مي كند..شير مادر موجب آرامش وتسكين درد و يا رفع برآشفتگي كودك مي شودتغذيه يك كودك بزرگتر يا يك نوزاد باشيرمادر متفاوت است. با بزرگتر شدن

شيرخوار و هوشيار شدن او، توجهش به محيط جلب مي شود و مادر متوجه مي شود كه شيردهي در محيط آرام حواس پرتي او را كاهش مي دهد.

ممكن است كودك خردسال يك يا دو بار در روز يا به دفعات بيشتر شير بخورد. بعضي ها فقط هنگام صدمه ديدن ياآشفتگي شير مي خورند.

ممكن است مادرهمچنان كه شيرخوارش بزرگتر مي شود نياز به حمايت خاص داشته باشد تا از فشار محل كار يا خانواده بكاهد. با گفتگو مي توان به

او كمك كرد تا شرايط مناسبي را انتخاب كند.تغذيه تكميلي

ماهگي عالوه بر دريافت مقدار كافي شير مادر به6شيرخوار بعد از سن ساير غذاها نيز نياز دارد كه تغذيه تكميلي ناميده مي شود. زيرا شير مادر را

تكميل مي كند و به هيچ وجه جايگزين شير مادر نمي شود.تا يك سالگي، شير مادر )يا جايگزين هاي آن( بخش عمده رژيم غذايي كودك

محسوب مي شود .عالوه بر دريافت غذاي مناسب از غذاهاي خانواده، ماهگي زمان يادگيري6-12شيرمادر را نيز بايد مكرر دريافت نمايد. سن

روش خوردن طيف وسيعي از غذاها و قوام هاي مختلف است.براي حفظ جريان شير، مادر را تشويق كنيد تا قبل از دادن غذاي كمكي به

كودك شير بدهد. بعنوان بخشی ازيك روند تكاملي طبیعی هنگامي كه كودك آماده باشد، تغذيه

با شير مادر را متوقف مي كند. نبايد او را به طور ناگهاني از شير گرفت چون اين كار موجب زجر او، درد و ناراحتي پستان و از دست رفتن منبع

غذايي كودك مي گردد. به كودك اجازه دهيد به تدريج تعداد دفعات شيرخوردن خود را كاهش دهد و غذاهاي ديگر مصرف كند و بايد همچنان

مورد توجه مادر باشد.

ساير برنامه هاي ملي سالمت براي مادر و كودك

تداوم حمايت از مادر شيرده و شيردهي از طريق ساير برنامه هاي ملي بهداشتي درماني و تغذيه اي مي تواند به وقوع بپيوندد شامل موارد زير:

- برنامه هاي مادري ايمن: بايد مادران در زمان بارداري تحت كنترل و مراقبتباشند و از انجام زايمان ايمن آنان اطمينان حاصل شود.

- از طريق مراقبت هاي انجام يافته ناخوشي هاي اطفال: كودكان از نظربيماري هاي شايع ديده شوند.

(:که كودكان به دفعاتEPI- در طول برنامه هاي گسترده واكسيناسيون )متوالي ديده مي شوند.

A- برنامه هاي مكمل ياري مثل تجويز آهن و ويتامين پس از تولد كه زمان6-10- برنامه غربالگري نوزادان: معموالً ظرف روز

مهمي براي مشاهده تداوم و پيشرفت خوب شيردهي است، انجام مي شود. (:که كودك از نظر رشد و تكامل درECD- برنامه هاي پايش رشد و تكامل )

طي مراقبت هاي روتين پايش مي شود. - برنامه هاي تنظيم خانواده: مادر در زمان هاي خاص معموال توسط كاركنان

بهداشتي براي تنظيم خانواده ديده مي شود.

{ گروه حامي: فعاليت در كالس5دقيقه30

:معرفي فعاليتراهنمايان گروه حمايت مادر براي مادرالزم است كه از مهارتهاي ارتباطي

مناسب استفاده كند و دانش كافي از تغذيه خوب شيرخوار داشته باشد تا بتواند به خانمي كه جديداً مادر شده كمك كند. اين مادران با تجربه مي

توانند براي كسب اين مهارت در يك دوره آموزشي شركت كنند.در اين فعاليت ما مي توانيم ببينيم كه چگونه مهارتهاي ارتباطي مي تواند

براي كمك به مادران جديد در يك گروه بكار گرفته شود. شركت كننده بخواهيد دايره وار بنشينند. به دو نفر از آنها سؤاالتي بدهيد6-8از

كه ازكساني كه براي اولين بار مادر شده اند سؤال كنند. ساير شركت كنندگان در گروه حمايت مادر به مادر، مادران با تجربه مي شوند كه به مادر جديد كمك مي كنند. يك نفر مادر با تجربه انتخاب كنيد كه بحث هاي گروه را هدايت كند و

همه مادران را در گفتگو شركت دهد. از ساير شركت كنندگان بخواهيد در اطراف به صورت دايره وار بنشينند و

مشاهده كننده باشند. از شركت كنندگان بخواهيد با مادر سؤال كننده صحبت كنند و به او كمك كنند

وبعنوان بخشي از ساير مادران در گروه باشند. هيچ كس سخنراني نمي

كند.سعي كنيد مكالمه را دوستانه ادامه دهيد و از مهارت هاي ارتباطي درتمريناستفاده كنيد.

نمونه سؤاالت مورد بحث براي بحث گروهي داده شود يا سؤاالت ديگري كه توسط گروه پيشنهاد شده است را مطرح كنيد. راهنماي گروه در صورت لزوم

نقطه نظرات خود را بيان نمايد و اطالعات الزم را در اختيار قرار دهد. اگر گروه خوب پاسخ مي دهند آن را به كالس درس تبديل نكنيد. اين يكمطالعه موارد باليني نيست بلكه يك گروه حامي مادر براي مادر است.

مادران با تجربه را در گروه تشويق كنيد و از آنها بخواهيد بگويند كه وقتي فرزندشان در سن مشابه چنين مشكلي داشت چطور آن را برطرف مي كردند.

:1مشكل –نمونه مشكالت مطرح شده در گروه

ماهه و سالم است. روزانه دو وعده حريره مي خورد. وقتي من از كار8جواد به منزل بر

مي گردم اورابا شيرخودم تغذيه مي كنم. او ديروز غروب و شب شير نخورد. امروز صبح هم وقتي از خواب برخاست به هيچ وجه نمي خواست پستان بگيرد.

بطري شير مصنوعي مي خورد شايد زمان آن رسيده باشد كه4او روزانه شيرم را قطع كنم.

نكات قابل بحث احتمالي: به خاطر داشته باشيد كه به مادر گوش كنيد و به نحوي پاسخ و عكس العملنشان دهيد كه او را به حرف زدن تشويق كنيد تا بتوانيد شرايط او را بفهميد.

مادر دوست دارد چه شرايطي را داشته باشد؟تاكنون مادر چه تالشي انجام داده است؟

آيا مادر در مورد آنچه مي تواند تالش كند ، فكري كرده است؟ گاهي بچه ها در اين سن بخاطر دندان درآوردن يا درد وزخم دهان پستان را

نمي گيرند. آيا در مورد وجود چنين مشكلي فكر كرده ايد؟ تغذیه چگونه انجام می شود؟ بعضي كودكان موقع شير خوردن حواسشان به

چيزهاي ديگر جلب مي شود. ممكن است مادر پرمشغله باشد و بخواهد به زوربه كودك شير بدهد.

درموردچندبارآیامعنی اش هروقت درمنزل هستم می باشد؟آيا مادر مي تواند وقت بيشتري را در كنار فرزندش بگذراند؟ آيا وقتي مادر براي خريد به بيرون از منزل مي رود يا روزهاي تعطيل هم با شيرخوار همراه است و اومي تواند

شير بخورد؟ آيا مادر و بچه با هم مي خوابند؟ يا جدا مي خوابند؟ كودك درطول شب چگونه

تغذيه مي شود؟ وقتي مادر در خانه نيست چه مقدار غذا به او مي دهند؟ آيا مي توان غذا را بخصوص در بعدازظهر كاهش داد كه وقتي مادر به خانه مي آيد كودك آماده

شيرخوردن باشد؟ آيا مي توان به او مقداري سبزيجات ، ميوه يا گوشت داد تا طيف وسيع تري از

غذا به كودك داده شود تا شايد شكمش مشابه وقتی که به اوحریره داده می

شودخيلي پر نشود. او در مورد پيشنهاد دادن غذاهاي متنوع تا دادن فقط يكنوع حريره به كودك چه فكر مي كند؟

شير مادر منبع مهم غذا در سال دوم زندگي است.

: 2مشكل زينب سه ماهه است و مكرر شير مي خورد ولي سير نمي شود. گاهي بعد از اتمام تغذيه زود گرسنه مي شود و گريه مي كند. مادر فكر مي كند شيرش كم

شده و درحال خشك شدن است آيا بايد غذا يا شير ديگري شروع كند.

نكات احتمالي قابل بحث: به خاطر داشته باشيد كه به مادر گوش كنيد و به نحوي واكنش نشان دهيد كه

تشويق به حرف زدن شود تا بتوانيد شرايط او را درك كنيد.مادر چه شرايطي رادوست دارد؟

گاهي شيرخوار نياز به كمك دارد كه خوب شير بخورد. آيا مادر از فرد مطلعيبراي اينكه ببيند چه مشكلي وجود دارد . سؤال كرده است؟

گاهي شيرخوار مي خواهد قبل ازآن ساعتي كه برايش تعيين كرده ايد تغذيهشود.

مي خواهد تماس بيشتري با مادر داشته باشد، مي خواهد احساس آرامش كند. آيا مادر در مورد اينكه براي آرام كردن شيرخوار او را بغل كند و راه ببرد و شير

هم بدهد فكر كرده است؟ اگر شيرخواري خوب رشد مي كند اماگريه مي كند. براي تسكين و آرام كردن

گريه شيرخوار چه پيشنهادي داريد؟

نتيجه گيري از فعاليت: دراين تمرين گروه بپرسيد: كه احس��اس مي كنن��د نگ��راني هايش��ان"مادران"از

مادران باتجرب��ه: بپرس��يد ك�ه احس��اس مي كنن��د چگون��ه از"چگونه بحث شد. از بخواهيد كه بگوين��د"ناظرين"مهارت هاي ارتباطي خود استفاده كردند.سپس از

چه نكاتي قابل توجه شان بود. به ياد داشته باشيد كه هميشه مهارت هايي كه به خوبي استفاده شده را تق��ويت

كنيد.

از شركت كنندگان بخواهيد اگر سؤالي دارند مطرح كنن��د و س��پس مط��الب جلس��ه را خالص��هكنيد.

14 خالصه فصل

آماده كردن مادر براي ترخيص:قبل از اينكه مادر بخش زايمان را ترك كند او نياز به موارد زير داردبايد قادر به تغذيه شيرخوارش باشد.�

ماه اول و تداوم شيردهي همراه6اهميت تغذيه انحصاري باشيرمادردر � سالگي و بيشتررا بداند.2باغذاهاي كمكي تا

بتواند عالئمي را كه نشان مي دهد تغذيه به خوبي انجام مي شود، تشخيص�دهد.

در مورد چگونگي دسترسي و برخورداري از حمايت مستمر مورد نيازخود،{بداند كه آنراز كجا طلب كند.

اگرتغذیه جایگزین انجام می شودبداندچطورشیرمناسب رابدون�خطروبهداشتی تهیه وآماده سازد

پيگيري و حمايت پس از ترخيص:قبل از اينكه مادر بخش زايمان را ترك كند، موارد زير الزم است در مورد حمايت هايي كه او مي تواند در خانواده از آنها بهره مند شود، بحث�

كنيد. در صورت امكان با اعضاء خانواده صحبت كنيد و كمك هايي را كه مي توانند�

به او بكنند با آنها در ميان بگذاريد. نام فردي راكه در بيمارستان يا كلينيك شاغل است به مادر بدهيد. مادر در�

هفته اول بعد از زايمان براي پيگيري و كنترل خود و فرزندش به آنجا برود تا در اين مالقات مشاهده شيردهي نيز به عمل آيد.و هر گاه سؤال يا مشكلي

6داشته باشد به آنجا مراجعه نمايد. همچنين مادر بايد براي كنترل روتين هفتگي پس از زايمان مراجعه كند.

در مورد گروه حامي موجود در منطقه با مادر صحبت كنيد و نام مادران با�تجربه كه تمايل به حمايت از مادران جديد را دارند، به مادر بگوييد.

نكات كليدي از جمله چگونگي شيردهي و كمك ها و اقدامات عملي را به�مادر تأكيد كنيد.

اطمينان حاصل كنيد كه مادران هيچ مطلب آموزشي مربوط به بازاريابي�جانشين شونده هاي شير مادر يا بطري دريافت نكنند.

پس از اينكه مادر به منزل رفت براي اطالع از وضعيت شيردهي و تغذيه�كودكش با او تماس بگيريد.

از شيردهي مادران شاغل حمايت كنيدزماني كه مادر به سركار بر مي گردد، تداوم تغذيه با شير مادر از اهميت

زيادي برخوردار است.چند هفته قبل از اينكه مادر به سركار برگردد با او درباره موارد ذيل گفتگو

كنيد:آيا مي تواند كودك را همراه با خود به سر كار ببرد؟�آيا مي تواند كودك را در مكاني نزديك به محل كار براي مراقبت ببرد؟� آيا اين امكان وجود دارد كه مادر ساعات يا روزهاي كمتري را تا زماني كه�

كودك بزرگتر شود، در محل كار حضور يابد؟چنانچه شيردهي به كودك در طي روز و در ساعات كاري مادر امكان پذير

نيست، موارد زير را پيشنهاد كنيد: كودك را طي مرخصي زايمان وشيردهي به طور انحصاري و مكرر با شير�

خود تغذيه كند.

دوشيدن شير را به مادر ياد دهيد تا در زمان هايي كه در كنار كودكش نيست�شيرش را بدوشد و بگذارد تا فرد مراقبت كننده به كودك بدهد.

با ساير مادران شاغل شيرده تماس بگيرد و از حمايت آنها بهره مند شود.�

سال يا بيشتر2تداوم تغذيه با شير مادر براي

تغذيه با شير مادر را براي تامين نزديكي مادر و كودك، محافظت در برابر بيماريها و تعذيه مطلوب براي كودك بزرگتر و كودك خردسال تداوم بخشيد.

تا زماني كه كودك يك ساله شود، شير مادر بايد بخش عمده اي از رژيم ماهگي، عالوه بر تداوم مكرر6غذايي كودك را تأمين نمايد. كودك پس از

تغذيه با شير مادر به ساير غذاها نيازدارد. دادن اين غذاها، تغذيه تكميلي ناميده مي شود زيرا اين غذاها شير مادر را تكميل مي كنند و به هيچ وجه

جايگزين آن نمي شوند.به مادر توصيه كنيد كه به دفعات مكررپستان را در اختيار شيرخوار بگذارد

ترجيحاً قبل از دادن غذاهاي تكميلي تا در نتيجه توليد شير او تداوم يابد . چنانچه او تمايل به ازشيرگيري دارد پيشنهاد كنيد كه به كودك اجازه دهد كه به تدريج دفعات تغذيه را كاهش دهد و اطمينان حاصل كند كه كودك روزانه

به مقدار كافي غذا دريافت مي كند.

14كنترل آگاهي فصل سه منبع حمايت از مادران در جامعه تان را ليست كنيد.

دو دليل در مورد مفيد بودن حمايت مادر به مادر براي مادران را ذكر كنيد.

دو دليل در مورد اهميت تغذيه با شير مادر براي كودك بزرگتر و مادر را ذكركنيد.

14 اطالعات اضافي فصل

ايجاد و گسترش گروه حمايت مادر براي مادر:

در بسياري از جوامع گروههاي حمايت مادر براي مادر بهترين كمك براي مادران شيرده است. الزم نيست اين گروهها بزرگ يا خيلي آموزش ديده

باشند. آنها به راهنمايان مهربان و خوش قلب نياز دارند كه در مورد شيردهي اطالع داشته و بتوانند به ساير مادران كمك كنند. اگر چنين گروه حمايتي در

منطقه شما وجود ندارد ممكن است بتوانيد يكي از اين گروهها را تشكيلدهيد و گسترش آنها را تشويق كنيد.

براي ايجاد چنين گروهي به موارد زير توجه كنيد: - مادران شيرده با تجربه را شناسايي كنيد و ببينيد آيا براي مادران ديگر به

عنوان راهنما، مورد پذيرش وقابل قبول هستند. - مادران جوان مي توانند به خوبي به يكديگر كمك كنند. اطالعات دقيق براي راهنمايان فراهم كرده و به آنها كمك كنيد. ولي اجازه دهيد خودشان گروه را

هدايت كنند. - گروه را به مالقات هاي مكرر در منزل مادر يا مكان هاي ديگر اجتماعي

تشويق كنيد. مادران در جلسات مي توانند احساسات ، مشكالت و چگونگي حل آنها را براي يكديگر بازگو كنند. شما مي توانيد موضوعات خاصي را براي بحث

در جلسات مطرح كنيد. - به هر مادر در موردچگونگي تماس با نزديكترين گروه حمايتي بگوييد و در

صورت امكان او را به راهنماها معرفي كنيد. - راهنماها را در بعضي فعاليت هاي آموزشي در بيمارستان يا كلينيك شيردهي

شركت دهيد. - آموزش هايي در مورد مهارت گوش كردن و مهارت هاي ارتباطي براي

راهنماها فراهم كنيد.

15 جلسه چگونگي راه اندازي بيمارستان دوستداركودك

اهداف جلسه:

در پایان این فصل شرکت کنندگان قادر خواهند بود: 20 - مفهوم دوستدار کودک بودن را شرح دهند. 1

دقیقه -فرآیند ارزیابی دوستدار کودک شدن را شرح دهند.2

دقیقه10 -بيان كنند که چگونه راه اندازی بیمارستانهای دوستدار کودک می تواند در3

برنامه های موجود منظورشود دقیقه5

كل مدت: دقیقه35

فعالیت هایی دراین جلسه شامل شده که نیاز به وقت اضافی دارد. نیازهای شرکت کنندگان به شما کمک می کند تا تصمیم بگیرید که کدام فعالیت ها را

شامل کنید.

ساعت یا1-2فرم خود آزمایی می تواند برای بیمارستانها تکمیل شود.این امر بیشتر وقت می گیرد که بستگی به این دارد که با چه تعداد از افراد ) مادران

وکارکنان ( مصاحبه شود. با استفاده از سئواالت لیست شده می توان طرحی تهیه نمود. نوشتن این طرح عالوه بروقت اين جلسه، به یکساعت یا بیشتر وقت نياز دارد.اغلب اوقات بحث

با افراد ذیربط نيز مورد نياز است.

مواد آموزشی: اهداف دوره1/15- اسالید:

-لیست اقدامات دهگانه برای شیردهی موفق نفره4-6-ابزار خود آزمایی بیمارستانهای دوستدار کودک یک کپی برای هرگروه

. اگر فعالیت اختیاری تکمیل فرم انجام می شود تعداد کپی های بیشتری نیازدارید.

-برای فعالیت اختیاری در مورد سیاست بیمارستان:کپی های سیاست بیمارستان

منابع برای مطالعه بيشتر مربيان:

دقیقه20- مفهوم عملکردی دوستدار کودک چیست؟ 1:در اولین بخش ما اهداف دوره را به شرح زیر مرور کردیم

را نشان دهید ومطالب زیر را بخوانید1/15 اسالید -

هدف این دوره عبارتست از: هریک از کارکنان بهداشتی درمانی با اعتماد بنفس، مادران را برای تغذیه زودرس وانحصاری باشیرمادر حمایت کنند وبیمارستان در راستای نیل به

دوستدار کودک شدن حرکت نماید.

:یک بیمارستان دوستدار کودک شرايط زير را دارا مي باشد-اقدامات دهگانه برای شیردهی موفق را اجرا می کند.

- نمونه های رایگان شیرمصنوعی یا تبلیغات شركت های سازنده و توزیعکننده شیرمصنوعی را نمی پذیرد.

-تغذیه مطلوب شيرخواران را ترویج می کند واز شیرخواران محروم ازشیرمادر مراقبت می نماید.

-به اقدامات دهگانه اشاره کنید واز شرکت کنندگان بخواهيد كه به آن مراجعه کنند.را بخواند. 1 اقدام -ازیک شرکت کننده بخواهید که

بپرسید: چرابرای یک بیمارستان مهم است که سیاست مدون و قابل رویت داشته باشد؟برای گرفتن پاسخ از چند نفر منتظر بمانید.

سیاست بیمارستان تعیین می کند که کارکنان وخدماتی که ارائه می شود نیاز به انجام چه کارهایی بعنوان روش جاری دارند و بايدحکم اجرای آنرا

صادر کند. همچنین به والدین کمک می کند که انتظار چه مراقبت هایی راباید از بیمارستان داشته باشند.

برای برآورد نیازهای بیمارستان دوستدار کودک سیاست بیمارستان باید اقدامات دهگانه را پوشش دهد و همچنین از توزیع نمونه های رایگان شیرمصنوعی، شیشه شیر وگول زنک وآگهی های تبلیغاتی وانتشارات

ووسایل تجهیزاتی که حاکی ازتبلیغات هستند ممانعت بعمل آورد. در مناطقی کهHIVاز شیوع باالیی برخوردار است سیاست بیمارستان

باید بطور واضح مشخص سازد که کارکنان و سرویس بیمارستان بعنوان روش معمول و جاری چه کارهایی را در ارتباط با مادران شیرده باید

انجام دهند.

-بپرسید که آیا درمورد این اقدام سؤالی دارند.رابخوانند. 2 اقدام -ازشرکت کنندگان بخواهید که

بپرسید: چه چیزهایی مهم است که کارکنان بیمارستان باید درمورد آن آموزش ببینند؟برای پاسخ منتظر شوید.

اگر کارکنان در بیمارستانی کار می کرده اند که روشهای دوستدار کودک را بکار

نیاز به آموزش این روشها دارند. نمی گرفته انددراینجا،کارکنان آگاه همراه یکدیگر می توانند تغییرات ضروری را ایجاد کنند

روشهای غیرحامی را حذف کنند وروشهای دوستدار کودک را برای کمکو همیاری با مادران وکودکان برای تغذیه با شیرمادر توسعه دهند.

-بپرسید که آیا سئوالی درمورد این اقدام دارند. را بخوانند.3 اقدام -ازشرکت کنندگان بخواهید که

بپرسید: چه مطالب مهمي رابايد در بیمارستان با مادران باردار صحبت كنند؟

برای گرفتن پاسخ منتظر شوید.

زنان باردار به کسب اطالعات صحیح نیاز دارند بطوریکه محصوالت تجاری مثل شیرمصنوعی را ترويج ننمایند. این اطالعات باید برای

هرخانمی مخصوص او باشد. اگر زنان باردار این اطالعات را با کارکنان آگاه و آموزش دیده بحث نکنند، ممکن است براساس اطالعات نادرست

تصمیم بگیرند.

-بپرسید که آیا سؤالی درمورد این اقدام دارند. را مطالعه کنند.4 اقدام-از شرکت کنندگان بخواهید که

:این اقدام حال بصورت زیر تفسير شده است نوزادان را بالفاصله پس از تولد در تماس پوست با پوست با مادرانشان قرار دهید واین تماس حداقل یکساعت بطول انجامد و مادران را تشویق کنید که

عالئم آمادگی نوزادبرای گرفتن پستان راتشخیص و به محض آمادگینوزادان،آنان را شیربدهند و کمکهای الزم را به مادران ارائه دهید.

بپرسید: چرا کمک به مادر و شیرخوار برای تماس آنها بالفاصله پس از تولد اهمیت دارد؟ برای چند پاسخ منتظر شوید.

:تماس پوست با پوست به موارد زیر کمک می کند-شیرخوار را گرم نگه می دارد وتنفس و ضربان قلب اورا تثبیت می کند.

-تغذیه با شیرمادر را برقرار می کند.- مادر وکودک یکدیگر را می شناسند.

-اگر مادر وشیرخوار بالفاصله پس از تولد نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند ،تماس پوست با پوست می تواند به محض تثبیت وضعیت آنها برقرار شود.

-بپرسید که آیا سئوالی دراین زمینه دارند.رابخوانند 5 اقدام -از شرکت کنندگان بخواهید که

بپرسید: چرا نشان دادن چگونگی تغذیه به مادران وشیرخواران اهميت دارد؟برای پاسخ منتظر شوید.

برخی مادران کمتر شاهد تغذیه کودکان با شیرمادر درمیان اعضاء خانواده و دوستان خود بوده اند. نکات اصلی ومهمی را که می تواند به

شیردهی آنها کمک کند به آنان نشان دهید.بپرسید: نکات مهم درمورد وضعیت بغل کردن وشیردادن کودک چیست؟

برای پاسخ منتظر شوید.:در مورد بغل کردن شیرخوار موارد زیر الزم است

-بایدبدن شیرخواردر امتداد یک خط باشد: گوش، شانه وباسن شیرخوار درامتداد یک خط باشد بطوریکه گردن او پيچ نخورد وبه جلو یا عقب خم نشود.

-بدن شیرخوار نزدیک بدن مادر باشد بطوریکه کودک بطرف پستان آورده شودنه اینکه پستان را بطرف شیرخوار ببرند.

-شانه ها وسر واگر نوزاد است تمام بدن او حمایت شود)تکیه گاه داشته باشد(. - روبروی پستان باشدونوک پستان مقابل بینی شیرخوار قرار گیرد و شیرخوار بطرف پستان آورده شود.)بنحوی به پستان نزدیک شودکه بینی اومقابل نوک

باشد(

بپرسید: چه نکاتی مهم است که شما در نحوه پستان گرفتن شیرخوار مشاهده کنید؟برای پاسخ منتظر شوید.

:نشانه های صحیح گرفتن پستان بقرار زير است-چانه در تماس با پستان مادریاخیلی نزدیک به آن باشد

- دهان کامال" باز- لب پائین بطرف بیرون برگشته

-هاله قهوه ای بیشتر از باال دیده می شود وکمتر از زیر پستان

بپرسید: نشانه های اصلی مکیدن مؤثر کدامند؟برای گرفتن پاسخ منتظر شوید.

:نشانه های مکیدن مؤثر عبارتند از- مکیدن ها آهسته ، وعمیق است وصدای بلعیدن شنیده می شود

- گونه ها پراست وفرورفته نیست-شیرخوار به آرامی شیرمی خورد

-شیرخوار خود به شیرخوردنش خاتمه می دهد وراضی بنظر می رسد- مادر احساس درد ندارد

بپرسید : اگر مادر شیرش را برای شیرخوارش بدوشد، چه نکاتی می تواند به او در دوشیدنکمک کند؟

برای پاسخ منتظر شوید.:نکات زیربه دوشیدن بادست کمک می کند)مادرجریان شیرراترغیب کند)تحریک رفلکس جهش شیرمجاری شیرراپیداکندپستان رادرمحل این مجاری فشاردهداین عمل رادرتمام قسمتهای پستان تکرارکند

سوال کنیدچنانچه شیرخواری باشیرمادرتغذیه نشودچه نکاتی رابایدمادربداند؟

-مادر نیاز به دانستن موارد زیردارد: چه نوع تغذیه جایگزینی در موقعیت او قابل قبول، آسان، عملي، مداوم وسالم

است.(acceptable, feasible, affordable, sustainable and safe) -چگونه شیرجایگزین را تهیه و آماده نماید وشیرخوار را بطور سالم وایمن با آن

تغذیه کند.-بپرسید که آیا درمورد این اقدام سؤالی دارند.

را بخوانند. 6 اقدام -از شرکت کنندگان بخواهید که

بپرسید: چرا تغذیه نوزادان فقط با شیرمادر مهم است؟برای پاسخ منتظر شوید.

تغذیه با شیرمادر سیستم بدن شیرخوار را مثل رنگی که به دیوار می زنند،

می پوشاند وآنرا حفاظت می کند . سایر مایعات یا غذاها این محافظ را

در واقع شسته واز بین می برند وضمنا" می توانند عفونت هارا بهشیرخوار منتقل کنند.

چنانچه تصور مي كنيد یک دلیل پزشکی مانع ترویج تغذیه انحصاری با شیرمادر است,اطالعات قابل دسترس برای بحث وجود دارد.

-بپرسید که آیا شرکت کنندگان سؤالی در مورد این اقدام دارند.را مطالعه کنند. 8و7 اقدامات -از شرکت کنندگان بخواهید که

ساعته مادران و شیرخواران اهمیت دارد؟24بپرسید: چرادر كنارهم بودن برای چند پاسخ منتظر شوید.

هم اتاقی مادرونوزاد به مادر کمک می کند تا مادر عالئم تغذیه ای شیرخوارراتشخیص دهد و چگونگی مراقبت از او را بیاموزد وهمچنين

كمك مي كند كه مادر در پاسخ به تقاضای شیرخوار برای شیرخوردن اورا تغذیه کند وبرحسب جدول زمانی وساعت عمل نکند. شیرخوارانی که

مجبورند برای تغذیه شدن گریه کنند باعصبانیت گریه می کنند وانرژی ذخیره شده راتحلیل می برندوممکن است بدون اینکه

تغذیه شوند خوابشان ببرد.

-بپرسید: که آیا سؤالی در مورد این اقدام دارند.را بخوانند. 9 اقدام -ازشرکت کنندگان بخواهید که

- بپرسید چرا پرهیز ازدادن هرنوع ماده ای غیراز شیرمادر و گول زنک اهمیت دارد؟برای چند پاسخ منتظر شوید.

:استفاده از موادی غیرازشیرمادر وگول زنک ممکن است- با آموختن نحوه تغذیه با شیرمادر توسط شیرخوار تداخل نماید.

-برتولید شیرمادر اثر سوء داشته باشد. -برای مادر) یا کارمند بهداشتی( مراقبت از شیرخوار وتامین نیازهای اوسخت

تراست.

-بپرسید که آیا سؤالی در مورد این اقدام دارند.را بخوانند. 10 اقدام - ازشرکت کنندگان بخواهید که

بپرسید: مادر پس از ترخیص از بیمارستان برای حمایت ازشیردهی خود به کجا می تواندمراجعه نماید؟

برای چند پاسخ منتظر شوید.از تغذیه با شیرمادر و سایر جنبه های مراقبت کودک حمایت کنید. این

امر می تواندبه طرق زیر انجام شود:

-خانواده و دوستان-کارکنان بهداشتی

- گروه های حامی سازمان یافته ومشاورین-گروه های حامی غیررسمی یا داوطلبین و مشاورین

- سایر سرویس های جامعهنیازبرای حمایت و محلی که بتوانند این حمایت را کسب نمایند باید با هر

مادری قبل از ترخیص بحث شود.-بپرسید که آیا سؤالی درمورد این اقدام دارند.

بیمارستانها باید کد بین المللی و قطعنامه های بعدی سازمان جهانی بهداشت دراین خصوص را رعایت کنند تابعنوان دوستدار کودک شناخته

شوند.هدف کلی کدبین المللی بازاریابی جانشین شونده های شیرمادر، تغذیه

ایمن و کافی تمامی شیرخواران است.بپرسید: شما چگونه می توانید برای رسیدن به این هدف کمک کنید؟

برای چند پاسخ منتظر شوید.:ماباید برای رسیدن به این هدف اقدامات زیررا انجام دهیم

-حفظ ، حمایت وترویج تغذیه باشیرمادر -اطمینان از اینکه جانشین شونده های شیرمادر هروقت که مورد نیاز باشند

بطور مناسب به مصرف می رسند-فراهم کردن اطالعات کافی درباره تغذیه شیرخوار

- منع آگهی های تجارتی یا اشکال دیگر تبلیغ شیرهای مصنوعی-گزارش نقض وتخلفات از کد)یا قانون ملی کشور( به اولیای امور

-بپرسید که آيا سؤالی در اين مورد دارند؟کمک می کندکه مادراحساس توانمندی ,کنترلعملکردزایمانی دوستدارمادر:

اوضاع وحمایت شدن کندوآماده تعامل باشیرخواری باشدکه هشیاروپاسخگواست. بپرسیدکدام یک ازعملکردها مرحله دردزایمان وزایمان کمک می کندتابه این هدف

دست پیداکنیم؟منتظرپاسخ هایی بمانید

:عملکردحمایتی مشتمل است بر-حمایت درخالل مرحله درد

-محدودکردن مداخالت تهاجمی-توجه داشتن به اثرات تسکین درد

-تجویزغذای سبک ومایعات-اجتناب ازسزارین غیرضروری

-تسریع تماس زودهنگام مادرونوزادوقتی بیمارستانها وزایشگاهها ومراکزدرمانی بهداشتی روشها وضوابط

دوستدار کودک را اجرا می کنند، هدف تنها بدست آوردن لوح و تائید یه آن نیست بلکه مهمتر از آن افزایش سالمت و رفاه مادران وکودکان

وبنابراین کسب منافع آن برای تمامی جامعه است.این نهضت بیشتر از آنکه دوستدار تغذیه با شیرمادر باشد دوستدار کودک

است. اکثر اقدامات در بیمارستان دوستدار کودک برای مادران وشیرخوارانی هم که با شیرمادرتغذيه نمي شوند دارای منافعی می باشد.

- فرآیند ارزیابی دوستدار کودک 2 دقیقه10

خودآزماییفرآیند راه اندازی بیمارستان دوستدارکودک از هنگامی شروع می شود

که بیمارستان تصمیم به ایجاد تغییرات می گیرد ویک گروه یا کمیته ای را با یک نفر هماهنگ کننده برای عهده دار شدن مسئولیت ها تشکیل می دهد. معموال" این فرد یکی از کارکنان ارشداست که تصمیم گیرنده و

عالقمند به ترویج تغذیه با شیرمادر و نسبت به موضوع آگاه می باشد.

نفر از فرم خودآزمایی برای مرور2-3کمیته ترتیبی اتخاذ می کند تا سیاستها وروشهایی که در بیمارستان به تغذیه با شیرمادر کمک می کند یا

مانع آن است استفاده کنند. تجربیات مادران وکارکنان یک منبع کلیدیاطالعات برای ارزیابی روشهاست.

-به شرکت کنندگان فرم خودآزمایی را نشان دهید تا چند دقیقه آنرا مطالعه کنند. درمورد هرروش سئواالت و پاسخهای بلی وخیر وجود دارد. آنها نیاز به بررسی جزئیات ندارند.

کادرهای بلی یا خیر روی فرم باید به درستی وبا صداقت دریک روز عادی تکمیل شوند. مواردی که انتظار می رود به زودی اجرا شوند یا مواردی که دریک روز خاص رخ می دهند، نباید وضعیت جاری را تحت تاثیر قرار

دهند تصور کنید یک نفر از خارج بیمارستان امروز برای ارزیابی می آید اوبه چه چیزهایی پی

می برد؟بیمارستان به این ترتیب می تواند ببیند که کدام روشها حمایت کننده

هستند و کدامها نیستند. براساس نتایج یک برنامه اجرایی می تواند تهیه شود تا خدمات را به مراقبتهای حمایت کننده سوق دهد. یک برنامه با جدول زمانی ضروری است تا پروژه را پیش ببرد و همچنین به تنظیم

بودجه و کسب اعتبارات الزم کمک نماید.آموزشها مثل این دوره آموزشي معموال"درشروع فرآیند ضروری

است.وقتی تمامی کارکنان آموزش الزم راببینند وروشهای جدید اجراشوند ، بیمارستان

می تواند خودآزمایی را دوباره تکرار نماید.وقتی بیمارستانی به تمامی پرسش ها در فرم خود آزمایی پاسخ مثبت

دهد می تواند درخواست نماید که یک نفر از خارج بیمارستان برای ارزیابی به

آنجا بیاید.

فعالیت اختیاری )وقت اضافی نیاز دارد( فرم خود آزمایی می تواند برای کارکنان بهداشتی قبل از این دوره آموزشی تکمیل شود وبا

ساعت یا بیشتر وقت می گیرد1-2عنوان یک فعالیت جداگانه بحث شود. این فعالیت وبستگی به این دارد که با چه تعداد از مادران و کارکنان مصاحبه بعمل آید.

ارزیابی خارجیپس از اینکه خودآزمایی تکمیل شد، کمیته و هماهنگ کننده باید با سایر

کارکنان برای ایجاد تغییرات ضروری همکاری کنند. وقتی تغییرات به حد رضایت بخشی رسید مسئولین کشوری بیمارستان دوستدار کودک یک

ارزیابی با استفاده از معیارهای جهانی انجام می دهند. معیارهای جهانی در تمام جهان یکسان هستند. معیارها نمی تواند برای هر کشورویا مطابق

استانداردهای هر بیمارستانی آسانتر شوند. اما برخی کشورها معیارهایسخت تری را تعیین نموده اند.

اغلب یک یا تعداد بیشتری ارزیاب از خارج از بیمارستان برای بازدید اولیه مراجعه می نمایند که فرآیند ارزیابی را تشریح نمایند و فرآیندهای آموزش وسیاست بیمارستان را کنترل کنند برای اطمینان از اینکه

بیمارستان واقعا" برای ارزیابی آماده است و آنها را جهت طراحی

اقدامات دیگری که نیاز دارندکمک نمایند. این امر نشان می دهدکه این فرآیند، آموزشی است وانضباطی نیست .درمواردی که بیمارستان هنوز

آمادگی ندارد. وقتی بیمارستان برای ارتقاء روشها سخت کار می کند ودرارزیابی موفق نمی شود برای کارکنان خیلی دلسرد کننده است.

برای ارزیابی خارجی یک تیم ارزیابی متشکل ازتخصص های مختلف از خدمات زایشگاه بازدید می کند وبا مادران وکارکنان مصاحبه می

نماید، عملکردهارا مشاهده می کند واسناد ومدارک را مرور می نماید. ارزیابی خارجی می تواند یک روز یا بیشتر )وشبها( وقت بگیرد که بستگی

به اندازه بیمارستان دارد.وقتی امکان دارد اسنادی شبیه دوره آموزشی کارکنان ، سیاست

بیمارستان، آمارهای تغذیه با شیرمادر واطالعات دوران بارداری باید قبلاز رسیدن تیم ارزیابی به بیمارستان مرور شوند.

مصاحبه ها با زنان باردار ومادران تازه زا, ارزیابی کلیدی هستند. همچنین مصاحبه وارزيابي آگاهی و عملکرد کارکنانی كه براي ارائه خدمات

ومراقبتها درتماس مستقیم با مادران هستند ،اهميت دارد. تنها گزارش درمورد فعالیتهای کارکنان ارشد کافی نیست.

تیم ارزیابی خارجی بیمارستان را بعنوان دوستدار کودک تعیین نمی کند بلکه این تیم گزارشی را تکمیل می کند که به مسئولین برنامه کشوری

بیمارستان دوستدار کودک وکمیته کشوری شیرمادرارائه می نماید.مسئولین کشوری در صورت لزوم با سازمان جهاني بهداشت و یونیسف

برای تعیین بیمارستان بعنوان دوستدار کودک مشاوره می کنند واگر بیمارستان معیارها رابخوبی اجرا نمی کند،برای دوستدار کودک شدن

تعهد می دهد وبرای ارتقاء روشها ونیازهایش راهنمایی می شود.

پایش پایداروقتی یک بیمارستان بعنوان دوستدار کودک شناخته می شود، الزم است

که استانداردهای معیارهای جهانی را حفظ نماید وکد بین المللی را رعایت کند تا دوستدار کودک باقی بماند. برای کمک به حفظ استانداردها

بین دفعات ارزیا بی الزم است که روشها وعملکرد بیمارستان پایششود.

شما برای پایش بيمارستان نیاز به جمع آوری اطالعات درباره عملکرد بیمارستان دارید. بهتر است بیشتر اطالعات را درباره بازده ونتیجه كارجمع آوری کنید تا فعالیت ها. برای مثال بهتر است تعداد مادران

وکودکاني که بالفاصله پس از تولد تماس پوست با پوست داشته اند را تعیین کنید تا این که بخواهید یک جدول اطالعات لیست شده درباره

مزایای تماس پوست با پوست راتکمیل کنید.

بپرسید: فکر می کنید چه روش هایی برای پایش مفید هستند تا یک بیمارستان بتواند بهچگونگی انجام کار خود پی ببرد؟

وقتی بیمارستان سیاست مدون قابل اندازه گیری داشته باشد پایش عملکردها آسانتر انجام می شود. برای مثال، بیانیه زیر برای پایش خیلی

مشکل است: )) تماس پوست با پوست مادر و کودک را به زودی به محض آنکه عملی باشد ترجیحا" ظرف یک ساعت اول برقرار کنید(( شما

چگونه می توانید )) به زودی به محض آنکه عملی باشد(( ویا ))ترجیحا"((را اندازه گیری کنید؟

دقیقه از5بیانه سیاست به صورت زیر برای پایش آسانتر است: )ظرف مدت تولد، تمامی مادران صرف نظر از نیت آنها در مورد تغذیه کودک باید تماس

دقیقه برقرار کنند((60پوست با پوست با نوزادانشان برای مدت حداقل

ارزیابی مجدد از خارج بیمارستانبسیار مهم است بیمارستان هایی که بعنوان دوستدار کودک انتخاب می

شوند بطور منظم و دوره ای ارزیابی مجدد شوند . ارزیابی مجدد مي اقدام وکد بین المللی را بخوبی اجرا10تواند اطمینان دهد که بيمارستان

وحفاظت می کنند و به حمایتهای مورد نیاز مادران وکودکان ادامه میدهند .

سال یکبار ارزیابی3یونیسف توصیه می کند که بیمارستان ها تقریبا" هر مجدد شوند. اما پیشنهاد می کند که مسئولین کشوری بیمارستان های

دوستدار کودک در هر کشور می توانند تصمیم نهایی را در ارتباط با زمانو فرآیندهای ارزیابی مجدد اتخاذ نمایند.

ارزیابی مجدد باید مثل ارزیابی توسط یک تیم از خارج بیمارستان انجام شود.

گرچه کشور می تواند از فرم ارزیابی کامل برای این فرآیند استفاده کند اما اغلب استفاده از فرم کوتاه تر وساده تر توسط یک تیم ارزیابی

کوچکتر، هزینه اثر بخشی بیشتردارد. یونیسف راهنمای برنامه ریزی برای ارزیابی مجدد و چندین فرم رابرای استفاده مسئولین کشوری بیمارستان

های دوستدار کودک فراهم کرده است.هنگامی که بیمارستان ارزیابی مجدد می شود، می تواند بعنوان دوستدار

کودک مجددا" احیا شود ویا اگر مشکلی در اجرای هریک از اقدامات دارد باید از آنان درخواست شود که قبل از احیا بعنوان بیمارستان دوستدار

کودک برای ارتقاء اقدامات خود کارکنند.

- شامل کردن بیمارستان دوستدار کودک در برنامه های موجود3

برخی بیمارستانها دریک فرآیند اعطا استوار نامه درسطح ملی یا بین و یا برنامه ارتقاءquality assuranceالمللی برنامه های تضمین کیفیت

که عدالت در دسترسی ، کیفیت خدمات و محاسبات را بعنوان نشانههای رسیدن به کیفیت مراقبت ها تعیین می کنند، شرکت می نمایند.

بیمارستان دوستدار کودک می تواند با این برنامه هایquality assuranceمنطبق شود . بیمارستان دوستدار کودک معیارهای قابل

اندازه گیری واستانداردهای بین المللی دارد. اینها ابزاری برای ارزیابی چگونگی اجرای استانداردهاو معیارها هستند. اگر بیمارستانی قبال"

سیستم اعتبار نامه یا کیفیت داشته ابزار برنامه ریزی و پایش سیستمبرای آن می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

در یک بیمارستان فعالیت های مربوط به دوستدار کودک ممکن است مسئولیت سرویس مادر و کودک ، یک کمیته تغذیه با شیرمادر یا تغذیه

شیرخوار، یا بخشی از کمیته کیفیت بیمارستان باشد. شامل کردن ضوابط دوستدار کودک در مسئولیت کمیته کیفیت در یک بیمارستان وسیع

می تواند به افزایش آگاهی ها در خصوص اهمیت روش های حمایتی از تغذیه با شیرمادر و همچنین به کسب منابع جهت اجرای فعالیت های

دوستدارکودک کمک نماید..تخصص کارکنان در زایشگاه معموال" در مراقبت از مادر وکودک است

تخصص کارکنان در دفترامور کیفیت ، اندازه گیری وارتقاء کیفیت مراقبت هاست .برای مثال، دفتر کیفیت ممکن است آگاه نباشد که بیمارستان

دوستدار کودک وجود دارد و استانداردها و ابزار آن در دسترس هستند.کارکنان زایشگاه نیز ممکن است آگاه نباشند که دفتر کیفیت چه کارهایی را می تواند برای کمک به استفاده از فرم خودآزمایی یا توسعه

یا سازگار شدن با فرآیند ممیزی منظم موجود و برنامه ریزی برای ارتقاء بکند. هردو تخصص ها برای فراهم نمودن یک سرویس بهترمی توانند بکار

روند بهرحال هرگروه نیاز دارد که از تخصص گروه دیگر آگاه شودوبایکدیگر کار کنند.

بیمارستان دوستدار کودک همچنین می تواند با برنامه هایSafe Motherhood و یا IMCIادغام شود بهرحال برای اینکه بیمارستان بعنوان

دوستدار کودک انتخاب شود باید با استفاده از معیارهای جهانی مربوطهارزیابی شود.

-بپرسید که آیا سئوالی دارند سپس اطالعات این بخش را خالصه کنید.-بخش اختتامیه پس از صفحات مربوط به فعالیت اختیاری آمده است.

15 خالصه بخش خود آزمایی بیمارستان دوستدار کودک به بیمارستان کمک می کند تا پی

ببرند که کدام روشها اجرا می شوند ودر چه مواردی نیاز به توجه واصالح وجود دارد. یک طرح زیربنایی برای بهبود و اصالح وضع موجود می تواند

به ایجاد تغییرات کمک نماید.

وقتی روشهای حمایتی بطور کامل در بیمارستان به اجرا در می آید درخواست یک ارزیابی ازخارج بیمارستان الزم است.

پایش و ارزیابی مجدد دوره ای برای حفظ استانداردها در حد باال الزم است.

بیمارستان دوستدار کودک می تواند با سایر برنامه ها نظیر برنامه ارتقاء کیفیبیمارستان اگر وجود دارد ادغام شود.

15کنترل آگاهی بخش - با دو دلیل بيان كنيد که چرا یک بیمارستان، انجام ارزیابی از خارج بیمارستان

را تقاضا می کند.

- شرح دهید که چرا دوستدار کودک شدن يك بيمارستان، انتهای فرآیند دوستداركودك نیست بلكه پایش دوره ای عملكرد بيمارستان اهمیت دارد.

فعالیت اختیاری: ارزیابی سیاست بیمارستاندقيقه30حداقل

ممکن است سیاست تغذیه با شیرمادر در بیمارستان نیاز به مرور داشته باشد. اغلب سیاستی وجود ندارد و باید این سیاست تعیین وتکامل یابد.

سیاست شامل یکسری قواعدی است که افرادی که در موضع تصمیم گیری هستند باید آنرا پیگیری نمایند ومعموال" افراد ارشد از تمامی بخش هاي مرتبط شامل مامایی، پرستاری ، متخصص زنان، متخصص کودکان

ومدیر بیمارستان می شوند. الزم است همگی با این سیاست موافق باشند قبل از آنکه به اجرا درآید. برای این امر باید سیاست با آنها بحث

شود واین ممکن است چند ماه وقت بگیرد.

این سیاست الزم نیست که خیلی طوالنی یا مفصل باشد. می تواند پروتوکل هاي ضميمه ، رهنمودها یا جداول اطالعاتی برای کمک به

کارکنان جهت اجرای روش های مورد نیاز داشته باشد.الزم است دراین سیاست از کلمات ساده قابل درک استفاده شود. بیانیه

سیاست باید قابل اندازه گیری باشد. برای مثال اگر در سیاست نوشته کارکنان، هر اقدام ممکنی را که به تغذیه با شیرمادر کمک می کند"شود:

چگونه می توان پایش کرد که چه اقداماتی انجام شده؟"اجرا نمايند. وقتی پایش را بحث می کنیم در بخش های بعدی بیشتر دراین مورد صحبت

می کنیم.

فعالیت یک گروه کوچک اگر این دوره آموزشی دریک بیمارستان برگزار می شود ، سیاست بیمارستان را مرور کنید. اگر دوره در جای دیگری تشکیل شده ، نمونه یک سیاست تغذیه با شیرمادر را که ضمیمه این بخش است مرور کنید. سیاست را ارزیابی کنید که آیا اقدامات دهگانه برای شیردهی موفق را شامل می شود وشامل عدم

پذیرش نمونه های رایگان و مواد تبلیغاتی شیرمصنوعی می باشد و مادرانی کهشیر نمی دهند راحمایت می کند.

ازچک لیست سیاست تغذیه شیرخواران در بیمارستان استفاده کنید و هر تغییری که می تواند سیاست را مؤثر تر نماید، عالمت بزنید. برای استفاده بهتر

2-3از وقت می توانید گروه را به گروه های کوچک تر تقسیم کنید و هریک عنوان از چک لیست سیاست را کنترل کنند و به گروه های دیگر بگویند که چه

دیده اند. یاد آوری کنید که شركت كنندگان کنترل کنند كه آیا بیانیه سیاست بوضوح نوشته

شده و فعالیت ها قابل سنجش هستند بطوریکه پایش آنها آسان باشد. دقیقه به گروه های کوچک وقت10 دقیقه این فعالیت را شرح دهید، 2به مدت

بدهید تا ببینند که تمامی اقدامات در سیاست بیمارستان شامل شده یا خیر و دقیقه پس خوراند به گروه بدهید و بحث کنید.15

-چک لیست سیاست در صفحه بعد ذکر شده است. شما می توانید از سیاست بیمارستانی که دوره آموزشی را در آنجا تشکیل داده اید، استفاده

کنید ویا در صفحات بعد سیاست هایی ذکر شده که می توانید در تمرین بکار ببرید.دریک سیاست نمونه بیمارستانی، موارد قابل بحث عبارتند از:

-عباراتی نظیر" هرکاری که ممکن است" ، " به محض آنکه عملی باشد" برای پایش ،مشکل هستند،مورد بحث قرار گيرد.

-الزم نیست که هرمادر تحت مراقبت ، از نظر پستان معاینه شود. -قبل از آنکه اهمیت تغذیه با شیرمادر با مادران بحث شود نباید از آنان در مورد تصمیم شان

برای تغذیه فرزندانشان سئوال شود. -شیرخوار نیاز ندارد که " به پستان گذاشته شود" شیرخوار خود می تواند پستان را بگیرد.

دراین زمان تاکیدباید بیشتر بر تماس پوست با پوست و زمان انجام آن باشد تا تغذیهشیرخوار.

چک لیست سیاست بیمارستان درمورد تغذیه با شیرمادر/ تغذیهشیرخوار

) توجه: الزم نیست سیاست بیمارستان دقیقا" مشتمل برکلمات استفاده شده دراین چک لیست باشد اما باید تمامی یا اکثر این موضوعات کلیدی را بپوشاند. باید مراقب بود که سیاست خیلی طوالنی نباشد. سیاستهای

صفحه( موثرتر هستند.(5 تا 3کوتاهتر )خیربلیسیاست بیمارستان باید بوضوح نکات زیررا شامل شود.

1اقدام سیاست باید به اطالع تمامی کارکنان )جدید( برسد.

بطور خالصه این سیاست شامل اقدامات دهگانه ونيزحمايت ازمادرانی است که شیر نمی دهند. درمکانهای مناسب نصب شده به زبان ساده

وبا استفاده از کلمات قابل درک برای مادر وکارکنان نوشته شدهاست.)درکشورمااضافه شده است که بطوردوره ای پایش شوند(

2اقدام

آموزش تمامی کارکنان)مطابق با موقعیت شغلی آنان( شامل: مدیریت ساعت یا شامل تمامی عناوین20تغذیه با شیرمادر وشیردهی )حداقل

ساعت کار بالینی عملی(3ضروری مشتمل بر تغذیه شیرخوارانی که با شیرمادر تغذیه نمی شوند.

نقش بیمارستان وکارکنان آن در کد بین المللی بازاریابی شیرمصنوعیو قطعنامه های مرتبط سازمان جهانی بهداشت

ماه از ورود آموزش می بینند.6کارکنان جدید ظرف

3اقدام تمام زنان باردار درمورد موارد زیر آموزش می بینند: اطالعات اولیه و

اساسی مدیریت تغذیه با شیرمادر و روشهای مراقبت ماه اول6خطرات دادن شيركمكي به فرزندانشان در طول

4اقدام تمام مادران وکودکان از مزایای تماس پوست باپوست بالفاصله پس از

دقیقه بهره مند می شوند60تولد برای حداثل مادران تشویق می شوند که به نشانه های آمادگی شیرخوار برای

شیرخوردن توجه کنند وکمکهای الزم را به آنان عرضه می کنند.

5اقدام

ساعت اول زایمان کمک بیشتری برای 6 تمام مادران شیرده طی دریافت خواهندکرد

تمام مادران نحوه دوشیدن شیربادست را می آموزند )یا به آنها پمفلتداده می شود یا برای کمک ارجاع می شوند(

تمام مادران شیرده نحوه بغل کردن وبه پستان گذاشتن شیرخوار رامی آموزند.

تمام مادرانی که تصمیم به تغذیه مصنوعی می گیرند: درباره خطرات واشکال مختلف تغذیه مصنوعی شیرخوار آگاه می

شوند و به آنها کمک می شود تا تصمیم بگیرند که درشرایط آنها چهروشی بهتر است.

نحوه آماده کردن روش تغذیه ای را که انتخاب کرده اند، می آموزند واز آنان درخواست می شود که نمایش دهند چه چیزهایی آموخته اند.

به مادران وشیرخواران در بخشهای مراقبت ویژه کمک می شود تا ساعت6شیردهی را شروع کنند و برای جریان یافتن شیرمادر ظرف

از تولد نوزاد کمک می شوند. نحوه دوشیدن شیربادست به مادران نشان داده می شود وبه آنها گفته

ساعت برای24 بار در 6-8می شود که نیاز به دوشیدن شیر حداقل حفظ تولید شیرشان دارند.

اطالعات درمورد خطرات ومزایای روشهای مختلف تغذیه به مادران

داده می شود و گفته می شود که چگونه از پستانهایشان مراقبت کننداگر که قصد شیردهی ندارند.

6اقدام مکمل ویا جایگزین فقط در موارد زیر به شیرخواران داده می شود:

+ وقتی ضرورت پزشکی ایجاب کند. + وقتی به مادران بطور کامل آگاهی داده شده ودرمورد خطرات

ومزایای هریک از روشهای تغذیه با آنها مشاوره شده باشددالیل دادن مکمل به شیرخواران بطور مستند و مدون وجود دارد.

7اقدام تمام مادران و شیرخواران حتی در شب هم اتاق هستند

جدایی مادر وشیرخوار فقط بدالیل قابل قبول با مدارک مستند ومدوناتفاق می افتد

8اقدام به مادران آموزش داده می شود که نشانه های گرسنگی و سیری

شیرخوارانشان را بشناسند. درمورد تعداد دفعات ومدت تغذیه با شیرمادر محدودیتی قائل نمی

شوند.

9اقدام به شیرمادرخواران شیشه وسرشیشه داده نمی شود.

به مادران درمورد خطرات استفاده از شیشه آموزش داده می شود.به شیرمادرخواران پستانک یا گول زنک داده نمی شود.

اطالعات الزم برای مادران فراهم می شود که برای کمک و حمایت از10اقدام تغذیه با شیرمادر ، یا تغذیه شیرخوار پس از ترخیص به کجا می توانند مراجعه کنند. این محل باید شامل حداقل یک مکان نظیر بیمارستان،

کارکنان بهداشتی، گروههای حامی باشد. بیمارستان در هماهنگی با گروههای حامی مادران یا سایر سرویس

های جامعه که حامی تغذیه شیرخواران هستند ، کار می کند به مادران اطالعات داده می شود که چگونه پس از ترخیص) ترجیحا"

روز پس از ترخیص و مجددا" در هفته بعد( برای تغذیه4-2شیرخوارانشان کمک بگیرند.

کد بین المللیدر سیاست بیمارستان ترویج شیرمصنوعی ممنوع است

در سیاست بیمارستان ترویج شیشه شیر، سرشیشه، پستانک یا گولزنک ممنوع است.

در سیاست بیمارستان پذیرش هدایا، مواد آموزشی یا تجهیزات ، پول یا حمایت از آموزشهای ضمن خدمت ازسوی تولید وتوزیع کنندگان

شیرمصنوعی، شیشه شیر و گول زنک ممنوع است.

HIV مثبت مورد مشاوره قرار می گیرند شامل اطالعاتHIVتمام زنان

درباره خطرات ومزایای روشهای مختلف تغذیه و رهنمودهای خاصدرمورد انتخاب بهترین روش تغذیه شیرخوار در شرایط مادر

مثبت را فراهم می کنند شامل آموزشHIVکارکنان حمایت از مادران و تغذیه شیرخوارHIVدر مورد

مراقبت دوستدارمادر**

سیاستها نیاز به روشهای دوستدار مادر دارد شامل: +تشویق مادران که هنگام زایمان)درطول مرحله دردوزایمان( یک نفرهمراه به انتخاب خودشان داشته باشندکه بطوردائم همراه آنان باشد. +تشویق مادران که اگرمایل اندهنگام درد زایمان قدم بزنند و حرکت

کنند و پوزیشن زایمان را خود انتخاب کنند مگر اینکه محدودیتی بخاطرمشکالت زایمانی داشته باشند و دالیل برای مادر شرح داده شود.

+ از روشهای تهاجمی مثل پاره کردن كيسه آب، اپی زیوتومی، تسریع وایجاد درد زایمان ، سزارین یا زایمان با وسیله پرهیز کنند مگر آنکه بدالیل مشکالت زایمانی ضروری باشد و دلیل برای مادر شرح داده

شود. + تشویق زنان که به روشهای زایمانی بدون دارو و بدون درد توجه

کنند مگر اینکه داروهای بیهوشی ضروری باشند بدلیل مشکالتزایمانی و یا مادر آنرا ترجیح بدهد.

در سیاست فقط وقتی ذکر میشود که مسئولین کشوری ذکر آنرا در ارزیابی بیمارستان دوستدار کودک ضروری ببینند.HIV مطالب * ** موارد مربوط به دوستدار مادر در سیاست اختیاری است و بستگی به تصمیم کشوري دارد که معیارهای دوستدار مادر هم در سیاست

ذکر شود یا خیر.سياست ها براي فعاليت

به سياست هاي زيرتوجه كنيد. اين سياست ها ممكن است در برخي موارد نياز به اصالح داشته باشند ومثال هايي از سياست هاي قابل قبول براي بيمارستان

نيستند. دوستداركودك براي آناليز 1 مثال

سياست خوشبختی آور تغذيه باشيرمادر در بيمارستان

اهداف:- افزايش میزان بروز و طول مدت تغذيه باشيرمادر1 - كمك به مادران و شيرخواران براي تغذيه موفق باشيرمادر بوسيله آموزش هاي استاندارد،2

حذف توص��يه ه��اي مخ��الف ومم�انعت كنن��ده، اج��راي روش ه�اي مفي��د ب�راي م�وفقيت تغذي�هباشيرمادر

سياست:دوران بارداري

كاركنان بايد متعهد ب��ه ت��رويج تغذي��ه باش��يرمادر باش��ند وازتم��ام اق�دامات ممكن ب�راي ارتق��اءاعتماد بنفس زنان در مورد توانايي شان براي شيردهي بهره گيرند.

در اولين مالقات مادر در بارداري:- معاينه پستان را بطورکامل انجام دهيد.1 - درمورد روشي كه براي تغذيه فرزندش انتخاب كرده پرس و جو كني��د و اگ��ر هن��وز تص��ميم2

نگرفته، او را به تغذيه باشيرمادر تشويق كنيد.- جزواتي در مورد مزايا و چگونگي تغذيه باشيرمادر در اختيار او قرار دهيد.3

اتاق زايمان : پس از زايمان هرچه زودتربه محض امكان ترجيحا ظرف نيم ساعت اول نوزاد را روي پس��تانم��ادر بگذاري��د، چ��ون مكي��دن ن��وزاد ظ��رف س��اعت اول تول��د در ق��وي ت��رين ح��د خ��ود مي باشد. يك پرستار بايد در اولين تغذي��ه ب��راي راهنم��ايي در م��ورد تكني��ك و وض��عيت ص��حيح

شيردهي حضور داشته باشد.

بخش پس از زايمان: تغذيه برحسب ميل و تقاضاي شيرخوار- محدوديتي براي تعداد دفعات تغذي��ه ش��يرخوار وج��ود

بار در شبانروز تغذي��ه ش��ود بطوريك��ه5-6ندارد اما انتظار مي رود يك نوزاد فول ترم حداقل ساعت نباشد.5فاصله دفعات بيش از

هم اتاقي مادر و نوزاد را اجرا كنيد. از اجراي روش هاي جاري بخش پرهيز كنيد: نوزاد را براي استحمام، ت��وزين و س��نجش دم��ايب��دن بين دفع��ات تغذي��ه اش بي��دار نكني��د.ب��ه م��ادر توص��يه كني��د ك��ه وق��تي ن��وزاد بي��دار

مي شود كاركنان بهداشتي درماني را براي انجام اين امور خبركند. برقراري ارتباط بين مادر و ماماها و بين كاركن��ان در ش��يفت ه��اي مختل��ف ض��روري اس��ت ت��ا

سازگاري و پايداري توصيه ها تحقق يابد. دفعات تغذيه را ازاين قرار ثبت كنيد: تغذيه خ��وب ط��والني م��دت، تغذي��ه خ��وب كوت��اه م��دت،

تغذيه ضعيف ونامناسب .از دادن سرشيشه و گول زنك به شيرمادر خواران پرهيز كنيد تا تغذيه باشيرمادر برقرار شود. الزم است تمامي مادران هنگامي كه در بيمارستان هستند،در م��ورد دوش�يدن و ذخ��يره ك��ردن

شيردوشيده شده آموزش ببينند.ترخيص

اطالعات الزم در مورد گروههاي حامي در جامعه ،مراكز بهداش��تي درم��اني و كليني��ك پيگ��يريبيمارستان را در اختيارمادر قراردهيد.

براي آناليز 2 مثال

توجه داشته باشيد كه اين سياست ها ممكن است در برخي موارد نياز به اصالح داشته باشند ومثالي از سياست هاي قابل قبول براي بيمارستان دوستداركودك

نيستند. سياست تغذيه باشيرمادر بيمارستان کیفیت محور

كاركنان مراقبت كيفي بيمارستان متعهد حفظ،حمايت و ترويج تغذي��ه باش��يرمادر هس��تند زي��را براي مادرو كودك اهميت بسيار دارد.اين سياست به ما كم��ك مي كن��د ت��ا اطالع��ات و حم��ايت

مؤثر و مستمري را براي زنان باردار ، مادران و خانواده هايشان فراهم آوريم. پيوستگي اقدامات دهگانه براي شيردهي موفق)يونيسف/ سازمان جه��اني بهداش��ت( وك��د بين

( و قطعنامه هاي مربوط به آن زيربناي1981المللي بازاريابي جانشين شونده هاي شيرمادر )روش ها و عملكرد ما را فراهم مي آورند.

- تم��امي كاركن��ان از زم��ان ش��روع ب��ه ك��ار در بيمارس��تان باي��د در م��ورد سياس��ت تغذي��ه1باشيرمادر و نقش شان در اجراي اين سياست توجيه شوند.

ساعت آموزش چگونگي تغذيه باشيرمادربراي تمامي كاركن��ان و نيزدانش��جويان18- حداقل 2 م�راقبت كنن�ده از م�ادران ب�اردار،ش�يرخولران و كودك��ان خردس��ال ض�روري اس�ت. كاركن��ان

ماه از ورودشان آموزش ببينن��د. دوره ه��اي6جديدالورود اگر قبال آموزش نديده اند بايد ظرف بازآموزي دوره اي بايد بطور مرتب براي كاركنان برگزار شود.

- ماماها بايد اهميت و نكات اساسي تغذيه باشيرمادر را در مالقات هاي دوره اي ب��ا م��ادران3باردار بحث كنند و در چارت مادران باردار ثبت كنند.

دقيق��ه اول ب��دون در نظرگ��رفتن30- تماس پوستي مادر و نوزاد براي تمامي مادران ظرف 4 دقيقه بطول انجامد. اگر مادر قادر به30تمايل آنها براي تغذيه نوزاد بايد برقرارشود و حداقل

برقراري اين تماس نيست بايد تماس پوستي نوزاد را با يكي از افراد خانواده او برق��رار نم��ود و سپس به محض آمادگي و تثبيت وضعيت مادر ونوزاد در بخش يا بخش مراقبت ويژه تم��اس

مادرو نوزاد را فراهم آورد. دقيق�ه اول تول�د ب�راي ش��روع تغذي�ه باش�يرمادر كم�ك ش�وند30- تمامي مادران بايد ظرف 5

ساعت اول توسط ي��ك مام��ا6وبراي درآغوش گرفتن و به پستان گذاشتن صحيح نوزاد ظرف كمك و حمايت شوند.

- هم اتاقي مادرو نوزاد سياست بيمارستان است مگر آنك��ه ج��دايي م��ادر و ن��وزاد ب��ه دالي��ل6 پزشكي اجتناب ناپذير باشد. وقتي م�ادرو ن�وزاد ج��دا مي ش��وند، م��ادر باي�د ب�راي ش�يردهي و

حفظ و تداوم آن تشويق شود. - تغذيه برحسب تقاضا براي تمامي شيرخواران بايد انجام شود گرچه در روزه��اي اول تول��د7

ممكن است الزم باشد كه نوزاد را بيداركنند اگر خ��واب آل��ود اس��ت ي��ا پس��تان م��ادر خيلي پ��ر شده است. وقتي نوزاد تغذيه از يك پستان را تمام مي كند بايد پس��تان ديگ��ر را ب��ه او عرض��ه

كنند.- دوشيدن شير با دست و يا شيردوش توسط ماما بايد به مادران آموزش داده شود.8 - استفاده از شيركمكي فقط در صورت ضرورت پزشكي مجاز است. تمامي دفع��ات تغذي��ه9

با شيركمكي و مايعات و دستوربراي دادن آنها به نوزاد بايد در پرونده او ثبت شود. اين تغذيهكمكي بايد با استفاده از فنجان يا لوله معده به نوزاد داده شود.

- هيچ نوع سرشيشه ، پستانك و گول زنك نبايد به شيرخوار داده شود ت��ا ش��يرمادر برق��رار10شود.

-هيچ ن���وع تبلي���غ و ت���رويج شيرمص���نوعي،شيش���ه ش���ير، پس���تانك و گ���ول زن���ك مج���از11 نمي باشد. مادراني كه تغذيه مصنوعي را انتخاب مي كنند بايد در م��ورد نح��وه اس��تفاده ايمن

از آن بطور انفرادي قبل از ترخيص توسط ماما آموزش ببينند.

- قبل از ترخيص ، خدمات وحمايت هاي قابل دسترس در جامعه بايد با مادران بحث شود.12

هرنوع انحرافي از اين سياست در مراقبت از مادرو نوزاد بايد همراه ب��ا ذك��ر علت در پرون��دهمادر يا نوزاد ثبت شود و با ذكر تاريخ و زمان بوسيله يكي از كاركنان مربوطه امضا شود.

رعايت اين سياست تغذيه باشيرمادر بيمارستان ، توسط دف��تر بررس��ي كيفيت ح��داقل س��الييك بار ارزيابي خواهدشد. تاريخ اجراي سياست:......... تاريخ مرور سياست:...........

فعاليت اختياري- برنامه ريزي براي تغيير

چگ{{{{{{{{ونگي كم{{{{{{{{ك برنام{{{{{{{{ه ري{{{{{{{{زي ب{{{{{{{{ه تغي{{{{{{{{يراتدقيقه30حداقل

چنانچه براي تغيير در سيستم برنامه ريزي شود، احتمال پيش��رفت بيش��تر مي شود. يك برنامه به تمركز بر فعاليت هاي پروژه براي تحق��ق اه��دافكم����������������������������������������������������������������������������������������������ك مي كند. در اين برنام�ه ج�دول زم�اني و تنظيم بودج�ه و كس��ب اعتب��ارات

مشخص مي شود.سيستم هاي متعددي براي برنامه ريزي وجود دارد. گرچه اكثر آنها مش��ابه

هستنداما نام هاي متفاوتي دارند. براي هر مرحله از برنامه ريزي را نشان داده و آنرا بخوانيد. 5/15 تا 1/15اساليد -

1/15ما حاال كجا هستيم؟ اساليد ابزار خودآزمايي براي پاسخ به اين سؤال به شما كمك مي كند. ه��ر م��انع

يا مشكلي را كه براي كاركنان بهداشتي درماني يا خ��انواده ه��ا در اج��راي روش ه��اي مطل��وب وج��ود دارد ليس��ت كني��د. يادداش��تي از فع��اليت ه��اي مطلوبي كه بايد انجام شود و در برنامه ش��ما م��ورد تاكي��د قرارگ��يرد،تهي��ه

كنيد.

2/15به كجا مي خواهيم برسيم؟ اساليداين مرحله در تنظيم اهداف كلي و اختصاصي به شما كم��ك مي كن��د. ي��ك

، ق���ابليت س���نجشspecificه���دف اختصاص���ي را ب���ا توج���ه ب���ه وي���ژگيmeasurableق��ابليت تحقق ، achievable و مناس��ب ب��ودن relevantدر زم��ان

(SMARTمحدود انتخاب كنيد.) اهداف اگ��ر ه��دف خيلي س��هل الوص��ول باش��د، ب��رخي اف��راد ممكن اس��ت عقب

نشيني كنند و اقدامي انجام ندهند. اگررسيدن به هدف خيلي مشكل باشد يا مربوط به آنان بنظر نيايد، برخي افراد ممكن است تصوركنند كه هرگ��ز به هدف نمي رسند در نتيجه نااميد ش��ده و تالش نكنن�د. ه�دف باي�د ب�راي

تحقق در طول يك دوره مشخص،واقع بينانه انتخاب شود.

3/15 چگونه تعيين مي كنيم كه به كجا مي خواهيم برسيم؟ اساليدوقتي كه شما در مورد اهداف كلي و اختصاصي تصميم مي گيريد، نياز

داريد در مورد بهترين اق��دامات ب��راي ني��ل ب��ه اين اه��داف ن��يز تص��ميم بگيريد. فعاليت هاي متفاوت بسياري مي توانيد در نظ��ر بگيري��د. آنچ��ه كه انتخاب مي كنيد بستگي به نيازهاي سرويس، منابع قابل دسترس و توانايي اجرا و حفظ تغييرات دارد. اقدامي بعنوان بهترين براي تم��امي

شرايط وجود ندارد.بسيار مهم است كه براي هر هدفي ي��ا ه��ر اق��دامي ي��ك ف��رد را تع��يين

كنيد تامسئول كنترل پيشرفت ها در جهت تحقق اهداف باشد. اه��داف بزرگ و كلي بايد ب��ه اه��داف كوچك��تر شكس��ته ش��وندو بين تع��دادي از

افراد تقسيم شوند و يك نفر مسئول تمامي فعاليت ها نباشد.يك دوره زماني را براي تحقق اهداف تان مشخص كني��د. اين امركم��ك

مي كند تا وظايف را به فعاليت ه�ايي ك�ه مي توان�د ظ�رف چن�د هفت�هتحقق يابد، تقسيم كنيد.

راه و روش هايي را براي مشاركت همكاران تان، خانواده ها و رهبران جامعه و نيل به اهداف طراحي و برنامه ريزي كنيد.

وقتي كه شما در اين مرحله كار مي كنيد، توج��ه كني��د ك��ه چ��ه من��ابعي براي اجراي اقدامات مورد نياز است.

چگونه مي توانيم متوجه شويم كه در راس{{تاي اه{{داف در ح{{ركتهس{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{تيم؟

(4/15)اساليدآيا در راستاي اهداف حركت مي كنيد؟ آيا به اه��داف اختصاص��ي ي��ا كلي

خود رسيده ايد؟ اگر اهداف و فعاليت هاي ش��ما وي��ژه و قاب��ل س��نجشباشد، رسيدن به آنها سهل تر مي باشد.

اين مرحله پايش و ارزشيابي نيز نامي��ده مي ش��ود. پ��ايش مي توان��د در طول يك پروژه يا فعاليت براي كن�ترل اينك�ه آي�ا ح�ركت ه�ا در راس��تاي اهداف مي باشد ياخير انج��ام ش�ود. ارزش��يابي مي توان�د در ط��ول و ي��ا پس از يك پروژه يا فعاليت براي سنجش ميزان اثربخشي فعاليت انجام شود. بهرحال الزم اس��ت معياره��اي ارزش��يابي ش��ما بعن��وان بخش��ي از

اهداف تان از ابتدا تعيين ومنظور شود و نه در پايان و اتمام پروژه. 5/15چگونه اقدامات را تداوم ببخشيم؟ اساليد

ب���ه مع���ني حف���ظ ونگه���داري عملكرده���ا در آين���ده" ت���داوم"واژه است.استمرار روش ها بيشتر بوسيله اج��راي روش ه��اي جدي��د بعن��وان بخشي از فعاليت هاي جاري و معمول حفظ مي شوند ت��ا فع��اليت ه��اي

خاصي كه فقط در يك مقطع زماني كوتاه اجرا مي شوند. در برنامه ريزي تان سعي كنيد كه هر فعاليت جديد را با ي��ك فع��اليت ي��ا

فرآيند موجود ارتباط دهيد. اغلب گسترش يك فعاليت موجود، آسان ت��راز شروع كامل يك فعاليت جديد است.

طرح نمونه را بحث كنيد. هر مرحله از برنامه ريزي را مورد تاكيد قرار دهيد.-

يك طرح خاص ب��ا ي��ك اق��دام انتخ��ابي بوس��يله ش��ركت–يك فعاليت اختياري كنندگان تهيه كنيد. تكميل جزئي��ات ط��رح ممكن اس��ت ي��ك س��اعت ي��ا بيش��تر

وقت بگيردكه بستگي به اقدامي دارد كه بايد انجام شود.

تكامل يك طرح اجرايي براي پروژه بيمارستان دوستداركودكهم اتاقي مادر و نوزاد- مثال

ساعت در كنارهم هستند.24هدف : افزايش تعداد مادران و شيرخواراني كه

ما كجا هستيم؟ وضعيت موجود ازچه قرار است؟اجراي هم اتاقي مادرو نوزاد )ازتاريخ(............... نشان مي دهد:

ساعت در كنارهم هستند.24مادران و شيرخواران ...........% مادران و شيرخواران درطول روز دركنارهم هستند اما نه در............%

شب. ساعت شبانروز به داليل پزشكي در24.............% مادران وشيرخواران در

كنار يكديگر نيستند. .............% نوزادان بالفاصله پس از تولد در زايمان طبيعي هم اتاقي با مادر

را شروع مي كنند.

.............% مادران سزارين شده ظرف نيم ساعت از توانايي پاسخگويي بهنوزاد، هم اتاقي با او را شروع مي كنند.

مي خواهيم وضعيت ما از چه قرار باشد؟ اهداف ما چيست؟ از تاريخ ................ اجراي هم اتاقي مادرو نوزاد نتايج زير را نشان خواهد داد:

ساعت در كنارهم هستند.24مادران و شيرخواران ...........% مادران و شيرخواران درطول روز دركنارهم هستند اما نه در............%

شب.

.............% نوزادان بالفاصله پس از تولد در زايمان طبيعي هم اتاقي با مادررا شروع مي كنند.

.............% مادران سزارين شده ظرف نيم ساعت از توانايي پاسخگويي بهنوزاد، هم اتاقي با او را شروع مي كنند.

ساعت در كنار يكديگر نگهداري نمي شوند،24براي هر مادر و شيرخواري كه علت آن در..................................ثبت خواهدشد.

ماه بررسي مي شوند تا عوامل مداخله گر با هم اتاقي3اين يادداشت ها هر مادرونوزاد و موانع آن شناسايي و رفع گردند.

چگونه به اهداف خواهيم رسيد؟) روش(

زمان شروع وفرد مسئولاقدامخاتمه

تمامي كاركنان حرفه اي و كمكي آگاه خواهندشد كه هم اتاقيمادرو نوزاد سياست استانداردي براي تمامي مادران است.

تمامي كاركنان درمورد مسئوليت هايشان درخصوص اين سياستدقيقه اي در بخش آموزش مي بينند. 20در يك جلسه

تمامي كاركنان ذيربط براي كمك به مادران و تشريح اهميت هم اتاقي مادرو نوزاد براي مادران و والدين آموزش خواهند ديد.اين

دقيقه در بخش ارائه خواهدشد و در اين دوره20آموزش ظرف ساعته نيز آمده است.20

در كالس هاي دوران بارداري و ساير منابع اطالعاتي كه در اختيار والدين قرار مي گيرد اهميت هم اتاقي مادرو نوزاد و اينكه اين

اقدام سياست بيمارستان است توضيح داده مي شود. هر مادرو شيرخواري كه به داليل پزشكي هم اتاق نمي شوند بايد

علت آن در...................... ثبت شود. تكميل اين يادداشت در ماه اول پروژه بطور هفتگي چك مي

شودو هر كدام كه ثبت نشده بررسي مي شود. ماه يكباربررسي3اين يادداشت در پايان ماه اول)ازشروع( و هر

مي شود كه آيا موانعي براي هم اتاقي مادرو نوزاد وجود دارد)رفعاين موانع بايد در طرحي جداگانه برنامه ريزي شود.(

يك فرد منتخب اجراي هم اتاقي مادرو نوزاد را يك شب در هرماه ماه آينده بازديد مي كند. نتايج اين اقدام4بطور راندوم در

در................... يادداشت خواهدشد و در ميز پرستار در بخشنمايش داده مي شود.

چگونه مي توانيم متوجه شويم كه در راستاي اهداف در حركتهستيم؟)ارزشيابي(

ماه از شروع(بازديد تصادفي ماهانه افزايش هم اتاقي4دراين تاريخ)احتماال - مادرو نوزاد راتا حد اهداف تعيين شده فوق نشان مي دهد.

ماه از شروع( اطالعات جمع آوري شده، آمار درجه هم4براي يك هفته)حدود اتاقي مادرو نوزاد وچگونگي آنرا در چارچوب فوق معلوم مي نمايند. جمع آوري

اين اطالعات مسئوليت .................... مي باشد.

- يادداشت مادراني كه از هم اتاقي خارج مي شوند،طول مدت و دليل آن بايدتكميل و نگهداري شود.

تهيه ليست داليل وثبت تعداد هر دليل بعهده ....................... مي باشد.

از تعدادي از مادران كه ترخيص مي شوند ) ظرف مدت يك هفته( بخواهيد كه يك فرم را درمورد تجربه شان در زمينه هم ات��اقي م��ادرو ن��وزاد تكمي��ل نماين��د. ف��رد مس����ئول ب����راي ط����راحي اين ف����رم ........................... كن����ترل تكمي����ل فرم ........................ آناليز و گ��زارش دهي يافت��ه ه��ا................................

مي باشد.

چگونه روش ها را حفظ كنيم و تداوم بخشيم؟ ) تداوم روش ها( سياست هم اتاقي مادرو نوزاد بطور تصادفي يك شب درهرماه-

بوسيله.................بازديد مي شود و نتايج در.......................... ثبت شده و روي ديوار نصب شده است. - نتايج براي شيرخواراني كه مشمول هم اتاقي نيستند در ............... ثبت شده و

براساس هر سه ماه يكبار بمنظور رفع موانع وعوامل مداخله گر بررسي ميشود. مسئول.............

- اهميت هم اتاقي مادرونوزاد براي زنان درطول مراقبت هاي دوران بارداري شرحداده

مي شود)نه فقط در كالس ها(. مسئول............... - كاركنان جديد درمورد سياست بيمارستان توجيه مي شوند.

مسئول.........................

بودجه) چه منابعي براي اجراي اين اقدام مورد نياز است؟( اگر مادرو نوزاد در يك تخت نگهداري مي شوند و تخت ها باريكتجهيزات:

هستند، محافظ و كناره هاي تخت مورد نياز است. در ش��روع: ج��ايگزيني كاركن��ان بمنظ��ور آم��وزش كاركن��ان م��راقب- كاركن{{ان:

هفته جهت توجي��ه در ارتب��اط ب��اxمادروكودك، كاركنان هرهفته نيم روز براي مدت پروژه يا آموزش كاركنان توسط ساير اف��راد)بس��تگي ب��ه تع��داد كاركن��ان( ، تكمي��ل

سيستم ثبت و ارزيابي پروژه جمع مي شوند. دقيقه تعدادي از شيرخواراني كه با م��ادر15- پيشرفت: يك نفر در هر ماه به مدت

خود هم اتاق نشده اند مي ش��مارد، ي��ك س��اعت درهرم��اه پ��ايش مي ش��ود ك��ه آي��اپيش������������������������������رفت ه������������������������������ا حف������������������������������ظ

مي شود و كاركنان جديد توجيه شده اند. - ممكن است نياز به كاركنان بيشتري براي م��راقبت ه��اي ب��ارداري باش��د بمنظ��ور

اطمينان از اينكه وقت كافي براي بحث هم اتاقي با مادران وجود دارد.- اطالعات جزوات را براي كاركنان كپي كنيد.

مسئول كل پروژه:...............................................تاريخ شروع:...................... تاريخ اتمام:.............................

جلسه اختتاميه

مدت جلسه :

طول مدت جلسه اختتاميه بستگي به اين دارد كه آيا افرادي خارج از كارگ��اه ب��رايسخنراني و ارائه گواهي به شركت كنندگان در جلسه حضور مي يابند يا خير.

دقيقه وقت كافي است.15اگر اين اقدام مورد نظر نيست حدود

آمادگي براي جلسه: اگر به شركت كنندگان گواهي مي دهيد مطمئن شويد كه گ�واهي ه��ا آم�اده-

هستند.ليستي از افرادي كه بايد از آنان تشكر نمود تهيه كنيد.- به شركت كنندگان قبل از اين جلسه يادآوري كنيد كه برگه ارزش��يابي دوره-

را تكميل نمايند. پ�رس وج�و كني��د ك�ه آي�ا ط�رحي ب�راي پيگ�يري پس از اين دوره ، آم�وزش-

بيشتر، ارزشيابي ساير فعاليت هاي بيمارستان وجود دارد.

نكات عمده: تش��كر از ش��ركت كنن��دگان ب��راي مش��اركت آن��ان و س��هيم ك��ردن ش��ما در-

تجربيات، عقايد و ايده هاي شان در طول اين دوره. نكات كليدي اين دوره عبارتنداز:

تغذيه باشيرمادر براي مادرو كودك اهميت دارد.-اكثريت مادران و كودكان قادر به انجام تغذيه باشيرمادر هستند.- مادران و كودكاني كه قادربه تغذيه باشيرمادر نيستند نياز به مراقبت بيش��تر-

براي تامين سالمت دارند. روش ه��اي بيمارس��تاني مي توان��د م��ادرو ك��ودك راب��اروش ه��اي دوس��تدار-

مادروكودك كمك نمايد. راه ان��دازي بيمارس��تان دوس��تداركودك ب��ه انج��ام روش ه��اي مطل��وب در-

بيمارستان كمك مي كند.

ازشركت كنندگان بپرسيد كه آي��ا س��ؤاالتي از اين دوره آموزش��ي دارن��د ك��ه-مطرح نمايند.

من اميدوارم كه دانش ، مهارت و اعتمادبنفس ش��ركت كنن��دگان در اين دوره افزايش يافته باشد.وق�تي ك�ه ش�ما ب�ه س�ر كاره�اي خ�ود ب�از مي گرديد،مي توانيد اطالع��ات و عملك��رد مطل��وب و مس��تمري را در مرك��ز

بهداشتي درماني خود فراهم آوريد. طرح هايي را براي پيگيري اين دوره آموزش�ي و ت�داوم فع�اليت ه�ا مط��رح-

كنيد.از برگزاركنندگان تشكر كنيد.-گواهي ها را ارائه دهيد.-

1تمرين باليني مشاهده شيردهي و كمك به تغذيه باشيرمادر

اهداف جلسه:در پايان اين جلسه شركت كنندگان قادر به موارد زير خواهندبود:

- شيردهي مادر را با استفاده از چك ليست مشاهده شيردهي ، مشاهده نمايند.1 - به مادركمك كنند تا وضعيت صحيح درآغوش گرفتن برای شیردهی و به پس��تان2

گذاشتن شيرخوار را ياد بگيرد.- درهنگام كمك به مادر از مهارت هاي برقراري ارتباط استفاده نمايند.3

ك{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ل م{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{دت :دقيقه120

زمان رفت و برگشت به مركز مربوطه براي تمرين ب�اليني ج�زء م�دت ف�وق نميباشد.

موادآموزشي: دو كپي براي هر شركت كننده–( 7فرم مشاهده شيردهي ) از جلسه

(- يك كپي براي هر شركت كننده2ليست مهارت هاي برقراري ارتباط)از جلسه

آمادگي براي تمرين باليني: مركزي براي انجام تمرين باليني در نظ��ر بگيري��د وه��ر راهنم��ا باي��د گ��روه خ��ود را هدايت نمايد. در بخش ها و كلينيك هايي كه براي انجام تمرين باليني مراجع��ه مي كنيد، ابت��دا خ��ود را ب��ه كاركن��ان مع��رفي كني��د و مطمئن ش��ويدكه آم��ادگي الزم را

دارند. مدت زمان جلسه شامل مدت زم�ان رفت و برگش�ت ب�ه مح��ل نمي ش��ود و الزم

است زمان اضافي درنظر بگيريد.

- تم{{{{{{{{{{{{{{رين ب{{{{{{{{{{{{{{اليني را ش{{{{{{{{{{{{{{رح بدهي{{{{{{{{{{{{{{د.1دقيقه20

:اين تمرين باليني فرصتي براي موارد زير در اختيارشما قرار مي دهد ارزيابي تغذيه باشيرمادر را با اس��تفاده از ف��رم مش��اهده ش��يردهي تم��رين-

كنيد.استفاده از مهارت هاي برقراري ارتباط را تمرين كنيد.- به مادر براي نحوه صحيح بغل كردن و به پس��تان گذاش��تن ش��يرخوار كم��ك-

كنيد.

در گ��روه ه��اي چه��ارنفره كاركني��د، بعالوه ب��راي ه��ر گ��روه ي��ك راهنم��ا بگذاريد.براي شروع هر چهارنفر در گروه باهم كار مي كنن��د.ي��ك نف��ر ب��ا مادر صحبت مي كند در حالي كه سايراعض�اء گ�روه مش�اهده مي كنن��د. وقتي هر فردي مي داند كه چه بايد بكند، ش��ما مي تواني��د هردونفرب��اهم

كار بكنيد در حالي كه راهنما بين گروه ها مي چرخد.ماماي بخش به شما مي گويد كه كدام مادر براي صحبت مناسب اس��ت

و فرزندش دركنار اوست و با شيرمادر تغذيه مي شود.:يكي از شركت كنندگان با مادر صحبت مي كند

خودتان را به مادر معرفي كنيد وبراي صحبت با او اجازه بگيريد. اگ��ر ماي��ل- نبود تشكر كرده و مادر ديگري را انتخاب كنيد.خود تان، همك��اران و ي��اگروه كوچك خود رامعرفي كرده و بگوئيد كه مايلي��د تغذي��ه فرزن��دش را مش��اهده

كنيد. براي مشاهده چگ��ونگي تغذي�ه فرزن�دش اج�ازه بگيري�د. ام�ا از گفتن اينك�ه-

هستيد بپرهيزيد. زيرا ممكن است او را"تغذيه باشيرمادر"مايل به مشاهده نگران كند. اگر شيرخوار در پتو پيچيده شده براي ش��يردهي پت��وي او را ب��از

كنيد. يك صندلي يا چارپايه براي نشستن پيداكنيد. در صورت امكان و مجاز ب��ودن-

روي تخت و هم سطح مادر بنشينيد. اگر شيرخوار در حال شيرخوردن است، ازمادر بخواهيدكه ادامه بدهد. اگ��ر-

در حال شيرخوردن نيست،از مادر بخواهيد ك�ه ه�ر وقت ش�يرخوار آم�ادگي دارد مط��ابق ك��اري ك��ه بط��ور معم��ول انج��ام مي ده��د او را ب��ه پس��تان بگذارد.اگر شيرخوار همان موقع مايل به تغذيه است از مادر براي مشاهده تغذيه طفل اجازه بگيريد.اگر شيرخوار مايل به تغذيه نيس��ت ،تش��كركرده و

به سراغ مادر ديگري برويد. قبل يا پس از تغذي��ه باش��يرمادر،ب��راي ش��روع مكالم�ه از م��ادر چن��د س��ؤال-

بپرسيد كه حال واحوالش چگون��ه اس��ت ، فرزن��دش چگون��ه اس��ت.م��ادر را تشويق كنيد كه در مورد خود و فرزندش صحبت كند.از مهارت ه��اي گ��وش

كردن و آموختن تا حدممكن استفاده كنيد. به ياد داش��ته باش��يد ك��ه اق��دامات مثبت م��ادر را تحس��ين و تش��ويق كني��د و-

اطالعات الزم را تا حدي كه نياز هست در اختيار اوقرار دهيد.همكار شما يا ساير افراد در گ��روه كوچ��ك ش��ما )گ��روه چه��ارنفره( ب��ه

موارد زير عمل خواهندكرد:آرام مي ايستند و نظريه اي نمي دهند و بين خودشان نيزصحبت نمي كنند.-

مشاهده كلي مادرو شيرخوار را انجام مي دهند. براي مثال توج��ه مي كنن��د- كه:آيا او خوشحال بنظر مي رسد؟ آيا شيشه ش��ير و ي��ا ش��ير مص��نوعي ب��ه

همراه دارد؟ مشاهده كلي مكالمه بين مادرو همكارشان را انج��ام مي دهن��د.ب��راي مث��ال-

توج������������������������������������������������������������������������������������������������ه مي كنند كه : چه كسي بيشتر صحبت مي كند؟ آيا همكارشان سؤاالت ب��از

مي پرسد؟ آيا مادر آزادانه صحبت مي كند و لذت مي برد؟ مشاهده خاص در مورد اس��تفاده از مه��ارت ه��اي برق��راري ارتب��اط توس��ط-

همكارشان را انجام مي دهند. توجه مي كنند كه آيا او از ارتب��اط غ��يركالمي استفاده مي كند، آيا او از كلمات قضاوت كننده استفاده مي كن��د، ي��ا تع��داد

زيادي سؤاالت بسته مي پرسدكه مادر فقط با بلي و خير پاسخ مي دهد.:در زمان مشاهده تغذيه باشيرمادر نكات زير را رعايت كنيد

ساكت و آرام شيردهي مادر و تغذيه طفل را مشاهده كنيد.- در حال مشاهده فرم مشاهده شيردهي را تكميل كنيد. به مادر ش�رح دهي�د-

كه از فرم براي يادآوري مهارت هايي كه تازه آموخته ايد استفاده مي كنيد.دركنار هر نشانه اي كه مشاهده مي كنيد تيك بزنيد.-در پائين فرم هر نكته ديگري راكه به نظرتان مهم مي رسد يادداشت كنيد.-

وقتي مشاهده تغذيه باشيرمادر را خاتمه مي دهيد ، نكات زير را رعايت كنيد:

از مادر براي وق��تي ك��ه ب��ه ش��ما اختص��اص داده و همك��اريش تش��كركنيد و-جمالتي براي تشويق و حمايت اوبيان كنيد.

با گروه به اتاق ديگ��ر ي��ا ج�اي مناس��بي بروي�د ودر م��ورد مش�اهداتتان بحث-كنيد.

بحث كنيد كه در مورد تغذيه باشيرمادر ومهارت ه��اي ارتب��اطي ك��ه ش��ركت-كنندگان استفاده كردند به چه چيزهايي توجه كرده ايد.

اگر مادر به كمك نياز دارد وقتي دونفر كه با هم كار مي كنند به م��ادري ب��رمي خورن��د ك��ه ني��از ب��ه-

كمك در مورد بغل كردن شيرخوارش دارد، بايد به راهنماي گروه بگويندو سپس نحوه كمك به مادر را زيرنظر راهنما تمرين كنند.

وقتي كه گروه دونف��ره كم��ك ب��ه م��ادر را تم��ام مي كنن��د،ب��راي بحث ب��ا- سايرين مادر را ترك مي كنند.ابتدا شركت كنندگان بايد درمورد عملك��رد خودشان نظري��ه بدهن��د.س��پس راهنم��اي گ��روه مي توان��د نك��ات مثبت و كارهاي خوب آنان را تحسين نموده و اطالعات مناسب را در اختيار آنان قراردهد و پيشنهاد تغييرات الزم را براي كم��ك ب��ه م��ادر بع��دي در آين��ده

ارائه دهد. قبل از اينكه بخش يا كلينيك را ترك كنيد،به كاركنان بگوئيد ك��ه فك��ر مي-

كنيد كدام مادران نياز دارند كه نح��وه بغ��ل ك��ردن و ب��ه پس��تان گذاش��تن شيرخوارشان را تغيير دهندتا كاركن��ان بتوانن��د آن ه��ا را پيگ��يري و كم��ك

نمايند.

هر شركت كننده بايد با حداقل يك مادر صحبت ك��رده و ش��يردهي او را مشاهده نمايد.تمام مادران نياز به كمك ب��راي بغ��ل ك��ردن و

به پستان گذاشتن شيرخوارشان ندارند.:وقتي كه در بخش يا كلينيك هستيد به موارد زير توجه كنيد

آيا شیرخواران با مادران هم اتاق هستند،-آيا به شيرخواران شيرمصنوعي يا آب قند داده مي شود،-آيا از شيشه شير استفاده مي شود،-آيا مبلغين و ويزيتورهاي شيرمصنوعي حضور دارند،- آيا مادران و ش��يرخواران بيمارب��اهم پ��ذیرش می ش��وند اج��ازه دارن��د در-

كنارهم باشند،نوزادان با وزن تولد كم چگونه تغذيه مي شوند.-

وق��تي در مركزدرم��اني ي��ا زايش��گاه هس��تيد در م��ورد مش��اهدات خودنظريه اي ارائه ندهيد ومخالفت خودرانشان ندهید ومنتظر ش��ويد تا راهنماي گروه از شركت كنندگان بخواهد كه نظر خ��ود را در كالس

و بطور خصوصي ارائه دهند. از شركت كنندگان بپرسيد كه آيا درك مي كنند كه در حال تمرين ب��اليني-

چه كاري انجام مي دهند و به سؤاالت آنان پاسخ دهيد.

- انج{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ام تم{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{رين ب{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{اليني2 دقيقه80

براي راهنمايان گروه هاي كوچك:-وقتي به محل مورد نظ��ر ب��راي انج��ام تم��رين ب��اليني مي رس��يد، ب��ه

نكات زير دقت كنيدخود و گروه را به كاركنان بيمارستان معرفي كنيد.- بپرسيد كه كدام مادران و شيرخواران براي صحبت مناسب هس��تند و در-

كدام اتاق ها هستند. سعي كنيد مادر و كودكي را پيدا كنيد كه در حال تغذيه باشيرمادر هستند-

و يامادري كه فكر مي كند كودكش درحال حاضر نياز به تغذيه دارد. اگ��رممكن نيست هر مادرو كودك ديگري را مي توانيد انتخاب كنيد.

به ياد داشته باشيد كه كاره��اي درس��ت م��ادر را تحس��ين نم��وده و فق��ط-اطالعات الزم را به او ارائه دهيد.

وقتي شركت كنندگان مادرو شيرخواري را پيدا مي كنن��د ك��ه ني��از ب��ه كمك براي وضعيت بغل كردن و پس��تان گ��رفتن ص��حيح دارن��د، نح��وه كمك كردن شركت كنندگان را به م��ادر مش��اهده ك��رده و خ��ود كم��ك

هاي الزم را به آنان ارائه دهيد.

قبل از آنكه گروه ش��ما بخش را ت��رك نماي��د،ب��ه كاركن��ان بيمارس��تان بگوئيد كه كدام مادران و شيرخواران در م��ورد بغ��ل ك��ردن و پس��تان گرفتن شيرخوار نياز به كمك دارند تا آن ها بتوانند مادران را پيگ��يري

وكمك نمايند. وقتي شركت كنندگان صحبت كردن با مادر را تمام كردن��د ، مح��ل را

ترك نموده و با شركت كنندگاني كه ك��ار مش��اهده را انج��ام داده ان��دبحث كنيد. از آنان بپرسيد:

آن ها چه چيزهايي را در مورد مادرو كودك بطوركلي مشاهده نمودند؟-چه نشانه هايي از فرم مشاهده شيردهي را مشاهده كردند؟-چه مهارت هاي ارتباطي را مشاهده كردند؟-

اگرشركت كنندگان به برخي ازنشانه ه��اي خ��وب ي��ا ض��عيف در بغ��ل كردن و پستان گرفتن شيرخواردقت نكرده اند، به آنان تذكر دهيد.

قب��ل ازت��رک بخش ی��اکلینیکی ک��ه درآن تم��رین ک��رده ایدب��ه پرس��نل بگوییدکه بکدام مادرگفته ایدوضعیت بغل کردن وب��ه پس��تان گذاش��تن

شیرخوارراتغییردهدتاپرسنل این مواردراپیگیری کنند

- بحث در م{{{{{{{{{{{{{{{ورد تم{{{{{{{{{{{{{{{رين ب{{{{{{{{{{{{{{{اليني3دقيقه20

- كل كالس به همراه يكديگر در بحث تمرين باليني شركت كنند. - از يك شركت كننده از هر گروه بخواهيد كه گزارش مختصري در مورد

آنچه كه آموخته اند ارائه دهند.

:از آن ها بخواهيد درمورد موارد زير اظهارنظر كنند تجربه شان درمورد استفاده از فرم مشاهده شيردهي و ليس��ت مه��ارت-

هاي ارتباطيهر وضعيت خاصي از مادران و شيرخواران ك��ه آ ن ه��ا در اين م��وقعيت-

آموخته اند

شركت كنندگان را تشويق كنيد كه فقط به نكات خاص اشاره كنند، اما نيازبه گزارش جزئيات مادران و شيرخواران بطور تك تك ندارند.

شركت كنندگان ممكن است تمرين مهارت هاي مشاهده و كم��ك ب��ه مادران را در هر زمان ديگر كه براي م��ادر و بيمارس��تان قاب��ل قب��ول

است، ادامه دهند. شركت كنندگان را تشويق كنيد تا دوتادوتا كاركنن��د بط��وري ك��ه ي��ك نف��ر مهارت ها را مشاهده كن��د و س��پس آن ه��ا را ب��ا ش��ركت كنن��دگان بحث

نمايد.نكات مهم اين تمرين باليني را كه مي تواند براي انج��ام به��تر تم��رين

بعدي مفيد باشد مرور كنيد.بپرسيد كه آيا سؤاالتي دارند.-

2تمرين باليني گفتگو با زنان باردار

اهداف جلسه :

پس از پايان اين جلسه شركت كنندگان بايد قادر به موارد زير باشند:- با زنان باردار در مورد تغذيه شيرخوارانشان صحبت كنند.1 - با زنان باردار در مورد روش هايي ك��ه ب��ه برق��راري ش��يرمادر كم��ك مي2

كند بحث كنند. -از مه��ارت ه��اي ارتب��اطي گ��وش ك��ردن و آم��وختن و ايجاداعتم��ادبنفس3

استفاده كنند.

ك{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ل م{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{دت جلس{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{ه:دقيقه60

مدت زمان الزم براي رفت و برگش��ت ب��ه كليني��ك ش��امل زم��ان ف��وق نميشود.

مواد آموزشي: -چك ليست دوران بارداري- يك كپي براي هر شركت كننده )اختياري(

-ليست مهارت هاي ارتباطي از جلسه دوم- يك كپي براي هر شركت كننده -صفحه فيليپ چارت مهارت هاي ارتباطي از جلسه دوم

11- چگونگي تغذيه با فنجان از جلسه

آمادگي براي انجام تمرين باليني:

مركزي براي انجام تمرين باليني در نظ��ر بگيري��د وه��ر راهنم��ا باي��د گ��روه خ��ود را هدايت نمايد. در بخش ها و كلينيك هايي كه براي انجام تمرين باليني مراجع��ه مي كنيد، ابتدا خود را ب��ه كاركن��ان مع��رفي كني��د و مطمئن ش��ويد ك��ه آم��ادگي الزم را

دارند. مدت زمان جلسه شامل مدت زم�ان رفت و برگش�ت ب�ه مح��ل نمي ش��ود و الزم

است زمان اضافي درنظر بگيريد.

- تم{{{{{{{{{{{{{{رين ب{{{{{{{{{{{{{{اليني را ش{{{{{{{{{{{{{{رح بدهي{{{{{{{{{{{{{{د.1دقيقه10

:اين تمرين باليني فرصتي براي موارد زير در اختيارشما قرار مي دهدبا يك زن باردار در مورد تمايلش براي تغذيه فرزندش صحبت كنيد.- با يك زن باردار در مورد روش هايي ك��ه ب��ه برق��راري تغذي��ه باش��يرمادر-

كم��������������������������������������������������������������������������������������������ك مي كند بحث نمائيد نظير تم��اس پوس��تي م��ادرو ن��وزاد بالفاص��له پس از تول��د، هم ات��اقي م��ادرونوزاد،تغذي��ه برحس��ب تقاض��اي ش��يرخوار،تغذي��ه انحص����اري باش����يرمادر ب����دون اس����تفاده از ش����ير كمكي و شيش����ه

شيروسرشیشه ونوک های مصنوعی.استفاده از مهارت هاي گوش كردن و آموختن و ايجاد اعتمادبنفس-در گروه هاي چهارنفره و هر گروه با ي��ك راهنم��ا كاركني��د. ب��راي ش��روع

تمام گروه باهم كار مي كنند.ش��ما ب��ا ي��ك خ��انم ب��اردار ص��حبت كني��د در حالي كه ساير اعضاء گروه مشاهده مي كنند.وقتي ه��ر كس��ي مي دان��دك�������������������ه چك�������������������ار باي�������������������د بكن�������������������د، شمامي توانيد دونفره كاركنيد و راهنماي گ��روه چرخش��ي بين گ��روه ه��ا

راهنمايي هاي الزم را ارائه دهد.از هر گروه كوچك يك شركت كننده با مادربشرح زير ص{{حبت

مي نمايد: خودتان را به خانم باردار معرفي كنيد و بپرس��يد ك�ه آي��ا اج�ازه داري��د در-

مورد تغذيه شيرخوارش با او صحبت كنيد. گروه ويا همكار خود را معرفي كنيد و شرح دهيد ك��ه ب��ه موض��وع تغذي��ه-

شيرخواران عالقمندهستيد.سعي كنيد روي يك صندلي يا چهارپايه بنشينيد.- از خانم باردار سؤاالت ب��ازبراي ش��روع مكالم��ه بپرس��يد. مث��ل: درم��ورد-

تغذيه فرزندتان چه تصمیمی دارید ؟ در مورد تغذيه باشيرمادر چه اطالعاتی دارید؟ - با استفاده از مهارت ه��اي ارتب��اطي م��ادر را ب��ه ص��حبت ك��ردن تش��ويق-

كنيد. به ليست مهارت هاي ارتباطي مراجعه كنيد.از مهارت ه��اي گ��وشكردن و آموختن تا حدممكن استفاده كنيد.

اگ��ر خ��انم ب��اردار اطالع��ات زي��ادي از قب��ل درم��ورد تغذي��ه باش��يرمادر-دارد،ش��������������������������������������������������������������������������������������ما مي تواني��د آگ��اهي او را منعكس و تحس��ين كني��د. ني��ازي نيس��ت ك��ه

اطالعاتي را كه ازقبل دارد مجدد ارائه كنيد. اطالع��ات الزم را ب��ه نح��وي ارائ��ه دهي��د ك��ه فهم آن آس��ان باش��د. اين-

اطالعات شامل اهميت تغذيه باشيرمادر براي مادرو ك��ودك و اطالع��اتيدر مورد اينكه چرا اين روش توصيه مي شود.

ب��ه مادرفرص��ت بدهي��د ت��ا س��ؤاالت خ��ود را بپرس��د ي��ا ب��راي اطالع��ات- بيشتربحث كند.شما مي توانيد در مورد تجربه قبلي او اگر فرزند ديگري

هم دارد سؤال كنيد. ب��ه ي��اد داش��ته باش��يد ك�ه كاره��اي خ��وب م��ادر را تحس��ين كني��د و فق��ط-

اطالعات مناسب مورد نياز را براي او بازگو كنيد.

اگرخ��انم ب��اردار ب��ه ش��ما بگوي��د ك��ه ب��ه دلي��ل ش��رايط پزش��كي قصدشيردهي ندارد، از او در مورد شرايطش سؤال نكنيد. شما الزم نيست در مورد جزئي��ات و ش��رح ح��ال شخص��ي او بداني��د. ش��ما مي تواني��د از او س��ؤال كني��د ك��ه اگرقرارنیس��ت ش��یربدهد آي��ا كس��ي

درموردتغذیه فرزندش بااوصحبت کرده است؟

شركت كنندگان را كنترل كنيد كه آيا مي دانند كه مادران را ب��راي مش��اوره درم��ورد-تغذيه شيرخواران شان به كجا ارجاع دهند.

:ساير اعضاء گروه كوچك موارد زير را مشاهده مي كنند به آرامي بايستند. سعي كنند ساكت باشند و نظريه ندهند و بين خودشان نيز صحبت-

نكنند. رادر مورد مكالمه بين زن باردار و فرد ش��ركت كنن��ده انج��ام دهن��د.مشاهده كلي-

براي مثال: چه كسي بيش��تر ص��حبت مي كن��د؟ آي��ا ش��ركت كنن��ده س��ؤاالت ب��از ميپرسد؟ آيا زن باردار آزادانه صحبت مي كند و از اين مصاحبت لذت مي برد؟

را در مورد چگونگي مهارت هاي ارتباطي فرد شركت كنن��دهمشاهده اختصاصي- انجام دهند. دقت كنند كه آي��ا او از ارتباط��ات غ��يركالمي مفي��د اس��تفاده مي كن��د، از كلمات قضاوت كننده استفاده مي كند، يا سؤاالت زي��ادي را مي پرس��د ك��ه م��ادر ب��ا

بلي و خير پاسخ مي دهد.

:وفتي كه شما صحبت كردن با خانم باردار را به اتمام رسانديد

ازخانم باردار بخاطر وقتي كه ب��ه ش��ما داده و همك��اريش تش��كر كني��د و مط��البي را-براي تشويق و حمايت او اظهاركنيد.

همراه با گروه به اتاق ديگر برويد و در مورد مشاهدات تان بحث كنيد.- بحث كنيد كه به چه نكاتي در مورد بحث انجام شده و به چه نكاتي در مورد مه��ارت-

هاي ارتباطي مورد استفاده فرد شركت كننده دقت كرده ايد..هر شركت كننده بايد با حداقل يك زن باردار صحبت نمايد

:وقتي كه شما در بخش يا كلينيك هستيد،به موارد زير دقت كنيد - حض���ور ي���ا ع���دم حض���ور مبلغين شيرمص���نوعي،توزي���ع نمون���ه ه���اي رايگ���ان

شيرمصنوعي،قلم يا ساير اقالم با آرم تبليغاتي شيرمصنوعي.- پوستر يا جزواتي براي مادران در مورد اهميت و چگونگي تغذيه باشيرمادر

هنگ��امي ك��ه در مرك��ز درم��اني هس��تيد در م��ورد مش��اهدات خ��ود نظري��ه ندهي��دومخالفتی نش��ان ندهی��د. منتظرش�ويد ت��ا راهنم��اي گ��روه از ش�ما بخواه��د ك��ه

نظرتان را بطور خصوصي يا در كالس عنوان كنيد.

بپرسيد كه آيا شركت كنندگان درك مي كنن��د ك�ه درط�ول تم��رين ب��اليني چ��ه ك��اري-انج������������������������������������������������������������������������������������������������������������ام

مي دهند و هر سؤالي دارند بپرسند.

- اج{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{راي تم{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{رين ب{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{اليني2 دقيقه40

براي راهنماي هر گروه كوچك:-مطمئن شويد كه گروه شما چ�ك ليس��ت دوران ب��ارداري و ليس��ت مه��ارت ه��اي

ارتباطي را براي تمرين و مشاهده كار همكاران را دارند.:وقتي كه براي تمرين باليني به مركز درماني مربوطه مي رسيد

خود و گروه را به كاركنان معرفي كنيد.-

بپرسيد كه كدام خانم هاي باردار براي صحبت كردن مناسب هستند و كجا هستند.-وقتي شركت كننده صحبت با يك زن باردار را تمام كرد، از آن خ��انم دور ش��ويد

و در مورد مشاهدات خود صحبت كنيد. از آن ها بپرسيد: كدام مهارت هاي ارتباطي را مشاهده كردند؟-آيا اطالعات داده شده صحيح و به ميزان مناسب بوده است؟-

- در مورد تمرين باليني بحث كنيد3- پس از بازگشت از محل تمرين باليني تمام افراد كالس بايد براي بحث جمع شوند.

درهرگروه از يك شركت كننده بخواهيد كه بطور خالصه آموخته هاي خود رابيان كنند.:از آن ها بخواهيد كه نظريه بدهند

نكات اصلي مورد نظر زنان براي بحث چه بود وقتي اطالعات ب��ه آن ه��ا عرض��ه مي-شد.

تجربه شان در مورد استفاده از مهارت هاي ارتباطي براي صحبت با زنان باردار چه-بوده است.

شركت كنندگان را تشويق كنيد فقط نك��ات ج��الب و مهم را مط��رح كنن��د و الزم نيس��تبطورمفصل تمام صحبت هاي شان را با خانم باردار عنوان كنند.

نكات مهمي از اين تمرين باليني را كه مي تواند براي تمرين بع��دي مفي��د باش��د .مرور كنيد

از شركت كنندگان بخواهيد كه اگر سؤالي دارند مطرح كنند.-

3تمرين باليني مشاهده دوشيدن شيربا دست و تغذيه با فنجان

اهداف جلسه :پس از پايان اين جلسه شركت كنندگان بايد قادر به موارد زير باشند:

- كمك به مادر براي آموختن مهارت هاي دوشيدن شير با دست1- مشاهده نمايش تغذيه شيرخوار با فنجان2

مدت زمان جلسه: دقيقه براي تمرين دوشيدن شير بادست60- دقيقه براي نمايش تغذيه با فنجان30-

مدت زمان فوق شامل زمان رفت و برگشت به محل مربوطه براي تمرينب������������������������������������������������������������������������������������������������اليني

نمي شود و بايد وقت اضافي در نظربگيريد.

موادآموزشي: ليست مهارت هاي ارتباطي از جلس��ه دوم- ي��ك ك��پي ب��راي ه��ر ش��ركت-

كننده - ي��ك ك�پي ب��راي ه��ر11جزوه نح��وه دوش��يدن ش��ير بادس��ت از جلس��ه -

شركت كننده11روش تغذیه بافنجان کپی ازفصل -

نمايش تغذيه شيرخوار با فنجان : يك فنجان استريل كوچك و يك دستمال براي پاك كردن قط��رات ش��ير حين

دادن شير به شيرخوار تهيه كنيد. به شركت كنندگان يادآوري كنيد كه جزوه تغذيه بافنجان مربوط به جلس��ات

قبل را همراه خود داشته باشند.آمادگي براي انجام تمرين باليني:

تمرين دوشيدن شير بادست و نمايش تغذيه بافنج��ان مي توان��د در جلس��اتجداگانه انجام شود.

مي توانيد يك مادري را كه مايل به همك��اري باش��د هم��راه ب��ا فرزن��دش ب��ه كالس بياوريد.برخي مادران ممكن اس��ت ب��راي آم��دن ب��ه كالس و آم��وختن

دوشيدن شيرآماده باشند. اين نمايش مي تواند در مراكز بهداشتي درماني كه م��ادران ب��راي م��راقبت هاي كودك سالم يا ايمن سازي مراجعه مي كنند، انجام شود. اگر شيرخوار نارس يا بيمار اس��ت، حض��ور گ��روه ب��راي ش��يرخواربا احتم��ال بروزعف��ونت همراه است. سعي كنيد يك شيرخوار سالم را براي نمايش تغذي��ه بافنج��ان

پيدا كنيد. اگر تم��رين ب��اليني در بخش ي��ا كليني��ك انج��ام مي ش��ود از مح��ل آن آگ��اهي پيداكنيد و بدانيد كه هر راهنماي گروه كجا بايد گروهش را ره��بري كن��د.اگ��ر امكان دارد قبل از اين جلسه از محل دي�دن كني��د و خودت��ان را ب�ه كاركن��ان

معرفي كنيد و مطمئن شويد كه آمادگي الزم را دارند. اگر الزم است مطمئن شويد كه يك محل خصوصي براي آموزش/ مشاهده

دوشيدن شير وجود داشته باشد.)باحفظ محرمیت( كنيد كه آن ه��ا چ��ه ظ��روفي را ب��راي دادن شيردوش��يده با كاركنان صحبت

شده به شيرخوار استفاده مي كنند.ومطمئن ش��ویدظروف تمیزوجودداش��تهباشدتاچنانچه بخواهدشیردوشیده رااستفاده کندبتواند

گروه های كوچك اج��را كنيدبطوريك��ه نمايش تغذیه شیرخوار بافنجان را درتمام افراد گروه قادر به مشاهده باشند و دور مادر خيلي شلوغ نباشد.

دقیقه5- تمرين باليني را شرح دهيد- دوشيدن شير بادست 1:دستور العمل را براي شركت كنندگان شرح دهيد

:اين تمرين باليني فرصت هاي زير را براي شما فراهم مي كندكمك به مادر براي آمو.ختن مهارت هاي دوشيدن شير-تمرين استفاده از مهارت هاي ارتباطي- بطور خالصه چهارنكته كليدي دوش�يدن ش��ير را م�رور كني��د. ب�ه ش�ركت-

كنندگان يادآوري كنيد كه مهم نيست مادر در اين تمرين چه مق��دار ش��يرمي دوشد.

گروه هاي چهارنفره دو بدوجداگانه كاركنن��د. ي��ك نف��ر از آن ه��ا ب��ا م��ادر- صحبت مي كند و ديگري مشاهده مي نمايد. راهنماي گروه مي چرخد و درصورت لزوم ش��ركت كنن��دگان را راهنم��ايي مي كن��د. م��ادران ممكن

است مايل به دوشيدن شير در جمع افراد نباشند.

:براي شروع خودتان را به مادر معرفي كنيد و بپرسيد كه آيا مايل به ص��حبت ب��ا ش��ما-

هست. فرد همراهتان را معرفي كنيد و بگوئيد كه مايليد دوشيدن شير ب�ا دس��ت-

را به او آموزش دهيد.، ب��راي ش��روع مكالم��ه چن��د س��ؤال ب��از از م��ادر در م��ورد خ��ودش

كودكش چگونه است و چگونه او را تغذيه مي كند،بپرس��يد.م��ادر ر ا براي صحبت در مورد خودش و ك��ودكش تش��ويق كني��د.ممكن اس��ت م��ادر ب��ه داليلي ماي��ل ب��ه بحث در م��ورد دوش��يدن ش��ير ب��ا دس��ت نباشد ،لذا نبايد او را مجبور كنيد. اگر شيرخوارش بيمار اس��ت فق��ط توضيح دهيد الزم نيست شرايط كودكش را با جزئيات بحث كني��د. از

مهارت هاي گوش كردن و آموختن تا حد ممكن استفاده كنيد..از مادر بپرسيد كه آیاشيرش را با دست مي دوشد

، از او بخواهي��د ك��ه نح��وه انج��ام آن را شيرش را با دست مي دوشداگر- نشان دهد. به او اجازه دهيد كه بدون مداخله شما نح��وه دوش��يدن ش��ير را نمايش دهد و ش��ما مش��اهده كني��د. اگرمادراش��كاالتي دارد و روش راغلط انجام مي دهد، دوشیدن او را براي تذكر موارد اشكال قطع نكنيد.

اگر مادر شيرش را راحت مي دوشد و جريان شير خ��وب اس��ت و او ب��ا- اين تكنيك خوشحال است، او را تش�ويق كني��د و تاكيدكني��د ك�ه ش��يرمادر ب��راي ش��يرخوار به��ترين اس��ت و تش��كر كني��د ك��ه كم��ك ك��رده ت��ا ش��ما

بياموزيد. نظ��رات مثبت ب��ه او بدهي��د ومادر مشكالتي در دوش��يدن ش��ير دارد،اگر -

بپرسيد كه آيا مايل است پيشنهاداتي براي دوشيدن راحت تر شير ب��ه اوبدهيد.

با كلمات ساده داليل هر پيشنهاد را ارائه كنيد. براي مثال اگر شما پيش��نهاد داده ايد كه انگشتانش را دور پستان حركت ده��د، ش��رح دهي��د ك��ه ش��ير در تمامي نواحي پستان وجود دارد و حركت انگشتان به جري�ان ي�افتن ش�ير از

اين نواحي كمك مي كند. ، ب��ه او بگوئي��د مادر در مورد دوشيدن شير با دست اطالع��اتي ن��دارداگر-

كه چرا مفيد است كه شما مي خواهيد دوشيدن شير ب��ا دس��ت را ب��ه او بياموزيد.اگر او موافق است برخي داليل مفيد بودن دوشيدن با دست را براي مادر شرح دهيد.سپس بگوئيد ك��ه در ص��ورت تماي��ل او، مي تواني��د

دوشيدن با دست را به او بياموزيد.روي يك صندلي يا چهارپايه هم سطح مادر بنشينيد.مطمئن شويد ك��ه

م��ادر راحت اس��ت و در محلي خصوص��ي نشس��ته اي��د.)ب��رای حف��ظمحرمیت(

مادر مي تواند فقط مقدار كمي شير بدوشد ت��ا ب��ه ش��ما نش��ان ده��د چگون��ه اين ك��ار را انج��ام مي ده��د و ي��ا اگ��ر ك��ودكش بط��ور م��رتب شيردوشيده شده دريافت مي كند مي تواند شيرش را به مقدار الزم براي تغذيه شيرخوارش بدوشد.اگر مادر شيردوشيده شده اش را به ش��يرخوارش مي ده��د الزم اس��ت دس��ت ه��ايش را بش��ويد و ظ��رف

مناسب براي شير را آماده نمايد.

وقتي هر گروه دو نفره مادري را پيدا مي كنند كه نياز به كم��ك ب��راي دوشيدن ش�ير دارد باي�دبااجازه م�ادر راهنم�اي گ�روه را مطل�ع كنن��د. شركت كنندگان به مادر كمك مي كنند تا چگ��ونگي دوش��يدن ش��ير ب��ا دست را بي��اموزد در ح��الي ك��ه راهنم��ا مش��اهده مي كت��د و فق��ط در

صورت لزوم كمك خواهد كرد. :فرد همراه موارد زير را مشاهده مي كند

ساكت بايستد و مشاهده نمايد و نظريه ندهد.- دوشيدن شيربادست را انجام دهی��د: آي��ا م��ادر راحت ب��همشاهده كلي -

نظر مي رسد ويا در عذاب اس��ت ومثال درددارد. آي��ا ش��ير جري��ان دارد؟جزوه دوشيدن شير به شما كمك مي كند نكات كليدي را به ياد آوريد.

دوشيدن را براي مكالمه بين مادر و شركت كننده انجاممشاهده كلي - دهيد.براي مثال توجه كني��د ب��ه: چ��ه كس��ي بيش��تر ص��حبت مي كن��د؟ آي��ا شركت كننده سؤاالت باز يا بس��ته از م��ادر مي پرس��د؟آي��ا م��ادر آزادان��ه صحبت مي كند و از اين مصاحبت لذت مي ب��رد وي��ا ب��ه س��ختي ص��حبت

مي كند؟ را در مورد مهارت هاي ارتباطي شركت كنندگانمشاهده اختصاصي -

انجام دهيد. توجه كنيد كه آيا او از ارتباط��ات غ��ير كالمي مفي��د اس��تفاده مي كند، آيا از كلمات قضاوت كننده استفاده مي كند و يا سؤاالت زيادي

مي پرسد كه مادر با بلي و خير جواب مي دهد؟:وقتي مشاهده هر مادر را تمام كرديد

از مادر ب��ه خ��اطر وق��تي ك��ه ب��ه ش��ما داده و همك��اري او تش��كر كني��د و-جمالتي را براي تشويق و حمايت او بيان كنيد.

با همراه خود از مادر جدا شده و به اتاق ديگر برويد و مشاهدات خود را-بحث كنيد.

با راهنماي گروه بحث كنيد كه به چه نكاتي در مورد دوش��يدن ش��ير وب��ه-چه نكاتي در مورد مهارت هاي ارتباطي توجه كرده ايد.

هر شركت كننده دوشيدن شير حداقل ي��ك م��ادر را مش��اهده خواه��د كرد.تمامي مادران براي آموختن دوشيدن شير نياز به كمك ندارند.

:وقتي در بخش يا كلينيك هستيد به موارد زير توجه كنيد اجراي هم اتاقي مادرو نوزاد- وجود يا عدم وجود شيردوش در بخش) ش��يردوش ب��راي دوش��يدن ش��ير-

ض��روري نيس��ت.اگ��ر ش��ما در بخش ش��يردوش نمي بيني��د ممكن اس��ت نشان دهد كه كاركنان مهارت خيلي زيادي براي كمك به م��ادران در ام��ر

دوشيدن شير با دست دارند.( چگ��ونگي دوش��يدن و نگه��داري شيردوش��يده ش��ده ب��راي تغذي��ه بع��دي-

شيرخوار در بخش مراقبت ويژه چگونگي تغذيه نوزادان كم وزن هنگام تول��د و ن��وزادان بيم��اردر ص��ورت-

عدم توانايي آن هابراي تغذيه ازپستان مادروقتي در بخش هستيد درم�ورد مش�اهدات خ�ود نظري�ه ندهي��د وع�دم

رضايت نشان ندهيد. منتظرشويد تا راهنماي گروه از شما دعوت كندتا در يك مكان خصوصي يا در كالس اظهارنظر كنيد.

بپرسيد كه آيا شركت كنندگان بخوبي درك كرده اند كه در ط��ول تم��رين-باليني چه كاري را انجام داده اند وهر سؤالي دارند بپرسند.

- اج{{{{{{راي تم{{{{{{رين ب{{{{{{اليني- دوش{{{{{{يدن شيربادس{{{{{{ت2دقيقه45

دستورالعمل براي راهنماي گروه هاي كوچك:وقتي كه به مركز درماني مربوطه رسيديد موارد زير را انجام دهيد

خودتان و گروه تان را به كاركنان مركز معرفي كنيد.-بپرسيد كدام مادران براي صحبت كردن مناسب هستند و كجا هستند.- بپرسيد كه اگر مادري را پيداكنيد كه براي دوشيدن شير با دست مشكل-

داشته باشد ، آيا درست است كه به او كمك كنيد يا الزم است كه آن هاخودشان مادر را قبل از ارائه كمك چك كنند.

به ياد داشته باشيد كه مادر را براي كارهاي صحيح تش��ويق كني��د وفق��ط-اطالعات مفيد و مختصري را در اختيار او بگذاريد.

م��ادران ممكن اس��ت ني��از ب��ه نگه��داري شيردوش��يده ش��ده داش��ته باشدتابه شیرخواربدهندولذا بايد در ي��ك ظ��رف تم��يز نگه��داري ش��ود. اگر شير به ش��يرخوار داده مي ش��ود ، الزم اس��ت م��ادر ابت��دا دس��ت

هايش را بشويد.به گروه هاي دو نفره سركشي كنيد. مه��ارت ه��اي ارتب��اطي آن ه��ا و

چگونگي كمك آن ها به مادر براي آموختن دوشيدن شير را مش��اهده كنيد.اگر الزم است و مادر مايل مي باشد خودتان چگ��ونگي آم��وزش

مادر را به گروه نشان دهيد.وقتي شركت كنندگان صحبت كردن با م�ادر را تم�ام كردن�د، از م�ادر

دور شويد و در مورد مشاهدات آن ها بحث كنيد. از آن ها بپرسيد: در مورد مشاهده كلي خود از مادرو شيرخواربه چ��ه نك��اتي توج��ه ك��رده-

اند؟ چه نشانه هايي ازنكات مرب��وط ب��ه دوش��يدن ش��ير را بااس��تفاده ازف��رم-

مشاهده دوشیدن دستی مشاهده كرده اند؟كدام مهارت هاي ارتباطي را آن ها مشاهده كرده اند؟-

ابتدا به شركت كنندگان اجازه دهي��د در م��ورد مشاهدات خود نظراتشان را ارائه دهند. س��پس ش��ما آنچ��ه راك��ه خ��وب انجام داده اند تاكيد كني��د،اطالع��ات الزم را در اختيارش��ان ق��رار دهي��د و تغييراتي را كه مي بايست براي كمك به مادران در آينده مورد نظرشان

باشد پيشنهادكنيد.اگ��ر م��ادر ب��ا تكني��ك خ��وبي دوش��يدن ش��يربا

دست را انچام مي دهد كه شركت كنندگان به آن توجه نكرده اند، به آناشاره كنيد.

- تم{{{{{{{رين ب{{{{{{{اليني دوش{{{{{{{يدن ش{{{{{{{ير را بحث كني{{{{{{{د-3دقيقه10

تم��ام اف��راد كالس ب��راي بحث در م��ورد تم��رين ب��اليني ب��ه كالس ب��رمي-گردند.

از ش��ركت كنن��دگان بخواهي��د درم��ورد آنچ��ه ك��ه آموخت��ه ان��د بط��ور خالص��هگزارش كنند:

:از آن ها بخواهيد در هريك از موارد زير نظريه بدهند هر وضعيت خاصي در مادران و كودكان و آنچ��ه ك��ه در اين وض��عيت ه��ا-

در مورد دوشيدن شير و تغذيه شيرخوار باشيردوشيده شده آموخته اندتجربياتشان در مورد استفاده از مهارت هاي ارتباطي-

شركت كنندگان به دلي�ل مح�دوديت وقت باي�د فق�ط نك�ات خ�اص قاب�لتوجه را مطرح كنند تا جزئيات مربوط به هر مادرو كودك را.

شركت كنندگان مي توانند به تمرين مهارت هاي مشاهده و كم��ك ب��ه م��ادران دره��ر زم��ان ديگ��ري ك��ه م��ورد قب��ول م��ادران و بخش ي��ا

بيمارستان باشد، ادامه دهند. شركت كنندگان را تشويق كني��د ك��ه دوت��ايي كاركنن��د. يكي مه��ارت ه��اي مورد استفاده را مشاهده كند و ديگري بعدا با همكارخود آن ه��ا را بحث

نمايد.هر نكته اي در مورد اين تمرين باليني فكر مي كنيد ك��ه مي توان��د در

تمرين بعدي كمك كننده باشد،بحث كنيد. - بپرسيد كه اگر سؤالي دارند مطرح نمايند.

- تمرين باليني در مورد تغذيه شيرخوار با فنجان4 اگر نارس يا بيمار است احتمال انتقال عف��ونت از ش��ركت كنن��دگان وج��ود دارد. س��عي كني��د){

شيرخوار سالم براي نمايش تغذيه بافنجان بيابيد.(اكثرش��يرخواران ق��ادر ب��ه تغذي��ه از پس��تان هس��تند و ني��از ب��ه تغذي��ه

فنجاني ندارن��د.كاركن��ان بهداش��تي درم��انی الزم اس��ت اص�ول تكني��كتغذيه با فنجان را بشناسندتابداننددرست عمل می شود .

هر مادري ني��از ن��دارد چگ��ونگي تغذي��ه بافنج��ان را بدان��د و ش��ما الزم نيست اين مهارت را ب�ه تم�ام م�ادران بياموزي�د.ش�ما ي�ك نم�ايش از

تغذيه بافنجان خواهيد ديد تا چگونگي انجام آن را درك كنيد. در اين تمرين مي توانيد وقت اضافي براي آموزش مهارت تغذيه بافنج��ان ب��ه م��ادر)

در نظر يگيريد. ( مروركنيد.11نكات اصلي تغذيه بافنجان را از جلسه -

دستورالعمل براي را هنمايان گروه ها

نمايش تغذيه بافنجان را در گروه هاي كوچ��ك اجراكني��د بطوريك��ه هركس��ي بتواند ببيند اما از شلوغ كردن اطراف مادر بپرهيزيد.

.از مادر بپرسيد كه آيا مايل است تغذيه شيرخوارش را بافنجان نمايش دهد اين ممكن اس��ت م��ادري باش��د ك��ه قبال فرزن��دش را ب��ا شيردوش��يده ش��ده ياشيركمكي بوسيله فنجان تغذيه كرده باشد ويا مادري باشد كه مايل است

اين روش را بياموزد. از مادر سؤاالت باز در م��ورد ك��ودكش و نح��وه تغذي��ه او بپرس��يد. ب��ه م��ادر

شرح دهيد كه چرا گاهي از تغذيه بافنجان استفاده مي شود.

تغذيه بافنجان را ب��راي گ��روه نم��ايش دهي��د. وق��تي تغذی��ه فنج��انی را تم��ام كرديد از مادر بپرسيد در مورد تغذيه بافنجان چه فكر مي كن��د.ب��ه س��ؤاالت

مادر پاسخ دهيد.س��پس م��ادر را ت��رك كني��د و ب��ا ش��ركت كنن��دگان جم��ع ش��ويد و در م��ورد

مشاهدات و آموخته هايشان در باره تغذيه بافنجان بحث كنيد.هرنكته اي درباره اين تمرين باليني كه فكر مي كنيد مي توان��د ب��راي انج��ام

بهتر تمرين در آينده مفيد باشد را مرور كنيد.- بپرسيد كه اگر سؤالي دارند مطرح نمايند.