STRATEGIJA ZA RAZVOJ NA EKO TURIZAM VO...

Strategija za razvoj na Eko turizam vo Berovo

Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina 2005

2

PROEKTOT E PODDR@AN OD

Regionalniot Centar za za{tita na ìvotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa so sredstva obezbedeni od

Europe Aid Kancelarijata za Sorabotka na Evropskata Komisija

SODR@INA: Predgovor------------------------------------------------------------------------------------4 Voved-------------------------------------------------------------------------------------------5 ^lenovi na gra|anskiot komitet i lista na u~esnici vo proektot -------8 Strategija za Eko turizam 1.Op{ti informacii za op{tinata i momentalna sostojba ---------------11 (Procenka na momentalnata sostojba vo Berovo so poseben osvrt na Eko turizmot i mo`nostite za negovo razvivawe.) 1.1. Geografska polo`ba---------------------------------------------------------------11 1.2. Klima-----------------------------------------------------------------------------------11 1.3. Hidrografija------------------------------------------------------------------------12 1.4. Patna mreà-------------------------------------------------------------------------13 1.5. Flora i Fauna-----------------------------------------------------------------------14 1.6. Stopanstvo----------------------------------------------------------------------------14 1.6.1. Malo stopanstvo---------------------------------------------------------14 1.6.2. Drvno prerabotuva~ka industrija----------------------------------16 1.6.3. Grade`na industrija----------------------------------------------------16 1.6.4. Prehrambena industrija-----------------------------------------------16 1.6.5. Tekstilna industrija---------------------------------------------------16 1.6.6. Drugi vidovi industrija-----------------------------------------------17 1.7. Turisti~ki kapaciteti-----------------------------------------------------------17 1.8. Turisti~ki informativen punkt----------------------------------------------18 1.9. Naselenie i naselbi---------------------------------------------------------------19 1.10. Zanimawe na naselenieto-------------------------------------------------------20 1.10.1. Naselenie i stapka na nevrabotenost-------------------------------------21 1.10.2. Podatoci od popis 2002--------------------------------------------------------22 1.11. Upravuvawe so otpad--------------------------------------------------------------23 1.12. Kultura-------------------------------------------------------------------------------23 1.13. Istoriski spomenici ------------------------------------------------------------25 1.14. Obrazovanie-------------------------------------------------------------------------26 1.15. Zdravstvo-----------------------------------------------------------------------------27 1.16. Lista na NVOi---------------------------------------------------------------------27 1.17. Sport----------------------------------------------------------------------------------30

1.17.1. Sportski klubovi------------------------------------------------------31 1.17.2. Sportski objekti-------------------------------------------------------32

2. Proekti na op{tinata – Lokalnata samouprava----------------------------34 2.1. Lokalna Agencija za Razvoj------------------------------------------------------35 3. Vizija-------------------------------------------------------------------------------------40



3

3.1. Vizija na prisutnite za Berovo vo slednive dve godini----------------40 3.2. Vizija-Izjava na gradona~alnikot za predvideni aktivnosti--------42 3.3. Komentar na rezultatite dobieni od Prvi~nata Anketa--------------43 sprovedna pome|u gra|anite od Berovo 3.4. Prioritetni aktivnosti za razvoj na Eko-turizam vo------------------46 Berovo so vremenska ramka 4. SWOT Analiza--------------------------------------------------------------------------47 4.1. Analiza na Jaki strani------------------------------------------------------------47 4.2. Analiza na Slabi strani---------------------------------------------------------47 4.3. Analiza na Mo`nosti--------------------------------------------------------------48 4.4. Analiza na Zakani-------------------------------------------------------------------49 5. Akcionen plan za Razvoj na Eko turizmot vo Berovo-----------------------50 5.1. Voved-------------------------------------------------------------------------------------50 5.2. Identifikuvawe na potrebite--------------------------------------------------51 5.3. Lista na prioriteti----------------------------------------------------------------53 5.4. Plan na aktivnosti-----------------------------------------------------------------54 6. Kratenki----------------------------------------------------------------------------------63 7. Aneks --------------------------------------------------------------------------------------64 7.1. Predlog za prifa}awe na strategijata za Eko turizam ----------------65 7.2 Zaklu~ok za prifa}awe na strategijata od ----------------------------------66 strana na Sovetot na op{tina Berovo



4

PREDGOVOR

Ekonomskite parametri, socijalniot faktor nadopolneti so za{titata na ìvotnata sredina i racionalnoto iskoristuvawe na prirodnite resursi se kategorii koi se integrirani vo eden moderen koncept koj e sostaven del na site razvieni op{testva, a e nare~en ODR@LIV RAZVOJ .

Eko Turizmot e forma na turizam koja gi kombinira za{titata na ìvotnata sredina, promocijata na turizam i aktivnostite na lokalnite zaednici, a se so cel efikasno stimulirawe na lokalnata ekonomija, no i odr`livo iskoristuvawe na resursite, nasproti konvencionalniot turizam, koj ovozmoùva samo ekonomski pridobivki na poedinci ili grupi, bez pri toa da se vodi smetka za ìvotnata sredina.

Op{tina Berovo ima optimalni uslovi za imlementacija na eko turizamot. Toa se: nezagadeni prirodni eko sistemi; biodiverzitet (endemi~ni vidovi, lekoviti bilki, pe~urki, {umski plodovi); atraktivni reljefni formi; povolni klimatski uslovi; zdrava hrana (poznato berovsko sirewe, berovski kompir, planinski med itn.); istoriski i kulturni znamenitosti (manastiri i crkvi); infrastruktura (smestuva~ki objekti, soobra}ajni vrski); grani~na mestopolo`ba i industriski kapaciteti koi ne pretstavuvaat zakana za ìvotnata sredina.

Cel na proektot e izgotvuvawe na Strategija za Eko turizam. Ovaa strategija ima za zada~a da gi postavi osnovite za razvoj na Eko turizmot vo Berovo, za{tita na ìvotnata sredina i ekonomski razvoj na op{tinata. Razvojot na Eko turizmot treba da deluva odr`livo i da ja podigne ekonomskata sostojba kaj narodot.

Zdruènieto na Inèneri za @ivotna Sredina so golem predizvik i zadovolstvo go realizira ovoj proekt za Eko turizam vo Berovo vo sorabotka so gra|anite na Berovo bidej}i smeta deka Berovo ima dobri kapaciteti i dobar interest me|u naselenieto za razvoj na Eko turizmot. Interesot me|u naselenieto za razvivawe na Eko turizmot go gleda preku obezbeduvawe na ekonomska odr`livost, a pri toa maksimalno za~uvuvawe na prirodnite ubavini.



5

VOVED [to e Eko – turizam ? Sega{ni i idni trendovi vo razvojot na turizmot

Turizmot e edna od najgolemite i najbrzo raste~kite stopanski granki vo svetot. Po~nuvajki na po~etokot na dvaesetiot vek kako aktivnost vo koja moàt da uìvaat samo mala grupa na imotni lu|e, turizmot postepeno prerasnuva vo masovna pojava. Spored najnovite podatoci na Svetskata organizacija za turizam, zarabotuva~kata od me|unarodniot turizam go dostignuva svojot maksimum vo 2000 godina i iznesuva 476 milijardi US$. Ovaa zarabotuva~ka e pogolema od onaa {to se zarabotuva so izvoz na nafteni proizvodi, motorni vozila, telekomunikaciska oprema ili bilo koja druga dejnost vo svetski ramki. Ekonomski pridobivki od turizmot

Turizmot zavzema zna~ajno mesto vo globalnata ekonomija. Vo nekoi zemji pak pretstavuva i edinstven izvor na prihodi. Pokraj direktnata ekonomska korist od turizmot, nekoi vladi vo svetot investiraat vo izgradba na komunalna, patna i telekomunikaciska infrastruktura vo mestata so turisti~ki potencijal. So ova se podobruvaat ne samo uslovite za prestoj na turistite tuku i uslovite za ìveewe na lokalnoto naselenie.

So razvoj na turizam se otvaraat i novi rabotni mesta, a so toa i mo`nosti za vrabotuvawe na lokalnoto naselenie. Ova osobeno e va`no za zemjite vo razvoj kako {to e i na{ata. Interakcija pome|u turizmot i ìvotnata sredina

Od edna strana turizmot ovozmoùva zna~ajna ekonomska korist za mnogu zemji, regioni i zaednici, no od druga strana ima i golemo vlijanie vrz ìvotnata sredina i socio-kulturnite procesi. Masovniot turizam moè da pretstavuva golem problem za zemjite vo razvoj kade nema dobro izdefinirani zakoni za za{tita na prirodnite resursi i ekosistemi od pritisocite na turistite.

Dve glavni oblasti na negativno vlijanie na turizmot vrz ìvotnata sredina se:

- pritisok vrz prirodnite resursi - degradacija na prirodnite ekosistemi

Neracionalnoto koristewe na prirodnite resursi kako {to se vodata, po~vata, fosilnite goriva doveduva do nivno iscrpuvawe. So intenzivniot razvoj na turizmot ima opasnosti i od naru{uvawe i uni{tuvawe na priridnite pejsaì preku obes{umuvawe, erozija na



6

po~vata i sl. Golemata pobaruva~ka za sveà voda za zemjodelstvoto, industrijata i doma}instvata ja pravi vodata eden od najograni~enite resursi. Pokraj zgolemenoto iskoristuvawe na prirodnite resursi turizmot predizvikuva i zna~itelni koli~ini otpad i zagaduvawe na ìvotnata sredina. Produciraniot otpad moè da ja zagadi po~vata, podzemnite i povr{inskite vodi, a so toa i rastenijata i ìvotnite koi ~ovekot gi koristi vo svojata ishrana. Zgolemenata potro{uva~ka na energija vo hotelite za gotvewe, greewe i drugi potrebi na turistite kako i potro{uva~kata na goriva za transport zna~itelno bi moèle da go zgolemat zagaduvaweto na vozduhot.

Negativnoto vlijanie na aktivnostite na turizmot vrz ìvotnata sredina moè da na{teti i na razvojot na samiot turizam. Pregolemata eksploatacija i zagaduvawe na ìvotnata sredina moàt da dovedat do zamirawe na turizmot vo dadena oblast. Odr`liv turizam ili Eko-turizam

Negativnite vlijanija na turizmot vrz ìvotnata sredina moàt da se anuliraat so promovirawe na odr`liv turizam ili Eko-turizam. Konceptot na odr`liv turizam e razvien od Svetskata organizacija za turizam vo ramkite na procesite za odr`liv razvoj, a negovata definicija e: upravuvawe so site resursi na takov na~in da ekonomskite, socijalnite i estetskite potrebi moàt da bidat zadovoleni so odrùvawe na kulturniot integritet, neophodnite ekonomski procesi kako i rastitelniot i animalniot biodiverzitet i ìvotnata sredina.

Vo poslednive deset godini po~nuvaj}i so Kongresot vo Rio de @aneiro vo 1992 godina koga be{e izrabotena LA 21 - internacionalen akcionen plan za odr`liv razvoj, ima tendencija za promovirawe na razvoj na odr`liv turizam ili Eko-turizam. Osnovni karakteristiki na Eko-turizmot se: • Za{tita na prirodnata sredina, no i na kulturnite i

tradicionalnite karakteristiki na lokalnoto naselenie • namaluvawe na {tetnoto vlijanie od turistite vrz prirodata i socio-

kulturnata okolina • blagosostojba na lokalnoto naselenie Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo mesta vo koi ima uslovi za razvoj na Eko-turizam

Strategiite za razvoj na Eko-turizam ili odr`liv turizam moàt da pridonesat za postignuvawe na zna~itelni socio-ekonomski prednosti na lokalnoto naselenie, no ne se prvenstveno naso~eni kon namaluvawe na siroma{tijata. Vo svetot ima tendencii vo strategiite za razvoj na



7

Eko-turizam da se posveti vnimanie za maksimizirawe na potencijalot od turizmot a so cel namaluvawe na siroma{tijata. So drugi zborovi za{titata na ìvotnata sredina ostanuva prioritet vo strategijata, no golem akcent se stava i na mo`nostite za ekonomski podobruvawa kaj lokalnoto naselenie.

Ima nekolku pri~ini poradi koi razvojot na Eko-turizam moè da bide efikasna alatka za namaluvawe na siroma{tijata vo mestoto kade se razviva. Prvo i osnovno kako {to be{e i porano spomnato so razvivawe na turizam se sozdavaat mo`nosti za novi vrabotuvawa. Vtoro se ostvaruvaat kontakti so razli~ni lu|e {to moàt da bidat potencijalni investitori. Treto, Eko-turizmot se bazira na za{tita na prirodata, rastenijata, ìvotnite {to ~esto e èlba na siroma{nite lu|e koi iako nemaat finansiski sredstva se griàt za zdrava ìvotna sredina.

Tri najva`ni komponenti za razvivawe na ovoj pristap, odnosno preku razvojot na Eko-turizam se prevzemaat i merki za namaluvawe na siroma{tijata, a tie se:

• ponapreden pristap kon ekonomskita dobra od turizmot - so zgolemuvawe na mo`nostite za vrabotuvawa i zapo~nuvawe na biznis, a toa bi se postignalo so soodvetni obuki na naselenieto za da moè da si gi zgolemuva tie mo`nosti.

• prevzemawe merki za spravuvawe so vlijanieto na socijalnite i ekolo{kite faktori vrz razvojot na turizmot

• reformi vo politikata - so vklu~uvawe na naselenieto vo procesite na planirawe, razvoj i upravuvawe so procesite povrzani so aktivnostite za razvoj na Eko-turizam.

Nekoi od ovie koncepti se implementiraat vo mnogu zemji vo razvoj. Vo ovie zemji so pomo{ na nevladiniot sektor na naselenieto mu se ovozmoùvaat uslovi za grantovi, zaemi, gradewe na kapacitetite kako i pregovori so odgovorni vladni institucii i vode~ki turisti~ki agencii. Vo mnogu zaednici od ovie zemji se postignati mnogu podobruvawa na poleto na namaluvawe na siroma{tijata kaj lokalnoto naselenie.

Zaklu~ok Kako {to be{e naglaseno na po~etokot, turizmot se o~ekuva da dostigne ogromen razvoj vo bliska idnina. Ovoj razvoj moè da bide korisen ne samo za uìvawe na turistite, tuku mnogu pova`no za maksimizirawe na ekonomskata korist, a so toa i podobruvawe na standardite na ìveewe na lokalnoto naselenie. Vo isto vreme ako ne se prevzemaat soodvetni merki se zakanuva negativno vlijanie vrz ìvotnata sredina i sociokulturnite faktori vo edna zaednica. Strategiite za razvoj na Eko-turizam se otideni mnogu podaleku od vodeweto grià samo za za{tita na ìvotnata sredina tuku vodat smetka i za ekonomskata korist od turizmot kako i za namaluvawe na siroma{tijata vo podra~jata vo koi se implementira.



8

Lista na prisutni na inicijativniot sostanok za osnovawe na

Gra|anski komitet za razvoj na Eko-turizam vo Berovo

(24.12.2004 Sala vo op{tina Berovo)

Broj Ime i prezime Organizacija Sektor

1 Ilijoski Mitko Op{tina Berovo Lokalna Samopuprava

2 Murtovska Biljana DSU"Aco Ruskovski" Obrazovanie

3 Mi{ovski Vlado Hotel Manastir Biznis Sektor

4 Karaka{ov Jovan "Sredna" Javno Pretprijatie Pasi{ta

5 Ruìnski Goran ED"Brica" NVO

6 Jasminka Pa{aliska-Andonoska

Lokalna agencija za Razvoj - Berovo

NVO

7 Sazdov Metodija

Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina

NVO

8 Postolova Qupka


NVO

9 Karaka{ova Aleksandra


NVO



9

Lista na u~esnici na rabotilnicata za izgotvuvawe na SWOT analiza

(04.04.2005 Hotel Manastir-Berovo)

Broj Ime i prezime Organizacija Sektor 1 Ilijoski Mitko Op{tina Berovo Lokalna samouprava 2 Murtovska Biljana DSU"Aco Ruskovski" Obrazovanie 3 Mi{ovski Vlado Hotel"Manastir" Biznis sektor 4 Karaka{ov Jovan JPP"Sredna" Javno pretprijatie 5 Ruìnski Goran ED"Brica" NVO

6 Jasminka Pa{aliska-Andonoska

LAR-Berovo NVO

7 Kokolanska Jasminka JPKR"Usluga" Javno pretprijatie 8 Re{kovska Marija GAMA-Berovo NVO 9 Tatarski Metodija Rezbar Zanaet~ija

10 Pa~emska Ana Zdruènie"Serafim" NVO

11 Ajtovska Julija Sopstvenik na turisti~ki objekt

Biznis sektor

12 Kròvska Daniela APRZ-Berovo NVO 13 Ka~ula~ka Elen Op{tina Berovo Lokalna samouprava

14 Karaka{ova Aleksandra Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina

Mediumi

15 Sazdov Metodija Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina

NVO

16 Postolova Qupka Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina

NVO

17 Bra{narski Dimitar MTV-lokalen dopisnik

Mediumi

18 Rexovski Goran Radio Televizija Berovo Mediumi

19 Andonovska Valentina Radio Televizija Berovo

Mediumi



10

Lista na u~esnici na rabotilnicata za izgotvuvawe na Akcionen plan (23-24.05.2005 Hotel Manastir-Berovo)

Broj Ime i prezime Organizacija Sektor 1 Ilijoski Mitko Op{tina Berovo Lokalna samouprava

2 Mandalova Radica Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina NVO

3 Mi{ovski Vlado Hotel"Manastir" Biznis sektor/ turizam

4 Karaka{ov Jovan JPP"Sredna" Javno pretprijatie 5 Ruìnski Goran ED"Brica" NVO 6 Darko [umanski LAR-Berovo NVO 7 \or|i Peovski LAR-Berovo NVO 8 Re{kovska Marija GAMA-Berovo NVO 9 Tatarski Metodija Rezbar Zanaet~ija

10 Pa~emska Ana Zdruènie"Serafim" NVO

11 Ajtovska Julija Sopstvenik na turisti~ki objekt Turizam

12 Kròvska Daniela APRZ-Berovo NVO 13 Ka~ula~ka Elen Op{tina Berovo Op{tina Berovo

14 Julijana Bra{narska Turisti~ki Informativen Punkt

UNDP

15 Sazdov Metodija Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina

NVO

16 Postolova Qupka Zdruènie na inèneri za @ivotna Sredina

NVO

17 Karaka{ova Aleksandra


NVO

18 Mili~inski Jovan “Narodna tehnika”-Berovo

Obrazovanie

19 Akart Daglas JPKR”Usluga”-Berovo Javno pretprijatie

21 Andonovska Valentina Radio Televizija Berovo Mediumi

22 Rexovski Goran Radio Televizija Berovo Mediumi



11

STRATEGIJA ZA RAZVOJ NA EKO TURIZAM VO BEROVO

1. OP[TI INFORMACII

1.1. GEOGRAFSKA POLO@BA

Berovo se nao|a vo najisto~niot del od Republika Makedonija, ja zafa}a Male{evskata Kotlina i slivot na Cironska Reka. Granicite se protegaat pome|u 41°06´ i 41°53´ geografska {irina. Najjuèn del e na granicata so Bugarija kaj rekata Lebnica na 41°06´, najseveren del e mesnosta Mehmedov bor na 41°53´, najisto~na to~ka e na 23°12´ geografska dolìna, blizu êngino Kale, a najzapadna to~ka e na 22°37´ i se nao|a na Leva reka, vo blizinata na mesnosta Kara|uzlija. Op{tinata Berovo na jug se grani~i so op{tina Strumica, na zapad so op{tinite Radovi{ i Vinica, na sever so Del~evo i so Peh~evo, na istok so dràvnata granica na Bugarija.

Vkupnata povr{ina na op{tina Berovo e 595 km2, a se nao|a na 800 m.n.v. Reljefot e prete`no ridsko-planinski, a ramninski tereni ima samo okolu re~noto korito na rekata Bregalnica.

Male{evskite planini se centralno postaveni vo op{tinata, nivnite kotlinski strani se dosta disecirani so izvori{nite re~ni dolini od rekata Bregalnica. Prirodnata celina Male{ kade e smesten i gradot Berovo, leì na apsolutna kota 800-900 m.n.v., so razgranocite na Vlaina Planina, Obozna i Bejazi Tepe e odvoen od Pijanec. Ju`nata ramka na op{tinskata teritorija e planinata Ogra`den. So dolinite na Cironska Reka i Bezga{tevska reka, masivot na Ogra`den e odvoen od Male{evskite Planini koi polukru`no se protegaat od Pla~kovica do Vlaina Planina, koja e isto~na i severoisto~na ramka na Male{evskata Kotlina. Najistaknati vrvovi se Xemi Tepe 1801 m.n.v i êngino Kale na 1748 m.n.v. Najvisok vrv e Kadiica na 1932 m.n.v. Op{tinata ima periferna polo`ba vo odnos na glavni komunikaciski koridori po dolinite na Vardar, Bregalnica i Strumica. Najva`na komunikacija od regionalno zna~ewe e onaa {to gi povrzuva Male{evsko-Pijane~kiot basen so Strumi~kata kotlina preku koj op{tinata komunicira so vnatre{nosta na Republikata. 1.2. KLIMA

Male{evijata pretstavuva podra~je, ~ija najniska visinska kota iznesuva 800 m, a najvisokata iznesuva 1900 m.n.v. Op{tina Berovo, koja se nao|a vo isto~niot del na Republikata ima planinski karakter na prostorot, koja definira umereno-kontinentalna klima so modifikacija na klimata vo visokite planinski i ramni~arski delovi.



12

Lokalitetot na Berovo ima zna~itelno poniska sredna godi{na temperatura na vozduhot od podra~jata na ista nadmorska viso~ina vo po{irokiot del na ovaa kotlina. Na nadmorska viso~ina od 800 m, srednata godi{na temperatura iznesuva 11,1°S, a vo Berovo 8,7°S. Najstuden mesec e januari so prose~na temperatura od -10°S, a najtopol mesec e juli so prose~na temperatura +18,2°S. Prose~nata godi{na minimalna temperatura e 2,8°S. Apsolutnata minimalna temperatura e -31,5°S, izmerena na 27 januari, 1954 godina. Prose~nata godi{na maksimalna temperatura e 15,3°S.

Vrneìte isto taka pretstavuvaat vaèn klimatski element, koi imaat posebni karakteristiki. Najmnogu vrneì ima vo mesec Maj i Juni, kako i Noemvri, a najsu{ni se mesecite Avgust i Septemvri. Prose~nata godi{na suma na vrneì iznesuva 672 mm/m3. Glavniot maksimum e vo maj, prose~no okolu 76,8 mm/m3 a sekundarniot vo Noemvri 64,3 mm/m3. Glavniot minimum e vo Avgust, prose~no so 37,6 mm/m3, a sekundarniot vo Fevruari. Brojot na vrne`livi denovi godi{no iznesuva 118. Vo prose~nata godi{na suma na vrneì snegot zazema okolu 15 % i se javuva od Oktomvri do Maj. Prose~no godi{no ima 42,2 dena pod sne`na pokrivka. Maksimalnata viso~ina na sne`nata pokrivka iznesuva 61 sm, na 03.02.1962 god., a najdolg neprekinat period pod sne`na pokrivka e 70 dena od 21.12.1953 do 28.02.1953 god.

Relativnata vla`nost na vozduhot se namaluva od Januari do Avgust, a potoa od Dekemvri se zgolemuva, a prose~nata vla`nost na vozduhot e 76%. Berovskata kotlina spa|a vo pora~jata so zgolemena obla~nost. Prose~na godi{na obla~nost e 5,3 desetini, so maksimum vo Januari 6,5 desetini i minimum vo Avgust 3,1 desetini. Prose~nata godi{na suma na traewe na son~evoto zra~ewe iznesuva 2347 ili 6,4 ~asa dnevno, so maksimum vo Juli 10,2 ~asa dnevno i minimum vo Dekemvri od 3 ~asa dnevno. Vo Berovskata kotlina maglata e retka pojava, godi{no ima samo 8,4 maglivi denovi. Pojavata na grad e so mala za~estenost, prose~no se javuvaat 2,9 dena so grad. Rosata e ~esta pojava vo ovaa kotlina od mart do Dekemvri. Slanata e so pomala za~estenost i se javuva 70 dena vo godinata od Septemvri do Maj. Vo Berovskata kotlina se javuvaat vetrovi od site 8 svetski pravci, no preovladuva severniot so za~estenost od 147% i brzina od 2,4 m/sek, najmnogu e zastapen vo januari, fevruari i mart; i severo-zapadniot vetar koj se javuva vo site meseci so za~estenost od 103% i brzina od 20 m/sek; a ju`niot veter e so za~estenost od 56%, i so brzina od 2,7 m/sek. 1.3. HIDROGRAFIJA

Najvaèn hidrografski objekt vo Male{evijata e rekata Bregalnica koja voedno e edna od najgolemite pritoki na rekata Vardar. Izvorot na rekata Bregalnica e vo Male{evskite Planini, isto~no od mestoto êngino Kale na nadmorska viso~ina od 1690 m. Na ovaa teritorija ima dva re~ni sliva i toa na rekata Bregalnica i na rekata Struma. Vo svoeto te~enie rekata Bregalnica najgolem del minuva niz



13

klisura. Najgolema nejzina pritoka e Ratevska Reka so dolìna od 24 km. Drugi pogolemi pritoki na rekata Bregalnica se: Peh~evska Reka, Ratevska Reka, Umlenska Reka, Kameni~ka Reka i Xavoli, koi gravitiraat kon male{evsko-pijane~kata kotlina. Od strumi~kiot sliv, pogolemi reki se Cironskata reka i Bezga{tevska Reka koi gravitiraat kon strumi~koto pole.

Nivoto na podzemnite vodi pokraj re~noto korito iznesuva 3-5,0 m, a vo aluvijalnata ramnina 8-14 m. Drugi istraùvawa za podzemnite vodi ne se praveni.

Na teritorijata na op{tinata ima pove}e od 120 izvori so vkupna izda{nost od 140 lit/sek. Poizda{ni izvori se registrirani na tereni so nadmorska visina pogolema od 1000 m.

Berovskoto ezero e mnogu vaèn hidrografsko-turisti~ki objekt koj e izgraden vo 1970 godina na Ratevska reka, vo oblasta nare~ena Linakot. Ezeroto se nao|a na 7 km oddale~enost od gradot Berovo i ima betonska brana visoka 53m. Dolìnata na ezeroto e 2,5 km., a srednata {iro~ina 0.5 km. Se nao|a na 986 m.n.v., a povr{inata na ezeroto iznesuva 0.57 km2. Prvi~nata namena na Berovskoto ezero e da se obezbedi naselenieto od Berovo i okolinata so voda za piewe, a se po~esto ezeroto se koristi i za rekreativni i sportski aktivnosti. 1.4. PATNA MRE@A, SOOBRA]AJ I TRANSPORT

Gradot Berovo se nao|a vo isto~niot del na Republika Makedonija i e povrzan so soobra}ajniot sistem na dràvata samo so sistemite na patna mreà i me|ugradskiot soobra}aj na patnici. Op{tinata Berovo e povrzana so dva regionalni patni pravci prema vnatre{nosta na Republika Makedonija, so: -R-527-Ko~ani-Vinica-Berovo-Klepalo (grani~en premin) -R-523-Del~evo-Peh~evo-Berovo-Strumica -R-524-Berovo-Klepalo (granica R. Bugarija), koj ne e aktiven poradi neoformenost na strukturata od strana na Republika Bugarija, no sega ima odobreno sredstva od Evropska Unija i od oktomvri 2005 god., }e se po~ne so izgradbata. -R-603-Berovo-Podare{-Radovi{ e vo forma na proektirawe.

Site selski naselbi od op{tinata se povrzani so gradot Berovo so asfaltirani lokalni pati{ta. Lokalnite pati{ta se so vkupna dolìna od 26,4 km i 109,94 ha od koi 14% se neasfaltirni zemjeni pati{ta. Od gradskite ulici 27,94 km se asfaltirani i zafa}aat povr{ina od 175,8 m2. Osnovnata uli~na mreà na gradot Berovo ja so~inuvaat ul “Mar{al Tito”, koja se protega vo isto~niot del na gradot i minuva po celata negova dolìna i e del od regionalniot paten pravec R-524 Berovo-Klepalo; ul “Novoproektirana” e obikolnata soobra}ajnica postavena severozapadno od gradot i e del od regionalniot paten pravec R-523 Del~evo, Peh~evo, Berovo, Strumica; ul ”Boris Kidri~”; ul “Goce Del~ev”; ul “Partizanska”; ul “23ti Avgust” i ul “Ilindenska”.



14

Lokalniot transport pome|u Berovo i okolnite naseleni mesta se odviva so javen avtobuski prevoz, taksi prevoz i velosipedi ili motori. Vo centarot na gradot se nao|a me|ugradskata avtobuska stanica. Preku me|ugradskiot avtobuski prevoz Berovo se povrzuva so drugite gradovi vo dràvata i nadvor od nea. So otvorawe na grani~niot premin prema Republika Bugarija se o~ekuva da se zgolemi frekfencijata na avtobusi i patnici. 1.5. FLORA I FAUNA

Od {umite najzastapeni se borovata {uma (f. Pinacae), dabovata {uma (f. Quercacae) i bukovata {uma (f. Fagacae). Kako rezultat na dolgogodi{noto intenzivno iskoristuvawe na dabovite {umi, tie se sega vo faza na formirawe na mladi sadnici so razli~na gustina. Bukoviot pojas e zastapen vo planinskiot i podplaninskiot pojas. Vtoriot pojas naj~esto e isprekinat i nekontinuiran. Podobro se za~uvani gorskite bukovi {umi, tie se od golemo zna~ewe za {umskoto stopanisuvawe. Vo pojasot na bukovite {umi se javuvaat acidofilni borovi {umi. Nad niv ima kompleksi od bel bor (sp.Pinus Sylvestra), reliktni {umi, so dobar kvalitet vo slivot na Ratevska Reka. Livadite se malku zastapeni i toa vo blizina na rekata Bregalnica. Poradi potisnuvawe na {umite, brdskite pasi{ta se protegaat na golemi prostranstva, sprotivno od planinskite pasi{ta se zastapeni vo mal obem.

Kako sostaven del na biocenozata vo podra~jeto na op{tinata se sre}avaat najrazli~ni formi od grupata na vodozemcite, cica~ite, vle~ugi, ptici i skakulci. Grupata na ptici i cica~i od odelni biotopi ja so~inuvaat brojni asocijacii, so brojni edinki koi se sre}avaat od najniski do najvisoki nadmorski viso~ini.

Od vlaknest dive~ se sre}avaat: zajak, srna, volk, diva sviwa, lisica, diva ma~ka, kuna, jazovec, vidra, lasica.

Od perjast dive~ se sre}avaat: kamewarka i polska erebica, fazan, gulab, grlica, podpolo{ka, divi pajki, jastrebi, {quki, liski, le{terki, stra~ki, gavrani, ~avki, orli i dr.

Od redot na ptici zagrozena e erebicata kamewarka, a od siten i krupen dive~ zagrozeni se elenot i srnata- od krupen dive~, a zajakot od sitniot dive~.

1.6. STOPANSTVO

1.6.1. Malo stopanstvo

Vo op{tina Berovo so samostojno vr{ewe na zanaet~iska dejnost se bavat okolu 50 lica, dodeka okolu 250 lica imaat registrirano privatni firmi za vr{ewe na razni dejnosti. Postojaniot stopanski potencijal go so~inuvaat slednite kapaciteti: -AD "Alkaloid"-odkupna stanica



15

-AD "Ishrana"-trgovsko pretprijatie -AD "Pelagonija" Skopje-Gradili{te Berovo -AD "Male{teks"-tekstilna fabrika -AD "Ogra`den"-Berovo -DOOEL "Nastel trikotaà" tekstilna fabrika -Dragan DOOEL eksport-import "Elan"-prehrambena industrija -DOOEL "Beteks"-Berovo tekstilna fabrika -DOO "Male{ teks"-Berovo-tekstilna industrija -JP Makedonski [umi "Male{evo" Berovo -AD "@ito Male{" Sviwarska farma-Berovo -Mlekarnica "Male{"-s. Smojmirovo-mle~na industrija -Trgovsko dru{tvo za vrabotuvawe na invalidi-"Velteks"-Proizvodstvo, trgovija,uvoz-izvoz-Berovo-tekstilna industrija -DOOEL "Manuil"-Berovo-trgovija na golemo i malo -DOOEL "Sani-M"-Berovo-uvoz-izvoz -DOOEL DGR 7-mo gradili{te ADG Pelagonija Berovo -DOOEL DGTP "Pelagonija-Male{" Berovo -AD "Brik"-Berovo-rudnik za povr{inski kop na jaglen

Vo oblasta na tercijalniot sektor trgovskata dejnost se obavuva preku 78 prodavnici so prodaèn prostor od 1020m2, vo koi se vraboteni 126 lica. Ugostitelstvoto e zastapeno so 15 objekti i vkupna povr{ina od 480 m2 i 34 vraboteni, a zanaet~iskata dejnost se obavuva vo 18 objekti so povr{ina od 480 m2 i so 22 vraboteni.

Vo zemjodelstvoto e najzastapeno proizvodstvoto na kompir, ìtarici i tutun, a vo ovo{tarstvoto odgleduvawe i proizvodstvo na slivi i vi{ni. Najgolem procent od zemjodelsko-ovo{tarskoto proizvodstvo se vr{i vo privatniot sektor, a osnoven problem e otkupot i plasmanot na ovie proizvodi posebno na kompirot. Na Klepalska reka ima ribnik so koj stopanisuva JP Makedonski {umi "Male{evo", so kapacitet od 5000 kg riba, na povr{ina od 1080 m2. So zemjodelsko stopanstvo vo Berovo se zanimava i pretprijatieto ZIK "Male{-Eksport" vo ~ij sostav ima klanica i pogon za proizvodstvo na rakija, no momentalno e pod ste~aj. Momentalno na podra~jeto na op{tina Berovo i toa vo privatniot sektor ima okolu 50 000 ovci, 10 000 goveda, a se izvezuvaat okolu 35 000 jagniwa na pazarite na porane{na Jugoslavija, Evropskata unija i zemjite na Bliskiot Istok. Otkup i izvoz na jagniwa, otkup na dobitok za kolewe i otkup na drugi sto~ni proizvodi vr{i pretprijatieto "Ishrana" od Berovo, vo ~ij sostav se klanicata i sovremena pekara za proizvodstvo na leb i beli pe~iva. So odgoj na sviwi se zanimava sviwarskata firma vo selo Smojmirovo, so kapacitet od 18 000 sviwi. Ovaa sviwarska firma sega e vo sopstvenost na farmata "@ito-Vardar" od Veles. Pokraj ovaa vo op{tinata se evedintirani sto~arski farmi i vo selo Budinarci koja odgleduva sviwi, kravi, kozi i ovci.



16

Rudarstvoto e pretstaveno so Rudnikot "Brik" koj vr{i povr{inski kop na jaglen-lignit od okolu 100 000 toni godi{no, no sega e relativno namaleno, a vo ramki na rudnikot e izgraden i pogon za proizvodstvo na briket za iskoristuvawe na sitnata funkcija na lignitot. Vkupnata vrednost na izvozot vo industriskoto proizvodstvo na op{tina Berovo e okolu 3 500 000 evra, godi{no. 1.6.2. Drvno prerabotuva~ka industrija JP Makedonski [umi-"Male{evo"-Berovo, osnovano vo 1947 god., vraboteni se 132 lica, a negova dejnost e: stopanisuvawe so {umi, {umski rasadnik, semenarstvo, su{ara, pogon za hidrodestilacija, pilana, ribnik, sto~arstvo i turizam. AD "Ogra`den"-Berovo, osnovano 1947 god. vraboteni se 248 lica, a negova dejnost e: proizvodstvo na mebel, bukova reàna gra|a i briket. 1.6.3. Grade`na industrija DGR 7-mo gradili{te ADG Pelagonija-DOOEL Berovo, osnovano vo 1998 god., vraboteni se 190 lica, a negova dejnost e: grade`ni{tvo i visoko gradba. DGTP "Pelagonija-Male{"- DOOEL Berovo, osnovano vo 2004 god., vraboteno e 1 lice, a negova dejnost e: grade`ni{tvo i visoko gradba. 1.6.4. Prehrambena industrija DOOEL "Manuil"-Berovo, osnovano vo 1990 god., vraboteni se 25 lica, a negova dejnost e: trgovija na golemo i malo, proizvodstvo na pe~urki. Mlekarnica "Male{"-Smojmirovo, osnovana vo 1997 god., vraboteni se 5 lica, a nejzina dejnost e: prerabotka na mleko i mle~ni proizvodi: sirewe (kravjo i ov~o), bieno sirewe i jogurt. "@ito Male{"-AD Sviwarska firma-Berovo, osnovana vo 1998 god., vraboteni se 28 lica, a nejzina dejnost e: odgleduvawe na sviwi i reproduktiven centar. 1.6.5. Tekstilna industrija AD "Alkaloid"-Berovo, osnovano vo 1961 god., vraboteni se 230 lica, a negova dejnost e: proizvodstvo na tekstilni i pamu~ni tkaenini, site vidovi pozamanteriski materijali (gazi, zavoi, elasti~ni zavoi i flasteri) i konfekciski proizvodi, pred se bolni~ki mantili, postelnini i dr. Trgovska mreà na prehrambeni proizvodi i supermarket. Betekst-DOOEL Berovo, osnovano vo 1992 god., vraboteni se 50 lica, a negova dejnost e: proizvodstvo na predmeti za obleka i izvoz.



17

"Sani-M" DOOEL, osnovano vo 2002 god., vraboteni se 35 lica, a negova dejnost e: proizvodstvo na predmeti za obleka (od volna) i izvoz vo EU. "Velteks Proizvodstvo, trgovija, uvoz-izvoz"-Berovo, Trgovsko dru{tvo za vrabotuvawe na invalidi, osnovano vo 2002 god., vraboteni se 24 lica, a negova dejnost e: lon proizvodstvo, proizvodstvo na gorna obleka i uvoz- izvoz. 1.6.6. Drugi vidovi na industrija AD "Brik"-Berovo, osnovano vo 1983 god., vraboteni se 19 lica, a negova dejnost e: povr{insko vadewe na kamen jaglen i lignit. DOO "Male{-teks"-Berovo, osnovano vo 1970 god., vraboteni se 17 lica, a negova dejnost e: tekstil i tekstilni proizvodi, kartonska ambalaà, drveni paleti. 1.7. TURISTI^KI KAPACITETI.

Na teritorijata na op{tina Berovo ima dve turisti~ki naselbi, za koi u{te ne postoi detalen urbanisti~ki plan, no lokalnata samouprava ve}e raboti na toa i vo najskoro vreme }e bide izraboten ovoj plan. Ednata turisti~ka naselba e "Ablanica", koja se nao|a na dva kilometri od gradot Berovo, i ovde ima okolu 30 vikendici, od koi del se nameneti za iznajmuvawe na turisti. Vo Turisti~kiot informativen punkt ima registrirano, 6 vikendici so vkupen kapacitet od 50 legla. Drugata turisti~ka naselba e rasprostraneta okolu Berovskoto Ezero na nadmorska viso~ina od okolu 1000m i se nao|a na 6 km od gradot, po regionalniot pat koj vodi do grani~niot premin Klepalo. Ovde se nao|a rekreativniot centar "Male{evo" koj ima kapacitet od 60 legla vo bungalovi i 200 legla vo detskoto odmarali{te. Isto taka ima i okolu 30 vikendici, a vo Turisti~kiot informativen punkt ima registrirano 8 vikendici koi se nameneti za izdavawe na turistite, so kapacitet od okolu 92 legla. Vo gradot Berovo ima 4 privatni ku}i koi nudat smestuvawe na gostite so kapacitet od okolu 32 legla, a vo bliskata okolina na Berovo, vo mesnosta Trskata ima 2 privatni ku}i so kapacitet od 26 legla, a vo mesnosta Orman koja isto taka se nao|a vo neposredna blizina na Berovo, ima edna vila so kapacitet od 6 legla. Vo Berovo se nao|a hotelot "Manastir" , koj e vo sklop na manastirskiot kompleks Sv.Arahangel Mihail, koj raspolaga so okolu 30 legla, a site sobi se luksuzni apartmani. Na edna od najvisokite to~ki vo Berovo e smesten Lovniot dom, so koj upravuva JP Makedonski {umi-"Male{evo" i raspolaga so 12 legla, rasporedeni vo dvokrevetni apartmani, a vo sklop na ovoj objekt ima i restoran i zemjeno tenisko igrali{te.

Od podatocite so koi raspolaga Turisti~kiot informativen punkt, za poseta na turisti i no}evawa vo turisti~kite kapaciteti, bi moèle da se spomnat slednite podatoci:



18

• Vo privatnite kapaciteti, okolu 20 vikendici vo turisti~kite naselbi Ablanica i Berovsko Ezero, za izminatata 2004 godina i nekolku meseci od 2005 godina se registrirani okolu 900 gosti, a se ostvareni okolu 5000 no}evawa.

• Vo hotel "Manastir", od otpo~nuvaweto so rabota od 09. 06. 2004 imalo 378 gosti, od koi 126 se stranski turisti, a 252 doma{ni turisti, a ostvareni se 510 no}evawa.

• Vo restoranot "Loven Dom" vo 2003 godina imalo 479 doma{ni i 42 stranski so vkupno 793 no}evawa, vo 2004 godina imalo 303 doma{ni i 68 stranski gosti so ostvareni 628 no}evawa, i 2005 zaklu~no so mesec maj 97 doma{ni i 11 stranski gosti so ostvareni 208 no}evawa.

• Vo Rekreativniot centar "Male{evo" vo 2004 godina imalo 954 gosti so 2099 no}evawa i vo 2005 zaklu~no so mesec april 197 gosti so 420 no}evawa.

• Vo detskoto odmarali{te vo 2004 godina imalo okolu 2000 deca so 5000 no}evawa a vo 2005 zaklu~no so april 1227 deca so 2391 no}evawa.

1.8. TURISTI^KI INFORMATIVEN PUNKT

Op{tina Berovo e partner vo proektot na UNDP , Lokalno Upravuvawe za Odr`liv ôve~ki i Ekonomski Razvoj, vo ~ii ramki funkcionira Turisti~kiot Informativen-Punkt. Ovoj objekt funkcionira od juli, 2004 godina i dosega ima napraveno odli~na baza na podatoci vo sferata na turizmot, podatoci za smestuva~ki kapaciteti, proizvoditeli na lokalni proizvodi kako {to se: sirewe, med, sokovi, kompir i dr., potoa podatoci za rezbari i izrabotuva~i na pleteni rakotvorbi. Ispe~aten e Informator vo koj se sodràni informacii za najva`nite institucii i objekti koi bi mu bile od korist na sekoj turist, {to }e dojde vo Berovo. Isto taka, ima ispe~ateno i katalog so site turisti~ki kapaciteti, kako hoteli i restorani taka i privatni kapaciteti od Berovo i turisti~kite naselbi: Ablanica i Berovsko Ezero. Isto taka se izraboteni i mapi za lovi{tata vo Berovskiot region. Vo ovoj objekt moè da se najdat i reklamni materijali kako {to se bro{uri i flaeri, od op{tina Berovo i drugi institucii.

Idnite planovi na op{tinata i na Turisti~kiot informativen punkt, }e bidat vo funkcija na razvoj na turizmot i toa: preku promocija na regionot; restarvacija na stari objekti i kolibi; organizirawe na poseti po selata, za selektirawe na ku}i koi moè da bidat vo funkcija na razvoj na ruralniot turizam; restavracija i dogradba na manastirot "Sv. Arahangel Mihail" i razvoj na manastirski turizam; afirmacija i promocija na kulturno-istoriskoto nasledstvo i bogatata tradicija. Zaradi podobra promocija na na{ata hrana, suveniri i rezbi, pleteni rakotvorbi, kako i promocija na turisti~kite kapaciteti, UNDP i op{tina Berovo, minatata godina go organiziraa prviot saem na lokalni



19

proizvodi, a ovaa godina be{e organiziran saem na tradicionalni rakotvorbi i zanaet~iski proizvodi. 1.9. NASELENIE I NASELBI

Spored zakonot za teritorijalna podelba na Republika Makedonija i opredeluvawe na podra~ja na edinici na lokalnata samouprava, Sl.vesnik na R.Makedonija br. 49/96 ~len 8, se utvrdeni op{tinite so nivnite naseleni mesta. Op{tina Berovo ima 8 naseleni mesta: Budinarci, Vladimirovo, Dvori{te, Ma~evo, Mitra{inci, Rusinovo, Smojmirovo i Ratevo. Berovo zafa}a povr{ina od 595km2. Spored popisot od 2002 godina vkupnoto naselenie vo op{tina Berovo, iznesuva 13 942 ìteli, vkupno 4706 doma}instva i 6735 stanovi. Dodeka od popisot na naselenieto od 1994 godina, vo op{tina Berovo ìveele 14 179 ìteli od koi 6752 se ìteli na gradot Berovo, a ostanatite ìveat vo 8 selski naselbi od koi najgolemo e seloto Rusinovo, so 2100 ìteli. Broj na naselenie spored popisite od 1921-1994 godina

Naseleno mesto Godina na popis 1921 1948 1953 1961 1971 1981 1991 1994

Male{evija 13939 19017 20438 20048 19949 20227 20395 19829 Berovo-op{tina 10045 13062 14153 14048 14194 14368 14543 14179 Berovo 2507 3619 4176 4288 5092 6070 6869 6752 Budinarci 538 839 861 881 857 783 723 714 Vladimirovo 1300 1965 1896 1790 1473 1290 1110 1043 Dvori{te 487 1162 1339 1318 1182 955 854 825 Ma~evo 178 329 322 297 276 260 208 216 Mitra{inci 886 1118 1245 1149 1054 965 863 794 Ratevo 893 1259 1267 1229 1145 1060 941 910 Rusinovo 1307 2044 2251 2242 2288 2173 2149 2100 Smojmirovo 533 727 796 854 827 812 826 825 Peh~evo-op{tina

3894 5955 6285 6000 5773 5859 5852 5650

Vkupno naselenie spored nacionalna pripadnost, popis 1994 i 2002, vo op{tina Berovo

God. Vkupno Makedonci Albanci Turci Romi Vlasi Srbi Bo{waci Drugi 1994 14179 13679 - 97 332 2 36 - 33 2002 13941 13335 - 91 459 6 20 3 27

Moè da se vidi deka od vkupniot broj na naselenie spored nacionalna struktura 96,5% ili 13679 ìteli se Makedonci, a ostanatite se nacionalnosti: Romi, Turci, Srbi i Vlasi. Vkupen broj na doma}instva, spored popisot 1994 god. vo op{tina Berovo Mesto 1994 Berovo 2156 Budinarci 252



20

Dvori{te 243 Vladimirovo 386 Ma~evo 75 Mitra{inci 269 Ratevo 322 Rusinovo 673 Smojmirovo 271

Selata vo op{tinata se od zbien tip, so oddale~enost od 3 do 15 km. od op{tinskiot centar, so isklu~ok na selo Dvori{te koe se nao|a vo blizina na makedonsko-bugarskata granica i e oddale~eno 21 km. od Berovo.

Karakteristika za naselenieto na op{tina Berovo e minimalna migracija selo-grad. Rabotnosposobniot kontingent gi opfa}a ènite od 15-59 i maìte od 15-64 godini. Goleminata na rabotnosposobniot kontingent e odredena so dinamikata na natalitetot, mortalitetot i prirodniot prirast. Zna~i aktivnoto naselenie pokraj demografskite faktori e usloveno i od vkupnata ekonomska sostojba na naselbata i po{iroko. Vo gradot Berovo rabotnosposobnoto naselenie u~estvuva so 65,5%, a aktivno 50,08%. Aktivno naselenie vo op{tinata e 9.289 ìteli od koe okolu 4930 lica se vraboteni vo industrijata, zemjodelstvoto, uslu`nite dejnosti, privatniot sektor i javniot sektor, a kako nevraboteni se prijaveni 2660 lica.

1.10. ZANIMAWE NA NASELENIETO Broj na lica spored dejnosta vo koja go vr{at zanimaweto (nad 15 godini, popis 2002) Vid na zanimawe vkupno(nad 15 godini) 3891 zemjodelstvo, lov i {umarstvo 856 ribolov - vadewe na ruda i kamen 42 prerabotuva~ka industrija 1137 snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 134 grade`ni{tvo 232 trgovija na golemo i malo, popravka na motorni vozila, motocikli i predmeti za li~na upotreba i doma}instvata

259

hoteli i restorani 72 soobra}aj, skladirawe i vrski 174 finansisko posreduvawe 41 aktivnosti vo vrska so nedvièn imot, iznajmuvawe i delovni aktivnosti

35

javna uprava i odbrana, zadolìtelna socijalna za{tita

438



21

obrazovanie 208 zdravstvo i socijalna rabota 179 drugi komunalni, kulturni, op{ti i li~ni uslu`ni aktivnosti

79

privatni doma}instva so vraboteni lica 1 eksteritorijalni organizacii i tela - neklasificirani po dejnost(nepoznata dejnost)

4

1.10.1. NASELENIE I STAPKA NA NEVRABOTENOST Nevraboteni èni vo Male{evijata zaklu~no so 07.2005 god. mesto NKV PK/NSO KV/VKV SSO VSSO VSO VkupnoBerovo 482 44 229 354 28 80 1217 Peh~evo 302 10 76 137 14 28 567 Vkupno 784 54 305 491 42 108 1784 Nevraboteni lica vo Male{evijata, zaklu~no so 07.2005 god.

Nevraboteni lica vo Male{evijata, po kvalifikacii zaklu~no so 07.2005 god. mesto NKV PK/NSO KV/VKV SSO VSSO VSO VkupnoBerovo 1247 111 607 726 67 160 2918 Peh~evo 626 26 199 278 23 55 1207 Vkupno 1873 137 806 1004 90 215 4125

- NKV-Nisko kvalifikuvan; - PK/NSO-Polu-kvalifikuvan/Naso~eno sredno obrazovanie; - KV/VKV-Kvalifikuvan/Visoko kvalifikuvan; - SSO-Sredno stru~no obrazovanie; - VSSO-Visoko stru~no obrazovanie; - VSO-Visoko obrazovanie

mesto br. Na nevraboteni

Berovo 2918 Peh~evo 1207 Vkupno 4125



22

1.10.2. PODATOCI OD POPIS 2002 Vkupno naselenie vo Op{tina Berovo na vozrast od 15 i pove}e godini spored aktivnosta i polot, popis 2002

Ekonomski aktivni

Naseleno mesto

Vkupno

se lica koi vr{at zanimawe

lica koi ne vr{at zanimawe

Ekonomski neaktivni

Berovo 11 400 5589 3891 1698 5811 maì 5697 3319 2380 939 2378 èni 5703 2270 1511 759 3433 Berovo 5705 2917 2095 822 2788 maì 2781 1588 1136 452 1193 èni 2924 1329 959 370 1595 Budinarci 544 262 160 102 282 maì 268 166 105 61 102 èni 276 96 55 41 180 Vladimirovo 743 205 118 87 538 maì 364 122 71 51 242 èni 379 83 47 36 296 Dvori{te 616 337 301 36 297 maì 336 256 242 14 80 èni 280 81 59 22 199 Ma~evo 167 62 40 22 105 maì 81 40 31 9 41 èni 86 22 9 13 64 Mitra{inci 590 210 123 87 380 maì 301 151 100 51 150 èni 289 59 23 36 230 Ratevo 685 302 208 94 383 maì 343 208 153 55 135 èni 342 94 55 39 248 Rusinovo 1686 971 647 324 715 maì 889 594 433 161 295 èni 797 377 214 163 420 Smojmirovo 664 323 199 124 341 maì 334 194 109 85 140 èni 330 129 90 39 201



23

1.11. UPRAVUVAWE SO OTPAD Upravuvaweto so otpad vo Berovo go vr{i Javnoto Komunalno

Pretprijatie “Usluga”. Dnevnite koli~ini za sobirawe na smet iznesuvaat 28 m3 vo

kompaktna sostojba. So pomo{ na vozila, i toa so MAN se distribuiraat 12m3, so FAP-8m3, so traktor 8m3 vo nekompostirana sostojba.

Javnoto Komunalno Pretprijatie "Usluga" vo godinata raboti na teren okolu 300 rabotni denovi, godi{nite koli~ini na sobran smet se okolu 8400m3. Opfatenosta na naselenieto so sobirawe na smet e okolu 50%, so tendencii za pro{iruvawe na dejnosta. So prifa}awe na novi naselbi }e se zgolemuvaat i koli~inite, za {to }e bidat potrebni novi tehni~ki sredstva. Vo momentot se sobira otpadot od gradskoto podra~je, a planirano e pro{iruvawe na dejnostite, a so toa ke se opfati sobirawe na otpadot od turisti~kite naselbi: Ablanica, Suvi Laki i Berovsko Ezero.

So noviot zakon za komunalen otpad e predvideno zadolìtelno da se podiga smetot vo site urbani i ruralni naselbi. Za taa cel, vo strategijata na M@SPP e predvideno da se izgotvi fizibiliti studija za upravuvawe so komunalen otpad na nivo na republikata.

So pro{iruvaweto na dejnostite na Komunalnoto pretprijatie, otpadot od gradot Berovo i naselbite koi gravitiraat kon gradot }e se dostavuva do seloto Karbinci kade }e bide regionalnata deponija. 1.12. KULTURA I KULTURNI ZNAMENITOSTI

Manastirot Sv "Arahangel Mihail" e osnovan 1818 god. i vo nego mona{kiot ìvot ne zgasnal ni vo eden moment. Vo sklop na manastirot se nao|a istoimenata crkva, koja egzistira od 1818 god., a manastirskite konaci se izgradeni po trieset godini t.e.1849. Za ovie 155 godini vo ovoj manastir ìveele 110 monahiwi (kalu|erki). Vo momentot ìveat 4 monahiwi. Vo prvata polovina na 19 vek vo konacite po~nalo da raboti prvoto crkovno u~ili{te. Vo 1859 god. poznatiot prerodbenik Joakim Kr~ovski u~ili{teto go predal na ènskata manastirska zaednica, koja bila formirana 1850 god., a denes ovde moè da se najdat golem broj na tekstovi i knigi od 19 i 20 vek. Stilot vo koj e izgradena ovaa crkva, yidana od kamen e avtenti~en primer za makedonskata arhitektura od 19 vek. Vo sklop na manastirskiot kompleks se nao|a i istoriskiot muzej na grad Berovo, vo koj ima fotografii, dokumenti, geofrafski karti i staro oru`je od istoriskoto minato na Makedonija i Male{evijata, kako na pr. od periodot na Razlove~koto (1876) i Kresnenskoto vostanie (1878). Vo istoriskiot muzej se smesteni spomen sobi na Atanas Razdolov i Nikola Petrov - Rusinski, i dvajcata Male{evci, u~esnici vo Ilindenskoto vostanie. Vo muzejot ima i postavka vo koja se zboruva za razvitokot na NOV vo Male{evijata i formiraweto na 50 i 51 divizija i



24

Strumi~ko-Bregalni~kiot korpus. Berovskiot manastir Sv. Arahangel Mihail i ènskata sestrinska zaednica odigrale golema uloga vo duhovnosta, prosvetenosta i osloboditelnite idei na narodot vo Male{evijata.

Vo minatoto Male{evijata bila revolucioneren centar kade {to buntovniot i slobodoqubiv Male{evec zemal aktivno u~estvo vo borbite protiv porobuva~ite. Male{evijata stanala centar na pove}e vostani~ki dvièwa za sloboda, a najpoznati vostanija bile Razlove~koto od 1876 god. i Makedonsko-Kresnenskoto od 1878 god. Nadaleku se poznati ajdu~kite vojvodi i voda~i na vostanijata. Dimitar Berovski, Dedo Iqo Markov-Male{evski. Niz Male{evijata vodele pati{tata na Goce Del~ev, Jane Sandanski, Dame Gruev, Nikola Petrov Rusinski i dr. Vo vremeto na NOV Male{evci zele aktivno u~estvo vo borbite za osloboduvawe i dale golem broj na `rtvi. Za ovie vostanija zboruva tokmu Istoriskiot muzej koj se nao|a vo dvorot na manastirot Sv. Arahangel Mihail.

Pokraj Manastirskiot kompleks "Sv Arahangel Mihail", dosta atraktivna lokacija e i crkvata Sv. Bogorodica (koja se nao|a na 200 m od izlezot na gradot), kade sekoja godina na 28 avgust se proslavuva golemiot verski praznik "Golema Bogorodica" i ovde prisustvuvaat okolu 15 000 vernici i se podgotvuva zaedni~ki ru~ek (kurban), vo okolu 100 kazani. Ne pomalku e posetena i crkvata Sv. Ilija, koja se nao|a vo blizina na prethodno spomenatata crkva, i isto taka i ovde na verskiot praznik Ilinden, se podgotvuva kurban.

Vo Male{evijata tradicionalno se izrabotuvaat volneni kilimi, narodni nosii, podni prostirki so narodni motivi i sl. Pokraj vla~arskiot, tkaja~kiot i valevi~arskiot zanaet, golema uloga za za~uvuvawe i razvoj na tradicijata ima i rezbarsko-kopani~arskiot zanaet.

Domot na kulturata "Dimitar Berovski"-Berovo e najzasluèn za skoro site slu~uvawa od oblasta na kulturnoto ìveewe vo op{tina Berovo. Vo sklop na domot na kulturata se smesteni: istoriskiot muzej; mati~nata biblioteka "Narodna prosveta"; kino; i drugi mati~ni formi na dejstvuvawe kako {to se: Kulturno umetni~ko dru{tvo; dramsko studio; starogradski orkestar "Raspeani Berov~ani"; etno orkestar (kvartet zurli i tapani); likovno studio; detski folkloren klub. Vo Berovo posle osloboduvaweto bil oformen i rabotni~ki univerzitet, so kadri za opismenuvawe, za dooformuvawe na obrazovanieto, so kursevi za stru~no obrazovanie i sl.

Vo 1947 godina, bil nabaven kino-aparat i bilo osnovano "Kino-Male{". Na po~etokot toa rabotelo samostojno, a potoa se pripoilo kon Domot na Kulturata. Denes ova kino e vo lo{a sostojba i negovite proekcii se mnogu slabo poseteni od lokalnoto naselenie.

Bibliotekata so ~itali{teto e formirana vo 1946 godina. Taa denes raspolaga so knièn fond od okolu 30 000 tomovi knigi i pove}e dnevni vesnici, periodi~ni spisanija i drugi publikacii. Moè da se kaè deka taa e naslednik na bibliotekite vo prethodnite reìmi, no



25

denes knigite, vesnicite i spisanijata sluàt za obrazovno, stru~no, kulturno i op{testveno-politi~ko nadgraduvawe na gra|anite. Vo 1956 godina, Rabotni~kiot univerzitet, kinoto i bibliotekata se pripoile vo toga{ formiraniot Dom na Kulturata " Dimitar Berovski". Podocna kon nego se pripoila i Lokalnata radiostanica, koja od 1984 godina, pak raboti samostojno i prerasna vo Lokalna radioteleviziska stanica. Vo 1967-1968 godina kon Domot na Kulturata se pripoil i muzejot na grad Berovo. 1.13. ISTORISKI SPOMENICI

Pozna~ajni objekti, spomenici, spomen plo~i i spomen odbele`ja vo Male{evijata i vo Berovo, se:

• Stogodi{nata u~ili{na zgrada, vo Berovo, vo koja rabotelo egzarhiskoto u~ili{te.

• Spomenikot na 50. Divizija vo seloto Mitra{inci, podignat na mestoto na nejzinoto formirawe, na 17.09.1944 god.

• Spomenikot na voda~ot na Razlove~koto i na Kresnenskoto vostanie Dimitar Pop \eor|iev - Berovski, delo na poznatiot akademski vajar Ilija Axievski.

• Spomen-obele`jeto na strelanite gra|ani od strana na Germancite, na 03.10.1944 god., kaj igrali{teto na FK "Male{", vo Berovo.

• Spomen-plo~ata na zgradata na policijata vo Berovo, za napadot vrz bugarskiot u~astok od borcite na IV Makedonska brigada, na den 23.08.1944 god., koga e i oslobodeno Berovo.

• Spomen-plo~ata na zgradata od biv{ata Gra|anska {kola vo Berovo, kade {to na 14.11.1944 god., e formiran Okoliskiot Komitet na KPJ.

• Spomen-plo~ata pred detskata gradinka, vo Berovo, na zaginatite borci vo NOV od Male{evo.

• Spomen-plo~ata vo mesnosta [iroki Dol-s.Vladimirovo, za formiraweto na 51. Divizija vo 1944 god.

• Spomen-plo~ata na Obozna, za bitkata pome|u partizanite i edna edinica na bugarskata vojska, vo vreme na Majskata ofanziva 1944 god.

• Spomen-obele`jeto vo Suvi La}i, kade e formirano partiskoto poverenstvo za Male{evo na 10.05.1942 god.

• Spomen bistata na Jane Sandanski, vo s. Smojmirovo, ili poto~no na raskrsnicata me|u Berovo, Peh~evo i Vinica.

• Spomen bistata na Dedo Iqo Male{evski pred onovnoto u~ili{te vo Berovo, koe go nosi negovoto ime.

• Spomen bistata na Dimitar Pop \eor|iev - Berovski pred manastirot vo Berovo.

• Spomen bistata na Atanas Razdolov, vo strogiot centar na Berovo.



26

• Spomen bistata na Nikola Petrov - Rusinski, Leonid Pecovski, Pante Radinski i Dimitar Pop Mladenov, pokraj rekata Bregalnica, vo Berovo.

• Spomen bistata na Aco Ruskovski, pred gimnazijata vo Berovo, ~ie ime go nosi.

• Spomen bistata na Pola Bo{na~ka, vo s. Vladimirovo, partizanka od ova selo.

• Spomen bistata na Jovan Kozovski, partizan od s. Budinarci • Spomen-obele`jeto na grupa padnati borci od seloto Crnik,

Peh~evsko. 1.14. OBRAZOVANIE

Vo Berovo ima edno osnovno u~ili{te koe se vika "Dedo Iqo

Male{evski", edno sredno u~ili{te "Aco Ruskovski" i detska gradinka "23 ti Avgust".

Osnovnoto u~ili{te funkcionira od 1953 godina, i denes gi opfa}a 7 podra~ni u~ili{ta i toa: osnovnite u~ili{ta vo selata Budinarci i Mitra{inci i Dvori{te so site osum oddelenija i osnovnite u~ili{ta vo seloto Smojmirovo, Vladimirovo, Ratevo i Ma~evo so ~etirigodi{nite oddelenija. Vo u~ili{teto ima vkupno 34 paralelki, a nastavata ja ostvaruvaat 41 nastavnik. OU "Dedo Iqo Male{evski", e poznato vo na{ata zemja po zna~ajnite postigawa vo site domeni na obrazovno-vospitniot proces. Nositel e na nagradata "Kliment Ohridski", koja ja ima dobieno vo 1978 godina, kako i mnogubrojni drugi nagradi, odlikuvawa, pehari, pofalnici i dr. Ovaa godina, vo Maj be{e prigotvena jubilejna sve~enost za 200 godini od ra|aweto na Dedo Iqo Male{evski. Denes ova u~ili{te se nao|a vo mnogu lo{a sostojba, no pred nekoe vreme bea odobreni sredstva od Ministerstvoto za Obrazovanie na R.Makedonija i se o~ekuva da po~ne negovata izgradba.

So po~etok od 1975 godina, vo Berovo raboti kombinirana detska ustanova, koja go nosi imeto na denot na osloboduvaweto na Berovo "23 ti Avgust'. Taa ima kapacitet za 250 deca. Zgradata e vo strogiot centar na Berovo i e mo{ne funkcionalna i moderna. Denes, sostaven del na detskata ustanova vo Berovo se i zabavi{tata {to rabotat vo onie u~ili{ta vo op{tinata {to se vo sostav na osnovnoto u~ili{te vo Berovo. Isklu~ok e samo zabavi{teto vo u~ili{teto "Nikola Petrov Rusinski", vo seloto Rusinovo. Srednoto u~ili{te "Aco Ruskovski" ima okolu 20 paralelki, od koi 3 paralelki od tekstilna nasoka-konfekcioneri, a drugite paralelki se prirodno-matemati~ka nasoka i op{ta ili jazi~na nasoka. Nastavata ja realiziraat 33 profesori. Od u~ili{teto dosega izlegle nad 40 generacii maturanti. Najgolem broj od niv prodolùvaat po vi{ite i visokite {koli. Samo vo u~ebnata 1993-1994 god., na univerzitetite studiraa 252 studenti od Male{evijata. Denes od ova podra~je



27

poteknuvaat mnogu doktori na nauki, profesori na univerziteti, vrvni dramski akteri, pisateli, muzi~ari, likovni umetnici, vrvni stopanstvenici, rakovoditeli vo dràvanata administracija itn. 1.15. ZDRAVSTVO

Vedna{ po osloboduvaweto, prioritetna zada~a na Poverenstvoto za zdravstvo vo Berovo bila da go organizira zdravstvoto vo celata okolija. Za taa cel bile mobilizirani pove}e poznati lekari od toa vreme. Do 1979 god., Domot za zdravstvo bil smesten vo nesoodvetna paviljonska zgrada koja bila izgradena vedna{ po osloboduvaweto. Od istata godina vrabotenite vo Domot rabotat vo noviot objekt. Vo momentot toj se vodi kako Javna zdravstvena organizacija - Zdraven dom Berovo. So svojata dejnost Domot go pokriva podra~jeto na op{tina Berovo so nad 14 000 ìteli. Domot gi vr{i slednite dejnosti: ambulantno-poliklini~ka zdravstvena za{tita, stomatolo{ka zdravstvena za{tita i obezbeduvawe so lekovi. Kon Zdravstveniot dom- Berovo e priklu~ena i podra~nata ednica na Zavod za zdravstvena za{tita Ko~ani, HERE-Higiensko Epidemiolo{ka Rabotna Edinica-Berovo. Rabotata e organizirana vo slednive organizacioni edinici: slu`ba za op{ta medicina, itna medicinska pomo{ i doma{no lekuvawe, zdravstveni punktovi vo selskite naselbi, dispanzer za èni, patrona`na slu`ba, rendgen kabinet so slu`ba AT za{tita, internisti~ka slu`ba, stomatolo{ka slu`ba, slu`ba za aptekarska dejnost, medicinsko-biohemiska labaratorija i slu`ba za op{ti, pravni, smetkovodstveni i tehni~ki raboti. Pokraj Zdravniot dom, ima tri privatni apteki, dve stomatolo{ki ordinacii, edna interna, edna dijagnosti~ko-labaratoriska ordinacija i edna ginekolo{ko-aku{erska ordinacija. 1.16. LISTA NA NVOi VO OP[TINA BEOVO Lista na NVOi vo op{tina Berovo Na teritorijata na op{tina Berovo ima 51 Nevladini organizacii

Ime na NVO Misija Adresa Kontakt lice

Telefon/mail

Ekolo{ko dru{tvo “Brica”

Za{tita i podigawe na svesza zna~ewe na ìvotnata sredina.

Ul “Mo{a Pijade” br.42 A Berovo

Rexovska @aklina

033/472 602 [email protected]

Zdruènie na zemjodelski proizvoditeli

Inicirawe, pomagawe i naso~uvawe na razvojot na zemjodelskoto proizvodstvo.

Ul “Boris Kidri~”bb. Berovo

[umanski Darko

033/471 646 070/327 069

P~elarsko zdruènie “Male{evska p~ela”

Unapreduvawe na p~elarstvoto i proizvodstvo na ekolo{ki ~ist med.

Ul “Mar{al Tito”bb. Berovo

Dimitrovski Qup~o

070/722 288



28

Zdruènie na kompiro- proizvoditeli “Agria 2002”

Nabavka na semenski materijal i proizvodstvo na kompir

Ul “23 ti Avgust” br.17 Berovo

Lapevski Branko

033/470 168

Gra|anska Asocijacija na Makedonija "GAMA"

Razvoj i unapreduvawe na demokratski, kulturni, obrazovni i ekonomski procesi

Ul“Boris Kidri~” bb Berovo

Kolovska Irena


Regionalen centar za razvoj na Male{evijata "RCRM"

Razvoj na NVO sektorot vo regionot

Ul “Boris Kidri~” bb. Berovo

Kolovski Dejan


Centar za lekoviti bilki i {umski plodovi “Ambrozija”

Pravilna upotreba na lekoviti bilki i {umski plodovi

Ul“Leonidova”br.2 Berovo

Jasminka Pa{aliska-Andonovska

033/470 287 070/327 065

Zdruènie na odgleduva~i na ovci "Paruca"

s. Budinarci Qup~o Rizinski

070/473 068

Regionalen sojuz na zdruènija “Eko-Male{“

Zemjodelsko i sto~arsko proizvodstvo na zdrava hrana

“Kej Mladina” br. 18 Berovo

Ilija Ru{kovski

033/471 599

Zdruènie na odgleduva~i na pe~urki “Male{“

Razvoj i unapreduvawe na proizvodstvo na pe~urki

Ul. “Zadarska” br. 47 Berovo

Mitko Bubevski

033/472 888

Zdruènie na proizvoditeli na ovo{je “Male{evsko ovo{je”

Unapreduvawe na proizvodstvo i prerabotka na ovo{je

Ul. “11ti Oktomvri” 4b Berovo

Slav~o A`derski

033/471 108

Zdruènie na odgleduva~i na ovci

Berovo Jovan Buovski

ZGR "Romanela" Educirawe na ènata Romka vo razni oblasti: obrazovanie, samohrani majki, hendikepirani lica, ~ovekovi prava, semejno nasilstvo

Ul. “23 ti Avgust” br. 39 Berovo

Lejla îndarovska Azira Kundevska

033/471 592 033/472 730 romanelaberovo @yahoo.com

Organizacija na èni "Roza"-Berovo

Organiziran nastap na op{t- estvenite aktivnosti na èni- te, inicirawe na pra{awa povrzani so unapreduvaweto na op{testveno-ekonomskata polo`ba na ènite.

Ul. "Dimitar Vlahov" br.8 Berovo

Cvetanka Peovska

033/471 654 070/684 252

Zdruènie za razvoj na turizmot i ugostitelstvoto “Male{evo”

Unapreduvawe i razvoj na turizmot vo op{tina Berovo

Ul. “Mar{al Tito” br. 130 Berovo

Zoran Peovski

033/471 101 mrsmacedonia @yahoo.com

Zdruènie na gra|ani za unapreduvawe na planinski turizam “Feta”

Berovo Dragi Pa{aliski

Zdruènie za razvoj na selski turizam “Male{“

Berovo Dragan Kokolanski

Zdruènie za turizam i turisti~ki prevoz “Safari”

Razvoj na turizmot i turisti~kiot prevoz

Ul. “Partizanska” br. 40 Berovo

Goran~o Kostevski

033/470 216

Zdruènie za razvoj na turizmot “Stefibo”

Vladimirovo Jovan Hanxiski



29

Zdruènie za turizam “Sandra”

Ul. “Mar{al Tito” Berovo

Ilija Aleksandrov

033/470 770

Izvidni~ki odred “Berani”

Pridones vo razvojot na mladite lu|e i nivnite mo`nosti

Ul. “Mar{al Tito” br. 105 Berovo

Dejan Popovski


Karate klub “Male{“ Razvivawe i omasovuvawe na karate sport vo Male{evijata

Ul. “Partizanska” br.15 Berovo

Goran Kolovski

033/471 121

Karate klub Razvivawe na karate sportot Ul. “Zadarska” br. 45 Berovo

Naum Pa{oski

033/470 141

Mladinski centar “Agora”

Pomo{ pri re{avawe na problemi na mladite

Ul. “23ti Avgust” Berovo

Emilija Avramska

070/688 101

Sportsko-ribolovno dru{tvo “Ablanica”

Berovo An|elko Rajkovski

033/472 837

Kajakarsko dru{tvo na mirni vodi “Jovan~o Drakalski”

Razvoj i unapreduvawe na kajakarskiot sport vo Male{evijata

Berovo Jovica Mili~inski

075/542 273

Fudbalski klub “Male{“ Berovo Zvonko Skenderski

Fudbalski sojuz Berovo Boris Bubevski

Radioamaterski klub “Divna”

[irewe i zapoznavawe so tajnite na radioamaterskata tehnika

Ul. “Mo{a Pijade” br. 51 Berovo

Goran Rexovski

033/472 602

Kulturno umetni~ko dru{tvo “Dimitar Pop \or|iev-Berovski”

Berovo Vojo Sokolovski

Zdruènie na voza~i

Prevencija vo soobra}ajot, tehni~ki pregledi i registracii na vozila

Ul. “Strumi~ki pat” bb Berovo

Mitko Bubevski

033/471 417

Avto-moto dru{tvo “Bregalnica”

Vr{ewe na tehni~ki pregledi, registracija na motorni vozila i obuka na voza~i od site kategorii

Ul. “Mar{al Tito”br.4

Branko âminski

033/471 711 033/471 987

Sojuz na zdruènija za tehni~ka kultura “Narodna tehnika”

[irewe na tehni~kata kultura me|u mladite i vozrasnite

Ul. “Mo{a Pijade” br. 49 Berovo

Jovica Mili~inski

075/542 273

Dru{tvo na geodetski tehni~ari i inèneri

Sledewe na sovremeniot razvoj na geodetskata nauka i praktika i prenesuvawe na novi znaewa

Ul. “Veqko Vlahovi~” bb Berovo

Roska Pa~emska

033/471 311 033/471 231

Zdruènie na proizvoditeli na stilski mebel, ikonostasi, ikoni i site vidovi rezba od drva “Male{ rezba”

Berovo Qup~o Vran~ovski

Zdruènie na kopani~ari i slikari “Ikonostas”

Berovo Golub âmovski



30

Zdruènie na tkaja~i "Serafim"-Berovo

Neguvawe na male{evskoto tkaewe, kulturno ìveewe i izrabotka na sovremeni volneni predmeti za doma.

Berovo Ana Pa~emska

033/470-623

Zdruènie na gra|ani "Rakotvorbi"

Za~uvuvawe na tradicijata, razvoj i potiknuvawe na stari zanaeti

s. Rusinovo Goran Mehanxiski

033/448-656 071/793-321 [email protected]

Regionalen centar za podr{ka na lica so intelektualna popre~enost "Poraka"

Podr{ka na lica so intelektualna popre~enost i nivno vklu~uvawe vo op{testvoto

Berovo Furnaxiska Slavica

033/471-072 070/887-388

Humanitarno zdruènie “Ahmed” ~ove~ko milostivo odnesuvawe

Vr{ewe na humanitarna dejnost, pomo{ na lica, organizirawe na kulturno-sportski manifestacii

Ul. “prohor P~inski” br.11 Berovo

Mustafa Edipov

033/462 755

Romski centar "Sastipe-zdravje"

Rehabilitacija na stari i bolni lica, a posebno na hendikepirani lica

Ul. "Goce Del~ev" br.18 Berovo

Safet Cupevski-Kama~o

070/761 222

Zdruènie na invalidi na trudot

Grià i nega na invalidi na trudot

Ul. "Boris Kidri~" bb Berovo

Jovan Drakalski

033/470 091

Zdruènie na gra|ani so dijabetes na op{tina Berovo

Pomagawe i obu~uvawe na zaboleni lica od dijabetes

Ul."Zadarska" br. 4 Berovo

Gligor Bra{narski

033/470 495

Organizacija na Crven krst na op{tina Berovo

Humanitarna pomo{ na lu|e Ul. "Mo{a Pijade" bb Berovo

Dafinka Bra{narska

033/471 109

Zdruènie na penzioneri na op{tina Berovo

Aktivnosti za usoglasuvawe na potrebite i interesite od razni oblasti

Ul. "Mladinski Kej" bb Berovo

Jovan Dupkarski

033/470 387

Zdruènie na smetkovoditeli, finansisti i revizori

Unapreduvawe na smetkovodstvenite standardi

Ul. "11ti Oktomvri" br.28 Berovo

Blagoj Dujovski

033/471 880 033/471 232

Op{tinski protivpoàren sojuz Berovo

Ul. "23ti

Avgust" bb Berovo

Strahil Dimitrovski

033/471 900

Lovno dru{tvo "Dabevec" Berovo Qup~o Biqarski

033/472 837

Sojuz na borcite od NOAVM 1941-1945 na op{tina Berovo

Ul. "Mladinski Kej" br.3 Berovo

Pavle Krmarski

033/470 388

1.17. SPORT

Sportot vo Berovo otsekoga{ imal va`no mesto vo ìvotot na Berov~ani, no vo momentot e vo stagnacija. Pri~inite za toa se ekonomskata situacija vo regionot i dràvata, golemata nevrabotenost, nezavr{eni sportski sali, a onie koi postojat se vo lo{a sostojba. Iako sportuvaweto od najmala vozrast e praktika vo drugite dràvi, toa e i



31

potreba za pravilen razvoj na mladite, kaj nas toa e mo`nost samo za odredeni lu|e i odredeni sportovi.

Preku inicijativi na NVOi, rekreativcite i drugi interesenti se planira da se trasiraat pateki za pe{a~ewe, tr~awe i vozewe velosiped okolu ezeroto i na drugi lokacii. So trasirawe na ovie sportski pateki se ovozmoùva formirawe na pove}e sportski dru{tva, zgolemuvawe na brojot na rekreativcite i mo`nosti za doma{ni i me|unarodni natprevari.

Za interesot vo sportot kaj mladite zboruva i uspehot na grupa deca so specijalni potrebi od Berovo koi u~estvuvale na nekolku Specijalni Olimpijadi i pri toa pokaàle zna~itelni rezultati. Na Specijalnata Olimpijada vo Ohrid, vo 2004 godina osvoile 4 zlatni medali i toa vo: fudbal, atletika, skok vo dale~ina i brzo odewe. Na Specijalnata olimpijada vo Antalija, vo 2005 godina osvoile bronzen medal vo fudbal, a ekipno go osvoile pettoto mesto od 21 ekipa od pove}e Evropski dràvi. Pokraj toa u~estvuvale i na drugi vakvi natprevari, kako {to se Evropska fudbalska nedela i drugi, kade isto taka pokaàle rezultati. 1.17.1. SPORTSKO - REKREATIVNI KLUBOVI -Fudbalski klub "Male{"

Fudbalskiot klub "Male{"-Berovo e formiran me|u prvite klubovi vo toga{na Jugoslavija poto~no 1919 godina. Vo toa vreme FK „Male{„ e me|u prvite klubovi vo Makedonija so koi do 1946 godina igrale prijatelski natprevari. Od 1946 godina do den denes FK ”Male{„ uspe{no se natprevaruva vo site natprevaruva~ki ligi, od koi najzabeleìtelen uspeh se spomnuva negovoto u~estvo vo Vtorata Makedonska fudbalska liga. Od generaciite na fudbalskata {kola na FK ”Male{„ najistaknati se Nikica Klin~arski koj nastapuva{e vo FK ”Partizan”-Belgrad i za reprezentacijata na Jugoslavija i Dejan Demjanski koj ima nastapuvano za pove}e klubovi vo Makedonija i nadvor i za reprezentacijata. -Kajakarski klub za veslawe na mirni vodi „Jovan~o Drakalski”-Berovo

Kajakarskoto dru{tvo „Jovan~o Drakalski”-Berovo e formirano i registrirano kako pravno lice od 1979 godina kako dru{tvo ~lenka na Narodna tehnika-Berovo. Kajakarskiot klub za site ovie godini na postoewe ima realizirano niza aktivnosti, kako obuka za po~etnici, odrùvawe na podgotovki i u~estvo na Dràvni Prvenstva za site kategorii vo K1, K2, K4 na 200 m, 500 m, 1500 m, kako i na maratoni na 5000 m i 10000 m., u~estvo na letni kampovi i Kajakarski {koli za obuka na instruktori i sl. Na ovie natprevari kajakarite od Kajakarskiot klub za veslawe na mirni vodi „Jovan~o Drakalski”-Berovo imaat osvoeno brojni priznanija, diplomi, medali i pehari.



32

-Odbojkarski klub "Male{" - Berovo (momentalno klubot ne postoi) Odbojkarskiot klub "Male{"- Berovo, vo 1978 godina po~na kako

sportska sekcija vo OU "Dedo Iqo Male{evski"-Berovo, a potoa be{e registriran kako Odbojkarski klub i kako ~len na Odbojkarskiot sojuz na Makedonija. Klubot sproveduva{e aktivnosti, kako podgotovki taka i u~estva na natprevari, vo Prvenstvata na nivo na Makedonija, probivaj}i se od Tretata Makedonska, preku Vtorata do Prvata odbojkarska liga na Makedonija vo koja se natprevaruvaa eden podolg period i bea me|u prvite klubovi vo Makedonija vo koj period se pojavija i igra~i koi pokasno gi prodolìja svoite karieri vo klubovite vo Makedonija pa i nadvor. -@enski rakometen klub "Male{" (momentalno klubot ne postoi)

@enskiot rakometen klub "Male{"–Berovo e formiran vo po~etokot na 1972 godina i svoite aktivnosti gi bazira{e na golemata angaìranost na lu|eto od upravata na klubot, a uspesite se baziraa i na isklu~itelniot talent na nekolkute generacii rakometarki so koi Rakometarskiot klub „Male{„ se probiva{e niz site toga{ni rangovi na natprevari se do toga{nata Vtora Sojuzna rakometna liga na Jugoslavija, a pri toa postignuva{e dobri uspesi. -Karate klub

Aktivnostite vo Karate sportot vo Berovo na po~etokot na 70–te se odvivaa vo sportskata sala na DTV „Partizan”-Berovo, a pokasno vo 1985 godina se formira "[oto kan" klub i 1995 godina "Vadu riu" klub koi se natprevaruva vo svoite rangovi kako na Dràvno taka i na Me|unarodno nivo, na koi imaat osvoeno mnogubrojni nagradi, medali i pehari, od koi pozna~ajni se osvoenite nagradi na evropskite karate prvenstva. -Ribolovno dru{tvo "Ablanica"

Ribolovnoto dru{tvo "Ablanica" ima napraveno preregistracija 1999 godina i funkcionira i den denes na princip na ~lanarina od ~lenstvoto i napla}awe na dozvoli za ribolov. -Lovno dru{tvo "Dabevec"

Lovnoto dru{tvo "Dabevec" ima napraveno preregistracija 1999 godina i funkcionira i den denes na princip na ~lanarina od ~lenstvoto i napla}awe na dozvoli za lov. 1.17.2. SPORTSKI OBJEKTI

• Sportska sala vo Osnovnoto u~ili{te „Dedo Iqo Male{evski”, naj~esto se koristi za odrùvawe na redovnata nastava po fizi~ko vospituvawe za u~enicite vo istoimenoto u~ili{te;



33

• Gradski fudbalski stadion, koj se nao|a na vlezot vo Berovo i se koristi za treninzi i natprevari na fudbalskiot klub „Male{”;

• Sportska sala DTV „Partizan”, koja e vo nefunkcionalna sostojba denes, a porano se koristela za gimnastika, treninzi za razni sportovi kako {to se: ping-pong, kako i za orùvawe na razli~ni manifestacii i priredbi.

• Gradskata sala koja e vo izgradba, a se nao|a vo blizina na gimnazijata „Aco Ruskovski”;

• Tereni za odbojka, ko{arka, rakomet i treven teren za mal fudbal, koi se nao|aat kaj starata gimnazija;

• Tereni za odbojka i ko{arka vo gradskiot park vo Berovo; • Vo tek e izgradbata na detskoto igrali{te, koe e locirano na

prostorot me|u ul.”Goce Del~ev” i ul. „11 ti Oktomvri”; • Isto taka i vo site naseleni mesta ima sportski sali so tereni,

koi se nao|aat vo sklop na u~ili{tata, no ne se vo mnogu dobra sostojba.



34

2. REALIZIRANI PROEKTI NA OP[TINA BEROVO Izvedeni proekti -Izgradba na kanalizaciona mreà vo divata naselba Kojova Livada-2002/2003, donacija od Ministerstvo za transport i vrski. -Izrabotka na nacrt verzija na LEAP-2003, donacija od Ministerstvo za ìvotna sredina i prostorno planirawe. -Izgradba na gradski park-2000/2001, donacija od USAID i UNDP -îsta i zelena Makedonija, proekt za ~istewe na divite deponii-1998/1999, donacija od UNDP. -Rekonstrukcija i izgradba na novi trotoari vo gradot-2000-2002, donacija od Germanska vlada -Zamena na azbest cementna vodovodna mreà-2000-2002, donacija od Germanska vlada. -Rekonstrukcija i obnova na sportskite tereni vo starata gimnazija-2003, realiziran od strana na Op{tina Berovo Proekti vo tek: -Izgradba na kanalizacioni mreì vo naselenite mesta: Ratevo, Vladimirovo, Smojmirovo i Rusinovo-donacija od Biro za nerazvieni podra~ja. -Izgradba na kolektorski sistem na Berovskoto Ezero-donacija od [vajcarskata vlada. -Regulacija na postoe~kite atmosferski kanalizacii, Fudenski kanal i Ciganski endek-donacija od Germanska vlada. -îstewe na postoe~kite atmosferski kanalizacii vo gradot-kontinuirana akcija na Op{tina Berovo. -Akcija "Za ~ist grad"-se sproveduva sekoja godina na denot na ekologijata, a vo sorabotka so Ministerstvo za [umarstvo, Vodostopanstvo i Zemjodelie; Ministerstvo za ìvotna sredina i prostorno planirawe; Op{tina Berovo; obrazovnite institucii i NVOi. -Op{tina Berovo e vklu~ena vo proektot za izrabotka na fizibiliti studija za izgradba na regionalna sanitarna deponija vo selo Karbinci. -Vo tek e izgradbata na detskoto igrali{te, koe e locirano na prostorot me|u ul."Goce Del~ev" i ul. "11 ti Oktomvri" koe e donacija od Agencijata za mladi i sport na R. Makedonija.



35

Proekti koi se planiraat vo idnina -Izgradba na pre~istitelna stanica na rekata Bregalnica-del od sredstvata se odobreni od [vajcarskata vlada. -Rekonstrukcija na ulicata "Jurij Gargarin", vo centralnoto gradsko podra~je-sredstva se dobieni od Svetska Banka. -Izgradba na dneven centar za hendikepirani lica, vo prostoriite na starata gimnazija-sredstva se odobreni od Finskata vlada. -Izgradba na kanalizaciona mreà vo s.Rusinovo - del od sredstvata se odobreni od strana na Ministerstvo za transport i vrski, a za ostanatiot del }e se aplicira preku programata CARDS. -Rekonstrukcija na vodovodni mreì po gradskite ulici:

-ul. "11ti Oktomvri"-del od sredstvata se odobreni od Ministerstvo za ìvotna sredina i prostorno planirawe;

-ul. "Stra{o Pinxur"-del od sredstvata se odobreni od Japonskata vlada.

-Doizgradba na site kanali i endeci i nivno kontinuirano ~istewe. -Regulacija na rekata Bregalnica. -Regulacija na kanalot na ul. "Velko Vlahovi}". -Rekonstrukcija na trotoari po glavnata ulica "Mar{al Tito". -Rekonstrukcija na vodovodnata mreà vo site sela. -Doizgradba na Gradskata sportska sala koja se nao|a vo blizina na Gimnazijata "Aco Ruskovski"-Berovo. Vo momentot se o~ekuvaat rezultati od Svetska Banka za izgradba na centar za zgriùvawe na `rtvi od semejno nasilstvo, a isto taka se o~ekuvaat i rezultati od tretiot krug na "Razvoj na op{tinite i kulturata", kade {to bea podneseni proekti od strana na mnogu NVOi vo Berovo, a odobreni od Koordinativnoto telo na Op{tina Berovo i se od golemo zna~ewe za celata op{tina. Toa se slednite proekti: Rekonstrukcija na zgradata na stariot sud vo Berovo; rekonstrukcija na salata "Partizan"; izgradba na pe{a~ka pateka do crkvata Sv. Bogorodica; Rekonstrukcija na stara vodenica vo manastirskiot kompleks; Za~uvuvawe na stari zanaeti (kopani~arskiot zanaet); Razvoj na alternativniot turizam vo Berovo; Rekonstrukcija na prostorija za otvarawe na izlo`beno-proda`ben centar za tradicionalni rakotvorbi od na{iot region.



36

2.1. LOKALNA AGENCIJA ZA RAZVOJ

Vo momentot vo Op{tina Berovo, se realizira eden od pogolemite proekti {to dosega se sproveduvale, a toa e proektot za Lokalno upravuvawe za odr`liv ~ove~ki i ekonomski razvoj-LAR Berovo, koj e vo sklop na programata na UNDP. Op{tina Berovo e partner vo ovoj proekt koj po~na da se realizira od dekemvri 2003, i }e trae do 2006 godina. Vo ramkite na ovoj proekt se smesteni pove}e podproekti, na koi se raboti kontinuirano i dosega se realizirani slednite aktivnosti: 1. Procenka na {umite Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Definirana e sodrìnata na studijata za Procenka na potencijalite

vo sorabotka so Finskite partneri; • Izraboten e Izve{taj za procenka na regionalnite potencijali, vo

sorabotka so nacionalen ekspert; • Promocija na Izve{tajot pred lokalnite i regionalni zasegnati

strani; • Poseta od finski ekspert i forum so lokalni pretstavnici.

2. Model na farma za mleko Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Vospostavena e sorabotka so lokalnite zemjodelski zdruènija; • Napravena e procenka na lokalnite potencijali za proizvodstvo na

mleko i mle~ni proizvodi; • Poseteni se nekolku farmi vo Regionot na [u{ma vo Finska; • Promoviran e izve{tajot za sostojbite so proizvodstvoto na mleko vo

Male{evijata; • Forum so pretstavnici na razli~ni lokalni institucii i

organizacii. 3. Biblioteka Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Memorandumi za sorabotka so lokalni, nacionalni i partneri od

Finska; • Formirana e lokalna rabotna grupa; • Studiska poseta od pretstavnici na Finska; • Razrabotkata na funkcionalniot model od strana na Lokalnata grupa

so definirana potencijalna lokalcija; • Studiska poseta na na{i pretstavnici na Finskite biblioteki; • Promoviran e funkcionalniot model na biblioteka na lokalno i

nacionalno nivo.



37

4. Turisti~ki informativen punkt Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Sobrani se podatoci za postoe~kite turisti~ki kapaciteti,

aktivnosti i uslugi vo regionot i vospostavena sorabotka so site zasegnati subjekti;

• Podgotven e promotiven materjal za regionot; • Potpi{an e Memorandum za sorabotka so TA "Aurora turs"; • Vo funkcija e Turisti~ki informativen punkt, na vlezot vo Berovo i

dva turisti~ki agenti gi obezbeduvaat site neophodni informacii; • Podgotven e katalog za smestuva~kite kapaciteti vo Berovo i

okolinata. 5. Marketing na lokalnite proizvodi Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Vospostaveni se kontakti so lokalnite proizvoditeli; • Napravena e baza na podatoci za specifi~nite lokalni proizvodi i

proizvoditeli; • Vospostavena e sorabotka so zanaet~iite; • TIP pomaga vo promocijata i proda`bata na lokalni proizvodi; • Be{e odràn prv Saem za promocija na lokalnite proizvodi

"Male{evijata na dlanka "; • Podgotveni promotivni materijali za lokalnite proizvoditeli; • Be{e odràn vtor Saem za promocija na tradicionalni rakotvorbi,

suveniri i zanaet~iski proizvodi, pod imeto "Tradicijata-vizija za idninata";

• ]e se organiziraat obuki za lokalnite subjekti, za podobruvawe na turisti~kite uslugi i ponudi.

6. Urbano ureduvawe-"Za na{e Berovo"

Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Memorandum za sorabotka so ED "Brica" i JPKR "Usluga"-lokalni

partneri odgovorni za odrùvawe na uredeniot prostor; • Organizirana e proletna kampawa i lokalna akcija "Za na{e Berovo"

za ~istewe i be{e ureden del od centralnoto gradsko podra~je vo soglasnost so LEAP;

• So Esenskata akcija se uredi pristapot do Pazarot i se organizira masovna akcija za ~istewe, vo sorabotka so Op{tinata, u~enicite od osnovno i sredno u~ili{te, JPKR, mediumite i gra|anite;

• Planirano e ureduvawe na mestoto kade {to se nao|ala rodnata ku}a na Dedo Iqo Male{evski;

• Sleduva ureduvawe na prostor za proda`ba na mle~ni proizvodi, na prostorot na gradskoto pazari{te, vo sorabotka so lokalni partneri;

• Ureduvawe na trim pateki, od gradot Berovo do turisti~kite naselbi: Ablanica i Berovsko Ezero, kako i izrabotka na mapi;



38

• Kampawa "Zaedno za na{e Berovo" vo sorabotka so lokalni partneri za namaluvawe na koristeweto na najlonski kesi i Kampawa "Najubavo ureden dvor";

• Ureduvawe na detski igrali{ta i zeleni povr{ini.

7. Zgolemuvawe na ekonomskata edukacija i aktivnosti na ènite

Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Organiziran e prv ènski forum za pra{awa povrzani so

ekonomskata polo`ba (20 u~esni~ki) i prezentacija na "Marta"-Finska ènska asocijacija;

• Inicirano e formirawe na ènska organizacija; • Osnova~ko sobranie na 4 Oktomvri-idei za re{avawe na nekolku

prioritetni problemi; • Sumiriwe na odgovorite od pra{alnikot za utvrduvawe na potrebite

od obuka i neguvawe na tradicionalnite ve{tini i zanaeti na ènite vo ruralnite i urbanite podra~ja;

• Poseta od "Marta"-forum so pretstavni~ki na ènski zdruènija od regionot i prezentacija na finskata organizacija "Marta" od strana na dve pretsavni~ki;

• Kreirawe na dogloro~na programa za obuka na èni od urbani i ruralni oblasti, vo sorabotka so Agencija za vrabotuvawe-Berovo;

• Planirani se aktivnosti za sopstvena promocija i revitalizacija na tradicionalnite ve{tini i zanaeti;

• Planirana e izlo`ba na lokalni proizvodi; • Planirani se obuki za podobar pristap do finansiski resursi i

informacii; 8. Prekugrani~na sorabotka Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Poseta na Strumjani za definirawe na prioriteti za sorabotka; • Organizirana e prva rabotilnica za prekugrani~na sorabotka vo

Berovo so u~estvo na pretstavnici od razli~ni sektori (biznis, LSG, NVOi);

• U~estvo na PREPEAR sredbata vo Sofija; • Studiska poseta na ~lenovite na LSG na Bugarija; • Poseta na eksperti od [u{ma; • Rabotilnica za prekugrani~na sorabotka i Razrabotka na konkretni

idei za zaedni~ki proekti pred EU i drugi donatori; • Obuka od pretstavnik od [u{ma za dostapnost do EU-fondovi i

potencijali za prekugrani~na sorabotka; • Sleduva organizirawe na Forum za pretstavuvawe na stopanskite

subjekti od Berovo i Strumjani-Sandanski; • Studiska poseta na Bugarija.



39

9. Biolo{ka energija Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Podgotven izve{taj za potencijalite za iznao|awe na alternativni

vidovi na bio-masi za proizvodstvo na energija, vo sorabotka so Ma{inski fakultet-Skopje

• Organizirana e prezentacija na izve{tajot; • Sleduva razrabotka na potencijalen pilot proekt za iskoristuvawe

na biolo{kata energija za sviwarska farma-Berovo. 10. Regionalno planirawe i me|uop{tinska sorabotka Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Procenet e regionalniot interes za regionalno planirawe vo

urbanite i ruralni oblasti; • Potpi{an memorandum za sorabotka od gradona~alnicite na Berovo,

Peh~evo i Del~evo. 11. Me|u op{tinska sorabotka-regionalno planirawe Aktivnosti vo ramkite na ovoj podproekt, koi se realizirani do sega se: • Sumirana e predhodnata obuka na vrabotenite vo lokalnata

administracija, organizirani od razli~ni organizacii; • Determinirani se prioritetite i potrebi za obuka na lokalnite

strukturi za idniot period; • ]e sleduva Trening za strate{ko planirawe za ~lenovite na LSG i

Lokalnata vlast i izrabotka na Strategija za razvoj.



40

3. VIZIJA 3.1. Vizija za Berovo vo slednite dve godini (kraj 2007) (spored prisutnite na rabotilnicata za izrabotka na Akcionen plan) 1. Berovo da stane omileno mesto za odmor na mnogu doma{ni i stranski

turisti. 2. Da se ostavi dobar vpe~atok kaj turistot. Koj i da go poseti da saka

povtorno da go poseti regionot. 3. Berovo da se prepoznava po razvieniot Eko-turizam vo Makedonija 4. Da se obezbedat programi za razvoj vo site oblasti, a posebno vo

sferata na Ekonomijata i Eko-turizmot 5. Razvien Eko-turizam 6. Obnovuvawe na postoe~kite turisti~ki lokaliteti 7. Da se zgolemi kapacitetot za 500 novi legla za turistite 8. Da se zgolemi brojot na turistite 9. Sozdavawe na kapaciteti za prestoj na sportski ekipi i nivni

podgotovki. 10. Da se rekonstruiraat kulturni objekti vo funkcija na razvoj na Eko-

turizmot 11. Renovirani kulturno-istoriski objekti i nivno organizirano

posetuvawe od strana na turistite 12. Razvien Eko-turizam i razviena ekonomska mo} na gra|anite 13. Sozdavawe i promovirawe na zdrava i kvalitetna hrana 14. Sozdavawe na proda`ni mesta vo centralnoto gradsko podra~je za

proda`ba na Male{evski proizvodi, suveniri i dr. 15. Prodavnici za suveniri so avtetnti~en stil 16. Promenet pristap i nov na~in na organizacija na proizvodstvoto za

odredeni granki (zemjodelie, sto~arstvo, lekoviti bilki, {umski plodovi)

17. Razvoj na kapaciteti za prerabotka na strate{ki proizvodi koi gi nudi Male{evijata

18. Sozdavawe na ekolo{ki zdrava hrana, standardizirani proizvodi, pogolema prezentacija na male{elskite rakotvorbi, odrùvawe na pove}e kulturno-umetni~ki manifestacii vo Berovo, za~uvana tradicija na gostoprimlivi doma}ini

19. Prepoznatlivost na gradot po svojata kultura, tradicija 20. Restavrirani pogolem broj od zna~ajnite objekti vo Berovo kako i

privatni stari objekti 21. Pogolema reklama na gradot i na negovite kapaciteti 22. Sozdavawe na poubav i posreden grad 23. Promeni vo kulturata na naselenieto (komunalna, ekolo{ka) 24. Edukacija na naselenieto za podigawe na ekolo{kata svest 25. Ekolo{ki ~ist grad privle~en za doma{ni i stranski posetiteli na

prirodni ubavini i tradicija 26. Sozdavawe na nov urbanisti~ki lik na gradot i okolinata



41

27. Postavuvawe na osvetluvawe, oznaki za site lokaliteti, obuka na turisti~ki vodi~i

28. Sozdavawe na sistem za reciklirawe na otpad 29. Izgradba na pre~istitelna stanica 30. Novi objekti so zabaven karakter (diskoteki, detski igrali{ta) 31. Izgradba na pe{a~ki i velosipedski pateki do poznatite turisti~ki

lokaliteti 32. Zavr{uvawe na sportskata sala do srednoto u~ili{te i oformuvawe

na sportskiot kompleks okolu stadionot na F.K. "Male{" 33. Dooformuvawe na kajakarskiot dom i pravewe na obeleàni pateki za

priprema i odrùvawe na sportski natprevari vo kajak i kanu 34. Otvorawe na grani~en premin so R.Bugarija



42

3.2. Izjava od gradona~alnikot za prioritetnite aktivnosti {to gi predviduva Lokalnata Samouprava vo nasoka na razvoj na Eko-turizam vo Berovo 1. Postoewe na Turisti~ki-Informativen Punkt (TIP-Turist Information

Point) - treba da prodolì da funkcionira, bidej}i raspolaga so dobra baza na podatoci, se zalaga za promocija na regionot, a vo idnina moè da se naso~i vo pravec na organizirawe na turisti~ki poseti. Vo idnina da se iznajde na~in za samofinansirawe, kako {to e na primer provizija od smestuvawe na turistite.

2. Obuki za turisti~ki vodi~i, raskaùvawe legendi i prikazni za odredeni mesta, koi se karakteristi~ni za Berovo

3. Ozna~uvawe na trim pateki. 4. Edukacija na naselenieto za izdavawe prostorii na turisti, a pri toa

da bidat zadovoleni optimalnite standardi za priem na gostite. 5. Edukacija na naselenieto za podigawe na nivoto na ekolo{kata svest

preku akcii za ~ist grad kako i izbor na najubav dvor i ulica. 6. Postavuvawe na kanti za otpadoci vo turisti~kite naselbi kako i

edukacija na gostite i na turisti~kite sopstvenici. 7. Izgotvuvawe na detalen urbanisti~ki plan za turisti~kite

naselbi:Ablanica,Berovsko ezero, Suvi Laki. 8. Izgradba na kolektorski sistem za za{tita na Berovsko Ezero. 9. Izgradba na pre~istitelni stanici za otpadnite vodi za za{tita na

rekata Bregalnica. 10. Izgradba na atmosferska kanalizacija vo mestata kade {to nema. 11. Ureduvawe na centralnoto gradsko podra~je i osvetluvawe na vlezot

vo Berovo.



43

3.3. Komentar na rezultatite dobieni od Prvi~nata Anketa sprovedna pome\u gra\anite od Berovo P1. Dali znaete [to e EKO TURIZAM? Odgovorot vo site anketni pra[alnici be[e potvrden so DA, pri [to na prv pogled se gleda op[toto mislewe na gra\anite deka tie se zapoznaeni so ovoj poim, me\utoa dali e toa taka moè da se dobie prava slika od nivnite ponatamo[ni odovori na ovoj anketen pra[alnik. Na[e mislewe e deka gra\anite se mnogu malku zapoznaeni so na~elata za Ekoturizmot, i zatoa vo aktivnostite koi bi bile prevzemeni so ovoj proekt bi trebalo da se obrati vnimanie i na ovoj segment, toa bi podrazbiralo soodvetna edukacija i zapoznavawe (preku tribini, bro[uri letoci, kampawa za podigawe na svesta za implementacija na ekoturizam vo Berovo) na gra\anite. P2. Dali mislite deka Berovo ima uslovi za razvoj na EKOTURZAM? Op[t zaklu~ok po ovaa pra[awe za misleweto na gra\anite e deka Berovo ima prirodni uslovi za razvoj na ekoturizam, me\utoa tie ne znaat koj bi trebalo da ja pokrene takvata inicijativa i kako bi trebalo da ja realizira. P3. Dali sakate Berovo da se razvie vo turisti~ko mesto? 100% od ispitanicite se izjasnie deka bi sakale Op[tinata Berovo vo idnina da ja vidat kako turisti~ko mesto. Pri [to moè da se zaklu~i deka postoi izrazena volja za razvoj na turizmot, a toa bi podrazbiralo i razvoj na Ekoturizam. P4. Koi se va[ite omileni mesta vo Berovo i okolinata? Na ovaa pra[awe se dobieni razli~ni odgovori od koi moè da se zabeleì deka nekoi mesta dominiraat (rezultatite se priloèni vo tabelata):

Mesto % 1.Manastir "Sv. Arhagel Mihail"

7

2.Crkva "Sv. Bogorodica" 5 3.Akumulaciono ezero 25 4.m. Ablanica 32 5.m. Linakot 2 6.m. Slivnica 5 7.m. Suvi laki 1 8.m. Juovec 10 9.m. Bricki (loven dom) 4 10.m. Paruca 1 11.m. Breza 1 12.m. Golema Livada 1 13.m. Rek. Centar "Malesevo"

6

05

101520253035

%



44

P5. Koi kulturno istoriski znamenitosti bi bile privle~ni za turistite? Isto taka se dobieni razli~ni predlozi od gra\anite no voglavno moè da se grupiraat kako [to e prikaàno na samata tabela:

P6. Koja bi bila korista na lokalnoto naselenie od sproveduvaweto na

Ekoturizmot?

Tuka gra\anite dale najrali~ni o~ekuvawa me\utoa najdominatna pridobivka koja tie ja o~ekuvaat e ekonomskiot razvoj, kulturniot razvoj, podobruvawe na ìvotnata sredina i proizvodsvto na ekolo[ki-~isti proizvodi vo ovaa op[tina. Nivnite odgovori moàt da se vidat od tabelata:

P7. {to mu nedostasuva na Berovo?

Po se se ~ini deka na ovaa pra[awe odgovorite bea dosta raznovidni i listata na potrebite na gra\anite moèbi e i pogolema od kolku [to moè da se dade na eden aketen lista, me\utoa odgovorite koi [to preovladuvaa za razvoj na Ekoturizmot vo Berovo spored gra\anite najmnogu od se nedostasuvaat: finansii, investicii, ekolo[ka svest, kultura, smestuva~ki

Mesto % Manastir "Sv. Arhagel Mihail"

45

Crkva "Sv. Bogorodica" 30 Akumulaciono ezero 5 Gradskiot Muzej 16 Starata arhitektura 2 Spomenik na Dame Gruev 2

Ekonomski razvoj 16 Kulturen razvoj 4 Podobruvawe na ìvotnata sredina

8

Podobruvawe na infrastrukturata

2

Proizvodstvo na ~isti - ekolo[ki proizvodi

5

45%

30%

5%

16%2% 2%

46%

11%

23%

6%

14%



45

kapaciteti, organizacija, infrastruktura, inicijativa, afirmacija i marketing, ureduvawe na parkovite i prostorot, menaxment na otpadot, kompetentni lica, [etali[ta, pateki vo okolinata na Berovo, celogodi[en turizam, sportski tereni, informacii, higinski uslovi, strategija za razvoj na podra~jeto, nevrabotenosta itn.



46

3.4. Prioritetni aktivnosti za razvoj na Eko-turizam vo Berovo so vremenska ramka (spored prisutnite na rabotilnicata za izrabotka na Akcionen plan) 1. Sredeno gradsko podra~je (do 2007 godina) 2. Osvetluvawe na vlezot i voop{to celiot grad (do 2006 godina) 3. Zgolemuvawe na brojot na smestuva~kite kapaciteti (vo tek) 4. Ureduvawe na vlezot vo Berovo (do 2007 godina) 5. Postavuvawe na oznaki vo gradot i okolinata (do krajot na 2005

godina) 6. Podobruvawe na higienata vo gradot (kontinuirano, vedna{) 7. Podobruvawe na kvalitetot na vodata za piewe (kontinuirano) 8. Izgradba na kolektorski sistem za oblasta okolu Berovsko ezero

(kontinuirano) 9. Izgradba na pre~istitelna stanica za otpadnite vodi (kontinuirano) 10. Zavr{uvawe na ste~ajni postapki (do krajot na 2005 godina) 11. Marketing, promocija na Berovo (kontinuirano) 12. Afirmacija na NVOite, informiranost za pribirawe na finansiski

sredstva (kontinuirano) 13. îst grad (kontinuirano) 14. Edukacija na naselenieto (kontinuirano) 15. Edukacija na turisti~ki subjekti (kontinuirano) 16. Trasirawe na pateki za pe{a~ewe, velosipski pateki, postavuvawe na

kanti za otpadoci na istite, podobruvawe na infrastrukturata (do krajot na 2006 godina)

17. Edukacija za zgolemuvawe na ekolo{kata svest kaj naselenieto kako preduslov za pozdrav ìvot ,no i podobri uslovi za razvoj na Eko-turizam (kontinuirano)

18. Renovirawe na Stariot sud (do krajot na 2006 godina) 19. Razvoj i edukacija na naselenieto za razvoj na selski turizam (2007

godina) 20. Obuka za B&B (Bed & Breakfast – Krevet i doru~ek) 21. Edukacija i promocija na B&B model na rabota (Bed & Breakfast) 22. Izrabotka na turisti~ki vodi~ (najbrzo) 23. Edukacija na turisti~ki vodi~i (najbrzo) 24. Standardizacija na Male{evski proizvodi-logo,znak (do 2006 godina) 25. Promocija na tradicionalnata kujna (kontinuirano) 26. Zgolemena promocija na Male{evskite potencijali (vedna{) 27. Strategija za razvoj na Eko-turizam (vedna{) 28. Podobruvawe na infrastrukturata i sodrìnite za zadrùvawe na

turistite (kontinuirano) 29. Otvarawe na grani~en premin (do krajot na 2007 godina) 30. Edukacija na lu|eto za kvalitetni turisti~ki rabotnici vo srednoto

obrazovanie, prekvalifikacii (vo idnina) 31. Izgradba na sovremena mlekara (do 2007 godina) 32. Podobruvawe na komunikacijata na nivo Lokalna Samouprava i Tur-

operatori (kontinuirano)



47

4. SWOT–analiza vo Berovo za razvoj na Eko-turizam (Prednosti, Nedostatoci, Mo`nosti i Zakani)

4.1. Analiza na jaki strani vo regionot

1. Postoewe na ve{ta~ko ezero; 2. Dobro za~uvana i ekolo{ki ~ista priroda; 3. Dobri klimatski uslovi; 4. Bogatstvo na raznoviden {umski fond; 5. Golema gostoprimlivost na ìtelite; 6. Proizvodstvo na kvalitetni zemjodelski proizvodi; 7. Postoewe na vikend naselbi; 8. Postoewe na Turisti~ki Informativen - Punkt; 9. Saem na lokalni proizvodi; 10. Afirmirani lokalni proizvodi; 11. Tradicionalni verski sobiri: Ilinden, Bogorodica 12. Izrabotka na tradicionalni rakotvorbi; 13. Bogata istorija, verski i kulturni objekti; 14. Postoewe na Kulturno Umetni~ko Dru{tvo; 15. Odrùvawe na likovna kolonija; 16. Odrùvawe na Reli na xipovi; 17. Visoko obrazovani stru~ni kadri vo site oblasti; 18. Solidna infrastruktura; 4.2. Analiza na Slabi strani vo regionot 1. Nisko nivo na ekolo{ka svest kaj ìtelite; 2. Mal anga`man na JPKR "Usluga" i inspekciskite slu`bi; 3. Nemawe soodveten urbanisti~ki plan, posebno za vikend

naselbite; 4. Propusti vo nadle`nostite na Lokalnata samouprava i

nesproveduvawe na zakonskata regulativa; 5. Nedostatok od turisti~ki kapaciteti; 6. Nedovolna edukacija na site subjekti koi se involvirani vo

turizmot (ugostiteli, sopstvenici) 7. Neprofesionalnost na licata koi nudat smestuvawe; 8. Neposeduvawe licenci za iznajmuvawe na prostorii; 9. Nezainteresiranost na ìtelite za privlekuvawe i zadrùvawe na

turisti; 10. Nedostatok od turisti~ki vodi~i; 11. Neorganizirawe na turi za turisti; 12. Nepostoewe na karta na turisti~ki lokaliteti; 13. Nepostoewe na pateki za pe{a~ewe; 14. Nedovolna osvetlenost na vlezot vo Berovo;



48

15. Nesoodvetno odrùvawe na pasi{tata; 16. Golema opasnost od poàri; 17. Nedovolno locirawe i otstranuvawe na ru{evinite; 18. Potreba od rekonstrukcija i restarvacija so avtenti~na

arhitektura; 19. Neaùrirawe na web-stranata na Berovo; 20. Nedovolna promocija na starata tradicija; 21. Nedovolna afirmacija na kulturni i tradicionalni vrednosti; 22. Nestandardizirani male{evski proizvodi; 23. Nedovolna mediumska pokrienost na regionot na nacionalno i

internacionalno nivo. 4.3. Analiza na mo`nosti vo regionot 1. Podobruvawe na ekolo{kata svest so postojana edukacija; 2. Podobruvawe na anga`manot na JPKR "Usluga", za pravilno

upravuvawe so cvrstiot otpad; 3. Otvarawe na grani~en premin spored site standardi, razmena na

turisti; 4. Celosna izgradba na kolektorski sistem za za{tita na Berovskoto

ezero; 5. Pravilno upravuvawe so {umi; 6. Kontrola na divata se~a vo {umite; 7. Restavrirawe na kulturni objekti; 8. Kontroliran lov i ribolov; 9. Odr`livo iskoristuvawe na prirodnite resursi; 10. Promovirawe na aktivnostite na lokalno nivo; 11. Aùrirawe na web-stranata na Berovo; 12. Afirmirawe na ekolo{kata karta, mo`nost za formirawe na

Nacionalen park; 13. Nacionalna-marketing kampawa; 14. Tradicionalno odrùvawe na saem; 15. Promovirawe na kulturni i tradicionalni vrednosti; 16. Izgotvuvawe na programa za kulturni nastani; 17. Na~in za standardizirawe na Male{evskite proizvodi; 18. Mo`nost za razvoj na selski turizam; 19. Mo`nost za razvoj na Eko-turizam; 20. Edukacija na turisti~ki subjekti i vodi~i; 21. Izgotvuvawe na propaganden materijal; 22. Trasirawe na pateki za pe{a~ewe; 23. Sorabotka so TA"Aurora", kako i so drugi agencii vo zemjata i

po{iroko; 24. Prodolùvawe i prodlabo~uvawe na sorabotkata so site zasegnati

strani; 25. Iskoristuvawe na stranski investitori i donacii; 26. Podobruvawe na zabavniot ìvot.



49

4.4. Analiza na zakani za regionot 1. Sosedni op{tini so sli~ni preduslovi; 2. Lo{a organiziranost i postavenost na rabotite; 3. Slaba inicijativa na ìtelite; 4. Slaba informiranost na ìtelite; 5. Slab marketing na regionot; 6. Nisko nivo na komunalna kultura; 7. Nekontrolirano iskoristuvawe na {umite; 8. Nekontroliran lov i ribolov; 9. Nedostatok na kvalifikuvani kadri vo turizmot; 10. Vlo{uvawe na lokalnata infrastruktura; 11. Nepostoewe na Strategija za razvoj na op{tina Berovo; 12. Odliv na stru~ni kadri; 13. Neunificiranost na Male{evskite proizvodi; 14. Proizvodstvo vo nesoodvetni uslovi; 15. Nedostapnost na krediti; 16. Nedovolno iskoristuvawe na fondovi.



50

5. AKCIONEN PLAN ZA RAZVOJ NA EKO TURIZMOT VO BEROVO 5.1 VOVED

Rabotnite sostanoci so gra|anite od Berovo za razvojot na

strategijata za Eko-turizam i ideite koi proizlegoa od ovie sostanoci, jasno ukaùvaat deka gra|anite na Berovo se podgotveni i zainteresirani za novi idei i novi na~ini za ostavruvawe na prihodi. Eden od tie na~ini e i preku razvojot na turizam. Me|utoa turizmot treba da bide odr`liv, Eko-turizam za da se za~uvaat ubavinite koi Berovo ve}e im gi nudi na turistite.

Turizmot vo Berovo i proizvodstvoto na zdrava hrana ve}e nekolku godini se promovira me|utoa na nisko nivo. @elbata kaj lu|eto e da se prodolì dobrata klima za razvoj na turizmot. Promocijata na strategijata za razvoj na Eko-turizam, kako i nejzinata implementacija se smeta kako osnova za po~etok na organizirano doprinesuvawe kon razvoj na turizmot, urbanizirawe na del od op{tinata, privlekuvawe na turisti i mo`nosti za investicii.

Preku ovaa strategija i drugi proekti povrzani so Ekologijata i Turizmot vo poslednata godina jasno se gledaat rezultati na po~etoci na uspeh vo poleto na Eko turizmot. Izgotvenite katalozi, mapi, promotivni CD-a, identifikuvawe na privatnoto i hotelskoto smestuvawe davaat jasni rezultati i se dobra osnova za poseriozen pristap kon turizmot kako od naselenieto taka i od strana na lokalnite vlasti.

Vo Akcioniot plan za Razvoj na Eko turizmot vo Berovo se vneseni site idei na Berov~ani i site predlozi. Vo izrabotka na strategijata preku najrazli~en na~in okolu 100 lu|e gi dadoa svoite idei, fakti informacii i predlozi za podobra strategija.

Za kreirawe na Akcioniot plan se rabote{e preku definirawe na:

1.Analiza na op{tinata, 2.Identifikacija na potrebite 3.Vizijata na Berov~ani 4.Postavuvawe na prioriteti 5.Celi, Aktivnosti i Raboten plan (resursi,finansii i vremenska ramka)



51

5.2. IDENTIFIKACIJA NA POTREBITE Potrebi Pra{awa Vlijanie Pri~ini

Smestuvawe na turisti Nedovolno kapaciteti za smestuvawe na turisti

Slaba promocija na turizmot vo Berovo

Slaba edukacija na naselenieto za izdvawe na sobi Slaba inicijativa na LS za privlekuvawe investicii

Turisti~ki uslugi

Nedovolna ponuda na turisti~ki i rekreativni uslugi

Slaba promocija na turizmot vo Berovo

Slaba edukacija na naselenieto za turisti~ki uslugi i nemawe na rekreativni kapaciteti

îsta ìvotna sredina Degradacija na ezeroto od otpadnite vodi

Neprijatna gletka za turistite

Nepostoewe na urbanisti~ki plan za lokaciite okolu ezeroto i nepostoewe na sistem za odveduvawe na otpadnite vodi koi se vlevaat vo ezeroto

Kulturno nasledstvo Nedovolna promocija na kulturnoto nasledstvo

Slaba promocija na kulturnoto nasledstvo

Nisko razviena javna svest Slaba promocija od strana na LS

Vrabotuvawe Visok procent na nevrabotenost

Zaednicata nema mo} za investicii Dolgogodi{ni ste~ajni postapki na kombinatite Migracija na mladi educirani kadri prema SK i stranstvo

Slaba socijalna mo} Slaba inicijativa za privlekuvawe na investicii

Upravuvawe so otpadot

Nerazvien sistem za upravuvawe so otpadot i Postoewe na divi deponii

Degradacija na ìvotnata sredina (po~va, povr{inski i podzemni vodi, vozduh)

Nisko razviena javna svest Nemawe soodvetna deponija



52

Vodosnabduvawe

Nedovolno razvien sistem za vodosnabduvawe (zastarena filter stanica)

Namalen kvalitet na voda za piewe

LS i Dràvnata vlast ja izbegnuvaat svojata obvrska da im obezbedat na site gra|ani ~ista voda za piewe

Proizvodstvo na zdrava hrana

Pottik na naselenieto za proizvodstvo na zdrava hrana

Zgolemeno proizvodstvo i zgolemena potro{uva~ka

Postoi javna svest, se organiziraat saemi i promocii na zdrava hrana

Otvarawe na grani~en premin so Bugarija

Doma{na i me|unarodna inicijativa za otvorawe na grani~en premin Zgolemen broj na investici

Podobri megunarodni transportni relacii i interes za investirawe

Sreduvawe na gradskoto podra~je

Stari objekti pred raspa|awe, uli~no osvetluvawe i nesredeno centralno podra~je

Lo{ vpe~atok kaj posetitelite

Nemawe finansii i slabo angaìrawe od strana na LS

Profesionalno educirawe na turisti~ki rabotnici i obuka na naselenieto

Nedovolno profesionalni kadri za izvr{uvawe na turisti~ki aktivnosti

Neprofesionalizam i nepoznavawe na turisti~ki raboti

Nemawe na subjekti koi }e izvr{at edukacija

Marketing kampawa za Eko-turizmot

Nedovolna promocija - informiranost na nacionalno nivo

Slaba posetenost od turisti poradi neinformiraost za ponudata na Berovo

Slab interes i finansiska nemo}

Informiranost na turistite

Potreba od postoewe na Turisti~ki Informaiven Punkt (i vo idnina)

Slaba informiranost na turistite

Samofinansirawe na Turisti~ki Informativen Punkt



53

5.3. Lista na prioritetni aktivnosti koi treba da se prevzemat za razvoj na Eko-turizam vo Berovo 1 Zgolemuvawe na kapacitetite za smestuvawe na turistite 2 Podobruvawe na ponudata na turisti~ki i rekreativni uslugi 3 Spre~uvawe na zagaduvawe i degradacija na ezeroto od otpadnite vodi 4 Podobruvawe na promocijata na kulturnoto nasledstvo 5 Namaluvawe na visokiot procent na nevrabotenost 6 Razvivawe na sistem za upravuvawe so otpadot 7 Podobruvawe na sistemot za vodosnabduvawe (filter stanica) 8 Pottik na naselenieto za proizvodstvo na zdrava hrana 9 Doma{na i me|unarodna inicijativa za otvorawe na grani~en premin 10 Sreduvawe na gradsko podra~je-stari objekti pred raspa|awe, uli~no

osvetluvawe i nesredeno centralno podra~je 11 Edukacija na kadri za izvr{uvawe na turisti~ki aktivnosti 12 Podobruvawe na promocijata-informiranost na nacionlano nivo za

ubavinite na Berovo 13 Prodolùvawe na rabotata na Turisti~ki Informativen Punkt



54

5.4. PLAN NA AKTIVNOSTI 1. Zgolemuvawe na kapacitetite za smestuvawe na turistite Plan na aktivnosti

Celi Zada~i Akcii Institucii Vremenska ramka godina

Predviden buxet Evra [€]

Izvor na finansii

Sozdavawe na uslovi za investirawe vo turisti~ki kapaciteti

Promocija na mo`nostite za investirawe vo turisti~ki objekti

Obuka na naselenieto za vr{ewe turisti~ki uslugi

Turisti~ki asocijacii, Ministerstvo za Ekonomija, Hotelieri

2005-2006 10.000 € LS, Stranski donacii, Ministerstvo za ekonomija/ finansii, Investitori

Zgolemuvawe na kapacitetite za privatno smestuvawe

Edukacija na naselenieto koe ima mo`nost da nudi privatno smestuvawe

Obuka za na~inot na formirawe i funkcionirawe na principot Krevet i Doru~ek (B&B)

Turisti~ki asocijacii, NVOi, Ministerstvo za Ekonomija

2005-2007 5.000 € Ministerstvo za Ekonomija, Stranski donacii Dràvni institucii

Proda`ba i obnova na hotelot “Makedonija” vo centarot na gradot

Da se ponudi na doma{en ili stranski investitor

Zavr{uvawe na imotno pravni raboti

Ministerstvo za Finansii, Ministerstvo za Ekonomija, LS, Sud

2006 30.000 €

Ministerstvo za Ekonomija, Dràvni institucii

2. Podobruvawe na ponudata na turisti~ki i rekreativni uslugi Plan na aktivnosti


Predviden buxet Izvor na finansii

Zgolemuvawe na ponudata na turisti~kite uslugi

Proda`ba na suveniri

Organizirawe na zanaet~iite Organizirana proda`ba na

Zdruènie na zanaet~ii, LS Lokali , hoteli prodavnici,

2005-2006 8.000 € LS, Me|unarodni donatori,(USAID) Ministerstvo za ekonomija



55

suveniri Individualni turisti~ki rabotnici (B&B)

Promocija na tradicionalna kujna

Organizirani poseti na mesta so tradicionalni specijaliteti

Turisti~ki vodi~i, hoteli, turisti~ki agencii, NVOi

2005-2007 3.000 € Hotelieri, BS, Provizija od smetka za turisti~ki vodi~

Promocija na kulturata i folklorot

Organizirawe na kulturni manifestacii

LS, NVOi, KUD 5.000 € LS, Sponzori, Biznis sektor

Podobruvawe na zabavniot ìvot

Sreduvawe na korzoto i vnesuvawe na zabavni sodrìni za deca

LS, JKP, Biznis sektor, sopstvenici na kafuliwa

2005-2007 70.000 € Privatni investicii, BS, LS, JKP

Pribirawe na informacii i ispituvawe na mo`nosta za otvorawe na ski pateki

Izgotvuvawe na fizibiliti studija za ekonomski razvoj

Lokalna Samouprava

2007 8.000 € LS, BS, Privatni investicii

Privlekuvawe na sportisti i rekreativci

Trasirawe na trim pateki za pe{a~ewe i velosipedizam, organizirawe na vodeni sportovi

LS, Biznis Sektor

2006-2007 50.000€ LS, Stranski donatori, Agencija za sport i mladi, Ministerstvo za ekonomija/finansii

Zgolemuvawe na ponudata na rekreativnite uslugi

Promocija na sportskite objekti i privlekuvawe na sportisti za podgotovki

Izgotvuvawe na katalog za rekreativnite i sportskite kapaciteti i promocija

LS, Tur operatori, NVOi, hoteli, BS – firmi koi }e stopanisuvaat so objektite

2007 5.000 € LS, firmi koi stopanisuvaat so sportskite objekti, Hoteli, Sportski dru{tva, Sportski federacii



56

3. Spre~uvawe na zagaduvawe i degradacija na ezeroto od otpadnite vodi Plan na aktivnosti



Sozdavawe na osnovi za Ekolo{ki odr`liv turizam

Podignuvawe na javna svest kaj gra|anite

Edukacija na gra|anite i decata

NVO, DSU, OU 2005-2007 5.000 € Ministerstvo za obrazovanie, Me|unarodni donacii, LS

Izgradba na kolektorski sistem okolu ezeroto

Informirawe na dràvnite institucii za problemite koi moàt da nastanat

Lobirawe kaj dràvnite institucii, pratenici, banki i donatori

LS, NVOi, BS, 2005-2006 1.000.000 € Me|unarodni donacii, banki, M@SPP, Vlada na RM

Namaluvawe na efektot na otpadnite vodi od objektite okolu ezeroto

Informirawe za opasnostite i prevzemawe na za{titni merki

Podignuvawe na javnata svest kaj sopstvenicite na vikendi~ki za zagaduvaweto od otpadnata voda

NVOi, LS 2005-2007 10.000 € Doma{ni i Me|unarodni donacii

4. Podobruvawe na promocijata na kulturnoto nasledstvo Plan na aktivnosti



Edukacija na javnosta

LS, NVOi, DSU, OU

2006-kontinuirano

4.000 € Doma{ni i Me|unarodni donacii

Za~uvuvawe na kulturnoto nasledstvo

Organizirawe na kampawi, debati, javni nastapi

Mediumska kampawa

LS, NVOi, BS, hoteli,

2006-2007 10.000 € Ministerstvo za ekonomija/ kultura, MPC



57

Bro{uri za kulturno nasledstvo

LS, NVOi, DSU, Hoteli

2006-2007 3.000 € Ministerstvo za ekonomija/ kultura, Me|unarodni i doma{ni fondacii (FIOOM), ambasadi

Organizirawe na manifestacii povrzani so za~uvuvaweto na kulturnoto nasledstvo

Organizirawe na likovni koloniii kulturni kampovi

LS, NVOi, hoteli, KUD, Zanaet~ii

2005-2007 5.000 € Ministerstvo za ekonomija/ kultura (FIOOM) ambasadi

5. Namaluvawe na visokiot procent na nevrabotenost Plan na aktivnosti



Obu~eni turisti~ki vodi~i

Obuki za turisti~ki vodi~

LS, NVOi, Profesori, Istori~ari, Izvidnici

2005-2006 4.000 € Doma{ni i Me|unarodni donacii

Edukacija na naselenieto koe ima mo`nost da nudi privatno smestuvawe

Obuka za na~inot na rabota pri iznajmuvawe na privatno smestuvawe (B&B)

Turisti~ki asocijacii , NVOi, Ministerstvo za ekonomija

2005-2007 5.000 € Ministerstvo za Ekonomija , Doma{ni i Me|unarodni donacii, GTZ, FIOOM, UNDP

Kreirawe na uslovi za otvarawe na novi rabotni mesta

Privlekuvawe na stranski investicii vo turizmot

Promovirawe na mo`nostite i ubavinite na saemi za turizam

LS, NVOi Hoteli, BS , Ministerstvo za Ekonomija

2006-2007 20.000 € Ministerstvo za ekonomija / nadvore{ni raboti/ finansii LS/ BS



58

6. Razvivawe na sistem za upravuvawe so otpadot Plan na aktivnosti



îstewe na divi deponii

Mandatni kazni i krivi~ni prijavi

LS, JKP 2006 – kontinuirano

30.000 € LS, JKP

Postavuvawe na pove}e kanti

JKP, LS 2005-2007 20.000 € LS, JKP, BS Podobro i poefikasno sobirawe na otpadot vo gradot Edukacija na

vrabotenite vo JKP

LS, JKP 2005-2006 5.000 € LS,JKP, Donacii

Podignuvawe na javnata svest kaj naselenieto za cvrstiot otpad „îst Grad”

Prezentirawe na mo`nosti za reciklirawe, separirawe, energetski mo`nosti

LS, JKP, NVOi 2005-2007 3.000 € LS,JKP,Donacii

Vospostavuvawe na sistem za kvalitetno upravuvawe so otpadot

Izgradba na regionalna deponija s.Karbinci od strana na vlada na RM

Lobirawe za pobrzo otvorawe na regionalnata deponija

NVOi 2005-2007 10.000 € LS, Donacii, JKP

7. Podobruvawe na sistemot za vodosnabduvawe (filter stanica) Plan na aktivnosti

Celi Zada~i Akcii Institucii Vremenska ramka Predviden Buxet Izvor na finansii

Podobruvawe na kvalitetot na vodata za piewe

Kvaliteten system za vodosnabduvawe vo gradot i okolinata

Povrzuvawe na celata infrastruktura vo Berovo i okolinata so

LS, JKP 2006-2007 300.000 € LS, Me|unarodni donacii, Banki, M@SPP



59

vodovodnata mreà

Izgradba na pre~istitelna stanica

Informirawe na po{irokata javnost za kvalitetot na vodata za piewe

Lobirawe kaj LS i dràvnite vlasti za pobrza izgradba na pre~istitelnata stanica

LS, BS, NVOi 2005-2007 400.000 € M@SPP, LS, Me|unarodnia donacii

8. Pottik na naselenieto za proizvodstvo na zdrava hrana Plan na aktivnosti


Zgolemuvawe na brojot na lu|e koi proizveduvaat zdrava hrana

Pottik za proizvoditelite

Subvencii i pomo{

NVOi, LS, BS, Ministerstvo za zemjodelie

2006-2007 50.000 € Ministerstvo za zemjodelie, LS, BS

Standardi za kvalitetot na male{evskite proizvodi

Izrabotka na logo i znak za prepoznatlivost

Objava na oglas za dizajn na logo, znak i slogan na proizvodite

NVOi, LS, BS 2006 5.000 € LS, Me|unarodni donacii, GTZ, UNDP, FIOOM

Promovirawe na lokalni proizvodi i Zdrava hrana

NVOi, LS 2005-kontinuirano

10.000 € Me|unarodni donacii, LS, BS, Individualni proizvoditeli, Ministerstvo za zemjodelie

Kontinuirano odrùvawe na saem na lokalni proizvodi

Odr`livost i finansirawe na saemot

Strategija za odr`livost na saemot za zdrava hrana

NVOi 2006 4.000 € LS



60

9. Doma{na i me|unarodna inicijativa za otvorawe na grani~en premin so R.Bugarija (Grani~niot premin e zavr{en od Makedonska strana) Plan na aktivnosti


Otvorawe na grani~en premin

Pogolem interes na dràvno nivo za potrebite od otvorawe na grani~en premin

Lobirawe na nacionalno i internacionalno nivo i vo Ministertvo za nadvore{ni raboti

LS, NVOi 2005-2007 25.000 € Me|unarodni donacii, LS

10. Sreduvawe na centralno gradsko podra~je Plan na aktivnosti


Dobar vpe~atok za posetitelite

Ureduvawe na vlezot vo Berovo

LS, JKP 2005-2006 40.000 € LS, Me|unarodni donacii

Osvetluvawe na delovite od centarot kade {to nema uli~no osvetluvawe

Postavuvawe na osvetluvawe

LS 2005-2007 50.000 € LS, Me|unarodni donacii

Za{tita od atmosferski vodi

Izgradba na atmosferska kanalizacija


Ureduvawe na gradot

Animiranost na najmladite

Postavuvawe na klupi detski parkovi i sodrìni




61

11. Edukacija na kadri za izvr{uvawe na turisti~ki aktivnosti Plan na aktivnosti


Obuka na kadri za turisti~ki rabotnici

Profesionalen kadar

Organizirawe na obuki za razli~ni turisti~ki rabotnici

NVOi, DSU Ministerstvo za Ekonomija Starnski NVOi

2005-2007 20.000 € Me|unarodni donacii Ministerstvo za ekonomija

12. Nedovolna promocija - informiranost na nacionalno nivo za ubavinite na Berovo Plan na aktivnosti


Zgolemena posetenost od strana na turistite

Privlekuvawe na turisti

Marketing kampawa za ubavinite i mo`nostite na Berovo

NVO, LS, BS, Turisti~ka Agencija, Marketing Agencija

2006-2007 30.000 € Stranski donatori Ministerstvo za ekonomija, BS, Hoteli

Informiranost na turistite

Zanimacija i afirmacija na aktivnostite koi turistite moàt da gi napravat vo Berovo

Izgotvuvawe turisti~ki vodi~

NVOi, Planinari, JP Makedonski {umi, hoteli , JP Pasi{ta

2006-2007 5.000 €

Stranski donatori Ministerstvo za ekonomija, BS, Hoteli



62

13. Potreba od postoewe na Turisti~ki informativen punkt Plan na aktivnosti


Informirawe na turistite Obezbeduvawe na informacii za smestuva~ki kapaciteti Distribucija na bro{uri

Postojana informiranost na turistite

Pretstavuvawe na lokalitetite i mo`nostite na regionot na turistite

Koordinacija na turisti~ki i rekreativni uslugi

TIP - Turisti~ki Informativen Punkt

2005- kontinuirano

10.000 € LS, Samofinansirawe, Me|unarodni donacii, ambaadi, hoteli, UNDP, FIOOM



63

KRATENKI DSU–Dràvno Sredno U~ili{te M@SPP-Ministerstvo za ìvotna sredina i prostorno planirawe BS–Biznis Sektor LS–Lokalna Samouprava ASM–Agencija za sport i mladi GTZ–Germansko Dru{tvo za Tehni~ka Sorabotka REC–Regionalen Centar za @ivotna Sredina USAID–Programa za pomo{ na Obedinetite Nacii UNDP–Programa za Razvoj na Obedinatite Nacii SWOT Analiza–Analiza za prednostite/slabostite/mo`nostite/zakanite RM–Republika Makedonija GEF–Globalen Ekolo{ki Fond–Programa za Razvoj na Obedinetite Nacii TIP–Turisti~ki Informativen Punkt JPKR – Javno Pretprijatie za Komunalni Raboti LAR – Lokalna Agencija za razvoj JPP – Javno pretprijatie Pasi{ta APRZ – Agencija za Pottiknuvawe Razvoj na Zemjodelstvoto KUD – Kulturno Umetni~ko Dru{tvo B&B (Bed & Breakfast) - Princip na rabota vo koja privatnici iznajmuvaat krevet so duru~ek na turistite FIOOM – Fondacija Institut Otvoreno Op{testvo Makedonija



64

ZDRU@ENIE NA IN@ENERI ZA @IVOTNA SREDINA Zdruènieto na Inèneri za @ivotna Sredina “Razvojna

Programa” e profesionalno zdruènie koe postoi so cel da go promovira inìnerstvoto na ìvotnata sredina i da obezbedi informacii, obuka i proektni aktivnosti vo poleto na ìvotnata sredina za ~lenovite na zdruènieto.

Zdruènieto e osnovano na 30.01.2001 vo Skopje od strana na inìnerite za ìvotna sredina vo Makedonija.

So tek na vremeto, zduènieto razvi aktivnosti i partnerstvo kako na lokalno i regionalno taka i na me|unarodno nivo. Vo dru{tvoto ~lenuvaat lica od razli~ni profesii. Zdruènieto e vodeno od negovite ~lenovi zaedno so sekretarijat koj obezbeduva sorabotka i administrativna poddr{ka. Inìnerstvoto za ìvotna sredina e interdisciplinaren predmet koj gi dobliùva aspektite na mehani~koto, tehnolo{koto, energetskoto, hemiskoto inìnerstvo i ekonomijata so ìvotna sredina. Aktivnosti Zdruènieto nudi celosen opseg na uslugi vo poleto na ìvotnata sredina, istraùvawa i proekti od oblasta na tretman na vodi, upravuvawe so otpad, za{teda na energija, po~isto proizvodstvo, industriski monitoring, alternativna energija, za{teda na elektri~na i toplinska energija, ocenka na elaborati, dokumentacija za vlijanie vrz ìvotnata sredina. Specijalni tehni~ki grupi Generalno dosega proektite na koi rabotelo zdruènieto se od poleto na :

- Menaxment so ìvotna sredina - Klimatski promeni - Industriski procesi, za{teda na energija, po~isto

proizvodstvo - Arhuska konvencija - Lobirawe - Nacionalni informaciski sistemi za ìvotna sredina - Procenka na vlijanija vrz ìvotna sredina - Eko turizam



65

STRATEGIJA ZA RAZVOJ NA EKO TURIZMOT VO BEROVO Proektot e izraboten od Zdruènie na Inèneri za @ivotna Sredina “Razvojna Programa” ul.Pando Kqa{ev 5, Skopje 070/514 000 [email protected] Koordinator na proekt Aleksandra Karaka{ova Asistent na proekt: Qupka Postolova Urednik: Sazdov Metodija Proektot e podràn od: Regionalniot Centar za za{tita na ìvotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa so sredstva obezbedeni od Europe Aid Kancelarijata za Sorabotka na Evropskata Komisija Tira`: 400 Kopii

Date post:	03-Sep-2019
Category:	Documents
Upload:	others
View:	20 times
Download:	1 times

STRATEGIJA ZA RAZVOJ NA EKO TURIZAM VO...

Documents