Studijski program-Inzenjering IT-2008 - Panevropski ... program-Inzenjering IT... · Mediji postaju...

STUDIJSKI PROGRAM POSLOVNA INFORMATIKA

"INŽENJERING INFORMACIONIH TEHNOLOGIJA"

Banja Luka, april 2008

Banja Luka: Bosna i Hercegovina/RS, Pere Krece 13, Pošt. fah 51 Banja Luka 78102; Studentska služba: Tel: +387 (0) 51 430 890; 430 892; 430 893; 430 894; Fax: 430 891; WEB mail: [email protected]; Rektorat: Tel: +387 (0) 51 430 920; Fax; 430 921; Vijeće za postdiplomske i doktorske studije: +387 (0) 51 430 978; E-mail: [email protected]; Management Panevropskog univerziteta – Upravni odbor & Direktor +387 (0) 51 430 940; fax 430 921; [email protected]; Biblioteka: +387 (0) 51 430 941; Travnik: Školska 23 Travnik 72270; Studentska služba: Školska 23, Tel: +387 (0) 30 519 750; 519 755; Fax: +387 (0) 30 519 759; E-mail: [email protected];

SADRŽAJ 1) OSNOVNI PODACI ................................................................................................ 1

a) Naziv studijskog programa .................................................................................. 1 b) Skračeni naziv ..................................................................................................... 1 c) Vrsta (tip) studija ................................................................................................. 1 d) Institucije koje izvode/admin. program ............................................................... 2 e) Jezici izvođenja nastave ....................................................................................... 2

2) Stručni, akademski, odn. naučni naziv zanimanja ................................................... 2 3) OPIS PROGRAMA ................................................................................................. 3

f) Obrazovni i profesionalni ciljevi stud. programa ................................................. 3 g) Kompetencije/obrazovni ishodi stud. programa .................................................. 4 h) Savladane vještine ............................................................................................... 9 i) Sadržaj programa ................................................................................................ 10

4) Osnovne studijske/matične oblasti ......................................................................... 11 5) USLOVI ZA UPIS ................................................................................................. 12 6) Lista predmeta sa okvirnim sadržajem, matičnošću i metrikom ............................ 13 7) METODIKA IZVOĐENJA PREDMETA ............................................................ 14 8) PROHODNOST – kriterijumi i uslovi prenosa ECTS bodova .............................. 19 9) PREDUSLOVI za upis predmeta ........................................................................... 19 10) Način izbora predmeta iz drugih studijskih programa ........................................... 20 11) Kriterijumi i način osiguranja kvaliteta ................................................................. 23 12) Uslovi za prelazak sa drugih studijskih programa ................................................. 24 13) Obaveze studenata, dinamiku studiranja ................................................................ 25 14) EVALUACIJA ZNANJA STUDENATA ............................................................. 28 15) PRILOG 1. ............................................................................................................. 33

TROGODIŠNJI NASTAVNI PLAN (6-to semestralni) ..................................... 34 ČETVEROGODIŠNJI NASTAVNI PLAN (8-mo semestralni) ......................... 37

16) PRILOG 2. ............................................................................................................. 38 Mundologija ......................................................................................................... 39 Filosofija života: opšta i specijalna metodologija ................................................ 43 Statističke metode u menadžmentu ...................................................................... 48 Viša matematika (opšti kurs) ............................................................................... 52 Strani jezik ........................................................................................................... 55 Diskretne matematičke strukture ......................................................................... 61 Makroekonomija .................................................................................................. 66 Mikroekonomija ................................................................................................... 70 Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija .......................................................... 73 Komunikologija (sa teorijom informacija) .......................................................... 77 Strani jezik - drugi ............................................................................................... 80 Osnove teorije sistema i upravljanja .................................................................... 84 Projektovanje informacionih sistema ................................................................... 88 Teorija odlučivanja i kvantitativne metode .......................................................... 91 Arhitektura računarskih sistema i mreža .............................................................. 94 Sistemski softver (operativni sistemi) .................................................................. 99 Principi programiranja ....................................................................................... 105 Tehnološki menadžment .................................................................................... 110 Upravljačko računovodstvo ............................................................................... 114 Poslovne aplikacije ............................................................................................ 117 Baze podataka .................................................................................................... 121

Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB ................................ 125 NET management - administracija i menadžment računarskih mreža .............. 129 WEB programiranje i design ............................................................................. 136 Digitalna ekonomija (E-business, E-commerce, E-banking) ............................. 141 Internet marketing .............................................................................................. 144 MbIS - Management poslovnih informacionih sistema ..................................... 147 RDBMS (SQL admin. & CASE alati) ............................................................... 151 Zaštita računarskih i poslovnih sistema ............................................................. 155 Ekspertni sistemi ................................................................................................ 158 Nauka o organizaciji .......................................................................................... 162 Business Intelligence (Data Warehousing, Data Mining, OLAP) ..................... 167 Osnove softverskog inženjeringa ....................................................................... 170

OSNOVNI PODACI:

Naziv studijskog programa 01.07.310. Inženjering informacionih tehnologija

engleski naziv Information Technology Engineering

Skračeni naziv FIT-CIT-IT

Vrsta (tip) studija

Panevropski univerzitet "APEIRON" obavlja prema tipu studija:

studije prvog ciklusa koje mogu biti o osnovne i o sub-specijalističke,

studije drugog ciklusa koji mogu biti o magistarske i o specijalističke,

doktorske studije trećeg ciklusa, programe cjeloživotnog učenja i programe stalnog stručnog osposobljavanja i usavršavanja.

Univerzitet obavlja prema vrsti studija:

redovne studije, proširene redovne studije i redovne-mentorske studije, a

prema načinu izvođenja studija:

obrazovanje u sjedištu, obrazovanje van sjedišta i studije "učenja na daljinu" (distant learning) odn. virtuelne

studije, kao i dozvoljene kombinacije ovih načina studiranja.

Studije "učenja na daljinu" obavljaju se u različitim naučnim oblastima koje su kompatibilne sa prirodom te vrste studija studija,

Prošireni redovni studij je redovan studij sa obnovljenom zadnjom godinom studija u kojoj student pohađa samo jedan semestar zbog ispunjavanja zaostalih ispitnih obaveza iz prethodnog školovanja ili zaostalih obaveza iz diferencijalnog programa.

Programe učenja na daljinu i programi cjeloživotnog učenja mogu se organizovati i van okvira studijskih programa za koje je Panevropski

Banja Luka: Bosna i Hercegovina/RS, Pere Krece 13, Pošt. fah 51 Banja Luka 78102; Studentska služba: Tel: +387 (0) 51 430 890; 430 892; 430 893; 430 894; Fax: 430 891; WEB mail: [email protected]; Rektorat: Tel: +387 (0) 51 430 920; Fax; 430 921; Vijeće za postdiplomske i doktorske studije: +387 (0) 51 430 978; E-mail: [email protected]; Management Panevropskog univerziteta – Upravni odbor & Direktor +387 (0) 51 430 940; fax 430 921; [email protected]; Biblioteka: +387 (0) 51 430 941; Travnik: Školska 23 Travnik 72270; Studentska služba: Školska 23, Tel: +387 (0) 30 519 750; 519 755; Fax: +387 (0) 30 519 759; E-mail: [email protected];

2

univerzitet dobio dozvolu za rad. Kandidati u sistemu cjeloživotnog učenja ili stručnog usavršavanja nemaju status studenta.

Cjeloživotno učenje i stalno stručno osposobljavanje i usavršavanje će se sprovoditi u okviru organizacionih jedinica za ostvarivanje obrazovne i naučno-istraživačke djelatnosti ili u okvirima specijalizovanih strukovnih akademija.

Studijskim programom koji organizuje i izvodi dvije ili više visokoškolskih ustanova koje imaju dozvolu za rad, stiče se zajednička diploma (tzv. joint degree).

Institucije koje izvode/admin. program

Panevropski univerzitet "APEIRON" Banja Luka – ustanova koja je nosioc (registrovala) program

Fakultet informacionih tehnologija Banja Luka – organizaciona jedinica koja izvodi program

Jezici izvođenja nastave Jezici naroda BiH

Stručni, akademski, odn. naučni naziv zanimanja:

Šifra Naziv zanimanja Engleski naziv I Isprave koje imaju status diplome

a/ Bachelor stepen prvog ciklusa u trajanju od 3 godine (6 semestara) – 180 ECTS

2131216 Diplomirani inženjer informacionih tehnologija Bachelor of Information Technologies (B.IT)

b/ Studije prvog ciklusa – subspecijalističkog stepena u trajanju od 4 godine (8 semestara) – 240 ECTS

2131217 Diplomirani inženjer informacionih tehnologija – specijalista računarskih nauka

Bachelor of Information Technologies – specialist of Computer Science (B.IT - spec CS)

c/ Magistarske (master) studije drugog ciklusa u trajanju od ukupno 5 godina (10 semestara) – 300 ECTS (sa odbranom magistarskog rada)

2131218 2131228

Magistar informacionih tehnologija (ili računarskih nauka) - u odabranoj oblasti matičnosti studijskog programa

Master of Information Technologies (or Computer Science) – in the field of…(M.IT)

d/ Doktorske studije trećeg ciklusa u trajanju od 3 godine (6 semestara) -180 ECTS (prethodno završene magistarske studije i odbranjen doktorski rad)

2131219 Doktor računarskih nauka u odabranoj oblasti matičnosti studijskog programa PhD of Computer Science – in the field of …

2131220 Počasni doktor nauka u oblasti matičnosti studijskog programa (Doctor honoris causa) PhD Honoris Causa in Information Technologies

e/ Zajednička diploma o završenim školovanju određenog stepena (sa registrovanom stranom ustanovom)

213121 6-9

Zajednička diploma informacionih tehno-logija (ili računarskih nauka) – stepena ...

Joint Degree of Information Technologies (or Computer Science) (bacheolor, master, PhD)

II Isprave koje nemaju status diplome

a/ Certifikat (svjedočanstvo) o završenim četvero-semestralnom školovanju – 120 ECTS

2131045 Menadžer poslovne informatike u parcijalnom dodiplomskom školovanju Associate degree of Information Technologies

b/ Specijalističke studije drugog ciklusa u trajanju do godine dana

2131227 Specijalista informacionih tehnologija (ili računarskih nauka) u odabranoj oblasti matičnosti studijskog programa

Specialist in filed of ...

c/ Uvjerenje/svjedočanstvo/certifikat o završenom programu cjeloživotnog obrazovanja / stručnog obrazovanja i usavršavanja / strukovne akademije

3

2131225 Uvjerenje/svjedočanstvo/certifikat o završenom programu ... u oblasti informacionih tehnologija (ili računarstva)

Certificate / credentials on finalized program in Information Technologies (or Computer Science)

OPIS PROGRAMA:

Obrazovni i profesionalni ciljevi stud. programa

Savremeni svijet ulazi u informatičku civilizaciju u kojoj su najznačajniji resursi informacije i sredstva za akviziciju, prenos, obradu i disemenaciju informacija. Mediji postaju faktički informatički servisi a Internet postaje univerzalni multimedijalni mega-medij razmjene i plasiranja informacija u interaktivnom obliku. Gutembergova galaksija štampane riječi, prerasta u digitalni makrokosmos informacionog highway-a, a sposobnost snalaženja u novoj "civilizaciji treptaja" postaje ključni element kompetitivnosti pojedinaca i cijelih društvenih zajednica. Bitno redefinisan pojam informacije i mogućnosti pronalaženja i adekvatnog korištenja odgovarajuće informacije utiče i na obrazovne potrebe svakog pojedinca a time i redefiniše sve aspekte pedagoškog rada: metodiku, didaktiku, obrazovnu tehnologiju, obrazovni sistem.

Znanje i informacije predstavljaju najznačajniji resurs savremenog razvijenog zapadnog društva čiji su strateški ciljevi zamjena klasične proizvodne ekonomije sa ekonomijom usluga u kojoj intelektualne usluge imaju ključnu ulogu.

Studijski program "Inženjering informacionih tehnologija" dizajniran je u skladu sa zahtjevima integracije visokog školstva u jedinstveni evropski prostor obrazovanja - posebno u oblasti primjene informacionih i telekominikacionih tehnologija. Proces iniciran Bolonjskom deklaracijom oslanja se, u oblasti ICT, na saradnju fakulteta u okviru Evropske mreže u visokom obrazovanju.

Stoga je misija Fakulteta informacionih tehnologija:

Osnivanje kompetentne visoko-školske institucije bazirane na nastavnim planovima i programima savremenih računarskih, mrežnih i komunikacionih tehnologija, čiji je osnovni cilj da se ponude duboka i operativna znanja iz naučnih područja računarskih nauka, informacionih tehnologija, informacionih sistema, računarskog inženjeringa, i nastavničke informatike kao i sposobnosti u praktičnim primjenama savremenog menadžmenta.

Postizanje obrazovnog procesa u skladu sa najvišim standardima, koji postoje u Evropskoj Uniji, omogućavajući nastavak studija u nekoj od zemalja EU,

Implementiranje savremenog didaktičkog pristupa kroz diajalog-sistem i mentorski podržan proces studiranja, koji kombinuje osnovne studije sa praktičnim angažovanjem studenata na terenu i studentskim istraživačkim radovima. Takva diploma može da bude nostrifikovana u bilo koje vrijeme od strane kvalifikovane evropske institucije.

Angažovanje nastavnog osoblja sa naučnim dignitetom i kompetencijama, koje je sposobno da preuzme rizik i odgovornost za revitalizaciju ekonomije i društvenu tranziciju BiH, te da aktivnom participacijom u prenošenju znanja i savremenim metodama nastavnog procesa doprinesu kreiranju humanog i socijalnog kapitala koji će predstavljati viziju budućnosti ove zemlje i njenih konstitutivnih naroda.

Studenti se takođe upoznavaju i sa skupom osnovnih instrumenata za podršku poslovnom procesu, organizacionim i komunikacionim vještinama, zajedno sa

4

sposobnošću da analiziraju i struktuiraju probleme poslovne organizacije. Da bi postigli ove obrazovne ciljeve u studiju prvog ciklusa studenti treba da iskuse različite tipove nastavnih metoda kao što su tradicionalna predavanja i vježbe, seminari, istraživački seminari, projektni zadaci, pedagoške radionice, problemski orjentisane radionice, laboratorijska nastava, demonstracioni časovi, studentska praksa i praktičan rad, radno orjentisane vježbe, izrada modela, rad na terenu, istraživački rad i rješavanje relativno jednostavnijih praktičnih funkcionalnih problema preduzeća u okruženju. Povezano sa tim studenti treba da prođu i različite metode procjene znanja kojima se dokumentuju postignuti obrazovni ishodi. To znači da obrazovni ishodi predmeta treba da budu postignuti odgovarajučim nastavnim i ispitnim metodama, gdje studenti prezentuju ne samo nivo svoga osnovnog znanja, već i svoju sposobnost da koriste instrumente za podršku poslovnom procesu, da organizuju svoj rad, da komuniciraju u kontekstu svoga rada i da argumentuju rezultate. To znači da obrazovna ustanova treba da koristi mnoštvo različitih metoda procjene znanja i postignuća studenata, već tokom studija prvog ciklusa, a naročito da procjenjuju metode kojima se unapređuju organizacione, komunikacione i sistemske kompetencije studenata. Nakon studija prvog ciklusa, studenti bi trebali da imaju mogućnost zaposlenja, mobilnosti u daljim studijima, ili mogućnost kasnijeg uključivanja u sistem "učenje za život".

Nastava drugog ciklusa se bazira na jezgrenim znanjima prvog ciklusa. Prema nastavnom usmjerenju može da bude vertikalna, horizontalna ili interdisciplinarna što zavisi od znanja koja su stečena tokom studija prvog ciklusa. U drugom ciklusu, kao i u prvom, koriste se različiti nastavni i ispitni metodi kojima se stimuliše ne samo preuzimanje znanja u predmetnim oblastima, već takođe i priprema studenta da pronalaze relevantne instrumente za rješavanje problema, kao i njihovu sposobnost da se organizuju i komuniciraju i konačno da budu u stanju da prezentuju rješenje problema u širem poslovnom kontekstu.

Kompetencije/obrazovni ishodi stud. programa

Diplomirani studenti inženjeringa informacionih tehnologija će uglavnom biti involvirani u informatičkim aspektima poslovnih organizacija u kojima rade, u planiranju i menadžmentu informacionih resursa, projektovanju informacionih sistema njegovoj zaštiti i održavanju. Istovremenom, zahvaljujući značajnom poslovnom programu uključenom u kurikulum studija informacionih tehnologija, studenti če biti osposobljeni i da preuzmu standardne menadžerske i ekonomske funkcije organizacija za koje rade. To vodi prema fokusiranju ka sljedečim generičkim sposobnostima koje su neophodne u različitim tipovima organizacija i različitim oblastima kako bi diplomirani studenti bili pripremljeni za stalne i ubrzane promjene poslovnog okruženja.

Generičke sposobnosti studenta pretpostavljaju:

a/ Sposobnost analize (koja pretpostavlja sposobnosti):

Identifikacije poslovnog okruženja u kojem se odvija rješavanje problema;

Definisanje pretpostavki i ciljeva za rješavanje problema; Utvrđivanje resursa i kompetencija koji su neophodni da bi se riješio

problem;

b/ Sposobnost izbora;

Sposobnost donošenja odluka; Svijest o stepenu neizvjesnosti i rizicima koji su vezani za donošenje

odluke; Uviđanje implikacija i konsekveci koje donosi izbor;

5

Sposobnost argumentovanja i odbrane odluke.

c/ Sposobnost implementacije pretpostavlja:

Planiranje i organizaciju za izvršenje poslova / zadataka Odgovarajuće podešavanje parametara Izbor opcije i donošenje odluke Argumentovanje i sprovođenje odluke Razumjevanje i svjesnost Vještine rukovođenja

Rezime predmetno-stručnih i generičkih kompetencija

PRVI CIKLUS

Ključne predmetno-stručne kompetencije Ključne generičke kompetencije

Studenti treba da budu sposobni da:

° Da pokažu poznavanje osnova i istorije svoje glavne studijske oblasti/discipline;

° bazično znanje profesije ° bazično znanje studijske

oblasti ° Da pokažu (izraze) stečeno

osnovno znanje na koherentan način;

° sposobnost donošenja odluka ° vještine komunikacije

° Da u taj kontekst uključe nove stručne infrormacije i interpretacije;

° sposobnost rada u interdisciplinarnim timovima;

° Da pokažu razumjevanje ukupne strukture studijske oblasti i povezanost sa naučnim disciplinama;

° kapacitet da primenjuju znanje u praksi,

° kreativnost

° Da pokažu da razumiju i da mogu primjeniti metode kritičke analize i teorijskog razvoja u svojoj studijskoj oblasti;

° sposobnost upravljanja informacijama

° (sposobnost pronalaženja i analize informacija iz različitih izvora)

° Da ispravno primjenjuju odgovarajuće disciplinarne metode i tehnike;

° osnovne kompjuterske veštine ° sposobnost adaptacije novim

uslovima ° Da pokažu razumjevanje

metoda istraživanja u odgovarajućoj oblasti;

° kapacitet da urade usmenu i pisanu prezentaciju na maternjem jeziku

° Da pokažu da razumiju eksperimentalna testiranja i posmatranja na kojima su bazirane naučne teorije.

° istraživačke sposobnosti ° kapacitet da uči ° sposobnost samostalnog rada

DRUGI CIKLUS


Studenti treba: ° Da imaju dobra znanja o sposobnost analize i sinteze

6

specijalizaciji unutar discipline ali na višem nivou. To znači da student treba da poznaje najnovije teorije, interpretacije, metode i tehnike;

sposobnost rješevanje problema sposobnost samokritike znanje drugog jezika

° Da budu sposobni da kritički prate i interpretiraju najnoviji razvoj u teoriji i praksi;

etička opredjeljenost

° Da imaju dovoljno kompetencija u okviru tehnika nezavisnih istraživanja i da budu sposobini da interpretiraju rezultate na višem nivou;

° Da budu sposobni da urade originalni doprinos unutar kanona same discipline u formi završne teze;

° Da pokažu kreativnost i originalnost u rješavanju

TREČI CIKLUS


Studenti treba: ° Da demonstriraju sposobnost da

izvedu nezavisno, originalno i u konačnici objavljivo istraživanje u jednoj ili više naučnih područja koja se odnose bilo na fundamentalna ili na primjenjena saznanja;

Ekspertne vještine u specifičnim naučnim područjima

Istraživačke sposobnosti Creativnost Uvažavanje razlika i multikulturalizma

Sposobnosti kritike i samokritike

Generički deskriptori studija prvog i drugog ciklusa prema definisanim obrazovnim ishodima koji su usvojeni na Bergenskoj konferenciji (19-20 May 2005): Kvalifikacije koje obilježavaju završetak prvog ciklusa dodjeljuju se studentu koji:

posjeduje pokazano znanje i razumjevanje studijske oblasti, stečeno produžetkom opšteg srednjoškolskog obrazovanja, i koje je podržano naprednim nastavnim sredstvima, na nivou koji uključuje i određene aspekte poznavanja savremenih dostignuča u toj studijskoj oblasti;

može da primjeni znanje i razumjevanje studijske oblasti na način koji pokazuje profesionalni pristup u radu i struci, i ima kompetencije koje demonstrira kroz promišljanje i iznošenje argumenata i rješavanje problema u svojoj studijskoj oblasti;

ima sposobnost da prikupi i interpretira relevantne podatke (obično u svojoj stručnoj oblasti) kako bi formirao stručno mišljenje koje uključuje i implikacije koje ti stavovi mogu da imaju na relevantne društvene, naučne ili etičke teme;

7

može da prenosi informacije, ideje, probleme i rješenja, bilo stručnoj bilo laičkoj publici;

razvio je sposobnost učenja koja je neophodna da bi, sa visokim nivoom samostalnosti, mogao da nastavi naredni nivo studija.

Kvalifikacije koje obilježavaju završetak drugog ciklusa dodjeljuju se studentu koji:

posjeduje pokazano znanje i razumjevanje koji su izgrađeni na, i proširuju i/ili povećavaju, znanja koja su uobičajeno povezana sa prvim ciklusom, i koja obezbjeđuju osnovu i mogućnost za originalnost u razvoju i/ili primjeni ideja, često u istraživačkim kontekstima;

može da primjeni znanje, razumijevanje i sposobnosti rješavanja problema u novom, nepoznatom okruženju u okviru šireg (ili multidisciplinarnog) konteksta vezanog za njegovu studijsku oblast;

ima sposobnost uvezivanja znanja i rukovanja sa kompleksnim situacijama, te da formuliše sudove na osnovu nedovoljnih ili ograničenih informacija, uvažavajuči pritom društvenu i etičku odgovornost koja je vezana za primjenu tih znanja i sudova;

može da jasno i nedvosmisleno prenese zaključke, saznanja i obrazlo-ženje teze koju podupire, stručnoj ili laičkoj publici;

posjeduje sposobnost učenja koja mu dozvoljava da nastavi studij na način koji može da bude široko samo-organizovan i autonoman.

Kvalifikacije koje obilježavaju završetak trečeg ciklusa dodjeljuju se studentu koji:

posjeduje pokazano sistematsko razumjevanje studijske oblasti i ekspertnog nivoa istraživačkih vještina i metoda u toj naučnoj oblasti;

posjeduje pokazanu sposobnost da zamisli, projektuje, implementira i prilagodi ključni istraživački proces sa potrebnim akademskim integritetom;

napravio je doprinos kroz originalno istraživanje koje proširuje granice znanja i izradom bitnog pisanog djela, koje zaslužuje nacionalno ili međunarodno recenzirano objavljivanje;

sposoban je za kritičku analizu, procjenu i sintezu novih i kompleksnih ideja;

može da komunicira u vezi činjenica iz svoga područja i stručnosti na nivou šire naučne zajednice ili društva u cjelini;

očekuje se da je u stanju, da u društvu baziranom na znanju, promoviše u akademskom i profesionalnom kontekstu, tehnološka, društvena i kulturna unapređenja.

Deskriptori studija prvog ciklusa IT inženjeringa:

Studenti bi trebali da su u stanju:

1. Da koriste i procjenjuju alate za analizu informacionog sistema kompanje i interakcije sa njenim poslovnim okruženjem;

2. Da rade u specifičnim oblastima razvoja, implementacije i održavanja informacionih resursa kompanije i da do određenog novoa specijaliziraju tu oblast;

3. Da naprave vezu sa ostalim funkcijama u preduzeću 4. Da poseduju samosvijest 5. Da argumentuju principe koje koriste u pronalaženju rješenja za

probleme uglavnom na operativnom i taktičkom nivou;

8

6. Da odbrane predloženo rješenje; 7. Da su pripremljeni za donošenje odluka uglavnom na operativnom i

taktičkom nivou. Deskriptori studija drugog ciklusa IT Inženjeringa:

Studenti bi trebali da posjeduju:

1. Kompetencije prvog ciklusa 2. Vještine koje im omogućavaju da učestvuju u donošenju strategijskih

odluka; 3. Sposobnosti za vođeno istraživanje; 4. Sposobnost samostalnog i nezavisnog rada 5. Vještinu holističkog (sinergijskog) prosuđivanja i sposobnost kritične

procjene strategijskih odluka; 6. Vještinu da se sprovedu neophodne promjene; 7. Međunarodnu mobulnost i razumjevanje različitih kultura.

Program IT Inženjeringa zasniva se na sledećim opštim principima koji utiču na obrazovne ishode:

Informatika je oblast koja se proteže znatno preko granica računarske tehnike. Pojedinačne discipline koje pokrivaju sa računarske nauke ne mogu da pokriju puni opseg predmeta koji čine informatički kurikulum;

Kompjuterske nauke svoje osnove baziraju na širokom mnoštvu različitih disciplina. Od studenata se zahtjeva da prihvate koncepte iz mnogih različitih naučnih disciplina i da nauče da integrišu teoriju i praksu;

Brza promjena računarskih nauka zahtjeva stalan uvid u promjene u kurikulumu;

Razvoj nastavnih programa uvažava primjenu ICT u pedagoškoj praksi i promjene u samoj pedagoškoj tehnologiji kao i znaćaj cjeloživotnog učenja;

Pored fundamentalnih znanja svi studenti stiču i određene ključne vještine;

Znanja su bazirana na međunarodnim iskustvima; Edukacija uključuje profesionalnu praksu kao integralnu komponentu

dodiplomskih studija;

SPECIFIČNE KOMPETENCIJE programa proizilaze iz nastavnih modula studijskog jezgra u oblasti poslovne informatike, informacionih tehnologija, ekonomije i menadžmenta što podrazumjeva poznavanje tehnološkog okruženja kako bi studenti mogli da efikasno koriste respektivne informatičke resurse i druge ekonomske instrumente razumjevajući pri tom parametre makro/mikro – ekonomskog okruženja i identifikujući uticaje ovih elemenata na poslovnu organizaciju i poslovne funkcije. To podrazumjeva sposobnost identifikovanja bitnih karakteristika i funkcionalnih područja primjene informacionih tehnologija u praksi poslovnih organizacija i ustanova kako bi bili sposobni da definišu promjene u poslovnoj organizaciji i da se izbore sa promjenama u poslovnom okruženju.

Studenti su obučeni da razumjevaju detalje poslovnih funkcija, tipove poslova i poslovnih operacija, specifičnosti različitih tipova i veličina preduzeća, geografskih regija, poslovnih sektora i da povežu ove faktore sa osnovnim znanjima. Kompetencije analize, sinteze i kritičnog promišljanja u

9

poslovnim i menadžerskim oblastima omogućavaju uspješno upravljanje kompanijama (alati i koncepti), planiranje, kontrolu i reviziju poslovne organizacije i izradu konsultantskih planova.

Studenti takođe preuzimaju osnovne kompetencije u sporednim područjima koja su indirektno vezana za poslovni proces kao što su: mikro i makro ekonomije, marketing-menadžment istraživanja, preduzetništvo, poslovni ugovori, tehnologija i inženjering – razumjevanje tehnološke pozadine poslovnih procesa i veza sa istraživanjem tržišta, tehnološka predviđanja, socijalna i marketing psihologija, matematički i statistički metodi i alati.

U oblasti poslovne logistike studenti preuzimaju kompetencije vezane za upravljačko računovodstvo, menadžment hartija od vrijednosti, različite instrumente plačanja, poslovanje u berzama, špediciju i distribuciju.

Savladane vještine:

Nastavni program studija informatike karakteriše primjena i izučavanje naprednih i savremenih informacionih tehnologija koje predstavljaju vrh tehnološkog domena i čije savladavanje upotpunjuje kompetencije i vještine koje posjeduju diplomirani studenti na ovom studijskom programu:

Interoperabilnost; Objekt-orjentisano programiranje; Korištenje sofisticiranih i intuitivnih API - aplikacionih programskih

modula (Application Program Interface) za naprednu komunikaciju korisnika sa kompjuterskim sistemom;

Relacione baze podataka (RDBMS) Kompleksno uvezani "embedded" sistemi; World Wide Web i njegove primjene; Internet orjentisane i hardverski transparentne mrežne (networking)

tehnologije; Grafika i multimedija; Interaktivan karakter računarskih tehnologija (Human-computer

Interaction); Softverska sigurnost; Tehnologije zaštite, enkripcije i bezbjednosti softvera; Različiti aplikacioni domeni i distribuirane obrade;

Obrazovni ishodi bi trebali studentima da daju vještine da formulišu:

° Pitanja koja se odnose na pozadinu problema; ° Istraživačka pitanja; ° Metodologiju rješavanja problema ° Analizu problema ° Zaključke vezane za elaboriranje problema ° Preporuke vezane za rješavanje problema ° Izvore za dalju elaboraciju problema ° Orkestriranje i harmoniziranje timova koji rješavaju problem ° Prezentaciju problema i komunikaciju u vezi sa problemom

Na osnovu obrazovnog profila menadžera informacionih tehnologija, specijaliste računarskih nauka i profesora informatike u domenu diplomskog i postdiplomskog studija Univerzitet je kreirao veliki broj operativnih i primjenjenih usmjerenja/specijalizacija, koje kvalifikuju studente za stručne i upravljačke poslove u malim porodičnim preduzećima, srednjim kompanijama i velikim poslovnim sistemima, bankama, specijaliziranim marketing agencijama, investicionim fondovima, konzultantskim agencijama, te firmama

10

koje se bave informacionim tehnologijama (softverski, hardverski, mrežni i WEB inženjering, Internet service-providing i marketing).

Diplomirani studenti i diplomirani studenti-specijalisti Fakulteta informacionih tehnologija su osposobljeni za prestižna zanimanja kao što su: menadžeri revitalizacije i reinžinjeringa preduzeća u krizi, menadžeri poslovnih informacionih sistema i informacionih sistema javne uprave, menadžeri poslovnih finansija i investicioni menadžeri, savjetnici za tržišno poslovanje, poreze i berzansko poslovanje, menadžeri odnosa s javnošću, komunikologe, sistem-analitičare i projektante informacionih sistema, softver-divelopere i WEB dizajnere, menadžere za održavanje informacionih sistema i računarskih mreža, eksperte menadžmenta proizvodnih IS, menadžere kontrole kvaliteta, stručne saradnike na istraživanju i planiranju, te savjetnike za kontrolu i reviziju tržišnog poslovanja.

U okviru studija stvoreni su temelji za doživotnu profesionalnu mobilnost i permanentni stručni razvoj.

Sadržaj programa:

Nastavni plan osnovnog diplomskog trogodišnjeg studija sastoji se od 36 predmeta od kojih 27 predmeta čini obavezni a 9 predmeta čini izborni program. U okviru obaveznog programa 7 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama (od kojih su dva predmeta strani jezici), 13 predmeta čine "jezgreni" studijski program, 5 predmeta čine kolaterarni program preuzet iz drugih studijskih grupa, a 2 predmeta su specijalistička u matičnoj oblasti.

Predmeti zajedničkih osnova (7 predmeta) i predmeti studijskog jezgra (13 predmeta) čine matično (strukovno i kvalifikaciono) jezgro studijske grupe (ukupno 20 predmeta).

Nastavni plan diplomskog četverogodišnjeg specijalističkog studija se sastoji od 48 predmeta od kojih 35 predmeta čini obavezni, a 13 predmeta čini izborni program. U okviru obaveznog programa 7 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama, 14 predmeta čine "jezgreni" studijski program, 6 predmeta čine kolaterarni program preuzet iz drugih studijskih grupa, 2 predmeta spadaju u grupu opštestručnih predmeta, a 6 predmeta su specijalistički u matičnoj oblasti.

Profili stepena I ciklusa "IT inženjeringa":

Da bi se realizovali ciljevi ovog studijskog programa pretpostavlja se sljedeća taksonomija poslovnih studija:

1. Predmeti studijskog jezgra 1.1. Informacione tehnologije;

o CS-Računarske nauke o IT-Informacione i mrežne tehnologije o IS-Informacioni sistemi o CE-Kompjuterski inženjering o DB-Menadžment informacijama o CG- Računarska grafika

1.2. Poslovne i menadžerske discipline; 1.3. Pomočne funkcije kao što su

1.3.1. Metodologija i organizacija; 1.3.2. Menadžment ljudskih resursa; 1.3.3. Finansije i računovodstvo; 1.3.4. Strateško upravljanje

2. Predmeti koji produbljuju znanje (sa mogućim orjentacijama na)

11

vertikalno produbljivanje horizontalno produbljivanje interdisciplinarno produbljivanje

3. Predmeti opštih sposobnosti (vještina) nezavisni od matičnosti studija insturumentalne kompetencije (lične)

a. Ekonomika (mikro i makro) b. Kvantitativne metode (matematika, statistika i dr.); c. Teorija odlučivanja d. Ekspertni sistemi

Interpersonalne kompetencije a. Jezici (kao zasebni predmeti ili integrisani u ostalim

predmetima); b. Komunikacione vještine/sposobnost prezentacije/timski rad

Sistemske kompetencije (vještine koje se prenose) a. studentski radovi (seminarski, pristupni, diplomski), praksa,

klinika itd.) b. pedagoške radionice

Studijsko jezgro znači uvid u osnovne teorije i funkcije neophodne da bi student radio kao diplomirani ekonomista/menadžer u određenoj organizaciji.

Produbljivanje znanja znači proširenje i/ili produbljivanje uvida u teorije i funkcije poslovne organizacije.

Sistemske kompetencije se odnose na vještine koje omogućavaju diplomiranim studentima da uspješno obave radne zadatke, te da su u stanju da sagledaju cjelinu organizacije odn. da vide posljedice uticaja pojedinih funkcija organizacije prema cjelini i prema njenom poslovnom okruženju.

Magistarske studije II ciklusa fokusiraju se na predmete koji produbljuju znanje sa mogućim orjentacijama, bilo u vertikalnom pravcu, gdje studenti ulaze u dubinu predmetnog područja studija prvog ciklusa, ili u horizontalnom pravcu, što znači da studenti dodaju nova predmetna područja poslovne ekonomije svom studiju drugog ciklusa, ili idu na diversifikaciju odn. interdisciplinarni studij, što znači uključivanje predmeta i oblasti koje nisu direktno povezani sa poslovnom orjentacijom kao npr. marketing psihologija ili poslovni inženjering. Magistarski program sadržava ključnu komponentu teze koja uobičajeno uključuje jednu ili više poslovnih područja određene konkretne poslovne oblasti.

NAPOMENA: Plan studija i programski sadržaji pojedinačnih naučnih disciplina koje čine jegro kompjuterskih nauka razrađeni su prema standardima i programima "Computing Curricula 2001 Computer Science", međunarodno priznate profesionalne organizacije "IEEE - Computer Society of the Institute for Electrical and Electronic Engineers" u saradnji sa asocijacijom "ACM - Association for Computing Machinery, koje je izradio zajednički tim "The Joint Task Force on Computing Curricula", kao svjetski standard akreditacije ovih programa.

Osnovne studijske/matične oblasti:

Šifra Naziv naučne oblasti Engleski naziv

2.09.01. Kompjuterski inženjering (arhitektura i organizacija računarskih sistema)

Computer Engineering (Computer Architecture and Organization)

2.09.02. IS-Informacioni sistemi Is - Information Systems

12

2.09.02.007. Sistem-analiza i logički dizajn Analysis and Logical Design

2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema Information Systems Design

2.09.02.011. Implementacija informacionih sistema – poslovnih, bankarskih, javne uprave, obrazovnih Systems Implementation and Testing Strategies

2.09.03. Baze podataka (menadžment informacija) Databases (Information Management)

2.09.03.025. Business Inteligence (Data Warehousing, Data Mining, OLAP) i ekspertni sistemi

Business Inteligence (Data Warehousing, Data Mining, Olap) & Expert Systems

2.09.06. Softverski inženjering (programski jezici) Software Engineering (Programming Languages)

2.09.07. CAD tehnologije CAD Technologies

2.09.08. Računarske komunikacije Computer Communications

2.09.08.001. NET management - administracija i menadžment računarskih mreža

Net-Centric Computing – Administration and Management of Computer Networks

2.09.08.007. WEB programiranje i design WEB Programming and Design

2.09.08.013. E-poslovanje i Internet marketing E-Business

2.09.09. Računarska grafika Computer Graphics

2.09.10. IT- Informacione tehnologije IT - Information Technologies

2.09.11.001. Osnove teorije sistema i upravljanja General Systems Theory

2.09.11.002. Teorija odlučivanja i kvantitativne metode Decision Theory & Quantitative Methods

2.09.11.005. Teorija informacija Information Theory

2.09.11.007. Projektni Menadžment Project Management

2.09.11.011. Kriptografija Cryptography

2.09.11.013. Diskretne matematičke strukture Discrete Structures (Ds)

2.09.11.015. Numerički metodi i operaciona istraživanja Computational Science and Numerical Methods (CN)

2.09.11.021. Nauka o organizaciji Organization Science

USLOVI ZA UPIS

U prvu godinu osnovnih studija može se upisati lice koje ima završeno četverogodišnje srednje obrazovanje u entitetima BiH i disktriktu Brčko ili ekvivalentno obrazovanje u inostranstvu, pod uslovom da je uplatilo upisninu odn. školarinu prema Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu, koja donosi Upravni odbor Univerziteta.

Kandidat prilikom upisa zaključuje Ugovor o studiranju kojim obje ugovorne strane, Panevropski univerzitet "APEIRON" i student koji se upisuje, preuzimaju obaveze i stiču određena prava u procesu studiranja.

U zavisnosti od vrste srednje škole, te nastavnog plana i programa koji je realizovan u srednjoj školi, koju je završio kandidat za upis na Panevropskom univerzitetu "APEIRON", upisani kandidati mogu imati različit raspored obaveznih predmeta u prvom i drugom semestru. Odluku o rasporedu obaveznih predmeta u zavisnosti od prethodnog obrazovanja donosi Rektor Univerziteta ili dekan Fakulteta na prijedlog Senata Univerziteta ili Naučno-nastavnog vijeća.

Učenici koji su srednju školu završili u inostranstvu moraju da prethodno izvrše nostrifikaciju diplome srednje škole u Ministarstvu prosvjete i kulture Republike Srpske.

Stranac se upisuje u prvu godinu studija pod istim uslovima kao i državljanin Republike odn. BiH, uz dokaz da je platio upisninu i školarinu prema Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu, koja donosi Upravni odbor Univerziteta.

Univerzitet raspisuje Konkurs za upis studenata na odgovarajućoj školskoj godini u svim studijskim grupama ili za pojedine studijske grupe u svim ili samo pojedinim tipovima i vrstama studija odn. studijskim ciklusima, na osnovu odluke Upravnog odbora Univerziteta i uz prethodno pribavljeno mišljenje Senata Univerziteta. Konkursom se utvrđuje

13

broj kandidata za upis na odgovarajuće studijske cikluse, tipove i vrste studija odn. studijske programe prema raspoloživim kapacitetima Univerziteta i uz zadovoljavanje predviđenih parametara kvaliteta studija. Univerzitet može da raspisuje više konkursa za prijem studenata u istoj školskoj godini sve do popune planiranog broja studenata i ukoliko termin konkursa ne ugrožava parametre kvaliteta studija.

Za upis na prvu godinu studija prvog ciklusa kandidati ne polažu prijemni odn. kvalifikacioni ispit ukoliko je broj prijavljenih kandidata na javnom konkursu za upis studenata manji od broja kandidata koji su planirani za upis na prvu godinu studija i koji su naznačeni u Konkursu. Kandidati koji su konkurisali za upis na prvu godinu studija prvog ciklusa polažu kvalifikacioni ispit ukoliko je broj prijavljenih kandidata veći od planiranog broja kandidata za upis. Kvalifikacioni ispit obuhvata znanja iz opšte kulture i programskih sadržaja srednjeg obrazovanja. Kvalifikacioni ispit se polaže u pismenoj formi.

Kandidati koji su upisani na Univerzitet prolaze test inteligencije i test opštih i specifičnih sposobnosti i sklonosti, i poslovni interviju kojima se ocjenjuju njihove preferencije, što služi kao podloga za mentorsko izvođenje obrazovanja i usmjereno vođenje karijere u okviru Centra za vođenje karijere studenta.

Upis na studije koji Panevropski univerzitet "APEIRON" organizuje po osnovu Sporazuma sa drugim visokoškolskim ustanovama iz zemlje i inostranstva vrši se u skladu sa pravilima koja su definisana tim Sporazumima i u skladu sa zakonskim propisima koji važe u Republici Srpskoj i BiH.

Panevropski Univerzitet "APEIRON", prije raspisivanja konkursa za upis novih studenata, definiše i javno objavljuje visinu naknade za studiranje i cijenu usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu, a koji se odnose na troškove studija za jednu školsku godinu. Visina naknade za studiranje i cijene usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu zavise od konkurentske sposobnosti visokoškolske ustanove, parametara tržišta obrazovnih usluga i tržišta troškova u oblasti visokog obrazovanja, te od realne kupovne moći različitih kategorija korisnika usluga Panevropskog univerziteta. Naknade za školarine mogu da variraju zavisno od studijske grupe koju upisuje kandidat, tipa studija, obima dopunskih obrazovnih usluga, godine studija, geografske regije u kojoj se nalazi mjesto boravka kandidata ili drugih parametara koji utiču na tržišnu poziciju Panevropskog univerziteta i njegovih organizacionih jedinica u kojima se organizuje studijski proces. Student ne može da upiše narednu školsku godinu ukoliko nije izmirio sve finansijske obaveze prema Univerzitetu iz prethodnih godina. Članovi uže porodice radnika zaposlenih na Univerzitetu i uže porodice članova Upravnog odbora i Nadzornog odbora Univerziteta, studenti iz porodica iz kojih na Panevropskom univerzitetu studira više od jednog člana uže porodice, talenti koji su postigli visok uspjeh u prethodnom školovanju, studenti koji na Panevropskom univerzitetu studiraju više obrazovnih ciklusa u kontinuitetu, studenti koji se prvi put upisuju na neki od Fakulteta Panevropskog univerziteta ili na studijske programe koje organizuje Panevropski univerzitet i upis obave u rokovima predviđenim za prvi upisni termin, studenti koji uplate cijeli iznos školarine prije početka tekuće školske godine, kao i druge kategorije korisnika usluga Univerziteta koje utvrdi Upravni odbor Univerziteta svojim posebnim odlukama, imaju pravo na odgovarajuće popuste/povlastice u plaćanju obaveza prema Univerzitetu u skladu sa kriterijumima razrađenim u Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu.

Lista predmeta sa okvirnim sadržajem, matičnošću i metrikom

Kompletna lista predmeta studijskog programa, sa metrikom studija prema kategorijama nastavnih aktivnosti u kojima su razdvojeni kontakt časovi, vježbe i treninzi, seminarski i studentski radovi, pedagoške radionice, stručna i klinička praksa, sati individualnog i grupnog učenja i istraživanja izvora, te pregled predmeta po semestrima i školskim godinama sa sumarnim podacima metrike studija na nivou semestra, školske godine, trogodišnjeg, 6-to semestralnog studija i četverogodišnjeg, 8-mo semestralnog studija, data je u prilogu (1) ovog programa u vidu Nastavnog plana studijskog programa "Inženjeringa informacionih tehnologija".

U prilogu (2) Nastavni programi studija "Inženjeringa informacionih tehnologija", dat je pregled programskih sadržaja svakog pojedinačnog predmeta sa podacima o organizacionoj jedinici u okviru koje se izvodi nastavni predmet, katedri kojoj pripada predmet, funkcionalna oblast predmeta, nivou apstraktnosti i tipu predmeta prema kriteriju obaveznosti, matičnosti premeta prema naučnoj oblasti, naučnom polju i užoj naučnoj oblasti kojoj pripada predmet, specificiranju obrazovnih i profesionalnih ciljeva, kompetencija/obrazovnih ishoda, savladanih vještina u okviru predmeta, detaljnom opisu sadržaja predmeta, metrici izvođenja predmeta sa specificiranim satima prema kategorijama i vrstama nastavnih aktivnosti, jezicima izvođenja nastave za predmet, definisanim preduslovima za pristup (izučavanje predmeta odn. polaganje ispita) predmetu, detaljno opisanoj metodici izvođenja predmeta, načinima evaluacije rada studenata na predmetu i izvorima za učenje podjeljenim na kategorije: osnovna literatura, dopunska literatura, časopisi i Internet (WEB) izvori, koji su

14

formatirani sa podacima traženim prema akademskim zahtjevima za korektno citiranje.

METODIKA IZVOĐENJA PREDMETA

Prilikom izvođenja programskih sadržaja u edukativnoj praksi Univerziteta primjenjuju se metodološki principi kojima se podstiče zamjena obrazovanja orjientisanog ka "poučavanju" obrazovanjem orjentisanim ka "učenju".

Principi koji obezbjeđju primjenu ove paradigme su:

o Promjena uloge nastavnika od osobe koja struktuira znanje, poučava i artikuliše ključne koncepte, te nadzire i upravlja radom studenta, prema ulozi nastavnika kao pratioca, savjetnika i motivatora koji omogućava da student sagleda značaj i mjesto određene naučne discipline u sistemu znanja, posreduje u razvijanju sposobnosti razumjevanja i primjene znanja u kontekstu željene kvalifikacije, preuzima ulogu medijatora ličnih interesa i preferencija studenta, koji sagledava vrijednosti i specifične sposobnosti studenta i praznine u znanju i prethodnom kurikulumu studenta, te na osnovu tih uvida asistira studentu u kritičnoj selekciji didaktičkih materijala i izvora i organizaciji obrazovnih scenarija i situacija;

o Obrazovanje orjentisano ka studentu i njegovim stvarnim mogućnostima i sposobnostima učenja - zahtjevajući veći stepen učešća (interakcije) studenta u nastavi da bi se kod studenta razvile sposobnosti samostalnog upravljanja izvorima informacija i sposobnost evaluacije informacija u različitim oblicima;

o Redefinisanje ciljeva obrazovanja uzimajući u obzir potrebe društvene zajednice za određenim obrazovnim kompetencijama i kvalifikacijama i mogućnostima zapošljavanja.

o Dodavanje indikatora sa većim stepenom mjerenja učinaka obrazovnog procesa, koji omogućavaju i veću pedagošku relevantnost prilikom evaluacije znanja;

o Promjena u pristupu obrazovnim aktivnostima kroz podsticanje ličnog sistematskog učešća studenta u individualnoj i grupnoj pripremi relevantnih pedagoških sadržaja, u ličnim i grupnim prezentacijama tih sadržaja i u kontinuiranom sagledavanju rezultata učenja, te povratnoj vezi u procjeni pedagoških sadržaja na relaciji student - edukativno okruženje - profesor;

o Promjena u organizaciji procesa učenja kroz razvoj inovativnih načina participacije studenata u obrazovnom procesu u vidu promjene konteksta učenja, promjene pristupa organizaciji učenja, uključivanja koncentrovanih programa, racionalizacije predmeta, definisanja fleksibilinijih i operativnijih programa i primjene fleksibilnijih pedagoških metoda obrade predmeta, obezbjeđujući neposredne konsultacije i direktnu podršku studentima.

Oblici i metode kojima se ostvaruje nastavno-edukativni proces za sve vrste studija impliciraju ostvarivanje uslova za visoku motivaciju studenata, aktivan odnos studenata kroz multidimenzionalnu interakciju i participaciju u nastavnom procesu i ostvarivanje nastavnog procesa u vidu pedagoške radionice u kojoj studenti aktivno rade na gradivu i ostvaruju efikasne modele interaktivnog pedagoškog komuniciranja i planirane pedagoške ishode bilo samostalno, bilo u međusobnoj interakciji i uz pomoć nastavnog osoblja.

Na univerzitetu se primjenjuju sljedeći oblici i metode pedagoškog rada:

Redovno izvođenje predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Tokom predavanja student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima Katedre nadležne za predmet koji se obrađuje i ima pravo na redovne konsultacije sa nazivnim profesorom odn. može da se obrati za tutorsku podrška koja se organizuje u slučaju problema pri savladavanju nastavnih sadržaja odn. potrebe studenta za dodatnim radom zbog nedostatka odgovarajučih predznanja za predemt koji se izučava. Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj

15

formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava se u cjelini izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Sistem kompjuterski podržanog učenja koji se primjenjuje na Univerzitetu/Collegu uključuje odgovarajući multimedijalni obrazovni softver (Learning Management System), primjenu računarskih simulacija, individualno sticanje znanja korištenjem računarskih, multimedijalnih i mrežnih tehnologija, stalnu povratnu informaciju o napredovanju studenata i realnije vrednovanje procesa sticanja i akvizicije znanja i vještina, korištenje mrežnih i internet didaktičkih medija za istraživanje izvora iz različitih oblasti i za empirijska istraživanja uz upotrebu adekvatnog softvera. Tokom izvođenja predavanja vrše se stalne evaluacije progresa u radu studenta sa procjenama njegovog akceptiranja nastavnih sadržaja i dubinskog razumijevanja predmeta učenja. Aktivno učešće studenata u nastavi se boduje i predstavlja jedan od izvora konačne ocjene studenta.

Studentima su obezbjeđeni odgovarajući udžbenici za večinu predmeta u izdanju Panevropskog univerziteta. Osnovni udžbenici nalaze se na raspolaganju studentima prije početka obrade samog predmeta o čemu se sistematski vodi računa u Centru za izdavačku djelatnost Panevropskog univerziteta. Univerzitet je registrovan kao izdavačka kuća i samostalno izdaje veliki broj udžbenika i knjiga (predstavlja trećeg izdavača u RS u 2006 godini). Univerzitet podupire cijelim arsenalom različitih podsticaja i pozitivnih mjera izradu udžbenika i ostalih didaktičkih materijala od strane nastavnog osoblja angažovanog na univerzitetu. Ovakav odnos prema izdavanju udžbenika je nametnula potreba zbog nedostatka udžbenika za određene predmete obzirom da se nastavni plan poslovne ekonomije razlikuje od klasičnih ekonomskih studija i obzirom da je nastavni plan rađen prema zapadnim uzorima, kao i zbog nedostatka udžbenika koji su formatirani prema zahtjevima bolonjskog interdisciplinarnog studija koji pretpostavlja reinženjering nastavnih programa. Literatura ili udžbenici koji nisu obuhvaćeni u izdavačkoj delatnosti Univerziteta nalaze se u biblioteci Univerziteta.

Na univerzitetu se primjenjuje i mentorsko vođenje studenata kao specifičan vid nastavnog procesa, bilo da je student obavezan da pribavi mišljenje mentora za pojedine ključne odluke odn. akcije tokom studija za koje je Statutom univerziteta predviđeno mentorsko savjetovanje studenta, bilo kao vid nastavnog procesa u kojem mentor preuzma obavezu vođenja i nadziranja studeneta tokom studija.

Izvođenje vježbi, praktikuma i trening sesija namjenjenih za praktičnu obradu programskih sadržaja, sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre. Pojedine vježbe se vrše u kabinetima i laboratorijama koje su opremljene na Panevropskom univerzitetu. Zadaci za vježbanje (Problem Sets), u pojedinim predmetima, kao vid satruktuiranog i nadziranog individualnog rada studenta, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta), prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studentima tokom vježbi, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene. Međutim, nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na predmetu, ali mogu da koriguju naviše ili naniže postignutu ocjenu za jedan stepen. Rješenja za zadatke za vježbanje se objavljuju i dostavljaju studentima odmah nakon isteka vremena za predaju zadataka predmetnom nastaviku. Zadaci koji su dostavljeni nakon tog vremena ne

16

prihvataju se.

Timski rad u rješavanju problema. Vježbe za pojedine predmete organizovane su tako da studenti samostalno rješavaju problemske zadatke u manjim timovima 5-7 studenata. Saradnik u nastavi ili asistent je u ulozi trenera, obezbjeđujući studentima savjete i objašnjenja ukoliko su neophodni. Studenti dolaze na vježbe pripremljeni obzirom da se nastava predmetnih sadržaja koji se vježbaju u vidu problemskih zadataka odvija prije termina vježbi.

Na univerzitetu se kao specifični oblici vježbi primjenjuju repetitoriji gdje asistenti odn. saradnici u nastavi pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta ili konverzatoriji u kojima studenti produbljuju znanje iz posebnih područja tako da izlažu pojedine teme o čemu se vodi rasprava.

Univerzitet ohrabruje studente na kolaborativni rad i grupno učenja na isti način na koji se organizuje obrada nastavnih problema i vježbi u kontaktnom dijelu nastave. Grupe za učenje mogu da budu izvrstan način za perfekcioniranje programske građe predmeta. Međutim, domaći rad koji je dodjeljen studentu i koji je predmet evaluacije, kao što su seminarski radovi, problemski zadaci, projekti, zadaci za vježbanje, studentska praksa moraju da se izrade samostalno bez kopiranja tuđih rješenja. Ukoliko se moraju navoditi izvori tada se obavezno primjenjuju akademski standardi citiranja. Ukoliko je rješenje odn. zadani rad studenta, rezultat rada više studenata, tada se moraju citirati svi učesnici u rješenju odn. radu. Takođe, moraju se navesti i svi ostali izvori koje student koristi mimo materijala za učenje koji je definisan nastavnim programom i/ili materijala koji je distribuiran studentima. Univerzitet obeshrabruje studente, ali ne zabranjuje, korištenje ispitnih i problemskih pitanja i zadataka iz ranijih školskih godina, koje su studenti pribavili na razne načine. Međutim, student je u takvim prilikama dužan da navede korištenje takvog materijala kao izvora u rješavanju domačih zadataka, odn. zadanih studentskih radova. Izostavljanje takvih navoda će se smatrati "plagijarizmom" i može da bude predmet sankcionisanja.

Plagijarizam, varanje na ispitima, i slična anti-intelektualna ponašanja su ozbiljno narušavanje akademske etike i bit če sankcionisano. U svakom slučaju, Panevropski univerzitet razumije pritisak koji student trpi zbog potrebe da blagovremeno izvrši sve svoje obaveze i uspješno završi školsku godinu, te će Panevropski univerzitet na takve incidente reagovati izbalansirano. Vjerujemo da je iskustvo aktivnosti rješavanja problema u manjim timovima ključno iskustvo u savladavanju specifičnog simbolički orjentisanog gradiva.

Vježbe izvodi, programira, organizuje i nadzire voditelj vježbi koji može da bude iz reda nastavnog osoblja ili saradničkog osoblja. Tokom vježbi, student u saradnji sa voditeljem vježbi, izrađuje stručni izvještaj, koji ocjenjuje voditelj vježbi. Aktivno učešće u rješavanju problema na vježbama i stepen pripremljenosti studenta za učešće na vježbama, kao i stručni izvještaj sa vježbi, boduju se i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene studenta.

"Online Tutor" servis omogućava odgovore na pitanja studenata vezana za gradivo koje je obrađeno u nastavnom odn. sedmičnom bloku, koji se upučuju sistemom učenja na daljinu ili WEB mailom saradniku u nastavi ili predmetnom nastavniku. Sastoji se od direktnih i jasnih pitanja vezanih za nejasne sadržaje u indivudualnoj obradi predmetnog bloka iz izvora za učenje. Pitanja vezana za jedan nastavni odn. sedmični blok u okviru ovog servisa mogu da se postave samo do početka obrade narednog bloka. Pitanja vezana za bilo koji dio gradiva mogu da se postave tokom predmetnih konsultacija koje se za nastavni predmet organizuju u planirano i zakazano vrijeme. Postavljena pitanja i odgovori pojavljuju se na WEB stranici predmeta u FAQ sekciji (često postavljena pitanja).

Osim postavljenih pitanja, studenti mogu da ovim putem komentarišu izvore za učenje tako što će uz referencu određene stranice odn. citiranog dijela izvora za učenje u najkraćem objasniti zašto se ti dijelovi po proceni studenta veoma teški, iznenađujući ili nerazumljivi. Ovim putem student može da predloži da se taj dio gradiva dodatno obradi.

Seminari i seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa temama koje zadaje nazivni profesor iz širih programskih okvira predmeta iz kojeg se piše rad. Seminarskim radovima,

17

uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti seminarskog rada. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.

Seminarski radovi moraju zadovoljiti metodološke kriterije akademske pismenosti, standarde korektnog citiranja, zahtjeve minimalnog "obima rada" i zahtjeve "sadržaja rada" definisane sa mentorom odn. predmetnim nastavnikom prilikom zadavanja teme.

Radovi moraju da budu veći od minimalnog obima koji iznosi 7 stranica standardno-formatiranog teksta. Rad metodološki i po sadržaju mora da odgovara zahtjevima teme. Rad ne smije biti doslovno prepisan iz izvora, već se svi citati moraju referencirati.

Seminarski ili pristupni radovi, obima od najmanje 20 stranica standardno-formatiranog A4 teksta, koji su izrađeni po propisanoj metodologiji i sadržajem obezbjeđuju najvišu ocjenu (A – 10 – izvrstan) bodovati će se u ECTS sistemu sa 3 ECTS kredit-boda, koji se upisuju u studentsku knjižicu – indeks u sekciji "Ostale forme rada studenta".

Ovi radovi će se publikovati na WEB stranici univerziteta i kandidovati za objavljivanje u godišnjem Zborniku radova Panevropskog univerziteta. Svaki profesor može da kandiduje za eksterno bodovanje i objavljivanje ne više od 10 % studentskih seminarskih odn. pristupnih radova u okviru jedne generacije studenata iz predmeta na koje je izabran.

Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju studenata. Na univerzitetu se primjenjuju i specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis), kao i "psihološke radionice" namjenjene za produbljivanje i razvoj interpersonalnih i intrapersonalnih sposobnosti i vještina studenata.

Sistem VIP panela (very important person) i okruglih stolova, kao i tribine za menadžment implementirane kroz rad u sekcijama;

Simulacije u kojima se simulira realna situacija nastala primjenom naučenih znanja i vještina, simulacije sa podjelom uloga (role-playing games), simulacije u vidu modeliranja realnih situacija i odnosa koje omogućavaju da studenti izdvajaju bitne elemente predmeta predstavljenog modelom i da misaonim aktivnostima dolaze do njihove strukture i funkcija elemenata strukture omogućavajući misaone operacije analize i sinteze. Simulacije predstavljaju završnu fazu ostalih interaktinih formi rada u kojoj se sumiraju zaključci prethodnih faza tako da studenti moraju da kreativno primenjuju znanja i veštine prethodno stečene kroz predavanja, radionice i treninge.

Konsultativna i instruktivna nastava koja se primjenjuje za male grupe studenata, vanredne studente, u nastavi "jedan na jedan" i za studente u postdiplomskoj i doktorskoj školi.

Sistem ljetnih instruktivnih kampova koji se primjenjuju u organizaciji seminara i tribina, te u postdiplomskoj i doktorskoj školi.

Klinička i stručna praksa, stručni radovi i stručni projekti studenata će se obavljati u partnerskim ustanovama, poslovnim organizacijama, kliničkim laboratorijama odn. u ovlaštenim samostalnim laboratorijama. U sastavu prakse student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre. Tokom obavljanja stručne prakse studenti izrađuju stručne izvještaje koje ocjenjuje voditelj prakse. Zadatak voditelja prakse i studenta je da obezbjedi savladavanje i primjenu specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na programske sadržaje predmeta. Specifičan oblik stručne prakse je "interna praksa" koju će studenti obavljati u stručnim jedinicama organizovanim na Univerzitetu kao što su: College Business inkubacioni centar, Centar za vođenje karijere - College Career Guidance Centre, Centar za odnose sa javnošću - College Public Relation Centre, Institut za integralni menadžment, reinženjering i tranziciju.

Mali studentski "poslovni" projekti u okviru College Business-inkubacionog centra namjenjenog

18

za inicijalizaciju studentskih preduzetničkih projekata u formi malog biznisa u okviru kojeg se obezbjeđuje agregacija mikro-finansijske podrške preko "Obrtnog fonda za novo zapošljavanje".

Studentska "akciona istraživanja" kao idealna, fleksibilna forma aktivne participacije svih učesnika u istraživanju usmjerenom prvenstveno ka razumjevanju pojava (a manje prema naučnom objašnjavanju). Specifičnost akcionih istraživanja je da se akcijom djeluje na fenomen, ali se u toku istraživanja mijenjaju i parametri akcije zavisno od promjena izazvanih na fenomenu koji se istražuje, u skladu s ciljem istraživanja (saznavanje mijenjanjem i mijenjanje saznavanjem).

Učešće u naučnim istraživanjima tokom studija. Stručne i rekreativne ekskurzije. Dopunska obuka za sticanje vještina koje su neophodne u savremenom poslovanju (ECDL-European

Computer Driving Licence, kursevi dopunskog stranog jezika, daktilografija, odnosi sa javnošču, novinarstvo, sportske aktivnosti) za koje studenti dobijaju odgovarajuće certifikate u prilogu osnovne diplome.

Mogućnost sticanja "minor" kvalifikacije i odgovarajuće sekundarne diplome kroz individualno i slobodno kreiranje izbornog programa.

Domaća i međunarodna takmičenja (kao "moot court" u pravnim naukama ili takmičenje iz retorike itd.).

Problematiziranje konkretne realne prakse društva u tranziciji radi sticanje znanja za: otvaranje novog sopstvenog preduzeća, preuzimanje vođenja porodičnog preduzeća, osposobljavanje za revitalizaciju i obnovu preduzeća u procesu tranzicijskog reinžinjeringa, uvođenja savremenih korporativnih metoda vođenja poslovnih sistema, prodaje znanja na otvorenom tržištu.

Na univerzitetu se stimulišu sljedeće metode učenja:

Aktivno učešće na predavanjima; Čitanje knjiga i/ili stručnih časopisa radi memorisanja nastavnih sadržaja; Istraživanje relevantnih izvora u biblioteci ili putem Interneta; Izrada pregleda literature i/ili izvora za učenje; Izrada vlastitih rekapitulacija prerađenog materijala iz različitih izvora; Naučiti kako da se samostalno postavljaju problemi, kao i kako da se rješavaju problemi postavljeni

od strane nastavnika; Izvođenje relativno kompleksnih istraživanja malog obima; Vježbe tehničkih ili laboratorijskih vještina; Vježbe profesionalnih vještina (zdravstvene njega, predavanja itd.); Izrada istraživačkih izvještaja ili dizertacija sa postupno rastučom metodološkom težinom (u smislu

veličine i kompleksnosti); Kolaborativni rad sa drugim studentima u smislu zajedničke izrade izvještaja, rješavanja postavljenih

zadataka ili izrade rada; Priprema i izvođenje oralne prezentacije, bilo u grupi, bilo individualno; Konstruktivni kriticizam vlatitog rada i rada drugih sa produktivnim korištenjem kritike; Predsjedavanje ili pristustvovanje sastancima seminarskih grupa i konverzatorija; Grupno učenje u kojem student moderira rad grupe ili aktivno učestvuje u radu grupe; Rad u uslovima vremenskog ograničenja da bi se postigli planirani rokovi; Razmjenjivanje pitanja ili saznanja sa drugima studentima koristeči kreativno različite medije;

19

PROHODNOST – kriterijumi i uslovi prenosa ECTS bodova

Između različitih studijskih programa može da se vrši prenos ECTS bodova. U skladu sa principom cjeloživotnog učenja i priznavanja prava na obrazovanje kao osnovnog ljudskog prava, Univerzitet će omogućiti produžetak školovanja i neće diskriminisati studente koji prelazi sa drugog univerziteta, ili studente koji imaju diplomu iz prethodnog školovanja, ili studente koji imaju položenih ispita u prethodnom školovanju po bilo kom osnovu (diploma stečena u nekoj od republika bivše Jugoslavije, diploma stečena u višoj školi, diploma stečena u školi koja je prestala sa radom, politička struktura predavača itd.) u skladu sa matičnim oblastima Univerziteta.

Studentu koji u toku godine prelazi sa drugog univerziteta, ili studentu koji ima položenih ispita u prethodnom školovanju priznaju se položeni ispiti odlukom Rektora odn. dekana Fakulteta, a na osnovu prijedloga Komisije za priznavanje ispita. Komisiju za priznavanje ispita imenuje Rektor Univerziteta. Za rad komisije student je dužan da uplati naknadu predviđenu u Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Univerzitetu.

Priznavanje ispita iz prethodnog školovanja vrši se na osnovu uvida u ovjerene i autentične dokumente kojima se dokazuje plan i program prethodnog školovanja, položeni ispiti i ostvareni uspjeh kao što su: prepis ocjena, uvjerenje o položenim predmetima sa postignutim ocjenama, original studentske knjižice, dodatak diplomi (diploma supplement), transcript of records i drugi dokumenti koji imaju svojstvo javne isprave i koji su utvrđeni zakonskim i podzakonskim aktima.

Komisija priznaje studentu položene ispite iz onih nastavnih predmeta koji se po sadržaju prema svom nastavnom programu preklapaju bar 50 % sa nastavnim programom odgovarajućeg predmeta koji se izučava na Panevropskom univerzitetu "APEIRON". Prilikom priznavanja pojedinačnih ispita Komisija na osnovu uvida u nastavne programe, te na osnovu kriterijuma dodjele ECTS bodova na Panevropskom univerzitetu određuje i ECTS bodovnu vrijednost predmeta koji se priznaje.

Broj alociranih ECTS bodova za pojedinačnu predmetnu jedinicu (nastavni predmet, modul, seminar itd.) utvrđuje se proporcijom u kojoj je odnos između radnog opterećenja predmetne jedinice (workload) prema ukupnom fondu sati rada školske godine, jednak odnosu ECTS bodova alociranih za tu predmetnu jedinicu prema ukupnom propisanom godišnjem fondu ECTS bodova (koji iznosi 60).

Metodologija primjene i visina dodjeljenih kredita je usklađena sa preporukama ECTS - European Credit Transfer System. Radno opterećenje za pojedinu predmetnu jedinicu (workload) utvrđuje se prema metodologiji razrađenoj u studiji "Tuning Educational Structures in Europe" – Socrates Programme - University of Groningen-2003 koja uključuje uporednu procjenu baziranu na evaluaciji radnog opterećenja od strane predmetnog nastavnika, ali i procjenu i evaluaciju radnog opterećenja od strane studenata.

Univerzitet u praksi prenosa ECTS bodova takođe primjenjuje i preporuke iz direktiva EU o priznavanju visokoškolskih isprava Directive 89/48/EEC i Directive 92/51/EEC koje se odnose na opšti sistem priznavanja visokoškolskih isprava stečenih u najmanje trogodišnjem trajanju.

Kako bi podržao proces mobilnosti studenata Univerzitet izdaje dodatak diplomi (Diploma Supplement) svojim diplomiranim studentima na jednom od jezika naroda BiH i na engleskom jeziku.

Panevropski univerzitet u postupku transfera ECTS bodova i priznavanja visokoškolskih isprava u cilju nastavka školovanja takođe primjenjuje preporuke ENIC Network (European Network of Information Centres) i NARIC Network (National Academic Recognition Information Centres).

PREDUSLOVI za upis predmeta

Potreba definisanja uslova pristupa predmetu pojavljuje se iz dva razloga:

o uslovi su sastavni dio opisa studijskog programa ili nekog od dokumenata koji proizilazi iz opisa studijskog programa (kao npr. "diploma supplement");

o procesiranjem uslova sprečavaju se zloupotrebe ili slučajne greške koje može da načini ovlaštena osoba u nekoj od transakcija koje se vrše sa studentima (kao npr.: upis studenta, prelazak sa druge

20

visokoškolske ustanove, prelazak sa drugog studijskog programa u okviru iste ustanove i dr.);

Uslovi za pristup predmetu (prerequisites & requirements) strukturno se razlikuju od uslova za pristup studijskom programu. Definisanje ovih uslova je bitno kod polaganja diferencijalnog programa od strane studenata i kod izbora predmeta iz drugih studijskih programa. Takođe, predstavljaju osnovu za određene obrade (kao npr. obrada spiskova studenata podobnih za pristup polaganju ispita), te se moraju razrađivati u okviru nastavnih programa i drugih akata na Univerzitetu odn. moraju se operativno razraditi sa stanovišta automatske obrade podataka.

Uslovi mogu biti izraženi minimalnim nivoom stručne spreme odn. završene/upisane godine studija, ili odgovarajućim nivoom akademskih zvanja osobe koja je položila ispit odn. sa odgovarajućim nivoom obrazovne ustanove u kojoj je ispit položen. Uslovi upisa/pristupa se mogu odnositi i na ispunjavanje uslova vezanih za polaganje kvalifikacionog ispita. Navedeni uslovi su formalne prirode. Kao suštinski uslov pristupa predmetu pojavljuje se skup određenih predznanja koja posjeduje student, što je uslov za razumjevanje programskih sadržaja predmeta i efikasnu obradu navedenog predmeta. Utvrđivanje nivoa i sadržaja potrebnih predznanja u ranijem predbolonjskom sistemu visokog obrazovanja definisalo se odgovarajućom godinom studija, tako da student ne bi mogao da polaže ispite iz tekuće upisane godine dok ne bi položio sve ispite iz diferencijalnog programa. Prethodne završene godine studija kao uslov pristupa odgovarajućem predmetu su previše širok i nedovoljno precizan uslov.

Uobičajena praksa večine visokoškolskih ustanova u EU i SAD je da se uslov pristupa predmetu definiše skupom predmeta koji daju potrebna prethodna znanja neophodna za razumjevanje i efikasnu obradu predmeta. Ovaj uslov se kod nekih etabliranih univerziteta (posebno u SAD) dopunjava dodatnim zahtjevima postizanja određene ocjene iz pojedinih predmeta studijskog jezgra neophodnih za vertikalnu prohodnost na studiju.

Panevropski univerzitet se opredjelio za slično rješenje. Uslovi pristupa predmetu se definišu skupom prethodno položenih predmeta čiji broj nije ograničen. Kao eventualni dodatni uslov predviđena je i mogućnost postizanja određene minimalne ocjene iz pojednih predmeta. Ovaj uslov se definiše na nivou nastavnog programa svakog pojedinačnog predmeta sa podacima o šiframa predmeta i nazivu predmeta koji su uslov za pristup određenom predmetu, postignutom ocjenom i dodatnim opisom.

Skup prethodno položenih predmeta može da se odnosi na predmete iz bilo koje prethodne godine studija. U ovom skupu se ne mogu referencirati predmeti iz budućih godina studija. Broj predmeta koji su uslov pristupa odnosnom predmetu može biti različit. Maksimalan teorijski broj predmeta je faktički jednak skupu svih predmeta iz svih prethodnih godina studija. Prethodno završene godine studija mogu da predstavljaju uslove pristupa studijskom programu, ali ne i pojedinačnom predmetu.

Ukoliko je dodatni opis uslova jedino polje koje je u slogu popunjeno, tada predstavlja samostalni opisni uslov. Modul znanja se ne obuhvata samostalno obzirom da je supsumiran u okviru predmeta (jer se modul znanja ne može preuzeti bez polaganja odgovarajućeg predmeta, seminara ili kursa).

Kao uslov za pojedine predmete prve godine studija, odn. za predmete koji ne zahtjevaju prethodno predznanje, definiše se završeno puno četverogodišnje srednjoškolsko obrazovanje, što je i generalni uslov pristupa visokom obrazovanju.

Prethodno školovanje u srednjoj školi može da bude uslov pristupa predmetu samo ukoliko se za pristup tom predmetu ne definišu posebni akademski uslovi (prethodno položeni predmeti).

Način izbora predmeta iz drugih studijskih programa

U skladu sa opredjeljenjem Panevropskog univerziteta APEIRON da primjeni sve aspekate Bolonjskog procesa i da uvede savremeni evropski pristup nastavnim programima studija, uveden je pored obaveznog još i izborni i fakultativni program koji zajedno čine jedinstven studijski program akademske godine studija. Studentu je omogućena sloboda i inicijativa da samostalno odabere izborne i fakultativne predmete u okviru multidisciplinarnih studijskih grupa, stičući specifična znanja i vještine i dizajnirajući na taj način samostalno dio svog studijskog programa.

Odgovarajućim izborom predmeta iz drugih studijskih programa odn. izborom predmeta u okviru

21

izbornog programa student može da postigne sljedeće ciljeve u individualizaciji vlastitog studija:

da stekne specifična znanja odn. vještine koji nisu u okviru njegovog obaveznog programa, a za koje ima lični afinitet odn. koje će mu trebati u nastavku studija i u profesionalnoj karijeri;

da realizuje interdisciplinarni studij kombinujući različite šire naučne oblasti tokom studija, potvrđujući time svestranost vlastite ličnosti;

da u kombinaciji sa fakultativnim programom u režimu intenzivnog studija odn. uz dodatni semestar na kraju studija stekne pored osnovne diplome i drugu diplomu u komplementarnoj studijskoj oblasti;

da stekne odgovarajuću subspecijalizaciju u okviru svoje studijske grupe čiji se naziv referencira u tekstu osnovne diplome;

da tokom studija lakše prelazi sa matične studijske grupe na druge studijske grupe locirane na drugim fakultetima Panevropskog univerziteta smanjujući diferencijalni program koji se komisijski definiše prilikom prelaska na nekomplementarne studijske grupe;

da se kroz izborni program pripremi za nastavak studija u zemlji ili u inostranstvu.

Ukoliko se izabrani predmet realizuje u okviru redovnog i obaveznog programa u pojedinim studijskim grupama pojednih fakulteta Panevropskog univerziteta, tada se student slobodno priključuje toj grupi i u okviru iste grupe savladava sve nastavne obaveze predviđene za taj predmet. Svi studenti Panevropskog univerziteta imaju pravo da realizuju svoj izborni odn. fakultativni program bez obzira na kojem Fakultetu odn. na kojoj organizacionoj jedinici se oranizuje navedeni predmet. U realizaciji tog programa studenti imaju sva prava kao da su upisani na istom Fakultetu. U tom slučaju izborni predmet za studenta predstavlja drugi predmet u okviru nekog od ciklusa blok-nastave. Ukoliko se realizacija izbornog programa vremenski preklapa sa rasporedom obaveznog programa kojeg student ima u istom nastavnom bloku, tada obavezni program ima prioritet, a student savladava izborni program prema rasporedu za vanredne studenate. Student mora da vodi računa o parametrima rasporeda predmeta koje je odabrao kao svoje izborne predmete.

Raspored podrazumjeva sljedeće parametre: globalnu vremensku komponentu (raspoređivanje pojedinog predmeta u nekom od blok-nastavnih ciklusa), lokalnu vremensku komponentu (sedmični raspored i pripadajuću dnevnu vremensku satnicu), kao i prostornu komponentu (odgovarajuću učionicu, kabinet ili drugi prostor u kojem su planirane određene nastavne ili slobodne aktivnosti za izabrani predmet).

Raspored podrazumjeva i "komponentu akademskog osoblja" koje je planirano za realizaciju odgovarajućeg predmeta. U tom pogledu studentima se preporučava da predmete ne biraju isključivo prema kriteriju "podobnosti" raspoređenog akademskog osoblja (strožiji ili fleksibilniji profesori) odn. prema specifičnoj težini predmeta, već prema vlastitim ciljevima definisanim prilikom individualizacije studija.

Ukoliko student propusti da učestvuje u nastavnom procesu pojedinih predmeta koje je izabrao kao svoje izborne predmete, fakultet NEMA OBAVEZU da naknadno organizuje nastavu iz tih predmeta. Studentu je ostavljena mogućnost da samostalno izrši pripremu iz navedenog predmeta i da pristupi svim ispitima koji se za navedeni predmet organizuju u redovnom i dopunskom ispitnom roku odn. u opštem septembarskom roku.

Ukoliko se izabrani predmet ne realizuje u redovnoj već u instruktivnoj odn. konsultativnoj nastavi tada se studentu isporučuje obim i vrsta nastavnih aktivnosti koje su planirane za ovaj vid nastave.

Izborni i fakultativni program studija predstavlja dio Nastavnog plana i programa Fakulteta i Univerziteta. Student je dužan da tokom realizacije prvog nastavnog ciklusa/bloka (do 20. novembra tekuće školske godine) odabere izborne predmete za tekuću školsku godinu i da svoj izbor verifikuje na odgovarajućem obrascu u studentskoj službi.

Prilikom odabira izbornih predmeta student mora da vodi računa o sljedećim kriterijima:

Broj odabranih predmeta mora da odgovara planiranom broju izbornih predmeta prema nastavnom planu studijske grupe. Student ne može da odabere manji broj predmeta od broja koji je planiran nastavnim planom. Ovaj broj se zavisno od Fakulteta i studijske grupe kreće od jednog do maksimalno

22

četiri izborna predmeta za jednu školsku godinu. Kvantitativni pregled broja izbornih predmeta sa njihovim težinskim faktorom izraženim u sumi ECTS kredit-bodova dat je u tabelarnom obliku u prilogu ovog Uputstva;

Izborni predmeti moraju biti vremenski transparentno raspoređeni u oba semestra jedne školske godine. To znači da student ne može izabrati sve izborne predmete za realizaciju u okviru jednog semestra, jer time ugrožava savladavanje obaveznog nastavnog programa u tom semestru (obavezni nastavni program svakog semestra se sastoji od minimalno četiri do šest predmeta);

Student ne može odabrati predmete koji su uslovljeni prethodnim znanjima, ukoliko ne posjeduje ta znanja. Ovaj kriterijum se u praksi realizuje tako da je u nastavnom planu izbornog programa za svaki izborni predmet navedena najranija godina studija u kojoj se taj predmet može izučavati. Predmet se ne može izabrati u ranijoj godini studija od godine specificirane prema ovom uslovu.

Student ne može da odabere predmete, koje već ima u nastavnom programu svoje studijske grupe, u višim godinama studija, kao obavezne. Izuzetak su predmeti 4.godine studija, obzirom da četvrta godina može da predstavlja i prvu godinu studija drugog ciklusa. Ukoliko student u nastavku školovanja produži na četvrtu godinu studija, tada mora da umjesto predmeta četvrte godine koje je položio tokom studija 1. ciklusa u izbornom programu, odabere neke dopunske izborne predmete.

Prilikom dizajniranja izbornog i fakultativnog programa studija primjenjen je fleksibilni pristup najveće moguće "razmjenjivosti" među predmetima različitih studijskih programa, tako da veliki broj studijskih programa mogu razmjenjivati predmete. Međutim, pojedini studijski programi, obzirom na prirodu studija, ne mogu razmjenjivati predmete.

U sljedećoj tabeli je Pregled izbornih oblasti prema studijskim grupama i mogučnostima razmjene izbornih predmeta

Kategorrija izborne oblasti

Fakultet poslovne ekonomije Fak. pravnih nauka

Fak. poslovne informatike Fakultet zdravstvene njege

Preduz. menadž.

Menadž. javne

uprave

Bankar-stvo,

fin. trg.

Opšte pravna grupa

Poslo-vno

pravo

Poslovna infor-

matika Nastavn. informat.

Sestrin-stvo

Mena-džment u zdravstvu

Fizio-terapija

Sani-tarni inž.

Diferencijalni studij zajedničkih osnova X X X X X X X X X X X

Oblast računarskih nauka X X X X X

Matično jezgro smjera "Preduzetnički menadžment"

X X X X X X

Matično jezgro smjera "Menadžment bankarstva, finansija i trgovine"

X X X X X X

Matično jezgro smjera "Menadžment javne uprave"

X X X X X X

Uže stručni predmeti iz oblasti opšteg menadžmenta

X X X X X X

Uže stručni i spec. predmeti u oblasti preduzetništva

X X X X X X

Uže stručni i spec. predmeti u oblasti bankarstva, finansija i trgovine

X X X X X X

Uže stručni i spec. X X X X X X

23

predmeti u oblasti javne uprave

Uže stručni i spec. predmeti u oblasti pravnih nauka

X X

Matično jezgro smjera "Sestrinstvo" X X X

Specijalistički predmeti iz oblasti "Sestrinstva" X X X

Spec. izborni predmeti iz oblasti "Sestrinstva" X

Matično jezgro smjera "Menadžment u zdravstvu"

X X X

Izborni predmeti iz smjera "Menadžment u zdravstvu"

X

Izborni predmeti iz oblasti poslovne ekonomije za zdravstveni menadžment

X

Matično jezgro smjera "Fizioterapija" X X X

Matično jezgro smjera "Sanitarni inženjering" X X X X

Izborni predmeti iz oblasti filologije X X X X X X X X X X X

Kriterijumi i način osiguranja kvaliteta

Univerzitet sprovodi kontinuirano na kraju svake školske godine postupak samovrednovanja i ocjenjivanja kvaliteta svojih studijskih programa, opštih uslova rada, rada organizacionih jedinica za ostvarivanje obrazovne djelatnosti, organizacionih jedinice za logistiku i funkcionalnih jedinice, kvaliteta nastave i rada nastavnog osoblja.

Samovrednovanje se sprovodi na način i po postupku propisanom Pravilnikom o osiguranju kvaliteta na Panevropskom univerzitetu "APEIRON".

Izvještaj o samovrednovanju i ocjeni kvaliteta Panevropskog univerziteta objavljuje se tako da je dostupan akademskom osoblju i studentima. Izvještaji o ocjeni kvaliteta rada akademskog osoblja u realizaciji pojedinačnih nastavnih planova i programa razmatraju se na Senatu Univerziteta i po pravilu nisu dostupni studentima.

Procedure planiranja i kontrole kvaliteta Panevropski univerzitet je razradio i uskladio prema preporukama Evropske asocijacije za obezbjeđenje kvaliteta u visokom obrazovanju ENQA - European Association for Quality Assurance in Higher Education u dokumentu "Standards and Guidelines for Quality Assurance in the European Higher Education Area" (prilog ministarske konferencije u Bergenu)

Obezbjeđivanje i vrednovanje kvaliteta na Panevropskom univerzitetu obuhvata kako djelatnosti koje se obavljaju integrisano na Univerzitetu, tako i djelatnosti organizacionih jedinica u sastavu Univerziteta.

Standardi za samovrednovanje i ocenjivanje kvaliteta Panevropskog univerziteta su:

1. Strategija obezbjeđivanja kvaliteta; 2. Način i postupci za obezbjeđivanje kvaliteta; 3. Organizaciona struktura za obezbjeđivanje kvaliteta;

24

4. Kvalitet studijskog programa; 5. Kvalitet nastavnog procesa; 6. Kvalitet naučnoistraživačkog i stručnog rada; 7. Kvalitet nastavnika i saradnika; 8. Kvalitet studenata; 9. Kvalitet udžbenika, literature, bibliotečkih i informatičkih resursa; 10. Kvalitet upravljanja Univerzitetom i organizacionim jedinicama u sastavu Univerziteta; 11. Kvalitet prostora i opreme; 12. Finansiranje; 13. Uloga studenata u samovrednovanju i proveri kvaliteta; 14. Sistematsko praćenje i periodična provjera kvaliteta

Za vrednovanje standarda utvrđuju se odgovarajući indikatori i instrumenti za procjenu stepena zadovoljavanja utvrđenih standarda. Radi obavljanja poslova samovrednovanja na Univerzitetu, obrazuje se Komisija za obezbjeđivanje kvaliteta na Univerzitetu. Zadatak komisije za samovrednovanje je da sprovodi utvrđenu strategiju obezbjeđivanja kvaliteta na Univerzitetu, a naročito:

da organizuje prikupljanje podataka na osnovu utvrđenih instrumenata i po utvrđenoj metodologiji, da sprovede anketu kojom će se vrednovati pedagoška aktivnost nastavnika jednom u toku svakog semestra,

da se stara o realizaciji utvrđenih mjera za unapređivanje kvaliteta i da predlaže organima Univerziteta mere unapređivanja kvaliteta.

Izvještaj o samovrednovanju Univerziteta sadrži:

- ocjenu ispunjenosti svakog pojedinačnog standarda kvaliteta, - ocjenu stanja na Univerzitetu u kontekstu vrednovanja kvaliteta svih aspekata rada Univerziteta, - dokumentovane podatke na osnovu kojih su izvedene ocjene, - opštu ocjenu ispunjenosti standarda, - mjere za poboljšanje kvaliteta.

Izvještaj o samovrednovanju usvaja Senat Univerziteta. Senat Univerziteta razmatra najmanje jedanput godišnje stanje na Univerzitetu i utvrđuje mjere koje je potrebno sprovesti radi unapređenja kvaliteta rada i otklanjanja uočenih slabosti.

Panevropski univerzitet je dana 20.06.2007. godine pristupio procesu uvođenja sistema kvaliteta po standardu ISO 9001:2000. Za proces uvođenja sistema kvaliteta imenovan je tim koji obavlja operativne poslove, dok je sa agencijom BH Quality sklopljen ugovor za stručnu podršku tom procesu.

Uslovi za prelazak sa drugih studijskih programa

U toku školovanja na osnovu odluke Rektora, student može preći sa jednog na drugi smjer / studijski program unutar Panevropskog univerziteta "APEIRON", ukoliko nije popunjen utvrđeni broj studenata za taj smjer. Student je dužan da položi sve predmete studijskog jezgra smjera na koji prelazi, a koje nema položene u okviru svoje prethodne studijske grupe.

Student takođe može da pređe sa druge visokoškolske ustanove na kojoj ima status studenta na Panevropski univerzitet tokom trajanja školske godine. Ukoliko student prelazi sa visokoškolske ustanove koja je matična iz istih naučnih oblasti u kojima je matičan i Univerzitet, tada student može da upiše na Panevropskom univerzitetu narednu godinu studija u odnosu na godinu studija koja mu je priznata na toj visokoškolskoj ustanovi.

Ukoliko student prelazi sa visokoškolske ustanove koja nije matična u istim naučnim oblastima u kojima je matičan i Univerzitet, tada student na Univerzitetu može da upiše onu godinu studija koja odgovara broju priznatih kredit-bodova i to:

o Minimum 40 priznatih kredit-bodova za upis u drugu godinu studija i o Minimum 90 kredit bodova za upis u treću godinu studija

Student je dužan da u daljem školovanju na Univerzitetu položi svu razliku ispita i da stekne broj kredit-

25

bodova predviđen za upis u naredne godine studija u skladu sa odredbama ovog Statuta.

Studenti koji imaju diplomu više škole ili studenti koji su stepenovali stečeno obrazovanje na nekom od fakulteta na području BiH i po tom osnovu posjeduju odgovarajuću javnu ispravu, mogu da produže školovanje na trećoj godini Fakulteta i studijskih programa koji su organizovani na Panevropskom univerzitetu "APEIRON", ukoliko je matičnost te više škole odn. visokoškolske ustanove u skladu sa matičnosti Fakulteta/studijskih programa Panevropskog univerziteta.

Matičnost više škole odn. visokoškolske ustanove, te usklađenost sa matičnosti Panevropskog univerziteta utvrđuje akademska komisija izabrana na Fakultetu/organizacionoj jedinici. Ukoliko Komisija utvrdi podudarnost matičnosti visokoškolske ustanove na kojoj je student stekao diplomu u prethodnom školovanju sa matičnosti Panevropskog univerziteta, studentu se omogućava produžetak školovanja na 5. semestru matičnog Fakulteta odn. studijske grupe Panevropskog univerziteta, te se na osnovu prethodnog obrazovanja studentu priznaje ulazni nivo od 120 ECTS kredit-bodova.

U postupku procjene usklađenosti matičnosti visokoškolske ustanove u kojoj je student stekao diplomu u prethodnom školovanju sa matičnosti Panevropskog univerziteta Komisija vrši vrednovanje studijskog programa te visokoškolske ustanove, te vrste i novoa postignutih znanja i vještina studenta u skladu sa članom 37. Statuta Panevropskog univerziteta i Zakonom o visokom obrazovanju Republike Srpske. Jednom izvršeno pozitivno vrednovanje studijskog programa važi za sve naredne slučajeve.

Studenti iz člana 1. dokazuju legalitet diploma iz prethodnog obrazovanja odgovarajućim dokumentima koji su prema zakonskim propisima priznati kao javne isprave, a koje je izdala visokoškolska ustanova ili drugi nadležni organ odn. ustanova.

Studenti koji su diplomu stekli na visokoškolskim ustanovama čija se matičnost djelimično podudara sa matičnosti Panevropskog univerziteta, mogu da produže školovanje na 5. semestru matičnog Fakulteta odn. studijske grupe Panevropskog univerziteta uz uslov polaganja diferencijalnog programa kojim se upotpunjava matično kvalifikaciono jezgro struke.

Akademska komisija za matičnost je dužna da jednoznačno definiše sadržaj diferencijalnog programa kojeg studenti polažu paraleleno sa programom nastavka školovanja. Ukoliko je diferencijalni program manji ili jednak broju izbornih predmeta predviđenih programom produžetka školovanja, tada diferencijalni program zamjenjuje izborni program studija. Ukoliko je diferencijalni program veći od izbornog programa, tada se poistovjećuje sa fakultativnim programom intenzivnih studija. Student po osnovu obaveznog i diferencijalnog programa ne može da stekne više od 75 ECTS kredit bodova tokom jedne školske godine u skladu sa članom 58. Statuta Panevropskog univerziteta.

Studenti koji su obrazovanje stekli na području bivše SFRJ mogu da produže školovanje na Panevropskom univerzitetu pod istim uslovima kao i studenti iz BiH u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju Republike Srpske. Studenti koji su obrazovanje stekli na području novonastalih država bivše SFRJ nakon 27. aprila 1992. godine mogu da produže školovanje na Panevropskom univerzitetu nakon prethodno sprovedenog postupka priznavanja strane visokoškolske isprave u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju.

Na osnovu prijedloga komisije, Dekan fakulteta izdaje odgovarajuće Rješenje o uslovima upisa i produžetka školovanja za studente koji produžavaju školovanje.

Studenti su dužni da do sticanja diplome prvog stepena steknu minimalno 180 ECTS kredit- bodova savladavajući program odgovarajuće studijske grupe iz 5. i 6. semestra i savladavajući program diferencijalnog studija ukoliko je takav program određen Rješenjem o nastavku školovanja na Panevropskom univerzitetu.

Ukoliko je student tokom svog prethodnog školovanja položio neki od predmeta koji se izučavaju u programu nastavka njegovog školovanja na Panevropskom univerzitetu, tada može da umjesto tog predmeta polaže neki od obaveznih stručnih predmeta navedene studijske grupe iz prethodnih godina. Zamjenu predmeta iz prethodnog stava odobrava dekan Fakulteta na osnovu posebnog pismenog zahtjeva studenta.

Obaveze studenata, dinamiku studiranja

26

Školska godina traje od 1. oktobra tekuće godine do 30. septembra naredne godine. Nastavna godina traje od 1. oktobra tekuće godine do 31. jula naredne godine. Mjesec septembar je namjenjen za polaganje propuštenih ispita. U mjesecu augustu su ljetni praznici u trajanju od 5 sedmica, a u mjesecu februaru su zimski praznici u trajanju od 2 sedmice.

Godišnja nastava se zavisno od studijskih programa i izbornih programa organizuje u najviše devet nastavnih blokova i/ili u dva semestra. Nastavni blokovi pojedinačno nisu veći od 6 sedmica. Zimski semestar traje 20 sedmica, a ljetni semestar 21 sedmicu. Po pravilu zimski semestar počinje 1. oktobra tekuće godine, a ljetni semestar počinje 1. marta naredne kalendarske godine.

Univerzitet će radno opterećenje studenata (workload) i obračun odgovarajućih ECTS bodova pojedinih predmetnih jedinica vršiti na osnovu slijedećih parametara metrike studija:

• Ukupno sedmično angažovanje studenata ................................................................. 40 sati • Broj časova nastave (kontakt-sati) semično .................................................... 20 < čas < 25 • Trajanje nastavnog bloka .................................................................................. < 6 sedmica • Trajanje semestra ........................................................................................... > 15 sedmica • Nastava I semestra počinje 01.10. tekuće godine) ............................................. 20 sedmica • Nastava II semestra (počinje od 01.03. naredne godine). .................................. 21 sedmica • Polaganje zaostalih ispita 01.09. – 30.09. naredne godine ................................. 4 sedmice • Ljetna pauza - raspust (01.08. – 31.08. naredne godine) .................................... 5 sedmica • Zimska pauza ...................................................................................................... 2 sedmice • Ukupno radnih sedmica u školskoj godini ........................................................ 45 sedmica • Ukupan fond sati rada (workload) školske godine .............................................. 1.800 sati • Ukupno sati rada (workload) po 1 ECTS .................................................................. 30 sati • Standardni godišnji broj ECTS bodova (evropska norma) ................................... 60 ECTS • Standardni semestralni broj ECTS bodova (evropska norma) ............................. 30 ECTS • Intenzivan studij (pune kalendarske godine) .................................................... < 75 ECTS • Diplomski – specijalistički rad (< 300 sati rada) ............................................... < 10 ECTS • Magistarski rad (< 900 sati rada) ...................................................................... < 30 ECTS

Ukupan broj kredit-bodova alociranih za pojedini predmet, edukativni modul ili pojedinačnu pedagošku aktivnost zavisi od vrste i karaktera predmeta, stepena apstrakcije predmeta i ukupnog radnog opterećenja predviđenog nastavnim programom, a neophodnog da bi se uspješno završio navedeni program i procjenila uspješnost studenta u savladavanju tog programa.

Osnovne studije prvog ciklusa na Panevropskom univerzitetu "APEIRON" traju šest (bachelor stepen) i osam (specialistički stepen) semestara.

Posebne specijalističke studije u trajanju od tri do osam mjeseci mogu se organizovati na Panevropskom univerzitetu "APEIRON" nakon završenog studija prvog ciklusa u četverogodišnjem trajanju.

Univerzitet u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju organizuje:

redovne dvosemestralne magistarske studije; i vanredne četverosemestralne magistarske studije

Univerzitet u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju i Pravilnikom o postdiplomskim i doktorskim studijama na Panevropskom univerzitetu, organizuje doktorsku školu iz naučnih disciplina za koje je matičan. Doktorske studije se organizuju prema posebnom programu i uključuju odgovarajuće naučno-istraživačke aktivnosti. Doktorske studije traju minimalno 6 semestara i pretpostavljaju akumulaciju od minimalno 180 ECTS bodova uz prethodno ostvaren obim studija od 300 ECTS bodova na osnovnim akademskim i magistarskim studijima.

Ostvarivanje prava i obaveza studenta u nastavnom procesu prati se u okviru semestra. Pri upisu svake školske

27

godine student se opredjeljuje za obavezne predmete iz upisanog studijskog programa. Polaganjem ispita student stiče određen broj ECTS bodova u skladu sa Planom i programom studija na upisanom studijskom programu. Student je dužan da položi sve obavezne predmete iz upisanog studijskog programa.

Student slobodno bira izborne predmete iz studijskog programa za kojeg se opredjelio, ili iz drugih studijskih programa organizovanih na Panevropskom univerzitetu, ukoliko su međusobno kompatibilni. Student koji ne položi izborni predmet može ponovo upisati isti ili se opredjeliti za drugi izborni predmet.

Nastavnim planom izbornog i fakultativnog programa studija na Panevropskom univerzitetu definišu se ciljevi izbornog i fakultativnog programa, kriteriji odabira i način realizacije izbornog programa, režim intenzivnih studija, program subspecijalizacija, međusobna kompatibilnost studijskih programa u razmjeni programskih sadržaja, te lista izbornih i fakultativnih predmeta sistematizovana prema studijskim oblastima sa specifičnim uslovima vezanim za izbor i polaganje tog predmeta (prerequisites). Studenti su dužni da poštuju kriterije i pravila realizacije izbornog programa definisanih Nastavnim planom izbornog i fakultativnog programa studija na Panevropskom univerzitetu.

Obavezni, izborni i fakultativni program, zajedno čine jedinstven studijski program akademske godine studija. Student je dužan da obaveznim predmetima studijskog programa kojeg je upisao i izbornim programom za kojeg se opredjelio, ostvari najmanje 60 ECTS bodova u školskoj godini.

Fakultativni program je slobodno definisan izborni studijski program koji omogućava studentima sticanje dopunske "sekundarne" kvalifikacije odn. diplome (tzv, "minor kvalifikacije") u toku redovnog školovanja ili proširenog redovnog školovanja. Slobodno izabranim programom student takođe stiče znanja neophodna za nastavak studija na nekom drugom univerzitetu.

Vrste sekundarnih (minor) kvalifikacija i minimalni sadržaj slobodno izabranog programa koji predstavlja uslov za sticanje odgovarajuće "minor" kvalifikacije utvrđuje Senat Univerziteta. Fakultativni studij i utvrđeni plan studija, odobrava Rektor Univerziteta. Za realizaciju fakultativnog studijskog programa u režimu intenzivnih studija, Rektor može da imenuje mentora fakultativnog programa. Student može da bira "Interdisciplinarni fakultativni studij" koji se sastoji od predmeta iz više studijskih grupa.

Intenzivan studij pune kalendarske godine je studijski program koji odgovara radnoj metrici od 46 do 50 sedmica i sticanju maksimalno dozvoljene i legitimne sume kredit-bodova u evropskom sistemu ECTS od 75 ECTS-bodova u jednoj školskoj godini, po osnovu ispunjavanja odgovarajućeg studijskog programa.

Student Panevropskog univerziteta, tokom jedne školske godine, po svim programskim i studijskim osnovama (redovni program, izborni program, fakultativni program, diferencijalni program) ne može steči više od 75 ECTS kredit-bodova.

Student koji ažurno i uspješno ispunjava sve obaveze vezane za ostvarivanje plana i programa redovnih studija i koji nema zaostalih ispitnih obaveza iz prethodnih godina studija može da uputi zahtjev za odobravanje intezivnih studija. Režim intenzivnih studija se odobrava studentima zbog savladavanja diferencijalnog programa koji je određen studentu Rješenjem dekana/rektora po osnovu prelaska sa druge visokoškolske ustanove ili po osnovu upisa sa diplomom druge visokoškolske ustanove. Režim intenzivnih studija može da se odobri studentu na lični zahtjev zbog savladavanja fakultativnog studijskog programa uporedo sa tekućim studijskim programom. Režim intenzivnog studija sa utvrđenim planom intenzivnog studija, odobrava Rektor Univerziteta odn. dekan Fakulteta. Izvođenje intenzivnog studija se obavlja pod kontrolom rukovodioca odgovarajućeg studijskog smjera/programa.

Studentima je omogućeno da odgovarajućim odabirom diferencijalnih predmeta u okviru izbornog programa steknu subspecijalizaciju u okviru svoje studijske grupe. Student koji želi da ostvari odgovarajuću subspecijalizaciju dužan je da podnese zahtjev studentskoj službi na početku školske godine. Naziv dodatne kvalifikacije koja proizilazi iz savladanog programa subspecijalizacije referencira se u tekstu osnovne diplome gdje se pored naziva osnovnog zvanja, navodi se još i naziv subspecijalizacije. Ukoliko studenti žele da postignu odgovarajuću subspecijalizaciju moraju da u okviru izbornog programa polože predmete predviđene za sticanje subspecijalizacije prema Nastavnom planu izbornog i fakultativnog programa studija na Panevropskom univerzitetu.

Subspecijalizacije na studijskom programu "Inženjeringa informacionih tehnologija"

28

Naziv odsjeka /subspecijalizacije Engleski naziv Menadžment proizvodnih inf. sistema; Industrial IS

Menadžment poslovnih inf. sistema; Business IS

Menadžment inf. sistema javne uprave; E-government

Management obrazovnih informacionih sistema;

E-Learning

Administracija i menadžment računarskih mreža;

NET Management & Administration

Projektovanje informacionih i komunikacionih sistema;

Inf. & Comm. System Design

Menadžment informacionih tehnologija; IT Management

Softverski inženjering; Software Engineering

Elektronsko poslovanje (E-commerce, E-banking, E-marketing);

E-commerce, E-banking, E-marketing

Računarska grafika i dizajn; Computer Graphics and Design

WEB programiranje i dizajn; WEB Programming & Design Menadžment relacionih i distribuiranih baza

podataka; RDBMS & Distributed DB

Menadžment bezbjednosti IS - kripto & cyber zaštita;

IT Security & Protection

Arhitektura, organizacija i održavanje računarskih sistema;

CS Architecture, Organization & Maintenance

Poslovni ekspertni sistemi Business Intelligence

EVALUACIJA ZNANJA STUDENATA

Evaluacija (ocjenjivanje) znanja studenata je proces koji prema bolonjskim zahtjevima treba da obuhvati sve aspekte rada studenta prilikom savladavanja određenog predmeta odn. određenog modula znanja.

Ishod evaluacije može biti ocjena (u skladu sa zakonom), procjena (u skladu sa internim aktima visokoškolske ustanove) odn. samo dodjela ECTS. Bitan ishod evaluacije znanja je atribut prolaznosti (prošao – nije prošao), jer omogučava pristup konačnoj evaluaciji znanja u određenom predmetu/modulu odn. omogučava vertikalno napredovanje tokom studija.

Evaluacija može biti opciona i obavezna. Obavezna evaluacija je uslov vertikalne prohodnosti.

Evaluacija može biti parcijalna ili konačna. Parcijalna evaluacija se odnosi na zadovoljavanje predispitnih obaveza odn. različitih formi koje čine sastavni dio konačne ocjene ili se može odnositi na dijelove konačnog ispita koji je podjeljen u manje cjeline. Konačna evaluacija može da procesira rezultate parcijalnih evaluacija a može da bude i samostalna procjena. Tek konačna evaluacija omogučava vertikalno napredovanje studenta tokom studija.

U praksi Panevropskog univerziteta, kao moguće vrste evaluacija, pojavljuju se:

Ocjena/procjena učešća (aktivnosti) studenta u kontaktnom radu (class participation), kao što su interakcija na predavanjima, učešće na mentorskim i drugim vježbama, radionicama, klinikama, laboratorijama, pripremi nastavnih blokova (reading assignments);

Ocjena/procjena učešća studenata u ostalim formama rada; Ocjene različitih predispitnih aktivnosti specifično definisanih za svaki predmet;

o Domaći rad (Homework)

29

o Zadaci (Assignment) o Projekat (Project Assignment) o Problemski zadaci (Problem Sets) o i drugi ...

Testovni ispiti; o testovi višestrukog izbora (MCQ-multiple choice questiones); o testovi "kratkih odgovora" (ili nadopune); o kombinovani testovi sa elementima višestrukog izbora, kratkih dogovora i problemskih

pitanja; Usmeni (oralni) ispiti; Pisani ispiti;

o Pisani ispiti sa pitanjima; o Problemski - pisani ispiti; o Pisani ispiti tipa "Eseja";

Esej o "programskoj/nastavnoj jedinici znanja"; Esej "studija slučaja"; Esej sa podjelom uloga (preuzimanjem uloge);

o Odbrana seminarskog rada; o Odbrana diplomskog rada;

Otvoreni ispiti (ispiti sa otvorenom izvorima); Praktični rad;

o Izvještaj o praktičnom radu; o Izvještaj o studentskoj praksi; o Laboratorijski rad – napomene i procjene; o Procjena izvođenja (neke vještine odn. procedure); o Ocjena kreiranog materijala/uradka (proizvoda); o Praktični ispiti (klinički ispiti itd.);

Grupni projekti (grupni/timski rad); Upitnici za samoocjenu;

Uspješnost studenata u savladavanju pojedinog predmeta kontinuirano se prati u nastavnom procesu i tokom obrade tog predmeta. Polaganje svih ispita na Fakultetu/College je javno i transparentno.

Na Fakultetu/College se primjenjuje princip da ocjena predstavlja izraz ukupnog rada studenta uloženog u savladavanje pojedinog predmeta, te stoga mora da obuhvati više izvora. Pri utvrđivanju konačne ocjene za pojedini predmet odn. za aktivnost studenta koja se ocjenjuje, ocjenjivač je dužan da vrednuje ne samo znanja i vještine koje je student stekao i naučio tokom obrade tog predmeta (što se utvrđuje na ispitu), već i rezultate studenta postignute u svim oblicima edukativnog i pedagoškog rada koji su planirani i izvedeni za odnosni predmet uključujući i procjenu aktivnosti i interakcije studenta na predavanjima, vježbama, kolokvijumima, seminarima, radionicama, okruglim stolovima, te drugim oblicima nastave i pedagoškog rada (pred-ispitne obaveze).

Distribucija procentualnog učešća različitih formi evaluacije rada i postignuća studenata u konačnoj ocjeni je sljedeća:

Ispitne aktivnosti – "exams" (različite forme ispita koje su primjenjene uključujući i sve parcijalne ispite i konačan ispit ukoliko se organizuju) ...................................... 50 % - 60 %

NAPOMENA: Prejudiciraju se pismeni ispiti u odnosu na usmeni ispit, a u okviru pismenih ispita prejudiciraju se testovi (kombinovani) i problemski testovi u odnosu na klasične pismene ispite tipa "eseja".

Ocjena učešća (aktivnosti) studenta u kontaktnom radu - "class participation", (kao što

30

su interakcija na predavanjima, učešće na vježbama, laboratorijski rad, učešće na radionicama, klinikama, sesijama obrade studija slučaja itd) ............................. 20 % - 30 %

Ocjena različitih oblika samostalnog rada ili kolaborativnog rada studenata u grupama van direktnog nastavnog procesa – "Assignments & Homeworks" (seminarski radovi, domaći radovi, problemski zadaci, studentska praksa, ........................................ 30 % - 20 %

Opšta struktura ocjene, obzirom na kriterij vrednovanja ukupnih postignuća studenata (na ispitima i predispitnim obavezama) je sljedeća:

R. br. Vrsta evaluacije Parcijalna/

konačna Opciona / obavezna

Procenat Učešća

01 Učešće u kontaktnom radu - interakcija na predavanjima predispitna obaveza obavezni 10-20 %

02 Aktivnost na vježbama/laboratorijski rad predispitna obaveza obavezni 20-30 %

03 Učešće u pedagoškim radionicama predispitna obaveza obavezni 20-30 %

04 Ocjena studentske stručne/kliničke prakse predispitna obaveza obavezni 20-30 %

05 Seminarski/stručni radovi studenta predispitna obaveza obavezni 20-30 %

06 Ispitne aktivnosti – parcijalni test (problemski test) parcijalni obavezni / opcioni 10-20 %

06 Ispitne aktivnosti – finalni test (problemski test, pisani ispit) konačni obavezni 30-60 %

07 Ispitne aktivnosti – finalni (usmeni ispit) konačni obavezni 30-60 %

Tipovi procjene znanja:

° Problemski zadaci tokom obrade predmeta ° Testovi znanja ili vještina ° Oralne (usmene) prezentacije ° Laboratorijski izvještaji; ° Analize teksta, istraživačkih podataka itd. ° Izvođenje određenih vještina u kontrolisanim uslovima ° Izvještaji sa prakse ili praktičnog rada ° Profesionalni dosije (dokaz radnog iskustva) ° Izvještaj sa terenskog rada ° Esej ili izvještaj kao dio teze ° Različite sumarne procjene rada studenta

Ispit se po pravilu polaže u pisanom obliku. Pisani oblik ispita može da bude testovnog oblika (sa pitanjima višestrukog izbora, pitanjima dopune odredbe vezane za način utvrđivanja znanja i ocjenjivanje, te principe poslovne politike koji se primjenjuju na Panevropskom univerzitetu.

Primjenjeni metodi procjene znanja predmetom su stalne evaluacije od strane menadžmenta i Senata Univerziteta, ali i od strane studenata (sistemom anonimnih upitnika). Metodi procjene znanja i prolaznost studenata predstavljaju mjerljive parametre "kvaliteta" rada visokoškolske ustanove i utiču na ispunjavanje ISO standarda kvaliteta u oblasti visokog obrazovanja.

Princip poslovne politke Fakulteta je uvođenje odgovornosti nastavnog osoblja prema rezultatima vlastitog rada. Najbitniji elementi rezultata rada nastavnog osoblja su svakako kvalitet, kritična masa i upotrebna vrijednost znanja i vještina koje su prenešene studentima, te prolaznost studenata kao kvantitativni izraz efikasnosti rada. U tom smislu i Univerzitet i nastavno osblje će kontinuirano zajednički raditi na stalnom unapređivanju kako nastavnog procesa i motivacije studenata, tako i kvaliteta i efikasnosti sistema evaluacije i procjene znanja i postignuća studenata.

Studentu su omogućena tri polaganja ispita iz svakog predmeta i to: redovan rok, dopunski rok i opšti

31

septembarski rok. Student polaže ispit u redovnom roku neposredno po završetku nastave iz tog predmeta.

Dopunski rok se organizuje ne ranije od 7 dana i ne kasnije od 15 dana nakon redovnog ispitnog roka i namjenjen je za studente koji nisu položili ispit u redovnom roku, odnosno za studente koji zbog razloga više sile nisu pristupili polaganju ispita u redovnom roku.

Opšti septembarski rok se organizuje za sve predmete studijske grupe koji su izučavani u školskoj godini i namjenjen je za polaganje zaostalih ispita kako bi se studentima omogućio upis u narednu školsku godinu.

Poslije tri neuspjela ponavljanja istog ispita student može taj ispit da polaže u vanrednom roku uz naknadu troškova prema Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Panevropskom univerzitetu. Uspjeh studenta na ispitu izražava se kvalitativno "ocjenom" i kvantitativno brojem "kredit-bodova" (ili kredita) Uslov za dodjelu kredit-bodova iz predmeta koji podliježe ocjenjivanju je dobijanje pozitivne ocjene iz tog predmeta.

Rezultat ispita se izražava alfabetskom oznakom ocjene, numeričkom ocjenom i opisnom ocjenom koji su predstavljeni su u sljedećoj tabeli:

SSlloovvnnaa ooccjjeennaa ((EECCTTSS ssttaann--ddaarrdd))

NNuummee--rriiččkkaa

ooccjjeennaa

OOppiissnnaa ooccjjeennaa // ddeeffiinniicciijjaa ooccjjeennee

OOppiissnnaa oozznnaakkaa // ddeeffiinniicciijjaa ((eenngglleesskkii tteekksstt))

AA 1100 IIZZVVRRSSTTAANN –– iizzvvrrssttaann nnaassttuupp ssaa mmaannjjiimm ggrreešškkaammaa

EEXXCCEELLLLEENNTT -- oouuttssttaannddiinngg ppeerrffoorrmmaannccee wwiitthh oonnllyy mmiinnoorr eerrrroorrss

BB 99 VVRRLLOO DDOOBBAARR –– iizznnaadd uuoobbiiččaajjeennoogg ssttaannddaarrddaa aallii ssaa ppoojjeeddiinniimm ggrreešškkaammaa

VVEERRYY GGOOOODD --aabboovvee tthhee aavveerraaggee ssttaannddaarrdd bbuutt wwiitthh ssoommee eerrrroorrss

CC 88 DDOOBBAARR –– ggeenneerraallnnoo ccjjeelloovviitt rraadd ssaa ooddrreeđđeenniimm bbrroojjeemm uuppaaddlljjiivviihh ggrreeššaakkaa

GGOOOODD --ggeenneerraallllyy ssoouunndd wwoorrkk wwiitthh aa nnuummbbeerr ooff nnoottaabbllee eerrrroorrss

DD 77

ZZAADDOOVVOOLLJJAAVVAAJJUU--ĆĆII -- jjaassaann ooddggoovvoorr aallii ssaa zznnaaččaajjnniimm nneeddoossttaaccii--mmaa //mmaannaammaa

SSAATTIISSFFAACCTTOORRYY-- ffaaiirr bbuutt wwiitthh ssiiggnniiffiiccaanntt sshhoorrttccoommiinnggss

EE 66 DDOOVVOOLLJJAANN –– nnaassttuupp ssttuuddeennttaa zzaaddoovvoolljjaavvaa mmiinniimmuumm kkrreeiitteerriijjaa

SSUUFFFFIICCIIEENNTT -- ppeerrffoorrmmaannccee mmeeeettss tthhee mmiinniimmuumm ccrriitteerriiaa

FFXX 55

NNEEDDOOVVOOLLJJAANN –– zzaahhttjjeevvaa ssee mmaalloo ddooddaattnnoogg rraaddaa pprriijjee ddooddjjeellee kkrreeddiittaa zzaa pprroollaazznnuu ooccjjeennuu

FFAAIILL-- ssoommee mmoorree wwoorrkk rreeqquuiirreedd bbeeffoorree tthhee ccrreeddiitt ccaann bbee aawwaarrddeedd

FF -- NNIIJJEE ZZAADDOOVVOOLLJJIIOO –– zzaahhttjjeevvaa ssee zznnaattaann ddaalljjii rraadd

FFAAIILL-- ccoonnssiiddeerraabbllee ffuurrtthheerr wwoorrkk iiss rreeqquuiirreedd

Student koji nije postigao zadovoljavajući uspjeh na ispitu i predispitnim obavezama dobija ocjenu "nije zadovoljio" koja ne predstavlja osnov za akumulaciju ECTS kredit-bodova. Za kolaterarne aktivnosti studenata koje su izraz prepoznatljivog uloženog rada i koje su relevantne za studijski program odn. za budući profesionalni i kvalifikacioni profil studenta dodjeljuju se takođe ECTS kredit-bodovi. Kolaterarne aktivnosti za koje se dodjeljuju kredit-bodovi sa pripadajućim ECTS kedit-bodovima upisuju se u odgovarajućoj sekciji studentske knjižice – indeksa.

Bodovi dobijeni po osnovu kolaterarnih aktivnosti studenata ne mogu da supstituišu kredit-bodove iz fonda obaveznih predmeta. ECTS kredit-bodovi za kolaterarne aktivnosti studenata dodjeljuju se prema sljedećoj tabeli:

32

Oznaka Vrsta aktivnosti Broj Kredita

0I Seminarski ili pristupni rad – izrađen po nastavnom predmetu u pismenoj formi na najmanje 20 stranica A4 formata

3

0II Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od najmanje mjesec dana 3

0III Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od najmanje dva mjeseca 4

0IV Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od preko tri mjeseca 5

0V Referat na okruglim stolovima i tribinama 3

0VI Koreferat na okruglim stolovima i tribinama 2

0VII Verifikovano učešće na eksternim seminarima, radionicama, konferencijama (više od 50 % vremena trajanja seminara)

2

0VIII Učešće u radu na projektima 3

0IX Učešće u naučno-istraživačkim projektima 5

0X

Certifikati i uvjerenja o položenim kursevima, čija je tema i sadržaj usko vezana za šire naučno područje studijske grupe/specijalizacije, koju studira student

3

0XI Radovi publikovani u relevantnim medijima čija je tema i sadržaj usko vezana za šire naučno područje studijske grupe/specijalizacije, koju studira student

3

0XII Inovacije i patenti koji su zvanično priznati odn. certificirani 4

0XIII Diplomski – specijalistički rad 10

0XIV Magistarski rad 30 Ispiti u sistemu studiranja na daljinu (distance learning) koje organizuje Fakultet vrše se prema posebnoj proceduri predviđenoj za ovaj oblik studiranja. Metode procjene znanja u sistemu učenja na daljinu, detaljno su razrađene u Pravilniku o virtuelnom studiju i učenju na daljinu Panevropskog univerziteta "APEIRON".

PRILOG 1.

Nastavni plan studijskog programa "INŽENJERINGA INFORMACIONIH

TEHNOLOGIJA"

34

NASTAVNI PLAN Studijski program "Poslovna informatika"

TROGODIŠNJI NASTAVNI PLAN (6-to semestralni): ZVANJE: "Diplomirani menadžer informacionih tehnologija" (Bachelor of Information Technologies);

Red. br. Šifra Naziv predmeta

TIP pred-meta

ECTS

Nastavne aktivnosti (čas) Individualni rad SVEGA časova

rada Kontakt časovi

Vježbe treninzi

Seminar-ski i stud.

radovi

Pedago-ške

radionice

Stručna i klnička praksa

Individual. i grupno učenje

Istraživ. izvora

I SEMESTAR

1 5.06.04.005. Mundologija Zajed. osnove 6 48 24 100 8 180

2 6.01.01.021. Filosofija života: opšta i specijalna metodologija

Zajed. osnove 5 40 18 86 6 150

3 1.06.05.007. Statističke metode u menadžmentu Zajed. osnove 6 48 24 108 180

4 1.06.07.001. Viša matematika (opšti kurs) Zajed. osnove 6 48 30 98 4 180

5 6.03.a Strani jezik - prvi Zajed. osnove 4 30 30 56 4 120

2.09.11.013. Diskretne matematičke strukture s e m i n a r Spec. 3 20 20 46 4 90

UKUPNO I semestar 30 234 104 42 0 0 494 26 900

II SEMESTAR

6 5.01.13.003. Makroekonomija Kolatr. 6 48 18 106 8 180

7 5.01.13.005. Mikroekonomija Kolatr. 5 40 15 91 4 150

8 5.01.11.001. Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija Kolatr. 6 48 30 18 78 6 180

9 5.09.01.001. Komunikologija (sa teorijom informacija) Jezgro 5 40 18 12 72 8 150

10 6.03.b Strani jezik - drugi Zajed. osnove 4 30 30 56 4 120

35

Red. br.

Šifra Naziv predmeta

TIP pred-meta

ECTS Nastavne aktivnosti (čas) Individualni rad

SVEGA časova


Vježbe treninzi

Seminar-ski i stud.

radovi

Pedago-ške

radionice



Istraživ. izvora

Izborni program – parni semestar 4 24 86 10 120 UKUPNO II semestar 30 230 60 54 27 0 489 40 900 III SEMESTAR

11 2.09.11.001. Osnove teorije sistema i upravljanja Jezgro 5 40 16 90 4 150

12 2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema Jezgro 6 48 20 12 92 8 180

13 2.09.11.002. Teorija odlučivanja i kvantitativne metode

Zajed. osnove 5 40 16 90 4 150

14 2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža Jezgro 6 48 30 94 8 180

Izborni program – neparni semestar 8 48 172 20 240

UKUPNO III semestar 30 224 62 20 12 0 538 44 900

IV SEMESTAR

15 2.09.06.005. Sistemski softver (operativni sistemi) Jezgro 6 48 30 94 8 180

16 2.09.06.001. Principi programiranja Jezgro 5 40 18 86 6 150

17 5.03.03.005. Tehnološki menadžment Kolatr. 6 48 18 104 10 180

18 5.01.12.017. Upravljačko računovodstvo Kolatr. 4 30 24 12 54 120

Izborni program – parni semestar 9 48 202 20 270

UKUPNO IV semestar 30 214 54 36 12 0 540 44 900

36


TIP pred-meta

ECTS



Vježbe treninzi

Seminar-ski i stud.

radovi

Pedago-ške

radionice



Istraživ. izvora

V SEMESTAR

19 2.09.10.007. Poslovne aplikacije Jezgro 4 30 30 60 120

20 2.09.03.021. Baze podataka Jezgro 5 40 18 12 76 4 150

21 2.09.06.051. Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB Jezgro 6 48 30 24 78 180

22 2.09.08.001. NET management - administracija i menadžment računarskih mreža Jezgro 5 40 12 12 86 150

Izborni program – neparni semestar 10 48 232 20 300 UKUPNO V semestar 30 206 90 36 0 12 532 24 900

VI SEMESTAR

23 2.09.08.007. WEB programiranje i design Jezgro 6 48 30 24 78 180

24 2.09.08.015. Digitalna ekonomija (E-business, E-commerce, E-banking) Spec. 5 40 12 98 150

25 2.09.08.021. Internet marketing Jezgro 5 40 12 12 80 6 150

26 2.09.02.021. MbIS - Management poslovnih informacionih sistema Jezgro 4 30 12 30 40 8 120

Izborni program – parni semestar 10 48 232 20 300 UKUPNO VI semestar 30 206 30 48 12 42 528 34 900 U K U P N O bachelor program: 180 1314 400 236 63 54 3121 212 5400

37

ČETVEROGODIŠNJI NASTAVNI PLAN (8-mo semestralni): ZVANJE: "Diplomirani menadžer informacionih tehnologija – specijalista računarskih nauka " (Bachelor of Information Technologies-Specialist in Computer Science)


TIP pred-meta

ECTS



Vježbe treninzi

Seminar-ski i stud.

radovi

Pedago-ške

radionice



Istraživ. izvora

VII SEMESTAR

27 2.09.03.023. RDBMS (SQL administracija & CASE alati) Spec. 7 56 28 28 88 10 210

28 2.09.10.001. Zaštita računarskih i poslovnih sistema Spec. 6 48 18 20 84 10 180

29 2.09.04.001. Ekspertni sistemi Jezgro 5 40 18 82 10 150

Izborni program – neparni semestar 12 72 258 30 360 UKUPNO VII semestar 30 216 46 46 20 512 60 900

VIII SEMESTAR

30 5.03.05.001. Nauka o organizaciji Opšti 6 48 12 18 96 6 180

31 2.09.03.025. Business Inteligence (Data Warehousing, Data Mining, OLAP) Spec. 6 48 22 18 80 12 180

32 2.09.06.013. Osnove softverskog inženjeringa Spec. 8 66 40 24 90 20 240

Diplomski/specijalistički rad 10 48 232 20 300 UKUPNO VIII semestar 30 210 52 22 60 498 58 900 U K U P N O spec. program: 240 1740 498 304 123 74 4131 330 7200

38

PRILOG 2.

Nastavni programi studija "INŽENJERING INFORMACIONIH

TEHNOLOGIJA"

Š k o l a e v r o p s k i h z n a n j a

39

OSNOVNI PODACI:

Organizaciona jedinica 01.07.100. Fakultet poslovne ekonomije Skračenica FPE-CMM

Katedra 01.06.470. Katedra za filozofsko, sociološko-kulturološke nauke

Predmet/modul 5.06.04.005. Mundologija

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Zajedničke osnove

Nivo apstraktnosti Napredni

Tip predmeta-obaveznost Obavezni

MATIČNOST PREDMETA:

Naučna oblast 5 Društvene nauke

Naučno polje 5.06. Sociologija

Uža naučna oblast 5.06.04. Sociologija kulture

OPIS PREDMETA:

Obrazovni i profesionalni ciljevi:

Kroz izučavanje ovog predmeta student treba da stekne spoznaju o kulturno-civilizacijskim paradigmama i da razumije njihov uticaj na globalne ekonomske tokove. Stečena znanja su neophodna u izučavanju nekih naučnih disciplina kao npr. marketing psihologija ili socijalna psihologija.

Kompetencije/obrazovni ishodi:

Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da:

1. spozna kulturno-civilizacijske paradigme građanskog društva 2. razumije svjetske procese globalizacije društva 3. spozna različite naučne i religijske poglede na svijet kao i uticaje različitih

kultura i religija, države i prava kao i političkih partija na ponašanje ljudi Savladane vještine:

Sadržaj predmeta:

Uticaj kulture i civilizacije na ponašanje ljudi Aksiološki i ontološki zakoni koji vladaju svetom Glavni zakoni koji vladaju svetom, Zakon održavanja Sveta, Zakon uzročnosti i slobode, Zakon privlačenja i odbijanja, Zakon (ne)ravnoteže, Zakon (ne)reda i (bes)poretka, Zakon (ne)sklada, Zakon razvoja Sveta: Aksiologija, Norme ponašanja, Običaji, Moral i etika, Pravo i zakon, Vrednosti sistemi i orijentacije, Istina kao vrednosna orijentacija, Pravda kao vrednosni sistem, Sloboda kao univerzalna vrednosna orijentacija, Red (poredak), Mir kao neotuđivo ljudsko pravo, Očuvanje ljudskog dostojanstva, Umetnost (lepo), Nevrednosti, Zlo, Smrt Gneseologija – učenje o saznanju sveta: Apriorno saznanje , Saznajna moć čoveka, Saznanje o postojanju svojeg Ja Opšta teorija sistema i demokratija kao kognitivno otkriće: Značaj opšte teorije sistema, Nastanak kapitalizma i uloga protestantizma u razvoju preduzetništva, Odnos ekonomije i politike, Demokratija kao političko-socijalni okviri vladanja: Obeležja, vrednosti, procedure i uslovi demokratije, Objašnjenje pojma politička tolerancija, Objašnjenje pojma odnosi i politički interesi, Građanski demokratski oblik društvenog sistema, Objašnjenje pojma tehnokratija. Determinisanje pojmova boljševizam i kult ličnosti: Determinisanje pojma boljševizam, Determinisanje pojma kult ličnosti, Uslovi pojave kulta vođe, Etiološki koreni vođstva i autoritarnosti , Kult vođe, vođstvo i sledbenici, Javnost i tipovi vođa, Proces izgradnje vođe, Potrebne sposobnosti da bi se bilo vođa. Determinisanje pojma javno mnjenje: Objašnjenje značenja pojmova, Pojam i suština javnog mnjenja, Istorijsko nastajanje javnog mnjenja, Javno mnjenje i demokratija, Totalitarizam ii javno mnjenje, Objašnjenje pojma autoritet i autoritarizam ,Objašnjenje pojma dominacija ,Objašnjenje pojma dogmatizam, Objašnjenje pojma tabu Tiranija nad javnošću, Državno nasilje (strahovlada) nad javnošću. Rasprava o konceptu suverenosti, Zablude i iluzije zapadno-evropske kulture, civilizacije ii nauke Značenje civilizacije u razvoju čovečanstva. Definisanje pojma civilizacija, Civilizacijska paradigma dvadesetog veka, Komunizam i njegove reforme, Propast komunističkog civilizacijskog koncepta, Iluzije na osnovu lakoće obećanja. Prednosti, nedostaci i civilizacijske


40

posledice raspada multietničkih evropskih država, Identifikovanje faktora koji su izmenili kulturno-civilizacijske vrednosne orijentacije, Identifikovanje kulturno-civilizacijskih promena, Definisanje pojmova u vezi očekivanih reformiu preduzetničko društvo Uticaj kulture na ponašanje čoveka: Definisanje pojma kultura, Opšte napomene o kulturi, Shvatanje kulture, Filosofija istorije kao osnova izlaganja istorije kulture Klasifikacija kulture: Klasifikacija kulturnih pojava, Kulturna stvarnos,tČovek i kultura, Kulturni oblici Kulturološko-civilizacijski pogled na svet: Kineski pogled na svet, Budizam i indijski pogled na svet, Zen-budizam i japanska kultura, Jevrejska (hebrejska) kultura, Evropska kultura i hrišćanski pogled na svet: Starogrčka helenska kultura, Kultura starog Rima, Kulturni značaj Vizantije, Pojava hrišćanstva, Hrišćanski pogled na svet. Islam i arapska kultura¸Priroda islama, Karakteristike islama. Američka kultura: Kultura maja, Kultura Azteka, Kultura Inka, Prastanovnici Severne Amerike, Odnos Evrope prema Americi. Afrička kultura:Magije, Mitologija i religija, Totem, Afrička umetnost, Porobljavanje i oslobađanje Aftike Naučni pogled na svet :Naučno, religijsko i umetničko mišljenje, Definisanje pojmova nauka, istraživanje i razvoj, Definisanje pojma nauka, Definisanje istraživanja i razvoja, Definisanje pojmova naučno-istraživački programi i razvoj, Stare i nove paradigme o nauci i znanju. Kulturno-civilizacijske vrednostne orijentacije: Opšte determinante vrednosnih orijentacija, Identifikovanje faktora koji su izmenili kulturno-civilizacijske vrednosne orijentacije. Podržavanje kulture, Institucije kao organizacijski oblik kulture, Kulturni statusi, Kulturna pravila Uloga tajnih društava u razvoju kultura i civilizacija: Humanisti, Slobodni zidari (Masonstvo), Iluminati. Uloga slobodnih zidara na balkanskim prostorima Proizvodi kulture i civilizacije: Materijalni i umetnički proizvodi kulture, Sistem edukacije članova društva Kulturni tipovi i uticaj religije:Kulturni tipovi, Uticaj religije na ponašanje ljudi, Osnovne značajke Istočnog Pravoslavlj:, Suština Pravoslavlja – biti drugačiji i ostati nepromenjen, Pravoslavlje-Rimokatolicizam-Protestantizam, Pravoslavlje i Pravoslavna Crkva, Objašnjenje sedam svetih tajni, Pravoslavlje, Pravoslavna Crkva i okruženje Uticaj potkulture na ponašanje ljudi Uticaj kulturnih procesa na ponašanje ljudi: Procesi oblikovanja kulture,Procesi obogaćivanja kulture, Procesi kulturalizacije i akulturalizacije, Trajnost kulture,Socijalni (humani) kapital ili sklonost srpskog društva ka spontanoj socijalizaciji. Uticaj države i prava na ponašanje ljudi: Postanak države i prava, Funkcije države i prava: Država i savremeno društvo, Država blagostanja ili totalitarizma, Američki državni pragmatizam, Nove tendencije u razvoju države: Krah ideje države blagostanja, Osavremenjene države revolucije,Procesi izumiranja države blagostanja.Oblici države i prava, Kriza - zakonomeran proces savremenog društvenog kretanja Uticaj političkih partija na ponašanje ljudi:Politička kultura, Priroda političkih partija, Vrste političkih partija, Čovek i politika, Kriza morala - opasna kriza društva, Novi pluralizam

Manipulisanja ljudskom svesti u procesu upravljanja marketingom

Čovekove neprevaziđene enigme: Čovek po prirodi beži od istine, Čovek po prirodi beži od razuma u zadovoljstva , Izloženost čoveka religioznim propovedima .Kulturne paradigme balkanskog prostora, Preduzetnički motivi i odgovornosti, Aktualiziranje motiva, Preduzetnička socijalna odgovornost, Preduzetnička etička odgovornost. Aspekti simbolike u upravljanju marketingom: Funkcija simbolike u marketing menidžmentu Opšti simbolički aspekti, Kategorijalni sistem simbolike. Mitološki kategorijalni sistem, Opšti aspekti mitoloških sistema, Specifičnosti političkih mitova.Aspekti svojstava, dinamizama i funkcija simbola: Svojstva simbola, Funkcije simbola, Klasifikacija simbola, Boja kao simbol, Ljubav kao simbol, Društveni kodovi kao simboli, Društveni znakovi, Društveni kodovi, Politički simbol, Logika imaginarnog i logika razuma. Identifikovanje problema i ograničenja sa izborom rešenja izlaska iz paradigme manipulacija: Identifikovanje problema Alternativni izbori rešenja problema: Model rigidnog ubrzanog trošenja prirodnih resursa-bez rasta i strategije održivog razvoja, Model usporenog trošenja prirodnih resursa i prividnog rasta i strategije održivog razvoja, Model demokratskog društva, savremene i otvorene, tržišne privrede sa strategijama održivog razvoja, Sidra budućeg srpskog demokratskog društva i otvorene tržišne privrede održivog razvoja, Osnovne premise strategije demokratskog društva i tržišne privrede, Ključni problemi izbora metoda promena, tranzicije i reformi. Problemi koji ograničavaju kreiranje održivog socijalno-ekonomskog razvoja i opstojnosti srpskih zemalja: Negativne istorijske prepreke demokratskom ustrojstvu srpskog društva, Paradigme koje su uzrokovale raspade državnih zajednica Južnih Slovena, Interesi Zapada u odnosu na ciljeve i interese srpskog naroda, Identifikovanje elemenata oporavka i održivog razvoja bosansko-hercegovačkog prostora, Ocena projekta – jedinstvena BiH, Ocena projekta – dostizanje Zapadne Evrope, Ocena projekta – oponašanje Zapadne Evrope, Ocena projekta – državna ili privatna privreda, Otvorena pitanja, problemi, razlozi i kriterijumi post-komunističkihreformi srpskog društva:Razvoj potrebe za tolerancijom, Razvoj potrebe za dijalogom, Razvoj komunikacijsko-


41

informacijskih potreba

METRIKA PREDMETA:

ECTS Nastavne aktivnosti (čas) Individualni rad SVEGA

časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi

Seminarski i stud. radovi

Pedagoške radionice

Stručna i klnič. praksa


Istraživ. izvora

6 48 24 100 8 180


PREDUSLOVI ZA PRISTUP

Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni)

Završeno puno četverogodišnje srednjoškolsko obrazovanje


U toku obrade predmeta predviđena su:

48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 8 sata za istraživanje izvora; 24 sata za izradu seminarskog rada;

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.





EVALUACIJA RADA STUDENTA Red. br. Vrsta evaluacije Parcijalna/


Procenat učešća

01 Učešće u kontaktnom radu - interakcija na predavanjima predispitna obaveza obavezni 20 %

02 Seminarski/stručni radovi studenta predispitna obaveza obavezni 30 %

03 Ispitne aktivnosti – finalni test (problemski test, pisani ispit) konačni obavezni 50 %


42

LITERATURA / IZVORI (navedena po redosljedu važnosti)

Autor (Prezime, Ime) Naziv publikacije Sjedište izdavača Izdavač God.

izdanjaVrsta

publk.* a/ Osnovna literatura

Prof. dr Milan Galogaža Mundologija Banja LukaPanevropski univerzitet APEIRON

2006 Knjiga

b/ Dopunska literatura

c/ Ostali izvori - časopisi, Autor – Prezime, Ime

(ukoliko je izvor članak) Naziv časopisa Sjedište izdavača Izdavač God.

izdanjaVrsta

časopisa

c/ Ostali izvori – Internet (WEB) izvori

Naziv sajta Adresa sajta Naziv rada/hiperlink Očitano

(*)Vrsta publikacije (knjiga, skripta, kompendium, multimedija)


43

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.470. Katedra za filozofsko, sociološko-kulturološke nauke

Predmet/modul 6.01.01.021. Filosofija života: opšta i specijalna metodologija

VRSTA PREDMETA:





Naučna oblast 6 Humanističke nauke

Naučno polje 6.01. Filozofija

Uža naučna oblast 6.01.01. Logika

OPIS PREDMETA: Obrazovni i profesionalni ciljevi:

Cilj predmeta Opšta i specijalna metodologija je da osposobi studenta da na ispravan metodološki način napiše pisani rad primjenom ispravnih naučnih principa i metoda.



1. struktuira i metodski razradi odgovarajuće pismene radove kao što su npr. seminarski rad i diplomski rad primjenom naučnih metoda pristupa u izradi rada, prikupljanja i sistematizacije podataka

2. primjeni odgovarajuće naučne metode logičkog zaključivanja (indukcija, dedukcija,...) za potrebe pisanja pismenog rada koji uključuje elemente analize i zaključivanja

Savladane vještine: Ispravno struktuiranje i pisanje rada zasnovanog na primjeni naučnih principa prikupljanja, obrade, analize, sinteze i prezentovanja podataka.

Sadržaj predmeta:

Logička svrha I smisao nauke, naučnih metoda, misaonih tehnika I alata savremenog čoveka Definisanje nauke Zadaci nauke, Nauka o logičkoj argumentaciji vrednostima – aksiologija: Vrednovanje kao obli stvaralačkog mišljenja, Vrednosna orijentacija I argumentacija, Faktori vcrednovanja vrednosti: Unutrašnji faktori vrednovanja vrijednosti: Emocije (osjećanja), Mišljenje (opažanje.) Spoljni faktori vrednovanja vrednosti, Norme I vrednosti, Logičko mišljenje kao vrednost, Istina kao vrednost Vrednosno zaključivanje: Naučni I logički pogledi na svet: Poimanje vrednosti :Definisanje pojmova, Vrste pojmova, Odnosi pojmova, Klasifikacija pojmova, Generalizacija pojmova, Vrednosno suđenje: Pojam i elementi suda, Klasifikacija sudova. Logička determinacija suda – zaključivanje: Definicije sudova, Vrste sudova I neposredno logičko zaključivanje, Odnosi među sudovima I metode izvođenja I zasnivanje sudova: Induktivna metoda – induktivno zaključivanje: Promatranje, eksperiment, brojanje I merenje: promatranje, eksperiment, brojanje, Merenje, Statistističke metode, Induktivne metode, Logički problem indukcije. Deduktivna metoda: Aksiomatski system, Vrste aksiomatskih sistema, Svha I značaj deduktivne metode–deduktivno zaključivanje. Dokazivanje I argumentacija vrednosnih sudova, Postupak opovrgavanja. Kulturno – civilizacijski pogledi na svet prema kriterijumu naučnogpristupa I mišljenja: Religijski, etičko – moralni, naučni I umetnički pogled na svet: Religiski pogled na svet, Umetnički pogled na svet, Naučni pogled na svet. Tradicionalno učenje o osnovnim zakonima mišljenja, Nauka I umetnost kao najviša dostignuća umnog stvaralaštva, Naučno istraživanje I razvoj Logički naučni postupci I naučne metode Naučni postupci (deskripcija), objašnjenje (ekplanacija) I predviđanje (predikcija)


44

Naučno otkriće I dokazi Naučno istraživanje I izlaganja, Problem, hipoteza, verifikacija Formalno – logička analiza ljudskih stavova Analiza ljudskih stavova, Ispitivanja logičkih relacija između stavova Logička analiza pojma zaključak

Definisanje pojma zaključakNeposredni I posredni zaključak, Deduktivni posredni zaključak, Induktivni posredni zaključak, Analogijski posredni zaključak Račun sudova I račun pojmova I greške u zaključku Račun sudova I račun pojmova, Logičke greške u zaključku Društvene potrebe I opšti istorijski razvoj nauke: Naučni proces proizvodnje: istraživanje oblika naučne politike: Naučna politika nauke, politička politika nauke, Vojna politika nauke. Politika u strategiji proučavanja znanja, Naučno – istraživački programi u ekonomiji. Pristup osnivanju I izradi projekata Tehnička kompozicija rada, Problematizovanje otvorenih pitanja, Način izbora tema, Postavljanje radne hipoteze(a), Faze za pripremu I izvođenje istraživanja, pristup studiranju literature, Sticanje sklonosti aktivnoj saradnji u timskom radu. Organizacija, izbor metoda I tehnika, prognoziranje I interpretacija prikupljenih podataka I informacija sa zaključcima I preporukama Proces I plan istraživanja tržišta I marketing – istraživanja, Definisanje ciljeva istraživanja marketinga, Razgraničenje menidžment I marketing istraživanja, Utvrđivanje izvora podataka informacija, varijabla, indikatora I indeksa,Izvori podataka informacija: Sekundarni izvori podataka: Primarni izvori podataka I informacija, Pojedinačni – nestrukturalni primarni izvori podataka I informacija. Izbor varijabla ,Izbor indikatora I indeksa Izbor konceptualnog postupka menidžment I marketing – istraživanja: Izbor metoda kao menidžment I marketing – istraživanja, Metod slučajeva, Opisni metod (deskripcija), Metod objašnjenja (eksplanacije), Metod predviđanja (simulacije), Eksperimentalna metoda. Definisanje metoda za prikupljanje podataka I informacija,Definisanje marketing modela istraživanja, Organizovanje I plan menidžment I marketing – istraživanja: Organizovanje istraživanja marketinga, Terminski, prostorni I finansijski plan istraživanja marketingaDefinisanje metoda za prikupljanje I registrovanje podataka I informacija: Prikupljanje podataka I inforamacija komparativnom (istoriskom) metodom , Prikupljanje podataka I informacija metodom posmatranja ili opservacija, Prikupljanje podataka I informacija eksperimentalnim metodama, Prikupaljne podataka I informacija metodom ispitivanja, Prikupljanje podataka I informacija iz statističke banke podataka: Formiranje banke I podataka, Osnivanje banke modela, Analiza prikupljenih podataka I informacija, Sinteza podataka I informacija, sa interpretacijom rezultata istraživanja , Izveštaj sa glavnim nalazima I preporukama. . Tipovi izveštaja I distribucija na mesta nosilaca odluka, Prezentacija rezultata istraživanja I kontrola uspešnosti istraživanja, Provođenje dopunskih istraživanja Primer pisanja rada Pisanje uvoda, problematiziranje metodike, Izlaganje rezultata istraživanja, Izvođenje zaključaka, Usmeno izlaganje.

Drugi deo Kako pristupiti učenju I studiranju Zanimljive građe Naučni rezultati istraživanja ličnosti Autorski rezultati istraživanja ličnosti: Frojdova psihoanalitička teorija ličnosti: Frojdova psihoanalitička teorija strukture ličnosti, Frojdova psihoanalitička teorija instinkata u dinamici ličnosti, Frojdova psihoanalitička teorija napetosti u razvoju ličnosti, Frojdove postavke o nesvesnim mehanizmima odbrane. Olportova humanistička psihološka teorija ličnosti, Adlerova sociološka teorija ličnosti, Fromm-ova kulturološko- psihološka teorija ličnosti, Levin- Marfi- Andjel- ova teorija osobenosti ličnosti, Pavlovljeva teorija učenja I uslovljavanja,Jugova teorija ličnosti, Neofrojdijanska teorija ličnosti, Olport-Katelova teorija osobina ličnosti, Teorija karakteristika ličnosti, Teorija ličnosti Berđajeva, Srpska teorija ličnosti: Etnopsihološka teorija Jovana Cvijića, Karakterologija Jugoslovena Vladimira Dvornikovića, Filosofija Branislava Petronijevića, Svetosavlje Nikolaja Velimorivića. Istraživanje strukture ličnosti: Ličnost kao organizacija osobina, Faktorska analiza ličnosti,Temperament I osobine temperamenta, Karakterne crte strukture ličnosti, Sposobnosti kao osobine ličnosti, Telesne karakteristike kao osobine ličnosti, Istraživanje dinamike ličnosti:Motivi I motivacija, Teorija o ljudskim potrebama u odnosu na opštu teoriju sistema, Opšta teorija ljudskih potreba,


45

Istraživanje razvoja ličnosti:Fiziološki faktori razvoja ličnosti,Socijalizacija I činioci socijalizacije ličnosti, Konflikti u motivacijskom kompleksu ličnosti.

Istražnivanje kognitivnih psihičkih funkcija ličnosti Istraživanje procesa pamćenja Definisanje problema, Objašnjenje procesa učenja I upamćivanja Fiziologija učenja I pamćenja, Istraživanja procesa učenja potrošača:Bihejviorističke teorije, Teorije kognicije (razumevanja). postupci učenja: Učenje na MM College, Postupak efikasnosti beležaka radi povećanja sterena pamćenja, Razvijanje ličnog sistema briljantnog razmišljanja, Kreiranje mape uma, Vežbanje dečijeg uma u porodici: Pričanje priča uz pomoć mape uma, Grupno učenje u krugu porodice (sa kolegama). Istraživanje procesa oživljavanja upamćenog: Kratkotrajno I dugotrajno pamćenje, Biološke osnove pamćenja, Kreiranje mape znanja (pamćenje): Grčka mitologija, Multidimenzionalno sredstvo pamćenja, Psihološki procesi transformacije znanja u toku stvaralačkog Učenja, Psihološke karakteristike stvaralačkog učenja, Testiranje imaginativnog učenja. Zaboravljanje I poremećaji pamćenja, Proces izražavanja upamćenog- proizvodi kao kriterijum stvaralačkog ponašanja ličnosti: Brejnstorning reči, Brejnstorning slika, Upravljanje znanjem- mapiranje uma, Učenje briljatnom razmišljanju: Upotreba mape uma kod pisanja radova (beleški), Upotreba mape uma kod pripreme ispita, Upotreba ampe uma kod pripreme projekta. Učenje kreativnom razmišljanju: Ciljevi I koristi kreativnog razmišljanja, Mehanizmi kreativnog razmišljanja, Proces kreativnog razmišljanja radi ostvarivanja novih paradigmi, Menidžment uma: Grupna mapa uma:Faze grupnog mapiranja uma, Primjena I koristi grupnog mapiranja uma, Lična upotreba uma: Ispoljavanje uma: Samoanaliza uz pomoć mapa uma, Samoanaliza prošlosti I planiranje budućnosti. Proces rešavanja problema, Terminiranje mapa uma. Segmenti planiranja života, Terminiranje mapa uma, Upravljanje odlukama: Organizovanje ideja: Organizovanje sopstvenih ideja, Organizovanje tuđih ideja. Menidžment znanja: Testovi znanja:IQ- factor I testovi inteligencije, G- faktor ili sposobnost mišljenja, Sposobnost dugotrajne memorije, Kreativne sposobnosti. Kreiranje ponude znanja, Podučavanje drugih, Prezentacija (Komunikacija) znanja, Profeionalna (menidžerska) upotreba mape uma, Istraživanje percepcija Čula opažanja I izloženost potrošača uticajmima:Čula opažanja I izlaganja potrošača spoljnim uticajima: Selektivno izlaganje potrošača, Selektivna pažnja potrošača, Čula opažanja I razvijanje pažnje potrošača. Opažanje prostora I pojava I razumjevanja sadržaja poruke: Opažanje prostora I poruka, Principi razumevanja poruke, Razumevanje celine- pretpostavka razumevanja: Objašnjenje pojma geštalt, Geštalt faktori koji utiču na proces razumevanja, Razumevanje celine- stimulansi koji pojačavaju pamćenje Geštalt- fenomen, Geštalt- iluzija, Geštalt- kvalitetaq. Analiza kognitivnog procesa opađanja I osećanja Istraživanje mišljenja: Procesi logičkog mišljenja, Primitivno ili konkretno mišljenje, Oblici mišljenja, Misao I operacije mišljenja, Spontano mišljenje- asocijacije, Simbolički misliti I govoriti. Istraživanje inteligencije kao važne kongnitivne psihičke funkcije Objašnjenje kategorijalnog sistema u vezi s inteligencijom, Objašnjenje pojma inteligencija, Količnik inteligencije I sposobnost rješavanja zadataka.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 18 86 6 150







46


40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 6 sati za istraživanje izvora; 18 sati za izradu seminarskog rada;








Procenat učešća






izdanjaVrsta


Prof. dr Milan Galogaža Filosofija života Banja LukaPanevropski univerzitet APEIRON

2006 Knjiga



47



izdanjaVrsta

časopisa





48

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.010. Katedra za matematiku i primjenjenu matematiku

Predmet/modul 1.06.05.007. Statističke metode u menadžmentu

VRSTA PREDMETA:


Nivo apstraktnosti Srednji



Naučna oblast 1 Prirodne nauke

Naučno polje 1.06. Matematika

Uža naučna oblast 1.06.05. Vjerovatnoća i statistika

OPIS PREDMETA:


Primjenom metoda i tehnika statističkog posmatranja i istraživanja statistika obezbjeđuje relevantne informacije iz raspoložive baze podataka sa unaprijed određenom vjerovatnoćom pouzdanosti u cilju donošenja kvalitetnih poslovnih odluka. Cilj je osposobiti studenta da primjenom statističkih metoda i tehnika na elemente posmatranog uzorka dolazi do pouzdanih informacija potrebnih za upravljanje složenim dinamičkim sistemima.



1. obavlja statističko posmatranje i prikupljanje podataka, 2. vrši sređivanje, grupisanje, obradu i prikazivanje podataka, 3. primjeni statističke metode u procesu statističke analize masovnih pojava

(metod uzorka, primjena regresione i korelacione analize, primjena indeksa, testiranje hipoteza, metoda trenda,...)

4. kreira publikacije zasnovane na statističkoj analizi 5. testira i provjerava parametarske hipoteze

Savladane vještine: Primjena metoda i tehnika statističkog posmatranja, istraživanje i statistička analiza posmatranog uzorka

Sadržaj predmeta:

POJAM, DEFINISANJE I RAZVOJ STATISTIKE PREDMET, CILJ, ZADACI I METODI STATISTIČKOG ISTRAŽIVANJA Izbor i vrednovanje programskih statističkih paketa OSNOVNI STATISTIČKI POJMOVI I KATEGORIJE Statistički skup, Statistička obilježja, Statističke jedinice, Varijacija PRISTUP STATISTIČKOM ISTRAŽIVANJU STATISTIČKO POSMATRANJE I PRIKUPLJANJE PODATAKA Cilj, predmet, jedinica i obilježja posmatranja, Izvori prikupljanja, Načini prikupljanja, Obim i oblik (metode) obuhvatanja jedinica, Sredstva prikupljanja, Kontrola i provjera GRUPISANJE I SREĐIVANJE PODATAKA Statističke serije, Numeričke serije strukture, Atributivne serije strukture, Vremenske serije, Prostorne serije PRIKAZIVANJE STATISTIČKIH PODATAKA Tabelarno prikazivanje (statističke tabele) GRAFIČKO PRIKAZIVANJE Linijski dijagrami, Površinski dijagrami DESKRIPTIVNE MJERE STATISTIČKE ANALIZE Srednje vrijednosti (mjere centralne tendencije), Izračunate srednje vrijednosti – sredine


49

Aritmetička sredina, Harmonijska sredina, Geometrijska sredina, Pozicione vrijednosti, Modus (Mo), Medijana (Me) MJERE VARIJABILITETA (DISPERZIJE) Apsolutne mjere varijabiliteta, Interval varijacije, Srednje apsolutno odstupanje, Varijansa, Standardna devijacija, Relativne mjere varijabiliteta, Koeficijent varijacije, Normalizovano (standardno) odstupanje, Mjere oblika rasporeda TEORIJSKE RASPODJELE SLUČAJNIH PROMJENLJIVIH RASPODJELA DISKRETNE SLUČAJNE PROMJENLJIVE Numerički pokazatelji diskretne slučajne promjenljive, Binomna raspodjela, Poasonova raspodjela, Hipergeometrijska raspodjela RASPODJELA NEPREKIDNE SLUČAJNE PROMJENLJIVE Funkcija i gustina raspodjele, Numerički pokazatelji neprekidne slučajne promjenljive, Normalna raspodjela, Studentova raspodjela, Fisher – Snedecor-ova F-raspodjela, Metod uzorka IZBOR I NAČINI FORMIRANJA UZORKA RASPODJELA PARAMETARA UZORKA Tačne raspodjele parametara uzorka iz osnovnog skupa sa normalnom raspodjelom ODREĐIVANJE OBIMA UZORKA Obim uzorka za ocjenu srednje vrijednosti osnovnog, Obim uzorka za ocjenu proporcije svojstva A u osnovnom skupu STATISTIČKA OCJENA NEPOZNATIH PARAMETARA OSNOVNOG SKUPA POJAM I VRSTE STATISTIČKE OCJENE OSNOVNA SVOJSTVA TAČKASTE OCJENE INTERVALNE OCJENE PARAMETARA RASPODJELE Interval povjerenja za srednju vrijednost osnovnog skupa (poznata varijansa), Interval povjerenja za srednju vrijednost osnovnog skupa (nepoznata varijansa), Interval povjerenja za proporciju osnovnog skupa TESTIRANJE STATISTIČKIH HIPOTEZA TESTIRANJE PARAMETARSKIH HIPOTEZA Testiranje hipoteze o srednjoj vrijednosti osnovnog skupa, Testiranje hipoteze o jednakosti srednjih vrijednosti dva osnovna skupa, Testiranje hipoteze o proporciji u osnovnom skupu, Testiranje hipoteze o jednakosti proporcija dva osnovna skupa, Analiza varijanse, Jednofaktorska analiza varijanse sa fiksiranim nivoima faktora, kriterijum za provjeru hipoteze o raspodjeli osnovnog skup REGRESIJA I KORELACIJA POJAM KORELACIONE ZAVISNOSTI PROSTA LINEARNA REGRESIJA Jednačina regresije, Testiranje značajnosti regresionih koeficijenata, Analiza varijanse Interpolacija i ekstrapolacija KOEFICIJENT KORELACIJE Testiranje značajnosti koeficijenta korelacije VIŠESTRUKA REGRESIJA I KORELACIJA Linearna regresija sa dvije nezavisno-promjenljive, Analiza varijanse, Interpolacija i ekstrapolacija, Višestruka korelacija KRIVOLINIJSKA REGRESIJA I KORELACIJA Prosta kvadratna regresija i korelacija RELATIVNI BROJEVI INDEKSI Individualni indeksi, Grupni indeksi, Testiranje indeksa EKONOMSKI POKAZATELJI DINAMIKE STATISTIČKA ANALIZA DINAMIKE PRODUKTIVNOSTI Mjerenje produktivnosti, Individualni indeks produktivnosti, Grupni indeks produktivnosti STATISTIČKA ANALIZA DINAMIKE ZARADA Indeksi zarada ANALIZA VREMENSKIH SERIJA TREND KOMPONENTA METOD POKRETNIH PROSJEKA METOD TRENDA Linearni trend, Kvadratni trend, Eksponencijalni trend KORELACIONA ZAVISNOST IZMEDJU VREMENSKIH SERIJA SEZONSKA KOMPONENTA Metod sezonskih indeksa


50

DODATAK – TABLICE ....

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 24 108 180




1.06.05.007. Statističke metode u menadžmentu Prije pristupa polaganju student mora prethodno odslušati vježbe




48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 24 sata za izvođenje vježbi

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta.



Procenat učešća


02 Aktivnost na vježbama predispitna obaveza obavezni 30 %

03 Ispitne aktivnosti – parcijalni test (problemski test) parcijalni opcioni 15 %




izdanjaVrsta


Doc. Dr Đuro Mikić Statističke metode u menadžmentu Banja Luka Panevropski univerzitet 2006 Knjiga


51

"APEIRON"




izdanjaVrsta

časopisa





52

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 1.06.07.001. Viša matematika (opšti kurs)

VRSTA PREDMETA:


Nivo apstraktnosti Osnovni



Naučna oblast 1 Prirodne nauke

Naučno polje 1.06. Matematika

Uža naučna oblast 1.06.07. Matematičke osnove

OPIS PREDMETA:


Osposobiti studenta da savlada i razumije elemente više matematike koji se koriste u analizi drugih naučnih disciplina u oblasti ekonomije, a u cilju lakšeg razumijevanja i analiziranja tih naučnih oblasti.



1. Koristi elemente algebre (logika, skupovi, relacije, preslikavanja, algebarske strukture) u procesu matematičkog logičkog zaključivanja

2. Koristi elemente linearne algebre u analiziranju ekonomskih pojava 3. Ispita i primjeni numeričke funkcije u elementima ekonomske analize 4. Postavi i riješi diferencijalnu jednačinu i da razumije elemente diferencijalnog

računa i integralnog računa primjenjene u analiziranju ekonomskih pojava

Savladane vještine: Razumijevanje i korištenje elemenata više matematike (linearna algebra, numeričke funkcije, diferencijalni račun, integralni račun) za potrebe analiziranja i razumijevanja naučnih disciplina iz oblasti iz ekonomije.

Sadržaj predmeta:

UVOD U ALGEBRU Matematička logika, Skupovi, Relacije, Preslikavanje, Operacije i algebarske strukture. LINEARNA ALGEBRA Vektori, Vektorski prostori, Pojam vektorskog prostora i potprostora, Linearna zavisnost, Dimenzija i bazaElementarna bazna transformacija, Matrice i determinante, Pojam i vrste matrice, Računske operacije sa matricama, Kvadratne matrice, determinante i inverzne matrice, Rang matrice, Sistemi linearne jednačine, Pojam i vrste sistema linearnih jednačina, Gausov postupak eliminacije, Rješavanje sistema linearnih jednačina pomoću matrica, Rješavanje sistema linearnih jednačina pomoću determinanti, Zadaci za vježbanje NUMERIČKE FUNKCIJE Pojam i vrste numeričkih funkcija, Nizovi i njihove granične vrijednosti, Pojam i vrste nizova, Granična vrijednost niza, Pojam reda i njegove granične vrijednosti, Neke osobine funkcija, Ograničenost funkcije, Monotonost funkcije, Parnost i neparnost funkcije, Periodičnost funkcije, Granična vrijednost funkcije, Neprekidnost funkcije, Asimptote, Elementarni način ispitivanja funkcija i ispitivanje elementarnih funkcija, Linearna funkcija, Kvadratna funkcija, Kubna funkcija, Eksponencijalna funkcija, Logaritamska funkcija, Funkcija indirektne proporcionalnosti, Pojam funkcije sa dva i više argumenata, Zadaci za vježbanje DIFERENCIJALNI RAČUN Izvodi i diferencijali funkcija sa jednim argumentom, Pravila za izračunavanje izvoda, Izvodi i diferencijali višeg reda, Osnovne osobine derivabilnih funkcija, Rolova teorema, Lagranžova teorema o srednjoj vrijednosti, Tejlorova formula, Lopitalova pravila, Ispitivanje funkcija sa jednim argumentom, Rastenje i opadanje funkcije, Ekstremi funkcije, Konkavnost, konveksnost i prevojne tačke, Ispitivanje funkcija sa konstrukcijom grafika, Izvodi i diferencijali funkcija sa dva ili više argumenata, Parcijalni


53

izvodi i totalni diferencijalni višeg reda, Ekstremne vrijednosti funkcije sa dva argumenta, Rješavanje problema slobodnog ekstrema funkcije, Uslovni ekstrem, Zadaci za vježbanje 4. INTEGRALNI RAČUN Pojam i osobine neodređenog integrala,Tablica osnovnih integrala, Osnovni metodi integracije, Medot zamjene, .Metod parcijalne integracije, Pojam i osobine određenog integrala, izračunavanje površina figura u ravni, Zadaci za vježbanje

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 30 98 4 180




1.06.07.001. Viša matematika (opšti kurs) Prije pristupa polaganju student mora prethodno odslušati vježbe




48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za izvođenje vježbi 4 sata za istraživanje izvora.

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta.



Procenat učešća







54


izdanjaVrsta

publk.*a/ Osnovna literatura

Grupa autora Kompendijum izvora za kurs više matematike MATEMATIKA Banja Luka

Panevropski univerzitet APEIRON

2006 kompendijum


Alpha C. Chiang Osnovne metode matematičke ekonomije Zagreb Mate, Zagreb 1996 Knjiga



izdanjaVrsta

časopisa





55

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.500. Katedra za filološke nauke

Predmet/modul 6.03.a Strani jezik

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Vještine





Naučno polje 6.03. Filologija

Uža naučna oblast 6.03.08. Anglistika


Studenti treba da steknu osnovna znanja iz stranog jezika, savladaju osnove gramatike i korespodenciju uz korištenje tekstova prema literaturi.


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će steći osnovna znanja u sledećim oblastima:

1. Čitanje 2. Pisanje 3. Razumijevanje 4. Konverzacija 5. Gramatika

Savladane vještine: 1. Čitanje 2. Pisanje 3. Razumijevanje 4. Konverzacija

Sadržaj predmeta:

ENGLESKI JEZIK: Grammer 1: Verb 'to be' the present (affirmative, interrogative, negative), possessive adjectives, possessive 's, plural of nouns, articles (introduction) Vocabulary Letters of alphabet, numbers 1-20, countries, everyday objects, family members Reading Introducing yourself, a letter from America Listening Introducing yourself, telephone numbers Speaking/Conversation Learning how to present yourself, basic things, talking about your family, making a phone call Everyday English Social expressions (greeting, saying goodbye) Writing Writing about yourself. Grammer 2:


56

Present Simple (affirmative, interrogative, negative), short answers Vocabulary, Verbs help, make, serve, jobs, Reading, 'The man with 13 jobs', Listening, Listening about an ordinary working day, Speaking/Conversation, Talking about jobs and daily routines, ordering food, Everyday English, In a cafe, what time it is, Writing Writing about your family Grammar 3 Present Simple, revision,Vocabulary, Leisure activities, Reading'Take it easy' a woman describes her job, favourite season, Listening Three people talking about their favourite seasons.Speaking/Conversation, Talking about sports and leisure activities (questionnaire), Everyday English, Social expressions (Pardon, Sorry, Excuse me), Writing Writing about your partner Grammar 4 There is/ there are, demonstrative adjectives, some/any, prepositions of place, Vocabulary, Flat/house, rooms, household goods, parts of a plane, Reading 'At home on a plane', Listening Homes around the world, giving directions, Speaking/Conversation Talking about your home, giving directions, Everyday English Directions Writing Writing about your homeGrammar 5 Can/can't, was'/were, could, Vocabulary, Countries and languages, words that sound the same, Reading, 'Super Kids' children geniuses, Listening, Talking about past activitie, Speaking/Conversation, Questionnaire - What can you do?Everyday English, Making a phone call - Directory Enquiries, Writing, What you could do when you were a child Grammar 6 Past Simple - regular verbs (positive, interrogative, negative), Vocabulary, Spelling and silent letters, Reading'. George Washington and Margaret Thatcher' biographies, Listening, Life in the past, famous people, Speaking/Conversation, What did you do at the end of the 20th century?, Everyday English, Special occasions: festivals, Writing, Writing a paragraph describing a holiday Grammar 7 Past Simple - irregular verbs (positive, interrogative, negative), Vocabulary, Phonetic symbols, relationships, linking words (because, when...), Reading, Three inventors, Listening, How did you two meet?, Speaking/Conversation, Incredible information, Everyday English, Date, Writing, Describing an old friend Grammar Past Simple (review), countable/uncountable nouns, much/many, a/some, Vocabulary, Food and drink, shops, and shopping, Reading, Food around the world, Meals in your country, Listening, My favourite food, Speaking/Conversation, Talking about food, Everyday English, Polite requests, Writing, Formal letters Grammar 9 Comparatives and superlatives, Vocabulary, City and country adjectives and nouns, Reading, Three musical cities, Listening, Three musical cities, Speaking/Conversation, Tve got more than you!', Everyday English, Directions 2, Writing, Writing about your city Grammar 10 Present Continuous, going to future, possessive pronouns, Vocabulary, Clothes, describing people, tongue twisters, Reading, Dangerous sports,


57

Listening, 'What a wonderful world' song, Speaking/Conversation, Talking to people who do dangerous sports, Everyday English, In a clothes shop, Writing, Describing people Grammer 11, Question forms, adverbs and adjectives, Vocabulary Describing feelings, Reading, A story in a story, Listening, A story in a story, Speaking/Conversation, Noises in the night, Everyday English Catching a train, Writing Writing a story Grammer 12 Present Perfect (introduction), revision, Vocabulary Revision, Reading Revision, Listening' Leaving on a jet plane' song, Speaking/Conversation, Revision Everyday English Revision, Writing, Revision/ Test NJEMAČKI JEZIK:

Deutsch als Fremdsprache: Programm

1. Lektion: Sich begrüßen und vorstellen - Herkunftsland - Berufe - Zahlen von 1-100 - Telefonnummern - Wörter aus anderen Sprachen Grammatik: Position des Verbs: Aussage; W-Frage und Ja/Nein-Frage Artikel: die, der, das Phonetik: Wortakzent, Satzakzent und Satzmodele Die Vokale: a, e, i, o, u

2. Lektion: Adresse - Buchstabieren - Angaben zur Person - Einladung - Bestellen im Lokal Grammatik: W-Fragen Konjugation Präsens Nominativ: bestimmter, unbestimmter und negativer Artikel Akkusativ: unbestimmter und negativer Artikel Phonetik: Lange und kurze Vokale

3. Lektion: Währungen - Zahlen über 100 - Möbel - Wie findest du...? - Statistische Angaben - Im Kaufhaus - Kleinanzeigen ____________________ Grammatik: Adjektive Akkusativ-Ergänzung Artikel als Pronomen Phonetik: Die Umlaute: ä und ö

4. Lektion: Lebensmittel - Sonderangebote - Preise - Maßeinheiten - Einkaufen im Feinkostladen - Ratschläge und Bitten Grammatik: Dativ-Ergänzung: Personalpronomen und Ortsangaben


58

RUSKI JEZIK

• elementarni pojmovi u ruskom jeziku - ruska azbuka - izgovor - akcenat

• "Na času" – razgovor, čitanje i pisanje na ruskom jeziku uz upotrebu imenica ženskog roda, glagola i ličnih zamjenica

• "Moj dan" – razgovor uz vježbe izgovora tvrdih i mekih suglasnika, pravilna upotreba glagola u prezentu u rečenicama, vid glagola

• "Naša soba" – imenice ženskog roda u množini - govorne vježbe

• "U učionici" – pridjevi i zamjenica "kakav" (rod i broj), pokazna zamjenica "taj" (rod i broj)

• "Naša biblioteka" – prisvojne zamjenice, zamjenice "čiji", "moj", "tvoj", "naš", "vaš" (rod i broj), zamjenice "njegov", "njen" i "njihov", razgovor uz upotrebu prisvojnih zamjenica

• "Nedjelja" i "Pismo" – glagoli u prošlom vremenu, prošlo vrijeme glagola "ići" i "nositi"

• "Subota" – glagoli u budućem vremenu (svršeni i nesvršeni vid glagola)

• "Razgovor telefonom" – pomoćni glagoli i glagoli kretanja

• "Fotografije" – padeži, promjena imenica muškog i ženskog roda kroz padeže, razgovor o profesiji

• "Naš radni dan" – povratni glagoli, razgovor o sebi • "Pismo kući" – promjena ličnih zamjenica kroz padeže,

imperativ glagola (zapovjedni način) i upotreba izraza "ja imam" i "ja nemam"

• "Mi idemo u goste" – promjena imenica srednjeg roda kroz padeže, brojevi, redni brojevi

• "Zima" – promjena imenica u množini sa akcentom na genitiv množine, vježbe diktata

• "Nova godina" – razgovor sa posebnim akcentom na izraze "ja i ti", "ja i on", "ja i ona","ja i vi", "ja i oni", "ti i on", "ti i ona"

• "U selu" – prijedlozi sa posebnim akcentom na upotrebu prijedloga sa imenicama koji označavaju mjesto

• "U robnoj kući" – redni brojevi, promjena kroz padeže • "U restoranu" – upotreba imenica sa brojevima, govorne

vježbe "Koliko je sati?"

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

4 30 30 56 4 120


59

Jezici izvođenja nastave Jezici naroda BiH Engleski



6.03.a Strani jezik - prvi Prije pristupa polaganju student mora prethodno odslušati vježbe




30 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za izvođenje vježbi; 4 sata za istraživanje izvora;

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta.



Procenat učešća







izdanjaVrsta


Liz and John Soars Elementary English BiH OXFORD universty press Knjiga

Matija Dautović Ruski jezik za svakoga Zagreb Školska knjiga, Zagreb 1970 Knjiga

Rosa-maria Dallapiazza, Dduard von Jan, Til Schonher

Tangram a 1/1 Njemačka Heuber 1998 Knjiga


Valentina Dević-Romanov Priručnik za razgovor Beograd Zavod za udžbenike nastavna sredstva, 1996 Knjiga


60

Beograd



izdanjaVrsta

časopisa





61

OSNOVNI PODACI:

Organizaciona jedinica 01.07.300. Fakultet informacionih tehnologija Skračenica FPI-CIT


Predmet/modul 2.09.11.013. Diskretne matematičke strukture

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Jezgreni

Nivo apstraktnosti Specijalistički



Naučna oblast 2 Tehničke nauke

Naučno polje 2.09. Računarstvo i informatika

Uža naučna oblast 2.09.11. Ostale oblasti

OPIS PREDMETA:


Uvodni kurs iz diskretne matematike je orjentisan prema računarskim naukama i računarskom inženjeringu. Sadržaj predmeta se može podjeliti u tri dijela:

1. Fundamentalni koncepti matematike: definicije, dokazi, skupovi, funkcije, relacije;

2. Diskretne matematičke strukture: modularna aritmetika (relacija kongruencije i cjelobrojne vrijednosti), grafovi, teorija automata, osnove numeričke matematike;

3. Diskretna teorija vjerovatnoče


Ciljevi:

Završetkom ovog predmeta studenti će biti u stanju da objasne i primjene osnovne metode diskretne (nekontinualne) matematike u računarskim naukama. Studenti će biti u stanju da koriste ove metode u kasnijim predmetima vezanim za dizajn i analizu algoritama, teoriju računarske obrade podataka, softverski inženjering i računarske sisteme.

Posebno će studenti biti u stanju da: 1. Matematički rezonuju o osnovnim tipovima podataka i

strukturama podataka (kao što su brojevi, skupovi, grafovi i stabla) koji se koriste u računarskim algoritmima i sistemima; tako da su u stanju da razlikuju matematički stroge definicije i zaključke od plauzibilnih odn. vjerovatnih zaključaka; da postave elementarne matematičke dokaze, naročito dokaze izvedene matematičkom indukcijom.

2. Modeliraju i analiziraju računarske procese korištenjem analitičkih metoda i kombinatorike.

3. Primjene principe diskretne vjerovatnoče da bi izračunali vjerovatnoču odn. očekivanje pojavljivanja jednostavnih slučajnih odn. povremenih procesa.

4. Da rade u malim timovima kako bi postigli gore navedene ciljeve.


62

Obrazovni ishodi:

Studenti će biti u stanju da: 1. Koriste logičku notaciju da bi definisali ključne matematičke

koncepte i o njima rezonovali, kao što su skupovi, relacije, funkcije i cijeli brojevi.

2. Evaluiraju (ocjenjuju) elementarne matematičke argumente i identifikuju netačno (pogrešno) rezonovanje (a ne samo pogrešne zaključke).

3. Postave pretpostavke i jednostavne dokaze metodom indukcije. 4. Dokažu elementarna svojstva modularne aritmetike i objasne njenu

primjenu u računarskim naukama, na primjer u kriptografiji i granskim (razuđenim) algoritmima.

5. Primjene modele teorije grafova na strukturama podataka i apstraktnim automatima da bi riješili probleme povezivanja i probleme zadovoljavanja uslova pri grananju, kao npr. u vremenskom raspoređivanju događaja.

6. Primjene metode invarijanata i dobro-postavljenog uređenja da bi dokazali ispravke i obustavljanje procesa u apstraktnim mašinama.

7. Derivira (izdvoji) zatvorene forme i asimptotske izraze iz nizova i rekurzija prirasta procesa.

8. Izračuna broj mogućih ishoda u procesima elementarne kombinatorike, kao što su permutacije i kombinacije.

9. Izračuna vjerovatnoču i diskretnu distribuciju događaja u jednostavnim kombinatoričkim procesima; izračuna očekivanja.

10. U stanju je da rješava probleme i uči u malim timovima sa kolegama studentima.

Savladane vještine: -

Sadržaj predmeta:

UVOD 1.1. RELACIJA. OPERACIJA. FUNKCIJA 1.2. OSNOVNI POJMOVI LOGIKE 2. MATEMATIČKA LOGIKA 2.1. ISKAZNI RAČUN 2.1.1. Iskazna algebra 2.1.2. Iskazna formula i njena vrednost. 2.1.3. Prekidačke mreže 2.1.4. Bool-ove funkcije 2.1.5. Izvođenje zaključaka 2.5. PREDIKATSKI RAČUN (KVANTIFIKATORSKI RAČUN) 2.5.1. Predikatske formule 2.5.2. Pojavljivanje promenljivih u predikatskoj formuli 2.5.3. Interpretacija predikatske formule 2.5.4. Istinitosna vrednost predikatske formule 3. ALGEBARSKE STRUKTURE 3.1. GRUPA 3.1. PRSTEN. TELO. POLJE. BOOL-OVA ALGEBRA. 4. RELACIJSKE STRUKTURE 4.1 PARCIJALNO UREÐENI SKUP 4.2 SUPREMUM. INFIMUM. REŠETKA 5. OSNOVI TEORIJE GRAFOVA 5.1 DEFINICIJA GRAFA 5.2. MATRIČNA INTERPRETACIJA GRAFA 5.3 PUTEVI U GRAFU 5.4 NEKI SPECIJALNI GRAFOVI 5.5 STABLO (DRVO) 6. TEORIJA KONAČNIH AUTOMATA


63

6.1 KONAČNA MAŠINA 6.2 KONAČNI AUTOMAT 7. FORMALNI JEZICI. GRAMATIKE 7.1 FORMALNI JEZICI 7.2 GRAMATIKE 7.3 VEZA IZMEÐU AUTOMATA I REGULARNIH GRAMATIKA

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

3 20 20 46 4 90




1.06.07.001. Viša matematika (opšti kurs) Matematičak analiza jedne promjenjive



20 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 20 sati za vježbe iz oblasti diskretnih matematičkih struktura; 4 sata za istraživanje izvora.

Vježbe će se vršiti u univerzitetskim učionicama ili kabinetima. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za matematiku i primjenjenu matematiku. Za obradu predmeta i pripremu vježbi planirano je da student utroši i 4 sata na istraživanju izvora.

Tokom vježbi izrađuju se stručni izvještaji koje ocjenjuje voditelj vježbi. Zadatak voditelja vježbi i studenta u okviru ovog predmeta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini ili primjenu većeg broja specifičnih programskih zahtjeva i problemskih zadataka koje se odnose na sadržaje diskretnih matematičkih struktura.

Timski rad u rješavanju problema Vježbe će biti organizovane tako da studenti samostalno rješavaju problemske zadatke u manjim timovima 5-7 studenata. Saradnik u nastavi ili asistent će biti u ulozi trenera, obezbjeđujući studentima savjete i objašnjenja ukoliko su neophodni. Studenti dolaze na vježbe pripremljeni obzirom da se nastava predmetnih sadržaja koji se vježbaju u vidu problemskih zadataka odvija prije termina vježbi i obzirom da je studentu ostavljen bar jedan dan za individualno savladavanje tog gradiva iz izvora za učenje. Vjerujemo da je iskustvo aktivnosti rješavanja problema u manjim timovima ključno iskustvo u savladavanju matematičkog i matematički odn. simbolički orjentisanog gradiva. Aktivno učešće u rješavanju problema na vježbama koje se organizuju u ovom predmetu nosi 30 % konačne ocjene studenta, što podrazumjeva prvenstveno procjenu stepena aktivnog i pripremljenog učešća studenta na vježbama, prije nego ostvaren uspjeh u rješavanju pojedinačnih problema koji se razmatraju na vježbama.

Zadaci za vježbanje (Problem Sets) Zadaci za vježbanje iz oblasti diskretnih matematičkih struktura, distribuiraju se studentima redovno- sedmično prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Zadaci za vježbanje su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na


64

ispitu. Savladavanje zadataka za vježbanje je za većinu studenata nabolji način da se savlada gradivo sa traženim kvalitetom. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i računaju se kao učešće studenata u kontaktnom radu - interakcija na predavanjima, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene sa 10 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova. Rješenja za zadatke za vježbanje će biti objavljena i dostavljena studentima odmah nakon isteka vremena za predaju zadataka predmetnom nastaviku. Zadaci koji su dostavljeni nakon tog vremena neće se prihvatiti.

"Online Tutor" servis "Online Tutor" je sevis koji omogućava odgovore na pitanja studenata vezana za gradivo koje je obrađeno u nastavnom odn. sedmičnom bloku, koji se upučuju sistemom učenja na daljinu ili WEB mailom saradniku u nastavi ili predmetnom nastavniku. Sastoji se od direktnih i jasnih pitanja vezanih za nejasne sadržaje u indivudualnoj obradi predmetnog bloka iz izvora za učenje. Pitanja vezana za jedan nastavni odn. sedmični blok u okviru ovog servisa mogu da se postave samo do početka obrade narednog bloka. Pitanja vezana za bilo koji dio gradiva mogu da se postave tokom predmetnih konsultacija koje se za nastavni predmet organizuju u planirano i zakazano vrijeme. Postavljena pitanja i odgovori pojavljuju se na WEB stranici predmeta u FAQ sekciji (često postavljena pitanja). Osim postavljenih pitanja, studenti mogu da ovim putem komentarišu izvore za učenje tako što će uz referencu određene stranice odn. citiranog dijela izvora za učenje u najkraćem objasniti zašto se ti dijelovi po proceni studenta veoma teški, iznenađujući ili nerazumljivi. Ovim putem student može da predloži da se taj dio gradiva dodatno obradi. Kolaborativni (grupi) rad studenata i korištenje vanjskih izvora učenja Univerzitet ohrabruje studente na kolaborativni rad i grupno učenja na isti način na koji se organizuje obrada nastavnih problema i vježbi u kontaktnom dijelu nastave. Grupe za učenje mogu da budu izvrstan način da perfekcioniranje programske građe predmeta. Međutim, domaći rad koji je dodjeljen studentu i koji je predmet evaluacije, kao što su seminarski radovi, problemski zadaci, projekti, zadaci za vježbanje, studentska praksa moraju da se izrade samostalno bez kopiranja tuđih rješenja. Ukoliko se moraju navoditi izvori tada se obavezno primjenjuju akademski standardi citiranja. Ukoliko je rješenje odn. zadani rad studenta, rezultat rada više studenata, tada se moraju citirati svi učesnici u rješenju odn. radu. Takođe, moraju se navesti i svi ostali izvori koje student koristi mimo materijala za učenje koji je definisan nastavnim programom i/ili materijala koji je distribuiran studentima. Univerzitet obeshrabruje studente, ali ne zabranjuje, korištenje ispitnih i problemskih pitanja i zadataka iz ranijih školskih godina, koje su studenti pribavili na razne načine. Međutim, student je u takvim prilikama dužan da navede korištenje takvog materijala kao izvora u rješavanju domačih zadataka, odn. zadanih studentskih radova. Izostavljanje takvih navoda će se smatrati "plagijarizmom" i može da bude predmet sankcionisanja. Plagijarizam, varanje na ispitima, i slična anti-intelektualna ponašanja su ozbiljno narušavanje akademske etike i bit če sankcionisano. U svakom slučaju, Panevropski univerzitet razumije pritisak koji student trpi zbog potrebe da blagovremeno izvrši sve svoje obaveze i uspješno završi školsku godinu, te će Panevropski univerzitet na takve incidente reagovati izbalansirano.


konačnaOpciona / obavezna

Procenat učešća


02 Aktivnost na vježbama/laboratorijski rad predispitna obaveza obavezni 30 %

03 Ispitne aktivnosti – parcijalni test (problemski test) parcijalni obavezni / 30 %


65

opcioni

04 Ispitne aktivnosti – finalni problemski test konačni obavezni 30 %

05



izdanjaVrsta


Čangalović M. Diskretne matematičke strukture (neredigovana skripta) Beograd Univerzitet u

Beogradu, FON 1997 za internu upotrebu

Diskretne matematičke strukture - Zadaci (skripta) Beograd Univerzitet u

Beogradu, FON 1997 za internu upotrebu

D. Cvetkovic Diskretne matematicke strukture (matematika za kompjuterske nauke)

Beograd Naucna knjiga 1987

MIT OpenCourseWare Mathematics for Computer Science-MIT-6-042JFall-2005

Massa-chusetts

Massachusetts Institute of Technology

2005, Fall

za internu upotrebu




izdanjaVrsta

časopisa



MIT OpenCourseWare http://ocw.mit.edu/OcwWeb/index.htm

Courses http://ocw.mit.edu/OcwWeb/web/courses/courses/index.htm

17.07.2007.



66

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.310. Katedra za ekonomsku teoriju, analizu i planiranje

Predmet/modul 5.01.13.003. Makroekonomija

VRSTA PREDMETA:






Naučno polje 5.01. Ekonomija

Uža naučna oblast 5.01.13. Teorijska ekonomija

OPIS PREDMETA:


Približiti studentu ključno pitanje savremene makroekonomije „Kako postulirati superatraktivni poslovni ambijent koji će rezultirati pozitivnim preduzetničkim miljeom, privući sveži kapital, nove tehnologije, nove preduzetnike, te otvoriti nova domaća i izvozna tržišta“.


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva student će biti u stanju da razumije različite makroekonomske teorije, da razumije paradigme savremenog kapitalizma, da prepozna i shvati funkcionisanje osnovnih makroekonomskih agregata, da razumije osnovne makroekonomske modele.


Sadržaj predmeta:

Ekonomske doktrine Teorija makroekonomije Filosofija i začeci ekonomije kao samostalne nauke, Renesansa i merkantilizam – otkriće antike i razvoj prirodnih nauka, novca, industrije, trgovine i novih kolonija, Racionalizam u filosofiji i bizokratizam u ekonomskim naukama, Francuska revolucija, prosvetiteljstvo i ekonomski liberalni kapitalizam, Liberalni kapitalizam i oportunistička shvatanja, Klasična ekonomska škola, Neoklasična ekonomska teorija i ekonomska škola Historicistička, socijalistička, klasična i neoklasična ekonomska analiza, teorija i škole, Historicističke i socijalističke ekonomske teorije, Osnivači socijalističke ekonomske teorije, Osnivači socijalističke utopističke ekonomske teorije, Ekonomski istoricizam – nemačka istorijska škola, Naučni socijalizam – Carl Marx, Ekonomska misao u Evropi i Engleskoj, Francuska ekonomska škola, Nemačko-austrijska ekonomska škola, Engleska ekonomska škola – Jevons, Klasične i neoklasične ekonomske teorije i škole, Karakteristike klasične, neoklasične i kritičke škole, Klasična monetarna teorija, Kejnzijanska ekonomska teorija, Teoretičar XX. veka i novih ekonomskih pravaca, Ekonomski teoretičari koji su doprineli stvaranju novih doktrina, Kvantitativna teorija novca, monetarizam i teorija racionalnog očekivanja Savremena ekonomska misao, Tehnologija potrošnje, Porodica kao fabrika, Proizvodnja u domaćinstvu, Teorija traganja, Nova teorija tražnje, Nova teorija preduzeća, Coaseova hipoteza o preduzeću,Teorija timskog rada i ,,organizaciji koja uči,,Postkejnezijanska ekonomska teorija rasta preduzeća, Globalna konkurentska strategija preduzeća, Nova politička ekonomija, Teorija javnog izbora, Teorija političke ekonomije regulacije i deregulacije, Teorija globalizacije, Principi globalizacije, Karakteristike globalne ekonomije, Modeli transformacija u uslovima globalizacije Drugi deo Principi ekonomije Ekonomske koncepcije i principi ekonomije, Princiip oportunitetnih troškova, Zakonitosti ponašanja oportunitetnih troškova, Međuzavisnost troškova, Definisanje principa oportunitetnih troškova Principi preferencija domaćinstva, Teorijske osnove individualnih preferencija, Analiza tražnje u odnosu na visinu cena, Korisnost proizvoda kao osnova tražnje, Objašnjenje pojma granična korisnost, Kako kupac determiniše vrednost proizvoda, Teorija indiferentnosti i analiza ponašanja kupaca, Istraživanje troškova života i budžetske linije potrošnje¸ Istraživanje troškova života, Istraživanje budžerske linije


67

potrošnje, Kretanje cena robe široke potrošnje, Elementi makroekonomske politike kojom se utiče na povećanje potrošnje, Ponašanje potrošača u odnosu na ordinarna, inferiorna i neutralna dobra Elastičnost tražnje, cena i dohodaka, Elastičnost tražnje prema kriterijumu cena, Dohodak i tražnja Proizvodna funkcija, Agregat, troškovi radne snage, potencijali, efektivni menidžment fleksibilnei proizvodnje, Agregati proizvodnje, Troškovi radne snage , Potencijali proizvodnje, Optimum raspodele faktora proizvodnje, Efektivni menidžment fleksibilne proizvodnje, Zakon o opadajućem prinosu, Ekonomski zakoni, Zakon o opadajućem prinosu ili rastućih troškova, Kreiranje makroekonomskih pretpostavki za dostizanje optimalnih rezultata poslovanja Ekonomski equilibrium, Analiza ravnoteže proizvođača (ponude) i potrošača (tražnje), Objašnjenje pojma makroekonomska ravnoteža, Ekonomski ekvilibrijum Treći deo Teorijske osnove makroekonomske ravnoteže i makroekonomski modeli Definisanje ekonomske teorije i ekonomske nauke, Definisanje ekonomske nauke, Definisanje ekonomske teorije, Definisanje elemenata koji opredeljuju izbor modela socijalne organizacije i ekonomskog sistema, Faktori koji opredeljuju model socijalne organizacije, Privredni sistem Istraživanje potrošnje, tražnje, proizvodnje, štednje i dohotka, Definisanje mikroekonomije i makroekonomije sa oblicima ekonomije, Definisanje makro i mikroekonomije, Definisanje izbora, retkosti i supstitucije, Oblici ekonomije, Ekonomski kategorijalni system, Ponašanje nacionalne ekonomije prema kriterijumu potrošnje, investicija i štednje, Funkcija potrošnje (tražnje), Ekonomija i menidžment investiranja, Ekonomija štednje, Ekonomski modeli – multiplikatorii akceleratori, Model agregatne tražnje i proizvodnje, Multiplikator zatvorene – otvorene privrede, Međusobna dejstva multiplikatora i akceleratora, Monetarni multiplikator,Modeli predviđanja privrednih ciklusa i tehnologije Ekonomski modeli, Teorijski modeli, Etape razvoja Rostova, orija tzv. ,,začaranog kruga siromaštva,,Teorija usmerene na prevalizaležnje nerazvijenosti, tematički model rasta – Harod Domarov jednosektorski model, orije o uticaju tehnološkog razvoja na kulturno-civilizacijski i socijalni razvoj, del tehnološkog razvoja i Kondratjevi ekonomski ciklusi, onometrija i ekonomska metodologija, onomska metodologija, nometrija, rfološka analiza, strapolacija vremenskih serija, etod krive iskustva, Operaciona istraživanja, metodi i modeli, Praktični ekonomski modeli, Model cost-benefit analize javnih investicionih projekata, Model međusektorske ili input-output analize, Model globalnog društvenog sistema i njegovih podsistema, Paradigme svetskog globalnog društveno-političkog sistema, Model globalnog društvenog sistema i njegovih podsistema Kejnzijanska i monetaristička ekonomija i shvatanje ekonomske ravnoteže, Makroekonomska ravnoteža, 0Objašnjenje pojma makroekonomska ravnoteža, Kejnzijansko shvatanje makroekonomske ravnoteže, Monetarističko shvatanje makroekonomske ravnoteže, Kejnzijansko i monetarističko shvatanje ekonomije, Ekonomija blagostanja i ekonomski optimum, Objašnjenje pojmova iz područja ekonomije blagostanja, Objašnjenje pojmova iz područja upravljanja ekonomskim optimumom Funkcija novca u tržišnoj privredi, Analiza finansijskog tržišta, Definisanje finansijskog tržišta, Ocena stanja privrede i tražnje za novcem, Ekonomski ciklusi i tražnja za novcem, Tržište kapitala, Tržište hartija od vrednosti, Značajke odgođenog plaćanja za socijalnu tržišnu privredu, Institucije finansijskog tržišta, Tržišne transakcije hedžera išpekulanata, Tržišne transakcije fjučersima, Tržišne transakcije opcijama, Uloga centralne banke, Funkcije centralne banke, Sistem federalnih rezervi, Komponente koje određuju ponudu novca Istraživanje ekonomskog fenomena inflacija, Teorija inflacije, Teorija novca i cena, Inflacioni efekti, Analiza fenomena inflacije i nezaposlenosti, Objašnjenje privredne ravnoteže i nezaposlenosti, Walrasov model analize, Klasična nezaposlenost, Ugrađena inflacija, Kejnzijanska nezaposlenost, Tri vrste neravnoteža (ne)zaposlenosti, Stagflacija i anticipirana inflacija, Ekonomska politika antiinflacije i dezinflacije, Antiinflaciona ekonomska politika, Dezinflaciona ekonomska politika, Alternativna ekonomska politika, Istraživanje fenomena recesije, Pojavni oblici recesije, Program izlaska iz recesije, Budžetske i makroekonomske performance, Cukierman-Liviatanov model, Upravljanje inflacijom Četvrti deo Savremene paradigme makroekonomije (338) Vodeće ekonomske škole i tranziciona ekonomijaVašingtonski konsenzus i teorijske zablude čiste tržišne privrede, Vašingtonski konsenzus – strategija Međunarodnog monetarnog fonda i Svetske banke prema nerazvijenim i zemaljama u razvoju, Teorijske zablude Adama Smitha (,,nevidljive ruke,,), Teorija čiste tržišne privrede, Teorijski model socijalne tržišne privrede, Problemi privatizacije i liberalizacije tržišta u post-komunističkim zemljama, Problemi privatizacije, Problemi liberalizacije, Savremeno okruženje koje determiniše savremenu makroekonomiju, Procesi mondijalizacije i alterglobalizacije, savremene makroekonomije, Makroekonomija u uslovima kulta trgovačkih marki u vlasništvu transnacionalnih kompanija, Demografski sunovrat Evrope – paradigma koja determiniše buduću marlekonomsku politiku, Ekonomska Unija kao nova paradigma socijalne organizacije zajednice i makroekonomije Paradigme savremenog kapitalizma, Faza kapitalizma individualnih kapitala, Faza kapitalizma totalnog kapitala, Faza kapitalizma informacionih tehnologija, Suština postindustrijskog društva informacionih tehnologija, Digitalna ekonomija, Globalna ekonomija i konkurencija, Upravljanje znanjem, Ekonomija informacionih tehnologija. Ispitivanje uticaja savremenih informacionih tehnologija na društvo, organizacije i pojedince, Faza kapitalizma socijalnog kapitala – doktrina o poverenju među ljudima, Organizacija savremenog zapadnog liberalnog kapitalističkog društva koja determiniše makroekonomiju, Model socijalne organizacije savremenog kapitalizma, Sistem funkcionisanja čovečanstva sa totalnim kapitalizmom na globalnom nivou, Sistem naddržavnosti unutar regionalnih integracija, Jedinstvenost Zapada Paradigme tranzicione ekonomije , Kolonijalna demokratija, Problemi tranzicione ekonomije,


68

Tendencije i problemi promene vlasništva, Iskustva Istočne Evrope – prelaz iz centralno-planske prema socijalnoj tržišnoj privredi

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 18 106 8 180







48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 8 sati za istraživanje izvora; 18 sati za izradu seminarskog rada;








Procenat učešća





69




izdanjaVrsta


Prof. dr Milan Galogaža Makroekonomija Banja Luka Apeiron 2006 Knjiga


Oliver Blanchard Makroekonomija Zagreb Mate 2005 Knjiga



izdanjaVrsta

časopisa





70

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.310. Katedra za ekonomsku teoriju, analizu i planiranje

Predmet/modul 5.01.13.005. Mikroekonomija

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 5.01.13. Teorijska ekonomija

OPIS PREDMETA:


Osposobiti studenta da može aktivno tražiti odgovore na pitanja: 1. Kako smanjiti ulaganje kapitala u proces reprodukcije, i 2. Kako povećati rezultat poslovanja preduzeća.

Jedan od ciljeva je i da student sazna određene zakonitisti koje vladaju u mezoekonomskim sistemima.


Razumijevanje alokacije ograničenih sredstava i resursa različitih nosioca privređivanja unutar jedne države (npr. kako potrošači mogu najbolje rasporediti svoje ograničene dohotke na različita dobra i usluge koja se mogu kupiti na tržištu, kako radnici mogu najbolje rasporediti svoje vrijeme na rad i odmor, ili na jedan umjesto na drugi posao, kako preduzeća najbolje mogu rasporediti svoje ograničene finansijske izvore na zapošljavanje dodatnih radnika umjesto kupovine novih mašina, proizvodnju jednog umjesto drugog skupa proizvoda). Razumijevanje uloge cijena i tržišta na poslovanje preduzeća.

Savladane vještine: Analiza tražnje za proizvodnim faktorima, analiza rada i tržišta rada, analiza preduzetničkih potencijala.

Sadržaj predmeta:

UVOD U TEORIJU MIKROEKONOMIJE I POSLOVNE EKONOMIJE POJAM I VRSTE PREDUZEĆA VRSTE PREDUZEĆA, IMOVINA PREDUZEĆA, ORGANI PREDUZEĆA, ORTAČKO DRUŠTVO, KOMANDITNO DRUŠTVO, AKCIONARSKO DRUŠTVO, DRUŠTVO SA OGRANIČENOM ODGOVORNOŠĆU, JAVNO PREDUZEĆE, POSLOVNI SISTEMI U PRIVREDI OSNOVNE FUNKCIJE U PROCESU REPRODUKCIJE: VERTIKALNA PODJELA FUNKCIJA, HORIZONTALNA KLASIFIKACIJA FUNKCIJA SREDSTVA I UPRAVLJANJE SREDSTVIMA PREDUZEĆA: OSNOVNA SREDSTVA, TROŠENJA OSNOVNIH SREDSTAVA – AMORTIZACIJA, OBRTNA SREDSTVA UPRAVLJANJE TROŠKOVIMA: NATURALNO IZRAŽAVANJE TROŠENJA (UTROŠCI), UTROŠCI MATERIJALA, UTROŠCI SREDSTAVA ZA RAD, UTROŠCI RADNE SNAGE, FINANSIJSKO IZRAŽAVANJE TROŠENJA (TROŠKOVI), KRITERIJUMI KLASIFIKOVANJA TROŠKOVA, FIKSNI TROŠKOVI , VARIJABILNI TROŠKOVI, METODE IZRAČUNAVANJA CIJENE KOŠTANJA UPRAVLJANJE REZULTATIMA PROIZVODNJE I EFIKASNOST POSLOVANJA PREDUZEĆA: POJAVNI OBLICI REZULTATI REPRODUKCIJE, PROIZVOD, DOBITAK, GUBITAK, PRINCIPI POSLOVANJA PREDUZEĆA, OSNOVNI EKONOMSKI PRINCIP REPRODUKCIJE, PRINCIP


71

PRODUKTIVNOST, PRINCIP EKONOMIČNOST , EKONOMIČNOST I UTVRĐIVANJE OPTIMALNOG OBIMA PROIZVODNJE, RENTABILNOST PONUDA I TRAŽNJA U TRŽIŠNOM SISTEMU: TRŽIŠNI MEHANIZAM, TRAŽNJA ROBA, CJENOVNA ELASTIČNOST TRAŽNJE, PONUDA ROBA, ELASTIČNOST PONUDE, RAVNOTEŽA PONUDE I TRAŽNJE PONUDA I ODREĐIVANJE CIJENA NA TRŽIŠTU: ANALIZA TROŠKOVA, TIPOVI I STRUKTURA TRŽIŠTA, PREDUZEĆA NA SAVRŠENO KONKURENTNOM TRŽIŠTU, MONOPOL, OLIGOPOL, MONOPOLISTIČKA KONKURENCIJA PONAŠANJE I IZBOR POTROŠAČA: TEORIJA KORISNOSTI I MARGINALNE KORISNOSTI, ANALIZA PREFERENCIJE, BUDŽETSKA OGRANIČENJA, OPTIMALAN IZBOR POTROŠAČA TRŽIŠTE FAKTORA PROIZVODNJE: NADNICE I TRŽIŠTE RADA, RENTA – CIJENA UPOTREBE ZEMLJE, KAMATA – CIJENA UPOTREBE KAPITAL

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 15 91 4 150







40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 4 sata za istraživanje izvora; 15 sati za pedagoške radionice;

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju.



Procenat učešća


02 Učešće u pedagoškim radionicama predispitna obaveza obavezni 30 %





72


izdanjaVrsta


Doc. dr. Stanić Milenko Mikroekonomija Banja LukaPanevropski univerzitet

"APEIRON" 2007 knjiga

Robert S. Pinduck Daniel L. Rubinfeld Mikroekonomija Zagreb Mate 2005 Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





73

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.340. Katedra za preduzetničku ekonomiju

Predmet/modul 5.01.11.001. Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 5.01.11. Preduzetnička ekonomija

OPIS PREDMETA:


Osnovni cilj je upoznavanje studenata sa karakteristikama samostalnog preduzetničkog biznisa, osnovnim principima njegovog osmišljavanja, pokretanja i uspješne implementacije. Jedan od ciljeva je i uticaj na tok procesa razvijanja poslovnih ideja, kao i usvajanje znanja iz metodologije izrade i sadržaja biznis plana preduzeća.


Usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom Preduzetnička ekonomija student će biti osposobljen da razumije karakteristike preduzetničke ekonomije, ostvari savremeni pristup u organizaciji poslovnog poduhvata, primjeni znanja iz domena upravljanja preduzetništvom, prepozna i razumije način na koji porezi utiču na preduzetničku ekonomiju, prepozna relevantne rizike u implementaciji poslovnog poduhvata i definiše mjere osiguranja od rizika, te da izradi poslovni plan. :

Savladane vještine: Izrada biznis plana

Sadržaj predmeta:

I MENADŽMENT I BUDUĆNOST, Proces globalizacije tržišta i njen uticaj na poslovanje preduzeća, Karakteristike savremenog menadžmenta, Kvalitet kroz upravljanje ljudskim resursima, Strategija za ulazak na internacionalna tržišta, Izvoz, Proces promjena organizacione strukture OSNOVNE KARAKTERISTIKE SOCIJALISTIČKOG I PREDUZETNIČKOG DRUŠTVA SAVREMENI PRISTUP ORGANIZACIJI PREDUZETNIČKE EKONOMIJE, Osnovna načela organizovanja preduzetničke ekonomije, Pristup organizaciji kao sistemu, Pojam sistema, Kolo povratne sprege, Organizacioni sistemi, Ciljevi sistema, Vrste sistema, Entropija organizacionih sistema, Organizacioni sistem posmatran kao “crna kutija”, Preduzeće kao upravljiv sistem, Formalna organizaciona struktura Neformalna organizacija, Interesne grupe, Prijateljske grupe, Karakteristike grupa, Oblici komunikacije neformalne organizacije, Proces organizovanja, Teorija z, «Exellence» u menadžmentu, između klasične i inovativne organizacije, Osnovni principi savremenog menadžmenta, Pitanja za raspravu PREDUZETNIŠTVO, Pojam i definisanje preduzetništva, Menadžment u preduzetništvu, Pojam menadžmenta, Definicije menadžmenta, Odnos preduzetništva i menadžmenta, Karakteristike preduzetništva, Inovacije i tržište, Tipovi inovacija, Preduzetništvo u SAD, Preduzetništvo u EVROPI, Razlike između tradicionalnog i preduzetničkog menadžmenta, Osobine preduzetnika, Uspješni poslovni ljudi – rekli su o sebi i biznisu, Tipovi preduzetnika, Preduzetništvo kao obilježje tržišne privrede, Preduzetništvo i vrste biznisa u budućnosti, Menadžment i menadžeri, Vrste menadžera, menadžeri, menadžeri srednjeg nivoa i menadžeri prvog nivoa, Generalni i funkcionalni menadžeri, Karakteristike menadžera, Zadaci menadžera, Liderstvo, Definicija liderstva, Pojam liderstva, Uloga moći u liderstvu, Liderstvo i menadžment, Liderstvo u poslovnim organizacijama, Timski rad: način da se postigne uspjeh, Značaj liderstva, Testovi, Test ličnosti - jeste li tip preduzetnika, Posjedujete li pravu poslovnu ideju


74

V PREDUZETNIČKI MENADŽMENT KAO PROCES, Planiranje, Proces i sadržaj planiranja, Vrste planova, Swot analize u funkciji donošenja strateških preduzetničkih odluka, Planiranje ciljeva organizacije, Određivanje ciljeva organizacije kao razlog njenog postojanja, Vizija i misija, Vizija, Misija, Pitanja za raspravu, Organizovanje, Proces organizovanja, Vrste organizacionih struktura, Prosta organizaciona struktura, Funkcionalna organizacija, Diviziona organizaciona struktura, Projektna organizacija, Matrična organizacija, Inovativna organizacija, Savremene organizacione strukture, Horizontalna korporacija, Reinžinjering, Dinamička organizaciona mreža, Razlike između klasične i inovativne organizacije, Karakterisitke organizacijske promjene kao globalna pojava, Uzroci otpora promjenama, Modeli organizovanja i razvoja preduzetništva, Inkubatori kao model razvoja malog biznisa, Vrste preduzetničkih inkubatora, Usluge inkubatora, Specifičnosti prakse u razvoju inkubatora, Klasteri kao novi model razvoja malih i srednjih preduzeća, Trendovi razvoja klastera, Uloga i važnost klastera kao model razvoja malih preduzetnika, Lizing, Zašto je značajan lizing?, Vrste lizinga, Prednosti nabavke opreme na lizing, Franšizing, Ugovor o franšizi, Kako franšizer podučava franšizante, Oblici franšizinga, Prednosti i nedostaci franšizinga, Korporacija, Karakteristike korporacije kao oblika organizovnja, Džoint venčer (Joint Venture) kompanije, Partnerstvo ili ortakluk, Prednosti i nedostaci partnerstva, Komanditno društvo, Inokosno preduzeće, Pitanja za raspravu, Vođenje i motivisanje, Uvodne napomene, Pojedinci – osnovna jedinica analize, Svojstva ljudskih bića, Tipovi ličnosti, Introvertna i ekstrovertna ličnost, Integraciona i dezintegraciona ličnost, Tradicionalna, samostalna i nesamostalna ličnost, Autentične i neautentične ličnosti, Način odbrane ličnosti na frustracije, Motivacija, Pristupi motivaciji, Teorija hijerarhije poteba, Novac i motivacija, Dizajniranje poslova kao osnova motivacije, Motivacija: «šargarepa i štap», Stilovi vođenja u nekim razvijenim zemljama, Neke karakteristike stila vođenja u Evropi, Osnovne karakteristike američkog stila vođenja, Osnovne karakteristike japanskog stila vođenja, Potreba za inovacijama u vođenju, Razvoj vodećih kadrova za inovativno vođenje, Pitanja za raspravu, Kontrolisanje,Tradicionalni pristup osiguranja kvaliteta, Upravljanje sistemom kvaliteta, Evolucija kvaliteta, IT kontrola, QC kontrola kvaliteta, QA kontrola kvaliteta, QM sistem kontrole kvaliteta, TQM – sistem totalnog upravljanja kvaliteta, Proces kontrolisanja, Povezanost planiranja i kontrolisanja, Pravila kontrolisanja, Standardi kvaliteta serije ISO 9000, Finansijski pokazatelji kao mjerilo efikasnosti preduzeća, Analiza likvidnosti, Analiza upravljanja zalihama, Analiza dugoročne finansijske pozicije preduzeća, Analiza profitabilnosti, Ostali finansijski pokazatelji uspješnosti poslovanja, Analiza rentabilnosti, Kriterijumi za mjerenje likvidnosti KARAKTERISTIKE MALOG PREDUZEĆA – MALOG BIZNISA, Mogući kriteriji definisanja malog preduzeća, Kvantitativni faktori definisanja malog biznisa, Kvalitativni kriteriji definisanja malog biznisa, Snage i slabosti malih preduzeća, Snage malih preduzeća, Slabosti malih preduzeća, Mala i velika preduzeća – prednosti i razlike ULOGA POREZA U RAZVOJU PREDUZETNIŠTVAVrste poreza, Porez na dodatu vrijednost –PDV, Razlike između PDV-a i poreza na promet, Osnovne karakteristike PDV – a, Šta je to porez na dodatnu vrijednost – PDV?, Koje su prednosti i mane PDV-a?, Prednost PDV-a, Negativne strane PDV-a, Šta traži eu (VI evropska direktiva)?, Kako to rade druge zemlje, Osnove bih modela PDV-a, Makroekonomske implikacije PDV-a, Uticaj pdv-a na poslovanje preduzeća i internu ekonomiju, Uticaj na zalihe sirovina i repromaterijala i zalihe gotovih proizvoda, Uticaj na vođenje knjiga, Uticaj na tržišni položaj, Sadržaj zakona o PDV-u, Šta je predmet oporezivanja, Ko su poreski obveznici, Kada nastaje poreska obaveza, Šta ulazi u poresku osnovicu, Poreske stope, Ulazni i izlazni PDV i pravo na povrat, Registracija poreskih obveznika, Način i tehnika obračunavanja PDV-a, RIZIK I OSIGURANJE U PREDUZETNIŠTVU, Oblici rizika, Programirano upravljanje rizikom, Izbor metode upravljanja rizikom, Osiguranje i vrste rizika, Pitanja za raspravu POSLOVNI PLAN – BIZNIS PLAN,Uloga i značaj poslovnog plana, Namjena biznis plana, Prezentacija biznis plana, Nekoliko napomena za pisanje biznis plana, Anatomija biznis plana, Naslovna stranica, Rezime plana, Opis preduzetničke ideje, Tržišni pokazatelji, Izvedbeni plan, Marketinški plan, Cijene,. Distribucija, Promocija, Menadžment, Procjena rizika, Finansijski pokazatelji,Bilans stanja, Bilans uspjeha, Prelomna tačka rentabilnosti, Ocjena uspješnosti, Primjerak biznis plana «punionica pitke vode»

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 24 18 82 8 180


75



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.01.13.005. Mikroekonomija Položen ispit



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 8 sati za istraživanje izvora; 24 sata za izradu seminarskog rada; 18 sati za pedagoške radionice;





Ovi radovi će se publikovati na WEB stranici univerziteta i kandidovati za objavljivanje u godišnjem Zborniku radova Panevropskog univerziteta. Svaki profesor može da kandiduje za eksterno bodovanje i objavljivanje ne više od 10 % studentskih seminarskih odn. pristupnih radova u okviru jedne generacije studenata iz predmeta na koje je izabran. Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju. Primjenjuju se specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis), kao i "psihološke radionice" namjenjene za produbljivanje i razvoj interpersonalnih i intrapersonalnih sposobnosti i vještina studenata.



Procenat učešća







76



izdanjaVrsta


Prof. dr Željko Baroš Preduzetništvo i preduzetnički menadžment Banja Luka

Panevropski univerzitet APEIRON

2007 Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





77

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.490. Katedra za komunikološke nauke

Predmet/modul 5.09.01.001. Komunikologija (sa teorijom informacija)

VRSTA PREDMETA:






Naučno polje 5.09. Komunikološke nauke

Uža naučna oblast 5.09.01. Komunikologija

OPIS PREDMETA:


Sticanje elementarnih znanja o osnovnim pojmovima komunikologije kao samostalnog, multidisciplinarnog predmeta (praktičnog i teorijskog usmerenja), cilj je da studenti razumiju principe komunikacije te da steknu vještinu komuniciranja koja omogućava i podržava poslovne odnose i predstavlja suštinski preduslov za rukovođenje ljudima i poslovno pregovaranje. Studenti treba da se upoznaju sa svim aspektima verbalne i neverbalne komunikacije, sa metodama, kao i principima i postupcima procesa komunikacije.


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da prepozna neverbalne oblike komunikacije, da ovlada elementima efikasne i efektivne komunikacije, te da spozna nivoe komunikacije (o odnosu menadžmenta i timskog rada, o tipovima vrsta vođa, članova tima itd.).

Savladane vještine: Prepoznavanje neverbalnih oblika komunikacije

Sadržaj predmeta:

UVOD U KOMUNIKOLOGIJU ŠTA JE KOMUNIKACIJA? PROCES KOMUNIKACIJE, KARAKTERISTIKE KOMUNIKACIJE, FUNKCIJE KOMUNIKACIJE, KOMUNIKOLOŠKI POJMOVI, SREDSTVA I KANALI KOMUNIKACIJE, KOMUNIKACIJSKI KODOVI, IZ ISTORIJE PROUČAVANJA KOMUNIKACIJE VRSTE KOMUNIKACIJE, VERBALNA KOMUNIKACIJA, NEVERBALNA KOMUNIKACIJA, PERFORMANSNA KOMUNIKACIJA MODELI KOMUNIKACIJE, SEMIOTIČKI MODEL KOMUNIKACIJE, SOCIOLOŠKI MODEL KOMUNIKACIJE, PSIHOLOŠKI MODEL KOMUNIKACIJE, KULTUROLOŠKI MODEL KOMUNIKACIJE, KONFESIONALNI MODEL KOMUNIKACIJE, MITOLOŠKI MODEL KOMUNIKACIJE POSLOVNA KOMUNIKACIJA, TIPOLOGIJA POSLOVNE KOMUNIKACIJE, OBLICI POSLOVNE KOMUNIKACIJE, VRSTE POSLOVNE KOMUNIKACIJE, KOMUNIKACIJA U ORGANIZACIJI Poslovna prepiska i pisma, Pisanje poslovnih pisama

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora


78

5 40 18 12 72 8 150







40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 8 sata za istraživanje izvora; 18 sati za izradu seminarskog rada; 12 sati za pedagoške radionice





Ovi radovi će se publikovati na WEB stranici univerziteta i kandidovati za objavljivanje u godišnjem Zborniku radova Panevropskog univerziteta. Svaki profesor može da kandiduje za eksterno bodovanje i objavljivanje ne više od 10 % studentskih seminarskih odn. pristupnih radova u okviru jedne generacije studenata iz predmeta na koje je izabran. Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju. Primjenjuju se specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis), kao i "psihološke radionice" namjenjene za produbljivanje i razvoj interpersonalnih i intrapersonalnih sposobnosti i vještina studenata.



Procenat učešća





79





izdanjaVrsta

publk.* a/ Osnovna literatura Prof. dr Branimir Čović Prof dr larisa Čović Komunikologija Banja Luka APEIRON 2007 Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





80

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.500. Katedra za filološke nauke

Predmet/modul 6.03.b Strani jezik - drugi

VRSTA PREDMETA:






Naučno polje 6.03. Filologija

Uža naučna oblast 6.03.08. Germanistika


Studenti treba da steknu viša znanja iz stranog jezika, da savladaju gramatiku i da budu u stanju da aktivno učestvuju u konverzaciji


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će steći napredna znanja u sledećim područjima:

1. Razumijevanje 2. Konverzacija 3. Gramatika

Savladane vještine: 1. Čitanje 2. Pisanje 3. Razumijevanje 4. Konverzacija

Sadržaj predmeta:

ENGLESKI JEZIK 2 Grammar: Revision of tenses, Present Perfect (Headway Elementary), regular and irregular, ever, never, yet and just, Verb patterns 1; going to/ will, comparative and superlative adjectives, Present Perfect and Past Simple, for/ since Have got to, should must, Time and conditional clauses, Verb patterns 2, infinitives, Passives, Grass snar Second conditional, might, Present rerfect Simple,' Continuous, Revision Vocabulary Past Participles, countries, Hot verbs (have, go, come), money, synonyms and antonyms, Past participles, music, adverbs, word pairs, Jobs travelling abroad, words that go together, Hot verbs (take, get, make, do), hotels, Shops, describing feelings and situations, Verbs and past participles, verbs and nouns that go together, Phrasal verbs, Jobs, word formation, adverbs Reading How to live to be 100, "People the great communicators', living in-the-USA-, 'Hollywood kids',' A tale of two millionaires' , Celebrity interview, Problem pages, 'The world's first megalopolis', 'Don't look down': 'Into the wild', Three plants that changed the world, ''The vicar who is a ghostbuster', \A funnv wav to eam a living Listening A song (of teacher's choice), Neighbours: 'You drive me mad',


81

A radio drama; 'My uncle is a shopkeeper', A song: 'You've got a friend', living in another country, An. interview with a band, Holidays in January, At the doctor's, Life in 2050, When I was young, The history of chewing gum, An interview with a woman who heard voices Speaking/Conversation Things you have done, Discussion about ideal neighbours, exchanging information about immigrants in me USA, Telling stories, good and bad things about living in your town, attitudes to shopping, Your plans and ambitions, comparing cities, Interviewing Everyday , Jobs game, discussing house rules, discussing a problem, What will life be like in the 21st century, the biggest cities in the woria, Talking about childhood, describing feelings, Exchanging information about important plants, Giving advice, telling stories, What is a good job, making a phone call Everyday English Situation role-play, Time expressions, prices and shopping, Feelings, directions, English Short answers, At the doctor's, In a hotel, Exclamations, Notices, Exoressions,Telephoning NJEMAČKI JEZIK: 1. Lektion: Familie und Verwandte - Klassenzeitung - Haushaltsarbeit - Computerspiele - Brieffreundschaften Grammatik: Possessivartikel trennbare und nicht-trennbare Verben Wechselpräpositionen Phonetik: Die Plosivse: b, d, g und p, t, k Auslautverhärtung

2. Lektion: Wohnformen - „Bumerang-Kinder" - Kindheit und Jugend - Erziehung und Eltern - Alltagssituationen Grammatik: weil und obwohl Präteritum der Modalverben Präteritum von haben, sein und werden Phonetik: Die Nasale n und -ng Aussprache von -ng und -nk

3. Lektion: Urlaubsangebote, Weltreise: Reisebericht und Reisepost - Informationen zu Deutschland, Österreich und der Schweiz- Deutschland-Reise Grammatik: Perfekt: regelmäßige, unregelmäßige, trennbare und nicht-trennbare Verben und Verben auf-ieren Fragen mit Welch- Komposita Phonetik: „s"-Laute: s, ß, sch Ruski jezik:


82

Авансирование бизнеса, Актив, Бартер, Бизнес, B2B, B2C, C2C, Бизнес для бизнеса, Бизнес-консультирование, Бизнес-операция, Бизнес-план, Бизнес для потребителя, Бизнес-решение, Бизнес-риск, Бренд, Венчурный бизнес, Взаимный бизнес , Демпинг, Дилер ,Дисконт, Игорный бизнес, Карточный бизнес , Конкуренция, Консалтинг, Копирайтер, Лендинг-бизнес, Логистика, Малый бизнес, Маркетинг ,Международный бизнес, Облигация, Овердрафт, Оценка бизнеса, Пирамида, Предприниматель, Прямой маркетинг, Прямая почтовая рассылка, Реклама, Рентабельность, Сетевoй маркетинг, Спрос и Предложение, Транзитный бизнес, Шоу-бизнес, Штендер

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

4 30 30 56 4 120

Jezici izvođenja nastave Jezici naroda BiH Njemački


Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 6.03.a Strani jezik - prvi Položen ispit




Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja.



Procenat učešća





83




izdanjaVrsta


Liz and John Soars New Headway INTERMEDIATE BiH Oxford 2003 Knjiga Rosa-maria Dallapiazza, Dduard von Jan, Til Schonher

Tangram a 1/2 Njemačka Heuber 1998 Knjiga

Демидова А.К., Смирнова Э.А

Русская коммерческая корреспонденция, Москва Moskva 1989 Knjiga


Marojević P. Ruski poslovni jezik Beograd 1996 Knjiga



izdanjaVrsta

časopisa





84

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.11.001. Osnove teorije sistema i upravljanja

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.11. Ostale računarske oblasti

OPIS PREDMETA:


Sticanje osnovnih znanja iz oblasti teorije sistema. Znanja iz ove naučne discipline treba da doprinesu razvoju naučnog pogleda na svet koji će omogućiti da se na makro, mezo, mikro i ličnom nivou strukturišu načelni stavovi (politike), načini (strategije), sistemi i podsistemi (procesi rada u sferi kulture, duhovnosti, civilizacije, politike, bezbednosti, socijalne sfere, tehnologije, ekonomskog delovanja, informacijsko-komunikacijskih veza i odnosa, finansijskih transakcija, edukativno-obrazovnih aktivnosti, itd), da se raspoloživi resursi kao ulazne veličine na što racionalniji, pragmatičniji, efektivniji i efikasniji transformišu u izlazne veličine u vidu proizvoda, usluga, ciljeva i interesa.


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će upoznati osnovne karakteristike relnih sistema, moći će da različite sisteme posmatra sa apekta opšte teorije sistema kao npr. funkcionisanje privrednih i poslovnih sistema.

Savladane vještine: Posmatranje različitih sistema kroz prizmu opšte teorije sistema

Sadržaj predmeta:

Definisanje pojma paradigma, teorija i sistem, Definisanje pojma paradigma, Odnos nauke i filosofije, Multidimenzionalni karakter univerzuma, Entropijska koncepcija univerzuma, Nova paradigma – teorija promena, Nova paradigma – novo shvatanje sveta, Definisanje pojma teorija, Naučni zakoni pozitivizma, Naučni zakoni funkcionalizma, Lumanov opšti teorijski model socijalnih sistema, Definisanje pojma sistem Pojam elementi sistema, Definisanje pojma elementi sistema, Sadržaji elemenata sistema, Definisanje elemenata organizacijskog sistema, Definisanje delova i ciljeva elemenata organizacijskog sistema Pojam karakteristike i funkcije sistema, Teorijsko objašnjenje pojma karakteristike sistema, Funkcije kriterijuma sistema, Definisanje funkcija kriterijuma sistema, Politika, plan, strategija i program sistema, Funkcija sistema, Povratna dejstva u sistemu, Povratna sprega Pojam relacije (odnosa) sistema, Definisanje pojma relacije (odnosi) sistema, Ontološko definisanje pojma relacije (odnosi) sistema, Klasifikacija relacije (odnosi) sistema u metodološkom smisli, Definisanje relacije (odnosi) društveno-političkog sistema Pojam cilj sistema, Definisanje pojma cilj sistema, Postavljanje i regulisanje postivanja ciljeva sistema, Izbor kriterijuma i rešavanje konfliktnosti ciljeva sistema, Utvrđivanje obeležja ciljeva i dopuštenosti odstupanja radi, obezbeđenja zadovoljavajućeg funkcionisanja sistema, Utvrđivanje odnosa između osnovog sistema i osnovnih ciljeve, Utvrđivanje odnosa između sadržaja ciljeva sistema i očekivanja u budućnosti, Utvrđivanje faza procesa postizanja ciljeva sistema, Utvrđivanje prioriteta ciljeva sistema u razvojnim fazama u budućnosti, Utvrđivanje obeležja ciljeva sistema u odnosu na okolinu, Upravljanje organizacijom kao sistemom pomoću ciljeva Pojam transformacije u sistemu, Definisanje pojma transformacije u sistemu, Ograničenja koja dovode do entropije u promenama u sistemu, Analiza ulaznih veličina sistema, Radno-tehnološke (transformacijski procesi u sistemu) karakteristike sistema, Brzina toka i intenzitet rada sistema, Kapacitet rada sistema,


85

Efektivnost sistema, Fleksibilnost sistema, Analiza izlaznih veličina sistema, Kvalitet proizvoda kao kriterijum izlazne veličine sistema, Kvantitet proizvoda kao kriterijum izlazne veličine, optimalnosti poslovnog sistema, Analiza stanja sistema u transformacijskim procesima, Promenljive koje određuju stanje sistema, Promenljive koje uslovljavaju promenu stanja sistema Pojam struktura sistema, Definisanje pojma struktura sistema, Struktura sistema, Strukture delova sistema, Struktura relacija sistema, Strukturisanje organizacije kao sistema u skladu sa opštom teorijom sistema, Strukturisanje organizacije kao koordiniranog sistema, Strukturisanje industrijskog sistema, Sistem proizvodnog menidžmenta, Principi proizvodnog menidžmenta, Informacioni sistem preduzeća, Informacioni sistem proizvodnje – informacije o proizvodnji, dokumentacija i baze podataka, Informacioni sistem proizvodnje – blok dijagram za planiranje proizvodnje, Informacioni sistem proizvodnje – upravljanje materijalom i zalihama Pojam odnosi sistema prema okolini, Definisanje pojma okolina, Uslovi okoline, Istraživanje uslova okoline za potrebe kreiranja sistema tržišnog poslovanja Istraživanje za potrebe kreiranje sistema efektivnog menidžmenta fleksibilne proizvodnje, Predviđanje okoline, Promene koje će se u okolini dešavati u budćnosti Klasifikacija i karakteristike realnih sistema Identifikovanje posebnih ciljeva i zadataka realnih sistema Klasifikacija sistema, Definisanje pojma klasifikacija sistema, Postupak apstrakcije u procesu klasifikacije sistema, Boolding-ova klasifikacija sistema Karakteristike sistema, Otvoreni – zatvoreni sistem, Definisanje problema, Sistem otvorene privrede, Sistem zatvorene privrede, Statički – dinamički sistem, Određeni – neodređeni sistem, Adaptivni – neadaptivni sistem, Stabilni – nestabilni sistem, Apstraktni – stvarni sistem Kibernetski sistem, Definisanje kibernetskog sistema, Upravljački sistem, Informacioni sistem, Izvršni sistem, Upravljani sistem, Povratne sprege, Entropija, Homeostaza, Kibernetski pristup kod strukturiranja organizacijskog sistema, Značaj kibernetskog sistema u organizaciologiji, Kibernetska organizacija Modeli i metode u projektovanju veštačkih sistema, Definisanje pojma modeli, Proces stvaranja kibernetskih modela, Definisanje pojma metode, Koncept ,,crna kutija,, Ekspertni sistemi i ekspertna znanja, Ekspertni sistemi, Definisanje pojma ekspertni sistemi, Dimenzije koje poeduje svaki ekspertni sistem, Osobine ekspertnih sistema, Znanje kao pretpostavka ekspertnosti, Primena ekspertnih sistema, Oblasti primene ekspertnih sistema, Metodološke specifičnosti ekspertnih sistema, Izračunavanje tehnološkog indeksa primenom ekspertnih znanja Različiti aspekti razmatranja sistema Metodi filosofije, sistem nauke i naučnih metoda sa prirodnim Ishodištima, Filosofija kao najširi ljudski pogled, Metodi filosofije, Vrednosti filosofije, Savremena filosofija, nova tehnologija i tehnika, Sistem nauke i naučnih metoda, Definisanje sistema nauke, Naučni pogled na svet, Naučna istina u odnosu na religijsko i ideologijsko mišljenje i umetničko shvatanje, Naučno istraživanje i razvoj, Logički naučni postupci i metode, Naučno otkriće i dokaz, Naučno istraživanje i izlaganje nalaza, Problem, hipoteza, verifikacija Sistem kulture i civilizacije sa sistemom ljudskih potreba, Kultura i civilizacija kao najširi ljudski sistem, Teorije o ljudskim potrebama, Opšta teorija sistema u sistemu ljudskih potreba, Opšta teorija ljudskih potreba Osnovni matematički pojmovi za teoriju sistema, Teorija strateških igara i konfliktnih situacija, Teorija strateških igara,Teorija konfliktnih situacija, Teorija odlučivanja, Operaciona istraživanja, Opšta matrica horizontalnog odlučivanja, Linearno programiranje, Korišćenje osnovnih verovatnoća i Bayesova teorema u stablu odlučivanja Modeliranje sistema Modeliranje proizvoda kao sistema, Modeliranje materijalnog proizvoda kao tržišnog sistema, Definisanje materijalnog proizvoda, Klasifikacija materijalnih proizvoda prema kriterijumu procesnosti, Sistem svojstava dobrog proizvoda, Proizvod kao tehnički sistem, Sistem funkcija dobrog proizvoda, Sistem delovanja dobrog proizvoda, Definisanje uslužnog proizvoda Modeliranje proizvodnog sistema, Sistem ulaznih elemenata u proizvodnom sistemu, Proces proizvodnje, Sistem izlaznih elemenata u proizvodnom sistemu, Promene u okolini Sistem upravljanje preduzećem i proces upravljanja proizvodnjom, Sistemi upravljanja i škole upravljanja, Savremeni sistemi upravljanja poslovnim sistemom, Sistem upravljanja poslovnim sistemom baziran na opštoj teoriji sistema – kibernetski sistem, Holističko-sistemski pristup projektovanju organizacione strukture, Sistem organizacije proizvodnje u odabranom modelu proizvodnog menidžmenta, Fleksibilni proizvodni sistemi, Definisanje fleksibilnih proizvodnih sistema, Ocena fleksibilnosti proizvođača sa stanovišta mogućnosti česte izmene serija, Ocena fleksibilnosti proizvodnog sistema sa stanovništa mogućnost ibrze promene alata Proces organizacije proizvodnog inžinjeringa, Metode projektovanja sistema, Sistemski prilaz projektovanju proizvodnog sistema, Proces sistemskog inžinjeringa, Sistemska analiza, Sistemsko projektovanje sistema, Prethodno projektovanje, Izrada glavnog projekta Opšta teorija sistema i sistem društvenih nauka Polazne osnove opšte teorije sistema u društvenim naukama i pristup proizvodnji dubokih znanja, Polazne osnove opšte teorije sistema, Delovi i celina sistema, Otvorenost sistema, Dinamička ravnoteža i sposobnost adaptacije sistema, Principi centraliizacije ili demokratske integracije sistema, Jedinstvo osnovnih principa sistema, Sistemska teorija i nauka o čoveku kao sistemu, Uticaj kulture i civilizacije na opštu teoriju sistema i teorija postavljanja ciljeva, Uticaj kulture i civilizacije na opštu teoriju


86

sistema, Teorija postavljanje ciljeva, Sistemski pristup upravljanju znanjem sa identifikovanjem pristupa upotrebe dubokog znanja, Sistemski pristup upravljanju znanjem, Kreiranje procesa primene dubokih znanja Upravljanje socijalnim sistemima, Socijalni zakoni i faktori socijalnog progresa, Socijalni zakoni, Elementi tehno-ekonomskog ciklusa i faktori socijalnog, Socijalna organizacija sa kreiranjem nove ekonomije, bazirane na nepodudarnostima i novom znanju progresa, Objašnjenje pojma socijalna organizacija, Privredni sistem kao socijalni sistem u funkciji rasta i razvoja, Socijalne koncepcije, strategije i poltike privrednog sistema, rasta i razvoja, Proces kreiranja nove ekonomije bazirane na nepodudarnostima i novom znanju, Postulati savremenih društvewnih i ekonomskih nauka sa identifikovanjem sistema vrednosti koji determinišu odnose između politike i ekonomije, Postulati savremenih društvenih i ekonomskih nauka, Identifikovanje sistema vrednosti koji determinišu odnose između političkog i ekonomskog sistema, Teorijski modeli socijalne organizacije, Opšti teorijski modeli socijalne organizacije, Novi model socijalne organizacije srpskog društva, Globalni društveno-politički sistemi i sistem menidžmenta socijalnog sistema, Sistem menidžmenta socijalnog sistema, Model globalnog društvenog sistema i njegovih podsistema, Model socijalne organizacije izvršne vlasti u funkciji socijalne tržišne privrede Kreativno-stvaralački upravljački sistemi, Sistem inovativnog preduzetništva, Sistemi menidžmenta, Ekonomske škole i teorije makroekonomije kao sistemski pristup države u upravljanju socijalnom tržišnom privredom, Poslovni sistem i sistem tržišnog poslovanja, Poslovni sistem, Organizacijski sistem, Marketing sistem, Tehnološki sistem, Definisanje tehnologije i sistema tehnološkog razvoja Definisanje tehnološkog sistema

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 16 90 4 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) Uslov godina studija ≥ 3




Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Simulacije u kojima se simulira realna situacija nastala primjenom naučenih znanja i vještina, simulacije sa podjelom uloga (role-playing games), simulacije u vidu modeliranja realnih situacija i odnosa koje omogućavaju da studenti izdvajaju bitne elemente predmeta predstavljenog modelom i da misaonim aktivnostima dolaze do njihove strukture i funkcija elemenata strukture omogućavajući misaone operacije analize i sinteze. Simulacije predstavljaju završnu fazu ostalih interaktinih formi rada u kojoj se sumiraju zaključci prethodnih faza tako da studenti moraju da kreativno primenjuju znanja i veštine prethodno stečene kroz predavanja, radionice i treninge.

EVALUACIJA RADA STUDENTA


87

Red. br. Vrsta evaluacije Parcijalna/


Procenat učešća







izdanjaVrsta


Prof. dr Milan Galogaža Opšta teorija sistema Banja LukaPanevropski univerzitet APEIRON

2006 knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





88

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.030. Katedra za informacione sisteme i baze podataka

Predmet/modul 2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.02. IS-Informacioni sistemi

OPIS PREDMETA:


Ovaj predmet u potpunosti upućuje studenta u cjelokupan proces projektovanja informacionih sistema od definisanja zahtjeva od strane korisnika do funkcionalnog modeliranja procesa. Takođe, u okviru predmeta obrađuju se najznačajniji softverski alati za projektovanje informacionih sistema.


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da aktivno učestvuje u procesima projektovanja informacionih sistema rpeduzeća.

Savladane vještine: Korištenje popularnih softverskih alata za projektovanje informacionih sistema

Sadržaj predmeta:

OPŠTA TEORIJA SISTEMA POJAM INFORMACIONIH SISTEMA RAZVOJ INFORMACIONIH SISTEMA ELEKTRONSKA OBRADA PODATAKA, UPRAVLJAČKI INFORMACIONI SISTEMI, UPRAVLJAČKI PODSISTEM PROIZVODNJE, UPRAVLJAČKI PODSISTEM MARKETINGA, UPRAVLJAČKI PODSISTEM FINANSIJA, UPRAVLJAČKI PODSISTEM KADROVA, UPRAVLJAČKI PODSISTEM ZA TOP MENADŽERE, SISTEMI ZA PODRŠKU ODLUČIVANJA, POJAM SPO, STRUKTURA SPO, VRSTE SPO, GRUPNI SPO, IZGRADNJA SPO, PERSPEKTIVA SPO, EKSPERTNI SISTEMI, POJAM EKSPERTNIH SISTEMA, RAZVOJ EKSPERTNIH SISTEMA, STRUKTURA EKSPERTNIH SISTEMA, IZGRADNJA EKSPERTNIH SISTEMA, ALATI ZA IZRADU EKSPERTNIH SISTEMA, PODRUČJA PRIMJENE EKSPERTNIH SISTEMA, PREDNOSTI I NEDOSTACI EKSPERTNIH SISTEMA, PERSPEKTIVA EKSPERTNIH SISTEMA, HS – DW – BI – CRH, HS, DW, BI, CRM, PROJEKTOVANJE INFORMACIONIH SISTEMA, BAZA PODATAKA, BAZA PODATAKA, DBMS, CILJEVI BAZA PODATAKA, ARHITEKTURA BAZE PODATAKA, JEZICI ZA RAD S BAZAMA PODATAKA, SOFTVERSKI PAKETI ZA RAD S BAZAMA PODATAKA, RELACIONI MODEL BAZA PODATAKA, METODOLOGIJA PROJEKTOVANJA IS, METODE RAZVOJA IS, IZBOR METODE RAZVOJA IS, UČESNICI U RAZVOJU IS, FAZE RAZVOJA IS, USPJEŠNOST PRIMJENE RAZVOJA IS, KONVENCIONALNA METODOLOGIJA RAZVOJA IS, PLANIRANJE RAZVOJA IS, ANALIZA I DIZAJN IS, IMPLEMENTACIJA IS, FUNKCIONISANJE I ODRŽAVANJE IS, VREDNOVANJE I KONTROLA IS, BSP METODOLGIJA RAZVOJA IS, STRUKTURIRANA SISTEM ANALIZA, DIJAGRAM TOKA PODATAKA, RJEČNIK PODATAKA, OBJEKTNO ORIJENTISANO


89

MODELOVANJE, MODELIRANJE PODATAKA, MODELIRANJE PROCESA UML, OSNOVNI ELEMENTI JEZIKA UML, OPŠTI MEHANIZMI JEZIKA UML, ALATI ZA PROJEKTOVANJE IS, CASE ALATI, STRUKTURA CASE ALATA

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi




Individual. I grupno učenje

Istraživ. izvora

5 40 20 12 70 8 150






40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 8 sati za istraživanje izvora; 20 sati za izradu seminarskog rada; 12 sati za pedagoške radionice;

Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.




Ovi radovi će se publikovati na WEB stranici univerziteta i kandidovati za objavljivanje u godišnjem Zborniku radova Panevropskog univerziteta. Svaki profesor može da kandiduje za eksterno bodovanje i objavljivanje ne više od 10 % studentskih seminarskih odn. pristupnih radova u okviru jedne generacije studenata iz predmeta na koje je izabran. Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju. Primjenjuju se


90

specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis. Oblici i metode kojima se ostvaruje nastavno-edukativni proces za sve vrste studija impliciraju ostvarivanje uslova za visoku motivaciju studenata, aktivan odnos studenata kroz multidimenzionalnu interakciju i participaciju u nastavnom procesu i ostvarivanje nastavnog procesa u vidu pedagoške radionice u kojoj studenti aktivno rade na gradivu i ostvaruju efikasne modele interaktivnog pedagoškog komuniciranja i planirane pedagoške ishode bilo samostalno, bilo u međusobnoj interakciji i uz pomoć nastavnog osoblja.



Procenat učešća







izdanjaVrsta


Prof.dr Branko Latinović Informacioni sistemi Banja Luka

Panevropski univerzitet

"APEIRON" 2006 knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





91

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.11.002. Teorija odlučivanja i kvantitativne metode

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.11. Ostale računarske oblasti

OPIS PREDMETA:


Primjenom matematičkih metoda i tehnika teorija odlučivanja pomaže analitičarima u odlučivanju i kreiranju skupa akcija i izbora alternativa iz kojih donosilac odluke treba da izabere najpovoljniju. Osnovni cilj je da se student upozna sa osnovama teorije odlučivanja i sa principima odlučivanja u različitim uslovima (odlučivanje u uslovima neizvjesnoti, odlučivanje u uslovima rizika, odlučivanje u uslovima izvjesnosti), da upozna različite vrste odlučivanja (višekriterijumsko odlučivanje i grupno odlučivanje), te sisteme podrške odlučivanju (MIS, DSS, ES).


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da primjeni različite teorijske tipove odlučivanja u zavisnosti od uslova u kojima se odlučivanje obavlja.

Savladane vještine: Primjena određenih softvera kao gotovih matematičkih modela u procesu odlučivanja.

Sadržaj predmeta:

UVOD U POSLOVNO ODLUČIVANJE TEORIJA ODLUČIVANJA, Pregled i analiza problema odlučivanja, Definisanje problema (početno stanje), Definisanje ciljeva (konačno stanje), Atributi, Informacije, Izbor metoda, Izbor rješenja, Filozofija odlučivanja, Matrice odlučivanja, Proces donošenja odluka, Pojam i vrste odluka, Faktori (elementi) odlučivanja, Faze procesa odlučivanja, Modeli donošenja odluka, Postupak procesa odlučivanja ODLUČIVANJE U USLOVIMA NEIZVJESNOSTI, Teorija igara, Igre između 2 igrača, Igre dva igrača sa nultom sumom (konstantnom sumom), Igre dva igrača sa promjenljivom sumom, Pregovaračke igre, Igre protiv prirode, Hurwicz – ov kriterij (kriterij optimizma), Wald – ov kriterij, Laplace – ov kriterij (kriterij nedovoljnog razloga), Savage – ov kriterij (kriterij žaljenja), Bayes – ov kriterij ODLUČIVANJE U USLOVIMA RIZIKA , Koncepcija i primjena vjerovatnoće, Analiza rizika, Pristup analize rizika, Sekvencijalno odlučivanje i drvo odlučivanja, Raspodjela vjerovatnoće kriterijumske (zavisne) promjenljive, Odlučivanje uz korištenje apriorne vjerovatnoće, Očekivana vrijednost perfektne (dopunske) informacije i njena ocjena (preaposteriorna analiza), Analiza odlučivanja sa apriori vjerovatnoćama sa više akcija, Odlučivanje uz korištenje aposteriorne vjerovatnoće, Metod simulacije, Monte Carlo tehnika ODLUČIVANJE U USLOVIMA IZVJESNOSTI, Uvodna razmatranja, Linearno programiranje, Opšte osobine linearnih programa, Testiranje, kontrola i primjena modela VIŠEKRITERIJUMSKO ODLUČIVANJE, Višeatributno odlučivanje, Višeciljno odlučivanje


92

GRUPNO ODLUČIVANJE, Funkcija drušvenog blagostanja, Metod izbora najvećeg broja glasova, Metod izbora apsolutnom većinom glasova, Konsenzus, Breinstorming metoda, Delfi metod SISTEMI ZA PODRŠKU ODLUČIVANJU, Programski potencijali u donošenju poslovnih odluka, Doprinos MIS-a u procesu odlučivanja, Sistemi za podršku odlučivanja (DSS) VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA I EKSPERTNI SISTEMI, Pojam ekspertnih sistema, Klasifikacija ES, Prednosti i nedostaci ES, Razlike između DSS-a i ES STRATEGIJSKO PLANIRANJE, Metod scenarija, SWOT analiza, Benčmarking

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 16 90 4 150







Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Simulacije u kojima se simulira realna situacija nastala primjenom naučenih znanja i vještina, simulacije sa podjelom uloga (role-playing games), simulacije u vidu modeliranja realnih situacija i odnosa koje omogućavaju da studenti izdvajaju bitne elemente predmeta predstavljenog modelom i da misaonim aktivnostima dolaze do njihove strukture i funkcija elemenata strukture omogućavajući misaone operacije analize i sinteze. Simulacije predstavljaju završnu fazu ostalih interaktinih formi rada u kojoj se sumiraju zaključci prethodnih faza tako da studenti moraju da kreativno primenjuju znanja i veštine prethodno stečene kroz predavanja, radionice i treninge.



Procenat učešća

01 Učešće u kontaktnom radu - interakcija na predavanjima predispitna obavezni 20 %


93

obaveza






izdanjaVrsta


Doc. Dr Đuro Mikić Teorija i strategija odlučivanja Banja LukaPanevropski univerzitet

"APEIRON" 2006 Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





94

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.020. Katedra za računarski inženjering i CAD tehnologije

Predmet/modul 2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.01. Kompjuterski inženjering (arhitektura i organizacija)

OPIS PREDMETA:


Cilj predmeta Arhitektura računarskih sistema je savladati arhitekturu računarskih sistema, prije svih arhitekturu procesora, a potom i način funkcionisanja ostalih dijelova računarskog sistema. Razumjevanje arhitekture računara je važan preduslov za potrebe programiranja na hardverskom nivou, programiranja uopšte, kao i za poslove administracije i servisiranja računara


Uspješnom obradom predmeta student će biti u stanju da:

1. Describe the progression of computer architecture from vacuum tubes to VLSI.

2. Demonstrate an understanding of the basic building blocks and their role in the historical development of computer architecture.

3. Use mathematical expressions to describe the functions of simple combinational and sequential circuits.

4. Explain the reasons for using different formats to represent numerical data

5. Explain how negative integers are stored in sign-magnitude and twos-complement representation

6. Convert numerical data from one format to another

7. Discuss how fixed-length number representations affect accuracy and precision

8. Describe the internal representation of nonnumeric data

9. Describe the internal representation of characters, strings, records, and arrays.

10. Explain the organization of the classical von Neumann machine and its major functional units

11. Summarize how instructions are represented at both the machine level and in the context of a symbolic assembler.

12. Explain different instruction formats, such as addresses per instruction and variable length vs. fixed length formats

13. Write simple assembly language program segments

14. Demonstrate how fundamental high-level programming constructs are implemented


95

at the machine-language level

15. Explain how subroutine calls are handled at the assembly level.

16. Explain the basic concepts of interrupts and I/O operations.

17. Identify the main types of memory technology. 18. Explain the effect of memory latency on running time. 19. Explain the use of memory hierarchy to reduce the effective memory latency. 20. Describe the principles of memory management. 21. Describe the role of cache and virtual memory.

22. Explain the workings of a system with virtual memory management

23. Explain how interrupts are used to implement I/O control and data transfers. 24. Identify various types of buses in a computer system. 25. Describe data access from a magnetic disk drive. 26. Compare the common network configurations. 27. Identify interfaces needed for multimedia support.

28. Describe the advantages and limitations of RAID architectures

29. Compare alternative implementation of datapaths. 30. Discuss the concept of control points and the generation of control signals using

hardwired or microprogrammed implementations.

31. Explain basic instruction level parallelism using pipelining and the major hazards that may occur

32. Discuss the concept of parallel processing beyond the classical von Neumann model.

33. Describe alternative architectures such as SIMD, MIMD, and VLIW. 34. Explain the concept of interconnection networks and characterize different

approaches.

35. Discuss the special concerns that multiprocessing systems present with respect to memory management and describe how these are addressed.

Savladane vještine: Sklapanja i rasklapanja PC računara, promjene komponenti, priključak periferijskih uređaja, instalacija "third party" programa za zaštitu sistema

Sadržaj predmeta:

Podaci i njihovo predstavljanje Brojni sistemi, Brojni sistemi (dekadski ekvivalent), Brojni sistemi na bazi 2, 8, 16, Konverzije brojnih sistema, Osnovne računske operacije, Predstavljanje u računaru (informacione jedinice),Predstavljanje u računaru (cjelobrojni podaci), Neoznačeni cijeli brojevi, Označeni cijeli brojevi, Znakovni podaci, Brojevi u fiksnom zarezu, Brojevi u pokretnom zarezu, Brojevi u pokretnom zarezu (IEEE 754), Brojevi u pokretnom zarezu (obična preciznost), Brojevi u pokretnom zarezu (dvostruka preciznost)

Intelova familija mikroprpcesora Desktop procesori, Server procesori, Arhitektura µ P i8086, Programski model mikroprocesora, Realni mod mikroprocesora, Zaštićeni mod rada mikroprocesora

Načini adresiranja kod Intelµ P

Adresiranje podataka, Adresiranje instrukcija, Adresiranje isteka, Instrukcijski set Intel µ P

Instrukcije za prenos podataka, Instrukcije za manipulaciju nizovima, Aritmetičke instrukcije, Logičke instrukcije, Instrukcije za pomjeranje i rotiranje,Instrukcije za upravljački prenos, Instrukcije za upravljanje procesom,

Programiranje mikroprocesora


96

MASM, Procedure Arhitektura personalnog računara

Uvod, ISA magistrala, PCI magistrala, Memorijski podsistem, I/O podsistem

Numerički koprocesor Arhitektura numeričkog kooprocesora, Instrukcijski set numeričkog koprocesora,

Perfomanse CPU Napredne tehnike realizacije procesora, Protočnost (pipelining), Superskalarne i superprotočne arhitekture, Napredne tehnike upravljanja memorijom, Planiranje memeorijske organizacije, Virtuelna memeorija, Keširanje,

Uvod u računarske mreže Elementi mreže, Mrežne tehnologije, Fizički putevi i metode prijenosa, Multimrežne strukture, Mrežni kablovi, Mrežni adapteri,Bežične mrežne komunikacije, Specifikacija Ethernet-a, «OSI» model, Mrežni protokoli, Struktura IP adrese, Modeli mreža i pristup internetu,


Digital logic and digital systems

Overview and history of computer architecture, Fundamental building blocks (logic gates, flip-flops, counters, registers, PLA), Logic expressions, minimization, sum of product forms, Register transfer notation, Physical considerations (gate delays, fan-in, fan-out)

Machine level representation of data

Bits, bytes, and words, Numeric data representation and number bases, Fixed- and floating-point systems, Signed and twos-complement representations, Representation of nonnumeric data (character codes, graphical data), Representation of records and arrays

Assembly level machine organization

Basic organization of the von Neumann machine, Control unit; instruction fetch, decode, and execution, Instruction sets and types (data manipulation, control, I/O), Assembly/machine language programmingInstruction formats, Addressing modes, Subroutine call and return mechanisms, I/O and interrupts

Memory system organization and architecture

Storage systems and their technology, Coding, data compression, and data integrity, Memory hierarchy, Main memory organization and operations, Latency, cycle time, bandwidth, and interleaving, Cache memories (address mapping, block size, replacement and store policy), Virtual memory (page table, TLB), Fault handling and reliability

Interfacing and communication

I/O fundamentals: handshaking, buffering, programmed I/O, interrupt-driven I/O Interrupt structures: vectored and prioritized, interrupt acknowledgment External storage, physical organization, and drives Buses: bus protocols, arbitration, direct-memory access (DMA) Introduction to


97

networks Multimedia support RAID architectures

Functional organization

Implementation of simple datapaths, Control unit: hardwired realization vs. microprogrammed realization, Instruction pipelining, Introduction to instruction-level parallelism (ILP)

Multiprocessing and alternative architectures

Introduction to SIMD, MIMD, VLIW, EPIC, Systolic architecture, Interconnection networks (hypercube, shuffle-exchange, mesh, crossbar), Shared memory systems, Cache coherence, Memory models and memory consistency

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 30 94 8 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.11.013. Diskretne matematičke structure

5.09.01.001. Komunikologija (sa teorijom informacija)



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za vježbe iz arhitekture računarskih sistema; 8 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Arhitektura računarskih sistema i mreža" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji).

Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Vježbe su namjenjene za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata vezanih za arhitekturu računarskih sistema i mreža. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarski inženjering i CAD tehnologije.


98

Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje saradnici u nastavi (asistenti, demonstratori) pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Za predmet "Arhitektura računarskih sistema i mreža" predviđeno je ukupno 30 sati vježbi.

Vježbe će se vršiti u računarskom kabinetu Panevropskog univerziteta odn. u Laboratoriji za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance learning) odn. u univerzitetskim laboratorijama ili u ovlaštenim laboratorijima i/ili ustanovama sa kojima Panevropski univerzitet ima sklopljene ugovore o nastavno-naučnoj i poslovno-tehničkoj saradnji u kojima je po tom osnovu dodijeljen naziv i status partnerske ustanove, nastavne baze, odn. univerzitetskog kliničkog centra i univerzitetske laboratorije.Tokom obavljanja laboratorijskih vježbi izrađuju se stručni izvještaji koje ocjenjuje voditelj vježbi. Zadatak voditelja vježbi i studenta u okviru ovog predmeta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na apekte arhitekture računarskih sistema i mreža.



Procenat učešća





05



izdanjaVrsta

publk.* a/ Osnovna literatura Bošnjak K., Dejanović R., Brđanin D.

Arhitektura računarskih sistema i mreža Banja Luka Panevropski unive-

rzitet "APEIRON" 2005 knjiga

William Stallings Organizacija i arhitektura racunara: projekat u funkciji performansi.

Beograd CET 2006 knjiga


Nenad Mitic Osnovi racunarskih sistema Beograd Racunarski fakultet – CET 2003 knjiga

Arhitektura racunarskih sistema-ZADACI Banja Luka Panevropski univer-

zitet "APEIRON" 2006 skripta



izdanjaVrsta

časopisa





99

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.040. Katedra za softverski inženjering i vještačku inteligenciju

Predmet/modul 2.09.06.005. Sistemski softver (operativni sistemi)

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.06. Softverski inženjering (programski jezici)

OPIS PREDMETA:


Introduces the fundamentals of operating systems design and implementation. Topics include an overview of the components of an operating system, mutual exclusion and synchronization, implementation of processes, scheduling algorithms, memory management, and file systems.


Obradom ovog predmeta student će biti u stanju da:

1. Explain the objectives and functions of modern operating systems. 2. Describe how operating systems have evolved over time from primitive batch

systems to sophisticated multiuser systems. 3. Analyze the tradeoffs inherent in operating system design. 4. Describe the functions of a contemporary operating system with respect to

convenience, efficiency, and the ability to evolve. 5. Discuss networked, client-server, distributed operating systems and how they

differ from single user operating systems. 6. Identify potential threats to operating systems and the security features design to

guard against them. 7. Describe how issues such as open source software and the increased use of the

Internet are influencing operating system design. 8. Explain the concept of a logical layer. 9. Explain the benefits of building abstract layers in hierarchical fashion. 10. Defend the need for APIs and middleware. 11. Describe how computing resources are used by application software and

managed by system software. 12. Contrast kernel and user mode in an operating system. 13. Discuss the advantages and disadvantages of using interrupt processing. 14. Compare and contrast the various ways of structuring an operating system such

as object-oriented, modular, micro-kernel, and layered. 15. Explain the use of a device list and driver I/O queue. 16. Describe the need for concurrency within the framework of an operating system. 17. Demonstrate the potential run-time problems arising from the concurrent

operation of many separate tasks. 18. Summarize the range of mechanisms that can be employed at the operating

system level to realize concurrent systems and describe the benefits of each. 19. Explain the different states that a task may pass through and the data structures


100

needed to support the management of many tasks. 20. Summarize the various approaches to solving the problem of mutual exclusion in

an operating system. 21. Describe reasons for using interrupts, dispatching, and context switching to

support concurrency in an operating system. 22. Create state and transition diagrams for simple problem domains. 23. Discuss the utility of data structures, such as stacks and queues, in managing

concurrency. 24. Explain conditions that lead to deadlock. 25. Explain memory hierarchy and cost-performance tradeoffs. 26. Explain the concept of virtual memory and how it is realized in hardware and

software. 27. Summarize the principles of virtual memory as applied to caching, paging, and

segmentation. 28. Evaluate the tradeoffs in terms of memory size (main memory, cache memory,

auxiliary memory) and processor speed. 29. Defend the different ways of allocating memory to tasks, citing the relative

merits of each. 30. Describe the reason for and use of cache memory. 31. Compare and contrast paging and segmentation techniques. 32. Discuss the concept of thrashing, both in terms of the reasons it occurs and the

techniques used to recognize and manage the problem. 33. Analyze the various memory portioning techniques including overlays,

swapping, and placement and replacement policies. 34. Explain the key difference between serial and parallel devices and identify the

conditions in which each is appropriate. 35. Identify the relationship between the physical hardware and the virtual devices

maintained by the operating system. 36. Explain buffering and describe strategies for implementing it. 37. Differentiate the mechanisms used in interfacing a range of devices (including

handheld devices, networks, multimedia) to a computer and explain the implications of these for the design of an operating system.

38. Describe the advantages and disadvantages of direct memory access and discuss the circumstances in which its use is warranted.

39. Identify the requirements for failure recovery. 40. Implement a simple device driver for a range of possible devices. 41. Defend the need for protection and security, and the role of ethical

considerations in computer use. 42. Summarize the features and limitations of an operating system used to provide

protection and security. 43. Compare and contrast current methods for implementing security. 44. Compare and contrast the strengths and weaknesses of two or more currently

popular operating systems with respect to security. 45. Compare and contrast the security strengths and weaknesses of two or more

currently popular operating systems with respect to recovery management. 46. Summarize the full range of considerations that support file systems. 47. Compare and contrast different approaches to file organization, recognizing the

strengths and weaknesses of each. 48. Summarize how hardware developments have lead to changes in our priorities

for the design and the management of file systems.

Savladane vještine: Instalacija i održavanje operativnih sistema Windows XP / Windows 2003 Server / Live Linux (Knopix) / Unix

Sadržaj predmeta:

Uloga i cilj operativnog sistema. Istorijski razvoj operativnih sistema. Funkcionalnost tipičnog operativnog sistema. Efikasnost, robusnost, fleksibilnost, portabilnost, sigurnost, kompatibilnost. Osnovni principi. Metodi struktuiranja. Apstrakcije, procesi, resursi. Konkurentnost. Princip konkurentnog izvršavanja. Stanja i dijagrami stanja. Strukture implementiranja. Dispečing i prebacivanje konteksta. Obrada prekida u konkurentnom okruženju. Uzajamno isključivanje. Problem uzajamnog isključivanja i strategije rešavanja.


101

Deadlock otkrivanje i prevencija. Semafori, monitori, uslovne promenljive, randevui. Sinhronizacija i multiprocesorska rešenja. Rasporedjivanje procesa. Raspoređivanje sa istiskivanjem i bez istiskivanja, politike raspoređivanja, procesi i niti. Pitanja u vezi sa procesima u realnom vremenu. Upravljanje memorijom. Fizička memorija i hardver za upravljanje memorijom. Overlej, zamena i particionisanje. Straničenje i segmentacija. Keširanje. Upravljanje uredjajima. Karakteristike serijskih i paralelnih uredjaja. Direktan pristup memoriji. Sistemi datoteka. Osnovni pojmovi. Podaci i metapodaci, operacija, organizacija, baferisanje, sekvencijalne u odnosu na nesekvencijalne datoteke. Sadržaj i struktura direktorijuma. Razni sistemi datoteka. Imenovanje, pretraživanje, kontrola pristupa i strategije pravljenja rezervnih kopija. Virtuelni i memorisjki sistem datoteka. Montirajnje sistema. Bezbednost i zaštita sistema. Modeli zaštite. Zaštita memorije. Šifrovanje. Oporavak sistema. Primeri: Windows, Unix, Linux.

Overview: Role and purpose of operating systems; history of operating system development; functionality of a typical operating system; design issues (efficiency, robustness, flexibility, portability, security, compatibility)

Basic principles: Structuring methods; abstractions, processes, and resources; design of application programming interfaces (APIs); device organization; interrupts; user/system state transitions

Concurrency: The idea of concurrent execution; states and state diagrams; implementation structures (ready lists, process control blocks, and so forth); dispatching and context switching; interrupt handling in a concurrent environment

Mutual exclusion: Definition of the “mutual exclusion” problem; deadlock detection, and prevention; solution strategies; models and mechanisms (semaphores, monitors, condition variables, rendezvous); producer-consumer problems; synchronization; multiprocessor issues

Scheduling: Preemptive and nonpreemptive scheduling; scheduling policies; processes and threads; real-time issues

Memory management: Review of physical memory and memory management hardware; overlays, swapping, and partitions; paging and segmentation; page placement and replacement policies; working sets and thrashing; caching

Device management: Characteristics of serial and parallel devices; abstracting device differences; buffering strategies; direct memory access; recovery from failures

File systems: Fundamental concepts (data, metadata, operations, organization, buffering, sequential vs. nonsequential files); content and structure of directories; file system techniques (partitioning, mounting and unmounting, virtual file systems); memory-mapped files; special-purpose file systems; naming, searching, and access; backup strategies

Security and protection: Overview of system security; policy/mechanism separation; security methods and devices; protection, access, and authentication; models of protection; memory protection; encryption; recovery management

NAPOMENA: Plan studija i programski sadržaji pojedinačnih naučnih disciplina koje čine


102

jegro kompjuterskih nauka razrađeni su prema standardima i programima "Computing Curricula 2001 Computer Science", međunarodno priznate profesionalne organizacije "IEEE - Computer Society of the Institute for Electrical and Electronic Engineers" u saradnji sa asocijacijom "ACM - Association for Computing Machinery, koje je izradio zajednički tim "The Joint Task Force on Computing Curricula", kao svjetski standard akreditacije ovih programa.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 30 94 8 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.11.013. Diskretne matematičke structure


2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za vježbe iz sistemskog softvera (operativnih sistema); 8 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Sistemski softver (operativni sistemi)" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Vježbe su namjenjene za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata različitih softverskih i hardverskih tehnologija vezanih za sistemski softver ofn. operativne sisteme. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za softverski inženjering i vještačku inteligenciju. Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje saradnici u nastavi (asistenti, demonstratori) pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Za predmet "Sistemski softver (operativni sistemi)" predviđeno je ukupno 30 sati vježbi.

Vježbe će se vršiti u računarskom kabinetu Panevropskog univerziteta odn. u Laboratoriji za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance learning) odn. u univerzitetskim laboratorijama ili u ovlaštenim laboratorijima i/ili ustanovama sa kojima Panevropski univerzitet ima sklopljene ugovore o nastavno-naučnoj i poslovno-tehničkoj saradnji u


103

kojima je po tom osnovu dodijeljen naziv i status partnerske ustanove, nastavne baze, odn. univerzitetskog kliničkog centra i univerzitetske laboratorije.

Tokom obavljanja laboratorijskih vježbi izrađuju se stručni izvještaji koje ocjenjuje voditelj vježbi. Zadatak voditelja vježbi i studenta u okviru ovog predmeta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na tematske sadržaje sljedećeg programa vježbi:

Računske i laboratorijske vježbe iz predmeta Operativni Sistemi

(1.) Napredni koncepti i administracija Windows-a: instalacija, podešavanje komponenti OS, instaliranje-deinstaliranje uređaja, instaliranje-deinstaliranje softvera, praćenje i nadgledanje stanja i performansi sistema. Zaštita i sigurnost informacija u okviru Windows-a. Arhitektura i osnovni koncepti Windows

operativnih sistema

Operativni sistem Windows XP i Windows 2003 Server

Osnovne karakteristike u odnosu na prethodne verzije OS-a Verzije (home i professional) i njihove karakteristike Instalacija Operativnog sistema Windows XP Enkripcija Bezbjednost ACL (Access Control List) FAT32 i NTFS Instalacija Fizičko i logičko particionisanje Podešavanja Instalacija drajvera Instalacija lokalnog štampača Podešavanje virtuelne memorije Multiboot opcije (rad sa fajlom boot.ini) Uklanjanje hidden komponenti i programa, Alati za rad sa hard diskom (check now, defragment,...) Alat system restore Instalacija aktivnog direktorija Kreiranje naloga Kreiranje grupa Grupne politike GPO Podešavanje DNS server Podešavanje DHCP servera

(2.) Osnove Unix/Linux operativnog sistema: instalacija, Live Linux (Knopix), Instalacija na virtuelnoj mašini (VMware), instaliranje-deinstaliranje paketa, terminalski prozor, naredbe shell-a. Arhitektura i osnovni koncepti Unix operativnih sistema

Operativni sistem Linux

Osnovne karakteristike Instalacija Podešavanja Instalacija drajvera Struktura stabla Korisnici Dozvole Fajl sistem Rad iz komandne linije (konzolno okruženje) Osnovne komande Mauntovanje uređaja Boot loader-i Jezgro (Kernel) Log fajlovi


104



Procenat učešća





05



izdanjaVrsta





izdanjaVrsta

časopisa





105

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.06.001. Principi programiranja

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Introduces the fundamental concepts of procedural programming. Topics include data types, control structures, functions, arrays, files, and the mechanics of running, testing, and debugging. Introduce the fundamental concepts of data structures and the algorithms that proceed from them. Topics include recursion, the underlying philosophy of object-oriented programming, fundamental data structures (including stacks, queues, linked lists, hash tables, trees, and graphs), the basics of algorithmic analysis, and an introduction to the principles of language translation. The course also offers an introduction to the historical and social context of computing and an overview of computer science as a discipline ("Computing Curricula 2001 Computer Science").


Po završetku kursa, student ima osnovna znanja o funkcionisanju računarskog sistema i jezičkog procesora. Nadalje, razumije pojam algoritma i programa, faza u razvoju programa, kao i različite programske paradigme. Student je u stanju da razloži program u funkcionalne cjeline (potprograme). U stanju je da koristi algoritme pretraživanja i sortiranja, kao i dinamičke strukture podataka u cilju rješavanja problema.

Savladane vještine: Pojam algoritma i programa. Faze u razvoju programa. Fundamentalni algoritmi i strukture podataka. Programski jezik C. Strukturno programiranje i modularni programi. Programske paradigme.

Sadržaj predmeta:

Razvoj računarstva. Struktura i funkcionisanje računarskog sistema. Programski jezici. Jezički procesori. Struktura kompilatora i interpretatora. Neformalna i formalna definicija algoritma. Algoritamski nerješivi problemi. Kompleksnost problema i algoritama, donja i gornja ocjena. NP-problemi. Faze u rješavanju zadataka na računaru. Elementarne komponente programskog jezika. Projektovanje programa. Programi zasnovani na iteraciji. Algoritmi pretraživanja i sortiranja. Potprogrami tj. funkcije. Rekurzija. Programi zasnovani na rekurziji. Rekurzivne procedure pretraživanja i sortiranja. Dinamičke strukture, sortiranje i pretraživanje dinamičkih struktura. Izbor iz algoritama kombinatorike, geometrije, teorije grafova, obrade niski, numeričke matematike. Strukturno i modularno programiranje. Korišćenje API-ja. Programske paradigme: proceduralno, funkcionalno, logičko programiranje, objektno programiranje


106

i programiranje vođeno dogadajima.


Fundamental data structures: Primitive types; arrays; records; strings and string, processing, Stacks; queues; linked lists; hash tables; trees; graphs;

Algorithms and problem-solving: Problem-solving strategies; the role of algorithms in the problem-solving process; implementation strategies for algorithms; debugging strategies; the concept and properties of algorithms;

Fundamental computing algorithms: O(N log N) sorting algorithms; hash tables including collision-avoidance strategies; binary search trees; representations of graphs; depth- and breadth-first traversals

Recursion: The concept of recursion; recursive mathematical functions; simple recursive procedures; divide-and-conquer strategies; recursive backtracking; implementation of recursion;

Basic algorithmic analysis: Asymptotic analysis of upper and average complexity bounds; identifying differences among best, average, and worst case behaviors; big “O,” little “o,” omega, and theta notation; standard complexity classes; empirical measurements of performance; time and space tradeoffs in algorithms; using recurrence relations to analyze recursive algorithms

Algorithmic strategies: Brute-force algorithms; greedy algorithms; divide-andconquer; backtracking; branch-and-bound; heuristics; pattern matching and string/text algorithms; numerical approximation algorithms

Fundamental programming constructs: Syntax and semantics of a higher-level language; variables, types, expressions, and assignment; simple I/O; conditional and iterative control structures; functions and parameter passing; structured decomposition

Machine level representation of data: Bits, bytes, and words; numeric data representation and number bases; representation of character data

Introduction to net-centric computing: Background and history of networking and the Internet; demonstration and use of networking software including e-mail, telnet, and FTP

Overview of object-oriented programming: Object-oriented design; encapsulation and information hiding; classes; separation of behavior and implementation; class hierarchies; inheritance; polymorphism

Overview of programming languages: Programming paradigms

Software development methodology: Fundamental design concepts and principles; structured design; testing and debugging strategies; test-case design; programming environments; testing and debugging tools

Social context of computing: History of computing and computers; evolution of ideas and machines; social impact of computers and the Internet; professionalism, codes of ethics, and


107

responsible conduct; copyrights, intellectual property, and software piracy.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 18 86 6 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.11.013. Diskretne matematičke strukture


2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža



40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 18 sati za programske zadatke iz principa programiranja; 8 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Principi programiranja " predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja.

Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za softverski inženjering i vještačku inteligenciju u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije. Za obradu predmeta planirano je da student utroši i 8 sati na istraživanju izvora.

Zadaci za vježbanje (Problem Sets) Programski zadaci iz oblasti principa programiranja, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Savladavanje programskih zadataka je za većinu studenata nabolji način da se savlada gradivo sa traženim kvalitetom. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i računaju se kao učešće studenata u kontaktnom radu - interakcija na predavanjima, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 30 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da


108

se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova. Rješenja za zadatke za vježbanje će biti objavljena i dostavljena studentima odmah nakon isteka vremena za predaju zadataka predmetnom nastaviku. Zadaci koji su dostavljeni nakon tog vremena neće se prihvatiti

Kolaborativni (grupi) rad studenata i korištenje vanjskih izvora učenja Univerzitet ohrabruje studente na kolaborativni rad i grupno učenja na isti način na koji se organizuje obrada nastavnih problema i vježbi u kontaktnom dijelu nastave. Grupe za učenje mogu da budu izvrstan način za perfekcioniranje programske građe predmeta. Međutim, programski zadaci koji su dodjeljen studentu i koji su predmet evaluacije, moraju da se izrade samostalno bez kopiranja tuđih rješenja. Ukoliko se moraju navoditi izvori tada se obavezno primjenjuju akademski standardi citiranja. Ukoliko je rješenje odn. zadani rad studenta, rezultat rada više studenata, tada se moraju navesti svi učesnici u rješenju odn. radu. Takođe, moraju se navesti i svi ostali izvori koje student koristi mimo materijala za učenje koji je definisan nastavnim programom i/ili materijala koji je distribuiran studentima. Univerzitet obeshrabruje studente, ali ne zabranjuje, korištenje ispitnih i problemskih pitanja i zadataka iz ranijih školskih godina, koje su studenti pribavili na razne načine. Međutim, student je u takvim prilikama dužan da navede korištenje takvog materijala kao izvora u rješavanju domačih zadataka, odn. zadanih studentskih radova. Izostavljanje takvih navoda će se smatrati "plagijarizmom" i može da bude predmet sankcionisanja.



Procenat učešća


02 Programski zadaci predispitna obaveza obavezni 20-30 %


04 Ispitne aktivnosti – finalni test (problemski test) konačni obavezni 30-60 %

05



izdanjaVrsta


Avramović Z. Uvod u teorijske osnove programiranja Banja Luka Panevropski univer-

zitet "APEIRON" 2006 skripta

Dejan Simić, Pavle Bataveljić

Organizacija računara i operativni sistemi Beograd FON 2006 knjiga




izdanjaVrsta

časopisa


109





110

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.320. Katedra za marketing i menadžment

Predmet/modul 5.03.03.005. Tehnološki menadžment

VRSTA PREDMETA:






Naučno polje 5.03. Upravne i organizacijske nauke

Uža naučna oblast 5.03.03. Menadžment

OPIS PREDMETA:


Upoznavanje studenta sa osnovnim kategorijalnim sistemom i pojmovima koji se odnose na: paradigme koje menjaju svet i strategije tehnološkog razvoja, determinisanje pojma razvojna aktivnost, definisanje pojma naučno predviđanje, metode i tehnike naučnih predviđanja, definisanje pojmova iz naučnog područja tehnologija, tehnološko-ekonomski aspekti životnog ciklusa proizvoda, marketinško-proizvodni aspekti izgradnje sistema kvaliteta proizvoda, teorijska analiza koncepta životnog ciklusa proizvoda, marketing-karakteristika proizvoda u životnom ciklusu, marketing-strategije u fazama životnog ciklusa proizvoda, životni ciklusi prema kriterijumu tržišna tražnja – tehnologije, svrhu i metode naučnog predviđanja tehnoloških promena, paradigme strategije tehnološkog razvoja preduzeća i proces razvoja i lansiranja proizvoda na tržište


Uspješnim završetkom odnosnog predmeta i savladavanjem gradiva, odnosno, usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da prepozna životne cikluse novog proizvoda, primjeni metode tehnološkog predviđanja, razumije paradigme strategije tehnološkog razvoja preduzeća.


Sadržaj predmeta:

Paradigme koje menjaju svet i strategije tehnološkog razvoja, Paradigme koje su menjale svet, Analiza i kontrola strategija tehnološkog razvoja, Definisanje pojmova nauka, istraživanje i razvoj, Kako stare predstave i nove paradigmeo nauci i znanju utiču na strategije tehnološkog razvoja, Determinisanje pojma razvojna aktivnost, Definisanje pojmova nučno-istraživački programi i razvoj, Problematiziranje matematičkih modela rasta, Privredni sistem i strategija privrednog razvoja, Privredni sistem – privredni rast i razvoj, Koncepcije, strategije i politike privrednog sistema, rasta i razvoja, Strategije optimalnog i održivog privrednog razvoja, Postavljanje i regulisanje postizanja ciljeva, Definisanje pojma naučno predviđanje, Definisanje pojma nauka, Značaj opšte teorije sistema za nauku, Objašnjenje pojma naučno istraživanje i razvoj, Logički naučni postupci i metode, Naučni postupci - opis (deskripcija),objašnjenje (eksplanacija) i predviđanje (predikcija), Naučno otkriće i dokaz, Naučno istraživanje i izlaganje nauke, Utvrđivanje problema, postavljanje hipoteza i verifikacija, Pristup pisanju sopstvenog naučno-istraživačkog rada, Pisanje uvoda rada, Problematiziranje metodike naučno-istraživačkog rada, Izlaganje rezultata naučnog istraživanja, Izvođenje zaključaka i predlganje rešenja Usmeno izlaganje pred otvorenim auditorijem Zadaci, metoda i tehnika naučnih predviđanja, Metode filosofije kao nauke nad naukama, Opšte naučne metoda, Metod indukcije, Metod dedukcije, Metode i tehnike formalnog predviđanja, Izbor metoda kod istraživanja marketinga u okviru tehnoloških predviđanja, Faze za pripremu i izvođenje tržišnih i marketing istraživanja, Način delovanja u istraživačkom timu, Problematiziranje evropske nauke i nenaučnih metoda predviđanja, Problematiziranje evropske nauke, Nenaučne metode predviđanja Definisanje pojmova iz naučnog područja tehnologija Definisanje pojmova i klasifikacija tehnologije, Definisanje pojmova tehnika i tehnologija, Klasifikacija tehnologije, Tehnološki sistemi i merenje njihove efikasnosti, Opšta teorija sistema, Karakteristike


111

tehnološkog sistema, Ocena efikasnosti tehnološkog sistema, Problematiziranje tehnoloških promena, Globalni aspekti tehnoloških promena, Inovacije kao proces tehnoloških promena, Tehnološka inovacija, Klasifikacije inovacija, Difuzija inovacije, Organizacija kao socio-tehnološki sistem Menidžment proizvoda Tehnološko-ekonomski aspekti životnog ciklusa proizvoda, Marketinški aspekti materijalnih proizvoda Definisanje pojma fizički proizvod 111Analiza ponude i potražnje u odnosu na prirodu proizvoda, Marketing-aspekti proizvodnog programa, Klasifikacije s obzirom na stepen procesnosti proizvoda, Klasifikacija proizvoda prema kriteriju napora i rizika kupovine Marketing aspekti nematerijalnih proizvoda, Determinisanje pojmova iz uslužne ekonomije, Objašnjenje ekonomske doktrine tržišne privrede usluga, Razvojne tendencije ekonomije usluga, Marketing definicija i klasifikacija nematerijalnih proizvoda Marketinško-proizvodni aspekti izgradnje sistema kvaliteta proizvoda, Determinisanje pojma kvalitet proizvoda Pristup definisanju kvaliteta proizvoda, Interdisciplinarni aspekti kvaliteta, Proširena koncepcija određivanja kvaliteta, Identifikovanje ciljeva i otkrivanje satisfakcije potrošača, Identifikovanje ciljeva potrošača u vezi sa proizvodom, Kako otkriti potrebe i navike potrošača u vezi sa proizvodom Ispitivanje mišljenja prodajnog osoblja, Ispitivanje ponašanja kupaca nakon kupovine, Identifikovanje merila performansi proizvoda, Teorijska analiza koncepta životnog ciklusa proizvoda, Faza uvođenja proizvoda na tržište, Faza rasta prodaje, Faza zrelosti proizvoda, Faza opadanja prodaje, Marketing-karakteristika proizvoda u životnom ciklusu, Tipične promene marketing varijabla tokom životnog ciklusa, Analiza proizvodnog programa prema kriteriju životnog ciklusa marke proizvoda, Marketing-strategije u fazama životnog ciklusa proizvoda, Strateške odluke o zastarelim proizvodima, Zaključci o konceptu životnog ciklusa proizvoda, Životni ciklusi prema kriterijumu tržišna tražnja – tehnologije, Objašnjenje faza životnog ciklusa proizvoda, Oblici kriva životnog ciklusa proizvoda, Predviđanje oblika i trajanje životnog ciklusa proizvoda, Strategije marketinga u fazi uvođenja proizvoda na tržište, Strategije marketinga u fazi rasta prodaje, Strategije marketinga u fazi zrelosti proizvoda, Strategije marketinga u fazi opadanja prodaje, Strateški tehnološki menidžment, Indikatori tehnološke konkurentnosti Četvrti deo Tehnološka predviđanja Svrha naučnog predviđanja tehnoloških promena , Problemi predviđanja tehnoloških promena , Osnovne premise predviđanja tehnoloških promena, Opšti uslovi tehnološkog predviđanja, Problemi izbora metoda tehnološkog predviđanja,Eksploratorne metode tehnološkog predviđanja, Metod objektivne procene, Brainstorming metoda, Metoda simulacija, Metoda scenarija, Teorija strateških igara ili konfliktinih situacija, Delfi metod predviđanja, Metoda sinektika, Metoda analogije, Morfološka analiza, Ekstrapolacija vremenskih serija, Metod krive iskustva, Operaciona istraživanja, metodi i modeli, Analiza tehnološkog jaza , Utopija metod Metodi normativnog tehnološkog predviđanja, Matrice horizontalnog odlučivanja, Metodi operacionih istraživanja, Linearno programiranje, Planiranje resursa pomoću mreže, Gantov dijagram, Metoda planiranja glavnih događaja, Metoda planiranja, ocenjivanja i revizije programa, Grafičko planiranje metodom kritičnog puta. Teorije odlučivanja, Stablo odlučivanja, selekcije, evaluacije i PATTERN-metoda, Metoda stablo odlučivanja, PATTERN-metoda tehnološkog predviđanja, AHP – metoda selekcije tehnologije, TEM – metoda strateške evaluacije tehnologije, Operacioni modeli, Modeli zamene, Tehnološki moduli, Modeli kooperacije, Modeli lokacije, Analiza tehnološkog sistema, ADL-portfolio matrica, Tehnološki portfolio koncept i elementi upravljanja tehnologijom, Shell-portfolio matrica konkurentske pozicije, McKensey & GE metoda, BCG portfolio matrice, Bazična portfolio matrica ,,rast : tržišno učešće,, Modifikovani BCG-portfolio concept, Primena ekspernih sistema u strateškom upravljanju tehnologijom Paradigme razvoja strategije tehnološkog razvoja preduzeća Upravljanje razvojnim poslovanjem preduzeća, Projektovanje razvojno usmerene organizacije, Upravljanje tehnologijom preduzeća, Organizovanje istraživačko-razvojne aktivnosti u preduzeću, Planiranje istraživačko-razvojne aktivnosti u preduzeću, Specifičnosti istraživačko-razvojne aktivnosti, Determinisanje prirode tehnoloških promena, Ciljevi istraživačko-razvojne aktivnosti, Politika i strategije istraživačko-razvojne aktivnosti, Razvijanje programa istraživačko-razvojne aktivnosti, Izbor tehnološke strategija Osnovne premise industrijskog oblikovanja proizvoda Integracija ljudskih kreativno-stvaralačke sposobnosti u strategije društveno-ekonomskog i tehnološkog razvoja, Antropološke dimenzije ličnosti, Sposobnosti kao osobine ličnosti, Determisanje marketinga kao procesa kreativnog stvaralaštva, Objašnjenje pojmova meta-marketing i hi-tech-marketing, Strategije tehnološkog razvoja osnovane na paradigmi kreativnog oblikovanja proizvoda, Načela industrijskog oblikovanja proizvoda, Ciljevi oblikovanja proizvoda, Pravci u oblikovanju proizvoda, Oblikovanje ambalaže, Komponente oblikovanja proizvoda, Proces industrijskog oblikovanja proizvoda Istraživanje razvojnih tendencija u okruženju, Nove paradigme koje će determinisati strategiju tehnološkog razvoja preduzeća Promene u sistemu funkcionisanja preduzeća koje determinišu njegovu buduću strategiju tehnološkog razvoja, Otvorena pitanja koja ograničavaju strateške i skokovite promene produzeća , Preduzeće će i u budućnosti ostati preduzeće, Identifikovanje područja tehnoloških promena koje determinišu buduću strategiju tehnološkog razvoja preduzeća Isticanje važećih ograničenjakoja determinišu održivi socijalno-ekonomski Republike Srpske

Ograničenja s naslova psihosomatske strukture stanovništva, Nizovi srpskih dogmi, iluzija i zabluda, Pozicija Republike Srpske i BiH, u svetskim procesima globalizacije i internacionalizacije, Opasnosti koje prete zbog neznanja i nerazumevanja globalnih procesa u bližem i širem okruženju, Neka ograničenja usled


112

istorijske krivice srpskog naroda Šesti deo Proces razvoja i lansiranja proizvoda na tržište Problemi u vezi inovacija i razvoja novih proizvoda, Upravljanje razvojem novih proizvoda, Proces planiranja inovacija i razvoja proizvoda, Organizacijski aspekti razvoja proizvoda, postojeće poslovne funkcije istraživanja i razvoja proizvoda , Strategije novog proizvoda i nove ideje u odnosu na marketing-okolinu, Faza generisanja i selekcije ideja, Marketing-postupak provere ideje o novom proizvodu. Marketing-provera koncepta novog proizvoda

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 18 88 4 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.03.03.015. Marketing menadžment istraživanja Položen ispit



40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 4 sata za istraživanje izvora; 18 sati za izradu seminarskog rada;








Procenat učešća


113







izdanjaVrsta


Prof. dr Milan Galogaža Tehnološki menadžment Banja LukaPanevropski Univerzitet „APEIRON“

2005 Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





114

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.350. Katedra za knjigovodstvo i računovodstvo

Predmet/modul 5.01.12.017. Upravljačko računovodstvo

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 5.01.12. Knjigovodstvo i računovodstvo


Savladivanje osnovnih principa i upoznavanje sa operativnom primjenom finansija u svakodnevnom poslovanju.


Usvajanjem modula znanja i vještina planiranih nastavnim programom za ovaj predmet student će biti u stanju da razumije kako i na koji način preduzeće i pojedinci mogu da vrše prikupljanje slobodnih finansijskih sredstava, kako da ih alociraju, i da spoznaju na koji način finansijske odluke utiču na povećanje ukupne vrednosti, . Studenti će usvojiti i osnovna znanja iz oblasti finansijskog menadžmenta. Studenti će biti osposobljeni da vrše finansijsku analizu poslovanja preduzeća, da analiziraju tokove novca i da vrše finansijsko planiranje, da analiziraju uticaj kredita i lizinga na poslovanje preduzeća.

Savladane vještine: Finansijska analiza poslovanja preduzeća

Sadržaj predmeta:

POJAM I SADRŽAJ UPRAVLJAČKOG RAČUNOVODSTVA Upravljanje kao proces, Iformacije kao preduslov upravljanja, Računovodstvo kao izvotr informacija, Finansijsko i upravljačko računovodstvo, Pregled finansijskog računovodstva, Pregled upravljačkog računovodstva, Uporedni pregled karakteristika finansiskog i upravljačkog računovodstva, Upravljačko računovodstvo i upravljanje poslovanjem PLANIRANJE, BUDŽETIRANJE I KONTROLA Operativno i strateško upravljanje-okvir za planiranje i budžetiranje, Planiranje kao bazična aktivnost upravljanja, Dugoročno planiranje – korporativno planiranje- strateško planiranje, Kratkoročno planiranje operativno planiranje – budžetiranje, Vrste budžeta, Promjenjivost i nesigurniost budžeta, Alternativni pristup budžetiranjeu, Kontrola planova i budžeta STANDARDNI TROŠKOVI Pojam, značaj i vrste troškova, Fiksni, relativno fiskni i varijabilni troškovi, Standardni troškovi, Značaj i uloga standardnih troškova, Odstupanja od standardnih troškova, odstupanja u margini prodaje, MARGINALNI TROŠKOVI I CVP ANALIZA Pojam i karakteristike koncepta marginalnih troškova, Odlučivanje na bazi marginalnog obračuna troškova, CVP analiza, tradicionalni grafikon rentabiliteta, Grafikon rentabiliteta kroz doprinos, Grafikon profita, Promejen u troškovima i prihodima, Više-proizvodni grafikon, Ograničenja na grafikonu rentabiliteta i profita, Ekonomski pregled na CVP analize, INVESTIRANJE I ANALIZA RIZIKA Proces tokova novca, Metode procjene, prosječna stopa povraćaja, Interna stopa povraćaja, Neto sadašnja vrijednost, Indeks profitabilnosti, Neto sadašnja vrijednost


115

(NSV) u odnosu na internu stopu povraćaja (ISP), inflacija i odluke o investirajnu, Rizik i neizvjesnost kod investiranja, Unaprjeđenje (razrada) podataka za odlučivanje, Profili rizika, Metode procjenjivanja rizika, RACIO ANALIZA Mjerenje finansijski performansi na bazi racio brojeva, Racia profitabilnosti, Koeficijent obrta sredstava, Sporedni raco odnosi sredstava, Maža rentabilnosti, Sporedni maržni racio odnosi, Racia profitabilnosti – primjeri, Eacia solventnosti, Racia kratkoročne solventnosti, Racia dugoročne solventnosti, Racia odnosi solventnosti, Racia investiranja, Racia investicija, Razvoj i usavršavanje racio analize DONOŠENJE POSLOVNIH ODLUKA Odlučivanje, Savremeni pristup odlučivanju, Koncept troškova i koristi z aodlučivanje, Primjer poslovnih odluka, Proizvesti ili nabaviti, Prodati poluproizvod ili finalizovati, Napustiti ili zadržati proizvod, Uvesti novi proizvod, LIKVIDNOST I NOVČANI TOKOVI Mogućnost sagledavanja i upravljanja likvidnošću, Planiranje novčanih tokova, Izvještaji o sredstvima preduzeća na osnovu novca, Računovodstveni izvještaj o novčanim tokovima, Planiranje potrebnog nivioa gotovine, Odlučivanje na bazi profita ili keša IZVJEŠTAJI UPRAVLJAČKKOG RAČUNOVODSTVA Izvještavanje i poslovno odlučivanje, Izvještaj o sredstvima i izvorima sredstava, Račun dobitka i gubitka, Izvještaj o margini sigurnosti, Izvještaj o predviđanju novčanih tokova, Izvještaj o brzini cirkulacije, Finansijski izvještaj – proračun potrebnih finansiskih sredstava, Izvještaj za procjenu vrijednosti preduzeća UPRAVLJAČKO RAČUNOVODSTVO ZA STRATEŠKO UPRAVLJANJE Informacije upravljačkog računovodstva za strateško upravljanje, SWOT analiza finansijskih performansi, SWOT analiza konkurencije, SWOT analiza tržišta, SWOT analiza eksternog okružejna, upravljačko računovodstvo u funkciji konkurentnosti

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 30 76 4 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.01.10.009. Poslovne finansije Položen ispit

5.01.12.017. Upravljačko računovodstvo Prije pristupa polaganju student mora prethodno odslušati vježbe




Predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Korištenje didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji). Primjena informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa


116

nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Izvođenje vježbi namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Vježbe su svojim sadržajem prate tematske jedinice predavanja Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje asistenti/demonstratori pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta.



Procenat učešća







izdanjaVrsta


Prof. dr Nevenka Žarkić Joksimović Upravljačko računovodstvo Beograd

Fakultet organizacionih nauka

2005 knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





117

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.020. Katedra za računarski inženjering i CAD tehnologije

Predmet/modul 2.09.10.007. Poslovne aplikacije

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Podrška






Uža naučna oblast 2.09.10. IT- Informacione tehnologije

OPIS PREDMETA:


Cilj izučavanja ovog predmeta je sticanje neophodnih znanja u naprednom korišćenju informacionih tehnologija u radnom procesu, a posebno u poslovnim administrativnim sistemima. Upoznavanje sa osnovnim socijalnim aspektima računarstva, ergonomija i ekologija računarstva, bezbjednost i zaštita, autorska prava. Detaljno upoznavanje sa tehničkim mogućnostima i naprednim korištenjem standardnih programa poslovnih administrativnih sistema: tekst procesorima, tabelarnim kalkulacijama, bazama podataka, poslovnom prezentacionom grafikom, elektronskim komunikacijama. Programiranje na nivou makro i skript jezika u poslovnim administrativnim sistemima.


Student koji završi ovaj predmet: razumije korišćenje informacionih mreža kao i značaj upotrebe aplikacija u

svakodnevnom životu; razumije probleme koje mogu imati korisnici, sa zdravstvenog i bezbjednosnog

aspekta, kao i one koji se odnose na okolinu; razumije primjenu autorskih prava u oblasti računarstva; Upravlja datotekama operativnog sistema, upravlja i organizuje računarske

resurse (datoteke i direktorijume); poznaje i koristi standardne i napredne opcije tekst procesora; poznaje i koristi standardne i napredne opcije tablarnih kalkulatora; poznaje i koristi standardne i napredne opcije kancelarijskih baza podataka; poznaje i koristi standardne i napredne opcije poslovne prezentacione grafike; poznaje i koristi sisteme za efikasnu elektronsku komunikaciju a posebno

Internet i elektronsku poštu. zna da koristi makro i skript jezike u obezbjeđivanju integracije programskih

paketa poslovnog administrativnog sistema.

Savladane vještine: Vještine korištenja tekst procesora, tabelarnog kalkulatora, kancelarijskih baza podataka, poslovne prezentacione grafike, Interneta i elektronske pošte.


118

Sadržaj predmeta:

Korišćenje informacionih tehnologija u radnom procesu

Ograničenja u korištenju računara, primjeri efikasne upotrebe računara: sistemi za booking karata, on-line bankarstvo, E-government, E-Learning, primjene u zdravstvu, elektronsko poslovanje.

Ergonomija u korišćenju računara, mjere zaštite, zaštita životne okoline pri korištenju računarskih tehnologija, recikliranje, papirni i elektronski dokumenti,

Sigurnost informacija i zloupotrebe

Bezbjednosni aspekti korištenja računara, zaštita od malware: network worms, classic viruses, trojan programs, riskware, hackers, spam, zaštita privatnosti, autorska prava

Poslovni administrativni sistemi

Tekst procesori: formati datoteka u obradi teksta, osnovni atributi i entiteti u obradi teksta, osnovne operacije sa tekstom: umetanje, označavanje, editiranje, blokiranje, premještanje, pronalaženje, prelom: prelom teksta, prelom paragrafa, prelom dokumenta, objekti: buleti, kolone, okviri, tabele u tekst procesorima, rad sa slikama, grafikom, teme i pozadine, napredne funkcije: Mail Merge, provjera pravopisa, korištenje jezika, upotreba stilova i šablona, futnote, unakrsno referenciranje, indeksi i sadržaji, hiperlinkovi, kolaborativni rad na istom dokumentu, kreativno pisanje i istraživanje izvora, funkcije zaštite dokumenta, funkcija štampanja

Tabelarne kalkulacije: pojam radnih listova i radne knjige, čelije, kolone i redovi, označavanje i formatiranje čelija, sortiranje, korištenje formula i funkcija: matematičke, finansijske, logičke, programske, adresiranje, formatiranje: brojeva, sadržaja, okvira, dijagrami i grafikoni, štampanje, napredne funcije: zaštita elemenata radne sveske, analize i scenariji, filteri, uvoz i izvoz podataka

Baze podataka: elementi kancelarijskih baza podataka: tabele, polja, tipovi, slogovi, podaci, osnovne operacije: navigacija unutar baze, definisanje ključeva, indeksi, logičke provjere i uslovi, relacije, Obrazci: osnovne funkcije, pronalaženje elemenata, filteri, upiti, sortiranja, izvještaji i izlazni rezultati

Poslovne prezentacije: alati i programi za elektronske prezentacije, slajdovi, šablonii predložci, umetanje objekata, slika, grafike, dodavanje i formatiranje teksta, animacije, multimedijalni objekti, tranzicioni efekti, prezentacijski efekti, priprema izlaznih rezultata, vido-projekcije, štampanje, distribucija elektronske prezentacije

Elektronske komunikacije: Internet: bezbjednost na internetu, korištenje WEB pretraživača, pristup WEB adresama, označavanje i favoriti, alati za pretraživanje, definisanje ključne riječi i kriterija za traženje, preuzimanje sadržaja sa WEB-a, štampanje WEB stranica: Elektronska pošta: bezbjednost u elektronskoj pošti, čitanje pošte i sadržaja u prilogu, odgovaranje na poštu i prosljeđivanje, kreiranje i slanje vlastitih poruka, manipulisanje sa porukama: kopiranje, premještanje, brisanje. upravljanje porukama, kontakti

Makro jezik i programiranje u poslovnim administrativnim sistemima

Integracija u poslovnim sistemima, razmjena sadržaja, rad sa makroima, skriptovi, Visual Basic for Application, Izrada HTML dokumenta. Osnove jezika HTML. Struktura i ključne riječi, Formatiranje teksta, umetanje tabela i slika. Reference na druge dokumente ili adrese, Korišćenje gotovih alata za kreiranje HTML dokumenta, Izrada kompletne prezentacije (“sajta”), Osnove skript jezika za programiranje dinamičkog sadržaja dokumenta.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

4 30 30 60 120


119



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.06.005. Sistemski softver (operativni sistemi)

5.01.11.001. Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija



30 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za programske zadatke iz poslovnih aplikacija;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Poslovne aplikacije " predviđeno je 30 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarski inženjering i CAD tehnologije u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Vježbe su namjenjene za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata različitih programskih paketa u Poslovnim administrativnim sistemima. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarski inženjering i CAD tehnologije. Za predmet "Poslovnih aplikacija " predviđeno je ukupno 30 sati vježbi.

Vježbe će se vršiti u računarskom kabinetu Panevropskog univerziteta odn. u Laboratoriji za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance learning). Zadaci za vježbanje (Problem Sets) iz oblasti poslovnih aplikacija, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studentima tokom vježbi, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 30 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova.

Rješenja za zadatke za vježbanje će biti objavljena i dostavljena studentima odmah nakon isteka vremena za predaju zadataka predmetnom nastaviku. Zadaci koji su dostavljeni nakon tog vremena neće se prihvatiti.


120



Procenat učešća




04 Ispitne aktivnosti – finalni test (problemski test) konačni obavezni 30-60 %

05



izdanjaVrsta


Mandić D.,Ristić M Informacione tehnologije evropski standardi znanja Beograd Medijagraf 2005




izdanjaVrsta

časopisa





121

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.03.021. Baze podataka

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.03. Baze podataka (menadžment informacija)

OPIS PREDMETA:


Ovaj predmet je dizajniran da uvede osnovne koncepte i tehnike sistema baza podataka, fokusirajući se na relacionu algebru i modele podataka, optimizaciju i procesiranje upita i transakcije nad bazama. U okviru ovog predmeta studenti se upoznaju i sa osnovama dizajna baza podataka i SQL programiranjem, iako te oblasti nisu u fokusu izučavanja ovog uvodnog predmeta u oblasti baza podataka, već su rezervisane za viši kurs posvečen RDBMS modelima. Za studente se ne zahtjeva prethodno iskustvo u radu sa bazama podataka


Learning objectives:

1. Explain the characteristics that distinguish the database approach from the traditional approach of programming with data files.

2. Cite the basic goals, functions, models, components, applications, and social impact of database systems.

3. Describe the components of a database system and give examples of their use.

4. Identify major DBMS functions and describe their role in a database system.

5. Explain the concept of data independence and its importance in a database system.

6. Use a query language to elicit information from a database.



Sadržaj predmeta: Information Management (IM) plays a critical role in almost all areas where computers are used. This area includes the capture, digitization, representation, organization, transformation, and presentation of information; algorithms for


122

efficient and effective access and updating of stored information, data modeling and abstraction, and physical file storage techniques. It also encompasses information security, privacy, integrity, and protection in a shared environment. The student needs to be able to develop conceptual and physical data models, determine what IM methods and techniques are appropriate for a given problem, and be able to select and implement an appropriate IM solution that reflects all suitable constraints, including scalability and usability.

Syllabus:

Information models and systems: History and motivation for information systems;

Information storage and retrieval; information management applications; information capture and representation; analysis and indexing; search, retrieval, linking, navigation; information privacy, integrity, security, and preservation; scalability, efficiency, and effectiveness

Database systems: History and motivation for database systems; components of database systems; DBMS functions; database architecture and data independence

Data modeling: Data modeling; conceptual models; object-oriented model; relational data model

Relational databases: Mapping conceptual schema to a relational schema; entity and referential integrity; relational algebra and relational calculus

Database query languages: Overview of database languages; SQL; query optimization; 4th-generation environments; embedding non-procedural queries in a procedural language; introduction to Object Query Language

Relational database design: Database design; functional dependency; normal forms; multivalued dependency; join dependency; representation theory

Transaction processing: Transactions; failure and recovery; concurrency control

Distributed databases: Distributed data storage; distributed query processing; distributed transaction model; concurrency control; homogeneous and heterogeneous solutions; client-server

Physical database design: Storage and file structure; indexed files; hashed files; signature files; b-trees; files with dense index; files with variable length records; database efficiency and tuning

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 18 12 76 4 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.09.01.001. Komunikologija (sa teorijom informacija)

2.09.06.005. Sistemski softver (operativni sistemi)


123



40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 18 sati za problemske zadatke iz baza podataka; 12 sati za izradu i odbranu zadane baze podataka kao projektnog zadatka;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Baze podataka " predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za informacione sisteme i baze podataka u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Programske jedinice predavanja:

HC1 Foundations of human-computer interaction ....................................................................... 2 časa IM1 Information models and systems .......................................................................................... 3 časa IM2 Database systems .................................................................................................................. 3 časa IM3 Data modeling ....................................................................................................................... 4 časa IM4 Relational databases .............................................................................................................. 5 časa IM5 Database query languages ..................................................................................................... 4 časa IM6 Relational database design .................................................................................................... 4 časa IM7 Transaction processing ......................................................................................................... 3 časa IM8 Distributed databases ............................................................................................................ 3 časa IM9 Physical database design ....................................................................................................... 3 časa SP6 Intellectual property .............................................................................................................. 3 časa SP7 Privacy and civil liberties ...................................................................................................... 2 časa Elective topics ............................................................................................................................... 2 časa

Vježbe su namjenjene za praktičnu obradu problemskih zadataka iz oblasti baza podataka. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za informacione sisteme i baze podataka. U okviru vježbi će se savladati više problemskih zadataka iz oblasti baza podataka. Za predmet "Baze podataka " predviđeno je ukupno 18 sati vježbi.

Vježbe će se vršiti u računarskom kabinetu Panevropskog univerziteta odn. u Laboratoriji za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance learning).

Seminarski rad iz oblasti baza podataka pretpostavlja izradu samostalnog projekta manje baze podataka koju zadaje nazivni profesor iz različitih oblasti i u okviru koje se moraju demonstrirati znanja iz dizajna i strukture baza podataka. Seminarskim radom, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti baza podataka. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.


124



Procenat učešća


02 Aktivnost na vježbama/problemski zadaci predispitna obaveza obavezni 20-30 %

03 Projektni zadatak / stručni radovi studenta predispitna obaveza obavezni 20-30 %





izdanjaVrsta


Norton P. , Groh M Visual Basic 6 Čačak Kompjuter biblioteka 2002

b/ Dopunska literatura Hellerstein, Joseph M., and Michael Stonebraker

Readings in Database Systems 4th ed.

Cambridge, MA MIT Press 2005

Ramakrishnan, Raghu, and Johannes Gehrke

Database Management Systems 2nd ed.

New York, NY McGraw-Hill 2000



izdanjaVrsta

časopisa





125

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.06.051. Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Cilj predmeta je da studentima omogući kreiranje Visual Basic aplikacija objašnjavajući osnovne koncepte jezika Visual BASIC u složenom interaktivnom okruženju RAD alata, korištenjem naprednih ADO, OLE, i SQL softverskih tehnologija, te da razviju Internet aplikacije, odn. da integrišu Microsoft Office aplikacije u druge programe.


Uspješnom obradom ovog predmeta student će:

• Naučiti principe profesionalnog razvoja aplikacija u Visual Basic 6 • Upravljati Visual Basic projektima • Kreirati i koristiti linije alata i menije na Visual Basic formama • Koristiti ActiveX kontrole na Visual Basic formama • Kreirati posebne objekte i kolekcije objekata • Otklanjati greške u Visual Basic kodu • Uočavati greške u toku izvršavanja • Integrisati Visual Basic aplikacije sa Microsoft Office i Microsoft Outlook • Kreirati interaktivne Web strane pomoću Visual Basic 6 • Manipulisati Windows sistemskim Registrom

Savladane vještine: Studenti će biti u stanju da manipulišu bazama podataka pomoću Visual Basic-a korišćenjem ADO, OLE, i SQL-a. softverskih tehnologija, da razvijaju Internet aplikacije, te da integrišu Microsoft Office aplikacije u druge programe.

Sadržaj predmeta:

I: Korišćenje Visual Basic 1. Početak sa Visual Basic 6 2. Razumevanje Visual Basic projekata 3. Osnove Visual Basic koda 4. Korišćenje Visual Basic promenljivih 5. Dizajniranje korisnickog interfejsa


126

6. Postavljanje formi za rad sa kontrolama 7. Ovladavanje menijima i paletama alata 8. Korišćenje Visual Basic alata za ispravljanje grešaka 9. Rukovanje greškama koje nastaju u toku izvršavanja

II: Objektno orjentisano programiranje 10. Kreiranje objekata i klasa 11. Napredni koncepti klasa 12. Rad sa objektima i kolekcijama

III: Kreiranje štampanog izlaza 13. Korišćenje objekta Printer 14. Korišćenje Crystal Reportsa

IV: Pristup podacima 15. Čitanje i pisanje u tekstualnim fajlovima 16. Ovladavanje Visual Basic Data kontrolom 17. Kreiranje upitnika u Visual Basicu 18. Ovladavanje Jet DAO 19. Korišćenje naprednog metoda za pristup podacima

V: Integracija sa ostalim aplikacijama 20. Integracija sa Microsoft Office 97 21. Integracija sa Microsoft Outlookom 97

Deo VI: Razvoj Interneta 22. Integracija sa Internet Explorerom 23. Web razvoj sa Visual Basic 6 24. Kreiranje Intranet aplikacija

Deo VII: Napredne tehnike 25. Savladavanje Windows API 26. INI fajlovi i sistemski Registar 27. Korišćenje čarobnjaka za pakovanje i razmeštanje 28. Profesionalni Visual Basic razvoj

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 30 24 78 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža


2.09.06.001. Principi programiranja



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja;


127

30 sati za programske zadatke iz Visual BASIC-a; 24 sata za izradu i odbranu seminarskog rada iz RAD-Rapid Application Development alata;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Poslovne aplikacije " predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarski inženjering i CAD tehnologije u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Vježbe su namjenjene za praktičnu obradu programskih tehnika programskog jezika Visual BASIC-a iz za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata rada u RAD – Rapid Application Development programskom okruženju. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarski inženjering i CAD tehnologije. Za predmet "Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB " predviđeno je ukupno 30 sati vježbi.


Zadaci za vježbanje (Problem Sets) iz oblasti Visual BASIC-a, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studentima tokom vježbi, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 30 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova.


Seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa zadatkom studenta da izradi malu aplikaciju sa primjenom Visual BASIC-a i RAD-Rapid Application Development alata i RAD programkog okruženja. Seminarskim radom, uvježbavaju se takođe metode i tehnike samostalnog istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te kroz praktičnu aplikaciju proširuju saznaja iz tematske oblasti programiranja u RAD okruženjima i korištenja specifičnih RAD alata. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Procenat učešća





128





izdanjaVrsta






izdanjaVrsta

časopisa





129

OSNOVNI PODACI:


Katedra 01.06.050. Katedra za računarske komunikacije, mreže i zaštitu

Predmet/modul 2.09.08.001. NET management - administracija i menadžment računarskih mreža

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.08. Računarske komunikacije

OPIS PREDMETA:


Cilj programa je da polaznike upozna sa osnovnim teorijskim i praktičnim pristupima pri projektovanju i izgradnji distribuiranih informacionih sistema. Obradjuje se arhitektura i organizacija distribuiranih sistema, računarskih mreža i telekomunikacija, te problemi pri projektovanju i uvodjenju distribuiranih informacionih sistema. Posebna pažnja je posvećena globalnoj računarskoj mreži Internetu.



Sadržaj predmeta:

1. Distribuirani računarski sistemi i standardi distribucije

1.1. Distribuirani sistemi i računarske mreže 1.1.1. Definicija i model distribucije 1.1.2. Motivi i ciljevi distribucije 1.1.3. Negativne strane uvodjenja distribuiranih informacionih sistema 1.2. ISO OSI standardi u realizaciji distribuiranog informacionog sistema 1.2.1. ISO OSI referentni model 1.2.2. Slojevi ISO OSI referentnog modela 1.2.3. ISO OSI standardi 1.2.4. Uporedni pregled poznatijih načina povezivanja računara

2. Arhitektura distribuiranog informacionog sistema

2.1. Uvod 2.2. Monolitna programska podrška 2.3. Dihotomija aplikacija - sistemski softver 2.4. Paradigma korisniku bliskog okruženja 2.5. Računarska mreža 2.6. Globalni distribuirani multimedijalni informacioni sistem


130

2.7. Završna razmatranja

3. Lokalne računarske mreže

3.1. Tehnologije rada lokalnih računarskih mreža 3.1.1. Ožičene lokalne računarske mreže 3.2. Transmisioni mediji 3.2.1. Bakreni provodnici 3.2.2. Koaksijalni kabl 3.2.3. Svetlovod 3.2.4. Strukturno kabliranje 3.3. Topologija mreže 3.4. Pristup prenosnom mediju 3.4.1. Upravljanje pristupom prenosnom mediju 3.4.2. Tehnike pristupa mediju 3.5. IEEE 802 standardi za lokalne računarske mreže 3.5.1. Mreže sa topologijom magistrale 3.5.2. Mreže sa topologijom prstena 3.5.3. Mreža sa topologijom zvezde 3.5.4. Izbor lokalne računarske mreže 3.5.5. Međusobno povezivanje lokalnih računarskih mreža

4. Internet

4.1. Razvoj Interneta 4.2. Povezivanje korisnika na Internet 4.3. Servisi Interneta 4.4. Komunikacioni protokoli u Internetu 4.4.1. Konektivni servis 4.4.2. Nekonektivni servis 4.4.3. IP protokol 4.4.4. TCP protokol 4.4.5. UDP protokol 4.5. Internet adrese 4.5.1. IP adrese 4.5.2. FQDN imena

5. WWW servis 55

5.1. Osnovne karakteristike WWW servisa 5.2. HTML jezik i WWW čitač 5.2.1. Evolucija HTML-a 5.2.2. Elementi HTML-a 5.3. HTTP protokol I HTTP server 5.4. Common gateway interafce – CGI 5.4.1 UNIX-ov CGI script 5.5. WWW druge generacije 5.5.1. Druga generacija WWW čitača 5.5.2. Druga generacija WWW servera

6. Primena WWW tehnologija 73

6.1. Intranet 6.2. Ekstranet 6.3. WWW komponente 6.3.1. ActiveX komponente 6.3.2. JavaBeans komponente 6.4. Primeri primene Internet tehnologija

7. WEB servisi 86

7.1. Uvod


131

7.2. Osnove WEB servisa 7.3. J2EE 7.4. .NET

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 12 12 86 150



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.01.001. Arhitektura računarskih sistema i mreža




40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 12 sati za vježbe iz NET menadžmenta; 12 sati za stručnu praksu iz oblasti administracije i menadžmenta računarskih mreža;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "NET menadžment-administracija i menadžment računarskih mreža" predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

PROGRAM PREDAVANJA:

Red. br. Nastavna jedinica predavanja Br.

čas. 1. Uvod u distribuirane računarske i informacione sisteme

- Definicija i model sistema - Motivacija i ciljevi primene - Područja primene - Multiprocesorski računarski sistemi - Lokalne računarske mreže - Telekomunikacione računarske mreže

4


132

2. Arhitektura distribuiranog informacionog sistema - Slojevi, protokoli i interfejsi - Istorijski razvoj distribuiranih informacionih sistema - Sloj aplikacije - Sloj distribuiranog operativnog sistema - Sloj lokalnog operativnog sistema - Lokalni hardver - Komunikacioni sistem

3

3. Koncepti distribuirane obrade - Procesi i niti - Sinhronizacija kooperativnih procesa - Interprocesna komunikacija, lokalna i udaljena

3

4. ISO OSI referentni model i servisi - ISO terminologija - Sloj aplikacije - Sloj prezentacije - Sloj sesije - Sloj transporta - Sloj mreže - Sloj linka podataka - Fizički sloj

4

5. Lokalne računarske mreže - Topologija mreže - Prenosni mediji - Tehnike pristupa - Ožičene lokalne računarske mreže - Strukturno izvodjenje mreže - Radio mreže - Standardi IEEE 802 - CSMA/CD - Token Bus - Token Ring - Brze lokalne računarske mreže - Izbor tehnologije lokalne računarske mreže

10

6. Telekomunikacione mreže - Modemske komunikacije - Frame relay - ISDN - ATM - Mobilne komunikacije

6

7. Medjusobno povezivanje računarskih mreža - Problemi povezivanja - Mostovi, ruteri, gejtveji

3

8. Internet - Razvoj Interneta kao globalne računarske mreže - Korisnički servisi - Komunikacioni protokoli - Internet adrese - HTML i WWW pretraživač - HTTP protokol i HTTP server - Unapredjenja HTTP servera - Primena Internet tehnologija

5


133

- Intranet, ekstranet, WWW komponente

9. Sistemsko-tehnološki okviri razvoja distribuiranih sistema - Ciklus razvoja tehnologija - S - kriva, Grosh-ov zakon

- Odnos cene i performansi u klasama računarskih sistema

- Troškovi razvoja - Troškovi uvodjenja

3

Vježbe su namjenjene za praktično uvježbavanje tehnika administracije računarskih mreža. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Za predmet "NET menadžment-administracija i menadžment računarskih mreža" predviđeno je ukupno 12 sati vježbi.


Program vježbi:

Osnove umrežavanja

-Terminologija računarskih mreža -Kabliranje LAN i WAN mreža -Testiranje kablova -Funkcionisanje Etherneta i 10/100/1000/10 G Ethernet -Ethernet switching -IP adresiranje i podmrežavanje (subnetting) -TCP/IP protokoli; IP, TCP i UDP, protokoli aplikacionog sloja

Ruteri i osnove rutiranja

-Cisco IOS -Konfigurisanje rutera -Upravljanje fajlovima na ruteru -RIP i IGRP protokoli za rutiranje -Troubleshooting rutera -Napredni TCP -Access Control Lists

Svičevi i napredno rutiranje

-Variable Length Subnet Masking (VLSM) -Napredni protokoli za rutiranje (RIP v2, OSPF, EIGRP) -Koncepti switching-a -Svičevi -Konfigurisanje svičeva -Spanning Tree Protocol (STP) -Virtual LANs (VLANs) -VLAN Trunking Protocol (VTP)

WAN tehnologije

-Network Address Translation(NAT) i Port Address Translation (PAT) -Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP) -WAN tehnologije -Point-to-Point Protocol (PPP) -Integrated Services Digital Network (ISDN) -Dial-on-Demand Routing (DDR) -Frame Relay -Network Management


134

-Optical Networking

Zadaci za vježbanje (Problem Sets) iz oblasti NET menadžment – administracija i menadžment računarskih mreža distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Prblemski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studenata na problemskim zadacima, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 20 %. Međutim, nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova. Rješenja za zadatke za vježbanje će biti objavljena i dostavljena studentima odmah nakon isteka vremena za predaju zadataka predmetnom nastaviku. Zadaci koji su dostavljeni nakon tog vremena neće se prihvatiti.

Stručna/klinička praksa će se obavljati u partnerskim ustanovama, poslovnim organizacijama, odn. u ovlaštenim samostalnim laboratorijama u trajanju od ukupno 12 sati. U sastavu prakse student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu.

Tokom obavljanja stručne prakse odn. vježbi studenti izrađuju stručne izvještaje koje ocjenjuje voditelj prakse. Zadatak voditelja prakse i studenta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na probleme administracije i menadžmenta računarskih mreža u konkretnom poslovnom okruženju organizacije – ustanove u kojoj se vrši praksa.



Procenat učešća



03 Problemski zadaci predispitna obaveza obavezni 20-30 %

04 Ocjena studentske stručne prakse predispitna obaveza obavezni 10-20 %





izdanjaVrsta


Starčević D. Distribuirani informacioni sistemi Beograd Univerzitet u Beogradu FON 2002

D. Comer, R. Droms Computer Networks and Internets 4th ed.

Upper Saddle River, NJ Prentice-Hall, Inc. 2003


G. Keiser Local Area Networks New York, NY McGraw-Hill 1989

M. Sloman, J. Kramer Distributed Systems and Computer Networks

Upper Saddle River, NJ Prentice-Hall 1986


135



izdanjaVrsta

časopisa





136

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.08.007. WEB programiranje i design

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Cilj predmeta je uvesti studenta u oblast Interneta kao mreže svih mreža, koja povezuje univerzitetske, državne i privatne računare zajedno. Objasniti infrastrukturu Interneta za korišćenje njegovih servisa elektronske pošte, fajl arhiva, hipertekst dokumenata, baza podataka i ostalih resursa, koja koristi TCP/IP protokole i paketnu razmjenu i izvršava se pomoću bilo koje komunikacione podloge.

Uvesti studenta u HTML (HyperText Markup Language) jezik, koji služi za izvršavanje programa na daljinu i predstavlja standard za Internet dokumente – koji se kao nova vrsta dokumenata – hiperteksta čita prateći hiper-veze u tekstu, dakle, ne nužno na linearan način. Objasniti i ostale jezike koji omogućavaju da se precizno opiše izgled i sadržaj jednog teksta: SGML, XHTML i XML

Studenti se upoznaju sa osnovama JavaScript jezika.


Student će biti u stanju da:

formatira osnovne entitete WEB stranice u HTML jeziku (formatiranje teksta, lista, boje i slike, linkova, tabela, fremova, zvuka i filma, CSS objekata);

programira WEB stranice koristeči JavaScript jezik (operatore, kontrolu toka, objekte. uzorke, JavaScript forme, alerte i cookie-ije;

Savladane vještine: Programiranje u HTML. Programiranje u JavaScript, razvoj WEB specijalnim alatima - Front Page ili Dreamviewer.

Sadržaj predmeta:

HTML - UVOD FORMATIRANJE TEKSTA

Naslov, Tekst, Paragraf i odeljak, Font, Novi red, Specijalni znaci, Razdvojna linija,

LISTE Numerisane i nenumerisane liste, Definicione liste, Gnežđenje lista;


137

BOJE I SLIKE BODY tag, IMG Tag, LINKOVI TABELE FREJMOVI ZVUK I FILM

Prikazivanje multimedijalnih objekata u okviru čitača, Dodavanje zvuka, FORME I ELEMENTI FORME

Komandno dugme, Tekst polja i polje za šifru, Polje za potvrdu, Radio dugmad, Opadajuća lista, Tekst polje, Skrivena promenljiva

CSS (Cascading Style Sheets) CSS element, Poziv CSS objekata iz posebnog dokumenta, Klase objekata, Atributi CSS elemenata, border-color, border-style, border-width, background-color, background-image, background-repeat, color, hover, list-style-type, list-style-image, font-family, font-size, font-style, font-weight, letter-spacing, link, text-align, text-decoration, line-height, text-indent, text-transform, vertical-align, visited,

OSNOVE JavaScript JEZIKA OPERATORI

Aritmetički, Operatori na nivou bita, Logički operatori, Operatori poređenja, Ternarni if-then-else operator,

KONTROLE TOKA if-else, switch, while petlja, do-while petlja, for petlja, break, return, continue, Specijalne naredbe,

OBJEKTI Date i String RAD SA UZORCIMA (Pattern Matching)

Definisanje uzorka, Ispitivanje uzoraka pomoću metoda objekta tipa String, Metodi objekta RegExp

JavaScript I FORME RAD SA VIŠE PROZORA ALERTI

Rad sa prozorima Pisanje i čitanje cookie-ija

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 30 24 78 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.06.005. Sistemski softver (operativni sistemi)




138



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 30 sati za programske zadatke iz HTML i JavaScript jezika; 24 sata za izradu projekta WEB strane i dizajniranja WEB sajta;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "WEB programiranje i design" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Vježbe su namjenjene za praktičnu obradu programskih tehnika programskog jezika HTML i JavaScrpt i za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata WEB dizajna. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Za predmet "WEB programiranje i design" predviđeno je ukupno 30 sati vježbi.


Zadaci za vježbanje (Problem Sets) iz oblasti HTML/JavaScrpt, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studentima tokom vježbi, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 30 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova.


Sadržaj vježbi:

FORMATIRANJE TEKSTA Primjer 1. Ispisivanje naslova različitih veličina. Primjer 2. Primjeri osnovnih tagova unutar HTML stranice. Primjer 3. Primjer paragrafa. Primjer 4. Rad sa fontovima. Primjer 5. Rad sa prelomom linije.


139

LISTE Primjer 1. Primjer opisne liste Primjer 2. Primjer opisne liste sa formatiranom odrednicom Primjer 3. Primjer numerisane liste Primjer 4. Primjer nenumerisane liste Primjer 5. Primjer numerisane liste Primjer 6. Primjer nenumerisane liste Primjer 7. Primjer liste unutar liste BOJE I SLIKE Primjer 1. Boje pozadine i slova Primjer 2. Boje atributa u tagu BODY Primjer 3. Definisanje pozadine slikom. Primjer 4. Primjer upotrebe slike u okviru HTML stranice. LINKOVI Primjer 1. Linkovi u okviru iste stranice Primjer 2. Veza ka stranici u okviru iste aplikacije Primjer 3. Veza ka stranici na drugom serveru. Primjer 4. Primjer slike i linka. TABELE Primjer 1. Tabela kodova. Primjer 2. Boje u tabeli. Primjer 3. Primjer jedne HTML stranice sa tabelom. FREJMOVI Primjer 1 -6. Rad sa frejmovima. (6 primjera) Primjer 7. Promjene sadržaja frejma. FORME I ELEMENTI FORME Primjer 1. Primjer osnovne upotrebe formi kod HTML jezika. Primjer 2. Primjer jedne HTML stranice sa osnovnim elementima forme. Primjer 3. Primjer HTML stranice sa formom za narudžbine Primjer 4. Primjer jedne HTML stranice sa složenijom formom. Zadaci za samostalan rad Zadatak 1. i 2. Napisati HTML kod koji opisuje stranice kao na zadatim slikama CSS (Cascading Style Sheets) Primjeri 1 – 10 CSS u praksi OBJEKTI Date i String Primjer 1 - 3 JavaScript I FORME Primjer 1 – 2 ALERTI Zadaci za samostalan rad Zadatak 1. -2. Pisanje i čitanje cookie-ija 241 Primjer 1 - 2

Seminarski rad iz oblasti WEB programiranja pretpostavlja izradu samostalnog projekta WEB sajta kojeg zadaje nazivni profesor iz različitih oblasti i u okviru kojeg se moraju demonstrirati znanja iz WEB dizajna i JavaScript programiranja. Seminarskim radom, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti WEB programiranja i dizajna.. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Procenat učešća


02 Aktivnost na vježbama/laboratorijski rad predispitna obavezni 20-30 %


140

obaveza


04 Ocjena projektnog zadatka predispitna obaveza obavezni 10-20 %





izdanjaVrsta


Nikolić B. Internet programiranje, HTML, CSS, JavaScript Banja Luka Panevropski univer-

zitet APEIRON 2007

A. Navarro Effective Web Design SYBEX, USA 2001


D. Flanagan JavaScript: The Definitive Guide USA O'Reilly 2001

E.A. Mayer Cascading Style Sheets: The Definitive Guide USA O'Reilly 2003



izdanjaVrsta

časopisa


Naziv sajta Adresa sajta Naziv rada/hiperlink Očitano XHTML2 Working Group Home Page http://www.w3.org/MarkUp/ home page 14.07.2007.



141

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.08.015. Digitalna ekonomija (E-business, E-commerce, E-banking)

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Specijalistički







OPIS PREDMETA:


Predmet daje uvodna znanja o konceptu elektronskog poslovanja podržanog Internetom i povezanim tehnologijama. Odabrane nastavne jedinice obezbedjuju razumijevanje osnovnih pokretača i prednosti elektronskog poslovanja, konvergencije tehnologija i ostvarivih mogućnosti u poslovanju, izazova tehnološkog napretka i dinamike, pravnog i institucionalnog okvira neophodnog za realizaciju e-poslovanja.


Značaj razvoja novog vida poslovanja, lakog pristupa klijentima i partnerima širom svijeta putem web medija i iskorišćenje velikog potencijala Internet tržišta.


Sadržaj predmeta:

Razvoj informacionog društva, Korelacija Interneta i informacionog društva, Koncept digitalne ekonomije, Pojam i razvoj Interneta, Organizacija Interneta, Servisi Interneta, Koncept elektronskog poslovanja, Modeli elektronskog poslovanja, Zaštita u elektronskom poslovanju, EDI, Elektronska trgovina, Elektronsko bankarstvo, Elektronski marketing, Elektronska vlada, Učenje na daljinu.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 12 98 150




142

Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.01.11.001. Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija

2.09.10.007. Poslovne aplikacije



40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 18 sati za izradu i odbranu seminarskog rada;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Digitalna ekonomija (E-business, E-commerce, E-banking)" predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.



Seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa temama koje zadaje nazivni profesor iz širih programskih okvira predmeta "Digitalna ekonomija (E-business, E-commerce, E-banking)". Seminarskim radovima, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti seminarskog rada. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.





Procenat učešća





143


05 Ispitne aktivnosti – finalni (usmeni ispit) konačni obavezni 30-60 %



izdanjaVrsta


Latinović, Branko Elektronsko poslovanje Banja Luka Panevropski univer-zitet APEIRON 2007. Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa





144

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.08.021. Internet marketing

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Upoznavanje sa postavkama teorije marketinga, marketing menadžmentom, marketinškim istraživanjima, marketing miksom, marketing aktivnostima, uvodjenjem i marketingom novih prizvoda, Marketing Informacionim Sistemom kao i konceptima i zakonitostima marketinga na Internetu.



Sadržaj predmeta:

Teorija marketinga, Marketing kao poslovna koncepcija i funkcija, Marketing management, Makro i mikro marketing, Marketing informacioni system, Marketing mix, Of-line i on-line marketing, Telemarketing, Internet marketing, Marketing i prodaja na Internetu, Proizvodi i usluge pogodni za prodaju na Internetu, Principi gradnje Web site-a koji prodaje, Strateški Internet marketing, Istraživanje na Internetu, Datamining, Provajding, Domaći sajber proctor, Sajber marketing mix, Demografske karakteristike, profil, kategorije i aktivnosti korisnika na Internetu, One to one marketing, Direktni marketing na Internetu, E-mail marketing.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 12 12 80 6 150





145


2.09.10.007. Poslovne aplikacije



40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 12 sati za pedagošku radionicu u oblasti Internet marketinga; 12 sati za stručnu praksu;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Ineternet marketing " predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Teme:

Definisanje Internet sadržaja i funkcionisanja svetske Internet zajednice Strateški informacijski sistemi Internet marketing Objašnjenje pojma Internet-marketing Prisustvo korisnika na Internetu Istraživanje tržišta i marketinga na Internetu Projektovanje na Internetu instrumenata marketing miksa Operativne metode, tehnike i instrumenti Internet-marketinga Savremene tehnike Internet marketinga Strateški Internet marketing Menadžment znanja i ugradnja informatičkih tehnologija u sistem tržišnog poslovanja Menidžment znanja i informacione tehnologije Područja primene Internet marketinga E-trgovina E-goverment

Stručna/klinička praksa će se obavljati u partnerskim ustanovama, poslovnim organizacijama, odn. u ovlaštenim samostalnim laboratorijama u trajanju od ukupno 12 sati. U sastavu prakse student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Za obradu predmeta i stručnu i kliničku praksu planirano je da student utroši i 6 sati na istraživanju izvora.

Tokom obavljanja stručne prakse odn. vježbi studenti izrađuju stručne izvještaje koje ocjenjuje voditelj prakse. Zadatak voditelja prakse i studenta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na probleme internet marketinga. Problemskim radionicama (workshops) se sadržaji vezani za određene teme iz oblasti Internet marketing


146

predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju studenata. Na univerzitetu se primjenjuju različiti inovativni tipovi pedagoških radionica kao npr. specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis).




Procenat učešća



03 Ocjena studentske stručne/kliničke prakse predispitna obaveza obavezni 20-30 %


05 Ispitne aktivnosti – finalni test (problemski test, pisani ispit) konačni obavezni/ opcioni 30-60 %

06 Ispitne aktivnosti – finalni (usmeni ispit) konačni obavezni/ opcioni 30-60 %



izdanjaVrsta

publk.* a/ Osnovna literatura Galogaža M. Tripunovski Z. Internet marketing Banja Luka Panevropski univer-

zitet APEIRON 2007 knjiga

Thomson Publ Handbook of IT in Business London 1999 knjiga

b/ Dopunska literatura eEurope – An Information Society For All (Prodijeva inicijativa)



izdanjaVrsta

časopisa





147

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.02.025. MbIS - Management poslovnih informacionih sistema

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.02. IS-Informacioni sistemi

OPIS PREDMETA:


Cilj predmeta Upravljački informacioni sistemi jeste da upozna studente sa osnovnom strukturom, funkcionisanjem i koncepcijom savremenih informacionih sistema. Studentima će biti predstavljeni svi bitni sadržaji koji se u svjetskoj literaturi pojavljuju u okviru predmeta pod istim ili sličnim nazivom. U skladu sa ovom činjenicom sadržaj predmeta je fokusiran na nekoliko bitnih aspekata funkcionisanja informacionih sistema, kao što su:

Mjesto i uloga informacionih sistema u poslovnom sistemu, sa bitnim određenjima pojma upravljački informacioni sistemi;

Informacione tehnologije i poslovni informacioni sistemi;

Poslovni informacioni sistemi;

ERP informacioni sistemi i portali;

Komunikacije i poslovne mreže;

Elektronsko poslovanje, sa svim oblicima funkcionisanja;

Metodologije razvoja informacionih sistema;

Sigurnost, privatnost, etička i socijalna pitanja informacionih sistema.

Očekuje se da će studenti ovladati relevantnim pojmovima vezanim za savremene informacione tehnologije i njihovo mjesto i primjenu u upravljačkim informacionim sistemima, ali isto tako i da će steći uvid u pravi smisao i ulogu informacionih sistema u ostvarivanju strateških ciljeva poslovnih sistema.



148


Sadržaj predmeta:

1. Informacioni sistem poslovnih procesa 2. Poslovni informacioni sistemi 3. Nove softverske aplikacije: ERP (Enterprise Resource Planning), SCM

(Supply Chain Management), CRM (Customer Relationship Management), WfMS (Workflow Management System)

4. Data Warehouse (priroda, suština, svrha, funkcije, glavni zadaci, arhitektura, izgradnja i primjena)

5. Data mining 6. Sistemi podrške odlučivanju (pojam, karakteristike i vrste,

model i struktura) 7. Inteligentni sistemi podrške odlučivanju (vještačka

inteligencija, ekspertni sistemi, "poslovna inteligencija") 8. Metodologija razvoja informacionih sistema: Strategijsko planiranje razvoja 9. Analiza sistema. Dizajn sistema. Implementacija sistema. Održavanje

sistema. Prilazi razvoju informacionog sistema. 10. Metode, tehnike i sredstva razvoja informacionih sistema. 11. Upravljački informacioni sistemi.

Karakteristike upravljačkih informacionih sistema. Oblikovanje upravljačkih informacionih sistema. Prikupljanje i korišćenje informacija u upravljačkim informacionim

sistemima. 12. Upravljački informacioni sistemi i telekomunikaciona tehnologija.

Upravljački informacioni sistemi i računarske mreže. Upravljački informacioni sistemi i elektronska razmjena podataka

(EDI). 13. Upravljački informacioni sistemi i standardizacija. 14. Organizacija i zaštita upravljačkih informacionih sistema. 15. Upravljanje informacionim sistemima. 16. Struktura informacija sa aspekta nivoa odlučivanja. 17. Upravljački informacioni sistem i funkcije menadžmenta.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

4 30 12 30 40 8 120



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.11.009. Pedagoška informatika

5.08.06.007. Menadžment obrazovanja


149



30 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 12 sati za izradu i odbranu seminarskog rada; 30 sati iz stručne prakse;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "MbIS - Management poslovnih informacionih sistema" predviđeno je 30 kontakt-sati interaktivne nastave.


Seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa temama koje zadaje nazivni profesor iz širih programskih okvira predmeta "MbIS - Management poslovnih informacionih sistema". Seminarskim radovima, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti seminarskog rada. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Stručna/klinička praksa će se obavljati u partnerskim ustanovama, poslovnim organizacijama, odn. u ovlaštenim samostalnim laboratorijama u trajanju od ukupno 30 sati. U sastavu prakse student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za informacione sisteme i baze podataka.

Tokom obavljanja stručne prakse odn. vježbi studenti izrađuju stručne izvještaje koje ocjenjuje voditelj prakse. Zadatak voditelja prakse i studenta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na probleme razvoja, upravljanja i održavanja poslovnih informacionih sistema u konkretnom poslovnom okruženju organizacije – ustanove u kojoj se vrši praksa.



Procenat učešća

01 Pohađanje nastave Predispitne obaveze obavezni 15 %

02 Angažman na nastavi Predispitne obaveze obavezni 15 %

03 Testovi tokom semestra parcijalni obavezni 20 %

04 Seminarski rad Predispitne obaveze obavezni 10 %

05 Usmeni završni ispit konačni obavezni 40 %



150


izdanjaVrsta


Roljić, Lazo Menadžment poslovnih informacionih sistema Banja Luka APEIRON 2007 Udžbeni

k




izdanjaVrsta

časopisa


Naziv sajta Adresa sajta Naziv rada/hiperlink Očitano Informatika i informacioni sistemi

www.efifht.rs.ba Sajt predmeta MeIS preko 7500 puta

Obrazovanje na distancu http://www.google.com/Education/Distance/

Aktuelni članci

Obrazovanje na distancu http://dir.yahoo.com/Education/Distance_Learning Aktuelni članci



151

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.03.023. RDBMS (SQL admin. & CASE alati)

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Predmet sadrži i opšti prikaz arhitekture baza podataka i Oracle Grid Computing tehnologije, a njime su obuhvaćeni i SQL, SQL*Plus, PL/SQL, objektno-orijentisane karakteristike, kao i Java programiranje u Oracle okruženju. Opisi tehnika za upravljanje bazama podataka i projektovanje aplikacija, najvažnije komande, ključne reči, karakteristike i funkcije Oraclea.

Vježbe su fokusirane na SQL programiranje sa primjenama na Microsoft SQL Server.


Studenti će biti osposobljeni za

• Instalaciju programa Oracle Database – aktuelna verzija, ili njegova nadgradnja na neku od starijih verzija;

• Izvršavanje SQL upita; • Jednostavno izvršavanje kompleksnih pretraživanja, uz pomoć tzv.

funkcija regularnih izraza; • Primjena efikasnih mera bezbednosti upotrebom Virtual Private

Databases (VPDs); • Premještanje podataka upotrebom pomoćnih programa SQL*Loader i

Data Pump; • Replikacija podataka i njihovih kolekcija upotrebom materijalizovanih

prikaza; • Izvršavanje flashback upita, radi obnavljanja podataka ili sticanja uvida

u njihovu promjenu tokom vremena; • Kreiranje okidača, uskladištenih procedura i paketa, uz pomoć PL/SQL • Projektovanje aplikacija uz pomoć JDBC i XML-a; • Upotreba Oracle Database Real Application Clusters (RAC) i mrežnih

(grid) tehnologija; • Iskorišćavanje prednosti novih karakteristika za fino podešavanje

aplikacija;


Sadržaj predmeta: Dio I: Ključni koncepti baze podataka


152

1. Moguće opcije arhitekture programa Oracle Database 10g 2. Instaliranje programa Oracle Database 10g i kreiranje baze podataka 3. Nadgradnja na Oracle Database 10g 4. Planiranje Oracle aplikacija — mogući pristupi, rizici i standardi Dio II: SQL i SQL*Plus 5. Osnovne vrste reči u SQL-u 6. Osnovne komande i tipovi izveštaja u SQL*Plusu 7. Izvlačenje tekstualnih informacija i vršenje izmena u njima 8. Potraga za regularnim izrazima 9. Poigravanje sa brojevima 10. Datumi: Nekad, sad, i razlike među njima 11. Konverzija i transformacija funkcija 12. Grupisanje elemenata 13. Kad jedan upit zavisi od drugog 14. Neke kompleksne mogućnosti 15. Izmena podataka: insert, update, merge i delete 16. DECODE i CASE: if, then i else u SQL-u 17. Kreiranje i upotreba tabela, prikaza, indeksa, klastera i sekvenci 18. Osnovne mere bezbednosti u Oracleu Dio III: Dalje od osnova 19. Napredne mere bezbednosti — virtualne privatne baze podataka 20. Upotreba tabelarnih prostora 21. Upotreba SQL*Loadera za učitavanje podataka 22. Upotreba pomoćnih programa Data Pump i Import 23. Daljinski pristup podacima 24. Upotreba materijalizovanih prikaza 25. Upotreba pomoćnog programa Oracle Text za tekstualna pretraživanja 26. Upotreba eksternih tabela 27. Upotreba flashback upita 28. Flashback — tabele i baze podataka Dio IV: PL/SQL 29. Uvod u PL/SQL 30. Okidači 31. Procedure, funkcije i paketi 32. Upotreba Native Dynamic SQL i DBMS_SQL Dio V: Objektno-relacione baze podataka 33. Implementacija tipova, objektnih prikaza i metoda 34. Kolektori (ugnježđene tabele i promenljive matrice) 35. Upotreba velikih objekata 36. Napredni objektno-orijentisani koncepti Dio VI: Java u Oracleu 37. Uvod u programski jezik Java 38. JDBC programiranje 39. Java uskladištene procedure Dio VII: Grupisanje Oracle aplikacija — mreža 40. Oracle Real Application Clusters 41. Mrežna arhitektura i upravljanje

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

7 56 28 28 88 10 210



153



2.09.06.051. Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB

2.09.03.021. Baze podataka

2.09.08.007. WEB programiranje i design



56 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 28 sati za vježbe programskih zadataka iz SQL; 28 sata za izradu projekta male RDBMS korištenjem elemenata Oracle ili Microsoft SQL;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "RDBMS (SQL admin. & CASE alati)" predviđeno je 56 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za informacione sisteme i baze podataka u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Vježbe su namjenjene za praktičnu obradu programskih tehnika SQL administracije na primjeru Microsoft SQL servera. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Za predmet "RDBMS (SQL admin. & CASE alati)" predviđeno je ukupno 28 sati vježbi.


Vježbama će se obuhvatiti Transact-SQL sintaksa i sistemske procedure.

Blok I –Microsoft SQL Server Microsoft Transaction Server (Microsoftov server transakcija), koncept enterprise, Microsoft Management Console (MMC - Microsoftova konzola za upravljanje), SQL Server Agent, integracija sa Windows XP sistemom zaštite, Transact-SQL, replikacije podataka i uloga administratora baze podataka. Blok II – Instalacija Instaliranje SQL Servera, instaliranje SQL Maila. Ovi postupci detaljno su objašnjeni. Blok III – Administracija Poslovi upravljanja i preventivno održavanje baze podataka, Backup, Poslovi udaljenih i povezanih servera i praćenje rada baze podataka; Naglasak je stavljen na održanje integriteta baze podataka, oporavak baze podataka i njenu pouzdanost.


154

Blok IV – Razvoj - programski jezik Referencijalni integritet i integritet transakcija, projektovanje i kreiranje baze podataka, normalizacija, indeksiranje, Very large databases - VLDBs, Strategije kodiranja, rad u particijama, Transact-SQL pisanje, zapamćene procedure, okidači (triggers) i skladišta podataka.

Seminarski rad iz oblasti relacionih baza podataka "RDBMS (SQL admin. & CASE alati)" pretpostavlja izradu samostalnog projekta male RDBMS koju zadaje nazivni profesor iz različitih oblasti i u okviru kojeg se moraju demonstrirati znanja iz SQL programiranja i upravljanja bazama podataka. Seminarskim radom, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti SQL administracije i korištenja CASE alata za razvoj relacionih DBMS. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Procenat učešća



03 Seminarski/stručni radovi studenta (Projekat) predispitna obaveza obavezni 20-30 %





izdanjaVrsta






izdanjaVrsta

časopisa





155

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.10.001. Zaštita računarskih i poslovnih sistema

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.10. IT- Informacione tehnologije

OPIS PREDMETA:


Cilj kursa je da studenti usvoje osnovna znanja iz oblasti zaštite računarskih i poslovnih sistema posebno u ambijentu primjene informatičke tehnologije. Cilj naučnog izučavanja ovog kursa je teoretski i praktični. Studenti treba da ovladaju osnovnim pojmovima iz oblasti zaštite računarskih i poslovnih sistema. Zbog značaja informacija kao (najvažnijeg) resursa poslovnog sistema u prvi plan dolazi pitanje njihove bezbjednosti i zaštite. Da bi se postigao visok stepen bezbjednosti i zaštite zaštite računarskih i poslovnih sistema treba primjeniti sveobuhvatne, potpune i raznovrsne mere zaštite.

Kompetencije/obrazovni računarskih i poslovnih sistemahodi:

Osnovni kurs iz zaštite računarskih i poslovnih sistema pretpostavlja upoznavanje sa pojmom, predmetom i ciljevima zaštite računarskih i poslovnih sistema, bez obzira na primjenjenu tehnologiju, sa jedne strane, i uz naglašenu primjenu informatičke tehnologije, sa druge strane. Ovaj kurs treba da omogući studentima da osvoje osnovna znanja koja predstavljaju osnovu za uspostavljanje efikasnog sistema bezbjednosti računarskih i poslovnih sistema.

Savladane vještine: Na nivou referenta za bezbjednost računarskih i poslovnih sistema

Sadržaj predmeta:

Kurs se realizuje preko sljedećih sadržaja: Pojam bezbjednosti računarskih i poslovnih sistema, Klasifikacije napada na računarskih i poslovnih sistema, Modeli bezbjednih računarskih i poslovnih sistema, Zaštitne mjere koje koje mogu činiti bezbjednost računarskih i poslovnih sistema, Psiho-socijalni faktor zaštite računarskih i poslovnih sistema, Normativni faktor zaštite računarskih i poslovnih sistema, Organizacija kao faktor zaštite računarskih i poslovnih sistema, Fizička zaštita računarskih i poslovnih sistema, Zaštita softvera, Zaštita rezidentnih podataka, Zaštita podataka u mreži, Bezbjednost na Internetu, Zaštita infrastrukture, Protivpožarna zaštita, Kriptozaštita, Postupci kod havarije u računarskim i poslovnim sistemima, Verifikacija stepena bezbjednosti računarskih i poslovnih sistema, Završna razmatranja o bezbjednosti računarskih i poslovnih sistema.

METRIKA PREDMETA:


156


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 18 20 84 10 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema






48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 18 sati za vježbi u oblasti zaštite računarskih i poslovnih sistema; 20 sati za stručnu praksu 10 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Zaštita računarskih i poslovnih sistema" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Vježbe su namjenjene za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata različitih softverskih i hardverskih tehnologija zaštite računarskih i poslovnih sistema. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje saradnici u nastavi (asistenti, demonstratori) pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Za predmet "Zaštita računarskih i poslovnih sistema" predviđeno je ukupno 18 sati vježbi.

Vježbe će se vršiti u računarskom kabinetu Panevropskog univerziteta odn. u Laboratoriji za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance learning) odn. u univerzitetskim laboratorijama ili u ovlaštenim laboratorijima i/ili ustanovama sa kojima Panevropski univerzitet ima sklopljene ugovore o nastavno-naučnoj i poslovno-tehničkoj saradnji u kojima je po tom osnovu dodijeljen naziv i status partnerske ustanove, nastavne baze, odn. univerzitetskog kliničkog centra i univerzitetske laboratorije.

Stručna/klinička praksa će se obavljati u partnerskim ustanovama, poslovnim organizacijama, kliničkim laboratorijama odn. u ovlaštenim samostalnim laboratorijama u trajanju od ukupno 20 sati. U sastavu prakse


157

student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za računarske komunikacije, mreže i zaštitu. Za obradu predmeta i stručnu i kliničku praksu planirano je da student utroši i 10 sati na istraživanju izvora.

Tokom obavljanja stručne prakse odn. vježbi studenti izrađuju stručne izvještaje koje ocjenjuje voditelj prakse. Zadatak voditelja prakse i studenta je da obezbjedi savladavanje i primjenu u cjelini odn. većeg broja specifičnih metoda i tehnika koje se odnose na probleme zaštite računarskih i poslovnih sistema i mreža.



Procenat učešća

01 Vježbe konačno obavezno 15%

02 Dva kolokvijuma parcijalno „ 30%

03 Seminarski rad konačno „ 15%

04 Završni ispit konačno „ 40%

05



izdanjaVrsta


Boško Rodić Da li ste sigurni da ste bezbedni Produktivnost AD, Beograd 2004.

Milan Kukrika Upravljanje sigurnošću informacija INFOhome Press, Beograd 2002.

Džodi R. Vestbi Međunarodni vodič za borbu protiv kompjuterskog kriminala Produktivnost AD,

Beograd 2004.


Charles P. Pfleger Security in Computing Prentice Hall 1997

B. Schneier Applied Cryptography John Wiley & Sons 1996 S. Castano, M.G. Fugini, G. Martella, P. Samarati, Database Security ACM Press 1995

Pastore M.,Dulaney E E-Security+ Čačak Kompjuter biblioteka 2007



izdanjaVrsta

časopisa



http://inforsec.navy.mil/ COMPUSEC/glossary.html 2000.

Virus Terminology

http://www.eskimo.com

www.Internetwk.com Secure Enterprise



158

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.04.001. Ekspertni sistemi

VRSTA PREDMETA:







Uža naučna oblast 2.09.04. Vještačka inteligencija

OPIS PREDMETA:


Upoznavanje s ekspertnim sistemima i njihovom primjenom u rješavanju poslovnih problema. Upoznavanje s načinom prikazivanja znanja i procesom zaključivanja u ekspertnim sistemima, te načinom izgradnje ekspertnih sistema i njihovom primjenom u donošenju odluka. Naučiće se prepoznavati problemi u poslovanju i odlučivanju koji se mogu rješavati pomoću ekspertnih sistema. Takođe će se savladati korišćenje jednog savremenog vizuelnog interaktivnog softverskog alata za razvoj ekspertnih sistema.


Student je u stanju da:

razumije koncept vještačke inteligencije, mogućnosti primjene i ograničenja; razumije fuzzy logiku i primjenu fuzzy teorije razumije pojam vještačkih neuronskih mreža, propagaciju greške i primjenu

neuronskih mreža razumije koncept ekspertnih sistema i inženjering znanja razumije arhitekturu ekspertnih sistema, u stanju je da kvalitativno modelira i projektuje male baze znanja i definiše

mehanizme zaključivanja

Savladane vještine: Operativan rad na ekspertnom sistemu za analizu kreditnog rizika

Sadržaj predmeta: Vještačke inteligencija, Neuronske mreže, Fuzzy teorija, Pojam ekspertnih sistema, Razvoj ekspertnih sistema, Struktura ekspertnih sistema, Izgradnja ekspertnih sistema, Područja primjene ekspertnih sistema, Prednosti i nedostaci ekspertnih sistema, Perspektiva ekspertnih sistema, Prototip ekspertnog sistema.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

5 40 18 82 10 150


159



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.11.001. Osnove teorije sistema i upravljanja

2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema




40 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 18 sati za seminarski rad iz oblasti ekspertnih sistema; 10 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Ekspertni sistemi " predviđeno je 40 kontakt-sati interaktivne nastave.


Teme predavanja:

1. VJEŠTAČKA INTELIGENCIJA

1.1. POJAM VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE 1.2. RAZVOJ VJEŠTAČKE INTELIGENCIJE

2. FUZZY SISTEMI

2.1. KVANTIFIKACIJA NEODREĐENOSTI 2.2. FUZZY SKUPOVI 2.3. OPERACIJE SA FUZZY SKUPOVIMA 2.4. OPERACIJE SPECIJALNO RAZVIJENE ZA FUZZY SKUPOVE 2.5. PRIMJENA FUZZY TEORIJE

3. NEURONSKE MREŽE

3.1. POJAM NEURONSKIH MREŽA 3.2. BIOLOŠKE NEURONSKE MREŽE 3.3. VJEŠTAČKE NEURONSKE MREŽE 3.4. OBUČAVANJE NEURONSKIH MREŽA 3.4.1. PROPAGACIJA GREŠKE UNAZAD 3.4.2. PROPAGACIJA GREŠKE UNAPRIJED 3.5. PRIMJENA NEURONSKIH MREŽA

4. POJAM EKSPERTNIH SISTEMA

4.1. DEFINICIJA EKSPERTNIH SISTEMA 4.2. ISTORIJA EKSPERTNIH SISTEMA


160

4.3. OSNOVNE ODLIKE EKSPERTNIH SISTEMA 4.4. PREDNOSTI I NEDOSTACI EKSPERTNIH SISTEMA 4.5. INŽENJERING ZNANJA 4.5.1. POJAM ZNANJA 4.5.2. METODE ZA PREDSTAVLJANJE ZNANJA

5. ARHITEKTURA EKSPERTNIH SISTEMA

5.1. KOMPONENTE EKSPERTNIH SISTEMA 5.2. BAZA ZNANJA 5.2.1. FORMALIZMI ZA PREDSTAVLJANJE ZNANJA 5.2.2. ZAHVATANJE ZNANJA 5.2.3. KVALITATIVNO MODELIRANJE 5.2.4. AUTOMATSKO UČENJE 5.3. MEHANIZAM ZAKLJUČIVANJA 5.3.1. PROSTOR STANJA 5.3.2. AND OR GRAFOVI

6. RAZVOJ EKSPERTNIH SISTEMA

6.1. PROJEKTOVANJE EKSPERTNIH SISTEMA 6.2. IZGRADNJA EKSPERTNIH SISTEMA 6.2.1. SREDSTVA ZA IZGRADNJU EKSPERTNIH SISTEMA 6.2.2. SOFTVER ZA IZRADU EKSPERTNIH SISTEMA

7. PRIMJENA EKSPERTNIH SISTEMA

8. PERSPEKTIVA EKSPERTNIH SISTEMA

Studenti tokom predavanja prorađuju Prototip ekspertnog sistema za analizu kreditnog rizika, kao svojevrsni CASE STUDY,

PROTOTIP EKSPERTNOG SISTEMA ZA ANALIZU KREDITNOG RIZIKA

9.1. KONCEPT ANALIZE KREDITNOG RIZIKA 9.2. REALIZACIJA PROTOTIPA EKSPERTNOG SISTEMA ANALIZE KREDITNOG RIZIKA 9.2.1. SKELETON VPEXPERT 9.2.2. STABLO ODLUČIVANJA U GRAFIČKOM OBLIKU 9.2.3. STABLO ODLUČIVANJA U TEKSTUALNOM OBLIKU 9.2.4. IZVORNI TEKST PROTOTIPA ES 9.2.5. IZGLED EKRANA ZA UNOS VARIJABLI

Seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa temama koje zadaje nazivni profesor iz širih programskih okvira predmeta "Ekspertni sistemi". Seminarskim radovima, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti seminarskog rada. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Tokom pripreme seminarskog rada studenti obavljaju konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za softverski inženjering i vještačku inteligenciju u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.



Procenat učešća




161



05



izdanjaVrsta


Latinović B. Ekspertni sistemi Banja Luka Panevropski univer-zitet APEIRON 2006

Jackson P Introduction to Expert Systems, 3rd Edition

Wokingham Addison-Wesley 1999


Geeorge J. Klir Fuzzy sets and fuzzy logic Neew Jersey, USA

Prentice Hall 1997

Adegoke A., Okunowo O. Artificial Intelligence-Expert Systems for Environmental and Energy Applications

Environmental Informatics Archives Volume 2

2004

Turban E. i Aronson J. A. Decision Support and Intelligent Systems, (Sixth Edition) New Jersey Prentice Hall, Upper

Sadle River 2001. Knjiga



izdanjaVrsta

časopisa



Introduction to the Science of AI www.library.thinkquest.org

PC AI - Expert System www.pcai.com



162

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 5.03.05.001. Nauka o organizaciji

VRSTA PREDMETA:

Funkcionalna oblast Opšti





Naučno polje 5.03. Upravne i organizacijske nauke

Uža naučna oblast 5.03.05. Nauka o organizaciji

OPIS PREDMETA:


Cilj nastave je da se studenti prve godine upoznaju sa osnovnim pojmovima u organizacionim naukama, kao i da steknu znanja o teoriji organizacije i organizaciji poslovnih sistema koja ce im omoguciti da razumeju kasnije detaljno razrađene pojedinačne aspekte različitih informacionih sistema koji se izučavaju na starijim godinama kao što su MbIS - Management poslovnih informacionih sistema, MeIS - Management obrazovnih informacionih sistema, IS javne uprave - E-government.

Cilj predmeta je da obezbjedi pregled osnovnih teorijskih pristupa torganizacionim naukama razumjevajući dinamiku promjena u savremenoj organizaciji kroz veći broj naučnih disciplina – teorija organizacije, organizaciono ponašanje, marketing, strateški menadžment njegujući interdisciplinarni pristup.

U knjizi su takođe obrađeni svi tipovi organizacione strukture, a posebno najsavremeniji, kao što su: divizionalna, projektna, matrična i sl.


Obradom ovog predmeta student je u stanju da:

prezentirana savremena rešenja i saznanja iz oblasti teorije i prakse organizacije;

razlikuje institucionalne oblike organizovanja osnovnih ekonomskih subjekata u tržišnoj privredi - inokosna preduzeća, društva lica, društva kapitala i sl.;

poznaje oblike organizovanja velikih poslovnih sistema; posebno razumije organizovanje korporacija i holdinga; uočava strategije razvoja i rasta velikih poslovnih sistema; razumije potrebu diversifikacije savremenih poslovnih cjelina kroz formiranje i funkcionisanje raznih tipova poslovnih jedinica, kao što su strateške poslovne jedinice, profitni centri, centri prihoda, centri troškova i sl.;


163

u stanju je da konstituira funkcije u preduzeću na principu podele rada i funkcija


Sadržaj predmeta:

DEFINISANJE I RAZVOJ ORGANIZACIJE

I. SHVATANJE ORGANIZACIJE

1. ORGANIZACIJA KAO ORGANIZAM 2. ORGANIZACIJA KAO BIROKRATSKA TVOREVINA 3. ORGANIZACIJA KAO SOCIJALNI SISTEM 4. ORGANIZACIJA KAO RADNA CELINA 5. ORGANIZACIJA KAO DELATNOST, ODNOSNO PROCES ORGANIZOVANJA 6. INTEGRALNO SHVATANJE I PROUČAVANJE ORGANIZACIJE 13

II. ORGANIZACIJA KAO NAUKA

III. OBELEŽJA ORGANIZACIJE

1. SVRSISHODNOST ORGANIZACIJE 2. UDRUŽIVANJE LJUDI I NJIHOVE INTERAKCIJE U ORGANIZACIJI 3. SMIŠLJENO OBLIKOVANJE I DELOVANJE ORGANIZACIJE 4. STALNOST, ODNOSNO TRAJNOST FUNKCIONISANJA ORGNIZACIJE 5. RACIONALNOST ORGANIZACIJE 6. DINAMIČNOST ORGANIZACIJE

IV. TEORIJE I PRISTUPI IZUČAVANJU ORGANIZACIJE

1. PRETHODNA PROUČAVANJA ORGANIZACIJE 2. RAZVOJ ORGANIZACIJE I ORGANIZACIONE MISLI OD POČETKA DVADESETOG VEKA 3. TEORIJE ORGANIZACIJE

V. ORGANIZACIJA KAO SISTEM

1. PRISTUP ORGANIZACIJI KAO SISTEMU 2. UPRAVLJANJE ORGANIZACIONIM SISTEMIMA STRUKTURIRANJE ORGANIZACIJE

VI. ORGANIZACIJA I ORGANIZACIONA STRUKTURA

1. DEFINISANJE ORGANIZACIONE STRUKTURE 2. FORMALNA I NEFORMALNA ORGANIZACIONA STRUKTURA 3. KVALITET I FUNKCIONALNOST ORGANIZACIONE STRUKTURE 4. DIVERGENTNOST ORGANIZACIONIH STRUKTURA 5. VRSTE ORGANIZACIONE STRUKTURE 6. PRIKAZ I OPIS ORGANIZACIONE STRUKTURE 7. FAKTORI ORGANIZACIJE 8. IDENTIFIKOVANJE I GRUPISANJE POSLOVA ORGANIZACIJE 9. ANALIZA ZADATKA ORGANIZACIJE 10. GRUPISANJE POSLOVA

VII. INSTITUCIONALNI OBLICI ORGANIZOVANJA PREDUZEĆA U TRŽIŠNOJ PRIVREDI

1. UVODNE NAPOMENE 2. SPECIFIČNOSTI OVOG VIDA ORGANIZOVANJA PREDUZEĆA KOD NAS

VIII. ORGANIZOVANJE VELIKIH POSLOVNIH SISTEMA

1. STRATEGIJA RAZVOJA I RASTA VELIKIH POSLOVNIH SISTEMA 2. METODE RAZVOJA I RASTA VELIKIH POSLOVNIH SISTEMA 3. OBLICI ORGANIZOVANJA VELIKIH POSLOVNIH SISTEMA

IX. PROFITNA DECENTRALIZACIJA VELIKIH POSLOVNIH SISTEMA

1. PRINCIPI PROFITNE DECENTRALIZACIJE 2. FORMIRANJE I FUNKCIONISANJE POSLOVNIH JEDINICA

X. ORGANIZACIJA SREDSTAVA PREDUZEĆA


164

1. CILJ I PRINCIPI ORGANIZACIJE SREDSTAVA 2. LOKACIJA PREDUZEĆA 3. RASPORED MAŠINA

ORGANIZACIJA FUNKCIJA U PREDUZEĆU

XI. KONSTITUISANJE FUNKCIJA U PREDUZEĆU

1. DEFINISANJE FUNKCIJA 2. ORGANIZACIJA FUNKCIJA UPRAVLJANJA I RUKOVOĐENJA 250 3. SADRŽAJ I NOSIOCI FUNKCIJE UPRAVLJANJA 4. SADRŽAJ I NOSIOCI FUNKCIJE RUKOVOĐENJA 5. SADRŽAJ I NOSIOCI FUNKCIJE IZVRŠENJA

XII. ORGANIZACIJA FUNKCIJE PLANIRANJA

1. SADRŽAJ FUNKCIJE PLANIRANJA 2. NAČELA PLANIRANJA 3. PREDVIđANJE KAO OSNOVA PLANIRANJA 4. METODLOGIJA PLANIRANJA I IZRADA PLANOVA 5. PLAN KAO INSTRUMENT PLANIRANJA

XIII. ORGANIZACIJA FUNKCIJE PROIZVODNJE

1. ORGANIZACIJA PRIPREME PROIZVODNJE 2. ORGANIZACIJA TEHNIČKE KONTROLE PROIZVODNJE 3. TIPOVI PROIZVODNJE

XIV. ORGANIZACIJA KOMERCIJALNOG POSLOVANJA

1. ORGANIZACIJA NABAVKE 2. ORGANIZACIJA PRODAJE 3. ORGANIZACIJA SKLADIŠTENJA

XV. ORGANIZACIJA FINANSIJSKO-RAČUNOVODSTVENE FUNKCIJE

1. FINANSIJSKO POSLOVANJE 2. ORGANIZACIJA RAčUNOVODSTVA

XVI. ORGANIZACIJA FUNKCIJE ANALIZE POSLOVANJA

1. ULOGA FUNKCIJE ANALIZE POSLOVANJA 2. CILJ I ZADATAK ANALIZE POSLOVANJA 3. PREDMET ANALIZE POSLOVANJA 4. METODE ANALIZE 5. VRSTE ANALIZE POSLOVANJA 6. INFORMATIVNA I KONTROLNA ULOGA ANALIZE

XVII. ORGANIZACIJA OPŠTIH POSLOVA

1. ADMINISTRATIVNO-STRUČNI POSLOVI I MATERIJALNO OBEZBEĐENJE

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 12 18 96 6 180



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 5.01.13.005. Mikroekonomija

2.09.11.001. Osnove teorije sistema i upravljanja


165




48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 12 sati za vježbe iz oblasti organizacionih nauka 18 sati za pedagošku radionicu koja se organizuje iz oblasti nauke o organizaciji; 6 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Nauka o organizaciji" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.

Predavanja se izvode korištenjem didaktičkih i edukativnih sadržaja u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezentacionim medijima (interaktivni multimedijalni optički mediji). Nastava u cjelini se izvodi primjenom informaciono-komunikacionih tehnologija (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarske i komunikacione tehnologije, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i primjenu istraživačkih tehnika u samom procesu sticanja znanja. Vježbe su namjenjene za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata različitih organizacionih rješenja u poslovnim sistemima. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za matematiku i primjenjenu matematiku. Kao specifični oblici vježbi primjenjuju se repetitoriji gdje saradnici u nastavi (asistenti, demonstratori) pripremaju studente za polaganje ispita nudeći im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta. Za predmet "Zaštita računarskih i poslovnih sistema" predviđeno je ukupno 18 sati vježbi.

Problemskim radionicama (workshops) se sadržaji vezani za određene teme iz oblasti organizacionih nauka predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju studenata. Na univerzitetu se primjenjuju različiti inovativni tipovi pedagoških radionica kao npr. specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis).




Procenat učešća


02 Aktivnost na vježbama predispitna obaveza obavezni 20-30 %

03 Učešće u pedagoškim/problemskim radionicama predispitna obaveza obavezni 20-30 %




166

06



izdanjaVrsta

publk.* a/ Osnovna literatura Babić M., Stavrić B., Baroš Ž. Organizacija preduzeća Banja Luka Panevropski univer-

zitet APEIRON 2006 knjiga


Cock, Kemball, R. B. Organizations-Structure and Behavior New York John Wiley and

Sons INC knjiga

Kukoleca, Stevan Osnovi teorije organizacionih sistema Beograd FON 1961 knjiga



izdanjaVrsta

časopisa





167

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.03.025. Business Intelligence (Data Warehousing, Data Mining, OLAP)

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Upoznavanje s pojmom poslovne inteligencije koja se stvara, održava i koristi na nivou pojedinačnih poslovnih subjekata, odnosno sistema. Daju se osnovna znanja o postupcima stvaranja, korišćenja i razvijanja poslovne inteligencije, te uspostavljanja skladišta podataka. U okviru vježbi, primjenom odgovarajućih softverskih alata razvijaće se vještine stvaranja i upotrebe poslovne inteligencije u svrhu prikupljanja novih poslovnih znanja i donošenja kvalifkovanih poslovnih odluka.



Sadržaj predmeta:

Pojam i potreba za poslovnom inteligencijsom, Kvalitet podataka i vrijednost poslovnih informacija, Razvoj koncepta poslovne inteligencije, Ekonomski aspekti poslovne inteligencije, Skladišta podataka, Priprema podataka za za primjenu metoda okrivanja znanja, Odabrane metode otkrivanja prikrivenih znanja, Softver za otkrivanje znanja u bazama podataka, Perspektive poslovne inteligencije.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

6 48 22 18 80 12 180





168




2.09.02.021. MbIS - Management poslovnih informacionih sistema



48 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 22 sata za seminarski/projektni zadatak iz oblasti poslovne inteligencije 18 sati za pedagošku radionicu koja se organizuje iz oblasti poslovne inteligencije; 12 sati za istraživanje izvora.

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Business Intelligence" predviđeno je 48 kontakt-sati interaktivne nastave.


Seminarski radovi su specifičan oblik samostalnog rada studenta sa temama koje zadaje nazivni profesor iz širih programskih okvira predmeta "Business ingtelligence" iz neke od njegovih podoblasti "Data Warehousing", "Data Mining", OLAP (Online Analytical Processing). Seminarskim radovima, uvježbava se pismenost studenta i metode i tehnike istraživanja odn. korištenja akademskih izvora, te proširuju saznaja iz tematske oblasti seminarskog rada. Student je obavezan da brani seminarski rad pred studentskim auditorijem uz primjenu LEG-skale za evaluaciju govornika/prezentatora (razvijene na Panevropskom univerzitetu) od strane studenata-slušaoca.



Tokom pripreme seminarskog rada studenti obavljaju konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za informacione sisteme i baze podataka u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Problemskim radionicama (workshops) se sadržaji vezani za određene teme iz oblasti "Business Intelligence", "Data Warehousing", "Data Mining", "Online Analytical Processing", predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju studenata. Na univerzitetu se primjenjuju različiti inovativni tipovi pedagoških radionica kao npr. specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis).

Oblici i metode kojima se ostvaruje nastavno-edukativni proces za sve vrste studija impliciraju ostvarivanje uslova za visoku motivaciju studenata, aktivan odnos studenata kroz multidimenzionalnu interakciju i


169

participaciju u nastavnom procesu i ostvarivanje nastavnog procesa u vidu pedagoške radionice u kojoj studenti aktivno rade na gradivu i ostvaruju efikasne modele interaktivnog pedagoškog komuniciranja i planirane pedagoške ishode bilo samostalno, bilo u međusobnoj interakciji i uz pomoć nastavnog osoblja.



Procenat učešća






06



izdanjaVrsta


Ćirić B. Poslovna inteligencija Beograd Data status 2006. Knjiga

Panian, Ž., Klepac, G. Poslovna inteligencija Zagreb Masmedia 2003. Knjiga




izdanjaVrsta

časopisa



Poslovna inteligencija www.inteligencija.com 14.07.2007.



170

OSNOVNI PODACI:



Predmet/modul 2.09.06.013. Osnove softverskog inženjeringa

VRSTA PREDMETA:








OPIS PREDMETA:


Primarni cilj predmeta je razumevanje objektno orijentisanih principa, kao i logike objektnog razmišljanja i pristupa, upoznavanje sa prinicipima objektno orijentisanog stila programiranja i ovladavanje tehnikama programiranja.

Sekundarni cilj kursa je shvatiti i naučiti proces softverskog razvoja, od analize zahteva i izrade specifikacije, preko projektovanja softvera i implementacije projekta, uključujući i njegovo testiranje, do isporuke, održavanja i pružanja tehničke podrške.

Kurs predstavlja integraciju nekoliko disciplina kompjuterske nauke, koje uključuju utvrđivanje objektno orjentisane paradigme i programiranja baziranog na događajima (event-driven), planiranje projekta, izbor tehnologije i alata, testiranje i osiguranje kvaliteta (QA).


Stečena znanje o tehnikama objektno orijentisanog programiranja koje se mogu koristiti u pisanju objektno orijentisanih programa

Student je osposobljen da samostalno piše jednostavnije programe, da postavlja i rešava probleme iz oblasti objektno orijentisanog programiranja, kao i da lako prati druge predmete u kojima se koriste objektno orijetisani jezici.

Savladane vještine: Objektno-orjentisane paradigme projektovanja računarskih programa

Sadržaj predmeta:

Pregled programskih jezika i koncepta prevodenja. (Programski jezik Java). Uvod u objektno-orijentisanu paradigmu (osnovni pojmovi: objekat, metod, poruka, klasa, nasledivanje), Enkapsulacija i polimorfizam, Jednostavni tipovi podataka, promenljive, izrazi, dodeljivanje vrednosti. Rad sa metodima, prenos parametara. Potklase i nasledivanje. Kontrolne strukture (grananje i iteracija). Rekurzija; odnos: rekurzija-iteracija; primena rekurzije. Upotreba API-a. Korišcenje grafickog korisnickog interfejsa u apletima. Modifikatori, interfejsi i izuzeci.Ulaz i izlaz u programskom jeziku Java. Rad sa nitima i animacija u apletima.

Osnovna pitanja softverskog inženjerstva. Dizajn i analiza sistema, Izrada specifikacije, Razvoj softvera, Objektno orijentisan dizajn, Metodi i tehnike


171

dizajna softvera, Predvidjanje i otkrivanje kritičnih delova projekta, Predvidjanje mesta za proširenje sistema, Značaj debugging-a, Testiranje programa, Testing timovi, Kreiranje testing primera, Održavanje sistema, Ispravljanje grešaka, Troškovi razvoja i održavanja sistema, Metode optimizacije, Pisanje dokumentacije, Servisiranje i podrška korisnicima.

METRIKA PREDMETA:


časova rada

Kontakt časovi

Vježbe treninzi





Istraživ. izvora

8 66 40 24 90 20 240



Šifra Naziv predmeta/modula znanja Ocjena Opis uslova (dodatni) 2.09.02.009. Projektovanje informacionih sistema



2.09.06.051. Viši programski jezici i RAD alati – programiranje u VB


2.09.08.007. WEB programiranje i design



66 kontakt-sati interaktivnih predavanja; 40 sati vježbi za programske zadatke iz oblasti objektnog programiranja na programskom jeziku Java; 24 sata za pedagošku radionicu posvečenu kolaborativnoj izradi programa na programskom jeziku Java sa primjenom objektno orjenitsane programske paradigme;

Predavanja se vrše prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezentacionih i demonstracionih sredstava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se stiče uvid u njihova predznanja i specifična iskustva zasnovana na obrađivanoj problematici, ali i uvid u kontiuitet savladavanja gradiva. Za predmet "Osnove softverskog inženjeringa" predviđeno je 66 kontakt-sati interaktivne nastave.


Student može da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za softverski inženjering i vještačku inteligenciju u predviđenim i planiranim terminima za konsultacije.

Vježbe su namjenjene za praktičnu obradu programskih tehnika programskog jezika Java i za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata naprednih tehnika programiranja i objektno-orjentisanog programiranja. Vježbe sadržajem prate tematske jedinice predavanja. Tokom vježbi student ima obavezu da vrši konsultacije sa rukovodiocima nadležne Katedre za softverski inženjering i vještačku inteligenciju. Za predmet "Osnove softverskog inženjeringa" predviđeno je ukupno 40 sati vježbi.


172


Zadaci za vježbanje (Problem Sets) iz oblasti programskog jezika Java, distribuiraju se studentima redovno - sedmično (najčešće putem interneta) prateči blokove gradiva koji su savladani tokom sedmice. Programski zadaci su izvedeni iz programskih sadržaja predmeta i svojom strukturom odgovaraju zadacima koji će biti dati studentima na ispitu. Obrađeni sedmični zadaci za vježbanje vraćaju se predmetnom nastavniku i predstavljaju osnovu za evaluaciju rada studentima tokom vježbi, te se boduju i učestvuju u konačnoj strukturi ocjene do 30 %. Međutim nema kazni za netačno urađene zadatke odn. za zadatke koji nisu vraćeni predmetnom nastavniku. U tom slučaju, procenat učešća ove kategorije rada studenata ne učestvuje u ukupnoj ocjeni i smanjuje konačnu ocjenu za "jedan stepen". Takođe, izostanak ove kategorije rada studenata može da se nadoknadi relociranjem tog gradiva na ispitne aktivnosti – parcijalni test odn. ispitne aktivnosti – finalni test. Procesirani zadaci za vježbanje ne mogu da ugroze prolaznost na ovom predmetu, ali mogu da podignu postignutu ocjenu za jedan stepen i bez povečanja ispitnih testova.


Problemskim radionicama (workshops) se sadržaji vezani za određene teme iz oblasti softverskog inženjering i naprednih tehnika objektno-orjentisanog programiranja, predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu interakciju studenata. Radionica u ovom predmetu posvečena je kolaborativnoj izradi programa na programskom jeziku Java sa primjenom objektno orjenitsane programske paradigme.



Procenat učešća



03 Programska radionica predispitna obaveza obavezni 20-30 %

04 Ocjena problemskih zadataka predispitna obaveza obavezni 20-30 %



07



izdanjaVrsta


C. Horstman, G. Cornell Core Java, Volume I-Fundamentals Santa Clara CA

Sun Microsystem press 2004.

I. Horton Java2 - JDK 1.3 Beograd CET 2001

L. Lemay, R.Cadenhead Java 1.2 Čačak Kompjuter biblioteka 2001



173



izdanjaVrsta

časopisa




Date post:	27-Jul-2018
Category:	Documents
Upload:	trandieu
View:	220 times
Download:	0 times

Studijski program-Inzenjering IT-2008 - Panevropski ... program-Inzenjering IT... · Mediji postaju...

Documents