+ All Categories
Home > Documents > (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) René Bloch-Moses und der Mythos_ Die...

(Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) René Bloch-Moses und der Mythos_ Die...

Date post: 03-Apr-2018
Category:
Upload: seniolanyenilgi
View: 215 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
309
7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) René Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset… http://slidepdf.com/reader/full/supplements-to-the-journal-for-the-study-of-judaism-145-rene-bloch-moses 1/309
Transcript
  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    1/309

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    2/309

    M My

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    3/309

    S

    J Sy J

    Editor

    Hy ND C Sy R, Uy

    Associate Editors

    F G MQ I, Uy G

    B G. W, IIID R S, L Uy

    Advisory Board

    g. bohak j.j. collins j. duhaime p.w. van der horst a.k. petersen m. popovi j.t.a.g.m. van ruiten j. sievers g. stemberger e.j.c. tigchelaar j. tromp

    VOLUME 145

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    4/309

    M My

    D A

    My - A

    Von

    R B

    LEIDEN BOSON2011

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    5/309

    T - .

    Ly C C--P D

    B, R S.M My : A My

    - A / y R B.. . (S J y J, ISSN 1384-2161 ;

    . 145)I (. ) x.ISBN 978-90-04-16501-4 ( : . ) 1. JHyP-

    x , 586 B.C.210 A.D. 2. JHy586 B.C.70 A.D. 3. My-y, G. 4. J, F. 5. JCG f. 6. GJ Hy . 7. H. I. .

    BM176.B48 20104296.3922

    2010036407

    ISSN 1384-2161ISBN 978 90 04 16501 4

    Cy 2011 y K B NV, L, T N.K B NV B, H P,

    IDC P, M N P VSP.

    A . N y , , y, y y y , ,, y, , .

    A y yK B NV y T Cy C C, 222 R D, S 910,

    D, MA 01923, USA.F .

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    6/309

    Fr Sara

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    7/309

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    8/309

    INHALSVERZEICHNIS

    A Z .................................................................. x

    E ............................................................................................ 1

    K E S My: F JV My .................................. 17

    1.1 F J: L, W, Q ......................... 171.2 Aq I 1,1516.2123 ................................ 231.3 C A 2,236256 ............................................... 30

    K Z My R, yJ ................................................................ 51

    2.1 R My ........................................................... 512.2 J My ............................................................. 55

    K D G My P R Z F J ..................... 71

    3.1 P ................................................................................ 713.2 R ........................................................................................ 84

    K V D W F J .......... 894.1 ...................................................................................... 89

    4.2 ................................................................................... 944.3 ............................................................................. 974.4 .............................................................................. 102

    K F D M-G F J:E B -H ........................................................ 105

    5.1 D A G M ........................ 106

    5.2 D A M J ................ 1095.3 M T .............................................................. 1115.4 D E M ................................................ 113

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    9/309

    inhaltsverzeichnis

    K S D My - A J .......... 121

    6.1 D My S .................. 1216.2 D My -

    F ......................................................................... 1276.3 D My P-E .......... 1306.4 D My A ......................... 1346.5 D My E ............. 1416.6 D My A ....................... 1496.7 D My P-A ............... 1556.8 D My Sy

    O ................................................................................ 1596.9 D My P-Py .......... 166

    6.10 D My E T P .......................................................................... 169

    6.11 D My P Ax ........................................................................ 173

    K S G My F J ...... 191

    7.1 D A W ....................................................... 1917.2 G .............................................................................. 2047.3 H ............................................................................... 2147.4 D My T .................................................... 219

    K A G A:Z S ...... 231

    Ax P- y N K R ............................ 243

    B ....................................................................................... 255

    Sx ......................................................................................... 283

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    10/309

    ABGEKRZE ZEISCHRIFEN

    A&A A A: B V G R N

    ABG A B: B W P

    AC LAq qAJ A J TyANRW A N WAOH A O A S HARG A RBFC B F TBIFAO B I BJRL B J Ry LyBMCR By M C RBZ B Z

    CBQ C B QyCQ T C QyEI E IETR E q ET E TGRBS G, R By SHSP H S C PyHR H T R

    HUCA H U C AICS I C SIEJ I Ex JJAC J A CJBL J B LJJS J J SJQR J Qy RJS J

    JSJ J Sy J P, H- R PJSP J Sy PJSQ J S QyJS J T S

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    11/309

    x abgekrzte zeitschriten

    MGWJ M G W J-

    MH M HNAWG N A W G,

    P.-H. KN N NS N SREJ R RFIC R RM R MRHR R RIDA R qRSR R SBLSP Sy B L S PSCI S C ISH S HySHAW S H A W-

    , P.-H. KSE S E

    SP S PAPA P A P

    ALZ LVC V CVO V OV V ZAW Z A W

    ZDMG Z D M GZDPV Z D P-VZNW Z N WZPE Z Py EZRGG Z R- G

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    12/309

    EINLEIUNG

    D vord Sd, d vo dr Phosophsch-Hsorsch Fakdr Uvrs Bas 2008 as Habaosschrf d FachbrchJdask d Kasssch Phoo aomm wrd, mm schdr Fra a, w jdsch-hssch Aor m dr rchschMyhoo m. Sowoh Jda/Pasa as ach dr

    Daspora b d Jd m Umd, dm d Myh drGrch prs war: dr Lrar, dr Ks, abr ach mam Sprachbrach. W vrra sd jdsch-hsschAor m ds Myh, ww armr s pomsch s odr abr pomsch soar m h? Im Zrm drUrsch sh dr Uma m d Gr- d Hro-schch dr Grch. Es wrd abr ach d Fra ach dr jd-sch Rxo br d Myhos r d dab ach br d

    Myh dr , jdsch rado s. Dsr Aspk wrdach z r Dsksso dr scho dr Ak d spr radr Vorzch bs d Modr rar Vr r

    jdsch Myhoo hr.1

    D wh Zspa r d vord Ursch masshr 350 Jahr, s rch vo dr M ds 3. Jh.s v.Chr. bs zmEd ds 1. Jh.s .Chr., vo dr hssch Z bs zr rhrmsch Kasrz bzw. dm Ed ds jdsch Hsms.2 Es

    wrd abr, wa m Zsammha m archoosch Zss Pasa odr Spr rchschr Myh m amd, chach d spr Z d Bck omm.

    1 Kap. 2.2.2 Das Ed ds Hsms wrd dr Forsch zch rschdch s-

    . Fr das Jdm bzw. d jdsch-hssch Lrar b sch das Edds 1. Jh.s .Chr. as hr Grz a. Ich d Asch vo Gr (1998) xv:h covoa rm o rom Axadr o Acm. B h Jwsh xprcdrw o sharp brak h a o Ass, ad o ca jsaby srch hprod o xd o h dsrco o h mp or v a b byod o compassJosphs. Hrr (1996) h r d jdsch-hssch Lrar och dch brdas 1. Jh. .Chr. has.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    13/309

    2 einleitung

    Bsodrs ror Ram wrd dsr Arb dm jdsch-rmschHsorkr Favs Josphs wdm: Es wrd sch z, dass sw asrd Pomk d rchsch Myhos, sVrd s myhr Jdms, abr ach d chz- Nz myhooschr Mov r d Armao rw dr jdsch-hssch Lrar sympomasch sd.Es s dsw svo, vo Josphs ashd bzw. wdrhoz hm zrckkhrd Gsambd vom jdsch-hsschUma m dr rchsch Myhoo z zch.

    Dr jdsch Uma m dr rchsch Myhoo d jm dr Chrs s Forsz. Frh chrsch Aor r- zm a d jdsch Armao zrck. D jdschMyhkrk, ds wrd ch s brsh, war r d chrschwwsd.3 D chrsch Rzpo dr rchsch Myh s rorsch4 d wrd ds Arb ch mbzo. Parazwsch dr jdsch d dr chrsch Asadrsz mdr paa Myhoo wrd rch r drchschmmr.

    Kap 1, Schdch Myhoo: Favs Josphs Vrr- ds Myhos, dskr in extenso zw xpassa (Jos.

    A. Id. 1,1516.2123; c. Ap. 2,236256), d Josphs r-ss d Myhoo d r d Ro dr Grch ard adrrss myhrs Jdm posr d vrd.Das Kap z, w shr Josphs zm dr jdschrado br kam z hoosch Kompromss brs, d w shr r zm adr roz ar Krk m dr paarado vrsrck s. Ds Grz dr Apook wrd mSchsskap (Kap. 8) ochmas xmparsch rsch.

    Kap 2, Myhoss Rmrm, myhoss Jdm ,h dr neuzeitlichen Nr r jdsch Myhoo achd vrch ds m dr Vr r rmsch Myhoo.Jdsch (bzw. asrasch) Myhoo d rmsch Myhoo,dr jw Exsz dr Forsch h m Wschbsr s, wrd zm as dsb Grd vr.

    3 C. mmrh scho Schar (1932) 247 sow Horsma (1979) 711; Pp(1981) 165 (a vo ava ovr par jdasm ard -mm, d mos dasss rprsas s ps ros dhsm; cs cas, a d I r sc, dhsor Favs Josph (Contre Apion II 2,14).); Rokah (1982) 68.97.125.212.

    4 C. d wrvo Sammbad vo vo Hah (2005) sow Markschs(2005).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    14/309

    einleitung 3

    Kap 3, Grchsch Myhoo Pasa d Rom zr Zds Favs Josphs z a, ww rchsch Myh m 1. Jh..Chr. prs war: z Josphs Z Jda w ach spr, achsm bra z d Rmr, Rom. Um d jdsch Umam dr rchsch Myhoo Jda d darbr has m 1. Jh..Chr. bssr ord z k, wrd sch hr dr Bck ach arhr (bs d prssch Z) d spr Jahrhdr (bs drabbsch Z) .

    Kap 4, Das Word b Favs Josphs, ra achJosphs Vrwd dr Wrr , , d. D phoosch Bsprch dr S, a d dssWord vo Josphs z wrd, br ach Erz zKap 1 d Kap 7 Irprao wchr xpassam sch, d Josphs sch br Myhschs r. Es wrd schz, dass Josphs b ar Passa a mach Sach rsach pomsch vo Myhschm, ach a das Jdm bzo, had ka. Josphs war ch koss sm Uma m dm Myhos. Er war hrb, w dr brbck Kap 6 z wrd, ksws Asahm dr jdsch-

    hssch Lrar.Kap 5, D Moss-Gschch b Favs Josphs: E Bsp

    ak-mdrrar Hrorar, h xmparsch d vrsch-d Lbssao Josphs Wdrab dr Moss-Gschchach d z, w shr Josphs Fass sowoh vo jdsch asach paa Msr pr s. E srk r dsr zwEssbrch s ypschrws kam mch: D jdsch-h-ssch Kr s sowoh Pasa as ach dr Daspora sp-

    zschr, abr rar dr ak mdrra W ws.I mach Zsammh (ds z vor am Kap 7 a)sd rch drchas drk Ess z bobach.

    Kap 6, Dr rchsch Myhos b jdsch-hsschAor ar Josphs, d Bck a zw Aor bzw.xcorpora vor am as dr Daspora , d d Myh drGrch odr dr Myhos m Am hma sd. Aschsdr F vo x, d hm dr rchsch Myhoo-

    dr jdsch-hssch Lrar dr odr adrForm zr Sprach komm, mss hr aswh wrd. D dsm Kap, dm s ds Bchs, bsproch x dr- hrr Maak jdoch as rprsav r d jdsch-hssch Asadrsz m dr rchsch Myhoo

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    15/309

    4 einleitung

    vrsad wrd. Hr wrd od x bsproch: DSpaa, d psdo-orphsch Fram, Psdo-Epoms,Arapas, Ezch racs, Arsobs, Psdo-Arsas, d Sby-sch Orak, Psdo-Phokyds, Pho dr Epkr, hodosow, ashrchr, Pho vo Axadr. Wo bo, wrd zmSchss dr z Urkap krz a Bz z Favs Josphs

    vrws.Kap 7, Grchsch Myh b Favs Josphs, khr z Jos-

    phs zrck. Das Kap dskr zrs dr hm, d r drchsch d s ach jdsch Myhoo wsch sd dd b Josphs w ach b adr jdsch-hssch Aor Ro sp: Wshs-Myh, Myh vo Gad d Hraks-Fr. D sch aschd Dsksso vo Jos-phs Asadrsz m dm har, das s d (rchsch)A m 6. d 5. Jh. v.Chr. m d Myh vrbd war,z r Josphs Ambvaz br d Myh a.

    Das abschd 8. Kap sz d jdsch-hssch As-adrsz m dm rchsch Myhos d wr Ko-x dr so a Apook. Josphs d ach mach adr

    dr hr dskr Aor (wa Arapas, d SbyschOrak, Pho vo Axadr) wrd dr Forsch has dr jdsch Apook zhr aass. Ds Arb wach az, dass vorsch Kaorsr dsr Lra-r as apoosch w hrch s d dm h kompxUma m dr chjdsch Umw ch rch wrd. Graddr jdsch-hssch Uma m dr rchsch Myhooz d Grz dr jdsch Apook dr Ak d dam

    ach dr Apook as s modr hrssch Brs a.5Wr d Fra, ob Jd sch d Hsms whrodr h aomm hab, as j ach dr spzsch jdschForm ds Hsms so m Zrm sh.

    I r Appdx, Paa-hophor d myhophor Nam d jdsch Kaakomb Roms, wrd schch ahad soomassch Kaaos dr vrbr, rch ch ach z d-d Aahm sochr Nam d jdsch Gmd Roms

    acha.

    5 hch Schssor rb sch ach as Josphs Uma m drMa: c. Boch (2003).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    16/309

    einleitung 5

    Der Mythos-Begrif

    W w vrbr dr Myhos-Br dr rchsch-rmsch

    Ak war, vrdch s pomsch Vrwd paa,jdsch d chrsch x: Dr jdsch Arsas-Br vrwrfd rd Gr(schch) dr Grch as Myh.6 Ims-Br ds N sams wrd davor war, a jdschMyh z ach.7 B Parch kaorsr paa Smm d

    jdsch Erkr r das Schwab as Myh.8 Dr HdCss bbsch Gschch r Myh, Myh r aFra odr Kdrschch.9 Dr Jd Favs Josphs wrf

    dm ypr Maho vor, b Myh z o.10

    Jdso d paa Gschch vom zw Eschwd myh-schr Fr d Hads w Orphs, Prosaos d Hraks asSchwd krsr hab.11 Nach Ors Css

    6 Ps.-Arsas 137 (); c. hrz S. 156157.7 1,14: -

    .8 P. symp. 4,5,1: s s d,so d Armao ds Poykras, d Jd k hmch rsha Grd( ) r dss Spssz. d wrd drkOpposo s.

    9 Or. c. Cs. 1,20: D Gschch d Gsz ds Moss s ach Css ; 4,36: D Genesis-Gschch br Adam d Eva bsd as A-wbrmyh (d Hsod hab v rhr vo ds D had); 4,41:D Noah- d Sschch s Kdrschch d vrsch dGschch vo Dkao. Z Css Myhkrk, d wr nota bene r as Or-s Rpk k, c. ach Horsma (1979) 7 d Hhors (1999) 5960.

    10 Jos. c. Ap. 1,287: ; c. z dsr S S. 92.11 Or. c. Cs. 2,56:

    (. . .); s o Vrws a Orphs, Prosaos d Hraks. Ors vrd dsm Zsammha d Arsh Js; c. Pas (1942) 13. Css Jd(a dss Exsz Ors ch ab ma, d r ra sch, ob d Jd drchsch Lrar drar ka hab moch: ) so vrsch hab, mh dr rchsch Myhoo(Doysos bzw. Erpds Bacchae) d chrsch Gab aszsp (bd. 2,34);hch ach bd. 1,37: Css Jd hab m Srsprch m Jss dss Gbr

    vo r Jra as Erd () d zsam-m m d rchsch Myh () dr Daa, Mapp, Ad Aop aba. Css Jd s kv, abr dr Pomk r abwrd,w Jd hchs sa hab k. Ma dar dsw m Rokah (1982)99 ahm: (. . .) s rasoab o assm ha h Jws o h Hsc Dasporadd o rra rom s Grk myhooy ordr o vh aas Chrsaswho, as ormr paas, had oc accpd sch myhs ad appard o b dssocahmsvs rom hm.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    17/309

    6 einleitung

    Jd d chrsch Gab a Jss drar vrspo, dass r dMyh dr Grch dr chrsch Lhr vorzo: D a Myhmmrh ( ), d dm Prss, dm Ampho,dm Aakos d dm Mos ch Abkf zschrb da d wr ach ch ab ( ) , sdr a wss as ro, wdrbar d wahrhaf brm-schch dar, a dass s ch abwrd rsch.12

    Dr Myhosvorwr wrd abr ach rhab dr Krrhob: Irrchsch Myh-Krk s d rchsch G-rschch s dm 6. Jh. v.Chr. Fra.13 Ach m rjdschDskrs komm dr Myhos-Br dsm pomsch S zrAwd: Jdsch Roskrkr bzch d so ah Schr as Myh.14 Myhos war scho dr Ak Schawor. A ds S bzch jws d aschVors dr adr. Aschs dr asach, dass ak Myho-o sch ch zz drch r Asasch vo Movaszch d rchsch Myhoo h mach Emdr aorasch Myhoo,15 d jdsch-hssch Lrarmm (w sch z wrd) hm dr rchsch Myhoo

    a , bhr ds Pomk as dr Dsaz brach chr wss Iro.

    Ursprch so b Homr d Hsod h Worodr Gschch, d dsr Bd wrd drchasach sprh och vrsad.16 Favs Josphs zr a rS Vrs as Homrs Ilias, dr ds S ha.17Pho vo Axadr k b dr pomsch Vrwd

    vo ach d rsprch.18 I dr rh Epk bzch

    o Assa, d Aor basprch.19 Myhos m a-

    12 Or. c. Cs. 1,67.13 C. hrz S. 4041.14 Ph. Co. 3:

    , , . C. z dsrS S. 179182.

    15 Z d rchsch Aahm as dm Or s och mmr Brkr (1984)wwsd (v.a. 85118).

    16 Zr Worschch vo c. Brkr (1981).17 Jos. A. Id. 19,92. C. z dsr S S. 74 . S. 8990.18 Ph. M. 152. C. ach Sr 20,19 (c. S. 126); Ps.-Phokyds 87 (c.

    S. 168 Am. 338); Es. Pr. Ev. 9,22,9 (hodo: c. S. 171).19 Lco (1999) 17: a spch o powr; c. Mar (1989) 2226 d passim br

    d Gbrach vo dsm S Homrs Ilias.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    18/309

    einleitung 7

    krrsch bzw. pomsch S r asch Gschch, vowas Erdm, s rs s Hrodo rbar.20 I dr jdsch-hssch Pomk ha shr h ds Bd. Sd sch ach rm dr hssch d kasrz-ch rhorsch hor zr Bzch r r koaErzh m Gsaz zm hsorsch Brch.21

    Ds bd Bdsdr as Aor baspr-chds Wor bzw. as Erds sd so w ch voadrr: M dr Vrwd vo s h shr bsmm,r sch d Wahrh Asprch hmd Assa vrbd.M dm Gbrach vo h rm sbsbwss,mch Sahm hr. Isor sh dsr akWorbrach vo d modr Myhosdo, a dch hzws s, adr m Grd rch ah. D modr-ambrchch Vrwd vo Myhos (was Myhschss was Urchs, Erds) wdrm ch dr pomsch-krsch, w s sch Grchad s dm 5. Jh. d kosab d jdsch-hssch Aor d. Doch s s wch-, sch ss bwss z s, ob vom modr Myhos-Br odr

    abr vo dr ak Vrwd vo asa wrd.22E communis opinio zr modr Do vo Myhos s ch Sch. brzd s jdoch jr Asaz, dr Myhos as Dskrs vrsh, dr dr Absch, kosrd z wrk, brD had d r. Ds Irprao s sbsodr voB. Lco hrasarb word.23 B. Lcos Krzdo voMyhos as r dooy arrav orm24 rws sch as h-rch. hch hab r d Armswssscha vor am G.S.

    Krk, W. Brkr, F. Gra d J. Brmmr Myhos as Gschchvrsad, d r bsmm Grpp vo krr Rvaz

    20 D (1981) 99106; Gra (1993a) 2.21 Gra (2000) 634.22 C. Mos (2002) 9: D sr modrr Br ds Myhos s Frch

    dr ssschchch Ewck d dr kr Bdrss dr N-z d ka dahr hchss ws dm ak Vrsds ds Myhos (. . .)sprch.

    23 C. Lco (1999) x: (. . .) whvr somo cas somh a myh, powr- ad hhy cosqa assros ar b mad abo s rav v o

    vady ad ahory vs--vs ohr sors o dscors. C. ach Moh (1998) dKmbs (2001) 6369.

    24 Lco (1999) x.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    19/309

    8 einleitung

    s.25 Adr Do vo Myhos ( m Dckch vo Vor-sch) sd hach rsrkvr d mach z.B. poyhs-schs Sysm zr Bd r Myhos.26 Myhos ss sch

    jdoch bssr br s Absch as br Ihachs dr.27

    D vord Sd schrk das z rschd Marasor , as s m Fod rsr L m Urs-ch dr Rzpo vo Mov dr rchsch Myhoo,kokr dr rchsch Gr- d Hroschch, b jdsch-hssch Aor h. Z s ch, Myhos as Kozp mak Jdm z dskr. Ds wr adrs Bch, dmz.B. d Nass dr Exods-Gschch odr d jdsch Apo-kayps as Bsp jdschr Myh hmasr wrd mss.Im Zrm dss Bchs sh d Rzpo rchschr Myhoo- dr jdsch-hssch Lrar.28

    Ds Sd br m Wsch Nad. Narch ha dForsch d v vo Myhschm hadd x bshr chach orr. Abr s a bs ah k Ursch vor, dsch ashrch m dr hmasr dr rchsch Myhoob jdsch-hssch Aor asadrsz. Dr s

    vo F. Sr as r Rvors hrvora Ark Gr-chsch Myh m hssch Jdm s hrz hrch,w ach odr krz ass Asahm.29 D scho askasssch Sd vo J. Pp, Mythe et allgorie: les origines grecques

    25 Krk (1970); c. Brkr (1979) 23: myh s a radoa a wh scodary, par-a rrc o somh o cocv mporac; Brmmr (1987a) 7: radoaas rva o socy; Gra (1993a) 16. C. ach d hch, as dr Ehoosammd Do vo Myhos b Schsr (1993b): Wr vrsh darr[r dm Myhosbr dr Ehoo], m s zchs az ach z sa, x, dr a wch Lbsra Awor b d drj Kr,dr Ahr h rzh, r wahr ha wrd. Ds jr Myhos-Do dr zch Myhos-Br zrd, w r vo ChrsaGoob Hy (17291812) scha wrd: Nach Hy s Myhos Bzch- bsmmr Erzh, wch Asprch a radoa d Bdsam-k d s rzhd Gsscha rhb (so Gra (2001) 643 br Hy;c. ach d. (1993c) 913). Fr Hy war Myhos ch mhr ach das Erd(a ab).

    26 Zm Arm, dass Poyhsms Prmss r Myh sso, c. Kap 2.2.

    27 C. Csapo (2005) 9.28 A d b asproch modr Do vo Myhos as r dooy

    arrav orm wrd jdschm Kox Kap 2.2 krz zrckzkomms.

    29 Sr (2005).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    20/309

    einleitung 9

    et les contestations judo-chrtiennes, wdm sch a w Sdr Aor as (r adrm ach) jdschr Sra m Umam dm rchsch Myhos. Pps Arb sd vor am rPhos Uma m dm Myhsch wch.30 Gsamdars

    jdsch-hsschr Lrar, w s sbsodr vo J.M.G. Bar-cay d J.J. Cos vor wrd, h hr Bhaddr brd Aor vrz a d hr rssrd Fra-s , oh s abr z m zra hma z mach.31Gch d sch Dsksso zm Myhos d jwAsab d Kommar z d jdsch-hssch Ao-r.32 M. H bsprch sr wch Sd Judentum undHellenismus mhrr vo Myh hadd x, d ach r dsArb vo Bd sd: so d Vrbd zwsch paarMyhoo d sraschr Gschch bm samarasch Ao-yms (Psdo-Epoms).33 H sah (w wa ach N. War)34 dr Emyhoosr drch hmrssch Ls r-bd Kra m jdsch (d samarasch) Uma m dmpaa Myhos.35 Wch r d vord Arb sd sodaSd, d sch m dr Rzpo rchschr Pos d dam

    o ach dr rchsch Myhoo dr jdsch-hsschLrar asadrsz. Z sd hr b d mmroch shr wrvo Arb vo S. Lbrma zr Vrbr r-chschr Kss Pasa36 vor am P.W. va dr Hors zAk rchschr Pos dr jdsch Epraphk37 sow L.Fdma d H. Chapma zr Nz rchschr Pos b Fa-

    vs Josphs.38

    Z Favs Josphs sd v Pk d zahrch Arb

    ds b a L. Fdma wwsd, dr mhrach am Rada Josphs Uma m dr rchsch Myhoo z sprchkomm. Ach w Fdma ch mmr kosq armr,

    30 Pp (1976) 221244; c. ach d. (1967).31 Barcay (1996); Cos (2000).32 C. jws d Lraraab z d z Aor/xcorpora

    Kap. 6.33 H (1988) 16269; zm samarasch Aoyms (Psdo-Epoms) c.

    Kap. 6.3.34 War (1980) 12324 (z Arapas), c. Kap. 6.4.35 H (1988) 16469.36 Lbrma (1962); d. (1963).37 Va dr Hors (1994).38 Fdma (1998b); Chapma (2005b).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    21/309

    10 einleitung

    wrd mhrach a s Bobach zrckzr s.39 Adsr S sd ach d r Arb vo B. Br z ,d hrchs Mara zm Uma ds Josphs m dr paaKr vrsamm.40 Ch. Schbs Ark Josphs d d Gr-ch s d vch bs Gsamsch z Josphs kompxm Vr-hs zm Grchm.41 rs wrvo s dr Kommar

    vo J.M.G. Barcay z Josphs Contra Apionem, dr as poskoo-ar Prspkv ach dr jws kr Form ra, dsch daras rb, dass d ahsch Kr ch achorhr, abr ach j dr doma Umb ch achrprodzr wrd.42 E Sd z Josphs Uma m d r-chsch Myh a bsa abr ch vor.43 Bssr sh s m Fa

    vo Pho vo Axadr: Nb d scho a Arbvo Pp sd hr vor am Br vo G. D, A. Masso,Y. Amr d M. Nho z , d wsch Vorarb zPhos Bhad dr rchsch Myhoo s hab.44

    D Fra ach dr Rzpo dr rchsch Myhoo bjdsch-hssch Aor hr sbsvrsdch d brrDsksso br das Vrhs zwsch Jdm d Hsms.

    39 Vs s zch m Kommar z d rs vr Bchr dr Antiqui-tates Fdma (2000). Dor rkr Fdma z.B. z A. Id. 1,93 (Erwh drbbsch S b chjdsch Aor) d m Vrch z Pho hdGchsz Noahs m Dkao m Josphs Vrr dr Myh (Jos-phs maks o sch qao, prsmaby bcas h wshd o kp h Pachswords pr rom vry smy myhooy ha s od amo ohrs (Ant. 1.15).).Adrrss vrm Fdma r Ah a d rchsch Myhoo arbbsch xpassa b Josphs, so z.B. z A. Id. 1,300, wo r Parasr vo Jakobs Ds b Laba m j ds Hraks r Eryshssh. S Vrm, dass Psdo-Epoms Samarar d k Jd war,sz Fdma adrrss .a. dara, dass dsr Aor drk L zwschdr rchsch Myhoo d bbsch Fr zh, was vo m jdschAor ch z rwar ws wr (Fdma (2006) 25: How cod a Jw havdd Aas wh Eoch?).

    40 Br (1912); d. (1913). D Sd vo Br k ds ch oh Vor-bha vrwd wrd: S asmsch Es komm mhrach zmra, c. z.B.: M dm az vrshch Hass sr jdsch Nar vr-damm Jos d Mr dr soza Umwz Jrsam (d. (1912) 12).

    41 Schb (1982), ach krz z Josphs Myhkrk Contra Apionem(327328).

    42 Barcay (2007).43 D krz Arb vo D (1965) d Ebrhard (2002) zm Uma

    Josphs m d hdsch Ro h a d hr rssrd Frakam .

    44 D (1956/57); Masso (1980); ad. (1986); Amr (1983); Nho (1998).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    22/309

    einleitung 11

    D Irrao zwsch Hd d Jd sd s dr brsa Arb vo M. H45 mhrach d drchas ko-rovrs dskr word. Hs Irprao war ch rad-ka wch Vorarb s M. Hadas Hellenistic Culture:Fusion and Difusion ,46 abr dsr Br war d hs, dass ach Pasa Jdm m Wsch hsschs Jdm war,zvor ch vrr word.47 Zz hab vor am d Arb

    vo E. Gr dr Dsksso br d jdsch Hsms wch- Imps b.48 Ach Gr vrsh das Jdm drhssch-rmsch Z m Wsch ss as hellenistischesJdm bzw. as jdischen Hsms: Jd ad hr Form ds Hsms. Kok zwsch Jd d Nchjdwar ach Gr dr R saosbzo, ch abr pr-zpr Nar. Grs Irprao s j Dars vorz-zh, d Kok chsam as Kosa dr Bzh drJd z hrr Umw vrsh.49 Grs Vrm, dass s schb Josphs apooschr Schr Contra Apionem ch m ahsch Sp s Krs zwsch Ah d Jrsam50had, bs, w z z s wrd, rad Josphs As-

    adrsz m dr Myhoo dr Grch. B Josphs hd Krk am Grchm hr m r sark Bwdr,

    ja Vrahm dr rchsch Dkr. S Armaos zdm ach dor z m ro Grad rchsch (d achrmsch!), wo r Grchschs ar.51

    Nb jdsch x, d az sbsvrsdch a dKavar dr rchsch Myhoo zrckr wrd, b smach, d h apoosch d Myhos akmp.

    Abr ach ds xrpp z o Spr ror Vrrahm d rchsch Myh odr zmds m dr rchsch(d rmsch) Myhkrk. Es wrd sch m La dsr Sdmhrach z, dass h Krk am Myhos bzhsws d

    45 H (1988).46 Hadas (1959).47 Fr (Sbs-)Bs vo Hs hs c. H (2001).48 Vor am d bd Mooraph Gr (1998) d d. (2002). E h-

    rchr brbck br d jr Forsch zm hssch Jdm b Co-s (2005).

    49 Z.B. Barsch (2002).50 Gr (2005) 50.51 C. Kap. 1.23.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    23/309

    12 einleitung

    Vrd dr jdsch Lhr chzs Sympahsrm dmsb Myhos ch asschoss. Adrrss z dochrad dr jdsch Uma m d Myh dr Grch, dass H-schs vo Jd mmr wdr hrra wrd ko. Maso sch davor h, hsschs Jdm zch z wo-, das ganz m Grchm aa wr.52 H s schwr d Fra, ob d Jd d rchsch Myhoo kad schz, as vmhr d, wo dr jdsch Uma m d r-chsch Myh a Grz s.

    Grchsch Myhoo war Pasa d dr Daspora drAk praksch drchhd dr odr adr Form pr-s. Zwsch dr Spaa, Ezch racs, Arapas r-ss d d spak Mosak m myhoosch Mov as

    jdsch Gbd Pasa adrrss53 wa 500 Jahr.I dsr Zspa hab Jd d rchsch Myhoo mmrwdr hmasr, oh dass sch, w sch z wrd, E-wcksschch ds jdsch Umas m dr Myhoo drGrch schrb . Issam wrd d Dsksso ds Maras Bd rb, das Jdm z, dm Abwhr o m Adap-

    o hrh d dm b ar Hsr spzschjdsch Kr arch rha wrd. Am drckchs z schds vch am Bsp ds jdsch haraors Ezch.54

    D Fra ach dm Uma m dr paa Myhoo bjdsch-hssch Aor hr ach z jr ach dmUma m dr Myhoo. I dr Ak hab jdschAor w Psdo-Arsas, Arsobs, Pho vo Axadrd Favs Josphs m Zsammha m hr Ar

    d rchsch Myhos , jdsch Myhoo Abrds (obwoh wr ach hr a Nac so wrd). I sp-rr Z wrd dss Nr r jdsch Myhoo archrha, zm m dsb Arm (Moohsms dAkosms, so das wchs Arm, wrd Myhooassch).55 I modrr Z, vor am m 19. Jh., wrd dJd ach r asmsch Vorzch Myhoo ab-sproch: Fhd jdsch Krav h jdsch Myh ar

    52 Contra Homa (2003) 6; c. z Psdo-Arsas S. 158 Am. 253.53 C. S. 8182.54 C. Kap 6.5.55 C. Kap. 2.2.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    24/309

    einleitung 13

    ch rs rmch. Dara rar jdsch Aor wr wr-d was ashrchr a I. Godzhr h , dm s a dVrwadscha jdschr d chjdschr Myh vrws.56

    W w ach d ak jdsch Lrar, vo dr bbschZ bs zm Mar, myhoosch Msr o dass asoshr woh vo r jdsch Myhoo d Rd s ka ,z s a brzd Ar M. Fshba.57 Jdm dMyhos wrd ach h och o vor am da, w r-chsch Myhosdo zrd as Oxymoro a-ass. Adrrss wrd Myhos d Jdm ch a Ar vrbd, w s r d rchsch Myhoo ch dr Fa s:G. Schom vrbad d Kabbaa m dm Myhos-Br,58 M. Bbrsah r adrm rad m Moohsms, dr sos r as Br hd jdsch Myhoo d, jdsch Myhos,59S. Schwarz vrsh d jdsch Apokaypk as Myhos.60

    Dank

    dsr Arb ko rschdch Sad m Rah-

    m vo vrschd Vorr vors d dskr wrd:Kap 5, D Moss-Gschch b Favs Josphs: E Bspak-mdrrar Hrorar, s ch m Rahm s

    vom Schwzrsch Naoaods rdr Projks zr Moss-Fr m hssch Kox a dr Uvrs Lasa vor.

    56 Godzhr (1876); c. S. 5861 d Dsksso dss Wrks.57 Fshba (2003); z dsm wch Bch c. S. 6770. C. ach d

    Sammbad vo Id/Grwad (2004).58 Schom (1960), c. hrz Lbs (1993).59 Hrz Brsar (1990); c. ach d. (1997) z modr-jdsch Awd

    ds Myhos-Brs.60 Fr Schwarz (2001a) 7487 s d jdsch Apokaypk jdschr Myhos,

    dr d Apor r schch d chaosch W as: How ca h kow-d ha h word was crad by a js, powr, ad bvo God b rcocdwh h ac ha h word s v ad chaoc; ad how ca h dsac bw hword ad God ha s mpd by h xsc o v b brdd? ApokaypschMyhoo b hrr a s o soos (76). Apokaypsch Myhoo wrdso d srasch Bdsdoo rz (77). I adrm Zsammha (66)h Schwarz s, dass d Hbrsch Bb zwar kam kosmsch Myh, shrwoh abr hsorsch k: h Hbrw Bb, as s w kow, s ary dvodo cosmc myhooy, hoh racs ar dcab. I h ma, s myhooz shsorca ad cocrs h vcssds o h bhavor ad ors o Isra ad shbors, o hos o h dv word.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    25/309

    14 einleitung

    D whrd zw Jahr vom Schwzrsch Naoaods adr Uvrs Lasa rdr rdszpr Forschr dr L vo Tomas Rmr (Lasa/Pars) d PhppBorad (G), dr Rsa ach Bchorm vor,war rchbarr Bod r d vord Arb.61 E dsr Arb vor Bobach ko ch, ashd

    vom rakr Ezch, a dr a T Cosrco o Moss/La cosrco d Mos, d a d Uvrs G d La-sa saad, vorra.62 Das Urkap Dr Myhos m T-ar (Kap. 7.4) war r rr Arb zm jdsch Tar dr Ak, das ch m Rahm dr Rvors Jd hrrUmw: Akkrao ds Jdms Ak d Mar adr Uvrs Br vorr d das rdss pbzr vor.63E Ead vo Gs Dorva d Da Sok B Ezra a dasCr Pa-Abr Fvrr (CNRS) Ax--Provc rmch smr, m Arb ochmas vorzs. Fr d v rhdDsksso zm jdsch Uma m dr rchsch Myhoo-, d sch m Rahm dsr Vorr d Smar rb hab,b ch shr dakbar. Gdak s a dsr S ach mm Lhrr

    Prossor Frz Gra, Oho Sa Uvrsy, dr m La ms S-dms a dr Uvrs Bas m Irss a dr W dr Myhwck ha. B archoosch Fras sadmr rdchrws Robr W (Echs/Msr) hrchzr S.

    D Id, dm jdsch-hssch Uma m dr rchschMyhoo achzh, sad m Rahm vo zw Vorszr rchsch Myhoo, d ch as Vs Asssa Prossor

    am ry Co Harord, USA, h. So s dss Bch ach Frch dr ard akadmsch Amosphr a dsmwdrbar Co. D r dsr Arb abr hab ch adr Irakr Forschss r Jdask dr Uvrs Br

    vrass. Dr da Arbsbd, d ch vor am MahasKorad (jz Hdbr) d War Drch z vrdak hab,war rchbarr Bod r d vord Arb. D Gach-r mr Habaosschr, Ao Br, Jacqs Pcard, Phpp

    61 Borad a. (2010).62 Boch (2007).63 Boch (2009a).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    26/309

    einleitung 15

    Borad d Erch S. Gr b ch r hr hrch Krk zDak vrpch. Shr wrd dr x brarb d, sowmch, d Lrar achra. Kaspar Ld, Cor Sh,Soham a Sad, Smo Habr d Eshr Schpr ha vr-schd Sad dr Maskrpvorbr a mmr zvrs-s Ws bm Koror dr Prmrq, dr Bboraph,z hach Fra d schch b dr Korrkr dsMaskrps. Sbsvrsdch h a vrbbd Fhr zm Las.

    Joh J. Cos d Hdy Najma hab rdchrws dasBch d Sppm-Rh ds Jora or h Sdy o Jdasmaomm. Joh J. Cos schd ch Dak r az Rhhrchr Hws. Ma Kpr vom Has Br dak ch r dGdd, d s b d Schssarb z ha. Dr Ar mrProssr a dr Uvrs Br, dr Aba dr hr och jJdask hab dss Bchprojk w mhr d L zo,as ch ds ah ha. Z dak hab ch abr vor am mrFra Sara, r hr Lb d hr Esch, d mr o rs dDrchbck rmch. Ihr s dss Bch wdm. As sr

    Sh krzr Absd z ra ba, ob das Bch rs, s d Drck.

    Vrz wrd a scho adrswo rsch Arb vomr zrckr. Ich dak dm Vrashas d Gryr, d ZNW 97 (2006) rsch Msz Favs Josphs, AntiquitatesIudaicae 1,15: ahm z k. Dr S- r Krch d Jdm s dak, ms Jdaca61 (2005) rsch Arks M Mr rzh mr as:

    Ezch Exao 34-35 d dr Myhos z rr. Kap 5rsch vor krzm razsschr Fass, bas b Br, m

    vo Phpp Borad, homas Rmr d Yor Vookh hras-b Bad Interprtations de Mose. gypte, Jude, Grce et Rome(Ld/Boso 2010, 85102).

    Br, m Ma 2010

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    27/309

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    28/309

    KAPIEL EINS

    SCHNDLICHE MYHOLOGIE:FLAVIUS JOSEPHUS VERUREILUNGEN DES MYHOS

    1.1 Flavius Josephus: Leben, Werk, Quellen

    Lebenbr Lb v Fvu Ju wr r zrubr Ab Gru r u rr. Ar- br Qu u u Sb-u. Ju Aubr zu jrr Z v rFru brzu r Crrb vr- wr;1 r r r r Wr rAubr. D r r B Ju

    rbr.Ju Jr 37/38 .Cr., r Jr r Hrr

    Kr Cu, J b Mju (S M) Ju zur W. Er rb u . 100 .Cr. Ju v rrr F, rr zu v r - K b. A Jur ur r Su rPrr, Suzr u Er. N r rjr Lrzb Er Ju Prr .2

    A 26 r 27jrr wr Ju r M v: Erwr Jr 64 .Cr. u R zu Kr Nr R , w r rr r Frb r - r jr Prr r .3 B r Rr

    1 M (2001) xv: (. . .) w u u Ju [ Vita] w r vr w rr. H rv bu v . Fr Antiquitiesrv u, brr ur. Sr u Eru zu Jub B (1988) u Srbr (1998). C. jz u rvrr E-u b Br (2007) xvxx. E Kurzru zu Ju, u

    vr ubu, B (1997b).2 J. V 112.3 J. V 1316. C. rzu Br (1999).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    29/309

    18 kapitel eins

    Jru z r Az j Au- R. S Ju Gub, r urzu S j Rb urz, W br

    vru, K G Au zur zub.4 I Jr 67 r Ju vrr K u Br J r G.5 S Pr-zu V, Fvr wr b Kr wr, br zw Jr r wr Fr.6 N F Jrur Ju v V r Brrr u r r Gu r fv D. Er NFvu Ju .7

    Werk

    Ju r Wr bb, b . 80 .Cr. b- Bellum Iudaicum ( rr r Vr vr-r). D Wr, r r Fu Ju u Hz ,8 v j-r Kr 6673/74 .Cr.u Fr r Kx z u F Jrur -

    Jr 70 .Cr. ur; Mur r Wr V r Zrru () Jru-. Ju rb Bellum Iudaicum w u r Wr w u w r r j u j Lubu.9 Ju b, F-

    vr Su r Zrru r.10 S r-r Hu r r ur Gw, r r Hrr R r Duu r D-

    Przu br ur vru vr.11

    4 J. V 1723.7779.5 J. B. Iu. 3,340391.6 J. B. Iu. 4,622629.7 S r rr N, Ju Fvu: . E (2000).8 J. . A. 1,50.9 J. . A. 1,51 Ju, r Bellum w j Rr,

    Kr , u v Ju, r rBu ( ) vrr wr, rb b. D A, Ju vr r j Pubu rb, r Frur urz, . w M (2001) xx: (. . .) Ju rr rrr R w r r b Ju r uur.

    10 J. B. Iu. 6,254.11 D Lu vr v B (1988) 18788 rurb wr.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    30/309

    schndliche mythologie 19

    Ju r Wr 20 B u Antiqui-tates Iudaicae, Mv brr Dr-u r j G v bb A b zuAubru j-r Kr (66 .Cr.). DAntiquitateswur 93/94 .Cr. vr, w zu r rzu Ax b Aubr (Vita). I Lzrr wr Ju Vrwr Juu v br u ,r zu rr Dru, r Gr r Au-, r vr r Br r.12

    Ju z, u rbr Wr13 r - r Contra Apionem, Vrur Ju. Ju r Sr zuz u Nw Ar j V, ww rb Krvr b br Ar r Ju () r r, w u r urr- .14 Ju r Sr j- Ar r B rb Gbr, rwr Kuu u ur Gz15 -. Hrzu r, w zu z wr, u Vru

    r Juu.16

    Die jdischen Quellen des Flavius Josephus17

    Fvu Ju zu B rAntiquitates Iudaicae , r r j brru wr. D Sr() wr r u , w zuzu rwzu ( ).18 I . A. 1,42

    rur Ju z u r v r HbrBb bu uvrr x ( ). W

    C. J. A. Iu. 10,276: I r Duu r D-Przu v vrWr, r v r Hrr Ir b wr(. D 12), vr Ju z Kr r.

    12 C. J. B. Iu. 2,56883 versus V 2829.13 Br (2007) xxv: Apion w r wr rr 94 ce; w

    u r , w .14 Srbr (1998) 77778; Br (2007) xvxxx.15 Srbr (1998) 778.16 J. . A. 2,236256: . u K. 1.3.17 Zu r u r Qu Ju . u S. 7176.

    8487.219223.18 J. A. Iu. 1,17.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    31/309

    20 kapitel eins

    ur j Sr u r zu rr L K r Hbr Bb vr, Ju Vr-ru, zu r w zu b, uubwr u wr: D Ju Abwu vbb Or zr.19 Ju Vrru, r b zu u w, br zu :Au r Aur, r r Ju rr W w-w Du v Hr, rur r bQuru Wr.20 Zu r Ju -br ur Sr r Hbr Bb bzw. r Su S,21 r u Qu, ur Bzu brru, rbb Lrur r Aubur. Mr b Ju Erz, urNu, Erzu r rbb Lrur r-.22 J r u zwr ur x zu, u r Z Ju , zu u u r x-u.23 D r Drz br , vr r Lr br, Ju b u v rb-b Du vrru w : b ur

    brru r r ur vrr r Qu-, . E r Ezu S. Rrzuzu:

    Er [Ju] K Rbbu; r r Ju S u Auu r Rbb r, Bb Erwru, w P r wur, ; rb-b K urz Wr, u rr vr Zu r brru b J. Ju

    rr br rbb-r r.24

    19 D z r Du F (1998) 1473.20 C. S b F (2000) zu J. A. Iu. 1,17; r u br-

    b br Fru; . u . (2001) u zur r WuSub (1974) w Iw (2005). Zu Ju u Du v Hr. u S. 2425.

    21 Nb r Hbr Bb Ju Su u b r Prrru r bb Erzu buz. Nur J-u Nuu r, u , w Bbx r jw (Sr (2003) 343). Zu Pr zw Ju u r Su. Hr (1916) 19531959. Zur wr Fr, w xvr J-u b r Prr r Hbr Bb , . ur N (1996);. u F (1998) 3036.

    22 V S b B (1879) u Rr (1930) br.23 B (1879) 52; Swrz (1990) 2.24 Rr (1930) xv.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    32/309

    schndliche mythologie 21

    D Mr r Fru Rr bz zu R.25 Au r vr Uruu wr, br Bzu u K 5 ur Fr, v u, Ju rbb Auu u buz. Ju

    vrw zwr ur u b Qu; r S rw r br r Gz (), w Gz ().26 r u P v Axr

    v zuz j Qu, u r b - Br z b.27

    Au r Vita rr wr, Ju Ju r r-Suu r wur u Euu w.S Jur r uru r K r jr u R r wr.28 Zw Jujru r Abuz r r Wr br 30 Jr.M wr j v u , Ju

    j r ur P zu wr.29 D Qu- bz r j G R rAu zu, br zu bz

    w .30 Ju wr u zu j Ju r b, zu Sbb Sr Juu ur b.31E r w wr, Ju w rJu u r R Zu zu j (bb wbb) Qu .

    Ju Rr u Rbb Au r j- Lrur: M , w r, u b P v Axr, br u w b

    25 C. z.B. Du b F (1998) 4243; Jb (1983) 2223 Vrw u Vr (1973) 95: (. . .) r qur r w w uw ur , u r Jw x, r r ru r. Vrbbr r Lu b C (2002) 88.

    26 J. A. Iu. 13,297.27 P. M. 1,4: (. . .) (. . .)

    28 J. V 9.29 Ar Rr (1930) xv.30 D Rr (1930) xv A. 1 zu M : M-

    rw J. u r Mr r j G Rvrr u v r S r W brr. Abr M bw wr.

    31 C. G (1994) 333, r b r Zuru Ju rv R rb r j G R zur.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    33/309

    22 kapitel eins

    Pu-P u Nu . Obr Bb uA r E u wr.32 E rbru r u u wr, Ju - zu Mr u. Dr U, ur rr P b Ju zu , wr r Hbr Bb r rbb LrurPr b, ru u. Nr br u M uzu, Ju Fu u brr Auu z.33

    S. Swrz r br Drz zw- bb P BellumIudaicum u r HbrBb vru, Ju bb x r r r b (r br r Jr zu ur u G zr). N Swrz Ju r -r Jr, b r Vru r Antiquitates Iudaicae, vrr bb x r.34 Wrr zu- K bb x u S Ju rwr, br Nuzu bbr u rbbrQu. Dur, Lzr r u ur w zu ,

    ur r Eru , Ju wr r r br wr u bb x zurr.

    M wr v u , Ju b rAbu r Sr w bb x u rbb- Qu u. S j Bu r Gruw zu; G, W urzu-r u zu rwr, r r r u r Dr bb. Dr br zu Rr r zu r

    Bru, w Ju Lw b. Hr rFru v w A rbr,

    v Ju vr P uur ur Gbw, u Ju b zu j Bu Jru- zur u zu r Bu uJru br. B w . W zu z

    32 Vr (1955) 88.33 F (2005) 33233.34 Swrz (1990) 25. N r Jr 81 Swrz r , w

    Ju Bb b: r v Ju rrv r ur w Bb, u ur bb x (43).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    34/309

    schndliche mythologie 23

    wr, Ju w K r r Ku-ur R .35 Ju wr, u Fruru v S.Rr zu rz, w K Rbbu u Hu.

    1.2 Antiquitates Iudaicae 1,1516.212336

    15 , 16 , , .21 (. . .) , . 22

    23 .

    15 Und nun ermahne ich diejenigen, welche diese Bcher lesen wollen,

    ihren Sinn au Gott zu richten und zu pren, ob unser Gesetzgeberseine Natur angemessen augeasst und ihm stets solche Taten zugeord-net hat, die seiner Macht geziemen, die Rede ber ihn rein bewahrendvor jeglicher schndlichen Mythologie, wie sie sich bei den anderen in-det. 16 Dabei htte er doch angesichts der weit zurckliegenden Zeitund des Alters ohne Bedenken Lgen erinden knnen; denn er lebte vor2000 Jahren, einer solch weit enternten Zeit, dass ihre (der Griechen)37Dichter nicht einmal ihre Theogonien, geschweige denn Taten oder

    Gesetze der Menschen dahin zu verlegen wagten. (. . .)

    35 C. u S. 7176.8487.36 Dr r x N (1992).37 I ru Kr brzu.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    35/309

    24 kapitel eins

    21 (. . .) Als er (Moses) sie (die Juden) dazu gebracht hatte, sich derFrmmigkeit zu unterweren, berzeugte er sie alsbald auch in Bezugau alle anderen Dinge; 22 denn die anderen Gesetzgeber olgten den

    Mythen und bertrugen in ihren Werken die schandvollen mensch-lichen Verehlungen au die Gtter und gaben den schlechten Menscheneine ideale Entschuldigung; unser Gesetzgeber hingegen zeigte, dass Gottber eine reine Tugend vergt, und meinte, dass die Menschen versu-chen sollten, dieser teilhatig zu werden; und jene, die nicht so dachtenoder glaubten, bestrate er gnadenlos.

    E r Kr r r M b Fvu J-u r Pru zu Rwr, AntiquitatesIudaicae. Ju ru Lr u zu brr, b M,r Gzbr r Ju, G r r W r u ur zurb , r wr , u b r Dur br v r M r r ()r () .38 W Ju r ur vr-, rb Fz: D Juu M , z r, M r

    L r . M ru G. Jubu D u, r Juu v rR, M u, ur. Zu B wu Su r M-Kr urr Ju, Moses wr, r Juu v M r. Mbz Juu vr Gr M.

    I uru vr Ju Du vHr r Srr Ruu u-

    M br Gr vrwr . Ruu b uz br u zu r wr Vru r Gruru:

    D brr M br ( Gr) br, br r u wr, r r b, uz, uwr r Gr ur M wr; r vrrb u M , ur B br Gr zu u zu u Vr zu, r

    W uwr .

    39

    38 J. A. Iu. 1,15.39 D. H. . 2,18: ,

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    36/309

    schndliche mythologie 25

    N Du bb R b v u M vr- w Ju Juu.40 Ju Wr Du v Hr u r ru zur.41E r wr, Ju Pru r Antiqui-tates Du-S vr Au (bw M-Kr, w zu z wr, u Pr r jdischenLrur , br b P v Axr).42 E - Fruru u ru : A b S wr S (; rzu ) r Mr, b vr Wr bzw. r W() (Du: ; J-u: ). Du r r M Aru w Ju u r P Contra Apionem: D Gr rr bu, vrwu- u v M zu D vr wr , Kru br Aur.43

    M b Ju uR zu w Ruu b Du. D b Grrur rRr u Ju b Aub, zuu r wrv

    G- bzw. Grvru M zu.Fr Du u Ju Ruu u M urb (u) M. Ruu u M w b Fu r wr R . M r Vrr-bu r u r M wr rZuru br urw uwr Ku uR b Gwr D44 br. Ju: E M b Zuru r Ju

    ur, u u z z Kr M u r Ku. Ju u br, w zu z wr, Vr zw Ruu u M

    , ,.

    40 Fr vrb Ruu r Du-S ur uM; r ur R: Bru (1993) 176.

    41 C. F (1998) 78 u zu r r ur S B (1982) 120.42 C. u S. 2830.43 C. D. H. . 2,19 J. . A. 2,236256; . u K. 1.3.44 C. v Ur-Srbr (1993) 92.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    37/309

    26 kapitel eins

    u . Pr zw b Hrbr uzu .45

    Ju w r Kr Vbur u Wrb-r r r R bzw. Ur u Bf: DJuu v M ubf; (A. Iu. 1,15) r u Ajv (ubrr, r,uvrr) zur Awu (23), u xu K- b .46 Wr r Gzbr Mbz u br r Vru r M- u Gr brru, z M r u Gu (). Ju Sr rr r Kr r rr R. E D zw r, u Juu r uurr M rr br u b P- v Axr.47

    Ju Vruru r M zu B r Ab-u br r G r Ju r u; r M r r v (15) u buz rb Ajv, b Ju r Eru br

    zu Auru br, R R ruzuwru. S buz Ju Wr F v r-r Vrr (Axr rr r Mr Ku,48 Hr vrr S49 u rur u FruMr, r r b zu vrwr ).50 D Aj-v bz r r vrwrf : Kbu,51 Eu ur Obz,52 Vru v ju Fru u Dr v

    45 C. Bru (2004) 66 u u K. 5.46 C. Eur. A. 1052. B Ju bz u Fr

    ur ru, . B. Iu. 3,270.47 P. S. 4,59: . u S. 178.48 J. A. Iu. 15,234. Ju wr Axr ur r

    vr: /.49 J. A. Iu. 16,363 (Hr S vr R rr Oz-

    r ).50 J. A. Iu. 15,241 ().51 J. A. Iu. 2,191: (Hur

    zur Z J). E vrbr B r Vrwu v Eur. H. 299 (Sbr ur Er ).

    52 J. B. Iu. 2,224 (): E rr S vr Ju w-r P.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    38/309

    schndliche mythologie 27

    Br.53 Lzr B Vrwu v: Kx xur Vr, u r Su ( Bzu u Vrwu D54 uu xu Vru r vrr Fru).55 B P vAxr r xu brru Ebruvrb.56 M r Krru r M zu B r Antiquitates Iudaicae bb Ju r u r, zuz u xu Kr. G v u .

    Ar Gzbr, rb Ju (22), M()57 u r Gr S r S zu ( (. . .) ).58 Dur wur Gr r M zu () B. G ur vr xu Vru.59 Dr Vrwur Ju rr rur: D M wr v b u Gr rjzr Fvr Ab r r M vr-w.

    M Ju w B u Ur; u

    M, Ju r Azu r, u r ru u Eru. B Ju b M M. Db u M j uru M b,L ( )60 zu r (16). D

    53 J. A. Iu. 19,357 ( ): Mr Br r r v Ar I. u Dr v Br.

    54 LXXG 34,7: .55 LXXD 24,1: . D zur N

    Zu xur Kr r brzu br (S, N): . LXXLv 18,7 upassim.

    56 P. D. 169: G u.. u Pr u wr .P buz .

    57 rur 2 Pr 1,16: . Hr wr ru G Auzubr () rr.

    58 Dr Vrwur, r br Vr u Gr rjzr zu b, b X: . u S. 4041.

    59 C. J. . A. 2,244246 (u S. 38), w Ju r Mbrb xu Au rr. Wr b Jur S bz, u r r xu Vr-u : . A. Iu. 7,168 (A Vrwu r Swr r).

    60 E r Hr ; . N (1992)z.S.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    39/309

    28 kapitel eins

    M b vr 2000 Jr, r ubrrbr r Z r, Dr r E zu z w. rz r Ar b Ju, Ju zu B r Antiquitates , r Vruu M wr.61

    Philo, De opifcio mundi 12

    E Mr b P, u zwr zu B Wr br Su r W (De opi-

    icio mundi), r S, r P zu B vJu Antiquitates vrbr .62 Au P rrM r Gzbr ().63 B Lzrur r , w b Gz u- u ( ) , v , w Wr Eru( ) vrb u M u.64D b Gru M br, r brH brr: D Gzbr r r ur-

    r (), r () u u(), M u r r u u-uv ().65 M b Gz br u rb A.P vrwr , u rb br Ju u, u jGzbr, r Gz z u rr b.66

    61 D A, M v rr r Dr (H)br A r W , u b P: A. 1819. Cr- Aur b r Aru u, w C vAxr, Sr. 1,21,107 (M ur r r Dr Gr-, r u r Gr).

    62 P. O. 12. Aurr wr v P U M u K. 6.11 .

    63 N Nr (1966) 305 P r Vr G ( vr Gz zw r u rr Gvru); -r b Fvu Ju u r Sr De sublimewr: . u S. 39 A. 113.

    64 P. O. 1. Hr w r r-r Lrur ur Du br r M zw rr G u r r Brb ; . Ru (2001) z.S.

    65 P. O. 2. Zu Vrwur r . B (1999).66 Ju vrwr Pru r Antiquitates (A. Iu. 1,2) j,

    u z.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    40/309

    schndliche mythologie 29

    D wr, rb P, Vr rr Buzr rGz vrzur, b M ru vrz, M zu - r , v r rr wr wr, zuzu-.67 D Bru r M Abu M : M r w u M zur,w r r Gr v Gzuzr B , urr M b wr. Hr wr M, w urr b P, Z br.68 M r Gb Gz zur uvrr r.

    W Ju wr u P M vr, Lzu vrbr. D r j- Mr u

    vrw (br u b X b) Vrb (r, r) r b P, Mu-r u b Ju, vr.69 bru zu , b S w Aru r j M-Krrur: Dr M b, (vr xu-r H) u vrr zu u Vr. Dr M u, xr uz Vr u ubrbrbr Gz zur ur Wr r r. Dr

    Kr zw jr Gvru u Mwr b S rr u br r- r zw r u ur, zw uu w zw wr u ru r-. B b Aur Juu M Gzbr M zu vr. D M wr, r Juu vr Gr M bz , , w wr wr, b P u Ju u

    b Arbuu70 u Ar-Br.71 D j-Kr r M v Kr zw Mu M r r u. I Nu

    67 P. O. 2: (. . .) , , .C. Ru (2001) 102.376.

    68 C. v.. P. Cr. 6162, rzu u S. 176178.69 (P); / (Ju; . b

    A. 60). S X r r M-Kr v (21 B 1 DK); Wr u r r Kr jM r vr: . Kr (1994).

    70 Eu. Pr. Ev. 8,10,2: . u K. 6.6 zu Arbuu.71 P.-Ar 13242; . u S. 157.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    41/309

    30 kapitel eins

    r D zw M r r ur Wr r r Lr.72

    Dr Or r Mr zu B rAntiquitates bJu u A v P r br Wr-u u zu, r w Vrwur (rr Au?) zu, bb Genesis-G Mur . Pr zw rG-M u r G v urbu zu Bb wrw v P u v Ju r.73 P zwr rr b r Genesis-G () bz, u br r.74 Obr ur v r, r u v jr S Ju-u vr wr, G v bbA .75 B P B r rj Du br. Wr wr ru zur-.76 J A, w P uJu vr rr Bu r bb Ur - rvv (u ) M v M rrw.

    1.3 Contra Apionem 2,23625677

    236 , , . 237

    72 1 1,4: , . 4,7: . 2 4,4: , ; 2 Pr 1,16 (. b A. 57); 1,14 (. b S. 8 A. 7). D r Aur r ur K u j z- Vr r M r b Bz (1990) 119 , r r br K r M b j- Aur bzw.

    73 C. u K. 7.2.74

    C. u S. 166167.75 B r Kr jr M r br Or Srr Cu: . b S. 5 A. 8.

    76 D rj Mr b P. C. 25; . rzu u S. 179182.

    77 Dr r x r Aub v . R R/Bu (1972).D Kjur v Sr (2008) r S r br- wr.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    42/309

    schndliche mythologie 31

    , , . 238 , , . 239 - , ; 240 , , ,, , ,241 , , , , ,

    , .242 , , , , , , , 243

    , . 244 , ; 245 , ,

    .246

    , , , ; 247

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    43/309

    32 kapitel eins

    ,, , , ; 248 , , . 249, , , , .250 ; , , , 251 , 252

    , , , , . 253 [ , .]78 [ ], 254

    , [ ], , , [] .255 , ,

    ,

    78 D x [ ]-Kr G (. Sr (2008) 208), j < >-Kr Erzu v R r rr Hrubr.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    44/309

    schndliche mythologie 33

    .256 , , .

    236 Dann weren uns Leute wie Lysimachus und die Molons sowieandere Schreiberlinge von dieser Sorte verpnte Sophisten, Verhrer

    junger Mnner sind das! vor, wir seien die belsten Menschen. 237Nun hatte ich nicht vor, die bei anderen blichen Sitten herauszuor-dern. Bei uns ist es nmlich Tradition, das Eigene zu bewahren, nichtaber das Fremde anzuklagen. Ja, unser Gesetzgeber hat es explizit ver-boten, Gtter, an die andere glauben, zu verspotten und zu verlstern,weil sie doch einen Gottesnamen tragen. 238 Aber weil unsere Anklgermeinen, uns mit Vergleichen bertrumpen zu mssen, ist es mir nichtmglich, ganz zu schweigen, zumal die Argumente, die ich jetzt vorbrin-

    gen werde, nicht von uns selbst zusammengestellt, sondern von vielenschon vorgebracht wurden, auch von ganz angesehenen Leuten.239Wer nmlich von jenen, die bei den Griechen augrund ihrer Weis-

    heit bewundert werden, hat nicht sogar den berhmtesten Dichtern undden angesehensten Gesetzesgebern vorgehalten, dass sie solche Ansichtenber die Gtter gleich von Anang an im Volk verbreiteten?240Bezg-lich der Anzahl (Gtter)79 behaupten sie, es seien so viele, wie sie geradewollen; dass sie voneinander abstammen und zwar au allerlei Artender Herkunt. Sie teilen sie auch nach Orten und Lebensweise au,

    gleichsam wie Tierarten: Die einen (leben) unter der Erde, die anderenim Meer, die ltesten von ihnen aber estgebunden im Tartaros. 241

    Jenen, denen sie den Himmel zuteilten, setzten sie angeblich einen Vatervor, in Wirklichkeit aber einen Tyrannen und Despoten. Deswegen, sodie Mr, hrten seine Frau, sein Bruder und jene Tochter, die er ausseinem eigenen Kop zur Welt gebracht hatte, ein Komplott gegen ihn,um ihn zu angen und einzusperren, so wie er dies selbst mit seinemeigenen Vater getan hatte.242 Diejenigen, die sich durch Scharsinn auszeichnen, halten solchesmit Recht r sehr tadelnswert, und zudem lachen sie darber, dass

    man glauben msste, dass von den Gttern die einen bartlose Jnglinge,andere lter und brtig seien; dass manche Handwerken zugeordnet

    79 I ru Kr brzu.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    45/309

    34 kapitel eins

    sind, dass es einen Gott gibt, der schmiedet, eine Gttin, die webt, einen,der Krieg hrt und mit den Menschen kmpt; dass jene Kithara spielenoder sich der Bogenkunst erreuen; 243 erner, dass sie gegeneinanderaustndisch werden und wegen der Menschen wetteiern, so weit, dasssie nicht nur handgreilich gegeneinander werden, sondern sogar von

    Menschen verwundet werden, klagen und darunter leiden. 244 Aber amabscheulichsten von all diesem ist das Unma an sexuellen Beziehungenund Liebschaten. Wie knnte man dies denn nicht als abscheulichbezeichnen, wenn sie solches praktisch allen Gottheiten, sowohl mnn-lichen als auch weiblichen, andichten?245 Dann schaut der nobelste underste von ihnen, der erste Vater selbst, zu, wie die von ihm Verhrtenund Geschwngerten eingesperrt oder ins Meer geworen werden; undseine eigenen Nachkommen kann er nicht retten, denn er ist dem Schick-sal erlegen, noch kann er ohne Trnen ihren Tod hinnehmen. 246Diessind ja schne Sachen! Und ebenso was dem noch weiter olgt: Ehebruchwird im Himmel von den Gttern als derart schandrei angesehen, dasseinige eingestehen, dass sie diejenigen beneiden, die so gebunden sind.Was sollten sie sich auch nicht errechen, wenn sogar der lteste vonihnen, der Knig, den Drang mit seiner Frau zu schlaen nicht zurck-

    halten konnte, wann immer sie sich in ihr Schlazimmer zurckziehenkonnten?247Einige Gtter dienen den Menschen: Manchmal bauen sieetwas gegen Lohn, manchmal kmmern sie sich um die Herden; anderewiederum sind, nach der Art von belttern, in einem eisernen Geng-nis geesselt. Wen von den vernntig Denkenden wrde solches nichtderart verrgern, dass sie jene, die solches zusammentragen, zurck-weisen und die groe Dummheit jener, die daran glauben, verurteilen?248 Einige dichteten sogar der Furcht, dem Schrecken, der Wut und der

    Verblendung ja welcher von den belsten Leidenschaten eigentlichnicht? das Wesen und die Gestalt einer Gottheit an. Sie haben Stdteberredet, den gnstig gestimmten unter ihnen zu opern. 249So sahensie sich gezwungen, die einen Gtter r solche zu halten, die Gutes brin-

    gen, die andern aber als belbringer (Abzuwendende) zu bezeichnen.Dann schtteln sie diese mit Gaben und Geschenken wie die belsten

    Menschen ab, in Erwartung, dass sie etwas wirklich Schlimmes durchdiese ereilen wrde, alls sie ihnen keinen Lohn bezahlen wrden.

    250Was nun ist der Grund r eine solch schiee Sicht und die Misstneber das Gttliche? Meiner Meinung nach kommt dies daher, dass ihreGesetzgeber anangs das wahre Wesen Gottes nicht verstanden; nochkonnten sie dem, was sie begrien, ein wirklich klares Verstndnis abrin-

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    46/309

    schndliche mythologie 35

    gen und die restliche Ordnung der Verassung entsprechend ormen;251 sondern, als ob sie irgend ein unwichtiges Detail hinzugten, lieensie die Dichter jene Gtter einhren, welche diese gerade wollten, undzwar solche, die allen Leidenschaten unterworen sind. Und die Rednerkonnten per Dekret das Brgerrecht r jeden passenden remden Gottbeschlieen. 252 Auch die Maler und Bildhauer vergten bei den Grie-chen diesbezglich ber eine groe Autoritt, da ein jeder eine Gestalt(eines Gottes) ersinnen konnte: der eine, indem er sie aus Ton bildete,ein anderer durch eine Zeichnung. Am meisten bewundert aber werden

    jene Knstler, die Elenbein und Gold als Basis r ihre immer wiederneuen Ideen benutzen. 253 [Und ein Teil ihrer Heiligtmer ist ganzverwahrlost, ein anderer ganz umsorgt und r vielerlei Reinigungen

    geschmckt]. Ferner sind jene Gtter, die rher in Ehren und vollerBlte standen, jetzt veraltet [whrend jene, die nach diesen zur Blte

    gelangten, sie nur in der zweiten Reihe ersetzen], um es einigermaenpositiv auszudrcken. 254 Andere (Gtter) wiederum sind neu einge-hrt worden und erlangen Verehrung [von denen wir nebenbei schongesagt haben, dass sie ihre Orte verlassen zurckgelassen haben]. Undvon den Heiligtmern sind die einen verlassen, die anderen werden neu

    errichtet, jeweils nach dem Geschmack (der Menschen). Dabei wre esdoch ntig, dass sie im Gegenteil den Glauben an Gott und seine Ver-ehrung als etwas Unvernderliches bewahren wrden.255Apollonius Molon war nun aber einer jener Unvernntigen undVerblendeten. Den wahrhatigen Philosophen der Griechen jedoch bliebvon dem, was ich eben dargelegt habe, nichts verborgen. Sie kanntenauch sehr wohl die knstlichen Vorwnde der Allegorie, weswegen siediese mit Recht verachteten; bezglich der wahrhatigen und sittsamen

    Ansicht von Gott stimmten sie mit uns berein. 256Hiervon ausgehendsagt Platon, man solle keinen Dichter in den Staat lassen, und schickt, inangemessenen Worten, sogar den Homer weg, nachdem er ihn gekrnztund mit l bergossen hat, damit er die richtige Vorstellung von Gottnicht mit seinen Mythen zerstre.

    Dr zw, w urr Ar Ju u r- M u R E r -

    Sr Contra Apionem. Ju r zwu, Kr zu rr: E Pru (. A. 2,237: )rr S vr w, br Ar u Juu zur Vru zwu

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    47/309

    36 kapitel eins

    (rz bb Vrb r Gtterru).80 S Kr R zu vr u zu , Vrb rGr b . W r Kr vrr, r v Gr (238: ) vrr wr.Er rb rr L P, r zuSu Ab u . Ju Kr r Gr u r M b W u Pu:

    1.) Polytheismus: Dr u Gzbr r Gr b wr Az Gr r (240.251254). Hrzu v Ju r b j Auu v rEz G Kr.81 N Ju wr Abr,r rr Mu , zu rur.82Wr Gr Vz Gr u w u Vz (254), Juu ur - r G br.83 Ju rur r z - w zuvr P v Axr, r b Dr () vrwr, ubrz Z

    v Gr u G ru zu b (). P- rr, w Ju, Gr v Or zuOr r G vrr wr.84

    2.) Theogonien: D Gr G vrb (240: ). D wrr j Vru, G ubr ()85 u Wr () .86

    80 LXXEx 22,27 vrb S br r Gtter (), br wr r Pur u. Ju br r S-u; b A. Iu. 4,207: . F (2000) z.S. u v r Hr (1993).

    81 J. A. Iu. 1,155; 3,91 (D); 4,201; 5,112; 8,335.337.343; 10,263; . A.2,167; . Sr (1910) 7680.

    82 J. A. Iu. 1,155: (. . .). Ju r Aurw Mu r G bwu u w Abr Rvu W r.

    83 J. . A. 2,193: (. . .). Ar w r u Juv j H (A. Iu. 12,388).

    84 P. S. 2,164: . u S. 178.85 J. . A. 2,167.86 J. A. Iu. 8,280 (N (2005) z.S. ); . Mr

    (1921) 285. Ar Ju Prr v G b,. A. Iu. 1,106: (. . .) (. . .).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    48/309

    schndliche mythologie 37

    3.) Gttliche Geographie: Wr b Gr r Gr , vr AbEr, Mr, Urw (rr) u H ur (240).D r Gr w r W u . Dr j G - Wb (u br u) r.87

    4.) Anthropomorphismus: Aurr (241248) rr Ju Arru r r R-: Er rbr, M Gr br r br br vr wr,88 z- G Bru u r

    v M vrz wr . Ju r - u rr Dru G.89 D GG brb wr ().90 Gz r v rr Bz zwr u J-u Gbrbu : S G H91 ( urb),92 S,93 r u rr ur uru (r u ru ).94 Abr A. Sr rbb: Or, Mu u G G z.95 J-

    u G Gz zur rbb96 u () u zur bb Gvru rr u

    87 Au Pu br Gb S, J. A. Iu. 8,107: ,, , , , (. . .).

    88 C. C. . r. 1,83 (u C r Kr): Isto enim modo dicerelicebit Iovem semper barbatum, Apollinem semper inberbem (. . .).

    89 Sr (1910) 8288.90 J. . A. 2,190; 191:

    , .

    91 J. B. Iu. 1,378; A. Iu. 6,25; 7,323. C. Sr (1910) 82.92 J. A. Iu. 3,101: .93 A. Iu. 1,185; 3,90; 4,43; 8,352. C. Sr (1910) 83.94 J. A. Iu. 11,247 (/), Kx v H E r

    Er-G.95 Sr (1910) 83. A. Iu. 1,334, w r N Pu G G

    brz wr, wr Au.96 C. rzu Fb (2003) 195249 u Sr (1910) 24: (. . .) r

    Arru bb rz r Bu, G - Krr zu r, r D r Pr urzu u v bb Lru r Frb rb M.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    49/309

    38 kapitel eins

    w urbr.97 Ju rur r w u G jr Iu, X98 Arru rr.

    5.) Unmoral: I Zru r Kr Ju br ur, w zu B rAntiquitates, moralische Vrurur r M. D U Lb uBrr ur Gr S v ( ) (244).99 D N, zu rzur Awu Ajv r, , bz- b Ju r xu Vr.100 Ju r A r Antiquitates zu Aurubr Kr wr.

    6.) Inkonsistenz: D r Grw wr v Ju bur, vrr W brb (247249): E b rGr, M , u , Gr. Vr br b r Kz: V Gr wr rwr, Gu (249: ),

    v r br, S br ,101wr wrr G per defnitionem ur Gu u. D

    r j G Gu br, wr v Ju vruz.102Er Hr N u r Gr r Gu (

    97 D A, Ju rr Vru G , b H v Abr, z A r r-r Er br Ju: (D. 40,3,4).

    98 C. u S. 4041.99 I r Kjur v Cb, r u

    Krv : . R/Bu (1972) z.S.100 J. A. Iu. 20,112 Bzu u S, r G b;

    A. Iu. 16,185 u B. Iu. 1,439 Bzu u b xu Au- r Mr; A. Iu. 4,151 Bzu u S Sr (r R M u r Fru r); B. Iu. 2,121; 4,562 Bzu u b xu Au v Fru.

    101 J. . A. 2,249: (. . .) ; Ju vr Aj-v br v, S v b vr, - (LSJ).Ar wr Gbru Gr, Gu br, u-. D v Buu v , S v Abwrr v S-

    , r ur; v S wr Ajv rrwbr u Sr (, ), br u Gr bz:. LSJ .v. Ju Vrwu v r S ( Wr b Ju vr) r . C. u Br (2007) z.S.

    102 J. . A. 2,197, . Grbr (1997) 209.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    50/309

    schndliche mythologie 39

    ).103 B Gr br Gr b: A wr ur u rz, u Hr r u Gr vrr. S br Gz (254: ) zur () R, r ru , G uurbr wUvrr zu vrr. Ju Kr Mu r R r Gr wr zu Su zu u r Vrwu uP u Ar zur Ajv (uvrr) u Pu br (256).104

    D Uvrr j G u r j R- wr, w zuvr b P,105 r Wrr Gr rr. Lzr rb Ju uu r Ku (252): Mr u Bur r H vuz Mr (, Eb, G r ur Fr v Zu) uz G. D - Erru, (252), wrr Arur Uvrr r j R.106 Hr r zw

    ruvr Vr rr r ur:Wr jr rz r Gb r R- r Uvrr u Ab r r ur wr, Gr uru

    103 J. A. Iu. 1,272 (I Gb zu G). C. Sr (1910) 12226 zur Vr-u G b Ju.

    104

    P. . 343; Ar. . 21215. r Ju . A. 2,169v uvrr, v M fz Gub G (). Ju r Eru, r Antiquitatesu Contra Apionem w, Pru r Antiquitates (1,8) - Lb, w r M brb, r ur uvr-r u Lbru uz ().

    105 P. S. 2,164: . u S. 178.106 b Ju z r A. Iu. 9,96 b r

    Vruru K Jr, r u, r S r ( ), zur Awu; N v S A. Iu. 12,70.77 ( Bzu u Or , P P Jrur ). D W r Gr Ju bzw. A (250): ; D Wu rr Ar. vrubu v 125131:. I r Su u rS: . LSJ .v.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    51/309

    40 kapitel eins

    zu, M vrr wr .107 Gr M- wr - .108 Dr j A T, Juu brubr u - r S , Bw r Vru u Vrw u Ur r R. Db wr r Ju, r vr Sru Juub r u Wr u brb, rw bwu, Juu w wr. DAru r j E r rr Sr.

    Ju zu B rr Ar u r- R u r M U Suz vr , Kr u v r Au-r b wr . Ju r Kr X-, P u Ar. A rr P brb Gr X u K (570 475 v.Cr.) Kr M.109 Er u r r, r, w u Ju, Dr r Vrru vrwr .110D Kr M z M , Erzu Hr u H G r

    u r Vrru r Ar Grr Aru Pub r vrHr zu.111

    X rr Wr w Ju Arru r M u Vr-u, Gr wr br wr: Abr Srb , Gr wr br u Kr, S u Krrw .112 X u r r Er, r M

    rr H r:113 A b u Gr Hr

    107 C. Ar. . 1451b: , , . C. P b P v Axr (. u S. 176 A. 386).

    108 Brr (1987) 3.109 B X Wr r, w zuvr b Hr u

    H, rv R bz: . L (1999) 2829. C (1996)2930 w ru , X Kr u () Nutzen rM bz, w wr u r () Wr.

    110 C. Br (2005) 1618.111 Gr (2000) 645.112 X. 21 B 14 DK.113 G Prr r Hr-Aur u Ru

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    52/309

    schndliche mythologie 41

    u H brr, w b M S u : u br u r br.114

    Ju X Kr Dur115u, w u w u r (Ju X ur Wr Qu), r wr brP.116 S wr zw Bu Contra Apionem P .117 P r Ju W r G r r: I . A. 2,167 Ju - Gbr rr r, G r, ubr, uvr-r u urbr ;118 u r (2,168) R rr rr P (b P- u Pr, Axr u P), w G b w M vr, Ju urz r r Mr Gr- u S: Au b r r P, u B, Ju Kr Pu, , Arru u r Fxb rr Gr. N Ju Gvru rwr P119 r Gr z rj

    r Ju br. A B vrw Ju u u Vrr-bu r Dr, r Hr, u P S.120 P b

    (6. J. v.Cr.) R u ur Gr u A-r zurr b: 8 A 2 DK S B zu H. I. 3,67; . Vr (1974)20710; Br (2005) 5253; Gr (2000) 645.

    114 X. 21 B 11 DK.115 Br (2005) 1618.116 Nr (1966) 288291 w u Pr zw Ju Dru r

    r R u M ( Antiquitates u Contra Apionem)u r Rr r Sr De sublime (9,7) . Au: D Ur r Gr u A, vrz , rr wr u r vr, Kru, w De sublime u b Ju . Abr rPr u .

    117 J. . A. 2,168.223.224.225.256.257.118 J. . A. 2,167: (. . .)

    , .

    119 J. . A. 2,255: (. . .).

    120 J. . A. 2,256, . P. r. 387b.388.398 ( ): E Sur wr brz u Prubr u r S vrrb. Ju P u (). Ar wr jr S b P Hr

    vrrb! Ju Ar u Dr br w Wrru

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    53/309

    42 kapitel eins

    Dr vrrb, r M Orx Gr br.121 P wr r zu Prr v Ju Mr . Nr J-u v u, P W M vr u ur:122 P r Murr r Ju.123 Ju r Arbw , r b Arbu-u .124 Realiter Ju Mr br ur rj P vrr. Au r B, vG ur Gu , zu u :I r Politeia rr P Zu Hr Bzu u P 24. Bu r Ilias.125 Ju Drubr W G r w bb.Ju vrb v Prr J Gr.126

    S w r P r M b Nu r Wr- u w uu ,127 r Ju Mr Gr r wr P G (250: ) vrb. Fr P M M Drbru Fr v brru r,128 b

    brr r M (bzw. Aur) u r Kr Ju (248: ). Ju r Mr P- u , r r Duu M

    vrwr. D wr P r Gr zwr Vrw r Ar (255: ), vrwr br zu R ( ).

    zu r z, M ur u Dr rzu: B Ju M Dur ur Sr u S vr r L- Lbr u G in Hexametern (J. A. Iu. 2,346: (. . .) ; 4,303). N A. Iu. 7,305 vr K Dv H Pr u rr.

    121 J. . A. 2,256: (. . .) .

    122 J. . A. 2,257: (. . .).123 Sub (1982) 318.124 Eu. Pr. Ev. 13,12,35:

    . C. uS. 151152.

    125 P. r. 379 H. I. 24,527530 ( zw Fr Zu).126 Dr (1996) 12728.127 C. Br (2005) 2830.128 C. Br (2005) 3031.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    54/309

    schndliche mythologie 43

    D r br P , Ju uru, r (256) b N . P- r vrur Ar r Politeia u Phaidros.129Ar wr Ju Vruru r Ar ur rv Dru Pru r Antiquitates w rvr.Dr v R, M u r Ar uW rr b. D Ju br zuzu b, zwr u wrv Ar v Ar() , M br ur u zurr- b, w r Sr b, u ru, Ju r Ar br wr.130Er ur bz r v r zu r Z br j (Arbuu, Pu-Ar u P vAxr)131 u Ar (Ar, S).132 Jub r u u Ar zur.133 Er vrz u

    j Auw, j w Aur U M rb rr.

    Fr vr Ju w zuvr u P 134zuu r Aru M-Du b P

    rb.135 P v u, S u r Vrz ubr Zu zur Wr wr D(w w r Urb r Er r Vr)b.136 M v D , urb urr Wru , u zwr r W, u r rr A vr . Dru rr

    129 P. r. 378; Pr. 229. Zur G r r Mr. P (1976), brb b B (1992) 2056 u ur Lrur-b b Wbr (2001) 11415. bu r Ju-S, w u . A. 2,3 ( Bzu u A), : . Br (2007) 171.

    130 J. A. Iu. 1,24: (. . .) , , , .

    131 C. br Ur K. 6.132 C. Br (2005) 5670.133 D (1958) 293 (ur u r Duu vrz r qu)

    rur w zu r; . F (1988) 480 B rrDuu b Ju.

    134 C. N (1998) 141.135 Zu M b P . v.. Br (1982); . u J/Sr (2002)

    u S (2004).136 Br (2005) 3738.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    55/309

    44 kapitel eins

    r Arru, r D u R br jD r r.137

    Frr Zurwu r Dr b P r Fz, v u , uru w Bur vrbu138 w u Ju w ,139 vr br r.140 Fr P r M u a priori : Er , r r r Dur r, u r .141 Er b P Mr uwr (zu ubrrbr) u zu ( ) G, rr r P uru u ur-r r u b ru M zur (z.B. j vA Kritias r r Wu Timaios).142 P P S zwr b, H Gr u Lbr u u Mr br .143 D M-r () , P, u ur Lu - wr, u M u,

    vrwr.144 W Gr u A r W br, zu B r K Timaios, v, u M ( ) zur zu b.145

    Dr M w F146 vr wr- u u Dur bz.147 B P bu w ur R r r. P Vr- M wu xr, Ju vrb.I Gz zu Ju (u u P v Axr) P Nw M . S M-Du-

    137 Br (2005) 4041.138 P. r. 607; Gr (1993) 183.139 J. . A. 2,256: (. . .)

    (. . .).140 P. r. 607b; . N (1998) 141.141 P. Gr. 523.527; . Br (2005) 3738; S (2004) 7475.142 P. Kr. 112121; . 2747. P v Axr vrwr u -

    M: . u S. 178 A. 395.143 P. r. 607 (

    ); Gr (1993) 183.144 P. r. 377b; Gr (1993) 184.145 P. . 29.146 A/A (1998) 182: Wr b urbr

    , u rr Gw w, .. M wr F vr, S zur Eru vr.

    147 C. Br (2005) 4142.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    56/309

    schndliche mythologie 45

    w r v Prx u w br u, w Ju r A zu br w. Jur P, r r j Gvrur.

    Nb P Ju u u Sr Ar- bru, r M uz u r Wr Wrru vr,148 br u , r P v M z .149 D Mr uu Gr u Hrr Srb wr Ju, r Antiquitates (br Br 1315) u Srbzurr, v u ub: Au Srb rr Wrr r M.150 Abr u F Srbwr ru zuw, Kr r Vrur-u M br.151 Ju w Vrb r Mr r br P w .

    D 6. J. v.Cr. b X u H v M152br Mr wr r u R r. E wr com-munis opinio R, b M u Eru.153 Ibr b Cr u Vrr D-

    rz zw M (abula) r u historia bzw. argu-mentum rr wr. Dr M r u B u Gbr. Vrr vrur r theologia tri-

    partita theologia mythike, w v r Wr r

    148 Ar. . 982b1222; 1074b15; 1554; . Fb (2003) 12. Exz

    wr Ar b Ju ur r ru r G Kr v S br Bu Mr Ju: J. . A.1,176182.

    149 Ar. . 982b1219: ; . Br(2005) 4344.

    150 N Srb. 8,3,9 rr Hrr M u -r v D, r (); ,

    j Aur b b D wrr ().

    151 C. z.B. Srb. 1,2,35, w Srb R Suz , rr F bwu ; 1,2,8 b Srb Wrr M. Zu Srb u M . Sr (1996b) 22628.

    152 D r Kr M z H v M , r Hr-M Zw z (FGrH 1 F1); . Gr (2000) 64546.

    153 Gr (1993b) 29; . (1993) 28586 u . (2002) 109 u.. Vrw uR. Hr. 1,13:abula est, quae neque veras neque veri similis continet res, ut eae sunt,quae tragoediis traditae sunt. C. u Fbr-Srr (1998) 910.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    57/309

    46 kapitel eins

    urb Gr r.154 Au b Vrr wr r M, wb Du v Hr155 zuu r Wr r Gr vr-wr. Ju urr Z Pur vru zu z,w Erzu ur rr Duuu Er ruzr .156 Ju r Mr Aruru , ur r- u r Lr vrbr wr. E ur u Awrzu r r M ur -zr Vru r j, r u u Sb-ru r Mur.

    Au w Ju r r rr Mr (w r u b : . A.2,238), r x zu Auru K r r M uru u - zu vr.157 D Ju br K r r- M vr, z Wr v.158 Ar r br S Contra Apionem bru, Ju v r r Grw -r . S r r G b

    N, w r v M v r Kbur A u b Zu v K Zu ur Fru (Hr), Brur (P) u r (A) wj v Zu Vr (Kr) (241). Au Zu wr , w r -brr Grvr, r Wr r u D ,b wr.159Au r Urw r (240.247). Frr z r , ru N zu ,

    vr u OvMetamorphosen b M br Zu

    154 Vrr, . rr. v. r. 7 Cru; . Gr (2002) 10809 u L (1997).C. u Kr r r M C. . r. 2,70 ((. . .) alsasopiniones erroresque turbulentos et superstitiones paene aniles).

    155 C. b S. 2425.156 Pu. . 1.157 R b Br (2007) xxv r zu Contra Apionem: Ju r

    ur x r , wvr fu b r r.158 C. u.. u K. 7.159 J. . A. 2,241. r S v u,

    b Ju br u u j G bz (A. Iu.1,272); u b Aru (Eu. Pr. Ev. 9,27,22: ) uu r Su (v.. r Aruu G: ); . Sw(2006) 74.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    58/309

    schndliche mythologie 47

    Lbbur ju Fru vrru (245).160 Au r-zr G w D u Pb, b Hr r- Dr Ar,161 Ju (248). Frr R v S (H), v r G Wb(A), v Kr (Ar) u v Gr, Kr u P (A u Ar) (242). Hr u j Su, Gr uzur.162 Vr wJu br r vr Lr zu B u Gb r r M zuB b, zu r ur U M : M , u vrwr .

    D Ju j Hr, r zu P ru , b , z r, r u Pu r Ilias u u r Odyssee vrw: Er u Aurur Zu (241)163 u r Ilias brb Vr-wuu v G ur M (243)164 . Eb u v r r A r G v rb Lb Ar F r Ar (246) u

    v Zu, r Fru Hr br.165 Ju S br G-

    r, br v M w (245), bz wu G v Sr: Zu w bu r br Sr, r v Pr wr.166 D Gr r

    160 Ju w br M r D. Br (2007)z.S. (. A. 2,245) brz zu R rw u rw, D brb Auzu Mr. Juw, v w M r r.

    161 H. I. 15,119 u passim.162 r (1977) 198 vru, Ju Bu v Ex 23,13 (D

    N r G r ur, r r br L ) r Gr rw; b H-Lb (2006) 309. D wrr r . A. 1,255, w Ju uvr- ; . u . A. 1,294 (I); 2,117 (A). M b zu, r u G uru N : . rzu zuzFr (2006) 24248.

    163 H. I. 1,396406.164 C. H. I. 5,330415 (D vrz Ar).850906 (D vr-

    z Ar).165 B E u P. r. 390. C. H. O. 8,266366 u H. I.

    14,312351. Br (2007) zu J. . A. 2,246 vru w zu R, Ju r u H Nz (), Ar u Ar, . Au wr v Ju Zuruu r K- r r M. Zu N r Gr Bzu u xu Bz-u (. A. 2,246) . H. O. 5,118128.

    166 H. I. 16,458460.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    59/309

    48 kapitel eins

    M bu r S u, b bHr.167 D Ju Hr , z u Wr.168

    N u Au zu vrr br u, JuAr u R u M r Gr Vr-u j Ar v S L-u r Au M b (236.255). D Aurwr v Ju Ar r Lr u u u r M r. D S

    j A (236: ), Gz zu wrP, b L (238: ).Ju Ar u M j u -

    j Aur r: J b, Au Ju, M , wrr u b Eru- br. I r Bu Contra Apionem wr JuM vr, Au br Juu z uubbr M ( ),169 uubwr- G ( ).170 D r j (uj) Mr u vrw Wr bzw.

    (Eru/r)171 b Ju Zu- Sru Lu u Crzur Awu.172 D j Aur wr b Mrr () bzw. w b P, wEu M wr 173 b M rr. Pu r wr P wr ur Ju rr Szu zu Mr Ju.

    I wr Kx u Ju Kr r jAur u r r M u r zu r Zur-wu rrr Grbr. W r M Ju u Grbu r Gr wr-

    167 H. I. 21,442449: P bu Mur rj; A Rr.168 C. u S. 7476.169 J. . A. 1,287: . u S. 92.170 J. . A. 1,229. Au v r Hr (1996) 84 w R u Bu

    Wr M Ju P Contra Apionem .171 C. b S. 29 u u S. 175177.172 J. . A. 1,293 ((. . .) ,

    ).304305 (304: ).173 P. Cr. 6162: . u S. 176177.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    60/309

    schndliche mythologie 49

    r ().174 Db Ju uru u r jr rHrr, r Sr r Vrr jw Iu-b u Wrr vrwr: u vrwr Az ( ) rrr Hrr u Kr zu , wr r Wr .175

    174 J. B. Iu. 1,1; . u . A. 1,1516 (15: ).26.3738.

    175 u. 1,22,4. C. Gr (1993) 2; K (1990) 19294.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    61/309

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    62/309

    KAPITEL ZWEI

    MYTHENLOSES RMERTUM, MYTHENLOSES JUDENTUM

    2.1 Rmer ohne Mythen

    W v Mg R , M Gc g. D gcc M b

    Pg. D A Mg gb, g M, , b cWg c g T cc M Gc.1 G g P c bg, v V cM (c F v B) g .F M-Bg b gcc. Dc b, V ( v) M-Bg

    c cc Gc , V- Mg V c, v-gc.

    Ib V M g Zg bgc: R J. W c vb, c b, cc Ag Ac c c Mg , Fv J-

    1. J. .C. U gg g-cc M g. D c c . S R c J g Mg. I Fg Gcc v Mg R J cggg , b Sc Db c Mg g .

    D Vg, Rom , c b A, b D v H cvg. I Zg

    1 C. Fb (2003) 1: F b W, c G c g v (. . .). F (1998) 47: M Greek, c cc b f cvg c c .

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    63/309

    52 kapitel zwei

    R Sgg cb D, b b-c M b G v R g. Rb c cc, g c.2 D R- S v c , D Eg vb K c M v.

    I g Kx I R, c Ac g Z v c Ecg Gg Wgg .3 I Eg Religion und Cultus der Rmercb W:

    D c Rg g, G G, H, c G Mc Bc cg, W Mg.4

    A c , R gc Gcc; g b g -c Eg g c c, cM-V Z b .5 O b c v, G. D , R M

    , b L Z vg:C -, R bcg x , c c q c v x. P b c.6

    W Ec, c R M , g Wg, v Vg, D Mc gcc M b. R

    2 D. H. . 2,1820: c. b S. 2425; c. S v.. Bg (1993),G (1993) 31 v Ug-Sbg (1993) 92. Db g G (1993)3132 b, D c g M-Bg , : Lg Mbg g, - Ag, K-Sg g Hg , cD b bcc T , Mg , c; F b Gcc.

    3 C. Fg c Fb-S (1998) 1622.4 W (1912) 9. D E v W Ac G

    bcc: c. B (1993) 46 A. 5 H Ab v K. L,H.J. R M. G.

    5 G (1993c) 3234.6 D (1974) 65; c. B (1993) 4445 bc b B

    . (1998) 17181.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    64/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 53

    c c Fg, g M c, bg-c. Rcg M. B bbc:

    R , cg, use Gc-R g; R c g draw on c ; c R c speculate about c . B activec g R, c -c c f, c b Ov, Ag- Cc. (. . .) W c : bv (c) R bb b-v v Greek .7

    M c Lg M P v-b, M gc . R, c Ecg, Sg c Mc, c Og-Mc :

    E cvc gc, cc c .(. . .) S v b gc cq (. . .).

    S x v (. . .) c, c, gc, c . D c q, ( qf c).8

    D c gcc M Gcc b, -c v Ucbg c M M , c. D Zg, c R M, Gc

    b c , , c -c cg. Z ( g R- c bg A W) gc , Ab Zg c

    7 B (1993) 4546.48. B v , c , cM , gcc M Vg : P-xc, Hc c - c c v f R c c. F cg cc c R , c v c (cc b) G (48). C. c .(1996) 81.

    8 B (1996) 82; c. c F (1998) 47: M R cq vv c, bg cv g c g g (. . .).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    65/309

    54 kapitel zwei

    M R v : D b R R c T M g.9

    E b Df M [] Gcc Vbcc Gg-g Hgg,10 M-V v c Lg b c c M gc. D B (b) c M g v : R R, Cc, C, Cc g .11 Ab b g c M gcc, , c A, b Dc, c M f.12 R c Sc gcc Mg, g F v M,b c , c N gccM , g M v .13

    R g . Ig c, F.G bbc ,14 R S M -: E gb b 2. J. v.C. c c b gcc M. Z-

    g Z gc M c F,R K v, v S c b bOv Pc f. D gb R, c gcc Hg, c Eg, c bg ggg , b M Kg F .

    9 Z M--R-Sc c. S (1988) 9094.10 G (1993) 43; c. . (1993) 18.11 C. D b H (1987), B (1987b), Fb-S (1998)

    79.12 C. H (1993) c Fb-S (1998) G (2002) 110:

    v c . (. . .) - c Aeneid b Vg c.

    13 A P gbc v B . (1998) 172: L R c,R g vb cc g: c bg G v Ic . I g c b ; b cx c c cc Rc gg bc g c c b c Gc, c c R.

    14 D Fg c G (2000) 647.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    66/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 55

    2.2 Juden ohne Mythen

    M b cg A, R , c I g, J ( Hb) Mg. Ac Vg c b Acvg. V c-c Vg c Mg T b R.15 D c M P gg gccMg c Vgg J- T T g M.U Vg J, c bP v Ax J , g R b D v H .16S c Rg , S G M, T c M-. Ac gg Mg, G-g , :

    T c cv P, S G, M, H Cc, g , c c c gc c g mytho-logoumena c b, cvc Bb b c , v b G b b v c.17

    Nc J b b c v Mc , Z c Mg c v v-. V cc S J b 18. J. cc Vc V v. F

    B F, A v De lorigine des fables (1724),b V Mg, J c. B Jb Acg g W W v Mc b.18 A F c Hccg c (c) Ab v M. F Zg- V gg J g Mg,

    15 C. b K. 1.23.16 C. b S. 2425.17 Fb (2003) 4.18 B F, D g b (1724), g. v J.R. C, P

    1932, 11 ( c D (1981) 9): , c q -c vc cv v. Z F c. G (1993) 1416.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    67/309

    56 kapitel zwei

    c . D J M( b) c vc, b, c : L J c b c c q vx b; v c c qv.19 Eg M b b J g V- c: T J v Gense, Thogonie, Cosmogonie, g v q cJ x. N v- v q Gense J c b v ?20

    I 19. J Mg gcWcg,21 Zg D J c A W Fg M bg-c . I R Dc c A S M L Ucb, E c B v-. F E R gb c 1855 Scgg: L

    19 V, Dc q, g. v R. Nv, .v. Ab, P 1967,5. C. Sc (1993) 230, S v. V Ab Ab (v 17641767) g, J Gccg V gg c g (b. 56 : C g x , q g g J c q v g x , q J v - c [c !]. (. . .) L c q v c , c b g A, c J, b q v, g, g, v , c, c , q, . (. . .) g g g , q J g Gc.).

    20 V, Ex M Bgb, b , : L. M, V, v c, Mg V, P 1879, 210. C. V,Dc q, g. v R. Nv, .v. Ab, P 1967, 196: Lb c gx g g; (. . .). L bb q c f g vg; : C q vv. H! Pv g g, q v c c gb , c q g v , v-

    v q v v v qq c? V v v v b. V v c gc Mg b

    c A: J x- g; c g b gq. C - c q J g c c? (V, Ex M Bgb, .O., 210).

    21 Wcg b Pg cc M-g v C O M (1825). Z M c. G (1993) 2224.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    68/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 57

    S g.22 R F c Mg M b, Ng(c) c D ( c)v.23 S R Sc:

    A c q c q q ccg: g, , cc, , fc, q, v cv; , bc cx, c, xc . I v .24

    c c T Rg ( --

    ) Lg Fbc. I Sc D W C(1841) v Tg (1857)25 c Fbc J M g . I Vgc gccVg c Fbc c Scg P . D P b Gc G ggb W, ggb Wc K g-; c M gg Eg Uv Gg gcc M:

    Ab U c Acg J. DGb b gc Vg ccGb J, Gb Vg Gb

    22 Wb R S J I v; c. E. R, vc, g. v H. Pc. V. VIII, P 1958, 148: D c cc-q, q S g. L cv D , g , g, bb, xc c g v I, P, Gc v , q b q g c c D, v.L g, c g; g -, c q. R vb F -c Mg c P, c. b. 149: Lbc c q cfq c S , c b, -q , v , cq, q, q g.L c q g g q c q g , c q I Gc c g c q.C. c Sv (1997) 223.

    23 E. R, v c, g. v H. Pc. V. VIII, P 1958, 14855.24 Ib. 155.25 L. Fbc, D W C (G W, g. v W.

    Sc, B 1984, 20517 (D Bg K J)).I., Tg c Q c, bc cc A- (b. 1985).

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    69/309

    58 kapitel zwei

    W; Gb W b , N Ob W, Eg, b N c Zc gbc, gc . (. . .) U

    Wc gc B I, gc BJv, c c I , c - Sbc c V, Ac V, b I G M.

    D Gc bc N c S; v c M c L G; Sc gb O N G V A g.26

    I 19. J c c

    M-D ( Gg c) J R Rg gcb, Mcc Wcc . Mg c Abgg gg J .27 S-c P bb c A: Hg P gg Vg c Mg , c ggE R, v c O Ig G.28 G- vc 1876 Bc T D M b

    Hb gccc Ecg. Ucg Mg Rgc. D c Ggg Ac Hb Mg , -c Z, J c Gc. G- v M W aller Mc(b. R):

    W v v bgg ggg, M Ag , Fg, b, v v-

    R c bc , Z- c Acg Ac Gcg cgc Vgg , c b R Gg Mc , g Gcg c Acg b c V-cg Ag T v cgcGcg R .29

    26 Fbc b. 20809. C. D v Fbc b Lc (1999)5758 S (1988) 2123.

    27 H (1979) 54.28 Z G Lb W c. O (1989) 15375 Hb

    (2006).29 G (1876) x.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    70/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 59

    F G bc Mg B Gc-g Hb. S I cc c Kx c D Z v. H M Integrations . D bcMg G Ac g, c-c (cgc) Mg. D bc Mg Abgg v c Mg ( Gc) b. Gv A, 18. J Abgg g-cc Mg v bc .30 W, R, Hb Fg M bc L v S gbc g E (c M ) Mg , :

    D Gg Sc , Ig Wcg v V g, S v E-, Wbcg c P K. Agg Gb c Mg, P, Wc, c c cv Bcg N-cg gc ; c M ( W

    c g R), b Mg cWc. (. . .) D S M b, S, Mgc g , S Mc V-gvg, Zggvg c Lcc .31

    G g cgc M Scc (Fc) Mx M, S Com-

    parative Mythology1856 c . E v bbc Fg C N: D S c BK Ab b G K Tg gg Nc b. Lc gg F.32 E c Lggc G , P M-g : K c b gc Fg,

    30 G (1876) xx .. gc T G. C, [c] v Hb b H bc. b c cc O I, Dc 1704 V.G. H, QHc c J, Lg 1706.

    31 G (1876) 45.9.32 G (1876) 129. Z Fc Mx M c. C (2005) 1930

    G (1993) 2526 S (1988) 8183.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    71/309

    60 kapitel zwei

    H Vc b Gc R v.33 I Mg, cb G, c Sg Sg, b Sgg g B- vg.34

    M P, g Eccg, c N Mc gc:

    D Gg Mc c Vbg , b S c Hfg Rgg W- g, b ; gc Ncg, Wc v Lc D, vRg Sc, Wc bg. W Mc b gc, M. E cgcgc, Tg cc G g , .35

    G vc M J , g S Mcg36 g . D R-g c K Rg gc. G

    vc, c T c M Rg :

    D L b, Bg M g gb gc bc . W gb v Bg Rg g , vc b gc c Fg (Eg B) Bg gc Mg c.37

    G g gc Eg, Rg

    P , c c v M-g b :

    33 G (1876) 132.34 G (1876) 132; G bg K c R Vb-

    g. Z Vgc c K R (c W. B) K c. B (1987b) 37.

    35 G (1876) 16. H Abgg v F.M. M c b:F M Mc bg v P N, gg v c H, S, Nc (S (1988) 82). Gcg c G v M, S v Mg c: c. O (1989) 160.

    36 G (1876) 13.37 G (1876) xx.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    72/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 61

    V Gb, sensus numinis, gc Z c R . E , cgccc Vgg M Wg

    gb, M Gcc Rg. D c M Mg gccc Agb , c F -b, , b Fc Ecg Mg, c , v-c c bg ,c v Mg b ccB, S gc g, .38

    G vc , bc M b, g P Fg . G cg c S, c 19. J. gg cB c Mg W .39

    Pc gcg G Bc c Bg vgc Mg, c Tx Kx c L . Hg S v M. Gb T Beitrge zur ver-

    gleichenden Mythologie aus der Hagada (1877). Gb , v Ag P, c P .. cgcc c Mg, .B. Ggv g G Z.40 M. G gc bcb A M-cg Hg. E Bg c Sggcc, Mg Ag, P Gc (1876) bbc L vgc M, c -

    cc Bbg Z c, b.41

    G B g M bbcL. D g c, bbcL ursprnglichen F :

    D gc Hgb bM E bg Mbg -g Ugg, Hg gc f

    38 G (1876) 17.39 E K A c G: c.

    Hb (2006) 16465.40 Gb (1877) 23740 Gg; 24145 G Z.41 G (1876) 177.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    73/309

    62 kapitel zwei

    gc F c g , c Gb v E gc Mg c g .42

    G g c c Mg ( Ex- c v G g Mgc), , gg Mc bbc L gcc M v . B G- vc M J v M, b M - v bbc L g g-cc M.

    Cc Tg 19. J bg v Hg Bb, c vGc c Ugcc c.43 AP c g bbc Mg - 19. J G.L. B Hbc Mg T P Mg - V (1802) Bg Eg AT W.M.L. W (1806/07) .44

    D c Hbc Bb g Z v M f-, c b.45 D Scggcc,

    42 G (1876) 181.43 Wcg bgc J.G. Ec ( T Ag

    C.G. H, c. b S. 18 A. 25); c. Hc/Sc (1952)2038; H (1979) 40.

    44 Z B c. Hc/Sc (1952) 7987; W V bbcUgcc Dcg c. b. 9298, g Pg b W(Bg Eg A T. V. II, B 1807, 401) v: W c Bg bc M , , M Gc R c . M H b Sc, b Ac G , Gcc, , b b, c, .. c-c, g, : c g c H Gcc g. W c Pcc b Rc g? E P b P, b-c, c gcc. D W c b, c bbcUgcc F vbg g, cc F, g , c b.

    45 Abgc (c. Sc (1993) 230: E Z, J c b V E g) Db c. D L Fg bcc; c. g Z.B. Rv (1990), Lg (1999), Gb (2003). Fcggccc f- c b b Hc/Sc (1952), Rg (1974), H (1979) P (1982) 119; Ab v v R-Gv/P (1963) B

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    74/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 63

    Gcc v Tb Bb Sg B bbc M. W K c bbc gc M Og gggW.46 D Pcgcc A H-g v . Mc bbc M Kx c Mg, c - c b, c g c c c c M .47

    W, Eg ,48 M W-c Eg , Gc Ac B b,49 v c Eg, I c Gc ,b c c A Kg. I S c g T M bc .

    Z T b Vg c Mg -c Ag gb b Vg cMg: Ac ggc (b) Ec Mg I gMg v.50 P c M

    b .B. bbc S g g .B. gcc Vg c A-M (b c V c Z). Ac c c c M, v

    (1975) c c Lb, g b v Q bc Mg .

    46 G (2000) 633 F c M.47 Nc b B (1999) 84 : A Ncbg b

    I g M. D A T M S-bc c g U b.V b R c Mv Jgb g . C. c S (1982) 9: W- c Rg b g , M Nc-b I g b R , bbc Exg , b A M c . (. . .) [] c ggccc bg Vcg c, S Ebg Rg I g Rg-gcc, S bbcb Uc c Gb I W Vg G gb W O b.

    48 C. b S. 78.49 Nc G (2001) 643.50 C. Ag b B b A. 47.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    75/309

    64 kapitel zwei

    c Ncg.51 Scc U, b c R c,c-c Pg cb v-c ( cc gc), c c g Tx. D Vc, M -, g c bg v K .52

    D Vg Ex v Mc Jbc c c Hbc Bb, bc c bbc L. Mc Sc b-bc Tx b M g v.53

    V A , fg c g F-cg, B Mg J vg-bc: M A (b. A) J. E Rg, G cg bc Dg G-c , Mg b. D Ac A v b P v Ax 54 f c b K. Kc Bg gc T V

    M M A I:

    D M T c c. D M, bg Eb v Ggcc, b-c T g , bc P H-b, Vg V v vg W, P

    51 H (1987) 1 c Bg R v c ; c. bc-g E b F (1998) 50.5760.

    52 B (1959) 78 vc Dg, cb: I c g -E g vv I. I g. B c , v b - c g b ccc gc cc. Fg g g g .

    53 C. Fb (2003) 710, .. G. Sc E.E. Ubc v.C. c Rb (1996) 13132, L. Gbg, On Jewish Law and Lore, P- 1955, 63, : T J c c, c bcb I bbc bc bbc . C. T g c S (2009).

    54 I P M g c D v gccM v B v P : M b M bc Dg (B S) gc (Gg. 5859); M- gc, M gb (P. 162): c. S. 175.179.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    76/309

    mythenloses rmertum, mythenloses judentum 65

    M Sbvgg bc. Acc Bb E H g M, c G K T W - gg-

    g gc . (. . .) Wc Monotheismus , v M.55

    P c Mx Wb Ab J I c Mbg gc:

    D Q G c b Vg g- Bgg G Bc c c Egc v g Tg: bb, b A, b b -

    . Ac b E c G b J. E bc Egg b Eg Sg g c Fg . S b, c ggc g Fg, c Ogg, (V, A) G (D) g c G . B J b g Uc c b, v Ag , Gg ggb, Bg, W c ; v c Mb-g, Tg .56

    D Ac, Mg c S bg, b. c Ebg c M Kg v vc cVg g b, c c Fg -c M-V. Dc, Bg Mg A L cGc vb ( .B. Ag K. Kc

    55 Kc (2004) 89; Kc Bcbg c M g J Bcbg gcc Mg (c. b K. 1.3).

    56 Wb (1921) 148 c b. 241: D cG Mbg J. J vg M-g, b vg g gc Kg g M Tg, D c. Ib I, c v , B gc J c b c gg, bb, b v G bb, c cc P g, Og c D-b gb K Q M c b, c O b c Bg G Wcg. Wb c Fg, Hbc Bb M , b v g c Mbg. D IHWH Ac g c (Dv (2005)), Wb c.

  • 7/28/2019 (Supplements to the Journal for the Study of Judaism 145) Ren Bloch-Moses und der Mythos_ Die Auseinanderset

    77/309

    66 kapitel zwei

    bg), c c K M-g bc . D P P Mg , , c H.G. Rv M. F-b bg gg b, c c F-gg c T Ag.57 E cVg c M g ( c v gc M Gbgg).58 Mc Ebg Gc Bgg


Recommended