8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

1/33

De adaptieve cellulaire

immuunrespons

De T-cel

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

2/33

Indeling immuunsysteem

• Humoraal versus cellulair

• Aangeboren (innate) versus verworven (adaptive)

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

3/33

Hoofdrolspelers cellulaire

immuunrespons• Dendritische cellen• Monocyten / macrofagen• atural !iller cellen• "ranulocyten

•  T-cellen• a#ef • $%perienced• Memory Adaptive (verworven)

&nnate (aangeboren)

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

4/33

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

5/33

  -immuunrespons

$,ector fase

Doden van ge#nfecteerde cellen Activeren andere cellen(hulp geven)

peci.e! 0le%ibel "eheugen

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

6/33

e -ce geme eer eimmuunrespons

Dendritische cel 1 Antigeen presentatie

 T-cel1 activatie

Dendritische cel 1Antigeen opname enprocessing

 T-cel1 $,ector functie

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

7/33

de T-cel• 2ymfocyt3 beenmerg -4thymus-4periferie

• 5eer speci.e!e her!enning antigeen via T-cel receptor

• Antigeen1 eiwit-fragment van virus/bacterie/parasiet

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

8/33

Major Histocompatibility

Comple!humaan"Human #eu$ocyte Antigen-comple)

α1

α2

'resentatie van stu!6es eiwit (peptides) aan T-cellen

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

9/33

Major histocompatibilitycomple !MHC) Humaan " Humane

#eu$ocyten Antigenen !H#A)

• $en groep genen die codeert voor moleculen die

bi6dragen aan de presentatie van antigenen aan T-cellen

• lasse 71 Aanwe8ig op iedere !ernhoudende cel• lasse 91 Alleen aanwe8ig op professionele antigeen

presenterende cellen (Dendritische cellen/ *-

cellen/monocyten

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

10/33

Antigen upta$eand processing

0ig :;7<

Afbre!en eiwitten tot peptides

'eptides binden aan MH+

MH+ = peptide naar hetcel oppervla!

>irale infectie+&D

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

11/33

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

12/33

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

13/33

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

14/33

De T-cel gemedieerde immuunrespons

Antigeen presentatie en activatie

ntigeen opname en processing

$,ector fase

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

15/33

&en T cel 'scant( dendritische cellen

op oe$ naar een

'vreemd*gevaarlij$( MHC-peptidecomple

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

16/33

T-cell subsets• +ytoto%ische T-cellen (+D=)

• Helper T cellen (+DB=)•  Th7•  Th9•  Th7C

• egulatoire T-cellen (+DB=+D9E= 0o%':=)

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

17/33

CD + cluster of di,erentiation• aamgeving van eiwitten in en op cellen van het

immuunsysteem• +D: F onderdeel van T+ comple%• +D9E F &2-9 receptor

• Meer dan :GG +D moleculen• peci.e! voor celli6n of speci.e! celtype• &ndicatie voor status van een cel (geactiveerd/memory etc;)• Detectie mbv monoclonale antisto,en

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

18/33

T-cell subsets !CD,%)

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

19/33

T cellen

•  T cel receptor (signaal 7)

• +o-receptor• +DB 1 MH+ !lasse && (T-helper)

• +D 1 MH+ !lasse & (cytoto%ische T cel)

• +o-stimulatie receptoren (signaal 9)3 alleen

CD

TC.

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

20/33

$en na#eve T cel heeft signaal 7

en 9 nodig voor activatie

Multiple myelomaManipulatie immuunrespon

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

21/33

$en e,ector T cel heeftvoldoende aan signaal 7

(MH+=peptide)

Cyto$ine productie

De T-cel gemedieerde immuunrespons

 Antigeen presentatie en activatie

 Antigeen opname en processing

Effector fase

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

22/33

T helper cellen

!CD%)

0ig ;:<

Hulp 1+el-cel contact

activeren macrofagen/A'+opreguleren costimulatie moleculen

'roductie van cyto!ines

 Th7 vs Th9

H&>

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

23/33

T helper / versus T

helper 0

'' 0ig ;9

&0-γ 

 T0-α&2-79

&2-B

&2-E&2-7G

2epra

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

24/33

e ce geme eer e

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

25/33

e -ce geme eer eimmuunrespons

Antigeen presentatie en activatie

ntigeen opname en processing

$,ector fase

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

26/33

Cytotoische T-cel !CD1%)

0ig ;:<

$,ector moleculen1'erforine / gran8yme /0as ligand

&nduceren apoptose in target cel

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

27/33

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

28/33

T-cel activatie

7; Antigeen gepresenteerd in de conte%t van MH+(H2A)

9; Her!enning via T cel receptor (signaal 7)

:; +o-stimulatie door professionele A'+ (signaal 9)

B; >ernietigen pathogene cel/organsime direct (+TI) of indirect(cyto!ine productie)

E; &n stand houden van memory pool

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

29/33

2.A3 43

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

30/33

5igure /-6De aangeboren immuunrespons

e -ce geme eer e

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

31/33

e -ce geme eer eimmuunrespons

Antigeen presentatie en activatie

ntigeen opname en processing

$,ector fase

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

32/33

Major histocompatibilitycomple !MHC)

Humaan " Humane #eu$ocyten Antigenen !H#A)

• $en groep genen die codeert voor moleculen die

bi6dragen aan de presentatie van antigenen aan T-cellen

• MH+ !lasse &

MH+ !lasse &&

• 'resentatie van stu!6es eiwit (peptides) aan T-cellen

8/16/2019 Thema 5 T-cellen HC.pptx

33/33

$en na#eve T cel heeft signaal 7 en 9 nodig

voor activatie