+ All Categories
Home > Documents > TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum...

TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum...

Date post: 08-Mar-2020
Category:
Upload: others
View: 1 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
4
Hmasawnna Thar Vol - 34/86 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________
Transcript
Page 1: TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum Thar hi VAWISUN THUPUI Tleirawlin iengtin am a um dan sukthieng thei a ta? I thu

Hmasawnna Thar Vol - 34/86 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy

TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY)

Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Page 2: TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum Thar hi VAWISUN THUPUI Tleirawlin iengtin am a um dan sukthieng thei a ta? I thu

Hmasawnna Thar2 TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019ZIRTAWPNI (FRIDAY) ARTICLE/HEALTH & EMPLOYMENT NEWS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor Joseph Joute: Co-Editor : Asst. Editorlalsansuok pulamte :Sports lalruotlien dulien: Computer AssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at M/s Express Standard Offset Printers, PKT Street, Central Lamka Churachandpur, Manipur.

Editorial

Kum Thar hi

VAWISUN THUPUITleirawlin iengtin am a um dan sukthieng thei a ta? I thu ang peia a um dan chu veng\hain, Ka lungril po po hin ka zawng che a, Aw, i thupekhai ka fehm-angsan chu phal lul naw rawh. -SAM 119: 9-10

A hmasa takin \hahnemngai taka ei chanchinbu Hmasawnna Thar laa tiemtuhai pop o kum that chibai vochuom ka hung buk seng cheu. Kum thar hin kum hlui neka malsawmna tam lema vur seng ding cheu le hriselna \ha lema inthuoma \huoi seng ding cheuin ditsakna kan hlan bawk cheu. Kum bula inthawka ei hriet seng dinga \ha le ditum chu, mal-sawmna le hlawtlingna ei chang theina ding chun ei thaw thei ve tawk thaw dingin ei Pathienin a mi phut a nih ti hi a nih. Hi lei hin mani sin le lohma sengah ei thaw thei ve tawk hi chu ei thaw ve ding a nih. Ei thaw ve thei tawk ei thaw naw chun malsawmna le hlawtlingna ei tihai hi ei dawngnaw ding le ei hmu lo ding an nih. Malsawmna le hlawtlingna hai hi a thlawnin vana inthawk hung tla thla ngai naw nih. Malsawmna ding le hlawtlingna ding chun ei thei tawk ei thaw hi ei Pathienin a mi phut a nih. In-thawina nekin thuawi hi a \ha lem ti a ni bawk leiin, malsawmna le hlawtlingna ei chang theina dingin ei Pathien mi phut ve, a thu hi awi phawt el ding a nih. Kum hlui a liem a, kum thar January 4, 2019 ei lo chuongkai nawk der ta a nih. Kum thar hin iem a min tlun ding ti ngaituo der lovin mi tam tak chun ei lawm ve satlie hlak a, hmatienga thil thaw ding induong lawk an neinaw leiin an hlimna le an lawm-na khawm hun sawtnawte sungin a thamral el nawk hlak. Kum thar hin thil thar le thil \ha a hung her suok el ngai naw a, vangduoina, buoina le harsatna hai khawm a hung her dawk el chuong naw bawk. December thla a liem a; January thla a hung her suok lei ela lawm ringawt el ding a ni nawh. Ei lawmna ding chu ei ni siem ding, ei ni thaw ding le ngaituo ding a nih. Ei hlimna ding, ei lawmna ding, ei hlawtlingna ding le malsawmna ei dawng dinghai hrim hrim chu ei ni sengin ei siem le induong hmasa a \ul a nih. Hieng thil hai popo ei hmu a, ei chang theina ding chun thaw dam, inrimpui le sawlpui dam a \ul hlak. Ei hmakhuo thil ding chu mi han mi thaw pek ngai naw ni hai a, ei ni sengin ei remruot, ei induong le ei thaw a \ul a nih. thaw nei der lova hlawtlingna chang thei a ni nawh. Chuong ang bawk chun thaw nei der lova malsawmna dawng thei a ni nawh. Thaw nei hmasa a \ul a nih. Kum thar hin ngaituona thar, lungril thar, tai-makna thar, tumruna thar le tuorselna thar hai mi pe sienla; chu dungzuia hma ei lak a, thil ei thaw a ni phawt chun malsawmna le hlawtlingna hai chu mi-hai ta chau ni lovin ei nita ngei a hung inchang thei ding a nih. Kum a hung thar anga ei ngaituona, ei lungril le thil thaw nuom dan hai a danglam chuong naw chun kum hluia ei um dan ang tho khan kum tharah khawm hin ei hung um ding a nih. Kum a hung thar ang bawka ei danglam ve a \ul a nih. Pa-thien thil le khawvel thil haiah khawm ei danglam ding a nih. danglamna a um naw chunk um tharin umzie neinaw nih. Hmasawnna ding le changkangna ding chun danglamna ei nei a \ul a nih. Kum thar hi hmang \angkai ei nuom chun ei danglam ngei ngei a \ul a nih. Mitinin ei hriet dinga pawimaw bek bek chu kum hlui nekin kum thar hi a nih. Kum hlui chu a fe ;liem ta a, a ni ding angang a nizo vawng tah. Kum thar hun \ha a lan hawng a nih. A hmaa mi thabo ei lo ni chun mi taima ni tum ei tiu a, a hmaa mi suol ei lo ni chun mi \ha ni tum seng ei tiu. Hun \ha ei nei sunga ei insiem \ha naw chun an sir ding le a dawk ding chu mani seng ei ni ding a nih. Hun \ha ei nei lai hi ei vangnei lai a nih. Hun pop o laia a hlu tak chu tuta hun ei tawng mek hi a nih. Tuta ei hun tawng mek hi a thlawna ei infe liemtir el nawna dingin insiem \hatna le insiem danglamnain hmang seng ei tiu. Tuta kum thara inthawka insuiletin, kum ei hmangral tahai, ei thawsuokhai, ei harsatna tuokhai, ei hlawtling dan le ei nunphung danglam tak dan hai hi an ang tawl naw hle ring a um. Amiruokchu, Pathienin inang seng thil a mi pek pakhat a um a, chu chu “Hringna” a nih. Hringna hi a hlu em em a, inchawk thei lo a nih. Inchawk thei nisienla chu mi hausa han inchawng an ta, mi rethei, an chaw-zo lo hai hi chu mi hmusit hleng an tih. Amiruok-chu, hringna thuah hin chu angkhat seng ei ni a, an hmusit thei ding bik ei um der nawh. Kum thar 2019 la hmu phak le khawvela damlai ni la hmang mek hai hin kum thar hlutzie hi chik takin ngaituong ei tiu. Hmang khawlo ding chi a ni nawh. Mihriem hi ei thi pha chun hmangtlak lo le thil tirdakum chau ei hung ni hlak.

KUMTHAR CHIBAI BUKNA1st January, 2019

Hun tha mi pea kum thar min chuongkai tirtu ei Lalpa Isu Khrista hmingin Hmar mipui po po kumthar chibai kan hung buk cheu. HPC(D) Manipur Region chun Khrismas le Kumthar thupuiin, “Inremna thu inleng raw seh” ti a lo thlang ta a, chu le inzawm chun HPC(D) Manipur Region chun Christmas Gift tiin thisen pekna (Blood Donation) dam, Khrismas Carol hai neiin, mirethei, riengvai, fahra, hmeithai le ruolbanlo hai lai rawngbawlna neiin hma a lak zing a. Hi hmal-akna hi sunzawm pei a ni theina ding le Kohran, Khawtlang, pawl le mimal, hnamtin le \awng\in hai karah inremna a um theina dingin \awng\aina-a lo hre seng dingin mitin ei infiel takmeu a nih.

HPC(D) Manipur Region aiin,

(L. SANGA HMAR) (ALAN HMAR) Defense Secretary & i/c Manipur Region Secretary, External Affairs HPC(D) HPC(D) Manipur Region General Headquarter: Sinlung General Headquarter: Sinlung LALPA MI |HANGPUI RAWH!

Odisha-a Lawng pil leia thi mi 9; 1 an hmang

PARADIP: Odisha a chun Ningani zan khan Ma-hanadi vadung-ah Lawng pakhat changsuolin tuiah a pil a, mi 9 ruong hmu le laksuok a nita a, pakhat a umna hriet loin a lan hmang. Chief Minister Naveen Patnaik chun hi Lawng changsuol leia thina tuok sungkuo hai kuomah zang-

nadawmna Rs. 4 lakh seng pek an ni ding thu a puong. Lawng pil leia thi hai lai hin nuhmei 2 le naupang kum 7-10 inkar mi ding 7 an \hang a, thina tuok hai hi Jagatsinghpur district-a Hasina village mi an nih. Hukitola hmuna Light House-a picnic fe, an hun-gkir tienga tuoksiet hi an tuok a nih.

V.K. TAWNA HIGHRecognised by Govt. of Manipur

No. 46/59/2016- SE (S)College Road, Vengnuam, New Lamka

Churachandpur, Manipur- 795128

Applications are invited from committed individual (s) who are passionate about teaching for the following posts:-1. Mathematics (1-post) : B.Sc. /Engineering/B.Com2. Science (1-Post) : B.Sc. preferably in Chemistry (Hons)3. Social Sc. ( 1-post) : Graduate preferably in Geography (Hons)4. English (1 post) : Graduate preferably in English (Hons)Handwritten applications and Bio-data can be submit-ted to the school from the 4th Jan- 9th Jan., 2019 during office hours. Contact No. 8413033272

Sd/- Headmistress(4,5,6)

Employment NewsHealth Department, Manipur hnuoiah hieng a hnuoia sinhai hi a ruok . Apply nuomhai chun Employment Ex-change Office haia ngaiven el ding a nih.1. Tutor posts-12 (UR-7, OBC(MP)-1, ST-1)2. Librarian posts -1(ST)3. LDC posts-1(UR)4. Stenographer Grade-III post-1 (UR)5. Driver (Light) posts-3 (UR-2, ST-1)6. Grade-IV/MTS posts- 32 (UR-17, OBC(M)-17, OBC (MP)-1, ST-10)7. Warden (Female) posts-3 (UR-2, ST-1)

Trainee Staff ditTrainee Staff dit a nih. Thiemna Graduate a ngai. Training zo pha Hmasawnna Thar thawktu dinga laklut ning a ta, hlaw bakah Journalist han State sawrkara ham\hatna an hmu thei ang ang hai a hmu ve thei dan ding buoipui pek ning a tih. Journalist han ham\hatna an hmu thei hai lai pension, medical assistance Rs.1,00,000/-, thina tuok huna \hangpuina Rs.2,00,000/- le Chief Ministergi Hakshelgi Tengbang hnuoia beneficiary card hai a \hangsa. Hnina a hnuoia hmingziek kuomah hin peklut thei a nih.

-Editor & Publisher,Hmasawnna Thar Daily.

New Year party-ah nuhmei pakhat kap hlumNEW DELHI: Delhi a chun New Year party hman-gna hunah nuhmei archi-tecture pakhat Archana Gupta chu Bihar-a JD(U) MLA hlui Raju Singh in a kap a, na taka a hliem leiin Vasant Kunj hospital panpui a ni a, sienkhawm a hliemna tuorzo loin Nin-gani zingkar khan a thi. Hi thil tlung le inzawm hin a kaptu Raju Singh le a driver hai chu man an ni a, Singh hi ni 7 sung po-lice custody-a la um phawt dingin Court in a chungthu a rel. New Year party hi South Delhi hmuna Mr

Singh farmhouse-a nei a ni a, Kum Thar lawmnaa Mr Singh in silai a kapnaah Archana Gupta hi a lu takah silaimu in a dengfuk nia hril a nih. Hi thil tlung le inzawm hin Police chun Mr Singh farmhouse a inthawk Ri-fles 2, Pistol pakhat le si-laimu 800 vel man a nih. Police thusuokin a

hril danin New year party hmang huna hin Mr Singh hi an rui hle a, a pistol keidawkin vantieng a kap a, a driver Hari Singh khaw-min rifle a kap bawk, vawi 8-10 vel silai hi an kap puok nia hril a ni a, Silai kap a ni huna hin Ms Gupta hi a ruol haileh lamna hmu-nah an lam a, chu huna Mr Singh in silai a kap vuong-suok chun Ms Gupta hi a lu takah a dengfuk a nih. Ms Archana Gupta pasal Vikas Gupta in com-plaint a pek dungzuiin Raju Singh chungah Police han FIR an file a nih.

LS Speaker in TDP member 12 le AIADMK members 7 a suspended

NEW DELHI: Lok Sabha Speaker Pi Sumitra Maha-jan chun Parliament Winter Session fe mekah inpui (Lok Sabha) in\hung a zawna ni 4 zet rorel thei loa an suk-buoi leiin Telugu Desam Party (TDP) members 12 le AIADMK member 7 hai chu Lok Sabha-a inthawk a suspended. Zanita Lok Sabha in\hung hi dar 12 khan risie siem a ni leiin sukchawl a ni a, hi zoa Inpui in\hung

\an nawk a ni hunah umdan mawilo thaw members sus-pended-a um hai hming hi a puonglang ta a nih. Suspended-a um hai lai hin AIADMK a inthawk V. Panneer Selvam, C. Gopal-akrishnan, R Gopalakrishnan hai bakah TDP a inthawk Jaydev Galla, Ashok Gajap-thi Raju, Ram Mohan Naidu, Narasimham Thota le J C Divakar Reddy hai an \hang. Hi zo hin zani zantieng dar 2 chena dingin Lok Sabha

in\hung hi sukchawl nawk a nih. AIADMK member hai hin Couvery Dam chunga dam bawl tum dodalnain risie an siem bakah TDP member hai chun Andhra Pradesh state special financial assistance pek an ngiet a, Speaker chun warning a pek a, sienkhawm warning peka an um hnung khawma risie an la siem zawm pei leia Inpui in\hung \hang thei lo dinga Speaker in a sus-pended an nih.

Cabinet in AP ST List modification

a pawmpuiNEW DELHI: Union Cabi-net meeting chun Arunachal Pradesh Scheduled Tribes list siem\hatna ding bill a pawmpui tah. Bill dungzui hin Arunachal Pradesh-a ST list a inthawk Abor tribe thaibo-a Adi tribe’ tia zieklut ding, “Khampti” ti an umnaw lei-in hi aiah “Tai Khamti” tia zieklut a ni ding a nih. Prime Minister Naren-dra Modi inrawina hnuoia Union Cabinet meeting huna hi thil hi pawmpui a ni a, Cabinet chun Arunachal Pradesh a ST list siem\hatna ding hin Consti-tution (Scheduled Tribes) Order, 1950 \henkhat suk-danglamna dingin Constitu-tion (Scheduled Tribes) Or-der (Amendment) Bill, 2018 phar dingin an pawmpui a nih. Bill thar dungzui hin Mishmi-Kaman (Miju Mishmi), Idu (Mishmi) le Taraon (Digaru Mishmi) hai chu tribe list-ah zieklutna ding bakah Mombaba aiin “Monpa, Memba, Sartang, Sajolong hai tribe a zieklut ding ti a nih. Chun, “any Naga tribe” ti aiah Nocte, Tangsa, Tutsa le Wancho tribes hai chu state ST list-a zieklut ding ti a nih.

Vur intawl leiin sipai pakhat thi, pakhat hliemSRINAGAR: Jammu and Kashmir-a Poonch district sunga Line of Control (LoC) bul lai vur intawl (Avalanche) a tlung leiin sipai pakhatin thina a tuok bakah pakhat dang a hliem. Vur hung intawl thut lei hin sipai pahni a vurkhum

a, inrang taka sansuokna sin thaw nghal a ni leiin sipai pahni hai hi sansuok anni a, sienkhawm sipai pakhat Lance Naik Sapan Mehra chu a hliemna tuorzo loin a thi a, pakhat dang hliemna tuok Lance Naik Hanaman Thappa chu hospital pan-

pui le enkawl mek a nih. February, 2016 khawm khan Siachen hmunah Vur intawl nasa tak a tlung leiin Junior Commissioned Of-ficer (JCO) pakhat le Ma-dras Regiment-a Jawan 9 a lo vurkhum ta bawk a nih.

Bulandshahar violence a mawphurtu taka intum Yogesh Raj man

NEW DELHI: December 3, 2018 nia Bulandshahr-a Siyana hmuna Bawng that dodalna nasa tak um huna Police Inspector Subodh Kumar Singh le tuolsung mi pakhat Sumit Kumar han thina an tuok phana le inzawma mawphurtu taka intum Bajrang Dal activist Yogesh Raj chu Police han an man tah. Mr Yogesh Raj hi buoina suksuoktu taka in-tum a ni a, buoina suok a inthawk man dinga Police han an zawng char char a ni a, zani hmasa zan khan Bulandshahr-a college bul lai Police han an man ta a nih.

Mr Raj hi Bajrang Dal Unit a Zila Sanyojak (dis-trict coordinator) a ni a, buoina suok huna le lung dengnaa khan a \hang ngei thu Police kuomah an pu-ong. Yogesh hi zanikhan Court hmaah inlangtir a nih. Raj man a ni le inzawm

hin Bulandshahr buoina le inzawma tuchena mi mana um chu 31 an tling tah. Police Officer Subodh Kumar kaptu taka intum taxi driver Prashant Nath khawm man a nita bakah Hrei-a Mr Singh beitu Kalua khawm man a nitah.

Hooda le Vora hai AJL case-ah bailPANCHKULA: Haryana Chief Minister Bhupinder Singh Hooda le senior Congress leader Motilal Vora hai chu Ningani khan CBI Court in Asso-ciated Journal Ltd (AJL) kuoma ram pekna (re-al-lotment of land) le inzaw-min bail-a suok a phal pek. AJL case hi kum 2005

a mi a nita a, Hooda le Vora hai hi bail bond Rs. 5

lakh ve vea baila an suok phal pek a nih tiin an law-yer Abhishek Rana chun a hril. Hooda le Vora bakah National Herald news-paper publisher Associ-ated Journals Ltd. (AJL) hai chungah CBI in chargesheet a lo file khum a nih.

Veteran Actor in BJP a zawm

NEW DELHI: Veteran actor Moushumi Chatterjee chun Nilaini khan BJP a zawm. Kum 70a upa Chat-terjee hi BJP General Sec-retary Kailash Vijayargiya, West Bengal incharge ni bawk in a lawmlut. Ms Chatterjee hi kum 2004 Lok Sabha Election a khan Congress ticket in Kolkata north-east seat-ah a lo ngir ta a, sienkhawm a tling zonaw a nih.

Bawng inrua intum leiin pasal pakhat vuok hlumARARIA: Bihar-a Ara-ria district a chun pasal kum 55 mi Kabul Miyan chu Bawng 300 vel inrutu nia intum le ringhlana leiin mipuiin hmawl le hmangruo dang dang hmangin an vuok a, a hliemna tuorzo loin a thi. Hi thil hi December 29, 2018 a kha Simarbani

village, Patna khawpuia in-thawk km. 300 vela hlana hmuna tlung a ni a, hi thil tlung lai video thlalak chu social media haiah nasa taka thedar a a ni a, chu taka in-thawk hi thil tlung hi hriet a hung um a nih. Mr Kabul Miyan hi vuok el chau ni loin a kekawr hai hlip pekin

hmawlin an vuok a, nuizat siemnain an hmang bawk nia hril a nih. Araria Sub-Divisional Police Officer KP Singh chun, Mr Kabul Miyan sawisak hlumtu hai hi ama hnam chanpui vek hai an ni thu a hril a, hi thil tlung le inzawm hin FIR registered a nih tiin a hril.

IPS Officer pathum inkaisangtirIMPHAL: Indian Po-lice Service (IPS) Officer pathum hai chu ADGP, IGP le SSP a inkaisangtir an nih. Shri Lupheng, IPS, (MA:1994) chu Additional Director General of Po-lice (ADGP) Super Time

Scale in Level 15 of the Pay matrix a inkaisangtir a ni a, Shri Lunsieh Kip-gen, IPS (MA:2001) chu Inspector General of Police (IGP) Super Time Scale in Level 14 of Pay Matrix a inkaisangtir a ni a, Shri Kamei Angam Romanus,

IPS (MA:2006) chu IPS Selection Grade Senior Scale in Level 13 of Pay Matrix a inkaisangtir a nih. Hi le inzawma Order hi December 31, 2018 khan insuo a ni a, an kaisangna hi January 1, 2019 a in-thawk a nih.

26th Sector AR han WY Rs.81 Lakh manhu an man

IMPHAL: Tengnoupal Battalion Assam Rifles, 26th Sector Assam Rifles han zani khan WY (world’s yours) mum 27, 000 Rs.81 lakh man ding vel chu mi pakhat

kuta inthawkin an man. PIB thusuok hril dan chun, zing dar 7am velin Khudengthabi Post-a mi han maruti car var Maruti 800 No. 02-B-3497 Moreh a inthawkin Imphal panin a hung ti an hriet leiin an lo a dap a. An dapnaa chun WY table 2.802 Kg ding vela rik Package pawl 135 an man tah a nih. Mana um pa chu Md Feroz, (40), s/o Mr Md Alimudin, r/o Muslim Nagar Mayai Leikai, Pumkot Minzang, Churachandpur, Manipur a nih a Police kutah pek suok an tah. (PNS)

Norway PM a hung inzin ding

NEW DELHI: Norway Prime Minister Erna Sorl-berg chu ni 3 sung cham dingin January 7, 2019 a in-thawk khin India ram hung inzin a tih. Solberg hin a cham sungin Raisina Dialogue le India-Norway Business Summit-ah thu hril a tih tiin Ministry of External Af-fairs (MEA) thusuok chun a hril. Chun, President Ram Nath Kovind le Vice Presi-dent M. Venkaiah Naidu hai bakah Prime Minister Narendra Modi le External Affairs minister Ms Sush-ma Swaraj khawm inhmu-pui bawk a tih.

Denmark-a Train Accident Leiin Mi 6 Thi COPENHAGEN: Ram changkang Denmark hai anga chu a tlung zen zen ta ngai nawh tia mi tinin inhnemna an ni ta laiin, ram changkang hmasa pawl tak Denmark ah kum 30 sunga Rel accident la rapthlak tak chu Nilaini khan a tlung a, mi 6 an thi a, 16 an hliem.Denmark TV2 puong dan chun, thuomhnaw phur Rel pakhatin passenger phur Rel a hung baw a, Odense City a inthawka hung passenger hai laia mi 6 an thia tamtak an hliem a nih tiin Danish Railways operator chun a hril. A hril dan chun zing dar

8am vel a nih a. Rel hai hi an pahni’n an speed a hrat em em a, hma zawna inhmai tuoka tlan ve ve an nih tiin a hril. TV-a an lang dan chun, thuomhnaw phur rail hin Beer, Carlsberg, Tarpaulin le thil dang dang a phur niin a hril. Accident tlung hi motor tlanna Road le Rel tlanna rail lampui intuokna lai tak a nih a. Danish Island (Zealand) le Funen inkara tlan a nih. Traffic iemani chen a chawk buoi a, road traffic hawng nawkin speed limit khawm 31 mph chauva intlantir an nih. (Reuters)

Page 3: TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum Thar hi VAWISUN THUPUI Tleirawlin iengtin am a um dan sukthieng thei a ta? I thu

US President Donald Trump-in Modi a DeusawW A S H I N G T O N : A lungril a baua pai le a nuom nuom hril pur pur hlak, US President Donald Trump chun, India Prime Minister Narendra Modi chu Afghanistan ah ‘Library a hawng’ leiin a nuisawin a deusawa, iengkhawm \angkaina nei naw nih tiin a hril. H i t h u h i U S - i n Afghanistan a \hangpuina \angkai lova a hriet leia suktawp, sipaihai khawm 14, 000 a zatve a hnuk dawkna chu iengangin \hangpuina pe inla khawm \angkaipui naw nih hai a tina a nih. India chun Afghanistan intungdingna dingin US 3 billion \hangpui an tiem a nih.

President Trump chun, “Modi chun Afghanistan ah Library bawl dingin a mi ti a mi ti hlak a. Chu umzie chu in hriet am? Darkar nga vel hun va hmang ang chauh a nih. A ram mihai chun, kan lawm ie tiin lawmthu an hril el thei, anachu, an sawr \angkaina ding a um nawh” tiin a hril. Pr ime Minis ter Modi

hin 2015 khan Afghanistan Parliament building chu a hawngpui a, India \hang-puinaa bawl a nih. Modi chun Afghan \halaihai silai chawia helpawl an lut el nawna dingin luthluok hrietna le kut thiem thil inchukna tieng \halaihai ‘empower’ a tum thu a hril a. Chu thil chu bawzui pei a tuma chu Taliban helpawlhai leiin a la harsa deu a nih.

Helpawlin an suksiet mek zing Afghanistan hi UNO khawmin theitawpin tungding a lo tum tah a. US khawmin ama puolin tungding tumin a bei thar nawk a. Chu kawnga chun beiseina nei insangtak chu India a nih a. Afghanistan \hangpui nuom tak khawm a nih bawk. A m i r u o k h c u , Afghanistan-a India thil thawhai reng reng chu a dotu le kaltu dingin Pakistan a lo um a, chu chu hmasawnna ding a sukhrat naw pha a nih. Pakistan chun direct-in India chungah kut a thlakin phuba a lak thei si nawh, a dodal theina hnaitak chu Afghanistan-a India thilthaw lo sukbuoi a nih.(Reuters)

Hmasawnna TharEstd. 1984

TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY)GAS NEWSAgency : KIM JOEBooking : 1st. dec., 2018 to 31st. dec., 2018 delivery :04-01-2019 (FrI) Time :10AM - 12:30Stock :306 @ ` 812(bring exact changes)

Agency : SASBooking :9th. nOV. , 2018 to 4th deC., 2018delivery :04-01-2019 (FrI) Time : 9AM - till stockstOCK : 306 @rate:Rs. 812/-

BUNGMUAL INDANE GV Booking: 28 Sept to 6 Oct Delivery: 4/1/2019 Time:9:30am - 12pm Stock: 306

Sir James Songrolal Songate Life Tribute ConcertCCPUR: Presbytery Kris-tian |halai Pawl le Presby-tery Musical Committee, Saikawt Presbytery, Evan-gelical Free Church of India huoihawtnain Janu-ary 4, 2018, 5:30PM hin EFCI Sielmat Biekin (New Building)-ah “Life Tribute to a legend: Sir James Son-grolal Songate” Concert um a tih. Hi huna hin Chief Guest in Pi Thang\hatling Sinate \hang a tih. Tribute Concert huna hin Mr James Pakhuon-gte; Mr Joseph Pakhuon-gte; Rengkai Male Voice (EFCI); Sielmat Male Voice (K|P, EFCI); Gos-pel Singers (Saidan); EBC

Central Choir; EOC Cen-tral Choir; ZPYF Choir (Zou Synod); ICI Cen-tral Choir, Blessed Choir, Saikawt Presbytery Choir, EFCI; Nehemia Prayer Team Choir le AG Central Choir, Manipur Hill Dis-trict haia inthawk le PK|P Saikawt Presbytery EFCI haia inthawk hla mawi tak tak ngaithlak ning a tih. Hun hmang sung hin Pu James Songrolal Son-gate chanchin tawi Pu Lalthangsung Intoate in hril a ta, Rev. Lalhmingthang Famhoite (Presby. Supdt., EFCI) in Silent prayer le Sir James sunghai ta dinga \awng\aipekna hun hmang a ta, Pu Bobby R. Songate,

s/o (L) James Songrolal Songate-a inthawk le Chief Guest a inthawk thuhril ngaithlak ni bawk a tih. Tribute concert hi Mr Lalhuolhim F. Tusing le Miss Jane Lalenkim han kei\huoi an ta, Upa Dr Saidokhum, Local Chair-man, EFCI Sielmat in invo-cation le welcome Address T/Upa PC Lalrawngbawl (Vic-Chairman, PMC) in hril a ta, presentation hun Upa Hmingchunghnung, Chairman, PMC in hmang a ta, T/Upa Lalruotlien Sinate, Chairman, PK|P in vote of thanks hril a ta, Pastor Lalngailien Hmar in hun khar \awng\aina nei a tih.

Total Shutdown thaw an tum; motor service seng dingin Order

IMPHAL: Manipur a helpawl group tum tum han PM, Narendra Modi Ma-nipur-a a hung inzin ding dodalnain total shutdown an thaw ding thu an pu-onglang. United Peoples’ Revolutionary Front of Manipur (UPRFM) chun vawituk zing dar 6 a in-thawk zan dar 6 chen, dark-ar 12 sung total shutdown an thaw ding niin thusuok an siem. Chun, Coordina-

tion Committee (CorCom) chun vawituk zing dar 1 a inthawk PM in Manipur a suoksan nawk hmakhat to-tal shutdown an thaw ding thu an puonglang. Maoist Communist Party of Mani-pur (MCPM) khawma PM Manipur hung inzin ding hi an boycott ding thu an pu-onglang. Hieng laizing hin PM Modi Imphal a hung inzin ding le inzawma Shutdown

thaw thaw tum an um le inzawmin Transport De-partment chun January 3, 2019 khan order insuoin public transport motor hai chu an motor hai service seng dingin an hriettir a. shutdown leia motor ser-vice lo hai chu MV Act, 1988 hnuoiah action lak ning a tih tiin Commis-sioner (Transport)-cum-Chairman/STA, Manipur chun Order an suo.

Jan 8 & 9 haiah General Strike a um ding

IMPHAL: Central Trade Unions chun January 8&9, 2019 khin India ram pum-puiah General Strike thaw an tum. General Strike hi sawrkar thlungpui kuoma thil ngen chi tum tum an neihai sukpuitling dinga nawrnaa nei an tum a nih. Hi General Strike hi Co-ordinating Body of Trade Union Manipur (TUM) khawmin thlawp an tih tiin Mr L.Sotinkumar, Chair-

man, Trade Union Manipur (TUM) chun zani hmasaa Thoubal Wangmataba hmuna AITU, Manipur Branch inkhawmpuia thu a hril huna a hrillang. An thil ngenhai lai 7th Pay, Adhoc/Officiating/Casual/MR hai sin suknghet pek ding, Minimum wages rate siem fel le National High-way Protection Force indin ding tihai a \hangsa niin L.Sotinkumar chun a hril.

Paukhanlian a thisaa hmuCCPUR: December 2, 2018 chawhnung dar 2:30 vela Pulsar Bike-a G. Bualjang khuoa fe Mr Paukhanlian (35), s/o Lamkhansuan of Lungthul (T) chu December 31, 2018 zingkar 10:00AM vel khan Lungthul (T) le G. Bualzang khuo inkarah a thisaa hmu a nih. A ruong hi Singn-gat Health & Wellness Centre-ah Doctor le Police han Postmortem an thaw hnungin a ruong hi a sung-hai kuta pekdawk a nih. Singngat Police Station hi

thina le inzawm hin UD No.2/2018 SGT-PS u/s 174 Cr.PC an zieklut. Thu dawngnain a hril danin Paukhanlian hi a hmai a hliem a, a nakawr-ah thisen a suok bawk a, a chu-ongna Bike umnaa intahwk metres 600 vela hlaa a ru-ong hi hmu a ni a, a thi dana hin Police khawmin ringh-lana an nei a, sienkhawm post-mortem result suok hma chu bike eksiden leia thi am annawleh mi sawi-sak hlum ti an hril ngam hri nawh.

Town Hall tieng an insawn

CCPUR: Mrs Rothieng-hlim, Executive Officer (Town) le staff han kum khat chuong Tuibong a ADC/CCPur Office \hang-sana sin an thaw hnungin T. Paukhanlian, Chairman, ADCC ditna angin zanita inthawk khan staff han Town office, Tipaimukh Road, Hiangtam Lamka hmuna insawntungin Janu-ary 4, 2019 a inthawk Town hall hmunah sin an thaw \an ta ding a nih. Hi lei hin Town Depart-ment le inzawma thaw ding nei (Trade licence etc) nei han Town Office tieng pan lem ta ding a nih.

Lampui inkhur-na hai vur

CCPUR: T. Paukhanlian, Chairman, ADC, CCPur hmakannain ADC, CCPur chun December 26, 2018 a inthawk khan Tuibong, CCPur a intahwk Tiddim Road dung main road siet zuolna hmun (pot holes) haiah lungnawi sungna sin an thaw. ADC in Commu-nity Service le Kum thar 2019 thilpek anga lampui inkhurna hmun hai hrukna sin hi an thaw a nih. Zanikhan Tiddim Road, CCPur Police Sta-tion bul laia lampui inkhur-na haiah lungawi (ballu single) an sung.

PTC meeting suk-buoi tum mi 3 manCCPUR: December 31, 2018, 12:30PM vela PTC CWC in PTC GHQ Office-ah meeting an nei lai mi pathumin va suk-buoi an tum a, meeting sukbuoi tum mi 3- Sut-khankhual @ Zomi (26) s/o M.Khamsuangin of Vaalveng, New Lamka; Khaiminlun Munluah @ Calvin Zomi (24) s/o Jam-khenmang of Tangnuam le Mangkholian Guite (32) s/o Liansuanthang of Simveng hai chu Police han an chu-ongna motor Scorpio (No.MZ 01E 2188), thingher, Chem leh an man. Mana um hai hi Janu-ary 1, 2019 khan Chief Ju-dicial Magistrate (CJM), CCPur hmaah inlangtir an ni a, Court chun Jan. 7, 2019 chen Police Custo-dy-a la um phawt dingin a rel. Mi pathum hai hi Police han FIR No.137 (12) 2018 CCP-PS u/s 447/307/511/34 IPC an registered khum.

PTC le YPA GHQ in tiemchin umlo shutdown thaw an tum

CCPUR: Young Paite As-sociation (YPA) GHQ Gen-eral Secretary that tumna le inzawma inrawlna nei hai January 6, 2019 chena man le hremna pe dinga Mani-pur Chief Minister kuomah December 20, 2018 a Ul-timatum an lo pek ta a. January 6, 2019 chenah sawrkar tienga inthawk hmalakna iengkhawm hmu a ninaw chun January 7,

2019 a zingkar 5:00AM a inthawk tiemchin um loin Shutdown an thaw ding thu Paite Tribe Council (PTC) GHQ le YPA GHQ chun thusuok an siem. Sawrkar tienga inthawk iengkhawm thuchieng a umnaw leia shutdown an lo thaw chun mipui hai hrethiem dingin PTC le YPA GHQ chun ngenna an siem.

NEWS TOMkiMCHANCHIN LAKTAWIExam \hul a nih

IMPHAL: Manipur Uni-versity hnuoia vawisuna BA/B.Sc/BSW/BTT/BFT 3rd Semester Examinations, 2019 chu \hul (Pospone) a ni a, hi exam hi January 23, 2019 10AM to 1PM inkar sunga nei lem ning a tih tiin zanikhan Controller of Ex-aminations, i/c A.Narayan Singh chun inhriettirna an suo. January 23, 2019 a exam ding title hi Regional Development (NE)/Funda-mentals of Computer ti a nih.

YPA Ngathal Unit Office hawng

CCPUR: Rs. 2,30,400 senga bawl YPA Ngathal Unit Office chu zanikhan H. Chinmuanthang, Vice President, YPA Ngathal Unite in a hawng. Office hi Mahajon Ngulkhanthang in a ram sunga an bawl tir a nih.

MCS, MPS, SDC le MSS sin lakna a um dingIMPHAL: Manipur sawrkar chun MCS-II posts 15 (UR-9, ST-5, OBC(M)- 1), MPS-II posts 15 (UR-8, ST-4, OBC(M)-1, SC-1), MFS-III posts 15 (UR-9, ST-4, OBC(M)-2), SDC posts 15 (UR-7, ST-5, OBC (M)-1 le SC-1) le

MSS-V posts 10 (UR-4, ST-4, OBC(M)-2) lakna nei nawk dingin thutlukna a siem fel tah. Hieng sin ruokhai hi Manipur Pub-lic Service Commission (MPSC) fe thlenga lak ning a tih. Tuta inthawk hun sawtnawte hnungah

MPSC chun hieng ang sin ruokhai lakna ding Notifi-cation a hung insuo vat ta ding niin ei thu dawngna chun a hril. State sawrkar chun a chunga sin ruokhai lakna nei dingin zanikhan MPSC chu ziek neiin inhri-ettirna a pek.

HSA CCPur JHQ in Screening nei

TUI|HAPHAI/CCPUR : January 3, 2019 khan HSA Churachandpur Joint Headquarter chun naupang chawmna pek dinga hma a lak mekna le inzawmin Naupang chawmna hnitu \hahnemtawk tak an hmupui a, naupang hai hi an nu/pa/pi/pu han an hung \huoi tawl an nih. Chawmna hnitu naupang inchuklaihai popo HSA CC-Pur JHQ chun sum harsatna leiin a chawm vawng seng-naw ding leia Screening hi nei a nih. Naupang chawmna hnitu mi 40 um hai lai mi paruk (6) hai chu screening huna

hin an inlang a, a dang hai chu a bat a bat a inhmupui an nih. Hi interview neina result chu Tarik 8 January 2019 hin suksuok ning a ta, Naupang Sawmkhat vel bek chawm dingin HSA Ccpur JHQ chu \hang la in a san mar nasa hle. Hieng ei ram, hnam, khawtlang \huoitu la hung ni dinghai Siem puitling hi HSA thiltum ani ang hrimin theitawp a suona a kut lo rawl nuom le \hangpui nuomtu ta ding chun HSA CCPur JHQ tieng biekpaw thei zing a nih tiin HSA CCPur JHQ \huoitu hai chun an hril.

Khawtlang hmasawnna ding chu Education chau a nih: Th RadheshyamIMPHAL: Education Minister Mr. Thokchom Radheshyam chun, khawt-lang hmasawnna \ha chu naupang lekha inchukna education ah takna a um a, quality education a um pha le chau khawtlang ah hmasawnna tak tak a tlung hlak, tiin a hril a. Tuta sawrkar ngaipawimaw tak chu education le health a nih, tiin a hril. “Naupang te te le \halai, hmatienga khawt-lang ban le ram le hnam tungdintu dinghai educat-ed an nih phat leh chuah hmatienga dinga Ban

\ha tak siem thei ni chau a nih” tiin a hril a. Minister chun exam ding hun bi le routine le thil dang dang, an dik lohai social media hai thedar tah lo dingin a ngen.

A hril pei dan chun, BSEM hnuoia question siemtu dingin private tu-ition thaw hlakhai chu hmang an nih tah naw ding thu a hril a. Panel of Exminers dingin BOSEM

chun Examiner competent tak tak a hmang ta ding thu a hril a. Private Centre po po khawm Board Centre-a inchangtir vawng dingin rel niin a hril. Manipur a sawrkar school hai harsatna tlang-pui hrilin, tuhin chu mipui-in tlawm tlawmin sawrkar school hai an hung ring \an ta a. Student admission thaw khawm an tam sawt ta a. Heirok ah ringawt khawm 300 nekin an tam tah niin a hril. Academic session 2019-2020 hma ngeiin school 247 hai an rengin

school dang dang leh hmet kawp vawng an ni ta ding thu a hril a. Hmangruo \halem le inchukna \halem naupangin an neina ding thaw niin a hril. Minister chun sawrkar school hai overall result Matric le HS a \ha naw thei taluo leia inzakum a ti thu a hril a. Sawrkar chun naupang po po school inkaitir vawng a tum a nih, tiin a hril a. An thiem am an thiem naw am school an kai hrim hrim theina dingin ‘Lairik Tamhallasi’ ti khawm CM in a bul a \anpui zie a hril. (DIPR)

Newspaper Hawkers hai khawm CMHT pek ni

vawng an tih: CM

IMPHAL: Chief Minister Mr N. Biren Singh chun, taksa hriselna inenkawlna kawngah Manipur state sawrkar hnuoia Rs. 2 Lakh chen damdawi a thlawna inenkawl theina dinga siem health insurance scheme Chief Minister-gi Hakshel-gi Tengban (CMHT) chu, sawrkar hrietpui newspaper semtu/zawrtu (accredited hawkers) hai khawm pek vawng ning an tih tiin a hril. Hi thu hi All Manipur Newspaper Sales’ and Dis-tributors’ Association han Khurai Nandeibam Leikai, Imphal East-a 34th Annual Function an neina huna a hril a ni a. Association ho-tuhai chu an pawla accred-ited member hai po hi ham\hatna an hmu ve ngei theina dingin an hming list indik-tak submit vat dingin a hril. Chief Minister Pu Biren Singh chun, “Newspaper hawker (semtuhai) hi an pawimaw em em a. Zing-kar inhma tak tak inthim lai inthawkin thlasik dei lai khawm mipuihai an hung thoa an tiem nghal thei ding

chanchinbu lo sem suok vawng tumin sin an lo thaw ta hlak a. “Tlan kuolna ding a tam leiin sawl khawm an sawl a nih. Chuonga an tlan kuol velnaa chun ac-cident khawm tuok thei a ni a. Chuleiin, Hawkers hai khawm an damnaw chau ni lo accident dam an lo tuok pal khawma a thlawna an inenkawl theina dingin CMHT hi an nei ngei a \ha a nih” tiin a hril. CM chun, CMHT chauh hi ni lovin, sawrkar chun Hawkers hai ta ding bikin, hi Association a \hanghai po ta dingin Pen-sion Scheme khawm siem pei a la tum a ni a. Mani sin \ha taka thawtu ta ding chun ieng hunah khawm malsawmna a um hlak niin a hril. Hawker hai hi ni tina mipui rawngbawltu an ni-zie a hril a. Kum intluonin ‘mipui rawng an bawl’ niin a hril. Newspaper semtu ve tho Truck driver hai khawm an hringna a risky zie a hril a. Abikin National Highway haia Truck driver hai hringnun chu vawi tam-tak \iumah an um hlak leiin CMHT an nei ve ngei a \ha a nih, tiin a hril. Chief Minister chun a sawrkar thiltum tak chu fakruk hlepruk (corruption) sukbo a ni a. Hi lei hin miretheihai dawmkawng-na ding ‘human oriented’ scheme chi hran hran sawrkarin a siem thu a hril a. Kum 10-15 hnungah chu danglamna nasatak um tang a tih, tiin a hril. (DIPR)

MPCC-in PM Narendra Modi thu 13 an Indawn

IMPHAL: Manipur Pradesh Congress Commit-tee (MPCC) chun Jan. 4-a Prime Minister Narendra Modi a hung inzina ding le inzawmin, a hmu ngei ding le a dawn dingin newspaper haia advertisement chen thawin, zawna 13 khir tak tak dawn dingin an indawn. Chief Minister hlui le Congress Legislature Part leader Pu Okram Ibobi Singh chun zani khan press conference neiin, Prime Minister hung inzin chu a lo welcome zing laiin a sawrkarin sukpuitling dinga a ti thilhai ieng leia sukpuitling lova la um zing am? tihai le a dang dang open question siemin an dawn. An zawna \henkhat chu; 2017 Assembly election ah 7th Pay pek i tiem a, tuhin iem a ang tah? BJP chun

kum tin sin thar nuoi khat le sing nga (1.5 lakh) siem zie ding a ti a, khawlam sin-hai chu? Manipur Special Category Status nina i lak dawk a, hmasawnna dingin a aiah iem thaw i tum? National Sports Uni-versity indin ding i tih a, a thu mei meia Manipur mihai hlem i mi tum a nih? Look East Policy chu Act East Policy tiin i thlak a, iem a next development sin ding? Kum tamtak NSCN (IM) hai political problem hi sukveng tak tak i nuom am, a hming mei mei poli-tics leia inhnelpui mei mei i tum? PM in project a hawng-hai po po hi Congress sawrkar kum 15 an lal sun-ga a lo bawlhai an ni a. BJP sawrkarin kum 2-4 sung chauvin project thar hawng ding zofel hman naw nih,

hming \hatna inchu mei mei a nih, tiin a hril bawk. “I sawrkarin lamlien siemna dingin Rs. 22, 000 crore pek i tiem a, khaw-lam lampuihai chu? Feb. 25, 2017 khan, Langjing ah Congress-in kum 15 sunga a thaw thla 15 sunga thaw vawng in tiem a. Thla 15 sungin ieng iem in thaw tah a? tiin an dawn bawk. “In BJP sawrkar chu India sawrkar corrupted tak a la ni a. Hi hi a nih ‘Ni tha” (Acche din) i ti chu? A tak (physical) a hmasawnna hmu ding um si lo, Jiribam-Tupul Rail lampui iem a ta Rs. 4, 200 crore zetin kum 2 sung chauvin a pung a? Iem a ta December 2017 khan zofel thei an naw? Sungkuo tin kuomah Rs. 15 lakh pek dinga 2015-a i thutiem kha iem i law ta? tiin zawnahai a siem bawk. Pu Ibobi hril pei dan ch un, Moreh-a Integrated Check Post a hawng ding chu 70% chau zofel niin Dolaithabi Project zofel anga hril khawm Congress hun laia bawl a nih, tiin a hril bawk. PM Modi hungna ding le inzawmin venghimna na-sataka sukhau a ni a. Hmun tinah police le sipai hmu an nih a, motor tlan vel danhai khawm sukdanglma vawng a nih. (PNS)

Manipur Police Dept. -ah SI tling thar

CCPUR: Pu B. Zairemthang, s/o (L) Upa Ramtlanthang of Siching, Saikawt, Churachandpur chu Manipur Police Depart-ment hnuoiah Sub-Inspec-tor (Male/Civil) a tling thar a, CID (SB) ah posting pek a nih. A hlawtlingna hi ei chanchinbu chun a lawmpui hle.

Eini tlangmi hlawtlingna chang hai lai –Lhungoulien Touthang, s/o Letkhokam Touthang of Bethsaida Vil-lage, Senpati Dist., a/p Zomi Villa, North AOC (CID-SB); L. Khupminthang, s/o L. Dongzathang of Hebron Veng, New Lamka, CCPur (CID-Tech); N. Thangmal-sawm, s/o Ginzathang of Tangnuam Village, CCPur (CID-SB) hai an \hang. Kum 2 sung proba-tion in um an tih. District tina SP/Unit Commanders hai chu sin an zawm nghal theina dingina Appointment Order insuo dingin L.M. Khaute, DGP, Manipur chun January 3, 2018 khan Order an suo.

Page 4: TUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019 ZIRTAWPNI (FRIDAY) … Thar/2019/January/HT-04-01-2019.pdfEditorial Kum Thar hi VAWISUN THUPUI Tleirawlin iengtin am a um dan sukthieng thei a ta? I thu

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportSTUOLBUOL (JANUARY) 04, 2019ZIRTAWPNI (FRIDAY)

Premier League:Man. United chun Solskjaer inrawina hnuoiah a vawilina dingin

Newcastle an hne nawk;Crystal Palace le Burnley an hratST. JAMES PARK: Pre-mier League khel mekah Ningani zingkar khan Newcastle chun an home St. James Park stadium-ah Manchester United a mikhuol a. Manchester United chun Jose Mourinho ban a ni hnuna interim man-ager dinga an lak Ole Sol-skjaer enkawlna hnuoiah a vawi 4 na dingin hratna an chang nawk. Kum 73 liem-taa Sir Matt Busby in open-ing four games-ah a zawna hratna a lo chang hnungah Solskjaer hi United man-ager hai laia a zawna game 4 hratpuitu hmasa tak a nih. Newcastle in Man. Unit-ed a mikhuol \um hin first-half chenah goal a lut naw a, second-half minute 64 naah Romelu Lukaku chun Unit-ed ta dinga goal hmasa tak

a hung thun a, hi zo minute 80 naah Marcus Rashford chun United ta dinga goal a hung thun leiin inkhel tawp chenah Manchester United chun Newcastle hi 2-0 in an hne ta a nih. Manchester United chun Newcastle an hne lei hin an league table-a an ngirhmun chu lan sawn hri naw hai sienkhawm games 21 an khel ta haiah points

38 hmuin a parukna an la ni zing a, sienkhawm hma an sawn hrat hle a, a pa-lina ngirhmun hau mektu Chelsea in point 44 hmuin an karah 6 chau a tla ta a, pangana ni mek Arsenal le an karah point 3 char a tla ta bawk a nih. Arsenal hin game 21-ah point 41 an hmu mek a nih. Interim manager Sol-skjaer chun Manchester

United suoksan loa club enkawl zawm pei a nuom thu a opening games palina dinga Newcastle an hne hnungin a hril. Ningani zingkar-a inkhel dang haiah chun Crystal Palace in Wolves 2-0 in an hne a, Burnley FC in Huddersfield 2-1 in an hne bakah Chelsea le Southampton 0-0 in an indraw a, West Ham le

Brighton 2-2 in an indraw a, Bournemouth le Wat-ford 3-3 in an indraw bawk. Tottenham chun Janu-ary 1, 2019 khan Cardiff City an hne leiin games 21 an khel ta haiah points 48 hmuin pahnina an ni bawk. Hieng laizing hin league fe mekah games 20-ah point 54 hmua hma \huoi mektu Liverpool chu January 4, 2018 (zani zan sawt hnung) 1:30AM khan defending champion Man-chester City in an home-ah an mikhuol. Manchester City hin games 20 an khel ta haiah points 47 hmuin pathumna in an \hang mek a. Liver-pool an hne or an indraw-pui chun Manchester City hi pahnina ngirhmuna an hung um nawk ding a nih.

Rafael Nadal an hnukdawk

BRISBANE: World Number two Rafael Nadal chu a malpui nat leiin Brisbane In-ternational khel dingah an hnukdawk a, sienkhawm tuta thlaa Australian Open inkhel \an dinga chun \hang thei dinga dam-fel hman ngei an beisei.

Spain mi Nadal (32) hin inkhel ngei a nuom a, sienkhawm MRI scan thaw a ni hnungah doctor in inkhel lo dinga thurawn a pek a, Brisbane International tennis cham-pionship-ah an khel chun Melbourne khaw-puia Australian Open –ah an khel theinaw ding thu hril a ni leia inhnukdawk a ni thu Nadal chun a hril. Nadal hi a ke nat leia November, 2018 a ATP Finals khawm kha khel ta lo a nih. Nadal an hnukdawk lei hin Brisbane round two-ah Japan mi Taro Daniel chun Nadal hmun hluoin French mi Jo-Wilfried Tsonga an khelpui ding a nih. Australian Open hi January 14-27, 2019 inkar sung Melbourne khawpuia inkhel ding a nih.

Hopman Cup:Katie Boulter le Cameron Norrie han Williams le Tiafoe an hne

PERTH ARENA: Nin-gani khan Great Britain mi Katie Buolter le Cameron Norrie han mixed doubles-ah US mi Serena Williams le France Tiafoe hai 3-4 (2-5) 4-3 (5-4) 4-1 in an hne. Great Britain hi team event a chun eliminated an nita a, sienkhawm tuta hratna an chang lei hin Australian Open khel dinga tha thona le phurna nasa tak petu a nih. Tukum-a Grand Slam hmasa tak ding Australian

Open hi January 14, 2019 khin Melbourne khawpuiah inkhel \an a ni ding a nih. Hopman Cup a hin Britian chu Group B cam-

paign-ah vawihni hratna changin vawikhat an lost a, final an lut phak naw a, defending champions Swit-zerland chu final an lut tah.

Money Man’ Mayweather chun minute 2 sung chauin dollar 9 million chuong a hlawsuokTOKYO: Kum 2017-a Conor McGregor knock-out-a a hneban hnunga boxing lo chawlsan tah, “Money Man” tia ko Fly-od Mayweather (41) chun New Year Eve khan three-round exhibition fight-ah Japanese kickboxing champion Tenshin Nasu-kawa an hnekpui a; Money Man Mayweather chun vawithum zet a hnek thluk hnungah hnesaw taka Na-sukawa hnebanin new year bonus pawisa a ham \awk a

nih. Mayweather hin Nasu-kawa (20) a hnebanna din-gin minutes 2 vel sung chau hun a hmang a, chu min-utes 2 vel sung chun dollar 9 million a hlaw nia hril a nih. Nasukawa hi kick-boxer nisienkhawm box-ing inkhel an ni leiin ke a hmang phal a ninaw a. Mayweather chun naupang inhnelna doll-te tawmvawr angin a hnek leng dawr dawr el a nih.

Mayweather hin kum 1996 a inthawk khan pro-fessional boxing a lo khel \an a, a hlawtling hle leiin

tuchena a hausakna chu pound 440 million vel ni dinga hisap a nih. Nasukawa khawm hi

line kickboxing a chun vawi 32 an khel ta haiah lost la nei lo. Mayweather in a hneban hnung hin Na-sukawa hi a \ap. Mayweather chun, un-defeated ve ve kan ni a, hi thil hi mipui sukhlimna dinga thaw kan ni a, Ten-shin chu champion ropui a la ni zing a, kei khawm re-tired zing ka nih tiin a hril. An inkhel zo hin May-weather chun a hneban Na-sukawa kuomah a trophy an hlan.

Ariel Winter-in Anti-Depressant Hmangin An Sukzang

LOS ANGELES: Modern Family star le Reality TV star naupang laia inthawka chang tah, kum 20 chauva upa thau taluo vang tah, Ariel Winter chun a daktor-in a damdawi fak anti-depressant a pek a faka inthawkin a rikna khawm Pound 30 velin a zang sawt niin a puong. Hi thu hi Instagram ah a hnungzuitu le fans \henkhatin a hmel le taksa umdan enin Cocaine a thaw hlak nih dingin an ring thu an hril leia a hrilfienaa a hril a nih. A ngaizawngpa Levi khawmin hi thu hi a hriet a. New Year zantieng hun an hmang dun lai thlalak post-in Cocaine an thawng ngai naw thu an hril a. Cocaine ngai lova ‘inruina’ (hmangaina le inkiss) an nei thu an fans hai an inhmutir. Gym regular taka fe hlak Ariel Winter hin a taksa

siem\hatna dingin a bei nasa thei em em a. Thlansa phul kaia a thaw khawmin a thau hrat lem amanih ti dingin a thau chu a kiem hrat em em naw a. A thau taluo ding vengna dingin anti-depression damdawi a daktor-in a pek a inthawkin a cher sawt niin a hril. Kum 20 a upa, tha inthak lai tak Ariel Winter hril dan chun, a daktorin a rikna suktlawmna ding le a lungril sawl taluo ding vengna dinga a pek a nih angin a rikna a tuktlawm niin a hril. Hi thu le inzawm bawka social media haia zu no a dawm lai lim le Levi le an thlalakhai a post leia sawiselna a tuokna khawm fiemthu thutakin, a zu Champagne no suklangin, “Drinking underage! Very bad! Lol” tiin a post a. Zu hi a dawn nawa, a no a dawm mei mei lem niin a hril. Asan chu, “Thil acid um hrim hrim ka dawn chun ka phing a sip nghal leiin ka dawn thei ngai nawh” tiin a hril. A khawsak dan le a fak le dawn chungchang thu tamtak a hril hnungin Ariel chun, a fans hai lakah an hrilfie kher a \ulin a hriet naw thu a hril a. Amiruokchu, a chungah ngaidan indiklo tak tak a um hlak leiin inhrilfie met a \ul leia inhrilfie el niin an hril. Hienga thu tamtak an hrilfie zing lai khawmin celebrity tamtak angin a fans hai kum thar chibai buk ding a theinghil nawh a. New Year chibai bukin “Happy New Year everyone. Appreciative of all the support and love I receive from you”. Wishing you health, happiness and success in 2019!” tiin a post. Ariel Winter hi profession tieng chu a changna Modern Family 10th Season a lak lai mek a nih a. Hi hi final Season dinga ngai a nih tah a. A tira inthawka tum dan chun 10th Season chen Final dinga ti a nih a. Amiruokchu, ABC in 11th Season ding a buoipui mek nia hril a nih a. Chuong a nih chun Ariel Winter chu Season khat a la chang nawk thei hmel a nih.

Taylor Swift-in A App, The Swift Life Suktawp Ta Ding

LOS ANGELES: Kum a thara miin thil thar thaw ding an zawng pei laiin kum khat char a hmang hnungin Taylor Swift chun a fans hai inbiektuona ding bik le a video le hla le music hai a zawrna ding bika a siem, a fans hai hmang lai zing The Swift Life App chu a suktawp tah tlat. Taylor Swift hin hi App hi December 15, 2017-a kha celebrity hai hmang ding mobile game le thil dang dang siem thiem Glu an siemtir a nih a. Hi App hmang hin Taylor Swft

chun a fans hai chun Taymoji stickers dam inchawin, video, photos le ticket hai awlsam takin an inchawk thei a nih. Nilaini a thusuok siema a hril dan chun, hi App hmanga virtual money hmang ding la neihai chun a hmangna ding hun ni 29 sung an la nei ding thu a hril. An thusuok hril dan chun, “Dear The Swift Life Community, over a year ago we launched The Swift Life alongside Taylor’s critically acclaimed, 6th studio album, Reputation. It provided a creative and inclusive place for Taylor and her fans to connect with each other while expressing themselves in a uniquely interactive community.’ “The app served as a social media network for Swifties, allowing purchase of stickers — or ‘Taymojis’ — and access to exclusive videos, photos and tickets. It was created by Glu, best-known for creating celebrity-centric mobile games like Britney Spears: American Dream. Katy Perry Pop, and Kim Kardashian: Hollywood. “As the reputation era comes to an end, our time on The Swift Life will be ending too. The app is no longer available to download and on February 1, 2019 The Swift Life will shut down” tiin a ziek. Hieng ang hin Kardashian sungkuo hai khawmin App hran seng an nei a, 2015 a inthawka an hmang a nih a. An upa tak Kim chun thla hmasak khan a App ‘Kardashian: Hollywood’ a hmang ta naw ding thu a puong ve.

Turkey-in Interpol Wanted ISIS Helpawl Pahni A Man

ANKARA: Turkey sawrkar chun an ram sung le sevela Muslim helpawl jihadist hai chu a nghawk tah em em a. Uolau takin a do nawa chu a man thei thei manin \hang a lak zing zing a. Tuta Ningani khawm khan Interpol-in wanted list-a a sie nuhmei pahni \hangin mi 12 a man a, ISIS le inzawmna nei vawng nia hriet an nih. DH News Agency puong dan chun, ringhla manhai hi rambung hran hrana mi ISIS helpawl zawm dinga intuok kawm niin a hril a. Man 12 hai lai hin French le Syrian mi khawm an \hang a. Syria ram sunga ISIS helpawlhai camp zawm dinga fehai an manna hi, Turkey ram sung

Bursa province lai a nih tiin Anadolu chun a hril. Mana umhai lai hin nuhmei pathum an \hang a, pahni chu French mi an nih a, Interpol-in a zawng zing luman nei ‘red and blue’ notice nei ve ve an nih. Ringhla pakhat chu IS commander body-guard nia hriet a nih. Mi 5 hai chu deportation centre tieng thawn an nih tah. Bursa hi Turkey rama an khawpui lien tak palina a nih a, mihriem khawm maktaduoi hni lai zet an um a nih. Tulai Christmas le New Year lei hin Turkey chu IS mi le sa han an run nasa em em a. Abikin New Year le inzawmin thil \ha naw tamtak thaw tuma inring an nih. (Reuters)

China’s ‘Jack the Ripper’ Gao Chengyong sukhlumBEIJING: China rama chun kum 1988 le 2002 inkar sun-ga nuhmei kum tlinglo 11 le nuhmei suollui le thattu-a intum Gao Chengyong ( 53) “Jack the Riper” tia Chinese Media han a hming an inbuk chu sukhlum a nitah. Mr Gao hin nuhmei a that le a suom hai hi a that hmain a suollui hlak bakah an ringah atin an taksa a chandar hlak a nih. Hi lei hin Chinese Me-dia hai chun “Jack the Rip-per” tiin a hming an inbuk a nih. Gao hi nuhmei le nau pahni nei a ni a, kum 2016 khan Baiyin, Gansu Prov-

ince-ah a dawr (grocery store) a inthawk man a nih. A thil thaw hi DNA test vawi tam tak thaw a ni hnun-ga hrietsuoka hung um a nih. Gao hin May 1988 khan a hmasa takna dingin a ma naupa ngei a that a, hi zo hin

Baiyin hmunah nuhmei kum 23 mi thatin a taksa hmun 26 zet-ah chemin a sat a nih. Hienganga mi a that le an ruong a sawisak hlak lei hin Baiyin a chun nuhmei mani khata tuol suok ngam an um naw a, sienkhawm kum 2002

khan hiengang thil tlung hi a hung tawp a, amiruokchu Gaos –a uncle pakhat chu thil suol thawna chite pakhat leiin man a ni a, chu taka inthawk DNA test thaw a ni hnungin hienganga mi thattu hi Gao a nih ti hrietsuok le mana hung um pha ta a nih. Gao hi nikuma kha sukhlum dinga rel a lo nita a nih. China rama chun sukhlum dinga thiemnaw chang hai hi a tlangpuiin jection-a that annawleh kap hlum an ni hlaka a, Gao hi iengang chiea sukhlum am ti ruok chu puonglang a ni nawh.

LAKTAWI

Chhattisgarh in Tribal Chief Secre-

tary hmasa takRAIPUR: Chhattisgarh a Congress sawrkar chun Scheduled Tribe (ST) a in-thawk state Chief Secretary hmasa tak dingin Sunil Ku-jur a ruot. Sunil Kujur hi 1986 batch IAS Officer a ni a, Kujur hin January, 2018 a Chief Secretary dinga ruot Ajay Singh (1983 batch IAS Officer) a hung thlak-thleng ding a nih. Singh hi Bilaspur district-a State Revenue Board Chairman dinga sawn a nih.

Army colonel court martial dingNEW DELHI: Indian Army a Colonel chu a of-ficer chanpui nuhmei an ngaizawngpui leiin general court martial ni dinga hril a nih. Army Officer hi Delhi-a posting mek a ni a, Del-hi-a posting a colonel (of-ficer) chanpui nuhmei an ngaizawngpui nia intum a ni a. A colonel chanpui in complaint a peklut hnungah Court of Inquiry thaw a ni a, chu hunah officer mo-bile phone a inthawk thil mawi lo tak tak hmu suok in a hung um a. Hi dungzui hin Army Act 45 hnuoiah Colonel hi General Court martial a ni ding a nih.

Cabinet in siem\hat dingin

NEW DELHI: Nilai-nia Union Cabient meet-ing chun National Health Agency chu Pradhan Man-tri-Jan Arogya Yojana hrat lema sukpuitling a ni theina dingin National Health Au-thority a siem\hat dingin a rel tiin Law and Justice minister Ravi Shankar Prasad chun a hril. PMJAY sukpuitlingna kawnga hrat lema sin a thaw theina dinga thutluk-na siemna kawngah Union Health Minister chu Na-tional Health Authority a chairman ning a tih.

Sin thaw \ha lo thawktu 5 suspendedJAMMU: Jammu and Kashmir a chun Rural Development Department thawktu 5 hai chu office record \ha taka an siem naw leiin an sin ngaithaa intumin suspended an nih. Suspended-a um hai lai hin Junior engineers 2 le Village Level Work-ers (VLWs) 3 an \hang a, Mathuwar, Bhalwal le Marh block haia posting an nih.

Nufa a thisaa hmuMUZAFFARNAGAR: Uttar Pradesh a Shamli district a chun Ningani zingkar khan Miyan Kasba area-ah nupui kum 50 mi Kamla le a naunu Sonu (18) hai chu an in sungah a thisaa hmu an nih. An lang danin an ringa rekhlum niin an inlang tiin Circle Officer Rajesh Ku-mar Tiwari chun a hril. An ruong hi post-mortem thaw dinga thawn a ni a, Police han case an suizui mek.

J&K-ah helpawl pathum kap hlum

PULWAMA: Jammu and Kashmir-a Pulwama dis-trict-a chun Ningani khan Tral Sub-Division-ah ter-rorist le security forces hai an inkaptuo a, inkaptuonaa hin helpawl pathum kap hlum an nih. Security Forc-es le inkaptuo hai hi Hizbul Mujahideen le Jaish-e-Muhammad helpawl \hangruol hai an nih.

J&K le LS election a ruola nei a hniel nawh

NEW DELHI: Sawrkar thlungpui chun Jammu and Kashmir Assembly election le inruola tukuma General Election (LS) a hniel nawh tiin Home Minister Rajnath Singh chun a hril. Zanita Rajya Sabha hmuna J&K President Rule chungthua statutory resolu-tion hriltlangna huna hi thu hi Home Minister in a hril a nih.

Sikkim Assembly Election-ah Bhaichung Bhutia ngir tum

GANGTOK: India Football captain hlui le tuta politics zawm tah Bhaichung Bhu-tia chun a umna state Sik-kim Assembly Election tu-kum sunga nei dingah ngir a tum. Mr Bhutia hin party thar Hamro Sikkim Party (HSP) an din a, a party hin Sikkim Assembly seats 32 umnaah seats 18-20 velah an ngir el thei a hril a nih. Kum 43-a upa Bhutia chun, Sikkim Assembly Election hung um dinga hin a ngir ding thu le, party in mawphurna an pek ang ang

chu a thaw ding thu a hril. Mr Bhutia hi Politics-ah mithar a ninaw a, kum 2014 Lok Sabha Election a khan Darjeeling Lok Sabha seat le kum 2016 khan West Bengal-a Siliguri biel-ah a lo ngir ta a, sienkhawm a tlingzonaw ve ve a nih. Nikum February thla khan Trinamool Congress (TMC) a inthawk an ban a, Chief Minister Pawan Kumar Chamling sawrkar chu state ta dinga sietna le inhmangna a ni thu hrilin, Chamling chu dictator anga roreltu le corrupt a nih tiin Mr Bhutia chun an tum a, Mr Chamling in Chief Min-ister a chel zawm pei chun Sikkim Democracy, gover-nance le economy ta dinga sietna nasa tak an tlun ding a nih tiin a hril.

Chinese Vanboruoklawng Chang’e 4 Thlapa Sungah |um

B E I J I N G : C h i n e s e h a i v a n b o r u o k l a w n g (spacecraft) Chang’e 4 chu thlapa (Moon) khingtieng pang, an th im zingna tieng, tukhawm an la fe ngai nawna hmunah \umin thlalak danglam tak tak a hung thawn \an tah. Thlapa khing t ieng, khawvela inthawka inlang ngai nawna tieng inthim zinga umna tieng hi ‘dark side’ an tih a. An thim vawng lei nih lovin, khawvela inthawka hmu thei dinga a um ngai naw leia hmu thei lo leia ‘dark side’ ti a nih. Lunar Explorer Change’e 4 in dar 11:40am vela thla a lak hnuoi tienga a hung thawn, online-a tarlanga um Xinhua News Agency tarlang dan chun, leilung inthuk duk el, pil \awl tak el lung kawhrawta sip, nisa zungin a elvar leia eng phuota um a nih. China National Space Administration hril dan chun Chang’e 4 hi dar 10:26am hin thlapa sung a \um a. China Central Television-in khawvel pumpui hmu thei dingin a pek suok a. Hi hin China hmasawn zie le thilthawtheina a suklang niin a hril.

Kum 2013 khan Chang’e 3 chu thlapa sung a lo hang lut tah bawk a. Hi hi Soviet Union in Luna 24, 1976 kuma Thlapa sung an tirlut dawttu a la nih a. Ram dang thlapa sung lut thei umsun chu USA (NASA) a nih. Tuta Chinese rover Chang’e 4 hi hnuoia a khata tlan thei a nih a. Fe malama thla la pei thei a nih bawk. Thlalakna bakah Astronomical Observatory Probing machine a phur sa bawk a. Mineral hai umdan khawm en thlithlai nghal a tih. Miission spokesman Mr Yu Guobin chun, “Thlapa khingtiengpang hi hmun re tak el, tukhawma ei la tlangnel lo le hmelhriet lo ram a nih a. Hnuoia inthawka radio signal le satellite a inthawka beam hai khawmin a la sukbuoi nawna ram/hmun a ni leiin a chanchin belchieng chak um tah hle a nih” tiin a hril. Hi inchukna hin radio astronomy tieng mi \hangpuiin vana arasi hai le arasai bawmpui insieng dan Nebula Evolution hai in\anna hai chen a mi hril thei ding a nih, tiin a hril bawk. T h l a p a k h i n g t i e n g panga va lut a huphur umna le challenge chu khawvel (hnuoi) tieng le inbiekpawkna ding hi a nih. Tha takin normal taka inbiekpaw pei thei a nih dim, tiin a hril. China chun Chang’e 5 khawm la kap suok nawk pei a tum. (AFP)


Recommended