UNIVERZITET CRNE GORE

FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE – NIKŠIĆ

Odsjek za sportsko novinarstvo

Gordana Radoičić

RAZVOJ KOŠARKE U CRNOJ GORI

(završni rad)

Nikšić, 2016.

ii

UNIVERSITY OF MONTENEGRO

FACULTY FOR SPORT AND PHYSICAL EDUCATION –

NIKŠIĆ

Department for sports journalism

Gordana Radoičić

THE DEVELOPMENT OF BASKETBALL IN MONTENEGRO

(final work)

Nikšić, 2016.

iii

UNIVERZITET CRNE GORE

FAKULTET ZA SPORT I FIZIČKO VASPITANJE – NIKŠIĆ

Odsjek za sporsko novinarstvo

RAZVOJ KOŠARKE U CRNOJ GORI

(završni rad)

Predmet: Teorija i pravila košarke

Mentor: Prof. dr Rašid Hadžić

Kandidat: Gordana Radoičić

Studijski program: Sportsko novinarstvo

Broj indeksa: 1727/13

Nikšić, oktobar 2016.

iv

Sažetak

Ovaj rad predstavlja težnju autora da prikaže doprinos crnogorskih košarkaša i košarkaških

stručnjaka u imperisivnim uspjesima Jugoslovenske košarke. Počeci crnogorske košarke

vezani su za doba kada je Crna Gora funkcionisala kao dio bivše Savezne Federativne

Republike Jugoslavije i bila neodvojivi dio tadašnnjih košarkaških uspjeha. Sa tim ciljem,

autor se osvrće i na početak košarke u svijetu, Jugoslaviji a zatim i na crnogorskom

podneblju. Rad sadrži detalje o prvim klubovima nastalim u Crnoj Gori, kao i o istaknutim

pojedincima koji su započeli svoje košarkaške karijere u Crnoj Gori, a postali su poznati

širom svijeta.

v

Abstract

This paper contains authors intension to present contribution of Montenegrin basketball

players and basketball experts in impressive success of Yugoslavian basketball. Begins of

Montenegrin basketball are related to time when Montenegro was part of SFR Yugoslavia.

For this purpose, author refers on begins basketball in the world, Yugoslavia and then in

Montenegro. This paper contains details about first basketball clubs in Montenegro, as well

as about prominent individuals who started their basketball carriers in Montenegro, but

they became famous around the world.

vi

Sadržaj

1. UVOD .......................................................................................................................... 1

1.1 Definisanje problema istraživanja ........................................................................ 2

2. TEORIJSKO-METODOLOŠKA OSNOVA RADA .................................................. 3

3. NASTANAK KOŠARKE ........................................................................................... 4

4. PRVA KOŠARKAŠKA PRAVILA ............................................................................ 5

5. KOŠARKA U BIVŠOJ JUGOSLAVIJI...................................................................... 7

6. POČECI CRNOGORSKE KOŠARKE ....................................................................... 9

7. CRNOGORSKA KOŠARKAŠKA REPREZENTACIJA ........................................ 11

7.1. Ženska seniorska reprezentacija ......................................................................... 12

7.2. Najuspješniji crnogorski košarkaši..................................................................... 12

7.3. Najuspješniji crnogorski treneri ......................................................................... 14

7.4. Najuspješnija crnogorska košarkašica ................................................................ 15

8. ZAKLJUČAK ............................................................................................................ 16

LITERATURA ................................................................................................................. 17

1

1. UVOD

U opštoj podjeli sporta košarka spada u takozvane aciklične sportske igre. U grupi

sporstkih igara košarka se izdvaja kao izrazito složena igra sa veoma specifičnim

strukturnim i funkcionalnim osobinama. Cilj košarkaške igre je da jedna od dvije ekipe,

svaka sastavljena od po pet igrača, postigne što više poena. Poen se osvaja tako što se lopta

ubaci kroz protivnički obruč, uz poštovanje uspostavljenih košarkaških pravila. Košarka je

sport i za muškarce i za žene.

Košarka ima veoma važnu ulogu u sistemu fizičkog vaspitanja u našoj ali i u drugim

zemljama. Košarka je i nastala kao sredstvo fizičkog vaspitanja. Košarka može da se igra

u sali i na otvorenim terenima i ne zahtijeva velika materijalna ulaganja. Danas ne postoji

sala namijenjena za fizičko vaspitanje bez koša. Košarka ima velik uticaj na organizam

djeteta i mladog čovjeka zato i ima ogromnu popularnost u školama i van njih. Košarka

ima svoj poseban jezik-žargon, a zvanični jezik košarke je engleski. To je sport koji se u

današnjem vremenu, iz velikog broja razloga, najbrže razvija na svijetu. Prije svega zato

što je košarka veoma popularan sport za gledaoce, najprije televizijske, a takođe i

dinamična priroda košarke utiče da se ljudi angažuju i da dugi niz godina ostanu aktivni

učesnici ovog sporta. Košarkašku populaciju u sve većem broju čine veterani.

Zvanični podaci međunarodne košarkaške federacije FIBA-e iz 2007. godine pokazuju da

se na planeti košarkom organizovano bavi oko 450 miliona ljudi. Košarka se pojavljuje

kao profesija, sredsrtvo fizičkog vaspitanja i kao sredstvo sportske rekreacije.

Crnogorci spadaju među najvisočijim narodima svijeta i zbog toga i ne čudi što je košarka

u Crnoj Gori nacionalni sport. Crnogorski košarkaši su poznati širom svijeta a crnogorski

košarkaški treneri su vodeći u Evropi. (Jakovljević i Karajelić, 2008)

2

1.1 Definisanje problema istraživanja

Predmet istraživanja je nastanak košarke na području Crne Gore kao članice Jugoslavije i

kasnije kao samostalne države, dok se problem istraživanja u ovom radu može posmatrati

kroz tri cjeline.

Prva cjelina prikazuje nastanak košarke, kratak osvrt na osnivača same igre, prva pravila

kao i prva takmičenja i prve istorisjki značajne rezultate.

Druga cjelina se odnosi na pojavu košarke u Jugoslaviji, uticajne ličnosti u periodu

formiranja lige, njen razvoj i dostignuća na svjetskoj i evropskoj košarkaškoj sceni.

Treća cjelina obuhvata period od pojave košarke na prostoru Crne Gore, hronologiju

osnivanja prvih klubova, najznačajnije ličnosti, formiranje saveza i prva takmičenja, pa do

prvih nastupa i rezultata košarkaških reprezentacija Crne Gore kao samostalne države.

Navedene su i kratke biografije istaknutih pojedinaca u trenerskoj i igračkoj profesiji.

3

2. TEORIJSKO-METODOLOŠKA OSNOVA RADA

Sport je najšire gledano moguće definisati kao slobodnu ljudsku aktivnost usmjerenu na

razvijanje psiho-fizičkih sposobnosti. Nekada se nivo dostignutih sposobnosti iskazuje

kroz takmičenje sa drugima i nastojanje da se ostvari maksimalni razultat, dok se nekada

radi o takmičenju sa samim sobom. (Rubin, 2015)

Košarka je igra koju igraju dva tima od po pet igrača gdje je cilj svakog tima da postigne

koš, a da u tome spriječi protivnički tim. Košarku kontrolišu sudije, sudije za zapisničkim

stolom i komesar, a tim koji je postigao više pogodaka na kraju utakmice je pobjednik.

(Jakovljević i Karajelić, 2008)

FIBA je organizacija koja vodi računa o razvoju košarke: postavlja zvanična pravila igre,

specifičnu opremu i uslove za igru; reguliše i kontroliše prelaske igrača iz jedne zemlje u

drugu; pomaže razvoju košarke u sirmoašnim djelovima svijeta i tamo gdje košarka nije

dostigla značajniji kvalitet; unapređuje igru kroz rad tehničke komisije; pod njenim

patronatom su sva velika međunarodna takmičenja nacionalnih selekcija. (Jakovljević i

Karajelić, 2008)

Olimpijske igre su najpoznatije i najstarije organizovane sportske igre u svijetu, nastale u

Grčkoj oko 776. godine prije nove ere. Igre se od kraja 19-og vijeka nakon pauze od 15

vjekova, ponovo održavaju svake 4 godine. (http://www.history.com/topics/olympic-

games)

NBA liga je najpopularnija muška košarkaška liga na svijetu, u organizaciji američke

nacionalne asocijacije od čijeg je naziva i nastala skrćenica NBA. Osnovana je 1946.

godine pod nazivom Košarkaška Asocijacija Amerike da bi tri godine kasnije 1949. dobila

ime koje i danas nosi. (http://nbahoopsonline.com/History/)

WNBA liga je najpopularnija ženska košarkaška liga na sivjetu i zapravo je NBA liga za

žene, osnovana 1997. godine. (http://www.wnba.com/about_us/historyof_wnba.html)

4

3. NASTANAK KOŠARKE

Košarka se prvi put pojavila u Sjedinjenim Američkim Državama, u državi Masačusets, u

gradu Springfildu. Kreator ove igre je Džejms Nejsmit koji je košarku prvi put predstavio

na Međunarodnoj YMCA školi 1891. godine. Nejsmit je osmislio košarku kao odogovor

na zahtjev šefa odjeljenja za fizićko vaspitanje, Lutera Gilika. On je zamolio Nejsmita da

osmisli takmičarsku igru nalik fudbalu koja može da se igra u zatvorenom prostoru tokom

hladnih zimsikh dana. U prvom košarkaškom meču, Džejms Nejsmit je podijelio igrače u

dva tima od po devet članova i postavio dvije korpe na pod i naredio igračima da ragbi

loptu na bilo koji način ubace u protivničku korpu. Takva košarka je bila veoma gruba i

bilo je gotovo nemoguće postići pogodak. Nejsmit je odlučio da podigne koševe ne bi li

poboljšao igru. Postavio je koševe na visini od 3.05 metara. Tadašnji koš je imao čvrsto

dno. Prve utakmice igrale su se fudbalskom loptom a domar je bio zadužen da vadi loptu

iz koša kada bi neka od ekipa postigla poen. Nejsmit je kasnije riješio da probuši dno korpe

da bi izbjegao gubljenje vremena na izvlačenje lopte iz korpe posle svakog pogotka.

1892.godine, 15. januara Džejms Nejmsit je objavio 13 pravila košarkaške igre i samim

tim upotpunio i ozvaničio košarku kao sport. Tih 13 pravila objavljeno je u časopisu

''Triangle'' pod nazivom Nova igra. Suština ovih pravila je bila da se do pozitivnog rezultata

u košarci dolazi prvenstevno vještinom a potom snagom. Prva zvanična košarkaška

utrakmica završena je sa samo jenim postignutim poenom, koji je postigao Vilijam Čejs i

to sa udaljenosti od čak sedam metara. Fudbalska lopta je korištena u košarci sve do 1894.

godine kada je zamijenjena zvaničnom košarkaškom loptom. Nejsmitova pravila

košarkaške igre važila su do 1896. godine od kada je Amaterska sportska federacija uvela

novo pravilo da se tim sastoji od pet igrača.

Međunarodna košarkaška organizacija FIBA osnvana je 1932. godine u Ženevi, nakon čega

se stiču uslovi za osnivanje košarkaških saveza u mnogim zemaljama i organizaciju velikih

košarkaških takmičenja. Prvo evropsko prvenstvo u košarci održano je 1935. godine u

Švajcarskoj, reprezentacija Letonije je u finalu savladala Španiju rezultatom 24:18. Prvo

svjetsko prvenstvo 1950. godine u Argentini, koja je osvojila zlatnu medalju savladavši

SAD u finalu rezultatom 64:50. (Jakovljević i Karajelić, 2008)

5

4. PRVA KOŠARKAŠKA PRAVILA

Prva košarkaška pravila objavljena su u januaru 1892. godine u časopisu Triangle. Džejms

Nejsmit je kroz sledećih 13 pravila definisao tadašnju košarku.

Prvo pravilo glasi: Lopta može biti bačena u bilo kom pravcu sa jednom ili dvije ruke. Ovo

pravilo važi I danas.

Drugo pravilo: Lopta može biti udarena u bilo kom pravcu sa jednom ili dvije ruke ali

nikada zatvorenom pesnicom.

Treće pravilo: Igrač ne smije trčati sa loptom. Igrač mora baciti loptu sa mjesta na kom je

hvata, pri čemu treba napraviti izuzetak u situaciji kada igrač prima loptu u trku i pokušava

se zazustaviti.

Četvrto pravilo: Lopta mora biti držana u ili između šaka, ruke ili tijelo ne smiju biti

korišteni u držanju lopte.

Peto pravilo: Nije dozvoljeno na bilo koji način guranje ramenima, držanje, guranje,

naskakivanje ili udaranje igrača suprtonog tima; prvi put kada bilo koji igrač prekrši ovo

pravilo računa se kao faul, drugo kršenje znači njegovu diskvalifikaciju dok se ne postigne

sledeći pogodak a ako postoji namjera da se povrijedi osoba igrač je suspendovan do kraja

meča bez prava na zamjenu.

Šesto pravilo: Faul se računa i kada se lopta udari pesnicom, kao i kršenje trećeg i četvrtog

pravila kao što je opisano u petom pravilu.

Sedmo pravilo: Ako jedan od timova napravi tri uzastopna pravila, protivnička ekipa dobija

poen (uzastopni faulovi – kada protivnička ekipa ne napravi faul u međuvremenu).

Osmo pravilo: Pogodak je postignut kada je lopta bačena ili udarena sa tla u koš i ostala tu,

tako da odbrambeni igrači ne diraju loptu ili ne ometaju pogodak. Ako lopta stoji na ivici,

i protivnički igrač pomjeri koš, to se računa kao pogodak.

Deveto pravilo: Kada lopta ode van granica igrališta, treba biti vraćena u igračko polje od

strane igrača koji ju je prvi dotakao. U slučaju rasparve, sudija je treba vratiti direktno u

6

igračko polje. Ubacivač ima pet sekundi da vrati loptu u igru; ako zadrži loptu duže od pet

sekundi protivnik dobija loptu. Ako bilo koji tim insistira na odugovlačenju igre, sudija

treba da dosudi faul.

Deseto pravilo: Sudija treba suditi igračima, bilježiti sve faulove i obavještavati glavnog

sudiju kada jedna od ekipa napravi tri vezana faula. On ima moć da diskvalifikuje igrača

pozivajući se na peto pravilo.

Jedanaesto pravilo: Glavni sudija treba biti ‘sudija lopte’, određivati kada je lopta u igri,

unutar granica igrališta, kojoj strani pripada i mora brinuti o vremenu. Mora odlučiti kada

je pogodak postignut, da vodi evidenciju o broju pogodaka, uporedo sa svim ostalima

dužnostima koje ima kao glavni sudija.

Dvanaesto pravilo: Vrijeme za igru je dva perioda od po 15 minuta, sa 5 minuta odmora

između perioda.

Trinaesto pravilo: Tim koji postigne najviše pogodaka za vrijeme igre proglašava se

pobjednikom. U slučaju da je neriješeno igra se, uz dogovor kapitena timova, nastavlja dok

se ne postigne sledeći pogodak. (https://www.usab.com/history/dr-james-naismiths-

original-13-rules-of-basketball.aspx)

7

5. KOŠARKA U BIVŠOJ JUGOSLAVIJI

Na prostorima bivše Jugoslavije košarka se igrala još tridesetih godina 20. vijeka, ali je tek

nakon Drugog svjetskog rata počela i da se razvija. Za razvoj košarke u Jugoslaviji najviše

su zaduženi Aleksandar Nikolić, Bora Stanković, Radomir Šaper i Nebojša Popović. Oni

su bili i igrači i treneri, funkcioneri, organizatori, izvještači sa inostranih turnira i turneja.

Najveću zahvalnost su dugovali Crnogorcu Danilu Kneževiću koji je tada bio postavljen

za političkog presjednika košarkaškog saveza Jugoslavije. On se razlikovao od ostalih

političara jer im je dao slobodu i podršku da rade svoj posao na svoj način a on im se u

svemu tome našao kao podrška, jer on lično niije bio mnogo upućen u košarku.

Prva košarkaška liga osnovana je 1945. godine i odigrano je 47 sezona sve do 1991. godine

kada je rasformirana SFR Jugoslavija. Najuspješnija ekipa u tom periodu bila je Crvena

zvezda koja je osvojila 12 šampionskih titula, zatim Olimpija, Zadar i Split (Jugoplastika)

sa po šest titula. Crvena zvezda je takođe jedini klub koji je sve vrijeme proveo u prvoj ligi

bez ispadanja u niže rangove takmičenja.

Jugoslavenska košarkaška reprezentacija se na Olimpijskim igrama prvi put pojavila 1960.

godine u Rimu u Italiji, i osvojila šesto mjesto. Prva medalja za Jugoslovenske košarkaše

bila je srebrna na Evropskom prvenstvu u Beogradu 1961. godine. Na svjetskom prvenstvu

u Ljubljani 1970. godine osvojeno je prvo zlato. 1973. godine osvojeno je zlato i na

Evropskom prvenstvu u Barseloni. Na svjetskom prvenstvu u Portoriku 1974. godine

reprezentacija Jugoslavije osvojila je srebro. Evropska prvenstva u Beogradu 1975. godine

i u Liježu 1977. godine samo su potvrdila dominaciju Jugislovenskih košarkaša na starom

kontinentu, a 1978. godine na Svjetskom prvenstvu na Filipinima su postali ponovo

najbolji na svijetu. Jugoslavija je osvojila bronzu na Eurobasketu u Italiji 1979. godine a

1980. godine su postali i Olimpijski prvaci na Olimpisjkim igrama u Moskvi.

Jugoslovenski košarkaši su osvojili zlato na Evorpskim prvenstvima u Zagrebu, Rimu,

Atini, i brnozu u Francuskoj 1999. godine. Na Evropskom prvenstvu u Turskoj 2001.

godine Savezna Republika Jugoslavija, koju su tada sačinjavale samo Srbija i Crna Gora,

košarkaši su osvojili zlatnu medalju. Na Svjetskim prvenstvima održanim u Kolumbiji

1982. godine i Španiji 1986. godine osvojili su bronzanu medalju. 1990. godine na

8

Svjetskom prvenstvu u Argentini Jugoslovenski košarkaši su postali ponovo prvaci svijeta.

Zbog rata na našim prostorima, košarkaši nijesu naredne četiri godine učestvovali na

takmičenjima. Na Svjetskom prvenstvu u Grčkoj 1998. godine osvojili su zlato. SR

Jugoslavija je poslednji put pod tim nazivom učestvovala na Svjetskom prvenstvu u

Indijanapolisu 2002. godine i u finalu savladala drim tim Sjedinjenih Američkih Država.

Na Olimpijskim igrama1987. godine u Seulu osvojili su srebro, kao i na Olimpijskim

igrama 1996. u Atlanti.

Bilans medalja koje je osvojila reprezentacija Jugoslavije pod imenom SFRJ i SRJ u

periodu od 1961. godine do 2002. godine je impresivan-ukupno 33 odličja sa olimpijskih

igara,svjetskih i evropskih šampionata, od čega je čak 14 zlatnih medalja. Najistaknutija

imena zlatnog doba jugoslovenske košarke su Rajko Žižić, Mirza Delibašić, Vlade Divac,

Dražen Petrović, Žarko Paspalj, Dejan Bodiroga, Vlado Šćepanović, Igor Rakočević,

Predrag Stojaković, Predrag Drobnjak, Marko Jarić i mnogi drugi. (Cerović, 2015)

9

6. POČECI CRNOGORSKE KOŠARKE

Košarku su u Crnoj Gori po prvi put demonstrirali italijanski vojnici za vrijeme drugog

svjetskog rata. To se desilo na platou ispred zidina starog grada u Kotoru 1942 godine.

Tada se i odigrala prva košarkaška utakmica u Crnoj Gori između Italijanskih vojnika i

Kotorske omladine. Prvi košarkaški klubovi formirali su se tek nakon zavrsetka Drugog

svjetskog rata i to u gradovima Boke kotorske gdje su odigrane i prve prave košarkaške

utakmice. U to doba (1947. godine) dominirali su tivatski Arsenal i kotorski Bokelj. Na

prvenstvima Crne Gore od 1947. do 1950. godine pored ova dva tima učestvovali su i

timovi sa Cetinja, iz Podgorice i Pjevalja. Osnivačka Skupština Košarkaškog saveza Crne

Gore održana je 26 februara 1955. godine u tadašnjem Titogradu, za prvog predsjednika je

izabran Milo Vrbica, podpredsjednika Vojo Saveljić, a sekretar je bio Luka Kraljević. Sve

do početka osamdesetih godina prošlog vijeka crnogorska košarka je zaostajala za

jugoslovenskom tako da crnogorski klubovi nisu imali priliku da se takmiče u najjačoj

jugoslovenskoj ligi. Istaknuti košarkaši poput Žarka Kneževića, Žarka Varajića i Rajka

Žižića su rano napustili crnogorske timove i prelazili u veće jugoslovenske i time stekli

svjetsku slavu. Uspon crnogorske košarke bilježi se tek od početka osamdesetih godina

proslog vijeka, kada su košarkaši Budućnosti postali dio najjače jugoslovenske lige.

U Podgorici 1948 godina pamti se kao početak razvoja košarke. Tada se po prvi put košarka

igrala na Smotri fizičke kulture Crne Gore na stadionu Budućnosti. Na tom takmičenju

nastupile su ekipe Bokelja i Arsenala. Među prvim košarkašima koji su se okupljali se u

dvorištu Gimnazije Slobodan Škerović u Podgorici su Gojko Mirković, Nikolja Tolja

Vučinić, Milovan Mišo Radović, Kosta Vojinović, Slobodan Garo Burzan, Dragutin Lale

Martinović, Luka Kraljević. U to doba istakao se Kosta Vojinović koji je 1949. godine

postao instruktor u Savezu sportskih igara Crne Gore a istovremeno je bio igrač i trener

Budučnosti. Prvo košarkaško igralište u Podgorici napravljeno je na južnoj strani

fudbalskog stadiona Budućnosti. Tek 1957 godine napravljen je jedan od najboljih

sportskih terena za košarku u Crnoj Gori u Njegoševom parku preko Morače. Tu su se dugo

takmičile i pripremale ekipe iz Podgorice sve do izgradnje sportskog centra Morača 1980

godine. Na prva dva prvenstva Crne Gore učestvovale su samo ekipe iz Boke kotorske. Na

10

trećem, koje je održano 1949. godine na stadionu Lovćena na Cetinju, nastupile su i tri

nove ekipe – Gimnastičko drustvo sa Cetinja, Jakič iz Pjevalja i Budućnost iz Podgorice.

KK Budućnost je i nastao te godine a prvi uspjeh zabilježila je 1951. godine osvojivši prvi

Turnir gradova u Herceg Novom. Na ovom turniru učestvovale su ekipe Sutjeske,

Radničkog iz Ivangrada i Breznika iz Pjevalja. U Pljevljima 1948. godine Remzo

Nuhanović formirao je i trenirao mušku i žensku košarkašku ekipu. U ovom gradu rođene

su velike košarkaške zvijezde koje su čak igrale u NBA ligi – Žarko Paspalj, Žarko

Čabarkapa i Slavko Vraneš, kao i trener Bogdan Tanjević.

Košarkaški klub Gorštak iz Kolašina formran je 1955. godine ali tek od 1980. godine

postoje zabilježene aktivnosti ovog kluba.

Košarka je u Nikšiću počela da se igra 1948. godine a već naredne godine osnovan je KK

Sutjeska.

Na Cetinju je KK Lovćen osnovan 1951 godine.

U Danilovgradu je 11. marta 1975. godine osnovan KK Danilovgrad, a prvi predsjednik

kluba bio je Vukašin Radulović, sekretar Jakša Škuletić, a trener Radisav Damjanović.

U Beranama je 1951. godine osnovan KK Radnički, koji je tokom svog postojanja nekoliko

puta mijenjao ime – zvao se Ivangrad, Limkom, Raj banka, Berane i na kraju Lim.

U Budvi je 1975. godine osnovan KK Mogren.

U Herceg Novom KK Jedinstvo osnovano je 1946. godine u okviru Sindikalnog sportskog

društva Jedinstva. Prvi zvaničan nastup imali su na prvom prvenstvu Crne Gore i zauzeli

treće mjesto.

Razvoj košarke u Baru počinje osnivanjem kluba Gimnazijalac 4. aprila 1947. godine.

Gimnazijalac je pod tim imenom nastupao samo godinu dana, kada dolazi do formiranja

KK Mladost koji je 1980. godine promijenio ime u Mornar.

Kotor je grad u kojem je košarka rođena u Crnoj Gori. 1942. godine odigrana je prva

košarkaška utakmica, a zatim osnovan i prvi košarkaški klub u Crnoj Gori – Bokelj.

(Cerović, 2015; Burzan, 1998; http://www.kosarka.me)

11

7. CRNOGORSKA KOŠARKAŠKA REPREZENTACIJA

Košarkaški savez Crne Gore je 27. avgusta 2006. godine postao punopravni član Svjetske

košarkaške federacije (FIBA). Kongres je odrzžan u hotelu Prince Park Tower u Tokiju.

Ovom kongresu prisustvovao je direktor reprezentativnih selekcija i član Predjsjedništva

KSCG Danilo Mitrović. Prvi trofej za crnogorsku košarku nakon obnove državnosti

osvojila je muška mlada reprezentacija trijumfom na B prvenstvu Evrope,koje je 2007.

godine odrzžano u Poljskoj. (http://www.kscg.me)

Muška seniorska reprezentacija Crne Gore 13. avgusta 2008. godine odigrala je svoju prvu

utakmicu u Sportskom centru Morača i pobijedila Bosnu i Hercegovinu. Pred tri ipo hiljade

gledalaca nastupili su Bojan Bakić, Vlado Šćepanović, Omar Kuk, Nikola Peković i Ivan

Maraš. Prvi selektor reprezentacije bio je Duško Vujošević koji je vodio ovaj tim kroz B

diviziju i kvalifikacije za Eurobasket u Litvaniji. Na tom takmičenju trener je bio Dejan

Radonjić, a od 2012. do 2014. godine trener je bio Luka Pavićević. Aktuelni trener muške

seniorske reprezentacije je Bogdan Tanjević.

Prvu zvaničnu utakmicu nacionalni tim odigrao je u Almereu 6. septemba 2008. godine

savladao selekciju Holandije.

Nakon dvogodišnje dominacije u B diviziji Crna Gora je 2010. godine započela borbu za

ulazak u A diviziju i u tome uspjela. Predvonci ovog uspjeha bili su Nikola Peković i Omar

Kuk. Na Eurobasketu u Litvaniji, predvođeni sa klupe Dejanom Radonjićem, uspjeli su da

ostvare pobjedu u prvom meću protiv Makedonije i doživjeli su poraze od Grčke, Finkse,

Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

U kvalifikacijama za naredni Eurobasket crveni su bili ppredvođeni Lukom Pavićevićem i

uspjeli su da ih završe bez poraza. Ali odlazak na Eurobasket u Sloveniiji nije završen kako

je očekivano. U narednim kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo crnogorska selekcija nije

uspjela da izbori plasman na finalni turnir, nakon čega je Luka Pavićević podnio ostvaku

na mjesto trenera. Bogdan Tanjević preuzeo je nacionalni tim i na Igrama malih zemalja

2015. godine na Islandu crnogorska reprzentacija osvojilla je zlato. (Cerović, 2015;

http://www.kosarka.me)

12

7.1. Ženska seniorska reprezentacija

Prvu zvaničnu utakmicu ženska seniorska reprezentacija odigrala je 27. avgusta 2008.

godine u Bijelom Polju i u tom meču savladala reprezentaciju Irske. U pobjedničkom

sastavu su bile Jelena Škerović, Sanja Knežević, Ana Baletić, Hajdana Radunović i Milka

Bjelica. Prvi trener crnogorske ženske košarkaške reprezentacije bio je Miodrag Baletić.

Kao i muška seniorska reprezentacija, i ženska je morala da se na početku takmiči u B

diviziji. Seriju od 17 vezanih pobjeda u zvaničnim mečevima prekinula je reprezentacija

Bugarske. Na Evropskom prvenstvu u Poljskoj 2011. godine crnogorke su prvi put

učestvovale na tako velikom i značajnom turniru, osvojile su šesto mjesto. Na sledećem

Evropskom prvenstvu u Francuskoj ispale su neočekivano u četvrtfinalu. Nakon tog

neusojeha, Miodrag Baletić je smijenjen i na njegovo mjesto je došao Momir Milatović

2014. godine. Uspio je da odvede tim na Eurobasket u Mađarskoj i Rmuniji 2015. godine.

Još jedan neuspjeli pokušaj na Eurobasketu i samo sedmo mjesto za izabranice Momira

Milatovića. Dio tog tima bile su Jelena Škerović, Jelena Dubljević, Iva Perovanović i Milka

Bjelica. (Cerović, 2015)

7.2. Najuspješniji crnogorski košarkaši

Vlado Šćepanović je rođen 13. novembra 1975. godine u Kolašinu. Trenirao je u KK

Gorštaku a prvi profesionali ugovor je potpisao za KK Budućnost za koju je igrao od 1993.

do 2000. godine. Bio je u sastavu podgoričkog tima koji je prvi put osvojio Kup Jugoslavije

1996. godine. Odlična igra u dresu Budućnosti donijela mu je poziv u reprezentciju

Jugoslavije sa kojom je osvojio Svjetsko i Evropsko zlato. Dok je igrao za Budućnost

osvojio je dvije vezane titule prvaka Jugoslavije 1999. i 2000. godine, kao i trofej Kupa

Jugoslavije 1998. godine. Nakon Budućnosti igrao je za Efes Pilsen i osvojio Kup Turske

i treće mjesto u Evroligi 2001. godine. U dva navrata nastupao je za Partizan, a osim toga

i za Panatinaikos, Fortitudu iz Bolonje, PAOK, Granadu, Mursiju a poslednju sezonu u

igračkoj karijeri proveo je u grčkom Paneliniosu. Bio je prvi kapitet reprezentacije Crne

13

Gore, a u decembru 2011. godine zvanično je zavšio svoju igračku karijeru i aktuelni je

trener muške seniorske reprezentacije.

Predrag Drobnjak rođen je 27. oktobra 1975. godine u Bijelom Polju. Trenirao je u KK

Jedinstvo a od 1992. godine nastupao je za beogradski Partizan, tadašnjeg prvaka Evrope.

1998. godine prešao je u redove Efes Pilsena i tamo ostao naredne tri godine. Od 2001.

godine igrao je u NBA ligi – dvije sezone u Sijetlu, po jednu u Los Anđelesu i Atlanti. Te

godine je osvojio i zlatnu medalju sa SRJ na Evropskom prvenstvu, kao i na narednom

Eurobasketu. 2004. godine završio je reprezentativnu karijeru a 2011. godine i cjelokupnu

igračku karijeru.

Nikola Peković je rođen 3. januara 1986. godine u Bijelom Polju. Njegovo bavljenje

košarkom započelo je u Podgorici u Junioru. Od 2002. do 2005. godine igrao je za seniorski

tim Atlasa i na ljeto 2005. godine prešao u Partizan. Sa Partizanom je osvojio tri titule

prvaka Srbije, jednu titulu u Kupu Srbije i dvije titule u Jadranskoj ligi. 2008. godine

uvršten je u najbolji tim Evrolige. Tri godine nastupao je za grčki Panatinaikos i 2009.

godine osvojio Evroligu i proglašen za najdominantnijeg centra u Evropi. 2010. godine

nastupio je u NBA ligi za Minesotu. Njegova najbolja sezona u NBA ligi je 2013/2014 u

kojoj je bilježio 17,5 poena i 8,9 uhvaćenih lopti po utakmici.

Gavrilo Pajović je rođen 3. jula 1971. godine u Podgorici. Kao dječak istovremeno je

trenirao košarku i fudbal. Za prvi tim KK Budućnosti debitovao je 1989. godine i tu ostao

do 1991. godine, nakon čega je prešao u Bosnu. Zbog ratnih dešavanja tamo se zadržao

samo jednu sezonu i nastavio igračku karijeru u KK Partizanu. Nakon par godina vratio se

u Budućnost sa kojom je 1996. godine prvi put osvojio Kup Jugoslavije. Kasnije je sa

plavima osvojio još jedan trofej u Kupu i dvije titule prvaka Jugoslavije. 2001. godine je

napustio Budućnoszt i igrao po jednu sezonu za Igokeu i Primorku iz Bara a onda se vratio

u Buudućnost i 2005. godine tu i završio svoju igračku karijeru i postao sportski direktor.

(Cerović, 2015)

14

7.3. Najuspješniji crnogorski treneri

Bogdan Tanjević rođen je 13. februara 1947. godine u Pljevljjima. Sa nepunih 19 godina

postao je član seniroske reprezentacije Jugopsalvije. Od svoje 24-te godine bavi se

trenerskim poslom. Tokom svoje 44 godine duge trenerske karijere bio je selektor

nacionalnih selekcija četiri države – Italije, Jugoslavije, Turske i Crne Gore. Sa Italijom je

bio prvak Evrope, sa Jugoslavijom je osvojio srebro na Evropskom prvenstvu, sa Turskom

je bio vicešampion svijeta a sa Crnom Gorom je osvojio zlato na Igrama malih zemalja. U

nacionalnim šampionatima sve četiri države bio je šampion kao i u Francuskoj. Osim

trofeja, Tanjević je svjetskoj i evropskoj košarci predstavio par igrača kao što su Bodiroga,

Smit, Delibašić i Turkoglu. KSCG je kandidovao Bodana Tanjevića za mjesto u Kući

slavnih košarke (Springfield, SAD).

Duško Ivanović je rođen 1. septembra 1957. godine u Bijelom Polju. Od 1976. do 1987.

godine nastupao je za KK Budućnost. Prelomni trenutak za njegovu igračku karijeru bio je

kada je 1987. godine umjesto u Olimpiju otišao da igra za Split. Uz Kukoča i Rađa osvojio

je tri prvenstva Jugoslavije, dvije Evrolige i Kup Jugoslavije. Nakon Splita nastupao je za

Đironu iz Španije i postizao 27 poena po utakmici sve dok mu se nije dogodila teška

povreda diskusa. Svoju trenersku karijeru započinje u Švajcarskoj, kao trener Friburga i

nacionalnog tima Švajcarske. Tu se zadržao pet godina i osvojio tri nacionalna šampionata

i dva kupa. Nacionalne titule osvajao je i u Francuskoj, dvije u Španiji, a kupove sa

Panantinaikosom u Grčkoj i Barselonom u Španiji. 2011. godine proglašen je za trenera

godine u Španiji. 2014. godine preuzeo je reprezentaciju Bosne i Hervegovine sa kojom je

obezbijedio učešće na Eurobasketu.

Duško Vujošević je rođen 3. marta 1959. godine u Podgorici. Sa 27 godina je vodio prvi

tim Partizana sa kojim je osvojio šampionsku titulu i treće mjesto u Kupu. Vodio je i

juniorsku reprezentaciju Jugoslavije sa kojom je osvojio i titulu prvaka Evrope 1988.

godine. Jednu sezonu proveo je u Crvenoj Zvezdi a potom je od 1992. do 1998. godine bio

u Italiji i za to vrijeme treirao tri kluba – Brešu, Pistoju i Skavolini. Reprezentaciju Srbije

i Crne Gore vodio je na Evropskom prvenstvu u Švedskoj 2003. godine i osvojio šesto

mjesto. U maju 2007. godine postao je prvi selektor crnogorske muške reprezentacije.

15

Nakon sjajnog trenerskog posla obavljenog na tom mjestu, kratko je trenirao CSKA iz

Moskve, a zatim se ponovo vratio u Partizan. 2010. godine proglašen je za najboljeg trenera

Evrolige kada je Partizan igrao fajnal for.

Dejan Radonjić je rođen 2. februara 1970. godine. Košarkašku karijeru započeo je u KK

Budućnost sa svega 17 godina. Igrao je u Lovćenu, Profikoloru i FMP Železniku i 1998.

godine se vratio u Budućnost i osvojio tri titule prvaka Jugoslavioje i KUP SRJ. 2005.

godine postao je trener Budućnosti. Za osam sezona koliko je predvodio podgorički tim,

Budućnost je dva puta igrala fajnal four ABA lige a dva puta i četvrtfinale Evrokupa. Bio

je selektor mlade reprezentacije a od 2011. godine bio je selektor i seniorske reprezentacije.

2013. godine postao je trener KK Crvena Zvezda i dva puta je proglašen za najboljeg

trenera u ABA ligi koju je i osvojio 2015. godine. (Cerović, 2015; Burzan, 1998)

7.4. Najuspješnija crnogorska košarkašica

Hajdana Radunović je rođena 10. januara 1978. godine u Podgorici. Košarkom je počela

da se bavi u ŽKK Budućnost, zatim je igrala za Lovćen a 1996. godine je prešla u

Hemofarm. Sa Hemofarmom je dva puta bila prvak Jugoslavije. Igrala je i u Italiji,

Francuskoj, Mađarskoj, Izraelu, Poljskoj, Češkoj i Grčkoj. U Mađarskoj je dva puta bila

najbolji skakač i poenter lige igrajući za Đer, a sa Partizanom je osvojila titualu prvaka i

Kup Srbije. 2001. godine postala je prva crnogorka u WNBA ligi igrajuči za Njujork Liberi

gdje je odigrala četiri utakmice. U nacionalnom timu igrala je šest Evropskih i jednom

svjetskom prvensvu Jugoslavije, a u crnogorskom dresu je osvojila Evrospko prvenstvo B

divizije. (Cerović, 2015)

16

8. ZAKLJUČAK

Košarka je nastala 1891. godine, međunarodna košarkaška federacija FIBA osnovana je

1932. godine, a košarka se na Olimpijskim igrama prvi put pojavila 1936. godine u Berlinu

dok prvi put je demonstrirana 1904. godine na Olimpijskim igrama u Sent Luisu.

Košarkaški savez Crne Gore Gore osnovan je 26. februara 1955. godine u okviru

Košarkaškog saveza Jugoslavije. Dio košarkaškog Saveza Srbije i Crne Gore postao je

2003. godine. Nakon što je Crna Gora postala nezavisna država 21. maja 2006. godine,

košarkaški savez je 27. avgusta 2008. godine postao 213. član međunarodne košarkaške

federacije FIBA.

Crnogorski košarkaši ostavili su dubok trag u istoriji zlatnog doba Jugoslovenske košarke.

Pojedinci su uspjeli da zaigraju i u najjačoj NBA ligi. KK Budućnost bilježi zapažene

rezultate na regionalnoj sceni.

Košarka je postala globalni sport što dokazuje sve veći broj igrača raznih nacionalnosti u

najjačoj NBA ligi. Neizvjesnost koja vlada u košarkaškoj igri usled brze promjene

rezultata, svakako da doprinosi aktraktivnosti ovog sporta, kao i sve većoj

zainteresovanosti gledalaca.

Istorija dokazuje da su crnogorci talentovani za košarku i da je prije svega vole. Ostaje da

vidimo da li ćemo uspjeti da nadmašimo sve uspjehe koje smo imali kao dio velike

Jugoslavije, jer kapaciteta svakako da imamo.

17

LITERATURA

1. Burzan, S. G. (1998). Košarka u Crnoj Gori. Podgorica: Narodna knjiga.

2. Cerović, Ž. (2015). 60 godina Košarkaškog saveza Crne Gore. Podgorica:

Košarkaški savez Crne Gore.

3. Karalejić, M., Jakovljević, S. (2008). Teorija i metodika košarke. Beograd:

Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja u Beogradu.

4. Rubin, P. (2015). Istorijski kontekst i savremeni trendovi fizičkog vaspitanja u

Evropi. Novi Sad: Fakultet za sport i turizam u Novom Sadu.

5. Wissel, H. (2004). Basketball – steps to success. Beograd: DATA STATUS.

6. http://www.kscg.me

7. http://www.kosarka.me/

8. https://fiba.com/

9. http://www.history.com/topics/olympic-games

10. http://nbahoopsonline.com/History/

11. http://www.wnba.com/about_us/historyof_wnba.html

12. https://www.usab.com/history/dr-james-naismiths-original-13-rules-of-

basketball.aspx

18

BIOGRAFIJA

Gordana Radoičić je završila je Osnovnu školu ”Vuko Jovović” u Danilovgradu. U istom

gradu završila je i Gimnaziju ”Petar I Petrović Njegoš” u generaciji koja je maturirala u

školskoj 2012/2013 godini. Nakon toga, u studijskoj 2013/2014 godini redovno upisuje

prvu godina studija na Fakultetu za sport i fizičko vaspitanje u Nikšiću, na odjesku

Sportsko novinarstvo. 2016. godine je u redovnom roku završila tri godine Osnovnih

studija.