Ηλεκτρονική αποδελτίωση

λημμάτων της Νέας Ελληνικής

Ιωάννης Ν. Καζάζης

Ράνια Βοσκάκη

9ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία» Αθήνα, 7-9 Νοεμβρίου 2013

Ελληνική Εταιρεία Ορολογίας

Μεθοδολογία – Πλαίσιο έρευνας

�Δ.Ι. Γεωργακάς, 1981

�Αποδελτίωση: 1960-1987

�Αρχείο Γεωργακά: 2.500.000 έντυπα δελτία

�Σε εξέλιξη: ψηφιοποίηση, σχολιασμός

(μορφολογικός, κειμενικός)

�ΚΕΓ, 1996-2007: 23.000 έντυπα δελτία

�ΚΕΓ, 2008-σήμερα: 25.000 ηλεκτρονικά δελτία

Πηγές ηλεκτρονικής αποδελτίωσης

(εκδόσεις: 2000 – σήμερα)

�Εφημερίδες & περιοδικά

�Ανθολογίες ποίησης & πεζογραφίας

�Χωριστές εκδόσεις συγγραφέων, ποιητών & πεζογράφων

� Συλλογικούς τόμους

�Επιστημονικά άρθρα

�Ειδικές μελέτες για την παιδεία, τις πολιτικές επιστήμες,

τη φιλοσοφία, τις Καλές Τέχνες

� Γλωσσάρια

Κριτήρια αποδελτίωσης (1/3)

�Ορολογία – τεχνικούς όρους: πελίκη

�Χλωρίδα – πανίδα: γεοκάρυο

�Συμφράσεις: καθεστηκυία τάξη

�Εκφράσεις λόγιες και δημοτικές: διεξάγω πόλεμο,

το παίζω ζόρικος/η

�Απολιθώματα: εν γνώσει

Κριτήρια αποδελτίωσης (2/3)

�Δάνειες λέξεις: τυρί κότατζ

�Σπάνιες λέξεις: μακρόφεγγος, -η, -ο

�Υποκοριστικά – μεγεθυντικά: χαμογελάκι, ταλεντάρα

�Ουσιαστικοποιημένα επίθετα: ξυλογλυπτική

�Νεολογισμούς: τζανκοτροφή

Κριτήρια αποδελτίωσης (3/3)

�Συνεκδοχές: χιλιάδες κεφάλια (πρόβατα)

�Μεταφορές: διαξιφισμοί

�Μετωνυμίες: το υπουργείο ανακοίνωσε

�Κοινές λέξεις ως τοπωνύμια: Πετροκέρασα

Ηλεκτρονικά δελτία

� Σε μορφή επεξεργάσιμου αρχείου (.doc)

� Σε μορφή εικόνας (.jpg)

Αναρτήματα σχολιασμού (1/4)

� indecl: άκλιτα ουσιαστικά & επίθετα

π.χ.: το σουξέ, έξτρα

�verbal adj: ρηματικά επίθετα

π.χ.: ανυφαντός, -ή, -ό

�Adv: επιρρήματα

π.χ.: επιτόπου

�adv phr: επιρημματικες φράσεις

π.χ.: εξ ευωνύμων

Αναρτήματα σχολιασμού (2/4)

�adv use: επιρρηματικές χρήσεις

π.χ.: το πρωί

�pron: αντωνυμίες

π.χ.: τούτος, -η, -ο

�prep: προθέσεις

π.χ.: από

�excl: επιφωνήματα

π.χ.: σύρμα

Αναρτήματα σχολιασμού (3/4)

�pref: προθήματα

π.χ.: συν-

�suff: επιθήματα

π.χ.: -άρος

�1st me cpds: 1ο συνθετικό λέξεων

π.χ.: μαστρο-

�part.: μόρια

π.χ.: γιατί

Αναρτήματα σχολιασμού (4/4)

�conj: σύνδεσμοι

π.χ.: και

�abbr: συντομογραφίες

π.χ.: ΚΕΓ

�arithm: αριθμητικά

π.χ.: ένας, μία, ένα

�o/p: ονοματοποιίες

π.χ.: τικ τακ

Παρατηρήσεις – Γενικές Κατηγορίες

(1/2)

�Σπάνια λήμματα – σπάνιες χρήσεις λημμάτων

π.χ.: ένα πανσέληνο ασημένιο δολάριο,

αεροπνίχτης, άξερτος

�Συμφράσεις ορολογίας

π.χ.: λιαστό κρασί ή οίνος πάσσος

κληματίς η ελισαβέτιος-καρόλιος

�Παραλλαγές στο επίπεδο λόγου

π.χ.: ηλεκτρονικός υπολογιστής – κομπιούτερ – κομπιούτορας

Παρατηρήσεις – Γενικές Κατηγορίες

(2/2)

�Μορφολογικές παραλλαγές

π.χ.: ρεπροντυξιόν – ρεπροντιξιόν

ταχιά – ταχιό

�Ιδιωματικές φράσεις

π.χ.: κατεβάζω/τρώω τον αγλέουρα

�Υποστηρικτικές δομές

π.χ.: κάνω αίτηση

Εφαρμογές – Προοπτικές (1/2)

Ηλεκτρονικά δελτία:

γλωσσικός πόρος για τη συγχρονική μελέτη της

Νέας Ελληνικής

Αρχείο Γεωργακά:

γλωσσικός πόρος

σημαντικού όγκου

διαχρονική μελέτη της

εξέλιξης της Νέας Ελληνικής

Εφαρμογές – Προοπτικές (2/2)

�Ενσωμάτωση νέου αρχείου στο αρχείο Γεωργακά

�Συνεχής εμπλουτισμός αρχείου ηλεκτρονικών δελτίων

�Διδακτική αξιοποίηση – Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής

ως δεύτερης/ξένης γλώσσας

�Ηλεκτρονική αξιοποίηση, π.χ.: σημασιολογικά δίκτυα

�Λεξικογραφική αξιοποίηση: έντυπα & ηλεκτρονικά λεξικά