+ All Categories
Home > Documents > KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SÁNG TẠO

Date post: 27-Mar-2023
Category:
Upload: khangminh22
View: 0 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
22
S20.2022 KHI NGHIP ĐỔI MI SÁNG TO BKHOA HC VÀ CÔNG NGHCC THÔNG TIN KHOA HC VÀ CÔNG NGHQUC GIA BN TIN
Transcript

Số 202022

KHỞI NGHIỆP

ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỘ KHOA HỌC VAgrave COcircNG NGHỆ CỤC THOcircNG TIN KHOA HỌC VAgrave COcircNG NGHỆ QUỐC GIA

BẢN TIN

1

01Quỹ mạo hiểm GGV hỗ trợ đưa Việt Nam trở thagravenh mắt xiacutech quan trọng trong Tam giaacutec vagraveng khởi nghiệp

TIN TỨC SỰ KIỆN

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

02

03

05

06

07

Ứng dụng Metaverse sẽ bugraveng nổ ở chacircu Aacute

Startup Việt True Platform được roacutet 35 triệu USD ngay từ vograveng hạt giống

Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Đạo đức của triacute tuệ nhacircn tạo

04Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacute

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp Đan Mạch

CỤC THOcircNG TIN KHOA HỌC VAgrave

COcircNG NGHỆ QUỐC GIA

24 Lyacute Thường Kiệt Hoagraven Kiếm Hagrave NộiTel (024) 38262718

2

QUỸ MẠO HIỂM GGV HỖ TRỢ ĐƯA VIỆT NAM TRỞ THAgraveNH

MẮT XIacuteCH QUAN TRỌNG TRONG ldquoTAM GIAacuteC VAgraveNG

KHỞI NGHIỆPrdquo

Ngagravey 3052022 Quỹ đầu tư GGV đatilde kyacute kết thỏa

thuận hợp taacutec với NIC nhằm củng cố mối quan hệ

hợp taacutec lacircu dagravei hỗ trợ phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi

nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Nam

Theo đoacute GGV sẽ tăng cường đầu tư vagraveo thị

trường thuacutec đẩy trao đổi phaacutet triển caacutec yacute tưởng mới

đồng thời đoacuteng vai trograve lagrave chất xuacutec taacutec hỗ trợ caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp của Việt Nam xacircy dựng

được vị thế trong khu vực

Hiện GGV đatilde thagravenh lập caacutec văn phograveng đại diện

tại caacutec nước Singapore Việt Nam vagrave Indonesia

những nơi được xem lagrave ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo

của khu vực Đocircng Nam Aacute

Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng

đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute nhiều hơn đến

Đocircng Nam Aacute Trong đoacute Việt Nam đatilde trở thagravenh viecircn

ngọc mới của khu vực khi vươn lecircn nằm trong bảng

xếp hạng cugraveng với caacutec nước dẫn đầu khu vực như

TIN TỨC SỰ KIỆN

Vneconomyvn - Cugraveng với việc khai trương 2 văn phograveng mới tại Hagrave Nội vagrave TPHCM Quỹ Đầu tư mạo

hiểm Golden Gate Ventures (GGV) sẽ hợp taacutec với Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo quốc gia (NIC) thuacutec

đẩy sự phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Namhellip

Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

3

Singapore vagrave Indonesia với mức vốn đầu tư cao kỷ

lục 14 tỷ USD năm 2021 cao hơn 16 lần so với con

số 874 triệu USD kỷ lục trước đoacute vagraveo năm 2019

Dugrave Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave

saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư trong thập kỷ qua song theo

nhiều chuyecircn gia vagravei năm tới đacircy chiacutenh lagrave thời điểm

magrave thị trường nagravey thu huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội

tụ của tầng lớp tiecircu dugraveng lực lượng lao động trẻ vagrave

coacute học thức gia tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng

cao về cocircng nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế Internet

năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ USD - tăng

31 nhờ sự tăng trưởng 53 của thương mại điện

tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến năm 2025 nền

kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt giaacute trị 57 tỷ

USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng năm lagrave 29

Mặc dugrave cocircng nghệ y tế cocircng nghệ tagravei chiacutenh vagrave

phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave những lĩnh vực

lớn trong ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo song caacutec lĩnh

vực quan trọng khocircng keacutem khaacutec như trograve chơi điện tử

vagrave D2C (Direct to Customer - phacircn phối sản phẩm

trực tiếp tới khaacutech hagraveng) cũng cần được quan tacircm

Đocircng Nam Aacute một trong những thị trường trograve chơi

điện tử phaacutet triển nhanh nhất trecircn thế giới tạo ra

doanh thu lớn nhất trong lĩnh vực trograve chơi toagraven cầu

với 3 thị trường dẫn đầu trong khu vực lagrave Indonesia

Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Mocirc higravenh D2C cho pheacutep thương hiệu tương taacutec trực tiếp đến người tiecircu dugraveng

4

ỨNG DỤNG METAVERSE SẼ BUgraveNG NỔ Ở CHAcircU Aacute

Sức noacuteng Metaverse (vũ trụ ảo) đang bao trugravem

thế giới cụ thể về những diễn biến sắp tới tại khu

vực chacircu Aacute cũng thu huacutet sự quan tacircm lớn của thị

trường Doanh nghiệp Việt cũng đang chờ đoacuten

những tiacuten hiệu mới để sớm tham gia vagraveo thị trường

tiềm năng nagravey

Cơ hội marketing giagravenh thị phần thực vagrave ảo

Tại sự kiện ldquoMetaverse in Asiardquo (Metaverse đatilde

đến chacircu Aacute) do Metalook phối hợp với Trung tacircm Hỗ

trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) Trung tacircm Hỗ trợ

khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo TPHCM (Saigon

Innovation Hub SIHUB) cugraveng nền tảng Metaverse

Connect Club tổ chức ngagravey 255 nhiều diễn giả lạc

quan tin rằng Metaverse sẽ mở đường cho hệ sinh

thaacutei startup Việt vocirc cugraveng tiềm năng nhắm tới thị

trường lớn trong kỷ nguyecircn số năng động hiện nay

Metaverse sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng

dụng trong doanh nghiệp Việt như một giải phaacutep

marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh

tương taacutec khaacutech hagraveng sắp tới vagrave startup Việt sẽ tiếp

tục ghi tecircn vagraveo bản đồ cocircng nghệ thế giới tiếp nối sự

thagravenh cocircng của game Blockchain

Ocircng Huỳnh Kim Tước CEO của Sihub cho biết

Metaverse coacute thể bắt nguồn từ caacutec tiểu thuyết hay chỉ

xuất hiện trong caacutec bộ phim khoa học viễn tưởng

nhưng ngagravey nay noacute khocircng chỉ lagrave viễn tưởng vagrave giấc

mơ magrave cograven lagrave một mocirci trường kỹ thuật số sống động

nơi mọi người coacute thể lagravem việc tương taacutec chơi trograve

Vneconomyvn - ldquoMetaverse in Asiardquo sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng dụng Metaverse trong doanh

nghiệp Việt Nam như một giải phaacutep marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh tương taacutec khaacutech

hagravenghellip

TIN TỨC SỰ KIỆN

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

1

01Quỹ mạo hiểm GGV hỗ trợ đưa Việt Nam trở thagravenh mắt xiacutech quan trọng trong Tam giaacutec vagraveng khởi nghiệp

TIN TỨC SỰ KIỆN

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

02

03

05

06

07

Ứng dụng Metaverse sẽ bugraveng nổ ở chacircu Aacute

Startup Việt True Platform được roacutet 35 triệu USD ngay từ vograveng hạt giống

Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Đạo đức của triacute tuệ nhacircn tạo

04Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacute

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp Đan Mạch

CỤC THOcircNG TIN KHOA HỌC VAgrave

COcircNG NGHỆ QUỐC GIA

24 Lyacute Thường Kiệt Hoagraven Kiếm Hagrave NộiTel (024) 38262718

2

QUỸ MẠO HIỂM GGV HỖ TRỢ ĐƯA VIỆT NAM TRỞ THAgraveNH

MẮT XIacuteCH QUAN TRỌNG TRONG ldquoTAM GIAacuteC VAgraveNG

KHỞI NGHIỆPrdquo

Ngagravey 3052022 Quỹ đầu tư GGV đatilde kyacute kết thỏa

thuận hợp taacutec với NIC nhằm củng cố mối quan hệ

hợp taacutec lacircu dagravei hỗ trợ phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi

nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Nam

Theo đoacute GGV sẽ tăng cường đầu tư vagraveo thị

trường thuacutec đẩy trao đổi phaacutet triển caacutec yacute tưởng mới

đồng thời đoacuteng vai trograve lagrave chất xuacutec taacutec hỗ trợ caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp của Việt Nam xacircy dựng

được vị thế trong khu vực

Hiện GGV đatilde thagravenh lập caacutec văn phograveng đại diện

tại caacutec nước Singapore Việt Nam vagrave Indonesia

những nơi được xem lagrave ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo

của khu vực Đocircng Nam Aacute

Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng

đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute nhiều hơn đến

Đocircng Nam Aacute Trong đoacute Việt Nam đatilde trở thagravenh viecircn

ngọc mới của khu vực khi vươn lecircn nằm trong bảng

xếp hạng cugraveng với caacutec nước dẫn đầu khu vực như

TIN TỨC SỰ KIỆN

Vneconomyvn - Cugraveng với việc khai trương 2 văn phograveng mới tại Hagrave Nội vagrave TPHCM Quỹ Đầu tư mạo

hiểm Golden Gate Ventures (GGV) sẽ hợp taacutec với Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo quốc gia (NIC) thuacutec

đẩy sự phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Namhellip

Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

3

Singapore vagrave Indonesia với mức vốn đầu tư cao kỷ

lục 14 tỷ USD năm 2021 cao hơn 16 lần so với con

số 874 triệu USD kỷ lục trước đoacute vagraveo năm 2019

Dugrave Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave

saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư trong thập kỷ qua song theo

nhiều chuyecircn gia vagravei năm tới đacircy chiacutenh lagrave thời điểm

magrave thị trường nagravey thu huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội

tụ của tầng lớp tiecircu dugraveng lực lượng lao động trẻ vagrave

coacute học thức gia tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng

cao về cocircng nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế Internet

năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ USD - tăng

31 nhờ sự tăng trưởng 53 của thương mại điện

tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến năm 2025 nền

kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt giaacute trị 57 tỷ

USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng năm lagrave 29

Mặc dugrave cocircng nghệ y tế cocircng nghệ tagravei chiacutenh vagrave

phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave những lĩnh vực

lớn trong ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo song caacutec lĩnh

vực quan trọng khocircng keacutem khaacutec như trograve chơi điện tử

vagrave D2C (Direct to Customer - phacircn phối sản phẩm

trực tiếp tới khaacutech hagraveng) cũng cần được quan tacircm

Đocircng Nam Aacute một trong những thị trường trograve chơi

điện tử phaacutet triển nhanh nhất trecircn thế giới tạo ra

doanh thu lớn nhất trong lĩnh vực trograve chơi toagraven cầu

với 3 thị trường dẫn đầu trong khu vực lagrave Indonesia

Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Mocirc higravenh D2C cho pheacutep thương hiệu tương taacutec trực tiếp đến người tiecircu dugraveng

4

ỨNG DỤNG METAVERSE SẼ BUgraveNG NỔ Ở CHAcircU Aacute

Sức noacuteng Metaverse (vũ trụ ảo) đang bao trugravem

thế giới cụ thể về những diễn biến sắp tới tại khu

vực chacircu Aacute cũng thu huacutet sự quan tacircm lớn của thị

trường Doanh nghiệp Việt cũng đang chờ đoacuten

những tiacuten hiệu mới để sớm tham gia vagraveo thị trường

tiềm năng nagravey

Cơ hội marketing giagravenh thị phần thực vagrave ảo

Tại sự kiện ldquoMetaverse in Asiardquo (Metaverse đatilde

đến chacircu Aacute) do Metalook phối hợp với Trung tacircm Hỗ

trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) Trung tacircm Hỗ trợ

khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo TPHCM (Saigon

Innovation Hub SIHUB) cugraveng nền tảng Metaverse

Connect Club tổ chức ngagravey 255 nhiều diễn giả lạc

quan tin rằng Metaverse sẽ mở đường cho hệ sinh

thaacutei startup Việt vocirc cugraveng tiềm năng nhắm tới thị

trường lớn trong kỷ nguyecircn số năng động hiện nay

Metaverse sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng

dụng trong doanh nghiệp Việt như một giải phaacutep

marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh

tương taacutec khaacutech hagraveng sắp tới vagrave startup Việt sẽ tiếp

tục ghi tecircn vagraveo bản đồ cocircng nghệ thế giới tiếp nối sự

thagravenh cocircng của game Blockchain

Ocircng Huỳnh Kim Tước CEO của Sihub cho biết

Metaverse coacute thể bắt nguồn từ caacutec tiểu thuyết hay chỉ

xuất hiện trong caacutec bộ phim khoa học viễn tưởng

nhưng ngagravey nay noacute khocircng chỉ lagrave viễn tưởng vagrave giấc

mơ magrave cograven lagrave một mocirci trường kỹ thuật số sống động

nơi mọi người coacute thể lagravem việc tương taacutec chơi trograve

Vneconomyvn - ldquoMetaverse in Asiardquo sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng dụng Metaverse trong doanh

nghiệp Việt Nam như một giải phaacutep marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh tương taacutec khaacutech

hagravenghellip

TIN TỨC SỰ KIỆN

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

2

QUỸ MẠO HIỂM GGV HỖ TRỢ ĐƯA VIỆT NAM TRỞ THAgraveNH

MẮT XIacuteCH QUAN TRỌNG TRONG ldquoTAM GIAacuteC VAgraveNG

KHỞI NGHIỆPrdquo

Ngagravey 3052022 Quỹ đầu tư GGV đatilde kyacute kết thỏa

thuận hợp taacutec với NIC nhằm củng cố mối quan hệ

hợp taacutec lacircu dagravei hỗ trợ phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi

nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Nam

Theo đoacute GGV sẽ tăng cường đầu tư vagraveo thị

trường thuacutec đẩy trao đổi phaacutet triển caacutec yacute tưởng mới

đồng thời đoacuteng vai trograve lagrave chất xuacutec taacutec hỗ trợ caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp của Việt Nam xacircy dựng

được vị thế trong khu vực

Hiện GGV đatilde thagravenh lập caacutec văn phograveng đại diện

tại caacutec nước Singapore Việt Nam vagrave Indonesia

những nơi được xem lagrave ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo

của khu vực Đocircng Nam Aacute

Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng

đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute nhiều hơn đến

Đocircng Nam Aacute Trong đoacute Việt Nam đatilde trở thagravenh viecircn

ngọc mới của khu vực khi vươn lecircn nằm trong bảng

xếp hạng cugraveng với caacutec nước dẫn đầu khu vực như

TIN TỨC SỰ KIỆN

Vneconomyvn - Cugraveng với việc khai trương 2 văn phograveng mới tại Hagrave Nội vagrave TPHCM Quỹ Đầu tư mạo

hiểm Golden Gate Ventures (GGV) sẽ hợp taacutec với Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo quốc gia (NIC) thuacutec

đẩy sự phaacutet triển hệ sinh thaacutei khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo tại Việt Namhellip

Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

3

Singapore vagrave Indonesia với mức vốn đầu tư cao kỷ

lục 14 tỷ USD năm 2021 cao hơn 16 lần so với con

số 874 triệu USD kỷ lục trước đoacute vagraveo năm 2019

Dugrave Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave

saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư trong thập kỷ qua song theo

nhiều chuyecircn gia vagravei năm tới đacircy chiacutenh lagrave thời điểm

magrave thị trường nagravey thu huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội

tụ của tầng lớp tiecircu dugraveng lực lượng lao động trẻ vagrave

coacute học thức gia tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng

cao về cocircng nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế Internet

năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ USD - tăng

31 nhờ sự tăng trưởng 53 của thương mại điện

tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến năm 2025 nền

kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt giaacute trị 57 tỷ

USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng năm lagrave 29

Mặc dugrave cocircng nghệ y tế cocircng nghệ tagravei chiacutenh vagrave

phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave những lĩnh vực

lớn trong ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo song caacutec lĩnh

vực quan trọng khocircng keacutem khaacutec như trograve chơi điện tử

vagrave D2C (Direct to Customer - phacircn phối sản phẩm

trực tiếp tới khaacutech hagraveng) cũng cần được quan tacircm

Đocircng Nam Aacute một trong những thị trường trograve chơi

điện tử phaacutet triển nhanh nhất trecircn thế giới tạo ra

doanh thu lớn nhất trong lĩnh vực trograve chơi toagraven cầu

với 3 thị trường dẫn đầu trong khu vực lagrave Indonesia

Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Mocirc higravenh D2C cho pheacutep thương hiệu tương taacutec trực tiếp đến người tiecircu dugraveng

4

ỨNG DỤNG METAVERSE SẼ BUgraveNG NỔ Ở CHAcircU Aacute

Sức noacuteng Metaverse (vũ trụ ảo) đang bao trugravem

thế giới cụ thể về những diễn biến sắp tới tại khu

vực chacircu Aacute cũng thu huacutet sự quan tacircm lớn của thị

trường Doanh nghiệp Việt cũng đang chờ đoacuten

những tiacuten hiệu mới để sớm tham gia vagraveo thị trường

tiềm năng nagravey

Cơ hội marketing giagravenh thị phần thực vagrave ảo

Tại sự kiện ldquoMetaverse in Asiardquo (Metaverse đatilde

đến chacircu Aacute) do Metalook phối hợp với Trung tacircm Hỗ

trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) Trung tacircm Hỗ trợ

khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo TPHCM (Saigon

Innovation Hub SIHUB) cugraveng nền tảng Metaverse

Connect Club tổ chức ngagravey 255 nhiều diễn giả lạc

quan tin rằng Metaverse sẽ mở đường cho hệ sinh

thaacutei startup Việt vocirc cugraveng tiềm năng nhắm tới thị

trường lớn trong kỷ nguyecircn số năng động hiện nay

Metaverse sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng

dụng trong doanh nghiệp Việt như một giải phaacutep

marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh

tương taacutec khaacutech hagraveng sắp tới vagrave startup Việt sẽ tiếp

tục ghi tecircn vagraveo bản đồ cocircng nghệ thế giới tiếp nối sự

thagravenh cocircng của game Blockchain

Ocircng Huỳnh Kim Tước CEO của Sihub cho biết

Metaverse coacute thể bắt nguồn từ caacutec tiểu thuyết hay chỉ

xuất hiện trong caacutec bộ phim khoa học viễn tưởng

nhưng ngagravey nay noacute khocircng chỉ lagrave viễn tưởng vagrave giấc

mơ magrave cograven lagrave một mocirci trường kỹ thuật số sống động

nơi mọi người coacute thể lagravem việc tương taacutec chơi trograve

Vneconomyvn - ldquoMetaverse in Asiardquo sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng dụng Metaverse trong doanh

nghiệp Việt Nam như một giải phaacutep marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh tương taacutec khaacutech

hagravenghellip

TIN TỨC SỰ KIỆN

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

3

Singapore vagrave Indonesia với mức vốn đầu tư cao kỷ

lục 14 tỷ USD năm 2021 cao hơn 16 lần so với con

số 874 triệu USD kỷ lục trước đoacute vagraveo năm 2019

Dugrave Việt Nam đatilde lọt vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave

saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư trong thập kỷ qua song theo

nhiều chuyecircn gia vagravei năm tới đacircy chiacutenh lagrave thời điểm

magrave thị trường nagravey thu huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội

tụ của tầng lớp tiecircu dugraveng lực lượng lao động trẻ vagrave

coacute học thức gia tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng

cao về cocircng nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế Internet

năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ USD - tăng

31 nhờ sự tăng trưởng 53 của thương mại điện

tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến năm 2025 nền

kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt giaacute trị 57 tỷ

USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng năm lagrave 29

Mặc dugrave cocircng nghệ y tế cocircng nghệ tagravei chiacutenh vagrave

phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave những lĩnh vực

lớn trong ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo song caacutec lĩnh

vực quan trọng khocircng keacutem khaacutec như trograve chơi điện tử

vagrave D2C (Direct to Customer - phacircn phối sản phẩm

trực tiếp tới khaacutech hagraveng) cũng cần được quan tacircm

Đocircng Nam Aacute một trong những thị trường trograve chơi

điện tử phaacutet triển nhanh nhất trecircn thế giới tạo ra

doanh thu lớn nhất trong lĩnh vực trograve chơi toagraven cầu

với 3 thị trường dẫn đầu trong khu vực lagrave Indonesia

Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Mocirc higravenh D2C cho pheacutep thương hiệu tương taacutec trực tiếp đến người tiecircu dugraveng

4

ỨNG DỤNG METAVERSE SẼ BUgraveNG NỔ Ở CHAcircU Aacute

Sức noacuteng Metaverse (vũ trụ ảo) đang bao trugravem

thế giới cụ thể về những diễn biến sắp tới tại khu

vực chacircu Aacute cũng thu huacutet sự quan tacircm lớn của thị

trường Doanh nghiệp Việt cũng đang chờ đoacuten

những tiacuten hiệu mới để sớm tham gia vagraveo thị trường

tiềm năng nagravey

Cơ hội marketing giagravenh thị phần thực vagrave ảo

Tại sự kiện ldquoMetaverse in Asiardquo (Metaverse đatilde

đến chacircu Aacute) do Metalook phối hợp với Trung tacircm Hỗ

trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) Trung tacircm Hỗ trợ

khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo TPHCM (Saigon

Innovation Hub SIHUB) cugraveng nền tảng Metaverse

Connect Club tổ chức ngagravey 255 nhiều diễn giả lạc

quan tin rằng Metaverse sẽ mở đường cho hệ sinh

thaacutei startup Việt vocirc cugraveng tiềm năng nhắm tới thị

trường lớn trong kỷ nguyecircn số năng động hiện nay

Metaverse sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng

dụng trong doanh nghiệp Việt như một giải phaacutep

marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh

tương taacutec khaacutech hagraveng sắp tới vagrave startup Việt sẽ tiếp

tục ghi tecircn vagraveo bản đồ cocircng nghệ thế giới tiếp nối sự

thagravenh cocircng của game Blockchain

Ocircng Huỳnh Kim Tước CEO của Sihub cho biết

Metaverse coacute thể bắt nguồn từ caacutec tiểu thuyết hay chỉ

xuất hiện trong caacutec bộ phim khoa học viễn tưởng

nhưng ngagravey nay noacute khocircng chỉ lagrave viễn tưởng vagrave giấc

mơ magrave cograven lagrave một mocirci trường kỹ thuật số sống động

nơi mọi người coacute thể lagravem việc tương taacutec chơi trograve

Vneconomyvn - ldquoMetaverse in Asiardquo sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng dụng Metaverse trong doanh

nghiệp Việt Nam như một giải phaacutep marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh tương taacutec khaacutech

hagravenghellip

TIN TỨC SỰ KIỆN

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

4

ỨNG DỤNG METAVERSE SẼ BUgraveNG NỔ Ở CHAcircU Aacute

Sức noacuteng Metaverse (vũ trụ ảo) đang bao trugravem

thế giới cụ thể về những diễn biến sắp tới tại khu

vực chacircu Aacute cũng thu huacutet sự quan tacircm lớn của thị

trường Doanh nghiệp Việt cũng đang chờ đoacuten

những tiacuten hiệu mới để sớm tham gia vagraveo thị trường

tiềm năng nagravey

Cơ hội marketing giagravenh thị phần thực vagrave ảo

Tại sự kiện ldquoMetaverse in Asiardquo (Metaverse đatilde

đến chacircu Aacute) do Metalook phối hợp với Trung tacircm Hỗ

trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) Trung tacircm Hỗ trợ

khởi nghiệp vagrave đổi mới saacuteng tạo TPHCM (Saigon

Innovation Hub SIHUB) cugraveng nền tảng Metaverse

Connect Club tổ chức ngagravey 255 nhiều diễn giả lạc

quan tin rằng Metaverse sẽ mở đường cho hệ sinh

thaacutei startup Việt vocirc cugraveng tiềm năng nhắm tới thị

trường lớn trong kỷ nguyecircn số năng động hiện nay

Metaverse sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng

dụng trong doanh nghiệp Việt như một giải phaacutep

marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh

tương taacutec khaacutech hagraveng sắp tới vagrave startup Việt sẽ tiếp

tục ghi tecircn vagraveo bản đồ cocircng nghệ thế giới tiếp nối sự

thagravenh cocircng của game Blockchain

Ocircng Huỳnh Kim Tước CEO của Sihub cho biết

Metaverse coacute thể bắt nguồn từ caacutec tiểu thuyết hay chỉ

xuất hiện trong caacutec bộ phim khoa học viễn tưởng

nhưng ngagravey nay noacute khocircng chỉ lagrave viễn tưởng vagrave giấc

mơ magrave cograven lagrave một mocirci trường kỹ thuật số sống động

nơi mọi người coacute thể lagravem việc tương taacutec chơi trograve

Vneconomyvn - ldquoMetaverse in Asiardquo sẽ thuacutec đẩy tiềm năng lớn về ứng dụng Metaverse trong doanh

nghiệp Việt Nam như một giải phaacutep marketing chiến lược trong hoạt động kinh doanh tương taacutec khaacutech

hagravenghellip

TIN TỨC SỰ KIỆN

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

5

chơi kiếm tiền hiển thị vagrave trao đổi tagravei sản ảo Nhiều

cocircng ty lớn đatilde tham gia vagraveo khocircng gian nagravey vagrave coacute

caacutec khoản đầu tư đaacuteng kể vagraveo thị trường mở ra cơ

hội lớn cho doanh nghiệp trước lagraven soacuteng mới về

chiến lược tiếp thị trực tuyến vagrave giagravenh thị phần trong

cả hai thế giới thực vagrave ảo song song

Chuyecircn gia Blockchain ocircng Cris DTrần lần nữa

khẳng định Metaverse chiacutenh lagrave giải phaacutep trong chiến

lược marketing vagrave tiếp thị số hiện đại Metaverse

tham gia vagraveo hoạt động tiếp thị trực tuyến giuacutep caacutec

chiến dịch marketing tương taacutec tốt hơn với khaacutech

hagraveng tiềm năng thocircng qua caacutec trải nghiệm về

Metaverse ldquoMetaverse được noacutei tới ở tất cả caacutec diễn

đagraven kinh doanh vagrave xu hướng marketing Vagrave noacute chắc

chắn sẽ lagrave một trong những giải phaacutep chiến lược

trong cạnh tranh về thương hiệu vagrave giagravenh thị phần

trong thời gian tớirdquo ocircng Cris DTrần nhận định

Chacircu Aacute lagrave hạt nhacircn chigravea khoacutea bugraveng nổ

Metaverse

Metaverse khocircng chỉ lagrave thực tế ảo vagrave nhập vai

magrave noacute tiacutenh toaacuten khocircng gian kết hợp với Thực tế ảo

(Virtual Reality-VR) vagrave Thực tế ảo tăng cường

(Augmented Reality-AR) để mọi sinh hoạt được diễn

ra như thật trecircn Internet Blockchain kết hợp với VR

AR higravenh thagravenh một thế giới ảo song song với đời

thực NFT GameFi lagrave những sản phẩm Metaverse

thời kỳ sơ khai

Ocircng Chu Quang Thaacutei Thường trực phiacutea Nam

Trung tacircm Hỗ trợ khởi nghiệp quốc gia (NSSC) cho

rằng chuacuteng ta đang noacutei về thời kỳ đầu vagrave những gigrave coacute

liecircn quan đến Metaverse cũng dần được lộ diện

Blockchain cocircng nghệ tagravei chiacutenh lagrave những goacutec tiếp

cận cận cảnh nhất coacute liecircn quan đến Metaverse để

giải quyết những vấn đề xatilde hội đang cần được thaacuteo

gỡ hoặc tiến bộ hơn Đacircy lagrave cơ hội để startup dễ

dagraveng khởi nghiệp đổi mới saacuteng tạo Ocircng cũng đaacutenh

giaacute tagravei năng Việt về độ nhạy beacuten trước cocircng nghệ

mới sẽ coacute nhiều bứt phaacute mới trong thị trường nagravey

sắp tới

Tại điểm cầu trực tuyến ldquoMetaverse in Asiardquo ocircng

BK Han Cố vấn chiến lược NFT nhagrave saacuteng lập

MGen vagrave Box Media đatilde chia sẻ tầm nhigraven về một

tương lai khi caacutec doanh nghiệp sẽ hợp taacutec đầu tư tổ

chức sự kiện diễn đagraven vagrave xacircy dựng caacutec nền tảng

chung thocircng qua Metaverse Trong tương lai gần

quan hệ tương hỗ giữa caacutec nhagrave saacuteng tạo nội dung vagrave

caacutec doanh nghiệp trong Metaverse sẽ đoacuteng vai trograve

quan trọng trong việc quyết định hướng phaacutet triển

của cocircng nghệ nagravey BK Han khẳng định dugrave đacircy lagrave

sacircn chơi chung của toagraven cầu nhưng chacircu Aacute sẽ lagrave hạt

nhacircn lagrave chigravea khoacutea cho sự higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

của Metaverse

Nhagrave đầu tư được vinh danh trong danh saacutech Top

3 nhagrave đầu tư coacute ảnh hưởng nhất tại Giải thưởng

Blockchain thế giới năm 2014 ocircng Eddy Travia

khẳng định Blockchain sẽ tiếp tục lagrave cơ hội đầu tư thuacute

vị giagraveu tiềm năng cho caacutec caacute nhacircn lẫn caacutec thể chế tagravei

chiacutenh với mục tiecircu chủ chốt lagrave nền tagravei chiacutenh cởi mở

vagrave minh bạch

ldquoMetaverse sẽ mang lại nhiều sự đổi mới về cocircng

nghệ cũng như caacutech tiếp cận về caacutec vấn đề xatilde hội

cho caacutec đối tượng caacute nhacircn tổ chức vagrave định chế tagravei

chiacutenh noacutei chung Noacutei caacutech khaacutec Metaverse sẽ lagrave

nhacircn tố chiacutenh trong cocircng cuộc caacutech mạng hoacutea nền

kinh tế hiện nayrdquo ocircng Eddy Travia noacutei

Nhagrave tư vấn vagrave chiến lược Mike Mumola thigrave cho

rằng chacircu Aacute lagrave một trong những trụ cột chiacutenh của sự

higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển của Metaverse đồng thời

chia sẻ quan điểm Metaverse sẽ thay đổi hoagraven toagraven

ngagravenh cocircng nghiệp chăm soacutec sức khỏe đặc biệt lagrave

sức khỏe tinh thần với nhiều cơ hội mới

Người đứng sau thagravenh cocircng của caacutec dự aacuten

Blockchain được đaacutenh giaacute lagrave phugrave hợp với mục tiecircu

phaacutet triển của Liecircn hợp quốc ocircng Raj Kappor cho

rằng sự phaacutet triển cũng như tiacutenh bền vững của

Blockchain sẽ đồng hagravenh cugraveng sự gia tăng trong

nhận thức vagrave quan tacircm của xatilde hội về cộng đồng khả

năng tiếp cận khả năng hogravea nhập sự đa dạng năng

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

6

lượng xanh cũng như giaacuteo dục cho phụ nữ trẻ tuổi

Caacutec yếu tố nagravey sẽ giuacutep định hướng cũng như nacircng

tầm ảnh hưởng của Blockchain theo hướng tiacutech cực

Bagrave Jane King Saacuteng lập viecircn vagrave Giaacutem đốc điều

hagravenh của LilaMax đồng tigravenh với quan điểm chacircu Aacute lagrave

nhacircn tố đoacuteng goacutep chiacutenh cho sự phaacutet triển của

Metaverse Blockchain cũng như phong tragraveo khởi

nghiệp Bagrave nhấn mạnh tiền matilde hoacutea viacute dụ rotilde neacutet nhất

lagrave Bitcoin đang dần coacute vai trograve lớn hơn trong caacutec giao

dịch kinh tế hiện nay ldquoTrong tương lai caacutech chuacuteng ta

mua baacuten đầu tư hoặc thậm chiacute lagrave xacircy dựng kế hoạch

tagravei chiacutenh cũng sẽ hoagraven toagraven chịu ảnh hưởng đaacuteng kể

bởi Metaverse vagrave Blockchainrdquo Jane King nhận định

NFT Passort ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp

Việt

Phaacutet triển tagravei nguyecircn số đang lagrave xu thế chung của

thời đại Caacutec doanh nghiệp ở Việt Nam cần nhanh

choacuteng tăng tốc trecircn đường đua số hoacutea Trung tacircm

Quản lyacute tagravei sản số (httpstssorgvn viết tắt TSS)

chiacutenh lagrave người ldquochắp caacutenhrdquo cho doanh nghiệp Việt số

hoacutea nhanh nhất goacutep phần thuacutec đẩy quaacute trigravenh chuyển

đổi số quốc gia

Ở Việt Nam TSS lagrave đơn vị đầu tiecircn được Nhagrave

nước cocircng nhận tư caacutech phaacutep nhacircn được pheacutep tổ

chức hoạt số hoacutea quản lyacute tagravei sản số trong caacutec hoạt

động kinh tế tuacircn theo định hướng kinh tế số của

Nhagrave nước vagrave Chiacutenh phủ Trung tacircm Quản lyacute tagravei sản

số được điều hagravenh vagrave quản lyacute bởi Liecircn hiệp Khoa học

doanh nhacircn Việt Nam Nhận thức rotilde được giaacute trị vagrave

tầm quan trọng của chuyển đổi số OpenLive NFT đatilde

chiacutenh thức trở thagravenh đơn vị đầu tiecircn tại Việt Nam đưa

caacutec sản phẩm văn hoacutea cocircng nghệ giaacuteo dục dự aacuten

khởi nghiệphellip lecircn nền tảng NFT Song song với việc

đầu tư xacircy dựng marketplace NFT toagraven diện

OpenLive NFT đatilde tiến hagravenh số hoacutea dự aacuten bằng caacutech

hợp taacutec cugraveng TSS OpenLive NFT cung cấp nền tảng

cho người sử dụng được thỏa sức saacuteng tạo tạo ra

những sản phẩm NFT độc quyền tiến hagravenh caacutec giao

dịch mua baacuten trao đổi tất cả caacutec sản phẩm NFT từ

caacutec taacutec phẩm nghệ thuật văn hoacutea cho đến những

giao dịch liecircn quan đến bất động sản dịch vụhellip

Ocircng Jimmy Giaacutem đốc Kinh doanh OpenLive NFT

cho biết OpenLive NFT lecircn hệ thống của TSS dựa

trecircn những thocircng tin đatilde được đăng kyacute thể hiện sự uy

tiacuten minh bạch cocircng khai cũng như những giaacute trị đem

lại vagrave tiềm năng phaacutet triển của dự aacuten nagravey ldquoPhaacutet hagravenh

NFT Passport of Blockchain chiacutenh lagrave bước tiếp theo

trong quaacute trigravenh phaacutet triển của OpenLive NFT Hoạt

động nagravey sẽ giuacutep thực hiện mục tiecircu chuyển đổi số

số hoacutea tagravei sản tạo tiền đề để hogravea nhập với xu thế

toagraven cầu của OpenLive NFTrdquo ocircng Jimmy chia sẻ

Becircn cạnh đoacute NFT Passport of Blockchain cograven

giuacutep OpenLive NFT dễ dagraveng tiếp cận với nhiều đối

tượng khaacutech hagraveng hơn từ đoacute thuacutec đẩy mocirci trường

NFT Việt Nam noacutei riecircng vagrave chacircu Aacute noacutei chung phaacutet

triển nhanh choacuteng vagrave lớn mạnh

Để trở thagravenh marketplace NFT OpenLive NFT đatilde

nghiecircn cứu vagrave xacircy dựng hagraveng loạt tiacutenh năng hữu iacutech

như Launchpad Omni Chain Đồng thời dugraveng token

OPV để caacutec hoạt động giao dịch trong trong hệ sinh

thaacutei thanh toaacuten đơn giản nhanh choacuteng hơn Hiện tại

đồng token OPV đatilde coacute mặt trecircn rất nhiều sagraven giao

dịch lớn ở quốc tế như Pancake swap Mexc vagrave mới

nhất lagrave SP exchangeio

Tổng giaacute trị thị trường của Metaverse đatilde đạt xấp xỉ 500 tỷ USD trong năm 2020 vagrave coacute thể lecircn tới

800 tỷ USD vagraveo năm 2024 Theo thống kecirc số lượng người dugraveng tham gia vagraveo caacutec nền tảng vũ trụ

ảo tiacutenh đến hết thaacuteng 32022 đatilde tăng gấp 10 lần so với đầu năm 2020 vagrave lượng người dugraveng caacutec thiết

bị thực tế ảo đatilde đạt hơn 28 triệu người Metaverse sẽ tạo ra sự bugraveng nổ khocircng chỉ về cocircng nghệ magrave

cograven tạo ra taacutec động lớn tới nền kinh tế thựcrdquo - Theo Bloomberg

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

7

TIN TỨC SỰ KIỆN

STARTUP VIỆT TRUE PLATFORM ĐƯỢC ROacuteT

35 TRIỆU USD NGAY TỪ VOgraveNG HẠT GIỐNG

Ngagravey 23522 startup cocircng nghệ True Platform

cocircng bố nhận được 35 triệu USD ngay trong lần gọi

vốn đầu tiecircn từ caacutec quỹ danh tiếng lagrave January

Capital Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT Tập

đoagraven FPT vagrave một số nhagrave đầu tư caacute nhacircn khaacutechellip

Ra đời cuối năm 2021 startup cocircng nghệ nagravey

định hướng trở thagravenh một cocircng ty toagraven cầu ngay từ

ngagravey đầu thagravenh lập Sản phẩm của True Platform lagrave

những phần mềm ứng dụng hướng đến giải quyết

bagravei toaacuten trong hoạt động quản lyacute vận hagravenh của

doanh nghiệp True Platform giuacutep doanh nghiệp tối

ưu quy trigravenh vận hagravenh tương taacutec giao dịch với

khaacutech hagraveng quản lyacute quan hệ khaacutech hagraveng hiệu quả

hơnhellip

Với khoản đầu tư nagravey CEO Phạm Kim Hugraveng

cho biết True Platform sẽ tập trung vagraveo phaacutet triển vagrave

hoagraven thiện hệ sinh thaacutei caacutec sản phẩm theo đuacuteng định

hướng của một cocircng ty Product-Centric (lấy sản

phẩm lagravem trung tacircm) Đặc biệt mở rộng quy mocirc

nhacircn sự vagrave xacircy dựng đội ngũ 100 người đầu tiecircn lagrave

một trong những ưu tiecircn hagraveng đầu của startup nagravey ở

thời điểm hiện tại

Trong thời gian sắp tới True Platform sẽ tập

trung xacircy dựng 2 bộ sản phẩm quan trọng cho thị

trường quốc tế bao gồm Success Platform - Nền

tảng quản trị hướng khaacutech hagraveng (Customer-centric

platform) vagrave Rework Platform - Nền tảng vận hagravenh

kiểu mới dagravenh cho nội bộ doanh nghiệp vagrave giữa caacutec

cocircng ty với nhau Cả hai bộ sản phẩm đều được dự

kiến ra mắt trong năm nay

Ocircng Hugraveng cũng cho biết trecircn thực tế số vốn

cam kết dagravenh cho True đatilde vượt quaacute 5 triệu USD

Đacircy lagrave vograveng gọi vốn đặc biệt nhất magrave tocirci từng thực

hiện khocircng chỉ bởi quy mocirc vagrave giaacute trị đối với một

startup mới thagravenh lập magrave cograven bởi sự đồng thuận

của caacutec nhagrave đầu tư về một chặng đường lacircu dagravei của

True Chuacuteng tocirci tracircn trọng niềm tin của caacutec quỹ đầu

tư vagrave hoagraven toagraven tin tưởng vagraveo cơ hội người Việt coacute

thể tạo ra caacutec sản phẩm coacute yacute nghĩa trecircn toagraven thế

giớirdquo CEO Phạm Kim Hugraveng noacutei

Được biết vograveng gọi vốn được dẫn dắt bởi

January Capital một quỹ đầu tư đến từ Singapore

với kinh nghiệm từng roacutet vốn vagraveo hơn 40 startup vagrave

coacute quy mocirc đầu tư trải rộng từ giai đoạn Pre-Seed tới

Series C Quỹ nagravey hoạt động chiacutenh tại khu vực chacircu

Aacute- Thaacutei Bigravenh Dương hướng tới những nhagrave saacuteng lập

coacute tham vọng lớn vagrave đủ năng lực để đi đường dagravei

Về phiacutea Alpha JWC Ventures hiện đang sở hữu

một danh mục caacutec startup tiềm năng đặc biệt coacute tới

11 cocircng ty đang tiến rất gần đến mục tiecircu hiện thực

hoacutea giấc mơ trở thagravenh kỳ lacircn Quỹ nagravey vừa huy động

thagravenh cocircng số vốn hơn 400 triệu USD đaacutenh dấu cột

mốc trở thagravenh quỹ đầu tư mạo hiểm lớn nhất Đocircng

Nam Aacute chuyecircn đầu tư vagraveo caacutec startup trong giai

đoạn đầu

Trong khi đoacute BEENEXT được thagravenh lập năm

2015 tại Singapore tập trung đầu tư vagraveo caacutec startup

trong vograveng Seed vagrave Series A Quỹ nagravey chuacute trọng caacutec

startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ SaaS

coacute sản phẩm phục vụ thị trường toagraven cầu coacute nội lực

để tăng trưởng mạnh vagrave tiềm năng mở rộng thị

trườnghellip Alpha JWC Ventures vagrave BEENEXT trước

đoacute đều đatilde từng đầu tư vagraveo startup Basevn do ocircng

Hugraveng saacuteng lập

Vneconomyvn - Thương vụ nagravey đaacutenh dấu một trong những khoản roacutet vốn trong vograveng hạt giống (seed)

lớn nhất từ trước đến nay vagraveo một startup hoạt động trong lĩnh vực cocircng nghệ tại Đocircng Nam Aacute

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

8

TIỀM NĂNG THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM TRONG KHU VỰC

ĐOcircNG NAM Aacute

Thời khắc toả saacuteng của Việt Nam

Chia sẻ tại sự kiện ocircng Vũ Quốc Huy Giaacutem đốc

Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia tại Việt Nam

Bộ Kế hoạch vagrave Đầu tư cho biết năm 2021 lagrave một

năm phaacutet triển rất mạnh mẽ đối với caacutec cocircng ty khởi

nghiệp của Việt Nam vagrave thu huacutet được khoản vốn đầu

tư đổ vagraveo caacutec doanh nghiệp khởi nghiệp cao nhất từ

trước đến nay lagrave 14 tỷ USD vagrave caacutec doanh nghiệp

mới thagravenh lập trong 4 thaacuteng đầu năm 2022 đatilde tăng

123 so với cugraveng kỳ vagrave tăng 319 so với hai năm

trước ldquoCon số nagravey cugraveng với đagrave tăng trưởng tiacutech cực

của đầu tư nước ngoagravei cho thấy sự cocircng nhận rotilde

ragraveng hơn về tiềm năng của Việt Nam trong hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp vagrave caacutec cocircng ty khởi nghiệp Việt Nam

đang vươn lecircn một tầm cao mới chuacuteng tocirci kỳ vọng

caacutec khoản đầu tư nagravey sẽ tăng gấp đocirci trong ba năm

tớirdquo ocircng Huy noacutei

Ocircng Vinnie Lauria Saacuteng lập Quỹ đầu tư Golden

Gate Ventures nhận định sau một thập kỷ tăng

trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu

chuacute yacute nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute trong đoacute Việt Nam

được viacute như ldquoviecircn ngọc mớirdquo của khu vực Cũng theo

ocircng Vinnie Golden Gate Ventures đatilde xacircy dựng nền

moacuteng vững chắc ở Đocircng Nam Aacute trong hơn 10 năm

với caacutec văn phograveng đại diện ở khắp caacutec nước

Singapore Việt Nam vagrave Indonesia - chiacutenh lagrave ldquoTam

Giaacutec Vagraveng Khởi Nghiệprdquo ở Đocircng Nam Aacute vagrave cũng lagrave

Quỹ đầu tư với định vị tập chung chiacutenh vagraveo thị trường

trong khu vực

Theo đại diện Golden Gate Ventures Việt Nam

đatilde vươn lecircn nằm trong bảng xếp hạng cugraveng với caacutec

nước dẫn đầu khu vực như Singapore vagrave Indonesia

với mức vốn đầu tư cao kỷ lục 14 tỷ USD roacutet vagraveo caacutec

doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vagraveo năm 2021

cao hơn 16 lần so với con số 874 triệu USD trước

đoacute vagraveo năm 2019

Golden Gate Ventures dự baacuteo dugrave Việt Nam đatilde lọt

vagraveo tầm ngắm của caacutec nhagrave saacuteng lập vagrave nhagrave đầu tư

trong thập kỷ qua nhưng những năm tới đacircy mới

chiacutenh lagrave thời điểm magrave thị trường nagravey sẽ thực sự thu

huacutet được sự chuacute yacute nhờ sự hội tụ của tầng lớp tiecircu

dugraveng vagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute học thức gia

tăng cugraveng với với nhu cầu ngagravey cagraveng cao về cocircng

nghệ kỹ thuật số sau đại dịch

Tiecircu thụ nội địa được dự baacuteo sẽ tăng trưởng với

tốc độ 20 mỗi năm Trecircn thực tế Việt Nam được

đaacutenh giaacute sẽ trở thagravenh một động lực quan trọng đối

với thị trường tiecircu dugraveng của chacircu Aacute trong thập kỷ tới

với 36 triệu người được tăng thecircm vagraveo tầng lớp tiecircu

dugraveng Dacircn số tầng lớp trung lưu được cho lagrave đang

tăng nhanh nhất ở Đocircng Nam Aacute vagrave ước tiacutenh sẽ

chiếm khoảng 40 tổng dacircn số hiện nay tăng từ

mức chỉ 10 vagraveo năm 2000 Đến năm 2030 con số

nagravey ước tiacutenh coacute thể đạt tới 75

Một trong những điểm hấp dẫn khaacutec của thị

trường Việt Nam đoacute lagrave lực lượng lao động trẻ vagrave coacute

trigravenh độ học vấn caacuteo với 70 dacircn số dưới 35 tuổi

trecircn tổng 98 triệu người vagrave tỷ lệ biết chữ khoảng

954 - một trong những tỷ lệ cao nhất ở khu vực

chacircu Aacute

Yếu tố thứ ba goacutep phần vagraveo tiềm năng của Việt

Nam lagrave nhu cầu kỹ thuật số gia tăng mạnh mẽ sau

TIN TỨC SỰ KIỆN

Kinhtevadubaovn - Sau một thập kỷ tăng trưởng vượt bậc cộng đồng đầu tư toagraven cầu bắt đầu chuacute yacute

nhiều hơn đến Đocircng Nam Aacute đặc biệt lagrave Việt Nam Caacutec chuyecircn gia đatilde nhận định như vậy tại Hội thảo

ldquoĐầu tư đổi mới saacuteng tạo Tiềm năng thị trường Việt Nam trong khu vực Đocircng Nam Aacuterdquo tổ chức tại

Trung tacircm Đổi mới saacuteng tạo Quốc gia (NIC) ngagravey 3052022

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

9

đại dịch Việt Nam đatilde coacute thecircm 8 triệu người tiecircu dugraveng

kỹ thuật số mới với 55 đến từ caacutec khu vực phi đocirc

thị tiacutenh từ thời điểm bắt đầu đại dịch đến nửa đầu

năm 2021 Tổng giaacute trị hagraveng hoacutea của nền kinh tế

Internet năm 2021 Việt Nam được dự baacuteo lagrave 21 tỷ

USD - tăng 31 nhờ sự tăng trưởng 53 của

thương mại điện tử so với cugraveng kỳ năm ngoaacutei Đến

năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute thể sẽ đạt

giaacute trị 57 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng keacutep hagraveng

năm lagrave 29

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei Trung tacircm Đổi mới Saacuteng tạo Quốc gia kỳ

vọng thập kỷ tới sẽ được chứng kiến Việt Nam phaacutet

triển với tốc độ chưa từng thấy trước đacircy ldquoChuacuteng tocirci

đang ở vị thế hoagraven hảo khi coacute mức độ thacircm nhập

internet cực kỳ cao thị trường nội địa vocirc cugraveng lớn

mạnh nhiều nhagrave saacuteng lập với những yacute tưởng saacuteng

tạo coacute thể mở rộng ra ngoagravei Việt Nam vagrave rất nhiều

đối taacutec đang coacute mặt tại Việt Nam để hỗ trợ phaacutet triển

hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Việt Nam

Trong thập kỷ qua Chiacutenh phủ Việt Nam đatilde đầu tư

vagraveo nhiều lĩnh vực trụ cột - từ hỗ trợ giaacuteo dục cho

đến xacircy dựng cơ sở hạ tầng vagrave phaacutet triển hệ sinh

thaacutei Những khoản đầu tư nagravey hiện đang được đền

đaacutep - rotilde ragraveng lagrave do sự quan tacircm lớn tới từ caacutec nhagrave

đầu tư vagrave hoạt động khởi nghiệp cực kỳ tiacutech cực của

Việt Namrdquo bagrave Nga noacutei

Trograve chơi điện tử lagrave lĩnh vực coacute cơ hội đặc biệt

lớn ở Việt Nam

Caacutec chuyecircn gia nhận định cocircng nghệ y tế cocircng

nghệ tagravei chiacutenh vagrave phacircn tiacutech chuỗi cung ứng tiếp tục lagrave

những lĩnh vực lớn trong lsquoTam giaacutec vagraveng khởi

nghiệprsquo becircn cạnh caacutec lĩnh vực quan trọng khaacutec như

trograve chơi điện tử vagrave D2C Đocircng Nam Aacute một trong

những thị trường trograve chơi điện tử phaacutet triển nhanh

nhất trecircn thế giới tạo ra doanh thu lớn nhất trong lĩnh

vực trograve chơi toagraven cầu với 3 thị trường dẫn đầu trong

khu vực lagrave Indonesia Việt Nam vagrave Singapore

Khu vực nagravey dự kiến sẽ đạt tỷ lệ tăng trưởng keacutep

hagraveng năm lagrave 85 trong giai đoạn dự baacuteo từ 2022

đến 2027 nhờ vagraveo dacircn số sử dụng nền tảng trực

tuyến tăng nhanh cugraveng với sự tăng trưởng trong việc

sử dụng thiết bị di động vagrave với gần 23 dacircn số chơi

trograve chơi điện tử tham gia vagraveo thể thao điện tử

(eSports) Trograve chơi điện tử lagrave một lĩnh vực coacute cơ hội

đặc biệt lớn ở Việt Nam với doanh thu gần 530 triệu

USD vagraveo năm 2020 gấp đocirci so với năm 2015

Caacutec nhatilden hiệu D2C đatilde tăng gần gấp ba lần số

vốn huy động được từ caacutec nhagrave đầu tư trong 20 năm

lecircn tới hơn 2 tỷ USD thocircng qua 105 thương vụ Mặc

dugrave theo dữ liệu của Venture Intelligence phacircn khuacutec

nagravey đatilde chứng kiến sự sụt giảm vagraveo năm 2020 khi chỉ

huy động được 735 triệu USD trong khi vagraveo năm

2019 với tổng số tiền đạt gần 15 tỷ USD thocircng qua

120 thương vụ

Tiềm năng caacutec thị trường khaacutec

Ocircng Vinnie Lauria nhận định Đocircng Nam Aacute luocircn lagrave

khu vực coacute tiềm năng lớn nhưng việc mở rộng mocirc

higravenh kinh doanh lagrave một thaacutech thức đối với nhiều

người vigrave tiacutenh động độc đaacuteo của mỗi thị trường

ldquoNghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về caacutec Kỳ Lacircn lớn nhất

khu vực đatilde chỉ ra rằng việc kết hợp caacutec thế mạnh

độc đaacuteo của Singapore Indonesia vagrave Việt Nam với

nhau sẽ tạo ra sự kết hợp thagravenh cocircng coacute thể giuacutep họ

đổi mới vagrave tăng trưởng với tốc độ nhanh choacutengrdquo

Bagrave Kim Ngọc Thanh Nga Trưởng ban Phaacutet triển

hệ sinh thaacutei NIC (ngoagravei cugraveng becircn traacutei)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

10

Ocircng Huỳnh Hữu Trung người saacuteng lập Mio nền

tảng thương mại xatilde hội dagravenh cho hagraveng tạp hoacutea vagrave

nocircng sản tươi gần đacircy đatilde huy động vốn vograveng Series

A vagrave đaacutenh bật caacutec mocirc higravenh thương mại truyền thống

chia sẻ ldquoVới tư caacutech lagrave một nhagrave đầu tư vagrave hiện tại

với vai trograve lagrave doanh nhacircn tocirci biết rằng caacutec thị trường

trọng điểm của Đocircng Nam Aacute lagrave Việt Nam Singapore

vagrave Indonesia ldquoTam giaacutec vagraveng khởi nghiệprdquo Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Việt Nam cần hiểu rotilde những mocirc higravenh kinh

doanh nagraveo hoạt động hiệu quả tại caacutec thị trường nagravey

để tạo ra sản phẩm tốt nhất vagrave mở rộng quy mocirc tầm

cỡ khu vựcrdquo

Theo caacutec chuyecircn gia Singapore tiếp tục duy trigrave vị

triacute lagrave thị trường lyacute tưởng của khu vực với tư caacutech lagrave

trụ sở chiacutenh trong khu vực vagrave toagraven cầu đại dịch lagrave

minh chứng củng cố cho vị triacute nagravey vigrave COVID-19 khiến

nhu cầu đầu tư tăng mạnh mẽ vagraveo caacutec dịch vụ kỹ

thuật số Indonesia sẽ lagrave nhaacutenh thứ ba của ldquoTam giaacutec

vagraveng khởi nghiệprdquo trong khu vực Đocircng Nam Aacute khocircng

chỉ vigrave đacircy lagrave quốc gia coacute dacircn số vagrave nền kinh tế lớn

nhất trong khu vực magrave vigrave đại dịch đatilde thuacutec đẩy tăng

trưởng kỹ thuật số vagrave đổi mới saacuteng tạo bản địa hoacutea

khocircng giống bất kỳ quốc gia nagraveo từng thấy trước đacircy

Từ khi đại dịch bắt đầu cho đến nửa đầu năm 2021

Indonesia đatilde chứng kiến 21 triệu người tiecircu dugraveng kỹ

thuật số mới trong đoacute 72 đến từ caacutec khu vực

khocircng phải thagravenh phố lớn - một dấu hiệu cho thấy sự

thacircm nhập kỹ thuật số đang gia tăng nhanh choacuteng tại

thị trường nagravey Tổng khối lượng hagraveng hoacutea của nền

kinh tế Internet của quốc gia nagravey ước tiacutenh đạt 70 tỷ

USD vagraveo năm ngoaacutei - tăng 49 so với cugraveng kỳ năm

ngoaacutei nhờ vagraveo mức tăng trưởng 52 trong thương

mại điện tử

Đến năm 2025 nền kinh tế Internet tổng thể coacute

thể sẽ đạt giaacute trị 146 tỷ USD với tốc độ tăng trưởng

keacutep hagraveng năm lagrave 20 Lagrave một trong những thị trường

dịch vụ kỹ thuật số socirci động nhất trong khu vực

Indonesia tiếp tục thu huacutet dograveng vốn mạnh mẽ trecircn

toagraven cầu với caacutec phacircn khuacutec thương mại điện tử

cocircng nghệ tagravei chiacutenh (fintech) cocircng nghệ y tế

(healthtech) vagrave cocircng nghệ giaacuteo dục (edtech) đang

chiếm được sự chuacute yacute

Những thương vụ đầu tư vagraveo startup Việt Nam nổi bật năm 2021

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

11

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

BỐN KỲ LAcircN COcircNG NGHỆ CỦA VIỆT NAM

VNG vagrave Sky Mavis với cơ cấu doanh thu hiện nay

vẫn đang được xem lagrave những doanh nghiệp phaacutet

triển kinh doanh phacircn phối trograve chơi trực tuyến lagrave chủ

yếu Tuy nhiecircn VNG coacute doanh thu game online chủ

yếu từ mảng game truyền thống cograven Sky Mavis coacute

doanh thu chủ yếu đến từ game NFT (Non-Fungible-

Token) được xacircy dựng vagrave phaacutet triển trecircn nền cocircng

nghệ blockchain

2 Kỳ Lacircn cograven lại VNLife hoạt động mạnh về cổng

thanh toaacuten vagrave MoMo mạnh về viacute điện tử đều được

xếp vagraveo doanh nghiệp cocircng nghệ tagravei chiacutenh (Fintech)

Đacircy lagrave lĩnh vực đang coacute sức noacuteng đầu tư tại Việt

Nam trong vagravei năm trở lại đacircy vagrave cũng đang diễn ra

cạnh tranh quyết liệt

Trong đoacute lĩnh vực viacute điện tử chứng kiến sự cạnh

tranh cograven gay gắt hơn khi theo số liệu của Ngacircn hagraveng

Nhagrave nước Việt Nam (NHNN) Việt Nam hiện coacute 43 tổ

chức khocircng phải lagrave ngacircn hagraveng đatilde được NHNN cấp

Giấy pheacutep hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian

thanh toaacuten trong đoacute coacute 37 tổ chức đatilde cung ứng dịch

vụ viacute điện tử ra thị trường với tổng số viacute điện tử đang

hoạt động lagrave khoảng 1639 triệu viacute (tăng khoảng 275

triệu viacute so với thời điểm cuối năm 2020)1

VNG

Từ một cocircng ty phaacutet hagravenh game nhỏ do những

người mecirc chơi game thagravenh lập VNG đatilde mở rộng ra

nhiều lĩnh vực vagrave trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn của Việt

Nam VNG hiện hoạt động với 4 mảng kinh doanh cốt

lotildei Trograve chơi trực tuyến Nền tảng kết nối Tagravei chiacutenh amp

Thanh toaacuten vagrave Dịch vụ đaacutem macircy

Lecirc Hồng Minh - nhagrave saacuteng lập Chủ tịch vagrave CEO

VNG - được biết đến lagrave một người rất nghiện game

Năm 2004 Minh cugraveng một số người bạn coacute chung sở

thiacutech thagravenh lập cocircng ty Vinagame (sau nagravey đổi tecircn

thagravenh VNG)

Dugrave xuất phaacutet điểm chỉ lagrave một doanh nghiệp phaacutet

hagravenh game giờ đacircy VNG đatilde chuyển migravenh rất nhanh

để đoacuten bắt hagraveng loạt xu hướng cocircng nghệ ldquohotrdquo nhất

thế giới như dịch vụ đaacutem macircy hay tagravei chiacutenh caacute nhacircn

vagrave thanh toaacuten di động

Năm 2012 VNG cho ra mắt nền tảng mạng xatilde

hội Zalo Vagrave đến nay nền tảng nagravey đatilde coacute đến 64 triệu

người dugraveng Khocircng những vậy Zalo cograven ngagravey cagraveng

trở thagravenh một cổng kết nối đắc lực một cocircng cụ giao

tiếp đặc biệt hiệu quả giữa người dacircn với chiacutenh

quyền điện tử của hơn 20 tỉnh thagravenh cung cấp cho

người dugraveng thocircng tin thời gian thực về tigravenh higravenh giao

thocircng tra cứu lịch tiecircm chủng đăng kyacute caacutec thủ tục

hagravenh chiacutenh cơ bảnhellip

Nhờ sự phủ soacuteng mạnh mẽ vagraveo năm 2014 VNG

chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn đầu tiecircn với mức định

giaacute trecircn 1 tỷ USD Được phaacutet triển gắn liền với nền

tảng Zalo viacute điện tử ZaloPay cũng rất nhanh choacuteng

đatilde lọt vagraveo Top 5 viacute điện tử trecircn thị trường nội địa

VNG Cloud - thương hiệu dịch vụ đaacutem macircy của VNG

cũng đang liecircn tục mở rộng mạng lưới đối taacutec với tốc

Tiacutenh đến thời điểm hiện tại Việt Nam đatilde coacute 4 Kỳ Lacircn cocircng nghệ gồm VNG VNLife MoMo vagrave Sky

Mavis thuộc hai lĩnh vực phaacutet hagravenh game vagrave thanh toaacuten

VNG đạt lợi nhuận cao gấp 2 lần vốn điều lệ

1 Để thị trường viacute điện tử Việt Nam phaacutet triển ổn định bền vững Tạp chiacute Ngacircn hagraveng

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

12

Bảng 1 Bốn Kỳ Lacircn cocircng nghệ của Việt Nam

Tecircn đầy đủ Cocircng ty cổ phẩn VNGCocircng ty Cổ phần Giải

phaacutep Thanh toaacuten Việt Nam

Cocircng ty cổ phần Dịch vụ

di động trực tuyến

(M_Service)

Sky Mavis PTE LTD

Năm thagravenh lập 992004 0132007 2007 2442019

Năm trở thagravenh

Kỳ Lacircn

2014

(10 năm)

2020

(13 năm)

2021

(14 năm)

2021

(hơn 3 năm)

Nhagrave saacuteng lập Lecirc Hồng MinhNgocirc Quang Thocircng

Tanh Le

Nguyễn Mạnh Tường

Nguyễn Baacute Diệp

(đồng saacuteng lập)

Nguyễn Thagravenh Trung

Nhacircn viecircn 2700 Khoảng 4000 Khoảng 1600 Xấp xỉ 40

Định giaacute 22 tỷ USD gt 1 tỷ USD gt 2 tỷ USD 3 tỷ USD

Mảng kinh

doanh chiacutenh

Trograve chơi trực tuyến

Nền tảng kết nối

Thanh toaacuten điện tử

Dịch vụ đaacutem macircy

Zalo AI

TrueID

Giải phaacutep ngacircn hagraveng

Thanh toaacuten điện tử

Du lịch trực tuyến

Baacuten lẻ đa kecircnh

Thanh toaacuten trecircn di độngGame

Thanh toaacuten

Mức độ phổ

biến

Zalo coacute 62 triệu

người dugraveng hằng

thaacuteng (2020)

Zing Play Solutions

coacute gần 60 sản phẩm

đang phaacutet hagravenh trecircn 7

thị trường trong vagrave

ngoagravei nước (2020)

Cung cấp hơn 30 dịch vụ

cho hơn 50 ngacircn hagraveng tại

Việt Nam vagrave Campuchia

Hơn 100000 điểm chấp

nhận thanh toaacuten

Hơn 30 triệu người

dugraveng đồng hagravenh

Hơn 50 ngagraven đối taacutec

kinh doanh

Hơn 140 ngagraven điểm

chấp nhận thanh toaacuten

Axie Infinity coacute tổng

cộng 2 triệu người

chơi hoạt động hagraveng

ngagravey Lượng doanh

thu đến từ việc giao

dịch mua baacuten caacutec

nhacircn vật trong game

lecircn tới con số 22 tỷ

USD

Websitehttp

wwwvngcomvnhttpsvnpayvn httpsmomovn

https

wwwskymaviscom

Trụ sở chiacutenh

VNG Campus

(KCX Tacircn Thuận)

Z06 Đường số 13

phường Tacircn Thuận

Đocircng - Q7 TPHCM

Tầng 8 số 22 Laacuteng Hạ

phường Laacuteng Hạ

quận Đống Đa Hagrave Nội

Tầng M Togravea nhagrave

Petroland số 12 Tacircn

Tragraveo phường Tacircn Phuacute

Q7 TPHCM

Tầng 2 WMC Tower

Số 102A-B-C

Cống

Quỳnhphường

Phạm Ngũ Latildeo Q1

TP HCM

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

13

độ đầy hứa hẹn

Như vậy chỉ trong vograveng 15 năm kể từ khi thagravenh

lập sự ra mắt của hagraveng loạt caacutec sản phẩm mới khiến

VNG phaacutet triển nhanh đến mức choacuteng mặt Tiacutenh đến

cuối năm 2018 tổng tagravei sản của VNG đạt mức gần

4959 tỷ đồng

Khocircng chỉ lagravem chủ thị trường trong nước VNG

đatilde liecircn tục khảo saacutet tigravem kiếm cơ hội tại caacutec thị

trường quốc tế khi mở chi nhaacutenh tại Thaacutei Lan

Myanmar Philippineshellip hợp taacutec với caacutec đối taacutec

quốc tế hagraveng đầu cả về nguồn lực lẫn kinh nghiệm

vagrave cocircng nghệ

Trong lần sinh nhật lần thứ 15 của VNG Lecirc Hồng

Minh chia sẻ về khaacutet vọng 2332 của cocircng ty ldquoVNG

đặt ra một khaacutet vọng mới 2332 cho 5 năm tiếp theo

2332 coacute nghĩa lagrave lấy cột mốc năm 2023 VNG sẽ đạt

320 triệu người dugraveng toagraven cầu 32 triệu người dugraveng

cho caacutec sản phẩm mới vagrave 320000 khaacutech hagraveng

doanh nghiệp VNG sẽ cố gắng hết sức vagrave tập trung

caacutec nguồn lực để hướng tới những cột mốc nagraveyrdquo

VNPay

Theo baacuteo caacuteo kinh tế số E-Conomy SEA năm

2020 VNPay chiacutenh thức trở thagravenh kỳ lacircn cocircng nghệ

thứ 2 tại Việt nam sau vograveng gọi vốn năm 2019 từ

Softbank Vision Fund vagrave quỹ đầu tư nhagrave nước GIC

Cũng theo baacuteo caacuteo nagravey VNPay lagrave một trong

những startup dịch vụ thanh toaacuten tagravei chiacutenh nhận roacutet

vốn lớn trong năm 2020 trecircn toagraven khu vực goacutep phần

giuacutep tổng lượng vốn đầu tư vagraveo caacutec startup fintech

Đocircng Nam Aacute đạt mức kỉ lục 17 tỷ USD tăng 40 so

với cugraveng kỳ Trước đoacute theo thống kecirc của

Crowdfundinsider hai thương vụ đầu tư vagraveo MoMo

vagrave VNPay chiếm hơn 90 tổng số vốn fintech roacutet vagraveo

thị trường Việt Nam trong năm 2019

VNPay đang sở hữu mạng lưới thanh toaacuten khocircng

dugraveng tiền mặt bằng matilde QR phổ biến ở caacutec thagravenh

phố lớn của Việt Nam Ứng dụng nagravey cograven lagrave đối taacutec

của nhiều ngacircn hagraveng tại Việt Nam bao gồm những

ngacircn hagraveng lớn như Agribank Vietcombank

VietinBank vagrave BIDV Thocircng qua caacutec ứng dụng ngacircn

hagraveng VNPay thu huacutet hơn 15 triệu người dugraveng hoạt

động hagraveng thaacuteng với caacutec chức năng như chuyển tiền

thanh toaacuten hoacutea đơn đặt veacute xe buyacutet vagrave mua thực

phẩm tươi sống hagraveng ngagravey

Với mục tiecircu xacircy dựng siecircu ứng dụng độc đaacuteo

tiếp cận dễ dagraveng nhất khocircng chọn caacutech lagravem như caacutec

đối thủ lagrave xacircy dựng ldquoứng dụng đa chức năngrdquo VNPay

chọn xacircy dựng hagraveng loạt siecircu ứng dụng mỗi ứng

dụng cho một ngacircn hagraveng đối taacutec Nền tảng ứng

dụng thanh toaacuten của chuacuteng tocirci khocircng tồn tại ở bất kigrave

đacircu trecircn thế giới ocircng Niraan De Silva Giaacutem đốc

điều hagravenh VNLife (chủ quản của VNPay) chia sẻ

Trong vagravei năm tới ngoagravei việc lagrave caacutenh tay đắc lực

của ngacircn hagraveng VNLife cũng đẩy mạnh tiếp cận caacutec

tiểu thương caacutec cocircng ty fintech nhỏ Vagrave VNLife cũng

muốn đưa dịch vụ ngacircn hagraveng số của migravenh ra nước

ngoagravei VNLife hiện đatilde bắt đầu kết nối với ngacircn hagraveng

lớn tại hai quốc gia lagrave Campuchia vagrave Myanmar

Ngacircn hagraveng hagraveng đầu ở Philippines vagrave Indonesia

cũng đang đề xuất kết nối chuacuteng tocirci ocircng De Silva

noacutei thecircm

Sky Mavis

Sau 3 năm kể từ khi cho ra đời tựa game Axie

Infinity startup Sky Mavis đatilde gacircy bất ngờ cho cộng

VNPay được xem lagrave Kỳ Lacircn cocircng nghệ thứ 2 của Việt Nam

sau khi được định giaacute 1 tỷ USD vagrave nhận 300 triệu USD vốn

đầu tư

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

14

đồng Việt khi đạt giaacute trị vốn hoacutea thị trường 24 tỷ

USD Axie Infinity lagrave một tựa game sử dụng cocircng

nghệ blockchain đầu tiecircn ở Việt Nam vagrave khu vực

Đocircng Nam Aacute được xacircy dựng với bối cảnh lagrave một vũ

trụ của caacutec thuacute cưng (gọi lagrave caacutec Axie) Người chơi

Axie Infinity sẽ điều khiển đội quacircn Axie của migravenh để

chiến đấu với những người chơi khaacutec vagrave nhận về

phần thưởng Ngoagravei việc chiến đấu người chơi cograven

coacute thể lai tạo để cho ra thecircm caacutec Axie mới Trong

năm 2021 dịch bệnh phức tạp Axie Infinity được

hagraveng triệu người chơi trecircn toagraven săn đoacuten vigrave vừa chơi

game giải triacute vừa coacute thể kiếm tiền từ game

Trong năm 2021 Sky Mavis thực hiện hai vograveng

gọi vốn Thaacuteng 52021 Mark Cuban vagrave một nhoacutem

nhagrave đầu tư quốc tế đatilde đầu tư 75 triệu USD vagraveo Sky

Mavis Thaacuteng 102021 cocircng ty nhận vốn vograveng series

B với số tiền 152 triệu USD một trong caacutec thương vụ

gọi vốn lớn nhất trong năm của caacutec startup tại Việt

Nam Ở vograveng gọi vốn nagravey Sky Mavis được định giaacute 3

tỉ USD vagrave trở thagravenh ldquoKỳ Lacircn cocircng nghệrdquo thứ 3 của

người Việt tiếp bước thagravenh cocircng của VNG vagrave VNPAY

trước đoacute Tuy nhiecircn Sky Mavis lagrave Kỳ Lacircn nhanh khi

chiacutenh xaacutec chỉ mất 3 năm 8 thaacuteng để lagravem được điều

nagravey hai kỳ lacircn trước đoacute gồm VNG mất 10 năm vagrave

VNLIFE (VNPAY) mất 13 nămTiacutenh đến nay Axie

Infinity đatilde đạt mức 3 triệu người chơi từ khắp nơi

trecircn thế giới

Người đứng sau thagravenh cocircng của Axie Infinity lagrave

Nguyễn Thagravenh Trung CEO kiecircm nhagrave saacuteng lập Sky

Mavis Ở tuổi 29 Trung đang trecircn đagrave trở thagravenh tỷ phuacute

cocircng nghệ đầu tiecircn của Việt Nam Trung tốt nghiệp

đại học FPT chuyecircn ngagravenh kỹ sư lập trigravenh

Chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp trong lĩnh vực

cocircng nghệ Trung cho rằng caacutec bạn trẻ cần xacircy dựng

đội ngũ đa quốc gia để coacute thể tiếp cận thị trường

quốc tế vagrave coacute nhiều cơ hội lagravem việc với những đối

taacutec nhagrave đầu tư lớn đồng thời cần thay đổi tư duy về

sản phẩm

ldquoCaacutec lập trigravenh viecircn người Việt về cơ bản coacute khả

năng kỹ thuật đaacuteng nể chỉ thiếu chuacutet tư duy lagravem sản

phẩm vagrave phần lớn chưa quen lagravem việc với những dự

aacuten mới lạ mang tiacutenh đột phaacuterdquo Trung noacutei thecircm

Trung cho biết năm 2022 Sky Mavis sẽ cho ra

mắt Axie Infinity Origin phiecircn bản mới cải thiện về hệ

Axie Infinity mang đến cuộc caacutech mạng về game thuộc sở hữu của người chơi

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

15

thống chiến đấu của trograve chơi Điểm đặc biệt của

Origin lagrave người chơi coacute thể bắt đầu chơi miễn phiacute trải

nghiệm vagrave coacute hứng thuacute với trograve chơi trước rồi mới

quyết định coacute necircn đi sacircu vagraveo những yếu tố khaacutec về

tagravei chiacutenh phức tạp hơn Caacutec sản phẩm trong hệ sinh

thaacutei của Axie như viacute điện tử hay sagraven giao dịch cũng

sẽ được phaacutet triển vagrave tối ưu nhằm đưa đến người

dugraveng những trải nghiệm sử dụng tốt nhất

MoMo

M-Service JSC cocircng ty mẹ của viacute điện tử MoMo

vừa trở thagravenh Kỳ Lacircn thứ tư của Việt Nam với mức

định giaacute hơn 2 tỷ USD trong vograveng Series E sau khi

huy động được khoảng 200 triệu USD từ caacutec nhagrave

đầu tư toagraven cầu lagrave Mizuho Bank Ward Ferry

Goodwater Capital vagrave Kora Management trong đoacute

nhagrave đầu tư dẫn dắt chiacutenh lagrave Mizuho Bank

Theo bước chacircn của caacutec cocircng ty kỹ thuật số nổi

tiếng của chacircu Aacute như WeChat của Tencent Go-Jek ở

Indonesia vagrave Grab ở Singapore MoMo đatilde nhanh

choacuteng phaacutet triển thagravenh một ldquosiecircu ứng dụngrdquo Tiacutenh đến

2112 MoMo coacute 31 triệu người dugraveng tăng 11 triệu

người dugraveng so với thaacuteng 92020 với 140000 điểm

chấp nhận thanh toaacuten trecircn cả nước tăng 20000

điểm so với cuối năm 2020 50000 đối taacutec kinh

doanh tăng 10000 đối taacutec so với thaacuteng 92020

MoMo đang lagrave đối taacutec tagravei chiacutenh của hơn 50 ngacircn

hagraveng cocircng ty tagravei chiacutenh bảo hiểm

Năm 2021 MoMo ra mắt thecircm hagraveng loạt dịch vụ

tagravei chiacutenh như viacute trả sau vay nhanh Doanh thu của

cocircng ty ước tiacutenh tăng trưởng khoảng gấp đocirci so với

2020 MoMo đang lecircn kế hoạch hợp taacutec với ngacircn

hagraveng cocircng ty chứng khoaacuten triển khai higravenh thức tiền

gửi coacute kỳ hạn vagrave đầu tư chứng chỉ quỹ trong năm

2022

Ocircng Nguyễn Mạnh Tường - Phoacute chủ tịch HĐQT

đồng Tổng Giaacutem Đốc MoMo - cho biết Cocircng ty khocircng

vội vagraveng cho kế hoạch IPO Hiện caacutec nhagrave đầu tư vẫn

đang hagravei lograveng với kết quả kinh doanh vagrave chưa coacute kế

hoạch thoaacutei vốn Đồng thời MoMo đatilde nhận được khaacute

đủ vốn đầu tư vagrave chưa coacute kế hoạch huy động thecircm

vốn trong ngắn hạn Vigrave vậy kế hoạch IPO được xem

xeacutet trong khoảng vagravei năm tới

Nguyễn Lecirc Hằng

(tổng hợp)

Momo chiacutenh thức trở thagravenh Kỳ Lacircn mới của Việt Nam được định giaacute tới 2 tỷ USD

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

16

KHỞI NGHIỆP ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

HỆ SINH THAacuteI KHỞI NGHIỆP ĐAN MẠCH

Caacutec cocircng ty khởi nghiệp ở Đan Mạch được thấy

trong nhiều lĩnh vực chẳng hạn như CNTT vagrave phaacutet

triển phần mềm (277) hoặc dịch vụ phần mềm

(255) với vai trograve đi đầu trong lĩnh vực cocircng nghệ

sinh học cocircng nghệ y tế (85 so với 65 trung

bigravenh của EU) vagrave lĩnh vực cocircng nghệ xanh (85 so

với 40 trung bigravenh của EU) Hầu hết caacutec cocircng ty

khởi nghiệp của Đan Mạch đang tạo ra doanh thu

chiacutenh hoặc hoagraven toagraven thocircng qua doanh nghiệp với

doanh nghiệp B2B (821) Caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch thể hiện mối quan tacircm lớn đến quốc

tế hoacutea Trong khi 870 muốn quốc tế hoacutea trong khu

vực đồng Euro thigrave 548 caacutec cocircng ty khởi nghiệp

của Đan Mạch (so với mức trung bigravenh 397 của

EU) đang tigravem caacutech gia nhập thị trường toagraven cầu

Trung tacircm khởi nghiệp địa lyacute của Đan Mạch lagrave

Copenhagen

10 cocircng ty khởi nghiệp xuất sắc của Đan Mạch

đaacuteng để mắt tới trong năm 2022

Với nền văn hoacutea nổi tiếng mang phong caacutech

Hygge vagrave lagrave một trong những quốc gia hạnh phuacutec

nhất trecircn thế giới Đan Mạch cũng lagrave nơi coacute hệ sinh

thaacutei khởi nghiệp thuacute vị

Với thiết kế vagrave đổi mới saacuteng tạo lagrave một phần của

DNA Đan Mạch đất nước coacute sự pha trộn thuacute vị giữa

tiacutenh saacuteng tạo tinh thần khởi nghiệp cao vagrave đội ngũ

Hệ sinh thaacutei khởi nghiệp của Đan Mạch đatilde vagrave đang phaacutet triển ổn định trong thập kỷ qua Caacutec nhagrave

saacuteng lập ở Đan Mạch điển higravenh lagrave nam giới (872) vagrave coacute bằng đại học (915) Một xu hướng rất

tiacutech cực ở Đan Mạch đoacute lagrave văn hoacutea lagravem việc cởi mở với 739 so với mức trung bigravenh của EU lagrave

544 họ hoagraven toagraven đồng yacute cho nhacircn viecircn của migravenh tự do thực hiện cocircng việc ở mức độ cao

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

17

nhacircn tagravei được đagraveo tạo bagravei bản đang tạo ra những

cocircng ty coacute yacute tưởng thuacute vị Người Đan Mạch thể hiện

sự quan tacircm đặc biệt đến việc hướng dẫn caacutec cocircng

ty khởi nghiệp hướng tới caacutec yacute tưởng vagrave cocircng nghệ

bền vững saacuteng tạo lấy con người lagravem trung tacircm

Đacircy lagrave một trong những xatilde hội kỹ thuật số vagrave nhanh

nhẹn nhất thế giới vagrave với mục tiecircu quốc gia lagrave sử

dụng năng lượng taacutei tạo 100 vagraveo năm 2050 đổi

mới trong cocircng nghệ đang tăng vọt

Trong năm 2021 quốc gia Bắc Acircu nagravey đatilde khẳng

định migravenh lagrave một trung tacircm năng động trong khu vực

với caacutec vograveng phaacute kỷ lục vagrave ngagravey cagraveng được chuacute yacute

trecircn toagraven cầu Đặc biệt ở Copenhagen sự kết hợp hỗ

trợ của cộng đồng doanh nhacircn giagraveu kinh nghiệm mocirci

trường kinh doanh khocircng phức tạp vagrave lực lượng lao

động coacute trigravenh độ học vấn cao đang tạo ra những

bước phaacutet triển thuacute vị Quecirc hương của những gatilde

khổng lồ chacircu Acircu Just Eat vagrave Zendesk Đan Mạch

cũng lagrave nơi sinh ra hai Kỳ Lacircn nổi bật của chacircu Acircu

vagraveo năm 2021 - Pleo vagrave Lunar Do đoacute năm 2022

được coi lagrave một năm trọng đại đối với Đan Mạch

Dưới đacircy lagrave 10 cocircng ty khởi nghiệp của Đan Mạch

tất cả đều được thagravenh lập từ năm 2019

Klimate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Klimate

lagrave một cocircng ty khởi nghiệp cocircng nghệ xanh đưa ra

caacutec chiến lược đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu phugrave hợp

với tương lai traacutenh được cạm bẫy Greenwashing

(lagrave quaacute trigravenh truyền đạt hoặc cung cấp thocircng tin sai

lệch để đaacutenh boacuteng thương hiệu) Klimate giuacutep caacutec

cocircng ty hướng tới đạt được lượng phaacutet thải CO2

bằng khocircng kết hợp cocircng nghệ loại bỏ caacutec-bon tốt

nhất vagrave tối đa hoacutea việc đaacutenh giaacute taacutec động khiacute hậu

trong phạm vi ngacircn saacutech vagrave tham vọng cụ thể

Klimate được thagravenh lập dựa trecircn nhận thức rằng rất

nhiều tiền đang được chi cho hoạt động khiacute hậu -

nhưng phần lớn trong số đoacute thực sự bị latildeng phiacute cho

caacutec khoản bugrave đắp chưa phugrave hợp Cocircng ty khởi

nghiệp nagravey coacute sứ mệnh giuacutep caacutec cocircng ty hoạt động

tốt hơn sử dụng phương thức kinh doanh vagrave cocircng

nghệ để kết hợp cugraveng nhau nhằm tạo ra những taacutec

động tiacutech cực trecircn thế giới Nhoacutem 11 người coacute trụ sở

tại Copenhagen đatilde loại bỏ 1500 tấn caacutec-bon vagrave

quyecircn goacutep được hơn 639 nghigraven Euro

Monta - Năm 2020 yacute tưởng của Monta xuất phaacutet

từ việc thất vọng với thị trường xe điện (EV) Trong

khi lĩnh vực xe điện đang tăng vọt trecircn khắp chacircu Acircu

với đầy đủ cocircng nghệ tiecircn tiến trải nghiệm sạc vẫn

cograven nhiều hạn chế

Monta lagrave một hệ thống quản lyacute tiacutenh phiacute dagravenh cho

tất cả người laacutei xe EV để quản lyacute caacutec điểm sạc của

họ một caacutech trơn tru vagrave linh hoạt EV được coi lagrave

tương lai của phương tiện di chuyển vigrave vậy chuacuteng ta

cần coacute những hệ thống tốt hơn để quản lyacute hậu cần

Monta thiacutech ứng với nhu cầu của người dugraveng -

bất kể họ lagrave những caacute nhacircn hay một tập đoagraven lớn

đang cố gắng giảm lượng phaacutet thải CO2 Cocircng ty

khởi nghiệp bắt đầu vagraveo năm 2022 với khoản tagravei trợ

trị giaacute 17 triệu Euro vagrave coacute kế hoạch thuacute vị nhằm đẩy

nhanh việc sử dụng xe điện bằng caacutech cung cấp cho

người laacutei xe điện higravenh ảnhn về tiacutenh khả dụng của

điểm sạc giaacute cả vagrave giải phaacutep thanh toaacuten thocircng suốt

Female Invest - Với sứ mệnh thu hẹp khoảng

caacutech giới về tagravei chiacutenh Female Invest coacute trụ sở tại

Copenhagen giaacuteo dục phụ nữ về tagravei chiacutenh caacute nhacircn vagrave

đầu tư thocircng qua một nền tảng học tập dựa trecircn

đăng kyacute Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 cocircng ty khởi

nghiệp edtech hiện đatilde huy động được tổng cộng hơn

5 triệu Euro vagrave coacute caacutec thagravenh viecircn tại hơn 60 quốc gia

Giải phaacutep sạc EV đaacuteng tin cậy

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

18

Cocircng ty khởi nghiệp được thagravenh lập bởi ba người

phụ nữ Họ đatilde cugraveng nhau hợp taacutec để đầu tư một

khocircng gian toagraven diện minh bạch vagrave vui vẻ hơn cho

phụ nữ Bằng caacutech tạo ra một khocircng gian để phụ nữ

trograve chuyện vagrave tigravem hiểu về tiền bạc cocircng ty khởi

nghiệp đang giuacutep cải thiện quan điểm về bigravenh đẳng

tagravei chiacutenh trecircn toagraven thế giới Lagrave một nền tảng học tập

điện tử xatilde hội Female Invest cốt lotildei của noacute chiacutenh lagrave

cộng đồng Tư caacutech thagravenh viecircn bao gồm quyền truy

cập vagraveo hội thảo trecircn web bản ghi acircm video

eLearning caacutec bagravei baacuteo chuyecircn sacircu cacircu đố nội dung

coacute thể tải xuống lớp học chiacutenh quyền truy cập vagraveo

tạp chiacute trực tuyến cũng như quyền truy cập vagraveo cộng

đồng trực tuyến đang phaacutet triển

Levitate - Được thagravenh lập vagraveo năm 2020

Levitate đatilde huy động được hơn 730 nghigraven Euro với

sứ mệnh mang lại khả năng tiếp cận bigravenh đẳng cho

cuộc sống năng động

Cocircng ty khởi nghiệp trẻ nagravey chuyecircn sản xuất caacutec

bộ phận giả dagravenh cho thể dục thể thao coacute chất lượng

cao vagrave thacircn thiện với mocirci trường cho người bị cụt với

chi phiacute hợp lyacute Noacute được thiết kế đặc biệt để giuacutep

những người bị cắt cụt chacircn hoặc cụt bẩm sinh coacute

thể hoạt động Cho đến khi Levitate những người

khuyết tật giống như người saacuteng lập cocircng ty khởi

nghiệp đatilde phải vượt qua hagraveng loạt ragraveo cản về tagravei

chiacutenh vagrave cảm xuacutec để coacute được hagravenh trang cần thiết

cho di chuyển

Levitate đatilde tưởng tượng lại toagraven bộ hệ thống

mang lại cho mọi người quyền để trực tiếp điều khiển

những chiếc chacircn giả chạy về nhagrave của họ Cocircng ty

khởi nghiệp hiện coacute số lượng khaacutech hagraveng trecircn 17

quốc gia

Finematter - Sử dụng cocircng nghệ để giuacutep caacutec nhagrave

thiết kế đồ trang sức mở rộng quy mocirc bền vững

Finematter được thagravenh lập vagraveo năm 2020 Nền tảng

kết nối người tiecircu dugraveng với việc lựa chọn đồ trang

sức được lagravem thủ cocircng bởi caacutec nghệ sĩ độc lập hỗ

trợ caacutec nhagrave saacuteng tạo vagrave doanh nhacircn độc lập mở rộng

quy mocirc doanh nghiệp của họ magrave khocircng lagravem mất đi

tiacutenh saacuteng tạo Trong một thế giới tiện lợi được sản

xuất hagraveng loạt Finematter lagrave một luồng gioacute mới tocircn

vinh chủ nghĩa caacute nhacircn tiacutenh nghệ thuật vagrave trecircn hết lagrave

sự kết nối của con người Tigravem nguồn cung ứng sản

phẩm từ caacutec nghệ nhacircn trang sức độc lập giỏi nhất

từ khắp nơi trecircn thế giới nền tảng nagravey trưng bagravey

tuyển chọn caacutec sản phẩm cực kỳ độc đaacuteo vagrave dẫn đầu

về thiết kế Finematter cũng nhằm mục điacutech trở thagravenh

một nguồn tạo ra taacutec động tiacutech cực hỗ trợ vagrave giaacuteo

dục cho caacutec studio vagrave nghệ sĩ trong việc phaacutet triển

caacutec phương phaacutep sản xuất bền vững hơn Tạo điều

kiện cho việc chia sẻ kinh nghiệm vagrave thocircng tin cũng

như học việc cộng đồng nagravey mang lại cho caacutec

thương hiệu độc lập sức mạnh vagrave kiến thức để xacircy

dựng doanh nghiệp của họ theo caacutech tốt cho chiacutenh

họ vagrave cả hagravenh tinh

Responsibly - Nền tảng dữ liệu nhagrave cung cấp

dagravenh cho hoạt động mua sắm coacute traacutech nhiệm

Responsibly được thagravenh lập vagraveo năm 2021 nhằm

đưa ra một cửa hagraveng tiacutech hợp caacutec dữ liệu về những

nhagrave cung cấp coacute traacutech nhiệm trong số nhiều nhagrave

cung cấp dữ liệu khaacutec nhau Cocircng ty khởi nghiệp

hiện đatilde huy động được hơn 175 triệu Euro vagrave đang

phaacutet triển với tốc độ nhanh Responsibly được thagravenh

lập với sứ mệnh thực hiện mọi giao dịch mua hagraveng

coacute traacutech nhiệm trecircn thế giới Cocircng ty đang phaacutet triển

nhanh choacuteng nagravey đatilde xacircy dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu

để giuacutep tất cả những người tham gia mua sắm kết

nối - mang lại cho người mua sự minh bạch magrave họ

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

19

cần để đưa ra quyết định nhagrave cung cấp chỉ phải cập

nhật một sản phẩm vagrave nhagrave cung cấp dữ liệu coacute thể

dễ dagraveng tigravem thấy người dugraveng cho dữ liệu của họ

Phần mềm mua sắm khocircng cần phải xacircy dựng hagraveng

trăm tiacutech hợp vagrave đoacute lagrave những gigrave magrave Responsibly

đang cung cấp - một phong tragraveo để đồng bộ hoacutea vagrave

cộng taacutec

Podimo - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Podimo

đatilde phaacutet triển nhanh choacuteng nhận được 69 triệu Euro

vagraveo thaacuteng 11 năm ngoaacutei Cocircng ty cung cấp dịch vụ

đăng kyacute giải triacute bằng acircm thanh vagrave podcast đồng thời

đang thực hiện sứ mệnh mở rộng việc cung cấp nội

dung của họ trecircn toagraven thế giới

Podimo cung cấp hagraveng nghigraven podcast saacutech noacutei

vagrave trải nghiệm độc quyền ở cả định dạng ngắn vagrave

dagravei cũng như caacutec podcast phổ biến từ mọi nơi trecircn

thế giới thocircng qua nguồn cấp dữ liệu RSS Nhận thấy

rằng đại đa số người nghe thiacutech truy cập nội dung

bằng ngocircn ngữ mẹ đẻ của họ cocircng ty khởi nghiệp

đưa nội dung ngocircn ngữ địa phương vagraveo cốt lotildei của

trải nghiệm người dugraveng tạo ra một dịch vụ coacute thể

truy cập quốc tế vagrave đang phaacutet triển rộng ratildei Vagraveo năm

2021 Podimo đatilde tăng gấp đocirci sản lượng caacutec chương

trigravenh độc quyền trong tuần bao gồm những giọng ca

thuacute vị vagrave được quan tacircm nhất hiện nay vagrave hiện đang

cung cấp hơn 950 taacutec phẩm gốc vagrave caacutec chương trigravenh

độc quyền Hiện tại dịch vụ coacute sẵn trecircn khắp Đan

Mạch Đức Tacircy Ban Nha Na Uy vagrave khắp Chacircu Mỹ

Latinh với mục tiecircu mở rộng hơn nữa trong năm nay

Dynasty Studios - Được thagravenh lập vagraveo năm

2021 Dynasty Studios lagrave một cocircng ty khởi nghiệp

game thế hệ tiếp theo hoạt động với blockchain để

phaacutet triển lối chơi phong phuacute chất lượng cao nhằm

mục điacutech định higravenh tương lai của trograve chơi game cocircng

ty trẻ đatilde thu về hơn 5 triệu Euro Coacute trụ sở tại

Copenhagen cocircng ty khởi nghiệp được xacircy dựng

bởi một nhoacutem caacutec nhagrave phaacutet triển trograve chơi kỳ cựu với

niềm đam mecirc trải nghiệm hướng đến người chơi Trograve

chơi vagrave blockchain lagrave hai xu hướng lớn tại thời điểm

hiện tại vagrave do đoacute Dynasty Studios coacute vị triacute tốt để phaacutet

triển với tốc độ nhanh trong năm nay với rất nhiều kế

hoạch mở rộng đatilde được thực hiện

Capturi - Được thagravenh lập vagraveo năm 2019 Capturi

sử dụng AI vagrave Phacircn tiacutech giọng noacutei để cải thiện caacutec

tương taacutec của khaacutech hagraveng Cho đến nay cocircng ty

khởi nghiệp đatilde huy động được hơn 55 triệu Euro

Nền tảng Capturi xaacutec định caacutec đặc điểm của caacutec

cuộc trograve chuyện với khaacutech hagraveng thagravenh cocircng Sau đoacute

khaacutech hagraveng của Capturi coacute thể sử dụng đặc điểm

thagravenh cocircng nagravey để sao cheacutep kỹ thuật của những

nhacircn viecircn giỏi nhất của họ cho những người cograven lại

trong nhoacutem Dịch vụ khaacutech hagraveng quan trọng hơn bao

giờ hết kể từ khi đại dịch xảy ra vagrave caacutec doanh nghiệp

vừa vagrave nhỏ trecircn khắp Chacircu Acircu đatilde nhận thấy những

kỳ vọng ngagravey cagraveng cao của khaacutech hagraveng Bằng caacutech

khai thaacutec sức mạnh của AI Capturi đang trao quyền

cho caacutec doanh nghiệp để cung cấp dịch vụ tốt hơn

cho khaacutech hagraveng trang bị cho họ caacutec nhoacutem cocircng cụ

vagrave kiến thức họ cần

Cytoki Pharma - Điều trị caacutec bệnh tổn thương

biểu mocirc CytoKi Pharma lagrave một cocircng ty cocircng nghệ

sinh học tiền lacircm sagraveng được thagravenh lập vagraveo năm 2019

vagrave hiện đatilde huy động được hơn 39 triệu Euro

Chương trigravenh dẫn đầu của Cytoki lagrave protein IL-22

được thiết kế hoạt động lacircu dagravei đảm bảo sự sống soacutet

vagrave điều trị sau chấn thương - tiacuten hiệu ldquoSống soacutet vagrave

phục hồirdquo của hệ thống miễn dịch đối với mocirc CytoKi

khai thaacutec sức mạnh của IL-22 trong điều trị chấn

thương nội tạng thocircng qua một protein IL-22 đatilde

được sửa đổi thiết kế để coacute caacutec đặc tiacutenh dược phẩm

tối ưu Cocircng ty đang hướng tới việc bắt đầu thử

nghiệm lacircm sagraveng vagraveo năm 2022 Đồng thời cocircng ty

đang hoagraven thiện một danh mục dự aacuten nhỏ đa dạng

cho caacutec bệnh liecircn quan đến tổn thương biểu mocirc dựa

trecircn cocircng nghệ sinh học IL-22 vagrave đatilde được chứng

minh coacute độ tin cậy cao về kỹ thuật protein

Minh Phượng

(Tổng hợp theo Eu-Startups vagrave Startupmonitor)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

20

KIẾN THỨC KHỞI NGHIỆP VAgrave ĐỔI MỚI SAacuteNG TẠO

Đạo đức AI lagrave gigrave

Coacute nhiều định nghĩa khaacutec nhau nhưng nhigraven

chung đạo đức AI lagrave thuật ngữ được đưa ra thể hiện

một tập hợp rộng những suy xeacutet về AI coacute traacutech

nhiệm kết hợp giữa an toagraven bảo mật caacutec mối quan

tacircm của con người vagrave caacutec suy xeacutet về mocirci trường

Một số lĩnh vực của đạo đức AI bao gồm

Traacutenh thiecircn vị AI

Vigrave caacutec AI học hỏi từ dữ liệu necircn caacutec AI được xacircy

dựng keacutem coacute thể (vagrave thực sự) thể hiện thagravenh kiến

với caacutec tập con dữ liệu được trigravenh bagravey keacutem Đặc

biệt những AI khocircng được đagraveo tạo tốt coacute thể thể

hiện thagravenh kiến đối với caacutec nhoacutem thiểu số vagrave được

miecircu tả khocircng đuacuteng caacutech Caacutec trường hợp thagravenh

kiến nổi tiếng chẳng hạn như trong caacutec cocircng cụ

tuyển dụng (Amazon phải loại bỏ cocircng cụ tuyển

dụng AI biacute mật thể hiện thagravenh kiến đối với phụ nữ)

vagrave trong chatbot (năm 2016 sử dụng cocircng nghệ

maacutey học caacutec kỹ sư của Microsoft đatilde tung chatbot

Tay lecircn Twitter

Chỉ sau một thời gian Tay bắt đầu đăng caacutec

đoạn tweet với nội dung phacircn biệt chủng tộc kỳ thị

giới tiacutenh) đatilde lagravem xấu hổ caacutec cocircng ty thương hiệu nổi

tiếng vagrave tạo ra rủi ro phaacutep lyacute

AI vagrave quyền riecircng tư

AI dựa vagraveo thocircng tin để học hỏi Một phần đaacuteng

kể thocircng tin nagravey đến từ người dugraveng Khocircng phải tất

cả người dugraveng đều biết thocircng tin nagraveo đang được thu

thập về họ vagrave thocircng tin đoacute đang được sử dụng như

thế nagraveo để đưa ra quyết định ảnh hưởng đến họ

Thậm chiacute ngagravey nay mọi thứ trecircn internet từ tigravem kiếm

đến mua hagraveng trực tuyến đến bigravenh luận trecircn mạng

xatilde hội đều coacute thể được sử dụng để theo dotildei xaacutec

định vagrave caacute nhacircn hoacutea trải nghiệm cho người dugraveng

Mặc dugrave điều nagravey coacute thể tiacutech cực (chẳng hạn như AI

đề xuất một sản phẩm magrave người dugraveng coacute thể muốn)

nhưng noacute cũng coacute thể dẫn đến sự thiecircn vị khocircng

mong muốn (chẳng hạn như ưu đatildei được dagravenh riecircng

cho một số người tiecircu dugraveng chứ khocircng cho những

người khaacutec)

Traacutenh những sai lầm về AI

AI được xacircy dựng keacutem coacute thể mắc sai lầm lagravem

dẫn đến bất cứ hậu quả nagraveo từ mất doanh thu phaacute

sản thậm chiacute cả caacutei chết Cần phải kiểm tra đầy đủ

để đảm bảo rằng AI khocircng gacircy rủi ro cho con người

hoặc mocirci trường của họ

Quản lyacute taacutec động mocirci trường của AI

Caacutec mocirc higravenh AI đang trở necircn lớn hơn mỗi ngagravey

với caacutec mocirc higravenh gần đacircy lớn hơn một nghigraven tỷ thocircng

số mỗi mocirc higravenh Những mocirc higravenh lớn nagravey tiecircu tốn một

lượng năng lượng đaacuteng kể để đagraveo tạo - việc nagravey lagravem

cho AI trở thagravenh một lĩnh vực tiecircu thụ tagravei nguyecircn lớn

Caacutec nhagrave nghiecircn cứu đang phaacutet triển caacutec kỹ thuật

giuacutep cho AI tiết kiệm năng lượng để cacircn bằng giữa

hiệu suất vagrave hiệu quả sử dụng năng lượng

Tại sao đạo đức AI quan trọng

Trải nghiệm với AI đatilde chứng minh rằng việc tuacircn

ĐẠO ĐỨC CỦA TRIacute TUỆ NHAcircN TẠO Khi triacute tuệ nhacircn tạo (AI) ngagravey cagraveng phaacutet triển nhanh choacuteng vagrave caacutec chiacutenh phủ cố gắng đưa ra kịp cơ

cấu vagrave luật phaacutep để aacutep dụng vagraveo cocircng nghệ đang lớn lecircn từng ngagravey nagravey thigrave đạo đức AI lại nổi lecircn với

vai trograve lagrave một chủ đề quan trọng Vậy đạo đức AI lagrave gigrave vagrave tại sao noacute lại quan trọng

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)

21

theo đạo đức AI tốt khocircng chỉ lagrave hagravenh vi coacute traacutech

nhiệm magrave cograven giuacutep đạt được giaacute trị kinh doanh tốt từ

AI Caacutec vấn đề đạo đức coacute thể gacircy ra rủi ro kinh

doanh như lỗi sản phẩm caacutec vấn đề phaacutep lyacute thiệt

hại thương hiệu vagrave hơn thế nữa

Caacutec quốc gia vagrave thậm chiacute cả caacutec thagravenh phố vagrave

quận đang aacutep dụng caacutec caacutech tiếp cận của riecircng họ

đối với đạo đức AI Điều nagravey ngụ yacute rằng mỗi một

doanh nghiệp đều phải nhận thức được caacutec quy

định về AI ở cấp quốc gia vagrave thậm chiacute cấp thagravenh

phố Hai viacute dụ về quy định nổi bật liecircn quan đến AI lagrave

điều khoản ldquoQuyền được giải thiacutechrdquo trong Quy định

chung về bảo vệ dữ liệu của Liecircn minh Chacircu Acircu vagrave

caacutec phần liecircn quan của Đạo luật về quyền riecircng tư

của người tiecircu dugraveng California Mỹ Ở cấp độ mang

tiacutenh địa phương hơn caacutec thagravenh phố ở nước Mỹ

đang đưa ra những quyết định về việc sử dụng caacutec

thuật toaacuten đặc biệt lagrave caacutec thuật toaacuten được sử dụng

trong việc thực thi phaacutep luật Một trong những nỗ lực

lập phaacutep lớn nhất trong lĩnh vực AI lagrave Đạo luật AI

sắp ra mắt của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI của Liecircn minh Chacircu Acircu

Đạo luật AI do Liecircn minh chacircu Acircu đề xuất lagrave đạo

luật đầu tiecircn về AI của một cơ quan quản lyacute coacute quy

mocirc lớn nhất từ trước tới nay Luật xaacutec định caacutec ứng

dụng của AI gắn với ba loại rủi ro Thứ nhất caacutec ứng

dụng vagrave hệ thống tạo ra rủi ro khocircng thể chấp nhận

được chẳng hạn như chấm điểm xatilde hội do chiacutenh

phủ điều hagravenh lagrave loại được sử dụng ở Trung Quốc

đều bị cấm Thứ hai caacutec ứng dụng coacute rủi ro cao

chẳng hạn như cocircng cụ ragrave soaacutet hồ sơ (CV) để xếp

hạng ứng viecircn xin việc lagrave đối tượng phải tuacircn theo

yecircu cầu phaacutep lyacute cụ thể Cuối cugraveng caacutec ứng dụng

khocircng bị cấm một caacutech rotilde ragraveng hoặc được liệt kecirc lagrave

coacute nguy cơ cao phần lớn khocircng được kiểm soaacutet

Tầm quan trọng

Caacutec ứng dụng AI ảnh hưởng đến thocircng tin bạn

xem trecircn mạng bằng caacutech dự đoaacuten nội dung nagraveo

đang thu huacutet bạn thu thập vagrave phacircn tiacutech dữ liệu từ

khuocircn mặt để thực thi luật hoặc caacute nhacircn hoacutea quảng

caacuteo thậm chiacute được sử dụng để chẩn đoaacuten vagrave điều

trị ung thư Noacutei caacutech khaacutec AI ảnh hưởng đến nhiều

mặt trong cuộc sống của bạn

Giống như Quy định chung về bảo vệ dữ liệu

(GDPR) của Liecircn minh Chacircu Acircu vagraveo năm 2018 Đạo

luật về AI của Liecircn minh Chacircu Acircu coacute thể trở thagravenh

tiecircu chuẩn toagraven cầu xaacutec định mức độ AI coacute taacutec động

tiacutech cực thay vigrave tiecircu cực đến cuộc sống của bạn dugrave

bạn ở bất kỳ đacircu Quy định về AI của Liecircn minh

Chacircu Acircu đang tạo necircn một lagraven soacuteng quốc tế Vagraveo

cuối thaacuteng 92021 Quốc hội Brazil đatilde thocircng qua dự

luật tạo ra khung phaacutep lyacute cho triacute tuệ nhacircn tạo

Điểm yếu của Đạo luật AI

Coacute một số kẽ hở vagrave ngoại lệ trong luật đề xuất

Những thiếu soacutet nagravey lagravem hạn chế năng lực của Đạo

luật trong việc đảm bảo rằng AI vẫn lagrave một động lực

tốt cho cuộc sống của người dacircn Hiện tại viacute dụ

nhận dạng khuocircn mặt của cảnh saacutet bị cấm trừ khi

higravenh ảnh được chụp với độ trễ hoặc cocircng nghệ

được sử dụng để tigravem trẻ mất tiacutechNgoagravei ra luật

khocircng linh hoạt Nếu trong thời gian hai năm một

ứng dụng AI nguy hiểm được sử dụng trong một lĩnh

vực khocircng dự đoaacuten trước được thigrave luật phaacutep sẽ

khocircng coacute cơ chế nagraveo để daacuten nhatilden noacute lagrave ldquorủi ro caordquo

Kết luận

Khi caacutec caacute nhacircn ở mọi tầng lớp xatilde hội bắt đầu

nhận thấy AI coacute mặt trong cuộc sống vagrave trong cocircng

việc của họ thigrave đạo đức AI sẽ trở thagravenh một phần

quan trọng của kỹ năng về AI đối với hầu hết mọi

người Đạo đức AI hiện đang được giảng dạy ở

trường trung học vagrave phổ thocircng cơ sở cũng như

trong caacutec bagravei thực hagravenh AI coacute traacutech nhiệm ở caacutec

khoacutea học kinh doanh chuyecircn nghiệp ở một số nước

trecircn thế giới Khi caacutec luật như đạo luật AI ngagravey cagraveng

phổ biến thigrave kiến thức về đạo đức AI được kỳ vọng

sẽ trở necircn chiacutenh thống hơn

Phương Anh

(Tổng hợp)


Recommended