MOI QUAN HE Gl JA NHA WOC. CONG DONG vA GIA DINH TRONG VIEC THLJC HIEN CHQC NANG KINH IE CUA GIA DINH Bai Viet nay sCf dung ket qua nghien ciru cua de tai cap Bp: Moi quan he giCa Nha tnrdc, cong dong va gia dinh d nddc ta hien nay. GS.TS. VO Dung lam chu nhiem. GS TS. Vu Dung \'ien Tdm ly hoc. TOM TAT Trong dii'u kien ddi miri. ma cua. phdt trien kinh te ihi irm'mg vd hdi nhdp quite te. \ hd nirdc dd ban hdnh. irien khai nhieu chinh sdch quan trong nhdm phdt trien kinh te ddt nude vd kinh te gia dink Cdc chinh sdth cua Nhd nirdc dd dugc hien thirc hda thdng qua .sir tnen khai. Id chirc ihuc hien den cdc gia dinh trong cdng ddng I 'iec thirc hien idc chinh such cua Nhd nirdc dd ldm thay ddi lo ldn kinh te cdc gia dinb. qua dd thav ddi chirc ndng kinh te cua gia dinh \'ghe ndng truyen thdng giam. cdc nghe hen quan ldi kinh doanh. dich vu gia tdng. Sugan ket cua ngtrdi ndng ddn vdl rudng ddt siiv giam "slbgn thirc. thdi dd vd hdnh vi cua ngirdi ndng ddn vdi ndng nghiep. ddl dai cung ihav ddi. Cdc gia dinh huimg den cdc hogt ddng cd hi^ii qud kinh te cao hmi san .xudt ndng nghiep thudn tiiy iruyen thdng. '! il khoa: .\lui nudc: Cdng ddng vd gia dinh. Xfdi quan he: Chuc ndng kinh le. \gdv nhdn hdi 8/1/2017; \gdy duyet ddng bdi: 25/1/2017. \BSTF^\CT .SV/7c't' Economic Renovation when I'ieinam \\a\ transformed into a more open, market-oriented and internationally integrated society Meinaniese Government has issued and implemented manv important /xdicies to boost both national and hoii.sehold ec anoinic developmeni Mo.si of policies bene been deployed at household and community level The iinplemenialion of those policies has brought about great changes lo household economy: and Ih-iice clianges to the way families perforin tis eeomnnie function Traditional ag^-iciiltural activities have been cut do\i n whereas more and more families liave participated In servtte industtT Farmers ' hcmd to land has been den eased Families become more oriented towards ecommiic activities that bring them more monetary benefits instead of traditional agricultural activities. Ki'> ^^(^r(l.s: Government. Community and family: Relationship: Fconomic function TAP CHI TAM LV HOC. S('> 2 121 ? i. 2 - 2017
Transcript
MOI QUAN HE Gl JA NHA WOC. CONG DONG vA GIA DINH TRONG VIEC THLJC HIEN C H Q C N A N G KINH IE CUA GIA DINH Bai Viet nay sCf dung ket qua nghien ciru cua de tai cap Bp: Moi quan he giCa Nha tnrdc, cong dong va gia dinh d nddc ta hien nay. GS.TS. VO Dung lam chu nhiem.
GS TS. Vu Dung
\'ien Tdm ly hoc.
TOM TAT
Trong dii'u kien ddi miri. ma cua. phdt trien kinh te ihi irm'mg vd hdi nhdp quite te. \ hd nirdc dd ban hdnh. irien khai nhieu chinh sdch quan trong nhdm phdt trien kinh te ddt nude vd kinh te gia dink Cdc chinh sdth cua Nhd nirdc dd dugc hien thirc hda thdng qua .sir tnen khai. Id chirc ihuc hien den cdc gia dinh trong cdng ddng I 'iec thirc hien idc chinh such cua Nhd nirdc dd ldm thay ddi lo ldn kinh te cdc gia dinb. qua dd thav ddi chirc ndng kinh te cua gia dinh \'ghe ndng truyen thdng giam. cdc nghe hen quan ldi kinh doanh. dich vu gia tdng. Sugan ket cua ngtrdi ndng ddn vdl rudng ddt siiv giam "slbgn thirc. thdi dd vd hdnh vi cua ngirdi ndng ddn vdi ndng nghiep. ddl dai cung ihav ddi. Cdc gia dinh huimg den cdc hogt ddng cd hi^ii qud kinh te cao hmi san .xudt ndng nghiep thudn tiiy iruyen thdng.
'! il khoa: .\lui nudc: Cdng ddng vd gia dinh. Xfdi quan he: Chuc ndng kinh le.
.SV/7c't' Economic Renovation when I'ieinam \\a\ transformed into a more open, market-oriented and internationally integrated society Meinaniese Government has issued and implemented manv important /xdicies to boost both national and hoii.sehold ec anoinic developmeni Mo.si of policies bene been deployed at household and community level The iinplemenialion of those policies has brought about great changes lo household economy: and Ih-iice clianges to the way families perforin tis eeomnnie function Traditional ag^-iciiltural activities have been cut do\i n whereas more and more families liave participated In servtte industtT Farmers ' hcmd to land has been den eased Families become more oriented towards ecommiic activities that bring them more monetary benefits instead of traditional agricultural activities.
Ki'> ^ (̂̂ r(l.s: Government. Community and family: Relationship: Fconomic function
TAP CHI TAM LV HOC. S('> 2 121 ? i. 2 - 2017
1. Dat van dc
Chirc nane kinh ti la mot trong nhO-ng dure "a"S>-" ' ^^ ' " ' ' ^^ f , ^ i , t .ane naN t~ao ra co so vat chjt dC- gia dinh ton ta. va phal^lnat Lvs. Chirc nang niiv tao ra co so \at chat de gia ainn ion «.. •- .
nang kinh iC- dim hao cho nhu c5u an. viong. o x a mac hang ngay eua e.e Ihanh icn trong eia dinh. Chirc nang kinh lc g.up cho x ice nuo, dirong tre en el an
soe giiJp dd nguoi cao tu6., ngiroi khong eo kha nang lao dong trong g.i Chirc nang kinh le- cua mi.i gia dinh gop phiin viio v icc phat Incn kinn le - . hoi cua dat nuoe
Su phat irian kinh li cua cac gia dinh khong chi phu thuoc vao nflng lire cua cac eia dinh ma phu thuoc rjt nhiC-u vao cac chu tnromg, chinh saeMi cua Mna nuoc <̂}"phat triC-n kinh lc. \ao \ icc to chirc men khai ciia cong dong doi vol cac chu tnrma. chinh sach naN d6n cac gia dinh xa sir hii trir cua cong dong doi xoi gia dinh. Noi each khac. x ice ihirc hicn chirc nang kinh tc cua gia dmh phu Ihuoc vao m6i quan he co tinh hicn chirng giOa Nha nuoc. cong dong va gia dmh. Hai viit nil) tap trung phan lich m6i quan he giira Nha nuoc. cong dong \a gia dmh trong \ lee thuc hicn chirc nang kinh te eUa gia dinh.
2. Mni quan h? gifra Sha nuoc. cong dong \a gia dinh trong vice thirc hicn chu-c nang kinh tc
de-u CO miu diim chung la khSng dinh khia canh quyen lire chinh tri ciia Nhii nuite. linh giai cdp cua Nh.i nuoe \a tinh cuftng che cua Nha nuoc trong quan ly xfl hoi. Co the neu ra mot so khai nicm Nhii niroc nhu sau:
Nh.i nuoc la miit to chirc die biet cua quyen lire chinh trj. mpt ho may ehu\en lam nhie-m \'u cuong che va thuc hicn cac chirc nang quan ly diic bicl nham duy tri trat lir \a hiji \ iri muc dich bao \c dia vi ciia giai cap thong tri trong \a hoi.
Nh.i nuirc xa hpi chu nghia la mpt to chirc dac bii:l eua quyen lire chinh tri. CO bp may chuyen trach de cuong che \a quan ly xa hpi nham thuc hicn \a bao \e truoc het Ipi ich cua giai ciip cong nhan va nhan dan lao dpng diriri sir hinh dao cua D(ing Cpng san trong xa hpi xa hpi chu nghTa.
b. Cdng ddng
Cpng dting la khai nicm chi miit tap h(,rp ngucri song chung trong mpt moi Iruirng ha> trong eung mot viing lanh tho. co chung mot so dac dicm nhiit dinh
TAP CHITAM Lf HOC, .So 2 (215). 2 - 2(117
(nhu cau. Icri ich. sa thich. van hoa...). Chang han. cpng dong dan cu. cpng dong Ion giao...
Cpng ddng co quy mo khac nhau. Co cong dong rat 1cm nhu: Cong dong A.sean. Cong ddng chau Au. Lien Hop quoc. mpt dan tpc. mot quoc gia... Co cpng ddng chi co vai chuc ihanh \ icn den vai thanh \ icn nhu dong hp. gia dinh. Trong nghien cuu na\'. chiing toi lim hieu cpng dong voi goc dp la xa phuang. \'icc lira chpn nay xuk phat tir l>' do sau: Xa'phuong la cpng dong. mot chii the trong he thdng chinh irj ciia d t̂ nuac, cd chiic nang trien khai cac chii truang. chinh sach ciia Nha nuac den cac hd gia dinh. co chuc nang giiip gia dinh thirc hicn chirc nang kinh t̂ cua minh. Mat khac. cdng dong con the hien qua ddng hp. td dan phd. lang xdm nai cac gia dinh sinh sdng. cu tni.
c. Gia dinh
Gia dinh la nhdm xa hdi quan trpng hang dau ddi \di con ngudi. Bdi vi. dd la nai ca nhan sinh ra. Idn ten. sinh sdng va ket thiic cupc dai. Gia dinh la nai hinh thanh va phat trien nhan each con ngudi. Gia dinh la te bao ciia xa hpi.
Tinh dac thii cua gia dinh the hicn d cho gia dinh \ua la nhdm chinh thirc. \i nd duac phap lual thira nhan nhung nd cung la nhdm khdng chinh thirc. vi giua cac ihanh vicn cd su ddng cam va tuang hap tam ly cao. Gia dinh hicn dai (khdng kCn hdn) thi tinh khdng chinh thirc na\ cang the hien rd net. rirc la. gitra cac thanh vicn chung sdng vd\ nhau chii yeu dua tren su tuong hap. Cd the xac dinh khai nicm gia dinh nhu sau:
Gia dinh la mdt thiet che xa hdi dac thii. mdt nhdm xa hdi nhd ma cac thanh vicn ciia nd g^n bd vdi nhau bdi quan he hdn nhan. quan he huyet thdng ho^c quan he con nudi. bdi tinh cdng ddng \c sinh hoat. irach nhiem dao dire \di nhau nham dap irng nhQ-ng nhu cau nong ciia mdi thanh vien, cting nhu de thuc hien iinh tat yeu ciia \a hdi \e tai san xual con ngudi.
Mdi quan he gitta Nha nudc. cpng ddng \a gia dinh la mdi quan he qua lai. tuang hd va hicn chirng. Chuc nSng kinh te ciia gia dinh duac ihirc hicn Ircn nen tang cua mdi quan he qua lal. tuang hd va bien chirng nay.
2.2. Mdi i/uan h^ .\hd nir&c, cgng dong vd gia dinh trong vi^c thirc hien chirc ndng kinh te gia dinh
Irong mdi quan he gitra Nha nudc. cdng ddng va gia dinh. Nhd nuac ddng vai trd ban hanh cac chii truang. chinh sach nham phat trien kinh tc dat nudc ndi chung \a phat iricn kinh te cac gia dinh ndi rieng. Ilay ndi each khac, Nha nudc ban hanh cac chinh sach giiip gia dinh thuc hien chirc nSng kinh te ciia minh. Chirc nang kinh te ciia gia dinh chi duac thuc hicn thdng qua cac chinh sach phat trien kinh te cua Nha nudc.
TAP CHi TAM LV HOC. S6 2 (21S). 2 - 2017
Trong qua trinh thirc hien eong cuijc doi moi. D.ing \ a T hmh phu \ ict Nam r.it quan lam dC-n phat trien kinh lc. dac biet la cac chinh saeh v c \oa doi giam ngheo \' ict Nam da co ChiC-n lupe quoc gia \c \oa doi giam ngheo (2(101). Ngin 2̂7 thang 12 nam 2I)0S. ITiu tuong Chinh phu da k\ va ban hanh Nghj qmOt sii j()a20O8 NQ-CP vc Chuimg trinh h§ trp giam ngheo nhanh va ben \Cnig dai \ o i 61 huven ngheo \ 6 a doi giam iiglieo lii chu truong Ion eua Hang \ i i Nh.i nuac ta nha'm cai thien diri .simg \a l chiit \a linh than cho ngiriri ngheo, thu hep khoang cich \c- trinh dp phat t r i in giira cac \ i ing. dia ban \a giu'a cac dan toe. nhom dan cu Thanh tuu xiia doi giam ngheo Irong nhihig nam qua d3 giip phin tang truimg kinh l i h in \ irng \a thuc hien cong bang \ i i hpi. Ciing cuiic Mia diii giam ngheo cua \ ' ic i Nam da dat duoc nhirng thanh ciing \ 6 ciing iin tuimg. duoc ciing diing qiuic li-diinh gia eao. Ngiix 16 6 20l.>. l o chirc Niing I.uimg l i en hop qucic (F \ 0 ) ui chire su kicn diic biel "Cdng nhan thanh tieh niii bat trong d iu tranh xoa diii giam ngheo" eho 3S quiic gia Ircn t h i gioi . trong do ci) Vict Nam. Trong sii .-K quoe gia cii thanh tich noi bat \ i' xoa diii giam ngheo. Vii-i Nam n im Irong nhiim 1S qiuie gia dupc trao Rang khen chirng nhan \iec sirm dat dupe \ l i ic lieu I'hat Ini-n Ihicn nien k\ I ( M l X i l ) - giiim mpt nira so nguiri hi diii \ao nam 2015.
Chinh phu ban hanh Nglu dinh sii 5.s 2015/ND-CP ngiiy ') 6 2015 \ i chinh sach tin dung phuc vu phat tnen luiiig nghiep. ming thiin. tha\ the Nghj dinh sii 41 2010 ND-CP nga\ 12'4 2010. theo do da bii sung mo rong diii l irimg dupe v.i\ Mill, niing muc cho \.i> \. i thiri han \ . i \ \6n . khiing phai eii tin san dam bao...
Chuimg trinh I.i5 giai doan 11 dupc trien khai thue hien tren dia ban 1.848 xa va ; 2" I thiin dae bii-i khii khan Ihupc cac xa khu Mrc I I . Trong 5 nflm trien khai thuc hien, long ngan s.ich T'rung uong diiu tu. hii trp theo 3 du an hiiri phiin \a 1 chinh sach la 14 1124.65 trieu diing. trong dii. eo 45(1 Irieu USD (tuimg dirimg 7.800 i\ diing) la \6n lui tro cua 7 nhii tai trp quoc ti;; ngoai ra con cii kinh phi d iu tu eua cac dia phuimg \a diing gop cua nguiri dan dia phuimg cho ciic hoat diing cUa Chuimg irinh. l inh din hit ngin 3 I ' l l 2 0 0 0 . gia trj khiii luimg hoan thanh binh quan niini dat S2.4!<''i kinh phi dupc giao. rieng dir an co sir ha l ing dat Ircn 4^"o Ciai ngiin \on sau 4 nam thirc hicn Chuimg trinh la 7.157 10.203 t\ diing. d^l 70.1% kc hoach von dupc giao.
Trong giai doan 2006 - 2010. Ircn dja ban cac xa theo Chuimg trinh 135 CO khoang 20 nhom ehinh siich dang dupc Ir i in khai thuc hien lien quan d in xiia diii. giam ngheo. vdi npi dung phat tr i in k i i c iu ha l ing , hii trp san xuit. niina cao diri Sling cho nhiin dan.
I)ii> 111 nhirng chinh siich quan trpng. tac dpng trirc l i ip d in i ii-c thue hicn chuc nang kinh tc cua gia dinh. Viri nhirng chinh sach nay. chuc nang kinh l i
TAP CHI TAM LVHOC. .So 2 (215), 2 -2017
cua gia dinh co nhieu thay ddi. Hien na\. Vici Nam co han 24.4 trieu hd gia dinh. sd hd sdng va lam \ icc d cac Niing ndng thdn chiem hai phan ba tdng sd hd cua ca nuoc. Vi the. dc cap den viec thuc hien chirc nang kinh tc cua gia dinh khong the khdng ndi den kinh te hp gia dinh ndng thdn nudc ta hicn nay.
Neu trong thai k\ tap trung bao cap. chiic nang kinh tc ciia gia dinh phu thudc \ao kinh te tap the. kinh te Nha nudc thi hicn nay mdi hp gia dinh {a ndng thdn) la mdt chu the kinh te. Tinh tu chii cita gia dinh trong phat trien kinh te rat cao. Sau 30 nSm dupc thira nhan la dan vi kinh te tu chu. su phat trien kinh tc hd gia dinh da dat duac nhieu thanh tuu dang ghi nhan. trong dd ndi bat la sd luang hp gia dinh kinh doanh ca the tai khu vuc ndng thdn tang nhanh. trong dd idc dp tang ciia giai doan sau (2006 - 2011) cao hon giai doan ki trudc (2001 - 2005), luang ung 11.5% so \di 5.38%. Dieu dang ndi la. trong giai doan 5 nam sau, .su gia lang cac hp kinh doanh dien ra kha ddng deu tren pham \ i ca nudc. trong dd: tang cao nhat la vting Ddng Nam Bd {26,74'̂ o); thap nh^t la viing Bac Trung Bd va Duyen hai Nam Trung Bd (H.31%) (Dang Thj Lan Anh. 2016).
T'rong hoat ddng san xuat, ca cau nganh nghe ciia cac hd gia dinh thay ddi rd rci theo hutmg kinh te thi trudng.
Bdng I: ( \r can hd gia dinh khu vuc nong thdn phdn iheo ngdnh nghe
lone so hp
1 lo lam nong nghiep. lam
nghidp. (hOv san
116 lam cong nghiep. \ a \ d(mp
I lo lam dich v(i
1 lg lam nghi-khac
Nam 2(1(11
So iirtfng
13.065.756
10.,s73.756
7 s : 2(14
1.381 121
358.740
Tv IC
% 100.0
SI1.9
5.S
IIK.
2."
Nam 2006
Si) l irong
1.376 472
9.783.644
1.401.943
2.054.193
528.692
Ty li- %
100.0
71.1
10.2
14.9
3.8
Nam 2011
.So l i rong
15.347 921
9.515.8.1s
2.260,870
2 828.203
"42,993
T.v lc
% 1 00.0
62.1
14,7
18,4
4,8
\i, '""" li'!'^ cite Thdng ke. 20112 Zllir vii 21112
So lieu thiing ki- tren cho thay. so hp lam niing nghiep. liim nghiep. thuy .san giam tir 80.4% nam 20(11 xuiing con 62.1°o nam 2011. trong khi dii. so h6 lam djch vu tang KI.S" . \a so hp lam cong nghiep tang S.y^u tfong khoang thoi
TAP CHi TAM LV HOC. So 2 (215). 2017
Eian nax. Tai Vict Nam. su ihax dii dang ki nhat lii t> Irpng lao dpng nong nghiep trong tine vice lam. Ti trong nax da giam tir 65% nam 2000 xuong con 47% nam 2012 (Chi so Phat triin Thi giiii) Da dang hoa sinh ke cua hp gia dinh nong thon duoc the hien a thu nhap phi ming nghiep cua cae hp nong dan Vict Nam dang tang len. Thing ke cho thiy. nam 2010 da co 50% sii hp lam nong nghiep da tham gia vao cac hoat dpng kinh te khac.
Nhu va\. cac hp gia dinh nong thon. noi sinh song cua da so cu dan Vict Nam. da chuven tu san xujt tru\in thing sang ciic nganh nghe phi nong nghiep phuc vu nhu'cju cua thi Inrcmg. Day lii kit qua tac dpng ciia eae chu iruong, chinh sach cua Nhii nuiic dii vcri cae hp gia dinh. Cac chinh saeh nay^cua Nha niroc dupc trien khai din cac hp gia dinh thong qua \ ai tro eiia ciing dong.
Diiu tra Tiip can Nguin lire Nong thon (VARUS) cung cho thiiy. hicn lupng da dang hoa boat diing kinh li- cua hp npng thiin xuiit phat tir ciic co hpi thu riap. Thu nhap th§p thucmg la l\ do quan trpng nhjt din nong dan ra khoi san xuat nong nghiep (Newman \'a Kinghan 2015).
Bdng 2: Hoat ddng kinh le hd gia dinh. JIIIIS - 2014 (%)
Nam
2008
2010
2012
2014
Thuan nong
25.16
22 58
20.59
19.53
Thuan lam cong
4.09
4.45
s.73
5.64
Thuan doanh nghiep
2.39
3.03
3.58
3.76
Lam ming
nghiep vii lam cong
40.62
41.91
43.15
45.62
L i im nong
ngh i fp va
doanh nghi(p
11,41
12.10
9,35
6,79
L a m nOng
nghiep, lam
cfing va doanh nghiep
11,50
10,94
10,45
10,36
1 i im cong X a doanh nghiep
2.44
2.93
2.43
3.39
Khong l a m g i
2.39
3.16
4.72
4.91
(jhi thu
VARUS. . Sil mdu dieu Ira ,V 'tills - 21114
' ISI \fitiiin Theo Dieu Ira Tii'p can S'giiiiii lire Xong thdn
Si) lieu thiing kc bang 2 cho thjy. so voi nam 2008. s i hp thuan niing nam 2014 giam 5.63"..: tuong tir si hp lam cling ISng 1.55%; s6 ho thuan doanh nghiep tang 1.37%: sii hp co nganh nghe ting hirp nhu nong nghiep la lam cong lang 5°i... Dii;u nay mpt lan nira cho thay, chirc nang kinh ti cua gia dinh co sir thay doi. Ngucri ming dan ngay na\ khong chi sing'thuSn tiiy vao san xuat nong nghiep tru\'cn thong ma da va dang chuyin sang nhirng nganh nghi kinh li phi
TAP CHI TAM Lf HOC, S6'2 (215), 2 - 2017
nong nghiep, co hieu qua kinh l i cao hon. Trong nhirng nam gan day. dong ngucri di cu ra cac do thj Ion tim \ iec lam. xuiit khau lao dpng ngay cang tang. 0 nong thon. lire lupng lao dpng tre ngay cang giam. nhicu dia phirong chi con lai nguiri gia va tre cm. Hicn tirong bo rupng 6 nhicu dja phuang da tro thanh van d i dang quan tam cr khu vuc nong thon hicn nay. Vo i muc thu nhap cao hon han so vai san xudt nong nghiep truyin th ing da lam cho ngucri nong dan Viet Nam von da gan bo ca cuiic dcri \ i i i manh rupng thi nav hp khpng that man ma x ai manh rupng o que huong. Tip sin sang bo rupng. bo que huong dc ra dii thj hax di nuoc ngoai lao dpng de co thu nhap tot hem.
Cac chinh sach cua Nha nuac da tao cho ngucri nong dan co nhieu ca hpi muu sinh ban. Va su lac dpng cua cac chinh sach nay la sir thay doi quan irpng x i nhan thirc, thai dp xa hanh xi cua nguiii nong dan vai rupng dat xii xi i i nghe niing truyen thong.
Co ch i thj trucmg - k i t qua cua chinh sach phat tfien kinh lc ciia Nha nuiic cung da lam thax doi hoat dpng san xuat nong nghiep cua ngucri nong dan ci nong thon. San xuit nong nghiep mang linh tu cung. tu cap truoc day dang chux'cn sang san xuiit theo huirng hang hoa. O nong thon. nhicu trang trai xcri quy mo san xuat liVn X'a san xuit mang tinh hang boa da xuit hicn xa sii lupng ngiix cang tang. TTico s i lieu thing kc. nam 2011. ca nuoc co 126.000 trang trai so voi 61.000 trang trai n im 2001 (tang 206%). 6 nong thcin xuat hien nhiC-u doanh nghiep. Nam 2011 cii 2.536 doanh nghiep nong nghiep so vii i nam 2001 la 2.136 doanh nghiep. Tux hau bet cac doanh nghiep nong nghiep la doanh nghiep tu nhan nhung giin 2'3 tiing so von dau lu thuiic eac doanh nghiep do Nha nuiic nam !00"u hoilc da sii vein so hiru. Sii hcrp tac xii niing nghiep giam. nam 2011 co 6 302 dem X i. trong khi dii. nam 2001 la 7.237 (Ngiin hang Thi giai. 2016).
Ngoai nhirng nganh nghe iruxen thong nhu trong lua va cac loai ciix an trii i. ciix Cling nghiep. chan nuoi gia siic. gia cam.... cac hp da chu dpng chuyen doi nganh nghe. chuyen doi co cau cax trong vat nuoi de tao nguon thu nhap cao xa lin djnh ban.
Vdi sir thay doi chuc nang kinh tc cua hp gia dinh da dan tai su giam dang ke t\ le hii ngheo 6 nong thiin hien nay. Ket qua dieu tra dac dicm kinh lc bli gia dinh ming thiin tai 12 tinh nam 2014 cho thay. 13.2% so hp dicu tra dupc danh gia la hii ngheo theo phan loai cua dia phuimg nam 2014. con so na> thap him nhieu so xcVi con sii tuimg img nam 2012 theo thong kc la 27,1%. Dieu nay cho thay, mot sir cai thien dang kc- trong xiee giam tinh trang ngheo cUa eae tinh mii ehung. Tinh ehung. thu nhap cao nhat cua hp la tir boat dpng phi nong nghiep la 63.1 trieu VND m i i nam. roi den lam cong an luong va tiep theo la thu nhap tir nong nghiep. Thu nhap thap nhat ciia hp thupc nhom thu khac xcii thu
TAP CHi TAM LV HOC. Sii 2 (215). 2 - 2017
nhap trung binh la 19.6 Uicu VND mot nam trong nam 2014. Ihu nhap lu nong nehiep cUa ho dat cao nhdt lai c.ic linh Tay Nguxcn x.i ciic tinh phia "^•"" " h u : Dik Nima. Liim Dina. Dak l.ak xii I ong .\n xoi khoiing 60 den S.s tricu \ NU moi nam. trong khi muc thip nhi l duoc thix l i Quang Nam. Ha 1 .ix (nax thupc I l aN i i i i vaNghc \nch ixc i i 12.3 din 16.8 trieu mcit nam (CII M.201.-').
Trona m i i quan he giira Nh.i nude, ciing d ing xii gia dinh thi cpng tidng cd xai tro khiing th i th i iu d W , C.ic chu uuong. ehinh siich ciia Nh.i nudc dupe hicn thirc hda d ciic gia dinh qua xiee tr i in khai cua cpng ddng. qua xiec kicm tra. giam sat true ticp cua cdng ddng (x.i phuimg).
Vai trd cua hp hang, ddng hp dupc t h i hicn trong x icc h i trp kicn thuc. kinh nghiem. thj trudng va tai chinh. Dac biet hi nhirng khoan vax trong hp hang, anh cm khdng cd lai boiic chi vdi lai siiiii th ip. hii khdng cim thu tue. giiix td nhu X ax eua ngan hang hoac cac td chuc khac.
Cdng dong co nhihig td san xuit. hpi nghi nghiep xdi q i i \ md nhd. la mdi truimg dc hc)c hdi kinh nghiem. hd trp nhau x'c lao iliing. x e vdn \ x... Cpng ddng cungla noi trp giup vat chit cho gia dinh khi giip khd khan trong siin xuit (thien tai. miit mua) hoac cd tai uang bit Ihuimg (dau dm. benh till, tai nan v.x...).
Viti die ximg ndng thdn. ciing ddng thuimg la mang ludi xii hdi gan kcl Ciic thanh v li-ii trong cong ddng. Vi the. khi gilp khd khan, gia dinh cd the trdng Ciix Xiio sir giup dd cua cpng ddng dc x'upt qua. Tux nhien. do "'linh cpng ddng" nen trong san xuat ndng nghiep x.i phi ndng nghiep. thuimg khdng cd ke hoach ma chu \cu theo phong trao "ITiax nguiri ta an khoai minh cung viic mai di diio" nen cd hicn tuimg san xuat dai tra. dan den hien lupng "Dupe mua. rc'rl gi. i" dp cung cao hem cau.
2.3. Mfit sd vdn de diit ra khi giu tfinh thtrc hien chirc ndng kinh te hien nay
Vice thuc hien chirc nang kinh tc cua gia dinh Viet Nam hien nay trong bdi canh kinh lc thj trucmg va hpi nhap qudc lc khdng chi lam cho gia dinh thax ddl Ihco chieu hudng tich cue ma cdn dan ldi nhu'ng thay d i i ticu cue irong ddl sdng cua gia dinh. Cd the neu ra mdt vai khia canh ciang quan tiim eua gia dinh hien nay khi thuc hien chirc nang kinh l i :
Kinh ti- Ihj trudng trong nhirng nam qua da lam cho con ngudi quan lam den nhu'ng giii tri v.ii chat, den Ipi ich ca nhan ban la tinh cam. sir quan uim ddi xdi nhung nguiri xung quanh. Tinh Iang nghta xdm cua Iang que Iruyin th ing cd su sux giam nhiil djnh. Tinh trang den nha ai nha nix rang th i hicn rfl him. Ng.ix
TAPCHITAMLVHOC, .So 2 i215), 2 - 2(117
nay, ngudi ta ndi nhieu den hien tupng x d cam trong ddi sdng xa hdi, tham chi ca U'ong ddi sdng gia dinh.
Ngiix nay. xiee chay theo gia trj vat chat, lam giiiu dupc uu tien hon hoeic X i sire ep sinh ke nen nhicu gia dinh da sao nhang cac chirc nSng khac (chiic nang tinh cam, tinh thin: chirc nang giao diic tre em; chirc nang cham sdc ngudi cao tudi x'.x...).
Do ban muu sinh trong thcri budi khac nghiet ciia kinh te thj trudng. sir quan tam cUa cac bac cha me den con cai cung sux giam. Ket qua dieu tra gia dinh Vict Nam nam 2006 cho thay, nguyen nhan thieu thdi gian cham sdc con chu yeu do ganh nang kiem sdng. Dieu nay khdng chi diing vdi gia dinh ngheo ma cdn dung vdi cac gia dinh khuyet thieu. Nghien cuu cho thay. tinh chung vdi nhdm tre dudi 15 tudi, I) le ngudi me danh thdi gian cham sdc con eai d mirc tir 3 gid trd Icn la 27.8%; ngupe lai nhihig ngudi bd chi danh thdi gian dudi 1 gid (29.d";.). Dang luu x la cdn mdt ty le khdng nhd ngudi me va ngudi cha khdng cd thdi gian cham sdc con cai (6.8% ngudi me va 21.5% ngudi cha) (Bd Van hda. 1 hi- thao \ a Du Ijch va cac td chirc khac. 2008).
- Cdc gia dinh kh'iim khuyet do di cu lao ddng
Vi cupc .sdng gia dinh. nhicu phu nii va nam gicM phai di cu den cac dd thj X a khu cdng nghiep dc tim x icc lam. tao thu nhap cho gia dinh hoac di lao ddng d nudc ngoai. I licn tupng di cu trong nudc nhimg nam gan day ngay cang tang. TTico Tdng Dicu ua dan sd va nha d Viet Nam. cd khoang 7 tricu ngudi di cu trong giai doan 2004 - 2009. nhiiu gip hai lin so vdi giai doan 1994 - 1999 (GSO. 2009). Dicu nay dan den nhicu gia dinh d ndng thdn thieu xing cha hay me hoac thieu xing ca hai. Sir thieu x'ang cha/mc da tao nen gia dinh khdng day dii hoac gia dinh khuxcl the he (chi cd dng ba xa cac chau). Dieu nay lam cho ddi sdng tinh cam cua gia dinh suy giam. sir cd ket ciia gia dinh ban che. tinh ben virng ciia hanh phuc gia dinh bj thach thirc. Vdi gia dinh cd sir thiiu ving cha hay me ho5c ca cha mc thi vice giao due con cai sc khd khan, mdt bd phan tre em ed thi mai chai, ludi hpc, bd hpc va tham chi ed hanh vi lech ehuan.
- Cdc hdnh vi lich chudn ngdy cdng tdng
Do chax theo gia Irj vat chat, vdi muc tieu lam giau bang mpi gia nen cd mdt bp phan gia dinh da lam giau phi phap. budn lau. lira dao trong san xuit. kinh doanh hoac lam hang gia v.v... Nhirng gia dinh cd xp hay chdng di cu. tinh cam xa each, ed the dan den ngoai linh hoac nam gidi cd quan he vdi gai mai dam. Nguy co mic benh lien quan den sire khde sinh san. sire khde tinh due do nam gidi di cu xa vp. ed quan he tinh due khdng an loan hoac nghien hut. Tip cd the la ngudi lax truyin benh qua duimg tinh due. ki ca HIV/AIDS
TAPCHITAMLVHOC. Sd'2 (21.51.2-2017
cho xp. con. Ben canh dd. nam gidi sing xa gia dinh eiing cd riguy co vuang vao cac lc nan xa hdi khac nhu: lam dung rupu. bia. cd bac. so de v.v..
3. Ket luan
Trong dieu kii-n phat trien kinh ti- thi truimg va hdi nhap qudc tc. Nha nudc da ban hanh. Iricn khai nhiiu chinh siich quan trpng nham phat trien kinh tidal nudc xa kinh tc gia dinh. Cac ehinh sach cua Nha nude da dupc hicn thuc hda thdng qua su trien khai. id chirc thuc hicn den cite gia dinh trong cdng ddng.
\'icc thuc hicn cac chinh sach ciia Nh.i nude da liim thay ddi to kin kinh ti- cac gia dinh. qua dd thay ddi chuc nang kinh te ciia gia dinh. 1 loiil diing nghe nghiep cua cac gia dinh ndng thdn - noi cd dai da sd cae gia dinh sinh sdng da cd nhieu thax ddi. Nglic ndng mix On thdng giam. ciic nghi- lien quan tdi kinh doanh. dich xu gia tang. Su gan kcl ciia ngudi ndng diin vdi rupng dat suy giam. Nhan thirc. thai do xa hanh vi eua ngudi ndng dan xdi ndng nghiep. dat dai ciing thay ddi. Cac gia dinh huirng den cac boat ddng ed hieu qua kinh lc cao hem san xuit ndng nghiep thuan tux trux i-n thdng.
Vii'C thax ddi ehirc nang kinh ti- cua gia dinh da dan tdi inpl sd khia canh ticu cue ciin dupc quan liim nhu: Vice thuc hicn cac chirc nana khac ciia gia dinh bj sao nhang; tinh lang. nghTa xdm. su cd ket eua gia dinh sux giam; sir khiem khuj cl cua cac gia dinh gia tang: cic hanh x i lech chuin tir gia dinh xuat hicn nhieu hern... Tat cii ciic bic'U hicn tiiiu cue nay da va dang dc dpa hanh phuc xa sir biin virng cua gia dinh Viet Nam hien nay.
Tui lieu tham khao
1 liii van hiia. The thao va Du hch. 'ling cue Thing ke. Vicn Gia dinh va Gidi 1 MC1.1-. Ket giia DiiJu tra gia dinh Viel \'um nam 2006, Ha Npi, thang 6 nam 2008.
2 Chinh phli nudc Cpng hda xa hpi chu nghTa Vict Nam, Quyit dinh sd 6 y<WI)-'ITg ngay 29 thdng 5 ndm 2012 phe duyit Chiin luac phdt Iriin gia dinh Viet ,V„m din num :ii:n, uim nhin 21)311
1 Chinh phu nudc Cong hda xa hpi chii nghla Vicl Nam, Quyit dinh sd 1956,011-TTg ngay 2 thang II ndm 2009 phe duyet DC' dn Ddo Igo nghi cho lao ddng ndng thon den nam 2020. A S
7. Ngan hang liic giai. Bdo cdo Phdt trien I'iet Nam 201 f* - Chuyen ddi ndng nghiep I iet \am Tdng gid tri. gidm ddu vdo. NXB Hong Diic.
S. Lc Thi Qu\ . Bao cao dc tai cap Nha nucrc: .\'ghien dm co .sa ly ludn vd thuc tien xdy dung gia dtnh I'iet \'am den ndm 2012. Ha Noi. 2014
9. 1 Uvdnu. Ba Thinh (Chii bien), Gido trinh Gia dinh bgc. NXB Dai hoc Quoc gia Ha \Cn.20\6.
10. Tong cue Thong kc. Tdng Dieu ira ddn ^o vd nhd a I ii'i .\ani ndm 2009 - Ki't qua chuy^u. HaN6i.2009.
11. Pham Van Tinh. Bao cao de tai cap Bo: Mdi quan he .\hd nudc vdi nhdn ddn trong Xhd nirdc phdp quven Viet .\ain xd hoi chu nglua giai doan ndm 2011 - 21)20. 2012.
12. Lc Nyiic \ a n . Gia dinh vd sir bien ddi gia d:nh d I'iet .\ain. NXB Khoa hoc \a hoi. lla Noi. 2012.
13. hups : ' \ i \\ikipcdia.org/\\iki/()ia_%C4%91%C3%.\C"nh - ciic iioic-PN-2
