G I N G I V I T I1. PLAK - INDUCIRANI GINGIVITI

2. GINGIVITI KOI NE SE INDUCIRANI OD PLAK AKUMULACIJA

PLAK – INDUCIRANI GINGIVITI

1. GINGIVITI POVRZANI SAMO SO PLAK AKUMULACIJA

A. PRISUTNI LOKALNI PREDISPONIRA^KI FAKTORI

B. BEZ LOKALNI PREDISPONIRA^KI FAKTORI

2. GINGIVITI MODIFICIRANI OD ENDOKRINI FAKTORI

A) PUBERTETSKI

B) POVRZAN SO MENSTRUALNIOT CIKLUS

C) GINGIVITI POVRZANI SO BREMENOSTA

D) PIOGENI GRANULOMI VO TEKOT NA BREMENOSTA

3. GINGIVITI MODIFICIRANI OD NEDOVOLNA ISHRANA

PLAK – INDUCIRANI GINGIVITI

4. GINGIVITI MODIFICIRANI OD SISTEMSKI SOSTOJBI

- Dijabet

- Leukemija i drugi krvni diskrazii

5. GINGIVITI MODIFICIRANI OD MEDIKAMENTI

6. ULCERONEKROZEN GINGIVIT

GINGIVITI KOI NE SE INDUCIRANI OD PLAK AKUMULACIJA

1. GINGIVITI OD SPECIFI^NO BAKTERISKO POTEKLO /Neisseria gonorrhea, Treponema palidum, Streptoccocae / 2. GINGIVITI OD VIRUSNO POTEKLO

A. HERPES VIRUS INFEKCII- PRIMAREN HERPETI^EN

GINGIVOSTOMATIT- REKURENTEN ORALEN HERPES

B. VARI^ELA ZOSTER 3. GINGIVITI OD FUNGALNO POTEKLO

A. INFEKCII SO KANDIDA ALBIKANSB. HISTOPLAZMOZA

4. GINGIVITI OD GENETSKO POTEKLOA. HEREDITARNA GINGIVALNA FIBROMSTOZA

GINGIVITI KOI NE SE INDUCIRANI OD PLAK AKUMULACIJA5. GINGIVALNI MANIFESTACII NA SISTEMSKI ZABOLUVAWA

A. MUKOKUTANI LEZII - LICHEN PLANUS - PEMPHIGOID - PEMPHIGUS VULGARIS - ERYTHEMA MULTIPHORME - LUPUS ERYTHEMATOSUSB. ALERGISKI REAKCII - NA RESTAVRATIVNI MATERIJALI - REAKCIJA NA PASTI, VODI^KI ZA

ISPIRAWE, HRANA, MASTIKI ZA XVAKAWE 6. TRAUMATSKI LEZII / HEMISKI, FIZI^KI , TERMI^KI / 7. REAKCII NA STRANI TELA 8. NESPECIFICIRANI GINGIVITI

PLAK - INDUCIRANI GINGIVITI: KARAKTERISTIKI ZAEDNI^KI ZA SITE GINGIVALNI BOLESTI

Kl. znaci i simptomi ograni~eni samo na gingivata

Prisustvo na plakot koj ja predizvikuva ili ja vlo{uva lezijata

Kl. znaci na vospalenie: zgolemuvawe na gingivalniot rab, promena na bojata, zgolemena temperatura vo sulkusot, krvarewe pri provokacija, pogolemo koli~estvo na eksudat

Reverzibilnost na bolesta(ako se otstrani pri~inata)

Mo`na uloga na gingivitot kako prethodnik na gubitokot na ata~ment

PLAK - INDUCIRANI GINGIVITI:termini za lokalizacija na gingivitot

Lokaliziran ili Generaliziran

Difuzen ili Ograni~en

GINGIVALNA BOLEST

1. Gingivitis catarrhalis

2. Proliferativni gingiviti/Gingivalno zgolemuvawe3. Gingivitis ulceronekroticans4. Ginngivitis desquamativa

GINGIVITIS CATARRHALIS Inflamacijata e ograni~ena na interdentalnata papila ,slobodnata gingiva i na koronarniot del na pripojnata gingiva

Klini~ki znaci : krvarewe, promeni na: bojata, goleminata, oblikot, konzistencijata i povr{inskata struktura, kako rezultat na eksudativni i vaskularni reakcii.

Subjektivni tegobi : neodredeni senzacii, ~uvstvo na strano

telo i ponekoga{ pe~ewe.

FAZI VO RAZVOJOT NA GINGIVITOT

Fazi

Inicijalna lezija Rana lezija Manifestna lezija

Vreme vo denovi

2 - 4 4 - 7 14 - 21

Krvni sadovi

VazodilatacijaVaskulit

Vaskularna proliferacija

Vaskul.prolif. i krvna staza

Pripoen i sulkusen epitel

Infiltriran soPMN - leukociti

+ Formirawe epitel pupki, atrofi~ni zoni

Intenzivirawe na predhodnite promeni

Predominatni Imuni kl.

PMN Limfociti Plazma kletki

Kolagen Pervaskularen gubitok

Zgolemen gubitok okolu infiltratot

Prodol`uva gubitokot na kolagen

Klini~ki naod Gingivalen fluid Eritema i krvarewe na sondirawe

Promeni vo boja, konzistencija, itn.

GINGIVITIS CATARRHALIS CHR-MARGINALS

KATARALEN MARGINALEN GENERALIZIRAN

Klini~ka slika

1. GINGIVALNO KRVAREWE PRI SONDIRAWE

2. PROMENA NA BOJATA NA GINGIVATA a) Promena na bojata kaj hroni~en gingivitis(sinkasto-crvena boja ili lividna preboenost) b) Promena na bojata kaj akuten gingivitis (intenzivno hiperemi~na) v) Metalna pigmentacija Promena na bojata povrzano so sistemski faktori (mnogu sistemski bolesti mo`e da predizvikaat promena na bojata na oralnata mukoza i na gingivata)

Zgolemeno prisustvo na melaninski pigmentacii se sretnuva kaj slednive zaboluvawa:

Adisonova bolest (predizvikana od adrenalna disfunkcija)

Peutz-Jeghers-ov sindrom: prisutni se crveni polipozi i melaninski pigmentacii na oralnata mukoza i usnicite.

Albright-oviot sindrom i von Recklinghauen-ova bolest (neurofibromatoza) melaninskite pigmentacii se prisutni na razli~ni delovi na oralnata mukoza

3. PROMENI VO KONZISTENCIJATA NA GINGIVATA

FIBROZNA GINGIVALNA INFLAMACIJA

EDEMATOZNA GINGIVALNA INFLAMACIJA

4. PROMENI VO POVR[INSKATA STRUKTURA NA GINGIVATA

5. PROMENI VO MESTOPOLO@BATA NA GINGIVATA

Promena na nivoto na marginalnata gingiva se narekuva RECESIJA

Za da se razbere {to zna~i recesija treba da se razgrai~i {to zna~i : vistinska pozicija na gingivata = nivoto na epitelniot ata~men vidliva pozicija na gingivata = nivoto na rabot na marg.gingiva

Intenzitetot na recesijata e determiniran od vistinskata pozicija na gingivata

Postojata dva vida na recesija:

Vidliva- klini~ki se detektira

Skriena- koja e pokriena so gingivata i se meri samo so graduirana sonda /do nivoto na epitelnata isercija/

Recesijata se odnesuva samo na lokacijta na gingivata a ne i nejzinata sostojba.

Etiologija:

Lo{a tehnika na ~etkawe / gingivalna abrazija/

Malpozicija na zab

Gingivalna inflamacija

Visoka frenulum insercija

Okluzalen traumatizam

Etiologija na kataralniot gingivit dentalen plak, lo{a oralna higiena, ostanati lokalni faktori.

Terapija : -otstranuvawe na lokalnite iritira~ki faktori- mehani~ka plak kontrola- hemiska plak kontrola

Zdrava gingiva

GINGIVITIS CATARRHALIS

GINGIVITIS CATARRHALIS

GINGIVITIS CATARRHALIS CHR

Zgolemuvaweto na dimenziite na gingivata e ~esta klini~ka karakteristika na gingivalnata bolest

Prifatenata sega{na terminologija za ovaa sostojba e gingivalno zgolemuvawe i gingivalno razrasnuvawe / proliferacija

- klini~ki opisni termini so koi se izbegnuvaat neto~nite patolo{ki konotacii na terminite koi se upotrebuvale vo minatoto kako na primer hipertrofi~en gingivitis ili gingivalna hiperplazija.

GINGIVALNI ZGOLEMUVAWA

-PROLIFERATIVNI GINGIVITI -

Vo zavisnost od etiolo{kiot faktor i patohistolo{kite izmeni gingivalnata proliferacija se deli na :

1. Inflamatorna proliferacija - hroni~na - akutna 2. Neinflamatorna proliferacija - medikamentozno uslovena - idiopatska gingivalna fibromatoza (ging. Fibromatosa-Wassmund) 3. Kombinirana ( inflamatorna + fibrozna ) 4. Sistemski uslovena hiperplazija (zaboluvawa, sostojbi ) - Gingivitis gravidarum - Pubertetski gingivit - Gingivitis predizvikan od deficit na vit.C5. Gingivalni tumori: - Benigni tumori : epulis, fibroma, papiloma - Maligni tumori

1. HRONI^NO INFLAMATORNO ZGOLEMUVAWE

Etiologija:Etiologija: prolongirano dejstvo na dentalen plak t.e. site faktori koi favoriziraat plak akumulacija i retencija.

Klini~ka slika:Klini~ka slika: zgolemuvawe na interdentalnata papila i marginalnata gingiva (pove}e pati) so promena na boja, konzistencija i povr{inska struktura, krvarewe.

Subjektivni simptomiSubjektivni simptomi: fetor, ~uvstvo na strano telo i te{kotii

pri mastikacija.

Ovie klini~ki i subjektivni simptomi se rezultat na : - vaskularni reakcii i edem (eksudacija) - kleto~na infiltracija - proliferacija na svrzno tkivo

Patohistologija :Patohistologija :

hroni~no vovspalenie od eksudativo - proliferativen tip so izobilstvo na infl. kletki i fluid ,

vaskularna prepolnetost i formirawe na novi kapilari.

Terapija : se sproveduva vo fazi - Otstranuvawe na zabnite naslagi i site ostanati lokalni iritira~ki faktori. - Antisepti~ni sredstva (H2O2, hlorheksidin) - Kortikosteroidi vo kombinacija so drugi medikamen - ti (Dontisilon - kortikosteroid,hemoterapeutik, enzim) - Gingivektomija

Diferrencijalna dijagnoza : - leukemi~ni infiltrati - gingivitis fibromatoza - piogen granulom

HRONI^NO INFLAMATORNO ZGOLEMUVAWE

HRONI^NO INFLAMATORNO ZGOLEMUVAWE

2. NE INFLAMATORNA GINGIVALNA PROLIFERACIJA/ HIPERPLAZIJA

Neinflamatornata gingivalna proliferacija se javuva naj~esto posle terapija so medikamenti kako : cyclosporine (imunosupresiv),

phenytoin (antikonvulziv), i nifedipin (dilatacija na koronarni arterii i arterioli)

PHENYTOIN - inducirana hiperplazija Klini~ka slika:: zadebeluvawe na interdentalnata papilai marginalnata gingiva (kaj okolu 50% od pacientite koi

primaat antikonvulzivna terapija)

(Ako promenite sekundarno ne se inflamiraat, po boja se svetlo rozovi, cvrsti, rezilientni a povr{inskiot izgled nalikuva na malina)- Na sondirawe slabo izrazeno krvarewe.

- Naj~esto e generalizirana, no so ponaglaseni promeni vofrontalnata regija

- posle hirur{ko otstranuvawe davaat recidivi - spontano is~eznuva po prekinuvawe so terapija

Hiperplazijata ja ote`nuva plak kontrolata rezultiraj}i vo sekundarni inflamatorni procesi. Patohistologija :

proliferacijata e rezultat na naglasena hiperplazija na svrznoto tkivo i epitelot

- vo epitelot naglasena akantoza so dlaboki epitelni pro- ekcii vo svrznoto tkivo. - zgolemuvaweto na dimenziite na gingivata e pred se

hiperplasti~na reakcija inicirana od medikamentot no mnogu

~esto sledena so inflamacija kako sekundaren komplicira~ki faktor.

- fenitoinot stimulira proliferacija na fibroblastite i epitelnite kletki

- inducira namaluvawe na kolegena razgradba kako rezul-

tat na produkcija na inaktivna kolagenaza

PHENYTOIN - inducirana hiperplazija

CIKLOSPORIN - INDUCIRANA HIPERPLAZIJA

Ciklosporinite se imunosupresivni lekovi koi se ordi -niraat posle transplantacija na organi. - Klini~kata slika e mnogu sli~na so klini~kata slika na g.

zgolemuvawe predizvikano od fenitoin. - Se javuva kaj 30% od pacientite koi se pod terapija

Patohistologija: zgolemena kolagena produkcija pokriena

so parakeratiniziran pove}e sloen epitel so izrazena papi- liranost - svrnoto tkivo izgleda kako da e dobro vaskularizirano so fokusi na hroni~ni inflamatorni kletki , dominantno plazma kletki. - prisastvoto na plazma kl. kako i izobilstvoto na amorfna ekstracelulrna supstanca sugrerira deka ovaa hiperplazija e

hipersenzitiven odgovor na ciklosporin.

CIKLOSPORIN - INDUCIRANA HIPERPLAZIJA

IDIOPATSKA GINGIVALNA FIBROMATOZA - Gingivitis fibromatosa idiopathica Wassmund - E retko zaboluvawe so nepoznata etiologija.

Vo literaturata se sretnuva pod slednive sinonimi : gingivomatosis , elephantiasis, fibroma difusa, hereditarna gingivalna hiperplazija,

hereditarna gingiv.fibromatoza, kongenitalna gingivalna fibromatoza.

Klini~ka slika : hiperplazijata gi zafa}a pripojnata gingina , interdentalnata papila i marginalnata gingiva. Promenite se so cvrsta konzistencija i izrazito bledi. Patohistologija: zgolemuvawe na kvantum na svrzno tkivo vo otsastvo na krvni sadovi so gusto postaveni kolageni snopovi i golem broj na fibroblasti. Povr{inskiot epitel e zdebelen i

akantoti~en so naglasena papiliranost. Terapija : hirur{ka

Gingivitis fibromatosa idiopathica Wassmund

- GINGIVITIS ULCERO NECROTICANS -

E inflamatorno destruktivno zaboluvawe na gingivata

(kl. tek: akuten, subakuten i retko hroni~en)

Klini~ka slika: voobi~aeno bolesta zapo~nuva naglo - prisutna e inflamacija od eksudativen tip so

ulcero-nekrozni promeni koja se manifestira so slednive simptomi:

gingivata e vospalena, edematozna i hiperemi~na

ulceronekrozni lezii na interdentalna papila i margi-

nalna gingiva pokrieni so pseudomembrani (fibrinski)

neprijaten miris i bolka koja se javuva na po~etokot na

bolesta

zgolemena salivacija i metalen vkus vo ustata + krvarewe

ako ne se lekuva rezultira vo progresivna destrukcija na parodontot i ogoluvawe na korenot na zabot

Ulcero-nekrozni promeni: - zapo~nuvaat na vrvot na interdentalnata papila

a potoa se {irat na slobodnata i pripojnata gingiva

- ulceraciite se pokrieni so pseudomembrani sostaveniod fibrin, ostatoci od gingivalen epitel i leukociti

Neprijaten miris ( fetor ): - ulceronekrozniot proces doveduva do raspa|awe

na proteinite koi se odgovorni za fetorot: H2S, putrescin ,

kadaverin (toksi~ni amini ) ~ii kraen raspaden produkt e amonijakot.

- poradi lo{ata oralna higienaBolka: - inicijalen znak - se javuva poradi ogoluvawe na

nervnite zavr{etoci kako posledica na ulceronekroznite promeni

Etiologija :

Dominantno odgovorni etiolo{ki iniciatori naulcero-nekrozniot gingivit se Bacillus fusiformis (vrete -nest, anaerob, Gr(-), sekoga{ e vo simbioza so drugi

mikroorganizmi) i Borrelia Vincenti (spiralen oblik ,Gr(-)anaerob, sekoga{ e vo simbioza so fuziformniot bacil)

- se normalni `iteli vo oralnata praznina a se pojavuvaatso sozdavaweto na anaerobni uslovi

- se nao|aat vo gingivalniot sulkus i vo dentalniot plak

Vo oralnata praznina fuzospirohetite normalno se prisutni (apatogeni) no vo odreden moment

i pod odredeni uslovi doa|a do nivna patolo{ka transformacija

Tie uslovi ili t.n. favorizira~ki faktori se:

- dentalen plak i lo{a oralna higiena- toksi~ni i mehani~ki o{tetuvawa na

gingivata - prisustvo na gingivit

- pu{ewe - alkoholizam

- op{ti faktori (vit. deficit, krvni diskrazii)

Patogeneza:

na ulcero-nekrozniot gingivit mu prethodi inicijalna lezija na sulkusniot epitel i inflamacija od

eksudativen tip fuzospirohetite i nivnite toksini navleguvaat niz

inicijalnata lezija na sulkusniot epitel sledi: fagocitna infiltracija zgolemena propustlivost na krvnite sadovi Bacillus fusiformis i Borelia Vincenti produciraat: - koagulazi- kleto~ni toksini- toksini koi deluvaat na intercelularnata supstanca i svrznoto tkivo Zapo~natite patolo{ki procesi (eksudativno vospalenie,

nekroza ) napreduvaat taka {to ulcero-nekrozniot gingivit progredira vo parodontopatija.

Listgarten opi{uva ~etiri zoni na invadirana lamina propria:

Bakteriska zona: bogata so razli~ni bakterii i pomal brojna fuzospiroheti.

Zona bogata so neutrofili: sodr`i golem broj na Le (neutrofili), razli~ni bakterii i golem broj na fuzospiroheti

Nekroti~na zona: se sostoi od izumreni kletki, fibrinski materijal, ostatoci od kolageni vlakna i golem broj na

fuzospiroheti a mal broj na ostanati bakterii. Zona so spirohetna infiltracija: se sostoi od dobro so~uvano tkivo infiltrirano samo so sredno-golemi i golemi

fuzospiroheti (otsustvuvaat drugi bakterii)

Diferencijalna dijagnoza:

1. herpeti~en gingivostomatit,

2. deskvamativen gingivit

3. parodontopatija -Terapija:

1) Deluvawe na pri~initelot na bolesta

- antibiotici: penicillin koj se dava per os i po pat na

elektroforeza - erythromycin - metronidazole2) Deluvawe na faktori koi ja favoriziraat infekcijata3) Mehani~ka i hemiska kontrola na plakot4) Otstranuvawe na posledicite od infekcijata

G I N G I V I T I S D E S Q U A M A T I V A

Vo minatoto , deskvamativniot gingivit se vbrojuval vo grupata na hroni~ni degenerativni gingiviti a go

karakterizirala nazna~ena hiperemija i deskvamacija.McCarthy (1960 god.)

deskvamativniot gingivit ne pretstavuva specifi~en entitet tuku

toj e nespecifi~na gingivalna manifestacija na razli~nisistemski poremetuvawa

Histolo{ki i imunopatolo{ki leziite kaj deskvamativniot gingivit odgovaraat na leziite koi se prisutni kaj:

- benigniot mukozen pemfigoid - erozivniot lihen planus - bulozniot pemfigus

Etiologija : Naj~esto e nepoznata, no vo nekoi slu~ai

mo`e da se doka`at hormonski poremetuvawa.

- retko zaboluvawe e i se javuva pome|u 20 -

40 godini, a `enite zaboluvaat po~esto.

Klini~ka slika : Gingivitot se manifestira so: intenzivno

crvenilo, deskvamacija na epitelot - promenite se javuvaat i vo bezzabi regii - ne zapo~nuvaat od slobodnata gingiva - lokalnite faktori (dentalen plak) nemaat

nikakvo etiolo{ko zna~ewe

Spored klini~kiot tek i subjektivni tegobi se razlikuvaat tri formi : - slabo nazna~ena - umerena - silno nazna~ena

- Slabo nazna~ena forma: Se karakterizira so crvenilo koe mo`e da ja zafati delumno

ili celosno gingivata. Subjektivnite tegobi otsustvuvaat. Keratinizacijata e namalena a deskvamacijata ne e prisutna.

- Umereno nazna~ena forma : - E ponaprednata i poizrazena forma koja ja opfa}a

marginalnata i pripojnata gingiva. - Se javuva deskvamacija i nekroza na epitelot a

gingivata e intenzivno crvena so meka konzistencija.- Epitelot lesno se odvojuva od osnovata a fenomenot na

Nikolski e pozitiven- Subjektivnite tegobi se mnogu izrazeni

- silno nazna~ena forma

najte{ka forma na ovoj gingivit. - Gingivata ima karakteristi~en {aren izgled so prisustvo na

brojni crveni poliwa (epitelot nedostasuva) - Povr{inskiot sloj na preostanatiot epitel lesno se

otstranuva

- Ponekoga{ mo`e da se prisutni i vezikuli koi lesno prskaat i ostavaat erodirani povr{ini

- Mo`ni se i promeni na oralnata mukoza vo vid na fisuri (bukalna ligavica vo nivo na mastikatorna linija )

Vo subjektivnata simptomatologija dominira bolka

Patohistologija

bulozna lezija lihenska lezija

- Epitelot e atrofi~en so slabo prisustvo ili otsustvo na keratin - lamina propria: prisustvo na hroni~en inflamatoren infiltrat.

Diferencijalna dijagnoza- Site gingiviti a osobeno ulceronekrozniot- Parodontopatija

Terapija :Se sostoi od - lokalen tretman - op{t tretman

Lokalen tretman - plak kontrola (meka ~etkica) - ispirawe so H2O2

- kortikosteroidni masti

Op{t tretman - se ordiniraat kortikosteroidi no vo konsultacija so mati~niot lekar.

- Terapijata odgovara na onaa kaj pemfigus ili lihen.

G I N G I V I T I S D E S Q U A M A T I V A

G I N G I V I T I S D E S Q U A M A T I V A

G I N G I V I T I S D E S Q U A M A T I V A

LICHEN

Phemphigus Phemphigoid

G I N G I V I T I S D E S Q U A M A T I V A