ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΤΙΚΟ Ι∆ΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι)

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ

Τμήμα: Νοσηλευτικής

Πτυχιακή Εργασία

Θέμα:

‹‹Αφροδίσια νοσήματα και AIDS. Πώς τα αντιμετωπίζουν

οι νέοι σήμερα.››

Υποβληθείσα στον Καθηγητή: Μαλκίδη Θεοφάνη από την

σπουδάστρια Μπαξεβάνη Αναστασία ΑΜ:325 από

∆ιδυμότειχο.

Έναρξη: 2.6.2014

Παράδοση: 12 .11.2014

∆ιδυμότειχο, 2 Ιουνίου 2014

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εξώφυλλο

Περιεχόμενα

Κατάλογος συντμήσεων 0

Περίληψη – Πρόλογος 0

Εισαγωγή 1

1. Κεφάλαιο 1 2

1.1. Αφροδίσια Νοσήματα – Ορισμός 2

1.2. Ιστορία 3

1.3. Κατάταξη Αφροδίσιων Νοσημάτων 5

1.4. Ασθένειες 7

1.4.1. Βακτηριακές Λοιμώξεις 7

1.4.1.1. Μαλακό έλκος 7

1.4.1.2. Χλαμύδα 8

1.4.1.3. Γονόρροια 9

1.4.1.4. Σύφιλη 11

1.4.2. Μυκητιασικές 12

1.4.2.1. Καντιντίαση 12

1.4.3. Ιογενείς 13

1.4.3.1. Ιογενής ηπατίτιδα 13

1.4.3.2. Απλός έρπητας 14

1.4.3.3. Κονδυλώματα ( HPV ) 15

1..4.4. Παράσιτα 16

1.4.4.1. Ψείρα 16

1.4.4.2. Ψώρα 17

1.4.5. Πρωτοζωικές 18

1.4.5.1. Τριχομονάδες 18

1.5. Παθοφυσιολογία 18

1.6. Πρόληψη 21

1.6.1. Εμβόλια 22

1.6.2. Προφυλακτικά 22

1.6.3. Nonoxyno 23

1.7. ∆ιάγνωση 24

1.8. Αντιμετώπιση 25

1.9. Επιδημιολογία 25

2. Κεφάλαιο 2 28

2.1. Η λοίμωξη με τον Ιό HIV και το AIDS 28

2.1.1. Γενική περιγραφή 28

2.1.2. Συμπτώματα 30

2.1.3. Μετάδοση 32

2.1.4. Μη μετάδοση 34

2.1.5. Ο ρόλος του Νοσηλευτή 34

2.1.5.1. Προσωπικό μολυσμένο από HIV 35

2.1.6. Πρόληψη 36

2.1.7. Αντιμετώπιση 38

2.1.7.1. Αντιική θεραπεία 39

2.1.8. Κοινωνική αντιμετώπιση 39

3. Κεφάλαιο 3 41

3.1. Η στάση των νέων σε σχέση με τα αφροδίσια νοσήματα 41

4. Κεφάλαιο 4 46

4.1. Συμπεράσματα – Παρατηρήσεις 46

5. Κεφάλαιο 5. 49

5.1. Επίλογος - Προτάσεις 49

Παράρτημα 51

Βιβλιογραφία 52

Καθομολόγηση 55

Κατάλογος Συντμήσεων

AIDS

Acquired Immune

Deficiency Syndrome

Σύνδρομο της Επίκτητης

Ανοσοανεπάρκειας

ART Αντιρετροϊκή Θεραπεία

HAART Highly Active

Antiretroviral Therapy

Αντιρετροϊκά Φάρμακα

Υψηλής ∆ραστικότητας

HIV .

Human

Immunodeficiency

Virus

Ιός της Ανθρώπινης

Ανοσοανεπάρκειας

HPV

Human Pappiloma

Virus

Ιός Ανθρωπίνων

Θηλωμάτων

(Κονδυλώματα)

PCR Polymerase Chain

Reaction

Τεστ για τον Ιό HIV

ΚΕΕΛΠΝΟ

Κέντρο Ελέγχου και

Πρόληψης Νοσημάτων

ΜΜΕ Μέσα Μαζικής

Επικοινωνίας

ΠΟΥ Παγκόσμιος Οργανισμός

Υγείας

ΣΜΑ Σεξουαλικώς

Μεταδιδόμενης Ασθένειες

ΣΜΛ Σεξουαλικώς

Μεταδιδόμενης Λοίμωξης

ΣΜΝ

Σεξουαλικώς

Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Περίληψη – Πρόλογος

Η εργασία αυτή αναφέρεται στα Αφροδίσια νοσήματα, το AIDS και για το πώς

τα αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα. Γίνεται εκτενής αναφορά για το ποια είναι

αυτά, πώς μπορούν οι άνθρωποι να προληφθούν, ποιοι οι τρόποι μετάδοσης

και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης, ποιες εξετάσεις μπορούν να

πραγματοποιηθούν για να επιτευχθεί η θεραπεία αυτών των νοσημάτων και η

σημασία της πρόληψης. Ποιες είναι οι απόψεις των νέων, ο τρόπος

αντιμετώπισής τους, αν υπάρχει διαφορά στην αντιμετώπιση ανδρών, γυναικών

αλλά και διαφορά ανάμεσα στις ηλικίες.

Στις περισσότερες χώρες εμφανίζονται τα αφροδίσια νοσήματα και το AIDS και

σε μερικές από αυτές έχει επιδεινωθεί κατά ένα μεγάλο ποσοστό λόγω του ότι

οι άνθρωποι δεν προφυλάσσονται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Η

ύπαρξη πολλών και διαφορετικών συντρόφων και ειδικότερα το περιστασιακό

σεξ που ενέχει τον κίνδυνο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και αφροδίσιων

νοσημάτων, δηλαδή τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες παθήσεις. Μια ικανοποιητική

, σταθερή σχέση αποτελεί σημαντικό μέρος της ανθρώπινης ζωής, αλλά και της

αποφυγής περιπετειών σχετιζόμενων με ΣΜΝ. Οι προαναφερόμενοι κίνδυνοι

αφορούν περισσότερο τις νεότερες ηλικίες, όπου η εναλλαγή συντρόφων είναι

συχνότερη και η γνώση για προφυλάξεις συχνά ελλιπής.

Εισαγωγή

Με τον όρο Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) ή αφροδίσια

νοσήματα ονομάζουμε τα νοσήματα που μπορούν να μεταδοθούν μετά από

σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική, στοματική). ∆υστυχώς, ορισμένα από

τα αφροδίσια νοσήματα είναι ιδιαίτερα συχνά στις μέρες μας. Μερικά από

αυτά μεταδίδονται σε περίοδο που ο ασθενής δεν εμφανίζει συμπτώματα

παρά τη μόλυνση του. Επίσης όταν κάποιος γνωρίζει ότι έχει κάποιο

αφροδίσιο νόσημα είναι πιθανόν να μην το αναφέρει στον/στην σύντροφό του.

Όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, θρησκείας, ηλικίας ή οικονομικής κατάστασης, είναι

δυνατόν να μολυνθούν από τα αφροδίσια νοσήματα. Αν και υπάρχουν πάνω

από 20 διαφορετικά είδη Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα, τα πλέον

συχνά θεωρούνται ο έρπητας των γεννητικών οργάνων, τα οξυτενή

κονδυλώματα, τα χλαμύδια, η βλεννόρροια, η σύφιλη.1

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο γυναικολόγος Θ. Φυτρόπουλος

¨αισθανόμαστε άβολα πολλές φορές ακόμη και να διαβάσουμε για ένα τέτοιο

θέμα υγείας. Όμως πρέπει να ξέρουμε πως τα ΣΜΝ μπορούν μακροπρόθεσμα

να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα, καρκίνο, ακόμη και θάνατο. Το Α και το Ω

λοιπόν εκτός από τη σωστή ενημέρωση είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ! "Πρέπει να είστε

εγκρατής. Είναι πιθανό να αποκτήσετε ένα τέτοιο νόσημα με την επιδερμική

επαφή και μόνο. ∆εν είναι απαραίτητη η διείσδυση. Μην ξεχνάτε το

προφυλακτικό για οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή (κολπική, στοματική ή

πρωκτική) και από την αρχή ως το τέλος αυτής, καθώς και τις εξετάσεις σε

τακτά χρονικά διαστήματα. Είναι ευκολότερο να προλάβετε ένα ΣΜΝ από το να

το θεραπεύσετε. Ακόμη κι αν έχετε μόνιμο σύντροφο, ενδέχεται να κινδυνεύετε

από τον αριθμό των ερωτικών συντρόφων που είχε ο καθένας σας στο

παρελθόν. ” 2

Τα ΣΜΝ αναφέρονται από την αρχαιότητα. Το πιο ¨σύγχρονο¨ και πιο

επικίνδυνο είναι το AIDS. Τα περισσότερα αφροδίσια είναι θεραπεύσιμα.

Άλλα, όπως ο έρπης, το AIDS και τα κονδυλώματα -όλα προκαλούνται από

ιούς- δεν έχουν ριζική και αιτιολογική θεραπεία.

1 www.derm.gr/afrodisia.php 2 Φυτρόπουλος, Θ., από www.tlife.gr

1. Κεφάλαιο 1

1.1. Αφροδίσια Νοσήματα – Ορισμός

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες

ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται ασθένειες ή μολύνσεις οι

οποίες μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της ανθρώπινης

σεξουαλικής συμπεριφοράς, συμπεριλαμβανομένων του σεξ. Ενώ στο

παρελθόν αυτές οι ασθένειες συνήθως αναφέρονταν ως σεξουαλικώς

μεταδιδόμενα νοσήματα ή αφροδίσια νοσήματα, τα τελευταία χρόνια ο όρος

σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις προτιμάται, καθώς έχει ένα ευρύτερο

φάσμα εννοιών: ένα άτομο μπορεί να μολυνθεί και μπορεί να μολύνει άλλους

δυνητικά, χωρίς να έχει μια ασθένεια. Μερικά ΣΜΝ μπορούν να μεταδίδονται

και μέσω της χρήσης βελονών μετά τη χρήση τους από ένα μολυσμένο άτομο,

καθώς και μέσω της γέννας ή του θηλασμού. Οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες

λοιμώξεις είναι γνωστές εδώ και εκατοντάδες χρόνια.3

Η ύπαρξη των περισσοτέρων είναι γνωστή από χιλιάδων ετών, αλλά το πλέον

επικίνδυνο, το AIDS, αναγνωρίσθηκε μόλις το 1984. Τα

περισσότερα αφροδίσια είναι θεραπεύσιμα. Άλλα, όπως ο έρπης, το AIDS και

τα κονδυλώματα -όλα προκαλούνται από ιούς- δεν έχουν ριζική και

αιτιολογική θεραπεία.4

Σύμφωνα με τον γυναικολόγο Βασιλιγιαννακόπουλου Α., δεν υπάρχει

απόλυτα ασφαλές σεξ. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ασφαλές το σεξ στο

πλαίσιο μιας μονογαμικής σχέσεως όπου κανένας σύντροφος δεν είναι

μολυσμένος. ∆υστυχώς νοσήματα όπως η σύφιλης ή ο έρπης μπορούν να

μεταδοθούν και με το φιλί. Όλες οι μορφές σεξουαλικής δραστηριότητας

ενέχουν κάποιο βαθμό κινδύνου. Τα προφυλακτικά προφυλάσσουν έναντι

των σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων, αλλά και αυτό δεν είναι

απόλυτο.5

3 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 4 Βασιλιγιαννακόπουλου Αντώνη στο http://www.care.gr 5 Βασιλιγιαννακόπουλου Αντώνη στο http://www.care.gr

1.2. Ιστορία

Τα πρώτα καταγεγραμμένα ευρωπαϊκά ξεσπάσματα της ασθένειας που είναι

γνωστή ως σύφιλη εμφανίστηκαν το 1494, όταν ξέσπασε μεταξύ γαλλικών

στρατευμάτων που πολιορκούσαν τη Νάπολη. Η νόσος σάρωσε ολόκληρη

την Ευρώπη, σκοτώνοντας περισσότερους από πέντε εκατομμύρια

ανθρώπους. Όπως ο Jared Diamond περιγράφει: "Όταν η σύφιλη για πρώτη

φορά σίγουρα καταγράφηκε στην Ευρώπη το 1495, οι φλύκταινές κάλυπταν

συχνά το σώμα από το κεφάλι μέχρι τα γόνατα και είχε σαν αποτέλεσμα η

σάρκα να πέφτει από πρόσωπα των ανθρώπων και οδήγησε στο θάνατο

μέσα σε λίγους μήνες", πράγμα που την καθιστά πολύ πιο θανατηφόρα από

ό, τι είναι σήμερα. Ο Diamond καταλήγει: «Μέχρι το 1546, η νόσος είχε

εξελιχθεί στην ασθένεια με τα συμπτώματα που είναι τόσο γνωστά σε μας

σήμερα».6

Πριν από την εφεύρεση των σύγχρονων φαρμάκων, σεξουαλικώς

μεταδιδόμενα νοσήματα ήταν γενικά ανίατα και η θεραπεία περιοριζόταν στην

αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου. Το πρώτο εθελοντικό

νοσοκομείο για αφροδίσια νοσήματα ιδρύθηκε το 1746 και ονομαζόταν

London Lock Hospital. Η θεραπεία δεν ήταν πάντα εθελοντική: κατά το

δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, το ∆ιάταγμα Μεταδοτικών Ασθενειών τέθηκε σε

ισχύ για τη σύλληψη ύποπτων ιερόδουλων.

Η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία για μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη

ασθένεια ήταν η Salvarsan, μια θεραπεία για σύφιλη.

Με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών, ένας μεγάλος αριθμός των σεξουαλικά

μεταδιδόμενων ασθενειών έγιναν εύκολα ιάσιμες, και αυτό, σε συνδυασμό με

αποτελεσματικές εκστρατείες δημόσιας υγείας, οδήγησε στην εντύπωση στο

κοινό κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '60 και του '70 ότι έχουν πάψει να

είναι μια σοβαρή ιατρική απειλή. Κατά την περίοδο αυτή, η σημασία της

ανίχνευσης των επαφών για τη θεραπεία σεξουαλικώς μεταδιδόμενων

νοσημάτων είχε αναγνωριστεί. Με τον εντοπισμό των σεξουαλικών

συντρόφων των μολυσμένων ατόμων, τον έλεγχο τους για λοίμωξη, τη

6 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

θεραπεία του μολυσμένου και τον εντοπισμό των επαφών τους με τη σειρά

του, οι κλινικές ΣΜΝ θα μπορούσαν να είναι πολύ αποτελεσματικές στην

καταστολή λοιμώξεων στο γενικό πληθυσμό. 7

Στη δεκαετία του '80, πρώτα ο έρπης των γεννητικών οργάνων και στη

συνέχεια το AIDS εμφανίστηκαν στην συνείδηση του κοινού ως σεξουαλικά

μεταδιδόμενες ασθένειες που δεν θα μπορούσαν να θεραπευτούν από τη

σύγχρονη ιατρική. Το AIDS συγκεκριμένα έχει μια μακρά ασυμπτωματική

περίοδο, διάστημα κατά το οποίο ο HIV μπορεί να αναπαράγεται και η

ασθένεια μπορεί να μεταδοθεί σε άλλους - ακολουθούμενη από μια

συμπτωματική περίοδο, η οποία οδηγεί γρήγορα στο θάνατο εάν δεν

θεραπευθεί.8

7 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 8 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.3. Κατάταξη Αφροδίσιων Νοσημάτων

Μέχρι τη δεκαετία του 1990, τα ΣΜΝ ήταν ευρέως γνωστά ως αφροδίσια

νοσήματα (Venereal diseases). Το επίθετο "αφροδίσιος" προέρχεται από το

όνομα Αφροδίτη (Venereal από το λατινικό Venus), που ήταν η αρχαιοελληνική

και ρωμαϊκή θεά του έρωτα. Κοινωνική νόσος ήταν ένας άλλος ευφημισμός.

Σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη είναι ένας ευρύτερος όρος απ' ό, τι το

σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Μια λοίμωξη είναι μια αποίκιση από ένα

παρασιτικό είδος, το οποίο μπορεί να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις. Σε μια

ασθένεια η λοίμωξη οδηγεί σε μειωμένη ή μη φυσιολογική λειτουργία. Και στις

δύο περιπτώσεις η κατάσταση μπορεί να μην παρουσιάζει σημάδια ή

συμπτώματα. Αυξημένη κατανόηση των λοιμώξεων, όπως η HPV, οι οποίες

μολύνουν τα περισσότερα σεξουαλικά ενεργά άτομα, αλλά προκαλούν

ασθένειες μόνο σε λίγα, έχει οδηγήσει σε αυξημένη χρήση του όρου STI. Οι

υπάλληλοι δημόσιας υγείας αρχικά εισήγαγαν τον όρο σεξουαλικώς

μεταδιδόμενη λοίμωξη, τον οποίο οι κλινικοί γιατροί χρησιμοποιούν όλο και

περισσότερο παράλληλα με τον όρο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, για

να το διακρίνουν από το πρώτο.9

Το σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ) μπορεί να αναφέρεται μόνο σε

λοιμώξεις που προκαλούν ασθένειες ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο χαλαρά

ως συνώνυμο της σεξουαλικώς μεταδιδόμενης λοίμωξης (ΣΜΛ). Επειδή οι

περισσότεροι από τους ανθρώπους δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί από

ένα ΣΜΝ μέχρι να εξεταστούν ή να αρχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα της

νόσου, οι περισσότεροι άνθρωποι χρησιμοποιούν τον όρο ΣΜΝ, ακόμα κι αν

ο όρος ΣΜΛ είναι επίσης σωστός σε πολλές περιπτώσεις. Επιπλέον, ο όρος

σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μερικές φορές χρησιμοποιείται

δεδομένου ότι είναι λιγότερο περιοριστικός όσο αφορά άλλους παράγοντες ή

τρόπους μετάδοσης. Για παράδειγμα, η μηνιγγίτιδα μεταδίδεται μέσω της

σεξουαλικής επαφής αλλά δεν είναι χαρακτηρισμένη ως ένα ΣΜΝ, επειδή η

σεξουαλική επαφή δεν είναι το κύριο μέσο μετάδοσης για τα παθογόνα που

προκαλούν μηνιγγίτιδα.

9 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

Η διαφορά αυτή αντιμετωπίζεται από την πιθανότητα μόλυνσης με άλλα μέσα

εκτός της σεξουαλικής επαφής. Σε γενικές γραμμές, ένα ΣΜΝ είναι μια

μόλυνση που έχει αμελητέα πιθανότητα μετάδοσης με άλλα μέσα εκτός της

σεξουαλικής επαφής, αλλά έχει ένα ρεαλιστικό μέσο μετάδοσης με τη

σεξουαλική επαφή (Πιο εξελιγμένα μέσα-μετάγγιση αίματος, κοινή χρήση

υποδερμικών βελονών-δεν λαμβάνονται υπόψη). Έτσι, μπορεί κανείς να

υποθέσει ότι, αν ένα άτομο έχει προσβληθεί από ένα ΣΜΝ,

π.χ. χλαμύδια, γονόρροια, έρπητα των γεννητικών οργάνων, τότε αυτά

διαβιβάστηκαν σε αυτό μέσω της σεξουαλικής επαφής.

Οι ασθένειες σε αυτόν τον κατάλογο πιο συχνά μεταδίδονται αποκλειστικά και

μόνο από τη σεξουαλική δραστηριότητα. Πολλές μολυσματικές ασθένειες,

συμπεριλαμβανομένου του κοινού κρυολογήματος, της γρίπης, της πνευμονίας,

και οι περισσότερες άλλες που μεταδίδονται από άτομο σε άτομο, μπορούν

επίσης να μεταδοθούν κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, εάν ένα

άτομο έχει μολυνθεί, λόγω της στενής επαφής που υπάρχει. Ωστόσο, ακόμη

και αν αυτές τις ασθένειες μπορούν να μεταδοθούν κατά τη διάρκεια του σεξ,

δεν θεωρούνται ΣΜΝ.10

10 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.4. Ασθένειες

Ιοί, βακτήρια, ζωύφια ή παράσιτα είναι οι αιτίες που οδηγούν στην εμφάνιση

ενός ΣΜΝ. Η ιατρική επιστήμη χωρίζει, ανάλογα με το αιτία της δημιουργίας,

τις ΣΜΑ σε Πρωτοζωικές , Μυκητιασικές, Ιογενείς, Παράσιτα και Βακτηριακές.

Στις Βακτηριακές ανήκουνε το Μαλακό έλκος, Η Σύφιλη, το Κοκκίωμα

βουβωνικό, η Γονόρροια και η Χλαμύδα.

1.4.1. Βακτηριακές Λοιμώξεις

1.4.1.1. Μαλακό έλκος

Το Μαλακό έλκος είναι βασικά μια αφροδίσια λοίμωξη με έλκος των

γεννητικών κυττάρων, που συνοδεύεται από ετερόπλευρη λεμφαδενοπάθεια.

Με αίτιο της λοίμωξης ένας μικρός Gram-αρνητικός βάκιλλος, ο βάκιλλος του

Haemophilus ducreyi. Είναι νόσος εντοπισμένη, μολυσματική των γεννητικών

οργάνων. Είναι πολύ διαδεδομένη σε θερμές και υγρές χώρες ιδιαίτερα στην

Αφρική, στην Ασία και Άπω Ανατολή.

Εάν δεν θεραπευτεί μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές. Μεταδίδεται

κυρίως με τη σεξουαλική επαφή μέσω εκδορών ή τραυμάτων.

Η Κλινική εικόνα και η διάγνωση είναι: Η επωαστική περίοδος μέχρι την

εκδήλωση της λοίμωξης είναι 1-4 ημέρες ή το πολύ μια εβδομάδα. Η νόσος

εμφανίζεται στην αρχή με τη μορφή βλατίδων, που γρήγορα εξελίσσονται σε

επώδυνα έλκη συνήθως πολλαπλά, με υποσκαμμένα ρακώδη χείλη και με

βάση κοκκιωματώδη και διαπυημένη. Θεραπευτικώς διενεργείται με

παρακέντηση λεμφαδένων.

Η πάθηση απαντά στα διάφορα αντιβιοτικά χορηγούμενο από το στόμα ή

τοπικά όπως στην ερυθρομυκίνη ή στην τετρακυκλίνη και επιτυχέστερα στις

σουλφοναμίδες.

1.4.1.2. Χλαμύδα

Η Χλαμύδα ή χλαμυδιακή λοίμωξη (λευκόρροια), είναι

μικροβιακή λοίμωξη που μοιάζει με την γονόρροια στον τρόπο μεταδόσεως

και τα συμπτώματα. Προκαλεί μη γονοκοκκική και μεταγονοκικκή ουρηθρίτιδα.

Συχνά συνυπάρχει με την γονόρροια. Η διάγνωσή της είναι δυσκολότερη,

όμως υπάρχουν αρκετά αντιβιοτικά για την θεραπεία της. Εάν δεν θεραπευτεί

μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως επιδιδυμίτιδα στον άνδρα

και φλεγμονώδη πυελική νόσο, ακόμα και στείρωση στις γυναίκες. Η πρόληψή

της είναι όπως και στη γονόρροια το προφυλακτικό.11

Σύμφωνα με τον γυναικολόγο Φυτρόπουλο Θ., είναι από τα πιο συνηθισμένα

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, που ευτυχώς μπορεί να θεραπευτεί.

Αν μετά από εξέταση διαγνωσθείς με χλαμύδια είναι πολύ σημαντικό να

ενημερώσεις και τον ερωτικό σου σύντροφο έτσι ώστε να κάνει κι αυτός

θεραπεία.12

11 Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr/ 12 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/

1.4.1.3. Γονόρροια

Η Γονόρροια, γνωστή και ως «βλεννόρροια», είναι μικροβιακή λοίμωξη,

προκαλείται από έναν αρνητικό κατά gram διπλόκοκκο, τη Ναϊσέρια

γονόρροιας. Οι διπλόκοκκοι προσβάλλουν το κυλινδρικό εκκριτικό επιθήλιο,

ενώ το πλακώδες επιθήλιο του κόλπου είναι σχετικά ανθεκτικό. Οι

μολυσματικοί γονόκοκκοι φέρουν στην επιφάνειά τους προσεκβολές, οι

οποίες πιστεύεται ότι καθιστούν ικανούς τους γονόκοκκους να παραμένουν

προσκολλημένοι στα κύτταρα του ξενιστή. Οι προσεκβολές αυτές είναι πιθανό

ότι προστατεύουν τους γονόκοκκους από φαγοκυττάρωση από τα λευκά

αιμοσφαίρια. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι οι γονόκοκκοι εκκρίνουν ένα ένζυμο

που εξουδετερώνει την IgA, αντίσωμα που εκκρίνεται από το βλεννογόνο και

έτσι παρεμβαίνουν στον ενδεχόμενο αμυντικό μηχανισμό κατά της λοίμωξης.

Η Λοίμωξη μεταδίδεται σχεδόν αποκλειστικά με τη συνουσία κι όχι από τις

τουαλέτες ή τις χειρολαβές. Συχνά συνυπάρχει με άλλα αφροδίσια νοσήματα.

Τα συμπτώματα είναι συνήθως πιο έκδηλα στους άνδρες, ενώ το 60% των

γυναικών με οξεία λοίμωξη είναι ασυμπτωματικές. Στους άνδρες εκδηλώνεται

με έκκριση πύου από την ουρήθρα, παρουσιάζεται αίσθημα καύσου κατά την

ούρηση, συχνουρία και δυσουρία. Στις γυναίκες, η γονοκοκκική λοίμωξη

μπορεί αρχικά να περιορίζεται στο αιδοίο και τα συμπτώματα εμφανίζονται μία

έως αρκετές ημέρες μετά την επαφή. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν

κνησμό, αίσθημα καύσου, συχνουρία και πυώδη έκκριση. Συνήθως η λοίμωξη

περιορίζεται στα έξω γεννητικά όργανα, στους παραουρηθρικούς αδένες του

Skene, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστημάτων, που είναι μια από τις

τυπικές εκδηλώσεις της νόσου. Μετά την προσβολή του τραχήλου, η

γονόρροια μπορεί να επεκταθεί και στο ενδομήτριο κατά τη διάρκεια ή μετά

την έμμηνη ρύση, έκτρωση ή τον τοκετό. Η γονόρροια μπορεί να προσβάλει

τον επιπεφυκότα των ματιών του νεογνού όταν η μητέρα πάσχει από

γονοκοκκική λοίμωξη. Νιτρικός άργυρος ή αντιβιοτικά ενσταλάζονται

προφυλακτικά στα μάτια όλων των νεογέννητων για πρόληψη της νεογνικής

οφθαλμίας, που μπορεί να οδηγήσει στην τύφλωση.

Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία η γονοκοκκική λοίμωξη σε άνδρες και γυναίκες,

προκαλεί σοβαρές επιπλοκές στην υγεία. Στο παρελθόν για τη θεραπεία της

αρκούσε μια ένεση πενικιλίνης, όμως η βαθμιαία ανάπτυξη αντοχής των

μικροβίων αχρήστευσε την μέθοδο αυτή. Η θεραπεία της γονόρροιας είναι

σχετικά εύκολη και σήμερα με άλλα φάρμακα. Η πρόληψή της γίνεται με τη

χρήση προφυλακτικών.13

Ανήκει στα ΣΜΝ των οποίων η θεραπεία είναι επίσης σχετικά απλή. Η

βλεννόρροια μπορεί να ιαθεί με τη χρήση κατάλληλων αντιβιοτικών, ύστερα

από συνταγή γιατρού. Μπορεί να επικαθίσει στις σάλπιγγες και να προκαλέσει

ακόμη και στείρωση.14

Σκοποί της Φροντίδας:

1. Άμεσοι,

Ελάττωση δυσφορίας κατά την ούρηση, τοπικής ευαισθησίας και τραχηλικής

έκκρισης.

2.Μακροπρόθεσμοι, α) Πρόληψη υποτροπής και επέκτασης της νόσου, β)

Πρόληψη δημιουργίας σεξουαλικών προβλημάτων και προαγωγή της

αυτοεκτίμησης του αρρώστου.

13 Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr/ 14 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ Παθολογική και Χειρουργική Νοσηλευτική, Αθήνα1997, Εκδόσεις ΒΗΤΑ medical arts, Σελ.445-447

1.4.1.4. Σύφιλη Η σύφιλη είναι μικροβιακή λοίμωξη, γνωστή από αιώνες που προκαλείται από

την ωχρά σπειροχαίτη ή τρεπόνημα το ωχρό (Treponema Pallidum).

Η Σύφιλη σχεδόν αμετάβλητα μεταδίδεται στην ενήλικη γυναίκα κατά τη

σεξουαλική επαφή από το πρωτοπαθές έλκος και τις εκκρίσεις των

δευτεροπαθών βλαβών που είναι εξαιρετικά μολυσματικές, μέσω των

ευπρόσβλητων βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων, της περιπρωκτικής

περιοχής και του στόματος ή των δερματικών επιφανειών. Η παρουσία του

έλκους αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV και αυτό εξηγεί κατά ένα μέτρο

τη συνύπαρξη της σύφιλης με το AIDS.

Η Μετάδοση μπορεί επίσης να γίνει με βελόνες μολυσμένες από αίμα

συφιλιδικού ατόμου και κατά την εγκυμοσύνη(συγγενής σύφιλη), επειδή η

σπειροχαίτη διαπερνά τον πλακούντα. Υπάρχουν τρία στάδια της νόσου: το

πρωτογενές, το δευτερογενές και το τριτογενές στάδιο.

Η δημιουργία έλκους στα γεννητικά όργανα είναι το πρώτο στάδιο, που είναι

πολύ μεταδοτικό και μπορεί να κρατήσει από 1 - 5 εβδομάδες. Ακόμη και

χωρίς θεραπεία το στάδιο αυτό συνήθως υποχωρεί. Όμως 25% των

μολυσθέντων θα προχωρήσουν στο επόμενο στάδιο, τη δευτερογενή σύφιλη.

Αυτό το στάδιο παρουσιάζει χαρακτηριστικό εξάνθημα, πυρετό κ. ά. Και σ'

αυτό το στάδιο η μεταδοτικότητα της νόσου είναι μεγάλη. Στο τρίτο στάδιο

(παραμελημένες περιπτώσεις που σπάνια συναντάμε σήμερα) η νόσος

προσβάλει το νευρικό σύστημα και την καρδιά, δεν είναι συνήθως μεταδοτική

και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.15

15 Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr

1.4.2. Μυκητιασικές

1.4.2.1. Καντιντίαση (μυκητίαση)

Η Καντιντίαση του δέρματος και των βλεννογόνων είναι συνηθισμένο και

σταθερό φαινόμενο της νόσου και ιδιαίτερα η καντιντίαση της γλώσσας

υποδηλώνει κακή πρόγνωση. Καντιντίαση έχει παρατηρηθεί στη γλώσσα, στο

ρινοφάρυγγα, στον οισοφάγο και στους βρόγχους γενικά, σε άτομα με μεγάλη

ανοσοκαταστολή. Ωστόσο, οι βλάβες στο AIDS είναι βαρειές και εκτεταμένες

με ενδείξεις εντοπισμού στο έντερο και σε όλες τις πτυχές του δέρματος. Από

κλινικής πλευράς η βαριά καντιντίαση του στόματος και ιδιαίτερα της γλώσσας

αποτελεί κακή παθογνωμική ένδειξη.16

16 AIDS ,Αθήνα 1989 Εκδόσεις ΒΗΤΑ medical arts, σελ: 44-45

1.4.3. Ιογενείς

1.4.3.1. Ιογενής ηπατίτιδα

Η Ιογενής ηπατίτιδα Προκαλείται από ιούς, οι οποίοι είναι δυνατόν μετά την

οξεία φάση να παραμείνουν στον οργανισμό, με αποτέλεσμα η πάθηση να

περάσει σε μία χρόνια φάση, που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη με σοβαρές

βλάβες στο ήπαρ (κίρρωση, καρκίνος), οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα

και στον θάνατο.17

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης της ηπατίτιδας Β & C είναι

αδιαμφισβήτητη, καθώς περιορίζει τη μετάδοση, αλλά και προλαμβάνει πολύ

σοβαρές επιπλοκές της νόσου, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και

στον θάνατο.18

Η μετάδοση γίνεται μέσω του αίματος, κυρίως με τη σεξουαλική επαφή και ο

ιός της ηπατίτιδας Β είναι 100 φορές πιο μολυσματικός από αυτόν του AIDS.

Μετά το 1990 το πρόβλημα στη χώρα μας είναι πολύ σοβαρό και ειδικά σε

κάποιες πληθυσμιακές ομάδες. Στην Ελλάδα οι ασθενείς με ηπατίτιδα Β και C

υπολογίζονται να έχουν ξεπεράσει τις 400.000.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται ότι μετά το 2010

οι θάνατοι από ηπατίτιδα C θα είναι περισσότεροι από εκείνους που

οφείλονται στον ιό του AIDS.

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από τη νόσο δεν το γνωρίζουν

μεταδίδοντάς τη στους συνανθρώπους τους και θέτοντας σε κίνδυνο την ίδια

τους τη ζωή.19

17 http://www.iatronet.gr/ 18 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 19 http://www.iatronet.gr/

1.4.3.2. Απλός έρπητας

Είναι μια ιογενής λοίμωξη μεταδιδόμενη σεξουαλικά. Συνήθως τα

συμπτώματα ξεκινούν με κνησμό («φαγούρα») που είναι έντονος στα

γεννητικά όργανα, που ακολουθείται από ερυθρότητα, φυσαλίδες και

επώδυνα έλκη. (με τον όρο «έλκη» εννοούμε μικρές «πληγές»). Μερικές

φορές δεν υπάρχουν συμπτώματα κυρίως σε γυναίκες. Ο νόσος είναι

μεταδοτική όλη αύτη την περίοδο. Μετά την εξαφάνιση των ελκών παύει να

είναι μεταδοτική. Αν και δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία για τον έρπητα

υπάρχουν θεραπείες για τις εξάρσεις της νόσου. Ο έρπης των γεννητικών

οργάνων μπορεί να μεταδοθεί και σε άλλα σημεία του σώματος (π.χ. μάτια) γι’

αυτό συνιστάται η σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής. Ζευγάρια που

θέλουν να μειώσουν την πιθανότητα μετάδοσης όταν ο ένας είναι μολυσμένος

πρέπει να χρησιμοποιούν πάντα προφυλακτικό, καθώς και να αποφεύγουν

κάθε σεξουαλική εκδήλωση κατά την περίοδο της έξαρσης.20

Ο έρπης γεννητικών οργάνων(HSV-2) ανήκει στην κατηγορία των ΣΜΝ που

δεν θεραπεύονται πλήρως. Ο γιατρός σου καθορίζει την αγωγή, χορηγώντας

κατά κύριο λόγο ειδικά αντιϊκά (αντιβιοτικά) τις περιόδους που ο έρπης

παρουσιάζει έξαρση. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζεις πως πρόκειται για

πάθηση που μπορεί να μεταδοθεί, ακόμη και αν έχει γίνει χρήση

προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική πράξη.21

20 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ 21 Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr/

1.4.3.3. Κονδυλώματα (HPV )

Πρόκειται για πάθηση που εμφανίζει ιδιαίτερη έξαρση τα τελευταία χρόνια.

Αποτελούν μία από τις πιο βασικές αιτίες εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου

της μήτρας.22

Προκαλούνται από τους ιούς του ανθρωπίνου θηλώματος (HPV) που επίσης

είναι το αίτιο των «μυρμηγκιών». Οι ιοί που

προκαλούν κονδυλώματα μεταδίδονται με την σεξουαλική επαφή. Είναι το

συχνότερο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα στις ΗΠΑ σήμερα. Η πρόληψη

της μετάδοσης είναι δύσκολη. Τα προφυλακτικά δεν προστατεύουν κατά

απόλυτο τρόπο. Οι περισσότεροι άνθρωποι μολυσμένοι με HPV δεν έχουν

συμπτώματα και αγνοούν ότι έχουν την λοίμωξη. Η λοίμωξη μπορεί να

προκαλέσει κνησμό και πόνο αλλά προδιαθέτει τις γυναίκες για καρκίνο του

τραχήλου της μήτρας. Οι υπάρχουσες θεραπείες στοχεύουν στην αφαίρεση

των εμφανών κονδυλωμάτων και την θεραπεία προκαρκινικών

καταστάσεων.23

Τύποι «υψηλού κινδύνου» του ιού HPV προκαλούν όλες σχεδόν τις μορφές

καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και ορισμένες του πρωκτού,

του πέους, και του αιδοίου. Κάποιοι άλλοι τύποι του ιού HPV προκαλούν

κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων.24 Ο γυναικολόγος, με την κατάλληλη

εξέταση μπορεί να διαγνώσει τα κονδυλώματα. ∆εν υπάρχει θεραπεία, αν και

σε ορισμένες περιπτώσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με καυτηρίαση και

θεραπευτική αγωγή.25 Είναι μεταδοτική με ή χωρίς ορατές φουσκάλες.26

Σύμφωνα με τη γιατρό – κυτταρολόγο Λαϊνη Ε.27, για την αντιμετώπιση των

κονδυλωμάτων δεν υπάρχει καμία ιατρική θεραπεία για την εκρίζωση του

HPV, υπάρχουν επιλογές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του. Ο στόχος

οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα κονδυλώματα για να φύγουν

τα ενοχλητικά συμπτώματα. Μερικές θεραπείες γίνονται στο ιατρείο και άλλες

22 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ 23 Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr/ 24http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 25 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ 26 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 27 Λαϊνη, Ε. από http://www.testpap.gr

είναι κρέμες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι για πολλές

εβδομάδες:

Podophyllin (μια χημική ένωση που πρέπει να εφαρμοστεί από γιατρό).

Αυτή είναι μια παλαιότερη θεραπεία και δεν χρησιμοποιείται σήμερα.

Καυτηριασμός (που καίει τα κονδυλώματα με διαθερμία)

Θεραπεία λέιζερ (που χρησιμοποιεί ένα έντονο φως για να καταστρέψει

τα κονδυλώματα). Αυτό χρησιμοποιείται για μεγαλύτερα ή εκτενή

κονδυλώματα.

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να κολλήσει τυχαία αυτόν τον

κοινό ιό. Ο καλύτερος τρόπος για να μειωθεί ο κίνδυνος της εμφάνισης

κονδυλωμάτων είναι α). Μη ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή, β). Ερχόμενος

σε σεξουαλική επαφή μόνο με ένα σύντροφο που έρχεται σε σεξουαλική

επαφή μόνο με αυτόν.28

.

1.4.4. Παράσιτα

1.4.4.1. Ψείρα

Ηβικές ψείρες είναι μικρά ζωύφια που εμφανίζονται στην ηβική περιοχή.

Ανήκει στα ΣΜΝ, καθώς οι ψείρες μεταφέρονται από τον ένα στον άλλο κατά

τη διάρκεια του σεξ. Εκτός από τη φαρμακευτική αγωγή που βοηθάει στην

απαλλαγεί από τις ψείρες, θα πρέπει να απολυμαίνονται σεντόνια και

κλινοσκεπάσματα στα οποία μπορεί να βρίσκονται και να ξανά

προσβάλουν.29

28 Λαϊνη, Ε. από http://www.testpap.gr 29 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/

1.4.4.2. Ψώρα

Η ψώρα είναι παρασίτωση του δέρµατος που προκαλείται από το

άκαρι (εκτοπαράσιτο) της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis). Τα

μικροσκοπικά ακάρεα διανοίγουν σήραγγες στην επιδερμίδα, όπου ζουν και

εναποθέτουν τα αυγά τους. Το χαρακτηριστικό σύµπτωµα είναι ο έντονος και

επίµονος κνησµός (φαγούρα), ιδιαίτερα κατά τις νυχτερινές ώρες. Οι

δερµατικές βλάβες είναι συνήθως ερυθηµατώδεις βλατίδες.30

Η νόσος έχει παγκόσμια εξάπλωση και προσβάλλει ανθρώπους όλων των

φυλών και κοινωνικών οµάδων. Μπορεί να µμεταδοθεί εύκολα σε συνθήκες

συνωστισμού, όπου υπάρχει στενή επαφή.

Από τη στιγµή της µμόλυνσης μέχρι την εµφάνιση του κνησµού μεσολαβούν

2-6 εβδομάδες, ενώ αν πρόκειται για επαναµόλυνση, ο κνησµός εµφανίζεται

συντομότερα, εντός 1-4 ηµερών.

Η περίοδος μεταδοτικότητας διαρκεί από τη στιγµή της μόλυνσης μέχρι την

καταστροφή των ενηλίκων παρασίτων και αυγών, συνήθως 24 ώρες μετά την

εφαρμογή της πρώτης θεραπείας. Η θεραπεία γίνεται συνήθως µε τοπική

επάλειψη παρασιτοκτόνων σκευασμάτων. Εάν ο κνησµός επιµένει για

διάστηµα >2-4 εβδομάδες μετά τη θεραπεία ή εάν εµφανιστούν νέες

δερµατικές βλάβες, θα χρειαστεί ιατρική συμβουλή και πιθανόν επανάληψη

της θεραπείας.31

30 http://www.keelpno.gr/Portals 31 http://www.keelpno.gr/Portals

1.4.5. Πρωτοζωικές

1.4.5.1. Τριχομονάδες

Τα παράσιτα που αποκαλούνται τριχομονάδες μεταδίδονται πολύ εύκολα και

εκτός από τη σεξουαλική επαφή, μπορούν να μεταδοθούν από άνθρωπο σε

άνθρωπο και από τα ρούχα (ακόμη και πλυμένα) ή μαγιό.32

1.5. Παθοφυσιολογία

Τα ΣΜΝ μεταδίδονται με πολλούς τρόπους.

Πολλά ΣΜΝ μεταδίδονται (πιο εύκολα) μέσω των βλεννογόνων του πέους,

του αιδοίου, του ορθού, του ουροποιητικού συστήματος και (λιγότερο συχνά-

ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης) από το βλεννογόνο του στόματος, του

λαιμού, του αναπνευστικού συστήματος και από τα μάτια. Η ορατή μεμβράνη

που καλύπτει το κεφάλι του πέους είναι μια βλεννογόνος, αν και δεν παράγει

βλέννα (παρόμοια με τα χείλη του στόματος). Οι βλεννώδεις μεμβράνες

διαφέρουν από το δέρμα στο ότι επιτρέπουν ορισμένα παθογόνα στο σώμα.

Τα παθογόνα είναι επίσης σε θέση να περάσουν μέσα από ασυνέχειες ή

εκδορές του δέρματος, ακόμη και πολύ μικρές.33

Το σώμα του πέους είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο λόγω της τριβής που

προκαλείται κατά τη διάρκεια του διεισδυτικού σεξ.

Οι κύριες πηγές μόλυνσης σε αύξουσα σειρά είναι:

τα αφροδίσια υγρά

το σάλιο

ο βλεννογόνος

το δέρμα (ιδιαίτερα του πέους)

ενώ λοιμώξεις μπορούν επίσης να μεταδοθούν από τα περιττώματα,

τα ούρα και τον ιδρώτα.34

32 Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ 33 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 34 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

Το ποσό της επαφής με μολυσματικές πηγές που προκαλούν λοίμωξη

διαφέρει σε κάθε παθογόνο, αλλά σε όλες τις περιπτώσεις μία ασθένεια

μπορεί να είναι αποτέλεσμα ακόμη και μικρής επαφή με το υγρό των

μεταφορέων, όπως τα αφροδίσια υγρά, σε ένα βλεννογόνο. Αυτός είναι ένας

λόγος που η πιθανότητα μετάδοσης πολλών λοιμώξεων είναι πολύ

υψηλότερη με το σεξ, παρά με πιο περιστασιακό τρόπο μετάδοσης, όπως η

μη-σεξουαλική επαφή-άγγιγμα, αγκάλιασμα, χειραψία-, αλλά δεν είναι ο μόνος

λόγος.

Αν και βλεννογόνοι υπάρχουν στο στόμα, όπως και στα γεννητικά όργανα,

πολλά ΣΜΝ φαίνεται να είναι ευκολότερο να μεταδοθούν μέσω του

στοματικού σεξ. Πολλές λοιμώξεις που μεταδίδονται εύκολα από το στόμα στα

γεννητικά όργανα ή από τα γεννητικά όργανα στο στόμα, είναι πολύ πιο

δύσκολο να μεταδοθούν από στοματικέ επαφή μόνο. Στην περίπτωση του ιού

HIV, τα υγρά των γεννητικών οργάνων τυχαίνει να περιέχουν πολύ

μεγαλύτερη ποσότητα του παθογόνου παράγοντα από ό, τι το σάλιο.

Ορισμένες λοιμώξεις που επισημαίνονται ως STI μπορούν να μεταδοθούν

μέσω άμεσης επαφής με το δέρμα. Ο απλός έρπητας και ο HPV είναι δύο

παραδείγματα. Το KSHV, από την άλλη, μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και με

στοματική επαφή, αλλά και από το σάλιο, όταν χρησιμοποιείται ως σεξουαλικό

λιπαντικό.35

Ανάλογα με το ΣΜΝ, ένα άτομο μπορεί ακόμα να είναι σε θέση να μεταδώσει

μια μόλυνση, ακόμα και εάν δεν υπάρχουν ενδείξεις της νόσου. Ωστόσο ένα

άτομο μπορεί να μεταδώσει τον ιό HIV (ΣΜΝ) ανά πάσα στιγμή, ακόμη και αν

αυτός δεν έχει αναπτύξει τα συμπτώματα του AIDS (ΣΜΝ).

Όλες οι σεξουαλικές συμπεριφορές που περιλαμβάνουν επαφή με τα

σωματικά υγρά ενός άλλου προσώπου θα πρέπει να θεωρείται ότι

εμπεριέχουν κάποιο κίνδυνο μετάδοσης των σεξουαλικά μεταδιδόμενων

ασθενειών. Η περισσότερη προσοχή έχει δοθεί στον έλεγχο του HIV, που

προκαλεί το AIDS, αλλά κάθε ΣΜΝ παρουσιάζει μια διαφορετική κατάσταση.36

35 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 36 http://www.iatronet.gr/

Όπως μπορεί να παρατηρηθεί από το όνομα, οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες

ασθένειες μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο με ορισμένες σεξουαλικές

δραστηριότητες αλλά δεν προκαλούνται στην πραγματικότητα από τις ίδιες τις

σεξουαλικές δραστηριότητες. Τα βακτήρια, οι μύκητες, τα πρωτόζωα και οι ιοί

εξακολουθούν να είναι αιτιώδεις παράγοντες. ∆εν είναι δυνατόν να καλύψουμε

οποιαδήποτε σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια από μια σεξουαλική

δραστηριότητα με ένα πρόσωπο που δεν μεταφέρει μια ασθένεια

αντιστρόφως, ένα άτομο που έχει ένα ΣΜΝ το πήρε από την επαφή του

(σεξουαλική ή μη) με κάποιον που είχε, ή το είχαν τα υγρά του σώματος του.

Κάποια ΣΜΝ, όπως ο HIV μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο παιδί είτε

κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είτε του θηλασμού.37

Αν και η πιθανότητα μετάδοσης διαφόρων ασθενειών από διάφορες

σεξουαλικές δραστηριότητες, ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό, σε γενικές γραμμές,

όλες οι σεξουαλικές δραστηριότητες μεταξύ δύο (ή περισσοτέρων) ατόμων

πρέπει να θεωρούνται ως μια αμφίδρομη διαδρομή για τη διαβίβαση των

σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων.38

Οι επαγγελματίες της υγείας προτείνουν ασφαλέστερο σεξ με τη

χρήση προφυλακτικών, θεωρώντας τον ως το πιο αξιόπιστο τρόπο για τη

μείωση του κινδύνου μόλυνσης από κάποια σεξουαλικώς μεταδιδόμενα

νοσήματα κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας. Αλλά το

ασφαλέστερο σεξ δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως απόλυτη

εγγύηση. Η μεταφορά και η έκθεση σε σωματικά υγρά, όπως η μετάγγιση

αίματος και άλλων προϊόντων αίματος, η κοινή χρήση βελονών ένεσης, οι

τραυματισμοί από βελόνες (όταν το ιατρικό προσωπικό τρυπηθεί ακούσια με

βελόνες κατά τη διάρκεια ιατρικών διαδικασιών), η κοινή χρήση βελονών

δερματοστιξιών (βελόνες για τατουάζ) και ο τοκετός αποτελούν διόδους

μετάδοσης. Από αυτά τα διαφορετικά μέσα διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο

ομάδες όπως το ιατρικό προσωπικό, οι αιμοφιλικοί και οι χρήστες

ναρκωτικών.39

37 http://www.iatronet.gr/ 38 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 39 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.6. Πρόληψη

Η πρόληψη είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση ανίατων σεξουαλικώς

μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως ο ιός HIV και ο έρπης. Κλινικές

σεξουαλικής υγείας αγωνίζονται για την προώθηση της χρήσης των

προφυλακτικών και της προβολής των ομάδων υψηλού κινδύνου.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της σεξουαλικής μετάδοσης

των ΣΜΝ είναι να αποφεύγεται η επαφή με μέλη του σώματος ή υγρά που

μπορεί να οδηγήσουν σε μεταφορά με ένα μολυσμένο σύντροφο. ∆εν

αφορούν όλες οι σεξουαλικές δραστηριότητες την επαφή: το cybersex, το

τηλεφωνικό σεξ ή ο αυνανισμός από απόσταση είναι οι μέθοδοι για την

αποφυγή επαφής. Η σωστή χρήση των προφυλακτικών μειώνει την επαφή και

τους κινδύνους. Παρά το γεγονός ότι το προφυλακτικό είναι αποτελεσματικό

για τον περιορισμό της έκθεσης, κάποια μετάδοση της νόσου μπορεί να

συμβεί ακόμα και με ένα προφυλακτικό.

Στην ιδανική περίπτωση, οι δύο σύντροφοι θα πρέπει να εξετάζονται για ΣΜΝ

πριν την έναρξη της σεξουαλικής επαφής ή πριν ξαναρχίσουν και πάλι μαζί,

όταν ο ένας από τους δύο είχε επαφή με κάποιον άλλο. Πολλές λοιμώξεις δεν

ανιχνεύονται αμέσως μετά την έκθεση, έτσι αρκετό χρονικό διάστημα θα

πρέπει να υπάρχει μεταξύ των πιθανών εκθέσεων και των εξετάσεων ώστε

αυτές να είναι ακριβής. Ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα,

ιδιαίτερα ορισμένοι ανθεκτικοί ιοί όπως ο ιός HPV, μπορεί να είναι αδύνατο να

ανιχνευθούν με τις τρέχουσες ιατρικές διαδικασίες.

Πολλές ασθένειες που θεσμοθετούν μόνιμη λοίμωξη μπορούν έτσι να

καταλαμβάνουν το ανοσοποιητικό σύστημα στο οποίο άλλες ασθένειες

μεταδίδονται πιο εύκολα.40

40 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.6.1. Εμβόλια

Υπάρχουν εμβόλια που προστατεύουν από κάποια ιογενή σεξουαλικώς

μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως η ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β και ορισμένοι τύποι

του ιού HPV. Ο εμβολιασμός πριν από την έναρξη της σεξουαλικής επαφής

συνιστάται να διασφαλίσει τη μέγιστη προστασία.41

1.6.2. Προφυλακτικά

Τα προφυλακτικά παρέχουν προστασία μόνο όταν χρησιμοποιούνται σωστά

και μόνο από και προς την περιοχή που καλύπτουν. Ακάλυπτες περιοχές

εξακολουθούν να είναι ευπαθείς σε πολλά ΣΜΝ. Στη περίπτωση του HIV, η

σεξουαλική οδός μετάδοσης αφορά σχεδόν πάντα το πέος. Μιας και ο ιός HIV

δεν μπορεί να εξαπλωθεί μέσω αδιάσπαστου δέρματος, η σωστή θωράκιση

του πέους με ένα σωστά φορεμένο προφυλακτικό σταματά αποτελεσματικά τη

μετάδοση του HIV από το κόλπο ή τον πρωκτό.

Ένα μολυσμένο υγρό που θα μεταδώσει απευθείας τον ιού του HIV μπορεί

ακόμα θεωρητικά να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.

Αυτό μπορεί να αποφευχθεί απλώς με το να μην προβούν σε πράξεις

σεξουαλικής επαφής όταν υπάρχουν ανοιχτές πληγές ή αιμορραγία. Άλλα

σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, ακόμα και ιογενείς λοιμώξεις, μπορούν

να προληφθούν με τη χρήση του λατέξ, της πολυουρεθάνης ή των

προφυλακτικών πολυισοπρένιου. Μερικοί μικροοργανισμοί και οι ιοί είναι

αρκετά μικροί για να περάσουν μέσω των πόρων του φυσικού

προφυλακτικού, του δέρματος, αλλά εξακολουθούν να είναι πολύ μεγάλοι για

να περάσουν μέσα από το λατέξ ή τα συνθετικά προφυλακτικά.

41 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

Η σωστή χρήση προϋποθέτει τα εξής:

Να μην είναι το προφυλακτικό πολύ σφιχτά στο τέλος, αφήνοντας

1,5cm (3 / 4ίντσας) χώρου στην άκρη για εκσπερμάτιση.

Όχι πολύ χαλαρό το προφυλακτικό γιατί υπερνικείται η προστασία που

αυτό προσφέρει.

Αποφεύγοντας την επαναλαμβανόμενη χρήση του προφυλακτικού,

φορώντας το προφυλακτικό μία φορά με ή χωρίς εκσπερμάτιση.

Αποφυγή προφυλακτικών κατασκευασμένα από ουσίες διαφορετικές

από λατέξ, πολυισοπρένιου ή από πολυουρεθάνης διότι δεν

προστατεύουν από τον ιό HIV.

Αποφεύγοντας τη χρήση λιπαντικών που έχουν ως βάση

το πετρέλαιο με προφυλακτικά λατέξ, μιας και το πετρέλαιο μπορεί να

δημιουργήσει τρύπες σε αυτά.

Χρησιμοποιώντας προφυλακτικά με γεύση για στοματικό σεξ και μόνο,

καθώς η ζάχαρη στην αρωματική ύλη μπορεί να οδηγήσει σε μολύνσεις αν

χρησιμοποιείται για την διείσδυση.

Μην ακολουθώντας τις έξι κατευθυντήριες γραμμές παραπάνω διαιωνίζεται η

κοινή παρερμηνεία ότι τα προφυλακτικά δεν έχουν ελεγχθεί ή έχουν

σχεδιαστεί σωστά. Νέο προφυλακτικό θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε κάθε

πράξη της επαφής. Η πολλαπλή χρήση του αυξάνει την πιθανότητα θραύσης,

νικώντας έτσι την αποτελεσματικότητα του.42

1.6.3. Nonoxyno

Οι ερευνητές ήλπιζαν ότι το nonoxynol-9, ένα κολπικό μικροβιοκτόνο θα

βοηθούσε στη μείωση των ποσοστών εμφάνισης ΣΜΝ. ∆οκιμές, όμως, έχουν

βρει την εφαρμογή μη αποτελεσματική. Στην πραγματικότητα, η χρήση του

nonoxynol-9 μπορεί να βάλει τις γυναίκες σε μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης

από τον HIV.43

42 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 43 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.7. ∆ιάγνωση

Οι εξετάσεις ΣΜΝ μπορούν να δοκιμαστούν για μια μόνο λοίμωξη, ή να

αποτελούνται από μια σειρά μεμονωμένων δοκιμών για οποιαδήποτε λοίμωξη

από ένα ευρύ φάσμα των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων,

συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών για σύφιλη, τριχομονάδες, γονόρροια,

χλαμύδια, έρπητα, ηπατίτιδα και τεστ για τον ιό HIV. ∆εν υπάρχουν

δοκιμαστικά τεστ για όλους τους μολυσματικούς παράγοντες.

∆εν είναι όλα τα ΣΜΝ συμπτωματικά και τα συμπτώματα μπορεί να μην

εμφανιστούν αμέσως μετά τη μόλυνση. Σε μερικές περιπτώσεις μία ασθένεια

μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς συμπτώματα, γεγονός που αφήνει ένα

μεγαλύτερο κίνδυνο μετάδοσης της νόσου σε άλλους. Ανάλογα με τη νόσο,

μερικά ΣΜΝ χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε υπογονιμότητα, χρόνιο

πόνο ή ακόμα και θάνατο. Ο έγκαιρος εντοπισμός και η θεραπεία έχει ως

αποτέλεσμα λιγότερες πιθανότητες να μεταδώσουν την ασθένεια, και για

ορισμένες συνθήκες μπορεί να βελτιώσει τα αποτελέσματα της θεραπείας.44

Υπάρχει συχνά μια περίοδος μετά την αρχική λοίμωξη, κατά την οποία ένα

τεστ STI θα είναι αρνητικό. Κατά την περίοδο αυτή η λοίμωξη μπορεί να είναι

μεταδοτική. Η διάρκεια αυτής της περιόδου διαφέρει ανάλογα με τη μόλυνση

και το τεστ.

Η διάγνωση μπορεί επίσης να καθυστερήσει εξαιτίας της απροθυμίας των

μολυσμένων ατόμων να αναζητήσουν έναν ιατρικό επαγγελματία. Μία έρευνα

έδειξε ότι άνθρωποι που πάσχουν στρέφονται προς το ∆ιαδίκτυο και όχι σε

έναν γιατρό για πληροφορίες σχετικά με σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις

σε μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι για τα άλλα σεξουαλικά προβλήματα.45

44 http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata 45 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

1.8. Αντιμετώπιση

Υψηλή έκθεση σε κίνδυνο, όπως αυτή που συμβαίνει σε

περιπτώσεις βιασμού, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικούς

συνδυασμούς όπως αζιθρομυκίνη, cefixime και μετρονιδαζόλη. Μια επιλογή

για την θεραπεία των συντρόφων των ασθενών (ενδεικτικές περιπτώσεις) που

διαγνώστηκαν με χλαμύδια ή γονόρροια είναι η κλινική πρακτική της

αντιμετώπισης των περιπτώσεων των σεξουαλικών συντρόφων με την

παροχή οδηγιών ή φαρμακευτικής αγωγής στον ασθενή χωρίς ο πάροχος

υγειονομικής περίθαλψης προηγουμένως να έχει εξετάσει τον σύντροφο.46

1.9. Επιδημιολογία

Τα ποσοστά STD παραμένουν υψηλά στα περισσότερα μέρη του κόσμου,

παρά τις διαγνωστικές και θεραπευτικές εξελίξεις. Σε πολλούς πολιτισμούς, η

αλλαγή σεξουαλικών ηθών και η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών έχουν

εξαλείψει τους παραδοσιακούς σεξουαλικούς περιορισμούς, ιδίως για τις

γυναίκες, και οι γιατροί και οι ασθενείς έχουν δυσκολία στην αντιμετώπιση

ανοιχτά και με ειλικρίνεια των σεξουαλικών ζητημάτων. Επιπλέον, η ανάπτυξη

και εξάπλωση των ανθεκτικών στα φάρμακα βακτήρια (π.χ., ανθεκτικό στην

πενικιλίνη gonococci) κάνει κάποια ΣΜΝ πιο δύσκολο να θεραπευτούν. Αυτό

αποδεικνύεται από την ταχεία εξάπλωση του ιού του AIDS (HIV-1) από

την Αφρική προς την Ευρώπη και την Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του

1970.

Το 1996, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτίμησε ότι πάνω από 1

εκατομμύριο άνθρωποι μολύνονταν καθημερινά. Περίπου το 60% των

λοιμώξεων αυτών συμβαίνουν σε νέους ανθρώπους κάτω των 25 ετών και

από αυτούς 30% είναι κάτω των 20 ετών. Μεταξύ των ηλικιών 14-19, ΣΜΝ

εμφανίζονται συχνότερα στα κορίτσια από τα αγόρια σε μια αναλογία σχεδόν

2:1. Αυτό εξισώνεται στην ηλικία των 20. Υπολογίζεται ότι 340 εκατομμύρια

46 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα

νέα κρούσματα σύφιλης, γονόρροιας, χλαμύδων και τριχομονάδων

συνέβησαν σε όλο τον κόσμο το 1999.47

Συχνές αναφορές των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων μεταξύ των

σεξουαλικά ενεργών εφήβων κοριτσιών με και χωρίς συμπτώματα κατώτερου

γεννητικού συστήματος περιλαμβάνουν τα χλαμύδια (10-25%), τη γονόρροια

(3-18%), τη σύφιλη (0-3%), τριχομονάδες (8-16%) και τον ιό του απλού

έρπητα (2-12%). Μεταξύ των εφήβων που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα

της ουρηθρίτιδας, τα ποσοστά απομόνωσης περιλαμβάνουν τα χλαμύδια (9-

11%) και τη βλεννόρροια (2-3%). Τουλάχιστον μια στις τέσσερις έφηβες στις

ΗΠΑ έχει ένα σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Μεταξύ των κοριτσιών που

παραδέχτηκαν ότι έκαναν σεξ, το ποσοστό ήταν 40%.

Το AIDS είναι η κυριότερη αιτία θνησιμότητας στην σημερινή Αφρική νοτίως

της Σαχάρας. Η πλειοψηφία των μολύνσεων από τον HIV έχουν αποκτηθεί

μέσω σεξουαλικών σχέσεων χωρίς προφυλάξεις μεταξύ συντρόφων, ένας εκ

των οποίων έχει τον ιό HIV. Περίπου 1,1 εκατομμύρια άτομα ζουν με HIV /

AIDS στις Ηνωμένες Πολιτείες και το AIDS παραμένει η κύρια αιτία θανάτου

για τις Άφρο-Αμερικανίδες ηλικιών 25-34.

Η ηπατίτιδα έχει επίσης χαρακτηριστεί ως μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη

ασθένεια, διότι μπορεί να μεταδοθεί σεξουαλικά.

Η νόσος βρίσκεται σε παγκόσμιο επίπεδο με τα υψηλότερα ποσοστά στην

Ασία και την Αφρική και τα χαμηλότερα ποσοστά στην Αμερική και Ευρώπη.

Παγκοσμίως, έχουν μολυνθεί περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι από τον

ιό της ηπατίτιδας Β.48

Για τα ελληνικά δεδομένα δυστυχώς η κατάσταση δείχνει μια ανησυχητική

αύξηση κρουσμάτων AIDS. Σύμφωνα με έρευνα της Παπαδημητρίου, Λ.,

που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ¨Το Βήμα¨ 49 από τα 803 νέα κρούσματα

του 2011, τα 686 αφορούν άνδρες και, ως συνήθως, το μεγαλύτερο ποσοστό

(33,13%) αφορά άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες.

47http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata 48 http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα 49 http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=432664

Στις γυναίκες οι νέες λοιμώξεις για το 2011 ανέρχονται σε 117. Έχει

παρατηρηθεί αύξηση 1.250% (!) των κρουσμάτων στον πληθυσμό των

τοξικομανών. Το 2006 εμφανίστηκαν 16 κρούσματα σε τοξικομανείς. Το 2008

μόλις 9. Το 2010 έφτασαν τα 14. Ως τον Οκτώβριο του 2011 δηλώθηκαν 190

κρούσματα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 23,66 % επί του συνόλου των νέων

λοιμώξεων.

2. Κεφάλαιο 2

2.1. Η λοίμωξη με τον Ιό HIV και το AIDS

Το Aids είναι ένα μεταδοτικό νόσημα που προκαλείται από τον ιό (HIV)

σύνδρομο της επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (Acquired Immune

Deficiency Syndrome – AIDS). Ο ιός αυτός προκαλεί την εξασθένηση του

ανοσοποιητικού συστήματος καταστρέφοντας τα κύτταρα του ανοσοποιητικού

τα Τ λεμφοκύτταρα και έτσι την συνακόλουθη αύξηση της ευαισθησίας του σε

λοιμώξεις και νεοπλάσματα.50

2.1.1. Γενική περιγραφή

HIV σημαίνει Human Immunodeficiency Virus δηλαδή Ιός της Ανθρώπινης

Ανοσοανεπάρκειας. Ο HIV είναι ένας ιός.51

Σύμφωνα με το Ελληνικό κλινικό site για το HIV/AIDS, μερικοί ιοί, όπως αυτοί

που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα ή την γρίπη, παραμένουν στο σώμα

μόνο για μερικές μέρες. Μερικοί ιοί, όπως ο HIV, δεν φεύγουν ποτέ. Ο ιός του

AIDS είναι ένας ρετροϊός· έχει δηλαδή γενετικό υλικό το RNA, το οποίο με τη

δράση ενός ενζύμου που λέγεται αντίστροφη μεταγραφάση μετατρέπεται σε

DNA για να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα του ανθρώπου.

Ένα χαρακτηριστικό του ιού HIV είναι η πολύ μεγάλη μεταλλακτικότητά του -

περίπου 2.000.000 υψηλότερη από εκείνη που παρατηρείται στα γονίδια του

πυρήνα. Και αυτό οφείλεται στο ότι η αντίστροφη μεταγραφάση που

μετατρέπει το RNA σε DNA είναι πολύ επιρρεπής στα λάθη κατά την

αντιγραφή της, ξεφεύγουν δηλαδή αντιγραφικά λάθη όταν προστίθενται τα

50 http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata 51 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids

νουκλεοτίδια στη σειρά για να γίνει το DNA και προκύπτουν μεταλλάξεις. Όταν

κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται "HIV οροθετικός" και θα είναι για πάντα

HIV οροθετικός. Με την πάροδο του χρόνου, η HIV νόσος μολύνει και

εξοντώνει τα λευκά αιμοσφαίρια που λέγονται CD4 λεμφοκύτταρα (ή "Τ

κύτταρα") και μπορεί να αφήσουν το σώμα ανίκανο να καταπολεμήσει

κάποιες μολύνσεις και καρκινογενέσεις.

Με την έγκαιρη και σωστή αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), το σώμα μπορεί να

παραμένει υγιές και να αντιμετωπίζει τις περισσότερες λοιμώξεις. Ένα υγιές

άτομο έχει συνήθως από 600 έως 1200 CD4 λεμφοκύτταρα. Όταν τα CD4

λεμφοκύτταρα πέσουν κάτω από τα 200, το ανοσοποιητικό σύστημα του

ανθρώπου αποδυναμώνεται σοβαρά και φτάνει στο στάδιο του πλήρους

AIDS, ακόμα και αν δεν έχει αρρωστήσει ακόμα από άλλες μολύνσεις.52

AIDS σημαίνει Acquired Immune Deficiency Syndrome δηλαδή Σύνδρομο της

Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας και προκαλείται από τον HIV. 53

Οι ονομασίες HIV και AIDS μπορεί να συγχέονται γιατί και οι δύο αυτοί όροι

περιγράφουν την ίδια νόσο. Σκεφτείτε το AIDS σαν μια προχωρημένη HIV

νόσο. Ένα άτομο με AIDS έχει ένα ανοσοποιητικό σύστημα τόσο

αποδυναμωμένο από τη δράση του HIV που συνήθως αρρωσταίνει από μία ή

περισσότερες καιροσκοπικές λοιμώξεις όπως πνευμονία (PCP) ή Σάρκωμα

Καπόζι (KS), Σύνδρομο Απίσχνασης (απώλεια βάρους), βλάβες στην μνήμη,

ή καρκίνους. Αν κάποιο άτομο με HIV διαγνωσθεί με κάποιες από αυτές τις

ευκαιριακές λοιμώξεις (ακόμα και αν τα CD4 είναι πάνω από 200), τότε λέμε

ότι έχει AIDS. Το AIDS συνήθως παίρνει καιρό για να αναπτυχθεί από την

στιγμή που το άτομο μολυνθεί με HIV - συνήθως μεταξύ 2 έως 10 χρόνια ή και

περισσότερο. Όταν ένα άτομο διαγνωσθεί με AIDS, τότε θεωρείται ότι αυτό το

άτομα έχει AIDS, ακόμα και αν τα CD4 του ανέβουν και πάλι ή αναρρώσει

από την ασθένεια που καθόρισε ότι έχει AIDS.54

52 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids#symptoms 53 http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf 54 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids

2.1.2. Συμπτώματα

Τα Συμπτώματα του aids μπορεί να μην εμφανιστούν κατευθείαν μετά τη

μόλυνση και πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν ως ότου κάνουν

το τεστ αίματος ή εμφανίσει συμπτώματα . Ο χρόνος μεταξύ μόλυνσης από

τον ιό και την εκδήλωση του aids ποικίλει από άτομο σε άτομο.55

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται στο 87% των ατόμων που μολύνονται

από τον ιό HIV, εκδηλώνονται 2-4 εβδομάδες μετά την μόλυνση και μοιάζουν

με τα συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος ή της γρίπης (που είναι ο

πυρετός, πονόλαιμος, πονοκέφαλος, υπνηλία, εξάντληση). Τα συμπτώματα

της πρωτολοίμωξης μπορεί να είναι παρόμοια και με τα συμπτώματα άλλων

σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων και άλλων λοιμώξεων όπως η

λοιμώδης μονοπυρήνωση ή η ηπατίτιδα, που είναι οι πιο διαδεδομένες και

μεταδίδονται ευκολότερα. Επίσης το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορεί

να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιους ανθρώπους, ακόμα κι αν δεν

έχουν HIV.

Μερικοί άνθρωποι που μολύνονται με HIV παρουσιάζουν πολύ έντονα

συμπτώματα, ενώ άλλοι δεν αισθάνονται τίποτα απολύτως. Όσοι έχουν

συμπτώματα συνήθως παρουσιάζουν πυρετό, κούραση ή αλλεργία. Άλλα

συνηθισμένα συμπτώματα μπορεί να είναι: ο πονοκέφαλος, πρησμένοι

αδένες και πονόλαιμος.

Ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει μολυνθεί με τον ιό HIV

είναι να κάνει ένα τεστ αντισωμάτων HIV. Επίσης αν κάποιος έχει υποψίες ότι

μπορεί να έχει κολλήσει αυτόν τον ιό, μπορεί να πάει στον γιατρό και εκείνος

να εκτιμήσει αν έχει μολυνθεί με HIV ή κάποιο άλλο ιό. Όταν τελειώσει η

πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν ορατό σύμπτωμα για τα

επόμενα 5-10 χρόνια, αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, το ανοσοποιητικό

σύστημα εξασθενεί σημαντικά και η ασθένεια εξελίσσεται σε aids. Τα επόμενα

συμπτώματα που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις ‘’ευκαιριακές λοιμώξεις’’

που εκδηλώνονται στα άτομα με AIDS, όπως πνευμονία, φυματίωση και

τοξοπλάσμωση.56

55 http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf 56 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids#symptoms

Λόγω του ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με

την πρωτολοίμωξη ή την οξεία HIV λοίμωξη, τα συμπτώματα δεν είναι

αξιόπιστος τρόπος για την διάγνωση της HIV λοίμωξης. Ο μόνος τρόπος για

να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει μολυνθεί, είναι να κάνει ένα τεστ αντισωμάτων

HIV, αν και το τεστ αντισωμάτων αποδίδει αποτελέσματα μόνο όταν το

ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου αναπτύξει αντισώματα στον

HIV. Κατά τη διάρκεια της περιόδου μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης

αντισωμάτων, τα τεστ αντισωμάτων έναντι του ιού είναι άχρηστα, διότι

βγαίνουν αρνητικά.57

Αν ανησυχείτε για την πιθανότητα να έχετε μολυνθεί με τον ιό HIV πρόσφατα

και έχετε συμπτώματα όπως τα παραπάνω, πηγαίνετε στο γιατρό. Ο γιατρός

μπορεί να εκτιμήσει αν έχετε μολυνθεί με HIV ή κάποιον άλλο ιό. Αν

πιθανολογήσει ότι υπάρχει μόλυνση με HIV, μπορεί να κάνει ένα PCR

(Polymerase Chain Reaction) τεστ για να διαπιστώσει αν ο ιός HIV είναι

παρόν στο αίμα.58

Όταν τελειώσει η πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα

ορατό σύμπτωμα για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία,

το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί σημαντικά και η ασθένεια εξελίσσεται σε

AIDS. Τα επόμενα συμπτώματα που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις

"ευκαιριακές λοιμώξεις" που εκδηλώνονται στα άτομα με AIDS, όπως

πνευμονία, φυματίωση και τοξοπλάσμωση.59

57 http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf 58 http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf 59 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids#symptoms

2.1.3. Μετάδοση

Το Aids μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, χωρίς

προφυλακτικό, μέσω της κοινής χρήσης αιχμηρών αντικειμένων όπως:

σύριγγες(όταν λαμβάνεται δόση ναρκωτικών ουσιών), βελόνες, ξυραφάκια.

Επίσης άλλος τρόπος μετάδοσης είναι το μη επαγγελματικό τατουάζ και

τρύπημα αυτιών, τυχαίες διατρήσεις με σύριγγες, μεταγγίσεις μολυσμένου

αίματος, με HIV οροθετικό άτομο, από μία οροθετική μητέρα στο νεογνό κατά

τη διάρκεια της κύησης, του τοκετού και του θηλασμού. 60

Στον παρακάτω πίνακα θα δούμε ποιους τρόπους μπορεί να μολυνθεί ένα

άτομο AIDS και κατά πόσο τις % επικινδυνότητα έχει.

ΤΥΠΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ (Από γνωστό HIV

+ άτομο)

ΚΙΝ∆ΥΝΟΣ

ΜΕΤΑ∆ΟΣΗΣ

Μετάγγιση 90 %

Τοκετός 25%

Κοινή χρήση βελονών από χρήστες

ναρκωτικών

0,67%

Παθητική πρωκτική σεξουαλική επαφή 0,50%

Τυχαίο τρύπημα βελόνας 0,30%

Παθητική κολπική σεξουαλική επαφή 0,10%

Ενεργητική πρωκτική σεξουαλική επαφή 0,06%

Ενεργητική κολπική σεξουαλική επαφή 0,05%

Παθητική στοματική σεξουαλική επαφή 0,01%

Πίνακας 1.61

Ο παραπάνω πίνακας δείχνει τον διαφορετικό βαθμό κινδύνου μετάδοσης του

HIV σε περιπτώσεις μη επαγγελματικής έκθεσης, σύμφωνα με την

βιβλιογραφία (χωρίς τη χρήση προστατευτικών μέσων). 62

60 www.keelpno.gr/el-gr/νοσήματαθέματαυγείας/λοιμώδηνοσήματα/hivaidsάλλασεξουαλικώςμεταδιδόμενανοσήματα/hivaids.aspx 61 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms)

Αναλύοντας τα δεδομένα του παραπάνω πίνακα, μπορούμε μα πούμε ότι ο

HIV μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, μέσω της

απευθείας επαφής με μολυσμένο αίμα και από την μητέρα προς το έμβρυο.

Τα σωματικά υγρά που περιέχουν HIV είναι:63

Αίμα (συμπεριλαμβανομένου του αίματος περιόδου)

Σπέρμα και πιθανώς τα προσπερματικά υγρά

Κολπικά υγρά

Μητρικό γάλα

Για να μεταδοθεί ο HIV πρέπει:

να είναι παρόν σε κάποιο από αυτά τα υγρά

να εισχωρήσει μέσα στο σώμα

Οι σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορούν να μεταδώσουν τον HIV είναι:

Κολπικό σεξ (πέος μέσα σε αιδοίο)

Πρωκτικό σεξ (πέος μέσα σε πρωκτό)

Στοματικό σεξ (στόμα σε πέος ή αιδοίο)

Άλλοι τρόποι μετάδοσης του HIV είναι:

Κοινή χρήση συριγγών όταν λαμβάνεται δόση ναρκωτικών ουσιών

Μη επαγγελματικό τατουάζ και τρύπημα αυτιών κλπ.

Τυχαίες διατρήσεις με σύριγγες

Μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος

Τοκετός

Θηλασμός64

62 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms) 63 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms) 64 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms

2.1.4. Μη μετάδοση

Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε και σε κάποιους μύθους που έχουν

επικρατήσει σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης του AIDS. Ο ιός δεν

μεταδίδεται65:

Με σάλιο, ιδρώτα, ούρα ή κόπρανα

Φιλί

Αγκαλιά

Χειραψία

Τσιμπήματα εντόμων

Κοινή χρήση τουαλέτας ή ντους

Συγκατοίκηση με κάποιον οροθετικό

από την κοινή χρήση μαχαιροπήρουνων, πετσετών ή σεντονιών κτλ.

2.1.5 . Ρόλος Του Νοσηλευτή

‘’Η Στάση, οι προκαταλήψεις και η κριτική του νοσηλευτή όσον αφορά στη

σεξουαλικότητα μεταδίδονται στους ασθενείς άμεσα μέσω των ενεργειών του,

τον τρόπο ομιλίας, την αποφυγή συγκεκριμένων περιστάσεων και τους

τύπους των συζητήσεων. Το επίπεδο της γνώσης του νοσηλευτή για τα

σεξουαλικά ζητήματα αναστέλλει ή προάγει τη συζήτηση για θέματα της

σεξουαλικής υγείας. Ο νοσηλευτής που δεν γνωρίζει την ανατομία και τη

φυσιολογία του αναπαραγωγικού συστήματος, τη σεξουαλική απάντηση, τη

σεξουαλική έκφραση και άλλα ζητήματα που περιβάλλουν τη σεξουαλικότητα,

δεν είναι σε θέση να αξιολογεί αποτελεσματικά, να διδάσκει ή να συμβουλεύει

τον ασθενή για τις σεξουαλικές του ανησυχίες. Επίσης, ο νοσηλευτής πρέπει

να αισθάνεται άνετα με τον εαυτό του όσον αφορά τη σεξουαλικότητά του.

65 http://iatrica.gr/el/articles/3626-aids-exelixeis-prolepse-kai-therapeia

Οι στόχοι της νοσηλευτικής για αύξηση της αλληλεπίδρασης με τους ασθενείς

και την προαγωγή της ατομικής σεξουαλικής ευεξίας είναι οι ακόλουθοι:

Ο νοσηλευτής να είναι σε θέση:

Να νιώθει άνετα με τη σεξουαλικότητά του,

Αναπτύξει αυτογνωσία όσον αφορά στα σεξουαλικά ζητήματα

Αναπτύξει δεξιότητες επικοινωνίας, οι οποίες προάγουν τη συζήτηση

των σεξουαλικών ανησυχιών με τους ασθενείς

Αναγνωρίζει τους ασθενείς με προβλήματα που σχετίζονται με τη

σεξουαλικότητα και να παρεμβαίνει για την ικανοποίηση των αναγκών

τους¨.66

2.1.5.1. Προσωπικό Μολυσμένο από HIV

¨Οι μολυσμένοι επαγγελματίες υγείας έχουν ηθικό και νομικό καθήκον να

προστατεύουν την υγεία και την ασφάλεια των ασθενών τους. Έχουν επίσης

δικαίωμα να προσδοκούν τον σεβασμό του ιατρικού απορρήτου σχετικά με

την κατάστασή τους.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας σχετικά με το

AIDS/HIV, στην πλειοψηφία των πράξεων που διενεργούνται κατά τη

φροντίδα υγείας δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του ιού από έναν

εργαζόμενο στον ασθενή.

Ωστόσο, οι κατευθυντήριες οδηγίες αναφέρουν εξίσου ξεκάθαρα ότι εξαίρεση

σε αυτό θα πρέπει να αποτελούν οι πράξεις που είναι επικίνδυνες για έκθεση.

Ο τραυματισμός ενός επαγγελματία υγείας μπορεί να οδηγήσει στη μόλυνση

του ακάλυπτου ιστού του ασθενούς με το αίμα του επαγγελματία υγείας, γι’

αυτό και οι εργαζόμενοι που είναι μολυσμένοι με HIV δεν θα πρέπει να

πραγματοποιούν οποιαδήποτε επικίνδυνη για έκθεση πράξη.¨67

66 Θεμελιώδεις Αρχές της Νοσηλευτικής Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης τόμος ΙΙ Αθήνα 2006

σελ.880 67 Βιβλίο: Περιεγχειρητική Νοσηλευτική Φροντίδα. Σελ 359. Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος 2005

2.1.6. Πρόληψη

Η ταχύτατη εξάπλωση της λοίμωξης και νόσου HIV σε κάθε περιοχή της γης

και σε κάθε πληθυσμιακή ομάδα, σε συνάρτηση με την έλλειψη

αποτελεσματικού εμβολίου για πρόληψη της λοίμωξης ή για θεραπεία μετά τη

λοίμωξη, επιβάλλουν την προληπτική αντιμετώπιση του προβλήματος ως

κύριο μέσο προστασίας του πληθυσμού.

Η διαδικασία της πρόληψης, Σύμφωνα με τον ∆αρβέση, μπορεί να

περιλαμβάνει τα εξής68:

Πρωτογενή πρόληψη του AIDS που αφορά στη συνεχή ενημέρωση

όλων των κοινωνικών ομάδων σχετικά με την αιτιολογία, τους τρόπους

μετάδοσης της λοίμωξης καθώς και τα μέτρα προφύλαξης.

Ενημέρωση και η εκπαίδευση, οι οποίες είναι σημαντικό να ξεκινούν

από τη σχολική ηλικία με στόχο την αποφυγή επικίνδυνων ερωτικών

συμπεριφορών, καθώς και την αποφυγή μελλοντικής εμπλοκής με

ναρκωτικές ουσίες που επιτείνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.

Μείωση των βιολογικών και ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων της νόσου

στους ασθενείς, στους φορείς το ιού, στο οικογενειακό τους περιβάλλον

καθώς και στο κοινωνικό σύνολο.69

Ο πιο σίγουρος τρόπος προστασίας είναι η χρήση προφυλακτικού κατά τη

σεξουαλική επαφή. Το προφυλακτικό πρέπει να το φοράει κάποιος σε κάθε

είδους σεξουαλική επαφή και σε όλη τη διάρκεια αυτής, αλλάζοντάς το σε

κάθε διαφορετική σεξουαλική πρακτική.

Στην περίπτωση τατουάζ, body piercing πρέπει να χρησιμοποιούνται

αποστειρωμένα εργαλεία ή σετ εργαλείων μιας χρήσης.

Ένα ακόμη μέσο προφύλαξης, αποτελεί και ο προγεννητικός έλεγχος στην

έγκυο γυναίκα, ο οποίος πρέπει να περιλαμβάνει και το ειδικό τεστ για τον

HIV.

Πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα εξοπλισμός ατομικής προστασίας σε

περίπτωση που λόγω της φύσης της δουλειάς έρχεται κάποιος σε επαφή με

68 Δαρδαβέσης, 1999, από http://www.hiv-aids.gr/pages/k4b.htm 69 Δαρδαβέσης, 1999, από http://www.hiv-aids.gr/pages/k4b.htm

άτομα που νοσούν ή είναι οροθετικοί. Οι επαγγελματίες της υγειονομικής

περίθαλψης (και εκείνοι που ζουν με ανθρώπους που πάσχουν από AIDS ή

είναι οροθετικοί), θα πρέπει να λαμβάνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις για

την αποφυγή της μετάδοσης του ιού, να χρησιμοποιούν γάντια και μάσκες

προσώπου.

Η έγκυρη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, δηλαδή η σωστή ενημέρωση για

θέματα σχετικά με τη σεξουαλική δραστηριότητα και την προστασία από

σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, κρίνεται κομβικής σημασίας και έχει τη

δυνατότητα να περιορίσει την εξάπλωση του AIDS.

Επίσης, η ευαισθητοποίηση, η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση

ψυχικών διαταραχών και σεξουαλικών δυσλειτουργιών που σχετίζονται με την

αποφυγή της χρήσης προφυλακτικού, μπορεί να προφυλάξει από τον κίνδυνο

μετάδοσης του ιού.70

Καλύτερη πρόληψη όμως είναι η σωστή ενημέρωση και ειδικότερα στους

νέους.

Ενημέρωση στα σχολεία ή με κάποια εκδήλωση, να γίνεται γνωστό το πώς

και γιατί πρέπει να πάρουμε κάποια μέτρα πρόληψης. Στην ιδανική

περίπτωση, οι δυο σύντροφοι θα πρέπει να εξετάζονται για σεξουαλικά

μεταδιδόμενα νοσήματα πριν την έναρξη της σεξουαλικής επαφής ή πριν

ξαναρχίσουν και πάλι μαζί, όταν ο ένας από τους δύο είχε επαφή με κάποιον

άλλο. Πολλές λοιμώξεις δεν ανιχνεύονται αμέσως μετά την έκθεση, έτσι

αρκετό χρονικό διάστημα θα πρέπει να υπάρξει μεταξύ των πιθανών

εκθέσεων και των εξετάσεων ώστε αυτές να είναι ακριβής. Ορισμένα

σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ιδιαίτερα ορισμένοι ανθεκτικοί όπως ο

ιός HPV, μπορεί να είναι αδύνατο να ανιχνευθούν με τις τρέχουσες ιατρικές

διαδικασίες.71

Πολλές ασθένειες που θεσμοθετούν μόνιμη λοίμωξη μπορούν να

καταλαμβάνουν το ανοσοποιητικό σύστημα στο οποίο άλλες ασθένειες

μεταδίδονται πιο εύκολα.

Υπάρχουν εμβόλια που προστατεύουν από κάποια ιογενή σεξουαλικώς

μεταδιδόμενα νοσήματα όπως η ηπατίτιδα Α, ηπατίτιδα Β και ορισμένοι τύπου

70 http://iatrica.gr/el/articles/3626-aids-exelixeis-prolepse-kai-therapeia 71 http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata

ιού HPV. Ο εμβολιασμός πριν την έναρξη της σεξουαλικής επαφής συνιστάται

να διασφαλίσει τη μέγιστη προστασία.72

Σύμφωνα με το Ελληνικό κλινικό site για το HIV/AIDS η καλύτερη προστασία

από τον HIV είναι η γνώση. Κατανοώντας πως μεταδίδεται ο HIV και

γνωρίζοντας καλά τον εαυτό μας και τον σύντροφό μας, είναι το κλειδί της

προστασίας έναντι του ιού HIV.

2.1.7. Αντιμετώπιση

Σήμερα η HIV λοίμωξη θεωρείται χρόνια νόσος. ∆εν έχει βρεθεί ακόμη

αποτελεσματικό προφυλακτικό εμβόλιο του aids, όμως η χορήγηση

συνδυασμού αντιρετροϊκών φαρμάκων υψηλής δραστικότητας (Highly Active

Antiretroviral Therapy – HAART) επιβραδύνει σημαντικά την εξέλιξη του

νοσήματος και μειώνει σε μεγάλο βαθμό τη θνητότητα. Κάποιες έρευνες είχαν

δείξει πως βρέθηκε ένα φυτό στην Κίνα που καταπολεμά το 85% των

καρκινικών κυττάρων. 73

Μιας και αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, είναι σημαντικό τα άτομα που

δεν έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV να παραμείνουν αρνητικά και τα άτομα που

έχουν μολυνθεί να παραμείνουν υγιή.74

Στο μέλλον, θα αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά φάρμακα, που δεν θα

επιτρέπουν στον ιό HIV να εισβάλλει στα λεμφοκύτταρα του ανθρώπου. Σε

ένα τέτοιο πλαίσιο, η επιστήμη υπόσχεται νέες κλινικές δοκιμές για νέα

φάρμακα - συμπεριλαμβανομένου και ενός χαπιού την ημέρα - που θα

μπορούν να εμποδίζουν τη λοίμωξη. Παρομοίως ειδικές κολπικές κρέμες που

θα καταστρέφουν τον ιό, μπορεί να είναι αποτελεσματικές τα επόμενα χρόνια.

Ως τότε η προσοχή και η προφύλαξη είναι τα ατομικά όπλα του καθενός και

της καθεμιάς. Μας το υπενθυμίζει συνεχώς ο Ιπποκράτης με τη ρήση «το

προλαμβάνειν μείζον εστί του θεραπεύειν»! 75

∆ιότι το AIDS είναι ακόμη εδώ!

72 http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata 73www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms) 74 http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf 75 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms

2.1.7.1. Αντιϊκή θεραπεία

Ο ιός aids είναι ρετροϊός γι’ αυτό τα φάρμακα που στοχεύουν σε αυτόν

λέγονται αντιρετροϊκά. Υπάρχουν διαφορετικά είδη αντιρετροϊκών φαρμάκων

αλλά όλα λειτουργούν έτσι ώστε να καθυστερήσουν ή να εμποδίσουν τον

πολλαπλασιασμό του ιού. Παρόλο που τα φάρμακα αυτά δεν είναι ικανά να

σκοτώσουν τον ιό, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα του ιού που

κυκλοφορεί στο αίμα.76

Για τα άτομα που έχουν μολυνθεί με τον HIV, η ανάπτυξη των φαρμάκων έχει

βοηθήσει στην αλλαγή της πορείας της νόσου. Κάποτε η μόλυνση με HIV

σήμαινε βέβαιο θάνατο, αλλά η αντιρετροϊκή θεραπεία βοήθησε πολλούς

ανθρώπους να επιμηκύνουν την διάρκεια και να βελτιώσουν το επίπεδο της

ζωής τους. Όταν κάποιος αρχίζει αντιρετροϊκή θεραπεία, είναι σημαντικό να

συζητά με τον γιατρό του τις διάφορες επιλογές που υπάρχουν. Ο γιατρός θα

κάνει μια σειρά αιματολογικών εξετάσεων και βάση του επιπέδου του ιϊκού

φορτίου και των CD4 κυττάρων και των τυχόν μεταλλάξεων του ιού, θα

καθορίσει πότε πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία και με ποια φάρμακα.77

2.1.8. Κοινωνική αντιμετώπιση

Ο στιγματισμός ενός ανθρώπου με κάποια ιδιαιτερότητα είναι χαρακτηριστικό

γνώρισμα όλων των κοινωνιών. Έχει παρατηρηθεί ότι όσο πιο κλειστή και

απολίτιστη είναι μια κοινωνία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κοινωνικός

αποκλεισμός αποκλινόντων ή διαφορετικών ομάδων.

Τον κοινωνικό αποκλεισμό, την απόρριψη, τις διακρίσεις και την αποφυγή

των ανθρώπων βιώνουν έντονα και όσοι έχουν το ¨στίγμα¨ του AIDS.

76 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms 77 www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms

Σύμφωνα με το Herek, G.,78 το στίγμα του AIDS διαιρείται στις παρακάτω 3

κατηγορίες :

Οργανικό στίγμα AIDS – μία αντανάκλαση του φόβου και της

αντίληψης που πιθανά μπορεί να υπάρχει σε σχέση με μια

θανατηφόρο και μεταδιδόμενη ασθένεια.

Συμβολικό στίγμα AIDS – η χρήση του HIV/AIDS για την έκφραση

συμπεριφορών προς τις κοινωνικές ομάδες ή τους τρόπους ζωής

(lifestyle) που εκλαμβάνεται ότι συνδέονται με τη νόσο.

Στίγμα αβροφροσύνης - στιγματισμός των ανθρώπων που σχετίζονται

με το ζήτημα του HIV/AIDS ή με HIV-οροθετικά άτομα.

Συχνά το στίγμα του AIDS εκφράζεται σε σύνδεση με ένα ή περισσότερα

άλλα στίγματα, ιδιαίτερα αυτά που συνδέονται με την ομοφυλοφιλία,

την αμφιφυλοφιλία, τον σεξουαλικό υπερκαταναλωτισμό, την πορνεία και

την ενδοφλέβια χρήση ναρκωτικών. 79

Σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες υπάρχει μα συσχέτιση του AIDS με την

ομοφυλοφιλία ή την αμφιφυλοφιλία και αυτή η συσχέτιση συνδέεται με τις

προκαταλήψεις. Παρά τις πεποιθήσεις αυτές, ο κυρίαρχος τρόπος μετάδοσης

παγκοσμίως παραμένει η έτερο σεξουαλική επαφή.80

78 Herek GM, Capitanio JP (1999). «AIDS Stigma and sexual prejudice» (PDF).American Behavioral Scientist 42(7): 1130–1147.doi:10.1177/0002764299042007006. Ανακτήθηκε στις March 27, 2006. από http://el.wikipedia.org/wiki/AIDS#.CE.9A 79 Snyder M, Omoto AM, Crain AL (1999). «Punished for their good deeds: stigmatization for AIDS volunteers». American Behavioral Scientist 42 (7): 1175–1192.doi:10.1177/00027642990420070 από από http://el.Wikipedia.org/wiki/AIDS#.CE.9A 80 http://el.wikipedia.org/wiki/AIDS#.CE.9A

3. Κεφάλαιο 3

3.1. Η στάση των νέων σε σχέση με τα αφροδίσια

νοσήματα

Μελετώντας τις έρευνες σχετικά με την πρόληψη των ΣΜΝ και τις σεξουαλικές

συμπεριφορές και απόψεις των νέων, δημιουργείται μια προβληματική για

την επιτυχία των υπαρχόντων προγραμμάτων πρόληψης των ΣΜΝ.

Σύμφωνα με έρευνα που διενεργήθηκε σε ενήλικες νέους 18 -45 ετών81,

σημαντικό ποσοστό νέων ενηλίκων δε χρησιμοποιεί προφυλακτικό κατά τη

σεξουαλική επαφή, ενώ οι άνδρες ακολουθούν λιγότερο ασφαλείς σεξουαλικές

συμπεριφορές σε σχέση με τις γυναίκες.

∆ιαπιστώνεται διάσταση μεταξύ των γνώσεων σχετικά με τα ΣΜΝ και τις

σεξουαλικές συμπεριφορές των νέων ενηλίκων.

Συγκεκριμένα, ένας στους πέντε περίπου δε χρησιμοποιούσε καθόλου

προφυλακτικό ή το χρησιμοποιούσε σε λιγότερες από τις μισές επαφές. Το

39% δε γνώριζε ότι η ηπατίτιδα B και C κατατάσσονται σε ΣΜΝ, ενώ 93%

γνώριζε ότι το AIDS είναι ΣΜΝ.

Οι άνδρες ανέφεραν συχνότερα σεξουαλική επαφή με αγνώστους χωρίς

προφυλακτικό, συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων και «σεξ της μιας

νύχτας» με αγνώστους.

Η ηλικία βρέθηκε ότι σχετίζεται αρνητικά με τη συχνότητα χρήσης του

προφυλακτικού.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παραπάνω έρευνας, οι νέοι ενήλικες

διαθέτουν στο σύνολό τους αρκετές γνώσεις σχετικά με τα ΣΜΝ και τις

δυνατότητες πρόληψής τους. 82

81 Υφαντή κ.ά., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ¨,. Περιοδικό ¨Διεπιστημονική φροντίδα Υγείας 2011 82 Υφαντή κ.ά., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ¨,. Περιοδικό ¨Διεπιστημονική φροντίδα Υγείας 2011

Σεβαστό ποσοστό νέων ανθρώπων όμως έχει άγνοια κρίσιμων ζητημάτων,

όπως το γεγονός ότι οι ηπατίτιδες B και C ή ο απλός έρπητας μεταδίδονται με

τη σεξουαλική επαφή. Σχεδόν όλοι γνώριζαν ότι το AIDS ανήκει στα ΣΜΝ,

αλλά οι περισσότεροι αγνοούσαν ότι η γονόρροια είναι ΣΜΝ.

Η επίγνωση της επικινδυνότητας μιας σεξουαλικής συμπεριφοράς και των

δυνατοτήτων πρόληψης ενός ΣΜΝ δε συνοδεύεται απαραίτητα και με την

υιοθέτηση ασφαλούς σεξουαλικής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα στους άνδρες και

στις μικρότερες ηλικίες.

Οι περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι το προφυλακτικό παρέχει ικανοποιητική

προστασία από τα ΣΜΝ, ωστόσο αρκετοί δεν το χρησιμοποιούν συστηματικά.

Η συχνότητα χρήσης του προφυλακτικού ελαττώνεται στις μεγαλύτερες

ηλικίες, γεγονός που δε δείχνει να σχετίζεται με την οικογενειακή κατάσταση,

ενώ ασφαλέστερη σεξουαλική συμπεριφορά παρατηρείται επίσης στις

μικρότερες ηλικίες.83

Πρόσφατη μελέτη στις ΗΠΑ αναφέρει παρόμοια ευρήματα με τη χρήση του

προφυλακτικού να είναι συχνότερη μεταξύ ατόμων εφηβικής και μετεφηβικής

ηλικίας σε σχέση με ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και μεταξύ των

μαύρων και των ισπανόφωνων σε σχέση με άτομα άλλων εθνικοτήτων, ενώ

μόνο 17 % των Αμερικανών φοιτητών χρησιμοποιεί συστηματικά

προφυλακτικό και πάνω από το 50% δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ.84

Έχει επίσης διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που βρίσκονται σε μόνιμη σχέση ή

είναι παντρεμένες έχουν 40% περισσότερες πιθανότητες να μη

χρησιμοποιούν προφυλακτικό σε περίπτωση ευκαιριακής σχέσης συγκριτικά

με τις εργένισσες.85 Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και η μεγαλύτερη ηλικία

έχουν συσχετιστεί με μικρότερη χρήση του προφυλακτικού. Επειδή όμως

μεγαλύτερη ηλικία και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο συσχετίζονται συχνά στις

83 Υφαντή κ.ά. ., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ¨,. Περιοδικό ¨Διεπιστημονική φροντίδα Υγείας 2011 84 Reece M, Herbenick D, Schick V, Sanders SA, Dodge B, Fortenberry JD.Condom use rates in a national probability sample of males and females ages 14 to 94 in the United States. J Sex Med. 2010 , 7 Suppl 5:266-76. Simkins LD.Update on AIDS and sexual behaviour of college students: seven years later. Psychol Rep

1994, 74: 208–210 UNAIDS/WHO (2002) AIDS epidemic update 2002 85 Shapiro J, Radecki S, Charchian A, Josephson V. Sexual behaviour and AIDS-related knowledge among community college students in Orange County, California. J Commun Health 1999;1:2–43

ανεπτυγμένες χώρες, η περιορισμένη χρήση του προφυλακτικού έχει

αποδοθεί και στον παράγοντα χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.86

Επισημαίνεται ότι οι άνδρες ανέφεραν ότι ακολουθούσαν περισσότερο

ριψοκίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές από τις γυναίκες στην παρούσα

μελέτη, παρά την πιθανότητα μετάδοσης ΣΜΝ. Οι άνδρες εξακολουθούν να

συνευρίσκονται σεξουαλικά με αγνώστους, χωρίς προφυλακτικό και να έχουν

συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων. Παρόλο που τα περισσότερα

ζητήματα που σχετίζονται με τα ΣΜΝ δύσκολα θα χαρακτηρίζονταν σήμερα

ως «ταμπού» στις συζητήσεις μεταξύ των σεξουαλικών συντρόφων, η

επίπτωση στη σεξουαλική συμπεριφορά είναι μικρή, καθώς αυτή δε

διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με το παρελθόν, ειδικά στους άνδρες.

Πολλοί νέοι άνδρες υποτιμούν τον κίνδυνο για ΣΜΝ ακολουθώντας

συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Πολλά προγράμματα ενθαρρύνουν την

αποχή και την καθυστέρηση έναρξης των επαφών και τη χρήση

προφυλακτικού, επιτυχία δε φαίνεται να υπάρχει μόνο ως προς το σκέλος της

αναβολής της έναρξης των σεξουαλικών επαφών σε μικρή ηλικία, ενώ

φαίνεται να ενισχύεται και η χρήση του προφυλακτικού, χωρίς ωστόσο να

διαφοροποιούνται αισθητά οι σεξουαλικές πρακτικές. 87 88 89

Παρά τις διαφοροποιήσεις στις σεξουαλικές συμπεριφορές και πρακτικές στις

διάφορες χώρες διαπιστώνονται ορισμένες γενικές τάσεις που αφορούν τους

νέους ενήλικες.90 Παρατηρείται λοιπόν συχνά το φαινόμενο σεξουαλικά

ενεργοί νέοι άνθρωποι να γνωρίζουν πολλά για την πρόληψη των

σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων, αλλά να ακολουθούν σεξουαλικές

συμπεριφορές υψηλού κινδύνου. Η διάσταση αυτή μεταξύ πεποιθήσεων και

πρακτικής εφαρμογής συναντάται σε αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες

χώρες. Σε κοινωνίες όπου η πρόσβαση στην πληροφόρηση για τις

86 Shapiro J, Radecki S, Charchian A, Josephson V. Sexual behaviour and AIDS-related knowledge among community college students in Orange County, California. J Commun Health 1999;1:2–43 87 Sommers CL, Paulson SE. Relatious with sexual Knowledge, attitudes, and behaviours. J Adolesc 2000,23:629-44 88 Χατζημιχαηλίδου Σ, Παναγοπούλου Ε, Νιάκας Δ.Γνώσεις για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2010, 27:669-674 89 Simkins LD.Update on AIDS and sexual behaviour of college students: seven years later. Psychol Rep 1994, 74: 208–210 UNAIDS/WHO (2002) AIDS epidemic update 2002 90Leval A, Sundström K, Ploner A, Arnheim Dahlström L, Widmark C, Sparén P. Assessing Perceived Risk and STI Prevention Behavior: A National Population-Based Study with Special Reference to HPV. PLoS One. 2011;6:e20624

σεξουαλικές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου είναι απρόσκοπτη, λίγες

επιδημιολογικές μελέτες έχουν διερευνήσει το κατά πόσο η επίγνωση του

κινδύνου μεταφράζεται και σε αποφυγή της αντίστοιχης επικίνδυνης

συμπεριφοράς. Έχει διαπιστωθεί διάσταση γνώσεων και πρακτικής, γεγονός

που εν μέρει έχει αποδοθεί στο διαφορετικό τρόπο με τον οποίο

αντιλαμβάνονται οι αποδέκτες της αγωγής υγείας την έννοια του κινδύνου και

τις προτεραιότητες που θέτουν για τους εαυτούς τους.91 Η αποτίμηση της

σεξουαλικής ευχαρίστησης και των συνοδών κινδύνων εξαρτάται από

πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων η προσωπικότητα του ατόμου το

κοινωνικό και μορφωτικό του επίπεδο. Από την άλλη μεριά, τα προγράμματα

αγωγής υγείας οφείλουν να παρέχουν εμπεριστατωμένες και σαφείς

πληροφορίες για το τι συνιστά κίνδυνο και ποιες πρακτικές προφύλαξης

συστήνονται ώστε να επιτυγχάνεται σεξουαλική ικανοποίηση με ασφαλή

τρόπο. Το προφυλακτικό παραδοσιακά θεωρείται ως μέσο αντισύλληψης και

η περιορισμένη του χρήση στις σκανδιναβικές χώρες έχει συνδεθεί με την

αύξηση στη χρήση της ορμονικής αντισύλληψης.11 Επίσης η κολπική επαφή

θεωρείται μικρής επικινδυνότητας, γεγονός που μπορεί να υποβαθμίζει τη

σημασία του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ.92

Ως προς την αποτελεσματικότητα των διαφόρων μεθόδων παρέμβασης,

πράγματι υπάρχει κάποια αποτελεσματικότητα, όπως προκύπτει από τον

περιορισμό της εναλλαγής των σεξουαλικών συντρόφων και τη χρήση

αντισυλληπτικών μεθόδων, ωστόσο η χρήση αλκοόλ και ουσιών πριν από τη

σεξουαλική επαφή και η συχνότητα του στοματικού έρωτα γνωρίζουν άνθηση.

Τα ποσοστά επικίνδυνων σεξουαλικών συμπεριφορών είναι μεγαλύτερα στις

αναπτυσσόμενες χώρες.93 Σε όλο τον κόσμο αναμένεται οι άνδρες να έχουν

μια έντονη ετεροφυλική σεξουαλική δραστηριότητα, ενώ η σεξουαλική

συμπεριφορά των γυναικών αναμένεται περισσότερο συντηρητική, γεγονός

που καθορίζει σε πολλές περιπτώσεις την επικοινωνία των δύο φύλων σε

σεξουαλικά ζητήματα και την επικρότηση ή απόρριψη σεξουαλικών

91 Shapiro J, Radecki S, Charchian A, Josephson V. Sexual behaviour and AIDS-related knowledge among community college students in Orange County, California. J Commun Health 1999;1:2–43 92 Shapiro J, Radecki S, Charchian A, Josephson V. Sexual behaviour and AIDS-related knowledge among community college students in Orange County, California. J Commun Health 1999;1:2–43 93 Gerressu M, Stephenson JM. Sexual behaviour in young people. Curr Opin Infect Dis. 2008,21:37-41.

συμπεριφορών. Η αποδοκιμασία από μέρους των γονέων και η διαβίωση με

την οικογένεια έχουν συνδυαστεί με συντηρητικότερη σεξουαλική

συμπεριφορά. 94 Η μονογαμία είναι ο κυρίαρχος τύπος σεξουαλικής

συμπεριφοράς και η εναλλαγή ερωτικών συντρόφων συναντάται περισσότερο

στις ανεπτυγμένες χώρες και στους άνδρες. Οι περισσότεροι είναι

παντρεμένοι ή σε μόνιμη σχέση και οι παντρεμένοι έχουν εντονότερη

σεξουαλική δραστηριότητα. H σεξουαλική δραστηριότητα σε νεαρούς

εργένηδες τείνει να είναι περιστασιακή και είναι συχνότερη στις

βιομηχανοποιημένες κοινωνίες. 95

Συνοψίζοντας τα ευρήματα της παρούσας μελέτης96 σημαντικό ποσοστό νέων

ενηλίκων δε χρησιμοποιεί προφυλακτικό κατά τη σεξουαλική επαφή και νέοι

ενήλικες άνδρες φαίνεται πως ακολουθούν λιγότερο ασφαλείς σεξουαλικές

πρακτικές σε σχέση με τις γυναίκες. ∆ιαπιστώνεται διάσταση μεταξύ γνώσεων

σχετικά με τα ΣΜΝ και τις σεξουαλικές συμπεριφορές των νέων ενηλίκων. Το

γεγονός αυτό εγείρει ερωτηματικά για την επιτυχία των υπαρχόντων

προγραμμάτων πρόληψης των ΣΜΝ και συνηγορεί υπέρ του

επανασχεδιασμού τους σε νέες βάσεις, με ρεαλιστικούς στόχους και σαφή

μηνύματα προς τους νέους ανθρώπους, χωρίς απαραίτητα να

αποκηρύσσονται κάποιες σεξουαλικές πρακτικές, αλλά να τονίζονται τα

ζητήματα που σχετίζονται με την ασφαλή εφαρμογή τους, μακριά από

προκαταλήψεις και σύμφωνα με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα.97

Η έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε θέματα αφροδίσιων

νοσημάτων και AIDS φαίνεται και σε άλλη έρευνα σχετικά με τη στάση των

νέων και συγκεκριμένα των εφήβων και τις γνώσεις τους για το AIDS και τους

τρόπους πρόληψής του. Σύμφωνα μ’ αυτήν τα κορίτσια εμφανίζονται

περισσότερο ενημερωμένα (73,5%), σε σχέση με τα αγόρια ( 35,5% ). 98

94 Ahern NR, Kiehl EM. Adolescent sexual health & practice--a review of the literature: implications for healthcare providers, educators, and policy makers. Fam Community Health. 2006 ,29:299-313 95 Buhi ER, Goodson P. Predictors of adolescent sexual behaviour and intention: a theory-guided systematic review Adolesc Health. 2007, 40:4-21. 96 Υφαντή Ε. κ.ά., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και η χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ ¨, Διεπιστημονική Φροντίδα Υγείας (2011) Τόμος 3, Τεύχος 4, 173-179 97 Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ¨, Υφαντή κ.ά., Περιοδικό ¨Διεπιστημονική φροντίδα Υγείας 2011 98 Ντουμπόβινα,Ε., ¨Είναι οι νέοι ανάλογα με το φύλο, καλά ενημερωμένοι για το AIDS;¨

4. Κεφάλαιο 4

4.1. Συμπεράσματα – Παρατηρήσεις

Αποκωδικοποιώντας τις εργασίες που σχετίζονται με τις απόψεις των νέων

σχετικά με τα ΣΜΝ και το AIDS σε Ελλάδα και εξωτερικό, διαπιστώνουμε ότι

υπάρχει μια γενικότερη ταύτιση τόσο σε θέματα πρόληψης όσο και

αντιμετώπισης τους.

Περιμέναμε ότι τα προγράμματα του εξωτερικού είναι καλύτερα δομημένα και

σωστότερα οργανωμένα, άρα θα είχαν και καλύτερα αποτελέσματα. Όλες

όμως οι εργασίες καταλήγουν σε μια προβληματική για την επιτυχία των

υπαρχόντων προγραμμάτων πρόληψης των ΣΜΝ τόσο στην Ελλάδα όσο και

στο εξωτερικό.

Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι:

Οι περισσότεροι νέοι γνωρίζουν ότι η ουσιαστική καταπολέμηση των

σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων γίνεται μέσω της

προφύλαξης, δηλαδή της συστηματικής χρήσης του προφυλακτικού σε

κάθε επαφή. Η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού προφυλάσσει τη

γυναίκα με αξιόπιστο τρόπο από το να μείνει έγκυος, αλλά όχι από τα

σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Η επίγνωση της επικινδυνότητας μιας σεξουαλικής συμπεριφοράς και

των δυνατοτήτων πρόληψης ενός ΣΜΝ δε συνοδεύεται απαραίτητα και

με την υιοθέτηση ασφαλούς σεξουαλικής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα

στους άνδρες και στις μικρότερες ηλικίες.

Σεβαστό ποσοστό νέων ανθρώπων έχει άγνοια κρίσιμων ζητημάτων,

όπως το γεγονός ότι οι ηπατίτιδες B και C ή ο απλός έρπητας

μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή.

Οι άνδρες ακολουθούν περισσότερο ριψοκίνδυνες σεξουαλικές

συμπεριφορές από τις γυναίκες .

Πολλοί νέοι άνδρες υποτιμούν τον κίνδυνο για ΣΜΝ ακολουθώντας

συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.

Σεξουαλικά ενεργοί νέοι άνθρωποι ενώ γνωρίζουν πολλά για την

πρόληψη των σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων, ακολουθούν

σεξουαλικές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.

Τα κορίτσια εμφανίζονται περισσότερο ενημερωμένα (73,5%), σε

σχέση με τα αγόρια ( 35,5% ).

Ως προς την αποτελεσματικότητα των διαφόρων μεθόδων

παρέμβασης, υπάρχει κάποια αποτελεσματικότητα, όπως προκύπτει

από τον περιορισμό της εναλλαγής των σεξουαλικών συντρόφων και τη

χρήση αντισυλληπτικών μεθόδων.

Η ηλικία βρέθηκε ότι σχετίζεται αρνητικά με τη συχνότητα χρήσης του

προφυλακτικού.

Η συχνότητα χρήσης του προφυλακτικού ελαττώνεται στις μεγαλύτερες

ηλικίες.

Έχει διαπιστωθεί ότι οι γυναίκες που βρίσκονται σε μόνιμη σχέση ή

είναι παντρεμένες έχουν περισσότερες πιθανότητες να μη

χρησιμοποιούν προφυλακτικό σε περίπτωση ευκαιριακής σχέσης.

Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και η μεγαλύτερη ηλικία έχουν

συσχετιστεί με μικρότερη χρήση του προφυλακτικού.

Σημαντικό ποσοστό νέων ενηλίκων δε χρησιμοποιεί προφυλακτικό

κατά τη σεξουαλική επαφή και νέοι ενήλικες άνδρες φαίνεται πως

ακολουθούν λιγότερο ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές σε σχέση με τις

γυναίκες.

Η αποτίμηση της σεξουαλικής ευχαρίστησης και των συνοδών

κινδύνων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων η

προσωπικότητα του ατόμου το κοινωνικό και μορφωτικό του επίπεδο.

Σε γενικές γραμμές δημιουργείται μια προβληματική για την επιτυχία

των υπαρχόντων προγραμμάτων πρόληψης των ΣΜΝ.

Η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης σε θέματα που σχετίζονται με τα ΣΜΝ

τόσο στη διάγνωση όσο και στη θεραπεία συνετέλεσαν στη μεγάλη

μείωση τους. Σήμερα λιγότεροι άνθρωποι μολύνονται από τον HIV και

λιγότεροι πεθαίνουν από AIDS. Οι ιογενείς λοιμώξεις, όπως οι ιοί της

ηπατίτιδας Β, C, ο ιός HIV, καθώς και ο ιός HSV, ανιχνεύονται στο

αίμα, γεγονός που μας βοηθά στη διάγνωση, αλλά και στη θεραπεία

τους. Για τον ιό της ηπατίτιδας Β υπάρχει το αντίστοιχο εμβόλιο, που

στο πλαίσιο της πρόληψης θα πρέπει να γίνεται από την παιδική ηλικία

και να ανανεώνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα ιδίως σε ομάδες

υψηλού κινδύνου, όπως ιατροί, νοσηλευτικό, μαιευτικό προσωπικό,

καθώς και σε άτομα που ασχολούνται με τη δημόσια υγιεινή

γενικότερα.

Το κεφάλαιο της πρόληψης και της προφύλαξης όμως είναι το

καθοριστικότερο. Γιατί ¨ Καλύτερα προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν¨.

Η σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών από το σχολείο θα συνέβαλε

στον περιορισμό και την καταπολέμηση των σεξουαλικώς

μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Κεφάλαιο 5.

5.1. Επίλογος - Προτάσεις

Τα αποτελέσματα των ερευνών δημιουργούν ερωτηματικά για την επιτυχία

των προγραμμάτων πρόληψης των ΣΜΝ και καθιστούν αναγκαίο τον

επανασχεδιασμό τους, όπου θα τονίζονται τα ζητήματα που σχετίζονται με την

ασφαλή εφαρμογή τους, μακριά από προκαταλήψεις και σύμφωνα με τα

νεότερα επιστημονικά δεδομένα.

Μια διεξοδική έρευνα για τις απόψεις των νέων σε πανελλαδική κλίμακα και με

γεωγραφικά κριτήρια και προσδιορισμούς θα βοηθούσε στον καλύτερο και

αποτελεσματικότερο σχεδιασμό ανάλογων προγραμμάτων πρόληψης μέσω

της σωστής πληροφόρησης των νέων στην Ελλάδα.

Η σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών από το σχολείο για θέματα

σεξουαλικής υγείας από άριστους γνώστες του αντικειμένου, η ενημέρωση και

η εκμάθηση της έννοιας του προληπτικού ελέγχου αποτελεί τη μόνη

ορθολογική προσέγγιση για το συστηματικό περιορισμό και την

καταπολέμηση των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.99

Καλά οργανωμένη καμπάνια ενημέρωσης σχετικά με τους κινδύνους των

ΣΜΝ αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισής τους, απαλλαγμένη από το

στίγμα, τις διακρίσεις και τις προκαταλήψεις θα είχε πολύ καλύτερα

αποτελέσματα.. Ο ρόλος των ΜΜΕ στην επιτυχία αυτού του εγχειρήματος

είναι καθοριστικός.

Εύρεση πόρων ικανών να υλοποιήσουν, σοβαρά και με βάση επιστημονικά

δεδομένα, προγράμματα ενημέρωσης και αντιμετώπισης των ΣΜΝ.

Οι καλύτερες όμως προτάσεις προέρχονται από τους άμεσα θιγόμενους.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα ¨Βήμα¨ ο

∆ένδιας, Ν., πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος, «Για να πετύχεις

μια αποτελεσματική αντιμετώπιση του HIV, πρέπει να έχεις πολιτικές για τα

ναρκωτικά, για τους μετανάστες, για τους εργαζομένους του σεξ»…. «Πρέπει,

όμως, να αποκαταστήσεις και την εικόνα των γκέι στην κοινωνία και στον

99 Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Υγεία, από http://www.hygeia.gr/page.aspx%3Fp_id%3D90

εαυτό τους. Πρέπει να υπάρξουν στοχευμένες καμπάνιες ενημέρωσης,

απευθυνόμενες στις ομάδες που πλήττονται πρωτίστως από τον ΗIV.»100

Όπως ανέφερε σε παλιότερο μήνυμά του, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα

κατά του AIDS, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι – Μουν,101 σήμερα

λιγότεροι άνθρωποι μολύνονται από τον HIV και λιγότεροι πεθαίνουν από

AIDS, σημειώνοντας ότι η επιτυχία αυτή οφείλεται σε όσους ηγούνται της

προσπάθειας για την καταπολέμηση της νόσου. Και συνεχίζει λέγοντας ότι

"Πρέπει να βάλουμε τέλος στο στίγμα και τις διακρίσεις που δεν

επιτρέπουν σε τόσους ανθρώπους να ενημερωθούν για το πώς

μπορούν να προστατευτούν από τον HIV και για το πώς θα λάβουν

θεραπευτική αγωγή. Χρειαζόμαστε αρκετούς πόρους για να

προσφέρουμε υπηρεσίες που θα έχουν πραγματική απήχηση στις

κοινωνίες και σε ολόκληρα έθνη. Η ανάγκη για καθοδήγηση, ενίσχυση

και υλοποίηση των υποσχέσεων για το AIDS είναι περισσότερο

πραγματική και επείγουσα από ποτέ".102

Τα στατιστικά δεδομένα όμως, με τη μορφή των ψυχρών αριθμών, έρχονται

να μας προσγειώσουν στην ελληνική πραγματικότητα. Τα επιδημιολογικά

δεδομένα του ΚΕΕΛΠΝΟ (Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων) για την

Ελλάδα καταγράφουν αύξηση κατά 52,7% (σε σχέση με το 2010) στα νέα

κρούσματα AIDS.103

Αφού δεν στερούμαστε των ιατρικών παροχών μήπως υστερούμε σε

πρόληψη και σωστή ενημέρωση;

Μια νέα έρευνα επικεντρωμένη αποκλειστικά στην πρόγνωση και τη σωστή

ενημέρωση, κυρίως των νέων, θα έδινε πιο ουσιαστικές απαντήσεις και λύσεις

σε μεταγενέστερη υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων.

100 http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=432664 101 Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 01/12/2008, από www. Medinfo.gr 102 Μπαν Κι – Μουν, από Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 01/12/2008, από www. Medinfo.gr 103 Παπαδημητρίου Λένα, εφημερίδα ¨Το Βήμα¨ 1-11-11 από http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=432664

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

∆ιαγράμματα / Γραφήματα

ΤΥΠΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ

(Από γνωστό HIV + άτομο)

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ

Μετάγγιση 90 %

Τοκετός 25%

Κοινή χρήση βελονών από χρήστες

ναρκωτικών

0,67%

Παθητική πρωκτική σεξουαλική επαφή 0,50%

Τυχαίο τρύπημα βελόνας 0,30%

Παθητική κολπική σεξουαλική επαφή 0,10%

Ενεργητική πρωκτική σεξουαλική επαφή 0,06%

Ενεργητική κολπική σεξουαλική επαφή 0,05%

Παθητική στοματική σεξουαλική επαφή 0,01%

Πίνακας 1, σελ. 31

από www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi.hivaids#symptoms

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βιβλία Υφαντή Ε. κ.ά., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και η χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ ¨, Διεπιστημονική Φροντίδα Υγείας (2011) Τόμος 3, Τεύχος 4, 173-179 Βαμβουκάκη Μ., κ.ά., ¨ Αφροδίσια νοσήματα και AIDS. Πώς τα αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα Αφροδίσια νοσήματα και AIDS.¨ Πτυχιακή 2014, ΤΕΙ Κρήτης, Τμήμα Νοσηλευτικής, Κρήτη 2014. Παθολογία ( β’ τόμος). Εκδόσεις: Χ. Μουτσοπούλου. Μαθήματα δερματολογίας / αφροδισιολογίας. Εκδόσεις: Γρ. Κ. Παρισιανός. Σχεδιασμός αγωγής υγείας για την πρόληψη και τον έλεγχο του Aids. Εκδόσεις: βήτα. Αγωγή υγείας στο σχολείο για την πρόληψη του Aids και των Σ.Μ.Ν. Εκδόσεις: βήτα . Δερματολογία / αφροδισιολογία. Εκδόσεις: Ι. Καπετανάκη. Το Aids αφορά και εσένα. Εκδόσεις: Dr. Jonathan Weber. Περιεγχειρητική Νοσηλευτική Φροντίδα. Σελ 359. Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος 2005 Θεμελιώδεις Αρχές της Νοσηλευτικής Ιατρικές εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης τόμος ΙΙ Αθήνα 2006 σελ.880 Α. Καλογερόπουλος ''Γυναικολογία'' Εκδόσεις Επιστημονικών Βιβλίων & Περιοδικών Θεσσαλονίκη 1996 ''Θεμελιώδης Αρχές της Νοσηλευτικής'' τόμος ΙΙ Ιατρικές Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης Αθήνα 2006 (Νικόλαος, 1986) ‘’Παθολογική και Χειρουργική Νοσηλευτική’’ Τόμος ΙΙ, Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ medical arts ΜΕΠΕ, Μαρία Πάνου ,Αθήνα 1997 Σελ. 445-447 Εγκυκλοπαίδειες AMERICAN SOCIETY OF INTERNAL MEDICINE, Ιατρική στον 21ο αιώνα. Εκδόσεις: Δομική. Πηγές σε ελληνικά περιοδικά Υφαντή Ε. κ.ά., ¨ Γνώσεις νέων ενηλίκων σχετικά με τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) και η χρήση του προφυλακτικού ως μέσου προστασίας από τα ΣΜΝ ¨, Διεπιστημονική Φροντίδα Υγείας (2011) Τόμος 3, Τεύχος 4, 173-179

Κατούλης Α, Κουμανιάκη Ε, Καλαποθάκη Β. Επιδημιολογία Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων, στο Αφροδισιολογία, εκδ. Μ. Παρισιάνου, Αθήνα, 2003 Στρατηγός Ι, Τζάλα Ε, Χασάπη Β. Επιδημιολογική πορεία επιλεγμένων σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων στην Ελλάδα στη διάρκεια των 23 ετών(1974-1996). Ελληνική Επιθεώρηση Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας 2000, 11 :171-177. Ηλιάδου Μ. Σεξουαλική συμπεριφορά και νέοι. Νοσηλευτική 2008, 47:497–506 Χατζημιχαηλίδου Σ, Παναγοπούλου Ε, Νιάκας Δ.Γνώσεις για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 2010, 27:669-674 Έρευνες Ντουμπόβινα,Ε., ¨Είναι οι νέοι ανάλογα με το φύλο, καλά ενημερωμένοι για το AIDS;¨8ο Λύκειο Αθηνών Άρθρα εφημερίδων Παπαδημητρίου Λ. (2011) εφημερίδα ¨Το Βήμα¨ /vimagazino/1-11-11 από http://www.tovima.gr/vimagazino/views/article/?aid=432664 Πηγές στο διαδίκτυο- Αναφορές Βασιλιγιαννακόπουλος, Α., στο http://www.care.gr/ Φυτρόπουλος, Θ., από http://www.tlife.gr/ Λαϊνη, Ε. από http://www.testpap.gr Δαρδαβέσης, 1999, από http://www.hiv-aids.gr/pages/k4b.htm www.derm.gr/afrodisia.php ¨AIDS¨ http://el.wikipedia.org/wiki/Σεξουαλικώς_μεταδιδόμενο_νόσημα AIDS ,Αθήνα 1989 Εκδόσεις ΒΗΤΑ medical arts, σελ: 44-45 http://www.iatronet.gr/ http://www.care.gr/post/6390/afrodisia-nosimata Ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Υγεία, από http://www.hygeia.gr/page.aspx%3Fp_id%3D90 http://www.hivaids.gr/homepage.php?id=pliroforisi/hivaids#symptoms

http://www.keelpno.gr/Portals/1/pdf www.keelpno.gr/el-gr/νοσήματαθέματαυγείας/λοιμώδηνοσήματα/hivaidsάλλασεξουαλικώςμεταδιδόμενανοσήματα/hivaids.aspx http://iatrica.gr/el/articles/3626-aids-exelixeis-prolepse-kai-therapeia Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 01/12/2008, από www.Medinfo.gr Μπαν Κι – Μουν, από Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, 01/12/2008, από www.Medinfo.gr Herek GM, Capitanio JP (1999). «AIDS Stigma and sexual prejudice» (PDF).American Behavioral Scientist 42(7): 1130–1147.doi:10.1177/0002764299042007006. Ανακτήθηκε στις March 27, 2006. από http://el.wikipedia.org/wiki/AIDS#.CE.9A Snyder M, Omoto AM, Crain AL (1999). «Punished for their good deeds: stigmatization for AIDS volunteers». American Behavioral Scientist 42 (7): 1175–1192.doi:10.1177/00027642990420070 από http://el.wikipedia.org/wiki/AIDS#.CE.9A

Καθομολόγηση

Βεβαιώνω ότι ολοκλήρωσα την παρούσα εργασία μόνο με επιτρεπτά μέσα και χωρίς

χρησιμοποίηση άλλων εκτός των αναφερομένων βοηθητικών μέσων. Όλα τα σημεία

που έχουν ληφθεί κατά λέξη ή νοηματικά από δημοσιεύσεις τα έχω κάνει ως τέτοια

γνωστά.