EducatiE HandBoEK

- hamlet- Over William ShakeSpeare- Opdrachten vOOr in de klaS vOOr vOOr de vOOrStelling- Opdrachten vOOr in de klaS vOOr na de vOOrStelling- SpelerS en makerS

- Over hOfplein rOtterdam- edUcatie & grOepen

hamletHamlet is prins van Denemarken. Zijn vader is overleden en zijn moeder is hertrouwd met zijn oom (de broer van zijn vader). Op een dag is de hele hofhouding in rep en roer. Er waart een geest door het paleis. Ook Hamlet krijgt bezoek van deze geest, die van zijn overleden vader blijkt te zijn. Hij vertelt dat hij vermoord is door zijn eigen broer en hij dat hij zint op wraak. Als geest kan je alleen niet zoveel uithalen, dus daarom vraagt hij Hamlet zijn dood te wreken. (Wreken is iemand straffen voor zijn daden.) Hamlet twijfelt echter. Heeft hij nou echt de geest van zijn vader gezien of ziet hij ze vliegen? En was die geest dan echt zijn vader of een kwade kracht die hem op het verkeerde been probeert te zetten? Moet hij wraak nemen? Moet hij zijn oom vermoorden? Of juist helemaal niks doen?

Shakespeare heeft veel bekende oneliners op z’n naam staan.

“To be or not to be, that’s the question”

“te zijn of niet te zijn dat is de vraag” is misschien zijn bekendste. Deze zin kom uit The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark of kortweg: Hamlet.

hamlet de draaikOntKlassieke helden staan bekend om hun daadkracht. In het begin van een toneelstuk staan zij voor een belangrijke keuze: er is een probleem en dat moet worden opgelost. Besluitvaardig gaan deze helden hun problemen te lijf. Hamlet is echter een draaikont. Hij twijfelt constant. Soms kan hij ineens uit zijn slof schieten en soms is hij juist besluiteloos. Hij zit zichzelf eigenlijk de hele tijd in de weg. Door zijn twijfels maakt Hamlet het zichzelf en ook anderen alleen maar moeilijker.

Wraaktragedie Hamlet is een zogenoemde wraaktragedie. Dit type toneelstukken was heel erg populair in de tijd van koningin Elizabeth I. De naam zegt al waar deze toneelstukken over gaan: wraak! Kenmerkend is het gebruik van gewelddadige en bloederige taferelen in het toneelstuk. In het originele script van Hamlet zijn alle hoofdrolspelers aan het einde van het stuk vermoord. Horatio, een vriend van Hamlet, is de enige die de wraaktragedie overleefd. Wraaktragedies werden in de tijd van de Romeinen al geschreven en opgevoerd. Zij danken hun bestaan aan de Romeinse schrijver en filosoof Seneca.

>> Koningin Elisabeth (bron: wikipedia)

Over William ShakeSpeareDe schrijver William Shakespeare werd in Stratfordupon-Avon geboren, ergens in april 1564. Op welke dag is niet bekend, in zijn tijd werd er nog geen uitgebreide en precieze administratie bijgehouden. Over zijn vroege leven bestaan alleen maar vermoedens, zoals over zijn precieze geboortedatum (het vermoeden bestaat dat hij op 23 april ter wereld kwam) of over zijn opleiding. Hij trouwde in 1582 met de acht jaar oudere Anne Hathaway. Ze kregen samen drie kinderen. In 1588 vertrok hij naar Londen. Wat er allemaal in de tussenliggende tijd gebeurd is, is niet bekend. Deze tijd wordt ook wel Shakespeare’s Lost Years genoemd: de verloren jaren van Shakespeare.

In Londen werkte hij als acteur, schrijver en later eigenaar van het toneelgezelschap ‘The Lord Chamberlain’s Men’ (later toen Koning Jacobus de eerste van Engeland het gezelschap adopteerde werd de naam veranderd in ‘The King’s Men’). De theatergroep was verbonden aan het bekende Globe Theatre. Het Globe Theatre dat vandaag de dag bezocht kan worden in Londen is trouwens een reconstructie. Het originele theater werd in 1644 gesloopt om plaats te maken voor huizen.

Shakespeare stopte in 1613 met werken. Hij overleed op 23 april 1616. Zijn graf is te bezichtigen in de Holy Trinity Church in zijn geboorteplaats Stratford-upon-Avon. Zijn werken zijn nog steeds bekend en worden nog vaak in theaters over de hele wereld gespeeld.

>> Globe Theatre (bron: google,website)

WiSt je dat..?

- Er verschillende films over

Hamlet gemaakt zijn? In 1990 en

1996 werden er films uitgebracht.

- Shakespeare zo’n 12 tragedies,

10 komedies, 5 tragikomedies,

7 historische drama’s en veel

verschillende sonnetten en

gedichten heeft geschreven?

Opdrachten vOOr in de klaS vOOr de vOOrStellingEr zijn zowel opdrachten voor klassikale voorbereiding als opdrachten die behandeld kunnen worden ná de voorstelling (als nabespreking en verwerking) toegevoegd.

Opdracht 1: BiechtenRegisseuse Roxanne is met de spelers van Hamlet in de repetitieperiode aan de slag gegaan met hun eigen ‘biecht’. In een biecht vertel je wat je verkeerd hebt gedaan.Schrijf jouw eigen biecht op. Dit mag anoniem. In De Theaterschool hebben wij een biechtmuur of biecht-box staan. Hierin kun je anoniem jouw biecht doen. Jouw school krijgt ansichtkaarten voor de biechten toegestuurd.

Opdracht 2: tO Be Or nOt tO BeDeze bekende zin komt uit een lange monoloog uit Hamlet. Een monoloog is een alleenspraak: een tekst die door één acteur wordt uitgesproken. Acteurs moeten vaak hele lappen tekst uit hun hoofd leren. Lukt jou dat? Kan jij deze tekst uit je hoofd leren en voordragen?

Bestaan of niet bestaan, daar draait het om. Is ’t edeler je geest te laten lijden Onder de schichten van ’t moorddadig lotOf front te maken tegen een zee van zorgen,En eindigen in de strijd. Te sterven – slapen – Meer niet. Met slaap bedoelen dat het hartzeer, De duizend slagen die ons vlees moet ervenVan de natuur, eindigt – ’t is een besluitOm vroom te wensen: sterven, en dan slapen.Slapen, mogelijk dromen. Ah, daar wringt het:Want wat voor dromen komen met die doodsslaapAls wij dit sterfelijk gewoel afschudden?

Opdrachten vOOr in de klaS vOOr na de vOOrStellingBespreek in een groepje van vijf leerlingen (of met heel de klas) wat je gezien hebt tijdens de voorstelling. Wat vond je mooi, lelijk, leuk, stom, verdrietig, gek, lief, etc.? Bespreek bijvoorbeeld onderstaande vragen met elkaar.

tOneelBeeld - In wat voor ruimte vond de voorstelling plaats? - Hoe zag het decor er uit? - Hoe werd er gebruik gemaakt van het decor? - Hoe werd het theaterlicht gebruik? (bijv. kleuren, lichtspots) - Wat voor sfeer riep het licht op? - Wat voor kostuums droegen de spelers? - Pasten de kostuums bij de voorstelling? Waarom wel/ niet?

mUZiek, Zang en danS - Wat voor muziek werd gebruikt? Was dat mooie muziek? - Wat voor gevoel kreeg je van de muziek? - Kon je de teksten die de spelers zongen duidelijk verstaan? - Vond je de dansen bij het verhaal passen? Waarom wel/niet?

achter de Schermen - Wie zorgen ervoor dat de voorstelling een succes wordt?

mening Over de vOOrStelling - Wat is het spannendste moment in de voorstelling? Waarom? Wat gebeurde er (met de muziek) op dat moment? - Kun je iets van deze voorstelling en van het verhaal leren? Zo ja, wat dan? - Wat vond je het mooiste aan de voorstelling? En waarom? - Wat vond je minder leuk aan de voorstelling? En waarom?

Hofplein Rotterdam heeft een vrijetijds opleiding, een Theaterhavo/vwo, een MBO Theaterschool en een (HBO) Acteerschool. Spelers en makers van deze voorstelling zijn studenten van De MBO Theaterschool.

spelers &makers

SpelerS en makerSde vOOrStelling WOrdt geSpeeld, vOrmgegeven en van techniek vOOrZien dOOr aanStOrmend talent van de mBO theaterSchOOl.

Wie Zijnde SpelerSdaan hameldavy reedijkyUri cletOnjaSmine lammertS van BUerenelke de graaffmaaike verWeijjOyeUSe mUSaBimanalaUra van everdingenjeSSica StakenBUrgSaBine van kUiperSnOra el kOUSSOUrcarmen pereira StOlle

de regiSSeUr, rOxanne StamrOxanne StUdeerde aan de amSterdamSe hOgeSchOOl vOOr de kUnSten. Ze WaS regieaSSiStent Bij tOUr de tartUffe van tOneelgrOep amSterdam en regiSSeerde ‘maak je Opera eigen’ van het mUZiektheater amSterdam.

naaSt regiSSeUr iS Zij OOk theaterdOcent Bij O.a. tOneelgrOep amSterdam, theater de meervaart en StUdiO WeSt. rOxanne Staat OOk regelmatig alS Begeleider Op de filmSet.

de makerSde vOrmgeving en techniek van deZe vOOrStelling WOrden verZOrgd dOOr vierdejaarS StUdenten vande mBO theaterSchOOl.

de techniek WOrdt verZOrgd dOOr richard van leerdam en marcel lenterman.

de vOrmgeving iS van deSiree hUBBard, raiSZa meijer en thijS meUldijk.

Hofplein Rotterdam heeft vier theaterzalen in de binnenstad van Rotterdam.

over hofplein rotterdam

>> Uit de voorstelling 'de Duvelstoejager', 2013

>> Uit de voorstelling 'De Zevensprong', 2013

>> Uit de voorstelling 'Ketelbinkie, 2012

>> Uit de voorstelling 'Aladdin', 2012

Hofplein RotteRdamOp 5 november 1985 opent het oude Hofplein theater opnieuw zijn deuren als het ‘Jeugdtheater Hofplein’. Vierenveertig jongeren beginnen er met het volgen van theaterlessen. Op dat moment worden nog geen eigen voorstellingen gemaakt. De kans om zelf op het toneel te staan krijgen de leerlingen door een samenwerking met het stadsgezelschap van Rotterdam, het Ro theater, dat tijdens de kerst van 1986 de familievoorstelling Tommie Station wil uitbrengen met de leerlingen van het Hofpleintheater.

De eerste eigen voorstelling op de plankenDe eerste eigen productie, de Tomanies, komt uit rond Pasen 1987. In deze voorstelling spelen leerlingen van Hofplein op hun eigen podium samen met professionele acteurs. Voortaan worden twee eigen voorstellingen per seizoen geproduceerd.

Het theater verkeert in slechte staat. In 1990, tijdens de première van de productie van ‘Wij zijn Jong’ zakt Luc Duin (hij wordt later bestuursvoorzitter van Stichting Jeugdtheater Hofplein) door zijn stoel. Via de ‘stoelenactie’ wordt geld ingezameld voor nieuwe stoelenplan, geïnspireerd op de glazen ‘Appelwand’ (ontworpen door de bekende kunstenaar Karel Appel).

Het HofpleintheaterHet Hofpleintheater maakt deel uit van het Technikon complex, aan de rand van het centrum van Rotterdam. In de jaren vijftig werd besloten dat er een verzamelgebouw moest komen met technische scholen. Aanvankelijk was het theater de gezamenlijke aula. In 1966 werd besloten dat de grote aula een volwaardig theater moest worden: Het Hofpleintheater. Het Tecnikon en het Hofpleintheater zijn ontworpen door architect Huig Maaskant. Het Hofpleintheater werd op 19 mei 1970 officieel geopend.

De voorgevel van het Hofpleintheater is een verborgen

kunstschat in de stad. Deze glas-in-betonwand is gemaakt door de bekende

kunstenaar Karel Appel. De muur van 6,5 bij 24 meter verspreidt een gekleurd licht door de theaterzalen over het plein

voorhet theater. Het kunstwerk stelt kindergezichten met grote monden voor. Een mooi

toeval voor een theater voor kinderen en jongeren!

Toneelspelen is vrijetijdsbestedingDezelfde première wordt ook nog eens bijna stilgelegd door de arbeidsinspectie. Kinderen en jongeren die toneelspelen zijn toen nog een nieuw fenomeen. Een voetbalwedstrijd spelen is een hobby en een toneelstuk spelen is dat niet.

Na twee jaar lang procederen, halen de leerlingen van Jeugdtheater Hofplein hun gelijk: toneelspelen mag als vrijetijdsbesteding. De toestroom van nieuwe leerlingen groeit gestaag.

De dans-, zang- en spellessen worden verplaatst van de foyer van het theater naar een oud schoolgebouw aan de Insulindestraat.

De eerste grote kaskraker wordt filmDe voorstelling ‘Kruimeltje’ van 1992 is de eerste grote kaskraker. Een ongekend groot aantal mensen bezoekt de voorstelling, deze gaat in reprise en er wordt zelfs een film van gemaakt. Met de liedjes van Kruimeltje wordt ook de aller eerste Hofplein CD uitgebracht.

Uitbreiding JeugdtheaterschoolDe jeugdtheaterschool trekt nog meer kinderen en jongeren aan. Het schoolgebouw aan de Insulindestraat barst uit zijn voegen.

Reden om de eerste dependances buiten Rotterdam te openen.

De voorgevel van het Hofpleintheater is een verborgen

kunstschat in de stad. Deze glas-in-betonwand is gemaakt door de bekende

kunstenaar Karel Appel. De muur van 6,5 bij 24 meter verspreidt een gekleurd licht door de theaterzalen over het plein

voorhet theater. Het kunstwerk stelt kindergezichten met grote monden voor. Een mooi

toeval voor een theater voor kinderen en jongeren!

Ook al is Hofplein Rotterdam inmiddels een begrip in de stad, de strijd voor het voortbestaan blijft doorgaan. In het jaar 2012 heeft de wereldwijde economische crisis al flink huisgehouden. Er worden nieuwe bezuinigingen aangekondigd en een korting op de subsidie dreigt. Meer dan twaalfhonderd leerlingen gaan in oktober van dat jaar de straat op richting het Rotterdamse stadhuis aan de Coolsingel, strijdbaar voor het behoud van ‘hun’ Hofplein. Met succes want de bezuinigingsronde wordt overleefd.

Oprichter en algemeen directeur Louis Lemaire is inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd zeer ruim gepasseerd. Op 1 mei 2013 draag hij na achtentwintig veelbewogen jaren zijn functie als algemeen directeur over aan Caroline Pietermaat. Tijdens een speciaal afscheidsprogramma op 16 mei ontvangt Louis de Wolfert van Borselenpenning. Inmiddels is Hofplein Rotterdam uitgegroeid tot een theaterbegrip in Rotterdam en omgeving. Het biedt naast jeugd- en jongerenvoorstelling in het eigen theater ook vrijetijdsopleidingen, middelbare school op Havo- en VWO-Niveau en MBO- en HBO-beroepsopleidingen. De verschillende opleidingen hebben in de afgelopen jaren al heel wat (bekende) talenten voortgebracht. Van inmiddels bekende acteurs en dansers tot producenten. Maar ook docenten, ontwerpers, journalisten, dj’s, maatschappelijk werkers, kortom: Hofpleintalenten zijn in alle lagen van de beroepsbevolking te vinden.

Het HofpleintheaterHet Hofpleintheater maakt deel uit van het Technikon complex, aan de rand van het centrum van Rotterdam. In de jaren vijftig werd besloten dat er een verzamelgebouw moest komen met technische scholen. Aanvankelijk was het theater de gezamenlijke aula. In 1966 werd besloten dat de grote aula een volwaardig theater moest worden: Het Hofpleintheater. Het Tecnikon en het Hofpleintheater zijn ontworpen door architect Huig Maaskant. Het Hilton Hotel op het Weena in Rotterdam, De Euromast en de Pier Scheveningen zijn enkele bekende werken van Maaskant. Het Hofpleintheater werd op 19 mei 1970 officieel geopend.

De TheaterschoolDe andere theaterzalen van Hofplein Rotterdam (Theater 222, De Verdieping, De Shakespearezaal) bevinden zich in het gebouw van De Theaterschool aan de Pieter de Hooghweg. De Theaterschool staat vlakbij het eigenzinnige Lloydkwartier in Rotterdam. De Euromast en historisch Delfshaven liggen op steenworp afstand. In het gebouw bevindt zich ook een gezellig theatercafé waar je ook kunt lunchen en borrelen al dan niet in combinatie met een bezoek aan de voorstellingen. De programmering in de verschillende zalen is een divers aanbod van verschillende stijlen waarin jonge theatermakers de grenzen van spel, zang en dans zoeken en ontdekken.

De Theaterschool is al sinds 1913 in gebruik als schoolgebouw. Toen huisvestte het de Nederlandsche Handels Hoogeschool, de voorloper van de huidige Erasmus Universiteit. Later vestigde het Rotterdams Conservatorium zich in het gebouw. In deze tijd is in de binnentuin van het gebouw een theaterzaal gebouwd die diende als concertzaal voor de conservatoriumstudenten. Deze zaal is tegenwoordig ons Theater 222.

De voormalige bibliotheek van de Nederlandsche Handels Hoogeschool is nu in gebruik als theater De Shakespearezaal. Waar vroeger economiestudenten dikke boeken bestudeerden, ligt nu een theatervloer waar dagelijks voorstellingen op gespeeld worden.

Hofplein Rotterdam heeft naast De Jeugdtheaterschool de volgende

opleidingen: De MBO Theaterschool i.s.m. het Albeda College, De Theaterhavo/vwo,

een volledige havo/vwo opleiding i.s.m. het LMC en De Acteerschool Rotterdam, een theateropleiding op Hbo-niveau i.s.m. de

Hogeschool Rotterdam.

En dan zijn er nog diverse externe projecten met scholen in het

basisonderwijs en het voortgezet onderwijs.

De TheaterschoolDe Theaterschool is al sinds 1913 in gebruik als schoolgebouw. Toen huisvestte het de Nederlandsche Handels Hoogeschool, de voorloper van de huidige Erasmus Universiteit. Later vestigde het Rotterdams Conservatorium zich in het gebouw.

>> De Theaterschool, jaren 30

>> De Theaterschool, 2013

Met de klas naar een voorstelling? Een exclusieve rondleiding ‘achter de schermen’? Een aansprekende workshop in de klas? Hofplein Rotterdam is al jarenlang steevast ‘hofleverancier’ van toegankelijke activiteiten en voorstellingen. Voor iedere beginnende en gevorderde theaterbezoeker de kans bij uitstek om op een aansprekende manier kennis te maken met alles wat theater te bieden heeft!

educatie en groepen

EducatiE & GroEpEnAansprekende voorstellingenDe programmering van Hofplein Rotterdam biedt jaarlijks een gevarieerd aanbod voor verschillende leeftijdsgroepen. De voorstellingen zijn veelal gebaseerd op een bekend boek of verhaal en hierdoor uitstekend te koppelen aan bijvoorbeeld taalontwikkeling. Uniek hierbij is dat de voorstellingen altijd worden gespeeld door leeftijdgenoten (van 6 tot 26 jaar!). Door een ontmoeting met de spelers en makers na afloop van een voorstelling hebben inmiddels vele duizenden beginnende en gevorderde theaterbezoekers ontdekt dat theater niet alleen spannend en leerzaam is, maar ook telkens weer anders.

InteractiefMet interactief lesmateriaal of voorbereidende workshops wil Hofplein Rotterdam een verbinding maken tussen publiek, onderwijs en theater. Hiervoor verzorgt een team van professionals bijna dagelijks workshops of lezingen in de klas, waarbij de achtergronden van een voorstelling dan weer een specifiek thema centraal staan. Behalve activiteiten voor het basis- en voortgezet onderwijs, bieden wij ook speciale programma’s en (presentatie)trainingen voor groepen en bedrijven.

aGEnda 13-14

Famous! (vier afleveringen verspreid over heel het seizoen)13 december t/m einde seizoen, Theater 222, Chassé Theater in Breda en Theater de Twee Hondjes in Hellevoetsluis

Vanavond in de Kroeg (vier voorstellingen verspreid over heel het seizoen)9 januari t/m einde seizoen, Shakespearezaal

Meisje Loos21 februari t/m 13 april, Hofpleintheater, Brestheater in Brielle, Theater de Twee Hondjes in Hellevoetsluis en Theater de Willem in Papendrecht

De Tovenaarsleerling28 maart t/m 11 mei, Hofpleintheater, Het Kruispunt in Barendrecht en Het Plein in Ridderkerk

Hamlet3 april t/m 10 mei, De Verdieping

De Reis om de Wereld in 80 dagen30 mei t/m 8 juni en na de zomer van 2014, Hofpleintheater

contactEducatie en GroepenLisette van der Sluiseducatie@hofpeinrotterdam.nl010 243 50 55www.hofpleinrotterdam.nl

Blijf op de hoogte van onze educatie

aanbod en -activiteiten en meld je aan

voor de maandelijkse nieuwsbrief via

educatie@hofpleinrotterdam.nl. (vermeld hierin je naam, je school of organisa

tie en email).

Blijf op de hoogte van onze educatie

Colofon

HamletGemaakt en gespeeld doorDe MBO Theaterschool,onderdeel van Hofplein Rotterdam.

PremièreOp 3 april 2014 inDe Theaterschool in Rotterdam

GenreToneelvoorstelling voor iedereenvanaf 12 jaar

RegieRoxanne Stam

Educatie & GroepenLisette van der SluisT. 010 243 50 55 E. educatie@hofpleinrotterdam.nl

Hamlet handboek 2014Dit handboek is een uitgave van Marketing & Communicatie van Hofplein Rotterdam en bestemd voor scholen, onderwijsinstellingen en groepen. Voor boekingen en informatie kun je contact opnemen met Hofplein Rotterdam, educatie@hofpleinrotterdam.nl

Samenstelling & redactieMartijn EkLisette van der Sluis

Hoofd marketing & communicatiePatrick de Jong

VormgevingNancy van Geest

Foto'sTom Sebus, Joke Schot, Suzanne van de Kerk

© Hofplein Rotterdam