+ All Categories
Home > Documents > FEBRUARY 2016 1 - mizoramsynod.org · (nupa nunah) Isua kan sawm a, ... KRISTIAN NUN MAWI – Upa...

FEBRUARY 2016 1 - mizoramsynod.org · (nupa nunah) Isua kan sawm a, ... KRISTIAN NUN MAWI – Upa...

Date post: 27-May-2018
Category:
Upload: vutu
View: 224 times
Download: 0 times
Share this document with a friend
36
FEBRUARY 2016 1 www.mizoramsynod.org
Transcript

FEBRUARY 2016 1

www.mizoramsynod.org

FEBRUARY 2016 2

www.mizoramsynod.org

FEBRUARY 2016 3

www.mizoramsynod.org

HUN HMANG |HA RAWH

Kan Lalpa Isua kum 2016 chu thla khat zet kan lohmang zo leh ta der mai. Kum hlui 2015 chhung khan mitam tak an thi a, vawiin thlenga kan la dam bik hi engvang nge tih kan inchhut chian a pawimawh hle mai. Nangaia hausa zawk te, nang aia in leh lo ropui zawk nei te,nang aia hrisel zawk daih te, hmel \ha zawk daih te an thian thi mai. Khawvelah hian eng nge hlu bera, eng hi ngethlan tur tih hi ngaihtuah chian a va ngai em!

Dam rei hi mihringin kan duhthusam chu a ni ngeimai. Thil \ha tih sawi tur nei si lo, dam rei ve fu si awmtheih a ni a; chutih laiin, rei lo te dam, mi ropui tak,khawvelin eng tikah mah a theihnghilh tawh loh tur anawm bawk. Chutiang mite chuan khawvelah hian thil ropuitak an lo ti \hin a. An vanglai takin thi mah se, an thil \hatih avangin chawimawi an ni reng tawh \hin.

Baptistu Johana chu a vanglai takin mualpho takin alu tansak mah se, Isua tana hmahruaitu (Pilot) a ni a,simna thu tlangaupuitu ropui a ni. Isuan ropui a ti.

Rev. William Williams-a chu thih pawh huama Mizo-rama Chanchin |ha a rawn luhpui avangin, kum 33 chauhdam mah se, a thiltih avangin chawimawi a ni reng tawh ang.

David Brainerd-a chu kum 40 vel chauh khawvelahdam mah se, Pathian mi, \awng\aia khawvel tinghingtu,tia hriat a ni reng tawh ang.

Naupang pawh ni mah ila, kan thi thei. Kan ruangchungah hian miten eng thu nge rawn sawi se kan duh tihngaihtuah chungin kan hun hlu tak hi i hmang ang u.

Editor kam chhuak

FEBRUARY 2016 4

www.mizoramsynod.org

(nupa nunah) Isua kansawm a, kan pindana kanluh duna kan tih hmasakber chu – kan \hing\hi duna, chuta kan dil chu kanupui leh kei leh Isua chuhmangaihna hruia minphuar khawm tlat turin kandil a. Tichuan, kan nupahi kan inhmangaih a, kum50 lai kan innei tawh a,Pathian hmangaihnain kaninneihna hi a phuar nghettlat a. Lalpaah kan hlima, kan lawm \hin. He thuhi nupa thar duhawm taktehnenah hian ka sawi chaka ni,” a ti.

Keini ringtute hianngun takin ngaihtuah ila,

KRISTIAN NUN MAWI

– Upa LalhmingthangaRamthar Veng, Aizawl

|um khat chu nupatuak khat, innei thar hlimhi honeymoon hmang turintrain class sang chi-ah anchuang a, an bulah chuanpa upa lam tawh, nelawmtak hi a chuang ve a. Relaan kal pah chuan thil hranghrang sawiin an hlim hlea. Eng emaw chen an kalhnu chuan chu pa chuan,“In honeymoon hmannaturah hian mi dang tel vetura sawm in nei em?” tiina zawt mauh mai a.

Nupa tharte chuan makti deuhvin an zinpui pa chuan en a. Chu pa chuan asawi zawm zel a, “Sarah-i nena kan inneih hian

FEBRUARY 2016 5

www.mizoramsynod.org

kan Lalpa hmangaihna hruihian min phuar khawm ve\hin em? Tunlai hianharhnain kan ram a pal meka, naupang a\anga pitarputar thlengin Pathian fakinkan zai a, kan lam a,Pathian fak nuam kan tiinkan kham thei lo a ni.Inkhawm banah biak inah\awng\ai a awm zui a; chumai ni lovin, a chang sangdeuh kan ti dawn nge –chutiangte chu an haw maithei lo va, rei deuh deuhmenpui an ngaih chang aawm \hin. |halai rual engemaw zatin khawlai tefangin, ‘Hnehna chu Lalpata a ni. Halleluia Amen!’tiin an au rual \hup \hup\hin. Hetiang ri te hingaihthlak a nuam hle mai.A lan danah chuan Isua hia lal ber a ni tih loh ruala ni lo. Keimahniah hian atakin Lalpa chu lal ve ngeisela, chu chuan Kristiannun mawi rah chhuak minpe se a va duhawm em!

Hun rei tawh deuhahkhan Sap ramah companylian tak, hnathawktu pawhngah deuh mai hi anruahman ang leh beiseiangin an hlawk tlat lo va,hotute rilru a buai hle. Chucompany-ah chuan mi chihrang hrang an thawk a,kum upa lam deuh te,\halai te, nauno pawm teleh tleirawl thlengin.Hnathawktu hrang hrangtehian mamawh an nei \heuhmai. Nuin, “Ka fa doctorhnenah kalpui a ngai,” tihte. Tin, mi dangin, “Kafate sikulah functionpawimawh a awm a,chutah chuan ka tel angai,” tiin. “Damlo kaninka kal a ngai,” ti tawk anawm bawk. Hetiang hianhna a kal tluang lo em emmai. A chang chuan anhnathawkte tu mah chhuahan phal loh bur changte aawm bawk \hin. Chutiangakhauh lutuka invawn chuanan hnathawkte chungahharsatna a thlen bawk si.

FEBRUARY 2016 6

www.mizoramsynod.org

Tichuan, an hotutechuan ngaihtuahna thar annei ta. Kan hnathawktengaihhnathiamna kan neihlohva, mi dangte hriatthiamna kan neih loh chuankan company dinhmun hi ahniam zel ang a, hna-thawktu an bang ang a, sumdeh chhuah a tlem ang a,kan tlachhe vek dawn a ni;chuvangin, mi dangte hriatthiama, mi dangte harsatnahriat thiampui a \ul a ni,tiin inkaihhruaina dan anneih sate siam \hain, khirhlutuka an invawng \hin khami dangte hriat thiampuizawngin an kal ta a. Ancompany chu a lo dingchhuak leh thei ta a ni.Mahni, \ha leh tling ber,fing bera inngaih tlatna tehi kan zingah hian a awmthei. Kan Kristian nun danlamah chuan hetiang zawnghi a leng lo. Lal Isualalnaah, roreltu a nihnaahKristian nun mawi a thleng\hin. Pangpar mawiin mi atihlim \hin ang hian

Kristian nun mawi chuanmi a tihlim \hin.

Chanchin |ha Johana13:35, “In inhmangaihchuan mi zawng zawnginka zirtirte in ni tih an hriaang,” a ti a. Johanalehkhathawn pakhatnabung 2:10-ah chuan,“Mahni unau hmangaihtuchu êngah chuan a awmreng a,” tih kan hmu a.Kan Bible-ah hian kanmihringpuite hmangaih turkan nih thu hmuh tur atam a, chu chu Pathianduh zawng kan tih theihdan kawng pawh a ni.

Keini ram zim teahhian kohhran pawl hranghrang a piang \euh mai a,chuti chung chuan Pathianringtu kan inti vek bawk sia. Pathian beramte kan nisi a, huang hrang hrangalawi thluah mai te pawh hithil mak deuh chu a ni.Kan rama kohhran pawlhrang hrang hi a pawn lam

FEBRUARY 2016 7

www.mizoramsynod.org

lan danah chuan kaninngeih viau te pawhin alang mai thei, kan chhunglam \heuh hi eng nge a anang le? Mahni pawl \anavang hian pawl dang achhiat pawh pawisa chuanglo kan tam ang em?“Pawlah chhandamna aawm lo,” tih chu kan sawi

dan pawh a ni; mahse, kanpawl \heuh hi kan sahuaithing vawn tlat ni te pawhhian a lang \hin. Pathianthu a\anga en hian hetiangngaih dan te pawh hi thlaka \ul tawh mai lo maw?Kristian nun mawi kan lanchhuahtirna tur pawh a nithei ang em le?

KHAWVEL HRUAITU leh KRISTIAN HRUAITUDANGLAMNATE

Khawvel hruaitu chu a inring tawk a,Kristian hruaitu chuan Pathian a ring.

Khawvel hruaitu chuan mihring a hre chiang a,Kristian hruaitu chuan Pathian a hre chiang.

Khawvel hruaitu chuan amahin thutlukna a siam a,Kristian hruaitu chu Pathian duh danin a kal.

Khawvel hruaitu chuan a bawh chak a,Kristian hruaitu chu a inphah hnuai thin.

Khawvel hruaitu chuan tih dan a ching chhuak a,Kristian hruaitu chuan Pathian tih dan a entawn.

Khawvel hruaitu chuan thu pek nuam a ti a,Kristian hruaitu chuan Pathian a hlimpui.

Khawvel hruaitu chuan mi mal ham\hatna a zawng a,Kristian hruaitu chuan Pathian leh mihring a hmangaih.

Khawvel hruaitu chu amahin a ding a,Kristian hruaitu chuan Pathian a rinchhan.

– J. Oswald Sanders

FEBRUARY 2016 8

www.mizoramsynod.org

‘KA NAUPANG’ TI SUH

– Upa Zarzokima KhiangteMadanrting, Shillong

Josefa chu rawlthar tê a nih laiin Aigupta ramahralh niin Pathian remruatna angin a awm a, a chhungteleh mite tan malsawmna a lo ni.

Daniela leh a \hiantechu rawlthar tê tê ni mahsela, Babulon-a milembiakna dodalin an danglamngam a ni.

Davida chu rawltharmai ni mah sela savawmleh sakeibaknei talhtum lehvirvawm maiin a that a.Mi lian Goliatha pawh avirvawm maiin a thatbawk. Oswald Sanders-achuan hetih lai hian kum16 mi vel chauh niin asawi. Kum 30 mi vel lekniin a lal hman.

Josuan ram tiam enthlatura a mi tirhte kha \halairual an ni, an ti.

Napoleon Bonaparte-achu kum 16 mi vel a nihinLieutenant a ni a, kum 30mi vel a nihin France lehEurope ram a thuhnuaiah adah deuhthaw tawh.

Alexander Ropuia chukum 30 a tlin hmain ramtam tak a la tawh.

Abraham Lincoln-achuan naupang mai a nihlaiin New Orleans khuaasal zawrhna hmunah a rilrua siam a, chu chuan anunna vawng tlatin, anramah danglamna ropui taka thlentir.

Thomas Edison-achuan ama inah kum 11 mi

FEBRUARY 2016 9

www.mizoramsynod.org

vel a nih lai a\ang khanchemistry a zir a.Telegraphy a zir zui a,operator naupang tak a nizui.

Florence Nightingale-ichuan hmeichhe naupang têa nih lai a\angin nursinghnaa inpe turin a rilru asiam.

Madam Curie-i chuankum 30 vel a nihin a pasalnen radium an hmuchhuak.

Edward Gibbon-a,historian ropui tak chu kum17 mi vel a nih a\angin a

zir \an a. Kum 24 a nihchuan history lehkhabu achhuah thei tawh.

Josephus-a, Juda mi,historian ropui tak chuankum 14 mi vel a nihin Judadan khermei tak tak a hrebel tawh.

David Livingstone-a,missionary ropui leh an ramsawrkar tana mi \angkai takchuan kum 23 mi vel anihin Africa ram thim afang tawh.

Nang eng nge nih i tumve le?

Napoleon Bonaparte David Livingstone

FEBRUARY 2016 10

www.mizoramsynod.org

PATHIAN NGAIHSAK ZAWNGLuka 1:30–38

– Upa D.P. BiakkhumaSynod Office

Ringtu zawng zawng hian Pathian ngaihsak zawngnih kan duh \heuhvin a rinawm. Pathian ngaihsak zawngni tur leh Pathian duhsakna dawng tur chuan tih tur, nihtur leh nunpui tur tam tak a awm. Kan thupui hi hetiangzawng hian i han zir ho dawn teh ang. Bible lehlin chihrang hrangin a sawi dan chu –

Mari, hlau suh, Pathian duhsakna dawngtu i ni e.

Mari, hlau suh, mal-sawmna pek turin a thlangta a che.

Mari, hlau suh,Pathian khawngaihna/l a ina t na /ng i l n e ihnadawngtu i ni e.

Heng lehlin hrang hranghi an \ang tlang a ni.

Isua nu Mari chanchinhi kan Bible hman laiahhian a lang tam lo khawpmai. Kan Bible-a langchin hi chu kan thuchahlaimu atan kan la sawi

ang. Mari chanchinziakna lehkhabu (Biogra-phy of Virgin Mary)hrang hrang kan en chuanIsua nu Mari chanchinziaktute thu ziak a\anginMari chanchin hi kan hrethei a. Heng thu ziaktehi Bible-a ziak ni chiahlo mah se, miten zirtirnadik lo theh darhna tura anziak hrim hrim a nih lohchuan a dik chin a awmang tih a rinawm a. Azawng a zain sawi sen nilo mah se, thu ziak hrang

FEBRUARY 2016 11

www.mizoramsynod.org

hrang a\anga a lan danaMari chanchin chuhetiang hian i lo sawihmasa dawn teh ang.

1. A pian leh murnalam : Kan Bible-aChanchin |ha ziaktutehian an ziak chiah lo naa,Israel hnam sawm lehpahnih chanchin ziaknalama a lan dan chuan,Mari hi Nazareth khuaalo neitu mi thianghlimJoakima leh mi thianghlimAnni (Anne-i)-te fanu niasawi a ni a. Mari nu Annichu Samuela nu Hani angkhan a ching a, fa rengreng a nei thei lo a ni.

An sawi dan chuanMari pa Joakima hi pakhawsa thei tak mai a nia, vawi khat chu ni ropuitak mai lo thlen dawn\epah hian Mari pa chuPathian hnena thilpek, nidanga a pek \hin let hnihkengin temple-ah a kal a,“A let khat hi chu mipuivantlang tan a ni ang a,

a let khat dang hi chusual hlan thawina thilhlan atan a ni ang,” tiina inngaihtuah a ni awme. Chutia a lo thlen chuanReubena (Puithiam a nimai thei) chuan, ‘Israelhnam tana chi i la thlahloh avangin Pathianhnenah thil i hlan hmasakhi phal theih a ni lovang,’ a lo ti a, Joakimachuan rilru na leh zak emem chungin khawpui chua chhuahsan ta vang vangmai a. “Lalpa, ka chung-chang hi min ngaihtuah-saka fa nei tlaka minngaih hma loh chuanchaw ngheiin sual thuphachawina ka bei ang,” tiinthlalerah puan in kaihin ainkulh ta a. Chutah chuanni sawmli leh zan sawmlichaw ngheiin a \awng\aita a ni.

Chutianga a pasal akal bo tak avang chuanAnni chu a \ap zawihzawih mai a. Amahin

FEBRUARY 2016 12

www.mizoramsynod.org

huanah a lut a, thingbukhnuaiah a \hu ta chawt a.Van lam a han en chuanthingkunga chawngzawngbu chu a han hmu a, amittui chu a rawn sur lehta zung zung mai a, faneih a duhna chu a lo zualta sauh sauh mai a ni.Anni chu Pathian hnenahngenngawl lehzuala\awng\aiin, ‘Ka va hanlungngai tak em! Heleiah hian ka anpui hi anawm ve ang em le aw?He leiah hian anpui rengreng ka nei lo a nih hi!Lalpa, he leilung takngialpawh hian a hun takahrah chhuahin nangmahan tilawm \hin che a, itan chhawrnah-awm(\angkai) an ni \hin asin,’a han ti ta a.

Chumi lai tak chuanLalpa vantirhkoh a lo langta thut mai a, Annihnenah, “I \awng\aina khaLalpa Pathianin a hriaasin, nau i paiin i hring

ang a, a chanchin chukhawvel zawng zawngahsawi a ni ang,” a rawn tia. Chutah Anni chuan,“Lalpa, ka Pathian chu anung angin, fa ka hrinchuan mipa a ni emaw,hmeichhia a ni emaw,Lalpa ka Pathian hnenahthilthlawnpek atan ka peang a, ni tinin arawngbawltu a ni ang,”tiin a chhang zui ta a ni.Chutih lai vek chuanvantirhkoh pahnih an rawnlang \hawt mai a, Annihnenah chuan “ Ngai teh,i pasal Joakima chuberam rualte nen a lo hawmek a nia,” a rawn ti a.Tichuan, Anni chu a tlana, a pasal nghawngahchuan a kuah ta chawt a,“Tunah chuan hmeithaikha hmeithai a ni ta lova, ching khan nau a paitak hi!” tiin a pasalhnenah a sawi ta a.Tichuan, Anni chuannausen hmel\ha tak mai,Isua nu Mari chu a hring

FEBRUARY 2016 13

www.mizoramsynod.org

ta a ni. A pa Joakimapawh chu a lawm em emmai a, nausen chu kumthum a tlin hunah thiamnazir tura Pathian Biak Inathawn turin thu a tiam tahial a ni.

2. Mari naupan laichanchin : Mari chu thlaruk a lo tlin chuan a nuchuan a din theih lehtheih loh en nan leiah ahan nghat a, a ding theimai ni lovin a kal sawnta mai a! Pen sarih lai apen nghe nghe a ni awme! A nu chu a lawm emem mai a, a pawm kanga, “Biakbukah Lalpahnenah ka hruai hma lohche chuan he leilung hii rap leh tawh lo vang,”a ti a, Mari chu kumthum a lo tlin chuan apa’n a tiam ang takin anun leh hun pum pui chuPathian tana serh hran anih theihna turin PathianBiak Inah chuan a hruaita a.

Pathian Biak Ina anva hruai chuan puithiamina lo dawngsawng a, a lofawp a, “Lalpa chuanchhuan zawng zawngzingah i hming chu achawisang a, hun hnu-hnungah chuan nangmahahIsrael fate tana sal tangchhuahna thu a puangdawn a ni,” tiin mal asawm a. Tichuan, hmunthianghlim panna rahbipathumah chuan a nghata. Pathian chuan akhawngaihna a dawntir a,Pathian hmaah chuan alam ta a. Israel chhung-kua zawng zawngin amahchu an hmangaihin anngaina ta em em mai ani. Chutih lai tak chuanvan a\angin eng mawi tak,bial kalh mai hian Marichu a rawn chhun ta phâtmai a, a thinlung chuhlimna leh lawmnain a lokhat a, Lalpa chawi-mawiin mawi takin a lamta hnap hnap mai a. A nu

FEBRUARY 2016 14

www.mizoramsynod.org

leh a pate pawh chuPathian fak leh chawi-mawiin hlim tak leh lawmtakin an in lamah chuanan kir leh ta a. Mari pawhchu puithiam thla zarhnuaia biak ina Pathianrawngbawl tur lehPathian thu zir turin anhnutchhiah ta a ni.

3. Mari pasal neitura buatsaih a ni : Marichu a lo \hang lian a, kum14 a lo tlin chuan Judadana pasal neih hun a lohnai ta a. Puithiam lalZakaria chuan Marihnenah, “ Kan hnamdanah nangni ang rualchu pasal neih hun in niasin le,” a ti a. Chumizana puithiam putar(Zakaria) manga vantirh-koh rawn inlar chuan,“Zakaria, lungngai suhkhai, naktukah hian nulathianghlim, Mari neihduh tawh phawt chu tiangkengin rawn inlan sela,Mari neitu tur chu

Thlarau Thianghlimchhinchhiahna a pe maidawn alawm” a ti a.

A tukah chuan Marineih duh mipa rual chutiang keng in Biak In(Temple) tualah chuan anrawn tlim ta hmur mai a.Chutih lai chuan Marineih tuma rawn inlantezinga mi Josefa tiangahchuan pangpar (Lily) parmai tur kuhmum hi a rawnchawr chhuak ta mai a!Vur anga var \huro hiJosefa tiangah chuan arawn fu chat bawk a!Puithiam Zakaria chuan alu thing nu nu chungin,“Lalpa chuan chhin-chhiahna chu Josefa a peta a nih hi,” a ti a. Marilam chu hawiin, “Eng ngei ngaih dan le Mari?” tiina zawt a. Mari chuanJosefa kut chu banachelhin, “Ka pawm e,” ati a. A tukah chuan ramleh sakhaw dan ang thlapininneihna tura inhualna

FEBRUARY 2016 15

www.mizoramsynod.org

lehkha chu an ziak fel taa. Harsatna dang a awma nih loh chuan kum khat(thla sawm leh pahnih)hnuah an innei dawn a ni.

Chutia Josefa lehMari-ite chu innei tura aninhual zawh hnuah tukkhat chu a nu leh patethawh hmain Mari chutuichhun-chhuaha tuichawi turin a kal a,Pathian vantirhkohGabriela chuan amah churawn biain voh bik chibaia rawn buk a, Lalpa ahnena a awm thu pawh arawn hrilh nghal a.Vantirhkoh thu rawn sawichuan Mari rilru a tibuaiina timangang ta hle mai a,Pathian ngaihsak zawng anih thu leh a fa a pai turthu Mari chu a hrilh zuita a, “Mari, hlau suh;Pathian ngaihsak zawngi ni e. Ngai rawh, i raiang a, fapa i hring anga, a hmingah chuan Isuai sa tur a ni,” (Lk. 1:30)

tia thu pein a thlamuanzui ta a ni.

4. |awngkam dang-lam deuh um zui ngaite: Kan Bible chang chhiartakah khan vantirhkohGabrielan \awngkamdanglam deuh pahnih arawn hmang a, chungtechu han sawi zui hlek ila.

1) Voh bik : Voh biktih \awngkam hi fiahnghal maiin a hriat a.Amah-erawhchu, engtiangtaka voh bik nge a nihkan hriat theih nan hansawi hlek i la. Biblelehlin \awngkam dangahchuan Pathian duhsaknasang tak dawngtu (highlyfavoured) tia hman a nia. Lei leh vana mi tumahin an dawn leh chanve loh tur, a bika aduhsakna dawngtu tihnaa ni. Tun hmaa mi tumahin an la dawn ngailoh, tuna mi tu mahin andawn loh leh tun hnuahpawh mi tu mahin an

FEBRUARY 2016 16

www.mizoramsynod.org

chan ve loh tur a bikaPathian duhsakna Marihian a dawng tihna a ni.

2) Pathian ngaihsakzawng : He \awngkampawh hi a chunga kan sawitak nena thuhmun angangaih theih a ni awm e.Pathian duhsakna/khaw-ngaihna dawngtu, changtu,neitu tihna a ni. A awmziachu – lei mihringtekhawvel sual lakachhandamtu tur, sualhrenga tang mekte hruaichhuaktu tur, van lehkhawvel/Pathian lehmihring inmihran tawh hnuinremtir lehtu tur, leiahleh vanah pawh hming daileh ngai tawh lo turakhawvela mi tu mahin andawn ve loh tur PathianFapa/Lal Isua paitu tura abika duhsakna a ni.

Mari hi eng vangin ngePathian duhsakna dawngtu,Pathian ngaih-sak zawng anih bik le? Kan hriat \heuhangin vantirhkoh Gabriela

chuan Mari chu voh bikchibai bukin Pathianngaihsak zawng a nih thu arawn hrilh kha a ni a. Engvangin nge Mari hi Pathianngaihsak zawng a niha,Pathian khaw-ngaihnadawngtu a nih theih le?Mari hi Pathian ngaihsakzawng a nih chhan leh anuna kan zira, kan entawntur hetiang hian a \hen azar i lo sawi teh ang.

Mari chu Pathian thumumal taka zir chhuak ani : A chanchin ziaktutenan ziah dan chuan, Marichu kum thum a nih a\angakum sawm leh pali a nihthlengin an ina haw lehmiah lova puithiaminTemple-ah Pathian thua aenkawl sei len a ni. TirhkohPaula chanchin ziaktupakhat John Stott-a’n a ziakdan chuan, “Tirhkoh Paulakha Pathian thuin a’n luanhneh khawp a, a thluak khasawr ila, thil dang ni lovinChanchin |ha kan sawr

FEBRUARY 2016 17

www.mizoramsynod.org

chhuak ang,” a ti a. Maripawh hi chutiang takaenkawl a nih chuan athinlung, a rilru leh anunah Pathian thu a betnghet tlat dawn tih chu thilchiang tak a ni. Pathiantan pawh khawvel sualtlantu tur, a Fapa mal neih

chhun mihringa lo changtur paia, hringa, chawiliana, enkawl sei lian turchuan chutiang takhmeichhia chu thlan lohrual a ni lo vang. Chu aiathlannahawm mihring chuhe khawvelah hian an awmthei lo a ni.

FEBRUARY 2016 18

www.mizoramsynod.org

KUM THARAH NUN THAR

– John Lalhruaitluanga

Pathianin min awmpui a, a mi hruaina ang zelinkum thar kan lo chuang kai leh ta. He kum thar hi kanla zawh ngai loh, kum thar diai a ni a, engtin ngehmang ila \ha ber ang? ‘Kumin chu Isua nen aw?’ tihrilru pu chunga kum thar hi kan hmang \an thei a nihchuan kan rilru leh thlarau tana thil \ha a ni ang.

Kum hluiin thil \ha loliampui rawh se

Chhiartute zingahduh thlang sual palh kanawm mai thei a. Fel bernia kan hriatte pawh hiantihsual palh an nei ve \hinina rinawm. Chung thilte chua lo awm a nih pawhin hunkal tawha thil thleng a nitih hria ila. Tunah chuankum thar kan lo chuang kaita a, kan nuna thil \ha lotethlahna hun \ha a lo thlenga ni tih pawm thiam apiangmi vannei an ni mai. Thilkal tawh avanga indawm

kun renga, sima hmasawntum lo kan nih chuan kantan hun \ha a inher chhuakmawh khawp ang.

Sual avanga kantawrhna, kan mualphona,kan rilru natna zawngzawngte kha kum hlui khanliampui sela, duhthlannadik lo avanga buaina kantawh zawng zawngte pawhkum liam taah khan ihnutchhiah ang u. Kumtharah hi chuan Pathianchakna rinchhana bul \anturin kan inbuatsaih tlatdawn nia.

FEBRUARY 2016 19

www.mizoramsynod.org

Thil \ha erawh chhawmzelin

Thil \ha lo kan chin\hinte leh harsatna hranghrang kan tawh tak zawngzawngte kha kalsan tur ani kan tih rualin, thil \hakan lo tih \hin erawh chubansan lovin i chhawmnung zel ang u. Mi dang\anpui \hin chuan \anpui zelsela, inkhawm \hin chuaninkhawm bansan duh miahlo sela, chhungkuaa \angkaitak \hin chu \angkai zui zelrawh se. Thil \ha tih hichu sim ve chi a nih lohavangin kan nunah kan damchhung atan bet zui tlatsela, mi dangte tanmalsawmna kan ni zel theidawn a ni.

Hun tharah rilru thar nenKhawvel kum chhiar

dana hun thar kan hmanmek hian kan tan ‘rilruthar’ a rawn thlen tel lo anih chuan kum naran kanhmang liam leh ringawt

ang. Amaherawhchu, ‘rilruthar’ nena he kum hi bulkan \an a nih ngat erawhchuan a hlawkna leh hlutnapawh hmuh theihin a langchhuak dawn a ni.

‘Rilru thar’ tia kansawi hian rilru thlak chhenlam a kawk lo va.Keimahni mai bakah midangte tan pawha nunawhawm leh chhawr tlakni thei tur khawpa nundanglam neih duhna rilruput hi kan sawi tum berchu a ni. Chutiang nun chuPathian tel lo nunah a awmtheih loh avangin ‘rilruthar’ chuan ‘Pathian \ihnun’ a kawk tlat tih a hriattheih mai âwm e.

Hmangaihna nenHmangaihna hi Pathian

thuin min zirtir pawimawhtak a ni a. He kum tharkan hman mek pawh hihmangaihna nen kan \an theiang em? Bible chuan,“Inhmangaih tawnna ngawt

FEBRUARY 2016 20

www.mizoramsynod.org

lo chu tu ma eng mah basuh u,” tiin min hrilh a,chu chu kan zawm theih ava \ul em! Tunlai khawvelhi han thlir ila, inhuatnaleh initsikna nasatzia kanhmu ang a, inhmangaihnaleh induhsakna chuanmikhual chan a changchauh ni hial tein a lang\hin.

“Hmangaihnain adawhthei, ngil a nei, a itsiklo, a thinur duh lo...” tihthu te hi chhiar liama vawnsatliah ringawt a hun talo. Sual hi suala thungrulhchuan chhiatna a thlen a,sual hneh theitu awm chhunchu hmangaihna chauh hia ni. Pathianin hmangaihtura min zirtir ang hian kanmihringpuite hmangaih zirthar ila, chumi a\ang chuanamah Pathian ngeihmangaih dan tur leh aawmzia pawh kan hrethiam thei ang.

Kan han sawi takte hichu kaihhruaina mai a ni

a, tih tur dang tam tak aawm thei ang. Hmasawn\ula kan inhriatna lai laiahhetiang hian hmachhawpkan intuk theih chuan kannun a kaihruai ang a, ahlawkna pawh kan hmungei ang.

Kum tharah nun tharNun thar kan tih hian,

Isua rilru \awmpuina nunthar a ni ber a, Pathianngaihsak te, a duh zawnghlen chhuah te a huam vekthei ang. Miin rilru thar alo put chuan amah kha ahmaa mi ni tawh lo, mithar, mi danglam a lo nitawh \hin. Thil chin \ha losimna leh insiam \hatna ani ringawt lo va, nun pumkhawih danglam khawpchhungril lam nun thlakdanglamna leh Pathian duhzawng tih tum tlatna hi ani zawk.

Nun thar chuan rilrulam puitlinna a thlen a.Rilru lama puitlinna chuan

FEBRUARY 2016 21

www.mizoramsynod.org

mihring nihphung dik takzawh theihna a keng tel a,taihmakna leh rim takathawh te, mahni intodelhnaleh mi dangte \anpuitheihnate a keng vek a ni.Thlarau lam nunah pawhringtu puitling chuanPathian a ring takzet a,Pathian duh danin a nunga, Pathian mite inpawlkhawmna hmunah a tel a,biak in inkhawm lehrawngbawlna a ngaipawimawh tlat \hin.

Kum thara hriat reng tur“Inkhawm tlat, ni tina

Bible chhiar, \awng\aingaih pawimawh” te hikumina kan nun kaihruaituni thei sela, a va ropuidawn em! Bible kan chhiara\angin nun dan dik leh \hakan hria a, Pathianin kan

hnena thu a sawi duh kanhriatna hnâr ber a ni bawk.|awng\ai hi Pathian hnenakan duh kan thlen vena hunleh amah kan pawl theihnahmanrua a ni a, \awng\aitaihmak hi ringtu puitlingzia pakhat a ni. Inkhawmhi ringtute tih turpawimawh tak a ni a, kanintihchak tawnna hun lehhmun \ha a ni.

Kan sawi tak zawngzawng tihlawhtling tur hianthil tam a ngai lo. Pathianhruaina leh a tihchakna imamawh a, i inpekna lehtumruhna a ngai ve bawk.Nangma lama i tih tur hii hlen a nih phawt chuan achan lam tihhlawhtlin hikan Pathian tan a harsa lo.He kum tharah hian, Isuanena i nun hmang \ha turininbuatsaih rawh le.

FEBRUARY 2016 22

www.mizoramsynod.org

MIPA NAUPANG TUMRUH

Kum tam tak liam taah khan Italy ram khawpakhatah khuan sikul pakhat hi a awm a, zirtirtuchuan naupangte chu thahnemngai takin a zirtir a;mahse, zirlaite chuan an zirlai ngaihtuah lovin tukverhlam hawiin pawn lam an en leh \hin a. An zirtirtupachuan tiang kengin naupangte chu hawi chhuak lo turleh an zirlai ngaihtuah turin a hrilh a. Chuti chungpawh chuan an hawi chhuak leh \hin a. Zirtirtu chuanpawnah chuan eng nge awm, tiin tukverhah chuan ava dak a. Mipa naupang pakhat, retheih hmel tak,kawr chhe tak ha, vawt tih avanga khur deuh hlawkhlawk chunga ding hi a lo awm a.

Zirtirtu chuan mipanaupang chu a ko va, engvanga chuta ding reng ngea nih a zawt a. Mipanaupang chuan hlau hmeltak leh mittui tla parchungin, “Ka pu, eng mahtihsual ka nei lo. Izirtirnate hi hriat ve kaduh avangin ngaithla turinhe sikul bulah hian ka loding ve mai a ni. Rem itih loh chuan ka kal boang a, ka rawn kir lehtawh ngai lo vang,” a ti

a. Zirtirtu chuan engvanga sikul chu lut ve mailo nge a nih a zawt a.Naupang chuan \apchungin, “Ka pa’n sikulfee pek tur a neih ve lohavangin ka kal thei lo ani,” a ti a.

Zirtirtu chuan, “I thu-sawi ka awih theih nanniminah eng thil nge kazirtir han sawi teh,” a tia. Naupang chuan \ha takina sawi ta a. “A nih lehnimin piahah eng thu nge

FEBRUARY 2016 23

www.mizoramsynod.org

ka zirtir?” a ti leh a. Anichuan a sawi thei leh maia. Zirtirtu chuan akhawngaih ta em em a.“Sikul fee chu lo ngaih-tuah hah duh suh. Sikulahhian lehkha zir turin lo kalve \hin la, i pa chu ka lobia ang a, engkim ka lotifel vek ang,” a ti ta a.

Chu mipa naupangchuan sikul chu a lut ve taa. Hma a sawn hle a. Kumtawpah phei chuan a ti\haber pawl a tling ta hial a.

Mite \anpuinain sikul chu akal zel a, lehkhathiam lehmi zahawm tak, professorhial niin Italy ram chhungami thiam leh mi ngaihsanhlawh ber pawl a lo nita a. A hming chuLudovico AntonioMuratori-a a ni.January ni 23, 1750khan Mura-tori-achu a thi a. Kum1950 khan a thihchampha kum200-naah Italysawrkar chuan

amah chawimawi nan a lemchuanna Postage Stamp atichhuak hial a ni.

Zir chakna leh zirduhna i neiha, tum ruhnai neih bawk chuanhlawhtlinna chu i kutah aawm a ni. Vanneihna lehtheihna i neih mai piahlamah, hlawhtlinna atanapawimawh ber chutumruhna hi a ni.

(Source : Darthlalang,Nghakpuii, page 112)

FEBRUARY 2016 24

www.mizoramsynod.org

THUAWIH LOH PAWI ZIA

– Dorothy Lallawmawmi (12)Salem Veng, Aizawl

Khaw pakhatah hian naupang pathum hi an awm a,an hming chu Baby-i te, Lucy-i te, Joyce-i te an nia. An sual em em a, tuibur te, sahdah te an hmuamru thin a.

Ni khat chu an nute phal lo chung a rukin an lenglui a, cycle hi kawngah an lo khalh a; mahse, Lucy-i chu car pakhat hian a su palh ta hlauh mai a. Damdawiinah an kalpui a; mahse, Lucy-i nunna chu doctor-techuan an chhan hman ta lo va, a thi ta a ni.

Rei lo te hnuah chuan Lucy-i nu leh pate chu anrawn thleng a, Lucy-i nu chuan a fanu a thi tih a hriatchuan a tuar zo lo va, a \ap ta vak vak a.

Baby-i leh Joyce-ite pawh chu an \ap a. Joyce-ichuan Baby-i hnenah chuan, “Pathian hnenah ngaihdamdilin i \awng\ai ang,” a ti a. Pathian hnenah an \awng\aita a.

Keini tleirawlte pawh hi sual viau mah ila, Pathianhnenah thinlung leh tihtakzeta, inchhira sual thupha kanchawia, kan \awng\ai chuan Pathianin min la ngaidamduh reng a ni.

FEBRUARY 2016 25

www.mizoramsynod.org

|HIAN |HA

– Esther LalnunnemiJunior Dept.

Ramthar Veng, Aizawl

Khaw pakhatah hian Kimi hi a awm a. Ni khat chuKimi te in chhakah hian Atei te an rawn insawn a. Kimihian \hian a mamawh tih a hria a, Atei chuan, “Kimi,inkawm ila,” a ti a. Kimi chuan, “Aw le,” a ti ve tawpmai a. Hun te a lo ral zel a, Kimi chuan Atei chu thilsual tihpuiah a sawm a, Atei chuan, “Ka duh lo,” a ti a,Atei chu a tlan haw a. Atei chuan Kimi chu \awng\aisaka ngai tih a hria a, rang takin a \awng\aisak a.

Hun a lo kal zel a, Kimipawh chuan thu a lo awih tahle a. A nu leh pa thu tepawh a awih ve hle tawh a.Atei leh Kimi-te chu \hian\ha tak an ni ta a ni. Huna lo ral thuai a, Kimi te chuan insawn dawn a, Kimi chuAtei hnenah chuan a va kala, “Ate, kan insawn dawna nia,” a va ti a. Atei chuan,“Pathian hnenah innghat ila;tichuan, hetah in rawninsawn leh mai thei alawm,”a ti a.

Kimi nu chuan,“Bawihte, lo kal tawh la,kan kal tawh dawn a nia,”a ti a. Atei chuan, “Vakal mai rawh, ka lo nghakreng ang che,” a ti a. Kimichuan, “Aw le, ka tlan bodawn em maw ni le?” a tia. Atei chuan, “Tlan bochu a chi loh vang. Kaltawh rawh,” a ti a.

Atei sawi ang ngeichuan an in pangngaiahchuan an rawn insawn lehta a. Atei leh Kimi chu an

FEBRUARY 2016 26

www.mizoramsynod.org

lawmin an inkawm leh theia. An nu leh pate pawninkawm lo turin an hrilh a;mahse, an pahnih chuan aninkawm lui \alh reng a, annu leh pate chuantihngaihna an hre lo hlemai a. A tawpah chuan annu leh pate chuan, “Inkawmmai rawh se,” an ti a. Hun

a lo kal zel a, Kimi lehAtei te chu \hian \ha takan lo ni zui ta a ni.

He thawnthu hian azirtir chu \hian \ha tak chuan in\hen hrang thei lo tihhi a ni. Atei ang hi nih itum \heuh ang u.

John Baillie-a chuan a lehkhabu ziak,‘And the Life Everlasting’ tih buah

chuan Scottish doctor chungchang a sawia. Doctor chuan a \hianpa thi \ep hi a

tlawh a. A \hianpa chuan, “Thih hnuahengtin nge kan awm ang le?” tiin a zawt

a. Chutih lai chuan uiin kawngka arawn tawk ri a. Doctor chuan, “Chu chuka ui a ni a, he room-ah hian a la rawnlut ngai lo. Mahse, ka awm tih a hriat

avangin a rawn tiri a nih chu. He room-ah hian a la rawn lut ngai lo va, a

chhung awm dan pawh a hre lo.Chutiang chiah chuan thih hnu awm

dan ka hre lo. Mahse, amah chu a awmtih ka hria,” a ti a.

FEBRUARY 2016 27

www.mizoramsynod.org

- Lalremmawia

Tui hi nunna atan a lopawimawh em em mai a,Pathianin khawvel a siampawh khan khawvelhmun lia \hena hmunthum chu tuiin a khuhtira. Tin, kan taksa hmunthuma \hena hmun khat hitui a ni a, kan thluak zazela 70 hi tui a ni bawk.Chutiang taka pawimawhchu a chanchin tlem i hansawi teh ang.

* Khawvela tui zawngzawng za zela 1.7 hi vura ni a, mihringte tan\angkaina a nei hran lo.

* Tui thianghlim loavangin darkar tinnaupang 200 an thi zelanga ngaih a ni.

* Ram \hang mek(India ram ang te)-anatna za zela 80 hi tui

thianghlim lo vanga loawm a ni.

* Ram \henkhatahchuan a mi cheng zawngzawng zatve pawhin tuithianghlim an hmu pha lo.

* Mihring hi chaw tellovin thla khat vel a damthei a; mahse, tui tel lochuan kar khat vel bak adam thei lo.

* Tui hi vura a chanhian za zela 9-in a lian\hin.

* Khawvelah hian khaw-vel siam tirh laia tui awmzat tho kha a la awm!

* Ar leh kel hi ranzinga tui heh lo ber an ni.

* Tui hi khawvel lum lehvawh dan tidang-lamtu bera ni a, khawvel thermometrea ni ringawt e.

FEBRUARY 2016 28

www.mizoramsynod.org

* Kum 100 chhunga tuizin kawng hetiang hi a ni:tuifinriatah kum 98 aawm a, vurah thla 20chhung a chang a, lui lehdilah chawlhkar 2 chhunga awm a, boruakahchawlhkar khat aia rei lodeuh a awm bawk.

* Tui in tam lutuk hianmi a tirui thei.

* Lei tuamtu boruakatuihu awm hi vawileh-khatah rawn tla vek tase, khawvel pum hi tuiinch 1-a chhahin a khuhvek thei ang.

* Tuiah hian chini te,chi te, acid te a zawptheih vek laiin hriak lehmawm lam nen chuan ainpawlh \ha thei hauh lo.

* Tui thianghlim chuanrim leh tuina hranpa anei lo.

* Mi tam ber chuan tuihi 100°C-ah a so tih hikan hriat dan a ni a, heihi tuifinriat zawl a\anga

teha sawi dan a ni. Anihna takah chuan tui sotheihna hi a hmun azirina danglam a, MountEverest chhipah chuan68°C-ah tui hi a so mai\hin a ni.

* Tui hi a hu-ah a chanhian boruakah ni 10 ahan chambang \hin.

* Tomato pum khathmun zaa 90 te, lakhuih-thei leh buh lam chi hmunzaa 80 te, thingkung hmunzaa 70 te hi tui a ni.

* Kal hian ni tin tuigallon 400 a thli fim \hin.

FEBRUARY 2016 29

www.mizoramsynod.org

CROSSWORD No. 35

CROSSWORD No. 34 DIKNA

A PHEI : 1. Ramhnuaiah an awm \hin (5); 3. Hmanlaia lal leh mihausate thawmhnaw rawng (6); 7. Vun natna (4); 8. Mi chinchanga ruka thlithlaitu (8); 9. Sava leh ramsa man nan an kam \hin (5);10. Puar hmaa awm dan (6); 11. Jakoba pu hming (6); 13. Thilsiamna hmanrua (5); 15. Arona fapa (Ex 38:21) (8); 16. Zanah an

eng \hin (4); 17. Mi ^te tih dan(Thuf 20:3) (6); 18. Ngh$ng lo,che lo (5).A CHHUK : 2. Bible-a ramhming, tunlaia buai em em (5);4. Nunna aiin a thupui lo zawk(5); 5. Isua hun lai leh tunlaiahpawh an awm (7); 6. Isuatihdam zingah an tel ve (4); 9.Zirtir pakhat (Tirh. 9:36) (7); 12.Nabotha huan chhuhsaktu lal(5); 13. Pathianin thah a phallo (4); 14. Lehlama an benchuan lehlam dawh tur (5).

1 2 3 4 5

6

7 8

9 10

11 12 13 14

15 16

17 18

D O R K I P H O I B I

A A A S

A N N I B A P T I S M A

N I T A

N G A W I A M A L E K

A L

A Z A R I A A B I J A

A D S N

A R E O P A G I F I A H

I M A A

T H U T A K A K A N A

FEBRUARY 2016 30

www.mizoramsynod.org

CHEI RAWH LE!A nalh theih dan ber turin

han chei leh phawt mai teh le...

Chhûmah ka chhimbâl ka zâmtîr a, chu chu kei leh leikâra thuthlung chhinchhiahna tûr a ni ang. – Gen. 9:13

FEBRUARY 2016 31

www.mizoramsynod.org

Bible Milemtobita

FEBRUARY 2016 32

www.mizoramsynod.org

Bible Milemtobita

FEBRUARY 2016 33

www.mizoramsynod.org

Bible Milemtobita

FEBRUARY 2016 34

www.mizoramsynod.org

Bible Milemtobita

FEBRUARY 2016 35

www.mizoramsynod.org

aA chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi rukhmu thei rawh.

A hnuaiah hian a chhanna han ziak teh le:1...................................................................................................2 ................................................................................................3.................................................................................................4..................................................................................................5.................................................................................................6.................................................................................................

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

FEBRUARY 2016 36

www.mizoramsynod.org


Recommended