رانـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7 و 6

موفقیت پروژه عوامل موثر بربررسی و شناسایی

)مطالعه موردي بر پروژه هاي سازه هاي فضاکار در ایران(

2مالک، شاهرخ 1علی وحیدي اربابی

alivahidi@ut.ac.irدانشجوي کارشناسی ارشد مهندسی و مدیریت ساخت ، دانشگاه تهران ، -1

maalek@ut.ac.irعضو هیئت علمی دانشکده عمران ، دانشگاه تهران ، -2

خالصه

موفقیت یک پروژه از بزرگترین و مهمترین اهداف و دغدغه هاي مدیران و کلیه افراد درگیر در یک پروژه می باشد که به نوعی وحدت بخش

بررسی عوامل موفقیت و شکست پروژه ها در پروژه هاي ساخت به دلیل ماهیت پویا و متغیر صنعت . تالش و کوشش تمام اعضاي تیم پروژه است

اما شناسایی عوامل موفقیت یک پروژه مفهومی پیچیده و نسبی می باشد . از حساسیت بیشتري برخوردار استاحل مختلف اجراي پروژه در مرساخت

بسیاري از صاحب نظران تعاریفی مختلف و گاه متناقض با یکدیگر ارائه کرده اند و با توجه به ماهیت و سیستم اجرایی و ویژگی هاي طبیعی آنها که

اما به دلیل . جمالی به مطالعات پیشین در مورد عوامل موفقیت پروژه هاي ساخت بیانگر عدم وجود تعریفی یکتا و مورد قبول همگان می باشد نگاهی ا

بررسی می شود ت که عوامل موفقیت از نگاه چه کسانی و در چه صنعتیمنافع متفاوت و گاه متناقض ذینفعان مختلف یک پروژه تعیین این مطلب اس

موفقیت یک عوامل ، در دنیا و بخصوص در کشور عزیزماندر صنعت ساخت سازه هاي فضاکار در این تحقیق با توجه به اهمیت و تاثیر بسزاي .

ژهبا توجه به مراحل اجراي پروبه عنوان جامعه آماري تحقیق ، دست اندر کاران این صنعت از قبیل طراحان ، تولید کنندگان و مجریانپروژه از نگاه

.بررسی می شود

فاز 5در میدانی انجام شده است که در آن پس از بررسی پیشینه تحقیق ، مجموعه اي از معیارهاي موفقیت پروژه ‒این تحقیق به روش توصیفی

اي تعیین درصد پرسشنامه اي تهیه و بر عواملسپس به کمک این مجموعه از .ه استاستخراج گردید مختلف اجراي پروژه هاي سازه هاي فضار کار

یر تاث معیارهاينتیجه این مطالعه شناسایی و بررسی مجموعه . تائید و میزان اهمیت هر یک از معیارها به طور تصادفی بین جامعه آماري توزیع گردید

می باشند که درجه اهمیت هر کدام از این عوامل در مراحل مختلف در چرخه حیات پروژه ها مورد گذار در موفقیت پروژهاي سازه هاي فضاکار

..ارزیابی قرار میگیرند

مهندسی و مدیریت ساخت، سازه هاي فضاکار، عوامل موفقیت،چرخه حیات پروژه: کلمات کلیدي

مقدمه .1

تغییرات یک پروژه عمرانی ترکیبی است از وقایع و اتفاقات گوناگون ، برنامه ریزي شده و یا نشده که در طول چرخه حیات پروژه می باشد و زیر چتر

در این بین عواملی وجود دارند که اهمیت آنان در به موفقیت رسیدن یک پروژه و یا شکست آن داراي .محیط خود به حیات خود ادامه می دهد در

عوامل موفقیت پروژه را 1999در سال Mohamedو Lim.این عوامل به نام عوامل موفقیت پروژه شناخته می شوند.اهمیت مضاعفی می باشند

مجموعه از عوامل محیطی ، واقعیات ، و یا عوامل تاثیر گذار می باشند که می توانند خروجی هاي پروژه را تحت تاثیر خود "ه تعریف نمودند اینگون

یت یا شکست اینان عواملی هستند که می توانند انجام یک پروژه را سرعت بخشیده و یا آن را با مشکل مواجه نمایند ، می توانند باعث موفق. قرار دهند

)2( ".پروژه گردند اما نمی توانند مبنایی براي ارزیابی پروژه قرار گیرند

ایی عوامل موفقیت پروژه هاي ساختشناس 1

عدم وجود شناخت کافی و فراگیر عوامل . از مهم ترین مسائل در مدیریت پروژه ها می باشد

بنا براین ، شناسایی فاکتور هاي تاثیرگذار در شکست یا موفقیت . موفقیت پروژه کار را براي کنترل ، پایش و نحوه عملکرد پروژه ها دشوار می نماید

وژه براي پروژه ها متناسب با نوع پروژه ها از سوي مدیران و کارفرمایان و مجریان می تواند چهارچوب مناسبی براي ارزیابی و بررسی خروجی هاي پر

ماهیت )1. (همچنین شناخت عوامل موفقیت پروژه هاي می تواند به مدیریت تخصیص مناسب منابع در طول عمر پروژه کمک نماید.آنان فراهم نماید

نوع سیستم اجرا شده در ساختمان ، نوع مصالح ، . پروژه هاي عمرانی و به طور کلی پروژه هاي ساخت متفاوت بودن شرایط هر کدام از آنان است

1 Critical Success Factors

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7و6

امل موفقیت مواردي هستند که محققین در دهه گذشته مطالعات گسترده اي را در زمینه شناسایی عو... روش اجرا ، کاربري ، وضعیت تخصیص منابع و

) 3.(هر نوع از پروژه ها با توجه به طبیعت آن سیستم آغاز نموده اند

امروزه رویکرد به بهره گیري از سیستم هاي سازه هاي فضا کار به طور فزاینده اي در سطح دنیا به دلیل ویژگی هاي شاخص آنها ،رو به

نی ،صنعتی ،حمل و نقل و فرودگاهی، ورزشگاهی و نمونه هاي دیگر، اهمیت توجه به اجراي پروژه هاي بزرگ در زمینه پروژه هاي عمرا. افزایش است

. مقوله ارزیابی موفقیت این گونه پروژه ها را مشخص می نماید

این تحقیق به روش . در این مقاله به عوامل موفقیت در اجراي پروژه هاي با سیستم سازه هاي فضاکار در کشور ایران پرداخته شده است

اولیه براي ارزیابی موفقیت پروژه استخراج گردیده عواملمیدانی انجام شده است که در آن پس از بررسی پیشینه تحقیق ، مجموعه اي از ‒وصیفی ت

یک از سپس با توجه به این مجموعه از معیارها پرسشنامه اي تهیه و براي تعیین کوشش به عمل آمده است که درصد تائید و میزان اهمیت هر .است

جامعه آماري این تحقیق به میزان هر چه بیشتر ، مدیران و کارشناسانی که در پروژه هاي . به طور تصادفی ،بین جامعه آماري توزیع گردید عوامل

ن ، چین و پاکستان مللی در کشور هاي ایرالطراحی ، اجرایی و تولیدي صنعت سازه هاي فضاکار به عنوان مشاور ، طراح یا پیمانکار طرح در سطح بین ا

.به کار اشتغال داشته اند را در بر میگیرد

سازه هاي فضاکار .2

با استفاده از یک یا چند مجموعه مستقل دوبعدي اصوال رفتار سه بعدي داشته باشد ، به طوریکه به هیچ ترتیبی نتوان رفتار کلی آن رابه سازه اي که

خورشیدي در طی زمان توجه و آگاهی از 40با ورود تکنولوژي سازه هاي فضاکار به کشور ایران در دهه )4.(تقریب زد ، سازه فضاکار نامیده می شود

تمانی با کاربري ها و مزایا و توانمندي هاي این گونه از سازه ها در ایران افزایش یافت به گونه اي که امروزه بخش قابل توجهی از پوشش هاي ساخ

می توان تعدادي از براي نمونه . رگ در ضمینه هاي گوناگون با کاربري هاي متفاوت در سراسر ایران اجرا می شونددهانه هاي کوچک ، متوسط و بز

آشیانه هواپیما ،سالن هاي ورزشی ، نمایشگاهی و تولیدي ، سالن هاي چندمنظوره و : گونه سازه ها را به صورت زیر معرفی نمودکاربري هاي این

، سایه بان جایگاه تماشاچیان در ورزشگاه ها ، سالن و سایه بان پایانه هاي مسافریري و ) موقت و دائم ( شگاهی و بازارها اجتماعات ، سالن هاي فرو

توجه به سازه هاي فضاکار امروزه در کشور ما و در سطح بین المللی به گونه ایست که همه ساله . باربري ، سایه بان توقف گاه خودرو و مسیرهاي پیاده

.د انس ها و سمینارهاي مختلفی در ضمینه آشنایی با این صنعت و بررسی ابعاد گوناگون این سیستم سازه اي و مسائل اجرایی آن بر گذار می شوکنفر

امروزه سیستم هاي نوین و متنوعی در زمینه سازه هاي . رتاسر دنیا ارائه شده است سیستم هاي مختلف در این صنعت سازه هاي فضاکار در س

سیستم هاي سازه هاي فضاکار از لحاظ ساختاري . اکار در سراسر دنیا توسط شرکت هاي مختلف براي اجراي پروژه هاي خودبکار گرفته می شوند فض

رد ستم ها را مومی توان این سی... به سه دسته کلی تقسیم بندي می شوند که با توجه به اندازه ، ارتفاع ، میزان در دسترس بودن فضا، هزینه انجام پروژه و

با این وجود اکثریت شرکت هاي همکار در زمینه سازه هاي . استفاده قرار داد ، سیستم هاي ضلع و گره اي ، سیستم هاي پیوسته و سیستم هاي واحدي

. که یک سیستم ضلع و گره اي میباشد استفاده مینمایند ) ساخت کشور آلمان ( فضاکار در ایران از سیستم مرو

ا که حجم پروژه هاي اجرا شده توسط شرکت هاي مختلف داخلی و خارجی در به طور چشم گیري در حال افزایش می باشد در نتیجه از آنج

قیت و یا عدم این مطلب منابع بسیار مالی و نیروي انسانی صرف اجراي اینگونه از پروژه ها می شود شایسته است برنامه هاي نظام مند براي ارزیابی موف

د پروژه و مدیریت پروژه هاي سازه هاي فضاکار به مانند پروژه هاي دیگر ساختمانی تدوین شود تا مدیران و دست اندرکاران این صنعت بتوانن موفقیت

اثیر گذار در ت معیار هاي تدر این ضمینه میزان نظارت و توجه خود را به مدیری عوامل تعریف شده و ارائه برنامه اي از پیش در فاز شناساییبا تمرکز بر

.پروژه ها معطوف کرده و بازدهی واحد تولیدي خود را افزایش دهند موفقیت

عوامل موفقیت پروژه .3

پارامترهائی براي آنهایی که درگیر یک پروژه شده اند ، معموال منظور از موفقیت پروژه ، دستیابی به برخی اهداف از پیش تعیین شده پروژه ، از قبیل

تعیینپیشازاهدافچنینعمومیافکاروهکنندگاناستفادکهکنیمولی ما نباید فراموش. ، هزینه ، عملکرد ، کیفیت و ایمنی می باشد مانند زمان

& Lim( بود خواهدمتفاوتپروژهشکستیاموفقیتازکسهربرداشتوپروژهخروجیمورددرلذا انتظارات .ندارندپروژهمورددرهايشد

Mohamed, 1999.(

استفاده شد و به عنوان عواملی که می توانند موفقیت پروژه را پیش بینی

وناگون تقسیم بندي پژوهشگران مختلف این عوامل را با توجه به نوع پروژه و سطح بررسی به گروه هاي گ

خت و پروژه هاي عمرانی متمرکز صنعت سا بر روي اکثریت این مطالعات بر روي صنایع مختلف تمرکز داشته است و تعداد اندکی از آنان

مطالعات صورت گرفته در این زمینه بیشتر در سطح صنعت ساختمان بوده و الزم به نظر می رسد این پژوهش ها در سطوح پایین تر و در سطح

هاي با توجه به بررسی دقیق تحقیقات گذشته، هیچگونه مطالعهاي زمینه بررسی عوامل تاثیرگذار بر موفقیت پروژه هاي سازه

مطالعات خود را بر روي عوامل موفقیت در پروژه هاي انبوه سازي

ه بندي گروه طبق 5وي این عوامل را در . به بررسی عوامل تاثیر گذار بر موفقیت پروژه هاي عمرانی پرداخت

، شرکاء پروژه و عواملی که با محیط و شرایط ) طبیعت آن

. اجراي پروژه نماییم براي بررسی عوامل موفقیت پروژه هاي عمرانی میبایست توجه ویژه خود را به مراحل

.)6)(5(د از ساخت پرداخته اند هاي قبل از ساخت ، زمان ساخت و بع

رابطه مثبت و در یک بررسی تجربی از رابطه میان برنامه ریزي پروژه و موفقیت پروژه اعالم کرده است که یک

معین میان میزان تالش و کوشش بکار گرفته شده در تعیین کردن اهداف پروژه و نیازمندي هاي شغلی و خصوصیات فنی محصول از یک طرف و

ف پروژه و براي تعریف اهدا )مرحله ایده پردازي( موفقیت پروژه از طرف دیگر وجود دارد و نبایستی از هیچ تالش و کوششی در مرحله آغازین پروژه

)7. (نیازمندي هاي قابل دریافت دریغ ورزید و این خواسته بدون درگیر کردن مشتري یا ذینفع نهایی در فرآیندها مورد تحقق قرار نمی گیرد

عامل کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه هاي سازه هاي فضاکار را می توان استخراج نمود که این

شده آورده 2عوامل می توانند در رشد و تعالی سازمان هاي پروژه محور تاثیر داشته باشند ، این عوامل به همراه توضیح اجمالی آن ها در جدول شماره

فازهاي چرخه حیات پروژه هاي سازه هاي فضاکار

ایده

پردازي

در این فاز پروژه را از لحاظ امکان سنجی ، و فاز صفر

برنامه

ریزي

در این فاز مسائل زمان بندي ، شناسایی منابع ، محدودیت ها

طراحی.در این فاز تهیه نقشه ها ، جزئیات طرح بدست می آید

تولید

در این فاز مباحث مرتبط با تولید ،تامین تجهزات ، ماشین

ساخت

کلیه عملیات مرتبط با حمل و بافت و برپاسازي سازه در

نراـدسی عمـمهنملی

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 13

استفاده شد و به عنوان عواملی که می توانند موفقیت پروژه را پیش بینی 1982در سال Rockartبراي اولین بار عوامل موفقیت پروژه توسط

پژوهشگران مختلف این عوامل را با توجه به نوع پروژه و سطح بررسی به گروه هاي گ). Sanvido ,1992(نمایند نام برده شد

اکثریت این مطالعات بر روي صنایع مختلف تمرکز داشته است و تعداد اندکی از آنان

مطالعات صورت گرفته در این زمینه بیشتر در سطح صنعت ساختمان بوده و الزم به نظر می رسد این پژوهش ها در سطوح پایین تر و در سطح

با توجه به بررسی دقیق تحقیقات گذشته، هیچگونه مطالعهاي زمینه بررسی عوامل تاثیرگذار بر موفقیت پروژه هاي سازه .نوع پروژه ها گسترش یابند

مطالعات خود را بر روي عوامل موفقیت در پروژه هاي انبوه سازي 2007در سال Ahadzieپژوهشگرانی همچون . فضاکار صورت نپذیرفته است

Chan به بررسی عوامل تاثیر گذار بر موفقیت پروژه هاي عمرانی پرداخت 2004نیز در سال

طبیعت آن( عوامل مرتبط با مدیریت پروژه ، تامین تجهیزات در پروژه ، عوامل مرتبط با پروژه

براي بررسی عوامل موفقیت پروژه هاي عمرانی میبایست توجه ویژه خود را به مراحل .اقتصادي اطراف پروژه مرتبط می باشد

هاي قبل از ساخت ، زمان ساخت و بعتعدادي از محققان در همین زمینه به بررسی این عوامل با توجه به فاز

Dvir Dov در یک بررسی تجربی از رابطه میان برنامه ریزي پروژه و موفقیت پروژه اعالم کرده است که یک 2002در سال

معین میان میزان تالش و کوشش بکار گرفته شده در تعیین کردن اهداف پروژه و نیازمندي هاي شغلی و خصوصیات فنی محصول از یک طرف و

موفقیت پروژه از طرف دیگر وجود دارد و نبایستی از هیچ تالش و کوششی در مرحله آغازین پروژه

نیازمندي هاي قابل دریافت دریغ ورزید و این خواسته بدون درگیر کردن مشتري یا ذینفع نهایی در فرآیندها مورد تحقق قرار نمی گیرد

عامل کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه هاي سازه هاي فضاکار را می توان استخراج نمود که این 27با توجه به مرور ادبیات تحقیق تعداد

عوامل می توانند در رشد و تعالی سازمان هاي پروژه محور تاثیر داشته باشند ، این عوامل به همراه توضیح اجمالی آن ها در جدول شماره

فازهاي چرخه حیات پروژه هاي سازه هاي فضاکار – 1شکل

در این فاز پروژه را از لحاظ امکان سنجی ، و فاز صفر •

.پروژه مورد بررسی قرار می دهد

در این فاز مسائل زمان بندي ، شناسایی منابع ، محدودیت ها •

.و فرصت ها در پروژه ارزیابی می شود

در این فاز تهیه نقشه ها ، جزئیات طرح بدست می آید•

در این فاز مباحث مرتبط با تولید ،تامین تجهزات ، ماشین •

مورد بررسی قرار می گیرد ... آالت و

کلیه عملیات مرتبط با حمل و بافت و برپاسازي سازه در •

.این فاز صورت میگیرد

ملی گرهـمین کنشش

1390اردیبهشت 7 و 6

براي اولین بار عوامل موفقیت پروژه توسط

نمایند نام برده شد

اکثریت این مطالعات بر روي صنایع مختلف تمرکز داشته است و تعداد اندکی از آنان . نموده اند

مطالعات صورت گرفته در این زمینه بیشتر در سطح صنعت ساختمان بوده و الزم به نظر می رسد این پژوهش ها در سطوح پایین تر و در سطح .بوده اند

نوع پروژه ها گسترش یابند

فضاکار صورت نپذیرفته است

Chan) 5.(انجام داد

عوامل مرتبط با مدیریت پروژه ، تامین تجهیزات در پروژه ، عوامل مرتبط با پروژه : نمود

اقتصادي اطراف پروژه مرتبط می باشد

تعدادي از محققان در همین زمینه به بررسی این عوامل با توجه به فاز

Dvir Dov

معین میان میزان تالش و کوشش بکار گرفته شده در تعیین کردن اهداف پروژه و نیازمندي هاي شغلی و خصوصیات فنی محصول از یک طرف و

موفقیت پروژه از طرف دیگر وجود دارد و نبایستی از هیچ تالش و کوششی در مرحله آغازین پروژه

نیازمندي هاي قابل دریافت دریغ ورزید و این خواسته بدون درگیر کردن مشتري یا ذینفع نهایی در فرآیندها مورد تحقق قرار نمی گیرد

با توجه به مرور ادبیات تحقیق تعداد

عوامل می توانند در رشد و تعالی سازمان هاي پروژه محور تاثیر داشته باشند ، این عوامل به همراه توضیح اجمالی آن ها در جدول شماره

.اند

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7 و 6

توضیحات

CFS-1مشخص بودن نیاز ها ، اهداف و رویه هاي شرکاء پروژه واضح بودن اهداف پروژه

CFS-2 تعیین شعار پروژه و نقشه راه پروژهتعیین مرز مشخص در پروژه

CFS-3تبیین شرایط ، محدودیت ها و

امکانات موجود بررسی شرایط محیطی ، فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی ...

CFS-4تبعیین متدولوژي حرکت و

توسعهمشخص نمودن شیب توسعه و روش هاي توسعه در شرکت

CFS-5ایده جدید و نو آورانه پروژهمشخص نمودن ایده نوع آورانه در پروژه، شناسایی و ارزیابی

توانمندیها در اجراي آن

ایده پردازي

عوامل موثر در فاز ایده پردازي ‒ 2شکل

توضیحات

CFS- 6 حمایت و پشتیبانی مدیران ارشدمیزان تعهد و مشارکت مدیران ارشد شرکت در خصوص ماهیت

پروژه

CFS- 7تخصیص مناسب و کافی بودجه و

منابع

افراد - مالی - مواد اولیه و قابل دسترس بودن منابع (

تسهیالت )

CFS- 8 زمانبندي واقع گرایانهتخمین و پیش بینی دقیق از انجام فعالیت هاي پروژه و

وابستگی آنها به هم

CFS- 9ارتقاء سطح نرم افزارياستفاده از نرم افزار هاي به روز و توانمند برنامه ریزي و دانش

مدیریت پروژه

CFS- 10

تعریف جایگاه شرکت در دوره هاي زمان بندي مشخص تدوین سند چشم انداز

CFS- 11 برنامه ریزي جهت استفاده و مدیریت نیروي انسانی درون پروژه تعریف و استفاده از منابع انسانی

CFS- 12

مشوق ها / جریمه ها از سوي

کارفرما تعهد کارفرما به ارائه و کسر مشوق ها و جریمه ها

CFS- 13 شناسایی و تحلیل و واکمش به ریسک احتمال خطر در پروژهمدیریت موثر ریسک

CFS- 14

فراهم کردن سیستم کنترل و

برنامه ریزي و مدیریت پروژه

سیستمهاي اطالعاتی مدیریتی و استفاده از نرم افزار هاي

کاربردي

MIC

RO

ی زئ

ج

برنامه ریزي

برنامه ریزيعوامل موثر در فاز ‒ 3شکل

توضیحات

CFS- 15

تجربه از پروژه هاي گذشتهتوجه به نکات و ویژگی هاي پروژه هاي قبل و اصالح آنان در

برنامه هاي آتی

CFS- 16

تاخیرات / اشتباهات در تهیه

مدارك و نقشه ها

مسائلی که باعث دوباره کاري و یا طی نمودن مسیر اشتباه از

ابتدي پروژه می شوند

CFS- 17

المان هاي معماري ، سازه اي با پیچیدگی هاي باال پیچیدگی هاي طراحی پروژه

CFS- 18

توانایی در حوزه نرم افزاري

مربوط به طراحی پروژه ها توانمندي و برهورداري از ترم افزارهاي روز جهت طراحی

CFS- 19

اسناد و اطالعات بدست آمده از مراجه باالتر اسناد باال دستی

CFS- 20

آرشیو و بایگلنی دیجیتال و

سیستم هاي دیجیتالینوع بایگانی و طبقه بندي اطالعات براي دسترسی

CFS- 21

آشنایی تیم طراحی پروژه با

مسائل اجرایی

رعایت مسائل و نکات فنی و اجرایی در هنگام طراحی ،توجه به

مهندسی ارزش

MIC

RO

یــزئ

ج

طراحی

طراحی عوامل موثر در فاز ‒ 4شکل

توضیحات

CFS- 22

واحد کنترل کیفیابزارهایی چون تضمین کیفیت - کنترل کیفیت و بهبود کیفیت

خروچی پروژه

CFS- 23

امکانات فیزیکی و فضایی شرکت بهره مندي فضاي تولید ، کارخانه ، فضاي عملیاتی درون محیط

کارخانه

CFS- 24

در زمینه تولید ، با تخصص و تحصیالت استفاده از تکنسین هاي با تجربه

CFS- 25

تجربه ، سابقه و شهرتقدمت و تجربه تولیدي

CFS- 26

برهورداري از پشتوانه هاي مالی مناسب جهت انچام پروزه توان مالی

CFS- 27

نحوه قرارگیري قسمت هاي تولیدنوع خط تولید

CFS- 28

مصالح ، مواد اولیه با کیفیت مناسب مواد اولیه

CFS- 29

امکانات کارگاهی، کارخانه اي براي اجراي بهینه پروژه ها تجهیزات و ماشین آالت

MIC

RO

یــزئ

ج

تولید

تولید عوامل موثر در فاز ‒ 5شکل

توضیحات

CFS- 30

قابل دسترس بودن، امکان اجراي عملیات بافت ارتفاع اجراي پروژه

CFS- 31 مدیریت سایتقابلیت تفویض اختیار - هماهنگ کردن ، تصمیم گیري و دانش

فنی

CFS- 32

دماي محیط ، شرایط جدي و وزش باد هاي شدید آب و هوا

CFS- 34

کد بندي و سیستماتیک نمودن

طبقه بندي قطعات

درج شماره هاي قطعات بر روي آنها ، دسته بندي قطعات ،

مشخص نمودن مشخصات قطعات بر روي آنها

CFS- 35

نحوه انتقال مصالح از کارخانه تولید به کارگاهحمل و نقل و نحوه آن

CFS- 36

اندازه و حجم پروژه - الزامات خاص و اندازه محدوده پروژه ابعاد پروژه

CFS- 37

تجهیزات و ماشین آالت در

اجراي پروژهاستفاده از ماشین آالت لیفت ، دستگاه جوش ، ابزار آالت نصب

CFS- 38

داشتن تجربه کاري مرتبط در

ضمینه نصب

میزان نیازمندي به تجربه قبلی و دوره آموزشی پیش از شروع

کار

CFS- 39

وجود تکیه گاه کافی ، طول دهانه ، نا هموار بودن زمینمحدودیت مکانی و فضاي پروژه

MIC

RO

یزئ

ج

ساخت

ساخت عوامل موثر در فاز ‒ 6شکل

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7و6

روش تحقیق .4

در این پژوهش چون از وضع موجود آگاهی چندانی نداریم ، براي دستیابی به درك درست از عوامل کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه سازه هاي

عامل 25عامل از 10و جامعه آماري مورد مظر در خصوص استخرج فضاکار از روش پیمایشی و اکتشافی براي استخراج عوامل استفاده می کنیم

شده از مرور ادبیات تحقیق مدیران ارشد و کارشناسان صنعت سازه هاي فضاکار می باشد و با رتیه بندي عوامل استخراج شده از جامعه آماريشناسایی

.متشکل از مدیران و کارشناسان پروژه هاي سازه هاي فضاکار در شرکت هاي همکار در این صنعت استفاده گردیده است

براي پیدا کردن شرکت . المللی است که در آن محدوده تحقیق کشور هاي چین ، ایران و پاکستان می باشند تحقیق حاضر این بررسی بین

مچنین وزارت صنایع و معادن ین صنعت در مرکز تحقیقات مسکن و هکنندگان در این تحقیق در ابتدا با بررسی منابع کتابخانه اي و مجالت مرتبط با ا

اما از آنجا که مدت زمان زیادي از چاپ این منابع گذشته بود و امکان هرگونه تغییر در داده هاي موجود در . تهیه شد لیستی از شرکت هاي مورد نظر

ل طی زمان وجود داشت با استفاده از جستجوي اینترنتی عالوه بر پیدا کردن شرکت هاي جدیدالتاسیس از صحت داده هاي بدست آمده اطمینان حاص

به منظور . کت هاي مذکور بر اثر مسائل گوناگون از قبیل مشکالت مالی و حقوقی به ادامه کار خود در این ضمینه خاتمه داده اندتعدادي از شر. نمودیم

2محدوده جستجوي اینترنتی را بر اساس . گرفتپیدا کردن شرکت هاي چینی و پاکستانی جستجوي خود را با استفاده از جستجوي اینترنتی انجام

:که اسامی آنها به شرح زیر می باشد . سایت بازاریابی و تجارت الکترونیک معتبر بین المللی مشخص نمودیم

1- www.ebay.com

2-www.alibaba.com

ر نهایت بانک اطالعاتی کاملی از مجموعه شرکت هاي ایرانی و تا حدودي چینی و پاکستانی همکار در ضمینه سازه هاي فضاکار توسط و د

. اینجانب جمع آوري گردیده است

شنامه به صورت براي ساده سازي جمع آوري اطالعات پرس. پاکستانی شناسایی شدند 0چینی و 12پاسخ دهنده ایرانی ، 29در مجموع تعداد

استفاده از پرسشنامه آنالین می تواند روشی سریع و دقیق تري باشد و پاسخ دادن به آن توسط . آنالین طراحی شد و براي پاسخ دهندگان ارسال گردید

هاي نوشتاري در پروژه میزان پاسخ دهی به پرسشنامه )21( پاسخ دهندگان و همچنین پی گیري آن توسط محققین ساده تر از روشهاي دیگر می باشد

در این تارنماي ارسالی توسط اینجانب 50دز صورتی که با توجه به نتایج بدست آمده در پژوهش اینجانب از مجموع . می باشد )% 30-20(هاي عمرانی

مه آنالین محققان را در دستیابی خود نشان دهنده این مطلب می باشد که استفاده از روش پرسشناکه این %)78(پرسشنامه تکمیل شد 39تعداد پژوهش

استفاده از طراح هاي بصري در طراحی پرسشنامه ها در فضاي اینترنت ، عالوه بر .به جمع آوري نتایجشان در پژوهشها کمک شایان توجهی مینماید

. اال بردن دقت پاسخ هاي آنان می شودسئواالت براي پاسخ دهندگان ، باعث افزایش مسئولیت پذیري آنان در ب بهالقاي حس اشتیاق به پاسخ دادن

خورشیدي با هم کاري کارشناسان صنعت سازه هاي فضاکار آماده گردید و شامل سئوالهاي چهار جوابی ، همراه با 1389پرسشنامه در شهریور ماه سال

پروژه دستیابیعامل انتخاب شده براي 27دام از همچنین توضیحات کافی براي هر ک. قرار دادن فضاي مناسب براي ارائه نظرات و پیشنهادات تهیه شد

زیر مجموعه اصلی طبقه بندي شده 5طور کلی با توجه به فاز هاي انجان پروژه به بهاین عوامل قرار داده شده است به موفقیت هاي سازه هاي فضاکار

عوامل انتخاب در ابتدا با مشاوره با کارشناسان . زاحی ، فاز تولید و فاز ساخت فاز ایده پردازي پروژه ، فاز برنامه ریزي ، فاز : این فاز ها عبارتند از . اند

مختلف صاحب نظر در طمینه سازه هاي فضاکار در گروه بندي هاي مورد نظر قرار گرفتند و سپس محمترین آنان با استفاده از پرسشنامه در فاز هاي

.انتخاب گشته اند

تفاده شده تا پاسخ دهندگان بتوانند درك سزبان انگلیسی ا دگان غیر فارسی زبان از پرسشنامه بهدهن ه پاسخال بدر طراحی پرسشنامه براي ارس

وتاهی انتخاب شد تا میزان فهم پاسخ دهندگان از سئواالت باال رفته و تعداد پاسخ ها کهمچنین جمالت بسیار ساده و . بهتري از مفاهیم داشته باشند

. ه تعریف کاملی از هر کدام از معیارها در کنار آنها آورده شده تا مفهوم معیار ها روشن تر و واضح تر بیان شوند ه عالوب ) .3. ( افزایش یابد

. تخصیص می دادند 5-1د از ارسال پرسشنامه به آدرس ایمیل پاسخ دهندگان ، آ نان می بایست به کلیه معیارهاي انتخاب شده امتیازي بین بع

. نشان دهنده اهمیت زیاد آن معیار در ارزیابی سازه هاي فضاکار می باشد 5اهمیت بودن معیار و متعاقبا امتیاز عناي بسیار کم بودنم به 1امتیاز

استفاده می شود که عوامل دو به دو مقابسه می Expert Choiceجهت نعیین وزن ، از تکنیم فرآیند تحلیل سلسله مراتبی با کمک نرم افزار

عالوه بر این هر عامل توسط کارشناسان صنعت سازه هاي فضاکار در بخش هاي تولید، طراحی ، ساخت مورد ارزیابی قرار می گیرد که این .گردند

ق این ارزیابی توسط پرسشنامه صورت می گیرد که این پرسش ها از مرور ادبیات تحقی. افراد متناسب با چرخه عمر پروژه در نظر گرفته گرفته شده اند

انجمن بین المللی ) ICB(و مدل خود ارزیابی شایستگی مدیرین پروژه ) OPM3(استخراج شده و بیشتر همان پرسشهایی است که در مدل تعابی پروژه

تائید قرار اعتبار سنجی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفاي کرونباخ مورد. ، و مدل تعالی کیفیت اروپا استفاده می شوند) IPMA(مدیریت پروژه

. .به انجام رسید SPSS 17آنالیز داده ها نیز توسط نرم افزار . گرفت

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7 و 6

تجزیه و تحلیل داده ها .5

:وضعیت پاسخ دهندگان از نظر سمت هاي سازمانی ، ملیت ، سابقه کار و تحصیالت به شرح نمودارهاي زیر می باشد

میزان تجربه شرکت کنندگان در زمینه سازه هاي فضاکار ‒ 7شکل درصد ملیت شرکت کنندگان در پژوهش ‒ 6شکل

سمت شرکت کنندگان در پژوهش ‒ 9شکل شرکت کنندگان در پژوهش سن ‒ 8شکل

کنندگان در پژوهش شرکت تحصیالت ‒ 10شکل

کلیدي موفقیت که از بررسی پیشینه تحقیق بدست آمده است در از طریق ایمیل ، مصاحبه حضوري و پرسشنامه آنالین در

عامل را به عنوان عوامل کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه انتخاب

در صنعت سازه هاي فضاکار

رتبهامتیازامتیاز

13.12111.82

11.4144311.165410.908510.2666

1079.31778

8.6498.0410

یگر کمترین رتبه را در میان د داشتن تجربه کاري در زمینه نصب سازه هاي فضاکار

قراردادهاي سازه هاي فضاکار مشکل ایجاد می نماید ، عدم وجود الگوي قراردادي

د ارزیابی قرار مشخص براي اینگونه از سازه ها می باشد که بتواند با دید جامع به پروژه پارامترهاي اساسی پروژه هاي اجرا شده توسط این سیستم را مور

ز شرایط خاص اجراي پروژه ها شده و عموما از قرار دهی مشوق ها در قرارداد ها خود داري می نمایند

یکی از مزایاي سازه هاي فضاکار نسبت به سیستمهاي سازه اي دیگر در این رده ، نیاز کم کارگران ساده به آموزش جهت اجراي پروژه ها

حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد

واضح بودن اهداف پروژه

تجهیزات و ماشین آالت

تخصیص مناسب و کافی بودجه و منابع

امکانات فیزیکی و فضایی شرکت

تولید بر اساس استاندارد ها

تجربه از پروژه هاي گذشته

… آشنایی تیم طراحی پروژه با مسائل

نراـدسی عمـمهنملی

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 13

کلیدي موفقیت که از بررسی پیشینه تحقیق بدست آمده است در از طریق ایمیل ، مصاحبه حضوري و پرسشنامه آنالین در عامل 27

عامل را به عنوان عوامل کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه انتخاب 16اختیار کارشناسان قرار گرفت تا مهمترین عوامل را تعیین کنند که آنان تعداد

:ر می باشدکرده که به شرح زی

در صنعت سازه هاي فضاکارعوامل موفقیت پروژه مهمترین -1جدول

امتیازوزن)CFS(عامل موفقیت

0.32205حمایت و پشتیبانی مدیران ارشدبرنامه ریزي

0.43183واضح بودن اهداف پروژهایده پردازي

0.24164تجهیزات و ماشین آالت 0.22175مواد اولیه

0.27202تخصیص مناسب و کافی بودجه و منابعبرنامه ریزي

0.2177امکانات فیزیکی و فضایی شرکت

0.25200مدیریت سایت 0.17189تولید بر اساس استاندارد ها

0.3180تجربه از پروژه هاي گذشته0.25201آشنایی تیم طراحی پروژه با مسائل اجرایی

نتیجه گیري

داشتن تجربه کاري در زمینه نصب سازه هاي فضاکارو قراردهی مشوق ها و یا جریمه هابانگاهی به نتایج بدست آمده

قراردادهاي سازه هاي فضاکار مشکل ایجاد می نماید ، عدم وجود الگوي قراردادي یکی از مسائلی که امروزه در . عوامل به خود اختصاص داده اند

مشخص براي اینگونه از سازه ها می باشد که بتواند با دید جامع به پروژه پارامترهاي اساسی پروژه هاي اجرا شده توسط این سیستم را مور

ز شرایط خاص اجراي پروژه ها شده و عموما از قرار دهی مشوق ها در قرارداد ها خود داري می نمایند این مسئله باعث عدم شناخت کار فرمایان ا

یکی از مزایاي سازه هاي فضاکار نسبت به سیستمهاي سازه اي دیگر در این رده ، نیاز کم کارگران ساده به آموزش جهت اجراي پروژه ها

13.1211.8

11.414411.165

10.90810.266

109.3177

8.648.04

حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد

واضح بودن اهداف پروژه

تجهیزات و ماشین آالت

مواد اولیه

تخصیص مناسب و کافی بودجه و منابع

امکانات فیزیکی و فضایی شرکت

مدیریت سایت

تولید بر اساس استاندارد ها

تجربه از پروژه هاي گذشته

آشنایی تیم طراحی پروژه با مسائل

CFSsرتبه بندي

امتیاز

رتبه بندي عوامل موفقیت پروژه ‒ 11شکل

ملی گرهـمین کنشش

1390اردیبهشت 7 و 6

27تعداد

اختیار کارشناسان قرار گرفت تا مهمترین عوامل را تعیین کنند که آنان تعداد

کرده که به شرح زی

گروه

برنامه ریزي

ایده پردازي

تولید

تولید

برنامه ریزي

تولید

ساخت

تولید

طراحی

طراحی

نتیجه گیري .6

بانگاهی به نتایج بدست آمده

عوامل به خود اختصاص داده اند

مشخص براي اینگونه از سازه ها می باشد که بتواند با دید جامع به پروژه پارامترهاي اساسی پروژه هاي اجرا شده توسط این سیستم را مور

این مسئله باعث عدم شناخت کار فرمایان ا. دهد

یکی از مزایاي سازه هاي فضاکار نسبت به سیستمهاي سازه اي دیگر در این رده ، نیاز کم کارگران ساده به آموزش جهت اجراي پروژه ها و همچنین.

12

4144

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7و6

کارگر ساده با 2نفري می باشند که متشکل از یک کارگر نیمهماهر و 3محل بافت سازه متشکل از گروه هاي عموما تیم هاي کاري در. می باشد

.توانایی باال رفتن از داربست می باشد

ل با توجه به بررسیو تحقیقات انجام شده و تجزیه و تحلیل عوامل در صنعت سازههاي فضاکار میتوان به عوامل مهم که باعث ضعف هر عام

:کلیدي موفقیت در مدیریت پروژه شده است به شرح زیر بیان نمود

حمایت و پشتیبانی مدیران ارشد

:مواردي که باعث ضعف این عامل شده است عبارتند از

.عدم پشتیبانی از موفقیت حرفه اي افراد پروژه -1

.عدم هماهنگی بین مدیر پروژه و تیم پروژه -2

.مستمر مدیریت پروژه عدم توجه خاص به توسعه و آموزش-3

.ارتباط ضعیف کارکنان با مدیران پروژه ها-4

.اعطاي پاداش و اضافه کاري یکسان به افراد درگشر در پروژه-5

واضح بودن اهداف پروژه

:مواردي که باعث ضعف این عامل شده است عبارتند از

.اهداف راهبردي و بلند مدت در تعریف پروژه ها در نظر گرفته نمی شود -1

.اهداف و ماموریت پروژه بر اساس بازارهاي تجاري و رقابتی اولویت بندي نمی شوند-2

عدم اطالع مدیران از هدف نمایی پروژه -3

تجهیزات و ماشین آالت

:مواردي که باعث ضعف این عامل شده است عبارتند از

برون سپاري تولید به شرکت هاي بدون کیفیت-1

CNCراي فرایند هاي فرج کاري و تراشکاري مانند بعدم وجود تجهیزات دقیق و به روز-2

مواد اولیه

:مواردي که باعث ضعف این عامل شده است عبارتند از

نا مرقوب بودن مواد و عملکرد ضعیف المانها در مقابل بار هاي وارده -1

کم شدن طول عمر مفید پروژه -2

افزایش هزینه هاي مرمت و ترمیم -3

تخصیص مناسب بودجه و منابع مالی

:مواردي که باعث ضعف این عامل شده است عبارتند از

.بدون ارزیابی هزینه ها و توجیه اقتصادي اجراء می گردندپروژه ها-1

بودجه کافی جهت آموزش و تحقیق و توسعه در پروژه ها تخصیص نمی یابد و-2

.ی شودپروژه ها رعایت نمبهره وري و صرفه جویی در اجراي -3

. عدم تعریف فرآیندي جهت بهبود دارایی ها و ایجاد ارزش افزوده در پروژه ها -4

نراـدسی عمـمهنملی گرهـمین کنشش

، ایرانسمنان، سمنان، دانشگاه 1390اردیبهشت 7 و 6

مراجع .12

1. Ahadzie, D.K., et al.,"Critical success criteria for mass house building projects in developing countries."International Journal of Project Management. 26, 675–687. 2008

2. Lim CS, Mohammed Z. Criteria of project success: an exploratory reexamination. Int J Project Manag 1999;17:243–8.Udwadia, F. E. and Trifunac, M. D., (1973), “Ambient Vibration Test of Full Scale Structures,” Proc. of the 5th World Conf. On Earthquake Engineering, Rome, pp

3. Dainty ARN, Cheng Mei-I, Moore DR. Redefining performance measures for construction project managers: an empirical evaluation. Construct Manag Economics 2003;21:209–18.

4. Arditi, D., Guzin, T. A. and San, G., Reasons for delays in public projects in Turkey. Construction Management andEconomics, 1985, 3, 171±181.

5. Assaf, S., Mohammed, A.-K. and Muhammad, A.-H., Causes of delay in large building construction projects. Journal of Management in Engineering, 1995, 45±50.

3